ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ САРМОЯ ВА ҲАВАСМАНДГАРДОНИИ ФАЪОЛИЯТИ САРМОЯГУЗОРӢ**

бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

26 феврали соли 2025, № 1557

қабул карда шудааст

бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 13 майи соли 2025,№ 45

ҷонибдорӣ карда шудааст

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқию иқтисодии муносибатҳоро дар соҳаи сармоя ва фаъолияти сармоягузорӣ, аз ҷумла тавассути амалисозии лоиҳаҳои сармоягузорӣ бо истифода аз низомҳои ҳавасмандгардонӣ ва дастгирии давлатии сармоягузорӣ муқаррар карда, ба таъмини устуворӣ ва беҳтар намудани фазои сармоягузорӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон равона гардидааст.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1)      имтиёзҳои сармоягузорӣ – ҳавасмандгардонӣ, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дар доираи созишномаҳои сармоягузорӣ ба сармоягузорон пешниҳод мегардад;

2)      лоиҳаи сармоягузорӣ – маҷмуи чорабиниҳо ва ҳуҷҷатҳои ба ҳам алоқаманд барои анҷом додани сармоягузорӣ, аз ҷумла барои дар давраи муайян амалӣ намудани созишномаи сармоягузорӣ ва ё аз ҷониби мақомоти дахлдори давлатӣ ё шахси воқеӣ ва ё ҳуқуқӣ ҷалби сармоя ҷиҳати ба даст овардани натиҷаи иқтисодӣ, иҷтимоӣ ё самараи судманди дигар;

3)      майдонҳои сармоягузорӣ – молу мулки давлатӣ, хусусӣ ва ё як қисми ҳудуде, ки дар он лоиҳаи сармоягузорӣ амалӣ карда мешавад ё амалишавии он ба нақша гирифта шудааст;

4)      милликунонӣ – ба моликияти давлатӣ табдил додани молу мулк бо ҷуброни арзиши молу мулк ва дигар зиёне, ки вобаста ба милликунонӣ ба молик расидааст;

5)      реквизитсия – дар ҳолатҳои офати табиӣ, садама, эпидемия, эпизоотия ва ҳолатҳои дигари дорои хусусияти фавқулода, бо тартиб ва тибқи шартҳои муқаррарнамуда ба манфиати ҷомеа гирифтани молу мулк бо пардохти арзиши он ба молик;

6)      реҷаи устувори сармоягузорӣ – таъмин гардидани реҷаи мусоиди ҳуқуқӣ барои сармоягузор дар ҳолати қабули санади меъёрии ҳуқуқии нав ва ё ворид гардидани тағйиру иловаҳо ба санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки шартҳои амалисозии фаъолияти сармоягузориро вазнин мекунанд, аз ҷумла масъалаҳои пардохти андозӣ, гумрукӣ ва ғайриандозиро танзим менамоянд;

7)      сармоя – воситаҳои пулӣ, дороиҳои моддӣ ва ғайримоддӣ, воситаҳои молиявӣ, молумулкӣ ва ҳама намуди дороиҳои дигаре, ки бо мақсади ба даст овардани фоида, самараи дигари судманд ва ё таъмини раванди иҷрои уҳдадориҳои давлатӣ ба объектҳои фаъолият равона карда мешаванд;

8)      сармоягузор – шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, ки бо истифода аз сармоя фаъолияти сармоягузориро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода, дорои мақоми сармоягузори ватанӣ ва ё сармоягузори хориҷӣ мебошад;

9)      сармоягузори ватанӣ – шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, соҳибкорони инфиродӣ ва шахсони ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба таври доимӣ берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат дошта, фаъолияти сармоягузориро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд;

10)    сармоягузори хориҷӣ – давлатҳои хориҷӣ, мақомоти маъмурӣ ё ҳудудии давлатҳои хориҷӣ, созмонҳои байналмилалие, ки тибқи созишномаҳо ё шартномаҳои дигар байни давлатҳо таъсис ёфтаанд ё субъектҳои ҳуқуқи оммавии байналмилалӣ мебошанд, инчунин шахсони ҳуқуқии хориҷӣ ва ё филиалу намояндагиҳои онҳо, ҳама гуна шарикӣ, ташкилотҳо ё иттиҳодияҳое, ки мутобиқи қонунгузории хориҷӣ таъсис дода шудаанд ва фаъолият мекунанд, ташкилоти хориҷӣ бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таври доимӣ истиқомат мекунанд ва фаъолияти сармоягузориро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд;

11)    сармоягузории хориҷӣ – сармояе, ки аз ҷониби сармоягузорони хориҷӣ барои амалӣ намудани фаъолияти сармоягузорӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода карда мешавад;

12)    сармоягузории мустақими хориҷӣ ва ватанӣ – сармоягузорие, ки аз ҷониби сармоягузор бо шартҳои мухталиф дар асоси таваккал, аз ҷумла дар доираи санадҳои ҳамкорӣ бо дарназардошти хусусияти дарозмуҳлатӣ ва имконияти назорати фаъолият анҷом дода мешавад;

13)    сармоягузории такрорӣ – сармоягузорӣ ба фаъолияти мавҷуда ва ё фаъолияти нав ва ё дилхоҳ фаъолияти соҳибкорӣ ва намуди дигари фаъолият, ки аз ҳисоби ҳама гуна даромади сармоягузор, аз ҷумла фоида, фоизҳо, суди саҳмия, роялтӣ, комиссияҳо, пардохтҳо барои кумаки техникӣ, нигоҳдорӣ ва шаклҳои дигари подош дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба даст оварда шудаанд;

14)    сармоягузории давлатӣ – банақшагирӣ, ҷалб, истифода, баҳисобгирӣ, ҳамоҳангсозӣ, назорати кумаки беруна ва маблағҳои давлатӣ, ки барои сармоягузорӣ пешбинӣ шудаанд;

15)    сиёсати давлатии сармоягузорӣ – маҷмуи тадбирҳои андешидашавандаи ба ҳам алоқаманд ва ҳамоҳанги мақомоти давлатӣ барои таъмини ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ тавассути васеъ намудани имкониятҳои ҷалби сармоягузорӣ ба иқтисодиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва соҳаҳои алоҳидаи он;

16)    созишномаи сармоягузорӣ – санади ҳуқуқие, ки барои амалисозии лоиҳаҳои сармоягузорӣ байни мақомоти давлатии аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатдоршуда ва сармоягузор ба имзо расонида мешавад;

17)    фаъолияти сармоягузорӣ – маҷмуи амалҳои сармоягузор мутобиқи Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба истифодаи сармоя, аз ҷумла раванди сармоягузорӣ, ки марҳилаҳои таҳия, иҷро ва идоракунии лоиҳаҳои сармоягузориро дар бар мегиранд;

18)    фазои сармоягузорӣ – маҷмуи омилҳо, ки имкониятҳои сармоягузорро ҷиҳати анҷом додани сармоягузориҳои самаранок муайян менамоянд;

19)    фондҳои сармоягузорӣ – ташкилот, ки фаъолияти сармоягузориро, аз ҷумла тавассути иштирок дар ҳиссаи сармояи оинномавии шахсони ҳуқуқии дигар ҷиҳати маблағгузорӣ ва идоракунии ин раванд анҷом медиҳад;

20)    хизматрасониҳои давлатӣ барои сармоягузорон – ҳамгироии байниидоравии электронӣ барои дастрасӣ ба хизматрасониҳои давлатӣ;

21)    ҳавасмандгардонӣ ва ҳимояи сармоягузор – низоми тадбирҳои давлатӣ, ки дар доираи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷалб ва ҳимояи сармоягузорон равона гардидааст;

22)    экспроприатсия – азхудкунии маҷбурии муздноки молу мулк аз ҷониби давлат ба манфиати ҷомеа.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

**Моддаи 3. Принсипҳои танзими давлатии ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ**

Танзими давлатии ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ дар асоси принсипҳои зерин амалӣ карда мешавад:

1)      таъмини расмиёти қонунгузорӣ;

2)      дахлнопазирии молу мулк;

3)      ҳимоя ва таъмини ҳуқуқу озодиҳои сармоягузорон;

4)      таъмини шаффофияти фаъолият ва ошкорбаёнӣ;

5)      баробарии сармоягузорон ва адолатнокӣ, роҳ надодан ба табъиз;

6)      масъулиятнокии сармоягузорон;

7)      таъмини реҷаи устувори сармоягузорӣ;

8)      ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ;

9)      ҳифзи маълумот.

**БОБИ 2. ШАКЛ, НАМУДҲО ВА ТАРЗҲОИ САРМОЯГУЗОРӢ**

**Моддаи 4. Шакл ва намудҳои сармоя**

1.      Сармоя аз шаклҳои зерин ташаккул меёбад:

1)      асъори миллӣ ё хориҷӣ, аз ҷумла маблағҳои худӣ, инчунин маблағҳои дар шакли қарз ё грант ҷалбшуда;

2)      молу мулки манқул ва ғайриманқул;

3)      ҳуқуқҳои молумулкӣ (ҳуқуқ ба истифодаи китъаҳои замин, ҳуқуқи истифодаи сарватҳои табиии дигар, ипотека, ҳуқуқи нигоҳ доштани молу мулк, гарав, инчунин ҳуқуқҳои молумулкии дигаре, ки аз ҳуқуқи моликият бармеоянд ва ғайра);

4)      саҳмияҳо, ҳиссагузорӣ ва шаклҳои дигари иштирок дар сармояи шахси ҳуқуқӣ;

5)      вомбаргҳо, уҳдадориҳои дигари қарзӣ, амонатгузориҳои дарозмуҳлат;

6)      ҳуқуқҳои ғайримолумулкӣ, аз ҷумла ҳуқуқи моликияти зеҳнӣ, эътибори корӣ, тамғаҳои молӣ, намунаҳои саноатӣ, равандҳои технологӣ, номҳои тиҷоратӣ ва ғайра;

7)      ҳама гуна ҳуқуқ барои анҷом додани фаъолият дар асоси иҷозат, иҷозатнома ё дар шакли дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст;

8)      консессияҳо дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла консессияҳо барои иктишоф, истихроҷ ё истифодаи захираҳои табиӣ;

9)      фоида ё даромаде, ки аз сармоягузориҳо гирифта шуда, дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон такроран сармоягузорӣ карда мешавад;

10)    кумаки техникӣ бо ифодаи пулӣ;

11)    қарзҳои аз ғайрирезидентон ҷалбшуда;

12)    қарзҳои тиҷоратӣ;

13)    пешпардохтҳо, аз ҷумла пешпардохт тибқи шартнома;

14)    уҳдадориҳои дигар, шаклҳои сармоя ва объектҳои ҳуқуқҳои мадание, ки дар муомилот бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдуд карда нашудаанд.

2.      Сармоя ба намудҳои зерин ҷудо мешавад:

1)      сармоягузории мустақим:

-        маблағҳои худӣ, аз ҷумла ба сармояи оинномавӣ аз ҳисоби саҳмгузорӣ ё иштироки ҳиссавӣ;

-        қарзҳои ҷалбшуда, аз ҷумла аз ҳисоби ғайрирезидентон, қарзҳои субординарӣ, қарзҳои тиҷоратӣ, уҳдадориҳои дигар;

-        сармоягузории такрорӣ аз ҳисоби фоидаи соф;

-        иҷораи молиявӣ (лизинг);

2)      сармоягузории давлатӣ:

-        амали мақомоти ваколатдори давлатӣ, мақомоти иҷроияи марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ барои аз ҳисоби буҷети давлатӣ, қарзу грант, манбаъҳои дигари молиявии дохилӣ ва беруна маблағгузорӣ намудани сохтмони нав, муосиргардонӣ, азнавсозӣ, таҷдиди техникӣ, инчунин ба шаклҳои дигари истеҳсоли моддӣ, рушду такрористеҳсолии фондҳои асосии субъектҳои хоҷагидор ва объектҳои дигари дахлдор;

-        объектҳои моликияти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва воҳидҳои маъмурию ҳудудии он, ки ҳамчун сармоя тибқи тартиби муқарраргардида ва бо риояи маҳдудиятҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба иқтисодиёти кишвар гузошта мешаванд.

**Моддаи 5. Тарзҳои сармоягузорӣ**

1.      Сармоягузорӣ бо истифода аз тарзҳои зерин амалӣ мешавад:

1)      таъсис додани шахсони ҳуқуқӣ ва ё филиал ва намояндагиҳои шахсони ҳуқуқии хориҷӣ ва ё иштироки ҳиссавӣ дар сармояи оинномавии шахсони ҳуқуқӣ, аз ҷумла бо роҳи ба даст овардани молу мулк ва саҳмияҳо (ҳиссаҳои иштирок);

2)      сармоягузорӣ ҷиҳати ташкил ва таъмини такрористеҳсолии фондҳои асосӣ, аз ҷумла сармоягузорӣ ба сохтмони нав, муосиргардонӣ, азнавсозӣ, таҷдиди техникӣ, инчунин ба шаклҳои дигари истеҳсолоти моддӣ;

3)      харид ё сармоягузорӣ ба коғазҳои қиматнок, аз ҷумла уҳдадориҳои қарзии аз ҷониби резидентҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон баровардашуда, инчунин вомбаргҳои корпоративӣ, давлатӣ ва намудҳои дигари коғазҳои қиматнок;

4)      сармоягузорӣ барои пешниҳоди иҷораи молиявӣ (лизинг);

5)      ба даст овардани ҳуқуқҳои консессионӣ, аз ҷумла консессияҳо барои иктишоф, коркард, истихроҷ ё истифодаи захираҳои табиӣ, инчунин иштирок дар созишнома оид ба тақсими маҳсулот ва ё шарикии давлат ва бахши хусусӣ;

6)      ба даст овардани ҳуқуқҳои молумулкӣ, моликият, аз ҷумла ҳуқуқҳои моликияти зеҳнӣ, ҳуқуқҳои муаллифӣ, тамғаҳои молӣ, намунаҳои саноатӣ, номи фирмавӣ ва ноу-хау;

7)      ба даст овардани ҳуқуқ ба истифодаи қитъаҳои замин, ҳуқуқи истифодаи сарватҳои дигари табиӣ;

8)      сохтмон, ба даст овардани молу мулки дарозмуддат, аз ҷумла объектҳои савдо ва хизматрасонӣ, якҷоя бо ҳуқуқи истифодаи қитъаи замине, ки объектҳо дар он ҷойгир карда шудаанд ё баланд бардоштани арзиши молу мулк;

9)      маблағгузорӣ ё қарздиҳии молу мулк ба субъектҳои хоҷагидоре, ки сармоягузор як қисми сармояро дар ихтиёр дошта, ин ба ӯ имкон медиҳад, ки субъекти хоҷагидорро назорат кунад ё ба он таъсири назаррас расонад;

10)    сармоягузории иҷтимоӣ, аз ҷумла дар рушди неруи инсонӣ, малака ва таҷрибаи касбӣ, инчунин ба рушди шаклҳои дигари неъматҳои ғайримоддӣ;

11)    тарзҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст.

2.      Сармоягузорӣ метавонад тавассути омезиши тарзҳои гуногуни дар қисми 1 моддаи мазкур муқарраршуда амалӣ карда шавад.

**БОБИ 3. ТАНЗИМИ ДАВЛАТИИ САРМОЯГУЗОРӢ**

**Моддаи 6. Сиёсати давлатии сармоягузорӣ**

1.      Сиёсати давлатии сармоягузорӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ амалӣ карда мешавад.

2.      Аз рӯйи намуди сармоягузорӣ сиёсати давлатии сармоягузорӣ метавонад танзими қисматҳои зеринро пешбинӣ намояд:

1)      шароити мусоидро барои сармоягузории хориҷӣ фароҳам меоварад ва таъмини кафолати устувории амалисозии фаъолияти сармоягузориро анҷом медиҳад;

2)      истифодаи самараноки маблағҳоро дар доираи сармоягузории давлатӣ барои рушди иқтисодӣ ва иҷтимоии давлат пешбинишуда таъмин менамояд.

3.      Давлат маҷмуи тадбирҳои ба ҳам алоқаманд ва ҳамоҳанги мақомоти давлатиро барои таъмини ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ тавассути васеъ намудани имкониятҳои ҷалби сармоягузорӣ ба иқтисодиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва соҳаҳои алоҳидаи он амалӣ менамояд.

**Моддаи 7. Танзими сармоягузории давлатӣ**

1.      Танзими сармоягузории давлатӣ дар асоси барномаҳои сармоягузориҳои давлатӣ ва сиёсати қарзи давлатӣ бо дар назар доштани дурнамои рушди иқтисодӣ ва иҷтимоӣ сурат мегирад.

2.      Шарикони рушд бояд лоиҳаҳои грантиро, ки амалисозии онҳо бе созишномаи дахлдор бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба нақша гирифта шудааст, бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ ҳамоҳанг намоянд.

3.      Қоидаҳои банақшагирӣ, ҷалб ва назорати истифодаи кумаки беруна ва маблағҳои давлатии барои сармоягузории давлатӣ пешбинишударо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад.

Моддаи 8. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ мансубанд:

1)      пешбурди сиёсати давлатии сармоягузорӣ ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ;

2)      муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ;

3)      тасдиқи низомнома ва ҳайати Шурои ҳамоҳангсозӣ оид ба ҳамкорӣ бо шарикони рушд ва фаъолияти сармоягузорон;

4)      тасдиқи қоидаҳои гузарондани санҷиши мақомоти давлатӣ, лоиҳаҳои давлатии сармоягузорӣ ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи фаъолияти сармоягузорӣ;

5)      тасдиқи нишондиҳандаҳои мақсаднок барои сода кардани расмиёти фаъолияти сармоягузорӣ ва беҳтар намудани ҷолибияти сармоягузорӣ;

6)      тасдиқи нақшаи чорабиниҳо оид ба беҳтар намудани фазои сармоягузорӣ;

7)      амалисозии ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст.

Моддаи 9. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ

Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1)      амалисозии сиёсати давлатии сармоягузорӣ ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ;

2)      ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳои давлатӣ дар соҳаи танзими фаъолияти сармоягузорӣ;

3)      андешидани чораҳо ҷиҳати ҷалб, истифода, баҳисобгирӣ, ҳамоҳангсозӣ ва назорати кумаки беруна;

4)      ҳамоҳангии таъмини иҷрои уҳдадориҳо аз ҷониби мақомоти давлатии дахлдор ва шахсони ҳуқуқӣ нисбат ба сармоягузорон;

5)      баррасии муроҷиати сармоягузорон оид ба масъалаҳои дар ҷараёни фаъолияти сармоягузорӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бавуҷудомада, аз ҷумла дар доираи ҷорӣ гардидани низоми электронии пайгирии муроҷиати сармоягузорон пешниҳодшаванда ва таъмини робитаи байни мақомоти дахлдори давлатӣ ва сармоягузорон;

6)      мусоидат ба сармоягузорон дар ҳалли масъалаҳо ва баҳсҳои бамиёномада, аз ҷумла бо тартиби то судӣ;

7)      додани машварат ба сармоягузорони эҳтимолӣ оид ба масъалаҳои ҳуқуқӣ, иқтисодӣ ва масъалаҳои дигари марбут ба фаъолияти мушаххаси сармоягузорӣ;

8)      дархости мусоидат аз намояндагиҳои дипломатӣ ва муассисаҳои консулии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таҳияи феҳристи сармоягузорони эҳтимолӣ ҷиҳати ҷалби сармояи мақсаднок ва банақшагирии ин раванд;

9)      танзими фаъолияти Шурои ҳамоҳангсозӣ оид ба ҳамкорӣ бо шарикони рушд ва фаъолияти сармоягузорон тибқи тартиби муқарраргардида;

10)    санҷиши мақомоти дахлдор, ки ба ҷалби сармоя масъуланд, вобаста ба риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи фаъолияти сармоягузорӣ ва аз натиҷаи он пешниҳод намудани хулоса ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

11)    амалисозии намояндагии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколати худ ва иштирок дар гуфтушунид ё машваратҳои миллӣ ё байналмилалӣ оид ба масъалаҳои сармоягузорӣ, аз ҷумла барои муаррифии имкониятҳои сармоягузорӣ;

12)    таҳияи таклифҳо оид ба инкишоф ва диверсификатсияи самтҳои ҳамкории мутақобилаи сармоягузорӣ бо созмонҳои молиявӣ ва қарзӣ, фондҳо, агентиҳо ва ширкатҳои хориҷӣ;

13)    ҳамоҳангсозии раванди ҷорӣ намудан ва рушди инфрасохтори сармоягузорӣ аз ҷониби вазорату идораҳои дахлдор, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигари давлатӣ, новобаста аз тобеияти идоравӣ, ки ба ҷалби сармоя масъуланд;

14)    дархост намудани ҳисоботи ҳарсола аз вазорату идораҳои дахлдор, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо, корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, новобаста аз шакли моликият ва тобеияти идоравӣ, оид ба корҳои анҷомдодашуда вобаста ба беҳтар намудани фазои сармоягузорӣ, ҷалби сармоя, пешниҳоди лоиҳаҳои сармоягузории мушаххаси таҳияшуда ва амалишуда, инчунин пешниҳодҳо вобаста ба афзоиши воридоти сармоя;

15)    дархост намудани ҳисобот оид ба лоиҳаҳои қарзӣ ва грантии банақшагирифташуда ва амалишаванда аз шарикони рушд, аз ҷумла дар доираи кумаки беруна;

16)    пешниҳоди тавсия оид ба масъалаҳои сармоягузорӣ ба мақомоти иҷроияи марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, инчунин соҳибкорони ватанӣ барои тақвияти ҳамкориҳои мутақобила бо мақомоти салоҳиятдори хориҷӣ ва созмонҳои байналмилалии молиявӣ, инчунин ширкатҳо ва сармоягузорони эҳтимолӣ;

17)    таҳия ва тасдиқи нишондиҳандаҳои мақсаднок барои иҷрои ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ҷиҳати танзими фаъолияти сармоягузорӣ дар асоси банди 2) қисми 1 моддаи 10 Қонуни мазкур;

18)    таъмини мониторинги ҳамасолаи самаранокии амалишавии созишномаҳои сармоягузорӣ ва пешниҳоди ҳисобот ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

19)    амалисозии ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст.

Моддаи 10. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ

1.      Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ дорои ваколатҳои зерин мебошанд:

1)      дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ иштирок дар амалисозии сиёсати давлатии сармоягузорӣ дар сатҳи маҳал, ки ба ҷалби сармоягузориҳо, ҳавасмандгардонии сармоягузорӣ, беҳтар намудани фазои сармоягузорӣ ва дастгирии рушди сармоягузорӣ нигаронида шудааст;

2)      иҷрои нишондиҳандаҳои мақсадноки аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ барои танзими фаъолияти сармоягузорӣ дар сатҳи маҳал тасдиқшаванда;

3)      омӯзиш ва муайян намудани лоиҳаҳои ояндадор, ки сармоягузориро талаб менамоянд, инчунин моликияти истифоданашавандаи давлатӣ ва қитъаҳои замин вобаста аз талабот ва иқтидори маҳал, ки метавонанд ҳамчун майдонҳои сармоягузорӣ истифода шаванд;

4)      баррасии масъалаҳое, ки бевосита ба фаъолияти сармоягузорон алоқаманданд, инчунин омода намудани пешниҳодҳо оид ба амалисозии лоиҳаҳо тавассути ҷалби сармоягузории мустақим;

5)      муайян намудани омилҳое, ки ба амалисозии саривақтӣ ва самараноки лоиҳаҳои сармоягузорӣ, аз ҷумла бо ҷалби сармоягузориҳои хориҷӣ дар ҳудуди дахлдор халал мерасонанд ва андешидани чораҳои фаврӣ оид ба бартараф намудани онҳо;

6)      баланд бардоштани самаранокии истифодаи сармояи ба иқтисодиёти ҳудуди дахлдор ҷалбшаванда дар асоси таҳлили фаъолияти корхонаҳои дорои сармояи хориҷӣ, инчунин иҷрои уҳдадориҳо аз ҷониби сармоягузорон;

7)      таҳия намудани таклифҳо оид ба инкишоф ва диверсификатсияи самтҳои ҳамкории мутақобилаи сармоягузории ҳудуди дахлдор бо ташкилотҳои молиявӣ ва қарзӣ, фондҳо, агентиҳо ва ширкатҳои хориҷӣ;

8)      амалисозии самтҳои асосии ҷалби сармоя ба ҳудуди дахлдор ва тадбирҳо барои фароҳам овардани шароити мусоид дар самти ҷалби сармояи хориҷӣ;

9)      ба имзо расондани шартномаи сармоягузорӣ бо сармоягузор дар доираи лоиҳаҳои афзалиятноки минтақавӣ;

10)    амалисозии ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст.

2.      Аз натиҷаи амалисозии ваколатҳои дар қисми 1 моддаи мазкур муқарраршуда, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ ҳар сол бо дарҷи иҷрои нишондиҳандаҳои мақсаднок ҳисобот пешниҳод менамоянд.

**Моддаи 11. Усулҳои ҳавасмандгардонӣ ва танзими давлатии фаъолияти сармоягузорӣ**

1.      Ҳавасмандгардонӣ ва танзими давлатии фаъолияти сармоягузорӣ ба таъмини самаранокии ҳадди аксари сармоягузорӣ ва натиҷабахшии фаъолияти сармоягузорӣ равона гардидааст.

2.      Давлат сармоягузориро дар ҳамаи шаклҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дастгирӣ менамояд, аз ҷумла сармоягузорӣ ба:

1)      азнавсозӣ ва муосиргардонии техникии корхонаҳои саноатӣ, беҳтар намудани вазъи экологӣ ва рушди соҳибкории хурду миёна;

2)      истифодаи самараноки майдонҳои сармоягузорӣ;

3)      бино (иншоот)-и нотамом ва ё нимтайёр;

4)      минтақаҳои озоди иқтисодӣ, паркҳои илмию технологӣ;

5)      рушди инноватсия ва иқтисодиёти ба дониш асосёфта, кластерҳо (гурӯҳҳои ба ҳам алоқаманди ҷуғрофии корхонаҳо ва мақомоти дар як минтақаи муайян фаъолияткунанда);

6)      объектҳо ва ҳуқуқҳои молумулкии дигар.

3.      Ҳавасмандгардонӣ ва танзими давлатии фаъолияти сармоягузорӣ бо усулҳои зерин амалӣ карда мешаванд:

1)      такмили заминаҳои ҳуқуқии фаъолияти сармоягузорӣ ва заминаи институтсионаливу кадрӣ;

2)      муайян намудани имтиёзҳои андозӣ, гумрукӣ ва пардохтҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

3)      ташаккули фазои мусоиди сармоягузорӣ, аз ҷумла фароҳам овардани имкониятҳои баробар барои сармоягузорон дар амалисозии фаъолияти сармоягузорӣ тавассути таҳкими муҳити озоди рақобатнок ва пешниҳоди кафолатҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4)      ҳимояи ҳуқуқ ва манфиатҳои сармоягузорон ва фаъолияти сармоягузорӣ;

5)      таъмини устувории шароити амалигардонии фаъолияти сармоягузорӣ;

6)      ташкил ва пешбурди инфрасохтори сармоягузорӣ ҷиҳати беҳтарнамоии фазои сармоягузорӣ барои ҷалб ва дастгирии сармоягузорӣ;

7)      мусоидат ба хусусигардонӣ, реструктуризатсия ва барқарорсозии моликияти давлатӣ, бахусус барои пешниҳоди онҳо ба сармоягузорон ба сифати майдонҳои сармоягузорӣ;

8)      дастгирии лоиҳаҳои сармоягузорӣ дар соҳаҳои афзалиятноки иқтисодиёт, бахусус лоиҳаҳои илмӣ, инноватсионӣ, таълимӣ, инчунин лоиҳаҳои дорои хусусияти «сабз», аз ҷумла тавассути аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод гардидани ҳуқуқи истеҳлоки босуръати фондҳои асосӣ;

9)      таъсиси минтақаҳои озоди иқтисодӣ, минтақаҳои махсуси сармоягузорӣ ва минтақаҳои хурди саноатӣ;

10)    аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудани шартҳои амалисозии ҳуқуқ ба қитъаҳои замин, инчунин соҳиб шудан ва истифода бурдани сарватҳои дигари табиӣ;

11)    пешниҳод намудани реҷаи имтиёзноки будубоши дарозмуддат ба сармоягузорон ва аъзои оилаи онҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва фароҳам овардани шароити мусоид барои таълим ва хизматрасониҳои дигари зарурӣ ба онҳо;

12)    усулҳои дигари ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст.

4.      Усулҳои ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ нисбат ба ҳамаи соҳаҳои иқтисодиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд, агар дар қонунгузории амалкунанда тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад.

5.      Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар баробари усулҳои дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда, усулҳои дигари ҳавасмандгардонӣ, аз ҷумла истисно кардани талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро нисбат ба амалисозии лоиҳаҳои сармоягузорӣ дар самтҳои зерин тибқи тартиби муқарраргардида амалӣ менамояд:

1)      лоиҳаҳои сармоягузорие, ки иқтидори технологии иқтисодиёт, рушди инфрасохтор (сохтмони нав, муосиргардонӣ, азнавсозӣ, таҷдиди техникӣ), аз ҷумла инфрасохтори сармоягузорӣ, соҳаҳои рақобатпазири истеҳсолӣ ва хизматрасонӣ, ҷорӣ ва истифода намудани технологияҳои нав, рушду такрористеҳсоли фондҳои асосии субъектҳои хоҷагидорро баланд бардошта, ба ҷорӣ намудан ва рушди инноватсия равона карда мешаванд;

2)      лоиҳаҳои сармоягузорие, ки дар асоси истифодаи технологияи аз лиҳози экологӣ тоза амалӣ гардида, ҳифзи муҳити зист ва истифодаи оқилонаи захираҳои табииро пешбинӣ менамоянд;

3)      лоиҳаҳои сармоягузорие, ки барои ташаккул ва рушди тарзи ҳаёти солими аҳолӣ равона карда мешаванд;

4)      лоиҳаҳои сармоягузорие, ки рушди инфрасохтори сармоягузорӣ, иҷтимоӣ ва инкишофи соҳаҳои нави дорои арзиши баланди иловашударо пешбинӣ менамоянд;

5)      лоиҳаҳои сармоягузорие, ки дар ташаккулёбии неруи инсонӣ ва малакаҳои касбӣ дар асоси талаботи муосир саҳм мегузоранд;

6)      лоиҳаҳои сармоягузорие, ки ба рушди нишондиҳандаҳои иқтисодӣ ва иҷтимоии минтақаҳо ва беҳтар намудани шароити иҷтимоӣ равона карда мешаванд.

**Моддаи 12. Уҳдадориҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба сармоягузории хориҷӣ**

1.      Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо аз рӯйи уҳдадориҳои дар созишномаҳои дахлдор бо сармоягузорони хориҷӣ муайяншуда, ки аз ҷониби мақомоти тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатдор имзо шудаанд, масъулият дорад.

2.      Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯйи уҳдадориҳои резидентҳо ва ғайрирезидентҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҷалби сармояи хориҷӣ ва (ё) дохилӣ масъулият надорад, ба истиснои ҳолатҳое, ки ин уҳдадориҳо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби давлат кафолат дода шудаанд.

3.      Аз ҷониби мақомоти иҷроияи марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва назоратӣ (санҷишӣ), ташкилотҳои молиявӣ ва қарзӣ, мақомоти иҷозатдиҳӣ ва иҷозатномадиҳӣ муқаррар кардани талаботи иловагӣ нисбат ба фаъолияти сармоягузорӣ, аз ҷумла нисбат ба раванди амалишавии созишномаи сармоягузорӣ манъ мебошад.

4.      Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо дар он ҳолат ҳуқуқи давлати хориҷӣ, мақоми ваколатдори он ё агентии суғуртаро аз рӯйи шартномаи суғуртавӣ вобаста ба сармоягузорӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф менамояд, агар сармоягузор дар Ҷумҳурии Тоҷикистон сармоягузориҳоро воқеан амалӣ карда ва (ё) уҳдадориҳои шартномавиро дар ҳаҷми пурра ба иҷро расонда бошад.

**Моддаи 13. Назорат дар соҳаи сармоягузорӣ ва мубодилаи маълумот**

1.      Назорат дар соҳаи сармоягузорӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

2.      Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи андоз бо истифода аз шабакаҳои таъминкунандаи махфият маълумот дар бораи шахсони ҳуқуқии бо ҳиссаи корхонаи хориҷӣ ва ё дорои муассиси хориҷӣ бақайдгирифташуда ва ё дар бораи шахсони ҳуқуқӣ-резидентони аз ҳисоби корхонаи хориҷӣ ё муассиси хориҷӣ фонди оинномавии худ пурракунандаро ба мақоми ваколатдори пешбарандаи таҳияи тавозуни пардохт дар реҷаи мустақим (онлайн) ирсол менамояд.

3.      Мақомоти иҷроияи маҳалии ҳокимияти давлатӣ барои ҷамъоварии маълумоти оморӣ дар ҳудуди онҳо оид ба шахсони ҳуқуқии бақайдгирифташуда бо ҳиссаи корхонаи хориҷӣ, дорои муассиси хориҷӣ аз ҳисоби корхонаи хориҷӣ ё муассиси хориҷӣ фонди оинномавиро пурракунанда ва пешниҳоди он ба мақоми ваколатдори пешбарандаи таҳияи тавозуни пардохт масъул мебошанд.

4.      Ҳама гуна мубодилаи маълумот байни мақомоти давлатӣ ва сармоягузор дар шакли электронӣ анҷом дода мешавад.

5.      Мақоми ваколатдори пешбарандаи таҳияи тавозуни пардохт ҷиҳати таъмини дастрасӣ ба маълумоти оморӣ оид ба сармоягузории хориҷӣ, мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузориро ба махзани маълумот дар доираи иҷозати маълумоти ифшошаванда пайваст ва пешниҳоди маълумотро дар реҷаи мустақим (онлайн) таъмин менамояд.

**БОБИ 4. СОЗИШНОМАИ САРМОЯГУЗОРӢ**

**Моддаи 14. Вазъи ҳуқуқии созишномаи сармоягузорӣ**

1.      Созишномаи сармоягузорӣ барои амалисозии лоиҳаҳои афзалиятноки сармоягузорӣ дар асоси номгўйи аз лиҳози соҳавӣ, ҳаҷми маблағгузорӣ, давра ва минтақаи амалисозӣ, инчунин шартҳои пешбинишаванда барои гирифтани имтиёзҳои сармоягузорӣ таснифшаванда, ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд, инчунин дар ҳолати зарурӣ берун аз доираи номгӯйи лоиҳаҳои афзалиятноки сармоягузорӣ бо розигии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба имзо расонда мешавад.

2.      Созишномаи сармоягузорӣ барои тасдиқ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешавад.

3.      Нисбат ба созишномаи сармоягузории дар асоси Қонуни мазкур басташаванда талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба шартномаҳои байналмилалӣ татбиқ намегардад.

4.      Созишномаи сармоягузорӣ низоми махсуси амалисозии лоиҳаи сармоягузориро пешбинӣ карда, ба сармоягузор имтиёзҳои иловагиро пешниҳод менамояд.

5.      Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон риоя ва иҷро гардидани муқаррароти созишномаи сармоягузориро аз тарафи тамоми мақомоти давлатии барои амалисозии лоиҳаи сармоягузорӣ масъул кафолат медиҳад.

6.      Сармоягузор уҳдадориҳоеро, ки дар доираи созишномаи сармоягузорӣ ташаккул ёфта, хусусияти ҳатмии иҷроро тибқи Қонуни мазкур пайдо менамоянд, амалӣ менамояд.

7.      Тағйирнопазирии муқаррароти созишномаи сармоягузорӣ дар тамоми давраи амалишавии он эътибори ҳуқуқӣ дорад, агар тарафҳои имзокунанда ба он тағйиру иловаҳои дахлдор, ки тибқи тартиби муқарраргардида мавриди амал қарор мегиранд, ворид накунанд.

8.      Ҳангоми ворид гардидани тағйиру иловаҳо ба санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки шартҳои амалишавии созишномаи сармоягузорӣ, аз ҷумла масъалаҳои пардохти андозӣ, гумрукӣ ва ғайриандозиро вазнин менамоянд, нисбат ба чунин ҳолат реҷаи устувори сармоягузорӣ амалӣ карда мешавад.

9.      Қоидаҳои таҳия, баимзорасонӣ ва татбиқи созишномаи сармоягузориро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.

**Моддаи 15. Мазмуни созишномаи сармоягузорӣ**

1.      Мазмуни созишномаи сармоягузорӣ муқаррароти асосии зеринро дар бар мегирад:

1)      объект ва ҳаҷми сармоягузорӣ, аз ҷумла манбаи маблағгузорӣ ва нақшаи вориднамоии сармоя бо кафолати аз ҷониби сармоягузор ҷалб намудани маблағгузории зарурӣ барои амалисозии созишномаи сармоягузорӣ;

2)      давраи оғоз ва анҷоми лоиҳа бо шартҳои амалисозии созишномаи сармоягузорӣ;

3)      тавзеҳот оид ба масъалаҳои зиддикоррупсионӣ, талаботи зиддиинҳисорӣ ва қонунигардонӣ (расмикунонӣ)-и даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда, маблағгузории терроризм ва маблағгузории паҳнкунии силоҳи қатли ом;

4)      тартиби риояи меъёрҳои ҳифзи муҳити зист, аз ҷумла уҳдадории ворид намудани таҷҳизот ва технологияи муосир, ки ба стандартҳои истифодаи самараноки барқ ва муҳити зист мутобиқ мебошанд, инчунин ҷорӣ намудани идоракунии корпоративӣ;

5)      ҳуқуқ ва уҳдадориҳои сармоягузор, аз ҷумла вобаста ба ҳаҷми сармоя, истеҳсоли маҳсулот, хизматрасонӣ, маҳалликунонии истеҳсолот, сифати маҳсулот, ҳаҷми содироти мол ва хизматрасонӣ, инчунин риояи меъёрҳо, қоидаҳо ва стандартҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таъмини рақобати солим, пешгирии коррупсия, сармоя ва фаъолияти сармоягузорӣ, меҳнат, шаҳрсозӣ, кори бонкӣ ва муҳити зист;

6)      мақом оид ба мавҷудияти ҳуҷҷатҳои зарурӣ, аз ҷумла иҷозатнома (агар фаъолият дорои чунин хусусият бошад) ва оиннома (низомнома)-и шахси ҳуқуқӣ (резидент ва ё ғайрирезидент);

7)      асосноккунии техникию иқтисодӣ, нақшаи тиҷоратӣ ва ҳуҷҷатҳои лоиҳавию сметавии ба созишномаи сармоягузорӣ ба таври ҳатмӣ замимашаванда;

8)      танзими низоми андозӣ, гумрукӣ ва муомилоти асъорӣ;

9)      масъалаҳои кирояи кормандон;

10)    ҳуқуқҳо ба молу мулк, маълумот ва захираҳои дигар;

11)    муқаррарот оид ба устувории созишномаи сармоягузорӣ ва ҳолатҳои рафънопазир (форс-мажор);

12)    кафолати ҷуброни зиён ва хисороти дигари тарафҳои созишномаи сармоягузорӣ;

13)    масъалаҳои масунияти соҳибихтиёрии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

14)    ҳуқуқи татбиқшаванда ва тартиби ҳалли баҳсҳо;

15)    тартиб ва муҳлати аз ҷониби сармоягузор пешниҳод гардидани ҳисобот оид ба иҷрои уҳдадорӣ, ҳисобот оид ба азхудкунии сармоя ва ҳисоботи молиявӣ, аз ҷумла тибқи стандартҳои байналмилалии ҳисоботи молиявӣ;

16)    тартиби ворид намудани тағйиру иловаҳо ба созишномаи сармоягузорӣ ва қатъи амали он;

17)    забони созишномаи сармоягузорӣ, санаи баимзорасонӣ, санаи эътибори ҳуқуқӣ пайдо намудан ва муҳлати амали он.

2.      Созишномаи сармоягузорӣ метавонад муқаррароти дигарро вобаста аз талаботи лоиҳаи созишномаи сармоягузории мушаххас дар бар гирад.

3.      Сармоягузоре, ки мақсади баимзорасонии созишномаи сармоягузориро дорад, бояд асосноккунии техникию иқтисодии лоиҳаи сармоягузориро дар лаҳзаи пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дигар ҳамроҳ бо муроҷиати расмӣ дар шакли хаттӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ пешниҳод намояд.

**Моддаи 16. Ҳуқуқҳои махсус, озодкунӣ ва имтиёзҳои сармоягузор дар доираи созишномаи сармоягузорӣ**

1.      Созишномаи сармоягузорӣ метавонад чунин ҳуқуқҳои махсус, озодкунӣ ва имтиёзҳоро ба сармоягузор ва ба лоиҳаи сармоягузорӣ пешбинӣ намояд:

1)      низоми андозбандии махсус, аз ҷумла низоми содакардашудаи андозбандӣ, озодкунии сармоягузор, паймонкорон ва кормандони хориҷӣ аз андозҳои муайян ва ё тамоми намудҳои андоз, имтиёзҳои дигари андозӣ дар давраи муайян ва ё дар тамоми давраи амали созишномаи сармоягузорӣ;

2)      низоми махсуси гумрукӣ, аз ҷумла қисман ва ё пурра озодкунӣ аз пардохтҳои гумрукӣ, расмиёти содакардашудаи гумрукӣ барои сармоягузор, паймонкорон ва кормандони хориҷии он ба давраи муайян ва ё дар тамоми давраи амали созишномаи сармоягузорӣ;

3)      низоми махсуси танзими асъор ва назорати асъор, аз ҷумла озодкунӣ аз уҳдадории гирифтани иҷозатномаҳо, огоҳкунӣ барои қарзҳо ва шаклҳои дигари маблағгузорӣ, ки аз тарафи сармоягузор барои мақсадҳои амалисозии лоиҳаи сармоягузорӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷалб карда мешаванд ва кушодани суратҳисобҳои бонкӣ дар дохили Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷи он барои гирифтани қарзҳо ва шаклҳои дигари маблағгузорӣ;

4)      низоми содакардашудаи иҷозатдиҳӣ, аз ҷумла додан, аз нав ба расмият даровардан, тибқи тартиб тамдид кардани муҳлати ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳие, ки барои амалисозии лоиҳаи сармоягузорӣ лозим мебошанд, пурра ё қисман озодкунии сармоягузор аз пардохти боҷҳо ва пардохтҳо барои додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

5)      қисман озодкунӣ аз татбиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти танзими нархҳо ва тарифҳо, аз ҷумла қонунгузории зиддиинҳисорӣ;

6)      низоми махсус ва ё содакардашудаи раводид ва назорати муҳоҷират барои кормандон ва паймонкорони сармоягузор, озодкунии сармоягузор ва ширкати он аз уҳдадории риояи квота барои ҷалби шаҳрвандони хориҷӣ дар рафти татбиқи лоиҳаи сармоягузорӣ.

2.      Созишномаи сармоягузорӣ метавонад ҳуқуқҳои махсус, озодкунӣ ва имтиёзҳои дигарро барои сармоягузор ва лоиҳаи сармоягузорӣ пешбинӣ намояд.

3.      Ҳалли баҳсҳо дар доираи созишномаи сармоягузорӣ, бо назардошти мувофиқаи тарафҳо вобаста ба интихоби усули ҳалли онҳо, муқаррар карда мешавад.

**БОБИ 5. КАФОЛАТҲОИ ДАВЛАТИИ ҲИМОЯИ ҲУҚУҚҲОИ САРМОЯГУЗОРОН, САРМОЯ ВА ФАЪОЛИЯТИ САРМОЯГУЗОРӢ**

**Моддаи 17. Кафолати давлатии ҳимояи ҳуқуқҳои сармоягузорон**

1.      Давлат ҳимояи ҳуқуқи сармоягузорон, сармоя ва фаъолияти сармоягузориро дар доираи Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон вобаста ба ҳимояи ҳуқуқ, манфиатҳо ва устувории қонунгузорӣ дар соҳаи сармоягузорӣ кафолат медиҳад.

2.      Давлат устувории шартҳои созишномаҳои сармоягузориро, ки байни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сармоягузорон баста шудаанд, кафолат медиҳад, агар бо созиши тарафҳо ба чунин созишномаҳо тағйиру иловаҳои алоқаманд ба устуворӣ ворид карда нашаванд.

3.      Давлат тавассути мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ барои монеа эҷод кардани мақомоти дигари давлатӣ ба фаъолияти сармоягузорӣ, ки тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад, роҳ намедиҳад.

4.      Ҷумҳурии Тоҷикистон ба сармоягузорони хориҷие, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон сармоягузорӣ мекунанд, низоми миллии фаъолияти иқтисодиро, ки нисбат ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ мешавад, таъмин менамояд.

**Моддаи 18. Кафолатҳои маҷмуӣ барои сармоягузор ва фаъолияти сармоягузорӣ**

1.      Давлат нисбат ба сармоягузори хориҷӣ ва фаъолияти ӯ ҳамон шароитеро истифода менамояд, ки нисбат ба сармоягузори ватанӣ ва фаъолияти ӯ пешбинӣ шудааст, агар сармоягузорони хориҷӣ ва ватанӣ дар як шароит қарор дошта бошанд. Давлат нисбат ба сармоягузориҳои хориҷӣ реҷаи миллиро то ташкилёбӣ муқаррар мекунад ва ин муқаррарот метавонад мутобиқи қисми 2 моддаи 26 Қонуни мазкур истисно карда шавад.

2.      Давлат реҷаи адолатнок ва баробари нисбат ба сармоягузори ватанӣ ва фаъолияти сармоягузории ӯ татбиқшавандаро ба сармоягузори хориҷӣ ва фаъолияти ӯ дар доираи стандартҳои ҳадди ақалли муносибат ба сармоягузорон, ки тибқи одатҳои ҳуқуқи байналмилалӣ пешбинӣ шуда, он ҳуқуқҳои моддии иловагиро ба вуҷуд намеоварад, истифода менамояд.

3.      Нисбат ба сармоягузор табъиз бо роҳи вайрон кардани ҳуқуқи сармоягузорон аз рӯйи мансубияти шаҳрвандӣ, миллат, забон, ҷинс, нажод ва эътиқоди динӣ роҳ дода намешавад.

4.      Нисбат ба сармоягузори давлати дигар ва фаъолияти сармоягузории ӯ шароити мусоид, ки дар ҳолатҳои шабеҳ ба сармоягузор ва фаъолияти сармоягузории давлати дилхоҳи дигар пешбинӣ шудааст, татбиқ карда мешавад.

**Моддаи 19. Кафолати истифодаи реҷаи устувори сармоягузорӣ**

1.      Санадҳои меъёрии ҳуқуқии нави қабулгардидаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар ҳолате ки татбиқи онҳо ба сармоягузор ва фаъолияти сармоягузории ӯ дар раванди амалисозии лоиҳаҳои сармоягузорӣ хисороти иқтисодӣ, молиявӣ ва кадрӣ мерасонанд, қувваи бозгашт надоранд.

2.      Дар ҳолате ки қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқии нав ва ё ворид намудани тағйиру иловаҳо ба қонунгузории амалкунанда боиси вазниншавии вазъи амалисозии лоиҳаи сармоягузорӣ мегардад, нисбат ба сармоягузори алоқаманд ба чунин лоиҳа дар давоми 15 сол аз санаи сармоягузорӣ қонунгузорие, ки дар санаи сармоягузорӣ амал мекард, истифода карда мешавад.

3.      Тибқи қисми 2 моддаи мазкур вазниншавии вазъи амалисозии лоиҳаи сармоягузорӣ ҳолатҳои зеринро пешбинӣ менамояд:

1)      афзоиши гаронии андоз нисбат ба гаронии андоз аз рӯзи оғози маблағгузории лоиҳаи сармоягузорӣ;

2)      ҷорӣ намудани маҳдудияти миқдорӣ ба ҳаҷми сармоягузорӣ ва талаботи дигари иловагӣ вобаста ба андозаи сармоя, муқаррар намудани ҳолатҳои дигари маҳдудкунӣ ё манъкунӣ;

3)      ҷорӣ намудани маҳдудият нисбат ба ҳисса (саҳм)-и сармоягузори хориҷӣ дар фондҳои оинномавӣ (сармояи оинномавӣ)-и шахсони ҳуқуқӣ.

4.      Дар мавриди ба вуҷуд омадани ҳолатҳои дигари аз ҳолатҳои дар қисми 3 моддаи мазкур фарқкунанда, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон номгӯйи чунин ҳолатҳои дигари вазнинкунандаи вазъи амалисозии лоиҳаи сармоягузориро бо мақсади амалӣ намудани реҷаи устувори сармоягузорӣ муайян менамояд.

5.      Муқаррароти қисми 2 моддаи мазкур нисбат ба қабул ва ё ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба масъалаҳои амнияти миллӣ, тандурустӣ, ҳифзи муҳити зист, маънавиёт ва ахлоқ алоқаманд мебошанд, паҳн намегарданд.

**Моддаи 20. Кафолати ошкорбаёнӣ ва шаффофият**

1.      Санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки барои маълумоти умум расман интишор нашудаанд, боиси эътибор пайдо кардани оқибатҳои ҳуқуқӣ намегарданд ва асос барои танзими муносибатҳои сармоягузорӣ, татбиқи муҷозоти дилхоҳ нисбат ба сармоягузорон барои риоя накардани дастурҳои дар онҳо зикргардида шуда наметавонанд.

2.      Мақомоти иҷроияи марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот уҳдадоранд тавассути воситаҳои ахбори омма, аз ҷумла дар сомонаи расмии мақомот маълумотро дар бораи иштироки худ ва қарорҳои қабулшуда дар соҳаи фаъолияти сармоягузорӣ интишор намоянд.

**БОБИ 6. ДАСТГИРИИ ДАВЛАТИИ САРМОЯГУЗОРӢ**

**Моддаи 21. Дастгирии давлатии сармоягузорон ва фаъолияти сармоягузорӣ**

1.      Дастгирии давлатии сармоягузорон ва фаъолияти сармоягузорӣ метавонад дар шаклҳои зерин пешниҳод карда шавад:

1)      пешниҳоди имтиёзҳои андозӣ, гумрукӣ ва имтиёзҳои дигар ба сармоягузорон бо тартиб ва шартҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, созишномаҳо, аз ҷумла созишномаҳои сармоягузорӣ ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон;

2)      дар асоси розигии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои истифодаи муваққатӣ ва ройгон ба сармоягузор пешниҳод намудани молу мулк ба сифати грантҳои аслии давлатӣ;

3)      дастгирӣ тавассути додани машварат ва иттилооте, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон махфӣ намебошад.

2.      Мақомоти иҷроияи марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин намояндагиҳои дипломатӣ ва муассисаҳои консулии Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагиҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар назди созмонҳои байналмилалии молиявӣ дар доираи салоҳияташон бо мақсади ҳалли мушкилот ва масъалаҳои сармоягузорон ба таври ҳатмӣ ба онҳо кумаки машваратӣ ва иттилоотӣ мерасонанд.

**Моддаи 22. Хизматрасониҳои давлатӣ барои сармоягузорон**

Хизматрасониҳои давлатӣ бо мақсади дар доираи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мусоидат намудан ба сармоягузорон ҳангоми сармоягузорӣ, инчунин бо иттилооти зарурӣ таъмин намудани сармоягузорони нав ва амалкунанда истифода карда мешавад.

**Моддаи 23. Фондҳои сармоягузорӣ**

1.      Фондҳои сармоягузорӣ бо мақсади маблағгузории лоиҳаҳои сармоягузорӣ, дастгирии молиявии лоиҳаҳои тиҷоратии соҳибкорон, ба даст овардани коғазҳои қимматноки эмитентҳои гуногун, идоракунии дороиҳо ва амалӣ намудани фаъолияти сармоягузорӣ бо усулҳои дигари бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манънашуда таъсис дода мешаванд.

2.      Фондҳои сармоягузории давлатиро дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ таъсис медиҳад.

**БОБИ 7. ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ САРМОЯГУЗОР**

**Моддаи 24. Ҳуқуқҳои сармоягузор**

1.      Сармоягузор дорои ҳуқуқҳои зерин мебошад:

1)      гирифтани маълумот аз мақомоти давлатӣ, ки барои амалисозии фаъолияти сармоягузорӣ заруранд ва ифшои онҳоро қонун манъ накардааст;

2)      дастрас намудани раводиди сармоягузории навъи «С»;

3)      интихоби шакли фаъолияти сармоягузорӣ, ҳаҷми маблағгузорӣ, ба истиснои талаботи қисми 1 моддаи 14 Қонуни мазкур, инчунин таркиб ва сохтори манбаи маблағгузорӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст;

4)      кушодани суратҳисоб дар ташкилотҳои қарзии молиявӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пули миллӣ ва (ё) асъори хориҷӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

5)      озодона мубодила намудани пули миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба асъори дигари озодона мубодилашаванда, инчунин хариди асъори хориҷӣ ва амалиёти дигари асъорӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими асъор ва назорати асъор»;

6)      интиқол ва истифода намудани даромади аз фаъолият бадастоварда баъди супоридани андозҳо ва пардохтҳои дигари ҳатмӣ, агар чунин даромад аз супоридани андозҳо ва пардохтҳои дигари ҳатмӣ тибқи созишномаҳои сармоягузорӣ бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон озод карда нашуда бошанд;

7)      иштирок дар хусусигардонии иншооти моликияти давлатӣ тавассути ба даст овардани ҳуқуқи моликият ба молу мулки давлатӣ ё ҳисса, ҳиссаҳо (саҳм) дар сармояи оинномавии ташкилоти хусусигардондашаванда бо тартиби муайяннамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи хусусигардонии моликияти давлатӣ»;

8)      гузашти ҳуқуқ ва уҳдадорӣ (гузаронидани қарз)-и худ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шахси дигар ва анҷом додани фаъолияти иҷозатномадодашаванда баъди мувофиқа бо мақоме, ки барои амалӣ кардани ин намуди фаъолият иҷозатнома додааст;

9)      бастани аҳдҳо дар хусуси ба даст овардани ҳиссаи иштирок дар сармояи оинномавӣ ва воситаҳои асосии шахсони ҳуқуқии алоҳида, бо риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳимояи рақобат;

10)    бе мамониат (бе гирифтани иҷозатнома, квотакунонӣ ва истифодаи тадбирҳои дигари танзими ғайритарифии фаъолияти савдои хориҷӣ) баъди анҷоми муҳлати сармоягузорӣ, мутобиқи қонунгузории гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон баровардани молу мулк ва иттилооте, ки дар ибтидо ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шакли ҳуҷҷат ё дар шакли сабтҳои электронӣ ба сифати сармоягузорӣ ворид карда шудаанд, агар созишномаи сармоягузорӣ тартиби дигарро пешбинӣ накарда бошад;

11)    ба даст овардани ҳуқуқи истифодаи қитъаи замин, аз ҷумла ҳангоми ба даст овардани ҳуқуқ ба бино ва иншоот, инчунин ҳуқуқи истифодаи захираҳои дигари табиӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

12)    анҷом додани сармоягузории такрорӣ аз ҳисоби фоидаи пас аз пардохти андозҳо ва пардохтҳои дигари ҳатмӣ бадастомада;

13)    ҷалби қувваи кории хориҷӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати амалӣ намудани фаъолияти меҳнатӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи созишномаҳо, шартномаҳои сармоягузорӣ, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон;

14)    тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон гирифтани иҷозатнома ва ё иҷозат, агар фаъолияти минбаъда дар доираи танзими масъалаи иҷозатнома ва иҷозат бошад;

15)    қатъи фаъолияти сармоягузорӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи шартҳо ва тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва баргардонидани маблағ ва молу мулки дар шакли дороие, ки дар лаҳзаи қатъи фаъолият мавҷуд мебошад;

16)    ҷуброни зиёни мутобиқи қонунгузории мадании Ҷумҳурии Тоҷикистон дар натиҷаи аз тарафи мақомоти давлатӣ қабул намудани санадҳои ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф, инчунин амал (беамалӣ)-и ғайриқонунии шахсони мансабдори онҳо расонидашуда;

17)    ҳуқуқҳои дигаре, ки Қонуни мазкур ва созишномаи сармоягузорӣ пешбинӣ кардаанд.

2.      Дар доираи созишномаҳои сармоягузорӣ нисбат ба сармоягузор дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад ҳуқуқҳои дигар барои амалисозии лоиҳаҳои сармоягузорӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ карда шаванд.

3.      Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад, дар мавриди муайян намудани ҳолатҳои аз ҷониби сармоягузор беасос талаб шудани дигар ҳуқуқҳо, онҳоро рад намояд.

4.      Ҳангоми амалӣ кардани сармоягузории такрорӣ сармоягузор ба пуррагӣ аз ҳимояи ҳуқуқӣ, кафолатҳо ва имтиёзҳое, ки Қонуни мазкур ва қонунгузории дахлдори Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, истифода менамояд.

5.      Муносибатҳои меҳнатӣ байни сармоягузор ва кормандон, ки шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд, бо қонунгузории меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба танзим дароварда мешаванд.

6.      Нисбат ба ҳамаи ҳуқуқҳои дар қисми 1 моддаи мазкур муайяншуда низоми кафолати давлатии бо қисми 1 моддаи 17 Қонуни мазкур муқарраршуда татбиқ мегардад.

**Моддаи 25. Ҳуқуқҳои сармоягузор ҳангоми экспроприатсия ва реквизитсия**

1.      Молу мулки сармоягузор, аз ҷумла сармоя ва дороиҳои барои амалисозии лоиҳаҳои сармоягузорӣ, инчунин дар доираи созишномаҳои сармоягузорӣ истифодашуда мавриди милликунонӣ қарор дода намешаванд.

2.      Экспроприатсия, аз ҷумла экспроприатсияи бавосита (ғайримустақим)-и сармоя дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ё қабули чораҳои баробар ба экспроприатсияи сармоя манъ аст, ба истиснои экспроприатсия ба манфиати давлат ё ҷомеа, дар асоси вайрон нагаштани ҳуқуқ, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пардохти саривақтӣ, муносиб ва самарабахши ҷуброн.

3.      Сармоягузорӣ ва дороиҳои дигари сармоягузорон, ба ғайр аз ҳолатҳои фавқулода, офатҳои табиӣ, садама, эпидемия, эпизоотия таҳти реквизитсия қарор намегиранд.

4.      Қарор дар бораи реквизитсия аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешавад.

5.      Экспроприатсия, экспроприатсияи бавосита (ғайримустақим) ва реквизитсияи молу мулки сармоягузор бо пардохти арзиши молу мулк анҷом дода мешаванд.

6.      Арзиши молу мулк аз рӯзи қабули қарор дар бораи экспроприатсия ё реквизитсия дар асоси нархҳои ҷории бозорӣ ё ба усули нархгузории дигари аз тарафи нархгузорони мустақил истифодашаванда бо асъоре, ки сармоягузорӣ анҷом дода шудааст, ё дилхоҳ асъори дигари қобили қабули сармоягузор муайян карда мешавад.

7.      Фоизҳо нисбат ба экспроприатсия ва реквизится аз лаҳзаи пайдоиши ҳуқуқ ба ҷуброн то лаҳзаи пардохти он дар ҳаҷми меъёри миёнаи солонаи тиҷоратӣ бо асъоре, ки бо он сармоягузорӣ анҷом дода шудааст ва ё дилхоҳ асъори дигари қобили қабули сармоягузор ҳисоб карда мешаванд.

8.      Шахсе, ки молу мулкаш бе риояи талаботи қонунгузорӣ реквизитсия карда шудааст, ҳуқуқ дорад пас аз қатъ гардидани амали ҳолатҳое, ки боиси реквизитсия гардидаанд, баргардонидани молу мулки гирифташударо талаб намояд ва дар сурати барнагардонидани он ба суд муроҷиат намояд.

9.      Сармоягузор метавонад қонунӣ будани мақсади истифодаи экспроприатсия ва реквизитсия, арзёбии арзиши молу мулки экспроприатсия ва ё реквизитсиягардида ва расмиётеро, ки мақомоти давлатӣ ҳангоми амалисозии экспроприатсия ва ё реквизитсия риоя намудаанд, дар судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дар суди ҳакамӣ, суди арбитражӣ, суди байналмилалии арбитражӣ ва арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ мавриди баҳс қарор диҳад.

**Моддаи 26. Суғуртакунии сармоя ва фаъолияти сармоягузорӣ**

1.      Сармоягузорон ҳуқуқ доранд аз хизматрасонии суғуртавии дилхоҳ ташкилоти суғуртавӣ, ки дар доираи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият менамояд, истифода баранд. Инчунин онҳо метавонанд аз хизматрасонии ташкилотҳои суғуртавии хориҷие, ки тибқи созишномаи байналмилалӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, истифода намоянд.

2.      Суғуртакунии сармоягузориҳое, ки ба манфиати давлат ҷалб шудаанд, танҳо аз ҷониби субъектҳои фаъолияти суғуртавии ватанӣ анҷом дода мешавад.

3.      Давлат аз рӯйи уҳдадориҳои ташкилотҳои суғуртавӣ дар назди сармоягузорон ҷавобгар намебошад.

4.      Суғуртакунии хавфҳои сармоягузориҳо ба таъмини манфиатҳои қонунии сармоягузорон равона мегардад, аз ҷумла:

1)      ҳама гуна тадбирҳои дар доираи қонунгузорӣ ё ба тариқи маъмурӣ андешидашаванда, ки боиси мусодираи молу мулк ё бегона кардани он, аз даст додани назорат ба он ё даромади аз он гирифташуда мегарданд;

2)      ҷорӣ кардани маҳдудият ҳангоми интиқоли асъори хориҷӣ ба берун аз ҳудуди кишвар;

3)      ҳолатҳои рафънопазир (форс-мажор), аз ҷумла ҷангҳо, бетартибиҳои оммавӣ, амалиётҳои ҳарбӣ, оқибатҳои таркиши ҳастаӣ, таъсири радиатсионӣ ё олудагии радиоактивӣ ва ҳолатҳои дигари ба онҳо монанд;

4)      намуди хавфҳои дигари марбут ба фаъолияти сармоягузорон, ки суғуртакунии онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудааст.

**Моддаи 27. Ҳуқуқи моликияти зеҳнӣ**

1.      Амалисозии фаъолият ва ҳифзи ҳуқуқҳои моликияти зеҳнии сармоягузорони хориҷӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешавад.

2.      Мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳама гуна ҳуқуқҳои сармоягузоронро нисбат ба моликияти зеҳнӣ ва молу мулк, инчунин ҳуқуқҳои молумулкии марбут ба сармоягузории хориҷӣ дар соҳаи моликияти зеҳниро дар доираи талаботи қонунгузорӣ эътироф мекунанд.

**Моддаи 28. Уҳдадориҳои сармоягузор**

1.      Ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти сармоягузорӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон сармоягузор уҳдадор аст:

1)      талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла талаботи Қонуни мазкур, қонунгузорӣ оид ба рақобат, ҳуқуқи истеъмолкунандагон, меҳнат, шаҳрсозӣ, ҳифзи муҳити зист, фаъолияти бонкӣ, андоз, гумрук ва техникаи бехатариро риоя намояд;

2)      ҳар моҳ на дертар аз 2 рӯз баъд аз санаи ҳисоботӣ ҳисоботро оид ба сармояи хориҷӣ, аз ҷумла дар шакли электронӣ тибқи шакли тасдиқнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи омор ва пешбарандаи таҳияи тавозуни пардохт ба мақоми ваколатдори пешбарандаи таҳияи тавозуни пардохт, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва истифодаи намуди сармоя, пешниҳод намояд;

3)      андозҳо ва пардохтҳои дигари ҳатмиро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт намояд;

4)      фаъолияти иҷозатномадиҳӣ ва ё иҷозатдиҳиро мутобиқи қонунгузорӣ оид ба низоми иҷозатдиҳӣ анҷом диҳад;

5)      ҳисоботи семоҳаро оид ба иҷрои уҳдадорӣ дар доираи созишномаи сармоягузорӣ дар шакли тасдиқнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ пешниҳод намояд;

6)      амале, ки боиси рақобати бевиҷдонона мегардад, ё амал (беамалӣ)-е, ки ба роҳ надодан, аз байн бурдан ё маҳдуд намудани рақобат, расонидани зарар ба ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии шахсони дигар равона шудааст, пешгирӣ намояд;

7)      ҷуброни зиёнро ҳангоми иҷро накардан ва ё ба таври номатлуб иҷро кардани созишномаи сармоягузорӣ бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё дар доираи фаъолияти берун аз созишномаи сармоягузорӣ амалӣ намояд;

8)      ҳама намуди ҳаққи суғуртаро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои суғуртаи иҷтимоии давлатӣ ба кормандоне, ки шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ё шахсони бешаҳрванд мебошанд, пардохт намояд;

9)      чораҳои заруриро ҷиҳати татбиқи масъулиятнок, устувор ва фарогири лоиҳаҳои афзалиятноки сармоягузорӣ, таъсиси ҷойҳои кории нав ва тайёр кардани кормандони баландихтисос аз ҳисоби шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ намояд.

2.      Нисбат ба сармоягузор татбиқи уҳдадориҳое, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ карда нашудаанд, манъ мебошад.

**Моддаи 29. Ба қайд гирифтан ва қатъ гардидани фаъолияти корхонаи дорои сармояи хориҷӣ**

1.      Корхонаҳои дорои сармояи хориҷӣ, филиалҳо, воҳидҳо, намояндагиҳо, иттиҳодияҳои хоҷагидори чунин корхонаҳо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ», «Дар бораи ҷамъиятҳои саҳомӣ», «Дар бораи ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуд» ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода, ба қайди давлатӣ гирифта мешаванд.

2.      Қатъи фаъолияти корхонаи дорои сармояи хориҷӣ, филиалҳо, воҳидҳо, намояндагиҳо, иттиҳодияҳои хоҷагидори чунин корхонаҳо бо тартиб ва шартҳое, ки дар ҳуҷҷатҳои таъсисии онҳо ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, анҷом дода мешавад.

**Моддаи 30. Маҳдудиятҳо ҳангоми амалӣ намудани сармоягузорӣ**

1.      Сармоягузорон ҳуқуқ доранд сармоягузориро ба иншоот ва намудҳои фаъолияти соҳибкорӣ дар асоси талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба истиснои намудҳои фаъолият, ки барои фаъолияти сармоягузорӣ, бинобар зарурати таъмини манфиатҳои давлатӣ маҳдуд ва ё манъ карда шудаанд, амалӣ намоянд.

2.      Намудҳои фаъолият, ки барои фаъолияти сармоягузорӣ, бинобар зарурати таъмини манфиатҳои давлатӣ маҳдуд ва ё манъ карда шудаанд, бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

3.      Маҳдудиятҳо оид ба интиқоли маблағ бо асъори хориҷӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аз Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хориҷ барои сармоягузорон метавонанд танҳо дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо мақсади пешгирии қонунигардонӣ (расмикунонӣ)-и даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда, маблағгузории терроризм ва маблағгузории паҳнкунии силоҳи қатли ом ҷорӣ карда шаванд.

4.      Сармоягузорӣ ба молу мулки шахсони ҳуқуқие, ки дар бозорҳои молии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавқеи ҳукмфармо доранд, бо риояи қонунгузории зиддиинҳисории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

5.      Сармоягузорӣ ба фаъолияти бонкӣ ва суғуртавӣ бо риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаҳои фаъолияти бонкӣ ва суғуртавӣ амалӣ карда мешавад.

**Моддаи 31. Ҷуброни зиёни ба фаъолияти сармоягузорӣ расондашуда**

1.      Сармоягузорони хориҷӣ ба тариқи судӣ ба ҷуброни зиёни моддӣ ва зарари маънавӣ, аз ҷумла фоидаи аздастрафта, ки дар натиҷаи риоя нагардидани муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё шахсони мансабдори онҳо ба сармоягузор расонда шудааст, инчунин аз ҷониби ин мақомот ё шахсони мансабдори онҳо нисбат ба сармоягузори хориҷӣ ё корхонаи дорои сармоягузории хориҷӣ уҳдадориҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон номатлуб иҷро карда шудаанд, ҳуқуқ доранд.

2.      Ҷуброни зиёни ба субъекти фаъолияти сармоягузорӣ вобаста ба маҳдудият, боздоштан ё қатъ гардидани фаъолияти сармоягузорӣ расондашуда тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

3.      Дар мавриди аз ҷониби мақомоти иҷроияи марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ қабул намудани қарорҳое, ки ҳуқуқҳои субъектҳои фаъолияти сармоягузориро вайрон мекунанд, инчунин дар ҳолатҳои дахолати ғайриқонунии онҳо ба фаъолияти иқтисодии субъектҳои фаъолияти сармоягузорӣ, зиёни расондашуда тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.

4.      Зиёни, ки ба фаъолияти сармоягузорӣ дар натиҷаи қабули санади ғайриқонунии мақомоти давлатӣ (шахси мансабдор) расонда шудааст, дар асоси қарори суд аз ҷониби мақомоти давлатӣ, шахсони мансабдори онҳо ва давлат, дар навбати аввал аз ҳисоби маблағҳои ғайрибуҷетии мақомот ҷуброн карда мешавад.

5.      Мақомоти иҷроияи марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ аз натиҷаи баррасии муроҷиатҳои сармоягузорон оид ба барқарор намудани ҳуқуқ, озодиҳо ва манфиатҳои қонунии онҳо ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи сармоя ва ҳавасмандгардонии фаъолияти сармоягузорӣ ҷавоби хаттӣ мефиристанд.

6.      Нисбат ба қарорҳои мақомоти давлатӣ, амал (беамалӣ)-и шахсони мансабдори онҳо, ки ҳуқуқҳо, озодиҳо ва манфиатҳои қонунии фаъолияти сармоягузориро вайрон ё маҳдуд мекунанд, сармоягузор метавонад ба мақомоти болоӣ ё суд шикоят намояд.

**БОБИ 8. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 32. Шаклҳои дигари ҳамкорӣ бо сармоягузорон**

1.      Ба сармоягузорон ҳуқуқи истифодаи муқаррароти консессионӣ, тақсими маҳсулот, инчунин шарикии давлат ва бахши хусусӣ дар асоси созишнома ва шартномаи тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баимзорасонидашаванда дода мешавад.

2.      Барои амалӣ намудани сармоягузориҳо дар минтақаҳои озоди иқтисодӣ меъёрҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи минтақаҳои озоди иқтисодӣ татбиқ карда мешаванд.

3.      Кафолат ва тадбирҳои иловагии ҳимояи сармоягузории тибқи Қонуни мазкур пешбинишуда, инчунин дар доираи созишнома ва шартномаҳои дахлдори танзимкунандаи муносибатҳои созишномаи сармоягузорӣ, шарикии давлат ва бахши хусусӣ, консессияҳо ва созишномаҳо оид ба тақсими маҳсулот амалӣ карда мешаванд.

**Моддаи 33. Ҳалли баҳсҳои сармоягузорӣ**

1.      Баҳсҳои сармоягузорӣ байни иштирокдорони фаъолияти сармоягузорӣ мувофиқи шартҳои пешбининамудаи созишнома ва шартномаҳои басташудаи байни тарафҳо ҳал карда мешаванд. Дар сурати мавҷуд набудани чунин созишнома ва шартномаҳо, баҳсҳои сармоягузории байни иштирокдорони фаъолияти сармоягузорӣ аз рӯйи имкон ба воситаи машварати байни тарафҳо ҳал карда мешаванд.

2.      Дар сурати ғайриимкон будани ҳалли баҳсҳо мувофиқи созишнома ва шартномаҳои басташуда, баҳсҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон дар судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дар суди ҳакамӣ, суди арбитражӣ, суди байналмилалии арбитражӣ ва арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ, ки бо розигии тарафҳо интихоб мегардад, ҳал карда мешаванд.

3.      Новобаста аз қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур, ҳама гуна баҳсҳои сармоягузории байни сармоягузорони хориҷӣ ва дохилӣ, инчунин байни сармоягузорони хориҷӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки вобаста ба ҳалли онҳо тарафҳо ба мувофиқа нарасида бошанд, дар мақомоти судии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ карда мешаванд.

**Моддаи 34. Татбиқи муқаррароти Қонуни мазкур нисбат ба сармоягузории қаблан анҷомдодашуда**

Муқаррароти Қонуни мазкур нисбат ба сармоягузориҳои мавҷуда, ки қаблан дар Ҷумҳурии Тоҷикистон то эътибор пайдо кардани Қонуни мазкур анҷом дода шудаанд, танҳо дар қисмати реҷаи мусоиди сармоягузорӣ амалӣ мегарданд.

**Моддаи 35. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 36. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи сармоягузорӣ» ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи созишномаи сармоягузорӣ»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи сармоягузорӣ» аз          15 марти соли 2016 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон,          с. 2016, №3, мод. 152; с. 2018, №7-8, мод. 530) ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи созишномаи сармоягузорӣ» аз 19 марти         соли 2013 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2013, №3,         мод. 187; с. 2017, №5, қ. 1, мод. 292) аз эътибор соқит дониста шаванд.

**Моддаи 37. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                            Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

14 майи соли 2025, № 2173
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	2173	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ САРМОЯ ВА ҲАВАСМАНДГАРДОНИИ ФАЪОЛИЯТИ САРМОЯГУЗОРӢ	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	13.05.2025	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ ЗАХИРАИ МОДДИИ ДАВЛАТӢ**

бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

29 январи соли 2025, № 1558

қабул карда шудааст

бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 13 майи соли 2025, № 44

ҷонибдорӣ карда шудааст

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва иқтисодии фаъолиятро дар соҳаи захираи моддии давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) аз ҳолати маҳфузӣ баровардани сарватҳои моддии захираи моддии давлатӣ – хориҷ намудани сарватҳои моддӣ аз номгӯй ва ё кам намудани ҳаҷми андӯхти онҳо дар захираи моддии давлатӣ;

2) баровардани сарватҳои моддӣ аз захираи моддии давлатӣ – бо асосҳо ва тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур дар шакли музднок ва ё бемузд додани сарватҳои моддӣ аз захираи моддии давлатӣ;

3) захираи моддии давлатӣ (минбаъд – захираи давлатӣ) – захираи махсуси сарватҳои моддӣ, ки барои мақсадҳо ва таъиноти дар Қонуни мазкур пешбинишуда истифода мешаванд;

4) захираи сафарбарӣ – захираи сарватҳои моддии дорои таъиноти махсус, ки барои таъмини эҳтиёҷоти сафарбарии давлат пешбинӣ шудааст ва бо мақсади мудофиаи кишвар дар анборҳои нигоҳдорандагони масъули сарватҳои моддии захираи давлатӣ нигоҳдорӣ мешавад;

5) захираи камнашавандаи сарватҳои моддӣ – ҳаҷми доимо нигоҳдошташавандаи сарватҳои моддӣ, ки дар таркиби номгӯйи сарватҳои моддии захираи давлатӣ муқаррар карда шудааст;

6) идоракунии фаъолият дар соҳаи захираи давлатӣ – амалҳо ва фаъолияти мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи захираи давлатӣ (минбаъд – мақоми ваколатдори давлатӣ), ки ба ташаккул, ташкил, пуркунӣ, ҷойгиркунӣ, нигоҳдорӣ, баровардан, ҷойивазкунӣ, хариду фурӯш, воридоту содироти сарватҳои моддӣ ва амалу фаъолияти дигар равона шудаанд;

7) қарздиҳии сарватҳои моддӣ аз захираи давлатӣ – тибқи шартҳои муайянгардида дар асоси дархости мақомоти давлатӣ, ташкилотҳо ва субъектҳои дигар баровардани сарватҳои моддӣ аз захираи давлатӣ бо мақсади минбаъд баргардондани онҳо ва ё дар ҳолати имконнопазирӣ пардохт намудани арзиши сарватҳои моддӣ;

8) навкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ – бо мақсади пешгирии талафот аз захираи давлатӣ баровардани сарватҳои моддӣ то ба охир расидани муҳлати муқарраргардидаи нигоҳдорӣ, тағйирёбии хусусиятҳои муқарраршудаи сифат, вайроншавӣ ҳангоми нигоҳдорӣ, тағйир ёфтани стандартҳо ва шартҳои техникӣ, инчунин ба вуҷуд омадани ҳолатҳои дигаре, ки боиси талафёбӣ ё расидани зиён ба сарватҳои моддӣ мегарданд;

9) нигоҳдорандагони масъули сарватҳои моддии захираи давлатӣ (минбаъд – нигоҳдорандагони масъул) – ташкилотҳои тобеи мақоми ваколатдори давлатӣ ва ташкилотҳои тобеи мақомоти давлатӣ, инчунин субъектҳои дигар, новобаста ба шакли моликият ва тобеият, ки ба зиммаи онҳо масъулияти нигоҳдории сарватҳои моддии захираи давлатӣ, аз ҷумла захираи сафарбарӣ бе ҳуқуқи истифодабарии онҳо вогузор гардидааст;

10) низоми захираи давлатӣ – низоми мутамаркази идоракунии фаъолияти сохтор ва ташкилотҳои тобеъ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ;

11) номгӯй ва ҳаҷми андӯхти сарватҳои моддии захираи давлатӣ – санади махфигардонидашуда, ки номгӯй ва ҳаҷми андӯхти сарватҳои моддии захираи давлатӣ (аз ҷумла захираи камнашавандаи сарватҳои моддӣ) ва захираи сафарбариро дар бар мегирад;

12) сарватҳои моддӣ – молу маҳсулот ва ашёе, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур захира ва истифода карда мешаванд;

13) санадҳои техникӣ – санадҳои ҳуқуқӣ ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон дар соҳаи стандартикунонӣ ва бамеъёрдарории техникӣ, инчунин ҳуҷҷатҳои техникие, ки барои сарватҳои моддии воридшаванда пешбинӣ шудаанд;

14) ташкили сарватҳои моддӣ – пур кардани захираи давлатӣ бо сарватҳои моддӣ дар асоси номгӯй бо роҳи харид ва воридкунии сарватҳои моддӣ, инчунин бевосита аз ҷониби ташкилотҳои тобеи мақоми ваколатдори давлатӣ истеҳсол намудани онҳо;

15) ҷамъшавии сарватҳои моддӣ дар захираи давлатӣ – пур кардани захираи давлатӣ бо сарватҳои моддие, ки ҳаҷми андӯхти онҳо муқаррар карда шудааст;

16) ҷойивазкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ – қабул ва интиқол додани сарватҳои моддӣ аз як нигоҳдорандаи масъул ба нигоҳдорандаи масъули дигар ё аз як нуқтаи нигоҳдорӣ ба нуқтаи нигоҳдории дигар.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи захираи моддии давлатӣ**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи захираи моддии давлатӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

**Моддаи 3. Таъиноти захираи давлатӣ**

Захираи давлатӣ барои мақсадҳои зерин пешбинӣ шудааст:

1) дастгирии давлатии соҳаҳои гуногуни иқтисодиёт;

2) таъмин намудани корҳои таъхирнопазир ҳангоми пешгирӣ ва бартараф намудани оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодаи дорои хусусияти табиӣ, тиббӣ ва техногенидошта (минбаъд – ҳолатҳои фавқулода);

3) расондани таъсири танзимкунанда ба бозор;

4) таъмини эҳтиёҷоти сафарбарии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

5) расондани кумаки башардӯстона.

**БОБИ 2. ТАНЗИМИ ДАВЛАТӢ ВА ИДОРАКУНӢ ДАР СОҲАИ ЗАХИРАИ ДАВЛАТӢ**

**Моддаи 4. Амалӣ намудани танзими давлатӣ ва идоракунӣ дар соҳаи захираи давлатӣ**

1. Танзими давлатӣ ва идоракунӣ дар соҳаи захираи давлатӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақоми ваколатдори давлатӣ дар доираи салоҳият ва ваколатҳои муайяннамудаи Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқӣ амалӣ карда мешаванд.

2. Мақомоти давлатӣ, ташкилотҳо ва субъектҳои дигар, новобаста ба шакли моликият, тибқи тартиби муқарраргардида дар идоракунии фаъолият дар соҳаи захираи давлатӣ иштирок менамоянд.

3. Мақомоти давлатӣ, ташкилотҳо ва субъектҳои дигар, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳуқуқ надоранд ба фаъолияти мақоми ваколатдори давлатӣ ва ташкилотҳои тобеи он вобаста ба идоракунии фаъолият дар соҳаи захираи давлатӣ дахолат намоянд.

4. Маълумот дар бораи номгӯй ва ҳаҷм, ташкил, таҳвил, воридот, ҷойгиркунӣ, нигоҳдорӣ, пуркунӣ ва ҳаҷми воқеии захираи давлатӣ, аз ҷумла захираи сафарбарӣ сирри давлатӣ ба ҳисоб рафта, ифшо намудани он манъ аст.

**Моддаи 5. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи захираи давлатӣ**

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи захираи давлатӣ мансубанд:

1) пешбурди сиёсати давлатӣ дар соҳаи захираи давлатӣ;

2) муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ ва тасдиқи номгӯйи ташкилотҳои тобеи он;

3) тасдиқи номгӯй ва ҳаҷми андӯхти сарватҳои моддии захираи давлатӣ, аз ҷумла камнашаванда ва захираи сафарбарӣ;

4) муайян намудани иштироки мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳои буҷетии дигар дар идоракунии фаъолияти соҳаи захираи давлатӣ;

5) муайян намудани сохтмони объектҳо дар соҳаи захираи давлатӣ;

6) таъсиси Комиссия оид ба дохил кардани сарватҳои моддии захираи давлатӣ ба талафот, тасдиқи ҳайат ва низомномаи он;

7) муайян намудани тартиби ҷуброни хароҷоти нигоҳдорандагони масъул;

8) тасдиқи номгӯй ва ҳаҷми сарватҳои моддии ҳамасола ба Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда;

9) дар ҳолатҳои зарурӣ қабули қарор оид ба аз ҳаҷми муқарраргардида зиёд харидани сарватҳои моддӣ ба захираи давлатӣ аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ;

10) муайян намудани муҳлат ва шартҳои нигоҳдории сарватҳои моддӣ дар захираи давлатӣ;

11) тасдиқи номгӯйи нигоҳдорандагони масъули сарватҳои моддии захираи давлатӣ, аз ҷумла захираи сафарбарӣ;

12) қабули қарор дар бораи баровардани сарватҳои моддии захираи давлатӣ аз ҳолати маҳфузӣ ва тариқи қарздиҳӣ (бо мақсади минбаъд баргардондани онҳо ба захираи давлатӣ);

13) бо пешниҳоди мақоми ваколатдори давлатӣ қабул намудани қарор дар бораи навкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ;

14) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**Моддаи 6. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи захираи давлатӣ**

Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи захираи давлатӣ дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) амалисозии сиёсати давлатӣ дар соҳаи захираи давлатӣ;

2) таҳия ва ҷиҳати тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани лоиҳаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар соҳаи захираи давлатӣ;

3) гузарондани санҷиши миқдор, сифат ва мавҷудияти сарватҳои моддии захираи давлатӣ дар нигоҳдорандагони масъул;

4) дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷалб намудани маблағҳо аз ташкилотҳои молиявии ватаниву байналмилалӣ бо мақсади сари вақт амалӣ намудани идоракунии фаъолият дар соҳаи захираи давлатӣ;

5) тибқи тартиби муқарраргардида анҷом додани амалҳо вобаста ба кумаки башардӯстонаи ба Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида, аз ҷумла таъмини қабул, ҷойгиркунӣ, нигоҳдорӣ ва баҳисобгирии он;

6) амалӣ намудани истеҳсоли сарватҳои моддӣ дар дохили кишвар тибқи имкониятҳои мавҷуда;

7) амалӣ намудани идоракунӣ ва назорати доимии низоми захираи давлатӣ;

8) ба роҳ мондани ташкили сарватҳои моддӣ дар захираи давлатӣ;

9) амалӣ намудани ҷойивазкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ;

10) амалӣ намудани хизматрасониҳо дар соҳаи захираи давлатӣ тавассути ташкилотҳои тобеъ;

11) гузарондани мониторинги сарватҳои моддии захираи давлатӣ дар минтақаҳои гуногуни Ҷумҳурии Тоҷикистон;

12) пешниҳод намудани сарватҳои моддӣ ба Комиссия оид ба дохил кардани сарватҳои моддии захираи давлатӣ ба талафот;

13) амалӣ намудани ваколатҳои дигари муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**БОБИ 3. ЗАХИРАИ ДАВЛАТӢ**

**Моддаи 7. Пур кардани захираи давлатӣ**

1. Захираи давлатӣ дар асоси номгӯйи сарватҳои моддӣ ташкил карда мешавад. Ҳаҷми ҷамъшавӣ ва ташкили сарватҳои моддӣ дар захираи давлатӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ ба нақша гирифта мешавад.

2. Захираи давлатӣ бо сарватҳои моддӣ, инчунин сарватҳои моддие, ки ройгон ба сифати кумак ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мегарданд, инчунин молу мулки мусодирашуда, ки тибқи тартиби муқарраргардида ба тавозуни мақоми ваколатдори давлатӣ бо мақсади ташаккули соҳаи захираи давлатӣ мегузарад, пур карда мешавад.

3. Барои воридоти сарватҳои моддӣ ба захираи давлатӣ бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон имтиёзҳои андозӣ ва гумрукӣ муқаррар карда мешаванд.

**Моддаи 8. Таҳвили сарватҳои моддӣ ба захираи давлатӣ ва ҷойгиркунонии онҳо**

1. Таҳвили сарватҳои моддӣ ба захираи давлатӣ баъд аз ташкили онҳо аз ҷониби таҳвилкунандагон бо роҳҳои автомобилгард, оҳан ва ё ҳавоӣ амалӣ карда мешавад.

2. Таҳвилкунандагон уҳдадоранд ба кам гардидани ҳаҷми сарватҳои моддии таҳвилшаванда роҳ надиҳанд, талаботи техникӣ ва стандартҳои муқаррарнамудаи санадҳои техникиро риоя намоянд. Фармоишгари давлатӣ оид ба таҳвили сарватҳои моддӣ ба захираи давлатӣ мақоми ваколатдори давлатӣ мебошад.

3. Сарватҳои моддӣ дар анборҳои нигоҳдорандагони масъул дар асоси нақшаи ҷамъшавии сарватҳои моддии захираи давлатӣ дар минтақаҳои муайянгардида ҷойгир карда мешаванд.

**Моддаи 9. Нигоҳдории сарватҳои моддии захираи давлатӣ**

1. Нигоҳдории сарватҳои моддии захираи давлатӣ аз ҷониби нигоҳдорандагони масъул бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқӣ амалӣ карда мешавад. Муҳлат ва шартҳои нигоҳдории сарватҳои моддӣ дар захираи давлатиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

2. Нигоҳдорандагони масъул уҳдадоранд тибқи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқӣ ҷойгиркунӣ, нигоҳдорӣ ва баровардани сарватҳои моддиро аз захираи давлатӣ аз ҳисоби худ таъмин намоянд.

3. Хароҷоти ҷойгиркунӣ, нигоҳдорӣ ва баровардани сарватҳои моддӣ аз захираи давлатӣ, ки нигоҳдорандагони масъул анҷом медиҳанд, аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ пардохт карда мешаванд.

4. Сарватҳои моддии дар захираи давлатӣ нигоҳдошташаванда, ки нисбат ба онҳо талаботи таъмини бехатарии ҳаёту саломатии истеъмолкунандагон ва ҳифзи муҳити зист муқаррар карда шудааст, бояд сертификати мутобиқат ва ҳуҷҷатҳои зарурии дигарро оид ба талаботи зикршуда барои тамоми давраи нигоҳдорӣ дошта бошанд.

5. Сарватҳои моддии захираи давлатӣ, ки дар анборҳои нигоҳдорандагони масъул гузошта мешаванд, аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ суғурта карда мешаванд.

**Моддаи 10. Асосҳо ва тартиби баровардани сарватҳои моддӣ аз захираи давлатӣ**

1. Баровардани сарватҳои моддӣ аз захираи давлатӣ бо асосҳои зерин амалӣ карда мешавад:

1) бо мақсади навкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ;

2) барои таъмин намудани корҳои таъхирнопазир ҳангоми пешгирӣ ва бартараф намудани оқибатҳои ҳолатҳои фавқулода;

3) барои расондани таъсири танзимкунанда ба бозор;

4) бо мақсади дастгирии давлатии соҳаҳои гуногуни иқтисодиёт;

5) бо тартиби қарздиҳии сарватҳои моддӣ;

6) барои расондани кумаки башардӯстона;

7) барои таъмини эҳтиёҷоти сафарбарии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

8) бо тартиби аз ҳолати маҳфузӣ баровардан;

9) баровардан аз захираи камнашавандаи сарватҳои моддӣ.

2. Тартиби баровардани сарватҳои моддиро аз захираи давлатӣ Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

**Моддаи 11. Дохил кардани сарватҳои моддии захираи давлатӣ ба талафот**

1. Комиссия оид ба дохил кардани сарватҳои моддии захираи давлатӣ ба талафот (минбаъд - Комиссия) бо пешниҳоди мақоми ваколатдори давлатӣ ҳолатҳои сарватҳои моддии захираи давлатиро омӯхта, меъёрҳои талафоти табииро ҳангоми нигоҳдорӣ, талафоти технологиро дар ҳолати коркарди сарватҳои моддӣ, инчунин талафоти дигарро дар асоси санадҳои техникӣ муайян карда, онҳоро ба талафот дохил менамояд.

2. Ҳангоми навкунӣ ва аз ҳолати маҳфузӣ баровардани сарватҳои моддии захираи давлатие, ки дар шакли мавҷуда тибқи таъиноташон истифода, фурӯхта ё аз нав коркард карда намешаванд, онҳо бо пешниҳоди мақоми ваколатдори давлатӣ дар асоси санади Комиссия нобуд карда мешаванд.

3. Тартиби дохил кардан ба талафот ва нобуд кардани сарватҳои моддии захираи давлатӣ ва баҳисобгирии молиявии онҳо дар санади Комиссия муайян карда мешавад.

**Моддаи 12. Муқаррар намудани нарх ва азнавнархгузории сарватҳои моддии захираи давлатӣ**

1. Нархи сарватҳои моддие, ки аз захираи давлатӣ бо асосҳои дар бандҳои 2), 4), 5), 6), 7), 8) ва 9) қисми 1 моддаи 10 Қонуни мазкур пешбинишуда бароварда мешаванд, бо санадҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

2. Нархи сарватҳои моддие, ки аз захираи давлатӣ бо асосҳои дар бандҳои 1) ва 3) қисми 1 моддаи 10 Қонуни мазкур пешбинишуда бароварда мешаванд, аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар асоси таҳлили вазъи нархҳои мавҷудаи бозорӣ ва хароҷоти молиявӣ муқаррар карда мешавад.

3. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба сарватҳои моддие, ки аз захираи давлатӣ бароварда мешаванд, нархҳои нисбат ба нархи бозор дастрасро татбиқ намуда, маълумоти дахлдорро ба ҳисоботи молиявии худ ворид менамояд.

4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми ба вуҷуд омадани номувофиқатии нархи сарватҳои моддии захирашуда дар вақти баровардани онҳо, азнавнархгузории сарватҳои моддии захираи давлатиро анҷом медиҳад.

**Моддаи 13. Ҷойивазкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ**

1. Ҷойивазкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ бо мақсади таъмини минтақаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бо сарватҳои моддии захираи давлатӣ амалӣ карда мешавад.

2. Ҷойивазкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ дар асоси санади мақоми ваколатдори давлатӣ аз ҷониби ташкилотҳои тобеи мақоми ваколатдори давлатӣ, ташкилотҳои нақлиётӣ ва субъектҳои дигар дар асоси шартнома амалӣ карда мешавад. Хароҷот вобаста ба ҷойивазкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ аз ҳисоби маблағҳои махсуси мақоми ваколатдори давлатӣ пардохт карда мешавад.

3. Ҷойивазкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ дар ҳолатҳои муфлисшавӣ, барҳамдиҳӣ ва азнавташкилшавии нигоҳдорандагони масъул ва ҳолатҳои дигари муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

**Моддаи 14. Таъмини ҳамлу нақли сарватҳои моддии захираи давлатӣ**

1. Дар ҳолати рух додани ҳолатҳои фавқулода ё ҷорӣ гардидани вазъияти фавқулода, ҳамлу нақли сарватҳои моддии захираи давлатӣ аз ҷониби ташкилотҳои тобеи мақоми ваколатдори давлатӣ, ташкилотҳои нақлиётӣ ва субъектҳои дигар дар навбати аввал ба ҷо оварда мешавад.

2. Сарватҳои моддии аз захираи давлатӣ барои таъмин намудани корҳои таъхирнопазир ҳангоми пешгирӣ ва бартараф намудани оқибатҳои ҳолатҳои фавқулода ва расондани кумаки башардӯстона баровардашаванда аз ҷониби ташкилотҳои тобеи мақоми ваколатдори давлатӣ, ташкилотҳои нақлиётӣ ва субъектҳои дигар, новобаста ба шакли моликият, бо пешниҳоди сарватҳои моддӣ бе пардохти пешакӣ барои ҳамлу нақл қабул ва супорида мешаванд.

3. Муносибатҳои байни мақоми ваколатдори давлатӣ ва масъулони дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур муайянгардида дар асоси шартномаи ҳамлу нақл тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба танзим дароварда мешаванд.

**Моддаи 15. Захираи сафарбарӣ**

1. Захираи сафарбарӣ қисми таркибии захираи давлатӣ ба ҳисоб рафта, танҳо дар ҳолатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии дахлдор захира ва истифода карда мешавад.

2. Тартиби ташкил ва идоракунии захираи сафарбарӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

**БОБИ 4. МАБЛАҒГУЗОРӢ, БАҲИСОБГИРИИ МУҲОСИБӢ ВА ҲИСОБОТИ МОЛИЯВӢ ДАР СОҲАИ ЗАХИРАИ ДАВЛАТӢ**

**Моддаи 16. Маблағгузории соҳаи захираи давлатӣ**

1. Маблағгузории соҳаи захираи давлатӣ бо тартиби муқарраргардида аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ ва маблағҳои аз ташкилотҳои молиявии ватаниву байналмилалӣ ҷалбгардида амалӣ карда мешавад. Маблағҳои ҷалбгардида аз ҳисоби буҷети давлатӣ ва маблағҳои махсуси мақоми ваколатдори давлатӣ дар давоми сол баргардонда мешаванд.

2. Маблағҳои пардохтшудаи сарватҳои моддие, ки бо асосҳои муқаррарнамудаи моддаи 10 Қонуни мазкур бароварда шудаанд ва ноустуворонаи рӯёндашаванда ба суратҳисоби махсуси мақоми ваколатдори давлатӣ барои ташаккул ва ташкили минбаъдаи захираи давлатӣ гузаронда мешаванд.

**Моддаи 17. Баҳисобгирии муҳосибӣ ва ҳисоботи молиявӣ дар соҳаи захираи давлатӣ**

Баҳисобгирии муҳосибӣ ва ҳисоботи молиявӣ дар соҳаи захираи давлатӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

**БОБИ 5. ВАЗЪИ ҲУҚУҚӢ, МОЛУМУЛКӢ ВА НАЗОРАТ ДАР СОҲАИ ЗАХИРАИ ДАВЛАТӢ**

**Моддаи 18. Вазъи ҳуқуқӣ ва молумулкии захираи давлатӣ**

1. Бино, иншоот, сарватҳои моддии захираи давлатӣ, аз ҷумла захираи сафарбарӣ, новобаста аз макони ҷойгиршавии онҳо ва молу мулки дигар, инчунин қитъаҳои замине, ки барои истифода ба мақоми ваколатдори давлатӣ ва ташкилотҳои тобеи он дода шудаанд, моликияти ҷумҳуриявӣ ба ҳисоб рафта, мавзуи гарав намебошанд ва хусусӣ карда намешаванд.

2. Объектҳои мақоми ваколатдори давлатӣ, ки дар онҳо сарватҳои моддӣ ва ё молу мулки дигари аҳаммиятнок дар соҳаи захираи давлатӣ нигоҳ дошта мешаванд, объектҳои махсусан муҳимми давлатӣ ба ҳисоб рафта, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба онҳо бе иҷозати дахлдор ворид шудан манъ аст.

**Моддаи 19. Назорат ва санҷиш дар соҳаи захираи давлатӣ**

Назорат дар соҳаи захираи давлатӣ ва санҷиши миқдор, сифат ва мавҷудияти сарватҳои моддии захираи давлатӣ, аз ҷумла захираи сафарбарӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

**БОБИ 6. УҲДАДОРИҲО ВА МАСЪУЛИЯТИ МОЛУМУЛКӢ ДАР СОҲАИ ЗАХИРАИ ДАВЛАТӢ**

**Моддаи 20. Уҳдадориҳои нигоҳдорандагони масъул дар соҳаи захираи давлатӣ**

1. Нигоҳдорандагони масъул уҳдадоранд:

1) риояи талаботи нигоҳдории сарватҳои моддиро, ки санадҳои техникӣ муқаррар намудаанд, таъмин намоянд;

2) ба камшавии миқдор ва паст гаштани сифати сарватҳои моддии захираи давлатӣ роҳ надиҳанд;

3) риояи сирри давлатиро дар соҳаи захираи давлатӣ таъмин намоянд;

4) дастрасии бемамониати намояндагони мақоми ваколатдори давлатиро ба ҷойҳои нигоҳдории сарватҳои моддии захираи давлатӣ ва захираи сафарбарӣ, аз ҷумла барои назорат, санҷиш ва муайян намудани ҳолати нигоҳдории сарватҳои моддии захираи давлатӣ таъмин намоянд;

5) уҳдадориҳои дигареро, ки Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии дахлдор муқаррар намудаанд, иҷро намоянд.

2. Нигоҳдорандагони масъуле, ки нигоҳдории сарватҳои моддии захираи давлатӣ, аз ҷумла захираи сафарбариро ба ҷо меоранд, уҳдадоранд ба мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба амалиётҳои гузарондашуда дар соҳаи захираи давлатӣ маълумот пешниҳод намоянд.

**Моддаи 21. Масъулияти роҳбарони нигоҳдорандагони масъул барои амалиётҳо дар соҳаи захираи давлатӣ**

1. Роҳбарони ташкилотҳои тобеи мақоми ваколатдори давлатӣ барои таҳвил, ҷойгиркунӣ, нигоҳдорӣ, баровардан, истеҳсоли босифат, навкунии саривақтии сарватҳои моддӣ ва амалиётҳои дигари дар соҳаи захираи давлатӣ пешбинишуда масъулияти шахсӣ доранд.

2. Роҳбарони ташкилотҳои мақомоти давлатӣ ва роҳбарони субъектҳои дигар, ки сарватҳои моддии захираи давлатӣ, аз ҷумла захираи сафарбарӣ дар онҳо нигоҳдорӣ мешаванд, барои гузарондани амалиётҳои дар қисми 1 моддаи мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии дахлдор пешбинишуда, ба истиснои истеҳсоли босифати сарватҳои моддӣ масъулияти шахсӣ доранд.

3. Роҳбарони дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур зикргардида барои бе санади дахлдор баровардани сарватҳои моддӣ аз захираи давлатӣ, коркарди нодурусти сарватҳои моддӣ, ки боиси паст гардидани сифат ва таъиноти онҳо гардидааст, инчунин амалҳои дигаре, ки ба талафоти сарватҳои моддии захираи давлатӣ оварда мерасонанд, масъулияти шахсӣ доранд.

**Моддаи 22. Масъулияти молумулкӣ оид ба амалиётҳои вобаста ба сарватҳои моддии захираи давлатӣ**

1. Барои гузарондани муҳлати таҳвил, таҳвил накардани сарватҳои моддӣ ба захираи давлатӣ ва роҳ додан ба камшавии миқдор ва паст гаштани сифати сарватҳои моддӣ аз таҳвилкунанда ҷуброни пурраи сарватҳои моддӣ ва ба андозаи 0,5 дарсади арзиши сарватҳои моддӣ ноустуворона рӯёнида мешавад. Ноустуворона то лаҳзаи иҷрои воқеии ухдадориҳо оид ба таҳвили сарватҳои моддӣ мутобиқи шартномаи басташуда рӯёнида мешавад.

2. Барои сари вақт ба захираи давлатӣ барнагардондан ва ё пардохт накардани арзиши сарватҳои моддии қарздодашуда ё барои навкунӣ ва расондани таъсири танзимкунанда ба бозор баровардашуда, аз қарздор ва гиранда (харидор) ба андозаи 0,5 дарсади арзиши сарватҳои моддии баргардонданашуда ва пардохтнагардида барои ҳар як рӯзи гузарондани муҳлат то иҷрои пурраи уҳдадориҳо оид ба баргардондани сарватҳои моддӣ ба захираи давлатӣ ва ё пардохт намудани арзиши он, ноустуворона рӯёнида мешавад.

3. Барои сари вақт иҷро накардани талаботи дар моддаҳои 13 ва 14 Қонуни мазкур пешбинишуда, аз субъектҳои дар моддаҳои мазкур муқарраргардида ба андозаи 0,3 дарсади арзиши сарватҳои моддии таҳвилшаванда барои ҳар рӯзи гузарондани муҳлат то иҷрои пурраи уҳдадорӣ ноустуворона рӯёнида мешавад.

4. Барои ба захираи давлатӣ ворид кардани сарватҳои моддие, ки ба нигоҳдории муҳлати дароз имкон надоранд, сарватҳои моддии нопурра ё аз рӯйи сифат ва навъҳои худ ба шартҳои шартномаи бо мақоми ваколатдори давлатӣ басташуда номувофиқ аз ҳисоби таҳвилгар (фурӯшанда ва субъектҳои дигар) ҳамаи сарватҳои моддии нуқсондор барқарор карда шуда, ба андозаи 10 дарсади арзиши сарватҳои моддии нуқсондор ноустуворона рӯёнида мешавад.

5. Барои ба захираи давлатӣ гузоштани сарватҳои моддии бетамға ё ба таври номувофиқ тамғагузоришуда ва ё сарватҳои моддии дар зарфи (борҷомаи) номуносиб ҷойгиршуда, инчунин барои истифодабарии коғазхалтаҳои ба стандарт ва шартҳои шартнома номувофиқ, ки бо санадҳои техникӣ муқаррар шудаанд, аз таҳвилкунанда (фурӯшанда ва субъектҳои дигар) ба андозаи 5 дарсади арзиши сарватҳои моддии номбурда, ноустуворона рӯёнида мешавад. Шахсони дар қисми мазкур зикргардида уҳдадоранд дар давоми як моҳ камбудиҳои ҷойдоштаро ислоҳ намоянд.

6. Дар ҳолати ошкор гардидани нуқсонҳои ноаёни истеҳсолӣ дар сарватҳои моддии дар захираи давлатӣ ҷойгиршуда, новобаста аз муҳлати ҷойгир карда шуданашон, масъулияти барқарор намудани сарватҳои моддӣ ба захираи давлатӣ, бо шарти риоя гардидани реҷаи нигоҳдории сарватҳои моддӣ, ба зиммаи таҳвилгар (фурӯшанда ва субъектҳои дигар) гузошта шуда, аз онҳо ба андозаи 5 дарсади арзиши сарватҳои моддии номбурда ноустуворона рӯёнида мешавад. Шахсони дар қисми мазкур зикргардида уҳдадоранд дар давоми як моҳ нуқсонҳои ноаёни истеҳсолидоштаи сарватҳои моддиро ислоҳ намоянд.

7. Барои таъмин накардани нигоҳдории пурраи сарватҳои моддии захираи давлатӣ аз нигоҳдорандагони масъуле, ки нигоҳдории сарватҳои моддии захираи давлатиро ба уҳда доранд, ба андозаи 0,3 дарсади арзиши сарватҳои моддии камомада барои ҳар рӯз то барқароркунии пурраи сарватҳои моддӣ дар захираи давлатӣ ноустуворона рӯёнида мешавад.

8. Дар ҳолати аз захираи давлатӣ нагирифтани сарватҳои моддие, ки бояд тибқи асосҳо ва тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур бароварда шаванд, қабулкунандагон (харидорон, гирандагон) хароҷоти нигоҳдорӣ, зиёни вобаста ба паст шудани сифати сарватҳои моддии гирифтанашуда ва хароҷоти бекор мондани воситаҳои нақлиётро ҷуброн намуда, ба андозаи 0,5 дарсади ҳаҷми сарватҳои моддии гирифтанашуда ноустоворона месупоранд.

9. Дар ҳолати риоя нагардидани қоидаву меъёрҳои техникии нигоҳдорӣ, сари вақт нагузарондани навкунии сарватҳои моддии захираи давлатӣ аз нигоҳдорандагони масъуле, ки ба чунин камбудиҳо роҳ додаанд, ба андозаи 10 дарсади арзиши сарватҳои моддӣ аз рӯйи амалиётҳое, ки нисбаташон вайронкуниҳо роҳ дода шудаанд, бе озод кардан аз иҷрои уҳдадориҳо ноустуворона рӯёнида мешавад.

10. Барои саркашӣ кардан аз баровардани сарватҳои моддӣ аз захираи давлатӣ ва қабул накардани сарватҳои моддӣ барои нигоҳдорӣ аз нигоҳдорандаи масъуле, ки барои қабул ё бароварданашон раддияи беасос изҳор намудааст, ба андозаи 10 дарсади арзиши сарватҳои моддии қабул ё баровардашаванда ноустуворона рӯёнида мешавад.

11. Ноустуворонаҳо, ки дар моддаи мазкур пешбинӣ шудаанд, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санади мақоми ваколатдори давлатӣ аз рӯйи нархи сарватҳои моддӣ дар рӯзи пардохт рӯёнида мешаванд.

**БОБИ 7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 23. Тартиби ҳалли баҳсҳо**

Ҳамаи баҳсҳое, ки байни иштирокдорони ҷараёни ташкил ва истифодаи сарватҳои моддии захираи давлатӣ ба миён меоянд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешаванд.

**Моддаи 24. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

2. Ба ҷавобгарӣ кашидани шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур онҳоро аз масъулияти ҷуброни зиён ва иҷрои уҳдадориҳояшон озод наменамояд.

**Моддаи 25. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи захираи моддии давлатӣ»**

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи захираи моддии давлатӣ» аз 22 декабри соли 2006 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2006, №12, мод. 540; с. 2009, №5, мод. 322; с. 2012, №7, мод. 691) аз эътибор соқит дониста шавад.

**Моддаи 26. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе

14 майи соли 2025, № 2172
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	2172	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ЗАХИРАИ МОДДИИ ДАВЛАТӢ	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	13.05.2025	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ ИСТЕҲСОЛОТИ ОРГАНИКӢ**

бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 19 декабри соли 2024, № 1508

қабул шудааст бо қарори Маҷлиси миллииМаҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 3 феврали соли 2025, № 596ҷонибдорӣ шудааст

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва иқтисодии низоми истеҳсолоти органикиро муқаррар намуда, ба ташаккул ва таъмини устувории низоми агроэкологӣ равона гардидааст.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **гардиши маҳсулоти органикӣ** – коркард, нигоҳдорӣ, тамғагузорӣ, интиқол ва фурӯши маҳсулоти органикӣ;

2) **истеҳсолоти органикӣ** – фаъолият оид ба истеҳсол ва (ё) коркарди маҳсулот ё ашёи хоми органикӣ, ки бо риояи талаботи стандартҳои байналмилалӣ, байнидавлатӣ, миллӣ ва регламентҳои техникии дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ муқарраргардида амалӣ карда мешавад;

3) **маҳсулоти органикӣ** – маҳсулоте, ки аз растанӣ, аз ҷумла ашёи хоми растаниҳои худрӯй, инчунин чорво, паранда, занбӯри асал ва моҳӣ мутобиқи талаботи стандартҳои байналмилалӣ, байнидавлатӣ, миллӣ ва регламентҳои техникӣ дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ истеҳсол карда мешавад;

4) **регламенти техникии истеҳсолоти органикӣ** – санади меъёрии техникие, ки талаботи техникии риояашон ҳатмиро вобаста ба бехатарии маҳсулоти органикӣ дар ҷараёни истеҳсол, коркард, истифодабарӣ, нигоҳдорӣ, интиқол, фурӯш, коркарди партовҳои он, иҷрои кор ва хизматрасонӣ муқаррар мекунад;

5) **низоми агроэкологӣ** – низоми аз тарафи субъектҳои хоҷагидор истифодашаванда, ки дар он мувозинаи истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ ва баргардондани унсурҳои таркибии он барои гардиши моддаҳои маъданию органикӣ таъмин карда мешавад;

6) **стандарти истеҳсолоти органикӣ** – қоида, дастур ва (ё) тавсифҳо, ки ба истеҳсоли маҳсулоти органикӣ дахл доранд;

7) **субъекти хоҷагидор дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ** – соҳибкори инфиродӣ ва шахси ҳуқуқие, ки истеҳсол ва гардиши маҳсулоти органикиро амалӣ менамояд;

8) **тамғаи молии маҳсулоти органикӣ** - аломате, ки дар шакли чопӣ ё графикӣ дар рӯйи борҷомаи маҳсулоти органикӣ тасвир ёфта, бо мақсади нишон додани ҷойи истеҳсол ва ба талаботи стандартҳои байналмилалӣ, байнидавлатӣ ё миллӣ дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ ҷавобгӯй будани маҳсулоти органикӣ гузошта мешавад;

9) **усули гидропонӣ** – тарзи парвариши растанӣ дар муҳити сунъӣ, бе истифодаи хок, ки дар он ғизо дар шакли маҳлул мустақиман ба реша дода мешавад.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти органикӣ**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти органикӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

**Моддаи 3. Мақсадҳои низоми истеҳсолоти органикӣ**

Мақсадҳои низоми истеҳсолоти органикӣ аз инҳо иборатанд:

1) нигоҳдории гуногунии биологӣ ва агробиологӣ;

2) баланд бардоштани фаъолнокии биологии хок бо мақсади нигоҳ доштани ҳосилхезии он барои давраи дарозмуҳлат;

3) истифодаи такрории партовҳои олами наботот ва ҳайвонот бо мақсади ба хок баргардондани моддаҳои ғизодиҳанда ва кам кардани истифодаи захираҳои барқарорнашаванда;

4) истифодаи захираҳои барқароршаванда дар низоми хоҷагидорӣ дар маҳал;

5) мусоидат ба ҳифзи хок, об ва ҳавои атмосфера, инчунин кам кардани ҳамаи намудҳои ифлосшавӣ дар натиҷаи фаъолияти кишоварзӣ;

6) коркарди маҳсулоти кишоварзӣ бо мақсади дар ҳамаи марҳилаҳо нигоҳ доштани яклухтии органикӣ ва хусусиятҳои ҳаётан муҳимми он;

7) ҳифзи саломатии аҳолӣ.

**Моддаи 4. Принсипҳои истеҳсолоти органикӣ**

Ба принсипҳои истеҳсолоти органикӣ мансубанд:

1) риояи мувозинати экологии табиат ва барқарор намудани захираҳои он;

2) ҷорӣ намудани усулҳои самарабахши истифодаи захираҳои табиии барқарорнашаванда, нигоҳдории гуногунии биологӣ ва агробиологӣ;

3) ихтиёрӣ будани фаъолият дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ;

4) нигоҳ доштани ҳосилхезии хок, ҳифзи олами набототу ҳайвонот ва саломатии аҳолӣ;

5) баланд бардоштани самаранокӣ ва маҳсулнокии истеҳсолоти кишоварзӣ бе расондани зарар ба табиат ва саломатии аҳолӣ.

**Моддаи 5. Самтҳои асосии истеҳсолоти органикӣ**

Ба самтҳои асосии истеҳсолоти органикӣ мансубанд:

1) растанипарварии органикӣ;

2) чорводории органикӣ;

3) парандапарварии органикӣ;

4) занбӯриасалпарварии органикӣ;

5) моҳипарварии органикӣ;

6) истифодаи маҳсулоти органикӣ аз ашёи хоми растаниҳои худрӯй;

7) коркарди органикии ашёи хоми органикӣ.

**Моддаи 6. Шартҳои истифодаи растаниҳои худрӯй ва меваи онҳо дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ**

1. Растаниҳои худрӯй ва меваҳои онҳо, инчунин набототи худрӯйи дигар бо мақсади истифода дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ бояд бе расондани зарар ба низоми экологӣ ҷамъоварӣ карда шаванд.

2. Барои истифодаи растаниҳои худрӯй ва меваи онҳо дар ҳудуди ҷангал ва чарогоҳҳо бояд қитъаҳое интихоб карда шаванд, ки бо моддаҳои кимиёвӣ коркард нашуда бошанд.

**БОБИ 2. ТАНЗИМИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ ИСТЕҲСОЛОТИ ОРГАНИКӢ**

**Моддаи 7. Вазифаҳои танзими давлатӣ дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ**

Вазифаҳои танзими давлатӣ дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ аз инҳо иборат мебошанд:

1) таъмини татбиқи сиёсати давлатӣ дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ;

2) банақшагирии стратегӣ ва танзими асосҳои ҳуқуқии фаъолият дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ;

3) мониторинги фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) амалӣ намудани тадбирҳои истифодаи роҳҳои муносиби коркарди хок, усулҳои агротехникии муосир, таъсиррасонии камтарин ба таркиби хок, воридкунии моддаҳои ғизоӣ тибқи стандартҳои миллӣ ва роҳ надодан ба сахтшавии хок дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ;

5) амалӣ намудани тадбирҳои муҳофизати растаниҳо дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ;

6) назорати риояи талаботи бехатарии биологӣ, карантини растаниҳо ва тадбирҳои беҳдошти байторӣ дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ;

7) ба роҳ мондани сертификатсияи экологии маҳсулоти органикӣ, арзёбии равандҳои технологии истеҳсол ва коркарди он ҷиҳати пешгирӣ ва бартараф кардани зарар ба муҳити зист, ҳамчунин таъмини амнияти экологӣ;

8) назорати риояи талаботи стандартҳои байналмилалӣ, байнидавлатӣ, миллӣ ва регламентҳои техникӣ дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ;

9) амалӣ намудани ҳамкориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ.

**Моддаи 8. Танзими раванди фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар истеҳсоли маҳсулоти органикӣ**

1. Субъектҳои хоҷагидоре, ки ба истеҳсоли маҳсулоти органикӣ машғул мебошанд, бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар феҳристи давлатии субъектҳои хоҷагидор дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ ба қайд гирифта мешаванд.

2. Субъектҳои хоҷагидор зимни бақайдгирӣ маълумоти зеринро пешниҳод менамоянд:

1) ном ва нишонии субъекти хоҷагидор;

2) маҳалли ҷойгиршавии қитъаҳои замин ва биноҳое, ки дар онҳо фаъолияти истеҳсолӣ ба роҳ монда мешавад;

3) хусусияти амалиёти истеҳсолӣ ва хосияти маҳсулоти органикӣ.

**Моддаи 9. Талабот барои истеҳсоли маҳсулоти органикӣ**

Истеҳсоли маҳсулоти органикӣ дар асоси талаботи зерин ба роҳ монда мешавад:

1) алоҳида ба роҳ мондани истеҳсоли маҳсулоти органикӣ аз маҳсулоти истеҳсолшаванда, ки ба истеҳсолоти органикӣ тааллуқ надоранд;

2) манъи истифодаи агрокимиёҳо, пеститсидҳо, антибиотикҳо, ба истиснои онҳое, ки дар асоси стандартҳои байналмилалӣ, байнидавлатӣ ё миллӣ дар истеҳсоли маҳсулоти органикӣ иҷозат дода шудаанд;

3) манъи истифодаи пайвандсозии ҷанин, усулҳои ба таври сунъӣ гирифтани клони организмҳо, ҳуҷайра ё молекулаҳо, организмҳои аз ҷиҳати генетикӣ тағйирдодашуда, инчунин маҳсулоти бо усулҳои муосири биотехнология ҳосил кардашуда;

4) манъи истифодаи нумӯяҳои афзоиш ва маҳсулнокии ҳайвонот, воситаҳои гормондор;

5) манъи истифодаи растаниҳои бо усули гидропонӣ рӯёндашуда;

6) манъи истифодаи афканишоти ионофар барои коркарди маҳсулоти хӯроквории органикӣ ё хӯроки ҳайвоноти кишоварзӣ, инчунин ашёи хом барои тайёр кардани маҳсулоти хӯрокворӣ ё хӯроки ҳайвоноти кишоварзӣ;

7) истифодаи воситаҳои биологии мубориза бар зидди организмҳои карантинию зараррасон, касалиҳои растанӣ ва бемориҳои ҳайвонот;

8) амалисозии чораҳо барои пешгирии талафёбии растанӣ ё маҳсулоти он аз организмҳои зараррасон, ки ба муҳофизат аз зараррасонҳо, интихоби намуд, навъи растанӣ, киштгардон, усулҳои парвариши растаниҳо ва тарзи коркарди маҳсулоти органикӣ асос меёбанд;

9) интихоби зот ё намуди ҳайвоноти кишоварзӣ бо назардошти қобилияти мутобиқшавӣ ва устуворӣ ба касалиҳо, муҳайё сохтани шароит барои нигоҳдории саломатии ҳайвоноти кишоварзӣ, барқароршавии табиӣ, таъмини нишондиҳандаҳои санитарию беҳдоштӣ ва байторӣ;

10) истифодаи ғизои иловагӣ, воситаҳои ёрирасони технологӣ, хушбӯйкунанда, қувватфизои таъм, дорувории ферментӣ, микроэлементҳо, витаминҳо, аминокислотаҳои бо стандартҳои байналмилалӣ, байнидавлатӣ ё миллии дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ пешбинишуда;

11) истифодаи микроорганизмҳои биологӣ, аз ҷумла барои коркарди маҳсулоти ғизоӣ истифодашаванда, амалисозии чораҳои муҳофизатии маҳсулоти ҳайвонот аз вайроншавии микробиологӣ, ки ба таъсири мутақобилаи микроорганизмҳо дар муҳити табиӣ асос ёфтаанд;

12) манъи омезиши маҳсулоти органикӣ ба маҳсулоти бо тарзи маъмулӣ истеҳсолшуда дар раванди нигоҳдорӣ, интиқол ва фурӯши маҳсулоти органикӣ;

13) манъи истифодаи банду баст, зарфҳои истеъмолӣ ва нақлиётии ба ифлосшавии маҳсулоти органикӣ ва муҳити зист мусоидаткунанда, аз ҷумла банду басти полимерӣ, зарфҳои истеъмолӣ ва нақлиётӣ.

**БОБИ 3. ТАМҒАГУЗОРӢ, ВОРИДОТ ВА СОДИРОТИ МАҲСУЛОТИ ОРГАНИКӢ**

**Моддаи 10. Тамғагузории маҳсулоти органикӣ**

1. Тамғагузории маҳсулоти органикӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Тамғаи борҷома ё ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маҳсулоти органикӣ бояд дорои чунин маълумот бошанд:

1) ном ва суроғаи истеҳсолкунанда ё корхонаи коркарди маҳсулоти органикӣ;

2) номи маҳсулот бо зикри усули истифодашудаи истеҳсолоти органикӣ;

3) дарҷи ном ва тамғаи молии маҳсулоти органикӣ;

4) шартҳои нигоҳдории маҳсулоти органикӣ ва муҳлати мувофиқатии он;

5) ишора дар бораи тартиби нигоҳ доштани маҳсулоти органикӣ бо маҳсулоти дигар.

3. Субъектҳои хоҷагидор, ки маҳсулоти органикиро истеҳсол менамоянд, ҳуқуқи истифодаи тамғаи молии мувофиқати маҳсулоти органикиро доранд.

4. Истифодаи ҳамаи намуди аломат, аз ҷумла аломатҳои дар тамғаҳои тиҷоратӣ истифодашаванда, инчунин услубҳои тамғагузорӣ ва рекламаи маҳсулоти органикӣ ё ҷузъиёти аз он истеҳсолшуда, ки метавонанд истеъмолкунандаро ба иштибоҳ оранд, манъ мебошад.

**Моддаи 11. Воридот ва содироти маҳсулоти органикӣ**

Воридот ва содироти маҳсулоти органикӣ тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, амалӣ карда мешаванд.

**БОБИ 4. ДАСТГИРИИ ДАВЛАТИИ РУШДИ ИСТЕҲСОЛОТИ ОРГАНИКӢ ВА ТАЪМИНОТИ ИТТИЛООТӢ**

**Моддаи 12. Дастгирии давлатии рушди истеҳсолоти органикӣ**

1. Рушди истеҳсолоти органикӣ тибқи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи давлат дастгирӣ карда мешавад.

2. Дастгирии давлатии соҳаи истеҳсолоти органикӣ бо роҳҳои зерин анҷом дода мешавад:

1) ҷалби сармоя барои пешбурди соҳаи истеҳсолоти органикӣ;

2) мусоидат ба амалисозии чорабиниҳо оид ба ҳосилхезгардонӣ, беҳтар намудани ҳолати беҳдоштӣ ва ҳифзи заминҳо;

3) рушди инфрасохтори бозори маҳсулоти кишоварзӣ, аз ҷумла маҳсулоти органикӣ;

4) таъмини дастрасии иттилоот оид ба ҳаҷми истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти органикӣ;

5) ташкили таҳқиқоти илмӣ оид ба рушди истеҳсолоти органикӣ, услуб, тарз ва технологияҳои инноватсионии истеҳсоли маҳсулоти органикӣ;

6) роҳҳои дигари дастгирӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст.

**Моддаи 13. Шаффоф ва ошкоро будани иттилоот дар бораи истеҳсолоти органикӣ**

1. Иттилоот дар бораи истеҳсолоти органикӣ шаффоф ва ошкоро мебошанд.

2. Ба иттилоот дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ, ки дастрасии тарафҳои манфиатдор ба онҳо озод мебошад, маълумоти зерин дохил мешаванд:

1) дар бораи тадбирҳои дастгирии давлатӣ дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ;

2) дар бораи фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ, номгӯй ва ҳаҷми маҳсулоти органикӣ;

3) оид ба субъектҳои дигари дар рушди истеҳсолоти органикӣ иштироккунанда.

**БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 14. Ҳалли баҳсҳо дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ**

Баҳсҳо дар соҳаи истеҳсолоти органикӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешаванд.

**Моддаи 15. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 16. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи хоҷагидорӣ ва истеҳсолоти биологӣ»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи хоҷагидорӣ ва истеҳсолоти биологӣ» аз 22 июли соли 2013 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2013, № 7, мод. 529; с. 2019, №4-5, мод. 220) аз эътибор соқит дониста шавад.

**Моддаи 17. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе, аз 11 феврали соли 2025, № 2141

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	2141	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ИСТЕҲСОЛОТИ ОРГАНИКӢ	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	11.02.2025	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Январ 2021

^-A A ⁺A

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ АГЕНТИИ НАЗОРАТИ ДАВЛАТИИ МОЛИЯВӢ ВА МУБОРИЗА БО КОРРУПСИЯИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

374

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

20.03.2008

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ АГЕНТИИ НАЗОРАТИ ДАВЛАТИИ МОЛИЯВӢ ВА МУБОРИЗА БО КОРРУПСИЯИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2008, №3, мод. 193; с. 2009, №5, мод. 323; с. 2010, №3, мод. 154; с. 2011, №6, мод. 459; с. 2013, №7, мод. 517; с. 2014, №11, мод. 645; с. 2016, №3, мод. 137; с. 2017, №1-2, мод. 10, мод. 11, мод. 12, №5, қ. 1, мод. 298; с. 2020, №1, мод. 10, мод. 11, мод. 12, №5, қ. 1, мод. 298)

(Қонуни ҶТ аз 19.05.2009 № 516, аз 11.03.2010 № 599, аз 28.06.2011 № 748, аз 22.07.2013 № 989, аз 27.11.2014 № 1136, аз 15.03.2016 № 1284, аз 24.02.2017 № 1387, № 1388, № 1389, аз 30.05.2017 № 1441, аз 2.01.2020 № 1663, аз 17.12.2020 № 1735, аз 29.01.2021 № 1756, аз 08.06.2022 № 1876, аз 13.11.2024 № 2091)

Қонуни мазкур вазъи ҳуқуқӣ, низом, сохтор ва ташкили фаъолият, ҳуқуқ ва уҳдадориҳо, хизмат дар мақомоти Агентӣ, ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ, таъминоти молиявӣ, моддию техникии Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистонро муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663, аз 13.11.2024 № 2091).

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - Агентӣ) мақомоти ваколатдори назорати давлатии молиявӣ ва ҳифзи ҳуқуқ буда, назорати давлатии молиявиро оид ба истифодаи самарабахши маблағҳои давлатӣ ва молу мулки давлатӣ барои таъмини амнияти иқтисодии давлат, бо роҳи огоҳсозӣ, пешгирӣ, ошкорсозӣ, рафъи ҳуқуқвайронкуниҳои коррупсионӣ, фошнамоӣ, таҳқиқ ва тафтишоти пешакии ҷиноятҳои коррупсионӣ, иқтисодии хусусияти коррупсионидошта ва ҷиноятҳои ба андоз алоқаманд, инчунин дигар вазифаҳоеро, ки ҳамин Қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардаанд, иҷро менамояд.

2. Агентӣ дар фаъолияти худ танҳо ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тобеъ ва ҳисоботдиҳанда буда, ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соле як маротиба оид ба натиҷаҳои тафтишу санҷишҳои молиявӣ ҳисобот пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387).

Моддаи 2. Асосҳои ҳуқуқии фаъолияти Агентӣ

1. Асосҳои ҳуқуқии фаъолияти Агентиро Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамин Қонун, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф кардааст, ташкил медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387).

2. Фаъолияти назорати давлатии молиявии Агентӣ дар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи назорати давлатии молиявӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон" ба амал бароварда мешавад.

Моддаи 3. Вазифаҳо ва самтҳои асосии фаъолияти Агентӣ

1. Вазифаҳо ва самтҳои асосии фаъолияти Агентӣ инҳоянд:

- татбиқ намудани сиёсати давлатӣ дар самти мубориза бо коррупсия(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663);

- дар доираи ваколати худ таъмин намудани ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, амнияти иқтисодии давлат, ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои қонунии субъектҳои хоҷагидор, ҷамъият ва давлат (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663);

- амалӣ намудани мубориза бо коррупсия дар тамоми шохаҳои ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ҳизбҳои сиёсӣ,ташкилотҳои қарзӣ, корхонаҳо, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳо сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136, аз 24.02.2017 № 1387);

- муайян ва дар амал татбиқ намудани тартиб ва тарзу усулҳои гузаронидани таҳлили хавфҳои коррупсия дар мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1284);

- амалӣ намудани назорати давлатии молиявӣ дар тамоми шохаҳои ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхонаю муассиса ва ташкилотҳои давлатӣ, инчунин дар дигар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136);

- гузаронидани чорабиниҳои оперативию ҷустуҷӯӣ бо мақсади огоҳсозӣ, пешгирӣ, ошкорсозӣ, рафъ ва фошнамоии ҷиноятҳои коррупсионӣ, иқтисодии хусусияти коррупсионидошта ва ҷиноятҳои ба андоз алоқаманд, ҷустуҷӯи шахсоне, ки ин гуна ҷиноятҳоро содир кардаанд;

- гузаронидани таҳқиқ ва тафтиши пешакии ҷиноятҳои коррупсионӣ, иқтисодии хусусияти коррупсионидошта ва ҷиноятҳои ба андоз алоқаманд;

- гузаронидани экспертизаи давлатии зиддикоррупсионии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136);

- дар доираи ваколати худ ҳамоҳангсозии фаъолияти субъектҳои муқовимат ба коррупсия (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387, аз 13.11.2023 № 1988);

- амалисозии ҳамкориҳои байналмилалӣ оид ба масъалаҳое, ки ба ваколати Агентӣ мансубанд;

- амалӣ намудани дигар вазифаҳое, ки санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудаанд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

Моддаи 4. Принсипҳои фаъолияти Агентӣ

1. Фаъолияти Агентӣ мутобиқи принсипҳои зерин ба роҳ монда мешавад:

- қонуният;

- эҳтиром ва риояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

- баробарии ҳама дар назди қонун;

- яккасардорӣ ва идоракунии муттамарказонида;

- истифодаи усулу воситаҳои ошкоро ва махфии фаъолият;

- алоқамандӣ бо аҳолӣ ва ба назар гирифтани афкори ҷамъиятӣ дар фаъолият;

- ғайриҳизбият.

Моддаи 5. Риояи ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрвандон дар фаъолияти Агентӣ

(Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387)

1. Агентӣ дар доираи ваколати худ ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрвандро, қатъи назар аз шаҳрвандӣ, ҷои истиқомат, ҷинс, миллат, нажод, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, таҳсил, вазъи иҷтимоӣ ва молу мулкӣ ҳимоя мекунад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387).

2. Корманди Агенти дар ҳама ҳолатҳо вазифадор аст ба шаҳрванд, шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрванд асосу сабаби махдуд кардани ҳуқуқу озодиҳояшро фаҳмонад.

3. Корманди Агентӣ ҳуқуқи ҳимоя ва дигар ҳуқуқҳои шахсони дастгиршуда ва ҳабсгардидаро таъмин мекунад, дар ҳолатҳои зарурӣ муоинаи тиббии онҳоро мегузаронад, инчунин бетаъхир дар бораи дастгир намудани онҳо ба хешовандон, маъмурияти ҷои кор ё таҳсил ва дар муддати 12 соат ба прокурор хабар медиҳад, дар мавриди зарурат ба дастгиршудагон барои расонидани кӯмаки аввалияи тиббӣ, инчунин барои рафъи хатар, ки ба ҳаёт, саломатӣ ё молу мулки онҳо ҳангоми дастгиркунӣ ё ҳабс таҳдид менамояд, тадбирҳо меандешад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

4. Агентӣ ҳуқуқи ҷамъ овардан, нигоҳ доштан, истифода бурдан ва паҳн кардани маълумотро дар бораи ҳаёти шахс бе розигии худи ӯ, ба истиснои мавридҳое, ки Қонуни мазкур ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудаанд, надорад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

5. Маҳдуд кардани ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, ба истиснои мавридҳое, ки қонун пешбинӣ намудааст, манъ аст. Агентӣ вазифадор аст шахсро бо ҳуҷҷатҳои маҳдудкунандаи ҳуқуқу озодиҳои вай шинос намояд, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

6. Агар шахс ҳисоб кунад, ки ҳуқуқу озодиҳои ӯ аз тарафи мақомоти Агентӣ ё шахсони мансабдори он поймол карда шудаанд, метавонад нисбати амали ин мақомот ва шахсони мансабдор ба мақомоти болоии Агентӣ, прокуратура ё суд шикоят кунад.

Моддаи 6. Дахолат накардан ба фаъолияти Агентӣ

1. Дахолат кардани мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои динӣ, воситаҳои ахбори омма, намояндагон ва шахсони мансабдори онҳо ба фаъолияти Агентӣ дар мавриди амалӣ намудани иҷрои ваколатҳояш манъ аст (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387).

2. Ба ҳар восита таъсир расонидан ба кормандони Агентӣ бо мақсади монеъ шудан дар амалӣ намудани фаъолияти вазифавиашон ё фишор овардан бо мақсади қабул намудани қарори ғайриқонунӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси ба ҷавобгарӣ кашидан мегардад.

3. Кормандони Агентӣ вазифадор нестанд, ки оид ба моҳияти парвандаҳо ва маводҳои дар истеҳсолоташон буда ягон хел тавзеҳот диҳанд, онҳоро барои шинос шудан пешниҳод кунанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

4. Дастгир намудан, маҷбуран овардан, кофтукови шахсии корманди Агентӣ, азназаргузаронии молу мулк, воситаҳои нақлиёт ва алоқа, ки онҳоро истифода мебарад, танҳо дар вақти дастгир намудани ӯ ҳангоми содир кардани ҷиноят, дар дигар мавридҳо бошад, танҳо вобаста ба парвандаи ҷиноятии оғозгардида нисбати корманди Агентӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

Моддаи 7. Ҳатмӣ будани иҷрои талаботи кормандони мақомоти Агентӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663)

1. Талаботи кормандони мақомоти Агентӣ, ки аз ваколатҳои дар ҳамин Қонун зикршуда бармеоянд, бояд ҳатман дар муҳлатҳои муқарраршуда баррасӣ карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663, аз 13.11.2024 № 2091).

2. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхонаю муассиса ва ташкилотҳои давлатӣ, инчунин дигар шахсони воқеию ҳуқуқӣ новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ, вазифадоранд вобаста ба дархости мақомоти Агентӣ иттилооти заруриро пешниҳод намоянд ва барои иҷрои вазифаҳои ба зиммаи мақомоти Агентӣ гузошта, мусоидат намоянд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387).

3. Ахбори оморӣ ва дигар маълумот, ҳуҷҷатҳо ё нусхаи онҳо, ки барои амалӣ намудани иҷрои ваколатҳои Агентӣ ё тафтиши ҷиноятҳо заруранд, бо талаботи кормандони мақомоти Агентӣ ройгон дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

4. Шахсони мансабдор, шаҳрвандон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд вазифадоранд, ки бо даъвати кормандони мақомоти Агентӣ ҳозир шаванд ва аз рӯи моҳияти масъалаҳое, ки дар рафти санҷиш муайян карда мешаванд, бо тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баёнот диҳанд.

5. Шахсони мансабдор, шаҳрвандон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд барои бе сабабҳои узрнок рад намудан ва саркашӣ аз пешниҳоди саривақтии иттилоот ё ҳуҷҷатҳои зарурии пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дидаю дониста пешниҳод намудани иттилооти бардурӯғ ба дархости қонунии мақомоти Агентӣ, ҳамчунин саркашӣ аз ҳозиршавӣ бо даъвати асосноки корманди мақомоти Агентӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 8. Ҳамоҳангсозии фаъолияти субъектҳои муқовимат ба коррупсия

(Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1988)

1. Ҳамоҳангсозии фаъолияти субъектҳои муқовимат ба коррупсия ва ҷиноятҳои ба андоз алоқаманд аз ҷониби Агентӣ мувофиқи тартиби муайянкардаи Низомномаи ҳамоҳангсозии фаъолияти субъектҳои муқовимат ба коррупсия, ки аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, амалӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1988).

Моддаи 9. Иштирок дар фаъолияти ҳуқуқэҷодкунӣ

1. Агентӣ дар рафти амалӣ намудани ваколатҳои худ ҳангоми зарурати такмилдиҳии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ метавонад ба субъекти ваколатдоре, ки ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ дорад ё ба мақоме, ки санади меъёрии ҳуқуқиро қабул кардааст, дар бораи қабул, ворид намудани тағйиру иловаҳо ё аз эътибор соқит кардани онҳо таклифҳо пешниҳод намояд.

Моддаи 10. Баррасии муроҷиатҳо

1. Мақомоти Агентӣ муроҷиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро дар бораи ҳуқуқвайронкуниҳое, ки санҷишу тафтиши онҳо ба ваколати Агентӣ вогузор шудааст, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ намуда, барои рафъи камбудиҳои ошкоргардида чораҳо меандешад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

БОБИ 2. НИЗОМ, СОХТОР ВА ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТИ МАҚОМОТИ АГЕНТӢ

Моддаи 11. Низом ва сохтори мақомоти Агентӣ

1. Мақомоти Агентиро Директори Агентӣ роҳбарӣ мекунад.

2. Мақомоти Агентӣ дорои низоми ягонаи марказонидашуда буда, аз Дастгоҳи марказӣ, мақомоти маҳаллӣ- раёсатҳои Агентӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе ва раёсату шуъбаҳои минтақавӣ иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599, аз 13.11.2024 № 2091).

3. Сохтори Дастгоҳи марказӣ, мақомоти маҳаллии Агентӣ аз воҳидҳои назорати давлатии молиявӣ, муқовимат ба коррупсия, оперативӣ-ҷустуҷӯӣ, тафтишотӣ ва дигар воҳидҳо иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599, аз 2.01.2020 № 1663, аз 08.06.2022 № 1876).

4. Таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии мақомоти Агентӣ ва сохторҳои тобеи он, инчунин таҳкими ташкилию штатии мақомоти Агентӣ, тасдиқи Низомномаи Агентӣ, сохтори Дастгоҳи марказӣ ва нақшаи идоракунии он аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад. Сохтори воҳидҳои Дастгоҳи марказӣ, мақомоти маҳаллии Агентӣ аз тарафи Директори Агентӣ тасдиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599).

5. Агентӣ, мақомоти маҳаллии он шахсони ҳуқуқӣ буда, дорои ҳуқуқи идоракунии оперативии моликияти ба онҳо вобастакардашуда ва объектҳои таъиноти иҷтимоии маишӣ ва хоҷагидорӣ мебошанд. Агентӣ дорои муҳр ва нишони фарқкунанда мебошад. (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599, аз 24.02.2017 № 1388, аз 2.01.2020 № 1663).

6. Низомнома дар бораи нишони Агентӣ, тасвир ва тавсифи он аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Директори Агентӣ тасдиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

Моддаи 12. Директори Агентӣ

1. Директори Агентӣ:

- аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешавад;

- бевосита ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон итоат мекунад;

- роҳбарии мақомотро анҷом медиҳад, ваколат ва масъулияти муовини якум ва муовинон, сардорони раёсатҳо, шуъбаҳо, бахшҳо ва роҳбарони дигар воҳидҳои Агентиро муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387, аз 30.05.2017 № 1441, аз 08.06.2022 № 1876, аз 13.11.2024 № 2091).

Моддаи 13. Ваколати Директори Агентӣ

(Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387)

1. Директори Агентӣ бо мақсади иҷрои вазифаҳои худ:

- дар доираи ваколатҳои муқарраргардида ба воҳидҳои сохтории Агентӣ роҳбарӣ мекунад, супоришҳо медиҳад ва иҷрои онҳоро назорат менамояд;

- низомнома, дастур, дастурамал ва дигар санадҳои меъёрии воҳидҳои сохториро тасдиқ менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663);

- оид ба масъалаҳои таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии воҳидҳои сохтории Агентӣ ва воҳидҳои маҳаллии он, инчунин оид ба таҳкими ташкилию воҳидӣ, кадрӣ ва моддию техникии мақомот, ворид намудани тағйирот ба Низомномаи Агентӣ, сохтори Дастгоҳи марказӣ ва нақшаи идоракунии он ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод манзур менамояд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 № 1876);

- харҷнома ва ҷадвали воҳидҳои Агентиро дар доираи фонди пардохти музди меҳнат ва шумораи кормандони аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида тасдиқ менамояд;

- сардорони раёсату шуъбаҳои мустақили Дастгоҳи марказӣ ва мақомоти маҳаллии Агентиро дар мувофиқа бо Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод менамояд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2091);

- шахсони мансабдор ва дигар кормандони масъули Дастгоҳи марказӣ, раёсатҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятӣ, шаҳри Душанбе ва раёсату шуъбаҳои минтақавӣ, инчунин кормандони ҳайати хизматрасони Дастгоҳи марказиро ба кор қабул ва аз кор озод менамояд (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599, аз 13.11.2024 № 2091);

- нақшаи умумии тафтишу санҷишҳои молиявии Агентиро барои тасдиқ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 № 1876);

- ҳар шаш моҳ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба фаъолияти Агентӣ ҳисобот пешниҳод менамояд;

- оид ба натиҷаҳои фаъолияти таҳлилию назоратӣ, тафтиши молиявӣ ва санҷишҳо оид ба иҷрои қисмҳои даромад ва хароҷоти буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ, самаранокии истифодабарии фондҳо, молу мулки давлатӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисобот, хулосаҳо ва таклифҳо, инчунин оид ба натиҷаҳои тафтишу санҷишҳои молиявӣ ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисобот пешниҳод менамояд;

- тибқи тартиби муқарраргардида лоиҳаҳои қонунҳо, фармонҳо ва амрҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳо ва фармоишҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро оид ба масъалаҳои марбут ба ваколати Агентӣ таҳия ва барои баррасӣ пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387);

- дар таҳияи лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба масъалаҳои таъмини амнияти иқтисодии давлат, назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия иштирок менамояд;

- дар доираи ваколатҳои худ кормандони Агентиро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо рутбаҳои махсус то рутбаи полковник ва унвонҳои махсуси дахлдор сарфароз мегардонад. Сарфарозгардонии кормандони Агентиро бо рутбаи махсуси полковники адлия ва рутбаи полковники хадамоти зиддикоррупсионӣ дар мувофиқа бо Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ мемонад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2091);

- ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ба ҳайати роҳбарикунандаи Агентӣ додани рутбаҳои олӣ ва унвонҳои махсус пешниҳод манзур менамояд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 № 1876);

- масъалаҳои ҳавасмандгардонӣ ва муҷозоти интизомии кормандонро тибқи тартиби муқарраргардида ҳал менамояд;

- оид ба сарфарозгардонии кормандони Агентӣ бо мукофотҳои давлатӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод манзур менамояд;

- дар доираи ваколати худ фармоишҳои дорои хусусияти меъёрӣ ва ғайримеъёрӣ қабул менамояд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387, аз 2.01.2020 № 1663);

- ба шахсони мансабдор дастурҳои хаттӣ ва пешниҳод оид ба бартараф кардани камбудиҳои молиявӣ ва ҳуқуқвайронкуниҳои хусусияти коррупсионидошта ирсол менамояд, ки баррасии онҳо аз ҷониби шахсони мансабдор ва мақомоту ташкилоти дахлдор ҳатмӣ мебошад;

- қарорҳои хилофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон қабулнамудаи воҳидҳои сохтории Агентиро бекор мекунад, агар тартиби дигари бекор кардани онҳо дар қонунгузорӣ муқаррар нашуда бошад;

- Агентиро дар мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар хориҷи кишвар намояндагӣ менамояд;

- бо тартиби муқарраргардида ҳамкориро бо мақомоти дахлдори давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ оид ба масъалаҳои назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия ба роҳ мемонад;

- иҷрои уҳдадориҳоро оид ба созишномаҳои байналмилалӣ ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии мубориза бо коррупсия, ки Тоҷикистон эътироф намудааст, таъмин ва назорат менамояд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2091);

- дигар вазифаҳои пешбиникардаи қонунгузориро иҷро менамояд.

Моддаи 14. Муовини якум ва муовинони Директори Агентӣ

1. Муовини якум ва муовинони Директори Агентӣ аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд ва бевосита ба Директори Агентӣ тобеъ мебошанд.

2. Муовини якум ва муовинони Директори Агентӣ фаъолияти хизматиашонро дар доираи уҳдадориҳои вазифавии худ, ки аз тарафи Директори Агентӣ муқаррар мегардад, амалӣ намуда, ба соҳаҳои алоҳидаи ба онҳо вогузоршудаи фаъолияти Агентӣ роҳбарӣ мекунанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663, аз 13.11.2024 № 2091).

Моддаи 15. Дастгоҳи марказӣ

1. Дастгоҳи марказӣ дар доираи ваколати пешбининамудаи ҳамин Қонун ва Низомномаи Агентӣ вазифаҳои ҳамоҳангсозии байнисоҳавӣ ва дигар вазифаҳоро оид ба огоҳсозӣ, пешгирӣ, ошкорсозӣ, рафъи ҳуқуқвайронкуниҳои коррупсионӣ, фошнамоӣ, таҳқиқ ва тафтишоти пешакии ҷиноятҳои коррупсионӣ, иқтисодии хусусияти коррупсионидошта ва ҷиноятҳои ба андоз алоқамандро иҷро менамояд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387).

2. Дар Дастгоҳи марказӣ раёсатҳо, шуъбаҳо ва бахшҳо мавҷуданд. Дар раёсатҳо, шуъбаҳо ва бахшҳо ваколатдорони калони оперативӣ оид ба корҳои махсусан муҳим, ваколатдорони оперативӣ оид ба корҳои махсусан муҳим, ваколатдорони оперативӣ, муфаттишони калон оид ба корҳои махсусан муҳим, муфаттишон оид ба корҳои махсусан муҳим, муфаттишони калон, муфаттишон, сарнозирон, нозирони калон, нозирон, навбатдорони калони оперативӣ оид ба супоришҳои махсус, навбатдорони калони оперативӣ, навбатдорони оперативӣ, сармутахассисон, мутахассисони пешбар ва мутахассисон мавҷуданд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663, аз 08.06.2022 № 1876, аз 13.11.2024 № 2091).

Моддаи 16. Ҳайати мушовараи Агентӣ

1. Барои ҳалли масъалаҳои муҳимтарини фаъолияти Агентӣ дар назди Директори Агентӣ ҳайати мушовара аз ҷумлаи муовини якум ва муовинони Директор аз рӯи вазифа ва сардорони раёсату шуъбаҳо дар доираи шумораи пешбининамудаи Низомномаи Агентӣ бо пешниҳоди Директори Агентӣ аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 № 1876).

Моддаи 17. Мақомоти маҳаллии Агентӣ

(Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599)

1. Мақомоти маҳаллии Агентӣ дар ҳудуди маъмурии вобасташуда вазифаҳои Агентиро дар доираи ваколатҳои худ иҷро менамоянд (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599).

2. Ба мақомоти маҳаллии Агентӣ сардорони дахлдор роҳбарӣ мекунанд (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599).

3. Дар мақомоти маҳаллии Агентӣ шуъбаҳо ва ё бахшҳо ташкил карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599, аз 13.11.2024 № 2091).

4. Дар сохторҳои мақомоти маҳаллии Агентӣ ваколатдорони калони фаврӣ оид ба корҳои махсусан муҳим, ваколатдорони калони оперативӣ, ваколатдорони оперативӣ, муфаттишони калон оид ба корҳои махсусан муҳим, муфаттишони калон, муфаттишон, сарнозирон, нозирони калон, нозирон, навбатдорони калони оперативӣ оид ба супоришҳои махсус, навбатдорони калони оперативӣ, навбатдорони оперативӣ, сармутахассисон, мутахассисони пешбар ва мутахассисон мавҷуданд (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599, аз 24.02.2017 № 1388, аз 2.01.2020 № 1663, аз 13.11.2024 № 2091).

5. Сардорони мақомоти маҳаллии Агентӣ бо тартиби муқарраргардида оид ба тағйир додани шумораи ҳайати шахсии кормандони воҳидҳои тобеи худ ба Директори Агентӣ таклифҳо пешниҳод менамоянд (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599).

