ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ НИШОНДИ**Ҳ**АНДА БАРОИ** Ҳ**ИСОБ**ҲО

**Моддаи 1. Нишондиҳанда барои ҳисобҳо**

1. Нишондиҳанда барои ҳисобҳо маблағи пулие мебошад, ки ҳар сол дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли молиявии дахлдор муқаррар гардида, барои ҳисоб кардани андозҳо, боҷҳо, пардохтҳои дигари ҳатмӣ, ҷарима ҳамчун ҷазо, ҳисоб кардани ин ё он бузургии арзишӣ (ҳадди ақал ва ё ниҳоӣ), кумакпулиҳо ва иловапулиҳои иҷтимоӣ мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешавад.

2. Муқаррар намудани нишондиҳанда барои ҳисобҳо, чун қоида, бо назардошти сатҳи таваррум, ки тибқи дурнамои нишондиҳандаҳои асосии макроиқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи дарпешистодаи банақшагирӣ муқаррар шудааст, сурат мегирад.

Моддаи 2. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи нишондиҳанда барои ҳисобҳо»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи нишондиҳанда барои ҳисобҳо» аз 5 январи соли 2008 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2008, №1, қ.2, мод. 15; с. 2012, №8, мод. 825) аз эътибор соқит дониста шавад.

**Моддаи 3. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур** Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

**Президенти**

**Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон**

ш. Душанде

20 июни соли 2024

№2065
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	2065	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ НИШОНДИҲАНДА БАРОИ ҲИСОБҲО	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	20.06.2024	Амалкунанда	word pdf zip

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ ДОНИШГОҲИ МИЛЛИИ ТОҶИКИСТОН**

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва идоракунии Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро муайян намуда, самтҳои фаъолият ва таъминоти молиявии онро муқаррар менамояд.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Муносибатҳое, ки бо Қонуни мазкур танзим мешаванд**

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон» вазъи ҳуқуқӣ ва раванди фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро ҳамчун муассисаи таълимии худмухтор муайян мекунад.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон** Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигар, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

**БОБИ 2. ВАЗЪИ ҲУҚУҚӢ ВА ФАЪОЛИЯТИ ДОНИШГОҲИ МИЛЛИИ ТОҶИКИСТОН**

**Моддаи 3. Мақоми Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон муассисаи таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ буда, ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тобеъ ва ҳисоботдиҳанда мебошад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти молия, андоз, омор ва мақомоти ваколатдори давлатии дигар ҳисоботҳои соҳавӣ пешниҳод менамояд.

3. Муассиси Донишгоҳи миллии Тоҷикистон Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

**Моддаи 4. Худмухтории Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Худмухторӣ рукни асосии ташкили раванди таълимию методӣ, илмию таҳқиқотӣ, робитаҳои байналмилалӣ, тарбиявӣ ва муносибатҳои молиявию иқтисодии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон мебошад. Худмухторӣ шакли фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон мебошад, ки масъулияташро дар назди муассис муайян мекунад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар интихоб ва ҷобаҷогузории кадрҳо, фаъолияти таълимию методӣ, илмию таҳқиқотӣ, инноватсионӣ, байналмилалӣ, тарбиявӣ, молиявию иқтисодӣ ва фаъолияти дигар мустақил буда, татбиқи онҳоро дар мувофиқа бо муассис амалӣ менамояд.

**Моддаи 5. Фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон фаъолияти худро дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегарданд, амалӣ менамояд.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҳамчун муассисаи таълимии худмухтор ҳуқуқи таҳия ва барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро дорад.

3. Барномаҳои таълимӣ аз рӯйи ихтисос (самт) ва нақшаҳои таълимии зинаҳои таҳсилоти амалкунанда аз ҷониби Донишгоҳи миллии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

**Моддаи 6. Сохтори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Сохтори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз роҳбарият, шурои олимон, раёсатҳо, шуъбаҳо, факултетҳо ва кафедраҳо иборат мебошад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар мувофиқа бо муассис воҳидҳои сохторӣ (пажӯҳишгоҳ, донишкада, академия, коллеҷ, литсей, муассисаи томактабӣ ва дигар) таъсис медиҳад, ки онҳо шахси ҳуқуқӣ буда, мустақилона самти мушаххаси фаъолияти онро амалӣ менамоянд.

3. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо мақсади инкишофи фаъолият ва робитаҳои байналмилалӣ ҳуқуқ дорад бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо муассис дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷ филиалҳо ва намояндагиҳо кушояд.

**Моддаи 7. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

2. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар асоси Қонуни мазкур ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия мегардад.

3. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон маълумоти зеринро дар бар мегирад:

- ном, маҳалли ҷойгиршавӣ ва мақоми ҳуқуқии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- мақсад, вазифа ва самтҳои асосии фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- ваколатҳои Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- тартиби идоракунии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, сохтори он ва фаъолияти онҳо;

- бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон қабули донишҷӯён, магистрантон, аспирантон, унвонҷӯён, докторантон аз рӯйи ихтисос, докторантон, постдокторантон, коромӯзон ва кормандон ба Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- ҳуқуқу уҳдадориҳои донишҷӯён, магистрантон, аспирантон, унвонҷӯён, докторантон аз рӯйи ихтисос, докторантон, постдокторантон, коромӯзон ва кормандони Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- ваколатҳо, тартиби ташкил ва муҳлати ваколатҳои мақомоти идоракунии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- шакл ва усулҳои фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- тартиби ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон.

4. Дар оиннома метавонанд муқаррароти дигари вобаста ба хусусиятҳои фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон пешбинӣ гарданд.

Моддаи 8. Тартиби таъин ва озод намудани ректор, муовини якум ва муовинони ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин ва озод карда мешавад.

2. Муовини якум ва муовинони ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар мувофиқа бо муассис аз ҷониби ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон таъин ва озод карда мешаванд.

**Моддаи 9. Фаъолияти таълимӣ, илмӣ ва методии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон муассисаи таълимӣ мебошад, ки бо мақсади амалӣ намудани фаъолияти таълимӣ, илмӣ ва илмию инноватсионӣ, методӣ, ташкили инфрасохтори таълимию илмӣ ва фаъолияти дигар мутобиқи оинномаи он таъсис дода шудааст.

2. Фаъолияти таълимию методии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад.

**Моддаи 10. Амалӣ намудани фаъолияти таълимӣ аз ҷониби Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон барномаҳои таълимиро дар зинаҳои бакалавриат, мутахассис, магистратура, аспирантура, унвонҷӯй, докторантура аз рӯйи ихтисос, докторантура, постдокторантура дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

2. Қабули донишҷӯён, магистрантон, аспирантон, унвонҷӯён, докторантон аз рӯйи ихтисос, докторантон ва постдокторантон ба Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар асоси иҷозатномаи мақоми ваколатдори давлатӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба роҳ монда мешавад.

3. Тартиби гузарондани имтиҳонҳои ҷорӣ ва аттестатсияи хатм аз ҷониби Донишгоҳи миллии Тоҷикистон муайян карда мешавад. Раиси комиссияи аттестатсияи хатм бо муассис мувофиқа карда мешавад.

4. Намунаи дипломи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо пешниҳоди Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

**Моддаи 11. Фаъолияти байналмилалии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ташкилотҳо, фондҳо ва созмонҳои молиявии байналмилалӣ робитаи бевоситаро ба роҳ монад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҷиҳати баланд бардоштани сатҳи ҳамкориҳои байналмилалии байнидонишгоҳӣ, иштироки фаъол дар барномаҳои созмонҳои байналмилалии соҳавӣ ва гузарондани чорабиниҳои сатҳи байналмилалӣ тадбирҳои амалӣ меандешад.

3. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои муқарраргардида дар мувофиқа бо муассис ҳуқуқи баргузор намудани озмунҳои сатҳи ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ, ҳамчунин таҳия ва тасдиқи низомномаи озмунҳои мазкурро дорад.

**Моддаи 12. Маблағгузорӣ ва молу мулки Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Маблағгузории Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ, маблағҳои махсуси Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ва маблағҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, ба роҳ монда мешавад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ба молу мулки дар истифодааш қарордошта (биною иншоот, маҷмааҳои таълимӣ, таҷҳизот ва ашёи дигари зарурии таълимӣ, инноватсионӣ, фарҳангӣ, иҷтимоӣ, истеҳсолӣ ва ғайра) дар доираи муайяннамудаи қонун мутобиқи мақсади фаъолияташ, супоришҳои муассис ё мақомоти ваколатдори он ва таъиноти молу мулк ҳуқуқи соҳибӣ, истифода ва ихтиёрдориро дорад.

3. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҳуқуқ надорад молу мулки ба он вобасташуда ё молу мулки бо харҷнома бадастовардаашро фурӯшад ё онҳоро ба тарзи дигар ихтиёрдорӣ намояд.

**БОБИ 3. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 13. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 14. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе, 20 июни соли 2024, № 2061

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	2061	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ДОНИШГОҲИ МИЛЛИИ ТОҶИКИСТОН	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	20.06.2024	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МАСЪУЛИЯТ**

**БАРОИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК**

Қонуни мазкур муносибатҳоро оид ба масъулият дар таълиму тарбияи кӯдак бо мақсади таълиму тарбияи кӯдак дар руҳияи инсондӯстӣ, ифтихори ватандорӣ, эҳтиром ба арзишҳои миллӣ, умумибашарӣ ва фарҳангӣ танзим намуда, ба ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои кӯдак равона гардидааст.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) вақти шабона - аз 1 апрел то 30 сентябр - аз соати 22:00 то соати 06:00 ва аз 1 октябр то 31 март - аз соати 20:00 то соати 06:00;

2) кӯдак - шахсе, ки ба синни ҳаждаҳ нарасидааст;

3) марказҳои дилхушӣ - клубҳои шабона, дискоклубҳо, толорҳои букмекерӣ ва марказҳои бозиҳои бурднок;

4) масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак - уҳдадории шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар раванди таълиму тарбияи кӯдак;

5) тарбия - раванди ҳадафмандонаи ба воя расондани кӯдак аз ҷониби падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), муассисаи таълимӣ, ҷомеа ва ба зиндагии мустақилона омода намудани ӯ;

6) таълим - фаъолияти муштараки падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), омӯзгор ва муассисаи таълимӣ барои инкишофи кӯдак, донишомӯзӣ, такмили истеъдод, маҳорат, малака ва қобилияти фикрию ҷисмонии ӯ;

7) шахсоне, ки падару модарро иваз мекунанд - васӣ, парастор, шахсоне, ки дар асоси шартнома кӯдакро тарбия мекунанд, намояндагони дигари қонунии онҳо, инчунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дигаре, ки кӯдак воқеан таҳти таълиму тарбияи онҳо қарор дорад.

**Моддаи 2. Доираи амали Қонуни мазкур**

Амали Қонуни мазкур нисбат ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста ба маҳалли истиқомати онҳо, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон зиндагӣ мекунанд ва шахсони ҳуқуқӣ, новобаста ба шакли моликият, татбиқ мегардад, агар санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, тартиби дигарро муқаррар накарда бошанд.

**Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

**Моддаи 4. Принсипҳои масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

Масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак ба принсипҳои зерин асос меёбад:

1) эҳтироми кӯдак, ҳуқуқ ва озодиҳои ӯ;

2) таъмини ҳифзи ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои қонунии кӯдак;

3) қонуният;

4) адолат;

5) инсондӯстӣ;

6) муносибати инфиродӣ ба таълиму тарбияи кӯдак, аз ҷумла кӯдаки дар вазъияти номусоиди иҷтимоӣ қарордошта;

7) пешгирии зӯроварӣ нисбат ба кӯдак;

8) иштироки аҳли ҷомеа дар таълиму тарбияи кӯдак;

9) ногузирии ҷавобгарӣ барои вайрон намудани ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои кӯдак.

**Моддаи 5. Сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

Сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак аз инҳо иборат мебошад:

1) таъмини ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдак, роҳ надодан ба поймолкунии онҳо;

2) таҳкими кафолатҳои ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдак, инчунин барқарор кардани ҳуқуқҳои поймолшудаи ӯ;

3) ташаккули асосҳои ҳуқуқии кафолатҳои ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдак;

4) мусоидат ба рушди ҷисмонӣ, зеҳнӣ, маънавӣ ва ахлоқии кӯдак, тарбияи ӯ дар руҳияи ватандӯстӣ, ҳисси баланди шаҳрвандӣ ва сулҳдӯстӣ;

5) таъмини фаъолияти мақсаднок оид ба ташаккули ҷаҳонбинӣ ва маърифатнокии кӯдак;

6) роҳ надодан ба табъизи кӯдак, новобаста ба мансубияти нажодӣ, миллӣ, ҷинсӣ, динӣ, забонӣ, вазъи иҷтимоӣ ва молумулкӣ, ҳолати саломатӣ ва дигар аломатҳо;

7) дастгирии давлатии ташкилотҳое, ки ҳуқуқу манфиатҳои қонунии кӯдакро ҳифз менамоянд.

**Моддаи 6. Ҷалби аҳли ҷомеа барои таълиму тарбияи кӯдак**

Мақомот ва ташкилоте, ки масъалаҳои вобаста ба таълиму тарбияи кӯдакро баррасӣ мекунанд, метавонанд иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ, раисони маҳаллаҳо, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дигарро дар амалишавии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак ҷалб намоянд.

БОБИ 2. МАҚОМОТИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ ВА МАҚОМОТИ ХУДИДОРАКУНИИ ШАҲРАК ВА ДЕҲОТ, САЛОҲИЯТ ВА ВАКОЛАТИ ОНҲО ДАР САМТИ МАСЪУЛИЯТ БАРОИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК

**Моддаи 7. Мақомоте, ки масъалаҳои вобаста ба масъулият барои таълиму тарбияи кӯдакро баррасӣ мекунанд**

1. Мақомоте, ки барои таълиму тарбияи кӯдак масъуланд, мақоми ваколатдори давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак (минбаъд - мақоми ваколатдори давлатӣ) ва мақомоти дигаре мебошанд, ки дар амалисозии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак иштирок мекунанд.

2. Ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоте, ки масъалаҳои вобаста ба таълиму тарбияи кӯдакро баррасӣ мекунанд, аз ҷониби Комиссияи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳуқуқи кӯдак анҷом дода мешавад.

**Моддаи 8. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак мансубанд:

1) пешбурди сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

2) тасдиқ ва назорати барномаҳои давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

3) муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ;

4) тасдиқ намудани низомномаи намунавии комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

5) ҳамоҳанг намудани фаъолияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин ташкилоти дигари дахлдор дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

6) амалӣ намудани дигар ваколатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

**Моддаи 9. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ**

Мақоми ваколатдори давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) амалигардонии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

2) таҳияи лоиҳаи қонунҳо ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

3) ҳамоҳанг намудани фаъолияти мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин ташкилоти дигари дахлдор дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

4) таҳия ва пешниҳод намудани барномаҳои давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

5) таҳия ва пешниҳод намудани низомномаи намунавии комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

6) дар доираи ваколатҳои худ амалӣ намудани назорати фаъолияти комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

7) гузаронидани мониторинг дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

8) ба роҳ мондани ҳамкории байналмилалӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

9) андешидани тадбирҳо ҷиҳати таъмини риояи талаботи Қонуни мазкур;

10) ба роҳ мондани корҳои ташвиқотию тарғиботӣ ва фаҳмондадиҳӣ;

11) дархости маълумот аз вазорату идораҳо, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва ташкилотҳои дигар оид ба иҷрои санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

12) амалӣ намудани ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

Моддаи 10. Мақомоти дигар, ки дар амалисозии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак иштирок мекунанд

1. Ба мақомоти дигар, ки дар амалисозии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак иштирок мекунанд, дохил мешаванд:

1) мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ;

2) мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот;

3) Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросими назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак аз инҳо иборатанд:

1) иштирок дар амалисозии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

2) таъмини амалисозии барномаҳои давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

3) андешидани тадбирҳо оид ба таъмини риояи талаботи Қонуни мазкур;

4) таъмини ҳамкорӣ байни мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳои дигар дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

5) назорати фаъолияти комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

6) амалӣ намудани ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

3. Ваколатҳои мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак аз инҳо иборатанд:

1) иштирок дар амалисозии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

2) иштирок дар таъмини амалисозии барномаҳои давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

3) андешидани тадбирҳо оид ба таъмини риояи талаботи Қонуни мазкур;

4) назорати фаъолияти комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак дар мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ;

5) амалӣ намудани ваколатҳои дигар, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

4. Ваколатҳои мақомоти дигар, ки дар банди 3) қисми 1 ҳамин модда номбар шудаанд, тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

**БОБИ 3. КОМИССИЯҲОИ ҶАМЪИЯТӢ ДАР САМТИ МАСЪУЛИЯТ БАРОИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК**

**Моддаи 11. Комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

1. Комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак мақоми ҳамоҳангсози ҷамъиятӣ буда, дар мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ ва муассисаҳои таълимӣ таъсис дода мешаванд.

2. Низомнома ва ҳайати комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак аз ҷониби роҳбарони мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ ва муассисаҳои таълимӣ тасдиқ карда мешаванд.

3. Шумораи умумии аъзои комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак набояд аз 7 нафар кам бошад.

4. Ба ҳайати комиссияҳои ҷамъиятӣ дар мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот бояд кормандони милитсия, ходимони иттиҳодияҳои динӣ ва аъзои шурои занон дохил карда шаванд.

**Моддаи 12. Вазифаҳои комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

1. Комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак ба амалисозии Қонуни мазкур мусоидат менамоянд.

2. Комиссияҳои ҷамъиятӣ риояи талаботи Қонуни мазкурро аз падару модар, шахсони онҳоро ивазкунанда, омӯзгор ва шахсони дигар талаб намуда, ҷиҳати пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо дар ин самт тадбирҳои зарурӣ меандешанд.

**БОБИ 4. ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ ПАДАРУ МОДАР ВА ШАХСОНИ ОНҲОРО ИВАЗКУНАНДА ДАР ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК**

**Моддаи 13. Баробарии ҳуқуқ ва уҳдадориҳои падару модар**

Падару модаре, ки якҷоя ё ҷудо зиндагӣ мекунанд, дар таълиму тарбияи кӯдак ҳуқуқ ва уҳдадориҳои баробар доранд, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

**Моддаи 14. Ҳуқуқҳои падару модар дар таълиму тарбияи кӯдак**

Падару модар дар таълиму тарбияи кӯдак ҳуқуқҳои зеринро доранд:

1) ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдакро ҳимоя намоянд;

2) муассисаҳои таълимиро интихоб намоянд;

3) дар раванди таълиму тарбия, аз ҷумла назорати сатҳу сифати таълим ва донишомӯзии кӯдак дар муассисаҳои таълимӣ, иштирок ва мусоидат намоянд;

4) дар фаъолияти мақомоти худидоракунии муассисаи таълимӣ иштирок намоянд;

5) аз операторон ва провайдерони хизмати алоқаи барқӣ дар бораи аз тарафи кӯдак истифода шудани хизмати алоқаи барқӣ маълумоти дахлдорро ба таври ройгон гиранд;

6) ҷиҳати беҳтар намудани сифати таълиму тарбияи кӯдак ба муассисаи таълимӣ муроҷиат кунанд;

7) азхудкунии барномаҳои таълимиро назорат намоянд;

8) ба фаъолияти муассисаи таълимие, ки кӯдак дар он таҳсил мекунад, мусоидат намоянд;

9) ба раванди таълиму тарбия, мазмуни таҳсилот, давомот ва сатҳу сифати донишомӯзии кӯдак шинос шаванд;

10) бо шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҷиҳати таълиму тарбияи кӯдак тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шартнома банданд;

11) нисбат ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳангоми аз ҷониби онҳо монеа эҷод кардан ба таълиму тарбияи кӯдак ба мақомоти дахлдор муроҷиат намоянд;

12) аз имтиёзҳои пешбинишуда тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода намоянд;

13) дигар ҳуқуқҳоеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, амалӣ намоянд.

**Моддаи 15. Уҳдадориҳои падару модар дар таълими кӯдак**

Падару модар дар таълими кӯдак уҳдадориҳои зеринро доранд:

1) таълим гирифтани кӯдакро таъмин намоянд;

2) барои гирифтани таълиму тарбияи томактабии кӯдак тадбирҳо андешанд;

3) ба гирифтани таҳсилоти миёнаи умумии кӯдак монеъ нашаванд;

4) кӯдакро бо воситаҳои зарурии таълимӣ таъмин карда, барои таълими ӯ шароит муҳайё намоянд;

5) риояи пӯшидани либосҳои дахлдори муассисаи таълимиро аз ҷониби кӯдак дар ҳамаи зинаҳои таҳсилот таъмин ва назорат карда, ба шакли зоҳирӣ ва санитарию беҳдоштии ӯ диққат дода, бидуни зарурати тиббӣ ҷиҳати пешгирии тағйири сунъии намуди зоҳирӣ, аз ҷумла холкӯбӣ, чораандешӣ намоянд;

6) ба кӯдаки дорои имконияти маҳдуди ҷисмонӣ ва руҳӣ барои таҳсил кардан ва касбу ҳунар омӯхтан шароит муҳайё намоянд;

7) донишомӯзӣ ва иштироки кӯдакро дар раванди таълим назорат карда, бо маъмурияти муассисаи таълимӣ, омӯзгорон ва кормандони дигари соҳаи маориф оид ба таълими кӯдак мунтазам ҳамкорӣ намоянд;

8) ба омӯзиши забони давлатӣ, инчунин забонҳои хориҷӣ мусоидат намоянд;

9) дар ҷаласаҳои падару модар ва чорабиниҳои дигари муассисаи таълимӣ фаъолона иштирок намоянд;

10) талаботи дахлдори қоидаву тартибот ва санадҳои дохилии муассисаи таълимиро, ки кӯдак дар он таълим мегирад, риоя намоянд;

11) дар ҷашну маросим ва таҷлили зодрӯзи кормандони муассисаҳои таълимӣ пешниҳоди туҳфаҳои молию пулиро аз ҷониби кӯдак манъ намоянд;

12) ҳама гуна пардохти маблағро аз ҷониби кӯдак ба кормандони муассисаҳои таълимӣ иҷозат надиҳанд;

13) гирифтани таълими ғайриқонунӣ, аз ҷумла таълими ғайриқонунии диниро аз ҷониби кӯдак роҳ надиҳанд;

14) таълими динии кӯдакро дар хориҷи кишвар бе розигии хаттии мақоми ваколатдори давлатӣ иҷозат надиҳанд;

15) уҳдадориҳои дигареро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба таълими кӯдак муқаррар намудааст, иҷро намоянд.

**Моддаи 16. Уҳдадориҳои падару модар дар тарбияи кӯдак**

Падару модар дар тарбияи кӯдак уҳдадориҳои зеринро доранд:

1) ба кӯдак тибқи арзишҳои миллӣ номи нек гузоранд;

2) пас аз таваллуд кӯдакро аз қайди давлатии сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ гузаронанд;

3) барои ҳифзи саломатӣ, ташаккули ҷисмонӣ, маънавӣ ва ахлоқии кӯдак шароит муҳайё намоянд;

4) кӯдакро ба зиндагии мустақилона омода намоянд;

5) кӯдакро дар руҳияи эҳтиром ба Ватан, волоияти қонун, арзишҳои миллӣ ва умумибашарӣ, эҳтиром ба шахсияти худ ва атрофиён, оила, урфу одат, анъанаҳо, фарҳанги миллӣ ва халқҳои дигар, инчунин бартарии манфиатҳои миллӣ тарбия намоянд;

6) оид ба рушди маърифати ахлоқӣ, эстетикӣ, санитарӣ ва экологии кӯдак чораандешӣ карда, асосҳои гигиенаи шахсӣ, фарҳанги шаҳрнишинӣ ва муоширатро ба ӯ омӯзонанд;

7) кӯдакро дар руҳияи сарфаю сариштакорӣ ва муносибати эҳтиёткорона нисбат ба молу мулк ва арзишҳои дигар тарбия намоянд;

8) дар раванди тарбия нисбат ба кӯдак зӯроварӣ, аз ҷумла ҷазои ҷисмониро истифода набаранд;

9) шаъну шарафи кӯдакро эҳтиром намоянд ва ба муносибати бераҳмона, ғайриинсонӣ ва пастзананда нисбат ба ӯ роҳ надиҳанд;

10) новобаста ба ҷинс, синну сол, қобилияти зеҳнӣ, ҷисмонӣ ва руҳии кӯдакон, нисбат ба онҳо муносибати баробар дошта бошанд;

11) дар сурати хабардор шудан аз ҳолати кӯдаке, ки дар тарбияи дигар шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ қарор дорад, бо онҳо ҳамкорӣ намоянд;

12) ба марказҳои дилхушӣ рафтани кӯдакро манъ намоянд;

13) гаштугузори кӯдаки то шашсоларо бе ҳамроҳии шахси аз чордаҳсола боло дар кӯча ва дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ иҷозат надиҳанд;

14) аз соати 18:00 то соати 08:00 ба марказҳои пешниҳоди бозиҳои компютерӣ рафтани кӯдаки худро иҷозат надиҳанд;

15) бе ҳамроҳии шахси болиғ гаштугузор кардани кӯдаки то шонздаҳсоларо дар ҷойҳои хатарнок манъ намоянд;

16) кирдорҳои зиддиҷамъиятӣ, муомилаи дағалона бо атрофиён, халалдор намудани оромии ҷомеа, истифодаи суханҳои қабеҳ, рафтори дағалона дар кӯча, хиёбон, майдон, ҷойҳои фароғатӣ, дохили нақлиёт, хобгоҳ, манзили истиқоматӣ, дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ ва муносибати харобкоронаи кӯдакро ба муҳити зист пешгирӣ намоянд;

17) ба кӯдак ба муассисаи таълимӣ овардани маҳсулоти тамоку, машруботи спиртӣ, воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ, сахтаъсир ва мадҳушкунандаи дигар, асбобу ашёи манъшуда ва халандаву бурандаро, ба истиснои асбобу ашёи таълимӣ, манъ намоянд, инчунин ба гирифта гаштани онҳо роҳ надиҳанд;

18) фарҳанги истифодаи телефони мобилиро омӯзонанд ва ҷиҳати дар вақти дарс истифода набурдани он чораандешӣ намоянд;

19) ба кӯдак тамошои филмҳои дорои хусусияти террористӣ, экстремистӣ, тундгароӣ, ҷудоихоҳӣ, порнографӣ, ваҳшатангезӣ, зӯроварӣ ва аксу наворҳои дигари манъшударо иҷозат надиҳанд;

20) аз тарафи кӯдак мақсаднок истифода шудани интернетро назорат намоянд;

21) ба кӯдак мутолаа ва паҳн кардани сабту наворҳои электронӣ (аз ҷумла тавассути телефонҳои мобилӣ), китобҳо, варақаҳо, рӯзномаҳо, маҷаллаҳо ва дигар маводи чопии дорои хусусияти террористӣ, экстремистӣ, тундгароӣ, ҷудоихоҳӣ, порнографӣ ва зӯровариро манъ намоянд;

22) иштироки кӯдакро дар фаъолияти иттиҳодияҳои динӣ, ба истиснои кӯдаконе, ки ба таври расмӣ дар муассисаҳои таълимии динӣ ба таълим фаро гирифта шудаанд, иҷозат надиҳанд;

23) ба кӯдак истеъмоли машруботи спиртӣ, воситаҳои нашъадор, маҳсулоти тамоку, моддаҳои психотропӣ ё моддаҳои мадҳушкунандаи дигарро манъ намоянд;

24) иштироки кӯдакро дар чорабиниҳои барои ӯ тавсиянашуда иҷозат надиҳанд;

25) ба кӯдак барои идора кардани воситаҳои нақлиёт бе шаҳодатномаи ронандагӣ, инчунин барои омадан ба муассисаи таълимӣ бо воситаҳои нақлиёти механикӣ иҷозат надиҳанд;

26) ба кӯдак ҷиҳати интихоби касбу кор мусоидат кунанд;

27) ба оворагардӣ ва рафторҳои зиддиахлоқии дигари кӯдак роҳ надиҳанд;

28) кӯдакро ба кори ғайриқонунӣ ҷалб насозанд;

29) ба зишту касиф ва хароб намудани биною иншоот, шикастани панҷараҳо, санги болои қабрҳо, ҳайкалҳо, нимпайкараҳо ва ороишоти дар оромгоҳҳо ва ҷойҳои таърихию фарҳангӣ насбшуда ва расондани зарари дигар ба онҳо аз тарафи кӯдак роҳ надиҳанд;

30) дастрасии кӯдакро ба маводи сӯзандаю тарканда ва силоҳ иҷозат надиҳанд;

31) истифодаи ҷавоҳирот, зару зевар, дигар ашёи қиматбаҳо (ба истиснои як ҷуфт гӯшвораи андозааш хурд барои духтарон)-ро аз тарафи кӯдак дар муассисаҳои таълимӣ манъ намоянд;

32) уҳдадориҳои дигарро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба тарбияи кӯдак муқаррар намудааст, иҷро намоянд.

**Моддаи 17. Ҳуқуқу уҳдадориҳои шахсоне, ки падару модарро иваз мекунанд**

Шахсоне, ки падару модарро иваз мекунанд, дорои ҳамаи ҳуқуқу уҳдадориҳое мебошанд, ки дар моддаҳои 14, 15 ва 16 Қонуни мазкур нисбат ба падару модар пешбинӣ шудаанд, агар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигарро муқаррар накарда бошад.

**БОБИ 5. ҲУҚУҚУ УҲДАДОРИҲОИ МУАССИСАИ ТАЪЛИМӢ ВА ОМӮЗГОР**

**Моддаи 18. Ҳуқуқҳои муассисаи таълимӣ дар таълиму тарбияи кӯдак**

Муассисаи таълимӣ дар таълиму тарбияи кӯдак ҳуқуқҳои зеринро дорад:

1) ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдакро ҳимоя намояд;

2) ҷиҳати беҳтар намудани сатҳу сифати таълиму тарбияи кӯдак ба падару модар ва мақомоти давлатии дахлдор бо пешниҳод муроҷиат кунад;

3) бо падару модар ҷиҳати таълиму тарбияи кӯдак тибқи қонунгузорӣ шартнома бандад;

4) падару модарро ба ҷаласаҳо вобаста ба таълиму тарбияи кӯдак даъват намояд;

5) иҷрои талаботи санадҳои дохилии муассисаи таълимиро аз ҷониби падару модар талаб намояд;

6) ҳангоми аз тарафи падар ё модар риоя накардани талаботи санадҳои дохилии муассисаи таълимӣ ва иҷро накардани уҳдадориҳое, ки тибқи Қонуни мазкур муқаррар шудаанд, ба мақомоти дахлдор муроҷиат намояд;

7) нисбат ба шахсони воқеӣ ва мансабдор ҳангоми монеа эҷод кардани онҳо ба таълиму тарбияи кӯдак ба мақомоти дахлдор муроҷиат намояд;

8) ҳуқуқҳои дигарро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, амалӣ намояд.