6. Сардорони мақомоти маҳаллии Агентӣ дар доираи ваколати худ кормандони ҳайати хизматрасонро ба кор қабул ва аз кор озод менамоянд (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599).

7. Сардорони мақомоти маҳаллии Агентӣ дар доираи ваколати худ фармоишҳо қабул менамоянд, ки иҷрои онҳо барои кормандони тобеъ ҳатмӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 599, аз 2.01.2020 № 1663).

БОБИ 3. ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ МАҚОМОТИ АГЕНТӢ

(Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387, аз 13.11.2024 № 2091)

Моддаи 18. Уҳдадориҳои мақомоти Агентӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663, аз 13.11.2024 № 2091)

1. Мақомоти Агентӣ вобаста ба вазифаҳои дар наздаш гузошташуда уҳдадор аст (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663, аз 13.11.2024 № 2091):

- самтҳои афзалиятноки мубориза бо коррупсияро муайян намояд;

- дар доираи ваколат барномаҳо ва нақшаҳои чорабиниҳои мубориза бар зидди коррупсияро таҳия ва амалӣ намояд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387);

- дар таҳия ва татбиқи барномаҳои мубориза бо ҷинояткорӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок намояд;

- мубориза бо коррупсияро дар тамоми шохаҳои ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ҳизбҳои сиёсӣ, ташкилотҳои қарзӣ, корхонаҳо, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳо сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ амалӣ намояд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136, аз 24.02.2017 № 1387);

- ҳуқуқвайронкуниҳои коррупсиониро огоҳ, пешгирӣ, ошкор ва рафъ намояд, аз рӯи ин амалҳо санҷиш гузаронад;

- бо қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда ва маблағгузории терроризм мубориза барад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136);

- тибқи қонунгузории мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳқиқ ва тафтишоти пешакӣ барад;

- бо мақсади огоҳсозӣ, пешгирӣ ошкорсозӣ, рафъ, фошнамоӣ, таҳқиқ ва тафтишоти пешакии ҷиноятҳои коррупсионӣ, иқтисодии хусусияти коррупсионидошта ва ҷиноятҳои ба андоз алоқаманд, амалиётҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ гузаронад;

- оид ба барқарор намудани зарари молумулкӣ ва молиявӣ чораҳо андешад;

- сирри давлатӣ ё дигар сирреро, ки бо қонун муҳофизат карда мешавад ва дигар маълумоте, ки ҳангоми иҷрои вазифаи хизматӣ ба даст омадааст, ҳифз намояд;

- арзу шикоят, иттилооту маълумот, маводҳо оид ба санҷиши фаъолияти молиявию хоҷагӣ ва тафтишоти хизматиро нисбат ба хизматчиёни давлатӣ вобаста ба ҳуқуқвайронкуниҳои коррупсионӣ баррасӣ намояд;

- ҳангоми аз тарафи кормандони Агентӣ вайрон кардани ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шаҳрвандон бо тартиби муқарраргардида ҳуқуқҳои халалдоршудаи шаҳрвандонро барқарор намояд, зарари расонидаро ҷуброн намояд ва барои ба ҷавобгарӣ кашидани гунаҳгор чораҳои зарурӣ андешад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136);

- дар мавриди зарурат амнияти шахсии кормандони мақомоти Агентӣ ва аҳли оилаи онҳоро таъмин намояд;

- дигар уҳдадориҳои пешбиникардаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро иҷро намояд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2091).

Моддаи 19. Ҳуқуқҳои мақомоти Агентӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663)

1. Мақомоти Агентӣ, дар доираи ваколатҳои худ барои иҷрои вазифаҳои ба зиммааш гузошташуда ҳуқуқ дорад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663):

- тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти судӣ бо аризаи даъвогӣ муроҷиат намояд;

- ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҷиҳати бартараф намудани сабабу шароитҳои ба содир намудани ҷиноят ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳои хусусияти коррупсионидошта мусоидаткунанда дастури хаттӣ диҳад ва пешниҳод ирсол намояд. Дар дастури хаттӣ ва пешниҳод, ки санадҳои эътиноии Агентӣ буда, баррасии онҳо ҳатмӣ мебошад, тарзу усулҳои бартараф намудани сабабу шароитҳои ба коррупсия ва бархӯрди манфиатҳо мусоидаткунанда нишон дода мешаванд. Дастури хаттӣ дар муҳлати на дертар аз 10 рӯз баррасӣ ва пешниҳод на дертар аз 1 моҳ бо иштироки ҳатмии кормандони воҳидҳои Агентӣ муҳокима гардида, аз натиҷааш ба Агентӣ хабар дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1388, аз 13.11.2024 № 2091);

- бо мақсади муқаррар намудани мувофиқати санадҳои мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва шахсони мансабдори онҳо ба талаботи қонунгузорӣ ба суд барои бекор кардан ё ба прокурори дахлдор оид ба овардани эътироз аз болои чунин санадхо пешниҳод оварад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387);

- дар ҷараёни тафтиш ва санҷишҳои молиявӣ, амалиётҳои таҳқиқотӣ ва тафтишотӣ ба хазинаҳо, мошинҳои назоратӣ - хазинавии дорои хотираи фискалӣ, бино ва ҷои нигоҳдории ҳуҷҷатҳо, технологияҳои иттилоотӣ, маблағҳои пулӣ ва арзишҳои моддӣ муҳр занад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136, аз 24.02.2017 № 1387, аз 13.11.2024 № 2091));

- ҳангоми саркашӣ аз пешниҳоди ҳуҷҷатҳо, пешниҳоди ҳуҷҷатҳои қалбакӣ ё таҳрифшуда, саркашӣ аз иҷрои талаботи қонунии кормандони мақомоти Агентӣ, масъалаи ба ҷавобгарӣ кашидани шахсони мансабдор ва соҳибмулкони дахлдори иморату иншоотҳо, анборҳо, нуқтаҳои савдо ва дигар иншоотҳоро новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ баррасӣ намояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663);

- ҳангоми мавҷуд будани маводи боэътимод оид ба содиршавии ҷинояти коррупсионӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон азназаргузаронии шахсӣ, бори дастӣ ва бағоҷи мусофирони тамоми намуди нақлиётро анҷом диҳад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136);

- барои баррасӣ ва такмили масъалаҳо дар соҳаи муқарраргардидаи фаъолият ташкилотҳои илмӣ, дигар ташкилотҳо, олимон ва мутахассисонро ҷалб намояд;

- дар соҳаи муқарраргардидаи фаъолият шӯроҳо, комиссияҳо ва гурӯҳҳои дохилиидоравӣ ва байниидоравӣ таъсис диҳад;

- экспертизаи давлатии зиддикоррупсионии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқиро ҷиҳати дар онҳо ошкор намудани омилҳои ба вуҷудоварандаи коррупсия гузаронад ва бо ин мақсад дорои воҳиди илмӣ - ташхисӣ бошад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136);

- оид ба ҳуқуқвайронкуниҳо ва ҷиноятҳои коррупсионӣ, иқтисодии хусусияти коррупсионидошта ва ҷиноятҳои бо андоз алоқаманд, бинобар тафтиши парвандаи ҷиноятӣ санҷиши фаъолияти молиявию иқтисодӣ ва дар ҳолати мавҷуд будани асосҳои кофӣ тибқи дархости хаттии Агентӣ якҷоя бо мутахассисони мақомоти андоз санҷишҳои андози шахсони ҳуқуқӣ ва воқеии субъектҳои хоҷагидориро сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва намуди фаъолияти онҳо гузаронад;

- мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолати санҷиш ва ё тафтишоти пешакӣ асл ва нусхаҳои қарорҳо, фармоишҳо, ҳуҷҷатҳои зарурии вобаста ба коррупсияро аз тамоми мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ҳизбҳои сиёсӣ, ташкилотҳои Қарзӣ, корхонаҳо, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳо сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва шахсони мансабдори онҳо оид ба масъалаҳои ба ваколатҳои Агентӣ мансуббуда талаб карда гирад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387);

- оид ба масъалаҳои ба ваколати мақомоти Агентӣ тааллуқдошта бо мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти дахлдори давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ ҳамкорӣ намояд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387);

- дар ҳолати зарурӣ аз мақомоти ваколатдор ва шахсони мансабдор гузаронидани муоина, ташхис, тафтиши молиявӣ, санҷиш, мониторинг, хронометраж, аудит ва баҳодиҳиро талаб намояд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387);

- ҳангоми пешгирии бевоситаи ҷиноят, таъқиби шахси дар содир намудани ҷиноят гумонбаршуда дар ҳолати доштани маълумоти кофӣ ба ҳудуд ва бинои вазорату идора, корхона, муассиса, ташкилот, сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ, қитъаи замини шахсони алоҳида (ба истиснои намояндагиҳои дипломатӣ, муассисаҳои консулгарӣ ва намояндагии ташкилотҳои байналмилалии дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аккредитатсияшуда), инчунин минтақаҳои сарҳадӣ ва назорати гумрукӣ бо пешниҳоди шаҳодатномаи хизматӣ (ба иншооти реҷаашон махсус - ҳангоми мавҷуд будани иҷозати махсус) барои гузаронидани амалиёти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ ва тафтишотӣ ворид гардад;

- барои иҷрои баъзе амалиётҳои тафтишотӣ ҳуқуқи даромадани шаҳрвандонро ба иншоот ва бино муваққатан маҳдуд ё манъ кунад;

- дар ҳолатҳои таъхирнопазир ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ аз воситаҳои алоқа ва нақлиётие, ки ба ташкилотҳо сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ё шаҳрванд (ғайр аз воситаҳои нақлиётии намояндагиҳои дипломатии хориҷӣ, консулгариҳо, дигар намояндагиҳои давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ) тааллуқ доранд, бемамониат истифода намояд. Зиёни моддии расонидашуда, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба соҳибони воситаҳои алоқа ва нақлиёт барқарор карда мешавад;

- аз воситаҳои ахбори оммаи давлатӣ ба таври ройгон истифода намояд;

- шаҳрвандонеро, ки ба мақомоти Агенти дар иҷрои вазифаҳояшон ёрӣ расонидаанд, ҳавасманд гардонад, таъин гардидани мукофотро барои кӯмак кардан дар ошкор намудани ҷиноятҳо ва дастгир кардани шахсоне, ки онҳоро содир намудаанд, эълон кунад ва онро ба шаҳрвандон супорад;

- системаҳои иттилоотӣ, аз ҷумла маҷҷала ва сомонаи идоравиро дар шабакаи Интернет ташкил ва истифода намояд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387, аз 2.01.2020 № 1663);

- дигар ҳуқуқҳои пешбиникардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ намояд.

Моддаи 20. Фаъолияти оперативӣ-ҷӯстуҷӯии мақомоти Агентӣ

1. Воҳидҳои оперативии мақомоти Агентӣ фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯиро мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ" анҷом медиҳанд.

Моддаи 21. Тафтиши ҷиноят аз ҷониби мақомоти Агентӣ

1. Мақомоти Агентӣ аз рӯи парвандаҳои ҷиноятие, ки тафтишоташон ба ваколати онҳо вогузор шудааст, тибқи қонунгузории мурофиавии ҷиноятӣ тафтишоти пешакӣ мегузаронанд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387).

Моддаи 22. Изолятори (тавқифгоҳи) нигоҳдории муваққатӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663)

1. Бо мақсади нигоҳ доштани дастгиршудагон Агентӣ дорои изолятори (тавқифгоҳи) нигаҳдории муваққатӣ мебошад ва мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз он истифода менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

БОБИ 4. ИСТИФОДАИ ҚУВВАИ ҶИСМОНӢ, ВОСИТАҲОИ МАХСУС ВА СИЛОҲИ ОТАШФИШОН АЗ ҶОНИБИ КОРМАНДОНИ МАҚОМОТИ АГЕНТӢ

(Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136)

Моддаи 23. Ҳуқуқ, шартҳо ва доираи истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳ оташфишон

(Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136)

1. Кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ ҳуқуқ доранд силоҳи оташфишон ва воситаҳои махсусро баъд аз гузаштани тайёрии дахлдор бо худ нигоҳ доранд ва гирифта гарданд. Онҳо метавонанд аз қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон танҳо дар ҳолатҳо ва тибқи тартибе, ки Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи милитсия" пешбинӣ кардааст, истифода баранд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

БОБИ 5. ХИЗМАТ ДАР МАҚОМОТИ АГЕНТӢ

Моддаи 24. Вазъи ҳуқуқии кормандони мақомоти Агентӣ

1. Корманди мақомоти Агентӣ шахсе ба ҳисоб меравад, ки танҳо шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад, дар хизмат ва ҳайати эҳтиётии кадрҳои мақомоти Агентӣ қарор дошта, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ӯ рутба ва ё унвони махсус дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1441).

2. Кормандони мақомоти Агентӣ намояндаи ҳокимияти давлатӣ ба ҳисоб рафта, таҳти ҳимояи давлат мебошанд. Иҷрои талаботи қонунии кормандони мақомоти Агентӣ барои ҳамаи шаҳрвандон ва мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, шахсони мансабдор, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳатмӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1441).

3. Ба кормандони мақомоти Агентӣ барои тасдиқи шахсият ва ваколаташон шаҳодатномаи хизматӣ дода мешавад. Тасвири шаҳодатномаи хизматӣ аз тарафи Директори Агентӣ тасдиқ карда мешавад.

4. Иҷро накардани талаботи қонунии мақомоти Агентӣ, таҳқир намудан, муқобилият нишон додан, таҳдиди зӯрӣ ё сӯиқасд ба ҳаёт, саломатӣ, шаъну шараф ва молу мулки корманди мақомоти Агентӣ, аъзои оила ва хешовандони наздики ӯ бинобар сабаби иҷрои вазифаҳои хизматиаш боиси ҷавобгарии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад. Зарари моддие, ки ба корманди мақомоти Агентӣ, аъзои оилаи ӯ ва хешовандони наздики ӯ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян кардааст, вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизматӣ расонида шудааст, аз ҳисоби маблағи буҷети давлатӣ пурра ҷуброн карда шуда, ин маблағ аз ҳисоби шахсони гунаҳкор мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба буҷет руёнда мешавад.

5. Корманди мақомоти Агентӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон новобаста аз будан ё набудан дар иҷрои вазифаҳои хизматиаш дар ҳолати муроҷиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, инчунин шахсони мансабдор бо ариза ё хабар оид ба ҳуқуқвайронкунии коррупсионӣ ва ё дар ҳолати бевосита ошкор намудани чунин ҳуқуқвайронкуниҳо вазифадор аст, ки ба роҳбари бевоситаи худ ё ба мақомоти наздиктарини Агентӣ хабар диҳад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1441).

6. Корманди мақомоти Агентӣ барои расонидани зарар ҳангоми истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон ҷавобгар нест, агар ин зарар дар асоси талаботи пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон расонида шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

7. Корманди мақомоти Агентӣ аз рӯи қарор ва ҳаракатҳое, ки нисбати ӯ қабул мешаванд, ҳуқуқ дорад ба мақомоти болоӣ ё суд муроҷиат намояд.

Моддаи 25. Танзими ҳуқуқии муносибатҳои меҳнатии кормандони Агентӣ

1. Муносибатҳои меҳнатии кормандони мақомоти Агентӣ тибқи ҳамин Қонун, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи хизмати давлатӣ", Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Низомнома оид ба тартиби адои хизмат дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ дар он қисме, ки ба ҳамин Қонун мухолиф нест, ба танзим дароварда мешаванд.

2. Тартиб ва шартҳои ба ҳайати эҳтиётии раёсати кадрҳои мақомоти Агентӣ гирифтани кормандонро Низомнома оид ба тартиби адои хизмат дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ муайян менамоянд.

3. Давомнокии вақти корӣ барои кормандони мақомоти Агентӣ дар асоси Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад. Ҳангоми зарурати иҷрои корҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ ва чорабиниҳои тафтишотӣ мумкин аст кормандони мақомоти Агентӣ барои иҷрои вазифаҳои хизматии зиёда аз вақти муқарраршуда, инчунин шабона, рӯзҳои истироҳат ва ид ба кор ҷалб карда шаванд. Дар чунин мавридҳо ҳаққи хизмати корманд тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад. Ҷалб кардани кормандони мақомоти Агентӣ ба иҷрои вазифаҳое, ки ҳамин Қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаашон вогузор накардааст, манъ аст (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

Моддаи 26. Хизмат дар мақомоти Агентӣ

1. Ба хизмат дар мақомоти Агентӣ шахсе ба кор қабул карда мешавад, ки танҳо шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дошта, синнаш ба 20 расида бошад, дорои таҳсилоти миёна ва (ё) олии касбӣ, сифатҳои зарурии касбӣ ва ахлоқӣ буда, забони давлатиро донад, хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро (ба истиснои занон, инчунин мардоне, ки билети ҳарбӣ доранд, ба ғайр аз онҳое, ки хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ адо кардаанд) адо карда бошад ва вазъи саломатиаш барои адои хизмат дар мақомоти Агентӣ мувофиқ бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1441, аз 29.01.2021 № 1756).

2. Ба хизмат дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агенти шахсе қабул карда мешавад, ки танҳо шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дошта, синнаш то 35 бошад, дорои таҳсилоти олии касбӣ, сифатҳои зарурии касбӣ ва ахлоқӣ буда, забони давлатиро донад, хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро (ба истиснои занон, инчунин мардоне, ки билети ҳарбӣ доранд, ба ғайр аз онҳое, ки хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ адо кардаанд) адо карда бошад ва вазъи саломатиаш барои адои хизмат дар мақомоти Агентӣ мувофиқ бошад. Нисбати шахсоне, ки аз дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ба хизмат дар Агентӣ гузаштаанд, маҳдудияти синнусолӣ паҳн намегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1441, аз 29.01.2021 № 1756).

3. Ба хизмат ба мақомоти Агентӣ шаҳрвандоне, ки барои содир намудани ҷиноят маҳкум шудаанд ё дар асоси моддаи 32 Кодекси мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои содир намудани ҷиноятҳои вазнин ва махсусан вазнин аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод шудаанд, қабул карда намешаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

4. Ҳангоми ба мақомоти Агентӣ ба кор қабул шудан шаҳрвандон, ба ғайр аз ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии худро пешниҳод менамоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

5. Ишғоли мансаби холӣ дар Агентӣ дар асоси озмун ва ё дар ҳолатҳои зарурӣ бо тариқи гузариш аз ҳисоби кормандони ботаҷрибаи дигар вазорату идораҳое, ки маҳорати баланди касбиро доро мебошанд, дар асоси қарори ҳайати мушовараи Агентӣ ва бо фармоиши Директори Агентӣ амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

6. Нисбати шахсоне, ки аз рӯи ихтисосашон таҷрибаи кофии амалӣ надоранд, то 6 моҳ муҳлати коромӯзӣ муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2091).

7. Ҳангоми қабул шудан ба мақомоти Агентӣ кормандон бо тартиби муқарраршудаи савгандёдкунии хизматчиёни давлатӣ савганд ёд мекунанд.

8. Ба кормандони мақомоти Агентӣ иҷро кардани вазифаи дигари музднок, вакили мақомоти намояндагӣ, узви ҳизб ва ташкилотҳои сиёсӣ ва ба соҳибкорӣ машғул шудан манъ аст, ба истиснои фаъолияти илмиву эҷодӣ ва омӯзгорӣ.

9. Уҳдадорони ҳарбие, ки ба вазифаи ҳайати роҳбарикунандаи хурд, миёна, калон ва олии воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ таъин мешаванд, бо тартиби муайяншуда аз қайди ҳарбӣ баромада, дар қайди махсуси воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ гузошта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2091).

10. Кормандони дорои рутбаҳои ҳарбӣ, махсус ва дараҷавӣ, ки аз дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва сохторҳои низомӣ дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ ба вазифа таъин шудаанд, рутбаҳои онҳо ба рутбаҳои махсуси кормандони Агентӣ баробар эътироф карда шуда, муҳлати хизмати пештараашон ба муҳлати хизмати онҳо дар Агентӣ дохил мешавад. Баробаркунии рутбаҳои дараҷавӣ ва тахассусии кормандони дигар мақомоти давлатӣ, ки дар Агентӣ ба вазифа таъин мегарданд, бо дарназардошти собиқаи хизмати давлатии онҳо тибқи Низомномаи адои хизмат дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад. Чунин ҳуқуқҳоро кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ низ ҳангоми ба дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва сохторҳои низомӣ ба кор гузаштан доранд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 № 1876, аз 13.11.2024 № 2091).

11. Кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ либоси ягона доранд, ки он ройгон дода мешавад. Намунаи он аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

12. Дар сурати ба кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ таъмин накардани либоси хизматӣ, маблағи либос ҷуброн карда мешавад.

13. Синни ниҳоии хизмат дар мақомоти Агентӣ барои мардон 63 сол ва барои занон 58 сол мебошад. Нисбати кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ синни ниҳоии хизматро вобаста ба рутбаҳои махсус Низомнома оид ба тартиби адои хизмат дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ муайян менамояд.

14. Корманди воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ, ки 25 сол ва зиёда аз он собиқаи хизмат дорад, барои аз рӯи собиқаи хизмат ба нафақа баромадан ҳуқуқ дорад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1389).

15. Дар сурати зарурат директори Агентӣ метавонад муҳлати дар хизмат будани кормандро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон то 2 сол дароз намояд. Дар ин ҳолат корманд метавонад фаъолияти хизматии худро дар асоси шартномаи меҳнатии муҳлатнок давом диҳад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1441, аз 13.11.2024 № 2091).

16. Дигар масъалаҳоро доир ба тартиби адои хизмат дар Агентӣ Низомнома оид ба тартиби адои хизмат дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, ба танзим медарорад.

Моддаи 26(1). Ҷойивазкунии (ротатсияи) ҳайати роҳбарикунанда дар мақомоти Агентӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663)

1. Бо мақсади истифодаи самараноки маҳорати касбӣ, пешгирӣ аз зуҳуроти коррупсионӣ ва бархӯрди манфиатҳои шахсӣ ва давлатӣ дар мақомоти Агентӣ ҷойивазкунии (ротатсияи) ҳайати роҳбарикунанда гузаронида мешавад.

2. Қоидаҳои гузаронидани ҷойивазкунии (ротатсияи) ҳайати роҳбарикунандаи мақомоти Агентиро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

Моддаи 27. Рутбаҳо ва унвонҳои махсуси кормандони мақомоти Агентӣ

1. Ба кормандони мақомоти Агентӣ вобаста ба вазифаи ишғол кардаашон ва собиқаи кор рутбаҳо ва ё унвонҳои махсус дода мешаванд.

2. Рутбаҳои махсуси кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи мақомоти Агентӣ аз ҷониби Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

3. Номгӯи мансабҳо ва тартиби додани рутбаҳои махсуси кормандони мақомоти Агентиро Низомнома оид ба тартиби адои хизмат дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ, ки аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, муайян мекунад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 № 1876).

4. Рутбаҳо ва ё унвонҳои махсуси кормандони Агентӣ якумра мебошанд. Дар вақти ба истеъфо рафтани кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ ба рутбаҳои махсуси онҳо ибораи "дар истеъфо" илова карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 № 1876).

Моддаи 28. Таъминоти моддию иҷтимоии кормандони мақомоти Агентӣ

1. Барои таъмини сатҳи дахлдори зиндагии корманди мақомоти Агентӣ ва оилаи ӯ ба корманд музди меҳнат ва имтиёзҳо муқаррар карда мешавад.

2. Музди меҳнати кормандони мақомоти Агентӣ аз маоши вазифавӣ, иловапулиҳо барои рутбаҳо ва унвонҳои махсус, инчунин собиқаи хизмат иборат аст.

3. Ҳамчунин ба кормандони Агентӣ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон иловапулиҳо барои шароити махсуси кор ва дигар иловапулиҳо пардохт карда мешавад.

4. Маоши вазифавии кормандони мақомоти Агентӣ, инчунин андоза ва тартиби додани иловапулиҳо барои рутбаҳо ва унвонҳои махсус, собиқаи хизматӣ аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

5. Ба кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ бар ивази озуқаворӣ ҷубронпулӣ пардохта мешавад, ки ҳаҷми онро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

6. Кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ ҳуқуқ доранд бо пешниҳоди шаҳодатномаи хизматӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз нақлиёти ҷамъиятии шаҳрӣ, наздишаҳрӣ ва ноҳиявӣ (ба истиснои таксӣ) ройгон истифода намоянд. Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1735) .

7. Ҳангоми ба сафари хизматӣ баромадани кормандони мақомоти Агентӣ онҳо ҳуқуқ доранд, ки дар меҳмонхонаҳо бенавбат ҷой гиранд ва барои тамоми навъҳои нақлиёт бенавбат чипта гиранд.

8. Ба кормандони мақомоти Агентӣ, ки барои кори доимӣ ба дигар ҷой фиристонида шудаанд, хароҷоти кӯчидан, роҳпулии худ ва аъзои оилаашон пурра пардохта мешавад.

9. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ вазифадоранд, ки ба кормандони мақомоти Агентии ба вазифа таъиншуда ва кормандони эҳтиёҷманд барои беҳтар кардани шароити манзилӣ дар навбати аввал, вале на дертар аз шаш моҳ, новобаста аз муддати дар ҳамин маҳалли аҳолинишин зиндагӣ карданашон, манзили истиқоматии хизматӣ диҳанд. Кормандони мақомоти Агентӣ ба масоҳати иловагии манзил ҳуқуқ доранд.

10. Кормандони мақомоти Агентӣ то ба онҳо аз рӯи тартиби муқарраршуда барои зиндагонии доимӣ додани хонаи истиқоматии хизматӣ барои ҷуброни маблағи иҷораи хонаҳои истиқоматӣ ҳуқуқ доранд.

11. Бо ризоияти кормандони мақомоти Агентӣ ба онҳо ба ивази хонаи истиқоматии хизматӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои харидан ё сохтани манзил ба муҳлати то 20 сол қарзи бефоиз дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2091).

12. Дар хонаҳои истиқоматие, ки кормандони мақомоти Агентӣ зиндагӣ мекунанд, бенавбат телефон гузаронида мешавад. Аз рӯи ҳамин тартиб дар муассисаҳои таълимии томактабӣ, мактаб-интернатҳо, муассисаҳои табобатии тобистона барои фарзандони кормандони мақомоти Агентӣ ҷой муҳайё карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

Моддаи 29. Рухсатии меҳнатии кормандони Агентӣ

1. Ба кормандони мақомоти Агентӣ рухсатии ҳарсолаи пардохтшавандаи давомнокиаш 30 рӯзи тақвимӣ дода мешавад. Роҳпулии рафту омади кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ ба ҷои истироҳат дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешавад. Рухсатии иловагии ҳарсолаи пардохтшаванда барои собиқаи хизмати давлатӣ ба кормандони мақомоти Агентӣ ба муҳлатҳои зерин дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2091):

баъди 5 сол - 3 рӯзи тақвимӣ;

баъди 10 сол - 6 рӯзи тақвимӣ;

баъди 15 сол - 10 рӯзи тақвимӣ;

баъди 20 сол - 15 рӯзи тақвимӣ.

2. Ба кормандони мақомоти Агентӣ инчунин дигар намуди рухсатиҳои меҳнатии пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи хизмати давлатӣ", Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Низомнома оид ба тартиби адои хизмат дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ дода мешавад.

Моддаи 30. Тартиби бо нафақа таъмин намудани кормандони Агентӣ

1. Кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ, ки бинобар расидан ба синну соли муқарраргардида, бо сабаби беморӣ ё ки пурра гардидани собиқаи хизматӣ ба нафақа мераванд, ба имтиёзҳои барои кормандони милитсия пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи таъмини нафақаи хизматчиёни ҳарбӣ", аз ҷумла ба таъминоти тиббӣ дар муассисаҳои табобатие, ки дар он ҷо ба қайд гирифта шудаанд, ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

2. Ҳаҷми нафақаи кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ, ки аз хизмат бинобар расидан ба синну соли муқарраргардида, аз рӯи беморӣ, ё ки пурра гардидани собиқаи хизматӣ озод шудаанд, аз таъминоти пурраи пулӣ ҳисоб карда мешавад.

3. Ҳангоми ба хизмати мақомоти Агентӣ қабул шудани мугахассисон аз мақомоти судӣ, прокуратура, ҳифзи ҳуқуқ ва ташкилотҳои ҳарбикунонидашуда як соли собиқаи меҳнатиашон барои таъмини нафақа ва илова намудани маоши изофагӣ ба собиқаи хизматӣ баробар ба як соли собиқаи хизматӣ дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи мақомоти Агентӣ ҳисобида мешавад. Дигар шаҳрвандоне, ки ба хизмати мақомоти Агентӣ қабул мешаванд, ду соли собиқаи умумии меҳнатии онҳо барои таъмини нафақа ва илова намудани маоши изофагӣ ба собиқаи хизматӣ баробар ба як соли собиқаи хизматӣ дар воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи мақомоти Агентӣ ҳисобида мешавад.

4. Кормандони воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ, ки 20 сол ва аз он зиёдтар хизмат кардаанд ва боз хизматро давом медиҳанд, ҳар моҳ ба таъминоти пулиашон то 25 фоиз маоши иловагӣ мегиранд. Тартиб ва шарти пардохти иловапулии мазкур аз ҷониби Директори Агентӣ муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 № 1876).

5. Таъмини нафақаи кормандони воҳидҳои назорати давлатии молиявии Агентӣ мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи таъмини нафақаи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон" ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи нафақаҳои суғуртавӣ ва давлатӣ" амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

Моддаи 31. Ҳимояи ҳуқуқию иҷтимоии кормандони мақомоти Агентӣ

1. Кормандони мақомоти Агентӣ намояндагони ҳокимияти давлатӣ буда, таҳти ҳимояи давлат қарор доранд. Хешовандони онҳо, дар мавридҳои истисноӣ бошад, шахсони дигар, ки ба ҳаёт ва саломатиашон ба мақсади монеъ шудан ба фаъолияти қонунии кормандони мақомоти Агентӣ қасд карда мешавад, ҳамчунин моликияти онҳо таҳти чунин ҳимоя қарор доранд.

2. Тартиб ва шароити амалӣ намудани ҳимояи давлатии кормандони мақомоти Агентиро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

3. Кормандони мақомоти Агентӣ, ки ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматиашон вафот кардаанд, ҳамчунин кормандони аз хизмат ҷавобшудаи мақомоти Агентӣ, ки вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизматиашон дар натиҷаи ҷароҳати ҷисмонӣ гирифтан ё ба саломатиашон расонидани зиёни дигар вафот кардаанд, аз ҳисоби маблағе дафн карда мешаванд, ки барои бо пул таъмин кардани мақомоти Агентӣ ҷудо карда шудааст.

4. Кормандони мақомоти Агентӣ аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳуриявӣ бо суғуртаи ҳатмии давлатӣ фаро гирифта мешаванд. Дар сурати ба корманди воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ расонидани зарари ҷисмонӣ, ки ба фаъолияти касбӣ машғул шуданро имконнопазир мегардонад, ба ӯ кумакпулии якдафъаина дар ҳаҷми 6 (шаш) маоши таъминоти пулӣ аз ҳисоби маблағҳои дахлдори Агентӣ пардохта мешавад, ки минбаъд ин маблағ аз шахсони гунаҳкор рӯёнида мешавад. Ҳангоми ҳалок гардидани корманди воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ, бинобар иҷрои фаъолияти хизматӣ ба оилаи корманди ҳалокгардида ва ё шахсони таҳти саробонии он буда, кумакпулии якдафъаина дар ҳаҷми 8 (ҳашт) маоши таъминоти пулии корманди ҳалокгардида, аз ҳисоби маблағҳои дахлдори Агентӣ пардохта мешавад, ки минбаъд аз шахсони гунаҳкор бо ҷуброни ин маблағ аз лаҳзаи пардохт рӯёнида мешавад. Ҳангоми пеш аз муҳлат рухсат шудани корманди воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи Агентӣ аз хизмат, бо сабаби гирифтор шудан ба беморӣ дар рафти иҷрои уҳдадориҳои хизматӣ, ба ӯ кумакпулии якдафъаина ба андозаи 5 (панҷ) маоши таъминоти пулӣ, ки дар рӯзи пардохти кумакпулӣ муқаррар гардидааст, пардохта мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387, аз 13.11.2024 № 2091).

5. Ба кормандони воҳидҳои назорати давлатии молиявии Агентӣ дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 4 ҳамин модда, бо тартиб ва андозаи муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи хизмати давлатӣ" кумакпулии якдафъаина пардохта мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387).

6. Агар ба кормандони мақомоти Агентӣ ба иртиботи иҷрои фаъолияти хизматиашон ҷароҳати ҷисмонӣ ё ба саломатиашон зарари дигаре расонида шавад, ки минбаъд ба фаъолияти касбӣ машғул шудани онҳоро ғайриимкон мегардонад, барояшон ҳар моҳ фарқи байни музди миёнаи якмоҳа ва нафақаи ба ҳамин сабаб таъиншуда, бидуни ба ҳисоб гирифтани маблағи пардохт, ки аз ҳисоби суғуртаи ҳатмии давлатӣ гирифта шудааст, ҷубронпулӣ дода мешавад.

7. Агар кормандони мақомоти Агентӣ вобаста ба фаъолияти хизматиашон вафот кунанд, ҳамчунин кормандони мақомоти Агентии аз хизмат ҷавобшуда, дар натиҷаи вобаста ба фаъолияти хизматӣ ба онҳо ҷароҳати ҷисмонӣ ё ба саломатиашон зиёни дигар расонидан вафот кунанд, ба аъзои ғайри қобили меҳнати оилае, ки дар таъминоти онҳо мебошанд, фарқи байни ҳиссаи барояшон баробаршавандаи қисми музди миёнаи меҳнати вафоткарда ва нафақаи бинобар гум кардани саробон барояшон таъиншуда, бидуни ба ҳисоб гирифтани маблағи пардохт, ки аз ҳисоби суғуртаи ҳатмии давлатӣ гирифта шудааст, ҳар моҳ ҷубронпулӣ дода мешавад. Барои муайян кардани ин қисми музди миёнаи меҳнати шахси вафоткарда ба шумораи аъзои оилаи дар таъминоташ буда, аз ҷумла аъзои қобили меҳнат тақсим карда мешавад.

8. Барои оилаи корманди вафоткарда ҳуқуқи гирифтани манзили истиқоматӣ бо шарту асосҳое, ки то лаҳзаи вафот кардани кормандони мақомоти Агентӣ ҷой доштанд, нигоҳ дошта мешавад.

9. Зараре, ки аз несту нобуд ё хароб кардани молу мулки кормандони мақомоти Агентӣ ё ин ки молу мулки аъзои оилаи онҳо вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизматиашон расидааст, дар ҳаҷми пурра, аз ҷумла фоидаи аз дастрафта бо тартиби муқарраркардаи қонунгузорӣ ҷуброн мегардад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

10. Асос барои надодани суғуртапулӣ ва ҷубронпулии дар ҳамин модда пешбинишуда фақат ҳукм ё қарори суд нисбати шахсе шуда метавонад, ки ба вафот кардани кормандони мақомоти Агентӣ, ба онҳо расидани ҷароҳати ҷисмонӣ ё нобуду хароб кардани молу мулки ба онҳо тааллуқдошта айбдор дониста шудааст ва мувофиқи қарори дахлдор муқаррар шудааст, ки ин ҳодиса ба иҷрои вазифаи хизматиашон вобастагӣ надорад.

11. Парвандаи ҷиноятӣ нисбати корманди мақомоти Агентӣ оиди ҷиноятҳои коррупсионӣ, иқтисодии хусусияти коррупсионидошта ва ҷиноятҳои ба андоз алоқаманд, танҳо аз тарафи Прокурори генералӣ ва Директори Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз карда мешавад. Тафтиши ин гуна парвандаҳои ҷиноятӣ аз тарафи муфаттишони мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия гузаронида мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.05.2009 № 516, аз 22.07.2013 № 989).

Моддаи 32. Асосҳо барои қатъ шудани хизмат дар мақомоти Агентӣ

1. Хизмат дар мақомоти Агентӣ дар мавриди аз вазифа озод намудан, аз ҷумла бинобар ба истеъфо ва нафақа баромадан қатъ меёбад.

2. Ғайр аз асосҳои пешбинишудаи Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз вазифа озод намудани корманд бо ташаббуси Директори Агентӣ дар мавридҳои зерин сурат гирифта метавонад:

- расидан ба синни ниҳоии хизмат дар мақомоти Агентӣ;

- қатъ шудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё соҳиб шудан ба шаҳрвандии давлати дигар (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1441);

- нафақагири Ҷумҳурии Тоҷикистон ё давлати хориҷӣ будан (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1441);

- ба охир расидани муҳлати хизмат мувофиқи қарордод (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2091);

- риоя накардани шартҳои қарордод аз ҷониби корманд;

- ихтисори басти корӣ;

- дар асоси хулосаи комиссияи тиббии дахлдор оид ба корношоямии корманд бинобар вазъи саломатиаш;

- аз рӯи натиҷаи аттестатсия;

- дағалона ва ё мунтазам вайрон кардани интизоми хизматӣ;

- содир кардани рафторе, ки ба шарафи корманди Агентӣ иснод меорад ё шикастани савганд;

- ба қувваи қонунӣ даромадани ҳукми айбдоркунии суд;

- тасдиқ гардидани ҳолати аз тарафи корманд фош карда шудани маълумоти дорои сирри давлатӣ, хизматӣ ва сирри дигаре, ки бо қонун ҳифз карда мешавад;

- ба кори дигар гузаштани корманд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 № 1876);

- вайрон кардани тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо.

3. Дар ҳолати қатъ шудани хизмат корманд аз қайди махсуси мақомоти Агентӣ бароварда шуда, дар қайди ҳарбӣ гузошта мешавад, агар ба синни ниҳоии қайди шахсони эҳтиётӣ барои гузаштани хизмати ҳарбӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст, нарасида бошад.

4. Дар сурати ғайриқонунӣ аз вазифа озод намудан корманд метавонад ҳуқуқи худро ба воситаи суд ҳимоя намояд.

Моддаи 32(1). Пешниҳоди эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии кормандони мақомоти Агентӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663)

Кормандони мақомоти Агентӣ (ба истиснои хизматчиёни гражданӣ) эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии худро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамоянд(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1663).

БОБИ 6. ҲАМКОРИИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ ҲУҚУҚИИ АГЕНТӢ

Моддаи 33. Мавзӯи ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ

1. Агентӣ мутобиқи қонунҳо ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ҳамкории байналмилалии ҳуқуқиро бо мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар мақомоти салоҳиятдори давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ бо мақсадҳои зерин амалӣ мегардонад:

- ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

- мубориза бо ҳуқуқвайронкуниҳо ва ҷиноятҳои коррупсионӣ, иқтисодии хусусияти коррупсионидошта ва ҷиноятҳои ба андоз алоқаманд;

- ҷуброни зарари аз ҷинояткорӣ расонидашуда;

- расонидани ёрииҳамдигарии ҳуқуқӣ аз рӯи парвандаҳои ҷиноятӣ (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136);

- ошкор ва тафтиши ҷиноятҳои коррупсионии трансмиллӣ, кофтукови шахсони ҷиноятсодиркарда барои ба ҷавобгарии муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кашидани онҳо (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136);

- пешгирӣ намудани қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда ва маблағгузории терроризм, инчунин воридшавии ин маблағҳо ба иқтисодиёти кишвар ва дигар ҷиноятҳо дар соҳаи иқтисодиёт (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136);

2. Агентӣ дар доираи ваколати худ бо мақомоти дахлдори дигар давлатҳо ва ташкилотҳои байналмилалӣ робитаҳо барқарор менамояд, бо онҳо ҳамкорӣ мекунад, оид ба масъалаҳои ёрии ҳуқуқӣ ва мубориза бар зидди ҷинояткорӣ шартномаҳо мебандад. Дар таҳияи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок мекунад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387).

Моддаи 34. Принсипҳои ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ

1. Агентӣ бо мақомоти ҳифзи ҳуқуқи мамлакатҳои хориҷӣ дар асоси принсипҳои зерин ҳамкорӣ мекунад:

- эҳтироми соҳибихтиёрии давлатҳо ва бемайлон риоя намудани қонунгузории миллӣ ва меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ;

- баробарҳуқуқии тарафҳо;

- афзалияти ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандони мамлакатҳои ҳамкорикунанда, инчунин меъёрҳои аз тарафи умум эътироф гардидаи ҳуқуқи байналмилалӣ;

- ҳамаҷониба ривоҷ додани ҳамкорӣ ва эътимод дар байни мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар мақомоти салоҳиятноки мамлакатҳои ҳамкорикунанда;

- софдилона иҷро кардани уҳдадориҳои байналмилалӣ (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2091).

Моддаи 35. Ваколати Агентӣ оид ба ҳамкории байналмилалӣ

1. Агентӣ ҳангоми ҳамкории байналмилалӣ ҳуқуқу ваколати пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалиро, ки онҳоро Тоҷикистон эътироф кардааст, дар ҳалли масъалаҳои зерин истифода мебарад:

- лоиҳаи барномаҳои байнидавлатии мубориза бо ҷиноятҳои коррупсионии муташаккилонаро дар ҳудуди давлатҳои ҳамкорикунанда таҳия мекунад, дар иҷрои чунин барномаҳо ширкат меварзад;

- амалиёти муштарак ва мувофиқашудаи оперативӣ-ҷустуҷӯиву тафтишотӣ оид ба пешгирӣ ва тафтишоти ҷиноятҳоро дар ҳудуди мамлакатҳои ҳамкорикунанда ташкил менамояд ё ба он ёрӣ мерасонад;

- ёрии бевоситаи ахборотӣ, ташкилӣ, ҳуқуқӣ ва дигар ёрии пешбиникардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ё шартномаҳои байналмилалиро ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқи мамлакатҳои ҳамкорикунанда барои пешгирӣ ва ошкор кардани ҷиноятҳо, ҷустуҷӯи ҷинояткорон амалӣ мегардонад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136);

- дар тайёр кардани кадрҳои мақомоти бо коррупсия муборизабаранда, гузаронидани тадқиқотҳои илмӣ дар соҳаи мубориза бо ҷинояткорӣ, ҳимояи ҳуқуқ ва озодии инсон ва шаҳрванд ёрӣ мерасонад ва ёрӣ мегирад;

- дар фаъолияти ташкилотҳои байналмилалии бо коррупсия муборизабаранда иштирок мекунад;

- доир ба лоиҳаҳои шартномаҳои байналмилалӣ, инчунин дар бораи ворид намудани тағийру иловаҳо ба шартномаҳои амалкунанда пешниҳодҳо таҳия менамояд;

- дигар ваколатҳоро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофкардаи Тоҷикистон пешбинӣ кардаанд, иҷро менамояд.

БОБИ 7. ТАЪМИНОТИ МОЛИЯВӢ ВА МОДДИЮ ТЕХНИКИИ МАҚОМОТИ АГЕНТӢ

Моддаи 36. Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии мақомоти Агентӣ

1. Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии мақомоти Агентӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ва аз ҳисоби дигар манбаъҳои маблағгузории пешбинишудаи қонунгузорӣ сурат мегирад. Мақомоти Агентӣ бо биноҳои хизматӣ, нақлиёт, воситаҳои алоқа ва дигар навъҳои таъминот аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ таъмин карда мешаванд.

2. Мақомоти Агентӣ метавонад аз ҳисоби дигар маблағҳо ва воситаҳои моддию техникие, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, таъмин карда шаванд.

3. Тартиб ва меъёрҳои таъминоти моддию техникии мақомоти Агентиро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Директори Агентӣ муқаррар мекунад.

4. Мақомоти Агентӣ метавонад дорои фонди манзили идоравӣ бошад.

5. Таъминоти молиявии фаъолияти Агентӣ аз тарафи Дастгоҳи марказӣ сурат мегирад. Муҳофизати биноҳо ва молу мулки мақомоти Агентӣ ба зиммаи худи мақомоти Агентӣ гузошта мешавад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1136).

Моддаи 37. Мусоидати мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба фаъолияти Агентӣ

1. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ вазифадоранд мақомоти Агентии дар ҳудудашон воқеъ бударо бо биноҳои алоҳидаи хизматии муносиб таъмин намоянд ва дар амалӣ намудани вазифаҳои онҳо мусоидат намоянд.

БОБИ 8. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 38. Назорати қонуният дар фаъолияти мақомоти Агентӣ

1. Назорати риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқиро дар фаъолияти мақомоти Агентӣ Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва прокурорҳои тобеи он дар доираи ваколати худ татбиқ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1387).

Моддаи 39. Масъулияти корманди мақомоти Агентӣ

1. Корманди мақомоти Агентӣ барои вайрон кардани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, суиистифода аз мансаб, баромадан аз ҳадди ваколати хизматӣ, иҷро накардан ё иҷрои номатлуби вазифаҳои ба зиммааш гузошташуда мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии моддӣ, интизомӣ, маъмурӣ ва ҷиноятӣ кашида мешавад.

2. Ҳангоми аз ҷониби корманди мақомоти Агентӣ поймол кардани ҳуқуқу манфиатҳои шаҳрвандон, ба корхонаҳо, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳо расонидани зарар, мақомоти Агентӣ вазифадор аст барои барқарор намудани ин ҳуқуқҳо чора андешад ва бо талаби шаҳрванд ба таври расмӣ аз ӯ узр пурсад. Товони зиёни расонидашуда тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.

Моддаи 40. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе

20 марти соли 2008 № 374

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ БУҶЕТИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2021

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

1724

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

20.11.2020

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ БУҶЕТИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2021

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2020, №11, мод.846; ҚҶТ аз 6.04.2021с., № 1771; аз 07.05.2021 с., №1782).

Моддаи 1. Ҳаҷми умумии даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳаҷми умумии даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2021 аз ҳисоби ҳамаи манбаъҳо 27645795 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад, аз ҷумла:

1) аз ҳисоби воридоти андозию ғайриандозӣ ва грантҳо 20500000 ҳазор сомонӣ, аз он:

а) воридоти андозӣ - 18802035 ҳазор сомонӣ;

б) воридоти ғайриандозӣ - 1397965 ҳазор сомонӣ;

в) грантҳо барои дастгирии буҷет аз ҳисоби созмонҳои байналмилалии молиявӣ - 300000 ҳазор сомонӣ;

2) аз ҳисоби грант ва қарзҳои лоиҳаҳои давлатии сармоягузорӣ - 4877605 ҳазор сомонӣ,

аз он:

а) қарзҳо -2340191 ҳазор сомонӣ;

б) грантҳо - 2537414 ҳазор сомонӣ;

3) аз ҳисоби маблағҳои махсуси ташкилотҳои буҷетӣ - 2268190 ҳазор сомонӣ.

Моддаи 2. Ҳаҷми умумии хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳаҷми умумии хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2021 ба маблағи 28382250 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад, аз ҷумла барои маблағгузории:

1) мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ – 1438667 ҳазор сомонӣ;

2) (на барои нашр);

3) (на барои нашр);

4) маориф - 5597083 ҳазор сомонӣ;

5) тандурустӣ - 2546843 ҳазор сомонӣ;

6) суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ - 4174312 ҳазор сомонӣ;

7) фарҳанг ва варзиш - 1042599 ҳазор сомонӣ;

8) хоҷагии манзилию коммуналӣ,

ҳифзи муҳити зист ва хоҷагии ҷангал - 1275966 ҳазор сомонӣ;

9) комплекси сўзишворию энергетикӣ - 3832960 ҳазор сомонӣ;

10) соҳаи кишоварзӣ, моҳидорӣ ва шикор - 741193 ҳазор сомонӣ;

11) саноат ва сохтмон - 193345 ҳазор сомонӣ;

12) нақлиёт ва коммуникатсия - 2259532 ҳазор сомонӣ;

13) соҳаҳои дигари иқтисодиёт

ва хизматрасонӣ -78599 ҳазор сомонӣ;

14) хароҷоти дигар - 3156409 ҳазор сомонӣ (ҚҶТ аз 07.05.2021, №1782).

Моддаи 3. Ҳаҷми умумии касри буҷети давлатӣ ва манбаъҳои пўшонидани он

1. Андозаи ниҳоии ҳаҷми умумии касри Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2021 ба андозаи 0,8 фоизи Маҷмўи маҳсулоти дохилӣ ё ба маблағи 736454 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад.

2. Манбаъҳои пўшонидани касри буҷети давлатӣ ба таври зерин муайян карда шаванд:

1) аз ҳисоби хусусигардонӣ ва иҷораи моликияти ҷумҳуриявӣ - 24000 ҳазор сомонӣ;

2) аз ҳисоби фоидаи соф ба ҳиссаи давлат

дар ҷамъиятҳои дорои масъулияти маҳдуд

ва суди саҳмияҳои давлатӣ дар ҷамъиятҳои саҳомӣ - 31000 ҳазор сомонӣ;

3) аз фурўши векселҳои хазинадорӣ - 100000 ҳазор сомонӣ;

4) маблағҳои озоди буҷети ҷумҳуриявӣ ба ҳолати 1 январи соли 2021 - 10000 ҳазор сомонӣ;

5) аз ҳисоби маблағҳои қарзӣ (дохилӣ, беруна) ва

грантии созмонҳои байналмилалии молиявӣ - 526330 ҳазор сомонӣ;

6) сарфаи маблағи озмунҳои хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонӣ - 30000 ҳазор сомонӣ;

7) иҷрои барзиёди нақшаи даромади буҷетҳои маҳаллӣ -15124 ҳазор сомонӣ.

3. Маблағгузории пардохти қарзи асосии берунаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳаҷми 1555363 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла аз ҳисоби хароҷоти ҷории буҷети ҷумҳуриявӣ 1113162 ҳазор сомонӣ ва баргардонидани қарзи асосӣ аз рўи уҳдадориҳои созишномаҳои зерқарзии соли 2021, ки маблағи 847152 ҳазор сомониро ташкил медиҳанд, 442201 ҳазор сомонӣ (ба истиснои ухдадориҳои қарзи солҳои қаблӣ) аз ҳисоби ташкилотҳои зерин муқаррар карда мешавад:

1) Ширкати саҳомии холдингии кушодаи "Барқи Тоҷик" - 398257 ҳазор сомонӣ;

2) Корхонаи воҳиди давлатии "Обу корези Душанбе" - 6167 ҳазор сомонӣ;

3) Корхонаи воҳиди давлатии "Роҳи оҳани Тоҷикистон" - 19659 ҳазор сомонӣ;

4) Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Тоҷиктрансгаз" - 3261 ҳазор сомонӣ;

5) Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Помир энерҷӣ" - 4938 ҳазор сомонӣ;

6) Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Фурудгоҳи

байналмилалии Душанбе" - 9919 ҳазор сомонӣ.

4. Маблағгузории хизматрасонии қарзи дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба андозаи 498820 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла аз ҳисоби хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ 299820 ҳазор сомонӣ, баргардонидани қарзҳои Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Агроинвестбонк" 90000 ҳазор сомонӣ ва Фонди стабилизатсионӣ оид ба рушди иқтисодиёт 109000 ҳазор сомонӣ муайян карда шавад. (ҚҶТ аз 07.05.2021, №1782).

Моддаи 4. Ҳаҷми умумии даромад ва хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ

Ҳаҷми умумии буҷети ҷумҳуриявӣ аз рўи даромад 11638920 ҳазор сомонӣ, аз рўи хароҷот 12360251 ҳазор сомонӣ ва касри он дар ҳаҷми 721331 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад. (ҚҶТ аз 07.05.2021, №1782).

Моддаи 5. Даромади буҷети ҷумҳуриявӣ аз рўи манбаъҳои даромад

Даромади буҷети ҷумҳуриявӣ ба маблағи 11638920 ҳазор сомонӣ аз рўи манбаъҳои зерин муқаррар карда шавад:

1)андоз аз арзиши иловашуда - 6664226 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) андоз аз арзиши иловашудаи дохилӣ - 2095226 ҳазор сомонӣ;

б) андоз аз арзиши иловашудаи беруна – 456900 ҳазор сомонӣ;

2) аксизҳо - 604788 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) аксизҳои дохилӣ - 156000 ҳазор сомонӣ;

б) аксизҳои беруна - 448788 ҳазор сомонӣ;

3) андоз аз фурўш - 12112 ҳазор сомонӣ;

4) андоз барои захираҳои табиӣ - 262233 ҳазор сомонӣ;

5) андоз аз фоида - 399050 ҳазор сомонӣ;

6) андоз аз даромад - 752793 ҳазор сомонӣ;

7) боҷҳои гумрукӣ - 831000 ҳазор сомонӣ;

8) андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард - 510652 ҳазор сомонӣ;

9) даромадҳои дигари ғайриандозӣ - 1302066 ҳазор сомонӣ;

10) грантҳои созмонҳои байналмилалии молиявӣ - 300000 ҳазор сомонӣ. (ҚҶТ аз 07.05.2021, №1782).

Моддаи 6. Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ аз рўи гурўҳбандии вазифавӣ

Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ аз рўи гурўҳбандии вазифавӣ дар ҳаҷми зерин тасдиқ карда шавад:

1) маблағгузории бахши ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ - 920079 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) мақомоти қонунгузорӣ ва иҷроия - 241772 ҳазор сомонӣ;

б) сиёсати молиявӣ ва андозию буҷетӣ - 131220 ҳазор сомонӣ;

в) фаъолияти сиёсати беруна - 309025 ҳазор сомонӣ;

г) мақомоти дигари давлатӣ - 238062 ҳазор сомонӣ;

2) (на барои нашр);

3) маориф - 895194 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла:

а) таҳсилоти умумӣ - 143510 ҳазор сомонӣ;

б) таҳсилоти касбӣ - 631610 ҳазор сомонӣ;

в) фаъолияти дигар дар соҳаи маориф - 120074 ҳазор сомонӣ;

4) тандурустӣ - 514235 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) беморхонаҳо - 163388 ҳазор сомонӣ;

б) марказҳои саломатӣ - 7597 ҳазор сомонӣ;

в) ҳифзи саломатии аҳолӣ - 55883 ҳазор сомонӣ;

г) фаъолияти дигар дар соҳаи тандурустӣ - 287367 ҳазор сомонӣ;

5) суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ - 582360 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла:

а) суғуртаи иҷтимоӣ - 430684 ҳазор сомонӣ;

6) ҳифзи иҷтимоӣ -67537 ҳазор сомонӣ;

в) фаъолияти дигар дар соҳаи суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ - 84139 ҳазор сомонӣ;

б) фарҳанг ва варзиш - 351364 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) чорабиниҳо оид ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш - 6762 ҳазор сомонӣ;

б) муассисаҳои фарҳангию маърифатӣ - 105148 ҳазор сомонӣ;

в) воситаҳои ахбори омма - 152000 ҳазор сомонӣ;

г) фаъолияти дигар дар соҳаи фарҳанг ва варзиш - 87454 ҳазор сомонӣ;

7) хоҷагии манзилию коммуналӣ, ҳифзи муҳити зист ва хоҷагии ҷангал -78214 ҳазорсомонӣ;

8) комплекси сўзишворию энергетикӣ - 2192024 ҳазор сомонӣ;

9) кишоварзӣ, моҳидорӣ ва шикор - 182209 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) барои рушди соҳаи чорводорӣ - 2697 ҳазор сомонӣ;

б) барои чорабиниҳо оид ба мубориза бар зидди малах - 4280 ҳазор сомонӣ;

в) барои рушди муносибатҳои лизингӣ ва таъсису мукаммал намудани марказҳои хизматрасонӣ дар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ - 25000 ҳазор сомонӣ;

г) барои чорабиниҳои зиддиэпизоотӣ -2900 ҳазор сомонӣ;

10) саноат ва сохтмон - 198550 ҳазор сомонӣ;

11) нақлиёт ва коммуникатсия - 240293 ҳазор сомонӣ;

12) фаъолияти дигари иқтисодӣ ва хизматрасонӣ - 77688 ҳазор сомонӣ;

13) хароҷоте, ки ба категорияҳои дигар дохил карда нашудаанд - 4418906 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла:

а) амалиёт бо уҳдадориҳои қарзии давлатӣ - 2168072 ҳазор сомонӣ, аз он:

- амалиёт бо ухдадориҳои қарзии дохилии давлатӣ - 1974252 ҳазор сомонӣ;

- амалиёт бо уҳдадориҳои қарзии берунаи давлатӣ - 2124834 ҳазор сомонӣ;

б) хароҷоти шаҳри Душанбе барои амалӣ намудани вазифаҳои пойтахт - 25000 ҳазор сомонӣ;

в) Фонди хароҷоти пешбининашудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон - 101000 ҳазор сомонӣ;

г) хароҷоти дигаре, ки аз рўи соҳаҳои иқтисодиёт гурўҳбандӣ нашудаанд - 1985046 ҳазор сомонӣ. (ҚҶТ аз 07.05.2021, №1782).

Моддаи 7. Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ аз рўи гурўҳбандии идоравӣ ва барномавӣ

1. (на барои нашр).

2. Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ аз рўи гурўҳбандии барномавӣ тибқи замимаи 2 муқаррар карда шавад.

Моддаи 8. Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ аз рўи гурўҳбандии иқтисодӣ

Хароҷоти вазорату идораҳо, ташкилоту муассисаҳо аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ аз рўи гурўҳбандии иқтисодӣ дар ҳаҷми 12360251 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад, аз ҷумла:

1) пардохти музди меҳнат - 2003872 ҳазор сомонӣ, аз он:

а) музди меҳнати кормандони асосӣ - 1892406 ҳазор сомонӣ;

б) музди меҳнати кормандони ҳайати техникӣ ва хизматрасонӣ - 111466 ҳазор сомонӣ;

2) маблағҷудокуниҳо ба эҳтиёҷоти иҷтимоӣ - 307620 ҳазор сомонӣ, аз он:

а) аз ҳисоби музди меҳнати кормандони асосӣ - 270384 ҳазор сомонӣ;

б) аз ҳисоби музди меҳнати кормандони ҳайати техникӣ ва хизматрасонӣ - 27847 ҳазор сомонӣ;

в) суғуртаи тиббӣ ва суғуртаҳои дигар - 9389 ҳазор сомонӣ;

3) хариди мол ва хизматрасонӣ - 2534315 ҳазор сомонӣ,

аз он:

а) пардохти хизматрасонии коммуналӣ - 186785 ҳазор сомонӣ;

б) пардохти хизматрасонии алоқа - 97033 ҳазор сомонӣ;

в) хариди мол ва хизматрасонии дигар - 2550497 ҳазор сомонӣ;

4) хизматрасонии қарзҳои дохилӣ ва беруна - 2168072 ҳазор сомонӣ,

аз он:

а) пардохти қарзи асосӣ ва фоизҳои қарзи дохилӣ - 193820 ҳазор сомонӣ;

б) пардохти қарзи берунаи асосӣ - 1088112 ҳазор сомонӣ;

в) пардохти фоизҳои қарзи берунаи асосӣ - 861090 ҳазор сомонӣ;

5) хароҷоти пардохти кумакпулиҳо (субсидияҳо) - 86769 ҳазор сомонӣ;

6) хароҷот барои трансфертҳо - 1459420 ҳазор сомонӣ;

7) кумакпулиҳои иҷтимоӣ - 221295 ҳазор сомонӣ;

8) трансфертҳои дигар - 394392 ҳазор сомонӣ;

9) амалиёт бо дороиҳо, уҳдадориҳо ва сармоягузорӣ - 3184497 ҳазор сомонӣ,

а) маблағгузории асосии мутамарказ - 2832796 ҳазор сомонӣ;

б) хариди мошинҳо ва таҷҳизот - 240230 ҳазор сомонӣ;

в) дороиҳои ғайримолиявии дигар - 106094 ҳазор сомонӣ;

г) хариди дороиҳои молиявии дохилӣ - 5378 ҳазор сомонӣ. (ҚҶТ аз 07.05.2021, №1782).

Моддаи 9. Фонди захиравии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

Фонди захиравии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2021 ба маблағи 404000 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

Моддаи 10. Мусоидати молиявӣ (субвенсия) ва кумаки молиявии беподош (дотатсия) аз буҷети ҷумҳуриявӣ ба буҷетҳои Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳои Суғду Хатлон ва шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ҷудошаванда

1. Ҳаҷми мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз буҷети ҷумҳуриявӣ ба буҷетҳои Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилояти Хатлон ва ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ барои пардохти фонди музди меҳнат ба маблағи 1158950 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад, аз ҷумла барои:

1) Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон -216776 ҳазор сомонӣ;

2) вилояти Хатлон -613329 ҳазор сомонӣ;

3) ноҳияи Варзоб - 16036 ҳазор сомонӣ;

4) ноҳияи Рашт - 53076 ҳазор сомонӣ;

5) ноҳияи Лахш - 35422 ҳазор сомонӣ;

6) ноҳияи Нуробод - 40084 ҳазор сомонӣ;

7) ноҳияи Рўдакӣ - 69377 ҳазор сомонӣ;

8) ноҳияи Сангвор - 19114 ҳазор сомонӣ;

9) ноҳияи Тоҷикобод - 25511ҳазор сомонӣ;

10) ноҳияи Файзобод - 42108ҳазор сомонӣ;

11) ноҳияи Шаҳринав - 28117 ҳазор сомонӣ.

2. Ҳаҷми кумаки молиявии беподош (дотатсия) аз буҷети ҷумҳуриявӣ ба буҷети маҳаллии ноҳияи Сангвор ба маблағи 2664 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

3. Мусоидати молиявӣ (субвенсия) ва кумаки молиявии беподош (дотатсия) ба фондҳои мақсадноки давлатӣ, буҷети вилоятии Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилояти Хатлон, шаҳру ноҳияҳои тобеи вилоятҳо ва ҷумҳурӣ ҳар моҳ мустақиман аз буҷети ҷумҳуриявӣ ҷудо карда мешаванд.

4. Ба буҷети Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ бо тариқи ҳисоббаробаркунии байниҳамдигарӣ дар шакли кумаки молиявии беподош (дотатсия) ба маблағи 139788 ҳазор сомонӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ равона карда шавад, аз ҷумла барои:

1) Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон -1175 ҳазор сомонӣ;

2) вилояти Хатлон - 49091 ҳазор сомонӣ;

3) вилояти Суғд - 64439 ҳазор сомонӣ;

4) шаҳри Душанбе - 1500 ҳазор сомонӣ;

5) шаҳри Ваҳдат - 3001 ҳазор сомонӣ;

6) шаҳри Роғун - 150 ҳазор сомонӣ;

7) шаҳри Турсунзода - 4877 ҳазор сомонӣ;

8) шаҳри Ҳисор - 3781 ҳазор сомонӣ;

9) ноҳияи Варзоб - 368 ҳазор сомонӣ;

10) ноҳияи Рашт - 1600 ҳазор сомонӣ;

11) ноҳияи Лахш - 1439 ҳазор сомонӣ;

12) ноҳияи Нуробод - 580 ҳазор сомонӣ;

13) ноҳияи Рудакӣ - 2500 ҳазор сомонӣ;

14) ноҳияи Сангвор - 713 ҳазор сомонӣ;

15) ноҳияи Тоҷикобод - 725 ҳазор сомонӣ;

16) ноҳияи Файзобод - 1510 ҳазор сомонӣ;

17) ноҳияи Шаҳринав - 2339 ҳазор сомонӣ. (ҚҶТ аз 07.05.2021, №1782).

Моддаи 11. Маблағҳои нақди гардони хазинавии буҷети ҷумҳуриявӣ

Маблағҳои нақди гардони хазинавии буҷети ҷумҳуриявӣ ба ҳолати 1 январи соли 2022 ба маблағи 160858 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шаванд.

Моддаи 12. Ҳаҷми умумии даромад ва хароҷоти буҷетҳои маҳаллӣ

1. Ҳаҷми умумии буҷетҳои маҳаллӣ аз рўи даромад бо дар назар доштани мусоидати молиявӣ (субвенсия) ва кумаки молиявии беподош (дотатсия), ки аз буҷети ҷумҳуриявӣ ҷудо карда мешаванд, ба маблағи 8211482 ҳазор сомонӣ, хароҷот ба маблағи 8226606 ҳазор сомонӣ ва касри буҷет ба маблағи 15124 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла дар буҷети Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон 1652 ҳазор сомонӣ, вилояти Хатлон 10489 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Варзоб 252 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Рашт 408 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Лахш 241 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Нуробод 249 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Рўдакӣ 901 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Сангвор 139 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Тоҷикобод 165 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Файзобод 316 ҳазор сомонӣ ва ноҳияи Шаҳринав 312 ҳазор сомонӣ муайян карда шавад.

2. Касри буҷетҳои маҳаллӣ дар соли 2021 аз ҳисоби таъмини иҷрои барзиёди даромад пўшонида мешавад.

Моддаи 13. Таносуби воридоти андозӣ ва ғайриандозӣ ба буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ

1. Дар соли 2021 ба буҷети ҷумҳуриявӣ даромади андозӣ ва ғайриандозии зерин ворид карда шаванд:

1) андоз аз фурўши алюминийи аввалия - 100 фоиз;

2) боҷҳои гумрукӣ - 100 фоиз;

3) андоз аз арзиши иловашуда ва аксизи беруна - 100 фоиз;

4) дигар пардохтҳои ҳатмӣ ва даромадҳои ғайриандозии умумидавлатӣ (бо дар назар доштани муҷозоти молиявӣ), хироҷ барои ҳаракати воситаҳои нақлиёти автомобилии хориҷӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон -100 фоиз;

5) аз Ширкати саҳомии холдингии кушодаи "Барқи Тоҷик" - андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард, андоз аз фоида, инчунин андозҳо барои захираҳои табиӣ (роялти барои об) - 100 фоиз;

6) аз Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Неругоҳи барқи обии Сангтўда-1" андозҳо барои захираҳои табиӣ (роялти барои об) _ 100 фоиз;

7) аз Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Ширкати Алюминийи Тоҷик" ва Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Неругоҳи барқи обии Роғун" андоз аз арзиши иловашуда - 100 фоиз;

8) аз Корхонаи воҳиди давлатии "Роҳи оҳани Тоҷикистон" ва Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Тоҷиктелеком" - андоз аз арзиши иловашуда ва андоз аз фоида - 100 фоиз;

9) аз Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон "Амонатбонк" - андоз аз фоида - 100 фоиз;

10) аз марказҳои идораи лоиҳаҳои сармоягузорӣ, намояндагиҳои дипломатӣ, консулгариҳо ва шахсони ба онҳо баробаркардашуда - андоз аз даромади шахсони воқеӣ - 100 фоиз;

11) аз ширкатҳои алоқаи мобилӣ (ба истиснои Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Тоҷиктелеком") - андоз аз арзиши иловашуда ва аксиз - 100 фоиз;

12) аз Бонки миллии Тоҷикистон - андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз даромади шахсони воқеӣ, дигар пардохтҳои ҳатмӣ ва фоидаи боқимондаи баъди тасдиқи ҳисоботи соли 2020 - 100 фоиз;

13) аз Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди Тоҷикистону Америка "Корхонаи муштараки Анзоб", Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди "Ширкати кўҳии саноатии Тоҷикистону Хитой", Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди Корхонаи муштараки "Зарафшон" - андоз аз фоида - 50 фоиз;

14) пардохти бонуси обунавии яккаратаи истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ аз ҳисоби истихроҷи маъданҳои фоиданок (ба ғайр аз канданиҳои фоиданоки маъмулӣ, обҳои зеризаминӣ ва лойи табобатӣ) - 100 фоиз;

15) (на барои нашр).

2. Ҳиссаҷудокунӣ аз андозҳои умумидавлатӣ, ки аз андозсупорандагони дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордошта ворид мегардад, дар байни буҷети ҷумҳуриявӣ ва буҷетҳои маҳаллӣ аз рўи таносуби (фоизҳои) зерин тасдиқ карда шавад:

1) андоз аз арзиши иловашуда:

а) ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ба ғайр аз вилояти Суғд, шаҳрҳои Душанбе ва Роғун) - 100 фоиз;

б) аз вилояти Суғд - 50 фоиз ба буҷети вилоят ва 50 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

в) аз шаҳри Душанбе - 50 фоиз ба буҷети шаҳр ва 50 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

г) аз шаҳри Роғун - 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

2) андоз аз фоида:

а) ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ба ғайр аз шаҳри Роғун) - 100 фоиз;

б) аз шаҳри Роғун - 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

3) андоз аз даромад:

а) ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ба ғайр аз вилояти Суғд, шаҳрҳои Душанбе ва Роғун) - 100 фоиз;

б) аз вилояти Суғд - 35 фоиз ба буҷети вилоят ва 65 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

в) аз шаҳри Душанбе - 68 фоиз ба буҷети шаҳр ва 32 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

г) аз шаҳри Роғун - 86 фоиз ба буҷети шаҳр ва 14 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

4) андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард:

а) ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ба ғайр аз вилояти Суғд, шаҳрҳои Душанбе ва Роғун) - 100 фоиз;

б) аз вилояти Суғд - 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

в) аз шаҳри Душанбе - 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

г) аз шаҳри Роғун - 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

5) аксизҳои дохилӣ ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз;

6) андозҳои маҳаллӣ, боҷи давлатӣ, дигар пардохтҳои ҳатмии маҳаллӣ ва воридоти ғайриандозии маҳаллии дигар ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз.

3. Андозҳои танзимшавандае, ки ҳиссаи онҳо дар қисми даромади буҷети ҷумҳуриявӣ пешбинӣ шудааст, сараввал қатъиян ба буҷети ҷумҳуриявӣ ворид карда шуда, баъдан ҳиссаҳои муайяншуда ба буҷетҳои маҳаллӣ гузаронида мешаванд.

4. Воридоти андоз аз истифобарандагони роҳҳои автомобилгард, ки аз нақшаи тасдиқгардида барзиёд ба буҷетҳои маҳаллӣ дохил шудааст, ба буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронида мешавад.

5. Маблағи як намуди андозро ба дигар намуди андоз берун аз таъйинот гузаронидан, инчунин анҷом додани амалиёти пардохти андозҳои танзимшаванда ба буҷетҳои дахлдор, бидуни гузаронидани амалиёт тавассути Сарраёсати хазинадории марказии Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон қатъиян манъ аст.

Моддаи 14. Буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа

1. Буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа барои соли 2021 аз рўи даромад ба маблағи 3443524 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла аз ҳисоби андози иҷтимоӣ ба маблағи 3373524 ҳазор сомонӣ ва мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ба маблағи 70000 ҳазор сомонӣ ва хароҷот ба маблағи 3443524 ҳазор сомонӣ мувофиқи замимаи 3 тасдиқ карда шавад.

2. Мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ дар ҳолате ҷудо карда мешавад, агар даромади буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа талаботи воқеии пардохти нафақа ва кумакпулиҳоро пурра таъмин карда натавонад.

3. Даромади буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа аз ҳисоби андози иҷтимоӣ, хароҷоти он барои пардохти нафақа ва кумакпулиҳои иҷтимоӣ дар Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ва ҳаҷми мусоидати молиявӣ (субвенсия), ки ба вилоят ва шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ ҷудо карда мешавад, мувофиқи замимаи 4 тасдиқ карда шавад.

4. Ҳиссаҷудокуниҳо аз андози иҷтимоӣ, ки аз андозсупорандагони дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордошта ворид мешаванд, барои пардохти нафақа ва кумакпулиҳои иҷтимоӣ аз рўи таносуби (фоизҳои) зерин тасдиқ карда шаванд:

1) аз Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Ширкати Алюминийи Тоҷик" 100 фоиз ба суратҳисоби Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

2) дар шаҳри Душанбе 35,9 фоиз ба суратҳисоби раёсати Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи шаҳр ва 64,1 фоиз ба Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

3) дар шаҳри Роғун 17,4 фоиз ба суратҳисоби шуъбаи Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи шаҳр ва 82,6 фоиз ба суратҳисоби Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) дар Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳои дигари тобеи ҷумҳурӣ 100 фоиз ба суратҳисоби раёсат ва шуъбаҳои дахлдори Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 15. Муқаррароти андозию гумрукӣ ва имтиёзҳои алоҳида барои корхонаю ташкилотҳо дар соли 2021

1. Андоз аз арзиши иловашуда танҳо барои корхонаҳои коркарди гандум (ба истиснои воридоти гандум барои истеҳсоли молҳои зераксизӣ) барои воридот, коркард ва фурўши маҳсулоти аз гандум коркардшуда, инчунин барои маҳсулоти макаронии Ҷумҳурии Тоҷикистон истеҳсолшуда ва фурӯши он бо меъёри 10 фоиз муқаррар карда шавад. Баҳисобгирии андоз аз арзиши иловашуда, ки барои хариди молу маҳсулоти дигар (кор ва хизматрасонӣ), ҷиҳати таҳвил ва фурўши маҳсулоти аз гандуми коркардшуда пардохта шудааст, наметавонад аз 10 фоиз зиёд бошад.

2. Воридоти техника, воситаҳои нақлиёти махсус ва қисмҳои эҳтиётии он, нақлиёти барқӣ, ки номгўй ва миқдори онҳо аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ гардида, аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳуриявӣ ва буҷети шаҳри Душанбе барои пурра намудани парки нақлиёти мусофиркашонӣ ва беҳтар гардонидани таъминоти соҳаи алоҳидаи шаҳри Душанбе харидорӣ мешаванд, аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ, ҳамчунин воридоти қувваи барқ ва гази табиӣ ба ҷумҳурӣ аз андоз аз арзиши иловашуда озод карда мешаванд.

3. Корхонаи воҳиди давлатӣ "Оид ба истеҳсол, харид, захира ва фурўши маҳсулоти ниёзи аввалия дар шаҳри Душанбе" ҳангоми фурўши озуқа, инчунин воридоти маҳсулоте, ки номгўйи он аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, аз андоз аз арзиши иловашуда озод карда мешавад.

4. Воридоти мазути камсулфур барои эҳтиёҷоти Ҷамъияти саҳомии шакли кушодаи "Маркази барқу гармидиҳӣ"-и Душанбе, ки миқдори он аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад, аз андоз аз арзиши иловашуда, аксиз ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

5. Иҷрои кор ва хизматрасонии фармоишгар ва пудратчии асосии сохтмонҳои зерин аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард ва андоз аз фоида озод карда мешаванд, аз ҷумла: меҳмонхонаи "Исмоили Сомонӣ", воқеъ дар хиёбони Рўдакии шаҳри Душанбе, сохтмони 5 муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии таҳсилашон бо забони русӣ барои 1200 ҷойи нишаст (дар як баст) дар шаҳрҳои Душанбе, Бохтар, Хуҷанд, Кўлоб ва Турсунзода аз ҷониби Федератсияи Россия, мактаб барои 1200 ҷойи нишаст дар маҳаллаи Чордаи шаҳри Ваҳдат, барои 1200 ҷойи нишаст дар деҳаи Элоки ноҳияи Файзобод аз ҷониби Ширкати хитоии "ТВЕА", мактаб барои 320 ҷойи нишаст дар шаҳри Бохтар, барои 320 ҷойи нишаст дар шаҳри Левакант ва барои 640 ҷойи нишаст дар ноҳияи Данғара аз ҷониби Ширкати хитоии "Синохайдро", мактаб барои 540 ҷойи нишаст дар хоҷагии Эргаш Султонови ноҳияи Дўстӣ аз ҷониби Сафоратхонаи Туркманистон ва маҷмааи тандурустӣ барои 200 кат дар ноҳияи Қубодиёни вилояти Хатлон (пудратчии генералӣ ва зерпудратчии сохтмонии Ҷумҳурии Ўзбекистон). Инчунин идомаи сохтмони долонҳои иловагии зиддитармавӣ дар қитъаҳои муайяншудаи роҳи автомобилгарди Душанбе-Хуҷанд-Чанак, ки аз ҳисоби маблағгузории кумаки башардўстонаи Ҳукумати Ҷумҳурии Исломии Покистон амалӣ карда мешавад, аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард ва андоз аз фоида озод карда мешавад.

6. Воридоти мол аз ҷониби фармоишгарон ва пудратчиёни асосии сохтмони иншооти дар қисми 5 моддаи мазкур пешбинишуда тибқи номгўй ва дар ҳаҷми тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

7. Воридоти ангишт аз хориҷи кишвар ба ҷумҳурӣ ба миқдори 7200 тонна барои қонеъгардонии талаботи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии ноҳияи Мурғоби Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

8. Иҷрои кор ва хизматрасонии фармоишгар ва пудратчии асосӣ оид ба сохтмони Театри миллии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе аз андоз аз арзиши иловашуда ва андоз аз фоида озод карда мешавад.

9. Ба ухдадориҳои қарзии андозҳои Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Неругоҳи барқи обии Сангтўда-1", ва Ҷамъияти саҳомии кушодаи “НБО Роғун” ки аз ҳисоби таҳвили неруи барқ ба Ширкати саҳомии холдингии кушодаи "Барқи Тоҷик" ба вуҷуд омадаанд, фоизҳои тибқи моддаи 73 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида ҳисоб карда намешаванд.

10. Федератсияи футболи Тоҷикистон, воҳидҳои зертобеи он ва клубҳои футболи Тоҷикистон аз пардохти андозҳо аз молу мулки ғайриманқул, андоз аз воситаҳои нақлиёт, инчунин мураббиёну бозингароне, ки аз хориҷи кишвар барои рушди фаъолияти Федератсия ва клубҳои футбол ҷалб карда мешаванд, аз пардохти андоз аз даромад озод карда мешаванд.

11. Воридоти бланкҳои шиносномаҳои дорои ҳомили электронии иттилоот, ки аз ҷониби Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мегардад, аз пардохтҳои гумрукӣ ва хироҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

12. Воридоти тухмии зироатҳои кишоварзии дараҷаи суперэлита, элита ва репродуксияи якум, тухмии хушсифати кирмак барои пиллапарварӣ, гулу буттаҳои ороишӣ, дарахтони ороишӣ ва мевадиҳанда, чорвои зотӣ ва гўштӣ, инчунин ҳама намуди хўроки чорво аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

13. Иҷрои кор ва хизматрасонӣ аз тарафи намояндаи фармоишгарконсорсиуми "Tractebel Engineering S.A." (филиали "Tractebel Engineering S.A." дар Ҷумҳурии Тоҷикистон) оид ба сохтмони Неругоҳи барқи обии "Роғун", ки тибқи шартномаи тарафайн амалӣ мешавад, аз пардохти андоз аз фоида, андоз аз арзиши иловашуда ва андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард, инчунин иҷрои кор ва хизматрасонии зерпудратчиёни консорсиум аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда озод карда мешаванд.

14. Воридоти молу масолеҳи сохтмонӣ бо мақсади бунёди 10 қароргоҳ барои қабули меҳмонони сатҳи олӣ дар шафати бўстонсарои ҳукуматӣ, воқеъ дар хиёбони Рўдакии шаҳри Душанбе, ки номгўйи онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд, аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

15. Воридоти қисмҳои эҳтиётӣ, мавод ва ҷузъҳои алоҳида барои васлу истеҳсоли таҷҳизот ва мошинолоти кишоварзӣ аз ҷониби Ҷамъияти саҳомии пўшидаи "Агротехсервис"-и шаҳри Ҳисор, инчунин таҳвили минбаъдаи таҷҳизот ва мошинолоти кишоварзии истеҳсолнамудаи ҷамъияти мазкур аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

16. Воридоти молу масолеҳи сохтмонӣ ва дастгоҳу таҷҳизот барои бунёди гармхонаҳои замонавӣ, ки номгўйи онҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

17. (на барои нашр).

18. Воридоти маҳсулоти озуқа, сӯзишвории дизелӣ ва бензин аз ҷониби Агентии захираҳои моддии давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳаҷми тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда, аксиз ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад (ҚҶТ аз 6.04.2021с., № 1771).

19. Истеҳсолкунандагони маҳсулоти кишоварзӣ аз пардохти низоми соддакардашудаи андозбандӣ барои истеҳесолкунанда маҳсулоти кишоварзӣ (андозаи ягона) озод карда шавад.

20. Воридоти ду муҳарририки чархбол аз тарафи Ҷамъияти саҳомии кушодаи “Фурудгоҳи байналмилалии Душанбе” аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад (на барои нашр). (ҚҶТ аз 6.04.2021с., № 1771).

Моддаи 16. Ҳиссагузорӣ ба Фонди стабилизатсионӣ оид ба рушди иқтисодиёт аз ҳисоби иҷрои барзиёди даромади буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ

Муқаррар карда шавад, ки дар соли 2021 аз ҳисоби иҷрои барзиёди нақшаи қисми даромади буҷетҳои тасдиқшудаи Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳрҳо, ноҳияҳо 20 фоиз ва буҷети тасдиқшудаи ҷумҳуриявӣ 30 фоиз баъд аз пўшонидани касри буҷет ба Фонди стабилизатсионӣ оид ба рушди иқтисодиёт равона карда мешаванд.

Моддаи 17. Муқаррарот оид ба амонатгузории маблағи озоди буҷети ҷумҳуриявӣ, суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа дар бонкҳо

Бо мақсади зиёд намудани даромади буҷет, маблағҳои озоди буҷети ҷумҳуриявӣ, суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа, ки ба ҳолати 1 январи соли 2021 ба вуҷуд меоянд, ҳамчун амонат бо фармоиши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бонкҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба давраи кўтоҳмуҳлат дар давоми соли буҷетӣ ҷойгир карда мешаванд.

Моддаи 18. Моддаҳои ҳимояшавандаи буҷети давлатӣ

1. Ба моддаҳои ҳимояшавандаи хароҷоти буҷет музди меҳнат, маблагҷудокуниҳо ба эҳтиёҷоти иҷтимоӣ, стипендия, нафақа, кумакпулӣ, ҷубронпулӣ ва пардохти хизматрасонии коммуналӣ дохил карда шаванд.

2. Ҳангоми зарурат ва мавҷуд будани сарфа аз рўи моддаҳои дахлдори хароҷот, дар ҳолати набудани қарз аз рўи онҳо, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти маҳаллии он ва Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд бо тартиби муқарраргардида ба нақшаи тасдиқшудаи моддаҳои хароҷот тағйироти дахлдор ворид намоянд.

Моддаи 19. Пардохти ҳатмӣ ба буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ аз ҳисоби маблағҳои махсуси муассисаю ташкилотҳои буҷетӣ ва муқаррарот оид ба хароҷоти маблағҳои махсус

1. Маблағҳои махсуси вазорату идораҳо, муассисаю ташкилотҳои аз ҳисоби буҷети дахлдор маблағгузоришаванда дар қисмати даромаду хароҷоти сметаҳои ягонаи онҳо ба ҳисоб гирифта мешаванд. Аз ҳисоби маблағҳои махсуси ташкилотҳо пардохти ҳатмӣ ба буҷетҳои дахлдор ба андозаи зерин муқаррар карда мешавад:

1) Раёсати бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон - 45 фоиз;

2) Хадамоти давлатии назорат ва танзим дар соҳаи нақлиёт - 40 фоиз;

3) муассисаҳои томактабӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ - 1 фоиз, таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ, миёнаи касбӣ ва муассисаҳои соҳаи тандурустӣ - 5 фоиз, муассисаҳои дигари соҳаи маориф, илм ва фарҳанг - 10 фоиз;

4) муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ, дастгоҳҳои марказӣ ва мақомоти Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати энергетика ва захираҳои оби Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати саноат ва технологияҳои нави Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дастгоҳи марказии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон - 15 фоиз;

5) ташкилотҳои дигари буҷетӣ - 20 фоиз;

6) аз маблағҳои грантӣ, сарпарастӣ, фонди иҷораи китобҳои дарсӣ, мақсадноки супоришӣ аз ҳисоби буҷети давлатӣ, хизмати ҳарбӣ дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ, маблағҳои аз ҳисоби хироҷ барои додани шиносномаи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида ва Хазинаи сарватҳои давлатии назди Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохти мазкур ситонида намешавад.

2. Пардохти ҳатмӣ аз ҳисоби маблағҳои махсуси ташкилотҳои буҷетӣ ба буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ ҳар семоҳа на дертар аз санаи 25-уми баъди давраи ҳисоботӣ гузаронида мешавад.

3. Истифодаи маблағҳои махсуси ташкилотҳои буҷетӣ (ба истиснои маблағҳои грантӣ ва сарпарастӣ) берун аз низоми хазинадорӣ қатъиян манъ аст. Дар ҳолати риоя нагардидани низоми мазкур, маблағҳои ошкоргардида пурра ба даромади буҷети дахлдор ситонида мешаванд.

4. Дар сурати аз ҳаҷми маблағи дар буҷети давлатӣ тасдиқшуда кам ва ё зиёд ворид гардидани маблағҳои махсуси ташкилотҳои буҷетӣ, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти маҳаллии он ба сметаи даромад ва хароҷоти онҳо ва ба қисми даромад ва хароҷоти буҷети давлатӣ тағйироти дахлдор ворид менамоянд.

5. Дар ҳолати иҷро нагардидани қисми даромади буҷети давлатӣ дар соли 2021 ва норасоии маблағ барои маблағгузории хароҷоти пешбинишуда, аз ҷумла пардохти қувваи барқ, об ва хизматрасонии коммуналӣ, пардохтҳои номбаршударо вазорату идораҳо ва ташкилотҳои буҷетӣ аз ҳисоби маблағҳои махсус амалӣ менамоянд.

6. Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби додани сертификат ва Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби истифодабарии захираҳои рақамгузорӣ 50 фоизи маблағро ба даромади буҷети ҷумҳуриявӣ пардохт менамоянд. Боқимонда 50 фоизи воридоти маблағ ба суратҳисоби Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон андозбандӣ мегардад. Маблағҳои боқимондаи Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ихтиёри он мононда шуда, тартиби дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда нисбати он татбиқ намегардад.

7. Маблағҳое, ки аз ҳисоби хизматрасонии консулии (ба истиснои пардохт барои додани шиносномаҳои хориҷии дорои ҳомили электронии иттилоотӣ ва шиносномаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон (кортҳои идентификатсионӣ) Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагиҳои дипломатӣ ва консулгариҳо дар хориҷи кишвар ворид мегарданд, баъди пардохт мутобиқи қисми 1 моддаи мазкур ба буҷети ҷумҳуриявӣ барои маблағгузории фаъолияти онҳо ва сохтмону таъмири биноҳои маъмурӣ равона карда мешаванд. Маблағҳои аз ҳисоби додани шиносномаҳои хориҷии дорои ҳомили электронии иттилоотӣ ва шиносномаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон (кортҳои идентификатсионӣ) воридгардида пурра ба фонди андўхтӣ гузаронида шуда, хароҷоти он бо санади дахлдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешаванд.

8. Бақияи маблағҳои буҷетӣ ва махсуси намояндагиҳои дипломатӣ ва консулгариҳо дар хориҷи кишвар, ки ба ҳолати 1 январи соли 2021 ба вуҷуд меояд, дар ҳаҷми маблағгузории хароҷоти буҷети соли молиявӣ ба ҳисоб гирифта мешавад.

9. Дар ҳолати норасоии маблағҳои буҷетӣ барои нигоҳдории намояндагиҳои дипломатӣ, консулгариҳо ва намояндагиҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, фарқияти он аз ҳисоби маблағҳои махсуси вазорату идораҳои дахлдор амалӣ карда мешавад.

10. (на барои нашр).

Моддаи 20. Суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ

1. Воридот ба суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ ба андозаи 5 фоиз муқаррар карда шавад, аз ҷумла:

1) аз ҳисоби иҷрои барзиёдии қисми даромади буҷетҳои тасдиқшудаи маҳаллӣ;

2) аз ҳисоби маблағҳои махсуси:

а) муассисаҳои таҳсилоти олии касбии ҷумҳуриявӣ;

б) Раёсати бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

в) Хадамоти шиносномавӣ ва бақайдгирии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

г) ташкилотҳои Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

ғ) ташкилотҳои дигари буҷетӣ, ба истиснои муассисаҳои томактабӣ, таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ, муассисаҳои тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ.

2. Воридот аз ҳисоби маблағҳои махсуси Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ ба андозаи 10 фоиз муқаррар карда шавад.

3. Ворид намудани маблағҳо ба суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ бо тартиби муқарраргардида тибқи дастурамали аз ҷониби Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқгардида амалӣ карда мешавад.

4. Хароҷоти маблағҳо аз суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ бо фармоишҳои дахлдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 21. Имтиёзҳо барои хизматчиёни ҳарбӣ, кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва мақомоти қудратии дигар

1. Имтиёзи рафтуомад ба маҳалли гузаронидани рухсатӣ барои хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ки барои хизматчиёни онҳо дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон чунин имтиёз муқаррар гардидааст, дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда дар доираи маблағҳои пешбинигардида дар як сол як маротиба пардохт карда мешавад.

2. (на барои нашр).

3. Пардохти ҷубронпулӣ дар сурати бо амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳолати казармавӣ гузаронидани хизматчиёни ҳарбӣ, шахсони ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилӣ, кормандони мақомоти дигаре, ки дар ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ ва амният иштирок мекунанд, дар доираи маблағи барои фонди музди меҳнат тибқи Қонуни мазкур дар сметаҳои ягонаи даромад ва хароҷоти вазорату идораҳои дахлдор тасдиқшуда анҷом дода мешавад.

Моддаи 22. Муқаррарот оид ба ҳавасмандгардонии кормандон ва таҳкими заминаи моддию техникии Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Аз 1 январи соли 2021 барои ҳавасмандгардонии кормандон ва таҳкими заминаи моддию техникии Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон 30 фоизи маблағҳои умумии пинҳонкардашудаи (кам нишондодашудаи) андоз, фоиз ва ҷарима аз рўи онҳо, ба истиснои андози иҷтимоӣ, низомҳои махсуси андозбандӣ ва андозҳои маҳаллӣ, ки дар ҷараёни фаъолияти назоратӣ ошкор гардидаанд, ба Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 30 фоизи маблағҳои хироҷи гумрукӣ ба Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон равона карда мешаванд.

2. Маблағҳо аз ҳисоби даромадҳои андозӣ, ба истиснои андозҳо ва низомҳои махсуси дар қисми 1 моддаи мазкур нишондодашуда, бо тартиби марказонидашуда 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ бо намудҳои андоз ворид карда шуда, ҳиссаи он мутобиқи қисми 1 моддаи мазкур ба Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида шуда, барои маблағгузории тадбирҳои пешбинишуда истифода мешаванд. Тартиби дар моддаи 19 Қонуни мазкур пешбинигардида нисбат ба онҳо татбиқ намегардад.

3. Маблағҳое, ки дар ҷараёни фаъолияти назоратӣ аз ҳисоби андози иҷтимоӣ, андозҳои маҳаллӣ ва низомҳои махсуси андозбандӣ ошкор гардидаанд, бо дар назар доштани фоиз ва ҷарима аз рўи онҳо, аз рўи таъйиноташон пурра ба буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа ва буҷетҳои маҳаллӣ гузаронида шаванд.

Моддаи 23. Андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо

Аз 1 январи соли 2021 нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷиҳати ҳисобкунии андоз, боҷ, дигар пардохтҳои ҳатмӣ, муҷозоти ҷаримавӣ, пардохтҳои иҷтимоӣ, инчунин барои ҳисобкунии ин ё он бузургиҳои арзишии ҳадди ниҳоӣ (поёнӣ ё болоӣ), ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешаванд, дар ҳаҷми 60 сомонӣ муқаррар карда шавад.

Моддаи 24. Мукаррарот оид ба пардохти маблағ тибқи санадҳои судӣ ва ба буҷет ворид намудани ҷаримаҳо ва дигар пардохтҳо ҳангоми риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Муқаррар карда шавад, ки иҷрои санадҳои судӣ дар бораи ҷуброни зарари моддию маънавии аз тарафи кормандони мақомоти идоракунии давлатӣ ва ҳифзи ҳуқуқ ҳангоми адои вазифаҳои хизматӣ расонидашуда, аз ҳисоби маблағҳои сметаи ягонаи даромад ва хароҷоти онҳо амалӣ карда мешавад.

2. Муқаррар карда шавад, ки маблағҳои аз ҳисоби татбиқи чораҳои маҷбуркунӣ барои риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла аз ҳисоби мусодираи молу мулк, ҷарима, пеня. ҷубронпулӣ воридшуда ва ҳамчунин ҷуброни зарари молиявии дар натиҷаи риоя накардани интизоми молиявӣ ба буҷети ҷумҳуриявӣ расонидашуда, ба истиснои маблағҳое, ки аз вайронкунандагони қонунгузории замин ситонида мешаванд, ба даромади буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронида шаванд.

Моддаи 25. Тасдиқи ҳисобот оид ба иҷрои Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2019

1. Ҳисобот оид ба иҷрои Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2019 аз рўи даромад ба маблағи 23469405 ҳазор сомонӣ, аз рўи хароҷот ба маблағи 23806644 ҳазор сомонӣ бо барзиёдии хароҷот нисбат ба даромад ба маблағи 337239 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

2. Хароҷоти воқеии Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2019 барои уҳдадориҳои қарзии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла барои пардохти қарзи асосии беруна, бо дар назар доштани хизматрасонии он ба маблағи 1830502 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

Моддаи 26. Муқаррарот оид ба ворид намудани тағйирот ба буҷети давлатӣ

1. Дар ҳолати барзиёд ё кам иҷро гардидани қисми даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2021, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад ба қисмҳои даромад ва хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла ба қисмҳои даромад ва хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ барои соли 2021 мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи молияи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" бе тағйир додани ҳаҷми касри буҷет тағйирот ворид намояд.

2. Бо сабаби тағйир ёфтани ҳаҷми истеҳсолот (кор ва хизматрасонӣ), андозаи нарх, меъёри андоз, заминаи андозбандӣ, инчунин тағйирёбии сохтории ташкилоту муассисаҳои буҷетӣ, ки аз санадҳои меъёрии ҳуқуқии қабулнамудаи мақомоти давлатӣ бармеоянд, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қисмҳои даромад ва хароҷоти буҷетҳои дахлдор тағйирот ворид намуда, бо тартиби муқарраргардида дар байни буҷети ҷумҳуриявӣ, буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа ва буҷетҳои маҳаллӣ ҳисоби байниҳамдигарӣ мегузаронад.

3. Мақомоти молия дар Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе чунин ҳисобҳои байниҳамдигариро метавонанд байни буҷетҳои маҳаллии дахлдор амалӣ намоянд.

Моддаи 27. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур аз 1 январи соли 2021 мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе

20 ноябри соли 2020,

№ 1724

ПАЁМИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН, ПЕШВОИ МИЛЛАТ МУҲТАРАМ ЭМОМАЛӢ РАҲМОН БА МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН «ДАР БОРАИ САМТҲОИ АСОСИИ СИЁСАТИ ДОХИЛӢ ВА ХОРИҶИИ ҶУМҲУРӢ»

Ҳамватанони азиз!

Муҳтарам аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон!

Паёми Президенти мамлакат ба мақоми олии қонунбарори кишвар дар соли барои мардуми шарифи Тоҷикистон воқеан таърихӣ – сиюмин солгарди истиқлолу озодии Ватани азизамон пешниҳод мегардад.

Нишонаи номӣ (тег):

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

Рушди қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2020

Нишонаи номӣ (тег):

Рушди қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2020

Баҳодиҳии муҳтаво:

Бештар оида ба Рушди қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2020

САФАРИ КОРӢ БА НОҲИЯИ ИШКОШИМИ ВМКБ

Директори Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Саидзода Иззатулло Ҳабибулло мувофиқи Амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 18 апрели соли 2020, №АП-1376 роҳбари гурӯҳи корӣ оид ба амалӣ намудани нақшаи корҳои ободонию бунёдкорӣ ба муносибати 30-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ноҳияи Ишкошим мебошанд.

Нишонаи номӣ (тег):

САФАРИ КОРӢ БА НОҲИЯИ ИШКОШИМИ ВМКБ

Баҳодиҳии муҳтаво:

Бештар оида ба САФАРИ КОРӢ БА НОҲИЯИ ИШКОШИМИ ВМКБ

ҶАЛАСА ДОИР БА ҶАМЪБАСТИ ФАЪОЛИЯТИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИНАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

8 январи соли 2021 ҷаласа доир ба ҷамъбасти фаъолияти Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2020 бо иштироки намояндаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, сардори Раёсати ҳуқуқи Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Ғанизода Шуҳрат, роҳбарият ва кормандони Марказ баргузор гардид.

Нишонаи номӣ (тег):

ҶАЛАСА ДОИР БА ҶАМЪБАСТИ ФАЪОЛИЯТИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИНАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

МАҶЛИСИ УМУМИИ ТАШКИЛОТИ ИБТИДОИИ «ҚОНУНГУЗОРӢ»

Нишонаи номӣ (тег):

МАҶЛИСИ УМУМИИ ТАШКИЛОТИ ИБТИДОИИ «ҚОНУНГУЗОРӢ»

Баҳодиҳии муҳтаво:

ФЕҲРИСТИ ЯГОНАИ ТАҲҚИҚОТҲОИ ИЛМӢ ДАР СОҲАИ ҲУҚУҚ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Нишонаи номӣ (тег):

Баҳодиҳии муҳтаво:

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ СОБИҚАДОРОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

07.04.1995

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ СОБИҚАДОРОН

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

(Қонун аз 1.02.1996 № 223, аз 28.02.2004 № 9, аз 30.07.2007 № 290, аз 12.01.2010 № 594, аз 17.12.2020 № 1741, аз 23.12.21 № 1843, аз 24.12.2022 № 1939; 13.11.2024с., №2103 аз 02.01.2025 №2127)

Қонуни мазкур вазъи ҳуқуқии собиқадоронро муайян намуда, тартиби амалисозии сиёсати давлатиро нисбати собиқадорон муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

ФАСЛИ I. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мақсад ва вазифаҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи собиқадорон

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Мақсади қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи собиқадорон таъмини зиндагии шоиста барои собиқадорон ва иштироки онҳо дар соҳаҳои гуногуни фаъолияти ҷамъиятӣ ва давлатӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Вазифаҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи собиқадорон аз инҳо иборатанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

танзими муносибатҳои ҷамъиятие, ки субъекти онҳо собиқадорон мебошанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

ҳимояи ҳамаҷонибаи ҳуқуқу озодиҳо ва манфиатҳои собиқадорон (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

дар ҷамъият устувор намудани муносибати боэҳтиромона нисбати собиқадорон (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

тарбияи ватандӯстонаи шаҳрвандон.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи собиқадорон

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи собиқадорон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 3. Таносуби байни ин Қонун ва шартномаҳои байналхалқи

Агар дар шартномаи байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон меъёрҳое муқаррар шуда бошанд, ки аз меъёрҳои Қонуни мазкур тафовут доранд, он гоҳ меъёрҳои шартномаи байналмилалӣ истифода бурда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 4. Доираи амали Қонуни мазкур

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Амали Қонуни мазкур нисбати шахсоне татбиқ мегардад, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон сукунати доимӣ дошта, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон собиқадор эътироф шудаанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 5. Татбиқи амали Қонуни мазкур нисбати собиқадороншаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадороне, ки шаҳрвандони хориҷӣ ё шахсони бешаҳрванд буда, муваққатан ё доимӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон сукунат доранд, дар доираи муқаррарнамудаи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни мазкур аз ҳуқуқу кафолатҳо ва имтиёзҳо истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 6. Мафҳумҳои асосӣ

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

«кам кардани (озод будан аз) пардохти хизматрасонии коммунали»обтаъминкуни, обпартои, кашонда бурдани партовҳои маиши ва дигар партовҳо, таъминот бо газ, таъминот бо гарми ва қувваи барқ - дар ҳудуди меъёрҳои истифода аз хизматрасониҳои коммунали;

«кам кардани (озод будан аз) пардохти хизмати алоқа» - пардохти пули телефон, радио, ҳаққи истифодабарии антеннаи коллективи - дар ҳудуди меъёрҳои истифода аз хизматрасонии алоқа;

«кам кардани (озод будан аз) пардохти ҳаққи манзили ишғолнамудаи истиқомати» - кам кардани (озод будан аз) пардохти ҳаққи масоҳати умумии манзили ишғолнамудаи истиқомати - дар ҳудуди меъёрҳои иҷтимои.

ФАСЛИ II. СИЁСАТИ ДАВЛАТ НИСБАТИ СОБИҚАДОРОН

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Моддаи 7. Сиёсати давлат нисбати собиқадорон

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Сиёсати давлат нисбати собиқадорон аз статуси конститутсионии Тоҷикистон ҳамчун давлати иҷтимои бармеояд, ки он барои муҳайё намудани шароит ҷиҳати таъмини зиндагии шоиста ва рушду камоли озодонаи инсон нигаронида шуда, маҷмӯи тадбирҳои ҳуқуқи, иҷтимоию иқтисоди, фарҳангию маърифати, ташкили ва тадбирҳои дигарро дарбар мегирад, ки онҳо чораҳои зайлро пешбини мекунанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

Таҳия ва татбиқи барномаҳои мақсаднок, ки ҳимояи ҳуқуқи ва иҷтимоии собиқадоронро таъмин менамоянд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

аз тарафи мақомоти ҳокимият ва идораи давлати ба назар гирифтани манфиатҳои собиқадорон ҳангоми таҳия ва татбиқи муҳимтарин барномаҳои давлатии тараққиёти иҷтимоию иқтисодии кишвар (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

ҷалб намудами собиқадорон барои иштироки бевосита дар идоракунии давлат ва ҷамъият (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

мусоидат намудан ба ташкилотҳои собиқадорон дар амали гардонидани вазифаҳо ва ваколатҳояшон (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

таблиғ намудани аҳамияти хизмати ҳарби ва фаъолияти меҳнати, нуфузу эътибори мукофотҳои давлати барои корнамоиҳои ҷанги ва меҳнати.

Моддаи 8. Кафолатҳои ҳимояи иҷтимои ва ҳуқуқии собиқадорон

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

1. Давлат таъмини дараҷаи шоистаи зиндагиро ба собиқадорон кафолат дода, ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои онҳоро ҳимоя мекунад. (ҚҶТ аз 13.11.24 № 2103).

2. Ҳуқуқҳо ва дигар тадбирҳои ҳимояи иҷтимои, ки пештар барои собиқадорон ва оилаҳои онҳо тавассути қонунгузории Иттиҳоди ҶШС ва Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда шудаанд, бе додани подоши баробарарзиш ба тартибе, ки Қонун муайян кардааст, бекор карда шуда наметавонанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

3. Ба ҳеҷ гуна маҳдуд кардани ҳуқуқ ва имтиёзҳое, ки Қонуни мазкур барои собиқадорон ва аҳли оилаҳои онҳо пешбини мекунад, роҳ дода намешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843; аз 13.11.24 № 2103).

4. Амалигардонии ҳуқуқ ва кафолату ҷуброне, ки қонунгузори дар бораи собиқадорон муқаррар намудааст, аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 9. Вазифаҳо ва ҳуқуқҳои мақомоти давлати, шахсони мансабдор, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо ва шаҳрвандон нисбати собиқадорон

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот шахсони мансабдор, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шаклҳои моликият ва шароити хоҷагидори ва шаҳрвандон бояд дар ҳаққи собиқадорон ба аломати эътирофи хизматхои шоистаашон дар назди давлат ва ҷамъият ғамхори зоҳир намоянд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843). (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2039).

Мақомоти давлати, корхонаҳо, ташкилотҳо ва муассисаҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва шароити хоҷагидори, метавонанд дар бораи аз ҳисоби захираҳои худи дидани чораҳои иловаги нисбати ҳимояи иҷтимоии собиқадорон, ки дар Қонуни мазкур пешбини нашудаанд, қарор қабул намоянд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 10. Ташкилоти собиқадорон

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорон бо мақсади ҳифзи ҳуқуқҳои худ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд ташкилотҳои ҷамъиятӣ таъсис диҳанд.

Ташкилотҳои собиқадорон фаъолияти худро мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оинномаи ташкилот амалӣ менамоянд ва ҳуқуқ доранд ҳангоми таҳия ва қабули қарорҳое, ки мақомоти давлатӣ нисбати онҳо қабул менамоянд, иштирок кунанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 11. Кафолатҳои фаъолияти ташкилотҳои собиқадорон

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот инчунин корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва шароити хоҷагидори, дар доираи салоҳиятҳои худ метавонанд ба ташкилотҳои собиқадорон ёрии молияви расонанд, аз ҳисоби маблағи буҷетҳои дахлдор қарз диҳанд, ройгон ё дар асоси имтиёзнок дар ихтиёри онҳо ҷою биноҳо, таҷҳизот ва амволи дигарро, ки барои иҷрои вазифаҳои оинномавиашон заруранд, вогузор намоянд (Қонун аз 17.12.2020 № 1741, аз 23.12.21 № 1843). (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2039).

Моддаи 12. Кафолатҳои фаъолияти корхонаҳое, ки моликияти ташкилотҳои собиқадорон мебошанд

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Корхонаҳое, ки моликияти ташкилотҳои собиқадорон мебошанд, аз пардохти андозҳо ва боҷу хироҷ дар мавридҳо ва ба тартибе, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, пурра ё қисман озод буда метавонанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

ФАСЛИ III. КАТЕГОРИЯИ СОБИҚАДОР

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Моддаи 13. Категорияи собиқадорон

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорон ҳуқуқу озодиҳои сиёсӣ, иҷтимоию иқтисодӣ ва шахсӣ дошта, дорои уҳдадориҳое мебошанд, ки Конститутсия ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудаанд. (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)
Собиқадорон ба чунин категорияҳо тақсим мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);
собиқадорони амалиёти ҷанги дар қаламрави давлатҳои дигар (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);
собиқадорони хизмати ҳарби (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);
собиқадорони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ; (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)
собиқадорони меҳнат (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 14. Собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани шаҳрвандоне мебошанд, ки дар амалиёти ҷанги барои ҳифзи Ватан ё таъминоти қисмҳои армияи амалкунанда дар минтақаҳои амалиёти ҷанги бевосита иштирок кардаанд, инчунин шахсоне, ки хизмати ҳарбиро солҳои Ҷанги Бузурги Ватани сипари намудаанд, дар ақибгоҳ шаш моҳ, ба истиснои давраи кор дар қаламрави муваққатан аз тарафи душман истилогардидаи ИҶШС, кор кардаанд, ё барои меҳнати фидокорона ва хизмати бенуқсон дар ақибгоҳ бо ордену медалҳои ИҶШС дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватани мукофотонида шудаанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Чунин шахсон собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани шуморида мешаванд:

а) хизматчиёни ҳарби, аз ҷумла ба эҳтиёт ҷавобшудагон (ба истеъфо баромадагон), ки хизмати ҳарбиро дар қисмҳои ҳарби, штабҳо ва муассисаҳои дар давраи Ҷанги граждани ва Ҷанги Бузурги Ватани ба ҳайати армияи амалкунанда дохилшаванда адо намудаанд, дар амалиёти дигари ҷанги барои ҳифзи Иттиҳоди ҶШС иштирок кардаанд, партизанҳо ва пинҳонкорони Ҷанги граждани ва Ҷанги Бузурги Ватани;

б) хизматчиёни ҳарби, аз ҷумла ба эҳтиёт (истеъфо) баромада, инчунин шахсони ҳайати роҳбари ва қатории мақомоти корҳои дохили ва амнияти давлатии Иттиҳоди ҶШС, ки хизматро дар давраи Ҷанги Бузурги Ватани дар шаҳрҳое адо намудаанд, ки иштирок дар муҳофизаи онҳо ба собиқаи хизмат ҷиҳати таъин намудани нафақа аз рӯи шарту шароити барои хизматчиёни ҳарбии қисмҳои ҳарбии армияи амалкунанда муқарраршуда ҳисоб карда мешавад;

в) шахсони ҳайати кирояи Армияи шӯрави, Флоти ҳарбии Баҳри, қӯшунҳо ва мақомоти корҳои дохили ва амнияти давлатии ИҶШС, ки дар қисмҳо, штабҳо ва муассисаҳои ба ҳайати армияи амалкунанда дохилшаванда дар давраи Ҷанги Бузурги Ватани аз рӯи штат соҳибмансаб буданд ё дар он давраҳо дар шаҳрҳое буданд, ки иштирок дар муҳофизаи онҳо ба собиқаи хизмат ҷиҳати таъин намудани нафақа аз рӯи шарту шароити барои хизматчиёни ҳарбии қисмҳои армияи амалкунанда муқарраршуда ҳисоб карда мешавад.

г) шахсоне, ки дар давраи Ҷанги Бузурги Ватани дар ҳайати қисмхои ҳарби, штабҳо ва муассисаҳои ба ҳайати армияи амалкунанда ва флот дохилшаванда ба сифати писархондҳои (тарбиягирандагони) полкҳо ва юнгаҳо шомил буданд;

д) шахсоне, ки дар амалиёти ҷанги бар зидди Германияи фашисти ва иттифоқчиёни он дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватани дар қаламрави кишварҳои хориҷи дар ҳайати отрядҳои партизани, гурӯҳҳои пинҳонкор ва дигар воҳидҳои зиддифашисти иштирок кардаанд;

е) хизматчиёни ҳарби, аз ҷумла онҳое, ки ба эҳтиёт (истеъфо) баромадаанд, шахсони ҳайати роҳбари ва қатории мақомоти корҳои дохили ва амнияти давлати, шахсоне аз ҷумлаи ҷанговарон ва ҳайати фармондеҳии баталонҳои қиркунанда, взводҳо ва отрядҳои муҳофизати халқ, ки супоришҳои Ҷангии ҳукуматии Иттиҳоди ҶШС-ро дар давраи аз 1 январи соли 1944 то 9 майи соли 1945 дар қаламрави ИҶШС, ҶШС Белоруссия, ҶШС Литва, ҶШС Латвия ва ҶШС Эстония иҷро кардаанд.

Моддаи 15. Дигар категорияҳои шаҳрвандоне, ки ба собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани баробар карда шудаанд

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Ба ҷумлаи собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани, ки дар моддаи 14-уми Қонуни мазкур пешбини гардидаанд, чунин шахсон низ дохил мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

а) коркунони воҳидҳои махсуси Комиссариати халқии роҳҳо, Комиссариати халқии алоқа, ҳайати шинокунандаи киштиҳои шикори ва нақлиёти ва ҳайати парвозу боркашонии авиатсияи Комиссариати халқии саноати моҳии собиқ Иттиҳоди ҶШС, Флоти баҳрию дарёи, ҳайати парвозу боркашонии авиатсияи роҳҳои асосии баҳрии шимоли, ки дар давраи Ҷанги Бузурги Ватани ба ҳолати шахсони ба ҳайати Армияи Сурх дохилбуда гузаронида шуда, ба манфиати армияи амалкунанда ва флот вазифаҳоро дар ҳудуди сарҳадҳои ақибгоҳии фронтҳои амалкунанда, минтақаҳои оперативии флотҳо иҷро менамуданд, инчунин аъзоёни экипажи киштиҳои флоти нақлиёти, ки дар оғози Ҷанги Бузурги Ватани ба бандарҳои давлатҳои дигар боздошта шуда буданд;

б) шахсоне, ки дар объектҳои мудофиаи зиддиҳавои, мудофиаи зиддиҳавоии маҳалли, дар сохтмони иншоотҳои мудофиави, базаҳои баҳри, аэродромҳо ва дигар объектҳои ҳарбии ҳудуди сарҳади ақибгоҳии фронтҳои амалкунанда, дар қитъаҳои роҳи оҳан ва автомобилии ба фронт наздик, дар госпиталҳои эвакуатсиони ва поёздҳои санитари дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватани кор кардаанд;

в) кормандони муассисаҳо, ташкилотҳо (аз ҷумла муассисаҳо ва ташкилотҳои фарҳанг ва санъат), намояндагони воситаҳои ахбори оммави, ки дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватани ба ҳайати армияи амалкунанда ба командировка фиристода шудаанд;

г) шахсоне, ки дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватани аз тарафи мақомоти ҳокимияти маҳалли ба ҷамъоварии муҳимот ва техникаи ҳарби, аз мина тоза кардани минтақаҳо ва объектҳо ҷалб карда шудаанд;

д) шаҳрвандоне, ки дар давраи муҳосираи шаҳри Ленинград (аз 8 сентябри соли 1941 то 27 январи соли 1944) дар корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои шаҳр кор кардаанд ва бо медали «Барои мудофиаи Ленинград» мукофотонида шудаанд ва шахсоне, ки бо нишони «Сокини Ленингради дар муҳосирабуда» мукофотонида шудаанд;

е) шахсоне, ки бо ордену медалҳои Иттиҳоди ҶШС барои мехнати фидокорона ва хизмати бенуқсони ҳарби дар ақибгоҳ дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватани мукофотонида шудаанд;

ж) шахсоне, ки дар давраи аз 22 июни соли 1941 то 3 сентябри соли 1945 дар хизмати ҳарби, дар хизмати мақомоти корҳои дохили ва амнияти давлати на камтар аз шаш моҳ буданд (ғайр аз шахсоне, ки дар хизмати армияи амалкунанда қарор доштаанд);

з) шахсоне, ки дар давраи Ҷанги Бузурги Ватани дар ақибгоҳ камаш шаш моҳ, ба истиснои вақти кор дар марзҳои муваққатан истилошудаи ИҶШС, кор кардаанд;

и) собиқ маҳбусони ноболиғи лагерҳои консентратсиони, гетто ва дигар ҷойҳои нигаҳдории маҷбури, ки аз тарафи фашистон ва иттифоқчиёни онҳо дар давраи Ҷанги дуюми ҷаҳон сохта шуда буданд;

к) ҳамсари (шавҳари) маъюбони вафоткардаи Ҷанги Бузурги Ватани ва маъюбоне, ки ба онҳо баробар карда шудаанд, инчунин ҳамсари (шавҳари) иштирокчиёни вафоткардаи ҷанг, партизанҳо, пинҳонкорон, шаҳрвандоне, ки дар давраи муҳосираи шаҳри Ленинград дар муассисаҳо, корхонаҳо ва ташкилотҳои шаҳр кор кардаанд ва бо медали «Барои мудофиаи Ленинград» ва нишони «Сокини Ленингради дар муҳосирабуда» мукофотонида шуда, дар натиҷаи касалиҳои умуми, иллати (маъюбии) меҳати ва дигар сабабҳо ҳамчун маъюб эътироф шудаанд (ба ғайр аз шахсоне, ки дар натиҷаи амалҳои ғайриқонуни маъюб шудаанд), ва никоҳи дигар накардаанд.

Моддаи 16. Иштирокчиёни амалиёти ҷанги дар қаламрави давлатҳои дигар

Чунин шахсон иштирокчиёни амалиёти ҷанги дар қаламрави давлатҳои дигар шуморида мешаванд:

а) хизматчиёни ҳарби, аз ҷумла ба эҳтиёт (истеъфо) баромадагиҳо, ӯҳдадорони ҳарбие, ки ба ҷамъомадҳои ҳарби ҷалб шудаанд, шахсони ҳайати қатори ва фармондеҳии мақомоти корҳои дохили ва амнияти давлати, кормандони мақомоти мазкур ва Вазорати мудофиаи собиқ ИҶШС, ки дар асоси қарори мақомоти ҳокимияти давлатии ИҶШС ба дигар давлатҳо фиристода шуда, ҳангоми иҷрои вазифаҳои ҳарбиашон (хизматиашон) дар ин давлатҳо дар амалиётҳои ҷанги иштирок кардаанд;

б) хизматчиёни ҳарби, аз ҷумла ба эҳтиёт (истеъфо) баромадагиҳо, шахсони ҳайати қатори ва роҳбарии мақомоти корҳои дохили ва амнияти давлати, ҷанговарон ва ҳайати фармондеҳии баталонҳои қиркунанда, взводҳо ва отрядҳои муҳофизаи халқ, ки ҳангоми иҷрои супоришоти Ҷангии ҳукумати дар қаламрави ИҶШС дар давраи аз 10 маи соли 1945 то 31 декабри соли 1951 ё давраҳои дигар дар амалиёти ҷанги иштирок кардаанд;

в) хизматчиёни баталонҳои автомобили, ки ба Афғонистон барои кашондани борҳо дар давраи амалиёти ҷанги ба ин кишвар фиристода шудаанд;

г) хизматчиёни ҳарбии ҳайати парвозкунанда, ки аз қаламрвви Иттиҳоди ҶШС барои иҷрои супоришҳои Ҷанги ба Афғонистон парвоз кардаанд;

д) кормандоне, ки (ба шумули аъзоёни экипажҳои парвозкунандаи самолётҳои авиатсияи граждани, ки дар давраи амалиёти ҷанги дар Афғонистон парвоз кардаанд) ба қисмҳои ҳарбии Қувваҳои Муссаллаҳи ИҶШС ҳудуди давлатҳои дигар хизмат расонида, маъюб шудаанд, садаме дидаанд, ё иллатнок гардидаанд, ё бо ордену медалҳои ИҶШС мукофотонида шудаанд;

е) кормандоне, ки аз декабри соли 1979 то декабри соли 1989 ба Афғонистон ба кор фиристода шуда, мӯҳлати хизмати муқарраршударо адо намудаанд ё бо сабабҳои узрнок пеш аз мӯҳлат пас фиристода шудаанд.

Моддаи 17. Маъюбони Ҷанги Бузурги Ватани ва маъюбони амалиёти ҷанги дар қаламрави давлатҳои дигар

Чунин шахсон маъюбони Ҷанги Бузурги Ватани ва маъюбони амалиёти ҷанги дар қаламрави давлатҳои дигар1 шуморида мешаванд:

а) хизматчиёни ҳарби, аз ҷумла ба эҳтиёт (истеъфо) баромадагиҳо, (ба шумули тарбиягирандагони қисмҳои ҳарби ва юнгаҳо), ки хизмати ҳарбиро адо намудаанд ё дар қисмҳои ҳарби, штабҳо ва муассисаҳои шомили ҳайати армияи амалкунанда дохилшаванда муваққатан қарор доштанд, партизанҳо, пинҳонкорон, коргарон ва хизматчиёне, ки дар натиҷаи ярадоршави, садама, иллат ё бемории дар давраи Ҷанги граждани ва Ҷанги Бузурги Ватани, дар минтақаҳои роҳи оҳани наздикии фронт, дар сохтмони иншоотҳои мудофиави, базаҳои ҳарбии баҳри, аэродромҳо гирифтор шудаашон маъюб гардидаанд ва онҳое, ки аз ҷиҳати таъмини нафақа ба хизматчиёни ҳарбии қисмҳои армияи амалкунанда баробар карда шудаанд;

б) хизматчиёни ҳарбие, ки дар натиҷаи ярадоршави, садама, иллат ё бемории ҳангоми ҳифзи Ватан ё ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизмати ҳарби дар фронт, дар минтақаҳои амалиёти ҷанги маъюб шудаанд;

в) шахсони ҳайати қатори ва роҳбарии мақомоти корҳои дохили ва амнияти давлати, ки дар натиҷаи ярадоршави, садама, иллат ё бемории ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматиашон дар минтқаҳои амалиёти ҷанги ба амаломада маъюб шудаанд;

г) хизматчиёни ҳарби, шахсони ҳайати қатори ва роҳбарии мақомоти корҳои дохили ва амнияти давлати, ҷанговарон ва ҳайати фармондеҳии баталионҳои қиркунанда, взводҳо ва отрядҳои муҳофизаи халқ, ки дар натиҷаи ярадоршави, садама, иллат ё бемории ҳангоми иҷрои супоришҳои Ҷангии ҳукумати дар қаламрави ИҶШС дар давраи аз 1 январи соли 1944 то 31 декабри соли 1951 ё давраҳои дигар ба амаломада маъюб шудаанд;

д) шахсоне, ки дар давраи Ҷанги Бузурги Ватани аз тарафи мақомоти ҳокимияти маҳалли ба ҷамъоварии лавозимот ва техникаи ҳарби, аз мина тоза кардани минтақаҳо ва объектҳо ҷалб шуда, дар натиҷаи ярадоршави, садама, иллат ё бемории дар ин давра шудаашон маъюб шудаанд;

е) кормандони ба қисмҳои армияи амалкунанда дар қаламрави давлатҳои дигар хизматрасонанда, ки дар натиҷаи ярадоршави, садама, иллат ё бемории дар давраи амалиёти ҷанги дар ин давлатҳо мубталогаштаашон маъюб шудаанд.

Моддаи 18. Мақомоте, ки феҳристи қисмҳои ба ҳайати армияи амалкунанд дохилшаванда, феҳристи давлатҳоеро, ки дар онҳо амалиёти ҳарби бо иштироки шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон бурда шудаанд, муайян мекунанд ва шаҳрвандонро ба категорияи собиқадорон дохил менамоянд

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Феҳристи қисмҳои ҳарби, ки ба ҳайати армияи амалкунанда дохил буданд, аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Феҳристи давлатҳо, шаҳрҳо, минтақаҳо ва давраҳои амалиёти ҷанги, ки бо иштироки шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон бурда шудаанд, инчунин ба ҷумлаи собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани ва собиқадорони амалиёти ҷанги дар қаламрави давлатҳои дигар дохил намудани дигар категорияҳои шаҳрвандон аз тарафи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 19. Собиқадорони хизмати ҳарбӣ

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Хизматчиёни ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи, Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Иттифоқи ҶШС, Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳои сарҳади, қӯшунҳои дохили ва дигар воҳидҳои ҳарбии мувофиқи Қонун ташкилшуда, инчунин хизматчиёни ҳарбии вазоратҳо ва идораҳое, ки дар онҳо хизмати ҳарби пешбини шудааст, дар сурати мавҷудияти яке аз асосҳои зайл собиқадорони хизмати ҳарбӣ мебошанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843), (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2039):

25 соли тақвимии собиқаи хизмат ва беш аз он;
рухсат шудан аз хизмати ҳарби бинобар вазъи саломати (аз рӯи маъюби); (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)
рухсат шудан аз хизмати ҳарби бинобар ихтисор шудани штатҳо дар сурати мавҷудияти 20 соли тақвимии собиқаи хизмат ва беш аз он; (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)
дода шудани унвони фахри ё мукофотонида шудан бо орденҳою медалҳои ИҶШС ва Ҷумҳурии Тоҷикистон, мукофотонида шудан бо се дараҷаи нишонҳои хизмати шоистаи идорави.

Барои шахсони дар моддаи мазкур зикршуда унвони «Собиқадори хизмати ҳарбӣ» муқаррар карда мешавад. Тартиби додани унвони «Собиқадори хизмати ҳарбӣ»-ро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад. (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

Моддаи 20. Собиқадорони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ он шахсоне мебошанд, ки дар вазифаи қаторӣ ё дар ҳайати роҳбарӣ (аз рӯи аттестатсия) дар мақомоти корҳои дохилӣ, мақомоти гумрук, мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия, мақомоти назорати маводи нашъаовар ва мақомоти прокуратура хизмат мекунанд, судяҳои собиқ Иттиҳоди ҶШС ва Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин судяҳои Суди иқтисодии Иттиҳоди давлатҳои мустақил, ки дорои яке аз асосҳои зайл ҳастанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843, аз 24.12.2022 № 1939, Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2039):

25 соли тақвимии собиқаи хизмат ва беш аз он;
рухсат шудан аз вазифа (хизмат) бинобар вазъи саломати (аз рӯи маъюби); (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)
рухсат шудан аз вазифа (хизмат) бинобар ихтисори штатҳо дар сурати мавҷудияти 20 соли тақвимии собиқаи хизмат ва беш аз он; (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)
дода шудани унвони фахри ё мукофотонида шудан бо ордену медалҳои ИҶШС ва Ҷумҳурии Тоҷикистон, мукофотонида шудан бо се дараҷаи нишонҳои хизмати шоистаи идоравӣ.

2.Барои шахсони дар моддаи мазкур зикршуда унвони «Собиқадори мақомоти ҳифзи ҳуқуқ» муқаррар карда мешавад. Тартиби додани унвони «Собиқадори мақомоти ҳифзи ҳуқуқ»-ро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад. (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

Моддаи 21. Собиқадори меҳнат

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорони меҳнат шахсоне мебошанд, ки дар корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо сарфи назар аз шакли моликият ва шароити хоҷагидори дар давоми на камтар аз 25 соли тақвими (барои мардҳо) ва 20 соли тақвими (барои занҳо) кор карда, яке аз асосҳои зеринро доранд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

дода шудани унвони фахри ё мукофотонида шудан бо ордену медалҳои Иттиҳоди ҶШС ё Ҷумҳурии Тоҷикистон;

мукофотонида шудан бо се дараҷаи нишонҳои хизмати шоистаи идорави;

барои хизматҳои шоистаашон нафақа мегиранд.

Тартиб ва шарту шароити додани унвони «Собиқадори меҳнат» аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843 аз 02.01.2025 № 2127).

Моддаи 22. Эътибори унвони «Қаҳрамони Тоҷикистон», орденҳо, медалҳо ва унвонҳои фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

Эътибори унвони «Қаҳрамони Тоҷикистон», орденҳо, медалҳо ва унвонҳои фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад. (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

Собиқадороне, ки ба мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардидаанд, аз дигар ҳуқуқу кафолатҳо ва ҷуброн, ки тавассути Статути мукофотҳои мазкур мувофиқи қонун муқаррар карда шудаанд, истифода бурда метавонанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 23. Нишони сарисинаги ва шаҳодатномаи собиқадор

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Нишонҳои сарисинагии собиқадороне, ки дар моддаи 13-уми Қонуни мазкур зикр шудаанд, аз номи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути мақомоти (шахсони) ба он вазифадор кардашуда супурда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843. Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2039 аз 02.01.2025 № 2127).

Статути нишони сарисинаги тафассути Қонун муайян карда мешавад ва тавсифи он аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад (Қонун аз 13.11.98с. № 675).

Ҳуқуқ, кафолатҳо ва ҷуброни давлатии собиқадорон ҳангоми аз тарафи онҳо нишон додани шаҳодатномаҳои намунаашон якхелае, ки Шӯрои Вазирони ИҶШС то 31 декабри соли 1991 ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҳар як категорияи собиқадорон муқаррар кардааст, татбиқ мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 24. Тадбирҳои умумии ҳифзи ҳуқуқи ва иҷтимоии собиқадорон

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Ба шахсоне, ки дар асоси ҳамин Қонун собиқадор дониста шудаанд, афзалиятҳои зайл дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

1) ҳуқуқи афзалиятнок барои муолиҷаи ройгон дар муассисаҳои тиббии статсионари ва амбулатории давлати (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

2) муоинаи ҳарсолаи диспансери дар муассисаҳои тиббии давлати;

3) ҳангоми ба нафақа баромадан ройгон истифода бурдан аз марказҳои саломатие, ки дар онҳо ба қайд гирифта шуда буданд (аз ҷумла марказҳои саломатии тобеи идори) (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

4) дар навбати аввал аз ҷои кор таъмин карда шудан, барои бекорон бошад, - аз тарафи мақоми таъинкунандаи нафақа дар маҳалли истиқомат ё аз тарафи мақоми таъинкунандаи нафақа таъмин намудани роҳхатҳо барои истироҳат дар шифохонаҳо, профилакторияҳо ва истироҳатгоҳҳо;

5) афзалият барои табобати истироҳатгоҳию курорти дар вақти муносиб (аз рӯи қоидаҳои банди 9-уми ҳамин модда); (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

6) бемузд омӯхтани касбҳои нав дар маҳалли кор дар курсҳои такмили ихтисос дар системаи давлатии тайёр кардани кадрҳо ва такмил додани ихтисоси онҳо бо пардохти музди меҳнат аз ҷои кор дар тамоми давраи таҳсил;

7) дар мавриди мувофиқ истифода бурдани рухсатии меҳнатии ҳарсолаи пулаки ва гирифтани рухсатии бемузди меҳнат (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

8) афзалият ҳангоми таъини нафақа, пардохти кумакпулӣ ва андоз, ки қонунгузори муқаррар кардааст;

9) афзалият ҳангоми қабул шудан ба хона-интернатҳо барои пиронсолону маъюбон, марказҳои минтақавии хизматрасонии иҷтимоии нафақахӯрон ва шӯъбаи расонидани ёрии иҷтимои дар хона (бенавбат фақат ба собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани ва амалиёти ҷанги дар қаламрави давлатҳои дигар, ба категорияи боқимондаи собиқадорон - дар навбати аввал) (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

10) афзалият дар истифодаи тамоми навъҳои хидмати алоқа, муассисаҳои мадани-равшаннамои ва варзишию тандурусти, харидани билет ба тамоми, навъҳои нақлиёт (аз рӯи қоидаҳои банди 9-уми ҳамин модда);

11) афзалият ҳангоми қабул шудан ба муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ; (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2039)

12) афзалият ҳангоми дохил шудан ба кооперативҳои манзили, сохтмони манзил, гараж, кооперативҳои бустонсаройсози, ширкатҳои боғпарварию обчакори, ҳангоми гирифтани қитъаҳои замин (дар ҳудуди меъёре, ки қонунгузори муқаррар кардааст) барои сохтмони хонаҳои хусуси, хоҷагиҳои боғдорию обчакори (аз рӯи қоидаҳои банди 9-уми ҳамин модда);

13) афзалият дар гирифтани қарз аз муассисаҳои бонки давлати барои харидани (сохтани) хона, манзили истиқоматии шахси, боғсарой, ободонии қитъаи боғи ва таъмири асосии манзилҳои ба онҳо тааллуқдошта (аз рӯи қоидаҳои банди 9-уми ҳамин модда);

14) ройгон шахси кунонидани манзили ишғолкардаи истиқомати дар хонаҳои фонди давлати ва идораҳо (аз рӯи қоидаҳои банди 9-уми ҳамин модда) (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

15) ба ҳисоби собиқаи меҳнат (собиқаи хизмат) дохил кунонидани факти иштирок дар амалиётҳои ҷанги дар ҳаҷми секарата (як сол ба ҳисоби се сол).

ФАСЛИ IV. ҲУҚУҚ ВА КАФОЛАТУ ҶУБРОНИ ДАВЛАТИИ СОБИҚАДОРОНИ ҶАНГИ БУЗУРГИ ВАТАНИ

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Моддаи 25. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорони ҷанг (моддаи 14-ум) ғайр аз тадбирҳои ҳифзи ҳуқуқи ва иҷтимои, ки дар моддаи 24-уми ҳамин Қонун пешбини шудаанд, аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии зерин истифода менамоянд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

а) умрбод аз пардохтҳои зерин озод карда мешаванд;

1) аз андоз аз даромад, андози замин, андоз аз соҳибони иморатҳо ва андоз аз моликияти шахсони воқеъи, андоз аз соҳибони васоити нақлиёт ва дигар мошину механизмҳои худгард, инчунин андоз аз курортпули, андоз аз пули рақамҳои автомобили ё мотоколяскаҳо, пардохти патент барои машғул шудан ба фаъолияти фардии меҳнати ё ба қайди давлат даровардани шуғли соҳибкори бидуни ташкили шахси ҳуқуқи, инчунин дар мавридҳое, ки қонунгузори муқаррар кардааст, аз пардохти дигар намуди андозҳо ва боҷу хироҷ;

2) аз пардохти ҳаққи манзили ишғолнамудаи истиқомати. Зимнан то 15 метри мураббаъ аз масоҳати иловагии истиқомати ба андозан яккарата пардохта мешавад;

3) аз пардохти ҳаққи хидмати посбонии ғайриидорави, хадамоти коммунали (новобаста аз фонди манзили, ба истиснои пардохти қувваи брақ ва гази табии) ва барои онҳое, ки дар хонаҳои оби гарме надошта зиндаги мекунанд, аз пардохти пули сӯзишвори дар ҳудуди меъёри фурӯши барои аҳоли муқарраршуда ва хизматгузории нақлиёти барои расонидани ин сӯзишвори (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 9);

4) аз пардохти хизмати алоқа;

5) барои гирифтани қитъаҳои замин дар он ҳаҷме, ки қонунгузори барои сохтани хонаи шахси, боғчаҳо, гараж, хоҷагии боғдорию полези, чорво муқаррар кардааст;

6) аз фоизи қарзи яккаратаи муассисаҳои бонки давлати барои харидани (сохтани) хона, бинои шахси, боғсаро, ободонии қитъаи замини боғ, ташкили хоҷагии ёрирасон ё деҳқони;

7) аз дорупули дар асоси дорухат дар ҳудуди меъёрҳое, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст; (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

8) аз ҳаққи сохтану тармим кардани дандонҳои сунъи (ба истиснои дандонҳои сунъие, ки аз металлҳои қиматбаҳо сохта шудаанд) инчунин барои таъмин кардан бо навъҳои дигари ёрии протезию-ортопеди (ба истиснои онҳое, ки аз металлҳои қиматбаҳо сохта шудаанд);

9) аз пули роҳхатҳо барои табобати истироҳатгоҳию курорти (ба шарте, ки онҳо барои корнамоиҳои ҷанги бо ду ва зиёда аз он орденҳои ИҶШС ва Ҷумҳурии Тоҷикистон мукофотонида шуда бошанд) (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

10) аз роҳкирои ҳамаи навъҳои нақлиёти мусофирбари шаҳри ва наздишаҳри (ба ғайр аз такси) ва дар нақлиёти автомобилии истифодаи умуми, бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои такси) дар деҳот дар ҳудуди ноҳияи маъмурии ҷои истиқомат, ҳамчунин дар нақлиёти роҳи оҳани наздишаҳри ва автобусҳои хатти ҳаракати наздишаҳри (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

11) аз роҳкиро як бор дар ду сол ҳангоми рафтуомад дар нақлиёти роҳи оҳан, ҳавои ё автомобили ё ин ки мувофиқи хоҳиши ӯ дар як сол як бор сафар (рафтуомад) кардан бо нархи 50 фоиз арзоншуда бо навъҳои нақлиёти дар боло номбурда;

б) ғайр аз ин ҳуқуқи зерин дода мешавад:

1) дар навбати аввал (барои маъюбон бенавбат) аз ҷои кор, бо нархи арзон ва барои касоне, ки кор намекунанд, аз ҳисоби мақоми дахлдори таъминоти нафақа гирифтани роҳхат барои табобати истироҳатгоҳию курорти (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

2) дар навбати аввал шахсони барои беҳбуди шароити манзили муҳтоҷ, (маъюбони гурӯҳи 1 ва 2 бенавбат) аз ҳисоби фондҳои манзилии давлати ё идорави ройгон бо манзили истиқомати таъмин мешаванд (кӯчондани онҳо аз манзили истиқоматии хизмати бе додани манзили истиқоматии дигар манъ аст) (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

3) бенавбат гузаронидани телефони хона, зимнан барои инвалидони ҷанг ройгон (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

4) берун аз конкурс қабул кардан ба муассисаҳои таълими давлатии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ ва дар давраи таҳсил дар ин муассисаҳо гирифтани стипендияи зиёдтаре, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст; (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2039)

5) аз ҷои кор гирифтани рухсатии бемузди меҳнат ба мӯҳлати се ҳафта (маъюбони ҷанг то чор ҳафта) (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

6) дар навбати аввал (барои маъюбони ҷанг бенавбат) таъмир намудани манзили истиқомати;

7) гирифтани кумакпулӣ барои корношоямии муваққати дар натиҷаи бемории умуми то се моҳ паи ҳам ё то чор моҳ, паи ҳам дар як соли тақвими (маъюбони ҷанг мувофиқан чор ва панҷ моҳ); (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

8) гирифтани кумакпулӣ барои корношоямии муваққати дар ҳаҷми 100 фоиз, новобаста аз собиқаи меҳнати; (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

9) дар навбати аввал таъмин шудан бо сӯзишвори.

Ба иштирокчиёни ҷанг, ки дар натиҷаи бемориҳои умуми, иллати меҳнати ва дигар сабабҳо (ба истиснои шахсоне, ки маъюбиашон дар натиҷаи аъмоли ғайриқонуни ба амал омадааст) маъюб шудаанд, ҳуқуқу кафолатҳо ва ҷуброни маъюбони ҷанг, мувофиқи гурӯҳи муқаррашудаи маъюби, бидуни ташхиси иловагии экспертии тибби дода мешавад.

Моддаи 26. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии маъюбони ҷанг

Ба маъюбони ҷанг (моддаи 17) илова бар тадбирҳои ҳимояи ҳуқуқиву иҷтимоии дар моддаи 24-25-уми ҳамин Қонун пешбинишуда ҳуқуқҳои зерин дода мешаванд:

1) бенавбат дар муассисаҳои давлатии табобатии статсионари хобидан (барҳам додани шифохонаи маъюбони ҷанг мумкин нест);

2) ба онҳо мутобиқи хоҳишашон ба ҷои роҳхат, барои табобати истироҳатгоҳу курорти дар ду сол як бор додани ҷубронпули аз рӯи тартибу андозае, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

3) гирифтани варақаи бемори (ба маъюбони гурӯҳи 1-2) дар сурати нокифоя будани рухсатии навбати ва иловаги барои табобат ва рафтуомади курорт барои чанд рӯзе, ки лозим бошад. Зимнан кумакпулӣ, сарфи назар аз он ки роҳхат аз ҳисоби ки дода шудааст, пардохта мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843; аз 13.11.2024с., №2103);

4) бенавбат гирифтани масолеҳи сохтмони барои сохтмони манзили шахси ва таъмири асосии хонае, ки дар он истиқомат мекунанд;

5) таъмири асосии хонаҳои хусуси аз ҳисоби буҷети маҳалли ба тартибе, ки Ҳукумати ҶумҳурииТоҷикистон муайян кардааст;

6) ройгон сафар кардан, аз ҷумла барои шахсе, ки маъюби гурӯҳи 1-умро ҳамроҳи мекунад, дар тамоми навъҳои нақлиёти шаҳрии мусофиркаш бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) ва дар нақлиёти автомобилии истифодаи умуми (ба ғайр аз такси) дар деҳот дар ҳудуди ноҳияи маъмурии ҷои истиқомат, инчунин ҳаракати наздишаҳри (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

7) дар як сол як бор ройгон сафар кардан (рафтану омадан) тавассути нақлиёти роҳи оҳан, нақлиёти ҳавои ё автомобилии байнишаҳри. Ба шахсе, ки маъюби гурӯҳи 1-умро дар сафар ҳамроҳи мекунад (на зиёдтар аз як ҳамроҳикунанда) нархи раҳкирои навъҳои номбаршудаи нақлиёт 50 фоиз арзон карда мешавад. Зимнан, маъюбони гурӯҳи 3-юм-дар як сол як бор аз роҳкирои 50 фоиз арзоншудаи (рафтану омадан) бо нақлиёти роҳи оҳан, ҳавои ва нақлиёти автомобилии байнишаҳри истифода мебаранд (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

Ба маъюбони Ҷанги Бузурги Ватани аз рӯи тартибу мӯҳлате, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян кардааст, бо пешниҳоди муоинаи тибби ройгон (бидуни ҳуқуқи фурӯхтан) автомобили сабукрави дасти идорашаванда ба муддати ҳафт сол ё ин ки мотоколяска ба муддати истифодаи панҷсола дода шуда, ҳароҷоти хариди бензин, қисмҳои эҳтиёти, инчунин хароҷоти тармиму хизматрасонии техникиашон пардохта мешавад. Зимнан ба маъюбоне, ки аз рӯи муоинаи тибби барои ройгон мошин ё мотоколяска гирифтан ҳуқуқ доранду онро нагирифтаанд, ҳар сол ҷубронпулии хароҷот барои истифодаи нақлиёт пардохта мешавад (Қонун аз 17.12.2020 № 1741).

Моддаи 27. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии собиқадорони амалиётҳои ҷанги дар қаламрави давлатҳои дигар

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорони амалиёти ҷанги дар қаламрави давлатҳои дигар ба ғайр аз тадбирҳои ҳифзи ҳуқуқи ва иҷтимои, ки дар моддаи 24-уми ҳамин Қонун пешбини шудаанд, аз кафолату ҷуброни зерин истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

а) кафолату ҷуброни дар моддаи 25-уми ҳамин Қонун зикршуда, ба истиснои зербандҳои 2), 3), 4)-ум ва 10)-уми банди «а» ва зербандҳои 3, 7-уми банди «б» - шахсоне, ки дар сарсатрҳои «а», «б», «в»-и моддаи 16-уми ҳамин Қонун зикр шудаанд, истифода мебаранд. 3имнан категорияи шахсони мазкур хизмати коммунали (ба истиснои пардохти қувваи брақ ва гази табии), пули хизмати алоқаро 50 фоиз кам месупоранд, барояшон бенавбат телефони хона гузаронида мешавад. Бар замми он, категорияи шахсони номбаршуда, ки садама дидаанд ва ярадору иллатнок шудаанд, ҳақ доранд дар ду сол як бор (рафтану омадан) дар нақлиёти роҳи оҳан, ҳавои ё нақлиёти автомобилии байнишаҳри ройгон сафар кунанд, ё бо хоҳиши худ дар як сол як бор дар нақлиёти зикршуда бо пардохтани 50 фоизи ҳақи роҳкиро сафар кунанд (Қонуни ҶТ аз 1.02.1996 № 223, аз 28.02.2004 № 9, аз 12.01.2010 № 594, аз 17.12.2020 № 1741);

б) дар моддаи 25-уми Қонуни мазкур зикршуда ба истиснои зербандҳои 1), 2), 3), 4)-ум ва 10)-уми банди «а» ва зербандҳои 3, 7, 9-уми банди «б» онҳое, ки дар сарсатрҳои «г» ва «д»-и моддаи 16-уми ҳамин Қонун зикр шудаанд (Қонуни ҶТ аз 12.01.2010 № 594, аз 23.12.21 № 1843);

в) дар моддаи 25-уми ҳамин Қонун зикршуда, ба истиснои зербандҳои 1), 2), 3), 4), 6), 7), 8) ва 10)-уми банди «а» ва зербандҳои 2, 3, 6, 7, 8-уми банди «б» - онҳое ки дар сарсатри «е»-и моддаи 16-уми ҳамин Қонун зикр шудаанд (Қонуни ҶТ аз 12.01.2010 № 594).

Моддаи 28. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии коркунони ташкилотҳои махсуси Комиссариатҳои халқи ва идораҳои собиқ ИҶШС

Коркунони ташкилотҳои махсуси Комиссариати халқии роҳҳо, Комиссариати халқии алоқа, ҳайати шинокунандагони киштиҳои шикори ва боркашон ва ҳайати парвозу боркашонии Комиссариати халқии саноати моҳии собиқ ИҶШС, флотҳои баҳрию дарёи, ҳайати парвозкунандагону боркашонии авиатсияи Саридораи роҳҳои Баҳри Шимоли (Главсевморпуть), ки дар давраи Ҷанги Бузурги Ватани ба ҳолати шахсони ба ҳайати Армияи Сурх дохилбуда гузаронида шуда, ба манфиати армияи амалкунанда ва флот супоришҳоро дар ҳудуди сарҳадҳои ақибгоҳии фронтҳои амалкунанда, минтақаҳои оперативии флотҳо иҷро менамуданд, аъзоёни экипажҳои киштиҳои флоти боркашон, ки дар аввалҳои Ҷанги Бузурги Ватани дар бандарҳои дигар давлатҳо боздошта шудаанд, ҳамчунин шахсони дар сарсатрҳои «в» ва «г»-и моддаи 15-уми ҳамин Қонун зикршуда илова бар тадбирҳои ҳифзи иҷтимои, ки дар моддаи 24-уми ҳамин Қонун пешбини шудаанд, аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни зерини давлати истифода мебаранд:

1) гирифтани қарзи бефоизи яккарата аз муассисаҳои бонки давлати барои харидани (сохтани) хонаи хусусии истиқомати, боғсаро ва ободонии қитъаи замини боғи;

2) ройгон гирифтани қитъаҳои замин дар ҳаҷме, ки қонунгузори барои сохтмони манзили истиқомати, хоҷагии боғдорию полизи ва деҳқони муайян кардаанд (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

3) дар навбати аввал гузаронидани телефони хона;

4) дар асоси дорухат ройгон гирифтани доруҳо дар ҳудуди меъёре, ки Ҳукумати ҶумҳурииТоҷикистон муқаррар кардааст ва ройгон ва дар навбати аввал сохтану таъмир кардани дандонҳои сунъи (ба истиснои дандонҳои сунъие, ки аз металлҳои қиматбаҳо сохта мешаванд) дар дармонгоҳҳои маҳалли истиқомат (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

5) гирифтани рухсатии бемузди меҳнат соле ба муддати то сеҳафта (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

6) ройгон сафар кардан бо тамоми навъҳои нақлиёти мусофиркаши шаҳр ва нақлиёти мусофиркаши наздишаҳри бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) ва нақлиёти автомобилии истифодаи умуми бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) дар деҳот дар ҳудуди ноҳияи маъмурии ҷои истиқомат, инчунии дар нақлиёти роҳи оҳани наздишаҳри ва автобусҳои хати ҳаракати наздишаҳри (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

7) озод будан аз пардохти хонапули, хизмати коммунали (ба истиснои пардохти қувваи брақ ва гази табии) ва хизмати алоқа (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 9).