**Моддаи 19. Уҳдадориҳои муассисаи таълимӣ дар таълиму тарбияи кӯдак**

Муассисаи таълимӣ дар таълиму тарбияи кӯдак уҳдадориҳои зерин дорад:

1) ба кӯдак таълиму тарбияи дуруст диҳад;

2) омодагии кӯдакро ба таҳсилоти умумӣ дар сатҳи зарурӣ таъмин намояд;

3) талаботи таълимии кӯдакро бо дар назар гирифтани хоҳишу қобилият қонеъ гардонад;

4) барои таълими кӯдак шароит фароҳам оварда, воситаҳои зарурии таълимиро таъмин намояд;

5) риояи пӯшидани либосҳои дахлдори муассисаи таълимиро аз ҷониби кӯдак таъмин ва назорат карда, ба шакли зоҳирӣ ва санитарию беҳдоштии ӯ диққат дода, ҷиҳати пешгирии тағйири сунъии намуди зоҳирӣ бидуни зарурати тиббӣ, аз ҷумла холкӯбӣ, чораандешӣ намояд;

6) ба кӯдаки дорои имконияти маҳдуди ҷисмонӣ ва руҳӣ барои таҳсил шароит муҳайё намояд;

7) донишомӯзӣ ва иштироки кӯдакро дар раванди таълим назорат карда, бо падару модар ҳамкорӣ намояд;

8) бо тартиби муқарраршуда ҷаласаҳои падару модар ва чорабиниҳои дигари муассисаи таълимиро ташкил ва баргузор намояд;

9) ба кормандони муассисаҳои таълимӣ аз ҷониби кӯдак пардохти ҳама гуна маблағро иҷозат надиҳад;

10) барои ҳифзи саломатӣ, ташаккули ҷисмонӣ, маънавӣ ва ахлоқии кӯдак тадбирҳо андешад;

11) кӯдакро дар руҳияи эҳтиром ба Ватан, волоияти қонун, арзишҳои миллӣ ва умумибашарӣ, эҳтиром ба шахсияти худ ва атрофиён, оила, урфу одат, анъанаҳо, фарҳанги миллӣ ва таҳаммулгароӣ, инчунин бартарии манфиатҳои миллӣ тарбия намояд;

12) оид ба рушди маърифати ҳуқуқӣ, ахлоқӣ, эстетикӣ, санитарӣ ва экологии кӯдак чораандешӣ карда, асосҳои гигиенаи шахсӣ, фарҳанги ҳамзистӣ дар ҷомеа ва муоширатро ба ӯ омӯзонад;

13) ба кӯдак ба муассисаи таълимӣ овардани маҳсулоти тамоку, машруботи спиртӣ, воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ, сахттаъсир ва мадҳушкунандаи дигар, асбобу ашёи манъшуда ва халандаву бурандаро, ба истиснои асбобу ашёи таълимӣ, роҳ надиҳад;

14) ба кӯдак барои ба муассисаи таълимӣ бо воситаҳои нақлиёти механикӣ омадан, истифодаи ҷавоҳирот, зару зевар, дигар ашёи қиматбаҳо (ба истиснои як ҷуфт гӯшвораи андозааш хурд барои духтарон) дар муассисаи таълимӣ роҳ надиҳад ва дар сурати вайрон кардани ин талабот чораҳои дахлдор андешад, аз ҷумла ба мақомоти давлатии дахлдор хабар диҳад;

15) уҳдадориҳои дигарро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба таълиму тарбияи кӯдак муқаррар намудааст, иҷро намояд.

**Моддаи 20. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои омӯзгор**

Омӯзгор дар таълиму тарбияи кӯдак ҳуқуқу уҳдадориҳои зеринро дорад:

1) қоидаҳои одобу ахлоқи омӯзгориро риоя намояд;

2) дар муассисаи таълимӣ либоси дахлдор пӯшад;

3) аз қабули ҳар гуна маблағ, аз ҷумла дар ҷашну маросим ва таҷлили зодрӯз, аз гирифтани туҳфаҳои молию пулӣ аз таълимгирандагон худдорӣ намояд;

4) дар раванди таълиму тарбия нисбат ба кӯдак зӯроварӣ, аз ҷумла ҷазои ҷисмониро истифода набарад;

5) ҳуқуқу озодӣ ва шаъну шарафи кӯдакро риоя ва эҳтиром карда, ба муносибати бераҳмона, ғайриинсонӣ ва пастзананда нисбат ба ӯ роҳ надиҳад;

6) фарҳанги истифодаи телефони мобилиро омӯзонад ва ҷиҳати дар вақти дарс истифода набурдани он чораандешӣ намояд;

7) азхудкунии барномаҳои таълимиро дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот аз таълимгиранда талаб намояд;

8) новобаста ба нажод, ранги пӯст, пайдоиш, ҷинс, забон, дин ва эътиқод, мансубияти миллӣ ва (ё) этникӣ, маъюбият, ҳолати саломатӣ, синну сол, шаҳрвандӣ, ақида, вазъи молумулкӣ ё ҳолати дигар, нисбат ба кӯдакон муносибати баробар дошта бошад;

9) бо падару модар дар масъалаҳои давомот, дониш ва интизоми кӯдак ҳамкорӣ намояд;

10) бо тартиби муқарраршуда дарсҳои кушода ташкил карда, падару модарони таълимгирандагонро ба онҳо ҷалб намояд;

11) нисбат ба таълимгирандагоне, ки тартиботи дохилии муассисаи таълимиро халалдор менамоянд, ба дарсҳо бе тайёрӣ меоянд ва шакли зоҳириашон ба талабот ҷавобгӯ нест, маъмурияти муассисаи таълимӣ ва падару модарро сари вақт хаттӣ ё шифоҳӣ огоҳ намояд;

12) оид ба таълимгирандагоне, ки аз таҳсил саркашӣ карда, аз хондан дур мемонанд, падару модар ва роҳбарияти муассисаи таълимиро сари вақт хаттӣ ё шифоҳӣ огоҳ намояд;

13) аз тарғиби ғояҳои бегона ва ташвиқи ҳама гуна масъалаҳое, ки аз доираи мавзуи дарс берунанд, худдорӣ намояд;

14) барои инкишофи маҳорат, малакаи хаттӣ ва нутқи шифоҳии таълимгирандагон кӯшиш намояд;

15) барои дар озмуну олимпиадаҳо ва чорабиниҳои монанди онҳо иштирок намудани таълимгирандагон саъю талош намояд;

16) аз таълимгирандагон ҳамроҳи худ овардани маводи таълимиро талаб карда, омодагии онҳоро ба дарс, машғулиятҳои таълимӣ назорат намояд, онҳоро ба хондани китобҳои илмию бадеӣ, рӯзномаю маҷаллаҳо ташвиқ карда, барои васеъ кардани ҷаҳонбинии онҳо тадбирҳо андешад;

17) иштироки таълимгирандагонро дар маҳфилҳои илмӣ, адабӣ, эҷодӣ ва маҳфилҳои дигар, ҳамчунин созмонҳои хонандагон таъмин карда, ба фаъолона ширкат варзиданашон мусоидат намояд;

18) таълимгирандагонро дар руҳияи ватандӯстӣ, зебоипарастӣ, риояи қонун, эҳтиром ба ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, падару модар, ҳамсолон, насли калонсол, арзишҳои фарҳангию миллӣ, таърихӣ ва муқаддасоти миллӣ тарбия кунад;

19) ҳуқуқу уҳдадориҳои дигарро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, амалӣ намояд.

**БОБИ 6. ПЕШГИРИИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИҲО ДАР САМТИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК**

**Моддаи 21. Пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо дар самти таълиму тарбияи кӯдак**

1. Мақомоте, ки масъалаҳои вобаста ба масъулият барои таълиму тарбияи кӯдакро баррасӣ мекунанд, уҳдадоранд тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маҷмуи чораҳои дорои хусусияти иқтисодӣ, иҷтимоӣ, ҳуқуқӣ, иттилоотӣ, таълимӣ, тарбиявӣ ва тавонбахширо бо мақсади пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо аз ҷониби падару модар, васӣ, парастор, шахсоне, ки дар асоси шартнома кӯдакро тарбия мекунанд, дигар намояндагони қонунии онҳо, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дигар, ки кӯдак воқеан таҳти таълиму тарбияи онҳо қарор дорад, инчунин ҷиҳати бартараф кардани сабабу шароитҳои ба онҳо мусоидаткунандаро амалӣ намоянд.

2. Ҳангоми аз таълиму тарбия дур мондани кӯдак ва содир шудани амали номатлуб нисбат ба кӯдак, инчунин дар мавриди муайян шудани ҳолатҳое, ки ба ҳаёт ва саломатии кӯдак таҳдид менамоянд, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ уҳдадоранд, ки ба мақомоти дахлдори давлатӣ хабар диҳад.

**Моддаи 22. Чораҳои пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо дар самти таълиму тарбияи кӯдак**

Чораҳои пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо дар самти таълиму тарбияи кӯдак аз инҳо иборатанд:

1) гузарондани ташвиқот дар байни аҳолӣ ҷиҳати амалӣ шудани уҳдадориҳои падару модар дар таълиму тарбияи кӯдак;

2) баргузор намудани ҷаласаҳои падару модарон вобаста ба таълиму тарбияи кӯдак;

3) ташкил намудани «Рӯзҳои падару модар» дар муассисаҳои таълимӣ бо мақсади расондани кумаки педагогӣ, равонӣ, методӣ ба падару модарон;

4) аз ҷиҳати моддӣ ва маънавӣ ҳавасманд гардондани падару модаре, ки ҳуқуқу уҳдадориҳои худро дар таълиму тарбияи кӯдак муваффақона иҷро менамоянд;

5) андешидани тадбирҳо оид ба пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ аз тарафи кӯдакон;

6) доир намудани суҳбатҳои пешгирикунанда;

7) роҳандозии корҳои инфиродӣ бо падару модар;

8) бо тартиби муқарраргардида муваққатан гирифтани кӯдак аз падару модаре, ки уҳдадориҳои худро ба таври дахлдор иҷро намекунанд ё ҳангоми мавҷуд будани хатар ба ҳаёт ва саломатии кӯдак;

9) андешидани чораҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти таълиму тарбияи кӯдак пешбинӣ кардааст.

**БОБИ 7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 23. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 24. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» аз 2 августи соли 2011, №762 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2011, №7-8, мод. 616; с. 2016, №3, мод. 147; с. 2018, №5, мод. 283; с. 2019, №4-5, мод. 222; с. 2022, №6, мод. 353, №12, қ. 2, мод. 778) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 25. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе, 20 июни соли 2024, № 2049

Қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Оид ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

«Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак»

Мутобиқи моддаи 60 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак» ҷонибдорӣ карда шавад.

Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси

Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Рустами ЭМОМАЛӢ

ш. Душанбе, 19 июни соли 2024, № 500

Қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Дар бораи қабул кардани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

«Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак»

Мутобиқи моддаи 60 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак» қабул карда шавад.

Раиси Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон М. ЗОКИРЗОДА

ш. Душанбе, 8 майи соли 2024, № 1304

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	2049	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МАСЪУЛИЯТ БАРОИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	20.06.2024	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ АССОТСИАТСИЯИ ИСТИФОДАБАРАНДАГОНИ ОБ

^-A A ⁺A

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

1668

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

02.01.2020

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ АССОТСИАТСИЯИ ИСТИФОДАБАРАНДАГОНИ ОБ

Қонуни мазкур асосҳои иқтисодӣ, ташкилӣ ва ҳуқуқии фаъолияти ассотсиатсияи истифодабарандагони обро муайян намуда, ба таъмини сарфаи об ва истифодаи босамари иншооти гидротехникӣ дар минтақаи хизматрасонӣ равона карда шудааст.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- ассотсиатсияи истифодабарандагони об – ташкилоти ғайритиҷоратӣ ва худидораи ба узвият асосёфтаи истифодабарандагони об, ки ба таври ихтиёрӣ дар минтақаи муайян бо мақсади истифодабарӣ ва нигоҳдории дастҷамъонаи шабакаи мелиоративии дохили минтақаи хизматрасонӣ, таъмини оби полезӣ, ҳамоҳангсозии фаъолият, намояндагӣ ва ҳифзи манфиатҳои умумии онҳо таъсис дода шудааст;

- аъзои ассотсиатсияи истифодабарандагони об – истифодабарандагони об, ки дорои ҳуқуқи истифодаи қитъаи замин буда, дар минтақаи хизматрасонии ассотсиатсияи истифодабарандагони об ҷойгир мебошанд, оинномаи ассотсиатсияро эътироф мекунанд ва ба таври ихтиёрӣ ба он дохил шудаанд;

- иншооти гидротехникӣ дар минтақаи хизматрасонии ассотсиатсияи истифодабарандагони об (минбаъд – иншооти гидротехникӣ) – таҷҳизот, иншоот ва дастгоҳҳое (обанборҳо, сарбандҳо, иншооти муҳофизати соҳил, наҳру ҷӯйҳо, пойгоҳҳои обкашӣ, чоҳҳо, лӯла ва новаҳои обгузар, заҳбуру заҳкашҳо, иншоот ва дастгоҳҳои дигари беҳдошти замин ва обёрӣ), ки барои таъсиррасонӣ ба маҷро ва ҳаҷми об, гирифтан, расондан, коркард ва аз нав тақсим кардани об, ҳифзи об ва объектҳои об аз таъсири номатлуб, ҷамъ кардан ва партофтани обҳои зеризаминӣ ва истифодашуда таъйин шудаанд;

- истифодабарандагони об – шахсони воқеӣ ва (ё) ҳуқуқӣ, ки об ва объектҳои обро дар асоси шартнома ё иҷозати дахлдор истифода мебаранд;

- ҳаққи узвият – маблағи пулие, ки ҳар як узви ассотсиатсияи истифодабарандагони об ҳамчун тасдиқи узвият месупорад ва барои таъмини фаъолияти ассотсиатсия равона карда мешавад;

- тарифи хизмати обрасонӣ – маблағи пулие, ки андозаи он бо тартиби пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда шуда, аз тарафи истифодабарандагони об барои ҳаҷми оби расонидашуда пардохт мегардад;

- минтақаи хизматрасонии ассотсиатсияи истифодабарандагони об (минбаъд - минтақаи хизматрасонӣ) – ҳудуди муайяни ҷуғрофӣ, ки ассотсиатсияи истифодабарандагони об дар он хизмати обрасониро амалӣ менамояд;

- нақшаи истифодабарии об – ҳуҷҷате, ки ҳаҷм, тартиб ва муҳлати ба истифодабарандагони об расонидани оби полезиро бо назардошти сохтори кишти зироатҳои обёришаванда ва меъёрҳои обёрӣ муқаррар менамояд;

- шабакаи мелиоративии дохили минтақаи хизматрасонӣ – маҷмӯи иншооти гидротехникии бо ҳам алоқаманди минтақаи хизматрасонӣ, ки барои мақсадҳои обёрӣ, ҷамъ кардан ва партофтани обҳои зеризаминӣ ва истифодашуда таъйин шудаанд.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ассотсиатсияи истифодабарандагони об

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ассотсиатсияи истифодабарандагони об ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Вазифаҳои ассотсиатсияи истифодабарандагони об

Вазифаҳои ассотсиатсияи истифодабарандагони об аз инҳо иборат мебошанд:

- таъмини истифодаи босамари шабакаи мелиоративии дохили минтақаи хизматрасонӣ, сари вақт ва тибқи шартнома расонидан ва тақсим намудани об дар байни аъзои ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари об;

- таъмини истифодаи сарфакоронаи оби полезӣ ва пешгирии ифлосшавии он;

- ҳифз ва беҳдошти ҳолати мелиоративии замин;

- баланд бардоштани савияи дониш ва таҷрибаи аъзои ассотсиатсия оид ба истифодаи усулҳои камхарҷи обёрӣ, техника ва технологияҳои нав;

- нигоҳдорӣ ва таъмири саривақтии иншооти гидротехникӣ.

Моддаи 4. Принсипҳои фаъолияти ассотсиатсияи истифодабарандагони об

Фаъолияти ассотсиатсияи истифодабарандагони об ба принсипҳои зерин асос меёбад:

- ҳадафмандии техникию иқтисодии ташкили фаъолият дар минтақаи хизматрасонӣ;

- адолатнокӣ ва баробарҳуқуқии аъзои ассотсиатсия дар идоракунӣ;

- тақсими об мутобиқи меъёрҳои обёрӣ ва нақшаҳои истифодабарии об;

- шаффофияти фаъолият;

- риоя ва ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои аъзо.

БОБИ 2. ДАСТГИРИИ ДАВЛАТӢ ВА ҲАМОҲАНГСОЗИИ ФАЪОЛИЯТИ АССОТСИАТСИЯҲОИ ИСТИФОДАБАРАНДАГОНИ ОБ

Моддаи 5. Дастгирии давлатии ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об

1. Дастгирии давлатии ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об бо мақсади таъмини фаъолияти устувори онҳо, истифодаи самараноки иншооти гидротехникӣ, ҳифз ва истифодаи сарфакоронаи захираҳои об ва замин амалӣ карда мешавад.

2. Дастгирии давлатии ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об дар шакли кумакҳои молиявӣ, имтиёзҳои андозӣ ва қарзӣ, шаклҳои дигари ҳавасмандгардонии фаъолият дар доираи барномаҳои давлатӣ, ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешаванд, амалӣ мегардад.

Моддаи 6. Ҳамоҳангсозии фаъолияти ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об

1. Ҳамоҳангсозии фаъолияти ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об мутобиқи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба ҳамоҳангсозии фаъолияти ассотсиатсияи истифодабарандагони об (минбаъд – мақоми ваколатдори давлатӣ), ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад, амалӣ магардад.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ ваколатҳои зеринро амалӣ менамояд:

- пешбурди китоби бақайдгирии ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об;

- расонидани кумаки методӣ ва машваратӣ ба ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об дар масъалаҳои ҳуқуқӣ, молиявӣ ва техникии истифодаи об;

- таҳия ва тасдиқи қоида, дастурамал ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии дахлдор оид ба истифодабарандагони об;

- баррасӣ ва мувофиқа кардани асосноккунии техникиву иқтисодии таъсиси ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об ва харитаи минтақаи хизматрасонии онҳо;

- назорати истифода ва ҳифзи об, инчунин назорати истифодаи иншооти гидротехникии дар истифодаи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об қарордошта;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 7. Муносибатҳои меҳнатӣ дар ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об

1. Муносибатҳои меҳнатӣ дар ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об мутобиқи талаботи Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешаванд.

2. Кормандони доимӣ ва мавсимии ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба суғуртаи иҷтимоӣ ва таъминоти иҷтимоӣ ҳуқуқ доранд.

БОБИ 3. ТАЪСИС, АЗНАВТАШКИЛДИҲӢ ВА БАРҲАМДИҲИИ АССОТСИАТСИЯИ ИСТИФОДАБАРАНДАГОНИ ОБ

Моддаи 8. Таъсиси ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Ассотсиатсияи истифодабарандагони об дар асоси қарори муассисон таъсис дода мешавад.

2. Муассисони ассотсиатсияи истифодабарандагони об шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие мебошанд, ки обро барои обёрии заминҳои кишоварзӣ, қонеъ гардондани талаботи истеҳсолӣ ва ба мақсадҳои хоҷагию маишӣ истифода мебаранд. Муассисон гурӯҳи ташаббускорро таъсис медиҳанд ва санаи даъвати нахустмаҷлиси умумии ассотсиатсияро муайян менамоянд.

3. Гурӯҳи ташаббускор корҳои зеринро анҷом медиҳад:

- минтақаи хизматрасонӣ ва шумораи истифодабарандагони обро дар минтақаи мазкур муайян мекунад;

- ба истифодабарандагони об зарурат ва мақсади таъсиси ассотсиатсия, ҳуқуқу уҳдадориҳои аъзои онро мефаҳмонад;

- асосноккунии техникиву иқтисодии таъсиси ассотсиатсияро таҳия менамояд;

- харитаи минтақаи хизматрасониро бо нишон додани ҳамаи иншооти мавҷудаи гидротехникӣ ва қитъаҳои замини истифодабарандагони об дар мувофиқа бо сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ тартиб медиҳад;

- лоиҳаи ҳуҷҷатҳои таъсисии ассотсиатсияро таҳия менамояд.

4. Қарор дар бораи таъсис додани ассотсиатсия ва ташкили мақомоти идоракунии он аз ҷониби маҷлиси умумӣ қабул карда мешавад.

5. Ассотсиатсияи истифодабарандагони об аз лаҳзаи бақайдгирии давлатӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ» ҳамчун шахси ҳуқуқӣ фаъолият менамояд.

Моддаи 9. Оинномаи ассотсиатсияи истифодабарандагони об

Оинномаи ассотсиатсияи истифодабарандагони об маълумоти зеринро дар бар мегирад:

- ном, мақсад, вазифаҳо ва маҳалли ҷойгиршавии ассотсиатсия;

- принсипҳои асосии фаъолияти ассотсиатсия;

- ҳуқуқу уҳдадориҳои ассотсиатсия ва аъзои он;

- шартҳо ва тартиби қабул ба узвияти ассотсиатсия ва баромадан аз он, инчунин асосҳо барои хориҷ кардан аз узвият;

- сохтор, ҳайат ва салоҳияти мақомоти идоракунии асостсиатсия, аз ҷумла салоҳияти маҷлиси умумӣ, тартиби ташкили мақоми иҷроия ва назорату тафтишӣ, инчунин масъалаҳое, ки ба ваколатҳои маҷлиси умумӣ мансубанд, тартиби қабули қарорҳо, тартиби нигоҳдории ҳуҷҷатҳои ассотсиатсия;

- тартиби ба вазифа таъйин ва аз вазифа озод намудани директор ва сармуҳосиби мудирияти ассотсиатсия;

- манбаъҳои ташаккулёбии воситаҳои молиявӣ ва моликияти ассотсиатсия, ташаккул ва истифодаи фонди рушди ассотсиатсия;

- тартиби ворид намудани тағйиру иловаҳо ба оинномаи ассотсиатсия;

- тартиби таъсиси ҳудудҳои алоҳидаи истифодабарандагони об;

- тартиби ҷуброни зараре, ки аз тарафи ассотсиатсия ба аъзои он, инчунин зараре, ки аз тарафи аъзо ба ассотсиатсия расонида шудааст;

- тартиб ва шакли иштироки аъзои ассотсиатсия дар ҳалли масъалаҳои умумии хоҷагидорӣ;

- тартиби азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ассотсиатсия;

- маълумоти дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 10. Азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ассотсиатсияи истифодабарандагони об

Азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ассотсиатсияи истифодабарандагони об дар асоси қарори маҷлиси умумӣ ё қарори суд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