Моддаи 29. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии шаҳрвандоне, ки дар давраи муҳосираи шаҳри Ленинград (аз 8 сентябри соли 1941 то 27 январи соли 1944) дар корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои шаҳр кор карда, бо медали «Барои мудофиаи Ленинград» ё нишони «Ба сокини Ленингради дар муҳосирабуда» мукофотонида шудаанд

Шаҳрвандоне, ки дар давраи муҳосираи шаҳри Ленинград (аз 8 сентябри соли 1941 то 27 январи соли 1944) дар корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои шаҳр кор карда, бо медали «Барои мудофиаи Ленинград» ё нишони «Ба сокини Ленингради дар муҳосирабуда» мукофотонида шудаанд, илова бар тадбирҳои ҳифзи ҳуқуқи ва иҷтимои, ки дар моддаи 24-уми ҳамин Қонун пешбини шудаанд, аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни зерини давлати истифода мебаранд:

1) гирифтани қарзи бефоизи яккарата аз муассисаҳои бонки давлати барои харидани (сохтани) хонаи хусусии истиқомати, хоҷагии боғдори ё деҳқони;

2) дар навбати аввал ройгон ва бенавбат гирифтани манзили истиқомати дар хонаҳои мансуби фонди манзилии давлати ва идорави барои шахсоне, ки муҳтоҷи беҳтар кардани шароити манзили мебошанд, дар навбати аввал таъмир намудани манзилҳои истиқоматии онҳо (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

3) бенавбат гузаронидани телефони хона;

4) ройгон гирифтани қитъаҳои замин дар ҳаҷме, ки қонунгузори барои сохтмони манзили истиқоматии шахси, хоҷагии боғдорию полизи муайян кардааст (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

5) ройгон гирифтани доруҳо дар асоси дорухат дар ҳудуди меъёре ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

6) ройгон сохтану таъмир кардани дандонҳои сунъи (ба истиснои дандонҳои сунъие, ки аз металлҳои қиматбаҳо сохта шудаанд), ва таъмин намудан бо дигар навъҳои дандонҳои сунъи ва маснуоти ортопеди (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

7) гирифтани рухсатии бемузди меҳнат ба мӯҳлати то се ҳафта дар як сол (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

8) аз ҷои кор таъмин шудан бо роҳхат ба шифохонаҳо, дармонгоҳҳо, хонаҳои истироҳат бо нархи арзон ва касони корнакунанда аз тарафи мақомоти нафақа бо роҳхатҳои ройгон таъмин карда мешаванд (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

9) ройгон таъмин шудан бо роҳхатҳо аз рӯи муоинаи тибби барои табобати истироҳатгоҳию курорти дар давраи аз октябр то апрел (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

10) ройгон сафар кардан дар тамоми навъҳои нақлиёти мусофиркаши шаҳри ва наздишаҳрибо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) ва нақлиёти автомобилии истифодаи умуми (ғайр аз такси) дар деҳот дар ҳудуди ноҳияи маъмурии ҷои истиқомат, инчунин дар нақлиёти роҳи оҳани байнишаҳри ва автобусҳои хати ҳаракати наздишаҳри (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

11) ройгон сафар кардан дар ду сол як бор (рафтану омадан) дар нақлиёти роҳи оҳан, ҳавои ё нақлиёти автомобилии байнишаҳри ё ин ки дар як сол як бор сафар кардан ба навъҳои нақлиёти номбаршуда бо 50 фоиз кам кардани роҳкиро (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

12) озод будан аз пардохти хонапули. Зимнан пули масоҳати иловагии манзили истиқомати (то 15 метри мураббаъ) дар ҳаҷми яккарата пардохта мешавад;

13) озод будан аз паддохти музди хизмати посбонии ғайриидорави, хизмати коммунали ва хизмати алоқа. Зимнан шахсоне, ки хонаҳояшон маркази гармидиҳанда надорад, - аз пардохти пули сӯзишвори, ки дар ҳудуди меъёрҳои барои фурӯш ба аҳоли муқаррар карда шудаанд ва хизмати нақлиёти барои овардани ин сӯзишвори.

Моддаи 30. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии шахсоне, ки солҳои Ҷанги Бузурги Ватани дар объектҳои ҳарбии ҳудуди сарҳади ақибгоҳии фронтҳои амалкунанда кор мекарданд

Шахсоне, ки дар объектҳои мудофиаи зиддиҳавои, мудофиаи зиддиҳавоии маҳалли, сохтмони иншоотҳои мудофиави, базаҳои баҳри, аэродромҳо ва дигар объектҳои ҳарбии ҳудуди сарҳади ақибгоҳии фронтҳои амалкунанда, дар минтақаҳои наздифронтии роҳи оҳан ва автомобилгард, дар шифохонаҳои сайёр (эвакуасиони), ва поездҳои санитари дар давраи Ҷанги Бузурги Ватани кор кардаанд, илова бар тадбирҳои ҳифзи ҳуқуқи ва иҷтимои, ки моддаи 21-уми ҳамим Қонун пешбини намудааст аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии зерин истифода мебаранд:

1) гирифтани қарзи яккаратаи бефоизи муассисаҳои бонки давлати барои харидани (сохтани) хонаи истиқоматии хусуси, боғсарой ва ободонии қитъаи замини боғ аз рӯи тартиб ва ҳаҷме, ки қонунгузори муқаррар кардааст;

2) ройгон гирифтани қитъаҳои замин дар ҳаҷме, ки қонунгузори барои сохтмони манзили хусуси ва ташкили хоҷагии деҳқони муайян кардааст (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

3) 50 фоиз кам кардани нархи доруҳои дар асоси дорухат гирифташаванда дар ҳудуди меъёрҳое, ки Ҳукумати ҶумҳурииТоҷикистон муқаррар кардааст; (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

4) гирифтани рухсатии бемузди меҳнат ба мӯҳлати то се ҳафта дар як сол (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

5) ройгон сафар кардан дар тамоми навъҳои нақлиёти мусофиркаши шаҳри ва нақлиёти мусофиркаши наздишаҳри (ба ғайр аз такси) ва нақлиёти автомобилии истифодаи умуми дар деҳот бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) дар ҳудуди ноҳияи маъмурии ҷои истиқомати, инчунин дар нақлиёти роҳи оҳани наздишаҳри ва автобусҳои хатти ҳаракати наздишаҳри (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

6) озод будан аз пардохти пули манзил, хизмати коммунали (ба истиснои пардохти қувваи барқ ва гази табии), пардохти пули хизмати алоқа (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 9);

7) касонеро, ки дар натиҷаи бемории умуми маъюби гурӯҳи I ва II шудаанд, аз манзили хизматии ишғолкардаашон бидуни барояшон ройгон додани манзили истиқоматии дигар хориҷ намудан мумкин нест. (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

Моддаи 31. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии шахсоне, ки аз 22 июни соли 1941 то 3 сентябри соли 1945 на камтар аз шаш моҳ дар хизмати ҳарби, хизмати мақомоти корҳои дохили ва амнияти давлати будаанд (ба ғайр аз шахсони дар ҳайати армияи амалкунанда буда ё барои хизмати бенуқсони ҳарбии солҳои Ҷанги Бузурги Ватани дар ақибгоҳ бо ордену медалҳои ИҶШС мукофотнидашуда)

Шахсоне, ки аз 22 июни соли 1941 то 3 сентябри соли 1945 камаш 6 моҳ дар хизмати ҳарби, хизмати мақомоти корҳои дохили ва амнияти давлати будаанд (ғайр аз шахсони дар ҳайати армияи амалкунанда буда ё, барои хизмати бенуқсони ҳарби дар ақибгоҳ, солҳои Ҷанги Бузурги Ватани бо ордену медалҳои ИҶШС мукофотонида шудаанд), ба ғайр аз тадбирҳои ҳимояи ҳуқуқию иҷтимои, ки моддаи 24-уми ҳамин Қонун пешбини кардааст, аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни зайли давлати истифода мебаранд:

1) гирифтани кредитҳои якдафъагии бефоизи муассисаҳои бонки давлати барои харидани (сохтани) манзил, хонаи истиқоматии шахси, боғсарой, ободонии қитъаи замини боғ, ташкили хоҷагии ёрирасон ва деҳқони ба тартибе, ки қонунгузори муқаррар кардааст;

2) маъюбони гурӯҳҳои I ва II аз хонаҳои хизмати, ки дар он зиндаги мекунанд, бе додани дигар манзили ройгон кӯчонда шуда наметавонанд (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

3) гирифтани рухсатии бемузди меҳнат ба мӯҳлати то се ҳафта дар як сол (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

4) рафтуои ройгон дар ҳамаи навъҳои нақлиёти мусофиркаши шаҳри бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) , инчунин 50 фоиз кам кардани музди рафту омад бо нақлиёти мусофиркаши наздишаҳри ва нақлиёти автомобилии истифодаи умуми дар деҳот дар ҳудуди ноҳияи маъмурии ҷои истиқомат (Қонун аз 17.12.2020 № 1741).

Моддаи 32. Ҳуқуқу кафолатҳо ва ҷуброни шахсоне, ки дар давраи Ҷанги Бузурги Ватани на камтар аз шаш моҳ дар ақибгоҳ кор кардаанд, ба истиснои замони кор дар маҳалҳои муваққатан истилошудаи ИҶШС, ё барои меҳнати фидокоронаи солҳои Ҷанги Бузурги Ватани дар ақибгоҳ бо ордену медалҳо мукофотонида шудаанд

Шахсоне, ки дар давраи Ҷанги Бузурги Ватанӣ камаш шаш моҳ дар ақибгоҳ кор кардаанд, ба истиснои замони кор кардан дар маҳалҳои муваққатан истилошудаи ИҶШС ё барои меҳнати фидокоронаи солҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ дар ақибгоҳ бо ордену медалҳои ИҶШС мукофотонида шудаанд, бар замми тадбирҳои ҳимояи ҳуқуқию иҷтимоии дар моддаи 24 Қонуни мазкур пешбинишуда аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии дар моддаҳои 25, 26 ва банди 2 моддаи 31 Қонуни мазкур пешбинишуда истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 12.01.2010 № 594).

Моддаи 33. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни собиқ асирони ноболиғи конслагерҳои фашисти

Асирони собиқ ноболиғи лагерҳои консентратсиони, гетто ва дигар ҷойҳои нигоҳдории маҷбури, ки фашистон ва иттифоқчиёни онҳо дар давраи Ҷанги Бузурги Ватани ташкил карда буданд, бар замми ҳимояи ҳуқуқи ва иҷтимоии дар моддаи 24-уми ҳамин Қонун пешбинишуда, аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии зайл истифода мебаранд:

1) гирифтани қарзи бефоиз аз муассисаҳои бонки давлати барои харидани (сохтани) манзил, хонаи истиқоматии шахси, боғсарой, ободонии қитъаи боғ, ташкили хоҷагии ёрирасон ё деҳқони ба тартибе, ки қонунгузори муқаррар кардааст;

2) озод будан аз пардохти пули манзил, хизмати коммунали (ба истиснои пардохти қувваи брақ ва гази табии) ва хизмати алоқа, касоне, ки дар хонаҳои маркази гармидиҳанда надошта сукунат доранд, аз пули сӯзишвори дар ҳудуди меъёрҳое, ки барои фурӯш ба аҳоли муқаррар шудааст (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 9);

3) дар навбати аввал гузаронидани телефони хона;

4) 50 фоиз кам кардани пардохти пули доруҳои дар асоси дорухат харидашаванда дар ҳудуди меъёрҳое, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, ҳамчунин пардохти пули сохтан ва таъмир кардани протезҳои дандон (ба истиснои протезҳо аз маъданҳои қиматбаҳо) ва дигар ёрии протезию ортопеди аз рӯи нишондоди тибби; (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

5) гирифтани рухсатии бемузди меҳнат ба муддати то се ҳафта дар як сол (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; 13.11.2024с., №2103);

6) соле як маротиба 50 фоиз кам кардани нархи рафтуомад дар нақлиёти роҳи оҳан, нақлиёти ҳавои ё нақлиёти автомобилии байнишаҳри ва ё бо хоҳиши худ дар ду сол як маротиба дар нақлиёти фавкуззикр ройгон рафтуомад кардан (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

7) ройгон рафтуомад кардан дар тамоми навъҳои нақлиёти мусофиркаши шаҳри ва нақлиёти мусофиркаши наздишаҳри бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) ва нақлиёти автомобилии истифодаи умуми (ба ғайр аз такси) дар деҳот дар ҳудуди ноҳияи маъмурии ҷои истиқомат, инчунин дар нақлиёти роҳи оҳани наздишаҳри ва автобусҳои хатти ҳаракати наздишаҳри (Қонун аз 17.12.2020 № 1741).

ФАСЛИ V. ҲУҚУҚ ВА КАФОЛАТУ ҶУБРОНИ ДАВЛАТИИ ШАХСОНЕ, КИ БАРОИ ХИЗМАТҲОИ ШОЁН БО ОРДЕНУ МЕДАЛҲО МУКОФОТОНИДА ШУДААНД

Моддаи 34. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни Қаҳрамонҳои Иттиҳоди Шӯрави ва ашхоси бо се дараҷаи ордени «Шараф» мукофотонидашуда

Қаҳрамонҳои Иттиҳоди Шӯрави ва ашхоси бо се дараҷаи ордени «Шараф» мукофотонидашуда илова ба тадбирҳои ҳимояи ҳуқуқи ва иҷтимоие, ки дар моддаи 24, зербандҳои 2), 3), 4), 5), 6), 7), 9)-уми банди «а» ва зербандҳои 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9-уми банди «б»-и моддаи 25, сарсатрҳои 1, 3, 4, 5-уми қисми якуми моддаи 26-уми ҳамин Қонун пешбини шудаанд, аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии зайл истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 12.01.2010 № 594);

1) таъини нафақа барои хизматҳои шоён;

2) соле як маротиба рафтуомади ройгон бо нақлиёти роҳи оҳан (вагони купейдор), нақлиёти ҳавои ё автомобилии байнишаҳри (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

3) озод будан аз пардохти ҳамаи андозу боҷу хироҷ;

4) соле як маротиба аз ҷои кор ва барои шахсоне, ки кор намекунанд, аз ҷониби мақомоти нафақа таъмин шудан бо роҳхати ройгон барои муолиҷаи истироҳатгоҳию курорти мутобиқи хулосаи муассисаи тибби (Қонун аз 17.12.2020 № 1741, аз 23.12.21 № 1843; аз 13.11.2024с., №2103);

5) додани масоҳати иловагии истиқомат дар биноҳои фонди манзили давлати ё идорави то 20 метри мураббаъ. (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

Бо қарори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии ҷои таваллуди Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯрави ва шахси бо се дараҷаи ордени «Шараф» мукофотонидашуда хотираи онҳо бо гузоштани номашон ба кӯчаю майдонҳо, гулгаштҳо, мактабу маҳалҳои аҳолинишин, объектҳои физикию географи ё бо тадбирҳои дигари дар қонунгузори пешбинигардида абади гардонида мешавад(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 35. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии Қаҳрамонҳои Меҳнати Сотсиалисти ва ашхоси бо се дараҷаи ордени «Шарафи Меҳнати» мукофотонидашуда

Қаҳрамонҳои Меҳнати Сотсиалисти ва ашхоси бо се дараҷаи ордени «Шарафи Меҳнати» мукофотонидашуда илова ба ҳимояи ҳуқуқию иҷтимоие, ки дар моддаи 24, зербандҳои 1), 2), 3), 4), 5), 6), 9)-уми банди «а», зербандҳои 2, 3, 4, 5, 8-уми банди «б»-и моддаи 25, сарсатрҳои 1, 3, 4, 5-уми қисми якуми моддаи 26 ва бандҳои 1, 2, 3-уми қисми якуми моддаи 34-уми ҳамин Қонун пешбини шудааст, ба ройгон гирифтани масоҳати иловагии манзили истиқомати то 15 метри мураббаъ ҳақ доранд (Қонуни ҶТ аз 12.01.2010 № 594, аз 17.12.2020 № 1741).

Моддаи 36. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни шахсоне, ки бо се дараҷаи ордени «Барои хизмати Ватан дар Қувваҳои Мусаллаҳи ИҶШС» мукофотонда шудаанд

Шахсони бо се дараҷаи ордени «Барои хизмати Ватан дар Қувваҳои Мусаллаҳи ИҶШС» мукофотонидашуда бар замми тадбирҳои ҳимояи ҳуқуқи ва иҷтимоии дар моддаи 24, зербандҳои 1), 2), 5), 9)-уми банди «а», зербандҳои 2, 4, 5, 7-уми банди «б»-и моддаи 25, банди 3-уми қисми якуми моддаи 34-уми ҳамин Қонун пешбинишуда ҳақ доранд, ки соле як маротиба бо нақлиёти роҳи оҳан (вагони купейдор) ройгон рафту омад кунанд ва хароҷоти хизмати комуналиро дар ҳаҷми 50 фоиз кам мепардозанд (Қонуни ҶТ аз 1.02.1996 № 223, аз 12.01.2010 № 594, аз 17.12.2020 № 1741).

ФАСЛИ VI. ҲУҚУҚ ВА КАФОЛАТУ ҶУБРОНИ ДАВЛАТИИ СОБИҚАДОРОНИ ХИЗМАТИ ҲАРБИ, МЕҲНАТ ВА МАҚОМОТИ ҲИФЗИ ҲУҚУҚ СОБИҚАДОРОН - ШАҲРВАНДОНИ ДАВЛАТҲОИ ДИГАР

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Моддаи 37. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни собиқадорони хизмати ҳарби

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорони хизмати ҳарби (моддаи 19) бар замми тадбирҳои ҳимояи ҳуқуқию иҷтимоие, ки дар моддаи 24-уми ҳамин Қонун ва санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи статуси хизматчиёни ҳарбе пешбини шудааст, аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии зайл истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

1) озод будан аз пардохти андозҳо (кам кардани маблағи андозҳо) дар ҳолатҳое, ки қонунгузори муайян месозад;

2) дар навбати аввал таъмин шудан бо манзили ройгон дар иморатҳои фонди манзилии давлати ва идорави. Зимнан аз манзил хориҷ кардани хизматчиёни ҳарбии аз хизмати ҳарби ҷавобшуда бидуни барояшон додани манзили дигар манъ аст (Қонун аз 17.12.2020 № 1741; аз 13.11.2024с., №2103);

3) гирифтани масоҳати иловагии истиқомати то 9 метри мураббаъ (барои ҳайати афсарони олирутба);

4) 50 фоиз кам кардани пули пардохти манзил ва хизмати коммунали (ба истиснои пардохти қувваи брақ ва гази табии) (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 9);

5) таъмини муолиҷаи истироҳатгоҳию курорти аз ҳисоби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон. Дар ин сурат шахсоне, ки аз Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳхат мегиранд, як ҳиссаи арзиши роҳхатро мувофиқи тартиб ва андозаи муқарраркардаи қонун мепардозанд; (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

6) озод намудан аз пардохти пули рафтуомад дар ҳамаи навъҳои нақлиёти мусофиркаши шаҳри ва наздишаҳри бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) ва нақлиёти автомобилии истифодаи умуми (ғайр аз такси) дар деҳот (Қонун аз 17.12.2020 № 1741).

Ба собиқадорони дорои унвони генерал ҳангоми фиристода шуданашон барои хизматрасонии тиббӣ ва муолиҷаи истироҳатгоҳию курорти ба муассисаҳои тиббии ҳарби, санаторияву истироҳатгоҳҳо мутобиқи роҳхатҳое, ки муассисаҳои тиббии ҳарби медиҳанд, ҳуқуқ дода мешавад, ки дар асоси хулосаи муассисаҳои марбутаи тиббии ҳарбии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби маблағи идораи дахлдор барои муолиҷаи статсионари рафта оянд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843; аз 13.11.2024с., №2103).

Моддаи 38. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии собиқадорони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ бар замми тадбирҳои ҳимояи ҳуқуқии иҷтимоие, ки дар моддаи 24-уми ҳамин Қонун, санадҳои қонунгузорӣ оид ба статуси шахсони ҳайати қаторӣ ва раҳбарии мақомоти корҳои дохилӣ, шахсони дорои унвони махсуси мақомоти гумрук, мақомоти назорати маводи нашъаовар, мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия, судяҳо ва кормандони прокурорию тафтишотии мақомоти прокуратура аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии зайл истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843, аз 24.12.2022 № 1939, (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2024):

1) таъин кардани нафақа, пардохтани замимапулӣ ва иловапулӣ ба нафақа мутобиқи Қонун «Дар бораи таъмини нафақаи хизматчиёни ҳарбӣ»;

2) ҳисоб кардани вақти хизмат (собиқаи хизмат) ба собиқаи меҳнат (як бар як);

3) озод кардан аз пардохти пули рафтуомад дар тамоми навъҳои нақлиёти мусофиркаши шаҳрӣ ва наздишаҳрӣ бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) ва дар нақлиёти автомобилии истифодаи умум бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) дар деҳот (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1741);

4) дар навбати аввал гирифтани хона, аз ҷумла масоҳати иловагии манзил то 9 метри мураббаъ (масоҳати иловагӣ ба шарте дода мешавад, ки унвон, дараҷа (рутба) ба унвони генерал-майор ва унвони аз он болотар, мутобиқ бошад);

5) 50 фоиз кам кардани пардохти пули манзил, хизмати коммуналӣ (ба истиснои пардохти қувваи барқ ва гази табиӣ) (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 9).

Моддаи 39. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии собиқадорони меҳнат

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорони меҳнат ҳангоми ба нафақа баромадан бар замми тадбирҳои ҳимояи ҳуқуқию иҷтимоие, ки дар моддаи 24, банди 3-юми моддаи 38-уми ҳамин Қонун пешбини шудаанд, аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии зайл истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

1) гирифтани кӯмаки модди ё молияви аз ҳисоби маблағи корхонаҳо;

2) гирифтани иловапули ба нафақа;

3) барои онҳое, ки ба нафақаи пиронсоли баромадаанд, нигоҳ доштани собиқаи муттасили меҳнати;

4) дар навбати аввал гирифтани манзил (дар ҳолатҳои пешбиникардаи Қонун).

Собиқадорони меҳнат вақти ба нафақа баромадан аз ҳуқуқи аъзои коллективи меҳатии корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳое, ки онҳо пеш аз нафақахӯр шудан дар он ҷо кор мекарданд, истифода мебаранд. Ҳуқуқи беҳбуди шароити манзилии онҳо ва иштироки онҳо дар хусусигардони ва саҳҳомикунонии корхона, муассиса ва ташкилот боқи мемонад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 40. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии собиқадорон - шаҳрвандони давлатҳои дигар, ки муваққатан муқими Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Собиқадорон - шаҳрвандони давлатҳои собиқ ИҶШС, шаҳрвандони хориҷи ва шахсони бешаҳрванд, ки муваққатан муқими Ҷумҳурии Тоҷикистон гаштаанд, аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни зерини давлати истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843; аз 13.11.2024с., №2103):

а) собиқадорони ҷанг (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

аз рӯи варақаҳои дорухати духтурон ройгон гирифтани дорувор (дар ҳудуди меъёрҳое, ки Ҳукумати ҶумҳурииТоҷикистон муайян месозад) (Қонун аз 17.12.2020 № 1741, аз 23.12.21 № 1843);

муолиҷаи ройгон дар муассисаҳои тиббии давлати (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

б) собиқадорони ҳамаи категорияҳо (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

рафтуомади ройгон дар тамоми навъҳои нақлиёти мусофиркаши шаҳри ва наздишаҳри бо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истнои такси) ва дар нақлиёти автомобилии истифодаи умум дар деҳот (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

бенавбат истифода бурдан аз хизмати алоқа ва муассисаҳои варзишӣ солимгардони ва маданию маърифати (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

бенавбат харидани билет ба ҳамаи навъҳои нақлиёт.

ФАСЛИ VII. ҲУҚУҚ ВА КАФОЛАТУ ҶУБРОНИ АЪЗОИ ОИЛАИ СОБИҚАДОРОН

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Моддаи 41. Шахсоне, ки аъзои оилаи собиқадорон дониста мешаванд

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Шахсони зайле, ки якҷоя бо оилаи собиқадор зиндаги мекунанд, аъзои оилаи ӯ дониста мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

а) волидайн (модар, падар);

б) ҳамсарон (шавҳар, зан);

в) фарзандони ба синни 18 нарасида ё калонтар аз ин син, агар онҳо дар муассисаҳои таълимии оли ё миёнаи касби таҳсил намоянд;

г) бародарон, хоҳарон ва набераҳои ғайриқобили меҳнат, агар онҳо дар таъминоти собиқадор бошанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

д) бобо, биби ё дигар ашхоси ғайриқобили меҳнат, ки дар таъминоти собиқадор мебошанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 42. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии аъзои оилаи собиқадор

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Аъзои оилаи собиқадор аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни зайли давлати истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

а) 50 фоиз кам кардани пардохти пули хизмати коммунали(ба истиснои пардохти қувваи брақ ва гази табии) барои аъзои оилаи собиқадор, ки дар сарсатри «а» моддаи 27, дар модаҳои 25, 26, 28, 29, 30, 33, 35 ва 36-уми ҳамин Қонун зикр шудаанд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 9, аз 23.12.21 № 1843);

б) 50 фоиз кам кардани пардохти пули манзил барои аъзои оилаи собиқадор, ки дар модаҳои 26, 31, 35-уми Қонуни мазкур зикр шудаанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

в) аз пардохтани пули хизмати коммунали(ба истиснои пардохти қувваи брақ ва гази табии) озод намудани аъзои оилаи собиқадор, ки дар моддаи 34-уми ҳамин Қонун зикр шудаанд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 9, аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 43. Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни иловагии давлатии аъзои оилаҳои собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани ва собиқадорони амалиёти ҷанги дар қаламрави давлатҳои дигар, ки ҳалок шудаанд (фавтидаанд)

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Аъзои оилаҳои собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватани ва собиқадорони амалиёти Ҷангии дар қаламрави давлатҳои дигар ҳалокшуда (фавтида), ки дар модаҳои 14, 16 ва 17-уми ҳамин Қонун зикр шудаанд, ба замми тадбирҳои ҳимояи ҳуқуқи ва иҷтимоии дар моддаи 42-юми Қонуни мазкур пешбинишуда аз ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни зайли давлати истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843):

1) таъини нафақа ба сабаби гум кардани саробон ва андозбандии имтиёзнок;

2) гирифтани кумакпулӣ барои гӯрондан дар ҳадди меъёре, ки қонунгузори муқаррар кардааст; (ҚҶТ аз 13.11.24с., №2103)

3) ба моликияти оила додани автомобили сабукрав ё мотоколяскае, ки маъюб ройгон гирифта буд (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

4) дар навбати аввал бо манзил ройгон таъмин намудани ашхоси муҳтоҷи беҳбудии шароити манзил (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

5) кам кардани пули пардохти сӯзишвори (дар ҳаҷми 50 фоиз) дар ҳудуди меъёре, ки сокинони хонаҳои марказгарми надошта мехаранд;

6) гирифтани кредити яккаратаи имтиёзноки муассисаҳои бонки барои харидани (сохтани) квартира, хонаи истиқомати, боғсарой, ободонии қитъаҳои боғ, ташкили хоҷагии ёрирасон ё деҳқони;

7) ҳуқуқи имтиёзноки дохилшави ба кооперативҳои манзили, сохтмони манзил, гаражҳо ва кооперативҳои дигар, ширкатҳои боғу полизи;

8) ройгон гирифтани қитъаи замин ба андозаи дар Қонун муайяншуда барои сохтмони манзил, ба роҳ мондани хоҷагии боғу полизи ё деҳқони (Қонун аз 17.12.2020 № 1741);

9) норавоии аз хонаҳои истиқоматии хизмати баровардани оилаҳои собиқадорони ҳалокшуда (фавтида) бе ин ки ба онҳо хонаи дигари истиқомати ройгон дода шавад (Қонун аз 17.12.2020 № 1741, аз 23.12.21 № 1843);

10) ройгон истифода кардан аз марказҳои саломатӣ ҳангоми ба нафақа баромадан, ки аъзои оила дар замони зинда будани собиқадори ҳалокшуда (фавтида) вобаста карда шуда буданд (Қонун аз 17.12.2020 № 1741, аз 23.12.21 № 1843; аз 133.11.2024с., №2103);

11) дар асоси варақаҳои дорухати духтурон ба ҳадди меъёр ва тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз дору ройгон таъмин намудани волидайн, зани (шавҳари) собиқадори ҳалокшуда (фавтида) (Қонун аз 17.12.2020 № 1741, аз 23.12.21 № 1843);

12) ҳуқуқи имтиёзнок барои таъмин карда шудан бо роҳхати профилакторияҳо, истироҳатгоҳҳо (дар сурати ҷоиз будани муолиҷаю истироҳат аз нигоҳи тибби) аз охирин ҷои кори собиқадори ҳалокшуда (фавтида) (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843; аз 13.11.2024с., №2103);

13) ройгон сафар кардани волидайн, зани (шавҳари) собиқадори ҳалокшуда (фавтида) дар тамоми навъҳои нақлиёти мусофиркаши шаҳри, наздишаҳри (ба ғайр аз такси) ва дар нақлиёти автомобилии истифодаи умуми деҳотбо пешниҳоди шаҳодатнома (ба истиснои таксӣ) дар ҳудуди ноҳияи маъмурии ҷои истиқомат, ҳамчунин дар нақлиёти роҳи оҳани хатти наздишаҳри ва дар автобусҳои маршрутҳои наздишаҳри (Қонун аз 17.12.2020 № 1741, аз 23.12.21 № 1843);

14) дар навбати якум қабул кардани зани (шавҳари) собиқадори ҳалокшуда (фавтида) ба хона-интернатҳои пиронсолону маъюбон, ба марказҳои хизматрасонии иҷтимои, ҳамчунин бенавбат қабул намудани онҳо барои хизматрасони аз тарафи шӯъбаҳои кӯмаки иҷтимои дар хона (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843);

Ҳуқуқу кафолатхо ва ҷуброни давлати ба волидайни зани (шавҳари) дубора ақди никоҳ накарда, сарфи назар аз ин ки онҳо нонхӯри собиқадори Ҷанги Бузурги Ватани, собиқадори амалиёти ҷанги мебошанд ё не ва сарфи назар аз гирифтани ҳар навъи нафақа ва музди кор, ҳамчунин ба шахсони дар банди «и» моддаи 15-уми ҳамин Қонун зикршуда дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатӣ, ки барои аъзои оилаи собиқадорони ҳалокшудаи Ҷанги Бузурги Ватанӣ ва собиқадорони амалиёти Ҷангии қаламрави давлатҳои дигар муқаррар карда шудаанд, ба аъзои оилаҳои хизматчиёни ҳарбӣ, шахсони ҳайати қаторӣ ва ҳайати роҳбарии мақомоти корҳои дохилӣ ва амнияти давлатӣ, шахсони дорои унвони махсуси мақомоти гумрук, мақомоти назорати маводи нашъаовар, мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия, судяҳо ва кормандони прокурорию тафтишотии мақомоти прокуратура, ки ҳангоми иҷрои хизмати ҳарбӣ ё вазифаҳои хизматӣ, ё дар асири ва ё мутобиқи тартиби муқарраркардаи Қонун дар минтақаҳои амалиёти ҷанги беному нишон гумгашта дониста шудаанд, татбиқ мегарданд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843, аз 24.12.2022 № 1939, аз 03.01.2024 № 2039).

ФАСЛИ VIII. ҚОИДАҲОИ НИҲОИ

Моддаи 44. Боздоштани ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии собиқадор ва аъзои оилаи вай

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Дар сурати ба маҳрумият аз озоди маҳкум шудани собиқадор ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии пешбининамудаи ҳамин Қонун дар давраи адо кардани ҷазои таъиннамудаи суд боздошта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Мақоме, ки ба собиқадор замимаварақаи шаҳодатномаро дар бораи истифодаи ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии пешбиникардаи Қонуни мазкур додааст, варақаи мазкурро бекор мекунад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни марбутаи давлати баъд аз адои ҷазо дар асоси дархости он муассисаи ислоҳоти меҳнати, ки собиқадор дар он ҷо мӯҳлати ҷазоро сипари мекунад, аз нав барқарор карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Масъалаи боздоштан ё барқарор намудани ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлати нисбати аъзои оилаи собиқадори ба маҳрум сохтан аз озоди маҳкумшуда низ ба ҳамин тартиб ҳал мегардад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843; аз 13.11.2024с., №2103).

Моддаи 45. Таъмини молиявии ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии собиқадорон ва аъзои оилаи онҳо

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Таъмини молиявии ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатие, ки Қонуни мазкур барои собиқадорон ва аъзои оилаи онҳо пешбини намудааст, аз ҳисоби буҷети ҷумҳурияви ба амал бароварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Хароҷоти ташкилотҳои нақлиёти мусофирбар барои ҳамлу нақли собиқадорон ва шахсони ба онҳо баробаркардашуда дар ҳудуди шаҳр, назди шаҳр ва ноҳия аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ ҷуброн карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Хароҷот барои ҳамлу нақл дар нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ва дар хатсайри байнишаҳрии автомобилӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ҷуброн карда мешавад.

Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонун аз 17.12.2020 № 1741).

Моддаи 46. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Моддаи 47. Баҳсҳо аз рӯи масъалаҳои вобаста ба амали кардани ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии пешбиникардаи Қонуни мазкур

(Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843)

Баҳсҳо аз рӯи амали кардани ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлатии пешбининамудаи Қонуни мазкур аз тариқи суд ҳал карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.12.21 № 1843).

Амалҳои ғайриқонунии мақомот ва шахсони мансабдор оид ба амали намудани ҳуқуқ ва кафолату ҷуброни давлати низ ба ҳамин тартиб ҳал карда мешаванд.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе

7 апрели соли 1995 № 59

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ БУҶЕТИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2010

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

561

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

14.11.2009

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ БУҶЕТИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2010

(Қонуни ҶТ аз 30.04.2010 № 605, аз 10.06.2010 № 606, аз 7.10.2010 № 637, аз 9.11.2010 № 638, аз 15.01.2011 № 682)

Моддаи 1. Ҳаҷми умумии Буҷети давлатии "Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2010 аз ҳисоби ҳамаи манбаъҳои маблағгузорӣ ба маблағи 6536799 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад, аз ҷумла:

- даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби воридоти андозию ғайриандозӣ ва грантҳо 4810000 ҳазор сомонӣ;

аз онҳо:

воридоти андозӣ - 4355081 ҳазор сомонӣ;

воридоти ғайриандозӣ - 251369 ҳазор сомонӣ;

грантҳо барои дастгирии буҷет - 203550 ҳазор сомонӣ;

- буҷети лоиҳаҳои инвеститсионӣ, ки якҷоя бо ташкилотҳои молиявии байналмилалӣ татбиқ мегардад - 1442870 ҳазор сомонӣ;

аз онҳо:

қарзҳо - 818841 ҳазор сомонӣ;

грантҳо - 322754 ҳазор сомонӣ;

қарзҳои давлатӣ барои амалӣ намудани лоиҳаҳои инвеститсионӣ дар бахшҳои энергетика ва нақлиёт - 301275 ҳазор сомонӣ;

- маблағҳои махсуси ташкилотҳои буҷетӣ - 283929 ҳазор сомонӣ.

Моддаи 2. Ҳаҷми умумии хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2010 ба маблағи 6781799 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад, аз ҷумла барои маблағгузории:

- мақомоти ҳокимият ва идораи давлатӣ - 443214 ҳазор сомонӣ;

- мудофиа - (на барои нашр)

- мақомоти ҳифзи ҳуқуқ

ва тартиботи ҳуқуқӣ - (на барои нашр)

-маориф - 1068341 ҳазор сомонӣ;

- нигоҳдории тандурустӣ - 403861 ҳазор сомонӣ;

- ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ - 1061750 ҳазор сомонӣ;

- чорабиниҳои фарҳангию оммавӣ ва солимгардонӣ - 213710 ҳазор сомонӣ;

- хоҷагии манзилию коммуналӣ ва ҳифзи муҳити зист - 394415 ҳазор сомонӣ;

- комплекси сўзишворию энергетикӣ - 1072806 ҳазор сомонӣ;

- соҳаи кишоварзӣ, заминсозӣ ва хоҷагии об - 390743 ҳазор сомонӣ;

- истихроҷ ва коркарди маъдан, саноат истихроҷи маъданҳои кўҳӣ ва сохтмон - 57771 ҳазор сомонӣ;

- нақлиёт ва коммуникатсия - 616409 ҳазор сомонӣ;

- пардохти фоизи қарзҳои давлатӣ - 162035 ҳазор сомонӣ;

- дигар соҳаҳои иқтисодиёт ва хизматрасонӣ - 50891 ҳазор сомонӣ;

- хароҷоти дигар - 245955 ҳазор сомонӣ;

аз ҷумла:

баргардонидани андоз аз арзиши иловашуда - 16500 ҳазор сомонӣ.

Моддаи 3. Андозаи ниҳоии касри Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2010 ба андозаи 1,0 фоизи Маҷмўи маҳсулоти дохилӣ ё ба маблағи 245000 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

Манбаи пўшонидани касри буҷет ба таври зайл муайян карда шавад:

- даромад аз хусусигардонии моликияти давлатӣ - 15 000 ҳазор сомонӣ;

- даромад аз фурўши векселҳои хазинадорӣ - 15 000 ҳазор сомонӣ;

- аз ҳисоби дарёфт намудани даромадҳои иловагӣ, депозитҳои буҷети ҷумҳуриявӣ ва қарзи (гранти) барномавӣ аз институтҳои байналмилалии молиявӣ - 215 000 ҳазор сомонӣ;

Маблағгузории пардохти қарзи асосии берунии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба андозаи 0,7 фоизи Маҷмўи маҳсулоти дохилӣ ё ба маблағи 160890 ҳазор сомонӣ аз ҳисоби қарзҳои (грантҳои) барномавии Бонки Осиёгии рушд, Бонки Умумиҷаҳонӣ ва депозитҳои буҷети ҷумҳуриявӣ дар Бонки миллии Тоҷикистон ба 1 январи соли 2010 муайян карда шавад.

Моддаи 4. Буҷети ҷумҳуриявӣ барои соли 2010 аз рўи даромад ба маблағи 2922292 ҳазор сомонӣ ва аз рўи хароҷот ба маблағи 3167292 ҳазор сомонӣ ва касри он ба маблағи 245000 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

Моддаи 5. Дар соли 2010 ҳаҷми буҷетҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ аз рўи даромад бо дарназардошти субвенсияе, ки аз буҷети ҷумҳуриявӣ ҷудо карда мешавад, ба маблағи 1640119 ҳазор сомонӣ ва хароҷот ба маблағи 1640119 ҳазор сомонӣ муайян карда шавад.

Моддаи 6. Буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа барои соли 2010 аз рўи даромад ба маблағи 770000 ҳазор сомонӣ ва хароҷот ба маблағи 785000 ҳазор сомонӣ бо барзиёдии хароҷот нисбат ба даромад ба маблағи 15000 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад. Касри буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ пўшонида шавад.

Моддаи 7. Дар соли 2010 ба буҷети ҷумҳуриявӣ даромадҳои андозӣ ва ғайриандозии зерин ворид карда мешаванд:

- андоз аз фурўши нахи пахта ва алюминийи аввалия - 100 фоиз;

- андоз аз маҳсулоти коркарди молҳо - 100 фоиз;

- боҷи гумрукӣ - 100 фоиз;

- андоз аз арзиши иловашуда ва аксиз, ки ба воситаи мақомоти гумрук ворид мешавад - 100 фоиз;

- дигар пардохтҳои ҳатмӣ ва даромадҳои ғайриандозии умумидавлатӣ (инчунин муҷозоти молиявии онҳо), хироҷ барои ҳаракати воситаҳои нақлиёти автомобилии хориҷӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон - 100 фоиз;

- аз Ширкати саҳомии холдингии кушодаи "Барқи Тоҷик" андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард, андоз аз фоида, андози ҳадди ақал аз даромадҳо ва роялти барои об - 100 фоиз;

- аз Бонки миллии Тоҷикистон, корхонаҳои воҳиди давлатии "Ширкати Алюминийи Тоҷик" ва "Роҳи оҳани Тоҷикистон", Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Тоҷиктелеком" андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз фоида ва андози ҳадди ақал аз даромадҳо - 100 фоиз (Қонуни ҶТ аз 10.06.2010 № 606);

- аз Бонки давлатии амонаттузории Ҷумҳурии Тоҷикистон "Амонатбонк" андоз аз фоида ва андози ҳадди ақал аз даромадҳо - 100 фоиз;

- аз марказҳои идораи лоиҳаҳои инвеститсионӣ андози даромад аз шахсони воқеӣ - 100 фоиз.

Моддаи 8. Дар соли 2010 ҳиссаҷудокунии маблағ аз андоз ва даромади умумидавлатӣ, ки аз андозсупорандагони дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордошта ворид мешаванд, ба буҷети ҷумҳуриявӣ ва буҷетҳои маҳаллӣ аз рўи таносубҳои (фоизҳои) зерин тасдиқ карда мешавад:

- андоз аз арзиши иловашуда:

- ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ғайр аз вилояти Суғд, шаҳри Душанбе, шаҳри Турсунзода ва ноҳияи Ҳисор) - 100 фоиз;

- аз вилояти Суғд - 61 фоиз ба буҷети вилоят ва 39 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

- аз шаҳри Душанбе - 40 фоиз ба буҷети шаҳр ва 60 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

- аз шаҳри Турсунзода - 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

- аз ноҳияи Ҳисор - 42 фоиз ба буҷети ноҳия ва 58 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

- андоз аз фоидаи шахсони ҳуқуқӣ ва андози ҳадди ақал аз даромадҳо:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ғайр аз шаҳри Душанбе, шаҳри Турсунзода) - 100 фоиз;

аз шаҳри Душанбе - 40 фоиз ба буҷети шаҳр ва 60 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз шаҳри Турсунзода - 40 фоиз ба буҷети шаҳр ва 60 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

- андози даромад аз шахсони воқеӣ:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ғайр аз шаҳри Душанбе, шаҳри Турсунзода ва шаҳри Роғун) - 100 фоиз;

аз шаҳри Душанбе - 46 фоиз ба буҷети шаҳр ва 54 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз шаҳри Турсунзода - 60 фоиз ба буҷети шаҳр ва 40 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз шаҳри Роғун - 61 фоиз ба буҷети шаҳр ва 39 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

- андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ғайр аз вилояти Суғд ва шаҳри Турсунзода, ноҳияи Ҳисор ва ноҳияи Рўдакӣ) - 100 фоиз;

аз вилояти Суғд - 80 фоиз ба буҷети вилоят ва 20 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз шаҳри Турсунзода - 75 фоиз ба буҷети шаҳр ва 25 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз ноҳияи Ҳисор - 50 фоиз ба буҷети ноҳия ва 50 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз ноҳияи Рўдакӣ - 86 фоиз ба буҷети ноҳия ва 14 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

- аксизҳо:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз;

- андози замин:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз;

- андозе, ки тибқи низоми соддакардашуда пардохта мешавад:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз;

- андоз аз истифодабарандагони қаъри замин:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз;

- боҷи давлатӣ:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз;

- андози ягона барои истеҳсолкунандагони маҳсулоти кишоварзӣ:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз;

- андозҳои маҳаллӣ, дигар пардохтҳои ҳатмии маҳаллӣ ва воридоти дигари ғайриандозии маҳаллӣ:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз;

- воридоти андозӣ, ки ба буҷети ҷумҳуриявӣ аз шаҳри Душанбе аз нақшаи тасдиқгардида барзиёд дохил шудаанд, ба буҷети шаҳри Душанбе гузаронида шаванд.

Моддаи 9. Дар соли 2010 воридоти молҳо ба маблағи 45 млн. сомонӣ, ки номгўй ва ҳаҷми онҳо аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад, барои ташаккул додан ва пурра кардани Фонди давлатии захираҳои моддии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкили захираҳои сафарбарии давлатӣ равона гардида, аз ҳисоби Буҷети давлатӣ маблағгузорӣ мешавад, ҳамчунин воридоти гази табии ва барқ аз андоз аз арзиши иловашуда озод карда мешаванд.

Моддаи 10. Муқаррар карда шавад, ки дар соли 2010 воридоти гандум (ба истиснои воридоти гандум барои истеҳсоли молҳои зераксизӣ) ва таҳвили он бо андоз аз арзиши иловашуда бо меъёри 10 фоиз андозбандӣ карда мешавад.

Моддаи 11. Дар соли 2010 воридоти техника ва нақлиёти коммуналию мусофиркашонӣ, ки номгўй ва миқдори он аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад ва аз ҳисоби буҷети маҳаллии шаҳри Душанбе харида шуда, барои пурра намудани парки нақлиёти коммуналию мусофиркашонии шаҳри Душанбе равона мегардад, аз андоз аз арзиши иловашуда озод карда мешавад.

Қисмҳо ва ҷузъҳои алоҳида барои васлкунии тракторҳо ва мошинҳои кишоварзӣ, ки барои Ҷамъияти муштараки саҳомии пўшидаи "ТоҷИрон" ворид мегарданд, ҳамчунин воридоти хўроки омехтаи парранда, бланкаҳо, таҷҳизотҳо барои маълумотҷамъкунӣ ва номнавис намудани шиносаномаҳои биометрӣ, 21 км кабели баландшиддати 110 кВ ва таҷҳизоти пайвасткунанда барои Ширкати саҳомии холдингии кушодаи "Барқи Тоҷик" аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.04.2010 № 605, аз 7.10.2010 № 637).

Муқаррароти банди 5) қисми 6 моддаи 226 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати Корхонаи воҳиди давлатии "Ширкати Алюминийи Тоҷик" татбиқ карда намешавад.

(На барои нашр) (Қонуни ҶТ аз 9.11.2010 № 638).

Воридоти ангиштсанг дар ҳаҷми 6500 тонна барои қонеъ гардонидани талаботи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии ноҳияи Мурғоби Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 9.11.2010 № 638).

Воридоти мазути камсулфур барои эҳтиёҷоти истеҳсолии Ҷамъияти саҳомии кушодаи "Маркази барқу гармидиҳӣ" - и шаҳри Душанбе ба миқдори 30 000 тонна аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 15.01.2011 № 682).

Моддаи 12. Дар соли 2010 иҷрои кор ва хизматрасонии фармоишгарон ва пудратчиёни асосӣ оид ба сохтмони Қасри миллат дар шаҳри Душанбе, Китобхонаи миллӣ дар шаҳри Душанбе, меҳмонхонаҳои "Исмоили Сомонӣ" ва "Сирена Душанбе" воқеъ дар хиёбони Рўдакии шаҳри Душанбе, меҳмонхонаи панҷситорадор воқеъ дар кўчаи Айнии шаҳри Душанбе ва иншооти соҳаи маориф, ки минбаъд ройгон ба моликияти Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешаванд, аз пардохти андозҳои зерин озод карда мешаванд:

- андоз аз арзиши иловашуда;

- андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард;

- андоз аз фоидаи шахсони ҳуқуқӣ;

- андози ҳадди ақал аз даромадҳо;

- андози иҷтимоӣ аз шахсоне, ки шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон намебошанд.

Фармоишгарон ва пудратчиёни асосии объектҳои мазкур (ба истиснои иншооти соҳаи маориф, ки минбаъд ройгон ба моликияти Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешаванд) бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

Воридоти молҳо аз ҷониби фармоишгарон ва пудратчиёни асосӣ барои сохтмони иншооти дар ҳамин модда зикршуда (ба истиснои иншооти соҳаи маориф, ки минбаъд ройгон ба моликияти Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешаванд) аз андоз аз арзиши иловашуда тибқи номгўй ва дар ҳаҷме, ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегарданд, озод карда мешаванд.

Воридоти молҳо аз ҷониби фармоишгарон барои сохтмони иншооти соҳаи маориф, ки минбаъд ройгон ба моликияти Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешаванд, аз андоз аз арзиши иловашуда бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон озод карда мешаванд.

Моддаи 13. Дар буҷети ҷумҳуриявӣ барои соли 2010 даромад аз ҳамаи субъектҳои хоҷагидории дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордошта ба маблағи умумии 2922292 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад, аз ҷумла:

- андоз аз арзиши иловашуда - 1700221 ҳазор сомонӣ;

- аксизҳо - 206400 ҳазор сомонӣ;

- андоз аз фурўш (нахи пахта ва алюминийи аввалия) - 58832 ҳазор сомонӣ;

- андоз аз маҳсулоти коркарди молҳо - 24316 ҳазор сомонӣ;

- роялти барои об - 33392 ҳазор сомонӣ;

- андоз аз фоидаи шахсони ҳуқуқӣ - 53232 ҳазор сомонӣ;

- андози ҳадди ақал аз даромадҳо - 67533 ҳазор сомонӣ;

- андози даромад аз шахсони воқеӣ - 124760 ҳазор сомонӣ;

- боҷҳои гумрукӣ - 220115 ҳазор сомонӣ;

- андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард - 25759 ҳазор сомонӣ;

- даромадҳои дигари ғайриандозӣ - 204182 ҳазор сомонӣ;

- грантҳои ташкилотҳои байналмилалӣ - 203550 ҳазор сомонӣ.

Моддаи 14. Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ барои соли 2010 аз рўи тартиби тақсимоти вазифавӣ ба андозаи зерин тасдиқ карда шавад:

Маблағгузории мақомоти ҳокимияти

давлатӣ ва идоракунӣ - 285986 ҳазор сомонӣ;

аз ҷумла:

- мақомоти ҳокимият ва идораи давлатӣ - 51589 ҳазор сомонӣ;

- сиёсати молиявӣ ва андозу буҷет - 67327 ҳазор сомонӣ;

- фаъолият дар сиёсати хориҷӣ - 112131 ҳазор сомонӣ;

- мақомоти дигари давлатӣ - 54939 ҳазор сомонӣ;

Мудофиа - (на барои нашр)

Мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, судҳо ва прокуратура - (на барои нашр)

Маориф - 235407 ҳазор сомонӣ;

аз ҷумла:

- таҳсилоти миёна - 65768 ҳазор сомонӣ;

- таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбӣ - 97978 ҳазор сомонӣ;

- фаъолияти дигар дар соҳаи маориф - 71661 ҳазор сомонӣ;

Нигоҳдории тандурустӣ - 74267 ҳазор сомонӣ;

аз ҷумла:

- беморхонаҳо - 48870 ҳазор сомонӣ;

- дармонгоҳҳо - 814 ҳазор сомонӣ;

- ҳифзи саломатии аҳолӣ - 5698 ҳазор сомонӣ;

- фаъолияти дигар дар соҳаи нигоҳдории тандурустӣ - 18885 ҳазор сомонӣ;

Ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ аз - 219477 ҳазор сомонӣ;

ҷумла:

- суғуртаи иҷтимоӣ - 136994 ҳазор сомонӣ;

- ҳифзи иҷтимоӣ - 14997 ҳазор сомонӣ;

- фаъолияти дигар дар соҳаи суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ - 67486 ҳазор сомонӣ;

Чорабиниҳои фарҳангию оммавӣ, солимгардонӣ ва ҷамъиятӣ - 145076 ҳазор сомонӣ;

аз ҷумла:

- чорабиниҳои варзишӣ - 2127 ҳазор сомонӣ;

- муассисаҳои фарҳангию маърифатӣ - 22551 ҳазор сомонӣ;

- воситаҳои ахбори омма - 41994 ҳазор сомонӣ;

- фаъолияти дигар дар соҳаи чорабиниҳои фарҳангию оммавӣ ва варзишӣ - 78404 ҳазор сомонӣ;

Хоҷагии манзилию коммуналӣ ва ҳифзи муҳити зист - 29389 ҳазор сомонӣ;

Комплекси сўзишворию энергетикӣ - 701054 ҳазор сомонӣ;

Соҳаҳои кишоварзӣ, заминсозӣ ва хоҷагии об - 93472 ҳазор сомонӣ;

аз ҷумла:

- хариди доруворӣ бар зидди

касалиҳои чорво ва парранда - 2000 ҳазор сомонӣ;

- барномаи хариди тухмии ғалладона, картошка ва дигар зироатҳои кишоварзӣ - 6000 ҳазор сомонӣ;

- барномаи барқарорсозӣ ва рушди минбаъдаи соҳаи боғу токпарварӣ - 1500 ҳазор сомонӣ;

- мубориза бар зидди ҳашаротҳои зараррасони соҳаи кишоварзӣ, хариди заҳрхимикатҳо ва таҷҳизоту техника - 4000 ҳазор сомонӣ;

Истихроҷ ва коркарди маъданҳо,саноати истихроҷи маъданҳои кўҳӣ ва сохтмон - 55091 ҳазор сомонӣ;

Нақлиёт ва коммуникатсия - 77195 ҳазор сомонӣ;

Соҳаҳои дигари иқтисодиёт ва хизматрасонӣ - 50297 ҳазор сомонӣ;

Чорабиниҳои дигар - 693701 ҳазор сомонӣ;

аз ҷумла:

- хизматрасонии ўҳдадориҳои қарзӣ - 162035 ҳазор сомонӣ;

аз онҳо:

а) пардохти фоизҳои қарзҳои берунӣ - 140035 ҳазор сомонӣ;

б) пардохти фоизҳои қарзҳои дохилӣ - 22000 ҳазор сомонӣ;

- хароҷоги шаҳри Душанбе барои амалӣ намудани вазифаҳои пойтахт - 7000 ҳазор сомонӣ;

- фонди хароҷоти пешбининашудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон - 20000 ҳазор сомонӣ;

- хароҷоти дигаре, ки аз рўи соҳаҳои иқтисод гўрўҳбандӣ нашудааст - 416666 ҳазор сомонӣ,

аз онҳо:

- баргардонидани андоз аз арзиши иловашуда - 16500 ҳазор сомонӣ;

- трансфертҳо ба буҷетҳои маҳаллӣ дар намуди маблағҳои мақсаднок (субвенсия) - 292411 ҳазор сомонӣ.

Моддаи 15. (на барои нашр).

Моддаи 16. Дар соли 2010 хароҷоти вазорату идораҳо, ташкилотҳо аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ аз рўи гурўҳбандии иқтисодӣ дар ҳаҷмҳопи зерин анҷом дода шавад:

а) хароҷоти ҷорӣ - 2159618 ҳазор сомонӣ.

Хароҷот барои молҳо ва хизматрасониҳо - 1425291 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

- музди меҳнат ва иловапулиҳо - 472890 ҳазор сомонӣ;

- маблағҷудокунӣ ба буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа - 65308 ҳазор сомонӣ;

- дигар хариди молҳо ва хизматрасониҳо - 87093 ҳазор сомонӣ,

аз онҳо:

- пардохти хизматрасонии газ, барқ, алоқа ва дигар хизматрасонии коммуналӣ - 66540 ҳазор сомонӣ;

- хариди таҷҳизоти камарзиш, асбобуб анҷом, дигар молҳо ва хизматрасонӣ - 820553 ҳазор сомонӣ;

Пардохти фоизи қарзҳои дохилӣ ва берунӣ - 162523 ҳазор сомонӣ;

Субсидияҳо ва дигар трансфертҳои ҷорӣ - 571804 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

- субсидияҳо ва трансфертҳо ба корхонаҳо ва ташкилотҳои давлатӣ - 46771 ҳазор сомонӣ;

- маблағе, ки ба буҷетҳои маҳаллӣ дар бшакли маблағи мақсаднок дода мешавад - 299411 ҳазор сомонӣ;

- трансфертҳо ба аҳолӣ - 174319 ҳазор сомонӣ,

аз онҳо:

- таъминоти нафақавии сохторҳои қудратӣ ва хизматчиёни давлат - 76823 ҳазор сомонӣ;

- трансфертҳо ба ташкилотҳои хориҷӣ - 51303 ҳазор сомонӣ,

б) хароҷоти асосӣ - 1001144 ҳазор сомонӣ;

аз ҷумла:

- хариди сармояи асосӣ - 51095 ҳазор сомонӣ;

- маблағҳои асосии марказонидашуда - 930300 ҳазор сомонӣ;

- хариди мол барои ташкили захираҳо - 12624 ҳазор сомонӣ;

- трансфертҳои асосӣ - 7125 ҳазор сомонӣ;

в) додани қарз ба муҳоҷирон ва хизматчиёни давлатӣ - 6530 ҳазор сомонӣ.

Моддаи 17. Фонди захиравии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2010 ба маблағи 96000 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

Моддаи 18. Муқаррар карда шавад, ки дар соли 2010 20 фоизи маблағҳо аз иҷрои барзиёдии қисми даромади буҷетҳои тасдиқшудаи маҳаллӣ ва 30 фоизи маблағҳо аз иҷрои барзиёдии Қисми даромади буҷети тасдиқшудаи ҷумҳуриявӣ ба "Фонди стабилизатсионӣ оид ба рушди иқтисодиёт" равона мегарданд.

Моддаи 19. Ба Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода шавад, ки дар соли 2010 бо мақсади зиёд намудани даромади буҷет аз ҳисоби фоизҳо аз рўи депозитҳои буҷети ҷумҳуриявӣ, ки ба ҳолати 1 январи соли 2010 ба вуҷуд омадаанд, онҳоро дар муассисаҳои бонкии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мўҳлати кўтоҳмуддат дар давраи соли буҷетӣ ҷойгир намояд.

Моддаи 20. Дар соли 2010 ба моддаҳои ҳимояшавандаи хароҷот музди меҳнат, маблағҷудокунӣ барои суғуртаи иҷтимоӣ, стипендия, нафақа, ёрдампулӣ, ҷубронпулӣ дохил карда шаванд.

Дар сурати зарурат ва мавҷуд будани сарфа аз рўи моддаҳои хароҷот дар ҳолати набудани қарз аз рўи онҳо, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти он дар маҳалҳо метавонанд бо тартиби муқарраргардида дар маблағгузории моддаҳои хароҷот тағйироти дахлдор ворид намоянд.

Моддаи 21. Маблағҳои махсуси вазоратҳо, идораҳо, ташкилотҳои аз буҷети давлатӣ маблағгузоришаванда дар даромаду хароҷоти ташкилотҳои дахлдори буҷетӣ ба ҳисоб гирифта мешаванд. Ҳамзамон 20 фоизи маблағҳои махсуси Раёсати Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 10 фоизи маблағҳои махсуси дигар вазоратҳо, идораҳо ва ташкилотҳо ҳар семоҳа ба даромади буҷетҳои дахлдор, ба истиснои маблағҳои муассисаҳои таҳсилоти умумӣ, ибтидоии касбӣ, миёна ва олии касбӣ, муассисаҳои тандурустӣ дар ноҳияҳои таҷрибавӣ, инчунин маблағҳои гранту мададгорӣ (спонсорӣ), ки барои чорабиниҳои дорои хусусияти ғайритиҷоратӣ пешниҳод мегарданд, дохил карда мешаванд.

Ба муассисаҳои буҷетӣ истифодабарии маблағҳои махсус (ба истиснои маблағҳои грант ва сарпарастӣ) берун аз низоми хазинадорӣ манъ карда шавад. Дар ҳолати вайрон намудани тартиби мазкур маблағҳои махсус 100 фоиз ба даромади буҷети ҷумҳуриявӣ ситонида мешаванд.

Ба Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода мешавад, ки дар ҳолати аз ҳаҷми маблағҳои дар Буҷети давлатӣ тасдиқшуда, кам ё зиёд ворид гардидани маблағҳои махсуси муассисаҳои буҷетӣ дар сметаи даромад ва хароҷоти онҳо ва дар қисми даромад ва хароҷоти Буҷети давлатӣ тағйироти дахлдор ворид намояд.

Моддаи 22. Дар соли 2010 дар ҳолати иҷро нагардидани Буҷети давлатӣ маблағгузории хароҷоти дар буҷет пешбинишудаи вазорату идораҳо ва ташкилоту муассисаҳо, ки маблағҳои махсус доранд, аз ҳисоби ин маблағҳо амалӣ карда шавад.

Моддаи 23. Дар соли 2010 40 фоизи маблағҳои аз додани сертификат бадастовардаи Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба даромади буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронида шуда, аз андозбандӣ озод мебошад. 60 фоизи маблағҳо аз ҳисоби додани сертификат дар ихтиёри Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон монда, тибқи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон андозбандӣ карда шавад.

Моддаи 24. Дар соли 2010 маблағҳое, ки аз ҳисоби хизматрасонии консулии Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагиҳои дипломатӣ ва муассисаҳои консулии бурунмарзии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мешаванд, дар сметаи даромаду хароҷоти идораҳои мазкур ба ҳисоб гирифта шуда, барои маблағгузории фаъолияти онҳо равона карда мешаванд.

Бақияи маблағҳои буҷетӣ ва маблағҳои махсуси дар суратҳисобҳои намояндагиҳои дипломатӣ ва муассисаҳои консулии бурунмарзии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба 1 январи соли 2010 ба вуҷуд омаданд, хусусияти мақсаднок дошта, барои маблағгузории хароҷоти соли 2010 равона карда мешаванд.

Моддаи 25. Имтиёзи рафтуомад ба маҳалли гузаронидани рухсатӣ барои хизматчиёни ҳарбии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи марказии ташкилоти мададгори мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарпрокуратураи ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, кормандони Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати корҳои ислоҳии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Агентии таъмини амволи махсуси назди Вазорати рушди иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон, Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар идораҳое, ки барои хизматчиёни онҳо дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон чунин имтиёз пешбинӣ шудааст, як маротиба дар як сол ва танҳо дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда пардохта мешавад.

Моддаи 26. (на барои нашр).

Моддаи 27. Пардохти ҷубронпулӣ дар сурати бо амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳолати казармавӣ гузаронидани хизматчиёни ҳарбӣ, шахсони ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилӣ, кормандони дигар мақомоте, ки дар ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ ва амният иштирок мекунанд, дар доираи маблағи фонди музди меҳнат, ки тибқи Қонуни мазкур дар сметаи хароҷот барои ҳамин вазорату идораҳо тасдиқ шудааст, анҷом дода мешавад.

Моддаи 28. Ҳаҷми маблағҳои мақсаднок (субвенсия) аз буҷети ҷумҳуриявӣ ба буҷетҳои Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо ба маблағи 292411 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад, аз ҷумла барои:

- Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон - 67171 ҳазор сомонӣ;

- вилояти Хатлон - 150367 ҳазор сомонӣ;

- шаҳри Ваҳдат - 9822 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Варзоб - 4557 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Рашт - 11285 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Ҷиргатол - 10679 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Нуробод - 8812 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Тавилдара - 5669 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Тоҷикобод - 6597 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Файзобод - 8411 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Шаҳринав - 9041 ҳазор сомонӣ.

Маблағҳои мақсаднок (субвенсия) аз буҷети ҷумҳуриявӣ барои мувозинати даромад ва хароҷот ҷудо карда мешаванд.

Моддаи 29. Пули нақди гардони кассавии буҷети ҷумҳуриявӣ ба 1 январи соли 2011 ба маблағи 120000 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

Моддаи 30. Аз 1 январи соли 2010 тамоми амалиёти молиявии буҷетҳои маҳаллӣ, ки тавассути Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон "Амонатбонк" гузаронида мешаванд, ба тариқи музднок анҷом дода мешаванд. Инчунин аз рўи ҳамаи депозитҳои мақомоти идоракунии давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон "Амонатбонк" ҷойгир карда мешаванд, барои истифодаи онҳо аз ҷониби бонки мазкур бо тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон фоиз дода мешавад.

Моддаи 31. Аз 1 январи соли 2010 барои ҳавасмандгардонии кормандон ва инкишофи заминаи моддию техникии Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон 60 фоизи маблағи умумии пинҳонкардашудаи (кам нишондодашудаи) андозҳо ва ҷаримаҳои дар рафти корҳои назоратӣ ошкоргардида ба Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 60 фоизи хироҷҳои гумрукӣ ба Хадамоти гумрукии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон равон карда мешаванд. Маблағҳои зикргардида бо тартиби марказонидашуда 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ ворид гардида, барои маблағгузории тадбирҳои дар моддаи мазкур пешбинишуда истифода мешаванд ва тартиби дар моддаи 21 Қонуни мазкур пешбинигардида нисбати онҳо татбиқ намегардад.

Моддаи 32. Аз 1 январи соли 2010 нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷиҳати ҳисобкунии андозҳо, боҷҳо, дигар пардохтҳои ҳатмӣ, муҷозотҳои ҷаримавӣ ва пардохтҳои иҷтимоӣ, инчунин барои ҳисобкунии ин ё он бузургиҳои арзишии ҳадди ниҳоӣ (поёнӣ ё болоӣ), ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешаванд, дар ҳаҷми 35 сомонӣ муқаррар карда шавад.

Моддаи 33. Муқаррар карда шавад, ки хароҷот аз рўи санадҳои меъёрии ҳуқуқии дар соли 2010 қабулгардида, ки захираҳои молиявии иловагиро талаб менамоянд, дар буҷети солҳои оянда пешбинӣ карда мешаванд.

Моддаи 34. Муқаррар карда шавад, ки иҷрои ҳалномаҳои судӣ дар бораи рўёнидани зарари моддию маънавӣ, ки аз тарафи кормандони мақомоти идоракунии давлатӣ ва ҳифзи ҳуқуқ ҳангоми адои вазифаҳои хизматӣ расонида шудааст, аз ҳисоби маблағҳои сметаи хароҷоти онҳо амалӣ карда мешавад.

Моддаи 35. Муқаррар карда шавад, ки дар соли 2010 хизматрасонии қарзҳои берунаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар назди Ҷумҳурии Ўзбекистон аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ва "Фонди стабилизатсионӣ оид ба рушди иқтисодиёт" амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 9.11.2010 № 638).

Дар соли 2010 даромади Корхонаи воҳиди давлатии "Роҳи оҳани Тоҷикистон" аз истифодабарии минтақаи роҳи оҳани "Конибодом-Бекобод" тибқи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон андозбандӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 9.11.2010 № 638).

Моддаи 36. Ҳисобот оид ба иҷрои Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2008 аз рўи даромад ба маблағи 5231434 ҳазор сомонӣ, аз рўи хароҷот ба маблағи 4823825 ҳазор сомонӣ бо барзиёдии даромад нисбати хароҷот ба маблағи 407609 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

Хароҷоти воқеии Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2008 барои пардохти ўҳдадориҳои қарзии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба пардохти қарзи асосии берунӣ ба маблағи 105815 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

Моддаи 37. Дар мавриди барзиёд ё кам иҷро гардидани қисми даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2010 Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад ба қисми даромад ва хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла ба қисми даромад ва хароҷоти Буҷети ҷумҳуриявӣ барои соли 2010 мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи молияи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" бе тағйири ҳаҷми касри буҷет тағйирот ворид намояд.

Бо сабаби тағйир ёфтани ҳаҷми истеҳсолот (кор ва хизматрасонӣ), андозаи нархҳо ва тағйирёбии сохторӣ, инчунин заминаи андозбандӣ, ки аз санадҳои меъёрии ҳуқуқии қабулнамудаи мақомоти давлатӣ бармеоянд, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида дар ҳисобҳои байниҳамдигарии буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ тағйирот ворид менамояд.

Моддаи 38. Қонуни мазкур аз 1 январи соли 2010 мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш.Душанбе,

14 ноябри соли 2009

№ 561

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

1378

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

24.02.2017

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2017, № 1-2, мод. 1)

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1732)

Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятиро вобаста ба сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим намуда, асосҳои сарфароз гардонидан бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, низоми мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, имтиёз, ҳуқуқ ва уҳдадориҳои шахсони бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфарозгардидаро муайян менамояд.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳум ва низоми мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон шакли олии ҳавасмандгардонии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ, шахсони бешаҳрванд ва эътирофи хизматҳояшон дар назди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

2. Ба низоми мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд:

- мукофоти олӣ - унвони Қаҳрамони Тоҷикистон;

- орденҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- медалҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- унвонҳои фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Тасвири мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Тасвири мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.

Моддаи 4. Шахсони бо мукофотҳои давлатӣ сарфарозшаванда

1. Бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд сарфароз гардонида мешаванд.

2. Шахс бо мукофоти давлатӣ мумкин аст баъд аз вафот низ сарфароз гардонида шавад.

3. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур мумкин аст ҳайати кормандон ва ё шахси ҳуқуқӣ бо мукофоти давлатӣ сарфароз гардонида шавад.

Моддаи 5. Сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар вазъияти тантанавӣ аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд барои сарфароз гардонидан бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида аз ҷониби Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешаванд.

3. Шахс бо як намуди мукофоти давлатӣ, ба ғайр аз мукофотҳои давлатие, ки дорои дараҷа мебошанд, такроран сарфароз гардонида намешавад.

4. Ҳангоми сарфарозгардонӣ бо мукофоти давлатӣ намуди мукофоти давлатӣ вобаста ба хусусият ва дараҷаи хизмати шахс муайян карда мешавад.

5. Ҳангоми сарфарозгардонӣ бо орденҳо дараҷаи орден аз рўи вазъи ҷамъиятию сиёсӣ ва шаҳрвандии шахси сарфарозшаванда муайян карда мешавад.

6. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонида мешавад.

7. Тартиби пешниҳод намудани шахс барои гирифтани мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, супоридан, овехта гаштан, нигоҳ доштан ва додани нусхаи дуюми онҳо, инчунин намунаи ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи мансубияти онҳо ба мукофотҳои давлатӣ аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

Моддаи 6. Фосила барои сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Пешниҳод намудани шахс барои сарфароз намудан бо мукофоти давлатии навбатӣ барои хизматҳои нав, ба истиснои ҳолатҳое, ки ба зоҳир намудани шуҷоат, мардонагӣ, диловарӣ ва хизматҳои махсус дар назди Ватан вобаста аст, баъд аз 5 соли сарфарозгардонии пештара мумкин аст.

Моддаи 7. Комиссияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мукофотҳои давлатӣ

1. Барои баррасии пешакӣ ва таҳияи пешниҳодҳо оид ба сарфарозгардонии шахсон бо мукофотҳои давлатӣ Комиссияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мукофотҳои давлатӣ таъсис дода мешавад.

2. Ҳайат ва низомномаи Комиссияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мукофотҳои давлатӣ аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

БОБИ 2. НАМУДҲОИ МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 8. Намудҳои мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мукофотҳои давлатии зерин муқаррар гардидаанд:

- мукофоти олӣ – унвони Қаҳрамони Тоҷикистон;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи I;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи II;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи III;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III;

- ордени «Пешвои миллат – Эмомалӣ Раҳмон»;

- ордени Дўстӣ;

- ордени Спитамен дараҷаи I;

- ордени Спитамен дараҷаи II;

- ордени Шараф дараҷаи I;

- ордени Шараф дараҷаи II;

- медали Ҷасорат;

- медали Хизмати шоиста;

- медали Шафқат;

- медали Марзбони шуҷои Тоҷикистон;

- унвони фахрии Нависандаи (Шоири) халқии Тоҷикистон;

- унвони фахрии Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон;

- унвони фахрии Ҳофизи халқии Тоҷикистон;

- унвони фахрии Рассоми халқии Тоҷикистон;

- унвони фахрии Арбоби илм ва техникаи Тоҷикистон;

- унвони фахрии Арбоби ҳунари Тоҷикистон;

- унвони фахрии Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон;

- унвони фахрии Корманди шоистаи Тоҷикистон;

- унвони фахрии Донори ифтихории Тоҷикистон;

- Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Ба намудҳои мукофотҳои давлатӣ ҳамчунин медалҳои ҷашнӣ, ки аз ҷониби Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда шудаанд, дохил мешаванд.

3. Мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо забони давлатӣ номгузорӣ мешаванд.

Моддаи 9. Мукофоти олӣ - унвони Қаҳрамони Тоҷикистон

1. Бо мукофоти олӣ - унвони Қаҳрамони Тоҷикистон шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои хизматҳо дар назди давлат ва халқ, ки дар нишон додани қаҳрамонӣ, корнамоиҳои ҷангӣ ва меҳнатӣ баҳри озодӣ, истиқлолият ва шукуфоии Ҷумҳурии Тоҷикистон зоҳир мегардад, сарфароз гардонида мешавад.

2. Ба шахсе, ки бо унвони Қаҳрамони Тоҷикистон сарфароз гардидааст, нишони махсуси корнамоӣ - ситораи тиллоии Қаҳрамони Тоҷикистон супорида мешавад, ки он бо тасма дар тарафи чапи сина аз болои дигар мукофотҳои давлатӣ овехта мешавад.

Моддаи 10. Ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон

1. Бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон ходими давлатию сиёсӣ, дигар шахсон барои хизматҳои махсусан бузург дар назди халқи Тоҷикистон, пойдории сулҳ ва рушди давлатдории тоҷикон, барои хизматҳои махсусан муҳим дар фаъолияти давлатӣ ва ҷамъиятию сиёсӣ, ки ба баланд бардоштани обрўи байналмилалии Тоҷикистон мусоидат менамоянд, барои комёбиҳои бузурги соҳаҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ, илму фарҳанг, рушди ҷомеа ва пешрафти иҷтимоӣ, барои хизматҳои беназир ва ватандўстӣ сарфароз гардонида мешаванд.

2. Ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дорои дараҷаҳои зерин мебошад:

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III.

3. Аз рўи дараҷа ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I эътибори баландтар дорад. Сарфарозгардонӣ бо тартиби пайдарҳамӣ - ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III, II ва I амалӣ карда мешавад.

4. Ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I дорои нишон ва ситора буда, нишон бо тасма аз болои китфи рост ва ситора дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

5. Бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I сарфароз гардонида мешаванд:

- роҳбарони давлатҳо, ҳукуматҳо ва парламентҳои давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони мақомоти ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- шахсе, ки мансаби давлатии ҳокимияти давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва вазъи ҳуқуқиаш бо Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад;

- шахсе, ки мансаби сиёсии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва ў чун қоида бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи I ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи I ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II мукофотонида шудаанд.

6. Ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II дорои нишон буда, онро мардҳо бо тасма дар гардан ва занҳо бо тасмабанд дар тарафи чапи сина меовезанд.

7. Бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II сарфароз гардонида мешаванд:

- роҳбарони вазорату идораҳо ва сафирони давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони намояндагиҳои ташкилотҳои минтақавӣ ва дигар ташкилотҳои байналмилалӣ;

- шахсе, ки мансаби сиёсии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва чун қоида бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи II ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи II ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III мукофотонида шудаанд.

8. Ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III дорои нишон буда, он бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

9. Бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III сарфароз гардонида мешаванд:

- шахсе, ки мансаби категорияи олии маъмурии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи III ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III ё ордени Дўстӣ мукофотонида шудаанд.

Моддаи 11. Ордени Зарринтоҷ

1. Бо ордени Зарринтоҷ ходимони давлатию ҷамъиятӣ ва дигар шаҳрвандон барои хизматҳои бузург дар назди давлат, фаъолияти босамари давлатӣ ва ҷамъиятию сиёсӣ, барои саҳми шоиста ҷиҳати татбиқ намудани ислоҳоти демократӣ ва иқтисодӣ, рушди илм ва фарҳанг, барои хизматҳои махсус дар ҳифзи Ватан, барои фидокорӣ ва шуҷоати шаҳрвандӣ дар истиқрори сулҳ, устуворӣ ва таҳкими давлатдории тоҷикон сарфароз гардонида мешаванд.

2. Ордени Зарринтоҷ дорои дараҷаҳои зерин мебошад:

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи I;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи II;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи III.

3. Аз рўи дараҷа ордени Зарринтоҷ дараҷаи I эътибори баландтар дорад. Сарфарозгардонӣ бо тартиби пайдарҳамӣ - ордени Зарринтоҷ дараҷаи III, II ва I амалӣ карда мешавад.

4. Ордени Зарринтоҷ дараҷаи I дорои нишон ва ситора буда, нишон бо тасма аз болои китфи рост ва ситора дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

5. Бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи I сарфароз гардонида мешаванд:

- роҳбарони давлатҳо, ҳукуматҳо ва парламентҳои давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони вазорату идораҳои давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони намояндагиҳои ташкилотҳои минтақавӣ ва дигар ташкилотҳои байналмилалӣ;

- роҳбарони мақомоти ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- шахсе, ки мансаби сиёсии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва чун қоида бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи II мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи II мукофотонида шудаанд.

6. Ордени Зарринтоҷ дараҷаи II дорои нишон буда, онро мардҳо бо тасма дар гардан ва занҳо бо тасмабанд дар тарафи чапи сина меовезанд.

7. Бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи II сарфароз гардонида мешаванд:

- шахсе, ки мансабҳои сиёсӣ ва категорияи олии маъмурии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва чун қоида бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи III мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи III мукофотонида шудаанд.

8. Ордени Зарринтоҷ дараҷаи III дорои нишон буда, он бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

9. Бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи III сарфароз гардонида мешаванд:

- шахсе, ки мансаби категорияи олии маъмурии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо на камтар аз ду орден ё медал ва унвони фахрӣ мукофотонида шудаанд.

Моддаи 12. Ордени Исмоили Сомонӣ

1. Бо ордени Исмоили Сомонӣ арбоби давлатию ҷамъиятӣ, ходими илму фарҳанг ва дигар шаҳрвандон барои дастовардҳои меҳнатӣ, саҳми бузург дар пойдории давлат, муваффақиятҳои бузург дар хизмати ҳарбӣ, фаъолияти иҷтимоию фарҳангӣ, ҷамъиятӣ ва хайрхоҳона сарфароз гардонида мешаванд.

2. Ордени Исмоили Сомонӣ дорои дараҷаҳои зерин мебошад:

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III.

3. Аз рўи дараҷа ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I эътибори баландтар дорад. Сарфарозгардонӣ бо тартиби пайдарҳамӣ - ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III, II ва I амалӣ карда мешавад.

4. Ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I дорои нишон ва ситора буда, нишон бо тасма аз болои китфи тарафи рост ва ситора дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

5. Бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I сарфароз гардонида мешаванд:

- роҳбарони давлатҳо, ҳукуматҳо ва парламентҳои давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони вазорату идораҳо ва сафирони давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони намояндагиҳои ташкилотҳои минтақавӣ ва дигар ташкилотҳои байналмилалӣ;

- роҳбарони ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- шахсе, ки мансабҳои сиёсӣ ва категорияи олии маъмурии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва чун қоида бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи II ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи II ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II мукофотонида шудаанд.

6. Ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II дорои нишон буда, онро мардҳо бо тасма дар гардан ва занҳо бо тасмабанд дар тарафи чапи сина меовезанд.

7. Бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II сарфароз гардонида мешаванд:

- шахсе, ки мансаби сиёсии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва чун қоида бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи III ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи III ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III мукофотонида шудаанд.

8. Ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III дорои нишон буда, он дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

9. Бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III сарфароз гардонида мешаванд:

- шахсе, ки мансаби категорияи олии маъмурии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо дигар мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мукофотонида шудаанд.

Моддаи 13. Ордени «Пешвои миллат – Эмомалӣ Раҳмон»

1. Бо ордени «Пешвои миллат – Эмомалӣ Раҳмон» шахс барои хизматҳои шоён дар фаъолияти давлатӣ ва ҷамъиятӣ сарфароз гардонида мешавад.

2. Ордени «Пешвои миллат – Эмомалӣ Раҳмон» дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

Моддаи 14. Ордени Дўстӣ

1. Бо ордени Дўстӣ арбоби давлатию ҷамъиятӣ, ходими илму фарҳанг, адабиёту санъат ва дигар шахсон барои фаъолияти содиқона ва пурмаҳсул ҷиҳати таҳкими сулҳу дўстӣ ва ҳамкории байни халқҳо, ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва манфиатҳои иҷтимоии он, барои саҳми арзандаи шахсӣ дар рушд ва афзунгардонии иқтидори маънавӣ ва зеҳнии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонида мешаванд.

2. Ордени Дўстӣ бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

Моддаи 15. Ордени Спитамен

1. Бо ордени Спитамен корманди мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, сохторҳои ҳарбӣ ва амният барои корнамоиҳои махсус сарфароз гардонида мешавад.

2. Ордени Спитамен дорои дараҷаҳои зерин мебошад:

- ордени Спитамен дараҷаи I;

- ордени Спитамен дараҷаи II.

3. Аз рўи дараҷа ордени Спитамен дараҷаи I эътибори баландтар дорад. Сарфарозгардонӣ бо тартиби пайдарҳамӣ – ордени Спитамен дараҷаи II ва I сурат мегирад. Ордени Спитамен бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

4. Бо ордени Спитамен дараҷаи I ҳайати афсарони олирутбаи ҳарбӣ ва ҳайати олии роҳбарикунандаи мақомоти ҳифзи ҳуқуқ барои комёбиҳо дар роҳбарӣ ва идораи қўшунҳо, таъмини омодагии олии ҷангии онҳо, ташкили хизмати аълои ҳарбӣ, марзбонӣ ва дохилӣ, таъмини қобилияти мудофиавӣ, амниятӣ ва ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ сарфароз гардонида мешаванд.

5. Бо ордени Спитамен дараҷаи II хизматчиёни ҳарбӣ аз ҷумлаи ҳайати афсарони калон ва хурд, ҳайати сержантӣ ва қаторӣ, ҳамчунин ҳайати роҳбарикунандаи миёна ва хурди мақомоти ҳифзи ҳуқуқ барои корнамоиҳо дар мубориза бо ҷинояткорӣ, ҳолатҳои фавқулода ва ҳангоми адои қарзи ҳарбӣ ва хизматӣ сарфароз гардонида мешаванд.

Моддаи 16. Ордени Шараф

1. Бо ордени Шараф шахс барои хизматҳояш ҷиҳати рушди соҳаҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ, илм, фарҳанг ва маориф, хизмати давлатӣ ва ҳарбии намунавӣ ва фаъолияти босамари ҷамъиятӣ сарфароз гардонида мешавад.

2. Ордени Шараф дорои дараҷаҳои зерин мебошад:

- ордени Шараф дараҷаи I;

- ордени Шараф дараҷаи II.

3. Аз рўи дараҷа ордени Шараф дараҷаи I эътибори баландтар дорад. Ордени Шараф бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

Моддаи 17. Медали Ҷасорат

Бо медали Ҷасорат хизматчиёни ҳарбӣ, шахсони ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар шахсон барои ҷасорату фидокорӣ дар вазъияти ҷангӣ ва адои қарзи ҳарбӣ, хизматию шаҳрвандӣ, ҳифзи ҳуқуқҳои конститутсионии шаҳрвандон дар вазъияти барои ҳаёт хатаровар, дар ҳолатҳои шадид, ки бо наҷоти ҳаёти инсон вобаста мебошад (ҳангоми ғарқшавӣ, сўхтор, офатҳои табиӣ), сарфароз гардонида мешаванд.

Моддаи 18. Медали Хизмати шоиста

Бо медали Хизмати шоиста шахс барои комёбиҳои меҳнатӣ дар соҳаҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ, илм, фарҳанг ва маориф, барои комёбиҳо дар хизмати давлатӣ, ҳарбӣ ва фаъолияти меҳнатӣ дар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 19. Медали Шафқат

Бо медали Шафқат шахс барои ғайрат ва фаъолияти пурмаҳсули хайрхоҳона ва эҳсону шафқат, барои муваффақият дар ҳифзи саломатии аҳолӣ ва расонидани ёрии тиббӣ сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 20. Медали Марзбони шуҷои Тоҷикистон

Бо медали Марзбони шуҷои Тоҷикистон хизматчиёни ҳарбии қўшунҳои сарҳадӣ, дигар шахсон барои корнамоиҳо ва хизматҳои махсус ҳангоми ҳифзи сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, барои ҷасорату фидокорӣ, ҳушёрӣ ва ташаббускорӣ ҳангоми боздоштани вайронкунандагони сарҳади давлатӣ, барои кумаки фаъолона ба қўшунҳои сарҳадӣ дар ҳифзи сарҳади давлатӣ сарфароз гардонида мешаванд.

Моддаи 21. Медалҳои ҷашнӣ

1. Ба муносибати тантанавор ҷашн гирифтани рўйдоде, ки барои мардуми Тоҷикистон аҳамияти махсус дорад, Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад медали ҷашнӣ тасдиқ намояд.

2. Бо медали ҷашнӣ шахс барои хизматҳо дар пойдории давлатдории Тоҷикистон, татбиқи дигаргунсозиҳои демократӣ, ислоҳоти иқтисодӣ ва сиёсӣ дар ҳаёт, барои комёбиҳо дар рушди фарҳанги миллӣ ва санъат, дастовардҳои меҳнатӣ дар фаъолияти давлатӣ, илмию тадқиқотӣ, ҷамъиятӣ ва хайрхоҳона бо тартиби муқарраргардида сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 22. Унвони фахрии Нависандаи (Шоири) халқии Тоҷикистон

Бо унвони фахрии Нависандаи (Шоири) халқии Тоҷикистон нависанда ва шоир барои хизматҳои махсус дар рушди адабиёти тоҷик ва адабиёти дигар миллатҳо, офаридани асарҳои барҷастаи пурмазмуни бадеии сазовори эътирофи умумгардида, ки чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 23. Унвони фахрии Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон

Бо унвони фахрии Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон шахсе, ки дар рушди санъати театрӣ, мусиқӣ, кино ва сирки Тоҷикистон саҳми арзанда гузоштааст ва чун қоида баъд аз 5 соли гирифтани унвони фахрии Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 24. Унвони фахрии Ҳофизи халқии Тоҷикистон

Бо унвони фахрии Ҳофизи халқии Тоҷикистон иҷрокунандаи барҷастаи сурудҳои халқӣ ва классикӣ, ки маҳорати баланди овозхонӣ дошта, дар рушди санъати Тоҷикистон хизмати сазовор кардааст ва чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 25. Унвони фахрии Рассоми халқии Тоҷикистон

Бо унвони фахрии Рассоми халқии Тоҷикистон ходими барҷастаи санъати тасвирӣ барои офаридани асарҳои баландмазмуни наққошӣ, ҳайкалтарошӣ, графикӣ, монументалӣ, ороиши амалӣ, ороиши намоишномаҳои театрӣ, кино ва филмҳои телевизионӣ, инчунин шахсе, ки ба хазинаи санъати миллӣ ва дар тарбияи рассомони ҷавон саҳми арзанда гузошта, чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 26. Унвони фахрии Арбоби илм ва техникаи Тоҷикистон

Бо унвони фахрии Арбоби илм ва техникаи Тоҷикистон муҳандиси олим ва корманди илмию омўзгории барҷастаи дорои унвони илмии доктори илм ва ё на камтар аз 20 сол аз рўи ихтисос фаъолиятнамуда барои кашфиёти илмӣ ва илмию техникӣ ва корҳои илмии дорои аҳамияти назариявӣ ва амалӣ, ки ба суръатбахшии пешрафти илмию техникӣ, рушди иҷтимоию иқтисодӣ ва фарҳангии ҷумҳурӣ мусоидат менамоянд, барои хизматҳо дар таҳияи самтҳои афзалиятноки илм ва техника, тарбия ва омода намудани кадрҳои илмӣ сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 27. Унвони фахрии Арбоби ҳунари Тоҷикистон

Бо унвони фахрии Арбоби ҳунари Тоҷикистон режиссёр, дирижёр, бастакор, рассом, ҳайкалтарош, дизайнер, драманавис ва дигар ходими санъат барои офариниши асарҳои баландмазмуни бадеӣ, спектаклҳо, барномаҳои консертӣ, барои хизматҳо дар тайёр намудан ва тарбияи кадрҳои эҷодӣ, офаридани асарҳои илмӣ, ки дар соҳаи санъат аз рўи ихтисос 15 сол ва зиёда аз он фаъолият кардааст ва чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 28. Унвони фахрии Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон

Бо унвони фахрии Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон ҳунарпеша, режиссёр, дирижёр, консертмейстер, балетмейстер, корманди эҷодии театр, кино, телевизиону радио, филармония, сирку ансамбл, дастаи ҳунарӣ, мутрибе, ки маҳорати баланди иҷрокунандагӣ дошта, дар рушди санъати Тоҷикистон ва дар тарбияи насли эҷодкор саҳми арзанда гузошта, аз рўи ихтисос 15 сол ва зиёда аз он фаъолият кардааст ва чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 29. Унвони фахрии Корманди шоистаи Тоҷикистон

Бо унвони фахрии Корманди шоистаи Тоҷикистон корманди истеҳсолоти моддӣ ва соҳаҳои ҳуқуқ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ, илм, фарҳанг, маориф, воситаҳои ахбори омма, хизмати давлатӣ, ки ба натиҷаҳои баланди меҳнатӣ ноил гардида, дар соҳаи худ 15 сол ва зиёда аз он фаъолият намудааст ва чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 30. Унвони фахрии Донори ифтихории Тоҷикистон

Бо унвони фахрии Донори ифтихории Тоҷикистон шахс бо асосҳои пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи донории хун ва ҷузъҳои он» сарфароз гардонида мешавад.

Моддаи 31. Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Бо Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон шахс барои дастовардҳои назаррас дар соҳаҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ, илм, фарҳанг, маориф, хизмати давлатӣ ва фаъолияти ҷамъиятӣ сарфароз гардонида мешавад.

2. Бо Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ҳайати кормандони ташкилоти алоҳида вобаста ба рўйдоди муҳими фаъолият ва барои комёбиҳои бузургашон дар фаъолияти меҳнатию хизматӣ, ҳамчунин ҳайати эҷодӣ, ки барои таҳкими робитаҳои фарҳангӣ, дўстӣ ва ҳамкории байни халқҳо саҳми босазо гузоштаанд, сарфароз гардонида мешаванд.

Моддаи 32. Тартиби овехтани нишони синагии медалҳо ва унвонҳои фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Ба шахсе, ки сазовори медали Ҷумҳурии Тоҷикистон гаштааст, нишони синагӣ супорида мешавад. Нишони синагӣ бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

2. Ба шахсе, ки сазовори унвони фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон гаштааст, нишони синагӣ супорида мешавад. Нишони синагӣ бо тасма дар тарафи рости сина овехта мешавад.

БОБИ 3. ИМТИЁЗ, ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ ШАХСОНИ БО МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН САРФАРОЗГАРДИДА

Моддаи 33. Имтиёзҳои шахсоне, ки бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонида шудаанд

1. Шахсоне, ки бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонида шудаанд, ҳуқуқ доранд аз имтиёзҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода намоянд.

2. Ба шахсе, ки сазовори унвони Қаҳрамони Тоҷикистон гардидааст, имтиёзҳои зерин кафолат дода мешавад:

- иловапулии ҳармоҳа ба нафақае, ки барояш таъин шудааст, ба андозаи 100 фоиз;

- мутобиқи меъёрҳои муқарраргардида дар навбати аввал бо манзил таъмин кардан;

- пардохти ҳаққи манзили истиқоматӣ, ки ў ва аъзои оилааш дар он зиндагӣ менамоянд, инчунин пардохти хизматрасонии коммуналӣ ба андозаи 50 фоиз;

- дар мавриди эҳтиёҷ доштан ба табобати осоишгоҳи муолиҷавӣ ҳар сол додани роҳхати ройгон ба осоишгоҳ ва ё хонаҳои истироҳатӣ;

- як маротиба дар як сол дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон рафтуомади ройгон тавассути нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ё байнишаҳрӣ;

бо пешниҳоди шаҳодатнома ройгон истифода бурдан аз нақлиёти ҷамъиятӣ (ба истиснои таксӣ) дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1732).

3. Ба шахсе, ки бо орден ва унвонҳои фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардидааст, новобаста аз дигар иловапулиҳо ба нафақа, дар ҳаҷми зерин иловапулии ҳармоҳа ба нафақае, ки барояш таъин шудааст, пардохт мешавад:

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I – 50 фоиз;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II – 40 фоиз;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III – 30 фоиз;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи I – 40 фоиз;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи II – 30 фоиз;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи III – 20 фоиз;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I – 35 фоиз;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II – 25 фоиз;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III – 15 фоиз;

- ордени «Пешвои миллат – Эмомалӣ Раҳмон» – 15 фоиз;

- унвони фахрии Нависандаи (Шоири) халқии Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Ҳофизи халқии Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Рассоми халқии Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Арбоби илм ва техникаи Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Арбоби ҳунари Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон – 15 фоиз;

- унвони фахрии Корманди шоистаи Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Донори ифтихории Тоҷикистон – 10 фоиз.

4. Иловапулӣ ба нафақаи таъиншуда танҳо ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

5. Дар сурати бо ду мукофоти давлатӣ ва зиёда аз он сарфароз гардидани шахс, ки онҳо иловапулиҳоро ба нафақа пешбинӣ менамоянд, ба ў иловапулии андозааш зиёдтар дода мешавад.

6. Хароҷот вобаста ба имтиёзҳое, ки Қонуни мазкур барои шахсони бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфарозгардида пешбинӣ намудааст, аз ҳисоби буҷети давлатӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт карда мешавад.

Моддаи 34. Нигоҳдорӣ ва додани нусхаи дуюми мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Шахси бо мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфарозгардида бояд мукофоти ба ў додашударо эҳтиёт намуда, дар ҳолати хуб нигоҳ дорад.

2. Ҳангоми гум кардани ситораи тиллоии Қаҳрамони Тоҷикистон, орденҳо, медалҳо, дигар нишонҳои махсус ва ҳуҷҷатҳои онҳо, инчунин Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон шахси мукофотонидашуда ҳуқуқи худро ба мукофот нигоҳ медорад.

3. Нусхаи дуюми ситораи тиллоии Қаҳрамони Тоҷикистон, орденҳо, медалҳо, дигар нишонҳои махсус ва ҳуҷҷатҳои гумшудаи онҳо, инчунин Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дода намешавад. Танҳо дар ҳолатҳои истисноӣ бо қарори Комиссияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мукофотҳои давлатӣ дар мавридҳои гум шудани ситораи тиллоии Қаҳрамони Тоҷикистон, орденҳо, медалҳо, дигар нишонҳои махсус ва ҳуҷҷатҳои онҳо, инчунин Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар натиҷаи сўхтор, заминларза, дигар офатҳои табиӣ ва ҳолатҳои фавқулода мумкин аст нусхаи дуюми онҳо дода шаванд.

4. Дар дигар ҳолатҳои гум шудани мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон маълумотнома дар бораи сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатӣ дода мешавад.

Моддаи 35. Тартиби нигоҳдории мукофотҳои давлатии шахсони фавтида

1. Мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон пас аз вафоти шахси бо ин мукофотҳо сарфарозшуда ба ворисонаш барои хотира мемонанд.

2. Бо ризоияти ворисони шахси фавтида мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд ба осорхонаҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои нигоҳдорӣ ва намоиш супорида шаванд.

3. Агар шахси мукофотонидашуда ворис надошта бошад, мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба давлат баргардонида мешаванд.

БОБИ 4. МАҲРУМ НАМУДАН АЗ МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТӢ ВА БАРҚАРОР НАМУДАНИ МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТӢ

Моддаи 36. Маҳрум намудан аз мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Маҳрум намудани шахс аз мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи тартиби пешбининамудаи Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби суд амалӣ карда мешавад.

2. Мукофотҳои давлатӣ ва ҳуҷҷатҳои онҳо баъд аз эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми суд ба Комиссияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мукофотҳои давлатӣ баргардонида мешаванд.

Моддаи 37. Барқарор намудани ҳуқуқ ба мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Ҳуқуқ ба мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки шахс аз онҳо маҳрум карда шудааст, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барқарор карда мешавад.

2. Баъд аз қабули санади ҳуқуқӣ дар бораи барқарор намудани ҳуқуқи шахс ба мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ин мукофотҳои давлатӣ ба шахси сарфарозшуда ва дар мавриди фавти ў ба ворисонаш баргардонида мешаванд.

Моддаи 38. Баровардани мукофотҳои давлатӣ берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Шахси бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфарозшуда ҳангоми берун рафтан аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад мукофотҳои давлатии ба ў тааллуқдоштаро бо худ барад.

2. Ворисони шахси фавтидаи бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфарозшуда ҳуқуқ доранд танҳо ҳуҷҷат дар бораи бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонидани ўро берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо худ баранд.

БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 39. Муқаррароти интиқолӣ

1. Мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Шўравии Сотсиалистии Тоҷикистон, Иттифоқи Ҷумҳуриҳои Шўравии Сотсиалистӣ ва Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки то эътибор пайдо кардани Қонуни мазкур супорида шудаанд, эътироф гардида, шахси бо онҳо сарфарозшуда ҳуқуқ дорад аз имтиёзҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода намояд.

2. Орденҳои Ситораи Президенти Тоҷикистон, Исмоили Сомонӣ, Спитамен, Шараф ва унвони фахрии Ҳуқуқшиноси шоистаи Тоҷикистон, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон то соли 2001 супорида шудаанд, мувофиқан ба орденҳои Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III, Исмоили Сомонӣ дараҷаи I, Спитамен дараҷаи II, Шараф дараҷаи II ва унвони фахрии Корманди шоистаи Тоҷикистон баробар ҳисобида мешаванд.

Моддаи 40. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 41. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 31 июли соли 2001 «Дар бораи мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2001, №7, мод. 514) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 42. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе

24 феврали соли 2017

№1378

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ҲУҚУҚҲОИ КӮДАК

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

1196

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

18.03.2015

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ҲУҚУҚҲОИ КӮДАК

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2015, №3, мод. 218; с. 2018, №1, мод. 21)

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1489, аз 17.12.2020 № 1740, аз 3.01.2024, № 2034)

Бо қарори Маҷлиси намояндагони Маҷлиси

Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 7 январи соли 2015,

№ 1723 қабул гардидааст.

Бо қарори Маҷлиси миллии Маҷлиси

Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 5 марти соли 2015,

№ 801 ҷонибдорӣ гардидааст.

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак ва кафолатҳои давлатии амалишавии онҳоро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- кӯдак - шахсе, ки ба синни ҳаждаҳ нарасидааст;

- кӯдаки маъюб - кӯдаке, дар натиҷаи нуқсёбии саломатӣ бо коҳиши устувори вазифаҳои организм аз беморӣ, ҷароҳат, иллати ҷисмонӣ ва ақлонӣ боиси маҳдуд шудани фаъолияти ҳаётӣ гардидааст ва ба ҳифзи иҷтимоӣ ниёз дорад;

- кӯдаки ятим - кӯдаке, ки падару модараш, падар ё модари танҳояш вафот кардаанд;

- кӯдаки бепарастор - кӯдаке, ки бо сабабҳои маҳдуд ё маҳрум карда шудани падару модар, падар ё модари танҳояш аз ҳуқуқи падарумодарӣ, бедарак ғоиб эътироф ё фавтида эълон гардидани падару модар, ғайри қобили амал (дорои қобилияти маҳдуди амал) дониста шудани онҳо, барои адои ҷазо дар ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ қарор доштани падару модар, саркашӣ кардани падару модар аз тарбияи кӯдак ё ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои ӯ, аз ҷумла ҳангоми рад кардани гирифтани кӯдаки худ аз муассисаҳои таълимӣ - тарбиявӣ ва ё табобатӣ, инчунин дар дигар ҳолатҳо бе парастории падару модар мондааст;

- намояндаи қонунии кӯдак - падару модар, фарзандхондҳо, васӣ, парастор ё дигар шахсони онҳоро ивазкунанда, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ғамхорӣ, таълим, тарбия, ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои кӯдак ба зиммаи онҳо гузошта шудаанд;

- оилаи (мураббии) парастор - оила ё шахсе, ки кӯдаки ятим ё бепарасторро ба тарбия қабул кардааст;

- таъминоти моддӣ ва иҷтимоии пурраи давлатии кӯдакони ятим ва бепарастор - аз ҷониби давлат ба таври ройгон таъмин намудани кӯдакони ятим ва бепарастор бо ҷойи зист, хӯрок, либос, пойафзол, маблағҳои пулӣ дар шакли грант ва стипендияҳо, хизматрасонии тиббию иҷтимоӣ ва дигар хизматрасонӣ;

- хизматрасонии тиббию иҷтимоӣ ба кӯдакон - маҷмӯи тадбирҳои хизматрасонӣ ба кӯдакон (дастгирии иҷтимоӣ, расонидани ёрии тиббӣ, педагогӣ, равонӣ, ҳуқуқӣ, барқарорсозии иҷтимоии кӯдаконе, ки дар

вазъияти душвори зиндагӣ қарор доранд ва таъмини шуғли чунин кӯдакон то ба синни ҳаждаҳ расидани онҳо) аз ҷониби корхонаҳо, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳо, новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқиашон (минбаъд - ташкилотҳо) ва шаҳрвандоне, ки бе таъсис додани шахси ҳуқуқӣ фаъолияти соҳибкории инфиродии хизматрасонии тиббию иҷтимоиро барои кӯдакон иҷро мекунанд.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1489).

БОБИ 2. СИЁСАТИ ДАВЛАТӢ ОИД БА ҲИФЗИ ҲУҚУҚҲОИ КӮДАК

Моддаи 3. Ҳадафҳои сиёсати давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак

1. Сиёсати давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак аз ҳадафҳои зерин иборат аст:

- таъмини ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдак, роҳ надодан ба поймолкунии онҳо;

- таҳкими кафолатҳои асосии ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдак, инчунин барқарор кардани ин ҳуқуқҳо дар сурати поймол карда шудани онҳо;

- ташаккули асосҳои ҳуқуқии кафолатҳои ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдак;

- мусоидат намудан ба рушди ҷисмонӣ, зеҳнӣ, маънавӣ ва ахлоқии кӯдак, тарбияи ӯ дар рӯҳияи ватандӯстӣ, ҳисси баланди шаҳрвандӣ ва сулҳдӯстӣ;

- дастгирии давлатӣ, таъминоти моддӣ ва иҷтимоии пурраи давлатии кӯдакони ятим ва бепарастор;

- таъмини фаъолияти мақсаднок оид ба ташаккули ҷаҳонбинӣ ва маърифати ҳуқуқии кӯдак;

- фароҳам овардани шароити мусоид барои тарбияи кӯдакони ятим ва бепарастор аз ҷониби оилаи (мураббии) парастор.

2. Сиёсати давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак самти афзалиятноки фаъолияти мақомоти давлатӣ ба ҳисоб рафта, бо тарзҳои зерин амалӣ карда мешавад:

- эҳтироми ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, қонуният ва инсондӯстӣ;

- муқаррар намудани ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дастгирии давлатии оила бо мақсади тарбияи ҳамаҷонибаи кӯдак, ҳифзи ҳуқуқҳои ӯ, омода намудани кӯдак ба зиндагии шоиста дар ҷомеа;

- афзалиятнокии хизматрасонии тиббию иҷтимоӣ ба кӯдак;

- муқаррар ва риоя кардани меъёрҳои давлатии ҳадди ақали иҷтимоӣ барои кӯдак;

- эътирофи афзалияти ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои қонунии кӯдакони маъюб, ятим ва бепарастор, бо мақсади таъмини шароити мусоид барои таълиму тарбияи онҳо;

- роҳ надодан ба табъизи кӯдакон, новобаста ба мансубияти нажодӣ, миллӣ, ҷинсӣ, динӣ, забонӣ, ҳолати иҷтимоӣ ва молумулкӣ, вазъи саломатӣ ва дигар аломатҳо;

- дастгирии давлатии ташкилотҳое, ки ҳуқуқу манфиатҳои қонунии кӯдаконро ҳифз менамоянд.

Моддаи 4. Муқаррар кардани меъёрҳои давлатии ҳадди ақали иҷтимоӣ барои кӯдак

Меъёрҳои давлатии ҳадди ақали иҷтимоӣ ҳаҷми муқаррарнамудаи ҳадди ақали хизматрасонии зерини иҷтимоиро дар бар мегиранд:

- таъмини кафолатноки таҳсилоти умумӣ ва ибтидоии касбии ройгон;

- таъмини таҳсилоти ройгони миёна ва олии касбӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- хизматрасонии ройгони тиббӣ ба кӯдак мутобиқи меъёрҳои ҳадди ақали иҷтимоӣ;

- таъмини кафолатноки кӯдак бо ҳуқуқи интихоби ихтисос ва соҳаи фаъолият, ҳифзи меҳнат, пардохти музди меҳнат бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- хизматрасонии иҷтимоӣ, аз ҷумла дастгирии кафолатноки моддии кӯдакони маъюб, ятим ва бепарастор бо роҳи пардохти кӯмакпулиҳои давлатӣ, инчунин чораҳои мутобиқгардонӣ ва тавонбахшии иҷтимоии кӯдаконе, ки дар шароити душвори зиндагӣ қарор доранд;

- таъмини ҳуқуқи кӯдак ба манзил мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- ташкили тадбирҳои солимгардонӣ ва истироҳат, аз ҷумла барои кӯдаконе, ки дар шароити хатарнок, инчунин дар минтақаҳои аз ҷиҳати экологӣ номусоид зиндагӣ мекунанд;

- ба назар гирифтани манфиатҳои кӯдакони маъюб, ятим ва бепарастор дар мавриди таҳия ва татбиқи барномаҳои давлатии тараққиёти иҷтимоию иқтисодии кишвар;

- мусоидат намудан ба рушди ҷисмонӣ, ақлонӣ, равонӣ, маънавӣ ва ахлоқии кӯдакони маъюб, ятим ва бепарастор;

- расонидани кӯмаки ҳуқуқӣ ва равонӣ ба кӯдак мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 5. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак мансубанд:

- таҳия, татбиқ ва назорати барномаҳои мақсадноки давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак;

- муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак;

- ҳамоҳанг намудани фаъолияти мақомоти иҷроияи марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак;

- иҷрои ӯҳдадориҳои байналмилалии давлат оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдакон ва ҳифзи манфиатҳои онҳо дар ташкилотҳои байналмилалӣ;

- муқаррар кардани меъёрҳои давлатии ҳадди ақали иҷтимоӣ барои кӯдак;

- маблағгузории чорабиниҳои давлатӣ ҷиҳати амалӣ гардонидани сиёсати давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак аз ҳисоби маблағҳои пешбининамудаи буҷети давлатӣ ва дигар манбаъҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст;

- амалӣ намудани дигар ваколатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

Моддаи 6. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак

Мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак дорои ваколатҳои зерин мебошад:

- таҳия ва қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак дар доираи ваколатҳои худ;

- ҳамоҳанг намудани фаъолияти мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилотҳо оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак;

- таҳия ва барои тасдиқ пешниҳод намудани барномаҳои давлатӣ ва маҳаллӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак бо тартиби муқарраргардида;

- пешниҳод намудани ҳисоботи солона ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак;

- гузаронидани мониторинги меъёрҳои давлатии ҳадди ақали иҷтимоии нишондиҳандаҳои ҳаёти кӯдакон;

- пешниҳод намудани иттилоот оид ба таъмини ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак ба воситаҳои ахбори омма, ҷомеа ва мақомоте, ки ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак машғуланд;

- ба роҳ мондани ҳамкории байналмилалӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак;

- ташкил ва пешбурди Махзани ягонаи давлатии маълумот оид ба кӯдакони маъюб, ятим ва бепарастор дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дар доираи ваколатҳои худ амалӣ намудани назорати таъминоти моддӣ ва иҷтимоии пурраи давлатии кӯдакони ятим ва бепарастор;

- амалӣ намудани дигар ваколатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

Моддаи 7. Ваколатҳои комиссияҳо оид ба ҳуқуқи кӯдак

Комиссия оид ба ҳуқуқи кӯдак дар назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон (комиссияи миллӣ оид ба ҳуқуқи кӯдак) ва комиссия оид ба ҳуқуқи кӯдаки мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ (комиссияи маҳаллӣ оид ба ҳуқуқи кӯдак) ваколатҳоеро амалӣ менамоянд, ки низомномаи онҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи таъмини ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии кӯдакон муқаррар менамоянд.

Моддаи 8. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак

1. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак мутобиқан дорои ваколатҳои зерии мебошанд:

- таъмини амалишавии сиёсати давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак, барномаҳои мақсадноки давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак;

- таъмини рушд ва мустаҳкам намудани заминаи моддию техникии шабакаи муассисаҳои таълимӣ, тандурустӣ, ҳифзи иҷтимоӣ, инчунин муассисаҳои таълимии томактабӣ, ки фаъолияташон ба ташкили таълим, тарбия, фароғат ва тандурустии кӯдакон равона шудааст;

- таъмини фаъолияти комиссияи маҳаллӣ оид ба ҳуқуқи кӯдак, фарогирии кӯдакони маъюб, ятим ва бепарастор бо таълиму тарбия ва тавонбахшию солимгардонӣ тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- амалӣ намудани барномаҳои мақсадноки давлатӣ, таъминоти моддӣ ва иҷтимоии пурраи давлатии кӯдакони ятим ва бепарастор;

- ҳалли масъалаҳо оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои молумулкӣ ва шахсии ғайримолумулкӣ, ташкили шароити мусоид барои ҳаёт ва фаъолияти кӯдакон, инчунин оид ба муқаррар намудани васоят ва парасторӣ ба кӯдакони ятим ва бепарастор тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- таъмини хонандагони мактаб - интернатҳо бо хӯроки ройгон дар доираи маблағҳои пешбининамудаи буҷети маҳаллӣ;

- ҳалли масъалаҳо дар хусуси ба кӯдакони маъюб, ятим, бепарастор додани имтиёзҳо ва кӯмаки давлатӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- назорати риояи меъёрҳои ахлоқ ва тартиботи ҷамъиятӣ нисбат ба кӯдакон дар муассисаҳои фароғатӣ ва ҷойҳои ҷамъиятӣ;

- қабул ва татбиқи барномаҳои маҳаллии таъмини ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии кӯдакони маъюб, ятим, бепарастор ва мониторинги иҷрои онҳо;

- амалӣ намудани дигар ваколатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

2. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ тавассути мақомоти васоят ва парасторӣ дар соҳаи таъмини ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии кӯдакони ятим ва бепарастор ваколатҳои зеринро амалӣ менамоянд:

- дар ҳамкорӣ бо мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, муассисаҳои таълимӣ муайян намудани кӯдакони ятим ва бепарастор ва санҷиши шароити манзилию маишии шахсоне, ки оилаи (мураббии) парастор гардидан мехоҳанд;

- таъмин намудани кӯдакони ятим ва бепарастор бо манзили истиқоматӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- бастани шартнома дар бораи ба тарбияи оилаи (мураббии) парастор додани кӯдакони ятим ва бепарастор;

- ба суд муроҷиат намудан дар бораи бекор кардани шартнома дар бораи ба оилаи (мураббии) парастор додани кӯдакони ятим ва бепарастор бинобар поймол шудани ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии онҳо;

- баҳисобгирии кӯдакони ятим ва бепарастор, оилаҳои (мураббиёни) парастор, ки барои ба тарбия гирифтани кӯдакони мазкур муроҷиат намудаанд;

- назорати таъмини шароити муносиб барои кӯдакони ятим ва бепарастор дар муассисаҳои таълимӣ, тарбиявӣ, тиббӣ, иҷтимоӣ ва муассисаҳои дигар;

- амалӣ намудани дигар ваколатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

Моддаи 9. Иштироки шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак

1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар татбиқи чорабиниҳо оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак, беҳбудии вазъи кӯдакон, аз ҷумла ташкили низоми муосири ба парасторӣ гирифтани кӯдакони ятим ва бепарастор, чорабиниҳое, ки ба таъмини шароити муносиб барои тарбия, таълим, инкишофи ҳамаҷонибаи кӯдак равона шудаанд, метавонанд иштирок намоянд.

2. Давлат ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки фаъолияташон ба беҳбудии вазъи кӯдакон ва ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои онҳо равона шудааст, мусоидат карда, рушди ҳамаи шаклҳои хайрия, ба парасторӣ гирифтан ва сарпарастиро нисбат ба кӯдакон бо роҳи додани имтиёзҳо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дастгирӣ менамояд.

Моддаи 10. Кӯмаки давлатӣ ба оила

Бо мақсади муҳайё кардани шароити муносиби моддӣ барои тарбияи кӯдак дар оила давлат ба падару модар ё дигар намояндаи қонунии ӯ кӯмаки иҷтимоӣ ва имтиёзҳоеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, дастрас менамояд.

БОБИ 3. ҲУҚУҚУ ОЗОДИҲОИ КӮДАК

Моддаи 11. Ҳуқуқи кӯдак ба зиндагӣ, озодӣ, дахлнопазирӣ, шаъну эътибор ва ҳаёти шахсӣ

1. Ҳар як кӯдак ба зиндагӣ ва шароите ҳуқуқ дорад, ки барои инкишофи мукаммали ҷисмонӣ, равонӣ ва маънавию ахлоқии ӯ заруранд. Кӯдак ба озодӣ, дахлнопазирӣ, шаъну эътибор ва ҳаёти шахсӣ ҳуқуқ дорад. Нисбат ба кӯдак истифода ё таҳдиди истифодаи зӯроварӣ манъ аст (Қонуни ҶТ аз 3.01.2024 № 2034).

2. Ҳамаи кӯдакон, новобаста ба баромади иҷтимоӣ, мансубияти миллӣ ва мазҳабӣ, вазъи иҷтимоӣ ва молумулкӣ, нажод, ҷинс, забон, таҳсилот, эътиқоди динӣ, ҷойи зист, вазъи саломатӣ ва дигар ҳолатҳои ба кӯдак ва падару модар ё дигар намояндагони қонунии ӯ дахлдошта, ҳуқуқҳои баробар доранд.

3. Давлат ба кӯдак барои фароҳам овардани шароити мусоид тавассути маҷмӯи чорабиниҳои иҷтимоию иқтисодӣ тадбирҳо меандешад.

Моддаи 11¹. Ҳуқуқи кӯдак ба ҳимоя

1. Ҳар як кӯдак ҳуқуқ ба ҳимоя дорад.

2. Падару модар ё шахсони онӣоро ивазкунанда, мақомоти васояту парасторӣ ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мақомоту ташкилотҳои дигар уҳдадоранд барои ҳимояи кӯдак чораҷӯйӣ намоянд.

3. Ҳангоми вайрон шудани ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии кӯдак, аз ҷумла иҷро накардан ё ба таври дахлдор иҷро накардани уҳдадориҳо оид ба нигоҳубин, тарбия ва таълими кӯдак аз ҷониби падару модар (яке аз онҳо) ё шахсони онҳоро ивазкунанда ва ё ҳангоми сӯйистифодаи падару модар аз ҳуқуқҳояшон, кӯдаке, ки ақидаҳои худро мустақилона ифода карда метавонад, ҳуқуқ дорад барои ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии худ ба мақомоти васоят ва парасторӣ, инчунин дигар мақомоти ваколатдори давлатӣ бевосита муроҷиат намояд (Қонуни ҶТ аз 3.01.2024 № 2034).

Моддаи 12. Ҳуқуқи кӯдак ба шахсият

Кӯдак аз лаҳзаи таваллуд шуданаш ба насаб, ном ва номи падар, миллат ва шаҳрвандӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад.

Моддаи 13. Ҳуқуқи кӯдак ба ҳифзи саломатӣ

1. Кӯдак ба ҳифзи саломатӣ ҳуқуқ дорад.

2. Давлат бо мақсади таваллуди кӯдаки солим барои ҳифзи саломатии падару модар шароити мусоид муҳайё мекунад.

3. Ҳуқуқи кӯдак ба ҳифзи саломатӣ бо тадбирҳои зерин таъмин карда мешавад:

- қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба ҳифзи саломатии кӯдак;

- тарғибу ташвиқ ва ҳавасмандгардонӣ ба тарзи ҳаёти солими кӯдак;

- дастгирии давлатии таҳқиқоти илмии соҳаи ҳифзи саломатии кӯдак;

- назорати вазъи саломатии кӯдак ва пешгирии бемориҳои кӯдакона;

- расонидани ёрии тиббӣ;

- фароҳам овардани шароити мусоиди зист, ки барои инкишофи солими кӯдак зарур аст;

- назорати истеҳсол ва фурӯши маводи ғизоии хушсифат барои кӯдакон.

4. Давлат ба кӯдак ёрии тиббии ройгонро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кафолат медиҳад.

5. Ҳама гуна озмоишҳои тиббӣ ва илмӣ нисбат ба кӯдак манъ аст.

Моддаи 14. Ҳуқуқи кӯдак ба озодии сухан ва виҷдон, иттиллоот ва иштирок дар ҳаёти ҷамъиятӣ

1. Ҳар як кӯдак ба озодии сухан ва изҳори ақидаи худ, озодии виҷдон ва инкишофи фаъолнокии ҷамъиятӣ, ба гирифтан ва интишор кардани иттиллооти ба синни ӯ мувофиқ, иштироки ихтиёрӣ дар ташкилотҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад. Ҳуқуқи кӯдак ба изҳори ақида вобаста ба синну сол маҳдуд карда намешавад. Ба кӯдак дар доираи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд имконият дода шавад, ки фикри худро дар шакле, ки ӯ мехоҳад, баён кунад (Қонуни ҶТ аз 3.01.2024 № 2034).

2. Мақомоти давлатӣ ба ташкилотҳое, ки фаъолияташон ба инкишоф додани шахсияти кӯдак, фаъолнокии ҷамъиятӣ ва эҷодкории ӯ дар соҳаи илм, техника, адабиёт, ҳифзи муҳити зист, фарҳанг ва варзиш, инчунин ташкили истироҳати кӯдак равона шудааст, мусоидат менамоянд.

Моддаи 15. Ҳуқуқи кӯдак ба моликият

1. Ҳуқуқи кӯдак ҳамчун соҳибмулк барои ихтиёрдорӣ кардани молу мулки ба ӯ тааллуқдошта мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

2. Маблағе, ки барои кӯдак ба сифати алимент, кӯмакпулӣ ва дигар пардохтҳои иҷтимоӣ муқаррар шудааст, ба ихтиёри падару модар ё дигар намояндаи қонунии ӯ дода шуда, он барои зисту зиндагонӣ, таълим ва тарбияи кӯдак харҷ карда мешавад.

3. Кӯдак метавонад бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мустақилона ё ба воситаи намояндаи қонунии худ шартномаҳо бандад, дар бонкҳо суратҳисоб дошта бошад, музди кор, стипендия ё дигар даромад ва объектҳои ҳуқуқи моликияти зеҳниашро ихтиёрдорӣ намояд ва ҳуқуқҳои дигари молумулкиашро амалӣ гардонад.

4. Падару модар ё дигар намояндаи қонунии кӯдак, инчунин шахсони алоҳида ҳуқуқ доранд ба номи кӯдак дар бонкҳо маблағ гузоранд ва ҷиҳати дастгирии моддии кӯдакони маъюб, ятим ва бепарастор тадбирҳои зарурӣ андешанд.

Моддаи 16. Ҳуқуқи кӯдак ба манзил

1. Кӯдак мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба манзил ҳуқуқ дорад.

2. Ҳуқуқи кӯдакони маъюб, ятим ва бепарастори дар хонаинтернатҳо ва дигар муассисаҳои таълимӣ ё тиббӣ қарордошта ба манзил нигоҳ дошта мешавад, инчунин онҳо ҳуқуқ доранд аз манзили истиқоматӣ (хобгоҳ) истифода баранд ва дар сурати мавҷуд набудани ҷойи зист мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба гирифтани манзил ҳуқуқ доранд.

3. Баровардани кӯдакони маъюб, ятим ва бепарастор аз манзили истиқоматиашон бе додани манзили дигар манъ аст.

Моддаи 17. Ҳуқуқи кӯдак ба таҳсил

1. Кӯдак ба таҳсил ҳуқуқ дорад ва ба ӯ таҳсилоти умумии миёна ва ибтидоии касбии ройгон ва таҳсилоти ройгони миёна ва олии касбӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кафолат

дода мешавад. Кӯдак аз муассисаи таълимии давлатӣ то гирифтани таҳсилоти умумии миёна ё ибтидоии касбӣ танҳо бо розигии мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак бо риояи тартиби умумӣ хориҷ карда мешавад.

2. Ба кӯдаки маъюбе, ки ба муносибати махсуси педагогӣ эҳтиёҷ дорад, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳсилот кафолат дода мешавад.

Моддаи 18. Ҳуқуқи кӯдак ба меҳнат

1. Кӯдак ба меҳнат, интихоби озодонаи намуди фаъолият ва касбу ҳунар ҳуқуқ дорад.

2. Кӯдак тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо иҷозати падару модар ё дигар намояндаи қонуниаш ҳуқуқ дорад дар вақтҳои фориғ аз таҳсил бо коре машғул шавад, ки ба саломатию инкишофи зеҳнии ӯ мувофиқ буда, ба ҳолати ҷисмонӣ, маънавӣ ва равониаш зарар нарасонад.

3. Тартиби бастан ва қатъ кардани шартномаи меҳнатӣ ва дигар хусусиятҳои муносибатҳои меҳнатӣ, аз ҷумла меъёри зарурии рӯзи кор, истироҳат, музди кор ва шароити кори кӯдакро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи меҳнат муқаррар мекунад.

4. Кӯдакро ба корҳои вазнин, зеризаминӣ ва шароити меҳнаташон зарарнок қабул ва ҷалб намудан манъ аст.

Моддаи 19. Ҳуқуқи кӯдак ба истироҳат ва фароғат

1. Кӯдак мувофиқи синну сол, вазъи саломатӣ ва талаботаш ба истироҳат ва фароғат ҳуқуқ дорад.

2. Падару модар ё дигар намояндаи қонунии кӯдак аз рӯи имконият барои нигоҳубин ва инкишофи ҳаматарафаи ӯ шароити зарурӣ муҳайё месозанд.

3. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маҷмӯи чорабиниҳоро оид ба таъмини ҳифзи ҳуқуқи кӯдакон барои фароғат, солимгардонӣ ва истироҳат, аз ҷумла машғулиятҳои эҷодию фароғатӣ доир мекунанд, майдончаҳои варзишӣ, лагеру осоишгоҳҳо таъсис дода, ташкили фароғати кӯдаконро дастгирӣ менамоянд.

4. Давлат маҷмӯи чорабиниҳоро оид ба таъмини ҳифзи ҳуқуқи кӯдакон ба истироҳату солимгардонӣ ва фароғат амалӣ мегардонад.

Моддаи 20. Ҳуқуқи муттаҳидшавӣ дар ташкилотҳои ҷамъиятии кӯдакон ва ҷавонон

1. Кӯдак ҳуқуқи муттаҳидшавиро дар ташкилотҳои ҷамъиятии кӯдакон ва ҷавонон дорад, ба шарте ки фаъолияти онҳо ба санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф набошад, тартиботи ҷамъиятӣ ва амнияти давлат, ҳуқуқу озодиҳои дигар шахсонро халалдор насозад.

2. Ташкилотҳои ҷамъиятии кӯдакон метавонанд бо ташкилотҳои ҷамъиятии кӯдакони дигар мамлакатҳо робита намоянд ва ба ташкилотҳои байналмилалии кӯдакон дохил шаванд.

3. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ба фаъолияти ташкилотҳои кӯдакон ва ҷавонон мусоидат менамоянд.

Моддаи 21. Ҳуқуқи кӯдак ба зиндагӣ ва тарбия дар оила

1. Кӯдак ҳуқуқ дорад дар оила зиндагӣ кунад ва тарбия гирад, падару модарашро шиносад, аз ғамхорӣ ва тарбияи онҳо, ба истиснои ҳолатҳое, ки бар хилофи манфиатҳои ӯ мебошанд, баҳраманд шавад.

2. Кӯдак ҳуқуқ дорад бо падару модар ё дигар намояндаи қонуниаш ҳамроҳ зиндагонӣ кунад.

3. Кӯдакро аз падару модар ё дигар намояндаи қонуниаш ҷудо кардан манъ аст. Мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак танҳо дар ҳолатҳои истисноӣ барои аз падару модар ё дигар намояндаи қонуниаш ҷудо кардани ӯ қарор қабул карда мешавад.

4. Кӯдак дар оила аз ҳуқуқҳои муқаррарнамудаи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кодекси оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мебарад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1489).

5. Тарбия дар оила асоси инкишофи шахсияти кӯдак ба ҳисоб рафта, ҳар як падару модар ё дигар намояндаи қонунии кӯдак барои тарбия, таълим ва инкишофи ӯ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон масъулияти баробар доранд.

Моддаи 22. Ҳуқуқи кӯдак дар муносибат бо падар ё модаре, ки ҷудо зиндагӣ мекунанд

1. Кӯдак ҳуқуқ дорад дар бораи падар ё модаре, ки аз ӯ ҷудо зиндагӣ мекунанд, иттилоъ гирад, бо онҳо вохӯрад ва муносибат намояд, ба истиснои ҳолатҳое, ки чунин вохӯрию муносибатҳо ба ҳаёт ва саломатии ӯ таҳдид намоянд.

2. Падару модар, дигар аъзои оила ва хешовандон барои татбиқи ҳуқуқи кӯдак ба мулоқот бо онҳо набояд мамониат намоянд ва ӯҳдадоранд, ки баъди мулоқот кӯдакро ба ҷойи истиқоматаш баргардонида, ба иваз намудани ҷойи истиқомати ӯ роҳ надиҳанд.

3. Падару модаре, ки аз кӯдак ҷудо зиндагӣ мекунанд, барои иштирок дар тарбияи ӯ ӯҳдадор буда, ҳуқуқ доранд, ки бо кӯдак робита дошта бошанд, агар чунин робита ба тарбияи мӯътадили ӯ халал нарасонад.

4. Баҳсҳо оид ба ҳолатҳои маҳдудкунии ҳуқуқи кӯдак, ки дар ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, бо тартиби судӣ ҳал карда мешаванд.

5. Ҷойи истиқомати кӯдак ҳангоми ҷудо зиндагонӣ кардани падару модар бо ризоияти онҳо ва дар сурати розӣ набудан - ба тариқи судӣ муқаррар карда мешавад.

Моддаи 23. Ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдакон дар муассисаҳои махсуси таълимӣ- тарбиявӣ барои ноболиғон

1. Кӯдаконе, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шароити махсуси таълиму тарбия эҳтиёҷ доранд, дар муассисаҳои махсуси таълимӣ - тарбиявӣ барои ноболиғон ҷойгир карда мешаванд.

2. Кӯдаконе, ки нӯшокиҳои спиртдор, маводи нашъадор ва моддаҳои мадҳушкунанда истеъмол мекунанд, инчунин кӯдаконе, ки аз рӯи вазъи саломатӣ дар муассисаҳои махсуси таълимӣ - тарбиявӣ барои ноболиғон ҷойгир намуданашон имконнопазир аст, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои табобат ба муассисаҳои табобатӣ фиристонида мешаванд.

3. Кӯдаконе, ки дар муассисаҳои зикршуда нигоҳ дошта мешаванд, ба гирифтани таҳсилот, омодагии касбӣ, рухсатӣ, мукотиба, мулоқот бо падару модар ё дигар намояндаи қонуниашон, гирифтани фиристаҳо, дастовезҳо ва бастаҳо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд.

Моддаи 24. Ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдакони гуреза

1. Давлат тавассути мақомоти давлатии дахлдор ҷиҳати таъмини ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдакони гуреза чораҳои заруриро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон меандешад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1489).

2. Мақомоти давлатии дахлдлор барои ҷустуҷӯи падару модар ё дигар намояндагони қонунии кӯдакони гуреза, ки аз оилаҳояшон ҷудо шудаанд, ҷобаҷокунии чунин кӯдакон дар муассисаҳои дахлдори кӯдакона ё оилаи (мураббии) парастор мусоидат менамоянд.

Моддаи 25. Ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдакони аз офатҳои табиӣ ва садамаҳои техногенӣ зарардида

Ба кӯдаконе, ки дар натиҷаи офатҳои табиӣ ва садамаҳои техногенӣ зарар дидаанд, давлат кӯмаки моддӣ мерасонад. Бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кӯдакон аз минтақаи хавфнок кӯчонида мешаванд ва ба онҳо расонидани кӯмаки ройгони тиббӣ, иҷтимоӣ, таъминоти нафақа, ҷуброни молу мулки гумшуда ё зарардида ва манзили вайроншуда кафолат дода шуда, барои якҷояшавӣ бо аъзои оилаашон чораҳо андешида мешаванд.

Моддаи 26. Манъи иштироки кӯдакон дар амалиётҳои ҷангӣ ва низоъҳои мусаллаҳона

1. Иштироки кӯдакон дар амалиётҳои ҷангӣ ва низоъҳои мусаллаҳона, инчунин таъсиси ташкилот ва воҳидҳои ҳарбикунонидашудаи кӯдакон, тарғиби ҷанг ва зӯроварӣ дар байни онҳо манъ аст.

2. Давлат барои таъмини ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдакони дар минтақаи амалиётҳои ҷангӣ ва низоъҳои мусаллаҳона қарордошта ва нигоҳубини онҳо ҳамаи чораҳои имконпазирро меандешад. Ба онҳо кӯмаки моддӣ, тиббӣ ва кӯмакҳои дигар расонида шуда, ҳангоми зарурат онҳо дар муассисаҳо барои кӯдакони ятим ва бепарастор ва ё дар муассисаҳои соҳаи маориф ҷойгир карда мешаванд.

Моддаи 27. Ҳифзи кӯдакон аз интиқоли ғайриқонунии онҳо аз сарҳади давлатӣ

Давлат оид ба мубориза бар зидди интиқоли ғайриқонунии кӯдакон аз сарҳади давлатӣ, баровардан ва барнагардонидани кӯдакон аз хориҷа, рабудан, савдо ва қочоқи онҳо бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тадбирҳо меандешад.

Моддаи 28. Шиносоии кӯдак бо фарҳанги миллӣ ва ҷаҳонӣ

1. Давлат имконияти шиносоии кӯдакро бо фарҳанги миллӣ, таърих, анъанаву арзишҳои маънавии халқи Тоҷикистон ва комёбиҳои фарҳангии ҷаҳонӣ бо роҳи додани имконияти истифодаи фондҳои китобхонаҳо, толорҳои намоишӣ, осорхонаҳо, таъсиси шабакаи муассисаҳои махсуси кӯдаконаи фарҳангӣ, муассисаҳои таълимӣ, тарбиявӣ таъмин менамояд.

2. Давлат ба истеҳсол ва таъмини дастрасии филмҳои бадеӣ ва видеоӣ, барномаҳои телевизионӣ ва радио, асарҳои чопӣ, инчунин паҳнкунии иттилооти дигари муфид, ки барои инкишофи қобилияти эҷодӣ ва зеҳнии кӯдакон пешбинӣ шудаанд, мусоидат менамояд.

3. Дар воситаҳои ахбори омма, адабиёт ва чорабиниҳои оммавии фарҳангию фароғатӣ тарғиб намудани парастиши зӯроварӣ ва бераҳмӣ, паҳн кардани порнография ва иттилооте, ки шаъну эътибори инсониро паст зада, ба тарбияи кӯдак зарар мерасонад, манъ аст.

Моддаи 29. Ҳифзи кӯдак аз таъсири манфии муҳити иҷтимоӣ

1. Мақомоти давлатӣ, падару модар ё дигар намояндаи қонунии кӯдак, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ вазифадоранд кӯдакро аз таъсири манфии муҳити иҷтимоӣ, иттилоотӣ, нӯшокиҳои спиртӣ, маҳсулоти тамоку, маводи нашъадор ва психотропӣ, ки ба саломатӣ, рушди маънавӣ ва ахлоқии ӯ зарар мерасонанд, ҳифз намоянд.

2. Барои кӯдакон намоиш додан, фурӯхтан, тӯҳфа кардан, нусхабардорӣ намудан ва ба кироя додани бозичаҳо, кинофилмҳо, фитаҳои сабти овоз ва видео, интишори адабиёт, маҷаллаву рӯзнома ва дигар воситаҳои ахбори омма, ки мақсади онҳо ба вуҷуд овардани адовати нажодӣ, миллӣ, иҷтимоӣ ва динӣ мебошад, ҷангҷӯӣ ва маҳалгароиро тарғиб намуда, ба зӯран тағйир додани сохти конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон даъват мекунанд, инчунин ба оворагардӣ, гадоӣ, фоҳишагӣ ҷалб намудани кӯдак, интишор, реклама ё ба кӯдак фурӯхтани мавод, расму тасвирҳо, нашрияҳои чопӣ, кино ё видеофилмҳои хусусияти порнографидошта манъ аст.

Моддаи 30. Манъи маҳдудияти ҳуқуқҳои кӯдак

Маҳдуд кардани ҳуқуқҳои кӯдак, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, манъ аст.

Моддаи 31. Хусусияти ҷавобгарии кӯдак

1. Дастгир намудан ва ҳабси кӯдак ҳамчун чораи истисноӣ танҳо дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешаванд. Дар бораи дастгир ва ҳабс намудани кӯдак мақомоти давлатии дахлдор фавран ба падару модар ё дигар намояндаи қонунии ӯ, инчунин мақомоти прокуратура хабар медиҳанд. Якҷоя нигоҳ доштани кӯдак дар як ҳуҷра бо дастгиршудагон, ба ҳабс гирифташудагон ё маҳкумшудагони калонсол манъ аст.

2. Дар ҳолати озод намудани кӯдак аз ҷавобгарии ҷиноятӣ ё аз ҷазо ба ӯ мумкин аст бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҳои маҷбуркунии дорои хусусияти тарбиявидошта таъин карда шаванд.

БОБИ 4. ҲИФЗИ ҲУҚУҚҲОИ КӮДАКОНИ ЯТИМ ВА БЕПАРАСТОР

Моддаи 32. Васоят ва парасторӣ

1. Ба кӯдакони ятим ва бепарастор барои ҳифзи ҳуқуқҳои молумулкӣ ва шахсии ғайримолумулкӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон васоят ва ё парасторӣ муқаррар карда мешавад.

2. Давлат барои ҳамаи кӯдакони ятим ва бепарастор шароити баробар муҳайё менамояд.

Моддаи 33. Фарзандхондӣ

Бо мақсади муҳайё кардани шароити рушду камол ва тарбияи кӯдаки бепарастор дар оила ӯро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба фарзандхондӣ қабул кардан мумкин аст.

Моддаи 34. Нигоҳубин ва тарбияи кӯдакони ятим ва бепарастор дар муассисаҳои таълимӣ, тарбиявӣ, табобатӣ ва дигар муассисаҳои ба онҳо монанд

1. Кӯдакони ятим ва бепарастор, дар сурати мавҷуд набудани имконияти дар оила тарбия ёфтан, дар муассисаҳои таълимӣ, тарбиявӣ, табобатӣ ё дигар муассисаҳои ба онҳо монанд ҷойгир карда мешаванд.

2. Алимент, кӯмакпулӣ ва дигар пардохтҳои иҷтимоӣ ба суратҳисоби шахсии кӯдакони ятим ва бепарастор гузаронида шуда, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт карда мешаванд.

3. Ба кӯдакони ятим ва бепарасторе, ки дар муассисаҳои таълимӣ, тарбиявӣ, табобатӣ ва дигар муассисаҳои ба онҳо монанд ҷойгир карда шудаанд, шароити ба муҳити оила монанд муҳайё карда мешавад. Дар

ин муассисаҳо кӯдак ба таъминот, таълиму тарбия, рушду камоли ҳамаҷониба, эҳтироми шаъну эътибор, таъмини манфиатҳои худ, ҳифзи забони модарӣ, фарҳанг, урфу одат ва анъанаҳои миллӣ ҳуқуқ дорад.

4. Кормандони муассисаҳои таълимӣ, тарбиявӣ, табобатӣ ва дигар муассисаҳои ба онҳо монанд, ки нигоҳубини кӯдакони ятим ва бепарасторро ба зимма доранд, барои иҷро накардани ӯҳдадориҳои вазифавиашон мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

5. Ҳуқуқу манфиатҳои кӯдакони ятим ва бепарасторро, ки дар муассисаҳои таълимӣ, тарбиявӣ, табобатӣ ва дигар муассисаҳои ба онҳо монанд қарор доранд, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ҳимоя намуда, барои бо кор таъмин кардани онҳо мусоидат мекунанд.

Моддаи 35. Кафолатҳои давлатии ҳифзи иҷтимоӣ ва ҳуқуқии кӯдакони ятим ва бепарастор

1. Давлат сатҳи шоистаи зиндагиро ба кӯдакони ятим ва бепарастор кафолат дода, ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои қонунии онҳоро ҳимоя менамояд.

2. Амалигардонии ҳуқуқ ва кафолату ҷубронҳое, ки қонунгузорӣ барои кӯдакони ятим ва бепарастор муқаррар намудааст, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин карда мешавад.

3. Кафолату ҷубронҳое, ки барои кӯдакони ятим ва бепарастор муқаррар шудаанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пас аз ба балоғат расидани онҳо низ нигоҳ дошта мешаванд.

4. Дар амалигардонии кафолати давлатии ҳифзи иҷтимоӣ ва ҳуқуқии кӯдакони ятим ва бепарастор ташкилотҳо ва шаҳрвандон низ метавонанд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок намоянд.

Моддаи 36. Кафолати давлатии амалӣ намудани ҳуқуқи кӯдакони ятим ва бепарастор ба меҳнат

1. Давлат амалӣ намудани ҳуқуқи кӯдакони ятим ва бепарасторро ба меҳнат кафолат медиҳад.

2. Ҳангоми муроҷиат намудани кӯдакони ятим ва бепарастори аз 15 то 18-сола мақомоти давлатии меҳнат ва шуғли аҳолӣ майлу рағбати онҳоро омӯхта, бо назардошти вазъи саломатӣ ва лаёқатмандиашон самти касбии онҳоро муайян менамоянд.

3. Ба кӯдакони ятим ва бепарастор, ки кор меҷӯянд ва дар мақомоти давлатии меҳнат ва шуғли аҳолӣ ҳамчун бекор ба қайд гирифта шудаанд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кӯмакпулӣ барои бекорӣ дода мешавад.

4. Кӯдакони ятим ва бепарастор, ки ба синни 15 расидаанд, бо роҳхати мақомоти давлатии меҳнат ва шуғли аҳолӣ аз ҳисоби квотаи ҷойҳои корӣ дар ташкилотҳо дар навбати аввал ва дар сурати маъюб будан, бенавбат бо ҷойи кор таъмин карда мешаванд.

5. Мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳо, ки мутахассисони ҷавонро аз

ҷумлаи кӯдакони ятим ва бепарастор бо роҳхати мақомоти дахлдори давлатӣ ба кор қабул мекунанд, ӯҳдадоранд барои онҳо шароити мусоиди корӣ фароҳам оваранд.

Моддаи 37. Кафолати давлатии амалӣ намудани ҳуқуқи кӯдакони ятим ва бепарастор ба манзил

1. Давлат амалӣ намудани ҳуқуқи кӯдакони ятим ва бепарасторро ба манзил тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кафолат медиҳад.

2. Ҳуқуқи кӯдакони ятим ва бепарастор ба манзили истиқоматии ба онҳо тибқи мерос гузашта дар давоми будубошашон дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ ё муассисаҳои хизматрасонии иҷтимоии аҳолӣ, ҳамчунин дар муассисаҳои тамоми намудҳои таҳсилоти касбӣ, новобаста ба шакли моликият, дар давраи хизмат дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, адои ҷазои маҳрум намудан аз озодӣ дар муассисаҳои ислоҳӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дошта мешавад.

3. Ба кӯдакони ятим ва бепарастори манзили истиқоматӣ надошта, ки таҳти таъминоти пурраи давлат қарор доранд, барои сохтмони манзили шахсӣ дар қитъаи замини ба онҳо ҷудокардашуда қарзҳои имтиёзноки мақсаднок дода мешавад. Тартиби додан ва андозаи чунин қарзҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1489).

Моддаи 38. Кафолати давлатии амалӣ намудани ҳуқуқи кӯдакони ятим ва бепарастор ба ҳифзи саломатӣ

1. Давлат амалӣ намудани ҳуқуқи кӯдакони ятим ва бепарасторро ба ҳифзи саломатӣ кафолат медиҳад.

2. Ба кӯдакони ятим ва бепарастор хизматрасонии тиббӣ, аз ҷумла гузаронидани диспансеризатсия, солимгардонӣ, азназаргузаронии мунтазами тиббӣ дар муассисаҳои нигаҳдории тандурустии давлатӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳури Тоҷикистон ба таври ройгон расонида мешавад.

3. Кӯдакони ятим ва бепарастор бо мақсади барқарор намудани саломатӣ ҳуқуқ доранд соле як маротиба аз имкониятҳои истироҳатгоҳҳои варзишию солимгардонӣ ё муассисаҳои санаторию курортии давлатӣ ройгон истифода баранд.

4. Кӯдакони ятим ва бепарастори маъюб ҳуқуқи дар муассисаҳои иҷтимоию табобатӣ ба таври ройгон ҷойгир шуданро доранд.

5. Кӯдакони ятим ва бепарастор аз пардохти маблағ барои доруворӣ дар ҳудуди меъёрҳое, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд, инчунин аз пардохти хизматрасонии муассисаҳои тиббии давлатӣ ҷиҳати сохтану тармим кардани дандонҳои сунъӣ, аз ҷумла барои таъмин кардан бо навъҳои дигари ёрии протезию ортопедӣ, ба истиснои онҳое, ки аз металлҳои қиматбаҳо сохта шудаанд, озоданд.

6. Кӯдакони ятим ва бепарастори маъюб бо таҷҳизоти тиббии протезию ортопедӣ, аз ҷумла аробаи маъюбӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таври ройгон таъмин карда мешаванд.

Моддаи 39. Кафолати давлатии амалӣ намудани ҳуқуқи кӯдакони ятим ва бепарастор ба таҳсил

1. Давлат амалӣ намудани ҳуқуқи кӯдакони ятим ва бепарасторро ба таҳсил кафолат медиҳад.

2. Кӯдакони ятим ва бепарастор ба интихоби муассисаи таълимӣ ва шакли таҳсил бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд.

3. Таҳсилоти умумии кӯдакони ятим ва бепарастор ба таври ройгон тавассути муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти миёнаи умумӣ амалӣ мегардад. Рад намудани қабули кӯдакони ятим ва бепарастор ба муассисаҳои таълимии мазкур манъ аст. Таҳсили иловагии кӯдакони ятим ва бепарастор низ дар муассисаҳои таълимии давлатӣ ройгон аст.

4. Кӯдакони ятим ва бепарастор, ки таҳти таъминоти пурраи давлат қарор доранд, дар муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти ибтидоӣ, умумии асосӣ ва миёнаи умумӣ таҳсил менамоянд, аз ҳисоби давлат бо либос, пойафзол, адабиёт ва асбобу таҷҳизоти таълимӣ, ҷойи хоб, инчунин бо кӯмакпулии яквақта мувофиқи меъёрҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин карда шуда, истироҳати онҳо дар лагерҳои мактабии тобистона ба таври ройгон ба роҳ монда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1489).

5. Давлат ба кӯдакони ятим ва бепарастор, ки таҳти таъминоти пурраи давлат қарор доранд, дар зинаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ, миёнаи касбӣ, олии касбӣ ва касбии баъд аз муассисаи олии таълимии давлатӣ як маротиба гирифтани таълими ройгонро кафолат медиҳад. Қабули кӯдакони ятим ва бепарастор ба муассисаҳои таълимии мазкур дар асоси квотаҳои муқарраргардида бо тартиби тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1489).

6. Қабул ва таҳсили кӯдакони ятим ва бепарастор дар муассисаҳои таълимии ғайридавлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ, миёнаи касбӣ, олии касбӣ ва касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ метавонад ба таври ройгон тибқи фармоиши давлатӣ сурат гирад.

7. Муассисаҳои таълимие, ки дар қисмҳои 4 ва 5 ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, ӯҳдадоранд кӯдакони ятим ва бепарасторро бо хобгоҳ, либос, пойафзол, хӯрокворӣ ва стипендия таъмин намоянд. Дар муддати бинобар вазъи саломатӣ дар рухсатии академӣ будани таълимгирандагон, аз ҷумлаи кӯдакони ятим ва бепарастор, нисбат ба онҳо таъминоти моддӣ ва иҷтимоии пурраи давлатӣ нигоҳ дошта шуда, ба шахсони мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон кӯмакпулӣ дода мешавад.

8. Донишҷӯёни муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ, ки аз ҷумлаи кӯдакони ятим ва бепарастор мебошанд ва дар хобгоҳҳои муассисаҳои мазкур истиқомат доранд, аз пардохти хизматрасонии коммуналӣ ва ҳаққи манзили ишғолнамудаашон озод мебошанд.

9. Кӯдакони ятим ва бепарастор, ки дар муассисаҳои таълимии вазоратҳои мудофиа ва корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дигар вазорату идораҳое, ки дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, таълим мегиранд, дар таъминоти пурраи давлатӣ қарор доранд.

Моддаи 40. Кафолати давлатӣ ба кӯдаконе, ки падар ё модар надоранд

Ба кӯдаконе, ки падар ё модар надоранд, бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон кафолати давлатӣ пешбинӣ карда мешавад.

Моддаи 41. Кафолати давлатии расонидани ёрии ҳуқуқии ройгон ба кӯдакони ятим ва бепарастор

Давлат ба кӯдакони ятим ва бепарастор ҷиҳати ҳифзи ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонуниашон ёрии ҳуқуқии ройгонро кафолат медиҳад.

Моддаи 42. Кафолати давлатии амалӣ намудани дигар ҳуқуқҳои кӯдакони ятим ва бепарастор

1. Кӯдакони ятим ва бепарастор ба чорабиниҳои фарҳангӣ ва варзишии муассисаҳои давлатӣ, инчунин намоишгоҳҳо ва осорхонаҳои пурра ё қисман аз ҳисоби давлат маблағгузоришаванда ҳуқуқи ройгон даромаданро доранд.

2. Кӯдакони ятим ва бепарастор ҳуқуқ доранд дар муассисаҳои таълимию варзишии давлатӣ ройгон ба варзиш машғул шаванд.

3. Кӯдакони ятим ва бепарастори таҳти таъминоти пурраи давлат қарордошта ҳуқуқ доранд бо пешниҳоди ҳуҷҷати дахлдори мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз нақлиёти ҷамъиятӣ (ба истиснои таксӣ), инчунин нақлиёти роҳи оҳан ва ҳавоӣ ройгон истифода баранд. Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1740).

Моддаи 43. Муайян ва ҷобаҷокунии кӯдакони ятим ва бепарастор

Муайян ва ҷобаҷокунии кӯдакони ятим ва бепарастор тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 44. Оилаи (мураббии) парастор

1. Оилаи (мураббии) парастор таҳти ҳимоя ва ғамхории давлат қарор дошта, ба он бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд имтиёзҳо пешбинӣ карда шаванд. Давраи нигоҳубини кӯдакони ятим ва бепарастор тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба собиқаи кории оилаи (мураббии) парастор дохил карда мешавад.

2. Шартҳо ва тартиби барои тарбия ба оилаи (мураббии) парастор додани кӯдакони ятим ва бепарастор, маҳдудиятҳо, талабот нисбат ба шахсоне, ки кӯдакони ятим ва бепарасторро ба тарбия мегиранд, инчунин ҳуқуқу ӯҳдадориҳои онҳо, қоидаҳои ҳатмии шартнома дар хусуси барои тарбия ба оилаи (мураббии) парастор додани кӯдакони ятим ва бепарастор тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

БОБИ 5. ҲИФЗИ ҲУҚУҚҲОИ КӮДАКИ МАЪЮБ

Моддаи 45. Ҳуқуқи кӯдаки маъюб

1. Кӯдаки маъюб ба ҳаёти мукаммал дар шароите, ки шаъну эътибори ӯро таъмин намуда, барои фаъолона шомил шудан ба ҳаёти ҷамъиятӣ ба ӯ мусоидат мекунад, бо кӯдакони солим ҳуқуқи баробар дорад.