БОБИ 4. ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ АССОТСИАТСИЯИ ИСТИФОДАБАРАНДАГОНИ ОБ, АЪЗОИ ОН ВА ИСТИФОДАБАРАНДАГОНИ ДИГАРИ ОБ

Моддаи 11. Ҳуқуқҳои ассотсиатсияи истифодабарандагони об

Ассотсиатсияи истифодабарандагони об ҳуқуқ дорад:

- бо сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ дар хусуси обрасонӣ шартнома бандад;

- дар минтақаи хизматрасонии худ бо тартиби муқарраргардида таҷҳизоту дастгоҳҳои гидротехникиро насб кунад, иваз намояд ва хизматрасонии онҳоро анҷом диҳад;

- сари вақт ва тибқи шартномаи басташуда аз сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ ҳаҷми дархостшудаи обро гирад;

- барои таъмини фаъолияти устувор, сари вақт ба мавсими обдиҳӣ омода сохтан ва дар ҳолати хуби корӣ нигоҳ доштани иншооти гидротехникии дар истифода қарордошта воситаҳои молиявии ассотсиатсияро истифода барад;

- бо мақсади амалисозии вазифаҳои оинномавӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷамъиятҳои хоҷагидорӣ таъсис диҳад ё иштирокчии онҳо шавад;

- барои таъмир ва барқарорсозии иншооти гидротехникӣ, ки дар истифодаи ассотсиатсия қарор доранд, оид ба хариди таҷҳизот ва қисмҳои эҳтиётӣ, аз ҷумла берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, шартнома бандад;

- бо назардошти талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо нигоҳ доштани вазифаҳои мақсаднок, иншооти гидротехникиро, ки моликияти давлат мебошанд ва дар минтақаи хизматрасонӣ ҷойгиранд, ба истифода гирад;

- дар асоси иҷозат барои истифодаи махсуси об ва дар мувофиқа бо сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ аз объектҳои табиӣ оби полезиро гирад;

- барои таъмини фаъолияти устувор ва ҳалли вазифаҳои оинномавӣ фонди рушди ассотсиатсия ва дигар фондҳоро таъсис диҳад;

- барои амалисозии вазифаҳои оинномавӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз мақомоти давлатӣ маълумоти заруриро гирад;

- дар мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳои дигар манфиатҳои аъзои ассотсиатсияро намояндагӣ ва ҳифз намояд.

Моддаи 12. Уҳдадориҳои ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Ассотсиатсияи истифодабарандагони об уҳдадор аст:

- дар муддати як моҳ пас аз бақайдгирии давлатӣ, ба мақоми ваколатдори давлатӣ нусхаи оиннома, харитаи минтақаи хизматрасонӣ ва шаҳодатномаи бақайдгирии давлатии ассотсиатсияро пешниҳод намояд;

- иншооти гидротехникии дар истифода қарордоштаро дар ҳолати хуби корӣ нигоҳ дорад;

- охири сол нақшаи истифодабарии обро барои соли оянда, ки тибқи сохтори кишти зироатҳои обёришаванда ва меъёрҳои обёрӣ дар асоси дархости аъзои ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари об омода карда мешавад, ба сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ пешниҳод намояд ва дар асоси он шартнома бандад;

- сари вақт дар асоси шартномаҳои басташуда ҳаҷми муқарраршудаи обро ба аъзои ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари об расонад, назорати истифодаи об ва риояи меъёрҳои обёрӣ, агротехникӣ ва агромелиоративиро дар байни аъзои ассотсиатсия ба роҳ монад;

- оид ба ҳифзи муҳити зист, беҳтар намудани ҳолати мелиоративии замин, пешгирӣ ва бартараф намудани оқибати офатҳои табиӣ дар минтақаи хизматрасонӣ тадбирҳо андешад;

- дар мувофиқа бо сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ дар минтақаи хизматрасонӣ корҳои таъмир, барқарорсозӣ ва таҷдиди иншооти гидротехникӣ, инчунин бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сохтмони иншооти навро анҷом диҳад;

- пешниҳодҳои аъзои ассотсиатсияро оид ба беҳтар кардани фаъолият баррасӣ намояд;

- мувофиқи шартнома ва ҳаҷми оби воқеан гирифташуда пардохти маблағҳои пулиро, ки дар асоси тарифҳои муқарраргардидаи хизмати обрасонӣ ҳисоб карда шудаанд, ба суратҳисоби сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ ба роҳ монад;

- ҳаҷми об, ҳангоми зарурат, сифати оби гирифташуда ва истифодагардидаро ба ҳисоб гирад, ҳисоботи оморӣ ва ҳисоботи дигари муқарраргардидаро ба мақоми ваколатдори давлатӣ ва мақоми омори давлатӣ пешниҳод намояд;

- уҳдадориҳои дигарро оид ба беҳтар кардани ҳолати мелиоративии замин, ҳифз ва истифодаи сарфакоронаи об дар минтақаи хизматрасонӣ анҷом диҳад.

2. Ассотсиатсияи истифодабарандагони об аз рӯи уҳдадориҳои аъзои худ масъул намебошад.

Моддаи 13. Ҳуқуқҳои аъзои ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Аъзои ассотсиатсияи истифодабарандагони об ҳуқуқ доранд:

- дар асоси шартномаҳои басташуда, ки тибқи сохтори кишти зироатҳои обёришаванда ва меъёрҳои обёрӣ таҳия шудаанд, аз ассотсиатсия ҳаҷми зарурии оби полезиро гиранд;

- дар маҷлиси умумии ассотсиатсия ё маҷлиси ҳудудҳои алоҳидаи он (ҳангоми таъсиси чунин ҳудудҳо) иштирок кунанд, ба рӯзномаи маҷлис таклиф пешниҳод кунанд ва зимни қабули қарорҳо ширкат намоянд;

- номзадии худ ва номзадии аъзои дигари ассотсиатсияро ба мансаби раиси ассотсиатсия, аъзои шӯро ва комиссияҳои ассотсиатсия пешбарӣ намоянд;

- дар ҳолатҳои риоя нашудани шартнома, ки дар натиҷаи он ба фаъолияти хоҷагидорӣ ё манфиатҳои дигари онҳо зарар расонда шудааст, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ассотсиатсия ҷуброни зарарро талаб намоянд;

- бо тартиби муқаррарнамудаи оиннома аз ҳайати ассотсиатсия бароянд.

2. Оинномаи ассотсиатсияи истифодабарандагони об метавонад барои аъзои ассотсиатсия ҳуқуқҳои дигарро, ки ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат намекунанд, пешбинӣ намояд.

Моддаи 14. Уҳдадориҳои аъзои ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Аъзои ассотсиатсияи истифодабарандагони об уҳдадоранд:

- муқаррароти оинномаи ассотсиатсияро риоя кунанд, қарорҳои шӯро, маҷлиси умумӣ ва маҷлиси ҳудудҳои алоҳидаи ассотсиатсияро (ҳангоми таъсиси чунин ҳудудҳо) иҷро намоянд;

- охири ҳар сол барои ҳаҷми оби соли оянда гирифташаванда мутобиқ ба сохтори кишти зироатҳои обёришаванда ва меъёрҳои обёрӣ ба ассотсиатсия дархост пешниҳод намоянд;

- сари вақт маблағҳои ҳаққи узвиятро ба суратҳисоби ассотсиатсия ва хизмати обрасониро ба суратҳисоби сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ пардохт намоянд;

- ҷадвали тақсимоти обро дар байни аъзои ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари об, инчунин меъёрҳои обёрӣ, агротехникӣ ва агромелиоративиро ҳангоми истифодаи оби полезӣ дар минтақаи хизматрасонӣ риоя намоянд;

- шабакаи мелиоративии дохили минтақаи хизматрасонӣ ва иншооти гидротехникии дар истифода қарордоштаро дар ҳолати хуби корӣ нигоҳ доранд, ба бадшавии ҳолати мелиоративии замин роҳ надиҳанд;

- зарареро, ки аз тарафи онҳо ба молу мулки ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари об расонда шудааст, ҷуброн намоянд;

- пешбурди омори истифодаи об ва заминро анҷом диҳанд, сари вақт ва дар шакли муқарраргардида ба мақомоти дахлдор ҳисоботи муқарраршударо пешниҳод намоянд;

- барои иҷрои корҳои таъмиру барқарорсозӣ дар иншооти гидротехникӣ, ки дар қитъаи замини онҳо ҷойгиранд, монеъ нашаванд.

2. Оинномаи ассотсиатсияи истифодабарандагони об метавонад барои аъзои ассотсиатсия уҳдадориҳои дигарро, ки ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат намекунанд, пешбинӣ намояд.

3. Аъзои ассотсиатсияи истифодабарандагони об аз рӯи уҳдадориҳои ассотсиатсия масъул нестанд.

Моддаи 15. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои истифодабарандагони дигари об

1. Истифодабарандагони об, ки дар асоси шартномаи иҷора ба муҳлати на камтар аз се сол соҳиби ҳуқуқи истифодаи қитъаи замин мебошанд, бо розигии хаттии иҷорадиҳанда ё ҳангоми дар шартномаи иҷора мавҷуд будани муқаррароти дахлдор дар ин бора метавонанд узви ассотсиатсияи истифодабарандагони об шаванд.

2. Истифодабарандагони об, ки аъзои ассотсиатсия нестанд, ҳуқуқ доранд:

- дар минтақаи хизматрасонӣ фаъолияти хоҷагидорӣ баранд ва дар асоси шартномаҳои басташуда аз ассотсиатсия ҳаҷми муқарраршудаи оби полезиро гиранд;

- дар асоси шартномаҳо аз хизматрасонии ҳуқуқӣ, техникӣ ва машваратии ассотсиатсия оид ба истифодаи оби полезӣ истифода баранд;

- дар ҳолатҳои риоя нагардидани шартнома, ки дар натиҷаи он ба фаъолияти хоҷагидорӣ ё манфиатҳои дигари онҳо зарар расонида шудааст, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ассотсиатсия ҷуброни зарарро талаб намоянд.

3. Истифодабарандагони об, ки аъзои ассотсиатсия намебошанд, уҳдадоранд:

- охири ҳар сол оид ба ҳаҷми оби дархостшаванда бо ассотсиатсия шартнома банданд ва шартҳои онро иҷро намоянд;

- маблағи хизмати обрасониро сари вақт ба сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ пардохт намоянд;

- зарареро, ки аз тарафи онҳо ба молу мулки ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари об расонида шудааст, ҷуброн намоянд.

4. Дар шартномаи хизмати обрасонӣ байни ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари об, ки аъзои ассотсиатсия намебошанд, метавонанд ҳуқуқу уҳдадориҳои дигар пешбинӣ шаванд.

БОБИ 5. ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТИ АССОТСИАТСИЯИ ИСТИФОДАБАРАНДАГОНИ ОБ

Моддаи 16. Мақомоти идоракунии ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Мақомоти идоракунии ассотсиатсияи истифодабарандагони об инҳо мебошанд:

- маҷлиси умумии ассотсиатсия;

- шӯрои ассотсиатсия;

- комиссияи тафтишотии ассотсиатсия;

- комиссия оид ба ҳалли баҳсҳо;

- мудирияти ассотсиатсия.