2. Бо мақсади ба кӯдаки маъюб таъмин намудани ҳаёти мукаммал ва мувофиқ ба шароите, ки мустақилияти пурра ва ҳамгироии иҷтимоиро таъмин мекунад, ӯ вобаста ба қобилияти ҷисмонӣ ва зеҳнии худ ҳуқуқ дорад аз нигоҳубин, таҳсил ва тайёрии махсус бархурдор бошад.

3. Кӯдаки маъюб ҳуқуқ дорад мувофиқи қобилияти худ намуди фаъолият ва касберо интихоб кунад, дар фаъолияти ҷамъиятӣ ва эҷодӣ иштирок намояд.

4. Табъизи кӯдак бинобар маъюб буданаш манъ аст.

Моддаи 46. Кафолатҳои давлатӣ оид ба машғулияти кӯдакони маъюб

1. Давлат ба ташкили шароити зарурӣ ба кӯдаки маъюб барои ҳаёти мукаммал ва инкишоф бо назардошти имконият ва манфиатҳои фардӣ мусоидат намуда, ба ӯ додани кӯмаки моддии дахлдор, ба яке аз падару модари кӯдаки маъюб ё дигар намояндаи қонунии ӯ муқаррар намудани имтиёзҳоеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, кафолат медиҳад.

2. Ба кӯдаки маъюб таъминоти моддӣ, маишӣ, иҷтимоӣ, инчунин таъминоти доруворӣ, воситаҳои техникӣ ва дигар воситаҳои тавонбахшӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таври ройгон кафолат дода мешавад.

3. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот вазифадоранд барои таҳсил, тайёрии касбӣ, интихоби шуғли муносиб ва бо кор таъмин намудани кӯдакони маъюб бо назардошти вазъи саломатӣ, талабот ва имкониятҳояшон чораҳои дахлдор андешанд.

4. Барои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки фаъолияташон ба таъмин намудани машғулияти кӯдакони маъюб, ташкили таҳсилоти касбӣ ва бозомӯзии онҳо равона шудааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон имтиёзҳо муқаррар карда мешаванд.

БОБИ 6. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 47. Маблағгузории чорабиниҳо оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак

Маблағгузории чорабиниҳо оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак аз ҳисоби буҷети давлатӣ, манбаъҳои ғайрибуҷетӣ ва дигар сарчашмаҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, амалӣ карда мешавад.

Моддаи 48. Ҳамкории байналмилалӣ оид ба масъалаҳои ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак

Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудааш дар ҳамкории байналмилалӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқҳои кӯдак иштирок менамояд.

Моддаи 49. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 50. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш.Душанбе

18 марти соли 2015 № 1196

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ФАЪОЛИЯТИ ВОЛОНТЁРӢ

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

1019

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

19.09.2013

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ФАЪОЛИЯТИ ВОЛОНТЁРӢ

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2013, № 8 - 9, мод. 652; с 2015, №12, қ.1, мод.1114)

Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 с., № 1268, аз 17.12.2020 № 1743)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва иҷтимоии фаъолияти волонтёриро муайян карда, муносибатҳои ҷамъиятиро вобаста ба амалишавии ин намуди фаъолият танзим менамояд.

БОБИ 1.

МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

– фаъолияти волонтёрӣ – фаъолияте, ки дар шакли кор ва хизматрасонӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур дар самти беҳдошти вазъи иҷтимоию иқтисодӣ ва маънавии давлат ва ҷомеа ба амал бароварда мешавад; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

– волонтёр – шахси воқеие, ки ихтиёран ва бо интихоби озод вақт, кор ва малакаи худро бемузд ва ё ҷуброни хароҷот бевосита ва ё ба воситаи ташкилотҳои ҷалбкунанда ба манфиати ҷомеа пешниҳод менамояд; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- дафтарчаи волонтёрӣ - ҳуҷҷати расмии бақайдгирии фаъолияти волонтёрӣ, ки дорои маълумот оид ба собиқаи меҳнатии волонтёрӣ, мукофотҳо ва тайёрии иловагӣ мебошад;

– шаҳодатномаи волонтёрӣ – ҳуҷҷати расмие, ки тасдиқкунандаи шахсияти волонтёр мебошад; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба фаъолияти волонтёрӣ (минбаъд - мақоми ваколатдори давлатӣ) - мақоми иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ, ки сиёсати давлатиро оид ба фаъолияти волонтёрӣ ва рушди он амалӣ менамояд;

– ташкилоти ҷалбкунанда – шахси ҳуқуқии ғайритиҷоратие, ки шахсони воқеиро барои амалигардонии фаъолияти волонтёрӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ҷалб менамояд; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

– маҷмӯи тадбирҳои ҷамъиятӣ – тадбирҳое, ки барои расидан ба мақсадҳои муайяни манфиатбахши ҷомеа амалӣ карда мешаванд; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- самтҳои фаъолияти волонтёрӣ - самтҳои дорои хусусияти иҷтимоии ҳаёти ҷомеа, аз ҷумла дар соҳаҳои ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, ҳифзи ҳуқуқи инсон, тандурустӣ, маориф, илм, фарҳанг, варзиш, туризм, эҳсонкорӣ, ҳифзи муҳити зист, ки барои рушди онҳо фаъолияти волонтёрӣ амалӣ карда мешавад; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- истифодабарандаи фаъолияти волонтёрӣ - шахси воқеӣ ва (ё) ҳуқуқие, ки ба фоидаи ӯ фаъолияти волонтёрӣ бидуни ғаразҳои сиёсӣ, инчунин бе мақсади пайравӣ намудан ба дин ва паҳн кардани эътиқоди динӣ амалӣ карда мешавад;

- шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ - созиши хаттии байни волонтёр ва ташкилоти ҷалбкунанда, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баста шуда, дар он шартҳои амалишавии фаъолияти волонтёрӣ нишон дода мешаванд.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти волонтёрӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти волонтёрӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад. (ҚҶТ аз аз 17.12.2020 № 1743).

Моддаи 3. Вазифаҳои Қонуни мазкур

Вазифаҳои Қонуни мазкур аз инҳо иборатанд:

- ташвиқи иштироки шахсони воқеӣ дар фаъолияти волонтёрӣ ва дастгирии онҳо;

- муттаҳид намудани шахсони ба фаъолияти волонтёрӣ машғулшаванда;

- муҳайё намудани шароити мусоид барои иштироки мустақилона ва фаъолонаи шахс дар ҳаёти ҷомеа, ҳалли мушкилоти иҷтимоӣ ва рушди фаъолияти волонтёрӣ; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- андешидани тадбирҳо оид ба ҳавасмандгардонии волонтёрон ва ташкилотҳои ҷалбкунанда;

- ташаккули мавқеи фаъоли шахси ба фаъолияти волонтёрӣ машғулбуда дар ҷомеа.

– дастгирии иштироки волонтёр дар барномаҳо ва лоиҳаҳои байналмилалӣ; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

– муайян намудани мақоми ҳуқуқии волонтёр, ки он ба уҳдадориҳо, принсипҳои фаъолияти волонтёрӣ ва риояи муқаррароти санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи фаъолияти волонтёрӣ асос меёбад. (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

Моддаи 4. Принсипҳои фаъолияти волонтёрӣ

Фаъолияти волонтёрӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:

- ихтиёрӣ будани иштирок дар фаъолияти волонтёрӣ;

- интихоби озоди шакл, намуд ва усули амалигардонии фаъолияти волонтёрӣ;

- риояи ҳуқуқу озодиҳои инсон дар фаъолияти волонтёрӣ;

- бемузд амалӣ намудани фаъолияти волонтёрӣ;

- баробарҳуқуқии шахсони ба фаъолияти волонтёрӣ машғулшаванда.

БОБИ 2.

ТАНЗИМИ МУНОСИБАТҲО ОИД БА ФАЪОЛИЯТИ ВОЛОНТЁРӢ

Моддаи 5. Шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ

1. Фаъолияти волонтёрӣ метавонад дар асоси шартнома оид ба фаъолияти волонтёрии байни волонтёр ва ташкилоти ҷалбкунанда басташуда амалӣ карда шавад.

2. Ташкилоти ҷалбкунанда ӯҳдадор аст бо волонтёр шартнома оид ба фаъолияти волонтёриро банданд, агар ӯ на кам аз 20 соат дар як моҳ ба фаъолияти волонтёрӣ машғул бошад.

3. Шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ дар ду нусха тартиб дода мешавад ва як нусхаи он дар ташкилоти ҷалбкунанда нигоҳ дошта шуда, нусхаи дигараш ба волонтёр супорида мешавад.

4. Шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ мумкин аст бо риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо шахсони ба синни 16 расида низ баста шавад.

Моддаи 6. Мазмуни шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ

1. Мазмуни шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ шартҳои зеринро дар бар мегирад:

- тавсифи фаъолияте, ки волонтёр дар доираи қобилият ва имкониятҳои худ бояд амалӣ намояд;

- ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои тарафҳои шартнома;

- аз тарафи ташкилоти ҷалбкунанда ҷуброн кардани сарфи маблағҳои барои амалӣ намудани баъзе намудҳои фаъолияти волонтёрӣ зарурӣ;

- муқаррар намудани талаботи касбии бо шаҳодатномаи дахлдор ва ё бо ҳуҷҷати намунаи муқарраршуда тасдиқшуда, дар ҳолатҳои зарурӣ;

– таъмини бехатарии фаъолият ва шароит барои ҷуброни хароҷот, ки ҷиҳати иҷрои уҳдадориҳои волонтёр заруранд; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- талабот оид ба вазъи саломатӣ, ки бо маълумотномаи тиббӣ тасдиқ шудааст;

- масъулияти тарафҳо, аз ҷумла барои расонидани зарари моддӣ, асосҳо ва тартиби тағйир додан ва қатъ намудани шартнома.

2. Агар дар рафти иҷрои шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ бо сабабҳои новобаста ба иродаи тарафҳо ҳолатҳое ба вуҷуд оянд, ки амалӣ намудани ӯҳдадориҳои ба зиммаи волонтёр гузошташударо мушкил намоянд, шартнома бо иштироки тарафҳо аз нав дида баромада мешавад.

3. Агар дар рафти иҷрои шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ бо сабабҳои новобаста ба иродаи тарафҳо ҳолатҳое ба вуҷуд оянд, ки иҷрои минбаъдаи шартномаро ғайриимкон мегардонанд, он аз ҷониби яке аз тарафҳо бекор карда мешавад.

4. Бекор намудани шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ бо тартиби яктарафа аз ҷониби волонтёр ва ё ташкилоти ҷалбкунанда бо шарти дар ин хусус 7 рӯз қабл огоҳонидани тарафи дигар бо нишон додани сабабҳояш амалӣ карда мешавад, агар дар шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад.

Моддаи 7. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои волонтёр

1. Волонтёр ҳуқуқ дорад:

– самт ва намуди фаъолияти худро озодона интихоб намояд; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- дар таҳия ва амалӣ намудани барномаҳое, ки дар асоси онҳо шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ баста шудааст, фаъолона иштирок намояд;

- дар соҳаи дахлдор дар доираи имкониятҳои худ ва мувофиқи қоидаҳои ҷории ташкилоти ҷалбкунанда фаъолият намояд;

- аз суғуртаи тиббии ташкилоти ҷалбкунанда бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода барад;

- ҷуброни маблағҳоеро, ки барои амалӣ намудани баъзе намудҳои фаъолияти волонтёрии дар шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ пешбинишуда заруранд, талаб намояд;

– ба воситаи ташкилоти ҷалбкунанда ва ё бевосита аз мақомоти ваколатдори давлатӣ дафтарчаи волонтёрӣ, шаҳодатномаи волонтёрӣ ва тавсияномаеро, ки амалӣ намудани фаъолияти волонтёрӣ, таҷриба ва маҳорати бадастовардаашро тасдиқ мекунанд, дастрас намояд; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- аз ҳуқуқ ва кафолатҳои дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба меҳнат, андоз, тандурустӣ, ҳифзи иҷтимоӣ ва суғуртаи иҷтимоӣ пешбинигардида истифода барад; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- бо пешниҳоди шаҳодатномаи волонтёрӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз нақлиёти ҷамъиятӣ (ба истиснои таксӣ) ройгон истифода намояд (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1743);

– ба фаъолияти меҳнатии бемузд машғул шавад; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- оид ба ташкилоти ҷалбкунанда, фаъолияти ташкилӣ ва барномаҳои он маълумоти воқеӣ ва дақиқ гирад;

- дар курсҳои омӯзишӣ, ки бо ташаббус ва ё тавсияи ташкилоти ҷалбкунанда барои иҷрои босифати фаъолияти волонтёрӣ доир мегарданд, иштирок намояд;

- тибқи талаботи қисми 4 моддаи 6 Қонуни мазкур роҳбари ташкилоти ҷалбкунандаро ба таври хаттӣ огоҳ намуда, фаъолияти худро қатъ намояд.

2. Волонтёр ӯҳдадор аст:

– дар доираи Қоидаҳои бақайдгирии шахсони хоҳишманд барои машғул шудан ба фаъолияти волонтёрӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон амал кунад; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- супоришҳои ташкилоти ҷалбкунандаро дар доираи ӯҳдадориҳои шартномавӣ иҷро намояд;

- ҳангоми иҷрои фаъолияти волонтёрӣ ба роҳбари ташкилоти ҷалбкунанда итоат намояд;

- молу мулки дар раванди фаъолияти волонтёрӣ истифодашавандаро ҳифз намояд;

- қоидаҳои ифшо накардани маълумоти таъиноташ махфиро оид ба ташкилот риоя кунад;

- ӯҳдадориҳои тибқи шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ ба зиммагирифтаашро бе розигии ташкилоти ҷалбкунанда ба дигар шахсон вогузор накунад;

- дар самти (соҳаи) интихобнамудаи фаъолияти волонтёрӣ дониш ва маҳорату малака аз худ намояд;

- дастурҳоро оид ба ҳифзи меҳнати волонтёр ва супоришҳои роҳбарии ташкилоти ҷалбкунандаро риоя ва иҷро намояд;

- фаъолияти худро ройгон амалӣ намояд;

- дар ҷаласаҳои умумӣ ва ташкилии гурӯҳи волонтёрон ширкат варзад.

Моддаи 8. Ӯҳдадориҳои ташкилоти ҷалбкунанда

Ташкилоти ҷалбкунанда бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадор аст:

– қабули волонтёронро амалӣ намояд; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- аз тарафи волонтёр амалӣ намудани фаъолияти волонтёриро дар шароити бехатар бо риояи қоидаҳои санитарию гигиенӣ ва дигар шароити барои иҷрои ӯҳдадориҳо зарурӣ таъмин кунад;

- ҳифзи маълумотро дар бораи ҳаёти шахсии истифодабарандагони фаъолияти волонтёрӣ, ки волонтёр онро истифода мебарад, таъмин намояд;

- ҷиҳати татбиқи шартҳои шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ тайёрии касбӣ, бозомӯзии касбӣ, такмили маҳорат ва таҷрибаи волонтёриро дар робита бо аз худ намудани воситаҳои муайяни техникӣ ва қоидаҳои бехатарии меҳнат амалӣ гардонад;

- ба волонтёр ҷиҳати иҷрои корҳои барои ҳаёт ва саломатиаш зараровар ё хатарнок иҷозат надиҳад;

- ҳангоми рух додани ҳодисаҳои нохуш ё беморие, ки дар натиҷаи иҷрои фаъолияти волонтёрӣ ба вуқӯъ омадааст, волонтёрро бо хизматрасонии тиббӣ таъмин намояд;

– ҷуброни хароҷотеро (роҳкиро, ҷойи хоб, хӯрок, суғуртаи тиббию иҷтимоӣ ва дигар), ки барои иҷрои ӯҳдадориҳои волонтёр заруранд, таъмин намояд; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

– ба волонтёр дар сурати доштани собиқаи меҳнатии волонтёрии на кам аз 20 соат дар як моҳ барои таъмин гардидан бо дафтарчаи волонтёрӣ ва шаҳодатномаи волонтёрӣ тибқи муқаррароти Қонуни мазкур муосидат намояд; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- дафтари бақайдгирии волонтёронро, ки дар он маълумот оид ба шахсияти ҳар як волонтёр, шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ, миқдори соатҳои кории волонтёр, роҳбари бевоситаи волонтёр дар ташкилоти ҷалбкунанда сабт карда мешавад, пеш барад ва мутобиқи ин сабтҳо ба волонтёр маълумотнома диҳад; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- аз рӯи зарурат бо мақсади иҷрои ӯҳдадориҳои шартномавӣ дастрасии волонтёрро ба таҷҳизоти хизматӣ ва манбаъҳои иттилоотӣ таъмин намояд;

- ба волонтёрон оид ба намудҳои дигари фаъолият дар ташкилоти ҷалбкунанда иттилоъ диҳад;

– оид ба амалисозии самтҳо ва намудҳои фаъолияти волонтёрӣ, ҳайат, шумора ва натиҷаи фаъолияти волонтёрон ба мақомоти ваколатдори давлатӣ ҳар сол маълумот пешниҳод намояд; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- ӯҳдадориҳои дигареро, ки шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ пешбинӣ намудааст, иҷро намояд.

Моддаи 9. Масъулияти тарафҳо ва ҳалли баҳсҳо

1. Ташкилоти ҷалбкунанда дар назди истифодабарандаи фаъолияти волонтёрӣ барои зиёни ба ӯ расонидаи волонтёр масъул аст, ба истиснои зараре, ки дар натиҷаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва ё ҷинояти аз тарафи волонтёр содиршуда расонида шудааст.

2. Баҳсҳои марбут ба бастан, тағйир додан, иҷро ва ё қатъ намудани шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ бо тартиби судӣ баррасӣ мешаванд, агар онҳоро тарафҳои шартнома мустақилона ҳал карда натавонанд.

3. Тарафҳо барои иҷро накардан ва ё иҷрои номатлуби талаботи шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ тибқи муқаррароти қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон масъул мебошанд.

БОБИ 3.

АСОСҲОИ ТАШКИЛИИ ФАЪОЛИЯТИ ВОЛОНТЁРӢ

Моддаи 10. Cалоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба фаъолияти волонтёрӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба фаъолияти волонтёрӣ мансубанд:

- муайян намудани сиёсати давлатӣ оид ба фаъолияти волонтёрӣ;

- тасдиқ намудани барномаҳо, стратегияҳо ва консепсияҳо оид ба татбиқ ва рушди фаъолияти волонтёрӣ;

- муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба фаъолияти волонтёрӣ;

- тасдиқ намудани Қоидаҳои бақайдгирии шахсони хоҳишманд барои машғул шудан ба фаъолияти волонтёрӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон (ҚҶТ аз 25.12.2015 № 1268);

- тасдиқ намудани тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётӣ (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1743);

- амалӣ намудани салоҳиятҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

Моддаи 11. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба фаъолияти волонтёрӣ

Мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба фаъолияти волонтёрӣ ваколатҳои зеринро амалӣ менамояд:

- таҳия ва барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани лоиҳаи барномаҳо, стратегияҳо ва консепсияҳо оид ба татбиқ ва рушди фаъолияти волонтёрӣ;

– таҳия ва барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани Қоидаҳои бақайдгирии шахсони хоҳишманд барои машғул шудан ба фаъолияти волонтёрӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

– тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таври мутамарказ ва бо истифода аз усулҳои муосири иттилоотӣ, аз ҷумла технологияи интернетӣ, ба қайд гирифтан ва ҳамоҳанг сохтани фаъолияти волонтёрии шаҳрвандони Тоҷикистон дар дохил ва хориҷи кишвар, инчунин шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар Тоҷикистон; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

– таъсиси Шӯрои миллӣ ва шӯроҳои маҳаллӣ оид ба рушди фаъолияти волонтёрӣ аз ҳисоби намояндагони мақомоти дахлдори давлатӣ, ташкилотҳои ҷамъиятӣ, соҳибкорон, ташкилотҳои байналмилалии муқими Тоҷикистон, муассисаҳои илмию таълимӣ ва дигар ташкилотҳо; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

– мониторинг ва баҳодиҳии фаъолияти волонтёрӣ ва дар ҳолати зарурӣ дар доираи муқаррароти Қонуни мазкур қабул намудани қарорҳои дахлдор, аз ҷумла оид ба қатъ намудани фаъолияти волонтёрии шахс; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- тасдиқи шакл ва намунаи дафтарчаи волонтёрӣ ва шаҳодатномаи волонтёрӣ; (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

- муайян намудани самтҳои афзалиятноки фаъолияти волонтёрӣ;

- ташкил ва ҳамоҳангсозии ҳамкории байналмилалӣ оид ба фаъолияти волонтёрӣ;

- ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои ҷалбкунанда оид ба дастгирӣ ва рушди фаъолияти волонтёрӣ;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

Моддаи 12. Ваколатҳои мақомоти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот оид ба фаъолияти волонтёрӣ

Мақомоти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои худ тадбирҳоро оид ба рушди фаъолияти волонтёрӣ амалӣ менамоянд.

Моддаи 13. Иштироки ташкилотҳои ҷалбкунанда дар рушди фаъолияти волонтёрӣ

Ташкилотҳои ҷалбкунанда бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақомоти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар иҷрои тадбирҳо оид ба рушди фаъолияти волонтёрӣ ҳамкорӣ менамоянд.

БОБИ 4.

ТАДБИРҲО ОИД БА РУШДИ ФАЪОЛИЯТИ ВОЛОНТЁРӢ

Моддаи 14. Тадбирҳо оид ба рушди фаъолияти волонтёрӣ

1. Давлат рушди фаъолияти волонтёриро тавассути тадбирҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дастгирӣ менамояд.

2. Тадбирҳо оид ба рушди фаъолияти волонтёрӣ бо назардошти қоидаҳои шаффофияти қабули қарорҳо ва риояи принсипҳои фаъолияти волонтёрӣ таҳия мегарданд.

3. Тартиби татбиқи тадбирҳо оид ба рушди фаъолияти волонтёрӣ, тартиби додани дафтарчаи волонтёрӣ ва шаҳодатномаи волонтёрӣ тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи фаъолияти волонтёрӣ муайян карда мешаванд.

4. Давраи машғул шудан ба фаъолияти волонтёрии мувофиқ ба соҳаи таҳсилот ва ихтисоси таълимӣ, ки бо дафтарчаи волонтёрӣ ва шаҳодатномаи волонтёрӣ тасдиқ мегардад, ҳангоми қабул ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ ва таҳсилоти олии касбӣ ба эътибор гирифта мешавад.

5. Давраи машғул шудан ба фаъолияти волонтёрӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон собиқаи меҳнатии волонтёрӣ эътироф карда мешавад, агар он шарти ҳатмии ба кор қабул кардан бошад ва волонтёр дар соҳаи ҷавобгӯй ба ихтисоси дахлдори гирифтааш кор карда, ин ҳолат бо дафтарчаи волонтёрӣ, шаҳодатномаи волонтёрӣ ва шартнома оид ба фаъолияти волонтёрӣ тасдиқ карда шавад.

6. Тадбирҳо оид ба рушди фаъолияти волонтёрӣ, аз ҷумла таъсиси марказҳо ва фондҳои волонтёрӣ дар маҳалҳо аз ҷониби мақомоти марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, тавассути амалӣ гардонидани фармоишҳои иҷтимоӣ, таъмин намудан бо бино, воситаи алоқа ва дигар хизматрасонӣ дар доираи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд. (ҚҶТ аз 25.12.15 с., № 1268)

Моддаи 15. Тадбирҳо оид ба эътироф ва қадрдонии фаъолияти волонтёрӣ

Бо мақсади эътироф ва қадрдонии хизматҳо дар рушди фаъолияти волонтёрӣ шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд бо мукофотҳои давлатӣ ва намудҳои дигари ҳавасмандгардонӣ сарфароз гардонида шаванд.

БОБИ 5.

МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 16. Фаъолияти байналмилалии волонтёрӣ

Фаъолияти байналмилалии волонтёрӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, амалӣ карда мешавад.

Моддаи 17. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 18. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе, 19 сентябри соли 2013,

№1019

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МАОРИФ

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

1004

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

22.07.2013

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ МАОРИФ

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2013, №7, мод. 532; с. 2014, №3, мод. 156, №7, қ. 2, мод. 422; с. 2016, №3, мод. 148, №7, мод. 624; с. 2017, №7-9, мод. 581; с. 2018, №5, мод. 278)

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1081, аз 26.07.2014 № 1125, аз 15.03.2016 № 1295, аз 23.07.2016 № 1346, аз 28.08.2017 № 1462, аз 17.05.2018 № 1527, аз 17.12.2020 № 1738, аз 23.12.2021 № 1832, аз 19.07.2022 № 1905, аз 13.11.2023 № 1995; аз 20.06.2024с., №2062; аз 20.06.2024с., №2063)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ, иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва принсипҳои асосии сиёсати давлатиро дар соҳаи маориф муайян менамояд.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- адабиёти таълимӣ - асарҳои хаттӣ ва чопӣ, ки ҳамчун воситаи таълимӣ барои ҳамаи зинаҳои таҳсилот, такмили ихтисос, бозомӯзӣ ва таҳсилоти иловагӣ интишор меёбанд;

- аккредитатсияи давлатии муассисаи таълимӣ - муайян кардани мақоми муассисаи таълимӣ барои пешбурди фаъолияти таълимӣ мутобиқи стандартҳои давлатии таҳсилот;

- аспирант - шахси дорои таҳсилоти олии касбӣ, ки бо мақсади таҳияи рисола ва дарёфти дараҷаи илмии номзади илм дар аспирантура таҳсил менамояд;

- аттестатсияи хатм - тартиби муқаррар намудани мутобиқати мазмун, сатҳ ва сифати тайёрии хатмкунандагони муассисаҳои таълимӣ ба талаботи стандартҳои давлатии таҳсилот;

- аттестатсияи давлатии муассисаи таълимӣ - муайян кардани мутобиқати заминаи моддию техникӣ ва кадрии муассисаи таълимӣ ба талаботи стандартҳои давлатии таҳсилот ва мутобиқати фаъолияти муассисаи таълимӣ тибқи меъёрҳои муқарраршуда;

- баҳогузории маҷмӯӣ ба фаъолият - иҷозатномадиҳии такрорӣ, аттестатсия ва аккредитатсияи давлатии навбатии муассисаи таълимӣ дар шакли муттаҳидшудаи ин амалиёт дар як мӯҳлат;

- бакалавр - шахси дорои дараҷаи аввали таҳсилоти олии касбие, ки доир ба назария ва амалияи самти ихтисосаш дониш, маҳорат ва малакаи касбиро соҳиб шудааст;

- барномаи таълимӣ - ҳуҷҷате, ки дар он мазмуни фанни таълимӣ, мақсаду вазифаҳо, тарзи ташкили раванди таълим, талабот ба сатҳи донишу маҳорат ва малакаи таълимгиранда ифода ёфтаанд;

- интернатура - ихтисосгирии баъдидипломӣ барои шахсони дорои таҳсилоти олии касбии тиббӣ ва фармасевтӣ;

- докторантура аз рӯи ихтисос - шакли тайёр намудани кадрҳои баландихтисоси илмӣ ва илмию педагогӣ дар муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ ва муассисаҳои илмӣ бо додани дараҷаи илмии доктори фалсафа (PhD) - доктор аз рӯи ихтисос барои шахсоне, ки дорои дараҷаи таҳсилоти олии касбии магистр ва барои ихтисосҳои тиббӣ магистрординатори клиникӣ мебошанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

- донишҷӯ - шахсе, ки дар зинаҳои таҳсилоти миёнаи касбӣ ва олии касбӣ (бакалавриат, магистратура ва мутахассис) таҳсил менамояд;

- зинаҳои таҳсилот - марҳилаҳои таълиму тарбия, ки давраҳои таҳсилоти умумӣ (ибтидоӣ, умумии асосӣ ва миёнаи умумӣ), ибтидоии касбӣ, миёнаи касбӣ, олии касбӣ ва касбии баъд аз муассисаи олии таълимиро дар бар мегиранд;

- китоби дарсӣ - воситаи таълимие, ки тибқи барномаи таълимӣ асосҳои соҳаи муайяни илмро пайдарҳам ифода менамояд;

- маблағгузории сарикасӣ - маблағгузорие, ки дар асоси меъёрҳои ҳадди ақалли маблағгузорӣ тартиб дода шуда, вобаста ба намуд ва шакл, зинаи таҳсилот, маҳалли ҷойгиршавии муассисаи таълимӣ ба сари ҳар як таълимгиранда ва муассисаи таълимӣ муайян ва тақсим карда мешавад;

- магистратура - дараҷаи дуюми таҳсилоти олии касбие, ки ба хатмкунандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ пас аз супоридани имтиҳонҳои давлатӣ ё ҳимояи рисолаи магистрӣ дипломи намунаи давлатиро медиҳад;

- мазмуни таълим - сохтор, мундариҷа ва ҳаҷми барномаи таълимие, ки азхудкунии он имкони гирифтани дараҷаи таҳсилот ва ихтисоси муайянро медиҳад;

- мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф - мақоми иҷроияи марказии ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки сиёсати давлатиро дар соҳаи маориф амалӣ мекунад ва раванди таълиму тарбияро дар муассисаҳои таълимӣ, новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқӣ, назорат ва роҳбарӣ менамояд;

- мақоми ваколатдори давлатии назорат дар соҳаи маориф ва илм - мақоми иҷроияи марказии ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки сиёсати давлатии назорат дар соҳаи маориф ва илмро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832);

- мақомоти дахлдори давлатӣ - мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти дигари давлатие, ки ваколатҳои муайянеро дар соҳаи маориф бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд;

- мактаби (синфи) камнуфус - муассисаи таълимие (синфе), ки дар маҳалҳои камаҳолӣ барои бо таҳсил фаро гирифтани шумораи ками хонандагон таъсис дода мешавад;

- маориф - раванди таълиму тарбия ба манфиати шахс, ҷамъият ва давлат, ки соҳиби дараҷаи муайяни таҳсилот гардидани таълимгирандагонро таъмин мекунад;

- машғулияти инфиродӣ шакли таълим бо истифодаи тарзҳои гуногуни таълими инфиродӣ, ки ба хонанда ё донишҷӯ дониши иловагӣ медиҳад;

- муассисаи таълимӣ - ташкилоти таълимии давлатӣ ва ғайридавлатӣ, новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқӣ, ки раванди муттасили таълиму тарбияро ба роҳ монда, як ё якчанд барномаҳои таълимиро амалӣ мегардонад;

- муассисаи таълимии махсус - ташкилоте, ки дорои шароити муайяни таълиму тарбия ва муҳити махсуси педагогӣ буда, тавонбахшии тиббию иҷтимоӣ, таҳсилу касбомӯзии кӯдаконеро, ки ба табобати тӯлонӣ эҳтиёҷ доранд, гирифтори иллати ҷисмонӣ ё равонӣ мебошанд ва ё рафтори онҳо барои ҷамъият хавфнок аст, таъмин менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- муассисаҳои таълимии томактабӣ - ташкилоте, ки барои кӯдакони синни томактабӣ пешбинӣ шуда, онҳоро бо таълиму тарбияи аввалия фаро мегирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- мутахассис - шахсе, ки соҳиби таҳсилоти олии касбӣ буда, доир ба назария ва амалияи самти ихтисосаш дониш, маҳорат ва малакаи касбиро соҳиб шудааст ва барои иҷро намудани кори илмӣ имконият дорад;

- натиҷаи таълим - маҷмӯи дониш, маҳорат, малака, ақида, ҷаҳонбинӣ ва арзишҳои маънавие, ки таълимгирандагон дар давоми таҳсил дар муассисаи таълимӣ соҳиб мегарданд;

- нақшаи таълимӣ - ҳуҷҷате, ки омӯзиши фанҳои таълимӣ ва тақсимоти солонаи онҳоро барои тамоми давраи таҳсил дар муассисаҳои таълимӣ муайян менамояд;

- низоми маориф - мақомоти идоракунии маориф, муассисаҳои таълимӣ, субъектҳои раванди таълиму тарбия, муассисаю дигар ташкилотҳои соҳаи маориф, иттиҳодияҳои муассисаҳои таълимӣ, воҳидҳои сохторӣ ва дигар сохторҳое, ки дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот маҷмӯи барномаҳои таълимӣ ва сиёсати давлатиро дар соҳаи маориф амалӣ менамоянд;

- нострификатсия - муайян кардани баробарарзишии ҳуҷҷатҳои таҳсилотии шахсоне, ки муассисаҳои таълимии давлатҳои хориҷӣ ва ё ташкилотҳои байналмилалиро хатм кардаанд;

- омӯзгор - шахси дорои таҳсилоти касбӣ, ки ба таълиму тарбия машғул мебошад;

- фаъолияти инфиродии омӯзгорӣ - фаъолияти омӯзгорие, ки дар муассисаи таълимӣ берун аз вақти корӣ ва ё берун аз муассисаи таълимӣ дар асоси шартнома амалӣ карда мешавад;

- постдокторантура - шакли тайёр намудани кадрҳои баландихтисоси илмӣ ва илмию педагогӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ ва муассисаҳои илмӣ бо додани дараҷаи илмии доктори ҳабилитат барои шахсоне, ки дорои дараҷаи академии доктори фалсафа (PhD) - доктор аз рӯи ихтисос мебошанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527);

- ординатура (резидентура) - таҳсилоти олии касбии баъдидипломии тиббие, ки аз рӯи ихтисосҳои муайяни тиббӣ зери роҳбарии табиби дараҷаи илмидошта ё табибони пуртаҷриба анҷом дода мешавад;

- сифати таълим - тарзи ташкили дуруст ва самараноки раванди таълим, ки дар натиҷаи он шахс соҳиби таҳсилот мегардад;

- сифати таҳсилот - маҷмӯи нишондиҳандаҳои стандартҳои давлатии таҳсилот ва талаботи давлатӣ;

- стандартҳои давлатии таҳсилот - маҷмӯи меъёрҳое, ки мазмуни таҳсилот, моҳияту мӯҳлати таълим, ҳаҷми сарбории таълимӣ, сатҳи азхудкунии донишро аз тарафи таълимгирандагон ифода намуда, талаботи асосӣ ба таъмини раванди таълим, мазмуну мундариҷаи барномаҳои таълимӣ ва баҳогузории сатҳи донишро дар муассисаҳои таълимӣ бо назардошти дастовардҳои миллӣ ва умумибашарӣ муайян мекунанд;

- тарбия - раванди мақсадноки ба воя расонидани кӯдак аз ҷониби падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), муассисаи таълимӣ, ҷамъият ва ба зиндагии мустақилона омода намудани ӯ;

- тахсилоти дуалӣ - низоми таълим дар зинаҳои таҳсилоти касбӣ, ки дар он қисми назариявӣ дар муассисаи таълимӣ, қисми амалӣ дар истеҳсолот ва ё ҷойи кор амалӣ карда мешавад; (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2034);

- таълим - фаъолияти муштараки падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), омӯзгор ва муассисаи таълимӣ барои инкишофи кӯдак, такмили истеъдод, маҳорат, малака ва қобилияти фикрию ҷисмонии ӯ;

- тарбиягиранда - кӯдаке, ки дар муассисаҳои таълимии томактабӣ бо тарбия ва таълим фаро гирифта шудааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- таълимгиранда - тарбиягиранда, хонанда, донишҷӯ, аспирант, шунавандаи муассисаи таълимӣ;

- таҳсилот - раванди муттасили таълиму тарбия, ки ба инкишофи маънавӣ, зеҳнӣ, фарҳангӣ, ҷисмонӣ ва салоҳияти касбии шахс равона карда шудааст;

- таҳсилоти калонсолон - маҷмӯи равандҳои таҳсилот, ки бо кӯмаки он калонсолон қобилият ва дониши худро инкишоф дода, дараҷаи тахассуси касбӣ ва техникиашонро баланд мебардоранд ё самти навро интихоб менамоянд;

- таҳсилоти муттасил - дар тӯли ҳаёт гирифтани таҳсилот ва мукаммал гардонидани донишу ҷаҳонбинӣ;

- таҳсилоти фосилавӣ - тарзи амалигардонии раванди таълим бо истифодаи технологияҳои муосири иттилоотӣ ва телекоммуникатсионӣ, ки таълимро дар масофа бе иштироки бевоситаи шахсии омӯзгор ва таълимгирандагон имконпазир мегардонад;

- таҳсилоти фарогир - барои кӯдакон, новобаста ба ҷинс, нажод, забон, миллат, эътиқоди динӣ, иллати ҷисмонӣ ё равонӣ, қобилият, вазъи фарҳангӣ ва иҷтимоӣ муҳайё кардани шароити мусоид ҷиҳати гирифтани таҳсилот;

- таҷҳизоти таълимӣ - таҷҳизоте, ки дар раванди таълим барои ташаккули дониш, маҳорат, малака, инкишофи ҷисмонӣ ва зеҳнии таълимгирандагон истифода мешавад;

- раванди таълим - низоми фаъолияти таълимию тарбиявӣ барои расидан ба мақсадҳои таълим;

- экстернат - омӯзиши мустақилонаи фанҳои таълимӣ мутобиқи барномаи асосии таълимӣ бо аттестатсияи минбаъдаи хатм дар муассисаҳои таълимӣ.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи маориф

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи маориф ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1462).

Моддаи 3. Сиёсати давлатӣ дар соҳаи маориф

1. Сиёсати давлатӣ дар соҳаи маориф яке аз самтҳои афзалиятноки сиёсати иҷтимоии Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳсуб меёбад.

2. Давлат барои амалӣ гардонидани сиёсати давлатӣ дар соҳаи маориф низоми маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистонро ташкил намуда, фаъолияти онро ба таъмини ҳуқуқи шаҳрвандон ба таҳсил равона мекунад.

3. Давлат бо мақсади рушди соҳаи маориф ҳамоҳангсозии фаъолияти вазорату идораҳо, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро таъмин менамояд.

4. Сиёсати давлатӣ дар соҳаи маориф дар асоси дурнамо, консепсия, стратегия ва барномаҳои давлатии рушди соҳаи маориф тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

5. Дар муассисаҳои таълимӣ тарғиб, таъсис ва фаъолияти сохторҳои ҳизбҳои сиёсӣ, ҳаракатҳои сиёсии ҷамъиятӣ ва динӣ манъ аст.

Моддаи 4. Принсипҳои асосии сиёсати давлатӣ дар соҳаи маориф

Сиёсати давлатӣ дар соҳаи маориф ба принсипҳои зерин асос меёбад:

- баробарҳуқуқии шаҳрвандон дар гирифтани таҳсилоти босифат;

- қонуният, эҳтироми ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

- бартарии соҳаи маориф дар ҳама сатҳҳои идоракунии давлатӣ;

- ҳатмӣ будани таълими умумии асосӣ;

- дастрасии таҳсилоти миёнаи умумӣ ва идомаи таҳсил дар зинаҳои минбаъдаи таҳсилот дар асоси озмун;

- бартарии арзишҳои миллию умумибашарӣ, моҳияти башардӯстонаи мазмуни таҳсилот, рушди озодонаи шахс;

- муҳаббат ба Ватан, оила ва муҳити зист;

- ҷанбаи илмӣ, дунявӣ ва башардӯстонаи таълиму тарбия дар муассисаҳои таълимӣ;

- ягонагии фазои маърифатию фарҳангӣ, рушди фарҳанг ва ҳифзи анъанаҳои миллӣ;

- ҷанбаи инсондӯстӣ, демократӣ ва давлатию ҷамъиятии идоракунии соҳаи маориф ва шаффофият дар фаъолияти он;

- мустақилияти муассисаҳои таълимӣ;

- раванди муттасили таҳсил;

- мувофиқати соҳаи маориф ба талабот ва вазифаҳои рушди иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- рушди соҳаи маориф бо назардошти стандартҳои байналмилалии сифати таълим ва меъёрҳои байналмилалии таҳсилот;

- ҳавасмандгардонии маърифатнокшавии шахс ва инкишофи истеъдоди ӯ;

- пайдарҳамии раванди таҳсилот, ки алоқамандии зинаҳои таҳсилот ва ягонагии таълиму тарбияро таъмин месозад;

- ҳамгироии таҳсилот, илм ва истеҳсолот.

Моддаи 5. Вазифаҳои Қонуни мазкур

Вазифаҳои Қонуни мазкур аз инҳо иборат мебошанд:

- таъмини кафолати давлатии ҳуқуқи шахс ба таҳсил;

- фароҳам овардани кафолати ҳуқуқӣ барои фаъолият ва инкишофи озодонаи муассисаҳои таълимӣ ва ҳамоҳангсозии муносибатҳои онҳо бо дигар сохторҳои ҳаёти ҷамъиятӣ;

- муқаррар намудани салоҳият, ваколатҳо, вазифаҳо, ҳуқуқҳо, ӯҳдадориҳо ва масъулияти мақомоти идоракунии давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар соҳаи маориф ва танзими ҳуқуқии муносибатҳои субъектҳои раванди таълиму тарбия (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- муҳайё намудани шароит барои азхудкунии барномаҳои таълимӣ;

- фароҳам овардани заминаи устувори ахлоқ ва тарзи ҳаёти солим;

- мукаммал гардонидани зеҳн бо роҳи фароҳам овардани шароит барои инкишофи шахс;

- тарбияи муҳаббат ба Ватан, эҳтиром ба муқаддасоти миллӣ ва арзишҳои умумибашарӣ, пос доштани расму ойин ва анъанаҳои миллӣ;

- тарбияи шахсияти дорои эҳсоси масъулияти баланди шаҳрвандӣ баҳри иштироки фаъолона дар ҳаёти ҷамъиятию сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангӣ;

- дарки муносибати огоҳонаи шахс ба ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои худ.

Моддаи 6. Кафолати давлатии ҳуқуқи шаҳрвандон ба таҳсил

1. Давлат ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста ба миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ ва молумулки ҳуқуқ ба таҳсилро кафолат медиҳад.

2. Давлат ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон таълими миёнаи умумии ройгонро дар муассисаҳои таълимии давлатӣ, инчунин дар доираи фармоишҳои давлатӣ дар асоси озмун ройгон гирифтани таҳсилотро дар зинаҳои минбаъдаи таҳсилот кафолат медиҳад. Гирифтани таҳсилоти ройгон дар муассисаҳои таълимии ғайридавлатии таҳсилоти касбӣ метавонад тибқи оинномаи муассиса ё қарори муассиси (муассисони) онҳо сурат гирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905), (Қонуни ҶТ аз 1.04.2024 № 2044).

3. Ҳуқуқи шаҳрванд ба таҳсил аз рӯи синну сол, вазъи саломатӣ, мавҷудияти доғи судӣ ва дигар нишонаҳо метавонад танҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдуд карда шавад.

4. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд барои интихоби муассисаи таълимӣ ва шакли таҳсилот: рӯзона, шабона, ғоибона, оилавӣ, фарогир, фосилавӣ ва экстернат ҳуқуқ доранд.

5. Давлат дар муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ, миёнаи касбӣ, олии касбӣ ва касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ як маротиба гирифтани таълими ройгонро кафолат медиҳад.

6. Давлат таълимгирандагони болаёқатро дастгирӣ намуда, ба таҳсилоти онҳо кӯмак мерасонад, аз рӯи натиҷаи таълим барояшон стипендияҳои махсуси давлатӣ муқаррар менамояд ва ҳангоми зарурат онҳоро барои таҳсил ба хориҷа мефиристад.

7. Давлат таъминот ва хароҷоти таълиму тарбияи кӯдакони ятиму бепарастор, кӯдакони дорои имконияти маҳдуд, маъюбон ва дигар шахсонеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд, дар муассисаҳои таълимии давлатӣ аз ҳисоби маблағи буҷетӣ кафолат дода, пас аз хатми муассисаҳои таълимӣ онҳоро бо ҷои кор таъмин менамояд.

8. Давлат барои шаҳрвандоне, ки муддати тӯлонӣ бо сабаби беморӣ ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ рафта наметавонанд, дар хона ё дар муассисаҳои тандурустӣ таълими ройгонро ташкил мекунад.

9. Хатмкунандагони муассисаҳои таълимӣ барои идомаи таҳсил дар зинаҳои минбаъдаи таҳсилот ҳуқуқи баробар доранд.

10. Шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд барои таълиму тарбияи томактабӣ, таҳсилоти ибтидоӣ, умумии асосӣ ва миёнаи умумӣ бо шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи баробар доранд.

Моддаи 7. Забони таҳсил

1. Забони асосии таҳсил дар муассисаҳои таълимии Ҷумҳурии Тоҷикистон забони давлатӣ мебошад.

2. Давлат ба шаҳрвандон интихоби забони таҳсилро кафолат дода, ба забони давлатӣ ва дар маҳалҳои сукунати сернуфуси миллатҳои дигар, дар доираи имконоти мавҷудаи соҳаи маориф, ба забони модарии онҳо гирифтани таҳсилоти умумиро таъмин менамояд.

3. Дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ забони таҳсил бо роҳи ташкил намудани шумораи зарурии хонандагон, синфҳо, гурӯҳҳо ва фароҳам овардани шароит барои фаъолияти онҳо муайян карда мешавад.

4. Дар ҳамаи муассисаҳои таълимӣ омӯзиши забони давлатӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва стандартҳои давлатии таҳсилот ҳатмист.

5. Таълими забонҳои хориҷӣ, аз ҷумла русӣ ва англисӣ ҳамчун воситаи аз бар намудани мероси илмию фарҳангии башарият, дастовардҳои илму техника ва технологияи муосир дар ҳамаи муассисаҳои таълимӣ ба роҳ монда мешавад.

Моддаи 8. Стандартҳои давлатии таҳсилот ва барномаҳои таълимӣ

1. Барои ҳамаи зинаҳои таҳсилот стандартҳои давлатии таҳсилот муқаррар карда мешаванд, ки аз нишондиҳандаҳои зерин иборатанд:

- ҳадди ақалли ҳатмии мазмуни барномаҳои таълимӣ ва шарту шароити иҷрои онҳо;

- ҳаҷми ҳадди ақал ва ниҳоии соатҳои таълимӣ;

- талаботи асосӣ ба сатҳ ва сифати тайёрии хатмкунандагон;

- мӯҳлати омӯзиши барномаҳои таълимӣ;

- ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи меъёрии марбут ба таҳсилот.

2. Барномаҳои таълимӣ барои ҳамаи зинаҳои таҳсилот мутобиқи стандартҳои давлатии таҳсилот таҳия мегарданд. Барномаҳои таълимӣ аз инҳо иборатанд:

- томактабӣ;

- таҳсилоти умумӣ (ибтидоӣ, умумии асосӣ, миёнаи умумӣ);

- таҳсилоти ибтидоии касбӣ;

- таҳсилоти миёнаи касбӣ;

- таҳсилоти олии касбӣ;

- таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ;

- таҳсилоти иловагӣ;

- таҳсилоти махсус;

- таҳсилоти калонсолон.

3. Дар ҳамаи муассисаҳои таълимӣ иҷрои стандартҳои давлатии таҳсилот ва барномаҳои таълимӣ ҳатмӣ мебошад.

4. Тартиби таҳия, тасдиқ ва ҷорӣ кардани стандартҳои давлатии таҳсилотро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

5. Барои таълимгирандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти махсус стандартҳои махсуси давлатии таҳсилот ва барномаҳои махсуси таълимӣ таҳия, тасдиқ ва ҷорӣ карда мешаванд.

6. Мӯҳлат ва меъёри омӯзиши барномаҳои таълимиро дар муассисаҳои таълимии давлатӣ ва ғайридавлатӣ Қонуни мазкур ва стандартҳои дахлдори давлатии таҳсилот муайян менамоянд.

7. Дар муассисаҳои таълимӣ барои озмоиши технологияи нави таълим ва ҷорӣ кардани мазмуни нави таълим ба таври таҷрибавӣ барномаҳои таълимӣ ва китобҳои дарсӣ таҳия карда мешаванд.

8. Дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ барномаҳои таълимии иловагӣ амалӣ карда мешаванд.

9. Дар муассисаҳои таълимии таҷрибавӣ бо иҷозати мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ба тариқи озмоиш барномаҳои таълимии давлатҳои пешрафта метавонанд истифода шаванд.

10. Назорати татбиқи стандартҳои давлатии таҳсилотро дар ҳамаи муассисаҳои таълимӣ мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф амалӣ менамояд.

БОБИ 2. НИЗОМИ МАОРИФИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 9. Сохтори низоми маориф

1. Низоми маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз сохторҳои зерин иборат мебошад:

- стандартҳои давлатии таҳсилот;

- барномаҳои таълимӣ;

- шакл ва меъёри гирифтани таҳсилот;

- мақомоти идоракунии маориф;

- муассисаҳои таълимӣ;

- субъектҳои раванди таълиму тарбия;

- муассисаю дигар ташкилотҳои соҳаи маориф;

- иттиҳодияҳои муассисаҳои таълимӣ;

- воҳидҳои сохторӣ ва дигар сохторҳо.

2. Дар низоми маориф инчунин сохторҳои дигарро таъсис додан мумкин аст, ки фаъолияти онҳо ба вазифаҳои зерин вобаста мебошанд:

- гирифтани таҳсилот ва таъмини он;

- гузаронидани имтиҳонҳои дохилшавӣ ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ;

- тақсимоти ҷойҳо дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ;

- амалӣ намудани барномаҳои миллии арзёбӣ;

- мусоидат барои иштирок дар пажӯҳишҳои байналмилалӣ;

- мониторинг ва арзёбии дониш аз рӯи вазифаҳои зикршуда бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.

3. Дар низоми маориф метавонанд сохторҳои дигаре низ таъсис дода шаванд, ки фаъолияташон ба гирифтани таҳсилот ва таъмини он вобаста намебошад.

Моддаи 10. Муассисаи таълимӣ, сохтор ва намудҳои он

1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муассисаҳои таълимии давлатӣ ва ғайридавлатӣ, муштарак ва байналмилалӣ фаъолият менамоянд.

2. Мақоми муассисаи таълимӣ ва сохтори он аз тарафи муассис (муассисон) муайян гардида, дар оинномаи муассиса тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон инъикос мегардад.

3. Низомномаҳои намунавии муассисаҳои таълимиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.

4. Тасдиқ кардан ё тағйир додани мақоми муассисаи таълимӣ дар асоси хулосаи аттестатсияи давлатӣ амалӣ мегардад.

5. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон намудҳои зерини муассисаҳои таълимӣ фаъолият менамоянд:

- томактабӣ;

- таҳсилоти умумӣ (ибтидоӣ, умумии асосӣ, миёнаи умумӣ);

- таҳсилоти ибтидоии касбӣ;

- таҳсилоти миёнаи касбӣ;

- таҳсилоти олии касбӣ;

- таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ;

- таҳсилоти иловагӣ;

- таҳсилоти махсус;

- муассисаҳои таълимии дигаре, ки раванди таълиму тарбияро амалӣ мегардонанд.

6. Намудҳои дигари муассисаҳои таълимӣ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

Моддаи 11. Таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии муассисаи таълимӣ

1. Муассисаи таълимӣ аз ҷониби мақомоти давлатӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқи тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешавад.

2. Муассисаи таълимии давлатӣ бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ва мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъсис дода шуда, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз қайди давлатӣ мегузарад.

3. Муассисаи таълимии давлатие, ки мақоми ҷумҳуриявӣ дорад, бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шуда, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз қайди давлатӣ мегузарад.

4. Муассисаи таълимии давлатие, ки мақоми маҳаллӣ дорад, бо қарори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъсис дода шуда, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз қайди давлатӣ мегузарад.

5. Муассисаи таълимии ғайридавлатӣ бо қарори муассис (муассисон) тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шуда, бо тартиби муқарраргардида аз қайди давлатӣ мегузарад.

6. Муассисаҳои таълимии ҷумҳуриявӣ ба сохтори мақомоти маҳаллии идоракунии маориф ва муассисаҳои таълимии маҳаллӣ ба сохтори мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешаванд.

7. Азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии муассисаи таълимӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

8. Муассисаҳои таълимии томактабӣ ва таҳсилоти умумӣ дар шаҳраку деҳот танҳо бо розигии мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳоти дахлдор пас аз ба охир расидани соли хониш барҳам дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

9. Дар сурати барҳамдиҳии муассисаи таълимӣ мақомоти дахлдори давлатӣ бо тартиби муқарраргардида гузаронидани таълимгирандагонро мувофиқи хоҳиши онҳо ба дигар муассисаҳои таълимии мувофиқ таъмин менамоянд.

Моддаи 12. Тартиби бақайдгирӣ ва фаъолияти муассисаи таълимӣ

1. Тартиби бақайдгирии муассисаи таълимӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

2. Ҳуқуқи муассисаи таълимӣ барои пешбурди фаъолияти молиявию хоҷагидорӣ, ки оинномаи он пешбинӣ намудааст, аз рӯзи бақайдгирии давлатии ин муассиса мавриди амал қарор дода мешавад.

3. Ба муассисаи таълимӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатии назорат дар соҳаи маориф ва илм бо тартиби муқарраргардида иҷозатнома дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832).

4. Муассисаи таълимӣ танҳо пас аз гирифтани иҷозатнома доир ба пешбурди фаъолияти таълимӣ ҳуқуқи фаъолият кардан ва истифода бурдани имтиёзҳои пешбинӣнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи маорифро пайдо менамояд.

5. Муассисаҳои таълимӣ фаъолияти худро тибқи тартиби муайяннамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, оинномаи муассиса ва қарори муассис (муассисон) амалӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

Моддаи 13. Муассиси (муассисони) муассисаи таълимӣ

1. Муассиси (муассисони) муассисаи таълимӣ инҳо шуда метавонанд:

- мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- иттиҳодияҳои (ассотсиатсияҳои, иттифоқҳои) муассисаҳои таълимӣ;

- фондҳои ҷамъиятӣ ва хусусӣ, аз ҷумла хориҷӣ, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта шудаанд;

- шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ.

2. Субъектони дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда метавонанд муассисаи таълимии муштарак таъсис диҳанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

3. Муассиси ҳама намуди муассисаҳои таълимии ҳарбӣ Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Таълими ҳарбии шаҳрвандон мутобиқи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

Моддаи 14. Оинномаи муассисаи таьлимӣ

1. Оинномаи муассисаи таълимӣ ҳуҷҷатест, ки фаъолияти муассисаи таълимиро танзим намуда, маълумотҳои зеринро дар бар мегирад:

- ном, маҳалли ҷойгиршавӣ ва мақоми муассиса;

- муассис (муассисон);

- шакли ташкилию ҳуқуқӣ;

- намояндагиву филиалҳо (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- мақсади раванди таълиму тарбия, намуд ва шаклҳои барномаҳои татбиқшавандаи таълимӣ;

- тавсифи асосии ташкили раванди таълим, аз ҷумла забони таҳсил, тартиби қабул ва хориҷ намудани таълимгиранда, мӯҳлати таҳсил, тартиби гузаронидани санҷишу имтиҳон, реҷаи кори муассисаи таълимӣ, тартиботи дохилии фаъолияти муассиса, инчунин хизматрасонии таълимии пулакӣ ва тартиби пешниҳоди он;

- тартиби ба расмият даровардани муносибатҳои муассисаи таълимӣ бо тарбиягирандагон, хонандагон, донишҷӯён ва падару модари онҳо (шахсони онҳоро ивазкунанда);

- сохтори фаъолияти молиявӣ ва хоҷагидории муассисаи таълимӣ, аз ҷумла тартиби истифодаи объектҳои моликият, манбаъҳои маблағгузорӣ, таъминоти моддию техникӣ, тартиби ташаккули молу мулк, намуди фаъолияти соҳибкорӣ ва фаъолияти пулакӣ (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- тартиби идоракунии муассисаи таълимӣ, аз ҷумла салоҳияти муассис (муассисон), тартиби ташкили тарзи идоракунӣ, тартиби қабул, ҷобаҷогузории кормандон, шартҳои пардохти музди меҳнати онҳо, тартиби ворид намудани тағйиру иловаҳо ба оинномаи муассиса, тартиби азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳӣ;

- ҳуқуқу вазифаҳои субъектҳои раванди таълиму тарбия;

- феҳристи санадҳои дохилие, ки фаъолияти муассисаи таълимиро танзим менамоянд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- дигар маълумотеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

2. Оинномаи муассисаи таълимии давлатӣ бояд мақоми идоракунии дастҷамъӣ, тартиби ташкил ва вазифаҳои онро пешбинӣ намояд.

3. Оинномаи муассисаи таълимиро муассис (муассисон) тасдиқ мекунад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

Моддаи 15. Таълиму тарбияи томактабӣ

1. Таълиму тарбияи томактабӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади инкишофи қобилият, шавқу рағбат, хусусиятҳои ҷисмонӣ, равонӣ, зеҳнӣ ва фарҳангии кӯдакони синни томактабӣ ва ёрии амалӣ ба падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) дар таълиму тарбияи кӯдакон, инчунин омода намудани онҳо ба таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ ба роҳ монда мешавад.

2. Дар Ҷумҳурии Точикистон намудҳои зерини муассисаҳои таълимии томактабӣ: ширхоргоҳ, ширхоргоҳ-кӯдакистон, кӯдакистон, мактаб-интернат, хонаи кӯдакон, маркази инкишофи кӯдакон, кӯдакистони оилави ва дигар муассисаҳои таълимии томактабии кӯтоҳмуддат, рӯзона, шабонарузи ва муассисаҳои таълимии ба онҳо баробаркардашудаи давлатӣ ва ғайридавлати амал менамоянд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

3. Барои дар оила ва муассисаҳои таълимии томактабӣ таълиму тарбия гирифтани фарзандон падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), баробар бо муассисаҳои таълимии томактабӣ масъул мебошанд ва барои таъмини инкишофи ҷисмонӣ, маънавӣ ва зеҳнии давраи аввали кӯдакӣ ва минбаъд барои ба таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ омода намудани онҳо ӯҳдадоранд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

4. Муносибатҳои байни муассисаҳои таълимии томактабӣ ва падару модари (шахсони онҳоро ивазкунанда) тарбиягирандагон тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо шартномаи тарафайн танзим карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

5. Давлат муассисаҳои таълимии томактабиро аз ҷиҳати моддӣ ва молиявӣ дастгирӣ карда, дастрасии хизматрасонӣ, таълиму тарбияи томактабиро барои оилаҳои камбизоат таъмин менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

6. Фаъолияти муассисаҳои таълимии томактабӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Стандарти давлатии таҳсилоти томактабӣ, ки онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд, танзим мегардад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

Моддаи 16. Таҳсилоти умумӣ

1. Таҳсилоти умумӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои гирифтани маълумоти умумӣ дар бораи табиат, ҷамъият ва арзишҳои таърихию фарҳангии милливу умумибашарӣ ташкил карда мешавад.

2. Таҳсилоти умумӣ тавассути муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ, умумии асосӣ, миёнаи умумӣ, мактабҳои (синфҳои) камнуфус ва дигар муассисаҳои таълимӣ дар се зина: ибтидоӣ, умумии асосӣ ва миёнаи умумӣ амалӣ мегардад.

3. Синну сол ва мӯҳлати таҳсил дар ҳар зинаи таҳсилотро Қонуни мазкур ва Низомномаи намунавии муассисаи таълимии таҳсилоти умумӣ муайян мекунанд.

4. Ба синфи якуми зинаи аввали таҳсилот ҷалб кардани кӯдаконе, ки ба синни 7 расидаанд, ҳатмист.

5. Таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ дар шакли рузона, шабона, ғоибона, фосилавӣ, фарогир, оилавӣ ва экстернат ташкил карда мешавад, ки тартиби амалигардонии онро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф муайян мекунад.

6. Барои шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон таълими умумии асосӣ (9-сола) ҳатмист.

7. Баъд аз гирифтани таълими умумии асосӣ шаҳрвандон уҳдадоранд таълими миёнаи умумиро дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ ё мувофиқи хоҳишу қобилияташон дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ё миёнаи касбӣ гиранд (Қонуни ҶТ аз 1.03.2024 № 2044).

8. Таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумии давлатӣ метавонад дар баробари таҳсили ройгон бо хоҳиши падару модари (шахсони онҳоро ивазкунандаи) хонанда дар асоси шартномаи тарафайн пулакӣ бошад.

9. Таҳсилоти умумии асосӣ ва миёнаи умумӣ бо аттестатсияи хатм ба анҷом мерасад. Тартиб ва шакли аттестатсияи хатмро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф муқаррар мекунад.

10. Ба муассисаи таълимии таҳсилоти умумӣ омадани хонандагон бо воситаҳои нақлиёти механикӣ манъ аст (Қонуни ҶТ аз 1.03.2024 № 2044).

11. Таҳсили кӯдакони ятиму бепарастор дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии барои онҳо пешбинӣшуда ташкил карда мешавад.

12. Дар сурати мавҷуд будани заминаи зарурии моддию техникӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ таҳсилоти ибтидоии касбӣ низ ба роҳ монда мешавад.

13. Муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумие, ки барои фаъолияти касбомӯзӣ иҷозатнома доранд, метавонанд дар асоси шартнома хизматрасонии таълимии иловагӣ, аз ҷумла пулакиро ба роҳ монанд.

14. Тайёрии ибтидоии касбӣ ва таҳсилоти касбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

15. Тайёрии ибтидоии ҳарбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ бо хонандагони ҷинси мард дар давоми ду соли охири таҳсил ва як маротиба гузаронидани ҷамъомади таълимии ҳарбӣ аз рӯи барномаи таълимие, ки мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф дар мувофиқа бо мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи мудофиа тасдиқ менамояд, амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

16. Шаҳрвандон барои таҳсилоти динӣ гирифтан дар муассисаҳои таълимии динӣ ҳуқуқ доранд. Фаъолияти ин муассисаҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо дар асоси иҷозатномае, ки мақоми ваколатдори давлатии назорат дар соҳаи маориф ва илм медиҳад, амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832).

17. Гирифтани таҳсилоти динӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шаҳрвандони то синни 18 танҳо бо ризоияти хаттии падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) иҷозат дода мешавад.

18. Дар сохтори муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ дар сурати мавҷуд будани заминаи зарурии моддию техникӣ таълиму тарбияи томактабӣ дар шакли марказ (гурӯҳ)-и инкишофи барвақтии кӯдак бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ ташкил карда мешавад. Низомномаи намунавии марказ (гурӯҳ)-и инкишофи барвақтии кӯдакро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд. (ҚҶТ аз 20.06.2024с., №2063)

Моддаи 17. Таҳсилоти ибтидоии касбӣ

1. Таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва омӯхтани касбҳои коргарӣ ташкил карда мешавад. Шаҳрвандон дар заминаи таҳсилоти умумии асосӣ ва миёнаи умумӣ мувофиқи майлу хоҳиш ва қобилияташон дар асоси озмун ё тариқи гузаронидани сӯҳбат ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ҳуқуқи дохил шудан доранд.

2. Таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар литсейҳои касбӣ - техникӣ ва соҳавӣ, марказҳои таълимии калонсолон ва дигар муассисаҳои таълимӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

3. Таҳсилоти калонсолон дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбӣ ва марказҳои таълимии калонсолон ба роҳ монда шуда, он бо гирифтани ҳуҷҷати тасдиқкунандаи касбӣ ба анҷом мерасад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

4. Таҳсилоти ибтидоии касбӣ аз рӯи ихтисосҳои алоҳида дар заминаи таҳсилоти миёнаи умумӣ ташкил карда мешавад, агар муассисаи таълимӣ оид ба ин навъи фаъолияти таълимӣ иҷозатнома дошта бошад.

5. Таҳсилоти ибтидоии касбиро инчунин дар курсҳои таълимии назди ширкату ҷамъиятҳои хоҷагидорӣ, кооперативҳои тиҷоратӣ, корхонаҳои давлатӣ, ташкилотҳои ғайритиҷоратии давлатӣ ва ғайридавлатӣ, муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ ва олии касбӣ гирифтан мумкин аст.

6. Шаҳрвандоне, ки таҳсилоти миёнаи умумӣ доранд, барои касбомӯзӣ ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва инчунин ба курсҳои таълимие, ки дар қисми 5 моддаи мазкур зикр гардидаанд, қабул карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 01.03.2024 № 2044).

7. Таҳсилоти шаҳрвандон дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбии давлатӣ мувофиқи фармоиши давлатӣ ройгон мебошад. Шахсоне, ки дар муассисаҳои мазкур илова ба фармоиши давлатӣ таҳсил мекунанд, дар асоси шартнома пулакӣ таълим мегиранд.

8. Таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар шакли рӯзона, шабона, ғоибона, фосилавӣ ва экстернат ташкил карда мешавад, ки тартиби амалишавии онро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф муайян мекунад.

9. Муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар сохтори худ метавонад намудҳои мухталифи муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумиро ташкил намояд.

10. Дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ вобаста ба мавҷудияти заминаи моддию техникӣ ва кадрӣ барномаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 18. Таҳсилоти миёнаи касбӣ

1. Таҳсилоти миёнаи касбӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади гирифтани таҳсилоти миёнаи касбӣ ташкил карда мешавад. Шаҳрвандон баъди хатми муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ, миёнаи умумӣ ва ибтидоии касбӣ ҳуқуқи гирифтани таҳсилоти миёнаи касбиро доранд.

2. Таҳсилоти миёнаи касбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ (коллеҷҳо) амалӣ карда мешавад.

3. Баъди хатми муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ ба шаҳрвандон дар асоси озмун ё тариқи гузаронидани сӯҳбат барои идомаи таҳсил ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ иҷозат дода мешавад. Шаҳрвандоне, ки таҳсилоти умумии асосӣ доранд, дар ин муассисаҳо баробари таҳсилоти миёнаи касбӣ таҳсилоти миёнаи умумӣ мегиранд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527 ), (Қонуни ҶТ аз 01.03.2024 № 2044 ).

4. Мӯҳлати таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ барои шахсони дорои таҳсилоти умумии асосӣ то 4 сол, барои шахсони дорои таҳсилоти миёнаи умумт то 3 сол ва барои шахсоне, ки муассисаҳои таълимии соҳаи тиб ва фарҳангро мувофиқи хусусияти ихтисосашон хатм менамоянд, то 4 сол муқаррар карда мешавад.

5. Таҳсили шаҳрвандон дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбии давлатӣ мувофиқи фармоиши давлатӣ дар асоси озмун ройгон мебошад. Шахсоне, ки дар муассисаҳои мазкур илова ба фармоиши давлатӣ таҳсил мекунанд, дар асоси шартнома пулакӣ таълим мегиранд.

6. Таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ дар шакли рӯзона, шабона, ғоибона, фосилавӣ ва экстернат ташкил карда мешавад, ки тартиби амалишавии онро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф муайян мекунад.

7. Шаҳрвандоне, ки таҳсилоти миёнаи касбӣ доранд, имконияти идомаи таҳсилро дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ мувофиқи ихтисос пайдо менамоянд. Мӯҳлати таҳсилро дар муассисаи таълимии таҳсилоти олии касбӣ барои ин шаҳрвандон мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф муайян менамояд.

8. Муассисаи таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ метавонад марказҳои касбомӯзӣ, филиал, шӯъба, парки технологӣ, муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоии касбӣ ва дигар воҳидҳои сохторӣ дошта бошад, ки тартиби таъсиси онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

Моддаи 19. Таҳсилоти олии касбӣ

1. Таҳсилоти олии касбӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади гирифтани таҳсилоти олии касбӣ ташкил карда мешавад. Шаҳрвандон ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ баъди хатми муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ, ибтидоии касбӣ ва миёнаи касбӣ қабул карда мешаванд. Тартиби қабул ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ, доираи (категорияи) шаҳрвандоне, ки барои қабул шудан ба муассисаҳои мазкур имтиёз доранд, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

2. Таҳсилоти олии касбӣ дар донишгоҳҳо, академияҳо, донишкадаҳо ва дигар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбии ба онҳо баробаркардашуда амалӣ карда мешавад.

3. Муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ давлатӣ ва ғайридавлатӣ, байналмилалӣ ва муштарак мешаванд.

4. Таҳсили шаҳрвандон дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбии давлатӣ мувофиқи фармоиши давлатӣ ройгон мебошад. Таҳсили шаҳрвандон дар муассисаҳои мазкур илова ба фармоиши давлатӣ пулакӣ аст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

5. Шаҳрвандон ҳуқуқ доранд дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ дар асоси шартнома пулакӣ таҳсилоти олии дуюм гиранд.

6. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон донишгоҳҳо метавонанд дар сохтори худ донишкада, филиал, академияи таълимӣ, коллеҷ, литсейи касбӣ - техникӣ, муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, муассисаҳои илмию методӣ, хоҷагии таълимию таҷрибавӣ, парки технологӣ, марказҳои илмию инноватсионӣ ва дигар воҳидҳои сохторӣ дошта бошанд.

7. Донишкада ва академияҳо метавонанд дар сохтори худ литсейи касбӣ - техникӣ, муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, муассисаҳои илмию методӣ, парки технологӣ, марказҳои илмию инноватсионӣ ва дигар сохторҳо дошта бошанд.

8. Мӯҳлати таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ, ба истиснои муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбии тиббӣ ва ихтисосҳои дахлдори муассисаҳои таҳсилоти олии касбии дороӣ мақоми байналмилалӣ барои дарёфти тахассуси дараҷаи "бакалавр" на камтар аз 4 сол, "мутахассис" на камтар аз 5 сол ва "магистр" на камтар аз 2 сол муқаррар карда мешавад.

9. Таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ дар шакли рӯзона, шабона, ғоибона, фосилавӣ, дуалӣ ва экстернат ташкил карда мешавад, ки тартиби амалишавии онро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф муайян мекунад. (Қонуни ҶТ аз 03.03.2024 № 2036)

10. Дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбии давлатӣ вобаста ба имконоти моддию техникӣ барои тайёр намудани афсарони эҳтиётии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон кафедраҳои ҳарбӣ ташкил карда мешаванд. Кафедраҳои ҳарбӣ ба сохтори муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбии давлатӣ шомил мебошанд.

11. Ташкил ва ба роҳ мондани таълим дар кафедраҳои ҳарбии муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбии давлатӣ тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ тасдиқ намудааст, муайян мегарданд. (Қонуни ҶТ аз 03.03.2024 № 2035)

Моддаи 20. Таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ

1. Таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ ба шаҳрвандон имконият медиҳад, ки дараҷаи таҳсилоти худро дар заминаи таҳсилоти олии касбӣ инкишоф диҳанд.

2. Муассисаи таълимии таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ бо мақсади тайёр намудани мутахассисони илмӣ ва илмию омӯзгорӣ барои муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ ва муассисаҳои илмӣ ташкил карда мешавад. Муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ ва муассисаҳои илмии алоҳидае, ки дорои заминаи илмӣ ва моддию техникӣ мебошанд ва аз аккредитатсияи давлатӣ гузаштаанд, метавонанд зинаҳои таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ - магистратура, интернатура, ординатура (резидентура), аспирантура, докторантура аз рӯи ихтисос (доктори фалсафа (PhD) - доктор аз рӯи ихтисос), докторантура ва постдокторантура таъсис диҳанд ва вазифаи ходими илмиро ҷорӣ намоянд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

3. Фаъолияти илмӣ дар муассисаи таълимии таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 21. Таҳсилоти иловагӣ

1. Таҳсилоти иловагӣ бо мақсади қонеъ гардонидани талаботи шахс, ҷамъият ва давлат дар асоси барномаҳои иловагии таълимӣ ва хизматрасонии иловагии таълимӣ татбиқ карда мешавад.

2. Таҳсилоти иловагиро шахс дар муассисаҳои таълимӣ ва баъд аз хатми муассисаҳои таълимӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ соҳиб шуда метавонад.

3. Таҳсилоти иловагӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ ва касбӣ берун аз барномаҳои асосии таълимӣ ё дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ амалӣ карда мешавад.

4. Ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ тааллуқ доранд:

- марказҳои эҷодии кӯдакон ва наврасон;

- академияҳои хурди илмҳо;

- қасрҳо, стансияҳо, клубҳои кӯдакон ва наврасон;

- мактабҳои касбии варзишӣ, ҳунарӣ, бадеӣ, мусиқӣ ва рассомӣ;

- курсҳои кӯтоҳмуддати касбомӯзӣ;

- хонаҳо, студияҳои эҷодиёти кӯдакон ва наврасон, лагерҳои варзишӣ ва сайёҳӣ;

- созмонҳои хонандагон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527);

- мактабҳои варзишии кӯдакон ва наврасон, мактабҳои махсуси захираҳои олимпии кӯдакону наврасон, клубҳои варзишии кӯдакон ва наврасон, варзишгоҳҳои кӯдакона;

- клубҳои тарбияи ҷисмонию варзишии маҳалли зист;

- клубҳои тарбияи ҷисмонию варзишии маъюбон;

- муассисаҳои солимгардонӣ, мактабҳои маҳорати баланди варзишӣ, марказҳои омодагии олимпӣ;

- муассисаҳои таълимии ибтидоии махсуси бадеӣ;

- муассисаҳои такмили ихтисос, бозомӯзӣ ва дигар муассисаҳое, ки иҷозатномаи дахлдор доранд.

5. Таҳсилоти иловагӣ ба принсипҳои интихоби ихтиёрии намуди муассисаи таълимии таҳсилоти иловагӣ ва таҳсилот, майлу хоҳиши таълимгиранда асос ёфта, бе маҳдудият барои тамоми шахсон пешниҳод мегардад.

6. Такмили ихтисос ва бозомӯзии омӯзгорон, мутахассисон ва кормандони муассисаи таълимии таҳсилоти иловагӣ дар муассисаҳои дахлдори таълимӣ бо мақсади амиқтар намудани дониш ва малакаи касбӣ, азхудкунии касб ва ихтисоси нав амалӣ карда мешаванд.

7. Такмили ихтисос ва бозомӯзии омӯзгорон ва мутахассисон аз тарафи муассисаҳои таълимии давлатӣ ва ғайридавлатӣ, инчунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ройгон ва ё дар асоси шартнома пулакӣ амалӣ карда мешаванд.

8. Таҳсилоти иловагие, ки таълимгирандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбӣ дар курсҳои кӯтоҳмуддат мегиранд, метавонад дар асоси шартнома пулакӣ ташкил карда шавад.

9. хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

Моддаи 22. Таҳсилоти махсус

1. Таҳсилоти махсус ҳамчун қисми таркибии соҳаи маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳсил ва тавонбахшии тиббию иҷтимоии кӯдаконеро таъмин менамояд, ки ба табобати тӯлонӣ эҳтиёҷ доранд, гирифтори иллати ҷисмонӣ ё равонӣ мебошанд ва ё рафтори онҳо барои ҷамъият хавфнок аст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

2. Барои кӯдаконе, ки ба табобати тӯлонӣ эҳтиёҷ доранд, муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии солимгардонии санаторӣ, мактабинтернатҳои санаторӣ, хонаҳои санатории кӯдакона ташкил карда мешаванд.

3. Барои кӯдаконе, ки гирифтори иллати ҷисмонӣ ё равонӣ мебошанд ва дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ имкони таҳсил карданро надоранд, муассисаҳои махсуси таҳсилоти умумӣ, мактаб-интернатҳо ва синфҳои махсус таъсис дода мешаванд. Муассисаҳои таълимии мазкур таълиму тарбия, табобат ва тавонбахшии тиббию иҷтимоии ин гуна кӯдаконро таъмин намуда, онҳоро ба меҳнати муфиди ҷамъиятӣ омода месозанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

4. Кӯдаконе, ки гирифтори иллати ҷисмонӣ ё равонӣ мебошанд, бо ризоияти падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) метавонанд якҷоя бо кӯдакони солим дар муассисаҳои таълими таҳсил намоянд ё барои онҳо машғулиятҳои инфиродӣ ташкил карда мешаванд.

5. Кӯдакони гирифтори иллати ҷисмонӣ ё равонӣ дар комиссияҳои тиббию омӯзгорӣ, ки бо қарори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъсис дода мешаванд, дар ҳузури падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) аз ташхис мегузаранд.

6. Барои кӯдакони аз 10-сола боло, ки ахлоқу рафтори онҳо барои ҷамъият хавфнок буда, ба шароити алоҳидаи таълиму тарбия эҳтиёҷ доранд ва муносибати махсуси омӯзгориро талаб мекунанд, муассисаҳои таълимии мухталифи махсус, ки тавонбахшии тиббию иҷтимоии онҳоро таъмин мекунанд, таъсис дода мешаванд. Ба муассисаҳои таълимии мазкур кӯдакон бо қарори суд фиристода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

7. Таҳсилоти махсус дар асоси нақша ва барномаи махсус бо истифода аз технологияҳои муосири таълим вобаста ба муайян намудани дараҷаи тамоюли иллати ҷисмонӣ ё равонии кӯдакон ҷараён мегирад.

8. Мӯҳлати таҳсилоти махсуси умумии ҳатмиро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф вобаста ба намуд ва дараҷаи тамоюли иллати ҷисмонӣ ё равонии кӯдакон муайян мекунад.

9. Таҳсилоти касбии хатмкунандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти махсус дар асоси феҳристи самт ва ихтисосҳои таҳсилоти касбӣ, ки ба ҳамин гурӯҳи хатмкунандагон мувофиқ мебошад, дар муассисаҳои таълимии махсус ё дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбӣ ташкил карда мешавад.

10. Таълиму тарбияи кӯдакон дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти махсуси давлатӣ ройгон аст.

Моддаи 23. Ҳуҷҷатҳо дар бораи таҳсилот

1. Муассисаҳои таълимие, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз аккредитатсияи давлатӣ гузаштаанд, ба хатмкунандагоне, ки аз аттестатсияи хатм мегузаранд, ҳуҷҷатҳои намунаи давлатӣ дар бораи таҳсилот медиҳанд.

2. Муассисаҳои таълимии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шахсон намудҳои зерини ҳуҷҷатҳои намунаи давлатӣ дар бораи таҳсилотро медиҳанд:

- аттестат (шаҳодатнома) дар бораи таҳсилоти умумии асосӣ - барои хатмкунандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ (синфи 9);

- аттестат (шаҳодатнома) дар бораи таҳсилоти миёнаи умумӣ - барои хатмкунандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ (синфи 11(12));

- шаҳодатнома дар бораи касб (дараҷа, синф, гурӯҳ) - барои шахсоне, ки бо тартиби муқарраршуда касб омӯхтаанд;

- диплом дар бораи таҳсилоти ибтидоии касбӣ барои хатмкунандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ;

- диплом дар бораи таҳсилоти миёнаи касбӣ - барои хатмкунандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ;

- диплом дар бораи таҳсилоти олии касбӣ (бакалавр, мутахассис, магистр) - барои хатмкунандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ;

- намудҳои дигари ҳуҷҷатҳо дар бораи таҳсилотро, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.

3. Муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ тибқи моддаи 20 Қонуни мазкур ба хатмкунандагон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуҷҷатҳои дахлдор медиҳанд.

4. Аз рӯи натиҷаи ҳимояи корҳои тахассусӣ - рисолаи илмӣ ва маҷмӯи корҳои илмӣ бо тартиби муқарраршуда дипломҳои номзади илм, доктори фалсафа (PhD) - доктор аз рӯи ихтисос, доктори илм ва доктори ҳабилитат дода мешаванд 4. Аз рӯи натиҷаи ҳимояи корҳои тахассусӣ - рисолаи илмӣ ва маҷмӯи корҳои илмӣ бо тартиби муқарраршуда дипломҳои номзади илм, доктори фалсафа (PhD) - доктор аз рӯи ихтисос, доктори илм ва доктори ҳабилитат дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

5. Дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ аз рӯи натиҷаи фаъолияти илмию омӯзгорӣ бо тартиби муқарраршуда шаҳодатномаи дотсент аз рӯи ихтисос ва шаҳодатномаи профессор аз рӯи ихтисос дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

6. Ба шахсоне, ки ин ё он зинаи таҳсилотро (ба истиснои таҳсилоти умумии асосӣ) пурра ба охир нарасонидаанд, маълумотнома ва ба шахсоне, ки таҳсилоти иловагӣ мегиранд, сертификат дода мешавад.

7. Ба хонандагони ҳама намудҳои муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ки синфи 9-ро бо баҳои "5" (аъло) хатм кардаанд ва ҳангоми таҳсил дар синфҳои 10, 11 (12) бо баҳои "5" (аъло) таҳсил намуда, имтиҳони хатмро бо баҳои "5" (аъло) супоридаанд ва дорои рафтори намунавианд, медали тилло ва аттестати (шаҳодатномаи) намунаи махсус дода мешавад.

8. Ба хонандагони ҳама намудҳои муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ки синфи 9-ро бо баҳои "5" (аъло) хатм кардаанд ва ҳангоми таҳсил дар синфҳои 10, 11 (12) имтиҳонҳоро бо баҳои "5" (аъло) супоридаанд ва дорои рафтори намунавианд, лекин аз рӯи на бештар аз ду фан баҳои солонаи "4" (хуб) дошта, аз фанҳои дигар баҳои ҷамъбастии "5" (аъло) доранд ва имтиҳони хатми синфи 11 (12)-ро бо баҳои "5" (аъло) супоридаанд, медали нуқра ва аттестати (шаҳодатномаи) намунаи махсус дода мешавад.

9. Ба хонандагоне, ки муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ (синфҳои 1-9)-ро бо баҳои "5" (аъло) хатм кардаанд, аттестати (шаҳодатномаи) аъло дода мешавад.

10. Ба хонандагон ва донишҷӯёне, ки муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ, миёна ва олии касбиро бо баҳои "5" (аъло) хатм кардаанд, дипломи аъло бо нишони аълочӣ дода мешавад.

11. Тартиби мукофотонидани хонандагон бо медали тилло ва нуқра ва додани аттестати (шаҳодатномаи) аъло ва дипломи аъло бо нишони аълочӣ, инчунин имтиёзҳои ба ҳуҷҷатҳои мазкур вобастаро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф дар асоси низомномаи тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

12. Ба хонандагон ва донишҷӯёни дорои рафтори намунавие, ки муассисаҳои таълимиро бо баҳои аъло хатм кардаанд, ҳуҷҷатҳои намунаи давлатии махсус - аттестати (шаҳодатномаи) универсалӣ бо медали тилло ва нуқра, аттестати (шаҳодатномаи) аълои равиявӣ бо медали тилло ва нуқра, дипломи аъло бо нишони аълочӣ дода мешавад.

13. Тартиби пешниҳод ба ҳуҷҷатҳои намунаи давлатии махсусаттестати (шаҳодатномаи) универсалӣ бо медали тилло ва нуқра, аттестати (шаҳодатномаи) аълои равиявӣ бо медали тилло ва нуқра, дипломи аъло бо нишони аълочӣ, инчунин имтиёзҳои ба ҳуҷҷатҳои мазкур вобастаро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф дар асоси низомномаи тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

14. Ба хатмкунандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ инчунин нишони сарисинагӣ дода мешавад, ки намунааш аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф муқаррар карда мешавад.

15. Ҳуҷҷати намунаи давлатӣ дар бораи хатми зинаи таҳсилот, ки бо мӯҳри муассисаи таълимӣ тасдиқ карда мешавад, шарти асосии идомаи таҳсил дар зинаҳои минбаъдаи таҳсилот ба ҳисоб меравад.

16. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи тахассуси дар ҳуҷҷати намунаи давлатӣ нишондодашуда, инчунин дараҷаи илмии дар ҳуҷҷати намунаи давлатӣ қайдкардашуда ба амалигардонии фаъолияти касбӣ, аз ҷумла ишғол намудани вазифаҳое, ки барояшон талаботи тахассуси ба дараҷаи таҳсилот муқаррар шудааст, ҳуқуқ доранд.

17. Муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ, ки аз аккредитатсияи давлатӣ гузаштаанд, ба хатмкунандагони худ намунаи ҳуҷҷатҳои дар ҳамин модда номбаршударо месупоранд, ки онҳо баробари ҳуҷҷатҳои намунаи давлатӣ эътибор доранд.

18. Муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ, ки аз аккредитатсияи давлатӣ нагузаштаанд, ҳуҷҷатҳо дар бораи таҳсилотро бо мӯҳри худ тасдиқ мекунанд.

19. Тартиби қабул, бақайдгирӣ, нигоҳдорӣ ва супоридани ҳуҷҷатҳои намунаи давлатӣ дар бораи таҳсилотро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф таҳия ва тасдиқ мекунад.

20. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуҷҷатҳои дараҷаи таҳсилоти дигар давлатҳо ба шарте эътироф мегарданд, ки агар онҳоро шартномаҳои байналмилалӣ пешбинӣ намуда бошанд ё он давлатҳо бо Ҷумҳурии Тоҷикистон шартнома ё созишномаи дахлдор дошта бошанд.

21. Нострификатсияи ҳуҷҷатҳои дараҷаи таҳсилоти дигар давлатҳоро, ки бо Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи эътирофи ҳуҷҷатҳои таҳсилот шартнома ё созишнома надоранд, мақоми ваколатдори давлатии назорат дар соҳаи маориф ва илм муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832).

Моддаи 24. Бо кор таъмин намудани хатмкардагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбӣ

1. Хатмкардагони шӯъбаҳои рӯзонаи муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбӣ тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҷойи кор таъмин карда мешаванд.

2. Шаҳрвандоне, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ тибқи фармоиши давлатӣ муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбиро хатм кардаанд, мувофиқи шартномаи тарафайн ва роҳхати мақомоти дахлдор ӯҳдадоранд, ки аз рӯи ихтисос на камтар аз 3 сол фаъолият намоянд, ба шарте ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигареро муқаррар накарда бошад. Ин мутахассисон то 3 сол мутахассисони ҷавон ба ҳисоб мераванд.

3. Мутахассисони ҷавоне, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбиро дар хориҷи кишвар тибқи шартномаи тарафайн хатм кардаанд, ӯҳдадоранд, ки мувофиқи роҳхати мақомоти дахлдор аз рӯи ихтисос на камтар аз 5 сол фаъолият намоянд.

4. Барои бо ҷойи кор таъмин намудани мутахассисони ҷавон, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ ё тибқи фармоиши давлатӣ муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбиро хатм кардаанд, мақомоти дахлдори давлатӣ вазифадор мебошанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

5. Мутахассисони ҷавоне, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ таҳсил намуда, тибқи фармоиши давлатӣ бесабаб ба ҷойи кори муайяншуда ҳозир намешаванд ё аз кор саркашӣ мекунанд, инчунин қабл аз ба охир расидани мӯҳлат талаботи шартномаи тарафайнро риоя наменамоянд, ӯҳдадоранд маблағи барои таҳсили онҳо харҷшудаи давлатиро бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баргардонанд.

6. Мақомот, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳои давлатӣ, ки мутахассисони ҷавонро бо роҳхат қабул менамоянд, ӯҳдадоранд барои онҳо шароити мусоиди корӣ фароҳам оваранд ва дар сурати набудани эҳтиёҷот ба мутахассис мақомоти дахлдори давлатиро хаттӣ огоҳ созанд.

7. Донишҷӯёне, ки муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбиро бо дипломи аъло бо нишони аълочӣ хатм кардаанд, дар интихоби ҷойи кор озоданд ва барои дохилшавӣ ба магистратура, барои ихтисосҳои тиббӣ магистратура - ординатураи клиникӣ, аспирантура ё докторантура аз рӯи ихтисос бе навбат роҳ дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

Моддаи 25. Ташкили раванди таълиму тарбия

1. Муассисаҳои таълими раванди таълиму тарбияро тибқи стандартҳои давлатии таҳсилот, нақшаву барномаҳои таълимӣ ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи маориф амалӣ менамоянд.

2. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии идоракунии маориф, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот нақшаи таълим ва ҷадвали дарсҳоро, ки муассисаи таълимӣ тасдиқ кардааст, тағйир дода наметавонанд.

3. Дар муассисаҳои таълимӣ раванди таълиму тарбия дар асоси эҳтироми тарафайн миёни таълимгирандагон, омӯзгорон ва дигар кормандон амалӣ карда мешавад. Дар муносибат бо таълимгирандагон истифодаи усулҳои зӯроварии ҷисмонӣ ва таъсири равонӣ манъ аст.

4. Дар раванди таълиму тарбия роҳбарони муассисаҳои таълимӣ, омӯзгорон ва дигар кормандон барои таъмини бехатарии ҳаёт ва саломатии таълимгирандагон, инчунин риояи меъёрҳои санитарию гигиенӣ масъул мебошанд.

5. Муассисаҳои таълимӣ бо роҳи ташкил намудани санҷишҳои ҷорӣ ва аттестатсияҳои фосилавӣ сатҳи азхудкунии барномаҳои таълимиро назорат ва муайян мекунанд.

6. Дар ҳамаи зинаҳои таҳсилот азхудкунии барномаҳои таълимӣ бо аттестатсияи хатм анҷом меёбад.

7. Дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ, миёна ва олии касбӣ бо мақсади мустаҳкам намудани дониши назариявии хонандагон ва донишҷӯён таҷрибаомӯзии касбӣ ба роҳ монда мешавад. Мӯҳлати таҷрибаомӯзии касбӣ дар нақшаҳои таълимӣ нишон дода мешавад.

8. Барои ташкил ва гузаронидани таҷрибаомӯзии касбӣ роҳбарони муассисаҳои таълимӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳое, ки дар онҳо таҷрибаомӯзи гузаронида мешавад, масъул мебошанд.

9. Аз иҷрои вазифаи асосӣ дур сохтани кормандони соҳаи омӯзгорӣ, ҷалби таълимгирандагони муассисаҳои таълимӣ ба корҳои кишоварзӣ ва дигар корҳои ба таълиму тарбия новобаста, ба истиснои ҳолатҳое, ки санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, манъ аст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

10. Дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоии касбӣ ва миёнаи касбӣ аз тарафи хонандагон ва донишҷӯён истифодаи телефони мобилӣ манъ аст. Дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ ва таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ аз тарафи донишҷӯён, аспирантон, докторантон, омӯзгорон ва дигар кормандон истифодаи телефони мобилӣ дар раванди таълим манъ аст.

11. Дар муассисаҳои таълимӣ бо мақсади ташкили раванди таълиму тарбия нуқтаҳои хизматрасонии равоншиносӣ ва тиббию педагогӣ фаъолият карда метавонанд.

БОБИ 3. ТАНЗИМИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ МАОРИФ

Моддаи 26. Мақсад ва шаклҳои танзими давлатӣ дар соҳаи маориф

1. Танзими давлатӣ дар соҳаи маориф бо мақсади ҳифзи ҳуқуқи конститутсионии шаҳрвандон ба таҳсил ва назорати сифати таҳсилот амалӣ карда мешавад.

2. Танзими давлатӣ дар соҳаи маориф инчунин ба пешбурди фаъолияти муассисаҳои таълимӣ нигаронида шуда, сифати таҳсилотро назорат ва идора менамояд.

Моддаи 27. Идоракунии сифати таҳсилот

1. Идоракунии сифати таҳсилот сиёсати ягонаи давлатӣ дар соҳаи маорифро амалӣ карда, низоми ягонаи миллии баҳогузорӣ ба сифати таҳсилотро муайян ва самаранокии онро таъмин менамояд.

2. Идоракунии сифати таҳсилот бо усулҳои баҳогузории дохилӣ ва берунӣ дар асоси натиҷаҳои мониторинг ва қабули қарорҳои идоракунӣ дар муассисаҳои таълимӣ амалӣ мегардад.

Моддаи 28. Назорати давлатӣ дар соҳаи маориф

1. Назорати давлатӣ дар соҳаи маориф фаъолияти таълимии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро оид ба риояи иҷрои талаботи стандартҳои давлатии таҳсилот, нақша ва барномаҳои таълимӣ бо мақсади таъмини сиёсати ягонаи давлатӣ пешбинӣ менамояд. Назорати давлатӣ дар соҳаи маориф тавассути мақоми ваколатдори давлатии назорат дар соҳаи маориф ва илм амалӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832).

2. Назорати давлатӣ дар соҳаи маориф бо тарзҳои зерин амалӣ мешавад:

- иҷозатномадиҳӣ;

- баҳогузории маҷмӯӣ ба фаъолияти муассисаҳои таълимӣ;

- аттестатсияи давлатӣ;

- аккредитатсияи давлатӣ;

- назорати риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи маориф.

3. Назорати риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи маориф дар шакли санҷиши нақшавӣ, ғайринақшавӣ, иловагӣ ва такрорӣ амалӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832).

Моддаи 28(1). Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатии назорат дар соҳаи маориф ва илм

(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832)

Ба ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатии назорат дар соҳаи маориф ва илм дохил мешаванд:

- амалӣ намудани сиёсати давлатии назорат дар соҳаи маориф ва илм;

- назорати сифати таҳсилот дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар муассисаҳои таълимӣ;

- додани иҷозатнома барои амалӣ намудани фаъолияти таълимӣ ба муассисаҳои таълимии давлатӣ ва ғайридавлатӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- назорати риояи нақша ва барномаҳои таълимии намунавӣ барои муассисаҳои таълимии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот;

- тибқи талаботи стандартҳои давлатии таҳсилот бо тартиби муқарраргардида ташкил кардани баҳогузории маҷмӯӣ ва аттестатсияи давлатии муассисаҳои таълимӣ;

- тибқи натиҷаи аттестатсияи давлатӣ ва баҳогузории маҷмӯӣ ба фаъолияти муассисаи таълимӣ ташкил намудани аккредитатсияи давлатии муассисаи таълимӣ;

- таъмини назорати меъёрҳои муайянкунандаи мақоми муассисаҳои таълимӣ;

- назорати иҷрои қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи маориф дар муассисаҳои таълимӣ, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва тобеияти идоравӣ;

- назорати фаъолият оид ба мутобиқати маводи имтиҳонҳои марказонидаи дохилшавӣ ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёна ва олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба барномаҳои таълимӣ ва стандартҳои давлатии таҳсилот;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832).

Моддаи 29. Иҷозатномадиҳӣ барои пешбурди фаъолияти таълимӣ

1. Иҷозатномадиҳӣ барои пешбурди фаъолияти таълимӣ дар соҳаи маориф тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият" амалӣ карда мешавад.

2. Муассисаи таълимӣ танҳо пас аз гирифтани иҷозатнома барои пешбурди фаъолияти таълимӣ ҳуқуқи амалӣ намудани барномаҳои таълимиро пайдо менамояд.

Моддаи 30. Баҳогузории маҷмӯӣ ба фаъолият, аттестатсия ва аккредитатсияи давлатии муассисаи таълимӣ

1. Баҳогузории маҷмӯӣ ба фаъолият ва аттестатсияи давлатии муассисаҳои таълимӣ мутобиқи Қонуни мазкур бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешавад.

2. Аккредитатсияи давлатии муассисаи таълимӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси аризаи муассисаи таълимӣ гузаронида мешавад.

3. Дар асоси натиҷаи аккредитатсияи давлатӣ ба муассисаи таълимӣ шаҳодатнома оид ба аккредитатсияи давлатӣ ба мӯҳлати 5 сол дода мешавад.

4. Қарор оид ба тасдиқ ё бозхонд намудани аккредитатсияи давлатӣ дар асоси аттестатсияи давлатии муассисаи таълимӣ қабул мегардад.

5. Муассисаҳои таълимии давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ ё филиалҳои онҳо, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият менамоянд, аз аккредитатсияи давлатӣ бо тартибе, ки барои муассисаҳои таълимии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудааст, мегузаранд.

БОБИ 4. ИДОРАКУНИИ СОҲАИ МАОРИФ

Моддаи 31. Мақомоти давлатии идоракунии соҳаи маориф

1. Идоракунии соҳаи маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон хусусияти давлатию ҷамъиятӣ дошта, мутобиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оинномаи муассисаҳои таълимӣ амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1462).

2. Мақомоти давлатии идоракунии соҳаи маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳо мебошанд:

- Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф;

- вазорату идораҳое, ки дар сохтори худ муассисаҳои таълимию тарбиявӣ доранд;

- мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ;

- мақомоти маҳаллии идоракунии маориф;

- мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот.

3. хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

4. хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

Моддаи 32. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи маориф

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи маориф инҳо мансубанд:

- муайян ва таъмин намудани рушди соҳаи маориф ҳамчун самти афзалиятноки сиёсати иҷтимоии давлатӣ;

- таъмин кардани роҳбарии самараноки соҳаи маориф;

- бо пешниҳоди вазорату идораҳо таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ, миёна ва олии касбӣ, таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимии дорои мақоми ҷумҳуриявӣ ва муассисаҳои махсуси таълиму тарбия, Академияи таҳсилоти Тоҷикистон ва сохторҳои он;

- тасдиқи низомномаи намунавии созмони хонандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527);

- тасдиқи стандартҳои давлатии таҳсилот;

- тасдиқи дурнамо, консепсия, стратегия ва барномаҳои давлатии рушди соҳаи маориф, таъмини онҳо аз ҷиҳати моддию техникӣ ва молиявӣ;

- муайян намудани самтҳои афзалиятноки таҳқиқоти илмию техникӣ, технологӣ, инноватсионӣ ва рушди минбаъдаи онҳо, мусоидат намудан ба пешрафти муассисаҳо, паркҳои технологӣ ва марказҳои илмие, ки дар сохтори муассисаҳои таълимӣ фаъолият доранд;

- таъсиси марказҳои илмию инноватсионӣ, паркҳои технологӣ;

- ҳамоҳангсозии байнисоҳавии илмӣ ва илмию техникӣ бо мақсади амалӣ намудани консепсияҳо, барномаҳо, лоиҳаҳои илмӣ, инноватсионӣ, технологию коммуникатсионӣ;

- муайян намудани тартиби додани иҷозатнома, гузаронидани аттестатсияи давлатӣ, баҳогузории маҷмӯӣ ба фаъолият ва аккредитатсияи давлатии муассисаҳои таълимӣ, тартиби аттестатсияи кормандони соҳаи омӯзгорӣ ва илмии муассисаҳои таълимӣ;

- тасдиқи феҳристи касбу ихтисосҳое, ки бо шакли фосилавӣ ва экстернат гирифтани онҳо манъ аст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- тасдиқи феҳрист ва таснифоти самт, равия ва ихтисосҳои таҳсилоти касбӣ;

- тасдиқи Тартиби гузаронидани имтиҳонҳои марказонидаи дохилшавӣ ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёна ва олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1125, аз 23.07.2016 № 1346).

- муайян намудани меъёрҳои ҳадди ақалли маблағгузории соҳаи маориф, тартиби маблағгузории буҷетии муассисаҳои таълимии давлатӣ ва ғайридавлатӣ;

- ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани ректорони муассисаҳои таҳсилоти олии касбии давлатӣ бо пешниҳоди вазорату идораҳои дахлдор;

- тасдиқ намудани ҳуҷҷатҳои намунаи давлатӣ дар бораи таҳсилот, низомномаҳо дар бораи аттестати (шаҳодатномаи) универсалӣ бо медали тилло ва нуқра, аттестати (шаҳодатномаи) аълои равиявӣ бо медали тилло ва нуқра, дипломи аъло бо нишони аълочӣ, муайян намудани имтиёзҳои ба ҳуҷҷатҳои мазкур вобаста;

- муайян намудани андозаи музди меҳнат ва маоши вазифавии омӯзгорон ва дигар кормандони муассисаҳои таълимии давлатӣ, меъёрҳо ва тартиби пешниҳоди имтиёзҳо, грантҳо, ҷоизаҳо ва стипендия барои кормандони мазкур, хонандагон, донишҷӯён, аспирантон, докторантон ва муҳаққиқоне, ки ба вазифаи ходими илмӣ гузаронида мешаванд;

- тасдиқи қоидаҳои аттестатсияи давлатӣ, аккредитатсияи давлатии муассисаҳои таълимӣ, баҳогузории маҷмӯӣ ба фаъолияти муассисаҳои таълимӣ;

- тасдиқи тартиби гузаронидани мониторинги сифати таҳсилот ва рейтинги муассисаҳои таълимӣ, эътироф ва муайян намудани баробарарзишӣ (нострификатсия)-и ҳуҷҷатҳои таҳсилоти давлатҳои хориҷӣ (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832);

- муайян ва тасдиқ намудани тартиби ягонаи ҷамъоварии маълумоти омории соҳаи маориф;

- тасдиқ намудани тартиби тақсимот ва бо ҷои кор таъмин намудани мутахассисони ҷавон;

- амалӣ намудани дигар салоҳиятҳо тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 33. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф

Ба ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф дохил мешаванд:

- амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи маориф;

- таъмини риояи ҳуқуқ ва озодиҳои конститутсионии шаҳрвандон дар соҳаи маориф;

- назорати раванди таълим дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар муассисаҳои таълимӣ;

- ба имзо расонидани шартнома ва дигар санадҳо оид ба ҳамкорӣ дар соҳаи маориф бо тартиби муқарраршуда;

- таҳияи низомномаҳои намунавии муассисаҳои таълимӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи соҳаи маориф ва пешниҳод намудани онҳо барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дар асоси низомномаҳои намунавии муассисаҳои таълимӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ тасдиқ намудани оиннома, дастурамал ва қоидаҳои намунавӣ, ки фаъолияти муассисаҳои таълимии дахлдорро танзим менамоянд;

- пешниҳод намудани таклифҳо ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ, миёна ва олии касбии дорои мақоми ҷумҳуриявӣ;

хориҷ карда шуд(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832);

- таҳияи стандартҳои давлатии таҳсилот ва барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод кардани онҳо;

- тасдиқ ва назорати риояи нақша ва барномаҳои таълимии намунавӣ барои муассисаҳои таълимии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот;

- муайян кардани теъдоди нашри адабиёти таълимӣ, тасдиқи нашри китобҳои дарсӣ, воситаҳои таълимӣ ва маводи таълимию методӣ тибқи талаботи стандартҳои давлатии таҳсилот ва барномаҳои таълимӣ барои ҳамаи зинаҳои таҳсилот;

- баррасӣ ва ҳалли масъалаҳои таъмин ва ҷобаҷогузории мутахассисон, муайян кардани мазмун, тартиби такмили ихтисос ва бозомӯзии кормандони соҳаи маориф;

- дар мувофиқа бо вазорату идораҳои дахлдори Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия намудани санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба таъмини заминаҳои моддию техникӣ, низоми молиявӣ, меъёрҳои маблағгузорӣ, меъёри музди меҳнат ва маоши вазифавии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф ва ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои тасдиқ пешниҳод намудани онҳо;

- дар мувофиқа бо мақомоти дахлдори давлатӣ муайян намудани андозаи маблағи таҳсил, аз ҷумла маблағи таълимӣ пулакӣ барои муассисаҳои таълимӣ;

- бо мақсади муайян намудани дараҷаи тахассус ва такмил додани маҳорати касбии мутахассисон тибқи талаботи стандартҳои давлатии таҳсилот ҳар 5 сол мутобиқи низомнома ва қоидаҳои муқарраршуда гузаронидани аттестатсияи омӯзгорон ва дигар кормандони муассисаҳои таълимӣ;

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832);

хориҷ карда шуд(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832);

- тасдиқ кардани меъёрҳои муайянкунандаи мақоми муассисаҳои таълимӣ;

- бо пешниҳоди ректорони муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ ба вазифа таъин ва аз вазифа озод кардани муовинони якум ва муовинони онҳо, инчунин роҳбарони муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ, мактаб - интернатҳои дорои мақоми ҷумҳуриявӣ ва дигар муассисаҳои таълимии таҳсилоти махсуси сохтори мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- ба вазифа таъин ва аз вазифа озод кардани роҳбарони воҳидҳои сохтории муассисаю дигар ташкилотҳо, ба истиснои муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбие, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд;

- дар мувофиқа бо раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияҳои ҷумҳурӣ ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани сардорони сарраёсати маориф, раёсати маориф ва мудирони шуъбаҳои маориф (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1738);

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1081)

- дар мувофиқа бо мақомоти дахлдори давлатӣ муайян кардани ихтисос ва равияҳо оид ба тайёр намудани мутахассисон вобаста ба эҳтиёҷоти иқтисодиёти миллӣ ва бозори меҳнат дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбии ҷумҳурӣ бо назардошти имконияти воқеии муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбӣ;

- додани иҷозат ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ ва касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ, Академияи таҳсилоти Тоҷикистон ва воҳидҳои сохтории он барои таъсиси магистратура, аспирантура, докторантура аз рӯи ихтисос, докторантура, постдокторантура ва таъсиси вазифаи ходими илмӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527);

- тасдиқ кардани қоидаҳои умумии қабули тарбиягирандагон ва таълимгирандагон ба муассисаҳои таълимии томактабӣ, таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ, миёна, олии касбӣ ва касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ, Кодекси одоби корманди соҳаи маориф, намуна ва қоидаҳои пӯшидани сару либоси расмии хонандагон, донишҷӯён, шунавандагон ва омӯзгорони муассисаҳои таълимӣ, ба истиснои муассисаҳои таълимии тобеи Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, вазорату идораҳое, ки дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст ва назорати иҷрои онҳо (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- тасдиқ кардани тартиб ва тарзи қабули гузаронидани имтиҳонҳои дохилшавӣ, санҷишу имтиҳонҳои ҷорӣ ва хатм барои ҳамаи зинаҳои таҳсилоти муассисаҳои таълимӣ, ба истиснои имтиҳонҳои марказонидаи дохилшавӣ ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1125, аз 23.07.2016 № 1346);

- дар мувофиқа бо мақомоти дахлдори давлатӣ амалӣ намудани таҳсили шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлатҳои хориҷӣ;

- муайян ва дар амал татбиқ намудани тартиб ва тарзу усулҳои гузаронидани таҳлили хавфҳои коррупсия дар соҳаи маориф (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1295);

- ташкил кардани такмили ихтисос, бозомӯзӣ ва таҳсилоти иловагии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф;

- бо мақсади истифодаи самараноки маҳорати касбӣ ва пешгирии зуҳуроти коррупсионӣ тасдиқ намудани қоидаҳои ҷойивазкунии роҳбарони мақомот ва муассисаҳои сохтории худ;

- таъмини ҳамоҳангии фаъолияти мақомоти идоракунии маориф бо муассисаҳои таълимӣ;

- таъмин ва назорати фаъолияти муассисаҳои таълиму тарбияи соҳаи маориф, маблағгузории онҳо аз ҳисоби маблағи дар ихтиёрашон буда;

- назорати раванди таъсис ва фаъолияти марказҳои инноватсионӣ ва паркҳои технологӣ;

- бо тартиби муқарраргардида амалӣ намудани ҳамкорӣ бо муассисаҳои таълимӣ дар асоси созишномаҳои тарафайн;

- тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ намудани дигар ваколатҳо.

Моддаи 34. Ваколатҳои вазорату идораҳое, ки дар сохтори худ муассисаҳои таълимию тарбиявӣ доранд

Вазорату идораҳое, ки дар сохтори худ муассисаҳои таълимию тарбиявӣ доранд, дорои ваколатҳои зерин мебошанд:

- оид ба таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ, миёна, олии касбӣ ва касбии баъд аз муассисаи олии таълимии дорои мақоми ҷумҳуриявӣ, таҳсилоти махсус ва марказҳои таҳсилоти калонсолон дар сохтори худ дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таклифҳо пешниҳод менамоянд;

- бо пешниҳоди ректорони муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ ва таҳсилоти касбии баъд аз муассисаҳои олии таълимӣ, муовинони якум ва муовинони онҳо, инчунин роҳбарони муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ ва таҳсилоти махсуси сохтори худро ба вазифа таъин ва аз вазифа озод менамоянд;

- раванди таълиму тарбияро тибқи талаботи стандартҳои давлатии таҳсилот дар муассисаҳои таълимии сохтори худ таъмин менамоянд;

- нақшаю барномаҳои таълимӣ, адабиёти таълимии муассисаҳои таълимии соҳаҳои марбутаро баррасӣ намуда, барои тасдиқ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф пешниҳод менамоянд ва нашри онҳоро вобаста ба имконоти молиявӣ амалӣ менамоянд;

- такмили ихтисос, бозомӯзӣ, таҳсилоти иловагӣ ва аттестатсияи омӯзгорон ва дигар кормандони муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбӣ ва воҳидҳои сохтории худро ташкил ва таъмин менамоянд;

- фаъолияти муассисаҳои таълиму тарбияи сохтори худро назорат намуда, аз ҳисоби маблағи дар ихтиёрашон буда онҳоро маблағгузорӣ мекунанд;

- дар раванди назорат, аттестатсия ва аккредитатсияи давлатӣ, инчунин баҳогузории маҷмӯӣ ба фаъолияти муассисаҳои таълимии сохтори худ ва раванди иҷозатномадиҳӣ ба онҳо, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешаванд, иштирок менамоянд;

- якҷоя бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф стандартҳои давлатии таҳсилотро барои муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбии соҳавӣ ё муассисаҳои зертобеи худ таҳия намуда, бо тартиби муқарраргардида барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамоянд;

- ба нашри китобҳои илмию таълимии тахассусӣ ва соҳавӣ мусоидат менамоянд;

- аттестатсияи омӯзгорон ва кормандони ихтисосҳои (фанҳои) тахассусии муассисаҳои таълимию илмии худро мегузаронанд;

- ба хатмкунандагони муассисаҳои таълимии зертобеи худ роҳхати корӣ дода, бо кор таъмин намудан ва раванди ба кор рафтани онҳоро назорат менамоянд;

- низоми таҳсилоти муттасили касбию тахассусии соҳавии худро муайян менамоянд;

- тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар ваколатҳоро амалӣ менамоянд.

Моддаи 35. Ваколатҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи маориф ваколатҳои зеринро доранд:

- сиёсати давлатиро дар соҳаи маориф дар маҳалҳо амалӣ менамоянд, барномаҳои маҳаллии рушди соҳаи маорифро бо назардошти хусусиятҳои миллӣ, иҷтимоӣ, фарҳангӣ, демографӣ ва дигар хусусиятҳо таҳия намуда, амалӣ мегардонанд;

- фаъолияти мақомоти маҳаллии идоракунии маорифро назорат менамоянд;

- муассисаҳои таълимии томактабӣ, муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ ва иловагии давлатиро, ки мақоми маҳаллӣ доранд, дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ва дигар мақомоти дахлдори давлатӣ таъсис, аз нав ташкил ва барҳам медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- буҷети маҳаллӣ, аз ҷумла буҷети соҳаи маориф ва фондҳои дахлдори рушди маорифро ташаккул дода, на камтар аз меъёрҳои ҳадди ақалли аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқгардида меъёрҳои маҳаллии маблағгузории соҳаи маорифро таҳия ва тасдиқ менамоянд;

- шароити мусоидро барои инкишофи заминаи моддию техникии муассисаҳои таълимӣ, муассисаю дигар ташкилотҳои соҳаи маориф таъмин менамоянд;

- ба дуруст таҳия намудан ва ба мақомоти болоӣ пешниҳод кардани ҳисоботи омории муассисаи худ масъул мебошанд;

- барои аз муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи асосӣ дур нашудани хонандагон тадбирҳо андешида, ҷалби онҳоро ба зинаҳои минбаъдаи таҳсилот назорат менамоянд;

- аз ҳисоби маблағи иловагии худ барои инкишофи заминаи моддию техникии муассисаҳои таълимӣ ва ташкилотҳои маҳаллии маориф шароити мусоид фароҳам месозанд;

- такмили ихтисос, бозомӯзи ва таҳсилоти иловагии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маорифро маблағгузорӣ менамоянд;

- тарбиягирандагон ва хонандагони муассисаҳои таълимии давлатиро бо хизматрасонии ройгон ва ё имтиёзноки тиббӣ таъмин мекунанд;

- тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар ваколатҳоро амалӣ менамоянд.

Моддаи 36. Ваколатҳои мақомоти маҳаллии идоракунии маориф

Мақомоти маҳаллии идоракунии маорифи вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо дар фаъолияти худ дорои чунин ваколатҳо мебошанд:

- муассисаҳои таълимиро, ки аз буҷети маҳаллӣ маблағгузорӣ мешаванд, намояндагӣ мекунанд;

- кӯдакони синни томактабӣ ва мактабиро ба ҳисоб гирифта, таълиму тарбияи онҳоро то дарёфти таҳсилоти миёнаи умумиӣ зери назорат мегиранд (Қонуни ҶТ аз 01.03.2024 № 2044);

- васояту парастории кӯдакони ноболиғро, ки аз парастории падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) маҳрум мондаанд, муқаррар намуда, онҳоро ба хонаҳои кӯдакон ё мактаб-интернатҳо ҷойгир мекунанд, дигар васӣ ё парасторро таъин мекунанд ва фаъолияти онҳоро таҳти назорат мегиранд;

- мутобиқати мазмуни раванди таълиму тарбияро ба талаботи стандартҳои давлатии таҳсилот дар муассисаҳои таълимии сохтори маҳаллӣ дар доираи ваколатҳои худ таъмин мекунанд;

- аттестатсияи омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маорифро гузаронида, ба онҳо дараҷаҳои тахассусӣ медиҳанд;

- фармоиши давлатиро оид ба тайёр кардани коргарон ва мутахассисон дар асоси озмун дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии маҳаллӣ иҷро мекунанд;

- роҳбарони муассисаҳои таълимии томактабӣ, муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ ва иловагии давлатиро, ки аз буҷети маҳаллӣ маблағгузорӣ мешаванд, дар мувофиқа бо мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, инчунин муовинони роҳбарони муассисаҳои мазкурро дар мувофиқа бо роҳбарони онҳо ба вазифа таъин ва аз вазифа озод мекунанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- ба мақомоти болоӣ дар бораи масъалаҳои таҳсилоти томактабӣ, умумӣ ва иловагӣ ҳисоботи оморӣ пешниҳод менамоянд;

- барои аз муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ дур нашудани хонандагон масъул буда, ҷалби онҳоро ба зинаҳои минбаъдаи таҳсилот таъмин менамоянд;

- фаъолияти хатмкунандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ ва миёнаи умумиро зери назорат гирифта, барои ба зинаҳои минбаъдаи таҳсилот ҷалб намудани онҳо тадбирҳо меандешанд;

- барои ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷи кишвар тайёр намудани хонандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ тадбирҳо андешида, омодагии онҳоро якҷоя бо муассисаҳои таълимӣ зери назорат мегиранд;

- оинномаи муассисаҳои таълимии давлатиро, ки аз буҷети маҳаллӣ маблағгузорӣ мешаванд, тасдиқ мекунанд;

- такмили ихтисос ва бозомӯзии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маорифро тавассути шабакаи кабинетҳои методӣ ба нақша мегиранд ва ташкил мекунанд;

- хориҷ карда шуд(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1832);

- тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар ваколатҳоро амалӣ менамоянд.

Моддаи 37. Ваколатҳои мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот

Мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар доираи фаъолияти худ ваколатҳои зеринро доро мебошанд:

- барои барҳам додани муассисаҳои таълимии томактабӣ ва таҳсилоти умумии давлатӣ дар ҳудуди дахлдор ризоият медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- ба беҳтар намудани раванди таълиму тарбия ва шароити моддию маишии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф мусоидат менамоянд;

- дар бобати беҳбудии шароити иҷтимоии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф чораҳо меандешанд;

- тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар ваколатҳоро амалӣ менамоянд.

Моддаи 38. Вазифаҳои муассисаҳои таълимӣ

1. Муассисаҳои таълимӣ дар амалӣ намудани раванди таълиму тарбия, интихоб ва ҷобаҷогузории мутахассисон, фаъолияти илмӣ ва молиявию хоҷагидорӣ дар доираи меъёрҳои муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оинномаи муассисаи таълимӣ мустақил мебошанд.

2. Муассисаҳои таълимӣ дар доираи фаъолияти худ вазифаҳои зеринро иҷро менамоянд:

- оинномаи худро таҳия намуда, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз қайд мегузаронанд;

- қоидаҳои тартиботи дохилии муассисаи таълимии худро тасдиқ менамоянд;

- нақшаҳои таълим, ҷадвали солонаи таҳсил ва ҷадвали дарсҳоро тасдиқ менамоянд;

- талаботи иҷозатномаро барои пешбурди фаъолияти таълимӣ риоя менамоянд;

- дар раванди таълиму тарбия усулҳои фаъоли таълимро ҷорӣ менамоянд;

- аттестатсияи мобайни ва аттестатсияи хатми хонандагон ва донишҷӯёнро гузаронида, сатҳи сифати таълимро назорат менамоянд;

- шаклҳои нави таълим, аз ҷумла таълими кредитиро татбиқ менамоянд;

- такмили ихтисос ва бозомӯзии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маорифро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд;

- бақайдгирӣ (инвентаризатсия), ҳифз ва нигоҳубини мол, ашё ва таҷҳизоти таълимиро таъмин менамоянд;

- бо мақсади амалигардонии фаъолияти оинномавӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҷалби сарчашмаҳои иловагии моддӣ-техникӣ ва молиявӣ тадбирҳо меандешанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- тарзи ҳаёти солимро дар байни таълимгирандагон тарғиб намуда, меъёрҳои санитарию гигиенӣ ва бехатариро риоя мекунанд;

- барои аз таҳсил дур намондани кӯдакони синни мактаби якҷоя бо мақомоти дахлдори давлатӣ маълумоти оморӣ ҷамъ намуда, ҷалби хонандагонро ба зинаҳои таҳсилот назорат менамоянд;

- ба таълимгирандагони эҳтиёҷманд тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон имтиёзҳои иловагӣ муқаррар намуда, онҳоро бо маводи зарурӣ таъмин менамоянд;

- хонандагонро барои дохил шудан ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ, миёна, олии касбии кишвар ва хориҷа омода менамоянд;

- ба хонандагон тарзи дурусти интихоби касбро таълим дода, роҳнамоии касбиро ба роҳ мемонанд;

- сохтор, ҷадвали вазифаю маош, тақсимоти ӯҳдадориҳои вазифавии омӯзгорон ва дигар кормандони муассисаи худро тасдиқ менамоянд;

- ба маоши вазифавии омӯзгорони муассисаи худ иловапулиҳо муқаррар намуда, тартиб ва андозаи мукофотпулиҳоро тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамоянд;

- омӯзгорон ва дигар кормандони худро ба мукофотҳои соҳавӣ ва давлатӣ пешбарӣ менамоянд;

- ба заминаҳои моддию техникии муассисаи худ таҳким бахшида, мутобиқи талаботи меъёрӣ бо таҷҳизот ва ашёи таълимӣ таъмин менамоянд;

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- фаъолияти нуқтаҳои хӯроки умумӣ ва тиббиро таъмин ва таҳти назорат қарор дода, барои беҳтар намудани шароити онҳо тадбирҳо меандешанд;

- ба фаъолияти омӯзгорон, дигар кормандон ва мақомоти худидоракунии муассисаҳои таълимӣ мусоидат менамоянд;

- вазифаҳои дигареро, ки оинномаи муассисаи таълимӣ пешбинӣ кардааст, иҷро мекунанд.

3. Муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ ҳамчун қисми таркибии соҳаи маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон баробари муассисаҳои таълимии давлатӣ вазифаҳои дар моддаи мазкур пешбинӣшударо иҷро менамоянд.

Моддаи 39. Идоракунии муассисаҳои таьлимии давлатӣ

1. Идоракунии муассисаҳои таълимии давлатӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳуҷҷатҳои таъсисии онҳо амалӣ мегардад.

2. Роҳбарии умумии муассисаи таълимии давлатиро шӯрои муассиса, роҳбарии бевоситаро мудир, директор, ректор ё дигар роҳбар иҷро менамояд.

3. Роҳбарони муассисаҳои таълимии томактабӣ, муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ, ибтидоӣ, миёна ва олии касбӣ ва таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии таълимӣ, махсус ва иловагии давлатӣ бо тартиби муқарраршуда аз тарафи мақомоти дахлдори давлатӣ ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

4. Ба роҳбарони муассисаҳои таълимӣ ишғоли дигар вазифаҳои роҳбарикунанда, ба ғайр аз роҳбарии илмӣ, илмию методӣ дар дохили муассиса ё берун аз он манъ аст.

Моддаи 40. Идоракунии муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ

1. Муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳуҷҷатҳои таъсисии онҳо идора карда мешаванд.

2. Муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ бо муассисаҳои таълимии давлатӣ баробарҳуқуқ буда, бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият менамоянд.

3. Тарзҳои идоракунии бевоситаи муассисаҳои таълимии ғайридавлатиро муассиси (муассисони) онҳо муайян мекунад.

Моддаи 41. Худидоракунии муассисаҳои таълимӣ

1. Дар муассисаҳои таълимӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мақомоти худидоракунии муассисаҳои таълимӣ таъсис дода мешаванд.

2. Ба мақомоти худидоракунии муассисаҳои таълимӣ шӯрои муассисаи таълимӣ, шӯроҳои омӯзгорон ва олимон, шӯроҳои истеҳсолию педагогӣ, илмию методӣ, шӯроҳои ҷамъиятӣ, директорон, ректорон, донишҷӯён, аспирантон, сарпарастон, нозирон, созмонҳои хонандагон, сохторҳои кумитаҳои кор бо ҷавонон ва занон, кумитаҳои падару модарон, ассотсиатсияҳои падару модарон, омӯзгорон ва ғайра дохил мешаванд, ки номгӯй ва вазифаҳои онҳо бо назардошти низомномаҳои дахлдори намунавии муассисаҳои таълимӣ дар оинномаи муассисаи таълимӣ пешбинӣ мегарданд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

3. Ба ҳайати мақомоти худидоракунии муассисаҳои таълимӣ намояндагони ҳайати профессорону омӯзгорон, хонандагон, донишҷӯён, аспирантон ва иттиҳодияҳои муассисаҳои таълимӣ дохил мешаванд.

4. Мақомоти худидоракунии муассисаҳои таълимӣ тадбирҳои зеринро меандешанд:

- раванди таълиму тарбияро ташаккул дода, иҷрои онро назорат менамоянд;

- фаъолияти молиявию хоҷагидории муассисаҳои таълимиро назорат менамоянд;

- ба беҳтар шудани вазъи молиявию хоҷагидории муассисаҳои таълимӣ мусоидат менамоянд.

Моддаи 42. Асосҳои илмӣ ва таъминоти илмии соҳаи маориф

1. Соҳаи маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси дастовардҳои илму техника, фарҳанг, анъанаҳои миллӣ ва арзишҳои умумибашарӣ ташаккул меёбад.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф якҷоя бо Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, Академияи таҳсилоти Тоҷикистон, дигар академияҳои соҳавӣ, муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ, дастовардҳои илмӣ, техникӣ, технологӣ, инноватсионӣ ва фарҳангиро дар муассисаҳои таълимӣ ҷорӣ менамоянд.

3. Таъминоти илмии соҳаи маорифро Академияи таҳсилоти Тоҷикистон, муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ, пажӯҳишгоҳҳои илмию таҳқиқотии соҳавӣ, донишкадаҳои такмили ихтисос, дигар муассисаҳои илмию методӣ дар ҳамкорӣ бо иттиҳодияҳои эҷодӣ ва ташкилотҳои дахлдор амалӣ менамоянд.

БОБИ 5. ҲУҚУҚ ВА ӮҲДАДОРИҲОИ СУБЪЕКТҲОИ РАВАНДИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯ. МАҚОМИ ОМӮЗГОР

Моддаи 43. Субъектҳои раванди таълиму тарбия

Ба субъектҳои раванди таълиму тарбия дохил мешаванд:

- таълимгирандагон, коромӯзон, интернҳо, ординаторон, аспирантон, докторантон аз рӯи ихтисос, докторантон, постдокторантон унвонҷӯёни дараҷаҳои илмии муассисаҳои таълимӣ ва илмӣ, кормандони соҳаи такмили ихтисос ва бозомӯзӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527);

- мураббиён, устоҳои таълими истеҳсолӣ, омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф;

- ходимони илмӣ, кормандони муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ;

- падару модарон (шахсони онҳоро ивазкунанда);

- намояндагони муассисаву дигар ташкилотҳои сарпараст, иттифоқҳои касаба, ташкилотҳои ҷамъиятӣ, дигар шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки дар соҳаи маориф фаъолият менамоянд.

Моддаи 44. Ҳуқуқҳо ва ҳифзи иҷтимоии субъектҳои раванди таълиму тарбия

1. Ҳуқуқҳо ва ҳифзи иҷтимоии субъектҳои раванди таълиму тарбия мутобиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1462).

2. Хонандагон ва донишҷӯёни муассисаҳои таълимие, ки аз аккредитатсияи давлатӣ гузаштаанд, баъди анҷоми таҳсил ҳуқуқи гирифтани таҳсилотро дар зинаи минбаъдаи таҳсилот доранд.

3. Хонандагон ва донишҷӯёне, ки дар муассисаҳои таълимии ғайридавлатии аз аккредитатсияи давлатӣ нагузашта таҳсил мекунанд, ҳуқуқ доранд имтиҳонҳои хатмро бо иҷозати мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ва мақомоти маҳаллии идоракунии маориф дар муассисаҳои таълимии давлатие, ки аз аккредитатсияи давлатӣ гузаштаанд, супоранд.

4. Хонандагон ва донишҷӯёни муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбии давлатӣ ва ғайридавлатӣ ҳуқуқ доранд ба муассисаҳои дигари таълимии таҳсилоти касбии давлатӣ ва ғайридавлатӣ, ки иҷрои барномаҳои таълимии ба ҳамон сатҳ ва ихтисос мувофиқро таъмин мекунанд, ба таври истисно гузаранд. Тартиби ба таври истисно аз як муассисаи таълимии таҳсилоти касбӣ ба муассисаи дигари таълимии таҳсилоти касбӣ гузаштани хонандагон ва донишҷӯён, аз ҷумла ройгон ё пулакӣ будани таълимро, мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф муайян мекунад.

5. Таълимгирандагони муассисаҳои таълимӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд худро аз амали ғайриқонунии маъмурият, омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф, ки ҳуқуқ, шаъну шараф ва ё қадру эътиборашонро паст мезананд, ҳифз намоянд.

6. Таълимгирандагони муассисаҳои таълимии давлатиро муассис (муассисон) бо стипендия, ёрдампулӣ, хобгоҳ (барои сокинони деҳот ва шаҳрҳои дигар), ёрии тиббию солимгардонӣ ва дигар ёрии моддие, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд, таъмин менамояд.

7. Хароҷоти таҳсили аспирантон, докторантон аз рӯи ихтисос, докторантон, постдокторантон ва дигар унвонҷӯёни дараҷаҳои илмӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

8. Хонандагон ва донишҷӯён ҳангоми таҷрибаомӯзии касбӣ бо тартиби муқарраршуда бо ҷойи кор, шароити бехатари меҳнат ва дар асоси шартнома бо музди меҳнат таъмин мегарданд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

9. Барои шахсони дар муассисаҳои тарбиявӣ ва ислоҳи қарордошта, роҳбарияти чунин муассисаҳо якҷоя бо мақомоти идоракунии маориф барои гирифтани таҳсилоти миёнаи умумӣ асосӣ ва таҳсилоти ибтидоии касбӣ, тайёрии касбӣ ва ҳамчунин худомӯзии онҳо шароит муҳайё менамоянд (Қонуни ҶТ аз 01.03.2024 № 2044).

10. Хонандагон ва донишҷӯён аз оилаҳои камбизоат, ки дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ, миёнаи касбӣ ва олии касбии давлатӣ дар асоси шартнома таҳсил менамоянд ва имтиҳонҳои ҷориро бо баҳои "4" (хуб) ва "5" (аъло) месупоранд, бо тартиби муқарраргардида ба гурӯҳҳои таҳсили ройгон гузаронида мешаванд. Тартиби ба таври истисно ба гурӯҳҳои таҳсили ройгон гузаронидани чунин хонандагон ва донишҷӯёнро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф муайян мекунад.

11. Муассиси (муассисони) муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ, ки аз аккредитатсияи давлатӣ гузаштаанд, таълимгирандагон ва дигар унвонҷӯёни дараҷаҳои илмии муассисаҳои мазкурро бо имтиёзҳое, ки барои таълимгирандагон ва дигар унвонҷӯёни дараҷаҳои илмии муассисаҳои таълимии давлатӣ пешбинӣ шудаанд, таъмин менамояд.

12. Шахсоне, ки аз истеҳсолот ҷудо нашуда дар муассисаҳои таълимии давлатӣ ва ғайридавлатӣ таҳсил мекунанд, дар мавриди мавҷуд будани даъватномаи муассисаи таълимӣ ба рухсатии иловагӣ аз ҷойи кор ва дигар имтиёзҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, ҳуқуқ доранд.

13. Муассиси (муассисони) муассисаҳои таълимӣ метавонад дар доираи имкониятҳои худ барои таълимгирандагон дигар намуди имтиёзҳоро муқаррар намояд.

Моддаи 45. Стипендия ва дигар пардохтҳои пулӣ

1. Стипендия маблағест, ки ба хонандагон, донишҷӯён, интернҳо, ординаторҳо, аспирантони гурӯҳҳои таҳсили рӯзона, докторантҳо аз рӯи ихтисос, докторантон ва постдокторантон пардохт карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

2. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон шаклҳои зерини стипендия таъсис дода мешаванд:

- стипендияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- стипендияи байналмилалии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дурахшандагон";

- стипендияи давлатии академӣ барои донишҷӯён;

- стипендияи давлатӣ барои аспирантон, докторантон аз рӯи ихтисос, докторантон ва постдокторантон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527);

- стипендияи номӣ.

3. Стипендияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муайяннамудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои хонандагон, донишҷӯён, аспирантон ва докторантон аз рӯи ихтисос, ки дар таҳсил ва фаъолияти илмӣ дастовардҳои назаррас доранд, пардохт карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

4. Стипендияи байналмилалии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дурахшандагон" бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади дастгирии шахсони болаёқат ва бо назардошти талаботи иқтисодиёти миллӣ барои тайёр намудани мутахассисон дар муассисаҳои таълимӣ ва илмии давлатҳои хориҷӣ пардохт карда мешавад.

5. Стипендияи давлатии академӣ барои донишҷӯёне, ки дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ аз ҳисоби буҷети давлатӣ таҳсил мекунанд, пардохт карда мешаванд. Стипендияи мазкур барои донишҷӯён вобаста ба дастовардҳояшон дар таҳсил ва фаъолияти илмӣ таъин карда мешавад.

6. Барои донишҷӯёни соли аввали таҳсил, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ таҳсил мекунанд, аз аввали соли таҳсил то санҷиши аввал (санҷиши нимсола) стипендияи давлатии академӣ пардохт карда мешавад. Андоза ва тартиби пардохти стипендия аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

7. Барои донишҷӯёни ятиму бепарастор, маъюбони гурӯҳҳои I ва II стипендияи давлатии академӣ, новобаста ба натиҷаи таҳсил пардохт карда мешавад.

8. Стипендияи давлатӣ ба аспирантон, докторантон аз рӯи ихтисос, докторантон ва постдокторантоне, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ таҳсил мекунанд, пардохт карда мешавад. Андоза ва тартиби пардохти стипендияи давлатӣ ба аспирантон, докторантон аз рӯи ихтисос, докторантон ва постдокторантон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

9. Стипендияи номӣ аз ҷониби мақомоти давлатии идоракунии маориф, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ таъсис дода мешавад. Андоза ва тартиби пардохти стипендияи мазкурро таъсисдиҳандагони он муайян менамоянд.

10. Ба шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки тибқи квотаҳои ҷудонамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳсил мекунанд, стипендияи давлатии академӣ аз ҳисоби буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт карда мешавад.

11. Ба таълимгирандагон дигар пардохтҳои пулӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

Моддаи 46. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) дар соҳаи маориф

1. Падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) ҳуқуқ доранд:

- барои фарзандони ноболиғашон муассисаҳои таълиму тарбия ва шакли таълимро интихоб намоянд;

- дар кори мақомоти худидоракунии муассисаҳои таълимӣ иштирок намоянд;

- ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ва мақомоти худидоракунии муассисаҳои таълимӣ оид ба масъалаҳои таълиму тарбияи фарзандон муроҷиат намоянд;

- манфиатҳои қонунии фарзандони худро вобаста ба таълиму тарбия дар мақомоти давлатӣ ва суд ҳифз намоянд;

- барои сифати пасти таълим ва мувофиқ набудани сатҳи таҳсили фарзандон ба стандартҳои давлатии таҳсилот, барномаҳои таълимӣ, ҳангоми муқаррар намудани чунин ҳолат аз тарафи комиссияи босалоҳият, маблағи барои таҳсил супурдаи худро аз муассисаҳои таълимӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон талаб намоянд.

2. Падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) ӯҳдадоранд:

- барои сиҳатии ҷисмонӣ ва равонии фарзанд пайваста ғамхорӣ кунанд, ӯро ба муассисаи таълимӣ омода ва барои инкишофи қобилияти вай шароити зарурӣ муҳайё созанд;

- ҳуқуқ ва шаъну шарафи фарзандонро ҳифз намоянд;

- фарзандонро дар рӯҳияи инсондустӣ, ватанпарастӣ, накӯкорӣ, эҳтироми оила, забони модарӣ, анъанаҳои миллӣ ва фарҳангии халқи худ ва халқҳои дигар, ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, рамзҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва риояи тарзи ҳаёти солим тарбия намоянд;

- ба фарзандон барои гирифтани таҳсилот дар муассисаҳои таълимӣ мусоидат намуда, дар хона шароити мусоид муҳайё созанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистонро "Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд" риоя ва иҷро намоянд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

3. Падару модари (шахсони онҳоро ивазкунандаи) таълимгирандагон ӯҳдадоранд, ки бо раванди таълиму тарбия, мазмуну давомоти таҳсилот ва сатҳи дониши фарзандонашон шинос шаванд.

4. Падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) инчунин дорои дигар ҳуқуқу ӯҳдадориҳое мебошанд, ки онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст.

5. Падару модаре (шахсони онҳоро ивазкунандае), ки ба таҳсили фарзандон монеъагӣ мекунанд, ба тарбияи онҳо беэътиборӣ зоҳир мекунанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 47. Мазмуни мақоми омӯзгор

Мазмуни мақоми омӯзгор вобаста ба хусусиятҳои касбӣ маҷмӯи омилҳои зеринро, ки мақоми омӯзгорро дар ҷамъият муайян менамоянд, дар бар мегирад:

-қадру қимати касби омӯзгорӣ ва одоби омӯзгор (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

-талабот ба меъёрҳои тайёрии касбӣ ва маҳсули меҳнати омӯзгор;

-дараҷаи эътироф ва дастгирии омӯзгор аз тарафи давлат;

-ҳурмату эҳтироми омӯзгор дар ҷамъият, муассисаи таълимӣ, оила ва байни таълимгирандагон;

-шароити таъминоти моддии омӯзгор;

-ҳолати ҳифзи ҳуқуқӣ ва кафолатҳои ҳифзи иҷтимоии омӯзгор.

Моддаи 48. Фаъолияти омӯзгорӣ

1. Ба фаъолияти омӯзгорӣ шахсоне, ки таҳсилоти ибтидоӣ, миёна ва олии касбӣ ва малакаи зарурии касбӣ доранд, машғул шуда метавонанд.

2. Омӯзгорон давра ба давра аз аттестатсия мегузаранд. Дар асоси натиҷаи аттестатсия дараҷаи ихтисоси касбии онҳо муайян карда мешавад.

3. Омӯзгороне, ки амали содирнамудаашон барои минбаъд давом додани фаъолияти омӯзгорӣ мухолифат мекунад, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз вазифаи омӯзгорӣ озод карда мешаванд.

4. Омӯзгороне, ки вазъи саломатиашон дар асоси хулосаи тиббӣ барои фаъолияти омӯзгорӣ мувофиқат намекунад, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз вазифаи омӯзгорӣ озод карда мешаванд.

5. Омӯзгорон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи машғул шудан ба фаъолияти инфиродии омӯзгориро доранд.

6. Фаъолияти инфиродии омӯзгорӣ, ки ба гирифтани даромад равона шудааст, фаъолияти соҳибкорӣ ҳисоб мешавад ва бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон он бояд аз қайди давлатӣ гузарад.

7. Барои фаъолияти инфиродии омӯзгорӣ гирифтани иҷозатнома ҳатмӣ нест, аммо бе қайди давлатӣ машғул шудан ба фаъолияти инфиродии омӯзгорӣ манъ аст.

8. Пурра кардани ҳайати кормандони соҳаи омӯзгории муассисаҳои таълимӣ дар асоси оинномаҳои онҳо танзим мегардад. Муносибатҳои меҳнатӣ бо шартномаи (қарордоди) меҳнатие, ки байни корманд ва муассисаи таълимӣ баста шудааст, муайян карда мешаванд.

9. Шахсоне, ки барои содир кардани ҷиноят нисбат ба ноболиғон якумра аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян маҳрум шудаанд, ба муассисаҳои таълимиву тарбиявӣ ба кор қабул карда намешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

Моддаи 49. Усулҳои фаъолияти омӯзгорӣ

Фаъолияти омӯзгорӣ бо усулҳои зерин амалӣ мегардад:

- муносибати маҷмӯӣ ба таълим ва тарбия;

- хусусияти башардӯстонаи таълиму тарбия ва эҳтироми ҳуқуқу озодиҳои таълимгирандагон;

- риояи принсипҳои умумибашарии ахлоқ ва арзишҳои маънавӣ;

- дар назар доштани мансубияти ҷинсӣ, этникӣ, забонӣ, мазҳабӣ ва дигар хусусиятҳои шахсии таълимгирандагон (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- тарбияи таълимгирандагон дар рӯҳияи муҳаббат ба Ватан ва арзишҳои милливу умумибашарӣ;

- риояи принсипи муттасилии таҳсилот;

- муносибати эҷодӣ ба интихоби шакл ва усулҳои фаъолияти омӯзгорӣ вобаста ба мақсаду вазифаҳои таълим;

- дар асоси дастовардҳои навтарини илм, техника, технология ва фарҳанг такмил додани дониши худ;

- робита бо таълимгирандагон ва падару модари онҳо (шахсони онҳоро ивазкунанда);

- ҳамкорӣ бо иттиҳодияҳои кӯдакон ва наврасон, коллективҳои меҳнатӣ, инчунин ташкилотҳои дахлдори давлатӣ ва ғайридавлатӣ, ки фаъолияти онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда шудааст.

Моддаи 50. Ҳуқуқҳои омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф

1. Омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф ҳуқуқ доранд:

- шаъну шарафи касбии худро ҳифз намоянд;

- фаъолияти касбӣ, такмили ихтисос ва бозомӯзии худро таҳким бахшанд;

- барои мутолиа ва рушди маҳорати касбии худ шароит муҳайё намоянд;

- ташаббус ва таҷрибаи пешқадами худро дар амал татбиқ намоянд;

- шаклу усулҳои самарабахши таълимро интихоб ва татбиқ кунанд;

- барои такмили маҳорати касбӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рухсатии эҷодӣ истифода намоянд.

2. Омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф дорои дигар ҳуқуқҳое низ мебошанд, ки онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст.

Моддаи 51. Ӯҳдадориҳо ва масъулияти омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф

1. Омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф дар раванди таълиму тарбия ӯҳдадориҳои зеринро доранд:

- оиннома, қоидаҳои тартиботи дохилии муассисаи таълимиро риоя намоянд;

- сатҳи дониш, ҷаҳонбинӣ, маҳорат ва малакаи касбии худро такмил диҳанд;

- азхудкунии барномаҳои таълимию илмиро дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот аз таълимгирандагон талаб намоянд;

- дарсҳои назариявӣ, амалӣ, таҷрибавӣ, истеҳсолӣ ва дигар намуди дарсҳо ва машғулиятҳоеро, ки барномаҳои таълимӣ ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудаанд, дар сатҳи баланди касбӣ гузаронида, аз усулҳои фаъоли таълим истифода баранд, бесабаб аз фаъолияти омӯзгори худро дар канор нагиранд;

- таълимгирандагонро аз амалҳои зӯроварии ҷисмонию равони ҳифз намоянд ва барои пешгирии истеъмоли нӯшокиҳои спиртӣ (аз ҷумла оби ҷав), воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ, маҳсулоти тамоку (аз ҷумла нос) ва маводи сахттаъсир корҳои таблиғотӣ баранд;

- аз доираи мавзӯе, ки барномаи таълимӣ муқаррар намудааст, берун набароянд;

- дар вақти дарс аз телефони мобилӣ истифода набаранд;

- вобаста ба имконот дарсҳои кушод ташкил карда, падару модарони (шахсони онҳоро ивазкунандаи) таълимгирандагонро барои шинос шудан бо маҳорати касбии худ ҷалб намоянд;

- меъёрҳои санҷиш ва баҳогузориро ба дониши хонандагон ва донишҷӯён дар раванди дарс риоя намоянд;

- журнали синфӣ (гурӯҳӣ)-ро дар доираи муқаррарот пур намоянд;

- ашёи таълимӣ, таҷҳизот ва маводи таълимиро ҳифз карда, таълимгирандагонро дар ҳамин рӯҳия тарбия намоянд;

- бо мақсади такмили маҳорати касбӣ ҳар 3 сол аз такмили ихтисос гузаранд; (ҚҶТ аз 20.06.2024с., №2062)

- меъёрҳои забони давлатиро риоя намоянд;

- дар вақти дарс ва берун аз он аз алфози қабеҳ худдорӣ намоянд;

- аз тарғиби ғояҳои бегона ва ташвиқӣ ҳар гуна масъалаҳое, ки аз доираи мавзӯи дарс берун аст, худдорӣ намоянд;

- ба дарс тайёрии амиқ дида, санҷиши дафтарҳоро ҷиддӣ гузаронанд;

- дар раванди фаъолияти худ аз таҷрибаи пешқадам истифода намуда, ба таълифи мақолаҳои илмӣ, назариявӣ ва методӣ ҷидди муносибат намоянд;

- вобаста ба қобилият китобҳои дарсӣ, методӣ, назариявӣ ва дастурҳои методӣ таҳия намоянд;

- маводи нави илмӣ, таълим, методӣ, рӯзнома, маҷалла, китобҳои бадеӣ, оммавӣ, илмӣ ва назариявиро пайваста мутолиа намоянд;

- маводи таълимӣ, конспект, нақшаҳои тақвимӣ, лексияҳо ва корҳои санҷишиву озмоишии хаттии худро дар сатҳи касбӣ дар доираи меъёрҳои мавҷуда таҳия ва тасдиқ намоянд;

- барои инкишофи маҳорат ва малакаи хаттӣ ва нутқи шифоҳии таълимгирандагон кӯшиш намоянд;

- барои дар озмунҳои (олимпиадаҳои) ноҳиявӣ, шаҳрӣ, вилоятӣ, ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ иштирок намудани таълимгирандагон саъю талош намоянд;

- қобилияти зеҳнӣ, илмӣ, таҳқиқотӣ, ихтироъкории таълимгирандагонро муайян намуда, нисбат ба онҳо ғамхорӣ кунанд;

- барои рушди камолоти таълимгирандагон шароит фароҳам оваранд;

- аз таълимгирандагон ҳамроҳи худ овардани маводи таълимиро талаб карда, омодагии онҳоро ба дарс, машғулиятҳои таълимӣ назорат намоянд, онҳоро ба хондани китобҳои илмию бадеӣ, рӯзномаю маҷаллаҳо ташвиқ намуда, барои рушди ҷаҳонбинии онҳо тадбирҳо андешанд;

- услуби коргузорӣ ва истифодаи технологияҳои нави иттилоотиву коммуникатсиониро омӯзанд ва таълимгирандагонро ба омӯзиши онҳо ташвиқ намоянд;

- санҷишу имтиҳонҳои қабул ва ҷориро аз рӯи меъёрҳои муайянгардида гузаронида, дар вақти баҳогузорӣ ба амалҳои субъективӣ роҳ надиҳанд;

- аттестатсияи хатм ва имтиҳонҳои хатмро дар доираи талаботе, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст, ташкил намуда, ба дониши таълимгирандагон баҳои воқеӣ гузоранд;

- рӯзномаи хонандагон ва дафтарҳои санҷишии донишҷӯёнро санҷида, баҳои дар журнал ва варақаи имтиҳонӣ қайдгардидаро ба онҳо гузаронанд;

- дарсҳои худро дар кабинетҳои фаннӣ бо тартиби муқарраршуда ба роҳ монанд;

- иштироки таълимгирандагонро дар корҳои ҷамъиятӣ, маҳфилҳои илмӣ, адабӣ, эҷодӣ ва дигар маҳфилҳо таъмин намуда, ба фаъолона ширкат варзиданашон мусоидат намоянд;

- таълимгирандагонро дар рӯҳияи эҳтироми падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), ҳамсолон, насли калонсол, арзишҳои фарҳангию миллӣ, таърихӣ ва рамзҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон тарбия кунанд;

- ҷалби таълимгирандагонро ба созмонҳои хонандагон ва донишҷӯён таъмин карда, онҳоро дар рӯҳияи ватандустӣ, риояи қонун ва эҳтиром ба ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, расму ойин, муҳити зист ва риояи тарзи ҳаёти солим тарбия намоянд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527);

- корҳои илмӣ, эҷодии адабӣ, ихтироъкорӣ, татбиқи лоиҳаҳои инноватсионӣ ва дигар корҳои таълимгирандагонро роҳнамоӣ намуда, барои рушди қобилияти зеҳнии онҳо шароит муҳайё намоянд;

- нисбат ба хонандагон ва донишҷӯёне, ки тартиботи дохилии муассисаи таълимиро халалдор менамоянд, ба дарсҳо бе тайёрӣ меоянд ва сару либоси тавсиявиро намепӯшанд, маъмурияти муассисаи таълимӣ ва падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда)-ро сари вақт тариқи хаттӣ ё шифоҳӣ огоҳ намоянд;

- нисбат ба таълимгирандагоне, ки аз таҳсил саркашӣ намуда, аз хондан дур мемонанд, падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), роҳбарияти муассисаи таълимӣ ва мақомоти дахлдорро сари вақт тариқи хаттӣ ё шифоҳӣ огоҳ намоянд;

- дар таҳия ва омода намудани иншо, кори санҷишӣ, корҳои хаттии эҷодиву илмӣ, реферат, кори курсӣ, таҳқиқоти илмӣ, рисола, лоиҳаи дипломӣ ва инноватсионӣ ба таълимгирандагон роҳбарӣ намоянд;

- дафтарҳои фаннии таълимгирандагонро назорат намуда, маводи хаттиро аз рӯи меъёрҳои муқарраргардида баҳогузорӣ намоянд.

2. Омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф оид ба таьлиму тарбия масъуланд:

- ба истеъмоли нӯшокиҳои спиртӣ (аз ҷумла оби ҷав), воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ, маҳсулоти тамоку (аз ҷумла нос) ва маводи сахттаъсир дар муассисаи таълимӣ роҳ надиҳанд;

- ба хонандагон ва донишҷӯён маслиҳати методӣ ва илмӣ дода, дигар хизматрасонии таълимиро амалӣ намоянд;

- дар вақти корӣ ва раванди дарс бесабаб аз муассисаи таълимӣ берун нараванд;

- қобилияти иҷтимоӣ ва ҷисмонии хонандагон ва донишҷӯёнро ба манфиати шахсӣ истифода набаранд;

- ӯҳдадориҳои роҳбари синф (гурӯҳ)-ро дар доираи меъёрҳои муқарраршуда иҷро карда, бо падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) робита барқарор намоянд;

- ба намуди зоҳирии худ диққат дода, дар муассисаи таълимӣ либоси тавсиявиро пӯшанд, таълимгирандагонро дар руҳияи зебопарастӣ тарбия кунанд;

- ҳуқуқҳои таълимгирандагонро риоя карда, қадру эътибори онҳоро паст назананд;

- одобу ахлоқи омӯзгориро риоя намоянд.

3. Омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф оид ба таълиму тарбия ӯҳдадорӣ ва масъулиятҳои дигареро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, оинномаи муассисаи таълимӣ ва санадҳои дохилии он пешбинӣ намудаанд, ба зимма доранд.

Моддаи 52. Ҳифзи шаъну шарафи омӯзгор

1. Шаъну шарафи омӯзгор таҳти муҳофизати давлат қарор дорад.

2. Дахолати ғайриқонунии мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор ба фаъолияти омӯзгор манъ аст.

3. Санҷиши фаъолияти омӯзгор ва баҳогузорӣ ба кори ӯ танҳо ба мақомот ва шахсони ваколатдор, ки мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии дахлдор муайян шудаанд, иҷозат дода мешавад.

4. Аз иҷрои вазифаи касбӣ бе асосҳои муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дур кардани омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф манъ аст.

5. Назорати фаъолият ва аттестатсияи омӯзгорон тибқи низомномаҳое, ки мақомоти дахлдори давлатӣ тасдиқ намудаанд, амалӣ карда мешавад.

6. Фаъолияти касбии омӯзгор танҳо дар доираи касбӣ, аз ҷониби шахсон ва мақомоти дахлдори давлатии соҳаи маориф баррасӣ карда мешавад. Ҳангоми ҷой доштани камбудиҳо дар фаъолияти касбии омӯзгор шахсияти ӯ набояд таҳқир карда шавад ва ба фаъолияти ӯ воқеъбинона ва беғаразона бояд баҳо дода шавад.

7. Камбудиҳои содиркардаи омӯзгор танҳо пас аз санҷиши касбии мақомоти дахлдори давлатӣ мавриди баррасӣ қарор дода мешавад. Санҷиши фаъолияти омӯзгорро танҳо дар асоси муроҷиати хаттӣ ё санади тартибдодаи мақоми (шахси) ваколатдор оғоз кардан мумкин аст.

8. Омӯзгор ҳуқуқ дорад дар хусуси баҳогузории нодуруст ба фаъолияташ ба мақомоти дахлдори давлатӣ ва ё суд муроҷиат кунад ва ҷуброни зарари моддӣ ва маънавии ба ӯ расонидашударо талаб намояд.

Моддаи 53. Имтиёзҳои омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф

1. Омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф дорои чунин имтиёзҳо мебошанд:

- тибқи тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таъхир гузоштани муҳлати даъват ба хизмати ҳарбӣ (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905);

- ба рухсатии эҷодӣ бо нигоҳ доштани музди меҳнат бароянд;

- ҳангоми беморӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо доруворӣ ва табобати ройгон таъмин гарданд;

- аз хизматрасонии коммуналӣ ройгон ё имтиёзнок истифода баранд, ки тартиби онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд;

- барои дастовардҳо дар фаъолияти омӯзгорӣ ва тарбияи насли наврас бо мукофотҳои соҳавӣ, давлатӣ ва унвонҳои фахрӣ сарфароз гардонида шаванд;

- барои меҳнати шоиста ва дастовардҳои педагогию илмӣ ба ҳавасмандии моддӣ ва маънавӣ сарфароз гардонида шаванд;

- омӯзгороне, ки бори аввал аз фонди давлатӣ бо манзили истиқоматӣ таъмин карда мешаванд ё ба беҳтар намудани шароити манзилиашон эҳтиёҷ доранд, бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси манзили Ҷумҳурии Тоҷикистон дар навбати аввал бо хонаи истиқоматӣ ё қитъаи замин барои сохтмони манзили истиқоматӣ таъмин карда мешаванд;

- ба омӯзгорони муассисаҳои таълимӣ, ки бори аввал хонаи истиқоматӣ месозанд, тибқи қонунгузорӣ аз ҳисоби маблағи ғайрибуҷетӣ ё ташкилотҳои қарздиҳанда қарзҳои бефоиз ё имтиёзноки барои омӯзгор қобили қабул муқаррар карда мешаванд;

- барои омӯзгороне, ки дар хонаҳои истиқоматии фонди манзили давлатию ҷамъиятӣ зиндагӣ мекунанд, дар сурати доштани собиқаи кории омӯзгории на камтар аз 15 сол манзили истиқоматиашон ройгон хусусӣ карда мешавад;

- бо пешниҳоди хулосаи тиббӣ роҳхатҳои ройгону имтиёзноки муассисаҳои табобатию истироҳатӣ, инчунин сайёҳию туристиро бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода кунанд;

- омӯзгорони ҷавон дорои имтиёзҳои иловагӣ мебошанд, ки онҳоро тибқи қонунгузорӣ Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд;

- бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳуқуқи истифодаи рухсатии дарозкардашудаи пардохтшаванда истифода намоянд;

- омӯзгороне, ки собиқаи кории бефосилаи на камтар аз 25 сол доранд, бо хоҳиши худашон метавонанд ба нафақа бароянд ва дар асоси шартнома дар муассисаи таълимӣ ё дигар соҳа кор кунанд;

- омӯзгороне, ки бемории музмин доранд, баъди на камтар аз ҳар 10 соли кори муттасили омӯзгорӣ ба рухсатии дарозмуддати то яксолаи пардохтшаванда ҳуқуқ доранд. Номгӯи беморӣ, тартиб ва шарти пардохти музди рухсатии дарозмуддат аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд;

- барои омӯзгорони ҷавоне, ки дар деҳот фаъолият менамоянд, барои 3 сол иловапулӣ ба маош муқаррар карда мешавад, ки андоза ва тартиби пардохти онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд;

- барои омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф, ки дар муассисаҳои таълимии низомаш махсус фаъолият менамоянд, иловапулӣ ба маош муқаррар карда мешавад, ки андоза ва тартиби пардохти онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

2. Омӯзгорон ва дигар кормандони муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ аз имтиёзҳое, ки барои омӯзгорон ва дигар кормандони муассисаҳои таълимии давлатӣ пешбинӣ шудаанд, ҳуқуқи баробар истифода бурданро доранд.

Моддаи 54. Таъминоти моддии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф

1. Андозаи музди меҳнати омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маорифи муассисаҳои таълимии давлатиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад. Андозаи музди меҳнати омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маорифи муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ набояд аз андозаи музди меҳнат дар муассисаҳои таълимии давлатӣ кам бошад.

2. Музди меҳнат ба омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф бо тартиби муқарраргардида барои иҷрои кор ва ӯҳдадориҳои вазифавие, ки дар шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ пешбинӣ шудааст, пардохт карда мешавад. Шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ набояд сатҳи кафолатҳои меҳнатии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маорифро аз сатҳи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пасттар пешбинӣ намояд.

3. Музди меҳнати омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф аз андозаи меъёри кафолатдодаи давлат иборат буда, ба он иловапулии ба музди меҳнат муқарраргардида зам карда мешаванд. Ҳамчунин музди меҳнати омӯзгор аз ҳавасмандгардонии самаранокии меҳнати ӯ вобаста ба таҳсилот, ихтисос, собиқаи кор, маҳорати омӯзгорию маҳсули меҳнатӣ, дараҷаҳои тахассусии аз натиҷаи аттестатсия гирифтаи омӯзгор ифодаёбанда, унвонҳои илмию фахрии давлатӣ ва иловапулӣ барои корҳои аз меъёри муайяншуда барзиёду иловагӣ иҷронамуда иборат мебошад. Муассисаҳои таълимӣ дар доираи маблағи ҷудокардашуда метавонанд мустақилона шаклу низоми пардохти музди меҳнат, меъёри (ставкаи) иловагии музди меҳнат ва маоши вазифавии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маорифро тибқи Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намуда, шаклҳои тафриқаи (дифференсиатсияи) ҷоизи пардохти иловапулӣ ва мукофотпулиро истифода баранд. Маблағи сарфагардидаро барои ҳавасмандгардонии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф вобаста ба натиҷаи фаъолияти меҳнатии онҳо, инчунин барои мустаҳкам намудани заминаи моддию техникии муассисаи таълимӣ истифода бурдан мумкин аст, ки тартиби истифодаи онро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф дар мувофиқа бо мақомоти дахлдори давлатӣ муайян менамояд.

4. Ба омӯзгорон барои роҳбарии синф, санҷиши корҳои хаттӣ ва озмоишӣ, мудирии кабинетҳои фаннию методӣ ва дигар корҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иловапулӣ муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

5. Ба музди меҳнати омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф, ки дар ноҳияву маҳалҳои шароити табиию иқлимӣ ва маишиашон номусоид кор мекунанд, коэффитсиентҳо ва иловапулӣ муқаррар карда мешаванд. Номгӯи чунин маҳалҳо, андоза ва тартиби пардохти коэффитсиентҳо ва иловапулиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

6. Омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф барои ҳифзи манфиатҳои худ метавонанд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ассотсиатсияҳо ва фондҳо ташкил намоянд. Фондҳои дастгирии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф аз ҳисоби саҳмияҳои ихтиёрии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, аз ҷумла хориҷӣ, тибқи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил карда мешаванд.

7. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон омӯзгорони дар деҳот зиндагикунандаро бо қитъаҳои замин ва дигар молу мулк таъмин менамоянд.

8. Давлат муҳайё кардани шароитро барои такмили ихтисос ва бозомӯзии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маорифи муассисаҳои таълимии давлатӣ кафолат медиҳад.

БОБИ 6. ФАЪОЛИЯТИ МОЛИЯВИЮ ХОҶАГИДОРӢ ДАР НИЗОМИ МАОРИФ

Моддаи 55. Фаъолияти молиявию хоҷагидорӣ

1. Манбаи маблағгузории тамоми фаъолияти таълимию истеҳсолӣ, илмӣ ва хоҷагидорӣ, инкишофи иҷтимоию иқтисодии маорифро маблағи буҷетӣ ва ғайрибуҷетӣ, аз ҷумла маблағи худи муассис (муассисон) ва дигар сарчашмаҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, ташкил медиҳанд.

2. Маблағгузории соҳаи маориф ҳар сол дар буҷети давлатӣ бо сархати алоҳида зикр гардида, он бо назардошти меъёрҳои ҳадди ақалли маблағгузории муассисаҳои таълимӣ сурат мегирад. Ин меъёрҳо вобаста ба намуд, шакл, зинаҳои таҳсилот, маҳалли ҷойгиршавӣ ба як таълимгиранда, ба як муассисаи таълимӣ ва ё дар дигар асос муайян карда шуда, бояд барои пурра пӯшонидани хароҷоти ҷории вобаста ба раванди таҳсилот мусоидат намоянд. Тартиби ҳисоб намудани меъёрҳои маблағгузории хизматрасонии таълимӣ, аз ҷумла маблағгузории сарикасӣ, аз ҳисоби буҷети давлатӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

3. Таъмини маблағгузории фаъолияти илмию таҳқиқотии муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ ба таври ҷудогона дар шакли кӯмаки молиявӣ (субсидияҳо) барои иҷрои мавзӯъҳои нақшавии таҳқиқотӣ бо супориши муассис (муассисон) дар шакли озмун амалӣ карда мешавад.

4. Ба муассисаҳои таълимӣ дар ҳудуди маблағи ҷудокардашуда ва аз дигар сарчашмаҳо воридшуда мустақилияти молиявию хоҷагидорӣ дода мешавад. Раванд ва тартиби истифодаи маблағи муассисаҳои таълимӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оинномаи муассисаи таълимӣ сурат мегирад.

5. Фаъолияти хоҷагидории муассисаҳои таълимӣ дар доираи мақсад ва вазифаҳое, ки дар оинномаи онҳо пешбинӣ шудаанд, аз ҷумла фармоишҳои давлатӣ, муайян карда мешавад. Муассисаҳои таълимӣ ӯҳдадоранд, ки фармоиши давлатӣ ва фармоишҳоро оид ба фурӯши маҳсулот (кор ва хизматрасонӣ) дар ҳаҷми на бештар аз фармоишҳои дахлдор иҷро намоянд. Муассисаҳои таълимии давлатӣ ҳуқуқ доранд барои қонеъ гардонидани талаботи худ маҳсулот, кор ва хизматрасониро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ оид ба хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонӣ харидорӣ намоянд.

6. Муассисаи таълимӣ метавонад бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағи иловагӣ, аз ҷумла асъориро, бо роҳи хизматрасонии иловагии пулакӣ ва амалигардонии фаъолияти дигар, ки оинномааш пешбинӣ кардааст, инчунин аз ҳисоби эҳсонкорӣ ва пардохтҳои мақсадноки шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, аз ҷумла хориҷӣ, ҷалб намояд.

7. Манбаъҳои иловагии маблағгузории муассисаҳои таълимӣ инҳо мебошанд:

- даромад аз фурӯши маҳсулот, иҷрои кор ва хизматрасонии муассисаҳои таълимию истеҳсолӣ;

- воридот аз иҷрои кор ва хизматрасоние, ки хусусияти илмӣ ва илмию методӣ доранд;

- тайёркунӣ, такмили ихтисос ва бозомӯзии пулакии мутахассисон дар муассисаҳои таълимии давлатӣ дар асоси шартнома;

- фаъолияти истеҳсолию тиҷоратӣ дар раванди таълим ва дигар намудҳои фаъолият, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, ба шарте ки онҳо бар зарари фаъолияти асосии муассисаи таълимӣ набошанд;

- пардохтҳои ихтиёрии эҳсонкорӣ ва дигар маблағе, ки аз ташкилотҳои давлатӣ, ғайридавлатӣ ва шахсони воқеӣ ба суратҳисоби бонкии муассисаи таълимӣ ворид мегарданд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1995);

- грантҳо;

- қарзҳои ташкилотҳои қарзӣ.

8. Меъёрҳои маблағгузории муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ аз меъёрҳои маблағгузории муассисаҳои таълимии давлатӣ дар ҳудуди дахлдор кам буда наметавонанд. Маблағгузории муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ аз ҳисоби муассис (муассисон) сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1527).

9. Давлат, аз ҷумла мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, метавонанд муассисаҳои таълимии томактабӣ ва таълимии таҳсилоти умумии ғайридавлатиро, ки аз аккредитатсияи давлатӣ гузаштаанд, дар доираи хароҷоти таълиму тарбияи тарбиягирандагон ва хонандагони муассисаҳои таълимии томактабӣ ва таълимии таҳсилоти умумии давлатӣ аз ҷиҳати молиявӣ дастгирӣ намоянд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

Моддаи 56. Андозбандӣ дар соҳаи маориф

1. Муассисаҳои таълимӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон андоз месупоранд, аз андоз озод карда мешаванд ва ё аз дигар имтиёзҳои андозбандӣ истифода мебаранд.

2. Бо мақсади ҷалби сармояи (инвеститсияи) дохилию хориҷӣ ба соҳаи маориф давлат барои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, аз ҷумла хориҷӣ, ки соҳаи маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистонро маблағгузорӣ мекунанд, метавонад ҳама гуна имтиёзҳо, аз ҷумла имтиёзҳои андозбандӣ пешбинӣ намояд. Тартиб ва андозаи имтиёзҳои мазкурро Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунанд.

Моддаи 57. Ҳуқуқҳои молумулкии муассисаҳои таълимӣ

1. Молу мулки муассисаҳои таълимиро воситаҳои асосӣ ва гардон, инчунин молу мулки дигаре, ки муассис (муассисон) бо ҳуқуқи идоракунии оперативӣ вобаста намудаанд, ташкил медиҳанд. Муассисаҳои таълимӣ молу мулки мазкурро бо тартиб ва шарту шароитҳои муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон соҳибӣ, истифода ва ихтиёрдорӣ менамоянд.

2. Муассисаҳои таълимӣ молу мулки бо ҳуқуқи идоракунии оперативӣ вобасташударо тибқи таъиноти вазифавии онҳо истифода мебаранд ва ҳуқуқ надоранд, ки онро ҳамчун воситаи кафолати иҷрои ӯҳдадориҳои худ ё ӯҳдадориҳои шахсони сеюм, аз ҷумла ба сифати гарав, истифода баранд ва ҳамчунин ҳуқуқ надоранд, ки молу мулки аз ҳисоби маблағи буҷети давлатӣ ба даст овардашударо бегона кунанд, ҳамчун қарз диҳанд ё ба таври дигар ихтиёрдорӣ намоянд.

Моддаи 58. Фаъолияти пулакии муассисаҳои таьлимӣ

1. Муассисаҳои таълимӣ ҳуқуқ доранд, ки фаъолияти таълимӣ ва мувофиқ ба ихтисосҳои дахлдори соҳавӣ фаъолияти таълимии пулакиро ба роҳ монанд.

2. Фаъолияти таълимии пулакӣ қисме аз фаъолияти таълимии муассисаи таълимӣ мебошад, ки бо фармоиш ва аз ҳисоби фармоишгар дар асоси қарордоди хизматрасонии таълимии пулакӣ ба роҳ монда мешавад.

3. Иҷрокунанда (муассисаи таълимӣ) тибқи қарордоди хизматрасонии таълимии пулакӣ ӯҳдадор мешавад, ки бо супориши фармоишгар бо роҳи амалӣ намудани барномаҳои таълимии дахлдор, барномаҳои тайёр намудани мутахассисони касбӣ талаботи фармоишгарро (ё шахсро) ба таҳсилот қонеъ гардонад. Фармоишгар ӯҳдадор мешавад, ки маблағи хизматрасонии мазкурро тибқи муқаррарот ба суратҳисоби бонкии муассисаи таълимӣ пардохт кунад ва дар раванди таҳсил фаъолона иштирок намояд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1995).

4. Муассисаи таълимӣ ҳуқуқ дорад маблағи таҳсилро барои хонандагон ва донишҷӯёни дорои дастовардҳои намоёни таълимӣ ё илмӣ, инчунин хонандагон ва донишҷӯёни ба дастгирии иҷтимоӣ ниёздошта кам кунад. Асосҳо ва тартиби кам кардани маблағи таҳсил барои ҳамаи хонандагон ва донишҷӯён набояд хусусияти табъизи (дискриминатсонӣ) ва (ё) интихобӣ дошта бошад.

5. Маблағи хизматрасонии таълимии пулакӣ бо муассис (муассисон), мақомоти дахлдори идоракунии маориф ва сиёсати зиддиинҳисорӣ мувофиқа карда мешавад.

6. Шакли намунавии қарордод оид ба хизматрасонии таълимии пулакӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф тасдиқ карда мешавад.

7. Дар муассисаҳои таълимии давлатӣ бо хоҳиши падару модари (шахсони онҳоро ивазкунандаи) хонандагон ва донишҷӯён таълими иловагии пулакӣ дар асоси шартнома, ки маблағи он ба суратҳисоби бонкии муассисаи таълимӣ ворид мегардад, ташкил карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1995).

8. Таълими иловагии пулакӣ берун аз нақшаи таълимӣ аз рӯи самтҳои зерин амалӣ мегардад:

- барномаҳои алоҳидаи таълимӣ ва фанҳое, ки дар стандартҳои давлатии таҳсилот пешбинӣ нашудаанд;

- омӯзиши амиқи мавзӯи дарсҳо, агар чунин омӯзишро намуди дахлдори муассисаи таълимӣ муайян накарда бошад;

- дигар намудҳои таълим берун аз стандартҳои давлатии таҳсилот.

9. Ба омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф, роҳбарони синфҳо, мураббиҳо, парасторон, маъмурияти муассисаҳои таълимӣ ҷамъоварии маблағи нақд ва ғайринақдӣ аз таълимгирандагон ва падару модари онҳо (шахсони онҳоро ивазкунандаи) манъ аст.

10. Ба омӯзгорони ҳамаи намудҳои муассисаҳои таълимӣ амалӣ намудани фаъолияти пулакии омӯзгорӣ ва дигар намуди фаъолияти тиҷоратӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, дар асоси шартнома иҷозат дода мешавад.

11. Муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ ҳуқуқ доранд, ки дар асоси шартнома хизматрасонии пулакии таълимию тарбиявӣ, аз ҷумла таълим дар доираи стандартҳои давлатии таҳсилотро ба роҳ монанд. Муносибати байни муассисаи таълимии ғайридавлатӣ, таълимгиранда ва падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) бо шартномае танзим мегардад, ки дараҷаи таҳсилот, мӯҳлати таълим, андоза ва тартиби пардохти таълим ва шартҳои дигарро муайян менамояд.

12. Фаъолияти пулакии муассисаҳои таълимии ғайридавлатӣ фаъолияти тиҷоратӣ ҳисобида намешавад, ба шарте ки даромад аз чунин фаъолият пурра барои пардохти хароҷоти раванди таълиму тарбия ва такмили он, аз ҷумла барои пардохти музди меҳнат дар муассисаи таълимии марбута, сарф карда шавад.

Моддаи 59. Ҷуброни зарарӣ аз таҳсилоти бесифат расондашуда

1. Муассисаи таълимӣ ӯҳдадор аст зарари ба таълимгиранда аз таҳсилоти бесифат расондашударо ҷуброн намояд. Зарари аз таҳсилоти бесифат ба таълимгиранда расонидашуда зараре мебошад, ки бо гуноҳи муассисаи таълимӣ дар ҳолати номатлуб иҷро кардани талаботи стандартҳои давлатии таҳсилот, барнома ва нақшаҳои таълимӣ, микдор ва давомнокии соатҳои таълимии дар нақшаи таълимӣ пешбинишуда расонида шудааст.

2. Шахсе, ки аз таҳсилоти бесифат зарар дидааст, ҳуқуқ дорад аз муассисаи таълимӣ ҷуброни онро дар шаклҳои зерин талаб намояд:

- таҳсилоти такрорӣ дар ҳаҷми зарурӣ дар ҳамон муассисаи таълимӣ;

- маблағи барои таҳсил пардохтшударо пас гирад.

3. Зарари аз таҳсилоти бесифат расонидашуда дар ҳолати ба мувофиқа нарасидани тарафҳо тибқи қарори суд ҷуброн карда мешавад.

Моддаи 60. Заминаи моддию техникии муассисаҳои таълимӣ

1. Ба заминаи моддию техникии муассисаҳои таълимӣ бино, иншоот, коммуникатсия, таҷҳизоти таълимӣ, воситаҳои нақлиёт, қитъаи замин ва дигар молу мулк, ки ба муассисаҳои таълимӣ дахл доранд, дохил мешаванд.

2. Заминаи моддию техникии муассисаҳои таълимӣ дар асоси принсипи афзалиятнокӣ ва мутобиқи меъёрҳои муқарраргардида ташаккул меёбад.

3. Воситаҳои нақлиёт, ашё ва таҷҳизоти таълимро ғайримақсаднок истифода бурдан ва ё аз муассисаҳои таълимӣ берун баровардан манъ аст.

4. Қитъаи замин ба муассисаҳои таълимӣ барои истифодаи бемӯҳлат бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад. Истифодаи қитъаи замини ройгон ба муассисаҳои таълимӣ додашуда хилофи таъиноти он манъ аст.

5. Дар қитъаи замине, ки барои истифода ба муассисаҳои таълимӣ дода шудааст, сохтани дигар бино ва иншооти ғайрисоҳавӣ манъ аст.

Моддаи 61. Шартнома дар бораи тайёр намудани мутахассисон

Мутахассисон дар асоси шартномаҳои байни муассисаҳои таълимӣ ва вазоратҳо, идораҳо, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, аз ҷумла хориҷӣ, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тайёр карда мешаванд.

Моддаи 62. Фондҳои соҳаи маориф

1. Дар соҳаи маориф мумкин аст барои беҳтар гардонидани раванди таълиму тарбия ва такмили он, таҳкими заминаҳои моддию техникии соҳа, ҳифзи иҷтимоӣ ва дастгирии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳа, таълимгирандагон фондҳои мухталиф таъсис дода шаванд, ки тартиби таъсис ва фаъолияти онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

2. Дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ ва миёнаи умумӣ фонди таълим ба андозаи на бештар аз 1 фоизи сметаи хароҷоти муассисаҳои таълимӣ таъсис дода мешавад. Фонди мазкур инчунин аз манбаъҳои зерин ташаккул ёфта метавонад:

- маблағи хайрияе, ки аз эҳсонкории шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ба даст омадааст;

- маблағҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст.

3. Фонди таълим барои таъмини талаботи моддӣ ва истеъмолии хонандагон аз оилаҳои камбизоат, дигар намудҳои ёрии моддӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, гузаронидани чорабиниҳои солимгардонию маънавӣ, ҳавасмандгардонии омӯзгорону хонандагон сарф карда мешавад.

Моддаи 63. Эҳсонкорӣ дар соҳаи маориф

1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, аз ҷумла хориҷӣ, метавонанд тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои муассисаҳои таълиму тарбия, манзилгоҳ (хонаҳои истиқоматӣ, хобгоҳҳо), биноҳои таълимӣ ва ёрирасон сохта, онҳоро бо таҷҳизот, асбобу анҷоми лозими муҷаҳҳаз намоянд, тариқи эҳсонкорӣ китоб, молу мулк ва маблағ хайр намоянд. Барои чунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ имтиёзҳо муқаррар карда мешаванд, ки тартиб ва андозаи онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

2. Барои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки тариқи эҳсонкорӣ муассисаҳои таълимӣ сохта, онҳоро ба моликияти давлатӣ месупоранд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон имтиёзҳои иловагӣ муқаррар карда мешаванд.

3. Муассисаҳои таьлимӣ метавонанд маблағи хайрияи аз ҳисоби эҳсонкорон ба даст омадаро бо мақсади такмил додани заминаи моддию техникии муассиса, таьсиси фонди таълим ва беҳтар гардонидани раванди таълиму тарбия истифода баранд.

Моддаи 64. Ҳифзи саломатӣ ва ташкили хӯроки умумӣ дар соҳаи маориф

1. Фаъолияти соҳаи маориф бо назардошти зарурати таъмини ҳифзи ҳаёт ва саломатии таълимгирандагон ба роҳ монда мешавад.

2. Муассисаҳои таълимӣ шароити заруриро, ки ба ҳифз ва таҳкими саломатии таълимгирандагон, инчунин инкишофи ҷисмонии онҳо нигаронида шудааст, муҳайё месозанд.

3. Муассисаҳои таълимӣ ҳуқуқ доранд, ки хӯроки умумии таълимгирандагону омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маорифро мустақилона аз ҳисоби маблағи дар ихтиёрашон буда ташкил намоянд.

4. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд дар ташкили хӯроки умумии ройгон барои тарбиягирандагони муассисаҳои таълимии томактабӣ, хонандагони муассисаҳои таҳсилоти умумӣ ва хӯроки умумии имтиёзнок барои хонандагону донишҷӯёни муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ кӯмак расонанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

5. Мақомоти дахлдори давлатӣ ба муассисаҳои таълиму тарбия барои таъмини ҳифзи ҳаёт ва саломатӣ, инчунин инкишофи ҷисмонии таълимгирандагон ёрии зарурӣ мерасонанд.

6. Барои ташкили хизматрасонии тиббӣ ва бехатарии шароити таълиму тарбияи таълимгирандагон мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии идоракунии маориф, мақомоти идоракунии тандурустӣ ва ташкилотҳои он, роҳбарони бевоситаи муассисаҳои таълиму тарбия масъул мебошанд.

7. Хизматрасонии тиббӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таълимгирандагони ҳама намудҳои муассисаҳои таълимӣ ройгон аст.

8. Муассисаҳои таълимӣ барои аз ташхиси тиббӣ гузаронидани омӯзгорон маблағи зарурӣ ҷудо менамоянд.

БОБИ 7. ҲАМКОРИИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ДАР СОҲАИ МАОРИФ

Моддаи 65. Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи маориф

1. Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи маориф тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар асоси шартномаҳои байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон амалӣ мегардад.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф мақоми мутамаркази тамоми сохторҳои соҳаи маориф дар бахши ҳамкории байналмилалӣ бо муассисаю дигар ташкилотҳои байналмилалии давлатҳои хориҷӣ ва муқими Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб меравад.

3. Мақомоти дахлдори давлатӣ, муассисаҳои таълимӣ, муассисаю дигар ташкилотҳои соҳаи маориф ҳуқуқ доранд дар мувофиқа бо муассис (муассисон) ва мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф бо муассисаю дигар ташкилотҳои хориҷӣ ва байналмилалӣ робита барқарор намоянд.

4. Таҳсил, такмили ихтисос ва бозомӯзии шаҳрвандони хориҷӣ дар муассисаҳои таълимии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин таҳсил, такмили ихтисос ва бозомӯзии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муассисаҳои таълимии дигар давлатҳо бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шартномаҳое, ки аз ҷониби мақомоти давлатии идоракунии соҳаи маориф, муассисаҳои таълимӣ ва дигар ташкилотҳо ба имзо мерасанд, дар мувофиқа бо муассис (муассисон) амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 66. Фаъолияти иқтисодии хориҷӣ

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф, муассисаҳои таълимӣ, дигар ташкилотҳои соҳаи маориф тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд дорои ҳуқуқ ба фаъолияти иқтисодии хориҷӣ бошанд, аз номи худ бо тарафи хориҷӣ дар мувофиқа бо муассис (муассисон) созишномаҳо банданд ва дигар санадҳоро ба имзо расонанд.

2. Муассисаҳои таълимие, ки бо фаъолияти иқтисодии хориҷӣ машғуланд, метавонанд дар бонкҳои тиҷоратии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо асъори миллӣ ва хориҷӣ суратҳисобҳо кушоянд.

3. Маблағе, ки аз фаъолияти иқтисодии хориҷӣ ба муассисаҳои таълимӣ ворид мешавад, дар ҳуқуқи идоракунии оперативии онҳо қарор мегиранд ва онҳоро бидуни иҷозати муассисаҳои мазкур гирифтан мумкин нест. Маблағи мазкур ба мақсади рушди муассисаи таълимӣ, таҳкими заминаи моддию техникии он, ҳавасмандгардонии омӯзгорон ва дигар кормандони соҳаи маориф истифода бурда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1905).

4. Муассисаҳои таълимӣ, дигар ташкилотҳои соҳаи маориф якҷоя бо ташкилотҳои хориҷӣ метавонанд тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон корхонаҳои муштарак таъсис диҳанд.

БОБИ 8. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 67. Ҷавобгарӣ барои риоя накардаии талаботи Қонуни мазкур

Моддаи 68. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи маориф"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 17 майи соли 2004 "Дар бораи маориф" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2004, №5, мод. 345; с. 2005, №12, мод. 655; с. 2006, №12, мод. 546; с. 2008, №6, мод. 465; с. 2009, №3, мод. 81; №5, мод. 336; №7-8, мод. 500; с. 2010, №7, мод. 566; с. 2011, №3, мод. 176) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 69. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

22 июли соли 2013, № 1004

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ИҶТИМОИИ МАЪЮБОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

675

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

29.12.2010

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ИҶТИМОИИ МАЪЮБОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2010, №12, қ. 1, мод. 834)

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1739)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, иқтисодӣ ва ташкилии таъминоти ҳифзи иҷтимоии маъюбонро муайян намуда, ба онҳо имконияти баробари зиндагӣ ва ҳамгироӣ бо ҷомеаро фароҳам меорад.

БОБИ 1.

МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода бурда мешаванд:

- маъюб – шахсест, ки дар натиҷаи нуқсёбии саломатӣ бо коҳиши устувори вазифаҳои организм аз беморӣ, ҷароҳат, иллати ҷисмонӣ ва ақлонӣ боиси маҳдуд шудани фаъолияти ҳаётӣ гардидааст ва ба ҳифзи иҷтимоӣ ниёз дорад;

- кӯдаки маъюб - шахси маъюби то синни 18 - сола;

- маҳдудияти фаъолияти ҳаётӣ – пурра ё қисман гум шудани қобилият ё имконияти шахс ба худхизматрасонӣ, мустақилона ҳаракат ва муомила кардан, сарфаҳм рафтан, рафтори худро назорат намудан, таълим гирифтан ва ба фаъолияти меҳнатӣ машғул шудан;

- маъюбӣ – дараҷаи маҳдудияти фаъолияти ҳаётии инсон дар натиҷаи нуқсёбии саломатӣ бо коҳиши устувори вазифаҳои организм;

- ташхиси тиббию иҷтимоӣ - бо тартиби муқарраргардида муайян намудани эҳтиёҷоти шахси ташхисшаванда ба тадбирҳои ҳифзи иҷтимоӣ, аз ҷумла ба тавонбахшӣ дар асоси арзёбии маҳдудияти фаъолияти ҳаётӣ, ки дар натиҷаи коҳиши устувори вазифаҳои организм ба вуҷуд омадааст;

- тавонбахшии маъюбон – низом ва раванди пурра ё қисман барқарорсозии қобилияти маъюбон ба фаъолияти маишӣ, ҷамъиятӣ ва касбӣ бо мақсади мутобиқати иҷтимоии маъюбон, ба даст овардани мустақилияти моддӣ ва ҳамгироии иҷтимоии онҳо бо ҷомеа;

- барномаи инфиродии тавонбахшии маъюб - маҷмӯи чорабиниҳои барои тавонбахшии маъюб самарабахш, ки аз шаклу намудҳои алоҳида, ҳаҷм, мӯҳлат ва тартиби амалишавандаи тадбирҳои тиббӣ, касбӣ ва дигар чораҳои тавонбахшӣ иборатанд ва ба барқарорсозӣ, ҷуброни қобилияти маъюб барои иҷрои намудҳои муайяни фаъолият равона карда шудааст;

- ҷойҳои махсуси корӣ барои бо кор таъминкунии маъюбон - ҷойҳои корие, ки бо назардошти имконияти фардии маъюбон таҷҳизонида шудаанд;

- ҳифзи иҷтимоии маъюбон – низоми тадбирҳои аз ҷониби давлат кафолатдодашудаи иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва ҳуқуқӣ, ки ба маъюбон ҷиҳати бартарафсозӣ ё ҷуброни маҳдудияти фаъолияти ҳаётӣ шароит муҳайё менамояд ва ба фароҳам овардани имконияти баробари иштироки онҳо бо дигар шаҳрвандон дар ҳаёти ҷомеа равона карда шудааст.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи иҷтимоии маъюбон

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи иҷтимоии маъюбон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад. (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1739)

Моддаи 3. Принсипҳои ҳифзи иҷтимоии маъюбон

Сиёсати давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон дар асоси принсипҳои зерин амалӣ карда мешавад:

- қонуният, инсондӯстӣ, риояи ҳуқуқи инсон;

-кафолати сатҳи зарурии ҳифзи иҷтимоӣ, таъмини дастрасии тавонбахшии тиббӣ, иҷтимоӣ ва касбӣ;

- дастрасӣ ва баробарҳуқуқии маъюбон дар баробари дигар шаҳрвандон ба ҳифзи саломатӣ, таҳсил, истироҳату саёҳат ва интихоби озоди намудҳои фаъолият, аз ҷумла фаъолияти меҳнатӣ;

- ҳамкории мақомоти давлатӣ бо иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва дигар ташкилотҳое, ки дар соҳаи ҳимояи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии маъюбон фаъолият мекунанд;

- манъи табъизи (дискриминатсияи) маъюбон.

Моддаи 4. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон дохил мешаванд:

- муайян кардани самтҳои асосии сиёсати давлатӣ дар соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон;

- қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон;

- қабули барномаи давлатии ҳифзи иҷтимоии маъюбон;

- тасдиқи Тартиби ҷорӣ намудани квотаи бо кор таъмин кардани маъюбон;

- таъсиси Шӯрои ҳамоҳангсоз оид ба ҳифзи иҷтимоии маъюбон;

- дигар салоҳиятҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 5. Салоҳияти мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон

Ба салоҳияти мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон дохил мешаванд:

- таҳияи лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба ҳифзи иҷтимоии маъюбон, аз ҷумла дар соҳаи ташхиси тиббию иҷтимоӣ;

- ҳамоҳангсозии ташкилию методии фаъолияти мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилотҳо оид ба масъалаҳои ҳифзи иҷтимоии маъюбон;

- тасдиқи Қоидаҳои гузаронидани ташхиси тиббию иҷтимоӣ якҷоя бо мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи тандурустӣ;

- гузаронидани ташхиси тиббию иҷтимоӣ бо назардошти дараҷаи коҳиши вазифаҳои организм ва маҳдудияти фаъолияти меҳнатӣ муайян кардани гурӯҳи маъюбӣ, сабабҳо, давомнокӣ, вақти фарорасии маъюбӣ ва дараҷаи гум кардани қобилияти корӣ;

- қабули барномаҳои инфиродии тавонбахшии маъюбон ва таъмини иҷрои онҳо;

- гузаронидани тадқиқоти илмӣ ва корҳои таҷрибавию тарроҳӣ дар соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон;

- омӯзиш ва гузаронидани мониторинги сабабҳо, шароит ва ҳолати маъюбӣ;

- ташкили такмили ихтисоси кормандони соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон, аз ҷумла кормандони ташхиси тиббию иҷтимоӣ ва мутахассисони таълими имову ишора;

- амалӣ намудани тадбирҳои хизматрасонии иҷтимоӣ ва кӯмаки иҷтимоии унвонӣ ба маъюбон;

- ташкили махзани марказонидашудаи иттилооти баҳисобгирии маъюбон;

- таъмини риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон.

Моддаи 6. Салоҳияти мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи тандурустӣ оид ба ҳифзи иҷтимоии маъюбон

Ба салоҳияти мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи тандурустӣ оид ба ҳифзи иҷтимоии маъюбон дохил мешаванд:

- андешидани тадбирҳо дар самти ташаккули тарзи ҳаёти солим ва пешгирии маъюбӣ;

- муайян кардани намунаи роҳхати гузаштан аз ташхиси тиббию иҷтимоӣ, муоина (ташхис) ва табобати маъюбон;

- амалӣ намудани тавонбахшии тиббии маъюбон тибқи барномаҳои инфиродии тавонбахшии маъюбон;

- таъмини омӯзиши касбӣ ва бозомӯзии мутахассисони соҳаи ташхиси тиббию иҷтимоӣ;

- муайян кардани рӯйхати доруворӣ, маҳсулоти барои нигоҳубини маъюбон аҳамияти тиббидошта, инчунин озуқавории ғизои солим барои кӯдакони маъюб.

Моддаи 7. Салоҳияти мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи маориф оид ба ҳифзи иҷтимоии маъюбон

Ба салоҳияти мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи маориф оид ба ҳифзи иҷтимоии маъюбон дохил мешаванд:

- таъмини таҳсили ройгон ба маъюбон мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- таъмини омӯзиш, бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси мутахассисони соҳаи хизматрасонии иҷтимоӣ ва тавонбахшии маъюбон, аз ҷумла мутахассисони забони имову ишора ва ҳуруфоти махсус;

- таҳия ва тасдиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки фаъолияти таълимию маърифатии муассисаҳои махсуси таълимиро танзим намуда, таҳсили маъюбонро таъмин мекунанд.

Моддаи 8. Салоҳияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ оид ба ҳифзи иҷтимоии маъюбон

Ба салоҳияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ оид ба ҳифзи иҷтимоии маъюбон дохил мешаванд:

- қабули барномаҳои вилоятӣ, шаҳрӣ ва ноҳиявии ҳифзи иҷтимоии маъюбон, аз ҷумла хизматрасонии иҷтимоӣ, тавонбахшӣ ва шуғли маъюбон;

- таъсиси муассисаҳои давлатӣ оид ба хизматрасонии иҷтимоӣ ба маъюбон;

- таъмини татбиқи барномаҳои тавонбахшии маъюбон;

- ташкили расонидани кӯмакҳои хайрия ва инчунин кӯмаки унвонии иҷтимоӣ ба маъюбон;

-андешидани чораҳои зарурӣ оид ба беҳтар намудани шароити манзилию маишӣ ва ҳифзи саломатии маъюбон;

- ҳамоҳангсозии фаъолияти ташкилотҳое, ки дар соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон дар вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо фаъолият мекунанд;

- таъсиси Шӯрои ҷамъиятӣ оид ба ҳамоҳангсозии масъалаҳои ҳифзи иҷтимоии маъюбон дар ҳудуди вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо.

Моддаи 9. Салоҳияти мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот оид ба ҳифзи иҷтимоии маъюбон

Ба салоҳияти мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот оид ба ҳифзи иҷтимоии маъюбон дохил мешаванд:

- мусоидат ба татбиқи барномаҳои ҳифзи иҷтимоии маъюбон;

- ҷалби маблағҳои хайрия ба маъюбон;

- расонидани хизматҳои иҷтимоӣ ва хайрия ба маъюбон.

БОБИ 2.

ТАШХИСИ ТИББИЮ ИҶТИМОӢ

Моддаи 10. Ташхиси тиббию иҷтимоӣ

1. Маъюбӣ, сабабҳо, давомнокӣ, вақти фарорасии он, дараҷаи гум кардани қобилияти корӣ ва ба ҳифзи иҷтимоӣ эҳтиёҷманд будани шахс бо роҳи гузаронидани ташхиси тиббию иҷтимоӣ муқаррар карда мешавад.

2. Ташхиси тиббию иҷтимоӣ бо назардошти арзёбии умумии ҳолати организм дар асоси таҳлили нишондиҳандаҳои клиникии функсионалӣ, маишӣ, иҷтимоӣ, касбӣ, меҳнатӣ ва равонии шахси муоинашаванда амалӣ карда мешавад.

3. Бо назардошти дараҷаи коҳиши вазифаҳои организм ва маҳдудияти фаъолияти ҳаётӣ ба шахси маъ–юб эътирофгардида гурӯҳи маъюбӣ ва ба шахси то синни 18- сола категорияи «кӯдаки маъюб» муқаррар карда мешавад.

4. Ташхиси тиббию иҷтимоиро мақомоти ваколатдори соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон анҷом медиҳад. Тартиби ташкил ва фаъолияти мақомоти ваколатдори ташхиси тиббию иҷтимоиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

5.Тадқиқоти илмӣ, ташхиси тиббию иҷтимоӣ ва клиникӣ, таҳияи дастурамалҳои методӣ оид ба масъалаҳои ташхиси тиббию иҷтимоии маъюбон ва тавонбахшии онҳоро муассисаҳои тадқиқоти илмии мақомоти ваколатдори соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон анҷом медиҳанд.

БОБИ 3.

ТАВОНБАХШИИ МАЪЮБОН

Моддаи 11. Тавонбахшии маъюбон

1. Тавонбахшии маъюбон мутобиқи барномаи инфиродӣ, ки дар асоси хулосаи мақомоти ваколатдори ташхиси тиббию иҷтимоӣ барои ҳар як маъюб муайян карда шудааст, амалӣ мегардад.

2. Тавонбахшии маъюбон самтҳои зеринро дар бар мегирад:

- тадбирҳои барқарорсозии тиббӣ, аз ҷумла бо усули ҷарроҳӣ, таъминоти воситаҳои техникӣ, протезию ортопедӣ ва табобати санаторию курортӣ;

- роҳнамоии касбӣ, таълим ва таҳсил, мусоидат ба шуғл, мутобиқати истеҳсолӣ;

- тавонбахшии иҷтимоию муҳитӣ, иҷтимоию омӯзгорӣ, иҷтимоию равоншиносӣ ва иҷтимоию фарҳангӣ, инчунин мутобиқати иҷтимоию маишӣ;

- варзиш ва тадбирҳои тарбияи ҷисмонӣ ва солимгардонӣ.

3. Амалӣ намудани самтҳои асосии тавонбахшии маъюбон аз воситаҳои техникӣ ва дигар воситаҳои тавонбахшӣ истифода бурдани маъюбон, фароҳам овардани шароити зарурӣ барои маъюбон дар истифодаи бемамониат аз иншоотҳо, биноҳои истиқоматӣ, муҳандисию нақлиётӣ ва инфрасохтори иҷтимоӣ, истифода аз воситаҳои алоқа ва иттилоот, инчунин таъмин намудани маъюбон ва аъзои оилаи онҳоро бо иттилоот дар бораи масъалаҳои тавонбахшии маъюбон пешбинӣ менамояд.

Моддаи 12. Барномаи инфиродии тавонбахшии маъюб

1. Барномаи инфиродии тавонбахшии маъюб ҳам татбиқи тадбирҳои тавонбахширо, ки ба маъюб аз ҳисоби буҷети давлатӣ ройгон пешниҳод мегарданд ва ҳам амалӣ намудани тадбирҳои тавонбахшиеро пешбинӣ менамояд, ки тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар пардохти онҳо худи маъюб ё корфармоёне, ки бо айби онҳо ба шахс осеби меҳнатӣ расонида шудааст ё бемории касбӣ фаро расидааст, иштирок мекунанд.

2. Иҷрои барномаи инфиродии тавонбахшии маъюб барои мақомоти дахлдори ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликияташон (минбаъд - ташкилотҳо) ва шахсони воқеӣ ҳатмӣ мебошад.

3. Барномаи инфиродии тавонбахшӣ барои маъюб хусусияти тавсиявӣ дошта, ӯ ҳақ дорад, ки аз ин ё он намуд, шакл ва андозаи тадбирҳои тавонбахшӣ, инчунин умуман аз татбиқи барнома даст кашад. Маъюб ҳуқуқ дорад, ки масъалаи бо воситаи мушаххаси техникии тавонбахшӣ ё намуди тавонбахшӣ, аз қабили аробача-курсии паҳлӯдор, воситаҳои протезию ортопедӣ, маводи чопӣ бо ҳуруфи махсус, асбоби шунавоӣ, таҷҳизоти огоҳкунанда, маводи видеоии дорои сатри равон ё тарҷумаи имову ишора ва дигар воситаҳои ба ин монанд таъмин намудани худро мустақилона ҳал кунад.

4. Агар воситаи техникӣ ё хизматрасонии тавонбахшии дар барномаи инфиродии тавонбахшӣ муқарраргардида ба маъюб пешниҳод карда нашаванд ё худи маъюб ин воситаро аз ҳисоби маблағи худ дастрас ё ҳаққи хизматрасониро пардохта бошад, ба ӯ арзиши воситаи техникии тавонбахшӣ ва ҳаққи хизматҳое, ки мебоист ба маъюб расонида мешуданд, тибқи тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.

5. Дар ҳолати аз барномаи инфиродии тавонбахшӣ пурра ё қисман даст кашидани маъюб (ва ё шахсе, ки манфиати ӯро намояндагӣ менамояд) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳо аз иҷрои барнома озод мегарданд ва ин ба маъюб ҳуқуқи гирифтани ҷубронпулиро ба андозаи арзиши чорабиниҳои тавонбахшии ройгон намедиҳад.

Моддаи 13. Воситаҳои техникии тавонбахшии маъюбон

1. Воситаҳои техникии тавонбахшии маъюбон аз асбобу олоти махсусе иборатанд, ки барои ҷуброн ё бартарафсозии нуқсонҳо ва маҳдудиятҳои фаъолияти ҳаётии маъюбон истифода бурда мешаванд.

2. Воситаҳои техникии тавонбахшии маъюбон инҳоянд:

- воситаҳо барои ҳаракат;

- воситаҳои махсус барои худхизматрасонӣ;

- воситаҳои махсус барои нигоҳубин;

- воситаҳои махсус барои роҳнамоӣ, муошират ва табодули ахбор;

- воситаҳои махсус барои таълим (аз қабили адабиёт барои нобиноён) ва барои машғул шудан бо фаъолияти меҳнатӣ;

- маснуоти протезӣ (аз қабили маснуоти протезию ортопедӣ, пойафзоли ортопедӣ ва либосҳои махсус, протезҳои чашм ва асбобҳои шунавоӣ);

- таҷҳизоти махсуси варзишӣ ва машқ, асбобҳои варзишӣ.

3. Зарурати ба маъюб пешниҳод намудани воситаҳои техникии тавонбахшие, ки маҳдудияти устувори фаъолияти ҳаётии маъюбро ҷуброн ё бартараф мекунанд, аз рӯи нишондиҳандаҳои тиббӣ муайян карда мешавад.

4. Бо воситаҳои техникии тавонбахшӣ таъмин кардани маъюб аз рӯи нишондиҳандаҳои мувофиқат ва номувофиқатии тиббӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон амалӣ карда мешавад.

5. Нишондиҳандаҳои мувофиқат ва номувофиқатии тиббӣ дар асоси арзёбии коҳиши устувори вазифаҳои организм бар асари беморӣ, ҷароҳат, иллати ҷисмонӣ ва ақлонӣ муқаррар карда мешаванд.

6. Воситаҳои техникии тавонбахшӣ, ки тибқи барномаи инфиродии тавонбахшӣ пешбинӣ гардидаанд, аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ ё суғуртаи иҷтимоӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои истифодаи ройгон ба маъюб дода мешаванд.

Моддаи 14. Манбаъҳои маблағгузории тадбирҳои тавонбахшӣ, воситаҳои техникӣ ва хизматрасониҳо ба маъюбон

1. Манбаъҳои маблағгузории тадбирҳои тавонбахшӣ, воситаҳои техникӣ ва хизматрасониҳо, ки ба маъюбон пешниҳод мегарданд, маблағҳои буҷети давлатӣ ва инчунин маблағҳои корфармоёне мебошанд, ки бо айби онҳо шахс осеби меҳнатӣ гирифтааст ё гирифтори бемории касбӣ шудааст.

2. Маблағҳои иловагӣ барои маблағгузории хароҷоти тадбирҳои тавонбахшӣ, воситаҳои техникӣ ва хизматрасониҳо, ки ба маъюбон пешниҳод мегарданд, метавонанд дигар манбаъҳое бошанд, ки қонунгузорӣ манъ накардааст.

3. Имтиёзу кафолатҳое, ки барои маъюбон мувофиқи Қонуни мазкур пешбинӣ шудаанд, метавонанд дар шакли пулӣ ва ё кӯмаки иҷтимоии унвонӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда шаванд.

БОБИ 4.

ТАЪМИНИ ФАЪОЛИЯТИ ҲАЁТИИ МАЪЮБОН

Моддаи 15. Ёрии тиббӣ ба маъюбон

Ба маъюбон дар муассисаҳои давлатии тиббию иҷтимоӣ ба таври ройгон ё имтиёзнок бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ёрии тиббӣ расонида мешавад.

Моддаи 16. Табобати санаторию курортии маъюбон

1. Маъюбон дар асоси хулосаи ташхиси тиббию иҷтимоӣ ба табобати ройгон ва ё имтиёзноки санаторию курортӣ, бенавбат гирифтани роҳхат ва рафтуомади ройгон ба маҳалли табобат бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд.

2. Ба маъюбоне, ки кор намекунанд, аз ҷумла ба маъюбони дар муассисаҳои будубоши доимӣ (статсионарӣ) истиқоматдошта, барои табобати санаторию курортӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи ҳифзи иҷтимоии маъюбон ё аз ҷониби ташкилотҳое, ки ба онҳо зарари расонидаро талофӣ мекунанд, роҳхати ройгон дода мешавад.

3. Маъюбоне, ки кор мекунанд, ҳуқуқ доранд роҳхати табобати санаторию курортиро аз ҷои корашон ройгон ё бо пардохти 50 фоизи арзиши он гиранд.

Моддаи 17. Муҳайё намудани шароити таҳсил ва касбомӯзӣ ба маъюбон

1. Давлат бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба маъюбон муҳайё намудани шароити заруриро барои таҳсил ва касбомӯзӣ кафолат медиҳад.

2. Давлат тибқи барномаи инфиродии тавонбахшӣ ба маъюбон таълиму тарбияи ройгонро дар муассисаҳои томактабӣ, таҳсилоти умумӣ, ибтидоии касбӣ, миёнаи касбӣ, олии касбӣ, таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии касбӣ, таҳсилоти иловагӣ ва махсус дар муассисаҳои давлатии таҳсилоти умумӣ ва махсус таъмин менамояд.

Моддаи 18. Тарбияи томактабии кӯдакони маъюб

1. Бо мақсади фароҳам овардани имконияти бештар барои тарбияи томактабии кӯдакони маъюб ва ба онҳо расонидани кӯмаки зарурии тавонбахшӣ дар муассисаҳои кӯдаконаи томактабии умумӣ барои будубоши кӯдакони маъюб шароит муҳайё карда мешавад.

2. Ба кӯдакони маъюбе, ки вазъи саломатиашон барои гирифтани тарбия дар муассисаҳои томактабии умумӣ имконият намедиҳад, муассисаҳои махсуси томактабӣ таъсис дода мешаванд.

Моддаи 19. Таҳсилоти умумии кӯдакони маъюб

Кӯдакони маъюб дар муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ, ки ҳангоми зарурат бо воситаҳои махсуси техникӣ таҷҳизонида мешаванд ва инчунин дар муассисаҳои махсуси таълимӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳсилоти умумӣ мегиранд.

Моддаи 20. Тарбия ва таълими кӯдакони маъюб дар хона

1. Дар сурати мавҷуд набудани имконияти тарбия ва таълими кӯдакони маъюб дар муассисаҳои таълимӣ, тарбия ва таълими онҳо бо назардошти хоҳиши падару модарашон (шахсоне, ки онҳоро иваз мекунанд) дар хона ба роҳ монда мешавад.

2. Муассисаҳои таълимию тарбиявии дахлдор ба падару модар (шахсоне, ки онҳоро иваз мекунанд) барои тарбия ва таълими кӯдакони маъюб дар хона кӯмак мерасонанд.

Моддаи 21. Тарбияи беруназмактабии кӯдакони маъюб

Бо мақсади инкишофи ҳамаҷониба ва муносиби кӯдакони маъюб, дар рӯҳи фаъолнокии ҷамъиятӣ, майлу рағбат ба меҳнат, илму техника, санъат ва варзиш тарбия намудани онҳо мақомоти маориф ва дигар мақомоти давлатӣ вазифадоранд, ки тарбияи беруназмактабиро бо муҳайё намудани шароити мусоид барои кӯдакони маъюб дастрас гардонанд.

Моддаи 22. Тарбия ва таълими кӯдакони маъюб дар муассисаҳои будубоши доимӣ (статсионарӣ)

Тарбия ва таълими кӯдакони маъюби дар муассисаҳои будубоши доимӣ (статсионарӣ) истиқоматдошта аз тарафи муассисаҳои мазкур пайваста дар алоқамандӣ бо мутобиқкунии шароити иҷтимоию маишӣ ва меҳнатӣ таъмин карда мешавад.

Моддаи 23. Таҳсилоти касбии маъюбон

1. Таҳсилоти касбии маъюбон (ибтидоии касбӣ, миёнаи касбӣ, олии касбӣ, таҳсилоти касбии баъд аз муассисаи олии касбӣ) дар муассисаҳои таълимии умумӣ амалӣ гардонида мешавад. Барои маъюбоне, ки ба шароити махсуси таҳсилоти касбӣ эҳтиёҷ доранд, муассисаҳои махсуси таълимии касбии шаклу намудҳои гуногун ё дар муассисаҳои умумии таълимии касбӣ шароити мувофиқ фароҳам оварда мешавад.

2. Маъюбони гурӯҳҳои I ва II, ки ба онҳо аз рӯи хулосаи ташхиси тиббию иҷтимоӣ дар муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ, миёнаи касбӣ ва олии касбӣ таҳсил намудан манъ карда нашудааст, ба муассисаҳои мазкур бидуни озмун бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешаванд.

3. Тайёрии касбӣ ва таҳсилоти касбии маъюбон дар муассисаҳои махсуси таълимии касбии маъюбон мутобиқи стандартҳои давлатии таълимӣ, дар асоси барномаҳои таълимие, ки барои омӯзонидани маъюбон мувофиқ гардонида шудаанд, сурат мегирад.

4. Қоидаҳои қабули маъюбон ба муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ, миёнаи касбӣ ва олии касбӣ ва тартиби маблағгузории онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 24. Забони имову ишора

1. Давлат забони имову ишораро ба маъюбон ҳамчун воситаи муоширати байни шахсон эътироф мекунад.

2. Вазъи ҳуқуқӣ ва доираи истифодаи забони имову ишораро санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамоянд.

Моддаи 25. Таъмини дастрасии бемамониати маъюбон ба иншооти инфрасохторӣ ва воситаҳои нақлиёт

1. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ, худидоракунии шаҳрак ва деҳот, дигар ташкилотҳо барои дастрасии бемамониати маъюбон (инчунин маъюбоне, ки аз аробачаҳои маъюбӣ истифода мебаранд) ба иншооти иҷтимоии инфрасохторӣ (истиқоматӣ, ҷамъиятӣ, биноҳои истеҳсолӣ, иншооти варзишӣ, мавзеъҳои истироҳатӣ, муассисаҳои маданию маърифатӣ ва дигар иншооту муассисаҳо), инчунин барои истифодаи бемамониат аз нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ, нақлиёти автомобилии байнишаҳрӣ ва ҳамаи намудҳои нақлиёти мусофирбарии шаҳрӣ ва наздишаҳрӣ, воситаҳои алоқа ва иттилоотӣ шароит фароҳам меоранд.

2. Лоиҳакашӣ ва сохтмони шаҳрҳо, дигар маҳалҳои аҳолинишин, ташкили минтақаҳои истиқоматӣ ва истироҳатӣ, таҳияи лоиҳаҳои нави сохтмон ва азнавсозии биноҳо, иншоот ва маҷмааи онҳо бе мутобиқ гардониданашон барои дастрасӣ ва истифодабарии маъюбон иҷозат дода намешавад.

3. Маблағгузории хароҷоти фароҳам овардани шароит барои дастрасии бемамониати маъюбон ба иншооти инфрасохтори муҳандисӣ, нақлиётӣ ва иҷтимоӣ, инчунин барои истифодаи бемамониат аз нақлиёти роҳи оҳан, нақлиёти ҳавоӣ ва ҳамаи намудҳои нақлиёти мусофирбари шаҳрӣ, ноҳиявӣ ва байниноҳиявӣ, воситаҳои алоқа ва иттилоотӣ аз ҳисоби соҳибмулкони иншооти мазкур амалӣ карда мешавад.

4. Бо мақсади фароҳам овардани шароити мусоид ба маъюбон ташкилотҳое, ки талаботи аҳолиро ба хизматрасонии нақлиётӣ таъмин менамоянд, ӯҳдадоранд, ки истгоҳҳо, фурдгоҳҳо ва дигар иншоот, инчунин воситаҳои нақлиёташонро бо таҷҳизоти махсус муҷҷаҳаз гардонанд, то ин ки маъюбон имконияти истифодаи бемамониатро аз ин иншооту воситаҳо дошта бошанд.

Моддаи 26. Таъмини шуғли маъюбон

1. Ба маъюбон тавассути баргузор намудани чорабиниҳои махсуси зерин, ки дараҷаи рақобатпазирии онҳоро дар бозори меҳнат баланд мебардоранд, кафолати шуғли меҳнатӣ дода мешавад:

- дар ташкилотҳо новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликияташон квотаҳо барои ба кор қабул намудани маъюбон ва ҳадди ақалли теъдоди ҷойҳои махсуси корӣ барои онҳо муқаррар карда мешаванд;

- ҳавасмандгардонии ташкилотҳо барои таъсис додани ҷойҳои иловагии корӣ (аз ҷумла ҷойҳои махсуси корӣ) ҷиҳати бо кор таъминкунии маъюбон;

- фароҳам овардани шароити меҳнати мутобиқ ба барномаҳои инфиродии тавонбахшии маъюбон;

- фароҳам овардани шароити мусоид барои фаъолияти соҳибкории маъюбон;

- ташкил намудани омӯзиши касбҳои нав барои маъюбон.

2. Дар ташкилотҳо новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликияташон ҳангоми на камтар аз 20 нафар будани шумораи кормандони онҳо ба андозаи на камтар аз панҷ фоиз аз шумораи умумии кормандон ба маъюбон барои ба кор қабул кардан квота муқаррар карда мешавад.

3. Ҳадди ақалли теъдоди ҷойҳои махсуси корӣ барои бо кор таъмин кардани маъюбон ба ҳар як ташкилот дар доираи квотаи муқарраргардидаи ба кор қабул намудани маъюбон муайян карда мешавад.
4. Барои ташкилотҳое, ки маъюбонро бо кор таъмин мекунанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон андозбандии имтиёзнок муқаррар карда мешавад.

Моддаи 27. Ҳуқуқҳои маъюбон дар муносибатҳои меҳнатӣ

1. Барои маъюбоне, ки кор мекунанд, аз ҷониби корфармоёни онҳо мутобиқ ба барномаи инфиродии тавонбахшии маъюбон шароити зарурии меҳнат фароҳам оварда мешавад.

2. Имтиёзҳои иловагии маъюбон вобаста ба давомнокии кӯтоҳи вақти корӣ, рухсатиҳои иловагӣ, инчунин дигар кафолатҳо дар муносибатҳои меҳнатӣ тибқи Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ба танзим дароварда мешаванд.

Моддаи 28. Нигоҳ доштани манзили истиқоматии маъюбе, ки дар муассисаи будубоши доимии (статсионарии) хизматрасонии иҷтимоӣ қарор дорад

1. Дар давоми мӯҳлати муайяннамудаи барномаи инфиродии тавонбахшӣ, ки маъюб дар муассисаи будубоши доимии (статсионарии) хизматрасонии иҷтимоӣ қарор дорад, манзили истиқоматии аз фонди манзили давлатӣ ба ӯ ҷудо кардашуда нигоҳ дошта мешавад.

2. Баъди гузаштани ин мӯҳлат, агар маъюб дар манзили истиқоматии давлатии ба ӯ ҷудо кардашуда мустақилона зиндагӣ карда натавонад, манзили истиқоматии мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба дигар маъюби мӯҳтоҷи манзил дода мешавад.

Моддаи 29. Ҳуқуқи маъюбон ба таъминоти иҷтимоӣ

1. Маъюбон ба гирифтани нафақа, кӯмакпулӣ ва хизматрасонии иҷтимоӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд.

2. Маъюбоне, ки кор мекунанд, новобаста ба гирифтани нафақа ба тамоми намудҳои кӯмакпулӣ аз рӯи суғуртаи давлатии иҷтимоӣ, аз ҷумла ба кӯмакпулӣ барои корношоямии муваққатӣ ҳуқуқ доранд.

3. Маъюбон бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои рафтуомади ройгон ё имтиёзнок ба ҷои табобат вобаста ба протезмонӣ ва тавонбахшӣ ҳуқуқ доранд.

4. Ба оилаҳое, ки ду ва зиёда маъюб доранд, инчунин ба падар ё модари танҳои маъюб, ки кӯдаки маъюбро тарбия мекунанд, бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ёрии иловагии иҷтимоӣ расонида мешавад.

Моддаи 30. Имтиёзҳои маъюбон барои истифода аз нақлиёт

(ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1739)

1. Маъюбон ҳуқуқ доранд бо пешниҳоди шаҳодатнома аз нақлиёти ҷамъиятии шаҳрӣ, наздишаҳрӣ, байнишаҳрӣ ва ноҳиявӣ (ба истиснои таксӣ) ба таври ройгон ва аз нақлиёти роҳи оҳан ва ҳавоӣ ба таври имтиёзнок истифода намоянд.

2. Хароҷоти ташкилотҳои нақлиёти мусофирбар барои ҳамлу нақли маъюбон дар шаҳр, назди шаҳр ва ноҳия аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ пардохт карда мешавад.

3. Хароҷот барои ҳамлу нақл дар нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ва дар хатсайри байнишаҳрии автомобилӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ пардохт карда мешавад.

4. Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1739).

Моддаи 31. Имтиёзҳои маъюбон барои пардохти ҳаққи манзили истиқоматӣ, хизматрасонии коммуналӣ ва андозҳо

1. Маъюбон ба имтиёзҳо, аз ҷумла андозбандии имтиёзнок бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд.

2. Маъюбони гурӯҳҳои I ва II ҳуқуқи пардохти имтиёзноки ҳаққи манзили истиқоматӣ, хизматрасонии коммуналӣ (ба ғайр аз қувваи барқ, гази табиӣ) ва телефон, инчунин имтиёзи ба моликияти шахсӣ харидани хонаи давлатии истиқоматиашонро дар ҳаҷми 50 фоиз ва ҳуқуқи бенавбат ва ройгон гузаронидани хатти телефон, барқ, газ ва оби нӯшокиро доранд.

3. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, дигар ташкилотҳо дар доираи салоҳияти худ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд ба маъюбон барои пардохти ҳаққи манзили истиқоматӣ, хизматрасонии коммуналӣ, андозҳои маҳаллӣ ва дигар пардохтҳо имтиёзҳои иловагӣ муқаррар намоянд.

БОБИ 5.

ИТТИҲОДИЯҲОИ ҶАМЪИЯТИИ МАЪЮБОН

Моддаи 32. Ҳуқуқи маъюбон ба таъсиси иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ

1. Маъюбон бо мақсади ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии худ, таъмини имконияти баробар бо шаҳрвандони дигар метавонанд иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ таъсис диҳанд, ба узвияти онҳо шомил гарданд, инчунин бемамониат аз узвияти иттиҳодияҳои мазкур бароянд.

2. Тартиби таъсис ва фаъолияти иттиҳодияҳои ҷамъиятии маъюбон мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

3. Давлат барои фаъолияти иттиҳодияҳои ҷамъиятии маъюбон мусоидат менамояд.

4. Ба моликияти иттиҳодияҳои ҷамъиятии маъюбон метавонанд корхонаҳо, муассисаҳо, дигар ташкилотҳо, бинову иншоот, таҷҳизот, нақлиёт, манзил, арзишҳои зеҳнӣ, воситаҳои пулӣ, саҳмияҳо ва дигар коғазҳои қиматнок, инчунин дигар намудҳои моликият мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тааллуқ дошта бошанд.

5. Иттиҳодияҳои ҷамъиятии маъюбон ва ташкилотҳои онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз андозбандии имтиёзнок ва афзалиятҳо истифода мебаранд.

Моддаи 33. Иштироки иттиҳодияҳои ҷамъиятии маъюбон дар ҳалли масъалаҳои ба маъюбон дахлдошта

1. Иттиҳодияҳои ҷамъиятии маъюбон метавонанд дар ҳалли масъалаҳои ба маъюбон дахлдошта иштирок намоянд.

2. Мақомоти давлатӣ, инчунин дигар ташкилотҳо вазифадоранд намояндагони иттиҳодияҳои ҷамъиятии маъюбонро дар тайёр ва қабул намудани қарорҳои ба манфиати маъюбон дахлдошта ҷалб намоянд.

БОБИ 6.

МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 34. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки Қонуни мазкурро вайрон мекунанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 35. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ҳимояи иҷтимоии маъюбон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 24 декабри соли 1991 «Дар бораи ҳимояи иҷтимоии маъюбон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» (Ахбори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1992, №3, мод. 32; с. 1994, №2, мод. 50; Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1995, №22, мод. 261; с. 2004, №2, мод. 40; с. 2005, №3, мод. 132; с.2008, №1, қ.2, мод.23) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 36. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе

29 декабри соли 2010,

№ 675

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ АУДИТИ ДОХИЛӢ ДАР ТАШКИЛОТҲОИ БАХШИ ДАВЛАТӢ

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

631

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

21.07.2010

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ АУДИТИ ДОХИЛӢ ДАР ТАШКИЛОТҲОИ БАХШИ ДАВЛАТӢ

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2010, № 7, мод. 563)

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1354, аз 17.12.2020 № 1747)

Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятие, ки дар раванди Ташаккулёбӣ, банақшагирӣ, гузаронидани аудити дохилӣ ва таҳияи ҳисоботи аудиторӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ ба вуҷуд меоянд, танзим менамояд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

БОБИ 1.

МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода бурда мешаванд:

- аудити дохилӣ - фаъолияти мустақил ва объективӣ оид ба гузаронидани санҷиш, баҳодиҳӣ ва машваратдиҳии низомҳои идоракунӣ ва дигар низомҳо, ки бо мақсади мусоидат намудан ба фаъолияти қонунӣ, самаранок ва натиҷабахши ташкилотҳои бахши давлатӣ анҷом дода мешавад;

- аудитори дохилӣ - хизматчии давлатӣ, ки аудити дохилиро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегузаронад;

- супориши аудиторӣ - супориши муайян барои гузаронидани таҳқиқоти аудитӣ, ки аз амали санҷишӣ ва ё машваратӣ иборат мебошад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- мақсади супориши аудиторӣ - таҳияи хулосаи объективӣ ва мустақил оид ба фаъолият ва натиҷаҳои идоракунии таваккал, сифати татбиқ ва самарабахшии низоми идоракунии молиявӣ ва назорат, риояи қонунгузорӣ ва иҷрои нақшаи корхона, муассиса ва ташқилотҳо (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- намудҳои супориши аудиторӣ - аудити низом, аудити мувофиқат ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, аудити молиявӣ, аудити фаъолият ва аудити технологияи иттилоотӣ (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- аудити низом - санҷиш ва баҳодиҳии мутобиқат ва самаранокии низоми идоракунии молиявӣ ва назорати дохилӣ (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1747) ;

- аудити мувофиқат ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон - санҷиш ва баҳодиҳии мувофиқати фаъолияти ташкилот оид ба риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки соҳаи фаъолиятро танзим менамояд;

- аудити молиявӣ - омӯзиш ва таҳлили ҳисоботи молиявӣ ва низоми баҳисобгирии объекти аудит, ки ба аудитор имкон медиҳад хулосаи худро оид ба таҳия шудани ҳисоботи молиявӣ бо риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод кунад;

- аудити фаъолият - санҷиш ва баҳодиҳии барномаҳо, чорабиниҳо, амалиётҳо, инчунин сохти низоми ташкилот бо мақсади мутобиқ намудани онҳо ба принсипҳои самаранокӣ, даромаднокӣ ва натиҷанокӣ, ки аз ҷониби субъект ва объекти таҳти аудит қарордошта амалӣ карда мешаванд;

- аудити технологияи иттилоотӣ - санҷиш ва баҳодиҳии мувофиқати технологияи иттилоотӣ ва ҳифзи низоми бехатарӣ, ки бо мақсади таъмин намудани махфиятнокӣ, пуррагии низом, бехатарӣ ва дастрасии иттилоот гузаронида мешаванд (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1747).

- ташкилотҳои бахши давлатӣ - корхона, муассиса ва ташкилотҳое, ки ба моликияти давлатӣ тааллуқ дошта, аз буҷети давлатӣ маблаљгузорӣ мешаванд (тақсимкунандагони асосӣ, тақсимкунандагон ва маблаљгирандагони буҷетӣ (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- ёрии машваратӣ - пешниҳоди тавсияҳо, хулосаҳо, изҳори ақидаҳо, омӯзиш ва тавзеҳот, ки барои инкишофи ҷараёни идоракунӣ ва назорати таваккал дар ташкилотҳои бахши давлатӣ, таъин гардидаанд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354)

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

Моддаи 3. Доираи амал ва мақсадҳои Қонуни мазкур

1. Қонуни мазкур амали аудити дохилиро дар ташкилотҳои бахши давлатӣ муқаррар менамояд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

2. Мақсадҳои Қонуни мазкур инҳо мебошанд:

- муайян намудани принсипҳои аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ;

- муқаррар намудани механизми татбиқи аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ.

Моддаи 4. Принсипҳо ва меъёрҳои аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ

Фаъолияти аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, стандартҳои байналмилалии аудити дохилӣ амалӣ карда шуда, ба принсипҳои ошкорбаёнӣ, қонуният, низомнокӣ ва нақшавӣ асос меёбад. Аудиторҳои дохилӣ фаъолияти худро тибқи талаботи Кодекси одоби касбии аудиторҳо бо риояи принсипҳои мустақилият ва бељаразӣ, салоҳият ва касбияти воқеӣ, поквиҷдонӣ, масъулиятшиносӣ ва махфият амалӣ менамоянд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

Моддаи 5. Таъиноти асосии аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ

Аудити дохилӣ ба ташкилотҳои бахши давлатӣ дар иҷрои самаранок ва натиҷабахши вазифаҳои худ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо роҳҳои зерин мусоидат мекунад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354):

1) Ошкор намудан ва баҳодиҳии таваккал дар ташкилотҳои бахши давлатӣ;

2) Баҳодиҳии мувофиқат ва самаранокии низоми идоракунии молия ва назорат аз нуқтаи назари:

- ҳаммонандкунӣ, баҳодиҳӣ ва идоракунии таваккал аз ҷониби роҳбарияти ташкилотҳои бахши давлатӣ;

- риоя намудани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, иҷрои уҳдадориҳои шартномавӣ ва љайришартномавӣ (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1747) ;

- боэътимод ва ҳаматарафа будани иттилооти дорои аҳамияти иҷтимоӣ;

- судмандӣ, самаранокӣ ва сарфакорӣ;

- таъмини амнияти дороиҳо ва ҳуҷҷатҳо;

- иҷрои вазифаҳо ва ноил шудан ба мақсадҳо.

3) Таҳия намудани тавсияҳо оид ба такмили фаъолияти ташкилотҳои бахши давлатӣ, инчунин анҷом додани мушоҳидаи иҷрои мувофиқи онҳо (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

БОБИ 2.

АУДИТОРҲОИ ДОХИЛИИ ТАШКИЛОТҲОИ БАХШИ ДАВЛАТӢ

Моддаи 6. Талабот оид ба таъин намудани аудитори дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ

1. Ба вазифаи аудитори дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дорои таҳсилоти олии иқтисодӣ ё ҳуқуқшиносӣ, на камтар аз се сол аз рӯи ихтисосаш собиқаи корӣ дошта, инчунин ҷавобгӯи дигар талаботи тахассусии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, таъин карда мешавад.

2. Мансаби холии аудитори дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ишљол карда мешавад.

Моддаи 7. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои аудиторҳои дохилии ташкилотҳои бахши давлатӣ

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354)

1. Аудиторҳои дохилии ташкилотҳои бахши давлатӣ чунин ҳуқуқҳо доранд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354):

- гирифтан ва санҷидани ҳамаи ҳуҷҷатҳои зарурӣ ва иттилоот, инчунин аз шахсони мансабдори тақсимкунандагони асосӣ, тақсимкунандаҳо ва маблаљгирандагони буҷетӣ талаб кардани тавзеҳоти барои гузаронидани аудити дохилӣ зарур (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- гузаронидани санҷиши сохтор ва тарафҳои бо ташкилоти бахши давлатӣ алоқаҳои берунадошта, ки маблаљҳои давлатиро истифода ё ихтиёрдорӣ мекунад;

- изҳори мулоҳизаи мустақил оид ба фаъолият ва самаранокии идоракунии молиявӣ ва низоми назорати дохилӣ;

- дар ҳолати пешниҳод накардани ҳуҷҷатҳои зарурӣ ва дигар иттилооти муҳиме, ки ба ташаккули мавқеи воқеии аудитор таъсир мерасонад, аз гузаронидани санҷиш ва ё изҳори мулоҳизаи худ дар ҳисобот худдорӣ намояд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- амалӣ намудани ҳуқуқҳои дигаре, ки дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд.

2. Ҳангоми гузаронидани аудит, аудиторҳои дохилии ташкилотҳои бахши давлатӣ уҳдадоранд аст, ки муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, меъёрҳои эътирофшудаи байналмилалии аудити дохилӣ ва талаботи Кодекси одоби касбии аудиторҳоро риоя намояд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354, аз 17.12.2020 № 1747).

3. Аз ҷониби аудитори дохилӣ истифода гардидани ҳуқуқи худ бо мақсади расонидани зарар ба шахси дигар, инчунин суиистифода аз ин ҳуқуқҳо дар фаъолияти аудиторӣ манъ аст.

4. Дар амалҳои худ аудиторҳои дохилӣ ӯҳдадоранд, ки мустақил, бељараз, салоҳиятнок ва поквиҷдон бошанд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

5. Аудиторҳои дохилӣ вазифадоранд аз паҳннамоии иттилооти дар раванди фаъолияти касбӣ ба онҳо дастрасшуда, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонун иҷозат медиҳад, худдорӣ намоянд.

БОБИ 3.

МАҚОМИ ВАКОЛАТДОРИ ДАВЛАТӢ ОИД БА АУДИТИ ДОХИЛӢ ДАР ТАШКИЛОТҲОИ БАХШИ ДАВЛАТӢ

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354)

Моддаи 8. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354)

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ (минбаъд - мақоми ваколатдор) Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Ба ваколатҳои мақоми ваколатдор инҳо дохил мешаванд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354):

- сиёсати назорати молиявии дохилӣ ва аудити дохилиро дар ташкилотҳои бахши давлатӣ дар асоси меъёрҳои эътирофшудаи байнамилалии аудити дохилӣ ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия ва татбиқ менамояд;

- барои гузаронидани аудит, мушоҳидаи идоракунии молиявӣ ва назорат фармон интишор мекунад, ки иҷрои он аз ҷониби ҳамаи ташкилотҳои бахши давлатӣ, ҳатмӣ мебошад;

- ҳар сол таҳқиқоти таҳлилии фаъолияти ҳамаи воҳидҳои сохтори аудити дохилии ташкилотҳои бахши давлатиро анҷом медиҳад;

- ёрии машваратиро барои ҳамаи воҳидҳои сохтории аудити дохилии ташкилотҳои бахши давлатӣ, вобаста ба дархосташон таъмин менамояд;

- ҳамоҳангсозии фаъолиятро оид ба омӯзонидан, додани сертификат, такмили ихтисос ва бозомӯзии аудиторҳои дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ анҷом медиҳад;

- тартиб ва усулҳои ташкили санҷиши тахассусӣ оид ба гирифтани сертификати "Аудитори дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ"-ро муқаррар менамояд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- Кодекси одоби касбии аудиторони дохилӣ ва стандартҳои миллии аудити дохилиро таҳия ва тасдиқ менамояд (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1747);

- тартиб ва қоидаҳои гузаронидани супоришҳои аудиториро муқаррар менамояд;

- низомнома ва дастурамалҳои мансабии намунавии аудиторони дохилиро таҳия ва тасдиқ менамояд;

- ҳамкории аудити дохилиро бо аудити беруна ва мақомоти назоратию санҷишӣ ҳамоҳанг месозад;

- низоми аудити дохилиро дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, таъмин менамояд (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1747);

- махзани маълумоти воҳидҳои сохтории аудити дохилии ташкилотҳои бахши давлатӣ ва феҳристи аудиторонеро, ки бомуваффақият аз санҷиши тахассусии аудиторҳои дохилӣ дар бахши давлатӣ гузаштаанд, пеш мебарад;

- дар ташкилотҳои бахши давлатӣ, ки воҳиди сохтории аудити дохилӣ надоранд, аудити дохилиро мегузаронад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- ваколатҳои дигареро, ки хилофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон намебошанд, анҷом медиҳад.

2. Роҳбарони ташкилотҳои бахши давлатӣ уҳдадоранд, ки дастрасии аудиторони дохилии мақоми ваколатдорро ба ҳамаи ҳуҷҷатҳо ва иттилооте, ки барои гузаронидани аудит, мушоҳидаи идоракунии молиявӣ ва назорат заруранд, таъмин намоянд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354, аз 17.12.2020 № 1747).

Моддаи 9. Гузориши таҳлилӣ оид ба аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354)

1. Ҳамаи воҳидҳои сохтории аудити дохилии ташкилотҳои бахши давлатӣ ҳар сол, на дертар аз 1 апрел ба мақоми ваколатдор оид ба иҷрои нақшаи аудити соли гузашта гузориши таҳлилиро пешниҳод мекунанд, ки он бояд иттилооти зеринро дар бар гирад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354):

- супориши аудитории иҷрошуда, ҳолатҳое, ки дар онҳо маҳдудкунии доираи супориши аудиторӣ ҷой доштанд ва сабабҳои эҳтимолии иҷро нашудани нақша (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- хулосаҳои асосӣ нисбат ба амали низоми идоракунии молиявӣ ва назорати бахши давлатӣ ва тавсияҳо оид ба такмил додани фаъолияти он;

- ҳолатҳои ошкоршудаи вайрон намудани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- пешниҳодҳо оид ба рушди аудити дохилӣ.

2. Гузориши таҳлилии солона бояд аз ҷониби роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ тасдиқ карда шавад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

3. Мақомоти ваколатдор ҳар сол, на дертар аз 1 май фаъолияти ҳамаи воҳидҳои сохтории аудити дохилиро барои соли гузашта ҷамъбаст намуда, ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон гузориши таҳлилӣ пешниҳод мекунад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

БОБИ 4.

ВАЗИФАҲОИ РОҲБАРИ АВВАЛИ ТАШКИЛОТИ БАХШИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ АУДИТИ ДОХИЛӢ

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354)

Моддаи 10. Вазифаҳои роҳбари ташкилотҳои бахши давлатӣ, ки воҳиди сохтории аудити дохилӣ дорад

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354)

1. Роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ, ки воҳиди сохтории аудити дохилӣ дорад, барои таъмини фаъолияти он тибқи меъёрҳои дар Қонуни мазкур муқарраргардида ва ба таври дахлдор иҷро намудани вазифаҳои худ нисбат ба аудити дохилӣ масъул мебошад.

2. Ба вазифаҳои роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ, ки воҳиди сохтории аудити дохилӣ дорад, инҳо дохил мешаванд:

- тасдиқи нақшаи солона ва дарозмуддати санҷиш, инчунин нақшаи такмили ихтисоси кормандони воҳиди сохтории аудити дохилӣ;

- тасдиқи нақшаи амалиёти ҷорӣ оид ба иҷрои ҳатмӣ ва саривақтии тавсияҳои дар ҳисоботи аудит пешниҳодгардида;

- қабули қарор оид ба иҷрои ҳатмӣ ва саривақтии тавсияҳои пешниҳоднамудаи аудиторҳо;

- баррасии ҳисоботи таҳлилии солона оид ба гузаронидани аудити дохилӣ;

- пешниҳод намудани иттилоот ба мақомоти дахлдор оид ба қонунвайронкуниҳои ошкоршуда;

- таъмин намудани захираҳои дахлдори моддию техникӣ ва молиявӣ барои татбиқи нақшаи солона ва дарозмуддати аудит (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

Моддаи 11. Вазифаҳои роҳбари ташкилоти бахши давлатие, ки воҳиди сохтории аудити дохилӣ надорад

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354)

1. Роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ, ки воҳиди сохтории аудити дохилӣ надорад, барои андешидани тадбирҳои зарурӣ оид ба гузаронидани аудит аз тарафи мақоми ваколатдор масъул мебошад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

2. Корманди ваколатдори мақоми ваколатдор ҳангоми гузаронидани аудит амалҳои худро бо роҳбари ин ташкилот мувофиқа мекунад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

3. Ба вазифаҳои роҳбари ташкилоти бахши давлатие, ки воҳиди сохтории аудити дохилӣ надоранд, дохил мешаванд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354):

- мусоидат намудан дар фароҳам овардани шароити зарурӣ барои гузаронидани аудити дохилӣ;

- ба кормандони ваколатдори мақоми ваколатдор пешниҳод намудани иттилооти дархостшудае, ки барои гузаронидани аудит зарур аст (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- иштирок намудан дар арзёбии таваккалҳо;

- тасдиқ намудани нақшаҳои амалиётӣ ва қабул намудани қарорҳои дахлдор оид ба иҷрои зарурӣ ва саривақтии тавсияҳое, ки дар ҳисоботи аудиторӣ пешниҳод шудаанд.

БОБИ 5.

ТАЪСИС ВА ФАЪОЛИЯТИ АУДИТИ ДОХИЛӢ ДАР ТАШКИЛОТҲОИ БАХШИ ДАВЛАТӢ

Моддаи 12. Тартиби таъсис ва барҳамдиҳии воҳидҳои сохтории аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ

(ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1747)

Тартиби таъсис ва барҳамдиҳии воҳидҳои сохтории аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1747).

Моддаи 13. Доираи амали аудити дохилӣ

1. Доираи амали аудити дохилӣ барои ҳар як ташкилоти бахши давлатӣ нисбати дигар ташкилот ва сохторҳое (барномаҳо ва лоиҳаҳое) маҳдуд карда мешавад, ки захираҳои онҳо аз ҷониби ташкилотҳои дахлдори бахши давлатӣ ё ташкилотҳои дигар назорат карда мешавад ва худашон дорои воҳиди сохтории аудити дохилӣ буда, аз Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон маблаљгузорӣ мешаванд.

2. Дар ташкилотҳои бахши давлатие, ки дар тобеияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мебошанд ва пурра аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ маблаљгузорӣ карда мешаванд, аудити дохилӣ аз ҷониби аудиторҳои дохилии мақомоти маҳаллии молия мувофиқи дастурҳои методии мақоми ваколатдор амалӣ карда мешавад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

3. Ба тақсимкунандагони асосии маблаљҳои буҷетӣ зарур аст, ки ҳангоми банақшагирии фаъолияти воҳидҳои сохтории аудити дохилӣ риояи тобеияти байни ташкилотҳои гуногуни бахши давлатиро ба инобат гиранд ва ба такроршавии функсияҳои назоратии онҳо бо мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ роҳ надиҳанд.

4. Санҷишҳои сохтор ва тарафҳои беруна нисбат ба ташкилоти бахши давлатӣ, ки маблаљҳои буҷетиро мегирад, ё ихтиёрдорӣ мекунад, аз рӯи зарурат, баъди тасдиқи сардори воҳиди сохтории аудити дохилӣ ва роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ, инчунин дар асоси мувофиқа бо роҳбарияти ин сохтор ва тарафҳо, гузаронида мешаванд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

5. Сохтор ва тарафҳое, ки дар қисми 4 моддаи мазкур пешбинӣ шудаанд, бояд ба фаъолияти ташкилоти бахши давлатӣ алоқаманд бошанд ё ба сифати тақсимкунандаи асосии маблаљҳои буҷетӣ баромад намоянд ё тақсимкунандаи маблаљҳои барномаҳои байналмилалӣ ва фондҳое бошанд, ки дар доираи кӯмаки расмӣ расонида мешаванд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

Моддаи 14. Воҳиди сохтории аудити дохилӣ

1. Воҳиди сохтории аудити дохилӣ ба роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ ҳисоботдиҳанда ва нисбат ба дигар сохторҳои тобеи тақсимкунандаи асосии маблаљҳои буҷетӣ дар банақшагирии кори худ, иҷрои аудити дохилӣ ва таҳияи ҳисоботҳои аудиторӣ мустақил мебошад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

2. Воҳиди сохтории аудити дохилӣ оид ба ташкил ва дастгирии низоми назорати дохилии ташкилотҳои бахши давлатӣ ёрии машваратӣ расонида, нақшаҳои солона ва дарозмуддати фаъолияти худро бо назардошти нақшаи таълими касбии аудиторҳои дохилӣ таҳия менамояд.

Моддаи 15. Ӯҳдадориҳои асосии воҳиди сохтории аудити дохилӣ

Воҳиди сохтории аудити дохилӣ чунин уҳдадориҳо дорад (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1747) :

- дар асоси баҳодиҳии таваккал нақшаҳои солона ва дарозмуддати гузаронидани аудити дохилиро омода мекунад;

- оид ба мушоҳидаи иҷрои нақшаи солона ба роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ ҳар семоҳа ҳисобот пешниҳод мекунад;

- оид ба кори иҷрогардида ҳар сол ба роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ ҳисобот пешниҳод менамояд;

- баҳодиҳии самаранокии низоми назорати дохилӣ ва мувофиқати онро бо мақсадҳои ташкилоти бахши давлатӣ анҷом медиҳад;

- баҳодиҳии воқеият ва дурустии иттилооти муҳими иҷтимоиро анҷом медиҳад;

- ба мувофиқати фаъолияти сохторҳои таркибии ташкилоти бахши давлатӣ бо муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баҳо медиҳад;

- самаранокии фаъолияти ташкилоти бахши давлатиро оид ба истифодаи маблаљҳо, басандагии назорати истифодабарии онҳо ва роҳ надодан ба талафот баҳо медиҳад;

- пешниҳоди гузоришро оид ба натиҷаҳои аудит таъмин менамояд;

- тавсияҳои заруриро барои беҳтар намудани фаъолияти ташкилоти бахши давлатӣ ва сохторҳои дохилихоҷагии он пешниҳод менамояд;

- кори аудиторҳои дохилии ташкилотҳои тобеъро ҳамоҳанг месозад ва ба онҳо ёрии методӣ ва машваратӣ мерасонад;

- паҳн накардани иттилоотеро, ки ба сирри давлатӣ ё ба дигар сирри бо Қонун ҳифзшаванда тааллуқ дорад, таъмин менамояд;

- дигар ӯҳдадориҳоеро, ки аз санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бармеоянд, иҷро менамояд.

Моддаи 16. уҳдадориҳои вазифавии сардори воҳиди сохтории аудити дохилӣ

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354, аз 17.12.2020 № 1747)

Сардори воҳиди сохтории аудити дохилӣ чунин уҳдадориҳои вазифавӣ дорад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354, аз 17.12.2020 № 1747):

- нақшаи солона ва дарозмуддати аудитро омода менамояд;

- кори воҳиди сохтории аудити дохилиро барои иҷрои вазифаҳои ба зиммаи он гузошташуда ташкил менамояд;

- мувофиқи меъёрҳо ва методологияи аудити дохилӣ расмиёти аудити дохилиро муайян мекунад;

- мушоҳидаи сифати аудити дохилиро таъмин менамояд;

- ба роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ оид ба фаъолияти яксола, аз ҷумла баҳодиҳӣ ба низоми назорати дохилӣ ҳисобот пешниҳод мекунад;

- оид ба ҳама гуна омилҳои ошкоршудаи фаъолияти љайриқонунӣ ба роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ иттилоот пешниҳод мекунад;

- барои иҷрои ҳар як супориши аудиторӣ мақсад, доира, давомнокӣ, техника ва захираҳои аудитиро муайян мекунад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- ба роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ барои таъин намудани коршиноси таҳсилот ва малакаи махсус доштаро барои гузаронидани аудити дохилӣ пешниҳод менамояд;

- оид ба ҳамаи масъалаҳои аудит ба роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ гузориш пешниҳод менамояд;

- ваколатҳои дигари бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишударо иҷро менамояд.

Моддаи 17. Методологияи аудити дохилӣ

Ҳангоми гузаронидани санҷиши аудитӣ кормандони воҳиди сохтории аудити дохилӣ шахси масъулеро, ки фаъолияти онро мавриди санҷиш қарор додаанд, хабардор менамоянд ва ба ӯ имконияти муҳокимаи якҷояро дар вақти зерин муҳайё менамоянд:

- то ољози фаъолияти аудитории дахлдор - дар бораи мақсад ва доираи супориши банақшагирифтаи аудиторӣ (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354);

- баъди анҷоми аудит - хулоса ва тавсияҳои пешниҳодшуда ва дар мавриди муносиб додани шарҳу эзоҳ.

Моддаи 18. Бархӯрди манфиатҳо

1. Аудитори дохилӣ набояд ба бархӯрди манфиатҳо роҳ диҳад. Ба корманди воҳиди сохтории аудити дохилӣ гузаронидани аудит дар ҳолатҳои зерин манъ аст:

- агар дар он қисми объекте, ки аудит гузаронида мешавад, манфиатҳои шахсӣ ва ё амволии ӯ ҷой дошта бошанд;

- дар давраи гузаронидан ё дувоздаҳ моҳи охир дар қисми объекте, ки аудити дохилӣ гузаронида мешавад, ба сифати корманд ё корфармо фаъолият карда бошад;

- дар ҳолати мавҷудияти дигар ҳолатҳое, ки ба воқеӣ ва холис будани аудиторҳои дохилӣ, ки аз меъёрҳои эътирофнамудаи аудити дохилӣ бармеоянд, таъсир расонад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

2. Дар ҳолати ба вуҷуд омадани бархӯрди манфиатҳо корманди воҳиди сохтории аудити дохилӣ бояд роҳбари ташкилоти бахши давлатиро огоҳ намояд ё дар ҳолати ба бархӯрди манфиатҳо ҳамроҳ будани роҳбари ин ташкилот аз ин хусус роҳбари тақсимкунандаи асосии маблаљҳои буҷетиро хабардор намояд.

Моддаи 19. Махфияти фаъолияти аудиторҳои дохилӣ

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354)

1. Аудиторҳои дохилӣ бояд талаботи паҳн накардани иттилоотеро, ки ба онҳо ҳангоми иҷрои уҳдадориҳо дастрас шудааст, љайр аз ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, риоя намоянд (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1747).

2. Тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маводи санҷиши хазинадорӣ махфӣ мебошад. Ба дигар шахс додани ҳуҷҷатҳои дахлдор танҳо бо иҷозати хаттии роҳбари ташкилоти бахши давлатӣ, гирифтани он бошад, тибқи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Моддаи 20. Мустақилияти аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ

(ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354)

Сардори воҳиди сохтории аудити дохилӣ ва ҳамаи аудиторон ба истиснои воҳиди сохтории аудити дохилии мақоми ваколатдор набояд (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354):

- дорои ваколатҳои иҷроия ё идоракунӣ, вазифаҳо ё уҳдадориҳо бошанд ба љайр аз онҳое, ки ба идоракунии вазифаҳои аудити дохилӣ марбутанд (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1747);

- набояд дар фаъолияти ҳаррӯзаи ташкилоти бахши давлатӣ иштирок намоянд.

Моддаи 21. Гузориши аудитӣ

1. Гузориши аудитӣ - ҳуҷҷати расмии аудити дохилӣ мебошад, ки аз иттилоот оид ба доираи фарогирӣ ва мақсадҳои супориши аудиторӣ иборат буда, аз ҷумла хулосаҳои воқеӣ ва пешниҳодҳои аудиторро дар бар мегирад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

2. Баъди анҷом додани санҷиш аудиторҳои дохилӣ ё роҳбари гурӯҳи аудиторони дохилӣ уҳдадоранд дар давоми даҳ рӯз ду нусхаи ҳисобот хаттиро тайёр намоянд, ки як нусхаи он ба роҳбари ташкилоти бахши давлатии санҷидашуда супорида мешавад ва нусхаи дигараш, дар воҳиди сохтории аудити дохилӣ нигоҳ дошта мешавад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354, аз 17.12.2020 № 1747).

3. Шакл, мазмун ва тартиби пешниҳод намудани ҳисоботи аудитӣ дар дастурҳои методии мақоми ваколатдор муайян карда мешавад (ҚҶТ аз 23.07.2016 № 1354).

БОБИ 6.

МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 22. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки муқаррароти Қонуни мазкурро риоя намекунанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 23. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

21 июли соли 2010

№ 631

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН.

Мо шодем, ки Шумо нисбати Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таваҷҷуҳ зоҳир намудед.

Маркази миллии қонунгузорӣ мутобиқи Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 17 марти соли 2009, №637 таъсис ёфтааст.

Марказ муассисаи давлатии илмию таҳқиқотӣ, иттилоотию таҳлилӣ буда, ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тобеъ мебошад.

Вазифаҳои асосии Марказ таҳияи консепсияҳои такмили қонунгузорӣ ва лоиҳаҳои қонунҳо, таҳияи лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, таҳияи пешниҳодот оид ба мутобиқ намудани санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ бо Конститутсия ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, гузаронидани экспертизаи ҳуқуқии лоиҳаи қонунҳо, гузаронидани таҳлили таъсири танзимкунӣ, гузаронидани таҳқиқотҳои муқоисавию ҳуқуқии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қонунгузории давлатҳои хориҷӣ ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамкорӣ бо ташкилотҳои илмӣ, муассисаҳои таҳсилоти олии дохилӣ ва хориҷӣ, фаҳмондадиҳии муқаррароти асосии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, таҳия ва интишори тафсири илмию амалии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ мебошад. Инчунин, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифаҳои дигарро низ анҷом медиҳад.

Баҳри амалисозии вазифаҳои болозикр, Марказ иқтидорӣ назарраси эҷодӣ дорад. Аз он ҷумла, дар он 2 нафар доктори илмҳои ҳуқуқ, 5 нафар номзади илмҳои ҳуқуқ ва 10 нафар аспиранту унвонҷӯён фаъолият менамоянд. Ин имкон медиҳад, ки Марказ дар ҷараёни қонунгузорӣ иштирок намуда, барои аз ҷиҳати илмиву амалӣ асоснок намудани қонунҳо, мукаммалу мушаххас гардонидани механизми татбиқи онҳо мусоидат намояд.

Сомонаи расмии Марказ бо мақсади таъмини фаъолият, инкишофи низоми давлатии иттилооти ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дастрасии бемамониати он ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ, ташкилотҳо, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ташкил ва пеш бурда мешавад.

Бо умеди ҳамкориҳои судманд, директори

Маркази миллии қонунгузорӣ, номзади

илмҳои ҳуқуқшиносӣ, дотсент

Саидзода Иззатулло Ҳабибулло

Забон Тоҷикӣ

Баҳодиҳии муҳтаво:

Баҳои миёна: 4.5 (132 овоз)

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МАҚОМОТИ АМНИЯТИ МИЛЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

362

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

20.03.2008

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ МАҚОМОТИ АМНИЯТИ МИЛЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2008, №3, мод. 183; с. 2011, №6, мод. 457; с. 2013, №7, мод. 513, №12, мод. 886; с. 2014, №11, мод. 654; с. 2015, №7-9, мод.701; с. 2016, №3, мод. 138; с.2017, №1-2, мод. 7)

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 746, аз 22.07.2013 № 985, аз 28.12.2013 № 1042, аз 27.11.2014 № 1145, аз 8.08.2015 № 1213, аз 15.03.2016 № 1285, аз 24.02.2017 № 1384, аз 17.05.2018 № 1523, аз 17.12.2020 № 1734)

Қонуни мазкур ҳуқуқу ӯҳдадориҳо, таъинот, принсипҳо, вазифаҳо, самтҳои асосии фаъолият ва воситаҳои таъминоти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин вазъи ҳуқуқии кормандони онро муқаррар менамояд. (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

БОБИ 1.

МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон қисми таркибии системаи таъмини амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, дар доираи ваколатҳои ба онҳо додашуда амнияти шахс, ҷамъият ва давлатро аз таҳдидҳои дохилӣ ва берунӣ таъмин менамоянд.

Роҳбарии умумӣ ва назорати фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

Моддаи 2. Системаи мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон системаи ягонаи марказонидашударо ташкил медиҳанд, ки ба он дохил мешаванд:

-Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

-Қӯшунҳои сарҳадии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

-Раёсатҳо, хадамот, шӯъбаҳо, бахшҳо, марказҳо, гурӯҳҳои Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин раёсатҳо, шӯъбаҳо ва бахшҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (мақомоти минтақавии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон).

Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар тобеияти худ корхонаҳо, муассисаҳои таълимӣ, муассисаҳои ҳарбии тиббӣ, воҳидҳои ҳавопаймоӣ, марказҳои таълимоти махсус, гурӯҳҳои экспертӣ, воҳидҳои таъиноти махсус ва дигар муассисаву воҳидҳо дорад.

Дар мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис ва фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ки мақсадҳои сиёсӣ доранд, ҳамчунин ташвиқи ғояҳои онҳо манъ аст.

Моддаи 3. Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мақомоти таъиноти махсуси ҷумҳуриявӣ буда, дар доираи салоҳияти худ сиёсати давлатиро дар соҳаи амнияти миллӣ ва муҳофизати Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ намуда, танзим ва идоракуниро дар соҳаи таъмини амнияти шахс, ҷамъият ва давлат ба амал бароварда, дар ин соҳа фаъолияти дигар мақомоти ҷумҳуриявии идораи давлатиро ҳамоҳанг месозад, инчунин самтҳои асосии фаъолият ва вазифаҳои мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистонро бевосита амалӣ менамояд.

Ташкили фаъолияти Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Низомнома дар бораи Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, танзим карда мешавад.

Роҳбарии бевосита ва идоракунии фаъолияти оперативии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Раис ба ӯҳда дорад, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешавад. Фармон дар бораи ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани Раис барои тасдиқ ба ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мегардад. (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

Моддаи 4. Қӯшунҳои сарҳадии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Қӯшунҳои сарҳадии Ҷумҳурии Тоҷикистон сохтори таркибии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, фаъолияти он дар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Қӯшунҳои сарҳадии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон» амалӣ карда мешавад.

Моддаи 5. Мақомоти минтақавии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои иҷро намудани вазифаҳои худ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои алоҳида, қӯшунҳо ва қисмҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Агентии таъминоти амволи махсуси назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, нақлиёти роҳи оҳан ва ҳавопаймоӣ мақомоти худро дошта метавонад. (ҚҶТ аз 27.11.14с., №1145)

Роҳбарони мақомоти минтақавии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида аз тарафи Раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд.

Моддаи 6. Воҳидҳои таъиноти махсус

Воҳидҳои таъиноти махсус бо мақсади пешгирии амалҳои террористӣ, тахрибкорӣ ва дигар сӯиқасдҳои ҷинояткоронаи махсусан хавфнок, ки ба муқобили шахс, ҷамъият ва давлат равона карда шудаанд, таъсис дода мешаванд.

Моддаи 7. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мақомоти амнияти миллӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мақомоти амнияти миллӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1384)

Моддаи 8. Принсипҳои фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси принсипҳои зайл амалӣ мегардад:

-қонуният;

-эҳтиром, риояи ҳуқуқ, озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

-инсондӯстӣ;

-ягонагии системаи мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин мутамарказонии идоракунии онҳо;

-пинҳонкорӣ, истифодаи услубу воситаҳои ошкоро ва махфияти фаъолият;

-яккасардорӣ;

-баробарии ҳама дар назди қонун;

-беҳизбӣ.

Моддаи 9. Риояи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ

Дар фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба маҳдуд намудани ҳуқуқу озодиҳои шахс, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян кардааст, роҳ дода намешавад.

Агар шахс чунин шуморад, ки мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё шахсони мансабдори онҳо ҳуқуқ ва озодиҳои ӯро поймол кардаанд, метавонад аз амалҳои онҳо ба мақомоти болоии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, прокуратура ё суд шикоят кунад.

Маълумоте, ки дар раванди фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба ҳаёти шахсии инсон ба даст оварда мешаванд, аз ҷониби мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе розигии хаттии шахси воқеӣ ба ҳеҷ кас дода намешаванд, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

Дар ҳолати аз тарафи кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон поймол шудани ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд роҳбари мақоми дахлдори амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифадор аст барои ҳифз ва барқарор намудани ин ҳуқуқу озодиҳо, ҷуброни зарари расонидашуда ва ба ҷавобгарӣ кашидани шахсони гунаҳкор мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҳо андешад.

Шахсони мансабдори мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба суистифодаи ҳокимият ё баромадан аз ҳадди ваколати хизматӣ роҳ додаанд, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 10. Ҳифзи маълумот дар бораи мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хизмати ҳарбӣ (кор) қабул мешаванд, инчунин ба маълумоти махфии давлатӣ дар фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳ дода мешаванд, агар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар муқаррар накарда бошад, расмиёти додани иҷозатро ба чунин маълумот мегузаранд. Чунин расмиёт ӯҳдадории ифшо накардани сирри давлатиро низ дар бар мегирад. (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба маълумоти дорои сирри давлатӣ роҳ дода шудаанд, дар ҳолати ифшо ё гум кардани чунин маълумот мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд. (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

Ҳуҷҷатҳо ва маводи вобаста ба ҳайати шахсии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, шахсони ба тариқи махфӣ ба ин мақомот ёридиҳанда, инчунин дар бораи ташкил, тактика, принсипҳо ва воситаҳои анҷомдиҳии разведкаи хориҷӣ, фаъолияти зиддиразведкавӣ ва оперативӣ-ҷустуҷӯӣ дар бойгониҳои Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дошта мешаванд.

Парвандаҳои ҷиноятие, ки тобеияти тафтишашон ба мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон вогузор шудааст, баъди баррасии онҳо дар суд ва эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукм бо тартиби муайяннамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии байниидоравӣ дар бойгониҳои Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дошта мешаванд. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1384)

БОБИ 2.

ВАЗИФАҲО ВА САМТҲОИ АСОСИИ ФАЪОЛИЯТИ

МАҚОМОТИ АМНИЯТИ МИЛЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 11. Вазифаҳои асосии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Вазифаҳои асосии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон иборатанд аз:

-ҳифзи истиқлолият ва тамомияти арзии Ҷумҳурии Тоҷикистон, таъмини амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаҳои сиёсӣ, иқтисодӣ, ҳарбӣ-стратегӣ, илмӣ-техникӣ, иттилоотӣ ва экологӣ;

-додани маълумот ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо супориши ӯ ба мақомоти давлатии дахлдор ва дигар ташкилот вобаста ба масоили ҳолати амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

-таҳия ва амалӣ намудани чорабиниҳо барои мусоидат ба мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилот дар татбиқи чораҳои рушди сиёсӣ, иҷтимоию иқтисодӣ ва илмию техникии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

-дар доираи ваколатҳои худ ташкил ва амалӣ намудани разведкаи хориҷӣ;

-огоҳонӣ, ошкоркунӣ ва пешгирии фаъолияти разведкавӣ, зараровар ва дигар фаъолияти душманонаи хадамоти махсус ва ташкилоти давлатҳои хориҷӣ, инчунин шахсони алоҳида, ки барои расонидани зарар ба амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон равона карда шудаанд;

-муайян ва дар амал татбиқ намудани тартиб ва тарзу усулҳои гузаронидани таҳлили хавфҳои коррупсия дар мақомоти амнияти миллӣ (ҚҶТ аз 15.03.2016 с., №1285);

-дар доираи ваколатҳои худ мубориза бурдан бар зидди терроризм, ҷинояткории муташаккилона, қочоқ, муҳоҷирати ғайриқонунӣ, муомилоти ғайриқонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, силоњ, маводи атомӣ ва қисматҳои онҳо, инчунин дигар объектҳои назорати содиротӣ; (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

-мубориза бо ҳуқуқвайронкуниҳо, ҷиноятҳои коррупсионӣ ва иқтисодии хусусияти коррупсионидоштаи ба ҷиноятҳои тафтишоташон тобеи мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқаманд;

- огоҳонӣ, ошкоркунӣ, пешгирӣ ва кушодани ҷиноятҳое, ки таҳқиқ ва тафтиши пешакии онҳо мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба салоҳияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд;

-татбиқи ваколатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи сирри давлатӣ;

-таъмини мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилот бо алоқаи ҳукуматӣ ва оперативӣ, инчунин ташкил ва таъмини бехатарии криптографӣ ва муҳандисӣ-техникии алоқаи рамзӣ ва махфӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилоти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар хориҷи ҷумҳурӣ воқеанд, бурдани назорати давлатӣ аз болои ин фаъолият;

-таъмини ҳифзи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хушкӣ, фазо, дарёҳо, кӯлҳо ва обанборҳо, инчунин дар нуқтаҳои гузаргоҳи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

-таъмини амният ва ҳимояи объектҳои ҳифзи давлатӣ;

-дигар вазифаҳое,ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудаанд.

Моддаи 12. Самтҳои асосии фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Самтҳои асосии фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз инҳо иборат мебошанд:

- фаъолияти разведкавӣ;

- фаъолияти зиддиразведкавӣ;

- мубориза бар зидди фаъолияти террористӣ ва ҷинояткории муташаккилона; (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

- фаъолияти сарҳадӣ;

- ҳимояи шахсони алоҳидаи мансабдори давлатӣ, инчунин шахсони алоҳидаи мансабдори давлатҳои хориҷӣ ва ташкилоти байналмилалӣ, ки муваққатан дар ҷумҳурӣ қарор доранд (минбаъд – ҳимояи давлатӣ);

-таъмини амнияти объектҳои махсусан муҳими давлатӣ, инчунин намояндагиҳои давлатҳои хориҷӣ ва ташкилоти байналмилалӣ;

- ташкил намудани алоқаи ҳукуматӣ ва оперативӣ.

Самтҳои дигари фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд танҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда шаванд.

Фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, услубу воситаҳои истифодабарандаи онҳо набояд ба шахс, молумулки шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, инчунин ба муҳити зист зарар расонад.

Маълумот дар бораи ташкил, тактика, услуб, воситаҳои анҷомдиҳии фаъолияти разведкаи хориҷӣ, зиддиразведкавӣ ва дигар фаъолиятҳои мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба сирри давлатӣ мансубанд.

Моддаи 13. Фаъолияти разведкавӣ

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи салоҳияти худ фаъолияти разведкавиро дар соҳаҳои сиёсӣ, иқтисодӣ, ҳарбӣ-стратегӣ, илмӣ-техникӣ, иттилоотӣ ва экологӣ мутобиқи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти разведкавӣ анҷом медиҳанд.

Тартиби истифодаи услубҳо ва воситаҳои ғайриошкоро ҳангоми анҷомдиҳии фаъолияти разведкавӣ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Моддаи 14. Фаъолияти зиддиразведкавӣ

Фаъолияти зиддиразведкавӣ ин фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои худ барои огоҳонидан, ошкор намудан ва пешгирии фаъолияти разведкавӣ, тахрибкорӣ ва дигар фаъолияти душманонаи хадамоти махсус ва ташкилотҳои давлатҳои хориҷӣ, инчунин шахсони алоҳида мебошад, ки барои расонидани зарар ба амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон равона карда шудаанд.

Асосҳои пешбурди фаъолияти зиддиразведкавии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳоянд:

- мавҷуд будани маълумот дар бораи аломатҳои фаъолияти разведкавӣ ва дигар фаъолияти хадамоти махсус ва ташкилоти давлатҳои хориҷӣ, инчунин фаъолияти шахсони алоҳида, ки барои расонидани зарар ба амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон равона карда шудаанд;

- зарурати таъмин намудани амният дар соҳаи иҷтимоию иқтисодӣ, иншооти комплекси мудофиавӣ, нақлиёт ва алоқа, дигар иншооти стратегӣ, инчунин тадқиқоти афзалиятноки илмӣ;

- зарурати таъмини ҳифзи маълумоти дорои сирри давлатӣ;

-зарурати омӯзиши (санҷиши) шахсоне, ки ба мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба тариқи махфӣ ёрӣ мерасонанд ва ё ёрӣ додаанд.

Истифодаи усул ва воситаҳои ғайриошкорои гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ ҳангоми анҷомдиҳии фаъолияти зиддиразведкавӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

Моддаи 15. Мубориза бар зидди фаъолияти террористӣ ва ҷинояткории муташаккилона

(ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати огоҳонӣ, ошкоркунӣ, пешгирӣ ва кушодани фаъолияти террористӣ ва ифротгароӣ, ҷинояткории муташаккилона, ҳуқуқвайронкуниҳо, ҷиноятҳои коррупсионӣ ва иқтисодии хусусияти коррупсионидоштаи ба ҷиноятҳои тафтишоташон тобеи мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқаманд, қочоқ, муомилоти ғайриқонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, силоњ, маводи атомӣ ва қисмҳои онҳо, инчунин дигар объектҳои назорати содиротӣ, дигар ҷиноятҳое, ки таҳқиқ ва тафтишоти пешакии онҳо мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба салоҳияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон вогузор шудааст, инчунин оид ба огоҳонӣ, ошкоркунӣ ва пешгирии фаъолияти гурӯҳҳои муташаккилонаи ҷиноятӣ, иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) ва ташкилотҳои ба онҳо мусоидаткунанда, шахсони алоҳида ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ки мақсади бо роҳи зӯроварӣ нест ва тағйир додани сохти конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон, барангехтани кинаю адовати нажодӣ, миллӣ, маҳалгароӣ ва диниро доранд, чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯиро амалӣ менамоянд. (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

Дар мубориза бар зидди ҷинояткории муташаккилона мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ҳамкорӣ мекунанд. (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

Фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи мубориза бар зидди ҷинояткории муташаккилона мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад. (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

Моддаи 16. Фаъолияти сарҳадӣ

Самтҳои фаъолияти сарҳадӣ инҳоянд:

- ҳимоя ва муҳофизати Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади пешгирии ғайриқонунӣ убур намудан ва ғайриқонунӣ тағйир додани хатти гузариши Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, таъмин намудани иҷрои низоми Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, низоми сарҳадӣ ва низоми гузаргоҳҳои Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

- фаъолияти хизматӣ-ҷангии Қӯшунҳои сарҳадии мансуб ба фаъолияти пайваста, фаъол, аз рӯи вақту макон ба ҳам мувофиқа кардашуда, ки барои таъмини фаъолияти ҳарбӣ, оперативӣ (разведкавӣ, оперативӣ-ҷустуҷӯӣ), ҳарбии техникӣ, намояндагии сарҳадӣ, иттилоотию таҳлилӣ, маъмурӣ ва дигар намудҳои фаъолият, ки дар Сарҳади давлатӣ, дар доираи ҳудуди наздисарҳадӣ, ноҳияҳои наздисарҳадӣ, минтақаҳои масъул ва гузаргоҳҳои Сарҳади давлатӣ гузаронида мешаванд. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1384)

Гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ ва амалҳои мурофиавӣ-тафтишотӣ дар минтақаҳои сарҳадӣ ва хатти Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби мақомоти дигари ҳифзи ҳуқуқ дар мувофиқа бо мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

Моддаи 17. Ташкили алоқаи ҳукуматӣ ва оперативӣ

Фаъолият дар соҳаи алоқаи ҳукуматӣ ва оперативӣ, ки аз ҷониби мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад, инҳоро дар назар дорад:

- ташкил ва таъмини истифодабарӣ, амният, инкишоф ва такмилдиҳии алоқаи ҳукуматӣ, дигар намудҳои алоқаи махсус ва системаи маълумоти махсус барои мақомоти давлатӣ, аз он ҷумла дар давраҳои махсус;

- ташкил ва таъмини бехатарии криптографӣ ва муҳандисӣ-техникии алоқаи рамзӣ дар ҷумҳурӣ ва муассисаҳои хориҷии он;

- таъмини мақомоти олии ҳокимияти давлатӣ ва дигар мақомоти давлатӣ бо маълумоти махсус.

Моддаи 18. Фаъолият дар соҳаи ҳимояи давлатӣ

Фаъолият дар соҳаи ҳимояи давлатӣ, ки аз ҷониби мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад, таъмини амният ва муҳофизати объектҳои муҳофизатшавандаи давлатиро дар назар дорад.

Номгӯи объектҳои ҳимояи давлатӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

БОБИ 3.

ҲУҚУҚҲО ВА ӮҲДАДОРИҲОИ МАҚОМОТИ АМНИЯТИ МИЛЛИИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 19. Ҳуқуқҳои мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми иҷрои вазифаҳои ба зиммаи онҳо гузошташуда дар доираи салоҳияти худ ҳуқуқ доранд:

- бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ гузаронанд;

- бо шахсоне, ки розигии худро додаанд, ба тариқи махфӣ муносибатҳои ҳамкорӣ ба роҳ монанд;

- ба хадамоти махсус ва ташкилоти давлатҳои хориҷӣ, ки ба зарари амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти разведкавӣ, зараровар ва дигар фаъолияти душманона анҷом медиҳанд, инчунин ба гурӯҳҳои муташаккили ҷиноятӣ, иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) ва ташкилотҳои ба онҳо мусоидаткунанда ворид гарданд; (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

- оид ба ташкили амалиёти зиддитерористӣ қарорҳое қабул кунанд, ки иҷрояшон барои ҳамаи суъбектҳои бевосита бар зидди терроризм муборизабаранда ҳатмист;

- бо парвандаҳои ҷиноятие, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тафтишоти онҳо ба салоҳияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд, таҳқиқ ва тафтишоти пешакӣ баранд, изоляторҳои тафтишотӣ дошта, аз онҳо истифода баранд;

- ҳангоми гузаронидани чорабиниҳои вобаста ба огоҳонӣ ва пешгирии ҷиноятҳое, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба салоҳияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мансубанд, шахсони воқеиро барои роҳ надодан ба ҳаракатҳои ғайриқонунӣ расман огоҳ кунанд;

- аз мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва дигар ташкилот маълумот ва маводеро, ки барои иҷро намудани вазифаҳои дар назди мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузошташуда лозиманд, ба тариқи ройгон гиранд, ба системаҳои иттилоотӣ ва хазинаи маълумоти онҳо, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон додани онҳоро манъ кардааст, мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дошта бошанд;

- дар ҳолати таъхирнопазир воситаҳои нақлиёти мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, дигар ташкилот ва шахсони воқеиро (ба истиснои воситаҳои нақлиёти намояндагиҳои дипломатӣ, консулгариҳо, дигар намояндагиҳои давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байнамилалӣ) барои пешгирии ҷиноятҳо, таъқиб, дастгир ва интиқоли шахсоне, ки ҷиноят содир кардаанд ё ин ки дар содир намудани ҷиноят гумонбар ҳастанд, интиқоли шахсоне, ки ба гирифтани ёрии таъҷилии тиббӣ мӯҳтоҷанд, ба муассисаҳои тандурустӣ ва барои ба ҷои ҳодиса рафтан истифода баранд, инчунин дар ҳолати зарурӣ бо мақсадҳои хизматӣ воситаҳои алоқаи мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, дигар ташкилот ва шахсони воқеиро истифода баранд. Товони зиёни моддии расонидашуда тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пурра баргардонида мешавад;

- дар ҳолати мавҷуд будани асос барои гумон бурдани шахсони мансабдор ва воқеӣ дар содир намудани ҷиноятҳое, ки таҳқиқ ва тафтишоти пешакии онҳо ба салоҳияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мансубанд, ҳуҷҷатҳои шахсии онҳоро тафтиш кунанд ва чунин шахсонро дастгир намоянд;

- шахсони мансабдор ва дигар шахсони воқеиро даъват карда, доир ба парвандаҳо ва маводи дар истеҳсолоти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавҷудбуда аз онҳо баёнот гиранд;

- мустақилона ва дар асоси шартнома бо мақомоти давлатӣ, дигар ташкилот ва шахсони воқеӣ тадқиқоти илмӣ, корҳои лоиҳавӣ, ташхисӣ, сохтмонӣ ва истеҳсолӣ баранд, барои ҳамин мақсад мутахассисонро ҷалб намоянд;

- мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои истифодабарии фавқулодда хатҳои радиомавҷҳоро гиранд ва онҳоро бо воситаҳои радиоэлектронӣ ва таҷҳизоти баландбасомад барои эҳтиёҷоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва алоқаи ҳукуматӣ истифода баранд;

- аз болои истифодаи ҳама намудҳои воситаҳои афканишоти радиоэлектронӣ ва таҷҳизоти баландбасомад назорат баранд, истифодаи воситаҳои афканишоти радиоэлектрониро, ки бар хилофи қоидаҳои муайяншудаи муомилот бо маълумоти дорои сирри давлатӣ кор мекунанд, манъ кунанд;

- мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои пешгирии бидуни иҷозат паҳн намудани маълумоте, ки сирри давлатиро ташкил медиҳанд, чораҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ, техникӣ, барномавӣ, иттилоотӣ ва дигар чораҳоро андешанд;

- мувофиқи тартиби муайяншуда мустақилона ва якҷоя бо дигар мақомоти давлатӣ доир ба масъалаҳои ташкил, таъмини фаъолият ва амнияти алоқаи ҳукуматӣ, оперативӣ ва пӯшидаи мақомоти давлатӣ, инчунин дар соҳаи ҳифзи сирри давлатӣ санадҳои ҳуқуқӣ ба табъ расонанд;

- баҳри пӯшида нигоҳ доштани кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва фаъолияти онҳо, истифодаи шаҳодатномаҳои мансуб ба мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилот чораҳо андешанд, ташкилот ё ин ки воҳидҳои онҳоро, ки барои таъмини фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон заруранд, таъсис диҳанд, бо мақсади пӯшида доштани шахсияти кормандон, фаъолият ва мансубияти сохторҳои мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бино, нақлиёт, ҳуҷҷатҳои мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилотро истифода баранд, инчунин бо ин мақсад дигар чораҳои рамзбандӣ андешанд;

- бо шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бо мақсади истифодаи манзилҳои истиқоматӣ ва ғайриистиқоматии онҳо, ки барои таъмин ва ба амал баровардани фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон зарур мебошанд, мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шартномаҳо банданд;

- дар мувофиқа бо мақомоти корҳои дохилӣ, мақомот ва сохторҳои ҳолатҳои фавқулодда кормандони ин мақомот ва сохторҳоро барои рамзбандии чорабиниҳои гузаронидашавандаи махсус ва барои таъмини иҷрои вазифаҳои мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷалб кунанд;

- ҷиҳати таъмини амнияти шахсӣ, аз ҷумла ҳифзи қувва ва воситаҳои мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин пешгирии амалҳои ғайриқонунии хадамоти махсус ва ташкилотҳои давлатҳои хориҷӣ, гурӯҳҳои муташаккилонаи ҷиноятӣ, иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) ва ташкилотҳои ба онҳо мусоидаткунанда, инчунин шахсони алоҳида, манъ намудани иҷозати онҳо ба маълумоте, ки аз ҷониби мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифз карда мешаванд, чораҳо андешанд; (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

- мувофиқи тартиби муайяншуда воҳидҳои таъиноти махсуси мубориза бар зидди терроризм ва ҷинояткории муташаккилона таъсис диҳанд; (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

- бо мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилот барои ворид намудани техникаи махсус, воситаҳои алоқа, аслиҳа, воситаҳои нақлиёт, техникаи ҳарбӣ, қисмҳои онҳо, молу мулки ҳарбӣ-техникӣ ва дигар маводи моддӣ дар доираи маблағҳои барои ин мақсад аз буҷети ҷумҳуриявӣ ҷудошуда шартнома банданд ва аз онҳо оид ба иҷрои ӯҳдадориҳои шартномавӣ маълумот гиранд; (ҚҶТ аз 27.11.14с., №1145)

- барои эҳтиёҷоти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон манзил, бино, иншоот ва дигар молу мулки ғайриманқул гиранд, инчунин тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз хизмати алоқаи электронӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода баранд; (ҚҶТ аз 27.11.14с., №1144)

- нигоҳдории давлатии маводи оперативӣ, тафтишотӣ ва дигар маводро, ки ба фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд, амалӣ намоянд, тартиби бақайдгирӣ, нигоҳдорӣ ва истифодаи онҳоро муайян кунанд;

- таҷҳизоти типографӣ ва воситаҳои чопкунӣ дошта бошанд, адабиёти махсус, дастурҳои таълимӣ ва аёниро вобаста ба фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон тайёр ва чоп кунанд;

- бо хадамоти махсус, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар ташкилотҳои давлатҳои хориҷӣ, ташкилотҳои байналмилалӣ ҳамкорӣ кунанд, бо онҳо дар асоси муносибати дутарафа маълумоти оперативӣ, воситаҳои махсус ва дигар воситаҳоро тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мубодила кунанд;

- дар масъалаҳои ҳамкорӣ бо хадамоти махсус, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар ташкилотҳои давлатҳои хориҷӣ, мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шартномаҳои байналмилалӣ банданд;

- бо мақсади баланд бардоштани самаранокии мубориза бар зидди ҷиноятҳои дорои хусусияти байналмилалӣ намояндагони расмии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар мувофиқа бо хадамоти махсус ё мақомоти ҳифзи ҳуқуқи ин давлатҳо тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба давлатҳои хориҷӣ фиристанд;

- ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ, ташкилотҳои байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон узви онҳо мебошад, инчунин корхонаҳои саноати мудофиа дар доираи меъёри муқаррарнамудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кормандонро ба сафари хизматӣ равон намоянд.

Моддаи 20. Ӯҳдадориҳои мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадоранд фаъолиятеро, ки санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба салоҳияти онҳо вогузор кардаанд, иҷро намоянд.

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон инчунин ӯҳдадоранд:

- ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо супориши ӯ ба дигар мақомоти давлатӣ дар бораи таҳдид ба амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон иттилоот диҳанд;

- фаъолияти разведкавӣ, зараровар ва дигар фаъолияти душманонаи хадамоти махсус ва ташкилоти давлатҳои хориҷӣ, шахсони алоҳидаро, ки барои расонидани зарар ба амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон равона шудааст, инчунин ҷиноятҳоеро, ки таҳқиқ ва тафтиши пешакии онҳо мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба салоҳияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон вогузор шудааст, огоҳ, ошкор ва пешгирӣ намоянд, инчунин шахсонеро, ки чунин ҷиноятҳоро содир намудаанд ё ин ки дар содир намудани онҳо гумонбар ҳастанд, ҷустуҷӯ намоянд;

- бар зидди терроризм ва экстремизм, қочоқ, инчунин ҷинояткории муташаккилона дар мақомоти давлатӣ, корхонаҳо, муассисаҳо ва дигар ташкилот, новобаста аз шакли моликият, ки ба манфиати амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дахолат мекунанд, мубориза баранд; (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

- бо мақсади таъмини зиддиразведкавии сохторҳо ва қӯшунҳои вазоратҳо ва идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон чорабиниҳо таҳия ва амалӣ намоянд;

- дар доираи ваколатҳои худ амнияти объектҳои иҷтимоӣ-иқтисодӣ, комплекси мудофиавӣ, нақлиёт, алоқа ва дигар объектҳои стратегӣ, инчунин тадқиқоти муҳими илмиро таъмин намоянд;

- вобаста ба огоҳонӣ, ошкоркунӣ ва пешгирии фаъолияти террористӣ ва экстремистӣ чорабиниҳои профилактикӣ, низомӣ, ташкилӣ ва дигар чорабиниҳоро таҳия ва амалӣ намоянд, системаи идоравии зидди амалҳои террористиро таҳия ва мукаммал намуда, онҳоро дар ҳолати омодабош нигоҳ доранд;

-вобаста ба парвандаҳои ҷиноятие, ки қонун ба зиммаи онҳо вогузор кардааст, таҳқиқ ва тафтиши пешакӣ гузаронанд;

- бо мақсади огоҳкунӣ ва пешгирии ҷиноятҳое, ки таҳқиқ ва тафтиши пешакии онҳо мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон вогузор шудааст, чорабиниҳо гузаронанд;

- бақайдгирӣ ва баҳисобгирии ҷиноятҳоеро, ки таҳқиқ ва тафтиши пешакии онҳо мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон вогузор шудааст, шахсонеро, ки онҳоро содир намудаанд, инчунин шахсонеро, ки бо гумонбарӣ дар содир намудани чунин ҷиноятҳо санҷида мешаванд, мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом диҳанд;

- дар ҳолатҳои муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми қабул намудани қарор оид ба барасмиятдарории (аз нав барасмиятдарории) додани иҷозат ба сирри давлатӣ, додани иҷозат ба корҳои вобаста ба истифодабарии объектҳои барои ҳаёт ва саломатии одамон, инчунин муҳити зист хавфнок, оид ба таъмини амнияти кормандони мақомоте, ки фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯиро амалӣ мекунанд ва шахсоне, ки ба онҳо ёрӣ мерасонанд, оид ба таъмини муҳофизати иштирокчиёни мурофиаи ҷиноятӣ чорабиниҳои санҷишӣ гузаронанд; (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1384)

- дар бораи таҳдид ба амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон маълумот дастрас намуда, онро таҳлил кунанд ва ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намоянд, ба вазорату идораҳои дахлдор хабар диҳанд;

- фаъолияти таъмини амнияти чорабиниҳои ҷамъиятӣ-сиёсӣ, динӣ ва дигар чорабиниҳои оммавиро, ки дар онҳо Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар шахсони мансабдори олии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок мекунанд, ҳамоҳанг ва роҳбарӣ кунанд;

- мавҷҳои воситаҳои радиоэлектрониро, ки корашон ба амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳдид меорад, инчунин мавҷҳоеро, ки бо мақсадҳои ғайриқонунӣ истифода мешаванд, ошкор кунанд, дар доираи ваколатҳои худ баҳисобгирии хусусиятҳои воситаҳои мавҷпаҳнкунии радиоэлектрониро анҷом диҳанд;

- дар доираи ваколатҳои худ дар ҳалли масъалаҳои ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид ва аз ҳудуди он хориҷ шудани шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, инчунин низоми будубоши шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок намоянд; (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1384)

- вобаста ба таъмини тайёрии ҷангӣ ва омодабошии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон чорабиниҳо татбиқ намоянд, қувва ва воситаҳоро барои амал дар ҳолати сар задани ҳодисаҳои фавқулодда дар ҷумҳурӣ ё ин ки дар давлатҳои ба он ҳамсарҳад дар замони осоишта омода намоянд;

- дар доираи ваколатҳои худ дар таъмини низоми ҳолати фавқулодда ва низоми ҳолати ҷангӣ иштирок намоянд;

- кадрҳоро тайёр намоянд, аз ҷумла тарбия, бозомӯзонӣ ва такмили ихтисоси кадрҳоро ташкил кунанд;

- муҳофизати намояндагиҳои дипломатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар хориҷа аз ҳисоби хизматчиёни ҳарбии хизмати ҳатмии Қӯшунҳои сарҳадии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин намоянд.

Моддаи 21. Истифодаи силоњ, воситаҳои махсус ва қувваи ҷисмонӣ

Кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозати нигоҳдорӣ, бо худ гирифта гаштани силоњи оташфишон, лавозимоти ҷангӣ ва воситаҳои махсусро доранд. Дар ҳолатҳои зерин онҳо ҳуқуқ доранд силоњ, воситаҳои махсус ва қувваи ҷисмонӣ, аз он ҷумла усулҳои ҷанги танбатанро истифода баранд:

- барои ҳимояи шаҳрвандон аз ҳамлае,ки ба ҳаёт ва саломатии онҳо хатар дорад, инчунин озодкунии гаравгонон;

- барои зада гардонидани ҳамла ба шахсоне, ки ҳимояи онҳо ба кормандони мақомоти амнияти миллӣ супурда шудааст, вақте ки ҳаёт ва саломатии ҳимояшавандагон зери хатар аст;

- барои зада гардонидани ҳамлае, ки ба ҳаёт ва саломатии корманди мақомоти амнияти миллӣ ва аъзои оилаи вай таҳдид мекунад;

- барои зада гардонидани ҳамлаи гурӯҳи мусаллаҳ ба хона, бино, иншоот ва воситаҳои нақлиёте,ки аз тарафи мақомоти амнияти миллӣ ҳимоя карда мешаванд;

- барои дастгир намудани шахсе, ки муқобилияти мусаллаҳона менамояд ё ҳангоми содир намудани ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин ғофилгир мешавад ё ҷинояткоре, ки аз ҳабс гурехтааст, инчунин шахси мусаллаҳе,ки аз иҷрои талаботи қонунӣ дар бораи супурдани силоњ саркашӣ мекунад;

- дар ҳолати мудофиаи зарурӣ ё зарурати ниҳоӣ;

- барои додани бонги хатар ё даъват ба ёрӣ;

- барои нигоҳ доштани воситаҳои нақлиёт бо роҳи зарар расонидан ба онҳо, агар ронанда ҳаёт ва саломатии шаҳрвандонро дар зери хатари воқеӣ гузорад ва ба талабот дар бораи истодан итоат накунад;

- барои безарар гардонидани ҳайвоне, ки ба ҳаёт ва саломатии одамон таҳдид мекунад.

Пеш аз истифодаи силоњ ва воситаҳои махсус бояд дар ин бора огоҳӣ дода шавад.

Бе огоҳӣ истифода бурдани силоњ дар сурати ҳамлаи ногаҳонӣ ё мусаллаҳона, ҳамла бо истифодаи техникаи ҳарбӣ, воситаҳои нақлиёт, аппаратҳои парвозкунанда,киштиҳои дарёгард, гурехтан аз ҳабс бо силоњ ё истифодаи воситаҳои нақлиёт, фирори шахсони дар ҳабс буда аз воситаҳои нақлиёт ҳангоми ҳаракати онҳо, инчунин барои озодкунии гаравгонон сурат мегирад.

Истифодаи силоњ ва воситаҳои махсус нисбати занон,шахсони дорои нишонаҳои аёни маъюбӣ ва ноболиғон, вақте ки синну соли онҳо зоҳир ё маълум мебошад, манъ аст, ба ғайр аз мавридҳое,ки тавассути онҳо ҳамлаи мусаллаҳона ё ҳамлаи гурӯҳӣ содир мешавад.

Дар сурати зарурати истифодаи силоњ корманди мақомоти амнияти миллӣ бояд барои таъмини бехатарии шаҳрвандони гирду атроф ва ба зарардидагон расонидани ёрии таъҷилии тиббӣ чораҳо андешад.

Дар бораи ҳар як ҳодисаи истифодаи силоњ ва воситаҳои махсус, ки боиси зиёнрасонии ҷисмонӣ гардидааст, бетаъхир, аммо на дертар аз 24 соат ба прокурор хабар дода мешавад.

Кормандони мақомоти амнияти миллӣ ҳуқуқ доранд барои пешгирии ҷиноят ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо, дастгир намудани шахсоне,ки ҷиноят ва ҳуқуқвайронкуниҳоро содир намудаанд, бартараф намудани мухолифат бо талабҳои қонунии кормандони мақомоти амнияти миллӣ, ҳимояи худ аз қувваи ҷисмонӣ,аз ҷумла усулҳои ҷанги тан ба тан, воситаҳои мавҷуда истифода намоянд, агар воситаҳои дигари ғайримаҷбурӣ иҷрои вазифаҳои ба зиммаи онҳо гузошташударо таъмин накунанд.

Моддаи 22. Ҳамкории мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дигар мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ташкилотҳои давлатҳои хориҷӣ ва дигар ташкилоту шахсони воқеӣ

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти худро дар ҳамкорӣ бо дигар мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ташкилотҳои давлатҳои хориҷӣ ва дигар ташкилоту шахсони воқеӣ иҷро менамоянд.

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои худ дар ҳолатҳои дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда метавонанд қувваю воситаҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро вобаста ба таъмини амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода баранд.

Мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилот, инчунин шахсони мансабдори онҳо вазифадоранд дар доираи ваколатҳои худ ба мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар иҷрои вазифаҳои бо Қонуни мазкур дар назди онҳо гузошташуда ёрӣ расонанд. Барои паҳн намудани маълумот оид ба фаъолияти разведкавӣ, зиддиразведкавӣ ва оперативӣ-ҷустуҷӯӣ, инчунин дигар маълумот дар бораи амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон шахсони мансабдори давлатӣ ва дигар ташкилот мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон хизматрасонии алоқаи почта, ҳама намудҳои алоқаи барқии дар доираи системаи алоқаи ягонаи миллӣ амалкунандаро (ба истиснои системаҳои дигари идоравӣ, ки баромад ба муштарии истифодабарии умум надоранд) анҷом медиҳанд, бо талаботи мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифадоранд ба ҳайати маҷмӯи дастгоҳҳо, таҷҳизоти иловагии сертификатсияшуда ва воситаҳои барномавӣ дохил кунанд, дар ҳолати мавҷуд будани иҷозати суд ба таҷҳизоти махсус барои гирифтани маълумот аз шабакаи алоқа иҷозат диҳанд, инчунин дигар шароитҳои заруриро барои гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ аз тарафи мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон фароҳам созанд.

Бо мақсади ҳалли масъалаҳои таъмини амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида метавонанд ба дигар мақомоти давлатӣ ва ташкилот бо монондан дар хизмат дар мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон сафарбар карда шаванд.

Ҳамкории мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо хадамоти махсус, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар ташкилоти давлатҳои хориҷӣ мувофиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад.

БОБИ 4.

КОРМАНДОНИ МАҚОМОТИ АМНИЯТИ МИЛЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ВА ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ ОНҲО

Моддаи 23. Кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби хизматчиёни ҳарбӣ ва ҳайати шаҳрвандӣ пурра карда мешаванд. Хизматчиёни ҳарбии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон (ба истиснои хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбӣ барои онҳо ҳатмист), инчунин шахсони аз ҳисоби ҳайати шаҳрвандӣ, ки ба вазифаи хизматчии ҳарбӣ таъин мешаванд, кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд.

Корманди мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон шахсе шуда метавонад, ки танҳо шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад, забони давлатиро донад, ки аз рӯи қобилияти шахсӣ ва корӣ, синну сол (барои ҳайати афсарӣ - то сисола, барои ҳайати сержантию прапоршикӣ - то сиюпанҷсола ), таҳсилот (барои ҳайати афсарӣ – олӣ, барои ҳайати сержантию прапоршикӣ – миёнаи умумӣ ва миёнаи касбӣ) ва вазъи саломатиаш ӯҳдадориҳои ба ӯ гузошташударо иҷро карда тавонад. (ҚҶТ аз 28.06.11с., №746; ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1384)

Хизматчиёни ҳарбии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон хизмати ҳарбиро мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи адои хизмати ҳарбӣ бо назардошти ҳолатҳои дар Қонуни мазкур муайяншуда, вобаста бо хусусиятҳои ӯҳдадориҳои ба онҳо вогузошташуда адо мекунанд.

Ҳайати шахсии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин муассисаҳои таълимӣ ва дигар ташкилот, қисмҳои ҳарбӣ ва дигар сохторҳо, ки дар тобеияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон (ба истиснои ҳайати хизматрасонии биноҳо) мебошанд, аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Ҳуқуқ ва вазифаҳои кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

Ба хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон доштани шаҳрвандии давлати дигар, инчунин шахсан ё ин ки ба воситаи миёнаравон ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул шудан манъ мебошад. Хизматчии ҳарбии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба пеш бурдани фаъолияти музднок дар ду ҷой (ба истиснои зарурати хизматӣ) ба ғайр аз фаъолияти илмӣ, омӯзгорӣ ва эҷодӣ агар онҳо барои иҷро намудани вазифаҳои хизматӣ монеъ нашаванд, ҳуқуқ надорад. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1384)

Шароити меҳнатии кормандони ғайриҳарбии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад.

Моддаи 24. Ҳифзи ҳуқуқи кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолати иҷро намудани вазифаҳои хизматӣ намояндаи ҳокимият буда, таҳти ҳимояи давлат қарор доранд. Ҳеҷ кас ҳуқуқи ба фаъолияти хизматии кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон монеа шуданро надорад.

Иҷро накардан ё ин ки монеъ шудан ба иҷрои талаботи қонунии корманди мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, паст задани шаъну шарафи ӯ, таҳдид, зӯроварӣ ё ин ки сӯиқасд ба ҳаёт, саломатӣ ва моликияти ӯ, инчунин дигар ҳаракатҳо, ки барои иҷрои вазифаҳои ӯ монеъ мешаванд, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси ба ҷавобгарӣ кашидан мешаванд.

Кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи таваккали асосноки касбиро доранд. Чунин таваккал асоснок ҳисобида мешавад, агар амали содиршуда ҳақиқатан аз ҳолатҳои мавҷуда бар омада, мақсади қонунӣ бе содир намудани чунин ҳаракат муяссар намегашт ва корманде, ки таваккал кардааст, ҷиҳати пешгирии расонидани зарар дар ҳолати ба миён омада тамоми чораҳои имконпазирро ба амал баровардааст.

Кормандони маѕомоти амнияти миллии Їуміурии Тоїикистон іуѕуѕ доранд іангоми иїрои вазифаіои хизматњ аз наѕлиёти їамъиятњ (ба истиснои такси) ройгон истифода намоянд. Тартиби пўшонидани хароїот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии наѕлиётиро Іукумати Їуміурии Тоїикистон муайян менамояд (ЅЇТ аз 17.12.2020 № 1734).

Кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон,ки бехатарии объектҳои нақлиётро таъмин менамоянд, ҳангоми иҷрои ӯҳдадориҳои хизматӣ барои ройгон савор шудан ба поезд, киштиҳои обӣ ва ҳавоӣ мутобиқи шартҳо ва тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд,ҳуқуқ доранд.

Маълумот дар бораи кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки вазифаҳои махсусро дар хадамоти махсус ва ташкилотҳои давлатҳои хориҷӣ, дар гурӯҳҳои муташаккили ҷиноятӣ, иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) ва ташкилотҳои ба онҳо мусоидаткунанда иҷро мекунанд (мекарданд), сирри давлатиро ташкил дода, танҳо бо розигии хаттии онҳо дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ғайримахфӣ гардонида мешаванд. (ҚҶТ аз 8.08.15 с., № 1213)

Моддаи 25. Таъмин намудани амнияти шахсии кормандони амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аъзои оилаи онҳо

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифадоранд амнияти шахсии кормандон ва аъзои оилаи онҳоро аз таҷовузи ҷиноятӣ ба ҳаёт, саломатӣ, шаъну шараф ва молумулки онҳо, ки бо фаъолияти хизматии онҳо алоқаманд мебошад, таъмин намоянд.

Чораҳо доир ба таъмини амнияти шахсии кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аъзои оилаи онҳо дар ҳолатҳои хатари воқеӣ ба ҳаёт, саломатӣ ва моликияти онҳо татбиқ карда мешаванд.

Барои таъмин намудани ҳифзи ҳаёт, саломатӣ ва моликияти кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аъзои оилаи онҳо бо назардошти ҳолатҳои мушаххас чораҳои зерин татбиқ карда мешаванд:

- ҳифзи шахсӣ, ҳифзи манзили истиқоматӣ ва моликият;

- додани силоњ ба кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба аъзои оилаи онҳо бошад воситаҳои махсуси ҳимояи шахсӣ ва огоҳкунӣ оид ба хатар;

- муваққатан ба ҷои бехавф кӯчонидан;

- бо розигии корманд ва аъзои оилаи ӯ барои идомаи хизмат ( кор) ба ҷои дигар гузаронидан, иваз намудани ҷои таҳсил ё ин ки кӯчонидан ба ҷои дигари истиқомат;

- дигаргун намудани маълумоти шиноснома ё иваз намудани ҳуҷҷатҳо.

Бо мақсади иҷрои чораҳои амнияти шахсӣ мақомоти амнияти миллӣ метавонанд мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ чораҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ гузаронанд.

Моддаи 26. Ҳифзи иҷтимоии кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳуқуқҳо, кафолатҳо ва ҷубронҳои давлатӣ бархӯрдоранд, инчунин вазъи ҳуқуқии тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбӣ» муқарраршударо бо назардошти хусусиятҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур доро мебошанд.

Ҳангоми дохил шудан ба хизмати ҳарбии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мутахассисони баланддараҷа, ки мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба онҳо эҳтиёҷ доранд, фаъолияти кории онҳо барои таъин намудани нафақа аз ҳисоби ду соли фаъолияти умумии кории онҳо ба як соли хизмати ҳарбӣ ҳисобида мешавад. Номгӯи ихтисосҳо ва талаботи тахассусии шаҳрвандоне, ки ба хизмати ҳарбӣ ба мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил шудаанд, барои ба ҳисоб гирифтани собиқаи меҳнатӣ ба собиқаи хизмати ҳарбӣ дар шароитҳои имтиёзнок аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Таъминоти пулии кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз маоши моҳонаи вазифавӣ ва маоши моҳона барои рутбаи ҳарбӣ, ки маоши моҳонаи таъминоти пулии кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ташкил медиҳад, иловапулӣ барои собиқаи хизмат ва дигар иловапулиҳо иборат мебошад. Андоза ва тартиби пардохти таъминоти пулии кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

БОБИ 5.

ТАЪМИНОТ ВА ВОСИТАҲОИ МАҚОМОТИ АМНИЯТИ МИЛЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 27. Таъмини иттилоотии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои ба амал баровардани фаъолияти худ мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон системаҳои иттилоотӣ, системаҳои алоқа ва системаҳои интиқоли ахбор, воситаҳои ҳифзи маълумот, аз ҷумла воситаҳои ҳифзи криптографиро тайёр, таъсис мекунанд ва истифода мебаранд, инчунин система ва хазинаҳои иттилоотии мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилотро мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мебаранд.

Тартиби бақайдгирӣ ва истифодабарии маълумот дар бораи ҳуқуқвайронкуниҳои содиршуда, ки ба масъалаи амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дахолат мекунанд, инчунин маълумот дар бораи фаъолияти разведкавӣ, зараровар ва дигар фаъолияти душманонаи хадамоти махсус ва ташкилоти давлатҳои хориҷӣ, шахсони алоҳида, ки ба зарари амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон равона карда шудаанд, дар асоси санадҳои меъёрии ҳуқуқии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 28. Воситаҳои мусаллаҳгардонӣ ва таҷҳизотонии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон воситаҳои мусаллаҳгардонӣ ва таҷҳизотонӣ, аз ҷумла воситаҳои махсуси техникӣ ва дигар воситаҳо, силоњи ҷангии барои мусаллаҳгардонии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабулшуда, инчунин дигар силоњ хизматӣ, шаҳрвандӣ ва лавозимоти ҷангии мансуб ба онҳоро мегиранд ва истифода мебаранд.

Гирифтан, фурӯхтан, супоридан, берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бурдан ва ба ҷумҳурӣ ворид намудани силоњу аслиҳа ва таҷҳизот, аз ҷумла воситаҳои махсуси техникӣ ва дигар воситаҳо, силоњи оташфишон ва лавозимоти ҷангӣ, ки барои истифода дар фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин шудаанд, дар асоси тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 29. Маблағгузорӣ ва таъминоти моддӣ-техникии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Маблағгузории мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ва дигар манбаъҳои муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Таъминоти моддӣ-техникии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо роҳи гирифтани воситаҳои зарурии моддӣ-техникӣ ҳам аз бозори дохилӣ ва ҳам аз бозори берунӣ ба амал бароварда мешаванд.

Таъмини сохторҳои Раёсати ҳарбии зиддиразведкавии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо воситаҳои нақлиёт, сӯзишворӣ ва равғанҳои молиданӣ, воситаҳои алоқа, силоњ, муҳофизат, манзилҳои хизматӣ, инчунин кормандони ин сохторҳо бо таъминоти молумулкӣ, манзилҳои зисти хизматӣ, хизматрасонии тиббӣ аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо ва воҳидҳои ҳарбӣ, ки дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шудаанд, амалӣ карда мешавад. (ҚҶТ аз 27.11.14с., №1145)

Мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фонди манзили истиқоматии хизматӣ дошта метавонанд.

БОБИ 6.

МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 30. Назорати қонуният дар фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Назорати риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳоро дар фаъолияти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва прокурорҳои тобеи ӯ дар доираи ваколатҳояшон амалӣ менамоянд.

Моддаи 31. Масъулияти кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Корманди мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои вайрон кардани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, суистифода аз мансаб, баромадан аз ҳадди ваколатҳои хизматӣ, иҷро накардан ё иҷрои номатлуби вазифаҳои ба зиммааш гузошташуда мутобиқи тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад. Кормандони мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои вайрон намудани тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим аз мансаб озод карда мешаванд (ҚҶТ аз 17.05.2018 с., № 1523).

Ҳангоми аз ҷониби корманди мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон поймол шудани ҳуқуқу манфиатҳои шаҳрвандон, корхонаю муассиса ва ташкилотҳо, расонидани зарар ба онҳо мақоми дахлдори амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифадор аст барои барқарор намудани ин ҳуқуқҳо чора андешад ва бо талаби шаҳрванд ба таври расмӣ аз ӯ узр пурсад. Товони зиёни расонидашуда тибқи қонунгузории гражданӣ ҷуброн карда мешавад.

Моддаи 32. Оид ба беэътибор донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мақомоти амнияти давлатӣ»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мақомоти амнияти давлатӣ» (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1998, №10, моддаи 107; №23-24, моддаи 358; соли 2000, №11, моддаи 519; моддаи 529; соли 2001, №4, моддаи 134; соли 2006, №3, моддаи 151) беэътибор дониста шавад.

Моддаи 33. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе

20 марти соли 2008

№ 362

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ИҶТИМОИИ ШАҲРВАНДОНЕ, КИ БАР АСАРИ ФАЛОКАТИ НЕРӮГОҲИ БАРҚИ АТОМИИ ЧЕРНОБИЛ ЗАРАР ДИДААНД

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

242

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

05.03.2007

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ИҶТИМОИИ ШАҲРВАНДОНЕ, КИ БАР АСАРИ ФАЛОКАТИ НЕРӯГОҲИ БАРҚИ АТОМИИ

ЧЕРНОБИЛ ЗАРАР ДИДААНД

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2007, №3, мод.175; соли 2008, №10, мод.820)

(Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 439, аз 17.12.2020 № 1742)

БОБИ I. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мақсади Қонуни мазкур

Мақсади Қонуни мазкур ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои шахсоне мебошад, ки дар минтақаҳои таъсири омилҳои номусоиди бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил 26 апрели соли 1986 бавуҷудомада зарар дидаанд ва ё дар рафъи оқибатҳои ин фалокат ширкат варзидаанд, инчунин кӯдаконе, ки падар ё модарашон ба таъсири шуоъхӯрии радиатсионӣ ва таъсири ирсӣ дучор гардидаанд.

Моддаи 2. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- дастгирии давлатии шаҳрвандони бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарардида (минбаъд - шаҳрвандони зарардида) – низоми чораҳои иҷтимоӣ, иқтисодӣ, ҳуқуқӣ, тиббӣ ва ташкилию техникии аз тарафи давлат кафолат додашудае, ки оқибатҳои манфии таъсири радиатсиониро ҷуброн карда, ҳифзи саломатии шаҳрвандони зарардида ва шароити мусоиди зиндагии онҳоро таъмин менамоянд;

- минтақаи ҷудокунӣ - минтақае, ки солҳои 1986-1987 минтақаи 30-километра номида шуда, аз соли 1988 бошад, минтақаи зарардидаи ҳудудҳои Федератсияи Россия, Украина ва Белоруссия ном гирифт, ки аз он ҷо аҳолӣ тибқи меъёрҳои бехатарии радиатсионӣ соли 1986 кӯчонида шуда буд;

-андозаи шуоъафканӣ - андозаи қувваи афканишоти иондор, ки бо назардошти ҳассосияти узву бофтаҳои гуногун ба бадан таъсир расонидааст;

- бемории шуоъ - беморие, ки ҳангоми шуоъхӯрии организми инсон таҳти таъсири аз ҳадди имконпазир зиёди радиатсия ба вуҷуд меояд;

- кӯчонидани аҳолӣ - аз ҷойҳои хавфнок муваққатан ба ҷойҳои бехавф кӯчонидани аҳолӣ.

Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи иҷтимоии шаҳрвандоне, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи иҷтимоии шаҳрвандоне, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд, ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад. (КҶТ аз 17.12.2020 № 1742)

Моддаи 4. Гурӯҳҳои шаҳрвандоне, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд

Ба гурӯҳҳои шаҳрвандоне, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд, шахсони зерин дохил мешаванд:

а) шахсоне, ки дар вақти фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил дар минтақаи ҷудокунӣ истиқомат мекарданд, дар минтақаи ҷудокунӣ сафари хизматӣ доштанд, хизматчиёни ҳарбӣ ва ҳайати шахсии фармондеҳиву қатории мақомоти корҳои дохилӣ, ки дар ин минтақа хизмат кардаанд, инчунин шахсоне, ки соли 1986 ва солҳои минбаъда аз минтақаи ҷудокунӣ, ки ҷои зисти доимиашон буд, ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ихтиёран кӯчида омадаанд ё кӯчонида шудаанд, аз ҷумла кӯдаконе, ки ҳангоми кӯчидан дар батни модар буданд;

б) шаҳрвандоне, ки дар рафъи оқибатҳои фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил иштирок кардаанд, аз ҷумла:

- шаҳрвандони муваққатан ба сафари хизматӣ фиристода, ки дар рафъи оқибатҳои фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил иштирок кардаанд ва (ё) дар ин давра дар ҳудуди минтақаи ҷудокунӣ бо дигар корҳо машғул буданд;

- хизматчиёни ҳарбӣ, аз ҷумла низомиёни шомили ҷузъу томҳои махсуси наҷотбахш ва шахсони ӯҳдадори ҳарбӣ, ки махсус барои ҳамин мақсад даъват шуда, сарфи назар аз маҳалли ҷойгиршавӣ ва иҷрои корҳои вобаста ба рафъи оқибатҳои фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил ҷалб гардида буданд, инчунин шахсони роҳбарикунанда ва ҳайати қатории мақомоти корҳои дохилӣ, ки солҳои 1986-1991 дар минтақаи ҷудокунӣ хизмат мекарданд ва (ё) дар нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил бо дигар корҳо машғул буданд;

в) шахсони дар бандҳои «а» ва «б» ҳамин модда нишондодашуда, ки ба бемории шуоъзада ва бемориҳои дигари вобаста ба фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил ё корҳои рафъи оқибатҳои ин фалокат гирифтор шудаанд;

г) шахсони дар бандҳои «а» ва «б» ҳамин модда нишондодашуда, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил ё корҳои рафъи оқибатҳои ин фалокат маъюб шудаанд;

д) кӯдаконе, ки аз падар ё модари зарардида, инчунин наврасоне, ки тибқи хулосаи мақомоти салоҳиятдори тиббӣ аз наслҳои минбаъдаи гирифтори бемориҳои ирсии вобаста ба фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил таваллуд ёфтаанд;

е) оилаҳои бесаробонмондаи шахсоне, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд.

Моддаи 5. Дастгирии давлатии ҳифзи иҷтимоии шаҳрвандоне, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд

Дастгирии давлатии ҳифзи иҷтимоии шаҳрвандони зарардида дар асоси тадбирҳои зерин ба роҳ монда мешавад:

- бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброни товони зараре, ки ба саломатии шаҳрвандони ҷудогона расидааст;

- ба қайд гирифтани шахсони зарардида ва тартиб додани феҳристи давлатии тиббии ченкунии андозаи шуоъафканӣ;

- таҳия ва амалӣ гардонидани механизмҳои муайянкунии сабабҳои беморӣ ва маъюбӣ бар асари оқибати ин фалокат;

- таҳия ва амалигардонии усули илман асосноки ҳисоби ҷудогонаи андозаи шуоъхӯрии шаҳрвандон аз лаҳзаи сар задани ин фалокат;

- муайян намудани мақоми шахсоне, ки гирифтори таъсири фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил шудаанд, инчунин таҳия ва амалӣ намудани чораҳо барои ҳифзи иҷтимоии онҳо вобаста ба гурӯҳҳои муқарраршудаи зарардидагон;

- ташкили механизми имтиёзноки фаъолияти муассисаҳои тиббии давлатӣ , санаторию курортӣ, ки масъалаҳои ҳифзи саломатии шаҳрвандони зарардидаро бевосита ҳаллу фасл мекунад;

- бо мақсади маблағгузории иловагӣ барои ҳифзи иҷтимоии шаҳрвандони зарардида ташкил намудани фондҳои махсус;

- амалӣ намудани дигар имтиёзҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

БОБИ II.

ҲУҚУҚҲОИ ШАҲРВАНДОНЕ, КИ БАР АСАРИ ФАЛОКАТИ НЕРӮГОҲИ БАРҚИ АТОМИИ ЧЕРНОБИЛ ЗАРАР ДИДААНД

Моддаи 6. Ҳуқуқи шаҳрвандони бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарардида ба ҳифзи саломатӣ

Шаҳрвандони зарардида дар муассисаҳои тиббии давлатӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳифзи саломатӣ ҳуқуқ доранд.

Иштирокчиёни рафъи оқибатҳои фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил, ки саломатиашон осеб надидааст, ҳар сол аз муоинаи тиббӣ ба таври ройгон дар муассисаҳои тиббии давлатӣ мегузаранд.

Моддаи 7. Ҳуқуқи шаҳрвандони бар асари фалокати нерӯгоҳи зарардида ба ҷубронпулӣ ва имтиёзҳо

Давлат ба шаҳрвандони зарардида ҷубронпулӣ ва имтиёзҳои дар Қонуни мазкур пешбинишударо кафолат медиҳад.

Агар шаҳрвандони зарардида бо якчанд асос ба гирифтани ҷубронпулӣ ва имтиёзҳои дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда ҳуқуқ дошта бошанд, ба онҳо ҳуқуқи интихоби яке аз ин ҷубронпулӣ ва ё имтиёзҳо дода мешавад.

Шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванди зарардида, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон доимӣ истиқомат мекунанд, аз ҷубронпулӣ ва имтиёзҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур ва шартномаҳои байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, истифода мебаранд.

Моддаи 8. Ҷубронпулӣ ва имтиёзҳо ба шаҳрвандоне, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд

Ба шаҳрвандони зарардида ҷубронпулӣ ва имтиёзҳои зерин муқаррар карда мешаванд:

- кӯмаки тиббии ройгон дар доираи барномаи кафолатҳои давлатии кӯмаки тиббию санитарии ройгон ба аҳолӣ, гирифтани дорувории ройгон (аз рӯи дастури духтур), табобат ва шинонидани дандонҳои сунъии ройгон ба зарардидагон (ба истиснои қолабҳо аз фулузоти қиматбаҳо);

- табобати ройгони ҳарсолаи санаторию курортӣ ё пардохти ҷубронпулӣ ба андозаи арзиши миёнаи роҳхат дар дохили Ҷумҳурии Тоҷикистон барои шахсони дар бандҳои «а», «б» ва «в» моддаи 4 Қонуни мазкур нишон додашуда аз ҷои кор ва барои шахсони дар бандҳои «г», «д» ва «е» моддаи 4 Қонуни мазкур аз мақомоти ҳифзи иҷтимоии маҳалли зист;

- пардохти ҳаққи хизмати алоқа (ғайр аз гуфтугӯҳои телефонии байнишаҳрӣ ва байналмилалӣ), хизмати коммуналӣ (оби гарм ва гармкунӣ, оби хунук), баровардани партовҳо ва хизматрасонии фонди манзилӣ (50 фоиз);

- нигоҳ доштани андозаи маоши пешина ҳангоми гузаронидан ба кори каммузд тибқи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- хизматрасонӣ аз тарафи шӯъбаи ҳифзи иҷтимоӣ дар хона ба шахсони барҷомонда ва маъюб дар сурати набудани хешу табори наздики онҳо;

- бо пешниҳоди шаҳодатнома дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истифодаи ройгон аз нақлиёти ҷамъиятӣ (ба истиснои таксӣ), рафтуо кардан барои табобат бо нақлиёти роҳи оҳан ва ҳавоӣ барои шахсони дар бандҳои "а". "б" ва "в" моддаи 4 Қонуни мазкур пешбинишуда дар ҳаӣми 50 фоиз, барои шахсони дар банди "г" моддаи 4 Қонуни мазкур пешбинишуда тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил. Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1742);

- истифодаи рухсатии навбатии ҳарсолаи пардохтшаванда дар вақти барои онҳо мусоид, инчунин гирифтани рухсатии иловагии музднок ба муддати 14 рӯзи тақвимӣ;

- додани ҷубронпулии ҳарсола ба оилаҳои бесаробонмондаи шахсони бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарардида дар ҳаҷми арзиши миёнаи роҳхати санаторию курортӣ;

- пардохти хароҷоти рӯзмарра ҳангоми сафар барои муоинаи тиббӣ ҷиҳати муайян намудани таъсири шуоъафканӣ;

- пардохти кӯмакпулии яквақтаи ҳарсола дар ҳаҷми се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ба шахсони дар бандҳои «а», «б» ва «в» моддаи 4 муайяншудаи Қонуни мазкур;

- ба муассисаҳои давлатии таълимии миёнаи махсус ва олӣ тибқи квотаҳои муқарраргардида дохил шудани фарзандони шаҳрвандони зарардида;

- дар хона – интернатҳои кӯҳансолон, маъюбон ва интернатҳои махсусгардонидашуда бе навбат ҷойгир намудани шаҳрвандони зарардида;

- истифода аз қарзҳои имтиёзнок бо мақсади харидан ва ё сохтмони хонаи истиқоматӣ (аз ҷумла қарзи ипотекӣ);

- таъмини нафақаи имтиёзнок тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- истифода аз дигар имтиёзҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

Тартиби пардохти ҷубронпулӣ ва имтиёзҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

Моддаи 9. Хизматрасонии тиббӣ ба шаҳрвандоне, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд

Шаҳрвандони дар моддаи 4 Қонуни мазкур зикршуда, инчунин кӯдакони баъди фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил таваллудшудаи онҳо, ки дар он маврид шуоъафкании радиоактивӣ метавонист ба онҳо низ таъсир расонад, бояд ҳатман таҳти мушоҳидаи тиббии доимӣ қарор гиранд. Барои ба қайд гирифтани ин шахсон феҳристи давлатӣ тартиб дода мешавад.

Хизматрасонии тиббӣ ба шаҳрвандони зарардида ва мушоҳидаи диспансерии онҳо аз тарафи муассисаҳои нигаҳдории тандурустии давлатӣ дар ҷои истиқомат ё кори онҳо амалӣ гардонида мешавад. Хизматрасонии махсуси тиббии ин гурӯҳи шаҳрвандонро муассисаҳое таъмин месозанд, ки номгӯи онҳо, тартиби хизматрасонии тиббӣ, инчунин гузаронидани мушоҳидаи тиббии доимии онҳо аз тарафи мақоми ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Сабабҳои бемории шаҳрвандони зарардидаи дар моддаи 4 Қонуни мазкур зикршударо, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил бемор ва маъюб гардидаанд, комиссияҳои экспертии тиббию меҳнатие (КЭТМ) муқаррар менамоянд, ки онҳоро мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис додааст.

Шаҳрвандоне, ки бо қарори шӯрои экспертӣ ва комиссияҳои экспертии тиббию меҳнатӣ (КЭТМ) розӣ нестанд, ҳуқуқ доранд ҷиҳати баррасии такрории парванда ба Комиссияи экспертии тиббию меҳнатии ҷумҳуриявӣ муроҷиат намоянд.

Моддаи 10. Ҳифзи иҷтимоӣ, хизматрасонии тиббӣ ва солимгардонии кӯдакону наврасон

Ба кӯдакону наврасони бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарардида, ки дар банди «д» моддаи 4 Қонуни мазкур зикр гардидаанд, имтиёзҳои зерин муқаррар карда мешавад:

- гузаронидани мушоҳидаи ҳатмии тиббии ҳарсолаи ройгон дар муассисаҳои тиббии давлатӣ;

- таъмини ройгони доруворӣ (аз рӯи дастури духтур) барои табобати дармонгоҳии кӯдакон ва занҳои ҳомиладори бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарардида;

- табобати ройгон тибқи дастури тиббӣ дар муассисаҳои санаторию курортии соҳаи дахлдор;

- рафтуои ройгони кӯдакон дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамроҳи падар ё модар, васӣ ё парастор бо нақлиёти роҳи оҳан, дар ноҳияҳое, ки роҳи оҳан надоранд, бо нақлиёти ҳавоӣ ё нақлиёти байнишаҳрӣ то муассисаи табобатӣ ва санаторию курортӣ;

- ҳузури модар бо кӯдаки бемор дар муассисаҳои табобатӣ бо пешниҳоди духтур дар давраи табобат;

- таъмин кардани кӯдакони зарардида бо озуқа, аз ҷумла дар мактабҳо ва кӯдакистонҳо бо арзиши миёнаи аз тарафи мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ муайяншуда.

Кӯдаконе, ки осеби ба падар ё модарашон расида ба онҳо гузаштааст, аз имтиёзҳои дар Қонуни мазкур пешбинишуда истифода мебаранд.

Ба падар ё модари кӯдакони то 16-солаи бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарардида имтиёзҳои зерин муқаррар карда мешаванд:

- пардохти варақаи корношоямӣ барои нигоҳубини кӯдаки бемор ба андозаи 100 фоизи маоши миёнаи падар ё модар;

- пардохти 100 фоизаи варақаи корношоямӣ ба падар ё модаре, ки ба кӯдаки бемор дар муассисаи табобатӣ дар давоми табобат ҳамроҳӣ менамояд.

Тартиби хизматрасонии тиббӣ ва солимгардонии кӯдакону наврасонро, ки дар моддаи мазкур нишон дода шудаааст, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 11. Кафолатҳои иловагӣ ба шаҳрвандоне, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд

Кафолатҳои иловагиро ба шаҳрвандони зарардида Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии маҳаллӣ, шахсони мансабдор, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо новобаста ба шакли моликият дар доираи салоҳияташон оид ба беҳбудии шароити моддию маишӣ, маънавӣ, хизматрасонии тиббӣ, инчунин амалӣ намудани фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар ҳолатҳо нисбати шаҳрвандони зарардида чораҳои иловагӣ меандешанд.

Моддаи 12. Маблағгузории чорабиниҳои ҳифзи иҷтимоии шаҳрвандоне, ки бар асари фалокати нерӯгоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд

Чорабиниҳои ҳифзи иҷтимоии шаҳрвандони зарардида аз ҳисоби манбаъҳои зерин маблағгузорӣ мешаванд:

- аз маблағи буҷети давлатӣ;

- аз маблағи фондҳои мақсаднок;

- аз хайрияи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

- аз дигар манбаъҳои маблағгузорие, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст.

Моддаи 13. Танзими муносибатҳо вобаста ба таъмини нафақа

Муносибатҳо вобаста ба таъмини нафақаи шаҳрвандони зарардида ва аъзои оилаи онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба танзим дароварда мешаванд.

БОБИ III.

МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 14. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 15. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э.Раҳмонов

ш.Душанбе, 5 марти соли 2007

№ 242

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ ХИЗМАТЧИЁНИ ҲАРБӢ

Забон Тоҷикӣ

Замима:

word

pdf

zip

Таснифгар:

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

Рақам:

Мақомот:

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

01.03.2005

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ ХИЗМАТЧИЁНИ ҲАРБӢ

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2005, №3, мод. 130; с. 2006, №3, мод. 150; с. 2008, №6, мод. 449, №10, мод. 799; с. 2012, №8, мод. 822; с. 2014, №11, мод. 661; с. 2018, №1, мод. 11; с. 2020, №12, мод. 911)

(Қонуни ҶТ аз 3.03.2006 № 155, аз 18.06.2008 № 391, аз 6.10.2008 № 418, аз 01.08.2012 № 885, аз 27.11.2014 № 1152, аз 2.01.2018 № 1479, аз 17.12.2020 № 1737, 25.06.2021 № 1787, аз 13.11.2023 № 1991)

Қонуни мазкур дар асоси Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқу озодиҳо, масъулияту вазифаҳои хизматчиёни ҳарбӣ, инчунин асосҳои сиёсати давлатиро дар соҳаи ҳимояи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанд ва аъзои оилаи онҳоро муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

БОБИ I. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбӣ

1. Вазъи ҳуқуқии (статуси) хизматчиёни ҳарбӣ маҷмӯи ҳуқуқу озодиҳои кафолатдодаи давлат, ҳамчунин масъулияту вазифаҳои хизматчиёни ҳарбӣ мебошад, ки Қонуни мазкур, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд.

2. Хизматчиёни ҳарбӣ дорои ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, бо маҳдудкунии муайяне мебошанд, ки Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни мазкур, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

Ба зиммаи хизматчиёни ҳарбӣ вазифаи омодагии ҷангӣ барои ҳимояи мусаллаҳона ва ҳимояи мусаллаҳонаи Ҷумҳурии Тоҷикистон гузошта шудааст, ки он бо зарурати иҷрои бечунучарои ин вазифа дар ҳар шароит, аз ҷумла бо таҳдиди хатар барои ҳаёт вобаста мебошад. Вобаста ба хусусиятҳои махсуси вазифаҳое, ки ба зиммаи хизматчиёни ҳарбӣ гузошта шудаанд, ба онҳо имтиёзу кафолат ва ҷубронпулиҳо дода мешаванд.

Хусусиятҳои вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро дар давраи сафарбарӣ, ҳолатҳои фавқулода ё ҷангӣ, инчунин дар шароити низоъҳои мусаллаҳона ё ҳангоми баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ адо мекунанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, танзим карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

3. Ба хизматчиёни ҳарбӣ ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи шахсият, шаҳрвандӣ ва вазъи ҳуқуқии онҳо дода мешаванд.

Тартиби ба хизматчиёни ҳарбӣ додани хуҷҷатҳои номбурда ва маблағгузории чорабиниҳои вобаста ба додани онҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

4. Хизматчиёни ҳарбӣ барои нигоҳдорӣ, гирифта гаштан ва истифода бурдани силоҳ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152).

5. Мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва ташкилотҳо ҳуқуқ доранд дар доираи ваколатҳои худ ба хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд шаҳрвандон) ва аъзои оилаи онҳо имтиёзу кафолат ва ҷубронпулиҳои иловагӣ муқаррар намоянд.

Моддаи 2. Шаҳрвандоне, ки дорои вазъи ҳуқуқии хизматчии ҳарбӣ мебошанд

1. Хизматчиёни ҳарбӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи уҳдадории ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ" хизмати ҳарбиро адо менамоянд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

Ба ҷумлаи хизматчиёни ҳарбӣ инҳо мансубанд:

афсарон, прапоршикҳо, курсантҳои муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ, сержантҳо ва аскарон (минбаъд - хизматчиёни ҳарбӣ).

2. Шаҳрвандон вазъи ҳуқуқии хизматчии ҳарбиро аз ибтидои хизмати ҳарбӣ соҳиб шуда, баъди анҷоми хизмати ҳарбӣ аз он маҳрум мегарданд.

3. Барои шаҳрвандоне, ки ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъват шудаанд, вазъи ҳуқуқии хизматчии ҳарбӣ дар ҳолатҳо ва бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

4. Барои шаҳрвандоне, ки хизмати ҳарбиро дар қисмҳои ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ (минбаъд- ИҶШС), дигар сохторҳои ҳарбии ИҶШС ва давлатҳои иштирокчии Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил то таҳти салоҳияти Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардидани сохторҳои ҳарбии номбурда адо намудаанд ва ба хизмати ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаштаанд, имтиёзу кафолат ва ҷубронпулиҳое, ки Қонуни мазкур, қонунҳо, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо шарти мавҷуд будани шартномаҳои дахлдори байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф намудааст, нигоҳ дошта мешаванд.

5. Вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро дар ҳудуди давлатҳое, ки дар қисми чоруми моддаи мазкур зикр нашудаанд, ҳамчунин хизматчиёни ҳарбие, ки ба қувваҳои мусаллаҳи давлатҳои номбурда бо тартиби ҳамкории ҳарбӣ фиристода шудаанд, мутобиқи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

6. Имтиёзу кафолат ва ҷубронпулиҳое, ки Қонуни мазкур, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ менамоянд, ба инҳо муқаррар карда мешаванд:

- ба хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо;

- ба шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбии давлатҳои иштирокчии Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил рухсат шудаанд ва ба аъзои оилаи онҳо.

- ба шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳи собиқ ИҶШС, қӯшунҳои сарҳадӣ, дохилӣ ва роҳи оҳан, қӯшунҳои мудофиаи гражданӣ, мақомот ва қӯшунҳои мақомоти бехатарии давлат, дигар сохторҳои ҳарбии ИҶШС рухсат шудаанд ва аъзои оилаи онҳо.

7. Ба аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанду ба онҳо имтиёзу кафолат ва ҷубронпулиҳо дода мешаванд, агар дар Қонуни мазкур, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад, инҳо мансубанд:

- ҳамсар;

- фарзандони ба балоғат нарасида;

- фарзандони аз 18-сола боло, ки то расидан ба синни 18 солагӣ маъюб шудаанд;

- фарзандони то 23-сола, ки аз рӯи шакли таҳсили рӯзона дар муассисаҳои таълимии рӯзона таҳсил мекунанд;

- шахсоне, ки дар таъминоти хизматчиёни ҳарбӣ қарор доранд.

8. Ба хизматчиёни ҳарбӣ ва шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанд, собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватанӣ ва иштирокчиёни амалиётҳои ҷангӣ дар ҳудуди дигар давлатҳо, собиқадорони хизмати ҳарбӣ, ҳамчунин собиқадороне, ки ӯҳдадории хизмати ҳарбиро дар давраи сафарбарӣ, ҳолатҳои фавқулода ё ҷангӣ, инчунин дар шароити низоъҳои мусаллаҳона ё ҳангоми баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ иҷро намудаанд, тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мумкин аст имтиёзу кафолат ва ҷубронпулиҳои иловагӣ муқаррар карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479, аз 13.11.2023 № 1991).

9. Кафолатҳои ҳуқуқию иҷтимоии шаҳрвандони ноболиғе, ки дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии миёнае (пурра) таҳсил мекунанд, ки барномаҳои иловагии таълимиашон дорои мақсади омодагии ҳарбӣ мебошанд, бо қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

10. Барои хизматчиёни ҳарбие, ки асир афтодаанд ё гаравгон гирифта шудаанд, ҳамчунин дар мамлакатҳои бетараф боздошт шудаанд, вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбӣ нигоҳ дошта мешавад. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва фармондеҳии ҳарбӣ ӯҳдадоранд барои озод намудани хизматчиёни ҳарбии номбурда мутобиқи меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ тадбирҳо андешанд. Ба хизматчиёни ҳарбии номбурда маош, таъминоти моддӣ ва дигар навъҳои таъминот, ки ба ҳамсар ё дигар аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбии бо онҳо ҳамроҳ истиқоматкунанда бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон то пурра муайян шудани ҳолати асир афтодан ё гаравгон гирифтан, боздошти хизматчиёни ҳарбӣ ё озодшавии онҳо дода мешаванд.

11. Хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатӣ шуда ва аъзои оилаи онҳо, ки мутобиқи Қонуни мазкур ба имтиёз, кафолат ва ҷубронҳо ҳуқуқ доранд, аз имтиёз, кафолат ва ҷубронҳои мувофиқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин санадҳои меъёрии ҳуқуқии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ барои шаҳрвандон муқаррарнамуда истифода мебаранд. Агар шахсони номбурда дар як вақт ҳуқуқи гирифтани ин ё он имтиёз, кафолат ва ҷубронҳоро мувофиқи якчанд асосҳо дошта бошанд, ба онҳо мувофиқи интихобашон дар як асос, бо истиснои ҳолатҳои махсуси пешбининамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон имтиёз, кафолат ва ҷубронҳо дода мешаванд.

Моддаи 3. Кафолати ҳифзи ҳуқуқию иҷтимоии хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанд ва аъзои оилаи онҳо

1.Қонуни мазкур барои хизматчиёни ҳарбӣ системаи ягонаи ҳифзи ҳуқуқию иҷтимоӣ, ҳамчунин таъминоти моддӣ ва дигар навъҳои таъминотро бо назардошти вазифаҳои ҳарбии ишғолкарда, рутбаҳои ҳарбии додашуда, мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии имтиёзнок, иҷрои вазифаҳо, шароит ва тартиби адои хизмати ҳарбии онҳоро муқаррар менамояд.

2. Ҳифзи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсат шуда ва аъзои оилаи онҳо вазифаи давлатӣ буда, дар қонунҳо, дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ ифода ёфтани ҳуқуқу имтиёз, кафолат ва ҷубронпулиҳои шахсони номбурда ва дигар чораҳо оид ба ҳифзи иҷтимоӣ ва ҳамчунин тартиби ҳуқуқии амалӣ намудани онҳоро пешбинӣ менамояд.

3. Ҳифзи иҷтимоии хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсат шуда ва аъзои оилаи онҳо вазифаи давлатӣ буда, инҳоро пешбинӣ менамояд:

- амалӣ намудани ҳуқуқу имтиёзҳо, кафолат ва ҷубронпулиҳои онҳо аз ҷониби мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти идоракунии ҳарбӣ ва мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ;

- мукаммалгардонии тартиб ва қоидаҳои ҳифзи иҷтимоии шахсони номбурда;

- ҳифзи ҳаёт ва саломатии онҳо, ҳамчунин дигар чораҳое, ки ба ташкили шароити ҳаёту фаъолияти ба хусусиятҳои хизмати ҳарбӣ дахлдор ва нақши он дар ҷамъият равона шудаанд.

4. Амалӣ намудани чораҳои ҳифзи ҳуқуқию иҷтимоии хизматчиёни ҳарбӣ ва шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда ва аъзои оилаи онҳо ба зиммаи мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, судҳо, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар доираи ваколатҳои онҳо гузошта шуда, ҳамчунин вазифаи командирон (сардорон) (минбаъд , командирон) мебошад. Ба амалӣ намудани ҳуқуқи хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда ва аъзои оилаи онҳо ҳамчунин метавонанд мутобиқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ мусоидат намоянд.

5. Ҳеҷ кас ҳуқуқ надорад, ки ҳуқуқу озодиҳои ба хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда ва аъзои оилаи онҳо кафолатдодаи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни мазкурро маҳдуд созад. Шахсони мансабдори мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва ташкилотҳо, ҳамчунин командироне, ки барои иҷро накардани вазифаҳо доир ба амалӣ намудани ҳуқуқи хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда ва аъзои оилаи онҳо гунаҳкоранд, мутобиқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

Ҳангоми амалӣ намудани даъват ба хизмати ҳарбӣ, ҳамчунин ҳангоми рухсат шудани хизматчиёни ҳарбӣ аз хизмати ҳарбӣ давлат иҷрои ӯҳдадориҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро кафолат медиҳад.

Моддаи 4. Асосҳои ҳуқуқии вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбӣ

Асосҳои ҳуқуқии вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбӣ аз Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни мазкур, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф намудааст, иборат мебошанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

БОБИ II Ҳуқуқ ва озодиҳои хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда ва аъзои оилаи онҳо

Моддаи 5. Ҳифзи ҳаёт, озодӣ, шараф ва эътибори хизматчиёни ҳарбӣ

(Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991)

1. Хизматчиёни ҳарбӣ таҳти ҳимояи давлат қарор доранд. Ҳеҷ кас ҳуқуқ надорад, ки ба фаъолияти хизматии хизматчиёни ҳарбӣ, ба истиснои шахсоне, ки тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин оинномаҳои умумиҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд-оинномаҳои умумиҳарбӣ) ваколатдоранд, дахолат кунад.

2. Таҳқири хизматчиёни ҳарбӣ, зӯроварӣ ва таҳдиди истифода бурдани зӯрӣ, суиқасд ба ҳаёту саломатӣ, шаъну шараф, манзилу молу мулки онҳо, ҳамчунин дигар амалиёте (беамалие), ки ҳуқуқи онҳоро бинобар иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ вайрон мекунад ва паст мезанад, мутобиқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси ҷавобгарӣ мебошанд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152).

3. Хизматчиёни ҳарбӣ аз ҷумла ба сифати ҷазои интизомӣ бо нигоҳ доштан дар гауптвахта, танҳо мувофиқи асосҳо ва бо тартибе, ки қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, оинномаҳои умумиҳарбӣ пешбинӣ намудаанд, метавонанд боздошт гарданд ва ё ба ҳабс гирифта шаванд.

Дар ҳолатҳои боздошти хизматчиёни ҳарбӣ берун аз ҷойгиршавии қисми ҳарбие, ки дар он хизмати ҳарбиро адо мекунанд, мақомоти идоракунии ҳарбӣ ва мақомоти прокуратураи ҳарбӣ таъҷилан огоҳ карда мешаванд. Дар мавриди оғози кори ҷиноятӣ ва ба ҳабс гирифтани хизматчии ҳарбӣ таъҷилан волидайнаш огоҳ карда мешаванд.

4. Бо мақсади таҳкими интизоми ҳарбӣ, тартибот ва қонуният дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои ҳарбии дигар, инчунин барои пешгирии муносибатҳои ғайриоинномавӣ дар қисмҳои ҳарбӣ (дар ҷойҳои будубоши хизматчиёни ҳарбӣ) бояд камераҳои назорати видеоӣ насб карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

Моддаи 6. Озодии сухан, виҷдон ва мазҳаб

1. Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқҳои худро ба озодии сухан, изҳори афкору ақида, имконияти дастрас ва паҳн кардани иттилоот амалӣ намуда, ҳуқуқ надоранд, ки сирри давлатиро ифшо карда, фармони командирро муҳокима ва танқид намоянд.

2. Иштироки хизматчиёни ҳарбӣ дар корпартоиҳо, пикетҳо, нофармониҳои оммавии зиддидавлатӣ ва дигар амалиёти эътирозӣ ё ташкили онҳо, инчунин дигар намуди қатъкунии иҷрои вазифаҳои хизмати ҳарбӣ ҳамчун воситаи ҳаллу фасли масъалаҳои ба хизмати ҳарбӣ алоқаманд, манъ аст.

3. Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқ доранд муносибати худро нисбат ба дин мустақилона муайян намоянд, алоҳида ва ё якҷоя бо дигарон ҳар гуна динро пайравӣ намоянд ва ё пайравӣ накунанд.

4. Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқ надоранд аз рӯи эътиқоди динии худ аз иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ даст кашанд ва ваколатҳои хизматии худро барои таблиғоти ин ё он дин истифода намоянд.

5. Хизматчиёни ҳарбӣ дар вақтҳои озод будан аз хизмати ҳарбӣ ҳуқуқ доранд ҳамчун шахси алоҳида ба ибодат машғул шуда, дар маросимҳои динӣ иштирок намоянд.

6. Ташкили иттиҳодияҳои динӣ ва ҳизбҳои сиёсӣ дар қисми ҳарбӣ манъ аст.

Моддаи 7. Ҳуқуқи гаштугузори озодона ва дигар кардани маҳалли хизмати ҳарбӣ

1. Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқи гаштугузори озодона карданашонро бо назардошти аз тарафи онҳо нигоҳ доштани омодагии ҷангии қисмҳои ҳарбӣ ва саривақт ҳозир шудан ба маҳалли хизмати ҳарбӣ амалӣ мегардонанд.

Ҳуқуқи гаштугузор кардан дар ҳудуди қисми ҳарбӣ, берун баромадан аз ҳудуди гарнизоне, ки дар ҳудуди он хизмати ҳарбиро адо менамоянд, бо оинномаҳои умумиҳарбӣ муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

2. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро ба тарзи ихтиёрӣ адо менамоянд, ҳуқуқ доранд маҳалли хизмати ҳарбиашонро дигар кунанд, аз он ҷумла ба маҳалли дигар бо назардошти шартҳои адои хизмати ҳарбӣ, аҳволи саломатии хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо (дар асоси хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ) ва дигар асосҳои муқаррарнамудаи Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати ҳарбӣ барои адои хизмати ҳарбӣ гузаранд.

Моддаи 8. Ҳуқуқи иштирок дар идоракунии корҳои давлатӣ ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ

1.Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқ доранд тибқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти маҳалли ҳикимияти давлатӣ интихоб намоянд ва интихоб шаванд, дар райъпурсӣ, ҳамчунин дигар шаклҳои амалӣ гардонидани худидораи маҳаллӣ иштирок намоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

Хусусиятҳои вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбие, ки ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ интихоб шудаанд, мутобиқи, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

2. Дохил шудани хизматчиёни ҳарбӣ ба ҳизбҳои сиёсӣ ё ташкилотҳои ҷамъятӣ, ки мақсади сиёсӣ доранд, манъ аст, инчунин узвият ба онҳо дар давраи адои хизмати ҳарбӣ боздошта мешавад.

Моддаи 9. Ҳуқуқ ба меҳнат

1. Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқи меҳнатро вобаста ба адои хизмати ҳарбӣ амалӣ мегардонанд.

2. Тартиби баҳисобгирии мӯҳлати умумии хизмати ҳарбӣ, ҳамчунин мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии имтиёзнокро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

3. Мӯҳлати қарор доштани шаҳрвандон дар хизмати ҳарбӣ бо тартиби ихтиёрӣ ба собиқаи умумии корӣ ва ба собиқаи кор аз рӯи ихтисоси онҳо аз ҳисоби як рӯзи хизмати ҳарбӣ баробар ба як рӯзи корӣ ҳисобида мешавад, мӯҳлати қарор доштани шаҳрвандон дар хизмати ҳарбӣ мувофиқи даъват (аз ҷумла афсароне, ки ба хизмати ҳарбӣ даъват мешаванд) бошад - як рӯзи хизмати ҳарбӣ баробар ба ду рӯзи корӣ ҳисоб карда мешавад.

4. Мӯҳлати адои хизмати ҳарбии хизматчиёни ҳарбӣ дар вазифаҳои ҳарбие, ки бо афзоиши хатар барои ҳаёту саломатӣ вобастаанд, ҳангоми муқаррар намудани нафақаи пиронсолӣ вобаста бо шароитҳои махсуси меҳнат ё нафақаи мӯҳлати хизмат, мутобиқи феҳристи дахлдори тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба собиқаи махсус ҳисоб карда мешавад.

5. Ба собиқаи умумии меҳнатии ҳамсарони хизматчиёни ҳарбии бо тартиби ихтиёрӣ хизмати ҳарбиро адокунанда, ки барои муқаррар намудани нафақа зарур аст, ҳамаи давраи истиқомат бо ҳамсар то соли 1997 новобаста ба маҳалли ҷойгиршавии қисмҳои ҳарбӣ, аз соли 1998 дар маҳалҳое, ки онҳо натавонистаанд бинобар набудани имкониятҳои бо кор таъминкунӣ мувофиқи ихтисос меҳнат кунанд ва бо тартиби муқарраршуда бекор дониста шудаанд, ҳамчунин давраҳое, ки ҳамсари хизматчиёни ҳарбӣ-шаҳрвандон маҷбур буданд мувофиқи вазъи саломатии фарзандон, вобаста бо шароити истиқомат дар маҳалли хизмати ҳарбии ҳамсарон кор карда натавонистанд, агар мувофиқи хулосаи муассисаи ҳифзи саломатӣ фарзандони онҳо ба нигоҳубини доимӣ эҳтиёҷ доштаанд, ҳисоб карда мешаванд. Давраҳои зикршуда фосилаи собиқаи меҳнатиро, ки барои гирифтани мададмаош аз рӯи суғуртаи иҷтимоӣ зарур аст, катъ намекунад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

6. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро дар маҳалҳои баландкӯҳ ва маҳалҳои дорои шароити номусоиди иқлимӣ ё экологӣ, ё берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин дар вазифаҳои ҳарбие, ки бо таҳдиди хатар барои ҳаёту саломатӣ вобастаанд, адо мекунанд, тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумхурии Тоҷикистон имтиёзу кафолат ва ҷубронпулиҳои иловагӣ муқаррар карда мешаванд.

Феҳристи ин ноҳияву маҳалҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, номгӯи вазифаҳои ҳарбии мазкурро Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

7. Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқ надоранд:

- ба дигар фаъолияти музднок машғул шаванд, ба ғайр аз фаъолияти омӯзгорӣ, илмӣ ва эҷодӣ, бе расонидани зарар ба иҷрои ӯҳдадории асосии хизматӣ бо иҷозати роҳбарони вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст;

- шахсан ё тавассути шахсони боваринок ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул шаванд, аз ҷумла дар идоракунии ташкилотҳои тиҷоратӣ иштирок кунанд, ҳамчунин ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар амалӣ гардонидани фаъолияти соҳибкорӣ бо истифода аз вазъи хизматии худ мусоидат намоянд;

- воситаҳои молиявию молу мулки қисми ҳарбӣ, ҳамчунин дигар молу мулки давлатиро ба ғайр аз ҳолатҳои мутобиқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида ба мақсадҳои новобаста ба иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ истифода баранд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152);

- аз шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ подош (тӯҳфаҳо, хизматона, қарз, хизматрасонӣ, ҳароҷоти вақтхушӣ, истироҳат, нақлиёт ва дигар подошҳо) гирад, ки бо иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ вобастаанд, ба истиснои тӯҳфаҳои қимматнок (аз ҷумла хоса) ва маблағе, ки мутобиқи оинномаҳои умумиҳарбӣ ба тариқи ҳавасмандгардонӣ хизматчиёни ҳарбӣ қадр карда мешаванд;

- бе иҷозати Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбари вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст), мукофотҳои давлатҳои ҳориҷӣ, ташкилотҳои хориҷию байналмилалиро қабул намоянд;

- аз ҳисоби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ба ғайр аз сафари хизматӣ тибқи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё шартномаҳои мақомоти ҳокимияти давлатӣ бо мақомоти ҳокимияти дахлдори давлатии давлатҳои хориҷӣ ё ташкилотҳои байналмилалӣ ба хориҷа ба сафари хизматӣ раванд;

- вазъи хизматиашонро ба манфиати ҳизбҳои сиёсӣ ва ташкилотҳои ҷамъиятӣ, аз ҷумла иттиҳодияҳои динӣ, ҳамчунин барои таблиғоти ақидаҳои онҳо истифода намоянд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

8. Ҷалби хизматчиёни ҳарбӣ ба иҷрои корҳое, ки ба иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ вобаста нестанд, танҳо дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода мешавад. Дар ин сурат меъёрҳои ҳуқуқие, ки барои дигар шаҳрвандони баҷооварандаи ин корҳо пешбинӣ шудаанд, ба хизматчиёни ҳарбӣ дахл мекунанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

9. Занон - хизматчиёни ҳарбӣ ва хизматчиёни ҳарбие, ки фарзандони бе падар (модарро) тарбия мекунанд, тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи оила, модарон ва кӯдакон аз имтиёзу кафолат ва ҷубронпулиҳо истифода менамоянд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

Моддаи 10. Вақти хизматӣ ва ҳуқуқ барои истироҳат

1. Давомнокии умумии ҳафтаи хизмати хизматчиёни ҳарбие, ки бо тартиби ихтиёрӣ хизмати ҳарбиро адо мекунанд, ба истиснои ҳолатҳои дар қисми сеюми моддаи мазкур баёнгардида, набояд аз мӯҳлати маъмулии ҳафтаи вақти корӣ, ки қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд, зиёд бошад. Ҷалби хизматчиёни ҳарбии номбурда ба иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбии зиёда аз мӯҳлати муқарраршудаи ҳафтаи хизматӣ дар дигар ҳолатҳо бо мӯҳлати дахлдори истироҳат дар дигар рӯзҳои ҳафта ҷуброн карда мешавад. Дар сурати ғайриимкон будани ҷуброни номбурда, мӯҳлати иҷрои ӯҳдадории хизмати ҳарбии изофавии бо мӯҳлати хизмати ҳафтаина муқарраршуда ҷамъбаст карда шуда, ба хизматчиёни ҳарбӣ дар шакли истироҳати иловагии шабонарӯзӣ дода мешавад, ки ин рӯзҳоро бо хоҳиши хизматчиёни ҳарбии зикршуда ба рухсатии асосиашон ҳамроҳ кардан мумкин аст. Тартиби баҳисобгирии вақти хизматӣ ва додани рӯзҳои истироҳати иловагиро Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян менамояд.

2. Давомнокии вақти хизматии хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати харбиро мувофиқи даъват адо мекунанд, тибқи талаботи оинномаҳои умумиҳарбӣ бо тартиби реҷаи рӯзи қисми ҳарбӣ муайян карда мешавад. Аз ин рӯ, ба хизматчиёни ҳарбии номбурда, ба ғайр аз ҳолатҳои муайяннамудаи оинномаҳои умумиҳарбӣ ҳамарӯза на камтар аз ҳашт соат барои хоб ва ду соат барои эҳтиёҷоти шахсӣ дода мешавад.

3. Навбатдории ҷангӣ (хизмати ҷангӣ), баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ машқ ва дигар чорабиниҳое, ки номгӯи онҳоро Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбарони вазорату идораҳое, ки тибқи қонун дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) муайян менамояд, ҳангоми зарурат бе маҳдуд намудани мӯҳлати умумии ҳафтаи хизматӣ гузаронида мешаванд. Тартиб ва шартҳои додани истироҳат ба хизматчиёни ҳарбӣ, ки иштироки онҳоро дар чунин чорабиниҳо ҷуброн мекунад, бо Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

4. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо мекунанд, на камтар аз як шабонарӯз дар як ҳафта истироҳат дода мешавад. Ба дигар хизматчиёни ҳарбӣ на камтар аз як шабонарӯз дар як ҳафта, вале на камтар аз 4 шабонарӯз дар як моҳ истироҳат дода мешавад.

Рӯзҳои истироҳат ба хизматчиёни ҳарбӣ дар рӯзҳои истироҳат ва ид дода мешавад, ҳангоми ҷалби онҳо ба иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ дар ин рӯзҳо бошад, дар рӯзҳои дигари хафта ба онҳо истироҳат дода мешавад.

5. Ба афсарон, прапоршикҳо ва дар мавридҳои пешбининамудаи штат ба сержанту старшинаҳо ва хизматчиёни ҳарбӣ , занон ҳамасола рухсатии асосӣ дода мешавад.

4. Давомнокии рухсатии асосӣ чунин муқаррар карда мешавад:

- ба хизматчиёни ҳарбие, ки давомнокии умумии хизмати имтиёзноки ҳарбиашон камтар аз 10 солро ташкил мекунад - 30 шабонарӯз;

- ба хизматчиёни ҳарбие, ки давомнокии умумии хизмати имтиёзноки ҳарбиашон аз 10 то 15 солро ташкил мекунад - 35 шабонарӯз;

- ба хизматчиёни ҳарбие, ки давомнокии умумии хизмати имтиёзноки ҳарбиашон аз 15 то 20 солро ташкил мекунад - 40 шабонарӯз;

- ба хизматчиёни ҳарбие, ки давомнокии умумии хизмати имтиёзноки ҳарбиашон 20 сол ва зиёда аз инро ташкил мекунад - 45 шабонарӯз.

6. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро дар маҳалҳои баландкӯҳ, маҳалҳои дорои шароити номусоиди иқлимию экологӣ, ҳамчунин дар вазифаҳои ҳарбие, ки иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбии онҳо бо афзоиши хатар барои ҳаёт ва саломатӣ вобаста аст, адо менамоянд, давомнокии рухсатии асосӣ ба мӯҳлати 10 шабонарӯз зиёд карда мешавад.

7. Тибқи хоҳиши хизматчиёни ҳарбие, ки бо тартиби ихтиёрӣ хизмати ҳарбиро адо менамоянд, мумкин аст рухсатии асосӣ ба онҳо қисм ба қисм дода шавад. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо менамоянд ва дар ақди никоҳи ба қайди давлатӣ гирифташуда қарор доранд, рухсатии асосӣ тибқи тартиби муқарраргардида қисм ба қисм, вале на камтар аз як маротиба дар шаш моҳ дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

8. Ба хизматчиёни ҳарбӣ - иштирокчиёни амалиётҳои ҷангӣ доир ба ҳифзи сохти конститутсионӣ, иштирокчиёни амалиётҳои ҷангӣ дар ҳудуди давлатҳои дигар, инчунин хизматчиёни ҳарбие, ки дар баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ тибқи уҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок намудаанд, давомнокии рухсатии асосӣ ба мӯҳлати 5 шабонарӯз зиёд карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479, аз 13.11.2023 № 1991).

9. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо менамоянд, як рухсатии асосӣ ба мӯҳлати зайл дода мешавад:

- дар вазифаҳои ҳарбие, ки барои онҳо аз рӯи штат рутбаи ҳарбии аскари қаторӣ пешбинӣ шудааст - 20 шабонарӯз;

- дар вазифаҳои ҳарбие, ки барои онҳо аз рӯи штат рутбаи ҳарбии сержант ва старшина пешбинӣ шудааст - 30 шабонарӯз.

Давомнокии рухсатии асосии хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо менамоянд, мумкин аст дар шакли ҳавасмандкунӣ ё ҷазо ба мӯҳлати то 5 шабонарӯз бо тартиби муайяннамудаи оинномаҳои умумиҳарбӣ зиёд ё кам карда шавад.

10. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки муассисаи таълимии ҳарбии таҳсилоти касбиро хатм намудаанд, рухсатии асосӣ пас аз хатми муассисаи таълимии номбурда ба мӯҳлати 30 шабонарӯз дода мешавад.

11. Давомнокии рухсатии асосии хизматчиёни ҳарбӣ ба миқдори шабонарӯзҳое, ки барои ҳамлу нақл ба маҳалли истифодабарии рухсатӣ ва бозгашт заруранд, вале на камтар аз як шабонарӯз барои як тараф зиёд карда мешавад. Агар рухсатии асосии хизматчиёни ҳарбӣ қисм ба қисм дода шуда бошад, вақти зарурӣ барои ҳамлу нақл ба маҳалли истифодабарии рухсатӣ ва бозгашт як маротиба дода мешавад.

12. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, барои омодагӣ ва супоридани имтиҳонҳои дохилшавӣ дар адъюнктура ва докторантураи ҳарбӣ, ҳамчунин барои омодагӣ ва супоридани имтиҳонҳои дохилшавӣ ба муассисаи таълимии таҳсилоти касбӣ ва имтиҳонҳо дар давраи таҳсил дар онҳо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон рухсатии таълимӣ дода мешавад.

13. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, ҳамчунин ба курсантҳои муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ дар давраи таҳсил дар муассисаҳои таълимии номбурда дар давраи танаффуси машғулиятҳои таълимӣ ба мӯҳлати муайяннамудаи Қонуни мазкур ва Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ рухсатии таътилӣ дода мешавад.

14. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо карда, барои гирифтани унвони номзад ё доктори илм кӯшиш доранд, рухсатии эҷодӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

15. Ба хизматчиёни ҳарбӣ дар асоси хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ рухсатии беморӣ дода мешавад.

16. Рухсатӣ бо сабабҳои шахсӣ ба хизматчиёни ҳарбӣ ба мӯҳлати то 10 шабонарӯз, агар рухсатии асосиро онҳо истифода бурда бошанд, дар ҳолатҳои зерин дода мешавад:

- ҳолати вазнини саломатӣ ва вафоти (ҳалоки) хеши наздики хизматчии ҳарбӣ (ҳамсар, падар, модар, падару модари ҳамсар, писар, духтар, бародар, (хоҳар) ё шахсе, ки хизматчии ҳарбӣ дар тарбия ё таъминоти ӯ мебошад;

- сӯхтор ё дигар офати табиие, ки ба сари оила ё хеши наздики хизматчии ҳарбӣ омадааст;

- дар дигар ҳолатҳои истисноие, ки будани хизматчии ҳарбӣ бо оила зарур бошад, - мувофиқи қарори командири қисми ҳарбӣ.

Давомнокии рухсатии бо сабабҳои шахсӣ ва дигар сабабҳои узрнок ба хизматчии ҳарбӣ додашуда ба миқдори шабонарӯзҳои барои ҳамлу нақл бо нақлиёти заминӣ (ҳавоӣ) ба маҳалли истифодабарии рухсатӣ ва бозгашт зарурбуда зиёд карда мешавад.

17. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки мӯҳлати умумии хизмати ҳарбиашон бо ҳисоби тақвимӣ 20 сол ва аз ин зиёдаро ташкил мекунад, дар яке аз се соли то расидан ба синни ниҳоии хизмати ҳарбӣ ё дар соли рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ ба сабаби саломатӣ ва ё бинобар чорабиниҳои ташкилии штатӣ, ба ғайр аз рухсатии асосӣ, мувофиқи хоҳиши онҳо ба мӯҳлати 30 шабонарӯз рухсатии бо сабабҳои шахсӣ дода мешавад. Рухсатии номбурда барои ҳамаи давраи хизмати ҳарбӣ як маротиба дода мешавад.

18. Ба ҳамсарони хизматчиёни ҳарбӣ рухсатӣ мувофиқи хоҳиши онҳо дар як вақт бо рухсатии хизматчиёни ҳарбӣ дода мешавад. Дар ин сурат мӯҳлати рухсатии хамсарони хизматчиёни ҳарбӣ мумкин аст мувофиқи хоҳиши онҳо ба мӯҳлати рухсатии хизматчиёни ҳарбӣ баробар бошад. Барои қисми рухсатии ҳамсарони хизматчиёни ҳарбӣ, ки аз мӯҳлати рухсатии ҳамасолаи ҷои кори асосии онҳо зиёд аст, маош дода намешавад.

19. Ба хизматчиёни ҳарбӣ-занон рухсатӣ барои ҳомиладорӣ, ҳамчунин рухсатӣ барои парастории кӯдак тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад. Дар айни ҳол нисбати онҳо имтиёзу кафолат ва ҷубронпулиҳои иловагии муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегарданд.

Моддаи 11. Таъминоти пулӣ

1. Таъминоти пулии хизматчиёни ҳарбӣ аз маоши мувофиқи вазифаи ишғолкарда (минбаъд-маош аз рӯи вазифаи ҳарбӣ) ва маоши мувофиқи рутбаи ҳарбии додашуда (минбаъд - маош аз рӯи рутбаи ҳарбӣ), ки маоши (таъминоти пулии) хизматчиёни ҳарбӣ (минбаъд - маоши таъминоти пулӣ), иловапулиҳо барои собиқаи хизматӣ ташкил мекунанд, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 3.03.2006 № 155).

2. Андоза ва тартиби пардохти таъминоти пулии хизматчиёни ҳарбӣ аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 3.03.2006 № 155).

3. Хусусияти таъминоти пулии гурӯҳи алоҳидаи хизматчиёни ҳарбӣ бо қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

4. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки дар муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбии берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳсил мекунанд, маош (таъминоти пулӣ) тибқи меъёрҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 3.03.2006 № 155).

5. Тартиби пардохти маоши (таъминоти пулии) хизматчиёни ҳарбӣ аз тарафи Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбарони вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст), муайян карда мешавад.

Моддаи 12. Пардохтҳои иловагӣ

1. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо мекунанд ва курсантҳои муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ ҳангоми рафтан ба рухсатии асосӣ, ҳамчунин ба рухсатии беморӣ (дар асоси хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ) ба андозаи на камтар аз як маош (таъминоти пулӣ) пардохта мешавад.

2. Ҳангоми рафтани хизматчиёни ҳарбие, ки бо тартиби ихтиёрӣ хизмати ҳарбиро адо мекунанд, ба маҳалли нави хизмати ҳарбии дигар маҳалли аҳолинишин, аз ҷумла ба қаламрав ё аз ҳудуди давлати хориҷӣ, вобаста ба таъин шудан ба вазифаи ҳарбӣ, дохил шудан ба муассисаи таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ, ки мӯҳлати таҳсилаш зиёда аз як солро ташкил мекунад ё ки вобаста бо тағйири ҷои қисми ҳарбӣ ба онҳо чунин намуди иловапулиҳо пардохта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479):

- мададмаош ба андозаи як маош (таъминоти пулӣ) ба хизматчии ҳарбӣ ва нисфи маош (таъминоти пулӣ) ба ҳар як аъзои оилаи хизматчии ҳарбие, ки ба маҳалли нави хизмати ҳарбии хизматчии ҳарбӣ ё ба маҳалли аҳолинишини ба ҷои номбурда наздик ё ки (аз набудани хонаи истиқоматӣ) ба дигар маҳалҳои аҳолинишин мераванд. Мададмаоши номбурда ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро дар маҳалҳои баландкӯҳ ва маҳалҳои дорои шароити номусоиди иқлимию экологӣ адо мекунанду ба таъминоти пулии онҳо коэффисиенти минтақавӣ (барои адои хизмати ҳарбӣ дар минтақаҳои баландкӯҳ) муқаррар гардидааст, бо назардошти ин коэффисиент пардохта мешавад (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 885);

- ба андозаи меъёри устувори маоше (пули харҷи рӯзмаррае), ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба кормандони ба сафари хизматӣ раванда барои ҳар рӯзи дар роҳ будани хизматчии ҳарбӣ ва ҳар як аъзои оилаи хизматчии ҳарбие, ки бо ӯ ҳамроҳ меравад, муқаррар карда шудааст.

3. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, ғайр аз курсантҳои муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ, ҳуқуқи гирифтани қарзҳои бефоизро ба андозаи то 12 маош (таъминоти пулӣ) ба мӯҳлати то се сол барои харидани асбобу анҷоми ниёзи аввалин аз ҳисоби маблағи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки тибқи қонун дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) дар яке аз ҳолатҳои зерин доранд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391):

- дар давоми се моҳи баъди таъин шудан ба вазифаи ҳарбӣ пас аз хатми муассисаи таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ ва вобаста ба ин гирифтани рутбаи ҳарбии афсарӣ;

- дар давоми се моҳи баъди ба вазифаи ҳарбӣ таъин шудани хизматчиёни ҳарбӣ ё шаҳрвандоне, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанду хоҳиши адои хизмати ҳарбиро ба мӯҳлати 5 сол ва аз ин зиёда изҳор менамоянд;

- дар давоми се моҳи баъди бастани ақди никоҳи аввалин.

Ҳангоми аз рӯи якчанд асосҳо ба гирифтани қарзи номбурда ҳуқуқ пайдо кардани хизматчии ҳарбӣ ба вай қарз танҳо аз рӯи як асос ва як маротиба дар давраи адои хизмати ҳарбӣ дода мешавад.

4. Ба афсароне, ки ба хизмати ҳарбӣ даъват шудаанд, пардохтпулиҳои муқаррарнамудаи моддаи мазкур дода намешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

5. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки ба сафари хизматӣ фиристода мешаванд, хароҷоти сафари хизматӣ бо тартиб ва андозаи муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

6. Ба ғайр аз пардохтҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хизматчиёни ҳарбӣ иловапулӣ ва дигар навъи пардохтҳо метавонад муқаррар карда шавад. Иловапулӣ ва пардохтҳои номбурда вобаста ба мураккабӣ, меъёр ва аҳамияти иҷрои вазифа аз тарафи хизматчиёни ҳарбӣ мутаносибан муқаррар карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

7. Ба ғайр аз пардохтҳои иловагие, ки дар моддаи мазкур пешбинӣ шудаанд, дигар пардохтҳои иловагие, ки қаблан тибқи дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда шуда буданд, нигоҳ дошта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 3.03.2006 № 155, аз 18.06.2008 № 391).

Моддаи 13. Таъминоти озуқа ва молу мулки шайъӣ, хизматрасонии маишию савдоии хизматчиёни ҳарбӣ

(Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152)

1. Таъминоти озуқаи хизматчиёни ҳарбӣ мувофиқи меъёрҳо ва дар мӯҳлати муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартибе, ки, Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки тибқи қонун дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) муайян кардааст, дар яке аз шаклҳои зерин амалӣ карда мешавад:

- ташкили хӯрок дар маҳалли адои хизмати ҳарбӣ - барои хизматчиёни ҳарбие, ки мувофиқи даъват хизмати ҳарбиро адо мекунанд ва категорияи хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанду номгӯи онҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад;

- додани озуқаи муқарраршуда;

- пардохти ҷубронпулӣ бар ивази озуқаи (хӯроки) муқарраршуда ба андозаи муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" барои соли молиявии дахлдор ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, ҳамчунин ба хизматчиёни ҳарбие, ки ба хизмати ҳарбӣ ба вазифаи афсарӣ ва прапоршикӣ даъват шудаанд ва ба курсантҳо бошад, танҳо дар вақти истифодабарии рухсатӣ (Қонуни ҶТ аз 3.03.2006 № 155);

- додани пули озуқаи сафарӣ ба хизматчиёни ҳарбие, ки мувофиқи даъват хизмати ҳарбиро адо мекунанд ва ба курсантҳо ҳангоми дар роҳи сафар будан, ҳамчунин ҳангоми қарор доштан дар нуқтаҳои сафари хизматӣ, агар дар ин нуқтаҳо хӯроки хизматчиёни ҳарбӣ ташкил нашуда бошад.

2. Хизматчиёни ҳарбӣ бо молу мулки шайъӣ вобаста ба шароити адои хизмати ҳарбӣ мувофиқи меъёрҳо ва мӯҳлати муқаррарнамудаи Низомномаи таъминоти молу мулки шайъии хизматчиёни ҳарбӣ, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ шудааст, таъмин карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152).

3. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, ба гирифтани ҷубронпулӣ бар ивази молу мулки шайъии муқарраршуда ба андозаи нархи сару либоси номбурда ҳуқуқ доранд. Тартиби пардохти ҷубронпулии номбурдаро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391, аз 27.11.2014 № 1152).

4. Хизматчиёни ҳарбӣ мувофиқи меъёрҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷкистон бо тартиби муайяннамудаи оинномаҳои умумиҳарбӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳамом таъмин мешаванд ва сарулибосашон шуста мешавад.

5. Хизматрасонии маишию савдоии хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо бо қонун, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад.

6. Хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо ҳуқуқи харидории маҳсулоти саноатӣ ва хӯроквориро мувофиқи нархҳои имтиёзнок бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба воситаи шабакаи савдои ҳарбӣ доранд.

Ҳуқуқи пешбининамудаи моддаи мазкур ҳамчунин ба шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда ва аъзои оилаи онҳо дахл дорад.

7. Таъминоти озуқаю молу мулки шайъии хизматчиёни ҳарбие, ки дар муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбии берун аз Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳсил мекунанд, мувофиқи меъёрҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152).

Моддаи 14. Ҳуқуқ ба манзил

1. Давлат бо манзил таъмин намудани хизматчиёни ҳарбиро кафолат медиҳад.

Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд ва аъзои оилаи бо онҳо ҳамроҳ зиндагикунанда на дертар аз се моҳи баъди ба маҳалли нави адои хизмати ҳарбӣ омадан мувофиқи меъёрҳо ва бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории манзилии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо назардошти ҳуқуқ ба масоҳати иловагии манзил аз ҳисоби давлат ё захираи манзилии коммуналӣ хонаи истиқоматии хизматӣ дода мешавад.

Дар ҳамаи мӯҳлати адои хизмати ҳарбӣ инҳо бо манзили истиқоматии хизматӣ таъмин карда мешаванд:

- хизматчиёни ҳарбие, ки ба вазифаи ҳарбӣ пас аз хатми муассисаи таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ таъин шудаанду вобаста ба ин рутбаи ҳарбии афсарӣ (аз соли 1993 сар карда) гирифтаанд ва аъзои оилаи бо онҳо ҳамроҳ зиндагикунанда;

- афсароне, ки ба хизмати ҳарбӣ даъват шудаанд, ҳамчунин афсарону прапоршикҳои пас аз 1 январи соли 1993 ба хизмати ҳарбӣ омада ва аъзои оилаи бо онҳо ҳамроҳ истиқоматкунанда;

- аскарону сержантҳои ҷинси зан, ки пас аз 1 январи соли 1993 ба хизмати ҳарбӣ омадаанд ва аъзои оилаи бо онҳо ҳамроҳ истиқоматкунанда.

Манзили истиқоматии хизматӣ дар ҳамаи давраи хизмати ҳарбӣ ба хизматчиёни ҳарбӣ-шаҳрвандони хизмати ҳарбиро адокунанда, аъзои оилаи онҳо, ки ҳамроҳ бо онҳо зиндагӣ мекунанд, дар шаҳрчаҳои ҳарбии пӯшида дода мешавад.

Ба шаҳрчаҳои ҳарбии пӯшида шаҳрчаҳои ҳарбии қисмҳои ҳарбии дар маҳалҳои аҳолинишин ҷойгиршуда, ки дорои тартиби рухсатномавӣ мебошанд, ҳамчунин шаҳрчаҳои ҳарбии алоҳидаи махсуси қисмҳои ҳарбӣ, ки берун аз маҳалҳои аҳолинишин ҷойгир шудаанд, тааллуқ доранд. Феҳристи шаҳрчаҳои ҳарбии пӯшида бо пешниҳоди Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки тибқи қонун дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

Ба хизматчиёни ҳарбӣ-шаҳрвандоне, ки дар ҳамаи давраи адои хизмати ҳарбӣ бо манзили истиқоматии хизматӣ таъмин мешаванд, бо расидан ба мӯҳлати умумии собиқаи хизмати ҳарбии 20- сола ва зиёда аз он ва ҳангоми рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, бинобар вазъи саломатӣ ё вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ дар сурати доштани собиқаи хизмати ҳарбии 10- сола ва зиёда аз он манзили истиқоматӣ аз маҳали зисти доимии интихобшуда бо тартиби муайяннамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ройгон дода мешавад, ба истиснои хонаҳои истиқоматии хизматии дар шаҳрчаҳои пӯшида буда.

Хизматчиёни ҳарбие, ки бо манзили истиқоматии хизматӣ таъмин карда мешаванд, бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки тибқи қонун дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст) қарордоди манзилӣ мебанданд. Дар қарордоди номбурда тартиби додани хонаи истиқоматии хизматӣ, нигоҳдорӣ ва холӣ кардани он муайян карда мешавад. Шарту тартиби бастани қарордоди манзилӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, дар давраи адои хизмати ҳарбӣ ба беҳтар намудани шароити манзилӣ бо назардошти меъёрҳо, навбат ва имтиёзҳои муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд.

Ба хизматчиёни ҳарбӣ барои харидан ё сохтмони манзил, инчунин беҳтар намудани шароити манзилӣ ба мӯҳлати 20 сол қарзи бефоиз дода мешавад, ки шартҳо ва тартиби додани чунин қарзро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

2. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд ва аъзои оилаи онҳо, ки ба маҳалли нави адои хизмати ҳарбии хизматчиёни ҳарбӣ омадаанд, то гирифтани хонаи истиқоматӣ мувофиқи меъёрҳои муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар маҳалли истиқомат, аз ҷумла мувофиқи хоҳиши онҳо аз рӯи нишонии қисмҳои ҳарбӣ ба қайд гирифта мешаванд. Ба хизматчиёни ҳарбии номбурда ва аъзои оилаи онҳо то гирифтани манзили истиқоматӣ манзили истиқоматӣ ё хобгоҳ, ки барои муваққатан истиқомат намудан қобили истифода бошанд, дода мешавад.

Дар ҳолати набудани чунин манзили истиқоматӣ қисмҳои ҳарбӣ барои таъмин намудани хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи бо онҳо ҳамроҳ истиқоматкунанда бинои истиқоматиро ба иҷора мегиранд ё тибқи хоҳиши хизматчиёни ҳарбӣ ба онҳо ҷубронпулии ҳармоҳа барои иҷораи хонаи истиқоматӣ бо тартиб ва андозаи муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби маблағҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ( вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) пардохт менамоянд.

3. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва ташкилотҳо ба қисмҳои ҳарбӣ барои ба иҷора додани хонаҳои истиқоматии қобили зисти муваққатии хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо кӯмак менамоянд.

4. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанду соҳиби хонаи истиқоматии алоҳидаи шахсӣ ё аъзои ширкатҳои сохтмони манзилӣ мебошанд, ҳамчунин хизматчиёни ҳарбие, ки барои онҳо мутобиқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон хонаи истиқоматӣ нигоҳ дошта мешавад, ҳангоми гузаштан ба маҳалли нави хизмат ба онҳо ва аъзои оилаи бо онҳо якҷоя зиндагикунанда дар давраи адои хизмати ҳарбӣ дар маҳалли номбурда бинои истиқоматии хизматӣ ё хобгоҳ дода мешавад.

5. Дар ҳолати аз ҷониби хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи бо онҳо истиқоматкунанда холӣ кардани хонаҳои истиқоматӣ, ғайр аз хонаҳои шахсӣ, хонаҳои номбурда ба дигар хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо дода мешаванд.

6. Барои бо манзил таъмин намудани хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тарттиби ихтиёрӣ адо мекунанд ва барои зисти доимӣ хонаи истиқоматӣ надоранд ё ба беҳтаргардонии шароити манзил эҳтиёҷ доранд, Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳои, ки дар онҳо мувофиқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) метавонанд дар доираи меъёрҳои муқаррарнамудаи Кодекси манзили Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо назардошти маблағи дар соли дахлдор дар сметаи хароҷот пешбинигардида манзили истиқоматӣ харидорӣ намоянд.

7. Афсарони дорои рутбаи ҳарбии полковник, баробар ва баланд аз он, ки хизмати ҳарбиро ихтиёрӣ адо менамоянд, ё ки аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, бинобар вазъи саломатӣ ё вобаста ба чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсат шудаанд, ҳамчунин командирони қисмҳои ҳарбӣ, хизматчиёне, ки дорои унвонҳои фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд, хизматчиёни ҳарбӣ-омӯзгорони муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ, кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ, хизматчиёни ҳарбӣ , кормандони илмии дорои дараҷаю унвонҳои илмӣ ба васеъ намудани сатҳи умумии иловагии манзил ба андозаи на камтар аз 18 метри квадратӣ ҳуқуқ доранд.

8. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд ва аъзои оилаи бо онҳо истиқоматкунанда, ҳамчунин шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, бинобар вазъи саломатӣ ё вобаста ба чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсатшуда, ки мӯҳлати умумии хизмати харбиашон 20 сол ва зиёдаро ташкил мекунад, ба андозаи 50 фоиз пардохт менамоянд:

- барои майдони умумии манзили ишғолкардаи онҳо дар хонаҳои давлатӣ ё манзилҳои коммуналӣ;

- барои хизмати коммуналӣ (таъминоти об, баровардани партовҳои маишӣ, нерӯи гармдиҳӣ ва ғайра) новобаста ба навъи фонди манзилӣ, ба ғайр аз пардохти музди барқ ва газ.

Дар хонаҳое, ки дорои гармидиҳии мутамарказ нестанд, шахсони номбурда ба андозаи 50 фоиз маблағи пардохти сӯзишвориеро, ки аз тарафи мақомоти масъули давлатӣ харидорӣ мешавад, дар доираи меъёрҳое, ки барои фурӯш ва расонидани он ба аҳолӣ муқаррар шудааст, мепардозанд.

9. Ба хизматчёни ҳарбӣ, ҳамчунин шаҳрвандоне, ки дар моддаи мазкур зикр шудаанд, имтиёзҳо доир ба пардохти 50 фоизи маблағи гузаронидани телефонҳои хонагӣ ва пардохти музди истифодабарии онҳо дода мешавад. Хароҷоте, ки бо додани чунин имтиёзҳо вобаста аст, аз ҳисоби маблағи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) пардохт мешавад.

10. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо мекунанд, тибқи талаботи оинномаҳои умумиҳарбӣ ҷойгир мешаванд.

11. Ба хизматчиёни ҳарбӣ ва шаҳрвандоне, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, бинобар вазъи саломатӣ ё вобаста ба чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсат шудаанду мӯҳлати умумии собиқаи хизмати онҳо 10 ва зиёда соли тақвимиро ташкил мекунад, ҳамчунин ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, маҳалҳои баландкӯҳ, ҳамчунин маҳалҳои дорои шароити номусоиди иқлимию экологӣ адо мекунанд, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ӯҳдадоранд ба онҳо дар навбати аввал ҳуқуқи аъзои ширкатҳои сохтмони манзилӣ шуданро диҳанд ё барои сохтмони хонаҳои истиқоматии алоҳида қитъаҳои замин ҷудо намоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

12. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, дар мӯҳлати на зиёда аз се сол то рухсатшавӣ аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан ё дар давоми як соли аз хизмати ҳарбӣ бинобар вазъи саломатӣ рухсат шудан, вобаста ба чорабиниҳои ташкилию штатӣ бо дархости командирони қисмҳои ҳарбӣ аз ҷониби мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии маҳалли зисти доимии интихобнамуда ба рӯйхати шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ рухсат шуда, ба гирифтани хонаҳои истиқоматӣ эҳтиёҷ доранд ё ба рӯйхати аъзоёни ширкатҳои сохтмони манзилӣ дохил карда мешаванд. Дар бораи қабул гардидани қарор раиси шаҳр ва ноҳия ба командирони дахлдори қисмҳои ҳарбӣ дар мӯҳлати се моҳ хаттӣ хабар медиҳанд. Маълумот дар бораи ба қайд гузоштан дар парвандаи шахсии хизматчиёни ҳарбӣ сабт мегардад.

13. Хизматчиёни ҳарбие, ки собиқаи умумии хизмати ҳарбии 10-сола ва зиёда доранд, ҳангоми рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, бинобар вазъи саломатӣ ё чорабиниҳои ташкилию штатӣ ва аъзои оилаи онҳо ҳангоми иваз намудани маҳалли зист на дертар аз се моҳ аз рӯзи расидан ба маҳалли зисти интихобшуда аз ҷониби ҳукуматҳои шаҳрию ноҳиявӣ мувофиқи меъёрҳои муқарраршуда бо манзили хизматӣ таъмин мегарданд. Ҳуҷҷатҳо дар бораи супоридани манзил ба Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати харбӣ пешбинӣ гардидааст) ва баровардан аз қайди маҳалли зисти пешина ба шаҳрвандони номбурда ва аъзои оилаи бо онҳо якҷоя истиқоматкунанда ҳангоми гирифтани манзили истиқоматӣ аз маҳалли зисти интихобшуда дода мешаванд.

Ҳангоми дар мӯҳлати се моҳ мувофиқи меъёрҳои муқарраршуда аз ҷониби раисони шаҳру ноҳияҳо дода натавонистани манзили хизматӣ бошад, онҳо то додани манзил доир ба ҷойгиркунонидани шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда ва аъзои оилаи онҳо дар дигар хонаҳои истиқоматӣ чораҳо меандешанд.

14. Тартиби бо манзил таъмин намудани хизматчиёни ҳарбие, ки дар шаҳрчаҳои ҳарбии пӯшида истиқомат мекунанд, ҳангоми рухсат шудани онҳо аз хизмати ҳарбӣ бо қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

15. Тартиби додани имтиёзҳо ва ҷуброни хароҷоте, ки бо додани имтиёзҳои дар моддаи мазкур зикршуда вобастаанд, аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 15. Ҳуқуқ ба ҳифзи саломатӣ ва ёрии тиббӣ

1.Ҳифзи саломатии хизматчиёни ҳарбӣ бо ташкил намудани шароити мусоиди хизмати ҳарбӣ, маишӣ ва низоми чораҳо доир ба маҳдудсозии омилҳои хатарноки хизмати ҳарбӣ, ки аз ҷониби командирон дар якҷоягӣ бо мақомоти ҳокимияти давлатӣ гузаронида мешаванд, таъмин карда мешавад.

Ғамхорӣ оид ба нигоҳдорӣ ва солимии хизматчиёни ҳарбӣ вазифаи командирон мебошад. Ба зиммаи онҳо таъмини талаботи бехатарӣ ҳангоми гузаронидани машқҳо, дигар чорабиниҳои омодагии ҷангӣ, ҳангоми истифодабарии аслиҳа ва техникаи ҳарбӣ, ҳангоми корҳои истеҳсолӣ, иҷрои дигар ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ гузошта мешавад.

2. Хизматчиёни ҳарбӣ ва шаҳрвандоне, ки ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъват шудаанд, ба кӯмаки тиббии ройгон, аз ҷумла ба тайёр ва таъмири дандонҳои сунъӣ (ба ғайр аз дандонҳои сунъии аз металлҳои қиматноку дигар маводҳои қиматнок), таъмини ройгони доруворӣ, дигар молу мулки тиббӣ мувофиқи таъиноти духтурон дар воҳидҳо, қисмҳои ҳарбӣ ва муассисаҳо (минбаъд - муассисаҳои тиббии ҳарбӣ) ҳуқуқ доранд. Дар сурати набудани муассисаҳои тиббии ҳарбӣ ё шӯъбаҳои дахлдори онҳо ё таҷҳизоти махсуси тиббӣ дар маҳалли адои хизмати ҳарбӣ ё маҳалли зисти хизматчиёни ҳарбӣ, ҳамчунин дар ҳолатҳои зарурӣ ёрии тиббӣ дар муассисаҳои давлатии нигоҳдории тандурустӣ расонида мешавад. Хароҷоти муассисаҳои номбурда аз рӯи кӯмаки тиббии ба хизматчиёни ҳарбӣ ва шаҳрвандони ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъватшуда аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) ҷуброн карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152).

Хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо барои табобат берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асосҳои барои дигар шаҳрвандон умумӣ бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

Хизматчиёни ҳарбӣ ҳар шаш моҳ ташхиси тиббиро гузашта, бо онҳо чорабиниҳои табобатию беҳдоштӣ гузаронида мешавад. Хизматчиёни ҳарбие, ки дорои нишонаҳои нуқси руҳӣ мебошанд, тибқи Кодекси тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ташхис ва муоинаи стасионарӣ фиристода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

3. Аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқи ёрии тиббии ройгонро дар муассисаҳои системаи давлатии нигаҳдории тандурустӣ доранд ва дар асосҳои умумии барои дигар шаҳрвандон бо суғуртаи тиббӣ фаро гирифта мешаванд.

Аъзои оилаи афсарон (ҳамсар, фарзандони ноболиғ, фарзандони аз 18-сола боло, ки маъюб гаштаанд, фарзандони то 23-сола, ки дар муассисаҳои таълимии рӯзона таҳсил мекунанд), ҳамчунин шахсоне, ки дар таъминоти онҳо мебошанд ва ҳамроҳи афсарон истиқомат мекунанд, дар муассисаҳои тиббии ҳарбӣ ба ёрии тиббии ройгон ҳуқуқ доранд. Ҳангоми табобати амбулаторӣ ба онҳо дорувории пулакӣ, ба ғайр аз холатҳое, ки мутобиқи дигар қонунҳо, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз онҳо пул гирифта намешавад, бо нархи чакана дода мешавад. Тайёр кардан ва таъмири дандонҳои сунъии аъзои оилаи афсарон дар муассисаҳои тиббии ҳарбӣ бо шартҳое амалӣ мегардад, ки ба дигар шаҳрвандон дар муассисаҳои системаи давлатии нигаҳдории тандурустӣ иҷро мегардад, агар дар қонунҳо, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нагардида бошад.

4. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд (ба ғайр аз курсантҳои муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ) ва аъзои оилаи онҳо ҳангоми рухсатӣ, вале на зиёда аз як маротиба дар як сол, бо табобати санаторию фароғатӣ ва истироҳати муташаккилона дар фароғатгоҳҳо, хонаҳои истироҳатӣ, пансионатҳо, лагерҳои беҳдошти кӯдакон, базаҳои туристии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) таъмин карда мешаванд. Хизматчиёни ҳарбии номбурда 25 фоиз, аъзо оилаи онҳо бошанд, 50 фоизи нархи роҳхатро, ба ғайр аз ҳолатҳое, ки мутобиқи қонунҳо, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар шартҳои пардохт муайян нагардида бошад, мепардозанд. Ба хизматчиёни ҳарбии номбурда ва аъзои оилаи онҳо ҳангоми фиристодан ба осоишгоҳҳо барои идомаи табобати госпиталӣ мутобиқи хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ роҳхати ройгон аз ҳисоби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) дода мешавад.

5. Хизматчиёни ҳарбие, ки ҳангоми иҷрои ӯҳдадории хизмати ҳарбӣ маъюб (захмдор, зарбхӯрда, контузия) ё бемор шудаанд, пас аз табобати госпиталӣ ба гирифтани роҳхати ғайринавбатӣ ба муассисаҳои санаторию фароғатӣ ва беҳдоштии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки тибқи қонун дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) ҳуқуқ доранд.

6. Ҳуқуқу имтиёзҳои хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо, ки дар қисмҳои дуюм-чоруми моддаи мазкур зикр шудаанд, ба афсарони аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, бинобар вазъи саломатӣ ё вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсатшуда, ки мӯҳлати умумии хизмати имтиёзноки ҳарбиашон 20-сол ва зиёда аз инро ташкил мекунад, дар сурати доштани мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии 25-сола ва аз ин зиёда бошад, новобаста ба асосҳои рухсатшавӣ ва аъзои оилаи онҳо, ҳамчунин ба прапоршикҳо ва дар мавридҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати старшина ва сержантҳо пешбинӣ намудааст, аз хизмати ҳарбӣ бо расидани онҳо ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, бинобар вазъи саломатӣ ё вобаста ба чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсатшуда, ки мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии онҳо 20-сол ва аз ин зиёдро ташкил мекунад, дахл доранд.

Хизматчиёни ҳарбӣ ва шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, бинобар вазъи саломатӣ ё вобаста ба чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсат шудаанд, инчунин иштирокчиёни амалиётҳои ҷангӣ оид ба ҳифзи сохти конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ёрии тиббӣ ва табобати санаторӣ-фароғатӣ ҳуқуқи имтиёзнок доранд.

Шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанд, ба ёрии тиббӣ дар муассисаҳои системаи давлатии нигаҳдории тандурустӣ ҳуқуқ доранд ва мутобиқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатман суғуртаи тиббӣ карда мешаванд.

Шаҳрвандоне, ки дар натиҷаи маъюбӣ (ярадорӣ, зарбхӯрӣ, контузия) ё ҳангоми иҷрои ӯҳдадории хизмати ҳарбӣ беморшуда, аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанд, аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, ҳамчунин шаҳрвандоне, ки бинобар бемориҳои алоҳидаи давраи адои хизмати ҳарбӣ аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанд, метавонанд дар муассисаҳои тиббии ҳарбӣ бо тартиби муайяннамудаи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) бе расонидани зарар ба шаҳрвандоне, ки тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи гирифтани ёрии тиббиро истифода мебаранд, муоина шаванд ва табобат ёбанд.

7. Хизматчиёни ҳарбие, ки мувофиқи даъват хизмати ҳарбиро адо менамоянд ва курсантҳои муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ мувофиқи хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ бо табобати санаторию фароғатӣ бепул таъмин карда мешаванд.

Курсантҳои муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ, тарбиягирандагони муассисаҳои таҳсилоти миёнаи (пурраи) таҳсилоти умумӣ бо барномаи таълимии иловагӣ, ки мақсади омодагии ҳарбии шаҳрвандони ноболиғро доранд, на зиёда аз 30 фоизи нархи роҳхатро ба базаҳои туристии ҳарбӣ мепардозанд.

8. Тартиби маблағгузории хароҷоти бо шартҳои имтиёзнок расонидани ёрии тиббӣ, таъмини табобати санаторию фароғатӣ ва истироҳат, пардохти нархи роҳхатҳо ва пардохти ҷубронпулӣ ба хизматчиёни ҳарбӣ ва дигар шаҳрвандони дар қисмҳои дуюм-ҳафтуми моддаи мазкур номбаршударо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 16. Кафолати суғуртаи хизматчиёни ҳарбӣ. Ҳуқуқ ба ҷуброни зарар

1. Хизматчиёни ҳарбӣ ва шаҳрвандони ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъватшуда ҳатман аз ҳисоби маблағи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст), суғуртаи ҳатмии шахсии давлатӣ карда мешаванд. Асос, шароит ва тартиби суғуртаи ҳатмии шахсии давлатии хизматчиёни ҳарбию шаҳрвандони номбурдаро қонунҳо, дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамоянд.

2. Дар сурати ҳалок гардидани (вафот кардани) хизматчиёни ҳарбӣ ё шаҳрвандони ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъватшуда ҳангоми иҷрои ӯҳдадории хизмати ҳарбии онҳо (дар ҷамъомадҳои ҳарбӣ), ё вафоти онҳо дар натиҷаи маъюб (ярадор, зарбхӯрӣ, контузия) шудан ё касалии вазнини дигар, ки ҳангоми иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ то ба анҷомрасии як соли рухсатшавӣ аз хизмати ҳарбӣ (анҷоми ҷамъомадҳои ҳарбӣ) ба амал омадааст, ҳиссаҳои баробари кӯмакпулии яквақта ба андозаи зерин пардохта мешавад:

- ба аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбии ҳалокшуда (вафоткарда), ки хизмати ҳарбиро ба таври ихтиёрӣ адо менамуданд, шаҳрвандоне, ки ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ ба сифати афсарон, прапоршикҳо даъват шудаанд - 8 маоши таъминоти пулии дар рӯзи пардохти кӯмакпулӣ муқарраршуда (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391, аз 01.08.2012 № 885);

- ба аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбии ҳалокшуда (вафоткарда), ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо менамуданд, шаҳрвандоне, ки ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ ба сифати аскарон, сержантҳо ва старшинаҳо даъват шудаанд, 8 маоши ҳадди ақалли моҳона аз рӯи вазифаи ҳарбӣ мувофиқи дараҷаи якуми тарифии барои хизматчиёни ҳарбии хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ дар вазифаҳои сержантҳо ва старшинаҳо адокунанда пешбинишуда, ки дар рӯзи пардохти кӯмакпулӣ муқаррар шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391, аз 01.08.2012 № 885);

Аъзои оилаи дорои ҳуқуқи гирифтани кӯмакпулии яквақта барои хизматчии ҳарбии (шаҳрвандӣ ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъватшудаи) ҳалокшуда (вафоткарда) инҳо ҳисоб мешаванд:

- ҳамсаре, ки дар рӯзи ҳалок (вафот кардан) шудан дар ақди никоҳи хизматчии ҳарбӣ ё шаҳрванди ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъватшуда меистад;

- волидайни хизматчии ҳарбӣ;

- фарзандони ба синни 18-солагӣ нарасида ё аз ин калон, агар онҳо то расидан ба синни 18-солагӣ маъюб шуда бошанд, ҳамчунин фарзандони дар муассисаҳои таълимии шакли таҳсили рӯзона таҳсилкунанда то баанҷомрасии таҳсил, вале на зиёда аз расидан то ба синни 23-солагӣ;

- дигар шахсоне (аъзои оилае), ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ шахсони тарбияткунанда ё таъминкунандаи ҳалокшуда (вафоткарда) дониста шудаанд, ё ки дар таъминоти ҳалокшуда (вафоткарда) қарор доштанд.

3. Ҳангоми пеш аз мӯҳлат рухсат шудани хизматчиёни ҳарбӣ (шаҳрвандони ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъватшуда) аз хизмати ҳарбӣ (ҷамъомадҳои ҳарбӣ) вобаста бо ношоям донистани онҳо ба хизмати ҳарбӣ дар натиҷаи маъюбӣ (ярадорӣ, зарбхурӣ, контузия) ҳангоми иҷрои ӯҳдадории хизмати ҳарбӣ пайдонамудаи онҳо кӯмакпулии яквақта ба андозаи зерин ба онҳо пардохта мешавад:

- ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд - 6 маоши таъминоти пулӣ, ки дар рӯзи пардохти кӯмакпулӣ муқаррар шудааст (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 885);

- ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо мекунанд, шаҳрвандоне, ки ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъват шудаанд - 6 маоши ҳадди ақал аз рӯи вазифаи харбии мувофиқи дараҷаи якуми барои хизматчнёни ҳарбии хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ дар вазифаҳои аскарон, сержантҳо ва старшинаҳо адокунанда пешбинишуда, ки дар рӯзи пардохти кумакпулӣ муқаррар шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391, аз 01.08.2012 № 885).

4. Ҳангоми пеш аз мӯҳлат рухсат шудани хизматчнёни ҳарбӣ (шаҳрвандони ба ҷамъомадҳои харбӣ даъватшуда) аз хизмати ҳарбӣ (ҷамъомадҳои ҳарбӣ) вобаста бо ношоям донистани онҳо барои хизмати ҳарбӣ дар натиҷаи беморӣ, ки дар рафти иҷрои ӯҳдадории хизмати ҳарбӣ пайдонамуда, ба онҳо кӯмакпулии яквақта ба андозаи зерин пардохта мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391, аз 01.08.2012 № 885):

- ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд - 5 маоши таъминоти пулӣ, ки дар рӯзи пардохти кумакпулӣ муқаррар шудааст (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 885);

- ба хизматчиёнп ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо мекунанд, шаҳрвандоне, ки ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъват шудаанд - 5 маоши ҳадди ақал аз рӯи вазифаи ҳарбӣ мувофиқи дараҷаи якуми барои хизмачиёни ҳарбии хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ дар вазифаҳои аскарон, сержантҳо ва старшинаҳо адокунанда пешбинишуда, ки дар рӯзи пардохти кумакпулӣ муқаррар шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391, аз 01.08.2012 № 885).

5. Ӯҳдадорӣ оид ба муайян ва асоснок кардани далелҳои маъюбшавӣ ё бемории бо иҷрои ӯҳдадории хизмати ҳарбӣ (ҷамъомадҳои ҳарбӣ) вобастабуда ба зиммаи комиссияҳои тиббии ҳарбии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст), гузошта мешавад. Аз рӯи хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ ба суд шикоят кардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

6. Зиён ва зарари маънавии ба хизматчиёни ҳарбӣ дар мавриди иҷрои ӯҳдадории хизмати ҳарбӣ расонидашуда мутобиқи қонун, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) ҷуброн карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391, аз 13.11.2023 № 1991).

7. Ҷуброни зарар ва кафолати ҳимояи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии хизматчиёни ҳарбӣ ва шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсат шуда, ки дар натиҷаи садамаи ИБА Чернобил, дар натиҷаи озмоиши силоҳи ядроӣ, истифодабарии дастгоҳҳои ядроӣ ва барҳамдиҳии садама дар онҳо, ҳамчунин тартиби адои хизмати ҳарбӣ дар ҳудуди гирифтори олудагии радиоактивӣ зарар дидаанд, тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391, аз 27.11.2014 № 1152).

8. Кафолати дафни хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъватшуда ва шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, вазъи саломатӣ ё вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсатшудаи ҳалокгардида (вафоткарда) бо қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 391).

Тартиби риояи эҳтиром ҳангоми дафн бо оинномаҳои умумиҳарбӣ муайян карда мешавад.

Моддаи 17. Ҳуқуқ ба таҳсил ва ҳуқуқ дар соҳаи маданият

1. Хизматчиёни ҳарбӣ ба таҳсил дар муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ (аз ҷумла ба гирифтани таҳсилоти пас аз мактаби олӣ) ва дар курсҳои (факултаҳои) омодагӣ, азнавомодасозӣ ва баландбардории ихтисоси касбии хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқ доранд.

Тартиби қабули хизматчиёни ҳарбӣ ба муассисаҳои номбурдаи таълимӣ ва таҳсил дар онҳо бо қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбӣ барномаҳои таълимиро доир ба омодагии мутахассисон ба соҳаҳои ба ҳам наздики гражданӣ амалӣ намуда, ба хатмкунандаҳо хуҷҷатҳои дахлдорро доир ба таҳсилот медиҳанд.

Хизматчиёни ҳарбие, ки дар муассисаҳои таълимии ҳарбии тахсилоти олӣ ва миёнаи касбӣ таҳсил мекунанд, ба иҷрои вазифаҳои бо амалигардонии барномаҳои таълимии касбӣ вобастанабуда танҳо бо қарори Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбарони вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) ҷалб карда мешаванд.

Шаҳрвандоне, ки муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти олии касбиро хатм намудаанд ва ба кор ба сифати омӯзгор дар муассисаҳои таълимӣ қабул шудаанд, мувофиқи таҳсилот ва пардохти музди меҳнат ба шаҳрвандоне, ки муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии омӯзгориро хатм намудаанд, баробаранд.

2. Афсароне, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, барои таҳсил дар муассисаҳои таълимии гражданӣ таҳсилоти олию миёнаи касбӣ ва дар шӯъбаҳои (курсҳои) тайёрии муассисаҳои таълимии номбурда барои азхудкунии барномаи таълимӣ аз рӯи шаклҳои ғоибонаи (шабонаи) таҳсил ҳуқуқ доранд.

3. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо мекунанд, таҳсил дар муассисаҳои таълимии граждании таҳсилоти олию миёнаи касбӣ иҷозат дода намешавад.

4. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд ва мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии онҳо панҷ сол ва зиёдаро (вақти таҳсил дар муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбӣ ба ҳисоб гирифта намешавад) ташкил мекунад, дар соли рухсатшавӣ аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, баанҷомрасии мӯҳлати хизмати ҳарбӣ ё вазъи саломатӣ ҳуқуқ доранд, ки азнавомодагардии касбиро аз рӯи яке аз ихтисосҳои гражданӣ бе ситонидани маблағ барои таҳсил ва бо нигоҳдории ҳамаи таъминот бо тартиб ва шартҳое, ки аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст) муайян карда мешавад, ба мӯҳлати то се моҳ, ҳангоми рухсатшавӣ вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ аз хизмати ҳарбӣ бошад, - то шаш моҳ гузаранд. Дар ҳолати рухсатшавии хизматчиёни ҳарбии номбурда аз хизмати ҳарбӣ дар давраи таҳсил онҳо ҳуқуқ доранд давраи таҳсилро ба таври ройгон ба анҷом расонанд.

Хароҷоти азнавомодагардии касбии хизматчиёни ҳарбии номбурда аз рӯи яке аз ихтисосҳои гражданӣ вобастабуда аз ҳисоби вазорату идораҳое, ки дар онҳо хизмати ҳарбиро адо менамоянд, пардохт мегарданд.

5. Шаҳрвандоне, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекарданд ва аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, вазъи саломатӣ ё вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсат шудаанд, ҳуқуқ доранд:

- ба таври ройгон гузаштани омодагии ғайринавбатӣ, азнавтайёршавӣ ва баландбардории ихтисос мувофиқи касби интихобшуда бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории ҷорӣ, агар дорои ҳуқуқи нафақагирӣ бошанд;

- ба гирифтани таҳсилоти касбӣ мувофики касби интихобшуда аз хисоби маблағхои ташкилоте, ки онхо ба кор кабул шудаанд, бо пардохти музди миёнаи маош хангоми таҳсил;

- дохилшавии ғайриозмунӣ ба муассисаҳои давлатии таҳсилоти олии касбӣ ва ба курсҳои таълимии ихтисосҳои дахлдор;

- дохилшавӣ ба муассисаҳои давлатии таълимии таҳсилоти касбӣ бе имтиҳони дохилшавӣ;

- ба курси якум ва курсҳои минбаъдаи муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти миёнаи касбӣ-хатмкунандагони муассисаҳои таълимии миёнаи ҳарбӣ;

- ба курси якуми муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти миёнаи касбӣ-бо таҳсилоти на пасттар аз таҳсилоти асосии умумӣ;

- ба курси якум ва курсҳои минбаъдаи муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ - онҳое, ки дорои таҳсилоти нопурраи олӣ ё олии ҳарбии таҳсилоти касбӣ мебошанд;

- ба шӯъбаҳои тайёрии муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ-онҳое, ки муассисаҳои таълимоти ҳамагонии таҳсилоти умумии миёна (пурра) ё таҳсилоти миёнаи касбиро хатм намудаанд.

Қабули шаҳрвандони мазкур ба муассисаҳои давлатии таҳсилоти касбӣ дар давоми соли хониш идома ёфта, аз он ҷумла илова ба нақшаи муайяннамудаи қабули муассисаи мазкур амалӣ мегардад.

Шаҳрвандони дорои таҳсилоти миёна ва олии ҳарбӣ дар муассисаҳои давлатии таҳсилоти олии касбӣ бо таври ройгон таҳсил менамоянд.

6. Шаҳрвандони хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро адокарда ва хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро ба таври намунавӣ адо карда истодаанд, пас аз 12 моҳи хизмати ҳарбӣ дар ҳолати ҷавобгӯ будан ба талаботи қабул ба таҳсил ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии ҳарбӣ бе супоридани имтиҳонҳои дохилшавӣ аз тариқи суҳбат қабул карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1787).

7. Шаҳрвандоне, ки дар давраи таҳсил дар муассисаҳои таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбӣ ба хизмати ҳарбӣ даъват шудаанд, ҳангоми рухсат шуданашон аз хизмати ҳарбӣ ҳуқуқи давом додани таҳсилро дар он муассисаи таълимие, ки то даъват шудан ба хизмати ҳарбӣ таҳсил мекарданд, доранд.

Хизматчиёни ҳарбии дорои таҳсилоти олӣ ё миёнаи касбии гражданӣ, ки таҳсилоти ба ихтисоси омодагии ҳарбӣ наздик дорад, мувофиқ мебошад, ҳангоми адои хизмати ҳарбӣ аз рӯи ин таҳсилот онҳо ба хизматчиёни ҳарбие, ки муассисаҳои таълимии таҳсилоти олӣ ё миёнаи касбии ҳарбии дахлдорро хатм намудаанд, баробаранд.

8. Ҳангоми тағйири маҳали хизмати ҳарбии хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, инчунин ҳангоми рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, вазъи саломатӣ ё вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ аъзои оилаи онҳо, ки дар муассисаҳои таълимии давлатӣ таҳсил мекунанд (тарбия мегиранд), ҳуқуқ доранд ба муассисахои таълимии ба маҳали нави хизмати ҳарбӣ ё маҳали зист наздик буда гузаранд (қабул шаванд).

Ба фарзандони хизматчиёни ҳарбӣ дар маҳали истиқомати оилаи онҳо дар навбати аввал дар муассисаҳои таҳсилоти умумӣ ва томактабию истироҳатгоҳҳои тобистонаи беҳдоштӣ новобаста аз шакли моликият, ҷой дода мешавад.

Фарзандони хизматчиёни ҳарбӣ, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд ва мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии 20-сола ва зиёда доранд, фарзандони шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, вазъи саломатӣ ё вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсат шудаанд ва мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии онҳо 20-сол ва зиёдаро ташкил мекунад, фарзандони хизматчиёни ҳарбие, ки ҳангоми иҷрои ӯҳдадории хизмати ҳарбӣ ҳалок шудаанд ё дар натиҷаи маъюбӣ (ярадорӣ, зарбхӯрӣ, контузия) ё бемории аснои иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ гирифташуда ҳалок шудаанд, аз ҳуқуқи ғайриконкурсӣ дохил шудан ба литсеи ҳарбӣ, ҳангоми дохил шудан ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбӣ бошад, - аз ҳуқуқи имтиёз дар сурати бомуваффақият супоридани имтиҳонҳо ва мувофиқи дигар талаботҳои барои дохилшавандагон муқарраршуда истифода менамоянд.

9. Хизматчиёни ҳарбӣ дар баробари дигар шаҳрвандон дар соҳаи фарҳанг дорои ҳуқуқ ва озодиҳоанд.

Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо мекунанд, курсантҳои муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ, тарбиятгирандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи (пурраи) умумӣ бо барномаи таълимии иловагӣ, ки мақсадаш омодагии ҳарбии шаҳрвандони ба балоғат нарасида мебошад, ҳангоми иштирок кардан дар чорабиниҳои пулакии аз ҷониби муассисаҳои фарҳангӣ ва варзишӣ ташкилнамуда аз имтиёзҳо истифода мебаранд. Имтиёзҳои номбурда аз тарафи ҳукуматҳои шаҳрӣ ва ноҳиявӣ муқаррар карда мешаванд.

10. Дар дохили қисмҳои ҳарбӣ хизматчиёни ҳарбӣ аз хизматрасонии китобхона ва толорҳои хониш, молу мулки таъиноти маданӣ, равшаннамоӣ, асбобҳои варзишӣ ва ҷиҳозҳо ба тариқи ройгон истифода намуда, кино ва филмҳои видеоӣ тамошо мекунанд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152).

11. Командирон ӯҳдадоранд системаи чорабиниҳоро доир ба тарбияи ватандӯстӣ, ахлоқӣ ва зебоипарастии хизматчиёни ҳарбӣ таҳия ва амалӣ намоянд, эҳтиромоти анъанаҳои ҳарбиро ба онҳо омӯзанд, барои инкишофи фаъолияти эҷодӣ шароит фароҳам оваранд (Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1787).

Моддаи 18. Рафту омад дар нақлиёт. Муросилоти почтавӣ

1. Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқи рафту омади ройгон доранд:

- дар нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ва автомобилӣ (ба ғайр аз таксӣ) ҳангоми сафари хизматӣ, вобаста бо гузаштан ба маҳали нави хизмати ҳарбӣ, ба маҳали истифодабарии рухсатии асосӣ (таътилӣ), рухсатии иловагӣ (як маротиба дар давоми сол) танҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои табобат ва бозгашт ба маҳали истиқоматии интихобшуда ҳангоми рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479);

- дар ҳамаи навъҳои нақлиёти ҷамъиятӣ: нақлиёти шаҳрӣ, наздишаҳрӣ, ва маҳаллӣ новобаста аз шакли моликият (ба ғайр аз таксӣ). Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд, ҳангоми гузаштан ба маҳали нави хизмати ҳарбӣ ва рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ, инчунин ҳуқуқи ба тариқи ройгон бурдани то 20 тонна молу мулки шахсиро дар контейнерҳо аз маҳали зисти пешина ба маҳали нав бо нақлиёти роҳи оҳан, дар ҷое, ки нақлиёти роҳи оҳан мавҷуд нест - бо дигар навъҳои нақлиёт (ба ғайр аз нақлиёти ҳавоӣ) доранд. Дар ҳолати бурдани молу мулки шахсӣ дар вагонҳои алоҳида, бағоҷ ва фиристодани майдачуйда ба онҳо хароҷотҳо амалан пардохта мешаванд, вале на бештар аз қимати ҳамлу нақл дар контейнерҳо дар ҳаҷми 20 тонна (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152);

- дар мошинҳои боркаш ва автобусҳои мусофиркаши қисмҳои ҳарбие, ки барои таъмини ҳамлу нақли муташаккилонаи хизматчиёни ҳарбӣ ба маҳали хизмати ҳарбӣ ва бозгашт ҷудо шудаанд.

2. Аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд ва дар қисми ҳафтуми моддаи 2 Қонуни мазкур зикр ёфтаанд, тибқи асосҳои барои хизматчиёни ҳарбӣ муқарраршуда ҳуқуқи ҳамлу нақли ройгонро доранд:

- аз маҳали истиқомат ба маҳали хизмати ҳарбии хизматчии ҳарбӣ вобаста бо гузаштани ӯ ба маҳали нави хизмати ҳарбӣ;

- ба маҳали истифодабарии рухсатӣ ва бозгашт танҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479);

- ҳангоми рухсат шудани хизматчии ҳарбӣ аз хизмати ҳарбӣ, инчунин дар вақти ҳалок (вафот кардани), шудани хизматчии ҳарбӣ - ба маҳали истиқомати интихобшуда.

Аъзои оилаи хизматчии ҳарбӣ ҳангоми рафтан ба маҳали зисти интихобшуда вобаста бо ҳалок шудани (вафот кардани) хизматчии ҳарбӣ ҳуқуқи ба таври ройгон бурдани то 20 тонна молу мулки шахсиро дар контейнерҳо бо нақлиёти роҳи оҳан, дар ҷое, ки нақлиёти роҳи оҳан нест - бо дигар навъҳои нақлиёт (ба ғайр аз нақлиёти ҳавоӣ) доранд. Дар вақти бурдани молу мулки шахсӣ дар вагони алоҳида, бағоҷ ва фиристодани майдачуйдаҳо ба онҳо амалан хароҷотҳои пардохт мегарданд, вале на зиёда аз қимати хамлу нақл дар контейнер дар ҳаҷми 20 тонна. Дар ҳолати ҳалок шудани (вафот кардани) хизматчии ҳарбӣ аъзои оилаи он (вале на зиёда аз се нафар) ба ҳамлу нақли ройгон ба маҳали дафн ва бозгашт ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152).

3. Шахси ҳамроҳикунандаи хизматчии ҳарбӣ, ки бо он ба муассисаи тиббӣ ё табобатӣ - фароғатӣ, дар рухсатии беморӣ ба маҳали зисти интихобшуда ҳангоми рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ меравад, ё ки аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбии хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адокунанда, ки ба муассисаҳои тиббӣ ё табобатӣ - фароғатӣ мераванд, агар ҳамроҳикунӣ бо хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ зарур дониста шуда бошад, ба ҳамлу нақли ройгон ба маҳали табобат (истифодабарии рухсатӣ), маҳали зисти интихобшуда ва бозгашт ҳуқуқ дорад.

4. Дар ҳолати бемории вазнини хизматчии ҳарбӣ ду узви оила ё ду хешованди наздики он ҳуқуқи рафту омади ройгонро аз маҳали истиқомати худ то маҳали қарор доштани бемор ва бозгашт тибқи асосҳое, ки барои хизматчии ҳарбӣ муқаррар шудааст, як маротиба ҳангоми беморӣ танҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон доранд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

5. Афсароне, ки аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, вазъи саломатӣ ё вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсат шудаанд ва мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии онҳо бо ҳисоби имтиёзнок 20-сол ва зиёд аз онро ташкил мекунад, ҳангоми мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии 25-сола ва зиёда бошад, новобаста аз асосҳои рухсатшавӣ ҳуқуқи рафту омади ройгонро бо нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ва автомобилӣ (ба ғайр аз такси) ба табобати статсионарӣ тибқи хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ ё ба муассисаҳои санаторию фароғатӣ ва беҳдоштӣ (як маротиба дар давоми сол) доранд. Чунин ҳуқуқро прапоршикҳои аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, вазъи саломатӣ ё вобаста ба чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсатшуда, ки мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии онҳо 20 сол ва зиёдаро ташкил мекунад, низ танҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон доранд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

6. Хизматчиёни ҳарбӣ ба харидани чиптаҳо барои худ ва аъзои оилаи худ барои ҳамаи нақлиёт бе навбат ҳангоми рафтан ба сафари хизматӣ, ба маҳали нави хизмат, ҳамчунин ба маҳали истифодабарии рухсатӣ ва бозгашт ҳуқуқ доранд. Ҳамин тариқ, хизматчиёни ҳарбие, ки хизматӣ харбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекунанд ва ба сафари хизматӣ фиристода мешаванд, аз ҳуқуқӣ бе навбат брон кардан ва гирифтани ҷой дар меҳмонхона мувофиқи гувоҳномаи сафарӣ истифода менамоянд.

7. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо менамоянд, ҳуқуқи ба таври ройгон фиристонидани мактубҳои аз қисми ҳарбӣ ирсолшавандаро доранд. Сару либоси шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ даъватшуда ба воситаи почта ба таври ройгон фиристонида мешавад.

8. Хароҷоте, ки ба ҳамлу нақли хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда, аъзои оилаи онҳо ва бо бурдани молу мулки шахсӣ бо нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ва автомобилӣ (ба ғайр аз таксӣ), ҷудо кардани ҷой дар меҳмонхонаҳо ҳангоми фиристонидани хизматчиёни ҳарбӣ ба сафари хизматӣ вобастаанд, аз ҳисоби маблағҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки тибқи қонун дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст) бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152).

9. Пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётӣ, инчунин имтиёзҳои хизматрасонии почтавӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хизматчиёни ҳарбии дар қисми 7 моддаи мазкур муқарраршуда аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1737).

Моддаи 19. Ҳуқуқи хизматчиёни ҳарбӣ ба шикоят аз рӯи амали ғайриқонунӣ

1. Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқи ҳимоя намудани ҳуқуқ ва манфиатҳои худро бо роҳи муроҷиат ба суд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон доранд.

2. Қарор ва фаъолияти (бефаъолиятии) ғайриқонунии мақомоти идораи ҳарбӣ ва командирон метавонад аз ҷониби хизматчиёни ҳарбӣ бо тартиби пешбининамудаи қонунҳо, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, оинномаҳои умумиҳарбӣ боиси шикоят гардад.

Моддаи 20. Мурофиаи судӣ нисбати хизматчиёни ҳарбӣ ва ҳуқуқи онҳо барои гирифтани кӯмаки ҳуқуқӣ. Иҷрои амалиёти нотариалӣ бо иштироки хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо

1. Мурофиаи судӣ бо иштироки хизматчиёни ҳарбӣ оид ба парвандаи онҳо, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон хизмати ҳарбиро адо мекунанд, мутобиқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, барои хизматчиёни ҳарбие, ки берун аз ҳудудҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон хизмати ҳарбиро адо мекунанд, ғайр аз тартиботи умумии муқарраргардида меъёри ҳуқуқи байналмилалӣ ва шартномаҳои байналмилалии эътирофкардаи Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ гардонида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479).

2.Ҳуқуқи ҳимояи хизматчиёни ҳарбӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин карда мешавад.

3. Кӯмаки ҳуқуқии ройгон расонида мешавад:

- аз ҷониби мақомоти ҳарбии идоракунӣ ва мақомоти ҳарбии адлия дар ҳудуди ӯҳдадориҳои хизматиашон ба ҳамаи хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда ва аъзои оилаи онҳо оид ба масъалаҳои вобаста ба гузаштани хизмати ҳарбӣ;

- аз ҷониби мақомоти тафтишоти пешакӣ, прокурорҳо, судҳое, ки дар ихтиёрашон парвандаҳои ҷиноӣ доранд.

Идораҳои машварати ҳуқуқӣ ва коллегияи адвокатҳо ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро аз рӯи даъват адо менамоянд, оид ба масъалаҳои адои хизмати ҳарбӣ, инчунин дигар асосҳои муқарраркардаи қонунҳо кӯмаки ҳуқуқии ройгон мерасонанд.

4. Командирони қисмҳои ҳарбӣ ҳамчун шахсони мансабдори ҳокимияти иҷроия амалиёти нотариалиро бо иштироки хизматчиёни ҳарбӣ, шаҳрвандоне, ки ба хизмати ҳарбӣ дохил мешаванд, аъзои оилаи онҳо дар ҳолату тартиби муқаррарнамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мегузаронанд.

Моддаи 21. Рухсатшавии шаҳрвандон аз хизмати ҳарбӣ ва ҳуқуқи таъминшавӣ бо кор

1. Хизматчиёни ҳарбӣ - шаҳрвандоне, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо менамоянд ва ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан нарасидаанд, аз хизмати ҳарбӣ бе розигии онҳо то пайдо кардани ҳуқуқи гирифтани нафақа аз рӯи собиқаи кор озод карда намешаванд, ба истиснои ҳолатҳои рухсатии пеш аз мӯҳлат, ки Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи уҳдадории ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ" муқаррар намудааст (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

2. Агар хизматчии ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо менамояд, аз хизмати ҳарбӣ беасос рухсат шавад, зиёни ба ин муносибат дидаи ӯ бояд пурра ҷуброн карда шавад. Товони зиёни маънавие, ки аз ин рухсатшавӣ ба ӯ расидааст, низ бояд дар асоси изҳори хоҳиши хизматчии ҳарбӣ бо қарори суд дода шавад. Ин қабил хизматчиёни ҳарбӣ ба вазифаи пештараи хизмати ҳарбӣ (бо хоҳиши худаш ба вазифаи баробар, ё вазифаи поёнтар) барқарор намуда, бо ҳама намуди музд ва таъминоте, ки баъди беасос ҷавоб шуданашон нагирифтаанд, таъмин карда мешаванд. Ин давра ба мӯҳлати умумии хизмати ҳарбӣ ва ба мӯҳлате, ки барои додани унвони навбатии ҳарбӣ муайян шудааст, ҳисоб карда мешавад.

3. Ба хизматчиёни ҳарбӣ ҳангоми аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, вазъи саломатӣ ё вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсатшуда кӯмакпулии яквақта ҳангоми доштани мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии зерин бо ҳисоби тақвимӣ пардохта мешавад:

- то 5 сол ба андозаи 1 маоши таъминоти пулӣ (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 885);

- аз 5 то 10 сол ба андозаи 2 маоши таъминоти пулӣ (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 885);

- аз 10 то 20 сол ба андозаи 3 маоши таъминоти пулӣ (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 885);

- зиёда аз 20 сол ба андозаи 4 маоши таъминоти пулӣ (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 885).

Андоза ва тартиби ба шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ бо дигар асосҳо рухсатшуда пардохти кӯмакпулии яквақтаи дар ҳамин банди модда номбурдаро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Ба хизматчиёни ҳарбӣ-шаҳрвандон, ки дар давоми хизмати ҳарбӣ бо орден ё унвонҳои фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон сазовор шудаанд андози кӯмакпулии яквақта дар ҳаҷми ду маоши таъминоти пулӣ зиёд карда мешавад.

4. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо менамоянд, ҳангоми рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ кӯмакпулии яквақта баробар ба ду андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ба шахсони, аз ҷумлаи кӯдакони ятиммонда ва кӯдакони бепарастормонда бошад, ба андозаи даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо пардохта мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 418, аз 13.11.2023 № 1991).

5. Барои хизматчиёни ҳарбие, ки мувофиқи расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, пурра расидани собиқаи хизмати ҳарбӣ, вазъи саломатӣ ё вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсат шудаанд, баҳисобгирии андозаи нафақа аз рӯи маоши пурраи таъминоти пулӣ сурат мегирад. Ҳама гуна маҳдудият оид ба пардохти нафақа манъ аст.

6. Андозаи нафақаи хизматчиёни ҳарбии рухсатшуда ва шахсони тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба монанди хизматчиёни ҳарбӣ нафақа таъиншаванда, ки бо тартиби муқарраршуда барои кор (адои хизмати ҳарбӣ) ба дигар мақомот ё берун аз Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристодашуда бо асъори хориҷӣ маош мегиранд, аз рӯи маоши муқаррарнамудаи вазифаи штатии ишғолкардаи онҳо то фиристодан ба мақомот ё беруни аз Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоб карда мешавад.

7. Барои хизматчиёни ҳарбие, ки мувофиқи расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, вазъи саломатӣ ё вобаста бо чорабиниҳои ташкилию штатӣ бе ҳуқуқи ба нафақа баромадан рухсат шудаанд, дар давоми як сол пас аз рухсат шудан пардохти маош аз рӯи рутбаи ҳарбӣ нигоҳ дошта мешавад.

8. Ба шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда ва аъзои оилаи онҳо барои таъмини кор ва таъминоти иҷтимоӣ ҳуқуқҳои зерини иловагӣ муқаррар карда мешавад:

- аз ҷониби мақомоти хадамоти давлатии шуғли аҳолӣ дар навбати аввал додани кор дар ташкилотҳои давлатӣ бо назардошти ихтисоси онҳо;

- дар давоми се моҳи пас аз рухсатшавӣ аз хизмати ҳарбӣ барои шаҳрвандоне, ки то даъват (дохилшавӣ) ба хизмати ҳарбӣ дар ташкилотҳои давлатӣ кор кардаанд, нигоҳ доштани ҳуқуқи дохилшавӣ ба кор дар ҳамон ташкилотҳо, барои онҳое, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо мекунанд, (аз ҷумла афсароне, ки ба хизмати ҳарбӣ даъват шудаанд)чунин ҳуқуқ ба вазифаи на пасттар аз вазифаи то даъват ба хизмати ҳарбӣ ишғолкардаи онҳо;

- ба ҳисоб гирифтани вақти хизмати ҳарбӣ ба собиқаи бефосилаи кор мутобиқи моддаи 10 Қонуни мазкур, агар фосила байни рӯзи рухсатшавӣ аз хизмати ҳарбӣ ва рӯзи қабул ба кор (дохилшавӣ ба муассисаи таълимӣ) аз як сол зиёд набошад, барои собиқадорони амалиёти ҷангӣ, ки ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбиро дар шароити ҳолатҳои фавқулодда ва ҳангоми муноқишаҳои мусаллаҳона иҷро кардаанд, шаҳрвандоне, ки мӯҳлати умумии хизмати ҳарбиашон бо ҳисоби имтиёз 20-сол ва зиёдаро ташкил кунад, - новобаста аз мӯҳлати фосила;

- ҳуқуқи афзалиятноки мондан ба коре, ки онҳо аввалин бор дохил шудаанд, ҳангоми ихтисори кормандон;

- таьминоти шаҳрвандоне, ки мувофиқи вазъи саломатӣ ё вобаста ба чорабиниҳои ташкилию штатӣ аз хизмати ҳарбӣ бо ҳуқуқи гирифтани нафақа рухсат шудаанд, ба тариқи ройгон гирифтани таҳсилоти касбӣ бе пардохти стипендия ба онхо дар давраи таҳсил;

- ба шаҳрвандоне, ки баъди адои хизмати ҳарбии мувофиқи даъват рухсатшуда ва ба ҷои кори пешина қабулшуда додани кӯмаки моддӣ бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дар ибтидо ба роҳ мондани кори хоҷагии шахсӣ;

- дар мӯҳлати на дертар аз як моҳи муроҷиати шаҳрвандони аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда додани ҷой барои фарзандони онҳо дар муассисаҳои таҳсилоти ҳамагонӣ ва таҳсилоти томактабию истироҳатгоҳҳои тобистонаи беҳдоштӣ новобаста аз шакли моликият;

- ба ҳисоб гирифтани вақти хизмати ҳарбӣ ба собиқаи хизмати давлатии хизматчии давлатӣ ҳангоми дохилшавӣ ба кор дар мақомоти ҳокимияти давлатӣ.

9. Ба модарони танҳои хизматчиёни ҳарбӣ, ки хизмати ҳарбиро мувофиқи даъват адо менамоянд, ҳангоми ихтисори шумора ва штатҳои коргарон ҳуқуқи афзалиятноки мондан ба кор дода мешавад.

Моддаи 22. Ҳифзи иҷтимоии аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбие, ки саробонашонро аз даст додаанд

1. Аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбии ҳалокшуда (вафоткарда) ҳуқуқи нафақа гирифтанро дар ҳолати аз даст додани саробон, ки тибқи қонунгузории нафақаи Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин ва пардохт мегардад, доранд.

2. Аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбие, ки саробонашонро аз даст додаанд, дар ҳолати қатъ гардидани муносибатҳои меҳнатии аъзои оила бо ташкилотҳои дахлдор аз манзили истиқоматии ишғолнамудаи онҳо бе ба онҳо ҳатман додани дигар манзили ободи истиқоматӣ бароварда намешаванд, барои онҳо пас аз ҳалоки (вафоти) хизматчии ҳарбӣ ҳуқуқи беҳтар сохтани шароити манзилӣ мутобиқи қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дошта мешавад.

3. Аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбие, ки саробонашонро аз даст додаанд, ҳуқуқи имтиёзро ба гирифтани қитъаи замин барои сохтмони манзилӣ алоҳида доранд.

4. Барои аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбие, ки дар давраи адои хизмати ҳарбӣ ҳалок шудаанд (вафот кардаанд) ва аъзои оилаи шаҳрвандоне, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо мекарданд, ҳуқуқ ва гирифтани хонаи истиқоматӣ, имтиёзҳо аз рӯи пардохти манзил, хизматрасонии коммуналӣ, ки онҳо то рӯзи ҳалоки (вафоти) хизматчии ҳарбӣ (шарҳванд), новобаста аз шакли моликият ва мансубияти манзили ишғолкарда доштанд, ҳангоми истиқомати онҳо дар хонаҳои маркази гармӣ надошта бошад, барои дар навбати аввал таъмин намудан бо додани қимати 50% пардохти сӯзишворие, ки дар доираи меъёрҳои барои фурӯш ва ба аҳолӣ расонидани он муқаррар шудааст, нигоҳ дошта мешавад.

5. Хароҷотҳое, ки бо додани имтиёзҳо доир ба пардохти майдони умумии бинои истиқоматӣ, хизматрасонии коммуналӣ, гузарондани телефонҳои хонагӣ, ҳаққи истифодабарии онҳо вобастаанд, аз ҳисоби маблағҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст), пардохт карда мешаванд.

6. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъмири асосии хонаҳое, ки дар онҳо аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбии саробонашонро аздастдода истиқомат мекунанд, аз ҳисоби маблағҳои буҷети маҳалӣ амалӣ мегардонанд.

7. Ба волидайн, ҳамсарон ва кудакони ба балоғат нарасидаи хизматчиёни ҳарбие, ки ҳангоми иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ ҳалок шудаанд (вафот кардаанд), ҳуқуқи кӯмаки тиббии ройгон ва ҳуқуқи имтиёзнок ба хизматрасонии иҷтимоӣ дар мақомоти давлатии хадамоти иҷтимоӣ дода мешавад.

8. Барои аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбие, ки дар давраи адои хизмати ҳарбӣ ҳалок шудаанд (вафот карданд) ва аъзои оилаи шаҳрвандоне, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ адо карда пас аз рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ бо расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, вазъи саломатӣ ё вобаста ба чорабиниҳои ташкилию штатӣ ҳалок шудаанд (вафот карданд), ба ғайр аз имтиёзҳо, кафолат ва ҷубронҳои дар қисмҳои дуюм-чоруми моддаи мазкур зикрёфта дар давоми як сол аз рӯзи ҳалоки (вафоти) саробон дигар имтиёзҳо, кафолат ва ҷубронҳое, ки онҳо ҳангоми дар ҳаёт будани хизматчиёни ҳарбии (шаҳрвандони) номбурда истифода мебурданд, нигоҳ дошта мешаванд, агар тибқи қонун, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

9. Ба аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбии ҳангоми иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ ҳалокшуда (вафоткарда) дар қатори имтиёзҳо, кафолатҳо ва ҷубронпулиҳое, ки Қонуни мазкур пешбинӣ намудааст, тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таври илова дигар имтиёзҳо, кафолатҳо ва ҷубронпулиҳо муқаррар карда мешаванд.

10. Барои ҳамсарони хизматчиёни ҳарбие, ки ҳангоми адои хизмати ҳарбии бо тартиби ихтиёрӣ ё пас аз расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан, вазъи саломатӣ ё вобаста ба чорабиниҳои ташкилию штатӣ аз хизмати ҳарбӣ рухсат шуда ҳалок шудаанд (вафот кардаанд), мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии 20-сола ва зиёда доштанд, имтиёзҳо, кафолатҳо ва ҷубронҳои дар қисмҳои дуюм-чоруми моддаи мазкур номбурда то аз нав ба қайди никоҳ даромадан нигоҳ дошта мешаванд.

Моддаи 23. Имтиёзҳо, кафолатҳо ва ҷубронҳои иловагӣ ба хизматчиёни ҳарбӣ, ки дар давраи сафарбарӣ, ҳолатҳои фавқулода ё ҷангӣ, инчунин дар шароити низоъҳои мусаллаҳона ё ҳангоми баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ уҳдадориҳои хизмати ҳарбиро иҷро менамоянд ва аъзои оилаи онҳо

(Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991)

1. Ба хизматчиёни ҳарбие, ки ба таври доимӣ ва муваққатан вазифаҳоро дар давраи сафарбарӣ, ҳолатҳои фавқулода ё ҷангӣ, инчунин дар шароити низоъҳои мусаллаҳона ё ҳангоми баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ иҷро мекунанд, тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон имтиёзҳо, кафолатҳо ва ҷуброни пулии иловагӣ дода мешаванд.

2. Барои аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбие, ки ҳангоми иҷрои вазифа дар давраи сафарбарӣ, ҳолатҳои фавқулода ё ҷангӣ, инчунин дар шароити низоъҳои мусаллаҳона ё ҳангоми баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ ҳалок шудаанд, имтиёзҳо, кафолатҳо ва ҷуброни пулии амалкунандаи нисбати аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбии дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ ҳалокшуда татбиқ мегардад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

БОБИ III. Ӯҳдадорӣ ва масъулияти хизматчиёни ҳарбӣ

Моддаи 24. Ӯҳдадории умумӣ

1. Ҳифзи истиқлолияти давлатӣ ва тамомияти марзии Ҷумҳурии Тоҷикистон, таъмини бехатарии давлат ва ҳаёти осоиштаи аҳолӣ, баргардонидани ҳуҷуми мусаллаҳона, инчунин иҷрои вазифаҳо мутобиқи ӯҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон моҳияти қарзи ҳарбиро ташкил намуда, хизматчиёни ҳарбиро ӯҳдадор менамоянд, ки (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991):

- ба Савганди ҳарбӣ баҳри ба халқ фидокорона хизмат кардан, мардонавор ва моҳирона ҳифз намудани Ватани худ содиқ бошанд;

- Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, талаботҳои оинномаҳои умумиҳарбиро қатъиян риоя намуда, фармонҳои командиронро бечунучаро иҷро намоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1479);

- шаъну шарафи ҷангии ҳимоякунандагони халқи худ, шарафи рутбаи ҳарбӣ ва рафиқони ҳамхизматро нигоҳ доранд;

- маҳорати ҳарбиро такмил диҳанд, аслиҳа ва техникаи ҷангиро барои истифодабарӣ дар ҳолати омодагии доимӣ нигоҳ доранд, молу мулки ҳарбиро ҳифз намоянд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152);

- боинтизом ва ҳушёр бошанд, сирри давлатӣ ва ҳарбиро ҳифз намоянд;

- усулҳои маъмул ва меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ ва шартномаҳои байналмилалии аз тарафи Ҷумҳурии Тоҷикистон эътирофкардаро риоя намоянд.

2. Хизматчиёни ҳарбӣ уҳдадоранд, ки талаботи бехатарии хизмати ҳарбиро донанд ва риоя кунанд, саломатии худро нигоҳ доранд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

3. Хизматчиёни ҳарбӣ дар ҳолатҳои пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи уҳдадории ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ" иҷрокунандагони ӯҳдадориҳои ҳарбӣ ҳисоб меёбанд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

Моддаи 25. Ӯҳдадориҳои вазифавӣ ва махсус

1. Ӯҳдадориҳои вазифавии хизматчиёни ҳарбӣ ва тартиби иҷрои онҳо тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оинномаҳои умумиҳарбӣ муайян карда мешаванд.

2. Командирон сардорони ягона мебошанд ва дар давраи осоиштаю ҷанг барои омодагии доимии ҷангию сафарбарӣ, иҷрои бомуваффақияти супоришҳои ҷангӣ, омодагии ҷангӣ, тарбия, интизоми ҳарбӣ, тартиботи ҳуқуқӣ, ҳолати маънавию рӯҳии ҳайати шахсӣ ва бехатарии хизмати ҳарбӣ, ҳолат ва нигоҳдории аслиҳа, техникаи ҳарбӣ ва молу мулки ҳарбӣ, таъминоти моддӣ, техникӣ, молиявӣ, маишӣ ва хизматрасонии тиббӣ ҷавоб медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1152).

3. Хизматчиёни ҳарбие, ки дар навбатдории ҷангӣ (хизмати ҷангӣ), нарядҳои шабонарӯзию гарнизонӣ карор доранд, барои барҳам додани оқибатҳои офатҳои табиӣ, баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ, инчунин дигар ҳолатҳои фавқулодда ҷалб шудаанд, ӯҳдадориҳои махсусро иҷро мекунанд. Ӯҳдадориҳои махсус ва тартиби иҷрои онҳоро қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст ва оинномаҳои умумиҳарбӣ муқаррар мекунанд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

Барои иҷрои ӯҳдадориҳои махсус хизматчиёни ҳарбӣ метавонанд ҳуқуқҳои иловагӣ (барои истифодаи аслиҳа, қувва, пешниҳоди талаботҳое, ки барои иҷроиш ҳатмиянду ва таҳти назорати шахсони муайян мебошанд ва дигар ҳуқуқҳо) гиранд, ки тибқи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст ва оинномаҳои умумиҳарбӣ муайян мегарданд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1991).

Моддаи 26. Масъулияти хизматчиёни ҳарбӣ барои ҳуқуқвайронкунӣ

1. Хизматчиёни ҳарбӣ вобаста ба хусусият ва вазнинии ҳуқуқвайронкунии содиршуда ба ҷавобгарии интизомӣ, маъмурӣ, моддӣ, ҳуқуқии гражданӣ ва ҷиноятӣ кашида мешаванд.

2. Барои рафтори ношоям бо вайрон намудани интизоми ҳарбӣ ё тартиботи ҷамъиятӣ вобастабуда хизматчиёни ҳарбӣ мувофиқи асосҳо ва бо тартиби муайяннамудаи оинномаҳои умумиҳарбӣ ба ҷавобгарии интизомӣ кашида мешаванд.

Командирон барои аз ҷониби шахсони тобеи онҳо содир гардидани қонунвайронкуниҳо ба ҷавобгарии интизомӣ кашида намешаванд, ба истиснои ҳолатҳое, ки командирон ҷиноятро пинҳон намудаанд, ҳамчунин дар доираи салоҳияти худ доир ба огоҳсозӣ ва пешгирӣ кардани қонунвайронкуниҳои содиршуда ба ҷавобгарӣ кашидани шахсони гунаҳгор чораҳои зарурӣ надидаанд.

3. Барои қонунвайронкунии маъмурӣ дар асоси тартиби муайяннамудаи оинномаҳои умумиҳарбӣ хизматчиёни ҳарбӣ ба ҷавобгарии интизомӣ кашида мешаванд.

4. Барои зарари моддии ҳангоми иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ ба давлат расонидашуда хизматчиёни ҳарбӣ бо тартиби муқарраркардаи қонун ба ҷавобгарии моддӣ кашида мешаванд.

5. Барои иҷро накардан, ё нодуруст иҷро намудани ӯҳдадориҳои пешбининамудаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, барои зиён ва зарари маънавии расондаи хизматчиёни ҳарбии ҳангоми иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ қарорнадошта ба давлат, шахсони воқеию ҳуқуқӣ ва дар дигар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ба ҷавобгарии гражданӣ кашида мешаванд.

Барои содир намудани ҷиноят хизматчиёни ҳарбӣ тибқи Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешаванд.

Моддаи 27. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи статус ва замонатҳои ҳимояи иҷтимоӣ ва ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбӣ ва аҳли оилаи онҳо"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 25 июни соли 1993 "Дар бораи статус ва замонатҳои ҳимояи иҷтимоӣ ва ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбӣ ва аҳли оилаи онҳо" (Ахбори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1993, № 15-16, мод. 348; Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2000, № 11, мод. 531; соли 2002, № 4, қ. 1, мод. 257; соли 2003, № 12, мод. 687) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 28. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Раҳмонов

ш. Душанбе

1 марти соли 2005 № 90

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МИЛИТСИЯ

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

17.05.2004

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ МИЛИТСИЯ

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2004, №5, мод. 352; с. 2006, №3, мод. 148; с. 2007, №7, мод. 663; с. 2008, №6, мод. 450; с. 2009, № 12, мод. 820; с. 2011, № 3, мод. 156; № 6, мод. 438, № 12, мод. 835; с. 2012, № 4, мод. 251; № 7, мод. 692; № 8, мод. 821, №12, қ. 1, мод. 1023; с. 2013, №3, мод. 183, мод. 184, №12, мод. 884, мод. 885; с. 2014, №11, мод. 649; с. 2017, №7-9, мод. 569; Қонуни ҶТ аз 02.01.2018 с., №1481; аз 20.06.2019 с., №1614; аз 17.12.2020 с., №1736.)

Қонуни мазкур мафҳуми милитсия, самтҳои асосии фаъолияти он, салоҳият, принсипҳои фаъолият, мавқеи милитсия дар системаи мақомоти давлатӣ, вазифаю ҳуқуқҳо, тартиби ба хизмати милитсия қабул намудан, масъулият, кафолати давлатии таъминоти ҳуқуқӣ ва иҷтимоӣ, инчунин тартиби таъминоти молиявӣ, моддию техникӣ ва назорати фаъолияти милитсияро муайян менамояд.

БОБИ 1.

МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳуми милитсия

Милитсия мақомоти давлатии ҳифзи ҳуқуқ, таҳқиқу тафтишот буда, ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, тартиботи ҷамъиятӣ, манфиатҳои ҷамъияту давлатро аз кирдорҳои ҷинояткорона ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо муҳофизат намуда, ҳуқуқ дорад чораҳои маҷбурии дар доираи Қонуни мазкур ва дигар қонунҳо пешбинигардидаро ба кор барад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи милитсия

(ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи милитсия ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад. (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

Моддаи 3. Самтҳои асосии фаъолияти милитсия

Самтҳои асосии фаъолияти милитсия аз инҳо иборатанд:

-ҳимояи ҳаёт ва саломатӣ, ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрвандон аз кирдорҳои ғайриқонунӣ;

- пешгирӣ, рафъи ҷиноятҳо ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо;

- ҳимояи манфиатҳои ҷамъиятию давлатӣ;

- таъмини тартибот ва бехатарии ҷамъиятӣ;

-ошкор намудан, таҳқиқ ва тафтиши ҷиноятҳо, ҷустуҷӯи шахсоне, ки ҷиноят содир кардаанд;

- ҳимояи ҳама гуна шакли моликият аз кирдорҳои ғайриқонунӣ;

- дар доираи муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронидани таблиғоти ҳуқуқӣ дар байни шаҳрвандон, шахсони мансабдор, дар корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият;

- таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ; (ҚЧТ аз 3.12.09с., №568).

- татбиқ ва иҷрои ҷазои маъмурӣ;

- амалӣ намудани назорати муҳоҷират дар доираи салоҳияти худ, танзими масъалаҳои будубоши гурезаҳо ва шахсоне, ки паноҳгоҳ меҷӯянд. (ҚЧТ аз 26.12.11с., №770).

Моддаи 4. Принсипҳои фаъолияти милитсия

Фаъолияти милитсия мутобиқи принсипҳои зерин ба роҳ монда мешавад:

-қонуният;

-ягонагии низоми мақомоти милитсия ва муттамарказонидани идоракунии он;

-эҳтиром ва риояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

-адолати иҷтимоӣ ва инсондӯстӣ;

-пинҳонкорӣ, истифодаи усулу воситаҳои ошкоро ва махфии фаъолият;

-яккасардорӣ;

-баробарии ҳама дар назди қонун;

- алоқамандӣ бо аҳолӣ ва ба назар гирифтани афкори ҷамъиятӣ дар мубориза бар зидди ҷинояткорӣ;

-ғайриҳизбият.

Моддаи 5. Фаъолияти милитсия ва ҳуқуқи шаҳрвандон

Милитсия ҳуқуқу озодиҳои ҳар як инсон ва шаҳрвандро, қатъи назар аз шаҳрвандӣ, ҷои истиқомат, ҷинс, миллат, нажод, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, таҳсил, вазъи иҷтимоӣ ва молу мулкӣ ҳимоя мекунад.

Корманди милитсия дар ҳама ҳолатҳо вазифадор аст ба шаҳрванд, шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрванд асосу сабаби маҳдуд кардани ҳуқуқу озодиҳои ӯ, инчунин вобаста ба ин пайдо гардидани ҳуқуқу ӯҳдадориҳояшро фаҳмонад.

Корманди милитсия ҳуқуқи ҳимоя ва дигар ҳуқуқҳои шахсони дастгиршуда ва ҳабсгардидаро таъмин мекунад, дар ҳолатҳои зарурӣ ташхиси тиббии онҳоро мегузаронад, инчунин бетаъхир дар бораи дастгир намудани онҳо ба хешовандон, маъмурияти ҷои кор ё таҳсил ва дар муддати 24 соат ба прокурор хабар медиҳад, дар мавриди зарурат ба дастгиршудагон барои расонидани кӯмаки аввалияи тиббӣ, инчунин барои рафъи хатар, ки ба ҳаёт, саломатӣ ё амволи онҳо ҳангоми дастгиркунӣ ё ҳабс таҳдид менамояд, тадбирҳо меандешад.

Милитсия ҳуқуқи ҷамъ овардан, нигоҳ доштан, истифода бурдан ва паҳн кардани маълумотро дар бораи ҳаёти шахс бе розигии худи ӯ, ба истиснои мавридҳое, ки Қонуни мазкур ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудаанд, надорад.

Милитсия вазифадор аст шахсро бо ҳуҷҷатҳои маҳдудкунандаи ҳуқуқу озодиҳои вай шинос намояд, ба шарте, ки дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

Агар шахс ҳисоб кунад, ки ҳуқуқу озодиҳои ӯ аз тарафи мақомоти милитсия ё шахсони мансабдори он поймол карда шудаанд, метавонад нисбати амали ин мақомот ва шахсони мансабдор ба мақомоти болоии милитсия, прокуратура ё суд шикоят кунад.

Маҳдуд кардани ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, ба истиснои мавридҳое, ки қонун пешбинӣ намудааст, манъ аст.

Моддаи 6. Иштироки мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, корхонаю ташкилотҳо ва шаҳрвандон дар иҷрои вазифаҳои милитсия

Милитсия вазифаҳои ба зиммааш гузошташударо дар ҳамкорӣ бо мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, кормандони ғайриштатии милитсия ва шаҳрвандон иҷро мекунад. (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

Мақомоти давлатӣ, корхонаю муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликияташон, шахсони мансабдор, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва шаҳрвандон вазифадоранд ба милитсия ҳангоми муҳофизати тартиботи ҷамъиятӣ ва муборизаи зидди ҷинояткорӣ кӯмак расонанд.

Милитсия дар иҷрои вазифаҳои худ метавонад бо мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил, давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалии ҳифзи ҳуқуқ бо тартиби дар Қонуни мазкур ва шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда, ҳамкорӣ кунад.

Бо мақсади пешгирӣ ва ошкор кардани ҷинояткорӣ шаҳрвандон метавонанд ба таври махфӣ бо мақомоти милитсия мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамкорӣ кунанд.

Ҷалби маҷбурии шаҳрвандон барои ҳамкорӣ кардан бо милитсия манъ аст.

Маълумот дар бораи шаҳрвандоне, ки ба милитсия кӯмаки махфӣ расондаанд ё мерасонанд, танҳо бо розигии онҳо ошкор карда мешавад. Дар сурати мавҷудияти маълумоти кофӣ дар бораи таҳдиди хатар ба шахсони мазкур бинобар иштирок доштанашон дар фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ, инчунин ба аъзои оила ё хешовандони наздики онҳо мақомоти милитсия вазифадор аст барои ҳифзи ҳаёт, саломатӣ, шаъну шараф ва амволи ин шахсон, муайян намудани сарчашмаҳои таҳдид ва ба ҷавобгарӣ кашидани гунаҳгорон тадбирҳои зарурӣ андешад.

Моддаи 7. Ҷалби кормандони дигари мақомоти корҳои дохилӣ ва хизматчиёни ҳарбӣ ба иҷрои вазифаҳои милитсия

Ба иҷрои вазифаҳои милитсия дигар кормандони мақомоти корҳои дохилӣ, курсантҳо ва шунавандагони муассисаҳои таълимии системаи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ барои ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ, амнияти ҷамъиятӣ ва мубориза бар зидди ҷинояткорӣ бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷалб карда мешаванд.

Дар ин ҳолат онҳо вазифа, ҳуқуқ, кафолатҳои муҳофизати ҳуқуқӣ ва иҷтимоӣ, ҳамчунин масъулияти барои кормандони милитсия пешбинишударо доранд.

БОБИ 2.

СОХТОРИ МАҚОМОТИ МИЛИТСИЯ

Моддаи 8. Сохтори мақомоти милитсия

Милитсия ба сохтори мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мебошад.

Сохтори ташкилӣ, шумораи кормандони штатӣ, музди меҳнат ва ҷойгирии милитсия бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, воҳидҳои милитсияе, ки таъминоташон аз ҳисоби маблағи корхонаю муассиса ва ташкилотҳо амалӣ мегардад, бо тартиби муқаррарнамудаи Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ бо мувофиқаи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд. Барои таъмини тартиботи ҳуқуқӣ дар объектҳо ва ҳудудҳои режимӣ, инчунин барои мақсадҳои дигар бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мумкин аст воҳидҳои махсуси милитсия таъсис дода шаванд.

Моддаи 9. Роҳбарии милитсия

Милитсия дар фаъолияти худ ба Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон тобеъ мебошад.

Роҳбарии тамоми милитсияи ҷумҳуриро Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ӯҳда дорад, ки аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешавад. Фармон дар бораи таъин ва озод намудани Вазир барои тасдиқ ба ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мегардад.

Дар вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо роҳбарии фаъолияти милитсия ба зиммаи сардорони раёсатҳои (шуъбаҳои) Вазорати корҳои дохилӣ дар вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо гузошта мешавад. Сардорони Сарраёсат ва раёсатҳои Вазорати корҳои дохилӣ, Раёсати Вазорати корҳои дохилӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шуъбаҳои Вазорати корҳои дохилӣ дар шаҳру ноҳияҳо, милитсияи нақлиёти роҳи оҳан ва ҳавоӣ аз ҷониби вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мувофиқаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд. (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

Роҳбарони мақомоти дахлдори милитсия дар объектҳои махсусан муҳим ва режимӣ аз рӯи тартиби муайяннамудаи Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд.

БОБИ 3.