2. Иҷрои қарорҳои маҷлиси умумӣ ва шӯрои ассотсиатсия барои аъзо ва мудирияти ассотсиатсия ҳатмӣ мебошад.

Моддаи 17. Маҷлиси умумии ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Маҷлиси умумӣ мақоми олии идоракунии ассотсиатсияи истифодабарандагони об мебошад, ки дар як сол на кам аз як маротиба даъват карда мешавад.

2. Ба ваколатҳои маҷлиси умумии ассотсиатсия масъалаҳои зерин дохил мешаванд:

- тасдиқи оинномаи ассотсиатсия, ворид намудани тағйиру иловаҳо ба он;

- интихоби раиси ассотсиатсия ва муовини он;

- таъсиси шӯро, комиссияи тафтишотӣ ва комиссия оид ба ҳалли баҳсҳо, интихоби аъзои онҳо;

- тасдиқи низомномаҳои шӯро, комиссияи тафтишотӣ, комиссияи ҳалли баҳсҳо ва мудирияти ассотсиатсия;

- тасдиқи нақшаи солонаи фаъолият, сметаи даромаду хароҷот ва рӯйхати мансабҳои мудирияти ассотсиатсия;

- тасдиқи ҳисоботи солонаи молиявии ассотсиатсия;

- тасдиқи фонди рушди ассотсиатсия ва дигар фондҳо;

- қабули қарор дар хусуси ба истифода гирифтани иншооти гидротехникӣ, ки моликияти давлатӣ буда, дар минтақаи хизматрасонӣ ҷойгир мебошанд;

- муайян намудани тартиби овоздиҳӣ ва қабули қарорҳои маҷлиси умумӣ;

- тасдиқи андоза ва тартиби пардохти маблағҳои ҳаққи узвият ва намудҳои хизматрасонӣ ба аъзои ассотсиатсия, инчунин истифодабарандагони дигари об;

- баррасии дурнамои сохтори кишти зироатҳои обёришаванда, тасдиқи нақшаи истифодабарии об бо назардошти дархости аъзои ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари об;

- баррасӣ ва қабули ҳисоботи шӯро, комиссияҳо ва мудирияти ассотсиатсия;

- қабули дастур, қоидаҳо ва ҳуҷҷатҳои дигари дохилии танзимкунандаи фаъолияти ассотсиатсия;

- қабули қарор оид ба азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ассотсиатсия, инчунин узвият ба иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об ва баромадан аз он.

3. Маҷлиси умумӣ дар шакли иштироки аъзои ассотсиатсияи истифодабарандагони об ё намояндаҳои ваколатдор аз ҳудудҳои алоҳидаи минтақаи хизматрасонӣ гузаронида мешавад. Маҷлиси умумӣ дар сурати ҳузур доштани аз се ду ҳиссаи аъзо ё намояндаҳо аз ҳудудҳои алоҳидаи минтақаи хизматрасонӣ босалоҳият ҳисобида мешавад.

4. Маҷлиси умумиро раис ва дар сурати ҳузур надоштани ӯ муовини раиси ассотсиатсияи истифодабарандагони об мебарад. Раиси ассотсиатсия дар як вақт раиси шӯро мебошад.

5. Қарорҳои маҷлиси умумӣ бо тарафдории аксарияти овозҳои иштироккунандагони маҷлис қабул карда мешаванд.

6. Протоколҳои маҷлиси умумӣ аз ҷониби раисикунандаи маҷлис имзо шуда, бо муҳр тасдиқ мегарданд ва дар парвандаҳои ассотсиатсияи истифодабарандагони об доимӣ нигоҳ дошта мешаванд.

7. Талаботи қисмҳои 4, 5 ва 6 моддаи мазкур нисбат ба протоколҳои ҷаласаҳои шӯро, комиссияи тафтишотӣ ва комиссия оид ба ҳалли баҳсҳои ассотсиатсияи истифодабарандагони об низ татбиқ мешаванд.

8. Тартиби даъват намудан ва гузаронидани маҷлисҳои умумии навбатӣ ва ғайринавбатиро оинномаи ассотсиатсия муайян менамояд.

9. Маҷлиси умумии ғайринавбатӣ бо ташаббуси шӯро, комиссияи тафтишотӣ ё бо ташаббуси на камтар аз 10 фоизи аъзои ассотсиатсия даъват карда мешавад.

10. Шӯрои ассотсиатсия ба таври хаттӣ аъзои ассотсиатсияро дар хусуси даъват намудан, рӯзнома, вақт ва ҷойи гузаронидани маҷлиси умумӣ 10 рӯз пеш огоҳ мекунад.

Моддаи 18. Ҳудудҳои алоҳидаи минтақаи хизматрасонӣ

1. Ҳудудҳои алоҳидаи минтақаи хизматрасонӣ ҳангоми зиёд будани шумораи аъзо ва мушкил будани даъвати маҷлиси умумӣ бо тартиби пешбининамудаи оинномаи ассотсиатсия, бо назардошти ҷойгиршавии қитъаҳои замини аъзо, аз ҷумла қитъаҳои заминҳои наздиҳавлигӣ, таъмини устувори онҳо бо оби полезӣ ва ҳолати воқеии иншооти гидротехникӣ муайян карда мешаванд.

2. Ҳар як ҳудуди алоҳидаи минтақаи хизматрасонӣ ба маҷлиси умумӣ намояндаи (намояндагони) ваколатдори худро бо ҳуқуқи овоздиҳӣ пешбарӣ ва интихоб менамояд. Шумораи намояндагони ваколатдори ҳудудҳои мазкурро шӯрои ассотсиатсия ҳангоми даъвати маҷлиси умумӣ муайян мекунад.

Моддаи 19. Шӯрои ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Шӯрои ассотсиатсияи истифодабарандагони об мақоми машваратии ассотсиатсия буда, аз ҷониби маҷлиси умумӣ интихоб карда мешавад.

2. Ба ваколатҳои шӯрои ассотсиатсия дохил мешаванд:

- назорати иҷрои қарорҳои маҷлиси умумӣ ва фаъолияти мудирияти ассотсиатсия;

- баррасӣ ва қабули қарорҳо оид ба масъалаҳои гирифтани қарзҳо, грантҳо, кумакҳои дигари молиявӣ ва техникӣ;

- назорати иҷрои сметаи даромад ва хароҷоти ассотсиатсия;

- идоракунии фонди рушди ассотсиатсия ва дигар фондҳо;

- даъват намудани маҷлиси умумии ассотсиатсия ва омода намудани рӯзномаи маҷлис;

- муайян намудани шумораи намояндагон аз ҳудудҳои алоҳидаи минтақаи хизматрасонӣ (ҳангоми таъсиси чунин ҳудудҳо) барои иштирок дар маҷлиси умумӣ;

- баррасӣ ва ба маҷлиси умумии ассотсиатсия пешниҳод намудани ҳисоботи солонаи мудирият оид ба истифодаи маблағҳои сметаи даромад ва хароҷоти ассотсиатсия, кумакҳои дигари молиявӣ ва техникӣ бо эроду пешниҳодҳои дахлдор;

- назорати риояи оинномаи ассотсиатсия аз ҷониби аъзои он;

- хориҷ намудани аъзои ассотсиатсия, қабули аъзои нав;

- бо тартиби муқаррарнамудаи оиннома ба кор қабул ва аз кор озод намудани директор ва сармуҳосиби мудирият;

- ваколатҳои дигар, ки аз ҷониби маҷлиси умумии ассотсиатсия ба шӯро вогузор гардидаанд.

3. Маҷлисҳои шӯро ҳангоми зарурат, вале на камтар аз як маротиба дар се моҳ гузаронида мешаванд.

Моддаи 20. Комиссияи тафтишотии ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Бо мақсади назорати фаъолияти молиявии ассотсиатсияи истифодабарандагони об маҷлиси умумӣ аз ҳисоби аъзои худ комиссияи тафтишотии ассотсиатсияро дар ҳайати на камтар аз се нафар таъсис медиҳад. Аъзои комиссияи тафтишотӣ наметавонанд дар як вақт аъзои шӯро ва комиссия оид ба ҳалли баҳсҳо бошанд.

2. Аъзои комиссияи тафтишотӣ раиси комиссияро аз ҳайати худ интихоб менамоянд.

3. Комиссияи тафтишотӣ фаъолияти молиявии ассотсиатсияи истифодабарандагони обро дар асоси натиҷаҳои соли молиявӣ санҷида, оид ба натиҷаи санҷиш ба маҷлиси умумӣ барои қабули қарори дахлдор хулоса пешниҳод менамояд.

4. Санҷиши ғайринавбатии фаъолияти молиявии ассотсиатсияи истифодабарандагони об дар асоси қарори шӯро ё бо талаби на камтар аз 10 фоизи аъзои ассотсиатсия гузаронида мешавад.

Моддаи 21. Комиссия оид ба ҳалли баҳсҳо

1. Барои ҳалли баҳсҳое, ки дар байни аъзои ассотсиатсияи истифодабарандагони об, ассотсиатсия ва аъзои он, инчунин истифодабарандагони дигари об дар минтақаи хизматрасонӣ пайдо мешаванд, бо қарори маҷлиси умумӣ дар ҳайати на камтар аз се нафар комиссия оид ба ҳалли баҳсҳо таъсис дода мешавад. Аъзои комиссия оид ба ҳалли баҳсҳо наметавонанд дар як вақт аъзои шӯро ва комиссияи тафтишотии ассотсиатсия бошанд.

2. Доир ба натиҷаи кори комиссия оид ба ҳалли баҳсҳо санад тартиб дода, қарори дахлдор бо имзои ҳамаи аъзо қабул карда мешавад, ки иҷрои он барои тарафҳо ҳатмӣ мебошад. Баррасии баҳсҳо ва қабули қарор оид ба онҳо дар муддати на дертар аз 10 рӯз пас аз қабули муроҷиат амалӣ мегардад.

3. Ҳангоми дар комиссия ҳал нагардидани баҳсҳо, онҳо мутобиқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби судӣ баррасӣ карда мешаванд.

Моддаи 22. Мудирияти ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Мақоми иҷроияи ассотсиатсияи истифодабарандагони об мудирият мебошад.

2. Ба ваколатҳои мудирияти ассотсиатсияи истифодабарандагони об ҳалли масъалаҳое дохил мешаванд, ки бо Қонуни мазкур ва оинномаи ассотсиатсия ба ваколатҳои истисноии маҷлиси умумӣ, шӯро ва комиссияи тафтишотии он мансуб дониста нашудаанд.

3. Муносибатҳои меҳнатии директор ва сармуҳосиб бо ассотсиатсияи истифодабарандагони об дар асоси шартномаи меҳнатӣ сурат мегиранд. Директор ва сармуҳосиб наметавонанд аъзои ассотсиатсия бошанд.