САЛОҲИЯТИ МИЛИТСИЯ

Моддаи 10. Вазифаҳои милитсия

Милитсия вазифадор аст:

1) ҷиноят ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳоро пешгирӣ намояд, сабабу шароитҳоеро, ки ба содир кардани ҷиноят ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо мусоидат мекунанд, ошкор намуда, барои рафъи онҳо тадбирҳо андешад, бо ҳуқуқвайронкунандагон бо таври инфиродӣ корҳои пешгириро анҷом диҳад, дар тарбияи ҳуқуқии шаҳрвандон иштирок намояд;

2) бо мақсади пешгирӣ, муайян ва ошкор намудани ҷиноят чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ гузаронад; (ҚҶТ аз 25.03.11с., №689)

3) тартиботро дар кӯчаю хиёбон, боғу майдонҳо, роҳҳои нақлиётгард, вокзалу фурӯдгоҳ ва дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ таъмин намояд;

4) якҷоя бо дигар мақомоти давлатӣ ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ беназоратии кӯдаконро пешгирӣ кунад;

5) ариза, хабар ва дигар маълумотро дар хусуси ҷиноят ва ҳуқуқвайронкуниҳо, инчунин дар бораи содиркунандагони онҳо қабул кунад, ба қайд гирад ва чораҳои зарурии қонунӣ андешад;

6) мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҳои фардии пешгирии зӯроварҷ дар оиларо татбиқ намояд;(ҚҶТ аз 19.03.13с.,№941)

7) дар сурати мавҷуд будани асосҳои қонунӣ парвандаҳои ҷиноятӣ оғоз намояд ё оғоз намудани парвандаи ҷиноятиро рад намояд, таҳқиқ ва тафтишоти пешакӣ гузаронад, омодасозии маводи пешазсудиро дар шакли протоколӣ анҷом диҳад;

8) пешбурди баҳисобгирӣ ва қайди ягонаи ҷиноятҳо ва шахсони ҷиноят содирнамударо амалӣ намояд. Тартиби пешбурди баҳисобгирӣ, қайди ягонаи ҷиноятҳо ва шахсони ҷиноят содирнамуда аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад; (ҚЧТ аз 3.12.09с., №568)

9) барои ҳифзи шахс ва амволи шоҳидон, ҷабрдидагон ва дигар шахсоне, ки ҳаёт, саломатӣ ва моликияти онҳо аз сабаби расонидани ёрӣ ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар пешгирӣ ва ошкор намудани ҷиноятҳо зери хатар аст, тадбирҳо андешад. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба таъмини бехатарии шахсони мансабдор ва кормандони мақомоти ҳокимияти давлатӣ, ҳамчунин аъзои оилаи онҳо тадбирҳо андешад;

10) шахсонеро, ки ҷиноят содир карда, аз таҳқиқ, тафтишоти пешакӣ ва суд пинҳон шудаанд, аз иҷрои ҷазои ҷиноятӣ саркашӣ мекунанд, бе ному нишон гум шудаанд, гаравгон гирифта шудаанд ва дигар шахсонро, инчунин амволи дуздида ва тасарруфшударо тибқи ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷустуҷӯ намояд;

11) дар доираи салоҳияти худ аз тарафи шаҳрвандон ва шахсони мансабдор иҷро шудани қарорҳои мақомоти ҳокимияти давлатиро оид ба масъалаҳои ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ ва муборизаи зидди ҷинояткорӣ таъмин намояд;

12) ҷиҳати рафъи оқибати садамаву фалокатҳо, сӯхтору офатҳои табиӣ ва дигар ҳодисаҳои фавқулодда, наҷот додани одамон ва расонидани ёрӣ ба онҳо, ҳифзи амволи бесоҳиб тадбирҳои фаврӣ андешад, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар кори таъмини тартиботи ҳуқуқии вазъияти фавқулодда ё ҳолати ҷангӣ дар сурати ҷорӣ намудани онҳо дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ё маҳалҳои алоҳидаи он, инчунин дар гузаронидани чорабиниҳои карантинӣ дар вақти эпидемия ва эпизоотияҳо иштирок намояд; (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

13) ба шахсоне, ки аз ҳуқуқвайронкуниҳо ё фалокату офатҳо зарар дидаанд, инчунин дар ҳолати оҷизӣ ё дигар ҳолатҳое, ки барои ҳаёту саломатии онҳо зараровар аст, ёрии таъҷилӣ расонад;

14) бехатарии ҳаракатро дар роҳҳо ба танзим дарорад ва таъмин намояд, риоя ва иҷрои қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, меъёрҳо, стандарту қоидаҳои марбути ҳаракат дар роҳҳоро дидбонӣ ва назорат кунад, воситаҳои нақлиёти автомобилӣ ва дигар нақлиёти муҳаррикдорро ба қайд ва ба ҳисоб гирад, имтиҳон гирад ва шаҳодатномаҳои ронандагӣ диҳад, азназаргузаронии техникии давлатии воситаҳои нақлиётро гузаронад ва бо тартиби муқарраршуда дар ҳамроҳии онҳо ширкат варзад, барои тайёр намудани варақаи шаҳодатномаҳои ронандагӣ, нишонаҳои бақайдгирии давлатӣ, маълумотномаҳои бақайдгирӣ ва дигар маводи махсус, ки барои рухсат дар ҳаракати роҳҳо зарур аст, ҳамчунин дар корҳои муқарраркунӣ ва истифодаи воситаҳои техникии ташкили ҳаракат дар роҳ ҳамчун фармоишгари давлатӣ амал кунад;

15) мувофиқи қонун барои хариду фурӯши силоҳи ғайринизомӣ ва хизматӣ ва тирҳои он, барои нигаҳдорӣ ва гирифта гаштани силоҳи ғайринизомӣ ва ё хизматӣ, ҳамлу нақли силоҳи номбурда ва тирҳои мансуби он, ворид кардан ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё баровардан аз ҳудуди он, ҳамчунин барои нигаҳдорӣ ва истифодаи намудҳои ҷудогона ва навъҳои силоҳи ҷангии дастии оташфишони аз мақомоти корҳои дохилӣ барои истифодаи муваққатӣ гирифташуда, барои нигаҳдорӣ ва интиқоли маводи таркандаи таъиноти саноатӣ тавассути нақлиёти автомобилӣ мутобиқи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат диҳад, назорати муомилоти силоҳи ғайринизомӣ ва хизматии оташфишонро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ гардонад; (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

16) ҷойҳои нигаҳдорӣ ва истифодаи силоҳ, лавозимоти мансуби он, маводи тарканда ва ҳамчунин объектҳои гардиши онҳоро аз назар гузаронад, ҳангоми маълум гардидани вайронкунии қоидаҳои муқаррарӣ ба шаҳрвандон ва шахси мансабдор барои ислоҳи онҳо пешниҳодот диҳад, маводи номбаршударо бозпас гирад, фаъолияти ин гуна объектҳоро манъ кунад, иҷозатномаи додашударо бекор кунад ва тадбирҳои дигареро, ки қонунгузорӣ пешбинӣ кардааст, амалӣ гардонад;

17) шиносномаҳо, иҷозатномаҳои ворид шуданро ба минтақаҳои сарҳадӣ диҳад, шаҳрвандонро ба қайд гирад ва аз қайд барорад, аз тарафи шаҳрвандон ва шахсони мансабдор риоя шудани қоидаҳои низоми шиносномавиро назорат намояд. Пас аз ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон додани шиносномаҳои умумишаҳрвандҷ, хориҷҷ, аз ҷумла ба мақомоти андози маҳалли истиқомати шаҳрванд то санаи 15- уми моҳе, ки баъди семоҳои ҳисоботҷ фаро мерасад, ба таври хаттҷ хабар диҳед; ( ҚҶТ аз 19.03.13с., №940)

18) дар татбиқи пешбининамудаи қонунгузорӣ оид ба ҳифзи табиат ва бехатарии экологӣ иштирок намояд;

19) ба расмият даровардан ва додани ҳуҷҷатҳоро оид ба масъалаҳои шаҳрвандӣ, бақайдгирӣ ва додани иҷозатномаи иқоматро ба шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар доираи салоҳияташ таъмин намояд ва назорат кунад;

20) назорати иҷрои қоидаҳои будубоши шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрвандро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба тариқи транзитӣ ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистонро убур намудаанд ва аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадани онҳо, масъалаҳои шаҳрвандӣ, инчунин додани вазъи ҳуқуқиро ба гурезагон ва шахсоне, ки паноҳгоҳ меҷӯянд, баррасӣ намояд; (ҚЧТ аз 3.12.09с., №568)

21) воҳидҳои муҳофизатии ташкилотҳоро бозрасҷ намояд, доир ба ислоҳи камбудиҳои дар мустаҳкамкунии техники объектҳо ҷойдошта, инчунин оид ба таъмини амнияти моликияти давлатҷ ва моликияти дигар дастур диҳад. Тартиби бозрасҷ намудани воҳидҳои муҳофизатии ташкилотҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад; (ҚЧТ аз 28.12.12с., №930).

22) амволи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро дар асоси шартнома муҳофизат намояд;

23) таъиноти судҳо, қарорҳои судяҳо, прокурорҳо ва муфаттишон, қарорҳои комиссияҳо оид ба ҳуқуқи кӯдак дар бораи маҷбуран овардани шахсоне, ки аз ҳозир шудан бо даъвати онҳо саркашӣ мекунанд, инчунин қарорҳои прокурорҳо ва қарорҳои аз ҷониби онҳо тасдиқшудаи муфаттишонро иҷро намояд, ба иҷрочиёни суд дар бобати аз биноҳои истиқоматию ғайриистиқоматӣ баровардани шаҳрвандон ёрӣ расонад, барои гузаронидани экспертизаи судии равонпизишкӣ аз рӯи парвандаҳои ҷиноятӣ ва гражданӣ овардани шаҳрвандонро таъмин намояд; (ҚЧТ аз 3.12.09с., №568)

24) дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба истеҳсолоти иҷро қарздор, молу мулки ӯ ё кӯдакро кофтуков намояд; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

25) таъиноти (қарорҳои) судиро (судяро) дар бораи ҳабси маъмурӣ иҷро намояд; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

26) дар доираи салоҳияти муқаррарнамудаи қонунгузорӣ истеҳсоли парвандаҳои оид ба ҳуқуқвайронкуниҳои маъмуриро амалӣ намояд; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

27) ноболиғони аз ҷазо озодшуда ва ноболиғонеро, ки нисбат ба онҳо ҳангоми таъини ҷазо қарори шартан татбиқ накардани ҷазо қабул гардидааст, ба қайд гирифта, бо онҳо корҳои тарбиявӣ гузаронад ва рафтори онҳоро назорат кунад; (ҚЧТ аз 3.12.09с., №568; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

28) ба рафтори шахсоне, ки нисбат ба онҳо ҳангоми таъини ҷазо қарори шартан татбиқ накардани ҷазо қабул гардидааст, нисбат ба шахсоне, ки аз маҳалли маҳрум сохтан аз озодӣ озод гардида, барои ретсидиви махсусан хавфнок маҳкум шуда буданд, шахсоне, ки барои ҷиноятҳои вазнин ва махсусан вазнин ҷазоро адо кардаанд ва ё ду маротиба ё бештар аз он барои ҳама гуна ҷиноятҳои барқасдона суд шудаанд ё қаблан аз маҳалли маҳрум сохтан аз озодӣ то пурра адо намудани мӯҳлати муқаррарнамудаи суд озод шуда, дар мӯҳлати қисми адонашудаи ҷазо боз қасдан ҷиноят содир кардаанд, инчунин ба фаъолияти шахсоне, ки ҷазоро дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ адо кардаанд, вале рафтори онҳо дар давраи адои ҷазо ё баъди аз ҷазо озод шудан дар бораи ба роҳи ислоҳ нарафтани онҳо ва риоя накардани тартиботи ҳуқуқӣ гувоҳӣ диҳад, назорат барад, дар доираи салоҳияти худ иҷрои ҷазои маъмуриро таъмин намояд; (ҚЧТ аз 3.12.09с., №568; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

29) шахсони дастгир ва ҳабсшударо нигаҳдорӣ, нигаҳбонӣ ва посбонӣ намояд; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

30) то ба ихтиёри мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдори дахлдор додани ҳуҷҷатҳо, ашё ва чизҳои арзишнок, махзан ва дигар амволи дарёфтшуда ва ба милитсия супоридашуда, нигаҳдории онҳоро таъмин намояд, барои баргардонидани онҳо ба соҳибони қонуниашон тадбирҳо андешад; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

31) аз рӯи парвандаҳои ҷиноятӣ дар доираи салоҳияти худ экспертиза, инчунин аз рӯи маводи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ тадқиқоти илмию-техникӣ гузаронад; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

32) ба мақомоти тандурустӣ дар кори ошкор намудан ва ба муассисаҳои табобатӣ овардани беморони рӯҳӣ, шахсоне, ки гирифтори майзадагии ашаддӣ, нашъамандӣ, бемориҳои таносулӣ ва мубталои аломати норасоии масунияти бадан (СПИД) мебошанд ва нисбати онҳо асосҳои бо ҳуҷҷатҳо тасдиқшуда мавҷуданд, мусоидат намояд; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

33) дар доираи салоҳияти худ дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вакилони халқ, номзадҳо ба вакилии халқ, шахсони мансабдори мақомоти ҳокимияти давлатӣ дар иҷрои фаъолияти қонунии онҳо мусоидат намояд. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

34) тартиб ва тарзу усулҳои гузаронидани таҳлили хавфҳои коррупсия дар мақомоти корҳои дохилиро муайян ва дар амал татбиқ намояд; (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446; ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

35) иҷрои вазифаҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи милитсия гузоштааст. (ҚҶТ аз 28.12.13с., №1041; ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446; ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1481)

Моддаи 11. Ҳуқуқҳои милитсия

Милитсия барои иҷрои вазифаҳои ба зиммааш гузошташуда ҳуқуқ дорад:

1) аз шаҳрвандон ва шахсони мансабдор риоя намудани тартиботи ҷамъиятӣ, қатъ кардани ҳуқуқвайронкунӣ ва кирдорҳоеро, ки ба амалӣ гардонидани ваколатҳои милитсия мамоният мекунанд, талаб намояд ва дар сурати иҷро накардани ин талабот аз чораҳои маҷбурии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода барад;

2) ҳангоми гумонбар шудан ба содир намудани ҷиноят ё ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳуҷҷатҳоеро, ки шахсияти шаҳрвандонро тасдиқ мекунанд, санҷад ва инчунин дигар ҳуҷҷатҳои барои риояи қоидаҳо, ки назорати онҳо ба зиммаи милитсия вогузор гардидааст, талаб намояд;

3) шахсонеро, ки ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ роҳ додаанд, оварад ва нисбати онҳо ҳуҷҷатҳои лозимӣ тартиб дода, тадбирҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ намояд;

4) дар ҳолатҳои дар қонун пешбинишуда ҷазои маъмурӣ муқаррар намояд ё ҳуҷҷатҳоро дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ барои баррасӣ ба суд, комиссияҳои назди мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ супорад;

5) оид ба назорати шахсони ноболиғе, ки аз маҳалли маҳрум гардонидан аз озодӣ шартан озод шудаанд ва инчунин маҳкумшудагоне, ки нисбати онҳо иҷрои ҳукми маҳрум намудан аз озодӣ ба таъхир монда шудааст, мувофиқи нишондоди қонун бо мақомоти дахлдор чора андешад;

6) шахсони ба синни ҳаждаҳсола нарасидаро, ки амалҳои хатарноки ҷамъиятӣ содир кардаанд, дастгир намуда, агар ҷудо нигоҳ доштани онҳо зарур бошад ва инчунин ноболиғонеро, ки бесаробон мондаанду ба муассисаҳои махсуси таълимию тарбиявӣ фиристода мешаванд, дар муассисаҳои қабулу тақсими ноболиғон нигоҳ дорад;

7) хизматчиёни ҳарбиеро, ки дар содир кардани ҷиноят гумонбар шудаанд, дастгир намуда, нисбати онҳо парвандаи ҷиноятӣ оғоз намояд, ҳаракатҳои таъхирнопазири тафтишотӣ гузаронад ва бо тартиб ва дар мӯҳлати муқаррарнамудаи қонун ба тобеъияти тафтишотӣ супорад ва инчунин хизматчиёни ҳарбиро, ки ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ роҳ додаанд, то ба дасти патрулҳои ҳарбӣ, коменданти ҳарбӣ, командирони қисмҳои ҳарбӣ ё комиссарони ҳарбӣ супорида шуданашон боздошт намояд; (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

8) шахсонеро, ки дар содир кардани ҷиноят гумонбар шудаанд ва инчунин шахсонеро, ки нисбати онҳо ҳабс ҳамчун чораи пешгирӣ муайян шудааст, боздошт намояд ва дар ҳабс нигоҳ дорад;

9) шаҳрвандон ва шахсони мансабдорро аз рӯи парванда ва маводе, ки дар истеҳсолоташ мебошад (ба таври шифоҳӣ ва ё хаттӣ) ба милитсия даъват кунад;

10) шахсонеро, ки дар содир намудани ҷиноят ё ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ гумонбар шудаанд, барои муайян кардани мастиашон аз истеъмоли машрубот ё маводи воситаҳои нашъаовар, маводи психотропӣ ва дигар маводи мадҳушкунанда барои муоина ба муассисаҳои тиббӣ фиристад ё оварда расонад, ба шарте, ки натиҷаҳои муоина барои тасдиқ ё инкор кардани далели ҳуқуқвайронкунӣ ё баррасии парванда дар бораи ҳуқуқвайронкунӣ зарур бошанд;

11) шахсонеро, ки дар ҷойҳои ҷамъиятӣ дар ҳолати мастӣ қарор доранд ва намуди зоҳирии онҳо шаъни инсон ва ахлоқи ҷомеаро таҳқир месозад ва агар онҳо қобилияти мустақилона роҳ рафтан надошта бошанд ё метавонанд ба атрофиён ё худашон зарар расонанд, нисбати шахсони дар манзилҳояшон буда - дар асоси аризаи шифоҳӣ ё хаттии истиқоматкунандагони он ҷо, агар тахмин равад, ки рафтори шахсони мазкур ба ҳаёт, саломатӣ ва моликият таҳдиди хатар мекунад, ба муассисаҳои тиббӣ ё қисми навбатдори милитсия расонад ва то ҳушёр шуданашон нигоҳ дорад;

12) шахсони воқеӣ, ҳуқуқӣ, предмет ва далелҳоро мувофиқи қонунгузорӣ ба ҳисоб гирад ва маълумоти ин баҳисобгириро истифода барад;

13) шаҳрвандонро аз номатлуб будани рафтори ғайриқонуниашон ба таври расмӣ қаблан огоҳ кунад ва онҳоро ба қайд гирад;

14) дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузорӣ бақайдгирӣ, аксбардорӣ, сабти овоз, наворбардории кино ва видео, қайди дактилоскопии шахсони дар содир намудани ҷиноят гумонбар ё барои оворагардӣ ва гадоӣ дастгиршуда, ҳабсшудагон, шахсони дар асоси қарори суд ба ҳабси маъмурӣ гирифташуда ва инчунин шахсонеро, ки дар содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ гумонбар мешаванд ва муқаррар намудани шахсияташон имконнопазир аст, анҷом диҳад;

15) бо мақсади пешгирӣ ва ошкор намудани ҷиноятҳо, кофтукови ҷинояткорони пинҳоншуда бо риояи талаботи қонунгузорӣ чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ гузаронад, маълумотҳои, аз ҷумла бо истифода аз воситаҳои техникӣ дастрасшударо истифода барад; (ҚҶТ аз 25.03.11с., №689)

16) бо мақсади таъмини тартиботи ҷамъиятӣ, амнияти ҷамъиятӣ, муҳофизати ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон, инчунин барои иҷрои баъзе амалиёти тафтишотӣ, ҳуқуқи даромадани шаҳрвандонро ба минтақаҳои алоҳидаи маҳал ва иншоот муваққатан маҳдуд ё манъ кунад, ҳангоми зарурат, ҳаракати нақлиёт ва равуои пиёдагардонро дар кӯчаҳо, роҳҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан маҳдуд ё манъ намояд;

17) барои таъқиб ва дастгир намудани шахси гурезаи маҳкумшуда, шахсони ба ҳабс гирифташуда, кофтукови шахсони ҷинояткор ва шахсоне, ки дар содир кардани ҷиноят гумонбар шудаанд, барои пешгирии бетартибиҳои оммавӣ, вайронкуниҳои тартиботи ҷамъиятӣ ва дигар ҳолатҳои фавқулодда, ки ба бехатарии ҷамъиятӣ таҳдид менамоянд, минтақа ва маҳалҳо, иморату иншоотҳои алоҳидаро иҳота намояд ё бандад, инчунин бо ин мақсад нақлиёти мавҷударо тафтиш кунад;

18) ҳангоми пешгирии бевоситаи ҷиноят, таъқиби шахси дар содир намудани ҷиноят гумонбар ва вазъиятҳои фавқулоддаи ба бехатарии ҷамъиятӣ таҳдидкунанда ба хонаҳои истиқоматӣ, ҳудуд ва бинои корхона, муассиса, ташкилот, қитъаҳои замини шахсони алоҳида (ба истиснои намояндагии дипломатӣ, муассисаи консулгарӣ ва намояндагии ташкилотҳои байналмилалии дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аккредитатсияшуда) дохил шавад ва чорабиниҳои оперативӣ – тафтишотӣ гузаронад. Бо тартиби муқарраргардидаи қонун дар муддати 24 соат дар бораи ворид шудан ба манзил, биноҳои корхона, муассиса, ташкилот, қитъаи замини шахсони алоҳида бидуни иҷозати соҳибони онҳо ба прокурор хабар диҳад;

19) ҳангоми мавҷуд будани маводи боэътимод оид ба ҷинояти содиршуда дар соҳаи фаъолияти молиявӣ (бонкӣ ва хазинадории буҷетӣ тибқи тартиби қонунгузории вобаста ба фаъолияти мазкур), хоҷагидорӣ, соҳибкорӣ ва савдо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба биноҳои корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, сарфи назар аз тобеият ва шакли моликият (ба ғайр аз намояндагиҳои дипломатии хориҷӣ, намояндагии консулгарӣ ва ташкилотҳои байналмилалие, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аккредитатсия доранд), ворид шавад; бо иштироки соҳиби моликият ё намояндаи ваколатдори ӯ азназаргузаронии биноҳои истеҳсолӣ, савдо ва дигар биноҳои хизматӣ, воситаҳои нақлиёт, ҷойҳои нигаҳдорӣ ва истифодаи моликиятро анҷом дода, дар доираи салоҳияташ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ҳуҷҷатҳои заруриро тартиб диҳад;

20) аз шаҳрвандон ва шахсони мансабдор ҳуҷҷатҳои дорои аломатҳои сохтакорӣ, инчунин мол, мавод ва моддаҳои дар муомилоти шаҳрвандӣ манъбуда ва моликияти бесоҳибро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ гирад, нигоҳ дорад ва аз рӯи тартиби муқарраршуда мансубияти минбаъдаи онҳоро ҳаллу фасл кунад;

21) ҳангоми мавҷуд будани маводи боэътимод тибқи тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон азназаргузаронии шахсӣ, бори дастӣ ва бағоҷи мусофирони ҳавопаймоҳои ғайринизомӣ ва ҳарбиро анҷом диҳад;

22) санадҳоро оид ба масъалаҳои шаҳрвандӣ, иқомати муваққатӣ ва доимии шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба расмият дароварда, аз тарафи онҳо риоя шудани мӯҳлат ва ҷои муқарраргардидаи истиқоматро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон назорат кунад. Барои муваққатан нигоҳ доштани шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки қоидаҳои будубошро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон вайрон намудаанд ва барои иқомати муваққатии шахсоне, ки паноҳгоҳ меҷӯянд, марказҳо таъсис диҳад; (ҚҶТ аз 26.12.11г.,№770; (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

23) ба корхонаю муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият барои харидорӣ, нигоҳдорӣ, интиқоли силоҳи оташфишон, тир, маводи тарканда, заҳрнок, моддаҳои сахттаъсири кимиёвӣ ва масолеҳи дигар аз рӯи номгӯи муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ба шаҳрвандон бошад, барои харидорӣ, нигаҳдорӣ, гирифта гаштани тиру силоҳи оташфишон тибқи қонунгузорӣ иҷозат диҳад ва инчунин иҷозатро бекор карда аз корхонаҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва аз шаҳрвандон тиру силоҳро ҳангоми вайрон кардани қоидаҳои нигаҳдорӣ, истифодаи онҳо ва инчунин дар дигар ҳолатҳои пешбининамудаи қонун пас гирад, барои фаъолият оид ба фурӯши силоҳи ғайринизомӣ ва хизматӣ, қисмҳо ва лавозимоти он иҷозатнома, барои кушодани корхонаҳои таъмири силоҳ, тарфгарӣ, мӯҳрзанию зарробӣ, мағозаҳои силоҳфурӯшҷ ва тир, стендҳои тирандозӣ иҷозат диҳад;

24) истифодаи воситаҳои нақлиёти бар асари нуқсонҳои техникӣ ба бехатарии ҳаракати роҳ таҳдидкунандаро манъ кунад, воситаҳои нақлиётро боздорад, ҳуҷҷатҳоро оид ба ҳуқуқи истифода ва рондани онҳо, ҳамчунин ҳуҷҷатҳои мансуби воситаи нақлиёт ва борро бо иштироки ронанда ва ё шахси роҳбалади бор аз назар гузаронад, воситаҳои нақлиётро ҳангоми шубҳаовар будани истифодаи ғайриқонунии онҳо тафтиш намояд, шахсонеро, ки маст буданашон аниқ аст, ҳамчунин онҳоеро, ки барои идораю истифода кардани воситаҳои нақлиёт ҳуҷҷат надоранд, аз идоракунии воситаҳои нақлиёт маҳрум созад, воситаҳои нақлиёти дар кофтуков бударо боздорад, корҳои таъмиру сохтмон ва дигар корҳоро дар кӯчаву роҳҳо, агар талаботи таъмини бехатарии ҷамъиятӣ риоя карда нашавад, маҳдуд ва манъ кунад;

25) ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ бо пешниҳоди шаҳодатномаи хизматӣ аз нақлиёти ҷамъиятии шаҳрӣ, наздишаҳрӣ ва ноҳиявӣ (ба истиснои таксӣ) ройгон истифода намояд. Кормандони милитсияи нақлиёт ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ аз нақлиёти роҳи оҳан ва ҳавоӣ, новобаста аз тобеияти идоравӣ, дар доираи минтақаҳои хизматрасониашон ҳуқуқи истифодаи ройгонро доранд. Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1736).

26) дар ҳолатҳои таъхирнопазир ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ аз воситаҳои нақлиёте, ки ба корхонаҳо, сарфи назар аз шакли моликият, ё шаҳрвандон тааллуқ доранд (ғайр аз воситаҳои нақлиёти намояндагиҳои дипломатӣ, консулхонаҳо ва дигар намояндагиҳои давлатҳои хориҷӣ, ташкилотҳои байналмилалӣ) бемамоният истифода намояд. Бо талаби соҳибони воситаҳои нақлиёт товони зиёни моддии расонидашуда тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба онҳо пурра гардонида мешавад;

27) бо мақсади иҷрои вазифаҳои хизматӣ аз воситаҳои алоқаи корхонаҳо, сарфи назар аз шакли моликияташон, дар ҳолатҳои таъҷилӣ бошад, аз воситаҳои алоқаи шаҳрвандон бемамоният истифода намояд;

28) ба мақомоти дахлдори давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё шахсони мансабдор барои андешидани тадбирҳои ҳатмии бартарафсозии сабаб ва шароитҳое, ки ба содир намудани ҷиноят ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо мусоидат мекунанд, бо зикри мӯҳлати пешниҳоди маълумот оид ба чораҳои андешидашаванда пешниҳодот ирсол намояд; дар сурати сари вақт иҷро накардани талаби пешниҳодот масъалаи ба ҷавобгарӣ кашидани шахсони масъулро тибқи қонунгузорӣ ба маълумоти мақомоти болоӣ расонад;

29) бо мақсади пешгирии ҷиноятҳо ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо, муқаррар намудани ҳолатҳои ҷиноят ва шахсони онро содирнамуда, дар кофтукови ҷинояткорони пинҳонгардида, шахсони бе ному нишон гумшуда аз воситаҳои ахбори омма ва алоқа ба таври ройгон истифода барад;

30) шаҳрвандонеро, ки ба милитсия дар иҷрои вазифаҳояш кӯмак расонидаанд, ҳавасманд гардонад, таъин гардидани мукофотро барои кӯмак кардан дар ошкор намудани ҷиноятҳо ва дастгир кардани шахсоне, ки онҳоро содир намудаанд, эълон кунад ва онро ба шаҳрвандон супорад;

31) шахсони боздоштгардидаро то муайян намудани шахсияти онҳо бо иҷозати прокурор, лекин на зиёда аз як моҳ, дар муассисаи қабулу таҳвили Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дорад. Дар ҳолатҳои истисноӣ ин мӯҳлат метавонад аз ҷониби прокурор тамдид карда шавад, лекин на зиёда аз ду моҳ. Дар ҳолати фавран гирифта натавонистани иҷозати прокурор, масъалаи додани иҷозат бояд дар мӯҳлати муқаррарнамудаи қонун ҳал карда шавад;

Корманди милитсия ҳуқуқ дорад силоҳи табелӣ ва воситаҳои махсусро баъд аз гузаштани тайёрии дахлдор бо худ нигоҳ дорад, гирифта гардад ва истифода барад.

Барои таъмини амнияти шахсӣ корманди милитсия метавонад аз силоҳи табелӣ, тоскулоҳ, сипар, нимтанаҳои зиреҳдор ва дигар воситаҳои муҳофизати инфиродӣ истифода намояд.

Моддаи 12. Фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯии милитсия

Воҳидҳои оперативии милитсия фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯиро мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ» анҷом медиҳанд. (ҚҶТаз 25.03.11с., №689)

БОБИ 4.

ИСТИФОДАИ ҚУВВАИ ҶИСМОНӢ, ВОСИТАҲОИ МАХСУС ВА СИЛОҲИ ОТАШФИШОН АЗ ҶОНИБИ МИЛИТСИЯ

Моддаи 13. Шартҳо ва доираи истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон

Корманди милитсия ҳуқуқ дорад аз қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон танҳо дар ҳолатҳо ва бо тартибе, ки Қонуни мазкур пешбинӣ кардааст, истифода барад.

Қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон бо назардошти вазъияти бамиёномада, бо салоҳдиди корманди милитсия дар ҳолатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур истифода мешаванд. Пеш аз истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон дар бораи нияти истифодаи онҳо бояд огоҳӣ дода шавад.

Дар ҳама ҳолатҳо, агар аз истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон худдорӣ кардан ғайриимкон бошад, корманди милитсия бояд кӯшиш намояд, ки ҳаддалимкон зарари нисбатан камтари маънавӣ, моддӣ ва ҷисмонӣ расонад.

Ҳангоми истифода аз қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ё силоҳи оташфишон расондани зарари ҷисмонӣ ва ҷароҳат корманди милитсия вазифадор аст ба зарардида ёрии аввалияи тиббӣ расонад.

Дар бораи ярадоршавӣ ё марги шахсе, ки дар натиҷаи истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон сурат гирифтааст, корманди милитсия вазифадор аст фавран ба сардори бевоситаи худ барои хабар додан ба прокурор гузориш диҳад.

Кормандони милитсия, хизматчиёни ҳарбӣ ва дигар шахсоне, ки ба иҷрои вазифаҳои хизматии милитсия оид ба мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ҷалб карда шудаанд, барои расонидани зарари маънавӣ, модди ва ҷисмонӣ ба шахе мутобиқи қонунгузории ҷиноятии Ҷумхурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешаванд, агар онҳо тибқи муқаррароти дар Қонуни мазкур пешбинишуда аз қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон истифода баранд. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№725)

Истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ё силоҳи оташфишон берун аз ҳадди ваколат боиси ҷавобгарии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.

Корманди милитсия барои пешгирии ҷиноят ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо, дастгир намудани шахсоне, ки онҳоро содир намудаанд, бартараф намудани мухолифат нисбат ба талаботи қонунии корманди милитсия, барои муҳофизати худ ҳуқуқ дорад аз қувваи ҷисмонӣ, аз ҷумла аз усулҳои ҷангии гӯштин, воситаҳои зердаст истифода барад, агар усулҳои ғайримаҷбурӣ иҷрои вазифаҳои ба зиммаи он вогузоргардидаро таъмин накунанд.

Моддаи 14. Истифодаи воситаҳои махсус

Корманди милитсия ҳуқуқ дорад, ки аз воситаҳои махсуси дар ихтиёри милитсия буда дар мавридҳои зерин истифода барад:

1) барои бартараф намудани ҳамла ба шаҳрвандон ва корманди милитсия;

2) барои пешгирӣ кардани муқобилияти зидди корманди милитсия;

3) барои боздошти шахс ҳангоми содир кардани ҷинояти ба ҳаёт, саломатӣ ва моликият таҳдидкунанда ва мақсади гурехтан дошта;

4) барои боздошти шахсоне, ки метавонанд муқобилияти мусаллаҳона нишон диҳанд ва дар ин бобат асосҳои мӯътамад ҳаст;

5) барои ба милитсия овардани шахсони дастгиршуда, посбонӣ ва нигаҳдории дастгиршудагон, ҳамчунин шахсони ба ҳабси маъмурӣ гирифта шуда ва махкумгардида, ҳангоми гумонбар шудан, ки рафтори онҳо барои гурехтан, ба атрофиён ва ё ба худ зарар расонидан асос шуда метавонад ва ё ба корманди милитсия муқобилият нишон медиҳанд;

6) барои зада гардонидани ҳуҷум ба бино, иморат, иншоот ва воситаҳои нақлиёте, ки ба шаҳрвандон, мақомоти давлатӣ ва ҷамъиятӣ, корхонаю ташкилот тааллуқ доранд, барои озод кардани шахсон, истиқоматгоҳ, бино, иморат, иншоот, воситаҳои нақлиёт ва қитъаи замине, ки аз тарафи шахсони ҷинояткор бо зӯрӣ тасарруф шудаанд;

7) барои пешгирӣ кардани бетартибиҳои оммавӣ ва ҳаракати гурӯҳҳо, ки кори нақлиёт, алоқа ва ташкилотҳоро халалдор мекунанд;

8) барои нигоҳ доштани воситаи нақлиёт, ки ронандааш талаби корманди милитсияро иҷро намекунад;

9) барои ошкор кардани шахсони ҷиноятсодиркунанда ва ё содиркарда.

Ба сифати воситаҳои махсус истифода мешаванд:

- дастаҳои резинӣ- дар мавридҳои дар бандҳои 1,2,7 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда;

- гази ашковар-дар мавридҳои дар бандҳои 1,2,4,6,7 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда;

- дастбанд-дар бандҳои 2,3, 4 ва 5 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда. Дар мавриди набудани дастбанд корманди милитсия ҳуқуқ дорад, ки воситаҳои зердастро барои бастан истифода намояд.

- воситаҳои таъсирбахшу ҷалбкунандаи равшанӣ-дар мавридҳои дар бандҳои 4, 6 ва 7 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда; (ҚҶТ аз 28.06.11г., №725 )

- воситаҳои манъкунандаи нақлиёт-дар мавридҳои дар банди 8 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда;

- обпошак ва мошинҳои зиреҳпӯш-дар мавридҳои дар бандҳои 4,6 ва 7 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда, фақат бо дастури сардори мақомоти корҳои дохила бо хабардор кардани прокурор дар давоми 24 соат баъд аз истифодабарӣ;

- сагҳои хизматӣ-дар мавридҳои дар бандҳои 1,2,3,4,5,6,7 ва 9 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда;

- дастгоҳҳои барқӣ (электрошоки) - дар мавридҳои дар бандҳои 1,2,3,4 ва 7 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда;

- воситаҳои вайронкунандаи монеаҳо - дар мавридҳои дар бандҳои 6 ва 7 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда;

- воситаҳои махсуси рангкунанда - дар мавридҳои дар бандҳои 3, 7 ва 9 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда;

- аспҳо - дар мавридҳои дар бандҳои 3 ва 7 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда;

- тирҳои резини - дар мавридҳои дар бандҳои 1, 2, 3 ва 7 қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№725)

Ба ҷуз инҳо ҳамаи намуди воситаҳои махсус дар мавридҳои дар қисми якӯми моддаи 16 Қонуни мазкур пешбинишуда метавонанд истифода шаванд.

Нисбати занҳои ҳомиладориашон аён, шахсони нишони аниқи маҷрӯҳӣ дошта ва хурдсолон, ба истиснои мавридҳое, ки онҳо муқобилияти мусаллаҳона нишон медиҳанд, ҳуҷуми дастаҷамъӣ ё кирдори ба ин монанди ба ҳаёт ва саломатии одамон хатарангез мекунанд истифодаи воситаҳои махсус манъ аст. Ҳамчунин барои пешгирии маҷлисҳо, гирдиҳамоиҳо, намоишҳо, роҳпаймоиҳо ва пикетгузориҳои ғайриқонунии дорои хусусияти ғайризӯроварй истифодаи воситаҳои махсус иҷозат дода мешавад, агар дар ин ҳолат тартиботи ҷамъиятӣ вайрон карда шавад. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№725)

Дар ҳолати мудофиаи зарурӣ ва заруроти ниҳоӣ корманди милитсия, агар воситаҳои махсус ва ё аслиҳаи оташфишон набошад, ҳуқуқ дорад, ки аз ҳама гуна воситаи зердаст истифода барад.

Мусаллаҳшавии милитсия бо воситаҳои махсусе, ки боиси ҷароҳатҳои вазнин ва хатари ислоҳнопазиранд, манъ аст.

Моддаи 15. Истифодаи силоҳи оташфишон

Истифодаи силоҳи оташфишон чун чораи ниҳои ин паррондани тир барои безарар гардонидани шахсе мёбошад, ки ҳаракати хавфноки он пешгирӣ карда мешавад.

Корманди милитсия ҳамчун чораи ниҳоӣ ҳуқуқ дорад дар ҳолатҳои зерин аз силоҳи оташфишон истифода барад:

– барои муҳофизати шаҳрвандон аз ҳуҷум ва инчунин барои озод кардани гаравгонҳо;

– барои рафъи ҳуҷуми гурӯҳӣ ё мусаллаҳона, аз ҷумла бо истифодаи моддаҳои оташзананда, тарканда, заҳролудкунанда, заҳролуд ё предметҳое, ки барои истифода бурдан ба сифати силоҳ мувофиқ карда шудаанд, ба корманди милитсия ва дигар шахсоне, ки ҷиҳати муҳофизати тартиботи ҷамъиятӣ ё мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ӯҳдадорӣ ё қарзи ҷамъиятиро адо мекунанд; (ҚҶТ аз 27.11.14с., №1140)

– барои рафъи ҳуҷуми гурӯҳӣ ё мусаллаҳона аз ҷумла бо истифодаи моддаҳои оташзананда, тарканда, заҳролудкунанда, заҳролуд ё предметҳое, ки барои истифода бурдан ба сифати силоҳ мувофиқ карда шудаанд, ба биноҳои истиқоматии шаҳрвандон, объектҳои муҳим ва ҳифзшавандаи таҳти муҳофизати ҳатмҷ қарордошта, биноҳои мақомоти давлатӣ ва ҷамъиятӣ, корхонаю муассиса ва ташкилот, сарфи назар аз шакли моликият, рафъи ҳуҷум ба дастаҳои навбатдори низомӣ ва хизматии мақомоти корҳои дохилӣ; (ҚЧТ аз 28.12.12с., №930; аз 27.11.14с., №1140).

– барои дастгир кардани шахсе, ки муқобилияти мусаллаҳона аз ҷумла бо истифодаи моддаҳои оташзананда, тарканда, заҳролудкунанда, заҳролуд ё предметҳое, ки барои истифода бурдан ба сифати силоҳ мувофиқ карда шудаанд, нишон медиҳад, ё ҳангоми содир намудани ҷинояти вазнин ва махсусан вазнин ба даст афтодааст, ё ҷинояткоре, ки аз маҳбас фирор намудааст ва инчунин шахси мусаллаҳе, ки аз иҷрои талаботи қонун оид ба супурдани силоҳи оташфишон саркашӣ мекунад; (ҚҶТ аз 27.11.14с., №1140)

-ба муқобили шахсоне, ки бо роҳи зӯроварӣ силоҳи оташфишони корманди милитсияро ба даст дароварданианд.

Пеш аз истифодаи силоҳи оташфишон, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур дар бораи нияти истифодаи он бояд қаблан огоҳӣ дода шавад.

Ҳангоми ҳуҷуми ногаҳонӣ ё мусаллаҳона, аз ҷумла бо истифодаи моддаҳои оташзананда, тарканда, заҳролудкунанда, заҳролуд ё предметҳое, ки барои истифода бурдан ба сифати силоҳ мувофиқ карда шудаанд, ҳуҷум бо истифодаи техникаи ҳарбӣ, воситаҳои нақлиёт, дастгоҳҳои парвозкунанда, киштиҳои дарёгард, ҳангоми бо силоҳи оташфишон ё бо истифода аз воситаҳои нақлиёт аз маҳбас фирор намудан, ҳангоми ҳаракати воситаҳои нақлиёт аз онҳо фирор намудани маҳбусон ва инчунин барои озод кардани гаравгонҳо корманди милитсия метавонад бе огоҳӣ аз силоҳи оташфишон истифода барад. (ҚҶТ аз 27.11.14с., №1140)

Истифодаи силоҳи оташфишон нисбати занҳо, шахсони аломатҳои маъюбиашон аён ва ноболиғон манъ аст, ғайр аз ҳолатҳое, ки аз ҷониби онҳо содир намудани ҳуҷум, нишон додани муқобилати мусаллаҳона, содир намудани ҳуҷуми гурӯҳӣ ва ё мусаллаҳонае, ки ба ҳаёти одамон таҳдид мекунад, инчунин ҳангоми ҷамъ шудани одамон, ки аз ин амал метавонад шахсони бегуноҳ зарар бинанд.

Корманди милитсия дар ҳолатҳои зерин низ ҳуқуқ дорад аз силоҳи оташфишон истифода барад:

-барои боздоштани воситаҳои нақлиёт бо роҳи аз кор баровардани онҳо, агар ронанда ба талаботи қонунии кормандони милитсия итоат накарда, ҳаёт ва саломатии шаҳрвандонро таҳти хатари воқеӣ гузорад;

-барои безарар гардонидани ҳайвоне, ки ба ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон таҳдид мекунад;

-барои додани бонги хатар ва даъват ба ёрӣ.

Дар ҳамаи ҳолатҳои истифодаи силоҳи оташфишон корманди милитсия барои таъмини амнияти шаҳрвандони гирду атроф, расонидани ёрии таъҷилии тиббӣ ба зарардидагон ва инчунин хабардор сохтани хешовандон ва намояндагони қонунии онҳо вазифадор аст тамоми тадбирҳои заруриро андешад.

Корманди милитсия аз ҳар ҳолати истифодаи силоҳи оташфишон дар тӯли 24 соат аз лаҳзаи истифодааш бояд ба сардори мақомоти милитсия аз рӯи маҳалли хизмати худ ё аз рӯи маҳалли истифодаи силоҳи оташфишон гузориш диҳад ва дар ҳолати ҳалок ё ярадор шудани шаҳрвандон фавран прокурорро огоҳ намояд.

Меъёрҳо, тартиби ба категорияҳо ҷудо намудан ва Феҳристи объектҳои муҳим ва ҳифзшаванда, ки таҳти муҳофизати ҳатмии мақомоти корҳои дохилҷ қарор мегирад, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон. (ҚЧТ аз 28.12.12с., №930)

Моддаи 16. Кафолатҳои амнияти шахсии корманди мусаллаҳи милитсия

Агар корманди милитсия чунин шуморад, ки дар вазъияти ба амаломада барои истифодаи силоҳи оташфишон асосҳои мутобиқи моддаи 15 Қонуни мазкур пешбинигардида ба миён омада метавонанд, ҳуқуқи аз ғилоф гирифта омода намудани онро дорад.

Кӯшишҳои шахеи аз ҷониби корманди милитсия дастгиршаванда рӯирост бо силоҳи оташфишон ё сард ё предмете, ки бо ёрии он зарари ҷисмонӣ расонидан мумкин аст, барои ба ӯ наздик шудан ва зимнан кӯтоҳ намудани масофаи аз ҷониби корманди милитсия муқарраркардашуда, инчунин кӯшиши силоҳи корманди милитсияро ба даст овардан ё содир намудани амалҳои ногаҳонй ва ё дигар ҳаракатҳои хавфнок ё бе иҷозати корманди милитсия гирифтани ягон предмет аз либоси худ, ки чунин ҳаракатҳо мумкин аст аз ҷониби корманди милитсия чун таҳдиди зӯроварӣ фаҳмида шаванд, ба корманди милитсия ҳуқуқ медиҳанд, ки мувофиқи сархати дуюми қисми дуюми моддаи 15 Қонуни мазкур силоҳро истифода барад. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№725)

БОБИ 5.

ХИЗМАТ ДАР МИЛИТСИЯ

Моддаи 17. Корманди милитсия

Корманди милитсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки дар мансаби ҳайати қаторӣ ё роҳбарикунанда фаъолият карда, ба ӯ мутобиқи тартиботи муқарраршуда рутбаи корманди қаторӣ ва ё роҳбарикунанда дода шудааст.

Ҳангоми ба охир расидани мӯҳлати хизмат дар милитсия рутбаҳои махсуси мавҷуда баробар бо дигар рутбаҳои махсуси мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва сохторҳои қудратии Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф карда мешаванд. Рутбаҳои махсуси ҳайати фармондиҳии милитсия якумра мебошанд, ки дар вақти ба охир расидани хизмат ба рутбаҳои махсуси мавҷуда ибораи «дар истеъфо» илова карда мешавад.

Рутбаҳои махсуси кормандони милитсия аз ҷониби Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

Тартиби додани рутбаҳои махсуси кормандони милитсия дар Низомномаи адои хизмат аз тарафи ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд, муқаррар карда мешавад.

Кормандони милитсия либоси ягонаи расмӣ доранд, ки он ройгон дода мешавад. Намунаҳои он аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

Ба кормандони милитсия шаҳодатномаҳои хизматӣ, ки намунаашон аз ҷониби Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар шудааст ва нишонаҳои махсус (жетонҳо) бо рақами шахсӣ дода мешаванд.

Моддаи 18. Вазифаҳои хизматӣ ва ҳуқуқҳои корманди милитсия

Корманди милитсия вазифа ва ҳуқуқҳои милитсияро, ки Қонуни мазкур пешбинӣ намудааст, дар доираи салоҳияти худ мувофиқи вазифаи ишғолкардааш иҷро намуда, истифода мебарад.

Ҳар як корманди милитсия дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, сарфи назар аз вазифаи ишғолкардааш ӯҳдадор аст: (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

-ба шахсоне, ки дар натиҷаи ҷиноят, ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва ҳодисаи нохуш зарар дидаанд, инчунин ба онҳое, ки дар ҳолати нотавонӣ ё дар ҳолатҳои барои ҳаёташон хатарнок мебошанд, ёрӣ расонад;

-ҳангоми аз воқеаҳои ба амнияти шахсӣ ва ҷамъиятӣ таҳдидкунанда ба ӯ арз намудани шаҳрванд ё ҳангоми бевосита ошкор намудани чунин воқеаҳо, барои наҷот додани одамон, пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо, дастгир кардани шахсони онҳоро содирнамуда, муҳофизати ҷои ҳодиса тадбирҳо андешад ва дар ин хусус ба наздиктарин шӯъбаи милитсия хабар диҳад.

Моддаи 19. Хизмат дар милитсия

Ба хизмати милитсия танҳо шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки синнашон аз 20 кам ва аз 35 зиёд намебошад, сарфи назар аз ҷои истиқомат, ҷинс, миллат, нажод, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ, ки аз рӯи сифатҳои шахсӣ, ахлоқӣ, кордонӣ, таҳсилот, донистани забони давлатй, тайёрии ҷисмонӣ ва вазъи саломатӣ аз ӯҳдаи иҷрои вазифаҳои ба зиммаи милитсия вогузоршуда мебароянд, баъди адои хизмати ҳарбӣ аз рӯи даъват (ба истиснои курсантҳои муассисаҳои таълимии миёна ва олии Вазорати корҳои дохилӣ) дар асоси ихтиёрӣ қабул карда мешаванд. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№725; аз 18.07.17 с., №1446)

Ҳангоми қабул ба хизмат дар милитсия шахс ҳатман аз қайди давлатии дактилоскопӣ гузаронида шуда, ба ғайр аз ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд. (ҚҶТ аз 20.06.2019 с., №1614)

Ба хизмати милитсия шаҳрвандоне, ки доғи судӣ доштанд ё доранд (сарфи назар аз мӯҳлати адои ҷазои таъиншуда, озод кардан аз адои минбаъдаи ҷазо, қабул ва татбиқи санади авф, ба истиснои онҳое, ки аз тарафи суд сафед карда ё бегуноҳ дониста шудаанд), қабул карда намешаванд.

Ишғол кардани ҷойҳои холӣ дар милитсия мустасно дар асоси озмун бо роҳи бастани қарордодҳои инфиродӣ, инчунин ҳангоми қабул шудан ба хизмат дар милитсия бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Барои онҳое, ки ба хизмати милитсия қабул мегарданд, мӯҳлати санҷиш аз 3 то 6 моҳ муқаррар карда мешавад.

Ҳангоми қабул шудан ба хизмат корманди милитсия савганд ёд мекунад, ки матни онро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ намудааст. Дар баробари ин, корманди милитсия мутобиқи моддаи 8 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» ӯҳдадории хаттӣ қабул мекунад.

Ўҳдадорони ҳарбие, ки ба хизмати милитсия қабул гардидаанд, аз ҷумла шунавандагон ва курсантҳои муассисаҳои таълимии махсуси системаи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз қайди ҳарбӣ бо тартиби муқарраршуда бароварда, дар қайди махсуси Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузошта мешаванд.

Корманди милитсия метавонад ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идора, инчунин вазорату идораҳо ё корхона, муассиса ва ташкилотҳои тобеи онҳо (дар асоси амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) барои иҷрои вазифаҳои махсус равон карда шавад. Дар ин ҳол вай дар ихтиёри Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон мемонад. Шахси мазкур аз тамоми ҳуқуқу имтиёзҳо ва кафолатҳои иҷтимоии ба кормандони милитсия пешбинишуда истифода мебарад.

Корманди милитсия дар сурати интихоб шуданаш ба мақоми олии қонунгузорӣ то ба итмом расидани мӯҳлати ваколаташ дар ҳайати эҳтиётии раёсати кадрҳои Вазорати корҳои дохилӣ мемонад.

Муносибатҳои меҳнатии кормандони милитсия мувофиқи қонунгузорӣ дар бораи меҳнат ба танзим дароварда мешавад, ба истиснои ҳолатҳои дар Қонуни мазкур пешбинишуда.

Корманди милитсия бо асосҳои зерин аз хизмат озод карда мешавад:

а) бо хоҳиши худ;

б) бинобар расидан ба синну соли ниҳоӣ, ки онро Низомномаи адои хизмат аз тарафи ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон мӯҳлати хизматро муқаррар кардааст;

в) баъди ба охир расидани мӯҳлати хизмат, ки ҳуқуқи ба нафақа баромаданро медиҳад (бо ташаббуси корманди милитсия ва ё ризоияти ӯ);

г) бо сабаби ба охир расидани мӯҳлати хизмат мувофиқи қарордод;

д) бинобар риоя накардани шартҳои қарордод;

е) бо сабаби ихтисори ҳайати кормандон;

ж) бо сабаби беморӣ - дар асоси хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ оид ба корношоямии ӯ ба хизмат дар мақомоти корҳои дохилӣ;

з) бинобар иллатмандӣ дар асоси хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ –оид ба нокифоя будани ҳолаташ барои хизмат ва бинобар беморӣ иҷро карда натавонистани ӯҳдадории хизматӣ, вобаста ба вазифааш ва набудани имкони ба кори дигар гузаронидан;

и) аз сабаби мувофиқат накардани вазифаи хизматӣ ба ихтисосаш аз рӯи натиҷаи аттестатсия;

к) барои дағалона ва ё мунтазам вайрон кардани интизом;

л) барои содир кардани рафторе, ки ба шарафи корманди милитсия доғ меорад;

м) дар сурати эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми айбдоркунандаи суд; (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

н) бо сабаби вайрон кардани тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо;

о) бинобар қатъ гардидани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё соҳиб шудан ба шаҳрвандии давлати дигар. (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

Номгӯи зикршудаи асосҳои аз хизмат озод кардани кормандони милитсия қатьист.

Моддаи 19¹. Ҷойивазкунии (ротатсияи) ҳайати роҳбарикунанда дар мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Бо мақсади истифодаи самараноки маҳорати касбӣ, пешгирӣ аз зуҳуроти кирдорҳои коррупсионӣ ва бархӯрди манфиатҳои шахсӣ ва давлатӣ дар мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойивазкунии (ротатсияи) ҳайати роҳбарикунанда гузаронида мешавад.

Қоидаҳои гузаронидани ҷойивазкунии (ротатсияи) ҳайати роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.

(ҚҶТ аз 16.04.12с., №801)

Моддаи 19². Пешниҳоди эломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии кормандони милитсия

(ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1614)

Кормандони милитсия (ба истиснои ҳайати техникӣ ва хизматрасон) эломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии худро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамоянд.

(ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1614)

Моддаи 20. Тартиб ва шартҳои адои хизмат дар милитсия

Барои корманди милитсия давомнокии умумии вақти корӣ дар асоси қонунгузорӣ дар бораи меҳнат ба танзим дароварда мешавад.

Ҳангоми зарурат корманди милитсия метавонад ба хизмати аз вақти муқарраршуда зиёд, инчунин ҳангоми шаб, рӯзҳои истироҳат ва ид ҷалб карда шавад.

Ба корманди милитсия рухсатии меҳнатии пардохтшавандаи ҳарсола ба муддати 30 рӯзи тақвимӣ бе ҳисоб намудани вақти рафтан ба ҷои истироҳат ва бозгашт бо пардохти арзиши роҳкиро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад. (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

Ба корманди милитсия, ки дар маҳалҳои шароити иқлимиашон душвор ва номусоид адои хизмат менамояд, сарфи назар аз собиқаи хизматӣ рухсатии меҳнатии асосии пардохтшавандаи ҳарсола ба муддати 45 рӯзи тақвимӣ дода мешавад.

Ба корманди милитсия инчунин рухсатии меҳнатии муздаш пардохтшавандаи ҳарсолаи иловагӣ ба муддати зерин дода мешавад:

баъди 10 соли хизмат-5 рӯзи тақвимӣ;

баъди 15 соли хизмат-10 рӯзи тақвимӣ;

баъди 20 соли хизмат-15 рӯзи тақвимӣ.

Ба корманди милитсия ташкил намудани корпартоиҳо ва ширкат дар гузаронидани онҳо, машғул шудан ба ҳама гуна намудҳои фаъолияти соҳибкорӣ, ҳамзамон ду вазифаро иҷро намудан дар корхонаҳо, сарфи назар аз шакли моликият, ба истиснои фаъолияти илмӣ, эҷодӣ ва омӯзгорӣ манъ аст.

Дар милитсия таъсис додани сохторҳои ташкилӣ ва фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ, дигар иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ки мақсадҳои сиёсӣ доранд, инчунин бурдани таблиғоти ҳамагуна идеология манъ аст.

Тартиб, мӯҳлат ва шартҳои хизмат дар милитсия бо Низомномаи адои хизмат аз тарафи ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ шудааст, танзим карда мешаванд.

Моддаи 20¹. Ҳавасмандгардонии кормандони милитсия ва шахсони дигар

Барои комёбиҳор ва ҷасорату фидокорӣ, нишон додани корномаҳои дар мубориза бо чинояткорӣ кормандони милитсия тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикуистон «Дар бораи мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикуистон» бо мукофотҳои давлатӣ сарфароз гардониюда мешаванд.

Кормандони милитсия ва хизматчиёни ҳарбии Қӯшинҳои дохидӣ, ҳамчунин барои намунавӣ, бенуксон, пурмаҳсул ва давомнок бо медали идоравии «Барои хизмати шоён» дараҷаҳои 1,2,3, барои собиқаи хизматии зиёда аз 25 сол бо медали идоравии «Собиқадори мақомотикорҳои дохилӣ», барои нишондодҳои баландии хизматӣ ва касбӣ бо нишони сарисинагии «Корманди фахрии ВКД» сарфароз гардонида мешавад. Тавсифи медалҳои идоравӣ ва нишони сарисинагӣ, тартиби бо онҳо мукофотонидан ва ҳавасмандаргониро вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикуистон мукқарар менамояд.

Кормандони дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, корҳо, ташкилотҳо ва шаҳрвандон низ барои ҳамкорӣ бо милитсия ҳангоми амалӣ намудани муҳофизати тартиботи ҷамъияти ва муборизаи зидди ҷинояткорӣ метавонанд бо медалҳои Вазорати корҳои дохидии Ҷумҳурии Тоҷикуистон мукофонида шаванд.

Ба ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикуистон бо роҳи санҷиш ва баҳодиҳӣ ба иҷрои ӯҳдадориҳои вазифавӣ, аз рӯи касбӣ дода мешавад, ки тартиби додан ива ҳавасмангардонииро вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикуистон муқарар менамояд.

(ҚҶТ аз 03.07.12с., №842)

Моддаи 21. Пардохти музди меҳнати корманди милитсия

Таъминоти пулии кормандони милитсия аз маоши моҳонаи вазифавӣ, маоши моҳона барои рутбаи махсус, ки маоши моҳонаи таъминоти пулии кормандони милитсияро ташкил медиҳанд ва аз иловапулӣ барои собиқаи хизмат иборат мебошад. Андоза ва тартиби пардохти таъминоти пулии кормандони милитсия аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Ба корманди милитсия бар ивази озуқаворӣ ҷубронпулӣ пардохта мешавад, ки ҳаҷми он бо Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» барои ҳар сол муқаррар карда мешавад.

Музди меҳнати кормандони милитсия, ки зиёда аз вақти кории муқаррарнамудаи қонун дар хизмат мебошанд, бо тартиби муқарарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешавад.

БОБИ 6.

ҲИМОЯИ ҲУҚУҚӢ ВА ИҶТИМОИИ КОРМАНДИ МИЛИТСИЯ

Моддаи 22. Ҳимояи ҳуқуқии корманди милитсия

Корманди милитсия намояндаи ҳокимияти давлатии иҷроия буда, таҳти ҳимояи давлат қарор дорад. Корманди милитсия ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ шахси дахлнопазир мебошад. Сӯиқасд дар ҳама гуна шаклҳояш ба корманди милитсия боиси фавран гирифтани пеши роҳи чунин амалҳо тавассути воситаю усулҳое мегардад, ки Қонуни мазкур ба милитсия иҷозат додааст.

Итоат накардан ба талаботи қонунии корманди милитсия, инчунин дигар амалҳое, ки барои иҷрои вазифаҳои ба зиммаи милитсия гузошташуда монеъ мешаванд, боиси ҷавобгарии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.

Моддаи 23. Эҳтимолияти боварӣ ба корманди милитсия

Ба нишондоди корманди милитсия, ки ба сифати ҷабрдида ё шоҳид аз рӯи парвандаи ҳуқуқвайронкунӣ пурсида мешавад, дар баробари далелҳои дигаре, ки мувофиқи тартиби дар қонун муқарраргардида гирифта шудаанд, баҳо дода мешавад.

Моддаи 24. Норавоии дахолат ба фаъолияти корманди милитсия

Корманди милитсия ҳангоми иҷрои вазифаҳои ба зиммааш гузошташуда танҳо ба сардорони бевосита ва болоии худ тобеъ мебошад. Ҳеҷ шахси дигар ҳуқуқи ба фаъолияти қонунии корманди милитсия дахолат карданро надорад.

Таъсир расондан ба корманди милитсия бо мақсади мамониат кардан ба иҷрои вазифаҳои хизматиаш дар кадом шакле, ки набошад, боиси ҷавобгарии бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда мегардад.

Дар ҳолати аз тарафи сардор ва шахси ваколатдор гирифтани фармон ё супорише, ки ба қонун мухолифат мекунад, корманди милитсия бояд мувофиқи талаби қонун амал кунад.

Моддаи 25. Ҳуқуқҳои корманди милитсия ба ҳимояи судӣ

Корманди милитсия кафолати ҳифзи судӣ дорад.

Моддаи 26. Суғуртаи давлатӣ ва талофии зарар дар ҳолати ҳалок ва ё маъюб шудани корманди милитсия

Ҳамаи кормандони милитсия бояд аз ҳисоби маблағҳои дахлдори ҷузъу томҳои милитсия бо суғуртаи ҳатмии давлатии шахсӣ фаро гирифта шаванд. Тартиби ин тарзи суғуртакунӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Ҳангоми ҳалок гардидани корманди милитсия бинобар иҷрои фаъолияти хизматӣ ба оилаи ҳалокгардида ва ё шахсони таҳти саробонии он буда ёрдампулии якдафъаина дар ҳаҷми 8 маоши таъминоти пулии ҳалокгардида аз ҳисоби маблағҳои дахлдори ҷузъу томҳои милитсия пардохта мешавад, ки минбаъд аз шахсони гунаҳкор бо ҷуброни ин маблағ аз лаҳзаи пардохт рӯёнида мешавад.

Дар сурати ба корманди милитсия расонидани зарари ҷисмоние, ки ба фаъолияти касбӣ машғул шудан имконнопазир аст, ба ӯ ёрдампулии якдафаъина дар ҳаҷми 6 маоши таъминоти пулӣ аз ҳисоби маблағҳои дахлдори ҷузъу томҳои милитсия пардохта мешавад, ки минбаъд аз ҳисоби шахсони гунаҳкор рӯёнида мешавад.

Зараре, ки ба моликияти корманди милитсия, аҳли оила ё хеши наздикаш вобаста ба фаъолияти хизматии ӯ расонида шудааст, бо тартиби муқарраргардида дар ҳаҷми пурра ба корманди милитсия, аъзои оила ё хеши наздикаш аз ҷумла фоидаи аздастрафта низ талофӣ карда мешавад. Дар сурати пеш аз мӯҳлат рухсат шудани корманди милитсия аз хизмат дар мақомоти корҳои дохилӣ дар натиҷаи бемории дар рафти адои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ пайдонамуда ба ӯ кӯмакпулии яквақтаина ба андозаи 5 маоши таъминоти пулӣ, ки дар рӯзи пардохти кумакпулӣ муқаррар шудааст, пардохт карда мешавад. (ҚҶТ аз 1.08.12с.,№884)

Барои дафни корманди милитсия ва нафақахӯрон-собиқ кормандони милитсия кӯмаки якдафъаинаи пулӣ дар ҳаҷми муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешавад.

Моддаи 27. Таъмини корманди милитсия бо манзил

Ба шахсоне, ки барои хизмат дар милитсия қабул шудаанду манзил надоранд, манзили истиқоматии хизматӣ дар шакли хонаи алоҳида ва ё ҳавлӣ аз рӯи меъёрҳои муқаррарнамудаи қонунгузорӣ, ба нозирони минтақавии милитсия дар давоми шаш моҳи ба вазифа таъин шудан аз тарафи мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дода мешавад. Ба кормандони милитсияе, ки дар асоси шартнома вазорату идораҳоро посбонӣ мекунанд, бо манзили хизматӣ аз ҷониби вазорату идораҳои дахлдор, таъмин карда мешаванд.

Кормандони милитсия, ки дар мақомоти милитсия беш аз даҳ сол кор кардаанд, инчунин аъзои оилаи корманди вафоткардаи милитсия бе додани манзили дигар набояд аз манзили хизматӣ бароварда шаванд.

Кормандони милитсия, ки ба беҳтар намудани шароити манзил эҳтиёҷ доранд, ҳуқуқ доранд барои сохтмони кооперативӣ ва инфиродӣ ба мӯҳлати 20 сол қарзи имтиёзнок гиранд, ки 50 фоизи он аз ҳисоби маблағи буҷетҳои дахлдор пардохта мешавад.

Мақомоту муассисаҳои милитсия ҳуқуқ доранд, ки аз ҳисоби манбаи молиявии муқаррарнамудаи қонунгузорӣ барои кормандони худ, ки ба беҳтар намудани шароити манзил эҳтиёҷ доранд, манзил харида диҳанд.

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ манзили кормандони милитсия, моликияти коммуналиро ҳангоми собиқаи хизматии беш аз бистсола доштан, инчунин ба аъзои оилаи онҳое, ки ҳангоми иҷрои вазифаи хизматӣ ҳалок гардидаанд, ба таври ройгон медиҳад.

Дар сурати ҳалок гардидани корманди милитсия ҳангоми иҷрои фаъолияти хизматӣ, ба оилаи ӯ манзил дар ҳамон асосҳое, ки ҳангоми дар навбат истодани вай мавҷуд буданд ва на дертар аз як соли баъди ҳалок шудани корманди милитсия бояд аз тарафи мақомоти маҳалии ҳокимияти давлатӣ дода шавад. (ҚҶТ аз 18.07.17 с., №1446)

Барои кормандони милитсия ва аъзои оилаи онҳо, аз он ҷумла оилаи корманди ҳалокгардида тахфифи панҷоҳфоизаи пардохти хонапулӣ ва хизматрасониҳои коммуналӣ, телефон муқаррар карда мешавад.

Ба корманди милитсия ва аъзои оилааш дар хонаҳои фонди давлатӣ ва фонди дигари манзил, аз ҷумла онҳое, ки дар хонаҳои хусусикардашуда зиндагӣ мекунанд, хонапулӣ ва пардохти хизматрасониҳои коммуналӣ (ба истиснои маблағи истифодаи газ ва барқ), пули телефон, новобаста аз навъи фонди манзилӣ, панҷоҳ фоиз кам карда мешавад.

Моддаи 28. Бо телефон таъмин намудани кормандони милитсия ва мусоидат дар кори фарогирии фарзандони онҳо ба муассисаҳои томактабӣ

Барои кормандони воҳидҳои оперативии милитсия ва дигар категорияҳои кормандони милитсия, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян шудааст, бенавбат телефони хонагӣ гузаронида мешавад. Ҳангоми гузаронидани телефони хонагӣ ба кормандони милитсия пардохти музди хизматрасонӣ панҷоҳ фоиз кам карда мешавад. (ҚҶТ аз 25.03.11с., №689)

Фарзандони кормандони милитсия ба муассисаҳои томактабии кӯдакона бояд дар давоми се моҳи ариза доданашон қабул карда шаванд.

Моддаи 29. Ҳуқуқҳои корманди милитсия ба ҷуброни истифодаи нақлиёти шахсӣ бо мақсадҳои хизматӣ

Ба корманди милитсия, ки барои мақсади хизматӣ нақлиёти шахсиашро истифода мебарад, ба андозаҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷубронпулӣ пардохта мешавад.

Моддаи 30. Ҳуқуқи корманди милитсия ҳангоми дар сафари хизматӣ будан

Корманди милитсия, ки дар сафари хизматӣ мебошад, ҳуқуқи бе навбат гирифтани чиптаро ба ҳама гуна нақлиёт, инчунин дар меҳмонхона аз рӯи шаҳодатномаи сафари хизматӣ ҷойгир шуданро дорад.

Моддаи 31. Ҳифзи иҷтимоии корманди милитсия, ки бо сабаби ба нафақа баромадан аз кор сабукдӯш шудааст

Корманди милитсия, ки бинобар расидан ба синну соли муқарраргардида, ба сабаби беморӣ ё ки пурра гардидани собиқаи хизматӣ ба нафақа меравад, ба имтиёзҳои барои кормандони милитсия пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи таъминоти нафақаи хизматчиёни ҳарбӣ» аз ҷумла ба таъминоти тиббӣ дар муассисаҳои табобатие, ки дар он ҷо ба қайд гирифта шудааст, ҳуқуқ дорад.

Андозаи нафақаи корманди милитсия, ки бинобар расидан ба синни муқарраршуда, бо сабаби беморӣ ё фарорасии мӯҳлати собиқаи хизмат аз кор озод карда шудааст, бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи таъминоти нафақаи хизматчиёни харбӣ» ҳисоб карда мешавад.

Барои шахсоне, ки аз хизмати милитсия озод шудаанд, дар сурати таҳдид ба ҳаёт, ба саломатӣ ва амволи онҳо бинобар фаъолияти пештараашон муқаррароти қисмҳои сеюм, чорум ва панҷуми моддаи 26 Қонуни мазкур эътибор пайдо менамояд.

Ҳангоми ба хизмати мақомоти корҳои дохилӣ қабул шудани мутахассисони моҳир, ки дар мақомоти корҳои дохилӣ аз рӯи ихтисоси асосӣ корро давом додаанд, собиқаи меҳнатиашон барои таъмини нафақа ва илова намудани маоши изофагӣ ба собиқаи хизматӣ аз ҳисоби ду соли собиқаи умумии меҳнатӣ бар як соли хизмат ба мӯҳлати хизмат ҳисоб карда мешавад.

БОБИ 7.

ТАЪМИНОТИ МОЛИЯВИЮ ИҶТИМОӢ ВА МОДДИЮ ТЕХНИКИИ МИЛИТСИЯ

Моддаи 32. Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии милитсия

Маблағгузорӣ, таъминоти моддию техникӣ ва иҷтимоию маишии милитсия аз ҳисоби маблағи буҷети ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ, инчунин аз ҳисоби дигар манбаъҳои маблағгузории пешбинишудаи қонунгузорӣ пардохт мешавад.

Моддаи 33. Таъмини милитсия бо биноҳои хизматӣ

Мақомоти ҳокимияти иҷроия мақомот, ҷузъу томҳо ва муассисаҳои милитсияро бо тартиби муқарраргардида бо биноҳои хизматӣ ва дигар биноҳо таъмин мекунанд.

Мақомот, ҷузъу томҳо ва муассисаҳои милитсияи нақлиётӣ бо биноҳои хизматӣ ва дигар биноҳо аз ҷониби идораю мақомоти дахлдори нақлиётӣ таъмин карда мешаванд.

Моддаи 34. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани ҳимояи кафолатҳои ҳуқуқӣ ва иҷтимоии корманди милитсия

Дар ҳолатҳои риоя накардани ҳимояи кафолатҳои ҳуқуқӣ ва иҷтимоии корманди милитсия, ки Қонуни мазкур муайян кардааст, шахсони мансабдори гунаҳкор ба ҷавобгарии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кашида мешаванд.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ барои кормандони милитсия метавонанд кафолатҳои дигари ҳифзи иҷтимоиро, ки Қонуни мазкур пешбинӣ накардааст, муқаррар намоянд.

БОБИ 7¹.

ҲАМКОРИИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ

Моддаи 34¹.Ҳамкории байналмилалӣ

Милитсия мувофиқи меъёрҳо ва принсипҳои ҳуқуқи байналмилалӣ дар масъалаҳои мубориза ба муқобили ҷинояткорӣ бо давлатҳои хориҷӣ ва мақомоти салоҳиятдори онҳо, инчунин бо ташкилотҳои байналмилалие, ки бо ҷинояткорӣ мубориза мебаранд, ҳамкорӣ мекунад.

Милитсия ҳамкории худро бо мақомоти дигар давлатҳои хориҷӣ тавассути намояндагии мақомоти корҳои дохилӣ дар хориҷа, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи шартномаҳои байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон таъсис дода мешаванд, амалӣ менамояд. (ҚЧТ аз 3.12.09с., №568).

БОБИ 8.

МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 35. Назорати қонуният дар фаъолияти милитсия

Назорати риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳо дар фаъолияти милитсия аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва прокурорҳои тобеи он сурат мегирад.

Маълумот дар бораи шахсоне, ки ба мақомоти милитсия дар асоси пинҳонӣ ёрӣ расонидаанд ё ёрӣ мерасонанд, инчунин дар бораи ташкил, тактика, усул ва воситаҳои амалӣ гардонидани фаъолияти оперативӣ – ҷустуҷӯии мақомоти милитсия ба предмети назорати прокурорӣ дохил намешавад. (ҚҶТ аз 25.03.11с., №689)

Моддаи 36. Масъулияти корманди милитсия

Корманди милитсия барои вайрон кардани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, сӯиистифода аз мансаб, баромадан аз ҳадди ваколатҳои хизматӣ, иҷро накардан ё иҷрои номатлуби вазифаҳои ба зиммааш гузошташуда мутобиқи тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии интизомӣ, моддӣ, маъмурӣ ва ҷиноятӣ кашида мешавад.

Ҳангоми аз ҷониби корманди милитсия поймол кардани ҳуқуқу манфиатҳои шаҳрвандон, корхонаю муассиса ва ташкилотҳо, расонидани зарар мақоми дахлдори милитсия вазифадор аст барои барқарор намудани ин ҳуқуқҳо чора бинад ва бо талаби шаҳрванд ба таври расмӣ узр пурсад. Товони зиёни расонидашуда тибқи қонунгузории гражданӣ ҷуброн карда мешавад.

Моддаи 37. Аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи милиса»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 2 майи соли 1992 «Дар бораи милиса» (Ахбори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1992, № 12, м. 208; с. 1993 № 9-10, м. 139; Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1997, № 23-24, м. 333; с. 1998, № 10 м. 129; с. 2001, № 4, м. 164; с. 2002, № 4, қ. 1, м. 233; с. 2003, № 4, м. 145; № 12, мод. 688) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 38. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе, 17 майи соли 2004,

№ 41

ДАР БОРАИ ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ ВАКИЛИ МАҶЛИСИ ВАКИЛОНИ ХАЛҚИ ВИЛОЯТИ МУХТОРИ КӮҲИСТОНИ БАДАХШОН, ВИЛОЯТ, ШАҲРИ ДУШАНБЕ, ШАҲР ВА НОҲИЯ

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

324

Мақомот:

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

13.12.1996

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ ВАКИЛИ МАҶЛИСИ ВАКИЛОНИ ХАЛҚИ ВИЛОЯТИ МУХТОРИ КӮҲИСТОНИ БАДАХШОН, ВИЛОЯТ, ШАҲРИ ДУШАНБЕ, ШАҲР ВА НОҲИЯ

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1996, № 23, мод. 348; с. 2008, №12, қ. 2, мод. 995; с. 2013, №7 мод. 541, №12, мод. 906)

(Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 461 аз 22.07.2013 № 1015, аз 28.12.2013 № 1062, аз 30.06.2017 № 1432, аз 2.01.2020 № 1671, аз 17.12.2020 №1750; ҚҶТ аз 20.04.2021с., №1781)

Қонуни мазкур ҳуқуқу ӯҳдадориҳо, фаъолият ва кафолатҳои вакили Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро муайян менамояд. (ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062)

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Вакили Маҷлиси вакилони халқ

Вакили Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия (минбаъд - вакили Маҷлиси вакилони халқ) намояндаи ваколатдори аҳолии сокини ҳудуди дахлдор буда, дар Маҷлиси дахлдори вакилони халқ иродаву манфиати онҳоро изҳор менамояд. (ҚҶТ №461, 31.12.08; ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432, ҚҶТ аз 02.01.2020 с., №1671)

Вакилон дар кори Маҷлисҳои вакилони халқ иштирок намуда, масъалаҳои муҳими рушди иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии ҳудудро ҳаллу фасл мекунанд, иҷрои қонунҳои конститутсионӣ, қонунҳо ва қарорҳои мақомоти болоии ҳокимияти давлатиро дар маҳал таъмин менамоянд. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Вакили Маҷлисҳои вакилони халқ кори худро мувофиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳои конститутсионӣ, қонунҳо, инчунин дар асоси қарорҳои Маҷлисҳои вакилони халқи дахлдор ва барномаҳои пешазинтихоботӣ ба роҳ мемонад. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Шаҳрванди Тоҷикистон наметавонад дар як вақт вакили зиёда аз ду мақомоти намояндагӣ бошад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи вазъи ҳуқуқии вакили Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи вазъи ҳуқуқии вакили Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад. (ҚҶТ №461, 31.12.08с.; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Моддаи 3. Оғоз ва мӯҳлати ваколатҳои вакили Маҷлиси вакилони халқ

Ваколатҳои вакил аз рӯзи онҳоро эътироф кардани Маҷлиси вакилони халқи дахлдор оғоз меёбанд.

Ваколатҳои вакил дар рӯзи кушодашавии иҷлосияи якуми Маҷлиси вакилони халқ даъвати нав ё худ дар мавриди пеш аз мӯҳлат қатъ ёфтани ваколатҳои пешбиникардаи моддаи 7-уми Қонуни мазкур қатъ мегарданд.

Ваколатҳои вакиле, ки ба ҷои вакили хориҷгашта интихоб шудааст, аз рӯзи онҳоро эътироф кардани Маҷлиси вакилони халқи дахлдор, ки баъди интихоб гардиданаш гузаронида мешавад, оғоз меёбанд.

Агар Маҷлиси вакилони халқи дахлдор ваколатҳои вакили алоҳидаро беэътибор донад, дар ҳавзаи дахлдори интихобот дар мӯҳлати се моҳ интихоботи нав гузаронида мешавад.

Ваколатҳои вакилро ба каси дигар додан мумкин нест.

Моддаи 3¹. Савганди вакили Маҷлиси вакилони халқ

Вакили Маҷлиси вакилони халқ баъди тасдиқи ваколатҳояш дар иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ чунин савганд ёд мекунад:

“Ҳамчун вакили Маҷлиси вакилони халқи вилояти (шаҳри, ноҳияи) __________ бо дарки масъулият савганд ёд мекунам, ки Конститутсия ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намуда, манфиатҳои миллат ва давлатро аз ҳама боло гузошта, тамоми неру ва донишу таҷрибаи худро барои рушди давлат, таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд равона сохта, уҳдадориҳои вакилии худро содиқона ва поквиҷдонона иҷро менамоям.”. (ҚҶТ аз 02.01.2020 с., №1671)

Тартиби савгандёдкунии вакилро Дастури Маҷлиси вакилони халқ муқаррар менамояд (ҚҶТ аз 20.04.2021с., №1781).

Моддаи 4. Амалӣ намудани ваколатҳо зимни фаъолияти истеҳсолӣ ё хизматӣ

Вакили Маҷлиси вакилони халқ ваколатҳояшро зимни фаъолияти истеҳсолӣ ё хизматӣ амалӣ менамояд.

Вакил ҳуқуқ дорад барои фаъолияти вакилиаш мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз иҷрои вазифаҳои истеҳсолӣ ё хизматӣ озод карда шавад. Хароҷоти вобаста ба фаъолияти вакили аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ таъмин карда мешавад. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062)

БОБИ 2. ТАРТИБИ ФАЪОЛИЯТИ ВАКИЛИ МАҶЛИСИ ВАКИЛОНИ ХАЛҚ

Моддаи 5. Фаъолияти вакил дар Маҷлиси вакилони халқ

Вакил дорои тамоми ҳуқуқҳоест, ки иштироки ӯро дар фаъолияти Маҷлисҳои вакилони халқ ва мақомоти ташкилкардаи онҳо таъмин менамоянд, ӯ дар назди мақомоти мазкур масъул буда, супоришҳои онҳоро иҷро менамояд. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Вакил вазифадор аст, ки дар кори иҷлосия, ҷаласаҳои комиссияҳои доимии Маҷлиси вакилони халқ, ки ба ҳайати онҳо интихоб шудааст, иштирок кунад, оид ба масъалаҳои мавриди муҳокима овоз дода ва дар ҳалли онҳо иштирок намояд. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Маҷлиси вакилони халқ метавонад ахбори вакили халқро дар бораи фаъолияташ дар Маҷлиси дахлдори вакилони халқ оид ба иҷрои қарорҳои қабулшуда ва супоришҳои ба зиммаи ӯ гузошташуда шунавад. Дар сурати аз тарафи вакил иҷро карда нашудани вазифаҳояш, вайрон кардани тартиби муқарраршудаи кор масъала дар бораи рафтори вакил мавриди муҳокимаи Маҷлиси вакилони халқ ё худ бо супориши он мавриди муҳокимаи комиссияҳои доимӣ қарор гирифта метавонад. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

Моддаи 6. Робитаи вакили Маҷлиси вакилони халқ бо интихобкунандагон, ҳизбҳои сиёсӣ ва мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ

Вакили Маҷлиси вакилони халқ бо интихобкунандагон, мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ, коллективҳои меҳнатӣ ва ҳизбҳои сиёсӣ, ки ӯро номзад ба вакилӣ пешбарӣ кардаанд, робита менамояд, ба онҳо дар бораи фаъолияти Маҷлиси вакилони халқ, иҷрои нақшаҳо ва барномаҳои рушди иқтисодию иҷтимоии маҳал маълумот медиҳад, дар ташкил ва назорати иҷрои қарорҳои Маҷлиси вакилони халқ иштирок менамояд, афкори ҷомеа, талаботу эҳтиёҷоти аҳолиро омӯхта, аз рӯи онҳо ба Маҷлиси вакилони халқ ва ташкилотҳои дахлдор таклифҳои зарурӣ пешниҳод мекунад. (ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

Моддаи 6¹. Риояи меъёри одоби вакилӣ аз ҷониби вакили Маҷлиси вакилони халқ

Меъёрҳои одоби вакилӣ ва масъулият барои вайрон кардани он мутобиқи талаботи Дастури Маҷлиси вакилони халқ муқаррар карда мешавад. (ҚҶТ №461, 31.12.08с.).

Моддаи 7. Пеш аз мӯҳлат қатъ гардидани ваколатҳои вакили Маҷлиси вакилони халқ

Ваколатҳои вакили Маҷлиси вакилони халқ бо қарори Маҷлиси вакилони халқ дар мавридҳои зайл қатъ мегарданд:

- дар сурати ба истеъфо баромадан бо аризаи шахсӣ бинобар ҳолатҳое, ки ба иҷрои ваколатҳояш монеъ мешаванд ё бо сабабҳои дигари шахсӣ;

- дар сурати аз тарафи суд ғайри қобили амал донистани вай;

- дар сурати вафот;

- эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми айбдоркунандаи суд; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

- дар сурати беэътибор дониста шудани ваколатҳои ӯ;

- қатъи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соҳиб шудан ба шаҳрвандии давлати дигар; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

- дар сурати интихоб ё таъин шудан ба вазифа ё ишғоли ба вазифае, ки мувофиқи қонун машғул шудан бо он ба иҷрои вазифаҳои вакилӣ муносиб нест;

- дар сурати содир кардани рафторе, ки номи вакилро доғдор мекунад;

- дар сурати вакил зиёда аз ду мақоми намояндагӣ интихоб шудани ба (агар дар давоми як моҳи интихоб шудан аз номи ӯ дар хусуси даст кашидан аз ваколатҳои вакилии яке аз чунин мақомот аризаи хаттӣ ворид нашуда бошад);

- дар сурати худпароканда шудани Маҷлиси вакилони халқ;

- барои истиқомат ва кори доимӣ берун рафтан аз ҳудуди маъмурию ҳудудии дахлдор; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

- бе сабабҳои узрнок зиёда аз се маротиба пай дар пай иштирок накардан дар ҷаласаҳои иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ; (ҚҶТ №461, 31.12.08с.).

Ваколатҳои вакили Маҷлиси вакилони халқ инчунин дар сурати пеш аз мӯҳлат қатъ гардидани ваколатҳои Маҷлиси вакилони халқ бо қарори Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои зерин пеш аз мӯҳлат қатъ мегарданд:

- дар сурати мунтазам аз тарафи Маҷлиси вакилони халқ иҷро нашудани талаботи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

- агар Маҷлиси навинтихобшудаи вакилони халқ дар давоми як моҳ аз рӯзи кушодашавии иҷлосияи аввал мақомоти худро ташкил накарда бошад; .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

- агар Маҷлиси вакилони халқ дар давоми зиёда аз ду моҳ бинобар набудани шумораи барои кворум зарурии вакилони халқ иҷлосияро даъват карда натавониста бошад;

- ҳангоми таъсис ва барҳам додани воҳидҳои маъмурию ҳудудии дахлдор. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Моддаи 8. Иштироки вакили Маҷлиси вакилони халқ дар кори иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ

Вакилон дар иҷлосияҳои Маҷлиси дахлдори вакилони халқ дар асоси муҳокимаи дастаҷамъӣ ва озодона ҳамаи масъалаҳоеро, ки мувофиқи Конститутсия ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ихтиёри Маҷлиси вакилони халқ аст, баррасӣ ва ҳал мекунанд. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Агар вакил дар кори Маҷлиси вакилони халқ иштирок карда натавонад, вай бояд дар ин бора ба Раиси Маҷлиси вакилони халқ ё ба шахсе, ки ӯро иваз менамояд, хабар диҳад. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

Моддаи 9. Ҳуқуқи вакил дар иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ

Вакил доир ба ҳамаи масъалаҳое, ки мавриди баррасии иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ қарор мегирад, ҳуқуқи овози ҳалкунанда дорад.

Вакили Маҷлиси вакилони халқ ҳуқуқ дорад:

—- ба мақомоти Маҷлиси маҳаллии вакилони халқ интихоб кунад ва интихоб шавад;

—- масъалаҳоро барои баррасии Маҷлиси вакилони халқ пешниҳод кунад;

-— оид ба рӯзномаи иҷлосия, тартиби баррасӣ ва моҳияти масъалаҳои баррасишаванда таклифу мулоҳизаҳои худро пешниҳод намояд;

—- дар музокираҳо иштирок кунад, бо дархостҳо муроҷиат намояд, савол диҳад, таклифҳои худ ва сабабҳои овоздиҳиро асоснок кунад, маълумот диҳад, нуқтаи назари худ ва нуқтаи назари интихобкунандагонро ба маълумоти вакилон расонад;

- оид ба шунидани ҳисобот ё маълумоти мақомоти тобеъ ё шахсони мансабдор дар иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ таклифҳо пешниҳод намояд. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

-— оиди дар иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ шунидани ҳисобот ё маълумоти мақомоти тобеъ ё шахси мансабдор таклифҳо пешниҳод намояд.

Вакиле, ки аз рӯи масъалаи мавриди муҳокима дар иҷлосия баромад накардааст, метавонад матни баромадашро барои дохил кардан ба протоколи иҷлосия ба раискунанда супорад.

Моддаи 10. Ҳуқуқи вакилони Маҷлиси вакилони халқ барои муттаҳидшавӣ дар гурӯҳҳои вакилон

Вакилон барои изҳори дастҷамъии ақидаҳои сиёсии худ, амалӣ гардонидани барномаҳо ва ҳадафҳои пешазинтихоботӣ ҳуқуқ доранд ба гурӯҳҳои доимӣ ё муваққатии вакилон муттаҳид шаванд.

Вакилон новобаста аз иштирокашон дар фаъолияти ягон мақомоти Маҷлиси вакилони халқ метавонанд аъзои гурӯҳи вакилон дар Маҷлиси дахлдор бошанд.

Вакилон ба ин гурӯҳҳо озодона дохил шуда, аз онҳо хориҷ мешаванд ва ҳангоми ба амал баровардани ваколатҳои вакилӣ ба қарорҳои ин гурӯҳҳо вобаста намебошанд.

Барои таъсиси гурӯҳи доимии вакилон ба Раиси Маҷлиси вакилони халқи дахлдор ариза пешниҳод ва ба он протоколи таъсиси гурӯҳи вакилон бо зикри аъзоёни гурӯҳи вакилон замима карда мешавад. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

Моддаи 11. Дархости вакилӣ

Вакили Маҷлиси вакилони халқ ҳуқуқ дорад ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва сохторҳои онҳо, ташкилотҳои дар ҳудуди воҳиди маъмурию ҳудудии дахлдор воқеъбуда новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқиашон оид ба масъалаҳое, ки ба салоҳияти Маҷлиси вакилони халқ тааллуқ доранд, муроҷиат намояд. (ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Дархост аз тарафи вакил ё гурӯҳи вакилон дар шакли хаттӣ ё шифоҳӣ пешниҳод карда шуда метавонад. Дархосте, ки ба шакли хаттӣ дода шудааст, бояд дар иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ хонда шавад. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Мақоми давлатӣ, шахси мансабдор, ки дархост ба вай дахл дорад, ба он бояд дар иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ ё дар мӯҳлати дигаре, ки Маҷлиси вакилони халқ муқаррар кардааст, ҷавоби шифоҳӣ ё хаттӣ диҳад. Ҷавоби дархост дар иҷлосия хонда дода мешавад. Вакил ҳуқуқ дорад нисбати ҷавоби дархост фикрашро баён кунад. Аз рӯи ҷавоби дархост музокира доир шуда метавонад.

Маҷлиси вакилони халқ аз рӯи ҷавоби дархост ва натиҷаи он қарор қабул мекунад.

Моддаи 12. Баррасии таклифҳо ва эродҳои вакилон, ки ба иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ пешниҳод карда шудаанд

Таклифу эродҳо, ки вакилон дар иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ баён кардаанд ё дар шакли хаттӣ ба раисикунандаи иҷлосия додаанд, аз тарафи Маҷлиси вакилони халқ, комиссияҳои доимии он баррасӣ карда мешаванд ё аз тарафи онҳо барои баррасӣ ба мақомоти дахлдори давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва шахсони мансабдор фиристода мешаванд.

Мақомоти давлатӣ, ташкилотҳо ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, инчунин шахсони мансабдор, ки таклифу эродҳои дар иҷлосия пешниҳодкардаи вакилон ба онҳо равон карда шудаанд, ӯҳдадоранд онҳоро дар давоми як моҳ баррасӣ намуда, аз натиҷааш бевосита ба вакил, инчунин ба Маҷлиси вакилони халқи дахлдор хабар диҳанд. (ҚҶТ аз 02.01.2020 с., №1671)

Назорат оид ба баррасӣ ва амалӣ кардани таклифу эродҳое, ки вакилон дар иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ пешниҳод кардаанд, аз тарафи Раис ё комиссияҳои доимии Маҷлиси вакилони халқ сурат мегирад. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

Моддаи 13. Фаъолияти вакил дар мақомоти Маҷлиси вакилони халқ

Вакиле, ки ба ҳайати комиссияи доимӣ ё мақомоти дигари Маҷлиси вакилони халқ дохил мешавад, метавонад таклифҳо ва масъалаҳоро мутобиқ ба талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои баррасӣ ба мақомоти мазкур пешниҳод намояд, дар таҳияи онҳо барои баррасӣ, муҳокима ва аз рӯи онҳо қабул карда шудани қарорҳо, ҳамчунин дар ташкил ва назорати иҷрои қарорҳои Маҷлиси вакилони халқ ва комиссияҳои доимии он, иштирок кунад. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Вакиле, ки ба ҳайати комиссияи доимӣ дохил мешавад, дар сурати норозӣ будан аз қарори он, метавонад нуқтаи назари худро дар иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ баён кунад ё дар ин хусус ба таври хаттӣ ба раисикунанда хабар диҳад.

Вакиле, ки ба ҳайати комиссияи доимӣ интихоб шудааст, дар кори он бо ҳуқуқи овози ҳалкунанда иштирок мекунад.

Вакиле, ки аъзои комиссия нест, метавонад дар ҷаласаҳои он бо ҳуқуқи овози машваратӣ иштирок намояд. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

Моддаи 14. Ҳуқуқу ӯҳдадориҳои вакили Маҷлиси вакилони халқ ҳангоми кор кардан дар ҳавзаи интихоботӣ

Вакил дар ҳавзаи интихоботии худ ҳуқуқ дорад: (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

- дар баррасии ҳар гуна масъалаҳои ба манфиатҳои шаҳрвандон дахлдошта, ки аз тарафи мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти иттиҳодияҳои дахлдори ҷамъиятӣ сурат мегирад, иштирок кунад. Бо талаби вакил мақомоти мазкур вазифадоранд дар бораи баррасии ин гуна масъалаҳо пешакӣ хабар диҳанд; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

- бо интихобкунандагони ҳавза мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ ҷаласаҳо гузаронад, бо коллективҳои меҳнатӣ, намояндагони хизбҳои сиёсӣ вохӯриҳо доир намояд, дар ҷаласаҳои мақомоти худфаъолияти минтақавии ҷамъиятӣ ширкат варзад. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Вакил дорои ҳуқуқи афзалиятнок буда, метавонад аз рӯи масъалаҳои фаъолияти вакилиаш дар воситаҳои ахбори омма, ки мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъсис медиҳанд, баромад кунад.

Вакил ӯҳдадор аст:

- Шаҳрвандонро мунтазам қабул кунад, ба аҳолӣ дар бораи фаъолияти Маҷлиси вакилони халқ ва иштироки худ дар он, дар бораи иҷрои қарорҳои Маҷлиси вакилони халқ, барномаҳои рушди иқтисодӣ ва иҷтимоӣ, ҳамчунин аз барномаи пеш аз интихоботии худ ахборот диҳад;

- афкори ҷамъиятӣ ва эҳтиёҷоту дархостҳои аҳолиро омӯзад, дар ин бора ба Маҷлиси вакилони халқ ва мақомоти он, ба мақомоти дигари давлатӣ ё иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ташкилотҳо хабар диҳад, таклифҳо пешниҳод кунад ва барои ҳалли онҳо тадбирҳо андешад.

Вакил бояд соле камаш ду маротиба дар назди интихобкунандагони ҳавза аз фаъолияти худ, аз рафти иҷрои барномаи пешазинтихоботӣ ҳисобот диҳад.

Вакил ҳамчунин дорои дигар ҳуқуқу ӯҳдадориҳое мебошад, ки дар Қонуни мазкур ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Моддаи 15. Баррасии муроҷиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ аз тарафи вакили Маҷлиси вакилони халқ

(ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Вакил таклифҳо, аризаҳо ва шикоятҳои ба ӯ расидаро бо тартиби дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида баррасӣ менамояд, барои дуруст ва сари вақт ҳаллу фасл шудани онҳо чора мебинад, шахсони воқеӣ ва намояндаи шахси ҳуқуқиро ба ҳузур мепазирад: барои рафъи сабабҳои шикоят кардан ба Маҷлиси вакилони халқ, ба мақомоти он ва ташкилотҳои дахлдор таклифҳо пешниҳод менамояд. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Вакил ҳуқуқ дорад мансабдорони мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳоеро, ки дар ҳудуди мақоми дахлдори намояндагии ҳокимияти давлатӣ воқеанд барои иштирок кардан дар қабули шахсони воқеӣ ва намояндаи шахси ҳуқуқӣ даъват намояд. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Вакил ҳуқуқ дорад ба баррасии таклифҳо ва арзу шикоятҳои фиристодааш назорат кунад, дар муҳокимаи онҳо шахсан иштирок намояд. Шахсони мансабдори ташкилотҳо ӯҳдадоранд, ки ба фаъолияти назоратии вакил ёрӣ расонанд.

Вакил шахсони воқеӣ ва намояндаи шахси ҳуқуқиро дар маҳалли истиқомати интихобкунандагон ё дар ҷои дигари муайянкардааш ба ҳузур мепазирад. (ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Моддаи 16. Мусоидат ба вакили Маҷлиси вакилони халқ барои гузаронидани вохӯрӣ бо интихобкунандагон

Роҳбарони мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ташкилотҳо, ӯҳдадоранд дар ҳудуди Маҷлиси вакилони халқи дахлдор ба вакилони Маҷлиси вакилони халқ дар иҷрои вазифаҳои ба зиммаашон гузошташуда мусоидат кунанд. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Ба вакили халқ барои гузаронидани вохӯрӣ бо интихобкунандагони ҳавза шароити зарурӣ муҳайё карда мешавад. Бо хоҳиши ӯ мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, маъмурияти ташкилотҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот бино ҷудо мекунанд, ба шаҳрвандон дар бораи рӯзу ҷои мулоқот бо интихобкунандагон хабар медиҳанд, бо пешниҳоди вакил намояндагони худро ба мулоқотҳо мефиристанд, дигар вазифаҳоро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро мекунанд.

Дар сурати ба инобат нагирифтани дархост ва пешниҳоди вакил шахсони мансабдори ба ин кор роҳдода бо пешниҳоди раиси Маҷлиси вакилони халқи дахлдор мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

Моддаи 17. Ҳуқуқи вакили Маҷлиси вакилони халқ барои қабул аз тарафи шахсони мансабдор

Вакили Маҷлиси вакилони халқи дахлдор ҳуқуқ дорад, бо нишон додани шаҳодатномаи вакилӣ дар ҳудуди воҳиди маъмурию ҳудудии дахлдор ба мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва ташкилотҳо бемамониат ворид шавад. Шахсони мансабдори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва ташкилотҳои дар ҳудуди воҳиди маъмурию ҳудудии дахлдор воқеъбуда вазифадоранд аз рӯи масъалаҳои фаъолияти вакилӣ вакили Маҷлиси вакилони халқро бетаъхир қабул кунанд. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Тартиби ворид шудани вакил ба ҳудуди ташкилотҳое, ки фаъолияташон бо сирри давлатӣ ё сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда алоқаманд аст, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

Моддаи 18. Ӯҳдадориҳои шахсони мансабдор оид ба баррасии муроҷиати вакили Маҷлиси вакилони халқ

Вакил ҳуқуқ дорад аз рӯи масъалаҳои фаъолияти вакилӣ ба тамоми мақомоти давлатӣ, мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ташкилотҳо дар ҳудуди Маҷлиси дахлдори вакилони халқ, ба шахсони мансабдор муроҷиат намояд ва дар муҳокимаи масъалаҳо иштирок кунад. Шахсони мансабдор ӯҳдадоранд, ки ба муроҷиати вакилон тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавоби хаттӣ диҳанд. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Муроҷиати вакилон аз рӯи масъалаҳои хеле муҳим, аз ҷумла оид ба зарурати қабул кардан, тағйир додан ё бекор намудани қарори мақоми дахлдор бояд ҳатман мавриди баррасӣ қарор гирад. Аз рӯзи баррасии масъала вакил бояд пешакӣ воқиф гардонда шавад. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Вакилони Маҷлисҳои вакилони халқ ҳуқуқ надоранд, ки ба фаъолияти мақомоти таҳқиқ, тафтишот ва судҳо дахолат кунанд. .(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

Моддаи 19. Ҳуқуқи вакил барои дастрас намудани иттилоот

Вакил барои дастрас намудани ҳуҷҷатҳои қабулкардаи Маҷлисҳои дахлдори вакилони халқ, маводи иттилоотӣ ва маълумотӣ ҳуқуқ дорад. Вакил ҳуқуқ надорад маълумоти дорои сирри давлатӣ ё сирри дигари бо қонун ҳифзшавандаро, ки бинобар иҷрои ваколатҳояш ба ӯ маълум шудааст, ошкор намояд ва ба манфиати худ, шахсони воқеӣ ё ҳуқуқӣ истифода намояд. (ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

БОБИ 3. КАФОЛАТҲОИ ВАКИЛИ МАҶЛИСИ ВАКИЛОНИ ХАЛҚ

Моддаи 20. Ҳифзи ҳуқуқ, шаъну шарафи вакили Маҷлиси вакилони халқ

Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳар вакили Маҷлиси вакилони халқ барои бе мамониат ва самарабахш ба ҷо овардани ваколатҳояш кафолат медиҳад, ҳуқуқ, шаъну шарафи ӯро ҳифз менамояд.

Шахсоне, ки ба шаъну шарафи вакили Маҷлиси вакилони халқ таҳқир мекунанд ё ба ӯ, аъзои оилаи вай ва ё хешу табораш бо мақсади монеъ шудан ба иҷрои вазифаҳои вакилиаш таъсири ғайриқонунӣ мерасонанд ё худ бар хилофи иродааш ӯро ба манфиати ягон кас барои қабул намудани қарор моил кардан мехоҳанд, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд. (ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062; (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Мансабдорони мақомоти давлатӣ ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва ташкилотҳое, ки дар ҳудуди Маҷлиси дахлдори вакилони халқ воқеъ буда, вазифаҳои худро дар назди вакили халқ иҷро накарда, ба ӯ дидаю дониста хабари дуруғ медиҳанд, кафолатҳои фаъолияти вакилиро вайрон мекунанд, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд. (ҚҶТ аз 30.05.17 с., №1432)

Моддаи 21. хориҷ карда шуд бо ҚҶТ аз 22.07.2013с., №1015

Моддаи 22. Тартиби ба ҷавобгарӣ кашидани вакили Маҷлиси вакилони халқ

Парвандаҳои ҷиноятӣ ва ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбати вакили Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовинони ӯ, прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, прокурори шаҳр, ноҳия оғоз карда мешаванд.

Ба ҳабс ва ҳабси хонагӣ гирифтан, ҳабси молу мулк, ҳабси муросилот, гӯш ва сабт кардани гуфтугӯи телефонии вакили Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия бо розигии Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовинони ӯ, прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон ва бо иҷозати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, суди вилоят, шаҳри Душанбе бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешаванд. (ҚҶТ аз 22.07.2013с., №1015)

Моддаи 23. хориҷ карда шуд бо ҚҶТ аз 22.07.2013с., №1015

Моддаи 24. Ҳуқуқи аз воситаи нақлиёти ҷамъиятӣ ройгон истифода кардани вакили Маҷлиси вакилони халқ

(ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1750)

Вакил ҳуқуқ дорад дар ҳудуди воҳиди маъмурию ҳудудии дахлдор бо пешниҳоди шаҳодатнома аз нақлиёти ҷамъиятӣ (ба истиснои таксӣ) ройгон истифода намояд. Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1750).

Моддаи 25. Ҳуқуқи вакили Маҷлиси вакилони халқ барои рухсатии иловагии пардохтшаванда

Барои вакили Маҷлиси вакилони халқ ба рухсатии ҳарсолааш се рӯзи кори рухсатии иловагии пардохтшаванда дода мешавад. (ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062; ҚҶТ аз 02.01.2020 с., №1671)

Моддаи 26. Таъмини шароит ба вакилони Маҷлиси вакилони халқ барои амалӣ намудани ваколатҳояшон

Хизматрасонии ташкилӣ ва моддию техникӣ ба вакилон барои амалӣ намудани ваколатҳояшон аз тарафи дастгоҳи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия таъмин карда мешавад. (ҚҶТ №461, 31.12.08с.).

Моддаи 27. Шаҳодатнома ва нишони сарисинагии вакили Маҷлиси вакилони халқ

Вакили Маҷлиси вакилони халқ дорои шаҳодатнома ва нишони сарисинагии вакилӣ мебошад.

Вакил дар давоми мӯҳлати ваколатҳояш аз шаҳодатнома ва нишони сарисинагии вакилӣ истифода мекунад. Низомнома дар бораи шаҳодатнома ва нишони сарисинагии вакилӣ, ҳамчунин намунаи шаҳодатнома ва нишони сарисинагиро Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.(ҚҶТ аз 28-12-13с., №1062 )

БОБИ 4. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 28. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки муқаррароти Қонуни мазкурро вайрон мекунанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд. (ҚҶТ №461, 31.12.08с.).

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе 13 декабри соли 1996

№ 324

ДАР БОРАИ ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛИИ ВАЗОРАТИ КОРҲОИ ДОХИЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

Word

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

916

Мақомот:

Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

28.12.1993

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар бораи қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Ахбори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1994, № 3 - 4, мод. 62; Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1998, № 10, мод.127; с. 2000, №11, мод. 535; с. 2002, №4, қ. 1, мод. 260, мод. 263; с. 2003, № 4, мод. 141; с. 2014, № 11, мод. 658; с. 2015, № 12, қ. 1, мод. 1111)

(Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630, аз 29.11.2000 № 20, аз 10.05.2002 № 35, № 36, 22.04.2003 № 11, аз 27.11.2014 № 1149, аз 25.12.2015 № 1265, аз 17.05.2018 № 1522, аз 17.12.2020 № 1733)

Қонуни мазкур асосҳои ташкилию ҳуқуқӣ, вазъи ҳуқуқӣ, ҳайат, вазифаҳо, таъинот ва принсипҳои фаъолияти қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистонро муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149).

ФАСЛИ I. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

Моддаи 1. Қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Қӯшунҳои дохилӣ ба системаи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд ва ташкилоти ҳарбии он буда, барои иҷрои вазифаи хизматӣ-муҳорибавие, ки ин Қонун пешбинӣ мекунад, дар назар дошта шудаанд. Қӯшунҳои дохилӣ барои муҳофизаи амният ва манфиатҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон захираи Қувваҳои Мусаллаҳро ташкил медиҳанд ва дар замони ҷанг ба ҳайати он дохил мегарданд (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

Моддаи 2. Вазифаҳои қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Вазифаҳои қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - қӯшунҳои дохилӣ) аз инҳо иборатанд:

- мусоидат ба мақомоти корҳои дохилӣ дар муҳофизати тартиботи Ҷамъиятӣ, таъмини амнияти ҷамъиятӣ ва назми ҳуқуқии вазъияти фавқулодда;

- посбонӣ ва муҳофизаи объекту иншоотҳои махсусан муҳим ва дорои тартиботи махсуси роҳҳо ва борҳои махсус;

- сархати чоруми кисми якуми хорич карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.04.2003 № 11);

- посбонӣ ва муҳофизаи муассисаҳои ислоҳоти меҳнатӣ, қаравулӣ карда бурдани маҳкумон ва шахсони маҳбус;

- иштирок дар мубориза бар зидди терроризм (Қонуни ҶТ аз 10.05.2002 № 35);

- иштирок дар бартараф намудани оқибатҳои ҳодисаҳои стихиявӣ, офатҳои калон ва дигар ҳолатҳои фавқулодда.

Қӯшунҳои дохилӣ вазифаҳои дигареро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст, амалӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149).

Моддаи 3. Принсипҳо ва асоси ташкилии фаъолияти қӯшунҳои дохилӣ

Фаъолияти қӯшунҳои дохилӣ дар асоси принсипҳои қонуният, эҳтироми ҳуқуқи инсон, яккасардорӣ ва идоракунии марказонидашуда сурат мегирад.

Қисми дуюм хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

Такмили қӯшунҳои дохилӣ дар асоси қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ" сурат мегирад.

Моддаи 4. Ҳайати қӯшунҳои дохилӣ

Ба ҳайати қӯшунҳои дохилӣ инҳо дохил мешаванд;

- қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбии таъиноти оперативӣ ва махсус;

- қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбӣ барои муҳофизаи объектҳои муҳими давлатӣ ва борҳои махсус;

- сархати чоруми кисми якум хорич карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.04.2003 № 11);

- қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбӣ оид ба муҳофизаи муассисаҳои ислоҳоти меҳнатӣ;

- мақомоти идоракунӣ, муассисаҳо ва қисмҳои ҳарбӣ барои таъмини фаъолияти қӯшунҳои дохилӣ, таълимӣ, сохтмон, алоқа ва ғайра.

Қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбӣ ба ҳайати Раёсати қӯшунҳои дохилӣ шомил мебошанд.

Моддаи 5. Забони идоракунӣ ва коргузории қушунҳои дохилӣ

Идоракунӣ, коргузорӣ ва муросилоти хизматӣ дар қӯшунҳои дохилӣ дар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149).

Моддаи 6. Фондҳои асосии қӯшунҳои дохилӣ

Биноҳои истиқоматӣ ва дигар биноҳои шаҳракҳои ҷузъу томҳо, қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбӣ, муассисаҳои таълими ҳарбӣ ва муассисаҳои қушунҳои дохилӣ, объектҳои таълимӣ, молу мулк, таълимӣ ва моддию техникии дар онҳо буда ва заминаи дигар, ки аз тарафи қӯшунҳои дохилӣ барои иҷрои вазифаҳои дар зиммаашон гузошташуда истифода мешаванд, моликияти Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, фондҳои асосии қушунҳои дохилиро ташкил медиҳанд. Ин молу мулк ва дигар молу мулке, ки барои қушунҳои дохилӣ ҷудо карда шудааст, дар асоси ҳуқуқи идоракунии оперативӣ истифода бурда мешавад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149).

Замин барои буду бош ва фаъолияти доимии ҷузъу томҳо, қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбӣ, муассисаҳо ва таълимгоҳҳои ҳарбӣ, барои қӯшунҳои дохилӣ ҷиҳати истифодаи бемӯҳлат, доимӣ, муваққатӣ ё иҷора аз тарафи мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идораи маҳаллӣ дар доираи салоҳиятҳои онҳо дода мешаванд.

Моддаи 7. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149)

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149, аз 17.05.2018 № 1522).

ФАСЛИ II. ВАКОЛАТҲОИ МАҚОМОТИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ ВА МАҚОМОТИ ҲОКИМИЯТИ ИҶРОИЯ ДАР МАҲАЛҲО ОИДИ РОҲБАРӢ БА ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛӢ

(Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630)

Моддаи 8. Ваколатҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630)

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- ба қонуни будани ҷалби қӯшунҳои дохилӣ барои иҷрои вазифаҳои ба зимаашон гузошташуда назорат мекунад;

- бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон шумораи умумӣ, сохтор ва ҳайати қӯшунҳои дохилиро тасдиқ мекунад;

- либосҳои ҷанги ва байрақи қӯшунҳои дохилиро тасдиқ мекунад (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

Моддаи 9. Ваколатҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630)

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- ҳар сол шумораи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ки бояд ба хизматӣ ҳарбӣ ва ҷамъомадҳо дар қӯшунҳои дохилӣ даъват карда шаванд, муайян мекунад;

- барои таъмини фаъолияти қӯшунҳои дохилӣ маблағи зарурӣ ҷудо менамояд;

- бо силоҳу аслиҳа, маводи муҳорибавӣ, техникаи ҷангӣ, махсус ва воситаҳои алоқа таҷҳизонидани қӯшунҳои дохилиро муайян мекунад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149);

- тартиби бо озуқа, молу мулк ва манобеъи дигари моддию техникӣ таъмин гардондани қӯшунҳои дохилиро муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149);

- барои вазоратҳо ва идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти иҷроия дар маҳалҳо, корхонаҳо, муассисахо ва ташкилотҳо дар бобати омода сохтан, ба қӯшунҳои дохилӣ додани воситаҳои нақлиёт, алоқа ва дигар воситаҳои моддию техникӣ ҳангоми эълони сафарбарӣ ва дар вақти ҷанг, инчунин дигар вазифаҳои вобаста ба сафарбариро муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630);

- феҳристи объекту иншоотҳои басо муҳим ва дорои тартиботи махсуси роҳҳо ва борҳои махсусро, ки бояд аз тарафи қисмҳои қӯшунҳои дохилӣ посбонӣ карда шаванд, муайян мекунад;

- дар бораи муқаррар намудану бекор кардани посбонии ҳарбӣ дар объекту иншоотҳои басо муҳим ва дорои тартиботи махсуси давлатии роҳҳо ва борҳои махсус қарор қабул мекунад, шумораи ҳайати шахсиро, ки барои иҷрои ин вазифаҳо зарур аст, муқаррар менамояд;

- дар бораи ташкил, таъсис ва барҳам додани ҷузъу томҳо, қисмҳо, муассисаҳо ва таълимгоҳҳои ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ қарор қабул мекунад;

- асоси ба ҷумлаи гарнизонҳои дар маҳалҳои дурдаст ва дорои иқлими номусоид воқеъшуда нисбат додани қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбиро муайян мекунад;

- доир ба ҳимояи иҷтимоӣ, таъминоти моддӣ ва маишии хизматчиёни ҳарбӣ, шахсони дар эҳтиёт, истеъфобуда ва аъзои оилаҳои онҳо тадбирҳо меандешад;

- дигар масъалаҳои таъминоти фаъолияти қӯшунҳои дохилиро, ғайр аз масъалаҳое, ки мутобиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни мазкур ба салоҳияти Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тааллуқ доранд, ҳал мекунад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149, аз 17.05.2018 № 1522).

Моддаи 10. Ваколатҳои мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идораи маҳаллӣ

Мақомоти ҳокимияти иҷроия дар маҳалҳо:

- дар доираи салоҳиятҳои худ дар баррасии таклифҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ташкилу ҷойгиронии ҷузъу томҳо ва қисму воҳидҳои қӯшунҳои дохилӣ дар ҳудуди тобеъашон иштирок менамоянд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1522);

- барои қӯшунҳои дохилӣ шароити мусоиди зиндагӣ муҳайё менамоянд, татбиқи кафолатҳои ҳимояи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаҳои онҳоро таъмин мекунанд;

- ба фармондеҳи қисмҳои қӯшунҳои дохилӣ барои бо ҳайати шахсӣ такмил намудани воҳидҳои ҳарбӣ ёри мерасонанд.

Моддаи 11. Вазифаҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдори онҳо дар бобати ёри расонидан ба қӯшунҳои дохилӣ

Мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдори онҳо дар доираи ваколатҳои худ ба қӯшунҳои дохилӣ дар иҷрои вазифаҳое, ки ба зиммаи онҳо гузошта шудаанд, ёрӣ мерасонанд.

Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон шаҳрвандонро ба хизмати ҳарбӣ ва ҷамъомадҳо дар қӯшунҳои дохилӣ даъват мекунад, ҳайати шахсӣ ва техникаи қӯшунҳои дохилиро ҳангоми иҷрои вазифаҳояшон дар ҳолати фавқулодда интиқол медиҳад, барои ин онҳоро бо самолётҳои авиатсияи боркашони ҳарбӣ таъмин менамояд, ба онҳо дар тайёр намудан ва баланд бардоштани маҳорати кадрҳои афсарии қӯшунҳои дохилӣ дар асоси шартномавӣ мадад мерасонад.

Вазоратҳо ва идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба манфиати қӯшунҳои дохилӣ дар майдонҳои ҳавоии худ нишастан, истодан, бо сӯзишворӣ таъмин намудан ва бархостани ҳавопаймоҳоеро, ки супоришҳои махсусро иҷро менамоянд, таъмин месозанд.

Роҳи оҳани тоҷик барои интиқоли маҳкумшудагон ва маҳбусон ба қӯшунҳои дохилӣ вагонҳои махсусро ба иҷора медиҳад, дар истгоҳҳои роҳи оҳан ҷойҳои таҷҳизонидашударо барои таваккуфи вагонҳо ва ба вагонҳо савор кардану фуровардани шахсонеро, ки дар зери назорат ба ҷойҳои дигар кашонда мешаванд, дар ихтиёри қӯшунҳои дохилӣ қарор медиҳад (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

Шахсони мансабдори идораи ҳамагуна намудҳои нақлиёт, комендантҳои ҳарбӣ ва намояндагони мақомоти ҳарбӣ ва интиқолоти махсуси Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар нақлиёт барои интиқоли хизматчиёни ҳарбӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматиашон ёрӣ мерасонанд ва дар ҳолатҳои фавқулодда бе навбат фиристодани онҳоро таъмин менамоянд.

Вазорати мудофиа, Хадамоти алоқа, Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Роҳи оҳани тоҷик дигар вазоратҳо ва идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон хатҳо ва каналҳои алоқаро барои идоракунии қисмҳои ҳарбӣ ва воҳидҳои қӯшунҳои дохилӣ ҳангоми иҷрои вазифаашон оид ба таъмини назми ҳуқуқии вазъияти фавқулодда ва бартараф намудани оқибатҳои фалокатҳо, офатҳои табиӣ ва бадбахтиҳои стихиявӣ дар ихтиёри онҳо қарор медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630), аз 27.11.2014 № 1149).

Механизми амалӣ намудани ин вазифаҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдори онҳо аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

ФАСЛИ III. ХИЗМАТ ДАР ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛӢ

Моддаи 12. Ҳайати шахсии қӯшунҳои дохилӣ

Ҳайати шахсии қӯшунҳои дохилӣ, хизматчиёни ҳарбӣ, хизматчиён ва коргаронро дарбар мегирад.

Хизматчиёни ҳарбӣ, яъне шахсоне, ки хизмати ҳақиқии ҳарбиро дар қӯшунҳои дохилӣ адо менамоянд, дорои унвонҳои ҳарбӣ, аломатҳои фарқкунанда ва намуди муайяни либос мебошанд. Нисбати онҳо санадҳои меъёрӣ, ки шароит ва тартиби адои хизматро дар Қувваҳои Мусаллаҳ ба тартиб меандозанд, талаботи оинномаҳои умумиҳарбӣ, бо назардошти тағйироту иловаҳое, ки ин қонун пешбинӣ мекунад, татбиқ мешаванд.

Фаъолияти хизматӣ ва меҳнатии коргарон ва хизматчиёни қӯшунҳои дохилӣ тавассути қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба меҳнат ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149).

Моддаи 13. Хизмати ҳарбӣ дар қӯшунҳои дохилӣ

Қӯшунҳои дохилӣ бо ҳайати шахсӣ, ки ба хизмати ҳарбӣ мувофиқи қонуни мавҷудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон даъват карда мешаванд, такмил мегарданд (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 № 20).

Шароит, тартиб ва мӯҳлатҳои адои хизмати ҳарбии хизматчиёни қӯшунҳои дохилӣ, статуси онҳо, ҳуқуқ ва вазифаҳояшон, тартиби додани унвонҳои ҳарбӣ, ишғоли вазифа, аттестатсия, рухсат шудан ва таъминоти нафақавии онҳо тавассути қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Шаҳрвандоне, ки ба хизмати ҳарбӣ ба қӯшунҳои дохилӣ шомил мешаванд, Савганди ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ёд мекунанд.

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ аз ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, мувофиқи маҳдудиятҳое, ки хусусияти адои хизмати ҳарбӣ муайян мекунад, истифода мебаранд. Ба зиммаи онҳо, ғайр аз вазифаҳои конститутсионӣ, дигар вазифаҳои умумишаҳрвандӣ ва вазифаҳои хизмати ҳарбӣ, инчунин вазифаи ёрӣ расонидан ба мақомоти корҳои дохилӣ дар муҳофизаи тартиботи ҷамъиятӣ гузошта мешаванд.

Ба афсарон, прапоршикҳо, хизматчиёни ҳарбии хизматашон изофамӯҳлат ва хизматчиёни ҳарбӣ, ки шаҳодатномаи муқаррарӣ, ки ваколатҳои онҳоро тасдиқ менамояд, дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 № 20).

Моддаи 14. Тайёр намудани кадрҳои қӯшунҳои дохилӣ

Тайёр намудани афсарон барои Қӯшунҳои дохилӣ дар муассисаҳои таълими ҳарбӣ, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон воқеъ гардидаанд, сурат мегирад. Тайёр намудани афсарон инчунин дар муассисаҳои таълими ҳарбии давлатҳои дигар дар асоси шартномавӣ сурат гирифта метавонад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1522).

Баланд бардоштани маҳорати касбии ҳайати афсарони қӯшунҳои дохилӣ дар факултетҳо, курсҳо ва кафедраҳои академияҳои ҳарбии давлатҳои дигар дар асоси шартномавӣ сурат гирифта метавонад.

Моддаи 15. Масъулияти хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ барои содир намудани ҷиноят ва дигар қонуншиканиҳо мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149).

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ барои вайрон намудани тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим аз мансаб озод карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1522).

Парвандаҳо дар бораи ҷиноятҳое, ки аз тарафи хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ содир карда шудаанд, тавассути мақомоти додситони ҳарбӣ таҳиқ ва аз тарафи додгоҳҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ карда мешаванд.

Нисбати амалҳои хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ шаҳрвандон метавонанд мувофиқи тартиби муқарраршуда ба командир, сардор, додситони ҳарбӣ ё дар ҳолатҳое, ки қонун муқаррар кардааст, ба суд шикоят кунанд (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

Дар сурати аз тарафи хизматчиёни ҳарбӣ вайрон карда шудани ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандон командирҳо (сардорон), вазифадор ҳастанд, ки барои барқарор намудани ин ҳуқуқҳо, ба ҷавобгарӣ кашидани гуннаҳкорон ва ҷуброн намудани зарари расонидашуда мувофиқи тартиботи мавҷуда чора бинанд.

Моддаи 16. Иҷрои вазифаҳои хизмати ҳарбӣ аз тарафи хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳои ҳарбӣ дар маҳалли ҷойгиршавии қисм ва воҳиди ҳарбӣ, таълимгоҳи ҳарбӣ, муассиса ё берун аз онҳо, аз ҷумла дар роҳи рафтан ба хизмат ё бозгашт аз он қарор доранд.

Вазифаҳои хизматии хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ва тартиби иҷрои ин вазифаҳо тавассути Қонуни мазкур ва оинномаҳои умумиҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

кисми сеюм хорич карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

ФАСЛИ IV. ВАЗИФАҲО ВА ҲУҚУҚИ ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛӢ

Моддаи 17. Вазифаҳои ҷузъу томҳо ва қисмҳои қӯшунҳои дохилӣ

Ба зиммаи ҷузъу томҳо ва қисмҳои қӯшунҳои дохилӣ чунин вазифаҳо гузошта мешаванд:

- якҷоя бо мақомоти корҳои дохилӣ иштирок кардан дар посбонии тартиботи ҷамъиятӣ бо иҷрои хизмати патрулӣ ва қаровулӣ, инчунин дар таъмини амнияти ҷамъиятӣ ҳангоми гузаронидани чорабиниҳои оммавӣ;

- мусоидат ба мақомоти корҳои дохилӣ дар таъмини муҳофизаи тартиботи ҷамъиятӣ ҳангоми тасодумот, фалокатҳо, сухтор, офатҳои табиӣ, инчунин дар таъмини назми ҳуқуқии вазъияти фавқулодда;

- иштирок дар мубориза бар зидди терроризм (Қонуни ҶТ аз 10.05.2002 № 35);

- иштирок дар пешгири намудани бетартибиҳои оммави дар маҳалҳои аҳолинишин (Қонуни ҶТ аз 22.04.2003 № 11);

сархатхои панчум, шашум, хафтум хорич карда шуданд (Қонуни ҶТ аз 22.04.2003 № 11);

- қаровулӣ карда бурдани маҳкумшудагон ва шахсони маҳбус аз ҳабсхонаҳои таҳқиқ бо роҳе, ки пешакӣ ба нақша гирифта шудааст, инчунин бурдани онҳо ба ҷаласаҳои Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, судҳои вилоятӣ ва дигар судҳо мувофиқи феҳристе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ намудааст ва муҳофизаи ин шахсон дар вақти маҷлисҳои додгоҳ (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

- посбонии объекту иншоотҳои махсусан муҳим ва дорои тартиботи махсуси роҳҳо ва борҳои махсус, ки ба феҳристи тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон шомил карда шудаанд;

- иштирок дар бартараф намудани оқибатҳои садамот, фалокатҳо, сӯхтор, офатҳои табиӣ ва дигар ҳолатҳои фавқулодда дар объектҳо ва иншооте, ки таҳти посбонӣ қарор доранд;

- иштирок дар кофтуков ва дастгир намудани шахсоне, ки пинҳонӣ ба ҳудуди посбонишаванда дохил, шудаанд.

Моддаи 18. Ҳуқуқи хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳое, ки ба зиммашон гузошта шудаанд

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳои ба зиммаашон гузошташуда ҳуқуқ доранд:

а) аз шаҳрвандон ва шахсони мансабдор риоя намудани тартиботи ҷамъиятиро талаб кунанд, ҷинояткорӣ, қонуншикании маъмурӣ ва аъмолеро, ки ба иҷрои вазифаҳои онҳо мамоният мекунанд, пешгирӣ намоянд;

б) ҳуҷҷатҳои шаҳрвандони мансабдорро барои муайян намудани шахсияти онҳо, агар ба содир намудани ҷиноят ё қонуншикании маъмурӣ гумонбар шудани онҳо асоси комил дошта бошанд, тафтиш кунанд;

в) шахсонеро, ки қонуншиканӣ намудаанд ё қасди онро доштаанд ё ба мақсади муайян намудани шахсияташон дастгир намуда, ба мақомоти милиса оваранд;

г) шахсонеро, ки ба объектҳои посбонишаванда қасд намудаанд, дастгир карда, то се соат онҳоро дар бинои хизматии қӯшунҳои дохилӣ то супориданашон ба мақомоти милисия нигоҳ дошта, тафтиш кунанд, чизҳо ва ҳуҷҷатҳояшонро аз назар гузаронанд ва мусодира намоянд;

д) воситаҳои нақлиёт, воситаҳои шиноварӣ (киштиҳо)-еро, ки қоидаҳои дар объектҳои посбонишаванда муқарраргардидаро вайрон кардаанд, тафтиш кунанд.

е) дар ҳар вақти шабу рӯз бидуни мамоният ба маҳал ва биноҳои корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳои посбонишаванда сарфи назар аз шаклҳои моликияташон, ба истиснои онҳое, ки масунияти дипломатӣ доранд, дохилшаванд ва онҳоро ба мақсади пешгирӣ намудани қонуншиканӣ, ки ба тартиботи ҷамъиятӣ ва амнияти шаҳрвандон таҳдид мекунад, аз назар гузаронанд, шахсонеро, ки ба ҳудуди маҳалли посбонишаванда ворид шудаанд, кофтуков намуда, дастгир кунанд, маҳкумшудагон ва шахсони маҳбусро, ки гуннаҳкоранд, ҷустуҷӯ кунанд;

ж) бо қарори сардори баландтари оперативӣ ва дар ҳолатҳои фавқулодда - командири қисм ё воҳиди ҳарбӣ қитъаҳои маҳаллот, биноҳо ва объектҳои алоҳидаро ҳангоми кофтукови маҳкумшудагон ва маҳбусоне, ки гурехтаанд, таъқиби шахсоне, ки ба ҳудуди маҳалли посбонишаванда дохил шудаанд, пешгирӣ намудани бетартибиҳои оммавӣ ва ба таври дастҷамъи вайрон намудани тартиботи ҷамъиятӣ, инчунин ҳангоми бартараф намудани оқибатҳои офатҳои табий, садамот ва фалокатҳо касалиҳои сирояткунандаи инсонӣ ва ҳайвонӣ, дигар ҳолатҳои фавқулодда иҳота, муҳосира намуда, дар сурати зарурат воситаҳои нақлиёт ва воситаҳои шиноварӣ (киштиҳо)-ро тафтиш кунанд;

з) хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.04.2003 № 11);

и) шаҳрвандонеро, ки ба қӯшунҳои дохилӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳояшон нағз ёрӣ расонидаанд, ҳавасманд гардонанд.

Ҳангоми иҷрои вазифа дар шароити низоми вазъияти фавқулодда ба қӯшунҳои дохилӣ ҳуқуқҳои иловагии зерин дода мешавад;

а) ба хонаҳои истиқоматӣ ва дигар биноҳои шаҳрвандон, қитъаҳои ба онҳо тааллуқдошта, ҳудуд ва биноҳои корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо сарфи назар аз шакли моликият, ба истиснои онҳое, ки масунияти дипломатӣ доранд ва барои тафтиши он ҷойҳо ҳангоми таъқиб намудани шахсоне, ки ба содир кардани ҷиноят гумонбар шудаанд, ё дар сурати мавҷуд будани далелҳои кофӣ дар бораи он, ки он ҷо ҷиноят содир шуда истодааст ё ҷиноят ё бадбахтие рӯй додааст, бемамоният ворид шаванд.

Дар ҳамаи ҳолатҳои дохил шудан ба манзил бидуни розигии сокинони он фармондеҳи қисм дар давоми 24 соат ба додситон хабар медиҳад.

б) ҳаракати нақлиёт ва пиёдагардҳоро муваққатан манъ ё маҳдуд намоянд, онҳоро дар кӯчаҳо ва роҳҳо ба мақсади ҳифзи саломатӣ, зиндагӣ, молу мулки шаҳрвандон тафтиш кунанд;

в) воситаҳои нақлиёти корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликияти онҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё шаҳрвандонро (ғайр аз нақлиёте, ки ба намояндагиҳои дипломатӣ, консулгарӣ ва дигар намояндагиҳои давлатҳои хориҷӣ, ташкилотҳои байналхалқӣ тааллуқ доранд ва воситаҳои нақлиёти таъиноти махсус) барои савор шуда рафтан ба маҳалли ҳодисаҳои фавқулодда, ба муассисаҳои табобатӣ расонидани шаҳрвандоне, ки ба ёрии таьҷилии тиббӣ мӯҳтоҷ мебошанд, барои таъқиби шахсоне, ки ҷиноят содир кардаанд ва бурдани онҳо ба мақомоти милисия истифода намоянд;

г) шаҳрвандонро ба баъзе ҷойҳо ва объектҳо роҳ надиҳанд, онҳоро водор намоянд, ки дар ҷойҳои худ истанд ё он ҷойҳоро ба мақсади ҳифзи саломатӣ, ҳаёт ва молу мулки шаҳрвандон тарк намоянд;

д) ба мақсадҳои хизматӣ аз воситаҳои алоқае, ки ба корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликияташон (ба истиснои онҳое, ки масунияти дипломатӣ доранд), иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва шаҳрвандон тааллуқ доранд, ройгон истифода баранд (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1733);

е) аз корхона, муассисаҳо ва ташкилотҳо сарфи назар аз шакли моликияти онҳо барои истифода дар вазифаҳои хизматӣ маҷҷонӣ дарёфт намоянд, ба истиснои мавридҳое, ки қонун таври дигари гирифтани маълумоти дахлдорро муайян кардааст;

ж) ҳуҷҷатҳои шаҳрвандонро дар сурати зарурат тафтиш кунанд ва дар ҳолатҳои фавқулодда агар дар хусуси силоҳ доштани онҳо маълумот бошад, онҳоро шахсан тафтиш намуда, ашё, манзил ва воситаҳои нақлиёти онҳоро аз назар гузаронанд.

з) шаҳрвандонеро, ки низоми соати комендантиро пеш аз хатми он вайрон кардаанд ва шахсоне, ки ба худ ҳуҷҷат надоранд, то муайян сохтани шахсияташон, вале на бештар аз се шабонарӯз, боздошт намоянд.

Афсарон, прапоршикҳо ва хизматчиёни ҳарбии изофамӯҳлати қӯшунҳои дохилӣ барои нигоҳдорӣ ва гирифта гаштани воситаҳои махсуси табели ва силоҳи шахсӣ ва кор фармудани онҳо мувофиқи ин қонун ҳуқуқ доранд.

ФАСЛИ V. ИСТИФОДАИ ҚУВВАИ ҶИСМОНӢ, ВОСИТАҲОИ МАХСУС, СИЛОҲ ВА ТЕХНИКАИ ҲАРБӢ АЗ ТАРАФИ ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛӢ

Моддаи 19. Шароит ва ҳадду ҳудуди истифодаи қувва, воситаҳои махсус, силоҳ, ва техникаи ҳарбӣ

Қӯшунҳои дохилӣ ҳуқуқ доранд дар ҳолатҳо ва тартибе, ки ин қонун пешбинӣ намудааст, қувваи ҷисмониро истифода баранд, воситаҳои махсус, силоҳи табели ва техникаи штатии ҳарбиро кор фармоянд.

Хизматчиёни қӯшунҳои дохилӣ бояд аз тайёрии махсус ва санҷиши мунтазам барои корҳои ба амалиёт дар шароите, ки ба истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус, силоҳ, ва техникаи ҳарбӣ вобаста аст, гузаранд. Инчунин ба зарардидагон то омадани духтур ёрии тиббӣ расонида тавонанд.

Хизматчиёни ҳарбӣ ҳангоми истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ё техникаи ҳарбӣ вазифадоранд:

- дар бораи истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус, силоҳ ё техникаи ҳарбӣ пешакӣ огоҳ, намоянд ва зимнан барои иҷрои талаботаш ба қадри кофӣ мӯҳлат диҳанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки таъхир намудан дар ин кор ба ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон, хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони мақомоти корҳои дохилӣ хатар дошта бошад ва боиси оқибатҳои вазнин гардад ё вақте ки чунин огоҳкунӣ дар вазъияти баамаломада ноҷоя ё номумкин аст;

- ба шахсоне, ки зарари ҷисмонӣ дидаанд, то расидани духтур кӯмак намоянд;

- бо фармон дар ҳар мавриди истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус, силоҳ ва техникаи ҳарбӣ хабар диҳад.

Фармондеҳони дахлдори қисмҳо, воҳидҳо вазифадоранд, ки дар бораи ҳамаи ҳолатҳои захмдоршавӣ ё марг фавран ба додситон хабар диҳанд.

Истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус, силоҳ ё техникаи ҳарбӣ бо суиистифода аз ваколатҳо мувофиқи қонун боиси ҷавобгарии хизматчиёни ҳарбӣ мешавад.

Моддаи 20. Истифодаи қувваи ҷисмонӣ

Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқ доранд қувваи ҷисмонӣ, аз ҷумла усулҳои ҳарбии муборизаро барои пешгирӣ намудани ҷиноят ва қонуншикании маъмурӣ, боздошт намудани шахсоне, ки онро содир намудаанд, бартараф намудани амали хилофи талаботи қонунии хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ истифода баранд, дар сурате, ки дигар усулҳо иҷрои вазифаҳои ба зиммаашон гузошташударо таъмин карда натавонанд.

Моддаи 21. Истифодаи воситаҳои махсус

Хизматчиёни қӯшунҳои дохилӣ ҳуқуқ доранд шахсан ё дар ҳайатӣ воҳиди ҳарбӣ воситаҳои махсусро дар чунин ҳолатҳо истифода баранд:

а) барои рафъи ҳуҷум ба шаҳрвандон, коркунони муассисаҳои ислоҳи меҳнатӣ, хизматчиёни ҳарбӣ ё кормандони мақомоти корҳои дохилӣ;

б) барои пешгирӣ намудани зиддиятнишондиҳии ғайриқонунӣ ба хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ;

в) барои боздоштани шахсе, ки дар ҳолати содир намудани ҷиноят ғофилгир шуда, кӯшиши гурехтан мекунад;

г) барои боздоштани шахсоне, ки дар хусуси қасди зиддияти мусаллаҳона нишон додани онҳо асоси кофӣ вуҷуд дорад;

д) барои овардани шахсони боздошташуда ба мақомоти милиса, қаровулӣ карда бурдан ва посбонӣ намудани шахсони боздошташуда, инчунии шахсоне, ки мавриди боздошти маъмурӣ ва таҳти ҳабс қарор доранд ва аз рафтори онҳо дида мешавад, ки онҳо қасди фирор ё ба атрофиён ё ба худ зарар расонидан доранд ё ба хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ зиддият нишон медиҳанд;

е) барои рафъи ҳуҷум ба шаҳракҳои ҳарбӣ, эшелонҳо ва колоннаҳои ҳарбӣ, объектҳо, иншоот ва борҳои таҳти муҳофиза;

ж) барои озод намудани гаравгонҳо, биноҳо, хонаҳо, иншоот, воситаҳои нақлиёт ва маҳалҳои зер карда гирифташуда;

з) барои пешгирӣ намудани бетартибиҳои оммавӣ ва амалҳое, ки ба кори нақлиёт, алоқа, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо халал мерасонанд, инчунин назми кори муассисаҳои ислоҳоти меҳнатиро вайрон мекунанд;

и) дар шароити низоми ҳуқуқии вазъияти фавқулодда барои таваккуф додани воситаи нақлиёт, ки ронандаи он талаби қонуниро дар бораи таваккуф намудан иҷро накардааст, инчунин ҳангоми дастгир намудани маҳкумшуда ё маҳбусе, ки ба воситаи нақлиёт фирор намудааст;

к) барои кофтуков ва дастгир намудани маҳкумшуда ва шахсони маҳбус, ки аз ҳабс фирор кардаанд.

Ба сифати воситаҳои махсус инҳо истифода бурда шуда метавонанд:

- калтакҳои резинӣ - дар ҳолатҳое, ки дар бандҳои "а", "б", "е", "ж", "з", "к"-и қисми аввали ин модда пешбинӣ шудаанд;

- гази ашковар - дар ҳолатҳое, ки дар бандҳои "а", "б", "г", "е", "ж", "з", "к"- қисми аввали ин модда пешбинӣ шудаанд;

- завлонаи даст - дар ҳолатҳое, ки дар бандҳои "б", "в", "д", "к"-и қисми аввали ин модда пешбинӣ шудаанд;

- воситаҳои нурусадои таъсираш хушро ба сӯи дигар ҷалбкунандадар ҳолатҳое, ки дар бандҳои "а", "г", "е", "ж", "з", "к"-и қисми аввали ин модда пешбинӣ шудаанд;

- воситаҳои вайронкунандаи монеаҳо - дар ҳолатҳое, ки дар бандҳои "г", "ж", "к"-и қисми аввали ин модда пешбинӣ шудаанд;

- воситаҳои маҷбуран таваккуф додани нақлиёт - дар ҳолатҳое, ки дар бандҳои "к", "и"-и қисми аввали ин модда пешбинӣ шудаанд;

- обпошҳо ва мошинаҳои зиреҳпӯш-дар ҳолатҳое, ки дар бандҳои "г", "е", "ж", "з", "к"-и қисми аввали ин модда пешбинӣ шудаанд, фақат бо амри фармондеҳи қисми ҳарбӣ ё ҷонишини фармондеҳи қисми ҳарбӣ бо огоҳ намудани додситон дар давоми 24 соат аз вақти истифода бурда шуданашон;

- сагҳои махсус - дар ҳолатҳое, ки дар бандҳои "а", "б", "в", "г", "д", "е", "ж", "з", "к"-и қисми аввали ин модда пешбинӣ шудаанд. Ҳамаи намудҳои воситаҳои махсус, ғайр аз ин, дар ҳолатҳое, ки моддаи 22 ин Қонун пешбинӣ намудааст, истифода бурда шуда метавонанд,

Воситаҳои махсусро нисбати занони ҳомиладор, шахсони аломати маълуми маъюбӣ ва хурдсолон, ғайр аз ҳолатҳои аз тарафи онҳо нишон дода шудани зиддияти мусаллаҳона, ҳуҷум, ки ба ҳаёт ва саломатии одамон таҳдид карда метавонанд, истифода бурдан мумкин нест.

Дар ҳолати дифои машрӯъ ё зарурати ночор хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ дар сурати набудани воситаҳои махсус ё силоҳи оташфишон метавонад аз ҳар гуна воситаҳои дар зери дасташ буда истифода барад.

Моддаи 22. Истифодаи силоҳ

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳуқуқ доранд шахсан ё дар ҳолати дастҷамъӣ дар чунин мавридҳо силоҳро истифода баранд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1522);

а) барои ҳимояи шаҳрвандон аз ҳуҷуме, ки ба ҳаёт ва саломатии онҳо таҳдид мекунад;

б) барои рафъи ҳуҷум ба хизматчиёни ҳарбӣ, кормандони мақомоти корҳои дохилӣ ва коркунони муассисаҳои ислоҳи меҳнатӣ, вақте ки ба ҳаёт ва саломатии онҳо хатар таҳдид мекунад, инчунин барои пешгирӣ намудани кушиши кашида гирифтани силоҳи онҳо;

в) барои озод намудани гаравгонон, объектҳо, иншоот, борҳо ва техникаи ҳарбии зуран гирифташуда;

г) барои боздошт намудани ашхосе, ки ҳангоми содир намудани ҷиноят бар зидди хаёт, саломатӣ ва моликияти шаҳрвандон ғофилгир шудаанд ва кӯшиши фирор кардан доранд, инчунин онҳое, ки зиддияти мусаллаҳона нишон медиҳанд;

д) барои пешгирӣ намудани фирори инҳо аз таҳти назорати посбонон:

- шахсоне, ки ба содир намудани ҷиноят гумонбар шуда боздошт гардидаанд;

- шахсоне, ки нисбати онҳо ҳабс чораи пешгирӣ интихоб карда шудааст;

- шахсоне, ки ба маҳрумият аз озодӣ маҳкум шудаанд;

е) барои пешгирӣ намудан кӯшишҳои зуран озод намудани шахсоне, ки дар банди "д"-и ин модда зикр ёфтааст;

ж) барои таваккуф додани воситаи нақлиёт бо роҳи нукс расондан ба он, дар сурате, ки ронанда дар шароити низоми вазъияти фавқулодда бо вуҷуди тақозои корманди милисия ё хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ аз нигоҳ доштани нақлиёт саркашӣ кунад;

з) барои зада гардонидани ҳуҷуми дастҷамъӣ ё мусаллаҳона ба шаҳракҳои ҳарбӣ, эшелонҳо ва колоннаҳои ҳарбӣ, объектҳо, иншоот ва борҳои таҳти муҳофиза, манзили шаҳрвандон, биноҳои мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, аз он ҷумла бо истифодаи воситаҳои нақлиёт;

и) барои пахш намудани зиддияти гурӯҳҳои мусаллаҳ, ки талаби қонунии хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилиро дар бораи бас кардани амалиёти ғайриқонунӣ ва супурдани силоҳ ва техникаи ҳарбии дар дасташон буда иҷро намекунанд;

к) барои огоҳ намудани шаҳрвандон аз нияти истифода бурда шудани силоҳ, додани бонги хатар ва даъват ба ёрӣ;

бидуни огоҳкунӣ аз силоҳ, ҳангоми зада гардондани ҳуҷум бо истифодаи силоҳ, техникаи ҳарбӣ, воситаҳои нақлиёт, аппаратҳои парвозкунанда ва киштиҳо, ҳангоми фирор аз зери назорати посбонон бо силоҳ, ё бо ёрии воситаҳои нақлиёт ва аппаратҳои парвозкунанда, инчунин ҳангоми фирор дар шароити торик будани ҳаво ва ҳангоми фирор аз воситаи нақлиёт дар вақти ҳаракат истифода бурда мешавад.

Истифодаи силоҳ нисбати занон, шахсоне, ки нишонаҳои маъюб будани онҳо аён аст ва ноболиғон, ки синну солашон маълум мебошад, мумкин нест, ба ғайр аз ҳолатҳои аз тарафи онҳо нишон додани зиддияти мусаллаҳона ё ҳуҷум, ки ба ҳаёти одамон таҳдид мекунад.

Моддаи 23. Истифодаи техникаи ҳарбӣ

Техникаи штатии ҳарбӣ, ки қӯшунҳои дохилӣ бо он мусаллаҳ мебошанд, дар чунин ҳолатҳо истифода шуда метавонад;

а) барои озод намудани гаравгонон, объектҳо, иншоот, борҳо ва техникаи ҳарбӣ, ки таҳти посбонӣ қарордошта забт карда шудаанд;

б) барои боздошт намудани шахсоне, ки зиддияти мусаллаҳона нишон медиҳанд;

в) барои таваккуф додани воситаҳои нақлиёт дар шароити низоми ҳуқуқии вазъияти фавқулодда;

г) барои зада гардонидани ҳуҷуми дастҷамъӣ ё мусаллаҳона ба шаҳракҳои ҳарбӣ, эшелонҳо ва колоннаҳои ҳарбӣ, объектҳо, иншоот ва борҳои таҳти муҳофиза, манзили шаҳрвандон, биноҳои мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, аз ҷумла бо истифодаи воситаҳои нақлиёт;

д) барои пахш кардани зиддиятҳои гурӯҳҳои мусаллаҳ, ки аз иҷрои тақозои қонунии хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилиро дар бораи бас кардани амалиёти ғайриқонунӣ ва супурдани аслиҳа ва техникаи ҳарбие, ки дар даст доранд, саркашӣ мекунанд.

Моддаи 24. Кафолати амнияти шахсии хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ

Хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳуқуқ дорад силоҳи худро ба даст гирифта, онро ба ҳолати омодабош оварад, агар чунин шуморад, ки дар вазъияти ба амаломада барои истифодаи он метавонад асосҳое бошанд, ки дар моддаи 22 ин Қонун пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1522).

Кӯшишҳои дастгиршаванда барои наздик шудан ба хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ бо силоҳи аз ғилоф кашидашудаи сард ё оташфишон, ё бо асбобе, ки бо ёрии он зарари ҷисмонӣ расонидан мумкин аст ва дар зимни кӯтоҳ, намудани фосилае, ки хизматчии ҳарбӣ нишон додааст, инчунин кӯшиши он барои ба силоҳи хизматчии ҳарбӣ даст задан, ба хизматчии ҳарбӣ ҳуқуқ медиҳад, ки мувофиқи банди "б" моддаи 22-юми ҳамин Қонун силоҳро истифода барад.

Ба манфиати таъмини амнияти хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо дар воситаҳои ахбори оммавӣ нашр кардани иттилоот дар бораи маҳалҳои ҷойгиршавии (тағйири ҷой намудани) қисмҳои ҳарбӣ, ки дар задухурдҳо бо гурӯҳҳои мусаллаҳи ҷинояткорон иштирок намудаанд, мумкин нест. Иттилоот дар бораи фаъолияти хизматию ҳарбии қӯшунҳои дохили фақат бо иҷозати фармондеҳи қисми ҳарбӣ, сардори таълимгоҳи ҳарбӣ ё муассисаи қӯшунҳои дохилӣ дода мешаванд.

ФАСЛИ VI. РОҲБАРӢ БА ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛӢ

Моддаи 25. Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қӯшунҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳбарӣ мекунад ва ба қонунӣ будани иҷрои вазифаҳои ба зиммаи онҳо гузошташуда ҷавобгар мебошад.

Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- оид ба масъалаҳои ташкили фаъолияти қӯшунҳои дохилӣ дар иҷрои қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон санадҳои меъёрӣ мебарорад (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630);

- сохтор ва штатҳои Раёсати қӯшунҳои дохилӣ, ҷузъу томҳо, қисмҳои ҳарбӣ, муассисаҳо ва таълимгоҳҳои ҳарбии қӯшунҳои дохилиро тасдиқ мекунад;

- афсаронро ба гирифтани унвонҳои ҳайати олии афсарӣ пешбарӣ мекунад;

- бо пешниҳоди Фармондеҳи қӯшунҳои дохилӣ афсаронро ба мансабҳои фармондеҳи қисм ва баландтар аз он таъин менамояд (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630, аз 25.12.2015 № 1265);

- бо унвонҳои якуми афсарӣ, инчунин унвонҳои ҳарбиро то рутбаи полковник сарфароз менамояд (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1265);

- афсаронро мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз хизмати ҳарбӣ рухсат медиҳад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149);

- таълим ва такмили қӯшунҳои дохилиро ба воситаи Фармондеҳи қӯшунҳои дохилӣ, мақомоти минтақавии корҳои дохилӣ ва дар сурати зарурат ба воситаи Вазорати амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил менамояд (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630);

- барои бо кор ва аз ҷиҳати моддию маишӣ таъмин намудани оилаҳои хизматчиёни қӯшунҳои дохилӣ, ки ҳалок гардидаанд (вафот кардаанд) мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мусоидат мекунад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149, аз 25.12.2015 № 1265);

- ҳаҷми вазифаҳои хизматиро барои қисмҳо ва қисмҳои махсуси моторикунонидашудаи милиса, дар асоси шумора ва бо назардошти фароҳамсозии шароити таълим, тарбия ва истироҳати ҳайати шахсӣ, инчунин талаботи санадҳои асосии меъёрӣ барои қӯшунҳо муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 22.04.2003 № 11);

- ба фаъолияти қисмҳои ҳарбии мазкур назорат мекунад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1265).

Моддаи 26. Фармондеҳи қӯшунҳои дохилӣ

(Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630)

Фармондеҳи қӯшунҳои дохилӣ бевосита қӯшунҳои дохилиро идора менамояд (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

Фармондеҳи қӯшунҳои дохилӣ дар замони осоишта ва ҷанг барои дар ҳолати омодабоши муҳорибавӣ ва сафарбарӣ нигоҳ доштани қӯшунҳои дохилӣ ва бомуваффақият иҷро намудани вазифаҳои ба зиммаи онҳо гузошташуда масъул мебошад (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

Фармондеҳи қӯшунҳои дохилӣ (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630):

- сардори бевоситаи тамоми ҳайати шахсии қӯшунҳои дохилӣ мебошад;

- мувофиқи фармоиши Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба такмили фаъолият, сохтори қӯшунҳои дохилӣ ва гузаронидани чорабиниҳои ташкилӣ таклифҳо пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1265);

- нақшаҳои дар асоси даъват бо хизматчиёни ҳарбии хизмати мӯҳлатдор такмил додани қӯшунҳои дохилиро тартиб медиҳад, онҳоро аз хизмати ҳарбӣ мувофиқи фармонҳои Президенти Тоҷикистон ва Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон рухсат менамояд;

- фармонҳо, директиваҳо, дастуруламалҳо, низомномаҳо мебарорад, накшаҳо ва барномаҳои тайёрии муҳорибавӣ ва сафарбарии қӯшунҳои дохилӣ, инчунин нақшаҳои корҳои илмию тадқиқотӣ ва таҷрибавию конструкториро тартиб медиҳад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1265);

- масъалаи адои хизмати ҳарбиро аз тарафи афсарон, прапоршикҳо, хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамӯҳлат мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал менамояд (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 № 20, аз 27.11.2014 № 1149);

- афсаронро ба мансабҳои то муовини командири қисми ҳарбӣ, муовини сардори шӯъбаи Раёсати қӯшунҳои дохилӣ таъин мекунад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1265);

- ба афсарон унвонҳои ҳарбӣ медиҳад ва афсаронро то рутбаи майор аз хизмати ҳарбӣ рухсат медиҳад, инчунин ба афсарони рутбаи то капитан пеш аз мӯҳлат унвони ҳарбӣ медиҳад;

- инкишофи заминаи моддӣ ва муҳайё сохтани шароити зарурии иҷтимоию маиширо барои ҳайати шахсӣ таъмин менамояд;

- хизматчиёни ҳарбӣ, хизматчиён ва кормандони қӯшунҳои дохилиро ба мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбарӣ мекунад;

- дар асоси қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои мусаллаҳ намудани қӯшунҳо, техникаи ҳарбӣ ва молу мулки дигарро қабул менамояд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149);

- молу мулки корношоям ё маводи қиматнок ва маблағи пули гумшудаи ҳарбӣ (буҷетӣ)-ро ба тартибе, ки Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, аз ҳисоб мебарорад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149);

- дар ҳадду ҳудуди ваколатҳое, ки аз тарафи Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шароити ҷорӣ намудани низоми ҳуқуқии вазъияти фавқулодда барояш дода шудааст, амалиёти қӯшунҳои дохилӣ, мақомоти дахлдори минтақавии корҳои дохилиро, ки барои таъмини низоми ҳуқуқии вазъияти фавқулодда ҷалб карда мешаванд, ҳамоҳанг месозад.