4. Директори мудирият дорои ваколатҳои зерин мебошад:

- дар асоси ваколатнома аз номи ассотсиатсия дар доираи муқаррароти Қонуни мазкур ва оинномаи ассотсиатсия амал мекунад;

- ассотсиатсияро дар муносибат бо мақомоти давлатӣ, дигар шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ намояндагӣ мекунад;

- дар доираи ваколатҳои худ молу мулки ассотсиатсияро идора менамояд, аз номи ассотсиатсия ваколатнома медиҳад;

- дар бонкҳо ва ташкилотҳои дигари қарзӣ суратҳисоби ассотсиатсияро мекушояд;

- мутобиқи сметаи тасдиқшуда даромад ва хароҷоти воситаҳои молиявии ассотсиатсияро идора мекунад;

- кормандони доимӣ ва мавсимиро ба кор қабул ва аз кор озод мекунад, вазифа ва уҳдадориҳои онҳоро муайян менамояд;

- фармонҳо мебарорад, қарорҳои маҷлиси умумӣ ва шӯрои ассотсиатсияро иҷро мекунад;

- лоиҳаи нақшаи истифодабарии обро дар асоси дархости аъзои ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари об, бо назардошти сохтори кишти зироатҳои обёришаванда ва меъёрҳои обёрӣ, инчунин сметаи даромаду хароҷот ва нақшаи солонаи фаъолияти ассотсиатсияро таҳия ва барои тасдиқ ба маҷлиси умумии ассотсиатсия пешниҳод менамояд;

- дар асоси нақшаи истифодабарии об оид ба таъмини оби полезӣ бо сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ аз номи ассотсиатсия шартнома мебандад;

- бо мақсади ҳалли масъалаҳои таъхирнопазир, ки ба ваколатҳои мудирият дохил намешаванд, оид ба даъват намудани маҷлиси ғайринавбатии шӯрои ассотсиатсия таклиф пешниҳод мекунад.

5. Бо қарори шӯро ба зиммаи директори мудирият метавонанд ваколатҳои дигар вогузор карда шаванд.

6. Директори мудирият уҳдадориҳои зеринро иҷро мекунад:

- ҷадвали обрасониро дар мувофиқа бо ҳамаи истифодабарандагони об дар минтақаи хизматрасонӣ таҳия менамояд;

- тибқи шартномаҳои басташуда, нақшаи истифодабарии об ва ҷадвали обрасонӣ аъзои ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари обро, ки дар минтақаи хизматрасонӣ ҷойгиранд, сари вақт ва пурра бо оби полезӣ таъмин менамояд;

- рӯйхати аъзои ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари обро, ки аз тарафи ассотсиатсия ба онҳо хизмат расонида мешавад, бо нишон додани сохтори кишти зироатҳои обёришаванда тартиб медиҳад, ба он тағйиру иловаҳои дахлдор ворид менамояд;

- рӯйхати иншооти гидротехникии дар истифодаи ассотсиатсия қарордоштаро бо тавсифи иқтидор ва нишондиҳандаҳои дигари техникӣ тартиб медиҳад;

- сарфаи об ва ҳифзи он, ҳамчунин истифодаи босамари иншооти гидротехникии дар истифодаи ассотсиатсия қарордоштаро таъмин менамояд;

- оби гирифташуда, истифодашуда ва партофташударо ба ҳисоб мегирад ва ба мақомоти дахлдор дар ин бора ҳисоботи муқарраршударо пешниҳод менамояд;

- ҷамъоварии маблағи ҳаққи узвият ва дигар пардохтҳои муқарраршударо ба роҳ мемонад;

- пардохти маблағи хизмати обрасониро ба суратҳисоби сохтори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ таъмин менамояд;

- иҷрои уҳдадориҳои молиявии ассотсиатсияро таъмин менамояд.

БОБИ 6. МОЛИКИЯТ ВА ВОСИТАҲОИ МОЛИЯВИИ АССОТСИАТСИЯИ ИСТИФОДАБАРАНДАГОНИ ОБ

Моддаи 23. Моликияти ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Ассотсиатсияи истифодабарандагони об метавонад дар моликияти худ бино, иншоот, нақлиёт, таҷҳизот, дастгоҳҳо ва техникаи таъйиноти мелиоративӣ, молу мулки дигар ва воситаҳои молиявӣ, ки барои таъмини фаъолияти хоҷагидорӣ заруранд, дошта бошад.

2. Ассотсиатсияи истифодабарандагони об ҳуқуқи фурӯхтан ё ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дигар, инчунин соҳибкорони инфиродӣ ба иҷора ё иҷораи фаръӣ додани иншооти гидротехникиро, ки моликияти давлат мебошанд ва барои истифода ба ихтиёри он дода шудаанд, надорад. Ҳангоми барҳам додани ассотсиатсияи истифодабарандагони об иншооти мазкур аз рӯи мансубият ба моликон баргардонда мешаванд.

Моддаи 24. Воситаҳои молиявии ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Воситаҳои молиявии ассотсиатсияи истифодабарандагони об аз ҳисоби манбаъҳои зерин ташаккул меёбанд:

- ҳаққи узвият ва пардохтҳои дигари аъзои ассотсиатсия ва истифодабарандагони дигари об;

- грантҳо ва қарзҳо;

- пасандозҳои дар бонкҳо гузошташуда;

- хайрияҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

- манбаъҳои дигар, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст.

2. Воситаҳои молиявии ассотсиатсияи истифодабарандагони об барои пардохти музди меҳнати кормандон, андозҳо ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ, таъмир ва нигоҳдории иншооти гидротехникии дар истифодаи ассотсиатсия қарордошта, беҳдошти замин, хариди техника ва таҷҳизоти махсус, қисмҳои эҳтиётӣ ва дигар молу мулке, ки барои таъмини иҷрои вазифаҳои оинномавӣ заруранд, инчунин ҷорӣ намудани усулу технологияи сарфакунанда ва ҳифзкунандаи об, бартараф намудани оқибатҳои ҳолатҳои фавқулода дар минтақаи хизматрасонӣ истифода бурда мешаванд.

Моддаи 25. Тартиби ҳисоботдиҳии ассотсиатсияи истифодабарандагони об

1. Ассотсиатсияи истифодабарандагони об бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти давлатӣ ҳисоботи дахлдорро оид ба фаъолияти молиявӣ, истифодаи об, замин ва захираҳои дигари табиӣ пешниҳод менамояд.

2. Ҳисоботи солонаи молиявии ассотсиатсияи истифодабарандагони об пас аз санҷиши комиссияи тафтишотӣ аз ҷониби маҷлиси умумӣ тасдиқ гардида, ба мақомоти андоз пешниҳод карда мешавад.

БОБИ 7. ИТТИФОҚИ АССОТСИАТСИЯҲОИ ИСТИФОДАБАРАНДАГОНИ ОБ

Моддаи 26. Тартиби таъсис ва амалисозии фаъолияти иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об

1. Ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об бо мақсади ҳамоҳангсозии фаъолият, идоракунӣ, истифодабарӣ ва хизматрасонии муштараки техникии иншооти гидротехникии дар истифодаи умум қарордошта метавонанд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳавзаҳои наҳрҳои магистралӣ, воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва дар сатҳи ҷумҳуриявӣ муттаҳид шаванд ва иттифоқҳои ассотсиатсияҳои истифодабарандагони обро таъсис диҳанд.

2. Иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об аз ҷониби ду ва зиёда ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об ба таври ихтиёрӣ таъсис дода мешавад.

3. Иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об ташкилоти ғайритиҷоратӣ буда, метавонад дар бонкҳо суратҳисоб ва ҳисобҳои дигар кушояд, муҳр ва бланк дошта бошад.

4. Ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об, ки аъзои иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об мебошанд, мустақилияти худро нигоҳ медоранд.

5. Ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об аз рӯи уҳдадориҳои иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об, ҳамчунин иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об аз рӯи уҳдадориҳои ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об масъул нестанд.

6. Иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ» ба қайди давлатӣ гирифта мешавад.

7. Фаъолияти иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об мутобиқи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешавад.

8. Иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об тибқи оинномаи худ метавонад шӯро, комиссия ва сохторҳои дигари дахлдорро таъсис диҳад.

Моддаи 27. Вазифаҳои иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об

1. Вазифаҳои асосии иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об аз инҳо иборат мебошанд:

- ҳифзи манфиатҳои ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об дар мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳои дигар, новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқӣ;

- намояндагии ассотсиатсияҳо дар мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳои дигар, Шӯрои ҳавзавии дарёҳо ва дар мавридҳои зарурӣ дар Шӯрои миллии об;

- хизматрасонии таълимию машваратӣ ба ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об оид ба ҳифз ва истифодаи сарфакоронаи об, ҷорӣ намудани технологияҳои муосири истифодаи об ва замин, мураттабсозии ҳуҷҷатҳои меъёрии техникӣ, дастур ва тавсияҳои дахлдор;

- ҳалли баҳсҳои байни ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об ва аъзои иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об.

2. Ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об метавонанд ба иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об ваколатҳои алоҳидаи худро вогузор намоянд, ки онҳо дар шартномаи таъсисӣ муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 28. Молу мулк ва воситаҳои молиявии иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об

1. Молу мулк ва воситаҳои молиявии иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об аз ҳисоби маблағи ҳаққи узвият, ҳиссаҷудокуниҳои ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об, пардохтҳо ва кумакҳои дигари молиявӣ, инчунин грантҳо ва даромадҳои дигар, ки хилофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нестанд, ташаккул меёбад.

2. Молу мулк ва воситаҳои молиявии иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об танҳо барои ноил шудан ба мақсадҳои оинномавии иттифоқ истифода мегарданд.

3. Иттифоқи ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об метавонад аз ҳисоби маблағи худ фонди дастгирии аъзои иттифоқро таъсис диҳад.

БОБИ 8. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 29. Муқаррароти интиқолӣ

1. Ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об, ки то эътибор пайдо кардани Қонуни мазкур таъсис дода шудаанд, уҳдадоранд дар муддати як сол аз рӯзи мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур фаъолияти худро ба муқаррароти он мутобиқ намоянд. Дар ин давра аз нав ба қайд гирифтани чунин ассотсиатсияҳо тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ» амалӣ карда мешавад.

2. Фаъолияти ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об ҳангоми дар муҳлати муқарраргардида иҷро накардани талаботи қисми 1 моддаи мазкур бо пешниҳоди мақоми ваколатдори давлатӣ бо тартиби судӣ метавонад қатъ карда шавад.

Моддаи 30. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 31. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ассотсиатсияи истифодабарандагони об»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 21 ноябри соли 2006 «Дар бораи ассотсиатсияи истифодабарандагони об» (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2006, №11, мод. 474; с.2011, №3, мод. 173) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 32. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе,

2 январи соли 2020,

№ 1668

Русский

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.