Моддаи 27. Раёсати қӯшунҳои дохилӣ

Раёсати қӯшунҳои дохилӣ дар нақшаи идоракунии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1265).

Ташкил ва тартиби фаъолияти Раёсати қӯшунҳои дохилӣ мувофиқи низомномае, ки Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, муқаррар карда мешавад.

ФАСЛИ VII. ҶАЛБИ ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛӢ БАРОИ ИҶРОИ ВАЗИФАҲОЕ, КИ БА ЗИММААШОН ГУЗОШТА ШУДААНД

Моддаи 28. Тартиби вазифаҳои ба зиммаашон гузошташударо иҷро кардани ҷузъу томҳо, қисмҳо ва воҳидҳои қӯшунҳои дохилӣ

Тартиби вазифаҳои ба зиммаашон гузошташударо иҷро намудани ҷузъу томҳо, қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ бо ҳамин Қонун ва Оинномаи хизмати ҳарбии Қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилӣ ва санадҳои меъёрии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Муддати ҷалби ҷузъу томҳо, қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбӣ барои иҷрои вазифаҳояшон дар шароити низоми ҳуқуқии вазъияти фавқулодда набояд аз се моҳ, зиёд бошад. Зимнан барои афсарон прапоршикҳо, хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамуддат хизмат мекунанд, мӯҳлати хизмат як бор се ҳамчун хизмати дарозмуддат, ки ба нафақа ҳуқуқ медиҳад ва барои хизматчиёни ҳарбии хизмати мӯҳлатнок як бор се ҳамчун собиқаи кор барои таъини нафақа ҳисоб мешавад, инчунин бо тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, ба онҳо маоши зиёдтар дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 № 20).

Моддаи 29. Ҷалби ҷузъу томҳо қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ барои иҷрои вазифаашон берун аз ҳудуди ҷойгиршавии онҳо

Ҷалби ҷузъу томҳо, қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ барои иҷрои вазифаҳояшон берун аз ҳудуди ноҳияҳои ҷойгиршавии онҳо аз тарафи Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Ба сардорони калони оперативӣ ҳуқуқ дода мешавад, ки воҳидҳои моторикунонидашудаи махсуси қисмҳои ҳарбиро ба муддати то як моҳ ҷиҳати ёрӣ ба мақомоти корҳои дохилӣ барои муҳофизаи тартиботи ҷамъиятӣ дар ҳудуди минтақаҳои дахлдор ҷалб намоянд ва аз ин қарори худ ҳатман Раёсати қӯшунҳои дохилиро, огоҳ созанд.

ФАСЛИ VIII. КАФОЛАТИ ҲИМОЯИ ҲУҚУҚӢ ВА ИҶТИМОИИ ХИЗМАТЧИЁНИ ҲАРБИИ ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛӢ

Моддаи 30. Ҳатман иҷро карда шудани талаботи қонунии хизматчиёни қӯшунҳои дохилӣ

Иҷрои талаботи қонунии хизматчии қӯшунҳои дохилӣ аз тарафи шаҳрвандон, ва шахсони мансабдори Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ мебошад;

Барои иҷро накардани талаботи қонунии хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ва амале, ки ба иҷрои вазифаи ба зиммаи вай гузошташуда халал мерасонад, мувофиқи қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгарӣ муқаррар карда шудааст.

Моддаи 31. Дифоъи машрӯъ ва зарурати фавқулодда, ки дар фаъолияти хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ татбиқ мешавад

Дар фаъолияти хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи дифоъи машрӯъ ва зарурати фавқулодда татбиқ мешавад.

Моддаи 32. Нораво будани мудохила ба амали хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ

Хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳангоми адои хизмат вазифаҳои ба зиммаш гузошташударо иҷро намуда, фақат дар асоси қонун амал мекунад, намояндаи ҳокимият мебошад ва аз тарафи давлат ҳимоя карда мешавад.

Ҳеҷ кас ҳуқуқ надорад ба амали қонунии хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ мудохила кунад, ғайр аз шахсоне, ки ин Қонун онҳоро ба ин кор ваколатдор намудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1522).

Ҳеҷ кас ҳуқуқ надорад хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилиро ба иҷрои вазифаҳое, ки ин Қонун ба зиммаи қӯшунҳои дохилӣ нагузоштааст, маҷбур кунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1522).

Моддаи 33. Гувоҳии хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ

Гувоҳии хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ доир ба парвандаи ҷиноят ё қонуншикании маъмурӣ, ки вай ҷабрдида ё шоҳид мебошад, бо гувоҳии дигар, ки ба тартиби муқарраркардаи қонун гирифта шудааст, баробар дониста мешавад.

Моддаи 34. Ҳуқуқи хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ба ҳимояи судӣ

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ба ҳимояи судии ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии худ ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630, аз 17.05.2018 № 1522).

Моддаи 35. Суғуртаи давлатӣ ва ҷуброни товони зарар дар сурати ҳалок ё маъюб шудани хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ

Ҳамаи хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳатман аз ҳисоби маблағи буҷети Ҷумҳурии Тоҷикистон суғурта карда мешаванд.

Дар сурати ҳалок шудани (вафот кардани) хизматчии ҳарбии қӯшунҳхои дохилӣ ба иртиботи иҷрои фаъолияти хизматӣ ё марги вай дар давоми як соли баъди рухсат шуданаш аз хизмат дар натиҷаи садама, захм, беморӣ, ки дар давраи адои хизмат ба вай расидааст, ба оилааш ва дастнигаронаш ёрии якдафъаина ба андозаи 10-сола маоши вай аз рӯи маоши вазифагӣ ва маоши аз рӯи унвони ҳарбӣ, ки дар вақти марги вай вуҷуд дошт, аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявии Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт мегардад ва баъдан ин маблағ аз шахсони гуннаҳкор ситонида мешавад.

Ҳар гоҳ хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳангоми иҷрои фаъолияти хизмати садама бинад, захмӣ ва бемор шавад, ки он дигар ба адои хизмат имкон намедиҳад, барои кӯмакпулии якдафъаина ба андозаи маоши 5-солааш аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявии Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт мегардад ва баъдан ин маблағ аз шахсони гуннаҳкор ситонида мешавад.

Зараре, ки ба молу мулки хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ё оилаи вай ҳангоми иҷрои фаъолияти хизматиаш расонида шудааст, пурра аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн гардида, баъдан ин маблағ аз шахсони гуннаҳкор ситонида мешавад.

Моддаи 36. Таъмини хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ бо манзил

Барои афсарон, прапоршикҳо ва хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамӯҳлат манзил дар шакли хонаи алоҳида ё ҳавлӣ аз рӯи меъёрҳои муқарраршуда аз мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идораи маҳаллӣ, инчунин аз тарафи вазоратҳо, идораҳо, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои дахлдор, ки объектҳои онҳоро қӯшунҳои дохилӣ посбонӣ мекунанд, ба тартибе, ки қонун ва дигар санадҳои меъёрии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, дода мешавад.

Барои сохтмони манзил дар гарнизонҳои алоҳида ва шаҳракҳои махсуси ҳарбӣ Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ва захираҳои марказонидашудаи моддӣ-техникии давлатӣ маблағ ҷудо мекунанд.

Хонаҳои истиқоматии хусусинашудаи фонди манзили давлатӣ, ки дар онҳо шахсони ҳайати афсарӣ, прапоршикҳо ва хизматчиёни ҳарбии изофамӯҳлат истиқомат мекунанд, ба қӯшунҳои дохилӣ вобаст карда мешаванд. Ҳангоми холи шудани ин биноҳо дар онҳо хизматчиёни қӯшунҳои дохилӣ ҷой дода мешаванд. Дар сурати ба ҷои дигар нақл макон намудани қисми ҳарбӣ ва дар ин минтақаҳо вуҷуд надоштани дигар қисмҳои ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ биноҳое, ки хизматчиёни ҳарбии ин қисми ҳарбӣ ишғол мекард, ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идораи маҳаллӣ баргардонида мешаванд, ба шарте, ки дар қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон чизи дигар пешбинӣ нашуда бошад.

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ, ғайр аз хизматчиёни ҳарби хизмати мӯҳлатдор, барои дохил шудан ба кооперативҳои сохтмони манзил (кооперативҳои манзил), ба харидан ва сохтани хонаҳои истиқоматии шахсӣ дар маҳаллӣ хизмат ба тартиб ва шартҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, ҳуқуқ доранд. Хизматчиёни ҳарбие, ки дар минтақаҳои дорои шароити вазнини иқлимӣ ва дар гарнизонҳои ҷудогона ва шаҳракҳои махсуси ҳарбӣ хизмат мекунанд ва дар он ҷо барои хизмачиёни ҳарбӣ мӯҳлати ниҳоии хизмат муқаррар карда шудааст, дар сурати доштани 15-сола собиқаи хизматӣ тақвимӣ ва зиёда аз он, сарфи назар аз маҳаллӣ адои хизмат - дар шаҳрҳо ва маҳалҳои аҳолиниши ки онҳо интихоб мекунанд, шомили кооперативҳоӣ манзил (сохтмони манзил) шаванд. Зимнан барои хизматчиёни ҳарбӣ, ки хизмати ҳарбиро пайдарпаи дар давоми 10 соли тақвимӣ ва беш аз он бенуқсон адо намудаанд ва бо манзил таъмин нестанд ё барои беҳбуди шароити манзил эҳтиёҷ дошта, шомили кооперативҳои манзил (сохтмони манзил) шуданд, ё хонаҳои истиқоматии шахсӣ месозанд аз ҷои хизматашон ба андозаи 75 фоизи арзиши манзили кооперативӣ ёрии молиявии маҷҷони расонида мешавад ё қарзи аз бонк барои сохтмони хонаи истиқомати шахсӣ гирифтаи онҳо пардохт мегардад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149, аз 17.05.2018 № 1522)..

Шахсони ҳайати афсарӣ дар рутбаи полковник ва баландтар аз он, ки адои хизмат мекунанд ё аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанд, фармондеҳони қисмҳои алоҳидаи ҳарбӣ, хизматчиёни ҳарбӣ - муаллимони муассисаҳои таълими ҳарбӣ ва кормандони илмӣ, ки унвони илмӣ доранд ба масоҳати иловагии истиқоматӣ ё як хонаи иловагӣ ба андозаи на камтар аз 10 мураббаъметр ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1522)..

Барои хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ, ғайр аз хизматчиёни ҳарбии хизмати мӯҳлатдор ва аъзои оилаи онҳо, ки ҳамронашон зиндагӣ мекунанд, дар муддати на бештар аз 6 моҳи аз рӯзи омаданашон ба (маҳаллӣ хизмат манзил дода мешавад, ки он бояд ҷавобгӯи талаботи қонуни манзил ва меъёрҳои санитарӣ бошад. То гирифтани манзили доими ин шахсон бояд бо хонаи истиқоматии муваққатӣ ё хобгоҳ таъмин карда шаванд.

Ба хизматчиёни ҳарбӣ то гирифтани хонаи истиқоматӣ дар муддати муқаррарӣ барои иҷораи манзили муваққатӣ мувофиқи шартномаи иҷораи манзил ҷубронпулӣ дода мешавад.

Мақомоти ҳокимияти маҳаллӣ метавонанд ба хизматчиёни ҳарбӣ қӯшунҳои дохилӣ, ғайр аз хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамӯҳлат, манзилро бо шартҳои имтиёзнок ба нисфи арзишаш фурушанд.

Ба афсарон, прапоршикҳо ва хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ки 20 сол ва зиёда аз он собиқаи хизмат доранд ва шахсоне, ки бинобар синну сол, беморӣ, ихтисори ҳарбиёни қӯшунҳо ё штат ё вазъи маҳдуди саломатӣ аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанд ва дорои 20 соли тақвимӣ ва зиёда аз ин собиқаи хизмат мебошанд, иштирокчиёни ҷанг, ҷанговарони интернатсионалист, инчунин ба аъзои оилаҳои хизматчиёни ҳарбӣ, ки ҳангоми адои хизмати ҳарбӣ дар натиҷаи захмдоршавӣ, садама, маъюбӣ ва беморӣ фавтидаанду дар хонаҳои фонди давлатӣ ва тобеи идора зиндагӣ мекунанд, манзилҳояшон ҳамчун моликияти шахсӣ барояшон ройгон дода мешавад.

Тартиби ба шахсони мазкур додани имтиёзҳо оид ба андози вобаста ба хусусигардонии манзил тавассути қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Шахсони ҳайати афсарӣ, прапоршикҳо, хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамӯҳлат, ки аз хизмати ҳарбӣ ба эҳтиёт рухсат шудаанд ё ба истеъфо баромадаанд, инчунин оилаҳои онҳо дар маҳаллӣ сукунати интихобкардаашон ба навбати аввал, вале на дар мӯҳлати дертар аз се моҳ бо манзил таъмин карда мешаванд. Дар сурате, ки таъмини манзил дар мӯҳлати муқарраршуда имкон надошта бошад, бо ризоияти хизматчии ба эҳтиёт (истеъфо) баромада барояш то гирифтани манзил ба андозае, ки дар шартномаи иҷораи манзил зикр шудааст, ҷубронпулӣ дода мешавад. Вазифаи амалӣ гардонидани ин ҳуқуқи хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ба зиммаи мақомоти ҳокимияти маҳаллӣ гузошта мешавад. Агар хизматчии ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ дар вақти иҷрои вазифа ҳалок гардида бошад, барои оилаи вай ҳуқуқи гирифтани манзил ба ҳамон асосҳое, ки дар вақти ба навбат гузоштани эҳтиёҷмандони беҳбуди шароити манзил вуҷуд дошт, ҳифз мегардад ва зимнан манзил барои он оила на дертар аз як соли ҳалок шудани хизматчии ҳарбӣ дода мешавад.

Моддаи 37. Таъмини хизматчиёни ҳарбӣ бо телефон ва муҳайё намудани ҷой барои кӯдакони онҳо дар муассисаҳои томактабии кӯдакон

Афсарони қӯшунҳои дохилӣ барои бенавбат дар манзилҳояшон гузошта шудани телефон ҳуқуқ доранд.

Дар муассисаҳои томактабии кӯдакон барои кӯдакони хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ аз тарафи мақомоти ҳокимияти маҳаллӣ, вазоратҳо, идораҳо, корхонаҳо, ташкилотҳо ва муассисаҳои дахлдор дар муддати 6 моҳи баъд аз додани ариза ҷой бо пардохт дар асосҳои имтиёзнок, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд, муҳайё карда мешавад.

Моддаи 38. Таъминоти тиббии хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ва оилаҳои онҳо

Ҳуқуқи хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ба таъминоти тиббӣ бо роҳи дар қӯшунҳо гузаронидани чорабиниҳои санитарию гигиенӣ, профилактикӣ ва табобатӣ, назорати доимӣ ба вазъи саломатии хизматчиёни ҳарбӣ, ба онҳо расонидани ёрии тиббӣ дар сурати захмдоршавӣ ё беморӣ дар муассисаҳои тиббии ҳарбӣ, ройгон додани дору, даво ва хизматрасонии гуногуни тиббӣ, инчунин хизматрасонии имтиёзноки санитарию курорти бо пардохти 10 фоизи арзиши роҳхат аз тарафи афсарон, прапоршикҳо ва хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамӯҳлат ва пардохти 30 фоизи арзиши роҳхатҳо аз тарафи оилаҳои онҳо амалӣ гардонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1733).

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ба дармонгоҳҳо ва беморхонаҳои муассисаҳои табобатии Вазорати мудофиа, Вазорати корҳои дохилӣ, Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дар асосҳои шартномавӣ дар муассисаҳои табобатию профилактикии дигар вазоратҳо ва идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон барои табобат қабул карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149).

Дар сурати зарурати ёрии таъҷилии тиббӣ ба хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ингуна ёри дар ҳама муассисаҳои наздиктарини тиббии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таври ройгон расонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1733).

Аъзои оилаҳои ҳайати афсарон, прапоршикҳо, хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамӯҳлат, инчунин хизматчиёни ҳарбӣ, ки аз хизмати ҳарбӣ ба эҳтиёт ё истеъфо баромада, собиқаи хизматашон на камтар аз 20 сол мебошад, ба хизматрасонии тиббӣ дар муассисаҳои табобатии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд.

Таъминоти санитарӣ-эпидемиологии хизматчиёни ҳарбӣ, ки дар шаҳракҳои ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҷойгир мебошанд, аз тарафи хадамоти санитарию эпидемиологии Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, тавассути шабакаҳои муассисаҳои санитарию эпидемиологии минтақавӣ, ки қӯшунҳои дохилӣ барои дар қисмҳо ва воҳидҳои ҳарбӣ гузаронидани чорабиниҳо ва амалӣ намудани назорати санитарии идорӣ ёрии ройгон мерасонанд, сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1149, аз 17.12.2020 № 1733).

Моддаи 39. Ҳуқуқи хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ барои истифодаи ройгон аз нақлиёт

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1733)

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳуқуқ доранд бо пешниҳоди шаҳодатномаи хизматӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз нақлиёти ҷамъиятии шаҳрӣ, наздишаҳрӣ ва ноҳиявӣ (ба истиснои такси) ройгон истифода намоянд. Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.". Моддаи 2. Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1733).

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ, ки дар ноҳияҳои низоми ҳуқуқии вазъи фавқулодда хизмат мекунанд, ғайр аз ин, барои ройгон истифода бурдан аз поездҳо дар ҳудуди маҳалҳое, ки онҳо хизмат мерасонанд, ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1733).

Барои хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳуқуқ дода мешавад, ки ҳамроҳи оилаашон, ғайр аз оилаҳои хизматчиёни ҳарбии хизмати мӯҳлатдор, дар як сол як маротиба ба маҳаллӣ гузаронидани рухсатии навбатӣ аз ҳисоби маблағи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ройгон рафта оянд (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1733).

Барои афсарон, прапоршикҳо ва хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамӯҳлати қӯшунҳои дохилӣ, ки ба мақсадҳои хизмати нақлиёти шахсии худро истифода мебаранд, ба тартиб ва андозае, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад, ҷубронпулӣ дода мешавад.

Моддаи 40. Ҳуқуқи хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ҳангоми маъмурият

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ, ки ба маъмурияти хизмати фиристода мешаванд, ҳуқуқ доранд дар асоси шаҳодатномаи маъмурият ба ҳамаи намудҳоӣ нақлиёт бенавбат билет харанд ва дар меҳмонхонаҳо ҷой гиранд.

Моддаи 41.Таъминоти иҷтимоӣ-маишӣ ва имтиёзҳои хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ

Қисми якум хориҷ карда шуд (Қонун аз 10.05.02с. № 36).

Хизматрасонии тиҷоратию маишӣ барои хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ва оилаҳои онҳо аз тарафи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба воситаи муассисаҳои ҳарбии савдо ба тартибе, ки барои қувваҳои мусаллаҳ, муқаррар карда шудааст, инчунин ба воситаи дигар муассисаҳои савдо аз захираҳое, ки бо дархости фармондеҳон ва сардорони қисмҳо ва муассисаҳои ҳарбӣ ҷудо карда мешаванд, сурат мегирад.

Афсарон, прапоршикҳо ва хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамӯҳлати қӯшунҳои дохилӣ, ки дар хизмати ҳарбӣ мебошанд, инчунин онҳое, ки аз хизмати ҳарбӣ аз рӯи синну сол, беморӣ, ихтисори шумораи қӯшунҳо ва штатҳо ё ба нисбати маҳдудияти вазъи саломатӣ рухсат шудаанд ва бештар аз 20 соли тақвимӣ собиқаи хизмат доранд, ҳаққи истифодаи манзили фонди давлатӣ ва тобеи идорӣ, инчунин хизматрасонии коммуналиро, ба шумули телефон, аз ҷумла дар биноҳо ва хонаҳое, ки моликияти худашон мебошад, дар ҳаҷми 50 фоиз пардохт менамоянд.

Барои хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ, ки 15 соли тақвимӣ ё зиёда аз он собиқаи хизмат доранд ва шахсоне, ки аз рӯи синну сол, беморӣ, ихтисори афроди қӯшунҳо ва штатҳо, ё ба нисбати вазъи саломатӣ аз хизмати ҳарбӣ рухсат шуда, дорои 15 соли тақвимӣ ва беш аз он собиқаи хизмат мебошанд, барои аъзои оилаҳои хизматчиёни ҳарбӣ, ки ҳалок гардиданд ё дар натиҷаи захмдоршавӣ, садама, маъюбӣ ва бемории вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизмати ҳарбӣ вафот кардаанд, барои сохтмони хонаи шахсӣ ва хоҷагии боғу обчакорӣ аз рӯи меъёрҳои на камтар аз он, ки қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, ройгон қитъаҳои замин ҷудо карда ва барои сохтани хонаҳо ба андозае, ки қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, қарз дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630, аз 17.12.2020 № 1733).

Барои афсарон, прапоршикҳо ва хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамӯҳлат, ки аз рӯи синну сол, беморӣ, ихтисори шумораи қӯшунҳо ва штатҳо ё ба сабаби маҳдудияти вазъи саломатӣ аз хизмати ҳарбӣ рухсат мешаванд, барои собиқаи хизмат ба қарори зайл ёрдампулии якдафъина дода мешавад:

- аз 10 то 15 соли тақвимӣ - ба андозаи маоши 6-моҳа;

- аз 15 то 20 соли тақвимӣ - ба андозаи маоши 7-моҳа;

- аз 20 то 25 соли тақвимӣ - ба андозаи маоши 8-моҳа;

- аз 25 то 30 соли тақвимӣ - ба андозаи маоши 9-моҳа;

- зиёда аз 30 соли тақвимӣ - ба андозаи маоши 10-моҳа;

Барои афсарон, прапоршикҳо ва хизматчиёни ҳарбии хизмати изофа аз мӯҳлат, ки 20 соли тақвимӣ ё зиёда аз он собиқаи хизматӣ доранд, мувофиқи хоҳишашон аз рӯи арзиши ибтидоии бақиявӣ автомашина ва техникаи автомобилию тракторӣ, ки дар ихтиёри қӯшунҳои дохилӣ буданд, ба тартибе, ки Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, фурӯхта мешавад.

Ба занони бекори афсарон, прапоршикҳо ва хизматчиёни ҳарбии хизмати изофамӯҳлат, ки дар гарнизонҳо ва дар маҳалҳои дурдаст хизмат мекунанд ва дар он ҷо барои бо кор таъмин намудани онҳо имконият нест, ҳар моҳ, мувофиқи андозаи камтарини маош, ки қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, ёрдампулӣ дода мешавад ва мӯҳлати гирифтани ин ёрдампулӣ ба собиқаи умумии кор шомил мегардад.

Нуқтаҳои қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои ҳимояи иҷтимоӣ ва ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбии қувваҳои мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар ин Қонун пешбинӣ нашудаанд, нисбати хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ пурра татбиқ мешаванд.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти маҳаллӣ метавонанд имтиёзҳо ва дигар намудҳои кафолати ҳимояи иҷтимоии хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ва оилаҳои онҳоро, ки дар ин Қонун пешбинӣ намудаанд, муқаррар намоянд.

Моддаи 42. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани кафолатҳои ҳимояи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ

Дар сурати риоя карда нашудани кафолатҳои ҳимояи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ ва оилаҳои онҳо, ки ин қонун пешбинӣ мекунад, шахсони мансабдори ба ин гунаҳкор, тавре, ки қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

ФАСЛИ IХ. ТАЪМИНОТИ МОЛИЯВӢ ВА МОДДИЮ ТЕХНИКИИ ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛӢ

Моддаи 43. Таъминоти молиявии қӯшунҳои дохилӣ

Қӯшунҳои дохилӣ аз ҳисоби маблағе, ки махсус аз буҷети ҷумҳурӣ ҷудо карда мешавад, инчунин маблағе, ки вазоратҳо, идораҳо, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо барои посбонии объектҳояшон дар асоси шартномаҳои мувофиқи қонун басташуда ва аз буҷети маҳаллӣ барои бо пул таъмин намудани қисмҳои таъиноти оперативӣ ва қисмҳои моторикунонидашудаи махсуси милитсия ҷудо мекунанд, таъмин карда мешаванд.

Моддаи 44. Таъминоти моддию техникӣ ва ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ

Тартиб ва меъёрҳои таъминоти моддию техникӣ ва ҳарбии Қӯшунҳои дохилӣ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Таъмиркунии техникаи ҳарбӣ дар корхонаҳои таъмири Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси шартномаҳои (дархостҳои) қӯшунҳои дохилӣ сурат мегирад.

Сохтмон ё додани объектҳо барои ҷойгиршавии қисмҳои (воҳидҳои) ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ аз рӯи тартиб ва (меъёрҳое, ки барои хизматчиёни ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо назардошти хусусиятҳое, ки Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд, аз ҳисоби вазоратҳо, идораҳо, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳое, ки объектҳои тобеи онҳоро қӯшунҳои дохилӣ посбонӣ мекунанд ва барои ҷойгир намудани Раёсати қӯшунҳои дохилӣ, раёсатҳои ҷузъу томҳои қӯшунҳои дохилӣ, қисмҳои ҳарбии таъиноти оперативӣ ва қисмҳои ҳарбии моторикунонидашудаи махсус, муассисаҳо ва таълимгоҳҳои ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ - дар навбати худ аз ҳисоби маблағи буҷети ҷумҳуриявии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва буҷети маҳаллӣ бо таъминоти марказонидашудаи захираҳои моддӣ сурат мегирад.

Таъмир ва хизматрасонии коммуналии шаҳракҳои ҳарбӣ, биноҳо ва иншооте, ки онҳоро барои ҷойгир намудани қисмҳои ҳарбӣ, ҷузъу томҳо медиҳанд, аз ҳисоби маблағи барои захираҳои меҳнатӣ ва моддӣ ҷудо кардаи буҷети ҷумҳуриявии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад. Ин маблағҳоро ба ин мақсад вазоратҳо ва идораҳое, ки ҳайати шахсии қӯшунҳои дохили ба манфиатҳои онҳо адои хизмат мекунанд ва инчунин мақомоти ҳокимияти маҳаллӣ ҷудо менамояд.

Сохтмон, таъмири асосӣ ва таҷдиди сохтмони воситаҳои инженерию техникӣ ва таъмини истифодабарии онҳо аз ҳисоби маблағи вазоратҳо, идораҳо, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои давлатӣ сурат мегирад, ки объектҳои тобеи онҳоро қӯшунҳои дохилӣ посбонӣ мекунанд.

Таъмир ва хизматрасонии коммуналии биноҳои Раёсати қӯшунҳои дохилӣ, раёсатҳои ҷузъу томҳои қӯшунҳои дохилӣ, қисмҳои ҳарбии таъиноти оперативӣ ва қисмҳои моторикунонидашудаи махсус, муассисаҳо ва таълимгоҳҳои ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ чунон, ки бояд аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва буҷети маҳаллӣ бо таъминоти марказонидашудаи захираҳои моддӣ сурат мегирад.

Хизматчиёни ҳарбии қӯшунҳои дохилӣ, ки муваққатан вазифаи худро дур аз маҳаллӣ ҷойгиршавии доимии қисми ҳарбии худ адо менамоянд, бо хонаву ҷой, хизматрасонии коммуналӣ, хатту каналҳои алоқа, нақлиёти автомобилӣ ва маводи сӯзишворию равғанҳои молиданӣ, хӯроки иловагӣ аз ҳисоби маблағҳое, ки махсус аз буҷети ҷумҳуриявии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷудо карда мешавад ва буҷети маҳаллӣ таъмин карда мешаванд.

ФАСЛИ Х. НАЗОРАТ БА ҚОНУНӢ БУДАНИ ФАЪОЛИЯТИ ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛӢ

Моддаи 45. Назорати идорӣ ба қонунӣ будани фаъолияти қӯшунҳои дохилӣ

Назорати идорӣ ба истифодаи оқилонаи қувваҳо ва воситаҳо дар қӯшунҳои дохилӣ, ба сохтори ташкилии воҳидҳои ҳарбӣ мувофиқат кардани ҳаҷм ва хусусияти вазифаҳое, ки ба зиммаи онҳо гузошта шудаанд, инчунин назорат ба қонунӣ будани фаъолияти онҳо аз тарафи Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Моддаи 46. Назорати додситонӣ ба қонуни будани фаъолияти қӯшунҳои дохилӣ

Назорат ба қонунӣ будани фаъолияти қӯшунҳои дохилӣ аз тарафи Прокурори генерали ва прокурорҳои тобеи вай сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 22.05.1998 № 630).

Раиси

Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе

28 декабри соли 1993 № 916

КОДЕКСИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

КОДЕКС

Рақам:

455

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

31.12.2008

КОДЕКСИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2008, №12, қ.1, мод.989, мод.990; с.2009, №5, мод.321, №9-10, мод.543; с.2010, №1, мод.2, мод.5, №3, мод.153, №7, мод.547, №12, қ. 1, мод.812; с.2011, №6, мод.430, мод.431, №7-8, мод.610, №12, мод.838; с.2012, №4, мод.256, №7, мод.685, мод.693, №8, мод.814, №12, қ.1, мод.1004; с.2013, №3, мод.181, №7, мод.508; с.2014, №3, мод.143, мод.144, №7, қ.1, мод.389, мод.390; с.2015, №3, мод.201, №7-9, мод.707, мод.708, №11, мод.955, №12, қ.1, мод.1108; с.2016, №3, мод.130, мод.131, мод.132, №5, мод.359, мод.361, №7, мод.613, мод.614, №11, мод.877; с.2017, №1-2, мод.5, мод.6, №5, қ.1, мод.275, №7-9, мод.568, мод.585; с.2018, №1, мод.9, №5, мод.268, мод.269; с.2019, №1, мод.8, №6, мод.312, мод.313, №7, мод.464; с.2020, №1, мод.6, №7-9, мод.604, мод.606, мод.621, №12, мод. 900, мод.901)

(Қонуни ҶТ аз 19.05.2009 № 513, аз 5.10.2009 № 550, аз 9.01.2010 № 577, аз 12.01.2010 № 580, аз 11.03.2010 № 598, аз 21.07.2010 № 614, аз 29.12.2010 № 650, аз 28.06.2011 № 717, аз 28.06.2011 № 718, аз 2.08.2011 № 756, аз 26.12.2011 № 774, аз 16.04.2012 № 806, аз 03.07.2012 № 835, аз 03.07.2012 № 843, аз 01.08.2012 № 877, аз 28.12.2012 № 910, аз 19.03.2013 № 938, аз 22.07.2013, № 980, аз 14.03.2014 № 1068, аз 14.03.2014 № 1069, аз 26.07.2014 № 1092, 1093, аз 18.03.2015 № 1179, аз 8.08.2015 № 1219, № 1220, аз 23.11.2015 № 1234, аз 25.12.2015 № 1262, аз 15.03.2016 № 1277, № 1278, № 1279, аз 14.05.2016 № 1308, № 1310, аз 23.07.2016 № 1335, № 1336, аз 14.11.2016 № 1361, аз 24.02.2017 № 1382, № 1383, аз 30.05.2017 № 1418, аз 18.07.2017 № 1445, аз 28.08.2017 № 1466, аз 2.01.2018 № 1477, аз 17.05.2018 № 1517, № 1518, аз 2.01.2019 № 1561, аз 20.06.2019 № 1610, № 1611, аз 19.07.2019 № 1631, аз 2.01.2020 № 1659), аз 04.07.2020 № 1698, аз 04.07.2020 № 1700, аз 07.08.2020 № 1715, аз 17.12.2020 № 1726, № 1727, аз 25.06.2021 № 1784, № 1785, аз 23.12.2021 № 1812, № 1813, № 1814, № 1815, аз 18.03.2022 № 1861, аз 19.07.2022 № 1901, аз 24.12.2022 № 1928, аз 22.06.2023 № 1971, аз 13.11.2023 № 1986, аз 03.01.2024 № 2018, № 2019, аз 20.06.2024 № 2051, аз 02.01.2025 № 2120, аз 15.04.2025 № 2164)

ФАСЛИ 1. ҚИСМИ УМУМӢ

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1383).

2. Дар ҳолати ба санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон мутобиқат накардани меъёрҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, меъёрҳои санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ амал мекунанд.

Моддаи 2. Вазифаҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Вазифаҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, ҳифзи саломатӣ, таъмини амнияти санитарию эпидемиологии аҳолӣ, ҳифзи ахлоқи ҷамъиятӣ, солимгардонии муҳити зист, ҳифзи тартиби муқарраргардидаи амалӣ кардани ҳокимияти давлатӣ, тартибот ва амнияти ҷамъиятӣ, моликият, ҳимояи манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ҷамъият ва давлат аз ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, инчунин таъмини баррасии саривақтӣ ва дурусти парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва пешгирӣ намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иборат мебошад.

Моддаи 3. Муносибатҳое, ки Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим менамояд

Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд Кодекси мазкур) муносибатҳои зеринро танзим менамояд:

- қоидаҳои умумӣ ва принсипҳои қонунгузорӣ дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- кирдоре (амале ё беамалие), ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ эътироф мешавад;

- ҷавобгарии маъмурии шахсони воқеӣ, мансабдор ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани меъёрҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур;

- намудҳои ҷазои маъмурӣ ва қоидаҳои татбиқи онҳо.

- хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980);

- хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980).

Моддаи 4. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаи 5. Амали Кодекси мазкур дар замону макон

1. Шахси ҳуқуқвайронкунии маъмуриро содирнамуда дар асоси қонуне, ки дар замон ва макони содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ амал мекунад, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

2. Қонуне, ки ҷавобгариро барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ сабук ё бекор мекунад ё ба тариқи дигар вазъи шахси содирнамудаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро беҳтар менамояд, қувваи бозгашт дорад, яъне дар ҳаққи шахсе татбиқ мешавад, ки то эътибор пайдо кардани чунин қонун ҳуқуқвайронкунии маъмуриро содир намудааст ё то ин вақт дар ҳаққи ӯ қарори таъини ҷазои маъмурӣ иҷро нагардидааст (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Қонуне, ки ҷавобгариро барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ муқаррар ё пурзӯр менамояд ё ба тариқи дигар вазъи шахси содирнамудаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро вазнин мекунад, қувваи бозгашт надорад.

4. хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980).

Моддаи 6. Принсипҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба принсипҳои қонуният, баробарӣ дар назди қонун, ногузирии ҷазо, ҷавобгарӣ ва гунаҳгории инфиродӣ, адолатнокӣ, инсондӯстӣ асос меёбад (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980).

Моддаи 7. Принсипи қонуният

1. Эътироф намудани кирдор (амал ё беамалӣ), ҳамчун ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ҷавобгарӣ ва ҷазо барои содир намудани он, инчунин оқибатҳои ҳуқуқии содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ танҳо тибқи Кодекси мазкур муқаррар карда мешавад.

2. Ҳеҷ кас бе қарори суд, қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) ва бар хилофи тартибу асосҳои муқаррарнамудаи Кодекси мазкур ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида намешавад, инчунин дар ҳаққи ҳеҷ кас ҷазои маъмурӣ ва чораҳои таъминкунандаи баррасии парвандаи маъмурӣ татбиқ карда намешавад.

3. Татбиқи меъёрҳои Кодекси мазкур аз рӯйи қиёс манъ аст.

4. Ҷазои маъмурӣ ва чораҳои таъминкунандаи баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) дар доираи салоҳияташон мутобиқи Кодекси мазкур татбиқ карда мешавад.

5. Риояи талаботи қонунгузорӣ ҳангоми истеҳсолоти парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва татбиқи чораҳои таъсиррасонии маъмурӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тавассути назорати мунтазами мақомоти ваколатдори давлатӣ, шахсони мансабдори ваколатдори болоӣ ва назорати прокурорӣ таъмин карда мешавад.

6. Мазмуни меъёрҳои Кодекси мазкур бояд дар мутобиқати дақиқ бо матни он фаҳмида шавад.

7. Мувофиқи моддаҳои дахлдори Қисми махсуси Кодекси мазкур барои риоя накардани қоидаҳо, стандартҳо, дастурамал, низомнома ва дигар меъёрҳо ба шарте ҷавобгарии маъмурӣ пешбинӣ карда мешавад, ки чунин муқаррарот тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ ва ё қабул шуда бошанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477).

Моддаи 8. Принсипи баробарӣ дар назди қонун

1. Шахсоне, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир намудаанд, дар назди қонун баробаранд.

2. Шахси воқеӣ, сарфи назар аз шаҳрвандӣ, миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, таҳсилот, вазъи иҷтимоӣ ва молумулкӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

3. Шахси мансабдор ва шахси ба ӯ баробаркардашуда, сарфи назар аз иҷрои ваколатҳои хизматӣ ва мансаби ишғолкардаашон, барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718).

4. Шахси ҳуқуқӣ, сарфи назар аз шакли моликият, маҳалли ҷойгиршавӣ, шаклҳои ташкилию ҳуқуқӣ, тобеият ва дигар ҳолатҳо, барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718).

5. Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагонро бо иҷозати Маҷлиси дахлдор ба ҷавобгарии маъмурӣ, ки ба тариқи судӣ таъин карда мешавад, кашидан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718, аз 20.06.2024 № 2051).

6. Шахсоне, ки тибқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи дахлнопазирӣ доранд, бе иҷозати мақомоти дахлдор мавриди ҳабси маъмурӣ, дастгиркунӣ, маҷбуран овардан, кофтукови шахсӣ қарор дода намешаванд (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718, аз 24.02.2017 № 1383).

Ниг. ба таҳрири кӯҳна

Моддаи 9. Принсипи ногузирии ҷазо

Ҳар шахси воқеӣ, мансабдор ё ҳуқуқие, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир намудааст, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шуда, сазовори ҷазои маъмурӣ мегардад ва нисбати ӯ чораҳои таъминкунандаи баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии дар Кодекси мазкур муқарраршуда татбиқ карда мешавад.

Моддаи 10. Принсипи ҷавобгарӣ ва гунаҳгории инфиродӣ

1. Шахси воқеӣ, мансабдор ва ҳуқуқӣ барои он кирдоре (амале ё беамалие) ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад, ки гуноҳаш дар содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ исбот шудааст.

2. Барои зараре, ки бегуноҳона расонида шудааст, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидан мумкин нест.

Моддаи 11. Принсипи адолатнокӣ

1. Ҷазои маъмурӣ ва чораҳои таъминкунандаи истеҳсолоти парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки нисбати шахси воқеӣ ё ҳуқуқии содирнамудаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ мешавад, бояд одилона сурат гирад, яъне ба хусусияти ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ҳолатҳои содир намудан ва оқибатҳои бавуҷудомадаи он, шахсияти гунаҳгор ва эътибори кории шахси ҳуқуқӣ мувофиқ бошанд (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877).

2. Ҳеҷ шахсро барои содир намудани як ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ду маротиба ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидан мумкин нест.

Моддаи 12. Принсипи инсондӯстӣ

1. Нисбати шахси воқеӣ, мансабдор ё ҳуқуқие, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир намудааст, бояд чунин ҷазои маъмурӣ ва чораҳои таъминкунандаи истеҳсолоти парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ таъин ва татбиқ карда шаванд, ки барои ислоҳи ӯ ва пешгирии содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурии дигар аз ҷониби ҳамин шахс ё шахсони дигар зарур ва кифоя бошанд (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718, аз 01.08.2012 № 877, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Ҳангоми татбиқи ҷазои маъмурӣ ва чораҳои таъминкунандаи истеҳсолоти парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба шахси воқеӣ, мансабдор ё ҳуқуқии содирнамудаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ранҷу озори ҷисмонию рӯҳӣ додан, тарсонидан, ҳама гуна табъиз ё таҳқири шаъну эътибори шахси воқеӣ ва ё расонидани зарар ба эътибори кории шахси ҳуқуқӣ манъ аст (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877).

Моддаи 13. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаи 14. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаи 15. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаи 16. Тартиби шарҳи Кодекси мазкур

1. Агар меъёрҳои Кодекси мазкур дорои ду ё зиёда маъно бошанд ё онҳоро ҳар навъ шарҳ додан имконпазир бошад, дар ин сурат он меъёрҳо метавонанд ба манфиати шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмуриро содир намудааст, маънидод карда шаванд.

2. Ибора ё мафҳумҳои дар Кодекс истифодагардида дорои ҳамон маъное мебошанд, ки дар қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии дахлдор оварда шудаанд, ба шарте, ки дар Кодекси мазкур тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

3. Дар доираи Кодекси мазкур ба маънои гуногун шарҳ додани мафҳумҳои якхела манъ аст, ба шарте, ки дар худи Кодекс нишондоди махсус мавҷуд набошад.

БОБИ 2. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ

Моддаи 17. Мафҳуми ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ кирдори (амал ё беамали) зиддиҳуқуқӣ ва гунаҳкоронаи шахси воқеӣ, мансабдор ё ҳуқуқӣ мебошад, ки содир намудани он тибқи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур боиси ҷавобгарии маъмурӣ мегардад. Ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қасдан ё аз беэҳтиётӣ содир карда мешавад.

2. Беамалӣ дар он сурат ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дониста мешавад, ки дар қонун ё дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадории шахс дар хусуси бо амалҳои худ бартараф кардани фарорасии ин ё он оқибатҳо пешбинӣ шуда бошад.

3. Шахс барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба шарте гунаҳкор дониста намешавад, ки кирдори (амал ё беамалии) зиддиҳуқуқии вай гумроҳона содир шуда бошад ва ӯ сар задани ин гумроҳиро пешбинӣ карда натавониста бошад.

4. Шахси ҳуқуқӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба шарте ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад, ки барои риояи меъёру қоидаҳое, ки тибқи Кодекси мазкур барояшон ҷавобгарии маъмурӣ пешбинӣ гардидааст, имконият доштанаш муқаррар шуда бошад, вале ӯ барои риояи онҳо на ҳамаи чораҳоро андешидааст.

5. Ба шахси ҳуқуқӣ таъин кардани ҷазои маъмурӣ шахси воқеии гунаҳгорро ба сабаби ҳуқуқвайронкунии мазкур аз ҷавобгарии маъмурӣ озод намекунад ва ҳамзамон ба ҷавобгарии маъмурӣ ва ё ҷиноятӣ кашида шудани шахси воқеӣ шахси ҳуқуқиро аз ҷавобгарии маъмурӣ ба сабаби ин ҳуқуқвайронкунӣ озод намекунад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

6. Суиқасди содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ кирдори (амал ё беамалии) қасдонаи шахс мебошад, ки бевосита ба содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ равона гардидааст, агар ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо сабабҳои аз ин шахс вобастанабуда то ба охир расонида нашуда бошад.

7. Ҷавобгарии маъмурӣ барои суиқасди содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ танҳо дар ҳолатҳое фаро мерасад, ки агар ҷавобгарии маъмурии мазкур дар қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинӣ шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1928).

Моддаи 18. Қасдан содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Агар шахси ҳуқуқвайронкунии маъмуриро содиркарда хусусияти зиддиҳуқуқӣ доштани кирдори (амал ё беамалии) худро донад, оқибати зарарноки онро пешбинӣ карда, чунин оқибатро хоҳад ё дидаю дониста ба содиршавии он роҳ дода бошад, ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қасдан содиршуда эътироф мегардад.

Моддаи 19. Аз беэҳтиётӣ содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба шарте аз беэҳтиётӣ содиршуда эътироф мегардад, ки шахси онро содиркарда эҳтимоли оқибати зарарноки кирдори (амал ё беамалии) худро пешакӣ донад, вале бе асосҳои кофӣ, бепарвоёна ё худбоварона ба пешгирии чунин оқибатҳо умед бандад ё эҳтимоли ба вуқӯъ пайвастани чунин оқибатро пешбинӣ накарда бошад, ҳарчанд мебоист ва мумкин буд онро пешбинӣ намояд, инчунин ғайриқонунӣ будани кирдори худро бояд медонист.

Моддаи 20. Зарурати ниҳоӣ

1. Кирдори шахс ба шарте ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ эътироф карда намешавад, ки он аз ҷониби ӯ дар ҳолати зарурати ниҳоӣ содир шуда бошад.

2. Зарурати ниҳоӣ, расонидани зарар, барои рафъи хавфест, ки бевосита ба манфиатҳои қонунан ҳифзшавандаи давлат, ҷамъият ва шахс таҳдид мекунад, яъне дар ин ҳолат бо дигар тарзу восита рафъи он хавф имконопазир гардад ва зарари расонида нисбат ба зарари бартарафшуда камтар бошад.

3. Агар зарари аз ҷониби шахс дар ҳолати зарурати ниҳоӣ ё ночорӣ ва ё дар ҳолати парешонҳолӣ, ваҳму тарс содир шуда, зарари баробар ё нисбатан бештар расида бошад, чунин ҳаракатҳо ғайриқонунӣ дониста намешаванд.

Моддаи 21. Таваккали асоснок

1. Ҳангоми таваккали асоснок расонидани зарар ба манфиатҳои тибқи Кодекси мазкур муҳофизатшаванда ҷиҳати ноил шудан ба мақсади барои ҷомеа фоиданок ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳисоб намеёбад.

2. Таваккал дар ҳолате асоснок эътироф мешавад, ки ноил шудан ба мақсади мазкур бо амал (беамалии) ба таваккал марбутнабуда имконнопазир бошад ва шахсе, ки таваккал кардааст, бояд барои пешгирии зарар ба манфиатҳои тибқи Кодекси мазкур муҳофизатшаванда тамоми чораҳои заруриро андешида бошад.

3. Таваккал кардан ба ҳаёт ва саломатии одамон манъ аст. Агар таваккал баръало бо фалокати экологӣ ё офати ҷамъиятӣ алоқаманд бошад, асоснок эътироф карда намешавад.

БОБИ 3. ҶАВОБГАРИИ МАЪМУРӢ

Моддаи 22. Мафҳуми ҷавобгарии маъмурӣ

1. Ҷавобгарии маъмурӣ як намуди ҷавобгарии ҳуқуқӣ буда, барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбати шахси воқеӣ, соҳибкори инфиродӣ, шахсони мансабдор ва ҳуқуқӣ аз ҷониби судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 28.12.2012 № 910).

2. Намудҳои гуногуни ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ боиси татбиқи намудҳои гуногуни ҷазоҳои маъмурӣ мегарданд.

3. Ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар сурате мунтазам содиршуда эътироф мегардад, ки аз ҷониби шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ дар давоми як сол ду маротиба ё бештар аз он содир шуда бошад.

Моддаи 23. Асоси ҷавобгарии маъмурӣ

Асоси ҷавобгарии маъмурӣ аз ҷониби шахси воқеӣ, мансабдор ё ҳуқуқӣ содир шудани кирдорест, ки тамоми аломатҳои таркиби ҳуқуқвайронкунии маъмурии пешбиникардаи Кодекси мазкурро дар бар гирад.

Моддаи 23(1). Шарикӣ дар ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1068)

1. Иштироки якҷояи қасдонаи ду ё зиёда шахсони воқеӣ ё мансабдор дар содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурии қасдона шарикӣ дар ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ эътироф мешавад.

2. Ташкилкунанда ва ёрдамчӣ дар баробари иҷрокунанда шарикони ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ эътироф мешаванд.

3. Иҷрокунанда шахсе эътироф мешавад, ки бевосита ҳуқуқвайронкунии маъмуриро содир намудааст ё якҷоя бо шахсони дигар (ҳамиҷрокунандагон) бевосита дар содир намудани он иштирок кардааст, инчунин шахсе, ки бо роҳи истифодаи шахсони дигаре, ки мувофиқи Кодекси мазкур ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида намешаванд, ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст.

4. Ташкилкунанда шахсе эътироф мешавад, ки ҳуқуқвайронкунии маъмуриро ташкил ё ба иҷрои он роҳбарӣ кардааст.

5. Ёрдамчӣ шахсе эътироф мешавад, ки бо маслиҳату дастур, додани маълумот, восита ё олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё рафъи монеаҳо ба содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мусоидат кардааст, инчунин шахсе, ки пинҳон кардани ҳуқуқвайронкунанда, восита ё олоти содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, осори ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё ашёи бо роҳи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба даст омадаро пешакӣ ваъда додааст, ҳамчунин шахсе, ки дар хусуси соҳиб шудан ё ба соҳибияти каси дигар додани чунин ашёро пешакӣ ваъда додааст.

6. Ҷавобгарии ташкилкунанда ва ёрдамчӣ бо ишора ба ҳамин модда мутобиқи моддаи Қисми махсуси Кодекси мазкур муқаррар мегардад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар онҳо дар як вақт ҳамиҷрокунандагони ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бошанд.

7. Ҳангоми таъини ҷазои маъмурӣ барои ҳуқуқвайронкунии маъмурии дар шарикӣ содиршуда хусусият ва дараҷаи иштироки воқеии ҳар як шарики ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба инобат гирифта мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1068, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 24. Синну соле, ки ҷавобгарии маъмурии шахси воқеӣ фаро мерасад

Ба ҷавобгарии маъмурӣ шахси воқеие кашида мешавад, ки ҳангоми содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ синни ӯ ба шонздаҳ расида бошад.

Моддаи 25. Имкони озод шудан аз ҷавобгарии маъмурӣ

1. Агар ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ камаҳамият бошад, судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ менамоянд, метавонанд шахси содирнамудаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро аз ҷавобгарии маъмурӣ озод намуда, бо таъини огоҳии шифоҳӣ маҳдуд гарданд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Мутобиқи Кодекси мазкур ҳамон ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ камаҳамият дониста мешавад, ки дар натиҷаи он ба шахси воқеӣ ба андозаи то як нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ба шахси ҳуқуқӣ ба андозаи то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо зарари моддӣ расонида шуда бошад.

Моддаи 26. Номукаллафӣ

Шахси воқеие, ки ҳангоми содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ҳолати номукаллафӣ қарор дошт, яъне бар асари бемории рӯҳии доимӣ, парешонии муваққатии рӯҳӣ, заъфи ақл ва ё ҳолати дигари бемории рӯҳӣ хусусияти воқеӣ ва зиддиҳуқуқии кирдори (амал ё беамалии) худро дарк ё онро идора карда наметавонад, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида намешавад.

Моддаи 27. Ҷавобгарии маъмурии шахси воқеӣ

1. Барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шахси воқеӣ тибқи тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад, ба шарте, ки дар Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар муқаррар нашуда бошад.

2. Таҳти мафҳуми шахси воқеӣ шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд фаҳмида мешавад.

Моддаи 28. Ҷавобгарии маъмурии ноболиғон

1. Ноболиғон тибқи тартиби муқарраркардаи Кодекси мазкур ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд.

2. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) метавонанд ҳолатҳои мушаххаси дар парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ буда ва маълумоти марбут ба ноболиғро, ки ҳуқуқвайронкунии маъмуриро дар синни аз шонздаҳ то ҳаждаҳ содир кардааст, ба назар гирифта, он шахсро аз ҷавобгарии маъмурӣ озод намоянд.

3. Баъди аз ҷониби судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ ё шахси мансабдори ваколатдор қабул гардидани қарори аз ҷавобгарии маъмурӣ озод кардани ноболиғ парванда дар ҳаққи ӯ барои татбиқ намудани чораҳои таъсиррасонӣ ба Комиссияи ҳифзи ҳуқуқи кӯдак фиристода мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 №717).

Моддаи 29. Ҷавобгарии маъмурии шахси мансабдор, шахси ба ӯ баробаркардашуда ва соҳибкори инфиродӣ

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910)

1. Шахси мансабдор барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо сабаби иҷро накардан ва ё номатлуб иҷро кардани ӯҳдадориҳои хизматиаш ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад. Ҳангоми мавҷуд набудани ин ҳолатҳо шахси мансабдоре, ки дар содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ гунаҳгор аст, тибқи асосҳои умумӣ ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

2. Таҳти мафҳуми шахси мансабдор дар Кодекеи мазкур шахси таъин ё интихобшуда фаҳмида мешавад, ки ба таври доимӣ, муваққатӣ ё бо ваколати махсус вазифаи намояндаи ҳокимияти давлатиро амалӣ менамояд, яъне бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои ваколатҳои амрдиҳӣ нисбат ба шахсоне мебошад, ки дар тобеияти хизматии ӯ қарор надоранд, инчунин шахсе, ки вазифаҳои ташкилию амрдиҳӣ, маъмурию хоҷагидориро дар мақомоти ҳокимияти давлатӣ, муассисаҳои давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ҳамчунин дар субъектҳои хоҷагидори давлатӣ ва дигар субъектҳои хоҷагидоре, ки дар онҳо ҳиссаи давлат на кам аз нисфро ташкил медиҳад, ба таври музднок ё бемузд иҷро менамояд ва шахсони ба онҳо баробаркардашуда (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1382).

3. Роҳбарон ва кормандони ташкилотҳо сарфи назар аз шакли моликият, ки дар робита ба иҷрои вазифаҳои ташкилию амрдиҳӣ ва маъмурию хоҷагӣ ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир намудаанд, ҳамчун шахсони мансабдор ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд, агар тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар муқаррар нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1382).

4. Соҳибкорони инфиродӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бинобар сабаби иҷро накардан ва ё номатлуб иҷро кардани ӯҳдадориҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд.

5. Таҳти мафҳуми соҳибкори инфиродӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шахси воқеие фаҳмида мешавад, ки фаъолияти соҳибкориро бе таъсис додани шахси ҳуқуқӣ тибқи патент ё шаҳодатнома амалӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910).

Моддаи 30. Ҷавобгарии маъмурии хизматчиёни ҳарбӣ ва шахсони дигаре, ки дар ҳаққи онҳо оинномаҳои интизомӣ татбиқ мегарданд

1. Хизматчиёни ҳарбӣ ва дигар шаҳрвандоне, ки ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъват шудаанд, барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мутобиқи оинномаҳои интизомӣ ва ё қоидаҳои махсус ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд.

2. Кормандони мақомоти корҳои дохилӣ, мақомоти Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, воҳидҳои ҳифзи ҳуқуқи мақомоти Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти системаи иҷрои ҷазои ҷиноятии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти гумрук ва дигар мақомоти дахлдори Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки тартиби адои хизматро дар мақомоти зикршуда танзим мекунанд, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд.

3. Шахсоне, ки нисбат ба онҳо амали оинномаҳои интизомӣ ё қоидаҳои махсуси интизом татбиқ мегарданд, барои риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи интихобот ва раъйпурсӣ, таъмини амнияти санитарию эпидемиологии аҳолӣ, дар бораи инҳисороти табиӣ, қоидаҳои ҳаракат дар роҳ, талаботи бехатарӣ аз сӯхтор берун аз ҷойи хизмат, қонунгузорӣ дар бораи ҳифзи муҳити зист,дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим, қоидаҳои гумрук ва қоидаҳои низоми муқарраргардидаи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, низоми сарҳадӣ, низоми гузаргоҳҳои Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи андоз, боҷ ва дигар пардохтҳои молиявии давлатӣ ва маҳаллӣ, вобаста ба коррупсия, иҷро накардани талаботи қонунии суд, прокурор, муфаттиш, шахси таҳқиқкунанда ё шахси мансабдори ваколатдори баррасикунандаи парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тибқи асосҳои умумӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд. Нисбат ба шахсони зикршуда татбиқ кардани ҷазои маъмурӣ ба тариқи ҳабси маъмурӣ ва нисбат ба хизматчиёни ҳарбие, ки тибқи даъват хизмат мекунанд (аскарон ва сержантҳо), ҳамчунин татбиқи ҷазои маъмурӣ ба тарзи ҷаримаи маъмурӣ иҷозат дода намешавад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1382, 20.06.2019 № 1610, аз 25.06.2021 № 1785).

Моддаи 31. Ҷавобгарии маъмурии шахси ҳуқуқӣ

1. Шахси ҳуқуқӣ барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ танҳо дар ҳолатҳое, ки бевосита дар моддаҳои дахлдори Қисми махсуси Кодекси мазкур пешбинӣ гардидаанд, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477).

2. Шахси ҳуқуқӣ ҳамчунин метавонад барои кирдори (амал ё беамалии) шахси воқеие, ки дар содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ гунаҳкор дониста шудааст, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шуда, нисбати онҳо ҷазои маъмурӣ татбиқ гардад, ба шарте, ки муқаррар карда шавад, ки ин шахси воқеӣ ҳамчун намояндаи (узв, роҳбар) шахси ҳуқуқӣ кирдори ғайриқонуниро ба манфиати онҳо содир кардааст (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877).

3. Агар дар моддаҳои дахлдори қисмҳои умумӣ ва махсуси Кодекси мазкур зикр нагардида бошад, ки меъёрҳои муқаррарнамудаи ин моддаҳо танҳо нисбат ба шахси воқеӣ ё танҳо нисбат ба шахси ҳуқуқӣ татбиқ мегарданд, дар ин сурат меъёрҳои мазкур ҳам нисбат ба шахси воқеӣ ва ҳам нисбат ба шахси ҳуқуқӣ татбиқ карда мешаванд, ба истиснои ҳолатҳое, ки ин меъёрҳо мазмунан метавонанд танҳо нисбат ба шахси воқеӣ ё танҳо нисбат ба шахси ҳуқуқӣ татбиқ карда шаванд.

4. Ҳангоми якҷояшавии якчанд шахси ҳуқуқӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шахси ҳуқуқии навтаъсис кашида мешавад.

5. Ҳангоми ба дигар шахси ҳуқуқӣ ҳамроҳ шудани шахси ҳуқуқии содирнамудаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шахси ҳуқуқие, ки онро ба худ ҳамроҳ кардааст, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

6. Ҳангоми ҷудо шудани шахси ҳуқуқӣ ё аз ҳайати шахси ҳуқуқӣ баромадани як ё якчанд шахси ҳуқуқӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мутобиқи тавозуни (баланси) тақсимот шахси ҳуқуқии навтаъсис ва ё ҳар як шахси ҳуқуқие, ки аз ҳайати шахси ҳуқуқӣ баромадааст, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

7. Ҳангоми табдил додани шахси ҳуқуқии як намуд ба шахси ҳуқуқии намуди дигар барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шахси ҳуқуқии азнавташкилшуда ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

8. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисмҳои чорум-ҳафтуми моддаи мазкур ҷавобгарии маъмурӣ барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба он шахси ҳуқуқӣ низ татбиқ мешавад, ки вай дар бораи воқеияти ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ то анҷоми аз нав ташкил додан огоҳ буд ё набуд.

9. Ҷазоҳои маъмурие, ки мутобиқи сархатҳои дуюм, сеюм, чорум, шашум, ҳафтум ва ҳаштуми қисми якуми моддаи 36 Кодекси мазкур барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба шахси ҳуқуқӣ то анҷоми аз нав ташкил додани шахси ҳуқуқӣ таъин гардидаанд, тибқи муқаррароти қисмҳои дуюм - ҳафтуми ҳамин модда татбиқ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 32. Ҷавобгарии маъмурии шаҳрванди хориҷӣ, шахси бешаҳрванд ва шахси ҳуқуқии хориҷӣ

1. Шаҳрванди хориҷӣ, шахси бешаҳрванд ва шахси ҳуқуқии хориҷии (намояндагию филиалҳои онҳо ва ғайра) воқеъ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба истиснои шаҳрванди хориҷии ҳуқуқи дахлнопазирии (масунияти) дипломатӣ дошта, барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тибқи асосҳои умумӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд.

2. Ҷавобгарии маъмурӣ нисбати шаҳрванди хориҷии дахлнопазирии (масунияти) дипломатӣ дошта, тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877).

Моддаи 33. Мӯҳлати ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидан

1. Шахс ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида намешавад, ба шарте ки аз рӯзи содир шудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ се моҳ гузашта бошад ба истиснои ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурии пешбининамудаи қисми 2 ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717).

2. Агар аз рӯзи содир шудани ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурии зерин шаш моҳ гузашта бошад, шахе ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида намешавад:

- вобаста ба ҳифзи саломатӣ, вазъи санитарию эпидемиологии аҳолӣ;

- дар соҳаи ҳифзи меҳнат ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ;

- дар соҳаи истифодаи замин;

- дар соҳаи ҳифзи муҳити зист ва истифодаи захираҳои табиӣ;

- вобаста ба қоидаҳои бехатарии ҳаракат дар роҳ (хуқуқвайронкуниҳои маъмурие, ки тавассути воситаҳои махсуси техникии низоми худкори идоракунӣ дар соҳаи нақлиёт сабт шудаанд ё боиси расонидани зарари сабук ба саломатии ҷабрдида гардидаанд) (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1262);

- дар соҳаи моликияти зеҳнӣ;

- дар соҳаи энергетика ва истифодаи захираҳои энергетикӣ;

- дар соҳаи бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1517);

- дар соҳаи саноат, фаъолияти меъморию шаҳрсозӣ ва сохтмон;

- дар соҳаи қонунгузории бонкӣ;

- дар соҳаи қонунгузории зиддиинҳисорӣ;

- дар соҳаи қонунгузории гумрук;

- дар соҳаи қонунгузории андоз;

- вобаста ба танзими анъана ва ҷашну маросим (Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1785);

- вобаста ба коррупсия (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717).

3. Дар сурати давомнок будани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳисоби мӯҳлатҳои пешбининамудаи қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда аз рӯзи ошкор шудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз мегардад (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717).

4. Ҳангоми рад кардани оғози парвандаи ҷиноятӣ ё қатъ кардани парвандаи ҷиноятӣ, агар дар ҳаракатҳои шахс аломатҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мавҷуд бошад, дар ин ҳолат ҳисоби мӯҳлати пешбинамудаи қисми якуми ҳамин модда аз рӯзи қабули қарор дар бораи рад кардани оғози парвандаи ҷиноятӣ ё қатъ кардани парвандаи ҷиноятӣ оғоз меёбад (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717).

5. Дар сурати қонеъ гардонидани хоҳишномаи шахсе, ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбати ӯ баррасӣ мешавад, дар хусуси баррасии парванда дар ҷойи зисти ӯ мӯҳлати давом ёфтани ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидани шахс аз лаҳзаи қонеъ намудани хоҳишнома то лаҳзаи воридшавии маводи парванда ба судя, мақомоти давлатӣ ва ё шахси мансабдоре, ки барои баррасии парванда дар ҷойи зисти он шахс ваколатдор мебошанд, боздошта мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717, аз 01.08.2012 № 877).

БОБИ 4. МАФҲУМ ВА НАМУДҲОИ ҶАЗОИ МАЪМУРӢ

Моддаи 34. Мафҳуми ҷазои маъмурӣ

Ҷазои маъмурӣ чораи маҷбуркунии давлатӣ буда, тибқи Кодекси мазкур аз ҷониби судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) нисбат ба шахси воқеӣ, соҳибкори инфиродӣ, шахсони мансабдор ва ҳуқуқӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910).

Моддаи 35. Мақсади ҷазои маъмурӣ

1. Ҷазои маъмурӣ бо мақсади дар рӯҳияи риояи бечунучарои қонунҳо тарбия кардани шахси содиркунандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, инчунин пешгирӣ намудани ҳукуқвайронкунии нави маъмурӣ ҳам аз ҷониби худи ҳуқуқвайронкунанда ва ҳам аз тарафи шахсони дигар татбиқ карда мешавад.

2. Ҷазои маъмурӣ наметавонад ба мақсади таҳқири шаъну эътибори шахси содиркунандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, расонидани ранҷу озори ҷисмонӣ ё рӯҳӣ, тарсонидан, ҳама гуна табъиз ё таҳқири шаъну эътибори инсонии шахси воқеӣ ва ё расонидани зарар ба шӯҳрату эътибори кории шахси ҳуқуқии содирнамудаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ истифода гардад.

Моддаи 36. Намудҳои ҷазои маъмурӣ

1. Барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷазоҳои маъмурии зерин муқаррар ва татбиқ карда мешаванд:

- огоҳӣ;

- ҷаримаи маъмурӣ;

- боздошти маъмурии амали иҷозатнома барои машғул шудан ба намудҳои муайяни фаъолият;

- маҳрум кардан аз иҷозатнома барои машғул шудан ба намудҳои муайяни фаъолият;

- маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсус;

- боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият;

- бо подош ситонидани ашёе, ки олоти содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад;

- мусодираи ашёе, ки олоти содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад;

- бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418);

- ҳабси маъмурӣ.

2. Нисбати шахси ҳуқуқӣ ҷазоҳои маъмурие татбиқ мегарданд, ки дар сархатҳои дуюм, сеюм, чорум, шашум, ҳафтум ва ҳаштуми қисми якуми ҳамин модда пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877).

3. Ҷазоҳои маъмурии пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда танҳо тибқи Кодекси мазкур муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 37. Ҷазоҳои маъмурии асосӣ ва иловагӣ

1. Огоҳӣ, ҷаримаи маъмурӣ, ҳабси маъмурӣ, боздошти маъмурии амали иҷозатнома, маҳрум кардан аз иҷозатнома, боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият танҳо ба сифати ҷазои маъмурии асосӣ муқаррар ва татбиқ мешаванд (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1466).

2. Маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсус, бо подош ситонидан ва мусодира кардани ашёе, ки олоти содир намудан ё объекти бевоситаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошад, инчунин бо роҳи маъмурӣ берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрванд аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба сифати ҷазои асосӣ ва ҳам ҷазои иловагӣ муқаррар ва татбиқ мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418, аз 28.08.2017 № 1466).

3. Барои як ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷазои асосӣ ё ҷазои асосӣ ва иловагии маъмурӣ аз ҷумлаи ҷазоҳои пешбининамудаи моддаҳои Қисми махсуси Кодекси мазкур таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 38. Огоҳӣ

Огоҳӣ як намуди ҷазои маъмурӣ буда, дар шакли хаттӣ ва бо тартиби муқаррарнамудаи моддаҳои дахлдори Қисми махсуси Кодекси мазкур ба шахси содиркардаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дода мешавад.

Моддаи 39. Ҷаримаи маъмурӣ

1. Ҷаримаи маъмурӣ намуди ҷазои маъмурӣ буда, ба тарзи ситонидани пул ба фоидаи давлат сурат мегирад ва аз тарафи судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) нисбат ба шахси содиркардаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Андозаи ҷаримаи маъмурӣ ба ҳисоби фоиз ва ё карат вобаста ба инҳо муқаррар карда мешавад:

- нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ки дар рӯзи хотима ёфтан ё пешгирии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, барои ҳуқуқвайронкунии маъмурии давомнок аз рӯзи ошкор карда шудани он муқаррар гардидааст;

- аз арзиши ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки дар вақти хотима ёфтан ё пешгирии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ муқаррар гардидааст, барои ҳуқуқвайронкунии маъмурии давомнок аз рӯзи ошкор шудани он;

- аз маблағи пардохтнашудаи андозҳо ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ ё амалиёти асъории ғайриқонунӣ, ки бояд пардохта шаванд, дар рӯзи хотима ёфтан ё пешгирии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, барои ҳуқуқвайронкунии маъмурии давомнок дар рӯзи ошкор шудани он муқаррар гардидаанд;

- аз арзиши корҳои иҷрошуда.

3. Андозаи ҳадди ақалли ҷаримаи маъмурӣ, ки аз шахси воқеӣ ва соҳибкори инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамояд ситонида мешавад, бояд аз як нишондиҳанда барои ҳисобҳо, шахси мансабдор аз се нишондиҳанда барои ҳисобҳо, соҳибкори инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамояд ва шахси ҳуқуқӣ аз даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо кам набошад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910).

4. Андозаи ҳадди ниҳоии ҷаримаи маъмурӣ аз шахси воқеӣ ва соҳибкори инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамояд, набояд аз сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо, аз шахси мансабдор аз дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо, соҳибкори инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамояд, аз сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва аз шахси ҳуқуқӣ аз як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ё аз дусад фоизи маблағи андозҳо ва дигар пардохтҳои ҳатмии пардохтнашуда зиёд бошад, агар Қисми махсуси ҳамин Кодекс андозаи дигарро муқаррар накарда бошад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910).

5. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар он андозаи ҷарима аз сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд аст, ба истиснои парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи андоз ва қонунгузории зиддиинҳисорӣ аз тарафи судя баррасӣ мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 8.08.2015 № 1220).

6. Маблағи ҷаримаи маъмурӣ ба буҷети ҷумҳуриявӣ тариқи ғайринақдӣ тавассути ташкилотҳои қарзии молиявӣ ва инфрасохтори дигари қабули пардохтҳои ғайринақдӣ пардохт карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2019)

Моддаи 40. Боздошти маъмурии амали иҷозатномаи машғул шудан бо намуди муайяни фаъолият

1. Боздошти маъмурии амали иҷозатномаи машғул шудан бо намуди муайяни фаъолият, ки мақомоти ваколатдор ба шахси воқеӣ ва ё ҳуқуқӣ додааст, ҳангоми аз ҷониби иҷозатномадор риоя накардани шарту талаботи иҷозатнома танҳо дар ҳолатҳои пешбининамудаи моддаҳои дахлдори Қисми махсуси Кодекси мазкур татбиқ карда мешавад.

2. Мӯҳлати боздошти маъмурии амали иҷозатномаи машғул шудан бо намуди муайяни фаъолият бояд аз шаш моҳ зиёд набошад.

3. Ҷазои маъмуриро дар намуди боздошти маъмурии амали иҷозатномаи машғул шудан бо намуди муайяни фаъолият мақомоти иҷозатномадиҳанда ё судя таъин менамояд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1928, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 41. Маҳрум кардан аз иҷозатномаи машғул шудан бо намуди муайяни фаъолият

1. Маҳрум кардан аз иҷозатнома барои машғул шудан бо намуди муайяни фаъолият, ки аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ ба шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ дода шудааст, барои мунтазам аз ҷониби иҷозатномадор риоя накардани талабот ва шартҳои иҷозатнома танҳо дар асоси ҳолатҳо ва тартиби пешбининамудаи моддаҳои дахлдори Қисми махсуси Кодекси мазкур татбиқ карда мешавад.

2. Ҷазои маъмурӣ дар намуди маҳрум кардан аз иҷозатномаи машғул шудан бо намуди муайяни фаъолият аз тарафи судя таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 42. Маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсус

1. Шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсус (ҳуқуқи идора кардани воситаҳои нақлиёт, шикор, нигоҳ доштан, бо худ гирифта гаштани силоҳи оташфишон, истифодаи воситаҳои радиоэлектронӣ ва ё дастгоҳҳои баландбасомад, истифодаи қитъаи замин ва ғайра), ки ба ӯ дода шудааст, барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қисми махсуси Кодекси мазкур бинобар дағалона ё ба таври мунтазам риоя накардани қоидаҳои истифодаи он маҳрум карда мешавад. Маҳрум кардан аз ҳуқуқи махсус ба мӯҳлати аз ду моҳ то даҳ сол муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980, аз 28.08.2017 № 1466).

2. Қарорро оид ба таъин намудани ҷазои маъмурӣ дар намуди маҳрум кардан аз ҳуқуқи махсус судя қабул мекунад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1466, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Маҳрум кардан аз ҳуқуқи махсус дар намуди ҳуқуқи идора кардани воситаҳои нақлиёт наметавонад нисбат ба шахсе татбиқ гардад, ки воситаи нақлиётро бо сабаби маъюбиаш истифода мебарад ё воситаи нақлиёт манбаи асосии даромади ин шахс мебошад, ба истиснои ҳолатҳои идоракунии воситаи нақлиёт дар ҳолати мастӣ, итоат накардан ба талаботи қонунии корманди милитсия ва худсарона тарк намудани ҷойи ҳодисаи садамаи нақлиёт, ки ӯ иштирокчии он аст.

Моддаи 43. Боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият

1. Боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият аз қатъшавии муваққатии фаъолияти шахси воқеӣ, ки фаъолияти соҳибкориро бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ анҷом медиҳад, аз фаъолияти шахси ҳуқуқӣ, филиалҳо, намояндагиҳо, сохторҳои таркибӣ ва қитъаҳои истеҳсолии он, инчунин истифодаи таҷҳизот, объектҳо, иморату иншоот, амалӣ намудани намудҳои муайяни фаъолият, кор ва хизматрасонӣ иборат мебошад.

2. Боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият дар ҳолатҳои таҳдид ба ҳаёт ва саломатии одамон, рух додани эпидемия, эпизоотия, заҳролудшавии (ифлосшавии) объектҳои таҳти карантин қарордошта тавассути объектҳои карантинӣ, сар задани садамаҳои радиатсионӣ ё фалокати техногенӣ, расонидани зарари ҷиддӣ ба ҳолат ва хусусияти муҳити зист ё ҳангоми содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи муомилоти маводи нашъадор, воситаҳои психотропӣ ва прекурсорҳои онҳо, истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ, машрубот, маҳсулоти спиртдор, инчунин маҳсулоти тамоку ва дигар ҳолатҳои бевосита пешбининамудаи моддаҳои дахлдори Қисми махсуси Кодекси мазкур татбиқ карда мешавад.

3. Боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият ба мӯҳлати то се моҳ муқаррар гардида, аз тарафи мақомоти ваколатдор танҳо дар асоси ҳолатҳо ва тартиби пешбининамудаи моддаҳои дахлдори Қисми махсуси Кодекси мазкур таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Мақомоти ваколатдор тибқи дархости шахси воқеӣ, соҳибкори инфиродӣ, шахси мансабдор ё ҳуқуқӣ иҷрои ҷазои маъмуриро дар намуди боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият пеш аз мӯҳлат қатъ менамояд, агар бартараф карда шудани ҳолатҳои пешбининамудаи қисми дуюми ҳамин модда, ки барои таъини ин ҷазои маъмурӣ асос гаштаанд, муқаррар карда шавад (Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1785, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 44. Бо подош ситонидани ашёе, ки олоти содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он гардидааст

1. Бо подош ситонидани ашёе, ки олоти содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад, аз маҷбуран гирифтану фурӯхтани он ва ба соҳиби пештарааш додани арзиши ҳамин ашё бо баровардани хароҷоти фурӯши ашёи гирифташуда иборат аст.

2. Тартиби бо подош ситонидани ашё ва номгӯйи ашёҳои гирифташаванда тибқи Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад. Бо подош ситонидани ашёро танҳо судя таъин мекунад(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Бо подош ситонидани ашё бояд ба хусусияти ҳуқуқвайронкунии маъмурии содиршуда мутобиқат намояд.

4. Моликияти шахси сеюм, ки ба ҳуқуқвайронкунанда тааллуқ надорад, танҳо дар ҳолате бо подош ситонида мешавад, ки аз мақсади шахси ҳуқуқвайронкунанда ҳангоми ба даст овардани он огоҳ будани шахси сеюм исбот карда шавад.

Моддаи 45. Мусодираи ашёе, ки олоти содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он гардидааст

1. Мусодираи ашёе, ки олоти содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад, аз маҷбуран ва ройгон ба моликияти давлат гузаронидани ҳамин ашё иборат аст. Мусодираи ин ашё танҳо аз ҷониби судя таъин карда мешавад. Танҳо ашёе бояд мусодира гардад, ки моликияти шахси ҳуқуқвайронкунанда аст, ба шарте ки дар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Мусодира бояд ба хусусияти ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мутобиқат намояд.

3. Аз соҳибияти ғайриқонунии шахси содирнамудаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ маҷбуран гирифтани олоти содиркунӣ ё объекти бевоситаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мусодира ҳисобида намешавад, ба шарте ки он:

- мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд ба соҳиби қонуниаш баргардонида шавад;

- аз муомилоти гражданӣ гирифта ё бо дигар сабабҳо таҳти соҳибияти ғайриқонунии шахси содирнамудаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор дошта, дар ин асос бояд ба моликияти давлат гузаронида ё нобуд карда шавад.

4. Ашёе, ки олоти содиркунӣ ё объекти бевоситаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ гардидааст ва ба ҳуқуқвайронкунанда тааллуқ надошта, балки моликияти шахси сеюм аст, ба истиснои ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ дар соҳаи қонунгузории гумрук, танҳо ба шарте мусодира мегардад, ки аз мақсади шахси ҳуқуқвайронкунанда ҳангоми ба даст овардани он пешакӣ огоҳ будани шахси сеюм исбот карда шавад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1383).

5. Тартиби татбиқи мусодира ва номгӯйи ашёе, ки мусодира карда намешавад, тибқи Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 46. Бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418)

1. Бо роҳи маъмурӣ аз қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд ҳамчун ҷазои маъмурӣ аз маҷбуран берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон иборат буда, дар ҳолатҳои зерин татбиқ мешавад, ба шарте ки (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418):

- кирдори (амал ё беамалии) онҳо бархилофи манфиати таъмини амнияти ҷамъиятӣ ва давлатӣ ё бархилофи манфиати ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ бошад;

- ин чора барои ҳифзи саломатӣ ва маънавиёти аҳолӣ, ҳимояи ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шахсони дигар зарур бошад;

- онҳо талаботи санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя накарда бошанд.

2. Бо роҳи маъмурӣ аз қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд бо роҳи маҷбурӣ ва таҳти назорат тавассути Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шахсони зикргардида ҳангоми аз ҷониби онҳо риоя накардани тартиби будубош дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, вале дар дигар ҳолатҳои бевосита пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо роҳи ба таври назоратшаванда мустақилона аз Ҷумҳурии Тоҷикистон баромада рафтани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд амалӣ гардонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418).

3. Бо роҳи маъмурӣ аз қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд ҳамчун чораи ҷазои маъмурӣ нисбат ба ин шахсон аз ҷониби судя ва ҳангоми аз ҷониби онҳо зимни воридшавӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бошад, аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ ва ё шахси мансабдори ваколатдор таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 47. Ҳабси маъмурӣ

1. Ҳабси маъмурӣ ҳамчун ҷазои маъмурӣ аз муваққатан маҳрум кардани шахс аз озодӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва бо роҳи маҷбуран ҷалб кардани ӯ ба меҳнати фоиданоки ҷамъиятӣ тибқи шартҳо ва тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон иборат аст.

2. Ҳабси маъмурӣ ҷудо нигоҳ доштани ҳуқуқвайронкунанда аз ҷамъият буда, ба мӯҳлати аз як то понздаҳ шабонарӯз ва барои риоя накардани низоми вазъи фавқулодда то сӣ шабонарӯз муқаррар гардида, аз тарафи судя таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Ҳабси маъмурӣ танҳо дар ҳолатҳои истисно барои намудҳои алоҳидаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии бевосита пешбининамудаи моддаҳои Қисми махсуси Кодекси мазкур муқаррар ва таъин карда шуда, нисбат ба зани ҳомила, зане, ки таҳти тарбияаш кӯдаки то чордаҳсола дорад, шахси ба синни ҳаждаҳ нарасида, маъюбони гурӯҳҳои 1 ва 2, инчунин нисбат ба шахсе, ки ба синни нафақа расидааст, татбиқ карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477, аз 20.06.2024 № 2051).

4. Мӯҳлати дастгиркунии маъмурӣ ба мӯҳлати ҳабси маъмурӣ дохил мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650).

БОБИ 5. ТАЪИН НАМУДАНИ ҶАЗОИ МАЪМУРӢ

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051)

Моддаи 48. Қоидаҳои умумии таъин намудани ҷазои маъмурӣ

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051)

1. Ҷазои маъмурӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар доираи муқаррароти Кодекси мазкур таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Ҳангоми таъин намудани ҷазои маъмурӣ ба шахси воқеӣ хусусияти ҳуқуқвайронкунии маъмурии содирнамудаи ӯ, шахсияти гунаҳгор, вазъи молумулкиаш, ҳолатҳои сабуккунанда ва вазнинкунандаи ҷавобгарии маъмурӣ ба инобат гирифта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Ҳангоми таъин намудани ҷазои маъмурӣ ба шахси мансабдор хусусияти ҳуқуқвайронкунии маъмурии содирнамудаи ӯ, шахсияти гунаҳгор, вазъи молумулкӣ ва мавқеи хизматӣ, ҳолатҳои сабуккунанда, вазнинкунандаи ҷавобгарии маъмурӣ ба инобат гирифта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Ҳангоми таъин намудани ҷазои маъмурӣ ба шахси ҳуқуқӣ хусусияти ҳуқуқвайронкунии маъмурии содирнамудаи ӯ, вазъи молумулкӣ ва молиявии шахси ҳуқуқӣ, ҳолатҳои сабуккунанда ва вазнинкунандаи ҷавобгарии маъмурӣ ба инобат гирифта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

5. Ҳангоми мавҷуд будани ҳолатҳои истисно, ки ба мақсад ва сабабҳои кирдор вобастаанд, бо назардошти маълумотҳо дар бораи шахси гунаҳкор, инчунин вазъи молумулки ва молиявии у оид ба парвандаҳо дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки дар суд мавриди баррасӣ қарор мегиранд, судя метавонад ҷазои маъмурии аз ҳадди ақалли пешбининамудаи моддаҳои дахлдори Қисми махсуси Кодекси мазкур пасттарро таъин намояд. Меъёри мазкур нисбат ба ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурии дар моддаҳои 328 қисми 1, 332, 333 қисмҳои 1 ва 3, 334, 339 қисми 2, 497 - 499, 577, 578 қисмҳои 1 ва 2, 579, 585 қисми 1, 592, 593 қисми 1, 594 қисми 1, 595 қисми 1, 596 ва 597 Кодекси мазкур пешбинигардида татбиқ намегардад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 49. Ҳолатҳое, ки ҷавобгарии маъмуриро сабук мекунанд

1. Ҳолатҳои зерин ҷавобгарии маъмуриро сабук мекунанд:

- софдилона пушаймон шудани шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмуриро содир кардааст;

- ихтиёран хабар додани шахс дар бораи аз ҷониби ӯ содир шудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- оқибатҳои зарарноки ҳуқуқвайронкунии маъмуриро бартараф кардани шахси гунаҳгор, ихтиёран ҷуброн намудани товони зарар ва ё бартараф намудани зарари расонидашуда;

- содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ҳолати ҳаяҷони сахти рӯҳӣ (аффект) ё бинобар ҳолатҳои вазнини ҳаёти шахсӣ, оилавӣ ва ё ҳолатҳои дигар;

- содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби шахси ноболиғ;

- содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби зани ҳомила ё зане, ки кӯдаки хурдсол дорад ё шахсе, ки худаш кӯдаки то ҳаждаҳсоларо танҳо тарбия мекунад;

- содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ таҳти таъсири тахдид, маҷбуркунӣ ё вобастагии хизматӣ, моддӣ ва ё вобастагии дигар;

- бори аввал содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурии камаҳамият;

- содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳангоми баромадан аз ҳадди зарурати ниҳоӣ, таваккали асоснок (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717).

2. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ мекунад, метавонад дигар ҳолатҳоеро низ чун ҳолати сабуккунандаи ҷавобгарӣ эътироф намояд, ки дар Кодекси мазкур пешбинӣ нашудааст.

Моддаи 50. Ҳолатҳое, ки ҷавобгарии маъмуриро вазнин мекунанд

1. Ҳолатҳои зерин ҷавобгарии маъмуриро вазнин мекунанд:

- давом додани рафтори зиддиҳуқуқӣ, сарфи назар аз талаби шахсони ваколатдор дар хусуси қатъ кардани он;

- содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби гурӯҳи шахсон;

- ҷалби шахси ноболиғ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳангоми офатҳои табиӣ ё дигар ҳолатҳои фавқулодда;

- дар давоми як сол такроран содир намудани як намуди ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ба шарте ки шахс барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурии аввалааш таҳти ҷазои маъмурӣ қарор гирифта, аммо нисбат ба он мӯҳлати муқаррарнамудаи моддаи 53 Кодекси мазкур татбиқ нашуда бошад;

- содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ҳолати мастӣ бинобар истеъмоли машрубот, маводи нашъаовар, психотропӣ ё дигар воситаҳои мадҳушкунанда.

Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) ҷазои маъмуриро таъин мекунанд, вобаста ба хусусияти ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ метавонанд ин ҳолатҳоро ҳолатҳои вазнинкунанда ҳисоб накунанд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Ҳолатҳои пешбинамудаи қисми якуми ҳамин модда ҳамчун ҳолатҳои вазнинкунанда дониста намешаванд, ба шарте ки ин ҳолатҳо тибқи меъёрҳои моддаҳои дахлдори Қисми умумии Кодекси мазкур ба сифати нишонаи бандубастии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пешбинӣ шуда бошанд.

3. Номгӯйи ҳолатҳое, ки ҷавобгарии маъмуриро вазнин мекунанд, пурра буда, ҳолатҳои дигари вазнинкунандаи ҷавобгариро танҳо Кодекси мазкур муқаррар менамояд.

Моддаи 51. Таъини ҷазои маъмурӣ барои содир намудани якчанд ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051)

1. Дар сурати аз тарафи шахс содир намудани ду ва ё зиёда ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷазои маъмурӣ барои ҳар як намуди ҳуқуқвайронкунии маъмурии содиршуда алоҳида таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Агар шахс якчанд ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир карда бошад ва парвандаҳоро нисбати ӯ дар як вақт як мақомоти ваколатдори давлатӣ ё шахси мансабдори ваколатдор баррасӣ намояд, ҷазои ниҳоии нисбат ба ин шахс татбиқшаванда дар доираи танҳо як модда муайян карда мешавад, ки ҷазои нисбатан вазнини маъмуриро пешбинӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877).

Агар ҷаримаи маъмурӣ ба ҳисоби фоиз аз маблағи ӯҳдадории андози иҷронашуда ё ӯҳдадории андози бо вайронкунии қонунгузории андоз иҷрошуда муқаррар шуда бошад, ҷаримаи маъмурӣ барои ҳар як ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷудогона ситонида мешавад.

3. Агар шахс кирдоре (амал ё беамалие) содир намуда бошад, ки барои он ҷавобгарии маъмурӣ тибқи якчанд моддаи Қисми махсуси Кодекси мазкур пешбинӣ гардида, парвандаҳои чунин ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ ё шахсони мансабдори ваколатдори гуногун баррасӣ карда шаванд, ҷазои маъмурӣ барои ҳар як ҳуқуқвайронкунӣ дар доираи меъёрҳои ин моддаҳо алоҳида татбиқ мегардад.

4. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми якум ва банди якуми қисми дуюми ҳамин модда ба ҷазои асосӣ метавонад яке аз ҷазоҳои иловагии пешбининамудаи моддаи 37 Кодекси мазкур ҳамроҳ карда шавад.

Моддаи 52. Ҳисоб кардани мӯҳлати ҳабси маъмурӣ ва маҳрум кардан аз ҳуқуқи махсус

Мӯҳлати ҳабси маъмурӣ бо соат, шабонарӯз, мӯҳлати маҳрум кардан аз ҳуқуқи махсус бо шабонарӯз, моҳ ва сол ҳисоб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650).

Моддаи 53. Мӯҳлате, ки дар давоми он шахс ба ҷазои маъмурӣ кашидашуда ҳисоб меёбад

Шахсе, ки нисбати ӯ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷазои маъмурӣ таъин шудааст, дар давоми як сол аз рӯзи қабули қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ ба ҷазои маъмурӣ кашидашуда ҳисобида мешавад (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 54. Рӯёнидани зиёни молумулкӣ ва зарари маънавии аз ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ расида

1. Баҳсҳо оид ба рӯёнидани зиёни молумулкӣ аз ҷониби суд тибқи тартиби мурофиаи судии гражданӣ ҳал мегарданд. Судя ҳангоми баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар сурати набудани баҳс оид ба рӯёнидани зиёни молумулкӣ ҳуқуқ дорад ҳамзамон бо таъини ҷазои маъмурӣ масъалаи рӯёнидани зиёни молумулкиро низ ҳал намояд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Ҳангоми аз ҷониби дигар мақомоти ваколатдори давлатӣ ё шахси мансабдори ваколатдор баррасӣ гардидани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баҳси рӯёнидани зиёни молумулкӣ аз ҷониби суд бо тартиби мурофиаи судии гражданӣ ҳал карда мешавад.

3. Баҳсҳои рӯёнидани зарари маънавии аз ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ расида дар суд тибқи тартиби мурофиаи судии гражданӣ баррасӣ мешаванд.

Моддаи 55. Иҷрои ӯҳдадорие, ки дар натиҷаи содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба миён омадааст

Таъини ҷазои маъмурӣ шахсро аз иҷрои ӯҳдадорие, ки дар натиҷаи содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба миён омадааст, озод намекунад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 56. Муҳлати татбиқи ҷазои маъмурӣ

Ҷазои маъмурӣ баъди гузашти мӯҳлати пешбининамудаи моддаи 33 Кодекси мазкур татбиқ карда намешавад.

ФАСЛИ II. ҚИСМИ МАХСУС

БОБИ 6. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ВОБАСТА БА ҲУҚУҚУ ОЗОДИҲОИ ИНСОН ВА ШАҲРВАНД

Моддаи 57. Риоя накардани ҳуқуқи шаҳрванд дар бобати шинос шудан бо рӯйхати интихобкунандагон ва иштирокчиёни раъйпурсӣ

Барои аз тарафи шахси масъул риоя накардани ҳуқуқи шаҳрванд дар бобати шинос шудан бо рӯйхати интихобкунандагон ва иштирокчиёни раъйпурсӣ ё дар мӯҳлати муқаррарнамудаи қонун баррасӣ накардани аризаи нодурустии рӯйхати интихобкунандагон, иштирокчиёни раъйпурсӣ ё саркашӣ намудан аз додани ҷавоби асосноки хаттӣ ба шаҳрванд дар бораи сабаби рад намудани ариза дар хусуси даровардани ислоҳ ба рӯйхати интихобкунандагон, иштирокчиёни раъйпурсӣ ё дар мӯҳлати муқарраршуда иҷро накардани қарори суд дар бораи ислоҳ кардани рӯйхати интихобкунандагон, иштирокчиёни раъйпурсӣ,

ба андозаи аз як то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 58. Дахолат кардан ба кори комиссияи интихобот ва комиссияи раъйпурсӣ

Барои бо истифода аз вазъи мансабию хизматӣ дахолат кардан ба кори комиссияи интихобот ё комиссияи раъйпурсӣ ҷиҳати амалӣ намудани ваколатҳояшон, ки қонунгузорӣ дар бораи интихобот ва раъйпурсӣ муқаррар намудааст, бо мақсади таъсир расонидан ба қарори он, яъне талаб ё супориши шахси мансабдор оид ба масъалаҳои ба қайд гирифтани номзадҳо, шуморидани овози интихобкунандагон ва масъалаҳои дигар, ки ба ваколати истисноии комиссияи интихобот ё комиссияи раъйпурсӣ мансубанд,

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 59. Иҷро накардани қарори комиссияи интихобот ва комиссияи раъйпурсӣ

Барои иҷро накардани қарор ё дархости комиссияи интихобот ё комиссияи раъйпурсӣ, ки дар доираи салоҳияти онҳо қабул карда шудааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се, ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 60. Риоя накардани тартиби пешниҳоди рӯйхати интихобкунандагон ва иштирокчиёни раъйпурсӣ ё маълумот дар бораи интихобкунандагон ва иштирокчиёни раъйпурсӣ

Барои риоя накардани тартиби пешниҳоди рӯйхати интихобкунандагон ва иштирокчиёни раъйпурсӣ ё маълумот дар бораи интихобкунандагон ва иштирокчиёни раъйпурсӣ аз тарафи шахси мансабдоре, ки ба зиммаи ӯ ин масъулият вогузор карда шудааст,

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 61. Риоя накардани тартиби муқарраршудаи чопи ҳуҷҷатҳои марбут ба тайёрӣ ва гузаронидани интихобот ва раъйпурсӣ

Барои риоя накардани тартиби муқарраршудаи чопи ҳуҷҷатҳои марбут ба тайёрӣ ва гузаронидани интихобот ва раъйпурсӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 62. Риоя накардани ҳуқуқи узви комиссияи интихобот, комисссияи раъйпурсӣ, мушоҳидони миллӣ ва байналмилалӣ, шахсони боэътимоди номзад ё намояндагони воситаҳои ахбори омма

Барои риоя накардани ҳуқуқи узви комиссияи интихобот, комисссияи раъйпурсӣ, мушоҳидони миллӣ ва байналмилалӣ, шахсони боэътимоди номзад ё намояндагони воситаҳои ахбори омма, аз ҷумла ҳуқуқи саривақт гирифтани иттилоъ, ки дар қонун пешбинӣ шудааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз понздаҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 63. Рад кардани пешниҳоди муваққатан аз кор озод намудани номзад ба вакилӣ ё дигар мансаби интихоботӣ дар бобати иштирок дар интихобот ва раъйпурсӣ

1. Аз тарафи корфармо рад кардани пешниҳод оид ба муваққатан аз кор озод намудани номзад ба вакилӣ ё дигар мансаби интихоботӣ, ки дар қонун пешбинӣ шудааст, ҷиҳати тарғиб ё фаъолияти дигари пешбиникардаи қонун, ки ба интихоби номзад мусоидат менамояд, инчунин аз ҷониби корфармо рад кардани пешниҳоди муваққатан аз кор озод намудани узви комиссияи интихобот ё комиссияи раъйпурсӣ барои иштирок дар тайёрӣ ва гузаронидани интихобот ва раъйпурсӣ тибқи тартиби муқарраркардаи қонун,

ба шахси мансабдор ба андозаи аз понздаҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз вазифаи ишғолнамудааш озод кардан ва ё ба кори (вазифаи) дигар гузаронидани номзад ба вакилӣ дар давраи тарғиби пешазинтихоботӣ, инчунин аз кор (вазифаи ишғолкарда) озод намудан ё ба дигар мансабҳои интихобӣ гузаронидани узви комиссияи интихобот ё комиссияи раъйпурсӣ бе розигии ӯ дар вақти тайёрӣ ва гузаронидани интихобот ва раъйпурсӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 64. Риоя накардани шартҳои тарғиботи пеш аз интихобот ва тарғибот ҳангоми раъйпурсӣ

Барои риоя накардани шартҳои тарғиботи пешазинтихоботӣ ва тарғибот ҳангоми раъйпурсӣ аз тариқи барномаҳои телевизион, радио ва дигар воситаҳои ахбори омма, ки дар қонунгузории интихобот ва раъйпурсӣ пешбинӣ шудааст,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 65. Риоя накардани шартҳои рекламаи фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар намудҳои фаъолият ҳангоми маъракаҳои интихобот

Барои риоя накардани шартҳои мутобиқи қонунгузории интихобот ва раъйпурсӣ пешбинишудаи рекламаи фаъолияти соҳибкорӣ ва фаъолияти дигари номзад, дигар шахсон ва ташкилотҳо, ки нисбат ба онҳо талабот ва маҳдудиятҳои пешбининамудаи қонунгузории интихобот ва раъйпурсӣ татбиқ мегардад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 66. Тарғиботи пеш аз интихобот ва тарғиботи раъйпурсӣ дар замон ё маконе, ки он манъ аст

Барои тарғиботи пеш аз интихобот ва тарғибот ҳангоми раъйпурсӣ дар замон ё маконе, ки гузаронидани чунин тарғибот тибқи қонунгузории интихобот ва раъйпурсӣ манъ карда шудааст,

Моддаи 67. Тарғиботи пеш аз интихобот ва тарғиботи раъйпурсӣ аз тарафи шахсоне, ки иштироки онҳоро қонун манъ кардааст

Барои тарғиботи пеш аз интихобот ва тарғиботи раъйпурсӣ аз тарафи шахсоне, ки иштироки онҳоро қонун манъ кардааст,

Моддаи 68. Фаъолияти шаҳрвандони хориҷӣ, шахсони бешаҳрванд, шахсони ҳуқуқии хориҷӣ ва созмонҳои байналмилалӣ, ки ба пешниҳод намудан ё интихоб шудани номзадҳо, ҳизбҳои сиёсӣ, ки рӯйхати номзадҳоро ба вакилӣ пешниҳод кардаанд, барои ба даст овардани натиҷаҳои муайян дар интихобот монеъ мегардад ё мусоидат менамояд

Барои фаъолияти шаҳрвандони хориҷӣ, шахсони бешаҳрванд, шахсони ҳуқуқии хориҷӣ ва созмонҳои байналмилалӣ, ки ба пешниҳод намудан ё интихоб шудани номзадҳо, ҳизбҳои сиёсӣ, ки рӯйхати номзадҳоро ба вакилӣ пешниҳод кардаанд, барои ба даст овардани натиҷаҳои муайян дар интихобот монеъ мегардад ё мусоидат менамояд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то панҷоҳ, бо берункунии маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 69. Таҳия ва паҳн кардани маводи тарғиботии беном

Барои таҳия ва паҳн кардани маводи тарғиботии чопӣ ва аудиовизуалии беном дар давраи тайёрию гузаронидани интихобот ва раъйпурсӣ, ки мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар онҳо дар бораи теъдод, вақти нашр, ном ва суроғаи созмон ё ному насаб, ҷои истиқомати шахси таҳиякунандаи ин маводи тарғиботии чопӣ ва аудиовизуалӣ, инчунин дар бораи номи созмон ё ному насаби шахси супоришдиҳандаи ин маводи тарғиботӣ, чопӣ ва аудиовизуалӣ маълумот мавҷуд набошад, инчунин таҳияи маводи тарғиботии чопӣ ва аудиовизуалӣ, ки дар онҳо маълумоти номбаршуда нодуруст зикр гардидааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 70. Фароҳам наовардани имконият барои ба маълумоти омма расонидани раддия ё дигар тавзеҳот оид ба ҳимояи шаъну шараф ё эътибори кории номзад

Барои бо ҳар роҳу усул фароҳам наовардани имконият ҷиҳати ба маълумоти омма расонидани раддия ё дигар тавзеҳоти ҳимояи шаъну шараф ё эътибори кории номзад то ба охир расидани мӯҳлати тарғиботи пеш аз интихобот, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи интихобот фароҳам овардани чунин имконият ҳатмӣ мебошад,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 71. Қасдан нобуд кардан ё расонидани зарар ба маводи чопии тарғиботии марбут ба интихобот ва раъйпурсӣ

Барои қасдан нест кардан ё расонидани зарар ба маводи маълумот ё чопии тарғибот, ки дар асоси талаботи қонунгузорӣ дар биноҳо, иншоот ё дигар объектҳо бо розигии молик ё соҳиби он дар маъракаҳои интихобот, тайёрӣ ё гузаронидани раъйпурсӣ овехта шудаанд, инчунин ворид намудани навиштаҷот ё кашидани аксҳо дар маводи маълумотию тарғиботии чопӣ,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 72. Риоя накардани ҳуқуқи истифодаи биноҳо дар рафти маъракаи интихобот, тайёрӣ ва гузаронидани раъйпурсӣ

Барои риоя накардани ҳуқуқи номзадҳо, гурӯҳҳои ташаббускор оид ба гузаронидани раъйпурсӣ ҷиҳати баробар истифода бурдан аз биноҳои моликияти давлатӣ ё коммуналӣ барои вохӯрӣ бо интихобкунандагон, иштирокчиёни раъйпурсӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи интихобот ва раъйпурсӣ муқаррар намудааст,

Моддаи 73. Ба тарафдории номзад ҷалб кардани интихобкунандагон ва иштирокчиёни раъйпурсӣ бо роҳи ришва додан

Барои ба интихобкунандагон, иштирокчиёни раъйпурсӣ додани маблағ, тӯҳфа, дигар сарватҳои моддӣ, баргузор намудани фурӯши имтиёзнок ё ройгон додани мол ё хизматрасонии имтиёзнок бо мақсади ба тарафдории номзад ҷалб кардани онҳо, ҳамчунин анҷом додани фаъолияти эҳсонкорӣ бар хилофи талаботи қонун дар бораи интихобот ва раъйпурсӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 74. Пешниҳод ё чоп накардани ҳисобот, маълумот дар бораи маблағҳои воридшуда ва харҷшуда, ки барои тайёрию гузаронидани интихобот ва раъйпурсӣ ҷудо карда шудаанд

1. Барои аз тарафи номзад ба вакилӣ, вакили интихобшуда, ҳизби сиёсӣ, муассисаи кредитӣ дар мӯҳлати муқаррарнамудаи қонун пешниҳод накардани ҳисобот, маълумот оид ба сарчашма ва андозаи маблағҳои ба хазинаи интихоботӣ ҷудошуда, харҷи онҳо, инчунин пешниҳод кардани ҳисобот ва маълумоти нопурра ё нодуруст,

ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи раиси комиссияи интихобот ё раиси комиссияи раъйпурсӣ дар воситаҳои ахбори омма барои нашр, пешниҳод накардан ё нопурра пешниҳод намудан ва ё саривақт пешниҳод накардани маълумот дар бораи маблағҳои ба хазинаи интихоботӣ воридгашта ва харҷшуда, инчунин оид ба ҳисоботи молиявии номзадҳо ба вакилӣ,

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз тарафи раиси комиссияи интихобот ва раъйпурсӣ нашр накардани маълумот дар бораи харҷи маблағи буҷетӣ, ки барои тайёрӣ ва гузаронидани интихобот ва раъйпурсӣ ҷудо карда шудааст,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 75. Истифодаи ғайриқонунии маблағ аз тарафи номзад ба вакилӣ ва ё ҳизби сиёсӣ

Барои истифода бурдани дигар маблағ, ба ғайр аз маблағи хазинаи интихоботии худ ё аз меъёри муқарраршуда барзиёд истифода намудани маблағи хазинаи интихоботӣ, инчунин барои мақсадҳои пешбининашуда сарф намудани ин маблағ аз тарафи номзад ба вакили ва ё ҳизби сиёсӣ,

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 76. Аз тарафи номзад ба вакилӣ ва ё ҳизби сиёсӣ дар рафти тайёрӣ ва гузаронидани интихобот истифода намудани кӯмакҳои моддии ғайриқонунӣ

Барои аз тарафи номзад ба вакилӣ ва ё ҳизби сиёсӣ дар рафти тайёрӣ ва гузаронидани интихобот истифода намудани кӯмакҳои моддии ғайриқонунӣ,

ба андозаи аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 77. Маблағгузории ғайриқонунии маъракаҳои интихобот ва раъйпурсӣ бидуни хазинаҳои интихобот, хазинаҳо барои гузаронидани раъйпурсӣ ва расонидани дигар кӯмакҳои моддӣ

Барои ғайриқонунӣ расонидани кӯмаки молиявӣ ё моддӣ ба маъракаҳои интихоботи номзад ба вакилӣ, ҳизбҳои сиёсӣ бидуни хазинаҳои интихоботии онҳо ё ройгон ва ё бо нархҳои беасос паст аз тарафи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ иҷро намудани корҳо, хизматрасонӣ ё фурӯши мол вобаста ба гузаронидани интихобот ва раъйпурсӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ, ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 78. Саривақт нагузаронидани маблағ ба комиссияи интихобот, ҳизбҳои сиёсӣ ва номзадҳо ба вакилӣ

Барои аз тарафи мақомоти дахлдор, ташкилоти кредитӣ, алоқа, комиссияи интихобот, комиссияи раъйпурсӣ ба суратҳисоби комиссияҳои интихобот, комиссияҳои раъйпурсӣ, ҳизбҳои сиёсӣ ва номзадҳо ба вакилӣ нагузаронидан, нопурра гузаронидан ё бо риоя накардани мӯҳлати муқаррарнамудаи қонунгузорӣ гузаронидани маблағ,

Моддаи 79. Ба шаҳрванд ғайриқонунӣ додани бюллетени интихобот ва бюллетени овоздиҳӣ дар раъйпурсӣ

Барои аз тарафи узви комиссияи интихобот ё комиссияи раъйпурсӣ ба шаҳрванд додани бюллетени интихобот ё бюллетени овоздиҳӣ дар раъйпурсӣ бо мақсади овоз додан бар ивази каси дигар ё зиёда аз як маротиба овоз додан дар рафти як овоздиҳӣ ва ё ба шаҳрванд додани бюллетенҳои пуркардашудаи интихобот ё бюллетенҳои пуркардашудаи овоздиҳӣ дар раъйпурсӣ,

ба андозаи аз се то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 80. Тайёр кардани шумораи ба ҳисоб гирифтанашудаи бюллетенҳо ё пинҳон намудани бюллетенҳои боқимонда

Барои тайёр кардани шумораи бюллетенҳои интихобот ё бюллетенҳои овоздиҳии раъйпурсии ба ҳисоб гирифтанашуда ё пинҳон доштани боқимондаи бюллетенҳои интихобот ва бюллетенҳои раъйпурсӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз чил то панҷоҳ, ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 81. Риоя накардани тартиби қонунии ҳисоби овозҳо

Барои аз тарафи раис ё узви комиссияи интихобот ё комиссияи раъйпурсӣ риоя накардани тартиби ҳисоби овозҳо, ки қонун муайян намудааст,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 82. Пешниҳод ё чоп накардани маълумот дар бораи натиҷаҳои овоздиҳӣ ё натиҷаҳои интихобот

1. Барои аз тарафи раиси комиссияи участкавии интихобот ё комиссияи раъйпурсӣ ҷиҳати шиносоӣ ба интихобкунандагон, иштирокчиёни раъйпурсӣ, номзадҳо, мушоҳидони миллӣ ва байналмилалӣ, намояндагони воситаҳои ахбори омма пешниҳод накардан ё саривақт чоп накардани маълумот дар бораи натиҷаи овоздиҳӣ,

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи раиси комиссияи ҳавзавии интихобот ё раиси комиссияи ҳавзавии раъйпурсӣ содир намудани ҳуқуқвайронкуние, ки дар қисми якуми ҳамин модда пешбинӣ шудааст, инчунин аз тарафи онҳо риоя накардани мӯҳлати ба намояндагони воситаҳои ахбори омма пешниҳод ё нопурра пешниҳод намудани маълумот дар бораи натиҷаи овоздиҳӣ дар интихобот ва раъйпурсӣ,

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Ҳангоми аз тарафи раиси Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ содир намудани ҳуқуқвайронкуние, ки дар қисми якуми ҳамин модда пешбинӣ шудааст, инчунин аз тарафи ӯ риоя накардани мӯҳлати ба намояндагони воситаҳои ахбори омма барои нашр пешниҳод кардани маълумоти натиҷаи овоздиҳӣ дар интихобот ва раъйпурсӣ

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 83. Паҳн кардани маълумоти бардурӯғ дар бораи номзад

Бо мақсади таъсир расонидан ба натиҷаи интихобот паҳн кардани маълумоти бардурӯғ дар бораи номзад ба вакилӣ ё дигар мансаби интихобӣ бо роҳи нашр намудан ё дигар воситаҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 84. Монеъ шудан ба тарғиботи пеш аз интихоботӣ

Барои монеъ шудан ба тарғиботи пеш аз интихоботӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 85. Маҷбур кардан ба диндорӣ ё бединӣ, худопарастӣ ё бехудоӣ ва иҷрои маросимҳои динӣ

1. Барои маҷбур кардан ба диндорӣ ё бединӣ, худопарастӣ ё бехудоӣ ва иҷрои маросимҳои динӣ, пардохти маблағ ба манфиати масҷидҳо, калисоҳо, куништҳо, ҷамоаҳои динӣ, иттиҳодияҳо, марказҳо, гурӯҳҳо ва ташкилотҳои динӣ ё диндорони алоҳида ё монеъ шудан ба амалӣ намудани ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, бо баҳонаи мансубият ба ин ё он дин ё мазҳаби (таълимоти) динӣ,

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз ҳафтод то ҳаштод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 86. Монеъ шудан ба амалӣ намудани ҳуқуқ ба озодии эътиқоди динӣ

1. Барои монеъ шудан ба амалӣ намудани ҳуқуқ ба озодии эътиқоди динӣ, аз ҷумла қабул намудани дин ва ё ақидаҳои динӣ ё дигар ақидаҳо ё рад намудани қабули онҳо, аъзо шудан ба иттиҳодияҳои динӣ ё баромадан аз узвияти онҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои таҳқири ҳиссиёти динии шаҳрвандон ё хароб намудани ашё, нишона ва аломатҳои рамзӣ, ки мутобиқи эътиқоди онҳо мавриди парастиш мебошанд ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 87. Риоя накардани тартибу мӯҳлати баррасии муроҷиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477)

Барои ғайриқонунӣ рад намудани баррасии муроҷиатҳо, бидуни сабабҳои узрнок риоя накардани тартибу муҳлати баррасии онҳо, қабул кардани қарори беасос, ки боиси вайронкунии ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ гардидааст, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1335, аз 20.06.2024 № 2051),-

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 88. Саркашӣ аз пешниҳоди маълумот ба шаҳрванд

Барои саркашӣ аз додани маълумот ба шаҳрванд, ки бо тартиби муқарраргардида ҷамъоварӣ шудааст ва бевосита ба ҳуқуқу озодиҳои шаҳрванд дахл дорад ё саривақт надодани чунин маълумот, инчунин надодани дигар маълумот дар ҳолатҳои пешбиникардаи қонун ё ба шаҳрванд додани маълумоти нопурра ё нодуруст аз ҷониби шахси мансабдор ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 89. Риоя накардани талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон"

(Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 614)

Барои риоя накардани талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 614)

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 90. Иҷро накардани уҳдадорӣ оид ба таълиму тарбияи кӯдак

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051)

1. Барои бе сабабҳои узрнок ба таҳсилоти миёнаи умумӣ зиёда аз панҷоҳ соати дарсӣ дар як чоряки соли таҳсил фаро нагирифтани кӯдак аз тарафи падару модар, васӣ, парастор, шахсе, ки дар асоси шартнома кӯдакро тарбия мекунад, намояндаи дигари қонунии кӯдак, инчунин шахси воқеии дигар, ки кӯдак воқеан таҳти тарбияи ӯ қарор дорад,-

ба андозаи аз даҳ то дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

2. Барои аз ҷониби шахсони дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда пешгирӣ накардани амалҳои зерини кӯдак:

- маводди дорои хусусияти террористӣ, экстремистӣ, тундгароӣ, ҷудоихоҳӣ, порнографӣ ва зӯровариро паҳн кардан;

- ба марказҳои дилхушӣ ва ё дар вақти бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъшуда ба марказҳои пешниҳоди бозиҳои компютерӣ рафтан;

- ба биною иншоот, панҷараҳо, санги болои қабрҳо, ҳайкалҳо, нимпайкараҳо ва ороишоти дар оромгоҳҳо ва ҷойҳои таърихию фарҳангӣ насбшуда зарар расондан;

- ба муассисаи таълимӣ овардани маҳсулоти тамоку, машруботи спиртӣ, воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ, сахтаъсир ва мадҳушкунандаи дигар, асбобу ашёи манъшуда ва халандаву буранда, инчунин гирифта гаштани онҳо,-

ба андозаи аз понздаҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

3. Барои аз ҷониби шахсони дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда ва кормандони муассисаи таълимӣ ё тарбиявӣ дар раванди таълиму тарбия нисбат ба кӯдак истифода бурдани зӯроварӣ, инчунин назорат накардани кӯдак, ки дар натиҷа боиси аз ҷониби ӯ истифода шудани зӯроварӣ нисбат ба дигар шахсон мегардад, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят,-

ба андозаи аз бист то бисту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

4. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдорҳое, ки дар қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда пешбинӣ шудаанд,-

ба андозаи аз сӣ то сию панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

5. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдорҳое, ки дар қисми 3 ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят,-

ба андозаи аз чил то чилу панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ аз панҷ то даҳ шабонарӯз таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 91. Суиистифода аз ҳуқуқи васӣ ё парастор

Барои ғаразнок истифода намудани васоят ё парасторӣ, бар зарари шахси таҳти васоят ва парасторӣ қарордошта ё бе назорат ва ё бе кӯмаки моддӣ гузоштани ӯ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз понздаҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 92. Риоя накардани тартиб ё мӯҳлати пешниҳоди маълумот дар бораи кӯдаконе, ки барои фаро гирифтан ба тарбияи оила, таҳти васоят ё ба муассисаи кӯдакони ятим ё бепарастор эҳтиёҷ доранд

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1335)

Барои аз тарафи роҳбари муассиса, ки дар он кӯдакони бепарастор қарор доранд ё аз тарафи шахси мансабдори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ё мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот риоя накардани тартиб ва мӯҳлати пешниҳод намудани маълумот дар бораи кӯдаконе, ки барои фаро гирифтан ба тарбияи оила (фарзандхонӣ), таҳти васоят (парасторӣ) ё ба муассисаи кӯдакони ятим ё бепарастор эҳтиёҷ доранд, ҳамчунин қасдан пешниҳод намудани маълумоти нодуруст дар бораи чунин кӯдакон (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1335, аз 2.01.2018 № 1477),

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 93. Кирдорҳои ғайриқонунӣ ҳангоми фарзандхондӣ, таҳти васоят (парасторӣ) ё ба оилаи (мураббии) парастор супоридани кӯдак

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1335)

Барои содир намудани кирдорҳои ғайриқонунӣ ҳангоми фарзандхондӣ, таҳти васоят (парасторӣ) ё ба оилаи (мураббии) парастор супоридани кӯдак (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1335),-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 93(1). Риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи пешгирии зӯроварӣ дар оила

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 938)

Барои риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи пешгирии зӯроварӣ дар оила, яъне содир намудани кирдори қасдонаи дорои хусусияти ҷисмонӣ, рӯҳӣ ё иқтисодӣ ё таҳдиди содир намудани онҳо дар муносибатҳои оилавӣ, агар ин кирдор боиси поймол шудани ҳуқуқ ва озодиҳои аъзои оила гардад, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 938, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 93(2). Риоя накардани талаботи амрномаи муҳофизатӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 938)

Барои риоя накардани талаботи амрномаи муҳофизатӣ,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз панҷ то понздаҳ шабонарӯз таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 938, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 94. Риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи меҳнат

1. Барои риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи меҳнат, аз ҷумла:

- беасос қатъ кардани шартномаи меҳнатӣ бо корманд;

- бе бастани шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ ба кор қабул намудан ва ё риоя накардани синну соли муқарраршудаи қабул ба кор;

- яктарафа даст кашидани корфармо аз гуфтушуниди коллективӣ;

- беасос надодани рухсатии меҳнатӣ ба кормандон, инчунин таъмин накардани дигар кафолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи меҳнат пешбинӣ намудааст,

2. Барои баъди таъини ҷазои маъмурӣ дар давоми як сол такроран содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурии дар қисми якуми ҳамин модда зикргардида (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 95. Беасос ба кор қабул накардан

1. Барои аз тарафи шахси мансабдор беасос ба кор қабул накардани шахс, ки ба корхона, муассиса ва ташкилот, сарфи назар аз шаклҳои моликият ва тарзи ташкилию ҳуқуқӣ, аз тарафи хадамоти шуғли аҳолӣ аз ҳисоби квотаи тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида фиристода шудааст, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи шахси мансабдор беасос ба кор қабул накардани шахс, ки аз озмуни ишғоли ҷойҳои холӣ гузаштааст ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 96. Дидаю дониста ба кор қабул кардани шаҳрвандоне, ки аз тарафи мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар кофтуков қарор доранд

Барои дидаю дониста ба кор қабул кардани шаҳрвандоне, ки аз тарафи мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар кофтуков қарор доранд,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 97. Ба кор қабул намудани шахсони доғи судӣ дошта ба мансабҳое, ки қонунгузорӣ манъ кардааст

Барои ба кор қабул намудани шахсони доғи судӣ дошта ба мансабҳое, ки қонунгузорӣ манъ кардааст,

Моддаи 98. Ғайриқонунӣ аз кор озод намудани корманд (хизматчӣ)

Барои аз тарафи шахси мансабдор ғайриқонунӣ аз кор озод намудани корманд (хизматчӣ),

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 99. Саркашӣ кардан аз иштирок дар гуфтушуниде, ки ба бастани шартнома (созишнома)-и коллективӣ ё риоя накардани мӯҳлати муқарраршудаи бастани он вобаста аст

Барои саркашӣ кардани корфармо ё намояндаи ӯ аз иштирок дар гуфтушуниди бастани шартнома (созишнома)-и коллективӣ, тағйир додан ё ворид намудани илова ба он, ба шарте, ки ҳатман бастани он дар қонун пешбинӣ шуда бошад ё риоя накардани мӯҳлати муқаррарнамудаи қонун оид ба гуфтушунид, инчунин таъмин накардани кори комиссия оид ба бастани шартномаи (созишномаи) коллективӣ дар мӯҳлатҳои муқаррарнамудаи тарафҳо,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 100. Пешниҳод накардани маълумоти зарурӣ барои доир намудани гуфтушуниди коллективӣ ва амалӣ кардани назорати риояи шартнома (созишнома)-и коллективӣ

Барои аз тарафи корфармо ё намояндаи ӯ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонун пешниҳод накардани маълумоти зарурӣ барои анҷом додани гуфтушуниди коллективӣ ва амалӣ намудани назорати риояи шартнома (созишнома)-и коллективӣ,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 101. Беасос саркашӣ кардан аз бастани шартнома (созишнома)-и коллективӣ

Барои беасос саркашӣ кардани корфармо ё намояндаи ӯ аз бастани шартномаи (созишномаи) коллективии муқаррарнамудаи қонун,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 102. Риоя ё иҷро накардани ӯҳдадориҳои шартнома (созишнома)-и коллективӣ

Барои аз тарафи корфармо ва ё намояндаи ӯ риоя ё иҷро накардани ӯҳдадориҳои шартнома (созишнома)-и коллективӣ,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 103. Саркашӣ кардан аз қабули талаботи кормандон ва аз иштирок дар созишҳои оштӣ

Барои саркашӣ кардани корфармо ё намояндаи ӯ аз қабули талаботи кормандон ва аз иштирок дар созишҳои оштӣ, надодани бино барои баргузории маҷлиси (конференсияи) кормандон бо мақсади пешниҳоди талабот ё монеъ шудан ба баргузории чунин маҷлис (конференсия),

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 104. Иҷро накардани созишнома

Барои аз тарафи корфармо ё намояндаи ӯ иҷро накардани ӯҳдадории созишномае, ки дар натиҷаи созиши оштӣ ба даст омадааст,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 105. Аз кор озод кардани кормандон бо сабаби баҳси коллективии меҳнатӣ ё эълон намудани корпартоӣ

Барои аз тарафи корфармо аз кор озод кардани кормандон бо сабаби баҳси коллективии меҳнатӣ ё эълон намудани корпартоӣ,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 106. Риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи маҷлисҳо, гирдиҳамойиҳо, намоишҳо ва роҳпаймойиҳои осоишта

Барои монеъ шудан ба ташкил ва баргузории маҷлисҳо, гирдиҳамойиҳо, намоишҳо ва роҳпаймойиҳои осоишта, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор мегарданд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 107. Маҷбур намудан ба иштирок кардан ё иштирок накардан дар корпартоӣ

Барои маҷбур намудан ҷиҳати иштирок кардан ё иштирок накардан дар корпартоӣ бо роҳи зӯрӣ ё таҳдиди истифодаи зӯрӣ ё бо истифодаи ҳолати вобастагии шахс,

Моддаи 108. Риоя накардани ҳуқуқи маъюбон ҳангоми ба кор қабул кардан

1. Барои аз тарафи корфармо дар доираи квотаи муқарраршуда ба кор қабул накардани маъюбони гурӯҳҳои дуюм ва сеюм,

2. Барои беасос ба сифати шахси бекор ба қайд нагирифтани маъюб,

Моддаи 109. Пинҳон доштани ҳолати суғуртавӣ

Барои аз тарафи суғуртакунанда пинҳон доштани ҳолати суғуртавӣ ҳангоми суғуртаи ҳатмии иҷтимоӣ (давлатӣ ё шахсӣ) аз ҳолатҳои фалокатовар дар истеҳсолот ва бемориҳои касбӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 7. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ВОБАСТА БА ҲИФЗИ САЛОМАТӢ, ВАЗЪИ САНИТАРИЮ ЭПИДЕМИОЛОГИИ АҲОЛӢ ВА АХЛОҚИ ҶОМЕА

Моддаи 110. Риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи ҳифзи саломатии аҳолӣ

Барои аз тарафи шахси мансабдор риоя накардани меъёр ва қоидаҳои ҳифзи саломатии аҳолӣ, ки тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи саломатӣ муқаррар шудаанд,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 110(1). Риоя накардани тартиби додани варақаи корношоямии муваққатӣ дар муассисаҳои табобатию профилактикӣ

(Қонуни ҶТ аз 22.06.2023 № 1971)

1. Барои аз ҷониби корманди тиббии муассисаҳои табобатию профилактикӣ риоя накардани тартиби додани варақаи корношоямии муваққатӣ дар ин муассисаҳо, ки боиси беасос пардохт кардани маблағҳои буҷетӣ гардидааст, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз понздаҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 22.06.2023 № 1971, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 111. Риоя накардани қоидаҳои нигоҳдорӣ ва истифодаи босамари хуни донорӣ, ҷузъҳои он ва давоҳои аз он тайёр кардашуда

Барои риоя накардани қоидаҳои нигоҳдорӣ ва истифодаи босамари хуни донорӣ, ҷузъҳои он ва давоҳои аз он тайёр кардашуда,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 112. Риоя накардани қоидаю меъёрҳои санитарию гигиенӣ ва санитарию эпидемиологӣ

1. Барои риоя накардани қоидаю меъёрҳои санитарию гигиенӣ ва санитарию эпидемиологӣ, инчунин иҷро накардани чорабиниҳои санитарию гигиенӣ ва зиддиэпидемӣ (ба ғайр аз қоидаю меъёрҳои вобаста ба ҳифзи ҳавои атмосфера),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз понздаҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз бист то бисту панҷ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Ҳамин кирдорҳо, агар дар шароити пайдоиш ва паҳншавии беморие, ки барои инсон хавфнок аст, ё ин ки ҳангоми амалигардонии чорабиниҳои маҳдудкунандаи карантинӣ дар ҳудуди дахлдор, ё ин ки дар муҳлати муқарраршуда иҷро накардани амрнома (қарор) ё талаботи мақоме (шахсони мансабдоре), ки назорати давлатии санитарию эпидемиологиро вобаста ба гузаронидани чорабиниҳои санитарию зиддиэпидемикӣ (профилактикӣ) ба амал мебарорад, содир гардида бошанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то дувоздаҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз бист то сӣ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз чил то шаст, ба шахсони мансабдор аз шаст то ҳаштод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад. Барои баъди таъини ҷазои маъмурӣ дар давоми як сол такроран содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1698, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои баъди таъини ҷазои маъмурӣ дар давоми як сол такроран содир намудани кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои 1 ё 2 ҳамин модда,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз сӣ то чил, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз шаст то ҳаштод, ба шахсони мансабдор аз ҳаштод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1698, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 113. Риоя накардани қоидаҳои мубориза бо эпидемия ва дигар бемориҳои сирояткунанда

(Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1698)

1. Барои дар шароити пайдоиш ва паҳншавии беморие, ки барои инсон хавфнок аст, ё ин ки ҳангоми амалигардонии чорабиниҳои маҳдудкунандаи карантинӣ дар ҷойҳои ҷамъиятӣ, бар хилофи талаботи махсуси мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ бе ниқоб қарор доштан,

ба андозаи аз ду то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1698, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои риоя накардани қоидаҳои ҳатмӣ, ки бо мақсади пешгирии ба миён омадан ё паҳн шудани бемориҳои карантинӣ ва дигар бемориҳои сирояткунандаи барои инсон хавфнок муқаррар шудааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 114. Риоя накардани талаботи санитарию эпидемиологӣ ҳангоми истифодаи биноҳои истиқоматию ҷамъиятӣ, иморат ва иншоот

Барои риоя накардани талаботи санитарию эпидемиологӣ ҳангоми истифодаи биноҳои истиқоматию ҷамъиятӣ, иморат ва иншоот,

Моддаи 115. Риоя накардани қоидаҳои санитарию гигиенӣ ва санитарию эпидемиологӣ дар нақлиёт

1. Барои риоя накардани қоидаҳои санитарию эпидемиологӣ ва меъёрҳои муқарраршудаи санитарию гигиенӣ дар нақлиёти автомобилӣ, роҳи оҳан ва обӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои риоя накардани қоидаҳои санитарию эпидемиологӣ ва меъёрҳои муқарраршудаи санитарию гигиенӣ дар ҳавопаймо (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз чил то шаст ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 116. Риоя накардани талаботи санитарию эпидемиологӣ нисбати оби нӯшокӣ

Барои риоя накардани талаботи санитарию эпидемиологӣ нисбати оби нӯшокӣ ва таъмини аҳолӣ бо оби нӯшокӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз сӣ то чил, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз шаст то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 117. Риоя накардани талаботи санитарию эпидемиологӣ дар корхонаҳои хӯроки умумӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631)

Барои риоя накардани талаботи санитарию эпидемиологӣ дар корхонаҳои хӯроки умумӣ, аз ҷумла ҳангоми тайёр намудани хӯрок ва нӯшокиҳо, тартиби нигоҳдорӣ ва фурӯши онҳо ба аҳолӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 118. Риоя накардани талаботи санитарию эпидемиологӣ нисбати шароити таълиму тарбия

Барои риоя накардани талаботи санитарию эпидемиологӣ нисбати шароити таълиму тарбия, воситаҳои техникӣ, аз ҷумла аудиовизуалӣ, технологияи иттилоотӣ (компютер), мебели таълимӣ, инчунин китобҳои дарсӣ ва дигар маводи чопӣ,

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 119. Аз муоинаи ҳатмии тиббӣ ва муолиҷаи профилактикӣ саркашӣ кардани шахсони гирифтори бемориҳои сирояткунанда, вируси норасоии масунияти одам

Барои саркашӣ кардан аз муоинаи ҳатмии тиббӣ ва муолиҷаи профилактикии вируси норасоии масунияти одам ва дигар бемориҳои сирояткунанда сарфи назар аз огоҳии мақомоти тиббӣ,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 120. Пинҳон доштани манбаи сирояти вируси норасоии масунияти одам, бемориҳои сирояткунанда ва алоқаҳое, ки хавфи сироятро ба вуҷуд меоранд

Аз тарафи шахси мубталои бемориҳои вируси норасоии масунияти одам, бемориҳои сирояткунанда, инчунин шахсони бо ӯ алоқадошта пинҳон доштани манбаи сироят, ки хавфи ба ин беморӣ сироят карданро ба вуҷуд меорад,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 121. Риоя накардани қоидаҳои муомилот бо доруворӣ ва иловаҳои хӯрокворӣ

1. Барои ғайриқонунӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудани доруворӣ ва иловаҳои хӯрокворӣ, истеҳсол кардан, ба муомилот баровардани онҳо, истифода бурдани доруворӣ ва иловаҳои хӯроквории бесифат, қалбакӣ (сохта) ва ё ба талаботи стандартҳои муқарраршуда номувофиқ, инчунин мӯҳлати истифодаашон гузашта ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷоҳ то сад, ба шахсони мансабдор аз як саду панҷоҳ то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1561, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз сад то дусад, ба шахсони мансабдор аз сесад то панҷсад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтсад то ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1561, аз 20.06.2024 № 2051).

Эзоҳ: Маводи доруворӣ ва молҳои тиббӣ, ки ғайриқонунӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мегарданд ва ба стандартҳои муқарраршуда ҷавобгӯ мебошанд, танҳо бо қарори суд мавриди истифода қарор дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631).

Моддаи 122. Ғайриқонунӣ машғул шудан ба фаъолияти дорусозӣ ва тибби халқӣ

1. Барои машғул шудан ба фаъолияти хусусии дорусозӣ аз тарафи шахсе, ки барои чунин намуди фаъолият иҷозатнома надорад,

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои машғул шудан ба тибби халқӣ ва риоя накардани тартиби муқаррарнамудаи қонун дар ин фаъолият,

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 123. Риоя накардани тартиби муқарраршудаи хизматрасонии муздноки тиббӣ дар муассисаҳои тиббии давлатӣ

Барои риоя накардани тартиби муқарраршудаи хизматрасонии муздноки тиббӣ дар муассисаҳои тиббии давлатӣ, қасдан баланд намудани нархи хизматрасонии муздноки тиббӣ ё дидаю дониста расонидани кӯмаки муздноки тиббӣ ба шахсе, ки ба хизматрасонии ройгони тиббӣ ҳуқуқ дорад,

ба шахси масъул ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 124. Риоя накардани қоидаҳо, меъёрҳо ва дастурҳои бехатарии радиатсионӣ

Барои риоя накардани қоидаҳо, меъёрҳо ва дастурҳои муқарраршудаи бехатарии радиатсионӣ,

ба андозаи аз бист то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 125. Риоя накардани қоидаҳо, меъёрҳо ва дастурҳои бехатарии электромагнитӣ

Барои риоя накардани қоидаҳо, меъёрҳо ва дастурҳои бехатарии электромагнитӣ,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 126. Ба фурӯш баровардани маҳсулоти бесифати хӯрокворӣ

Барои ба фурӯш баровардани маҳсулоти бесифати хӯрокворӣ, ки дар таркиби онҳо ба андозаи зиёд моддаҳои кимиёӣ, заҳрдор, кансерогенӣ ва омехтаи биологӣ доранд, аз ҷумла маҳсулоти дар хона тайёршуда, мӯҳлати истеъмоли онҳо гузаштааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз чил то шаст ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 127. Киштукор ва парвариши ғайриқонунии растаниҳои нашъадор

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631)

Барои киштукор ва парвариши ғайриқонунии растаниҳои нашъадор, яъне кишт ё нигоҳубини ғайриқонунии растаниҳое, ки кишташон манъ мебошад ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 128. Ғайриқонунӣ истеҳсол ва тайёр кардан, коркард, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, интиқол ё фиристодани воситаи нашъадор, моддаҳои психотропӣ, ҳаммонанди (аналоги) онҳо ва ё прекурсорҳои онҳо

(Қонуни ҶТ аз 19.05.2009 № 513, аз 19.07.2019 № 1631, аз 23.12.2021 № 1813)

1. Барои ғайриқонунӣ истеҳсол ва тайёр кардан, коркард, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, интиқол ё фиристодани воситаи нашъадор, моддаҳои психотропӣ, ҳаммонанди (аналоги) онҳо ва ё прекурсорҳои онҳо бе мақсади фурӯхтан ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни аз 19.05.2009 № 513, аз 19.07.2019 № 1631, аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то сӣ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз сӣ то чил, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои бо мақсади фурӯхтан содир намудани кирдори дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда, ҳамчунин фурӯши ғайриқонунии онҳо ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 129. Ҷалби ноболиғон ба истеъмоли машрубот ё моддаҳои мадҳушкунанда

1. Барои ҷалби ноболиғон ба истеъмоли машрубот ё моддаҳои мадҳушкунанда, аз ҷумла воситаи нашъадор, моддаҳои психотропӣ ё прекурсорҳои онҳо ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои содир намудани ҳамин кирдорҳо аз тарафи падару модар ё дигар намояндаҳои қонунии ноболиғон, инчунин шахсоне, ки ба зиммаи онҳо вазифаи таълиму тарбия ва табобати онҳо вогузор шудааст,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 130. Машғул шудан ба фоҳишагӣ

1. Барои машғул шудан ба фоҳишагӣ,

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисми 1 ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ шабонарӯз таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1234, аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 131. Тарғиби воситаи нашъадор, моддаҳои психотропӣ, ҳаммонанди (аналоги) онҳо ё прекурсорҳои онҳо

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 23.12.2021 № 1813)

Барои тарғиби воситаи нашъадор, моддаҳои психотропӣ, ҳаммонанди (аналоги) онҳо ё прекурсорҳои онҳо (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 23.12.2021 № 1813),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз панҷоҳ то ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 132. Истеҳсол ё муомилоти спирти этилӣ, маҳсулоти алкоголӣ ё дар таркибаш спиртдошта, ки ба талаботи стандарти давлатӣ мувофиқат намекунад

Барои истеҳсол ё муомилоти спирти этилӣ, маҳсулоти алкоголӣ ё дар таркибаш спиртдошта, ки ба талаботи стандарти давлатӣ мувофиқат намекунад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз чил то шаст, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз шаст то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 8. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ҲИФЗИ МЕҲНАТ ВА ҲИФЗИ ИҶТИМОИИ АҲОЛӢ

Моддаи 133. Риоя накардани қоидаҳои ҳифзи меҳнат ва техникаи бехатарӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои ҳифзи меҳнат ва техникаи бехатарӣ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то си нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 134. Саривақт напардохтани музди меҳнат, нафақа, идрорпулӣ, кӯмакпулӣ, ҷубронпулӣ ва дигар пардохтҳои иҷтимоӣ

1. Барои саривақт напардохтани музди меҳнат, нафақа, идрорпулӣ, кӯмакпулӣ, ҷубронпулӣ ва дигар пардохтҳои иҷтимоӣ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони масъул ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои баъди таъини ҷазои маъмурӣ дар давоми як сол такроран содир намудани кирдоре, ки дар қисми якуми ҳамин модда пешбинӣ шудааст (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони масъул ба андозаи аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 135. Аз тарафи корфармо риоя накардани қонунгузорӣ оид ба ҳифзи меҳнат

Барои аз тарафи корфармо риоя накардани қонунгузорӣ оид ба ҳифзи меҳнат, яъне иҷро накардан ё ба таври номатлуб иҷро кардани ӯҳдадорӣ, ки ба ташкил намудани шароити мусоиду бехатари кор, ҷорӣ намудани воситаҳо ва технологияи таъминкунандаи меъёрҳои санитарию гигиенӣ ва талаботи стандартҳо оид ба ҳифзи меҳнат вобаста аст, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 136. Напардохтани маблағи суғурта ё ёрдампулӣ ба шахсони дар истеҳсолот ҷабрдида

Барои аз тарафи корфармо напардохтани маблағи муқарраршудаи суғурта ё ёрдампулӣ ба шахсони дар истеҳсолот ҷабрдида,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 137. Гум кардан, саривақт ба қайд нагирифтан ё аз нав ба қайд нагирифтани шаҳодатномаи шахси гуреза

1. Барои гум кардани шаҳодатномаи шахси гуреза,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се ва ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои саривақт ба қайд нагирифтан ва ё аз нав ба қайд нагирифтани шаҳодатномаи шахси гуреза,

Моддаи 138. Ғайриқонунӣ ба кор ҷалб намудан, ба кор таъмин кардани шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хориҷа ва ё шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Барои ғайриқонунӣ ба кор ҷалб намудан ё ба кор таъмин кардани шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хориҷа,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ, ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ғайриқонунӣ ба кор ҷалб намудан ё ба кор гирифтани шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ, ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусаду панҷоҳ то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои бе иҷозати махсус дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба фаъолияти меҳнатӣ машғул шудани шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 139. Иҷро накардани амрномаи мақомоти давлатӣ оид ба назорати риояи қонунгузорӣ дар бораи меҳнат

Барои аз тарафи корфармо дар мӯҳлати муқарраршуда иҷро накардани амрнома ва дастури мақомоти давлатӣ оид ба назорати риояи қонунгузорӣ дар бораи меҳнат, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудааст,

Моддаи 140. Дидаю дониста додани маълумоти нодуруст ҳангоми таъин намудани кӯмакпулии иҷтимоии давлатӣ

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051)

1. Барои аз тарафи шахси ваколатдор ба шаҳрвандон дидаю дониста додани маълумоти бардурӯғе, ки боиси нодуруст таъин намудани кӯмакпулии иҷтимоии давлатӣ гардидааст, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз си то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи шаҳрванд дидаю дониста пешниҳод намудани маълумоти бардурӯғ дар мавриди муроҷиат барои таъини кӯмакпулии иҷтимоии давлатӣ, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 9. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ИСТИФОДАИ ЗАМИН

Моддаи 141. Риоя накардани ҳуқуқи моликияти давлатӣ ба замин

Барои худсарона истифода бурдан ва ё аз они худ кардани қитъаҳои замин, ки аз ин ҳуқуқи давлат ба замин халалдор мешавад, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 142. Риоя накардани тартиби ҳифз ва истифодаи замин

Барои риоя накардани тартиби ҳифз ва истифодаи замин, яъне иҷро накардани чорабиниҳои ҳатмӣ вобаста ба бехдошти замин ва ҳифзи он аз бодлесшавию обшустагӣ, хароб намудани замини кишт, нобуд кардани қабати ҳосилхези хок ё пешгирӣ накардани дигар омилҳое, ки таркиби хокро бад мекунанд, инчунин истифода намудани замин бо усуле, ки боиси вайроншавии хок ва ҳолати экологии замин мегардад,

Моддаи 143. Истифодаи ғайримақсадноки замин

Барои истифодаи ғайримақсадноки замин,

Моддаи 144. Риоя накардани талаботи низоми истифодаи замин

Барои риоя накардани талаботи низоми истифодаи заминҳои таъйиноти ҳифзи табиат, солимгардонӣ, табиию мамнӯъгоҳӣ ва дигар заминҳое, ки таъйиноти махсуси истифода мебошанд, заминҳое, ки таҳти таъсири заҳролудшавии радиоактивӣ қарор гирифтаанд, инчунин бад кардани ҳолати экологии қитъаи замине, ки ба истифода дода шуда, дар ҳудуди муайян қарор дорад,

Моддаи 145. Лоиҳакашӣ, ҷойгир намудан, сохтан ва ба истифода додани объектҳое, ки ба ҳолати замин таъсири манфӣ мерасонанд

Барои лоиҳакашӣ, ҷойгир намудан, сохтан ва ба истифода додани объектҳое, ки ба ҳолати замин таъсири манфӣ мерасонанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 146. Напардохтани маблағи андози замин

Барои напардохтани маблағи андози замин,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 147. Ифлос кардани замин

Барои бо моддаҳои кимиёиву радиоактивӣ, партовҳои истеҳсолӣ ва обҳои партов, организмҳои бактериологию паразитӣ ва зараррасон ифлос кардани замин ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 148. Истифодаи замин бе ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ҳуқуқи истифодаи он

Барои истифодаи замин бе ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ҳуқуқи истифодаи он,

Моддаи 149. Риоя накардани тартиби ба истифода додани замин

Барои риоя накардани тартиби ба истифода додани замин,

ба шахсони воқеи ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 150. Пинҳон доштани маълумот оид ба мавҷудияти захираи махсуси замин

Барои пинҳон доштани маълумот оид ба мавҷудияти захираи махсуси замин,

Моддаи 151. Худсарона иваз кардани қитъаҳои замин

Барои худсарона иваз кардани қитъаҳои замин,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 152. Риоя накардани тартиби муқарраршудаи аз як намуд ба намуди дигар гузаронидани замин

Барои риоя накардани тартиби муқарраршудаи аз як намуд ба намуди дигар гузаронидани замин,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 153. Қабул намудани қарори ғайриқонунӣ дар бораи ҷудо намудани қитъаи замин ва истифодаи он

Барои қабул намудани қарори ғайриқонунӣ дар бораи ҷудо намудани қитъаи замин ва истифодаи он ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 154. Таҳрифи маълумоти кадастри замин

Барои таҳрифи маълумоти кадастри замин, аз ҷумла бақайдгирӣ, баҳисобгирӣ ва баҳодиҳии замин аз тарафи шахсони мансабдор ё шахсони масъул, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 155. Пешниҳод накардан ё пешниҳоди маълумоти бардурӯғ дар бораи ҳолат ва истифодаи замин

Барои пешниҳод накардан ва ё пешниҳоди маълумоти бардурӯғ дар бораи ҳолат ва истифодаи замин аз тарафи истифодабарандагони замин,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 156. Бе сабабҳои узрнок истифода набурдани қитъаи замин

1. Барои бе сабабҳои узрнок дар давоми ду сол истифода набурдани қитъаи замине, ки барои истифодаи кишоварзӣ ва хоҷагии ҷангал дода шудааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои бе сабабҳои узрнок дар давоми се сол истифода набурдани қитъаи замине, ки барои таъйиноти ғайрикишоварзӣ ва ғайрихоҷагии ҷангал дода шудааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои дар давоми як сол истифода набурдани қитъаи замини наздиҳавлигӣ ва боғдорию полезии коллективӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то чор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 157. Риоя накардани мӯҳлати супоридани заминҳои хокгардоннашуда ва заминҳои аз нав азхудкардашуда бар ивази заминҳое, ки ҷудо карда шудаанд

Барои риоя накардани мӯҳлати супоридани заминҳои хокгардоннашуда (култиватсиянашуда) ва заминҳои аз нав азхудкардашуда бар ивази заминҳое, ки ҷудо карда шудаанд,

Моддаи 158. Риоя накардани муҳлати баргардонидани замини муваққатан ишғолшуда ё мувофиқи таъйинот омода накардани он барои истифода

Барои риоя накардани мӯҳлати баргардонидани замини муваққатан ишғолшуда, иҷро накардани ӯҳдадории омода кардани замин барои истифода мувофиқи таъйинот ва риоя накардани мӯҳлати корам намудани қитъаи замин,

Моддаи 159. Нобуд кардани ишораҳои муқарраршудаи марзӣ ва дигар аломатҳои маълумотӣ ё расонидани зарар ба онҳо

Барои нобуд кардани ишораҳои марзии замин ва дигар аломатҳои муқарраршудаи маълумотию марзии истифодаи замин ё расонидани зарар ба онҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 160. Монеъ шудан барои ба расмият даровардани ҳуҷҷатҳои ҷудо кардани қитъаи замин ва истифодаи он

Барои монеъ шудан ҷиҳати ба расмият даровардани ҳуҷҷатҳои ҷудо кардани қитъаи замин ва истифодаи он,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 161. Монеъ шудан ба анҷом додани барӯйхатгирии қитъаи замин

Барои монеъ шудан ба анҷом додани барӯйхатгирии қитъаи замин,

Моддаи 162. Саркашӣ аз иҷрои дастур

Барои саркашӣ кардан аз иҷрои дастур, саривақт иҷро накардани он ё дигар санади марбут ба бартараф намудани камбудиҳое, ки ба масъалаҳои истифодаи қитъаи замин вобастаанд,

Моддаи 163. Саркашӣ аз бақайдгирии қитъаи замин

Барои саркашӣ аз бақайдгирии қитъаи замин дар мӯҳлати муқаррарнамудаи қонун,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 164. Ҷуброн накардани зарари истифодабарандагони замин ва талафоти маҳсулоти кишоварзӣ

Барои ҷуброн накардани зарари истифодабарандагони замин ва талафоти маҳсулоти кишоварзӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 10. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ИСТИФОДАИ САРВАТҲОИ ЗЕРИЗАМИНӢ

Моддаи 165. Риоя накардани ҳуқуқи моликияти давлатӣ ба сарватҳои зеризаминӣ

Барои худсарона истифода кардани сарватҳои зеризаминӣ, ошкоро ё пинҳонӣ аҳд бастан, ки ҳуқуқи давлатро ба сарватҳои зеризаминӣ вайрон ё халалдор мекунад ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 166. Риоя накардани тартиби муҳофизат ва истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

1. Барои худсарона сохтани иморатҳо дар қитъаҳои дорои канданиҳои фоиданок, коркарди конҳои канданиҳои фоиданок бе ризоияти мақомоти ҳифзи табиат, риоя накардани қоидаҳои муҳофизати сарватҳои зеризаминӣ ва муҳити табиӣ, бино ва иншоот аз таъсири зарарноки корҳое, ки бо истифодаи сарватҳои зеризаминӣ, нобуд ё вайрон кардани чоҳҳои таҳти низоми мушоҳидаи обҳои зеризаминӣ, инчунин нишонаю аломатҳои маркшейдерӣ ва геодезӣ марбутанд ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад ё фаъолият оид ба истифодаи сарватҳои зеризаминӣ то се моҳ боздошта мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои риоя накардани қоидаҳои истифодаи интихобии қитъаҳои сермаъдани конҳо, ки боиси талафоти исрофкоронаи захираҳои мавзунии канданиҳои фоиданок, талафоти аз меъёр зиёд ва омехташавии аз ҳад афзуни канданиҳои фоиданок дар вақти истихроҷ, вайрон шудани конҳо ва дигар ҳодисаҳои риоя накардани қоидаҳои истифодаи оқилонаи захираи онҳо мегардад, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад ё фаъолияти истифодаи сарватҳои зеризаминӣ то се моҳ боздошта мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои гум кардани ҳуҷҷатҳои маркшейдерӣ, иҷро накардани талаботи таъминкунандаи бехатарии аҳолӣ аз истифодаи конҳо ва чоҳҳои кандашудаи барҳамхуранда ва муваққатан басташаванда, инчунин иҷро накардани талаботи ҳифзи конҳо ва чоҳҳои пармашуда дар вақти муваққатан басташавии онҳо,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 167. Риоя накардани нигоҳдории обҳои зеризаминӣ ҳангоми истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Барои риоя накардани талаботи бе сабаб нигоҳдории обҳои зеризаминӣ ҳангоми истифодаи сарватҳои зеризаминӣ, яъне кам ё ифлос намудани обҳои зеризаминӣ, аз ҷумла обҳои гарми маъданӣ ва табобатӣ, ғайримақсаднок истифода бурдани об, нест кардан, расонидани зарар ё ҳангоми истифодаи сарватҳои зеризаминӣ таъмин накардани ҳифзи чоҳҳои гидрогеологие, ки барои истифодаи минбаъда коршоям мебошанд,

Моддаи 168. Риоя накардани қоидаҳо ва талаботи иҷрои кор оид ба омӯзиши геологии сарватҳои зеризаминӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳо ва талаботи иҷрои кор оид ба омӯзиши геологии сарватҳои зеризаминӣ, ки боиси нодуруст муайян кардани миқдори захираҳои кашфшудаи канданиҳои фоиданок ё шароити сохтмону истифодаи корхонаҳои истеҳсоли маъдан ва иншооти зеризаминии ба истихроҷи канданиҳои фоиданок вобастанабуда гардидаанд, гум кардани ҳуҷҷатҳои геологӣ, нусхаи намунаҳои канданихои фоиданок, ки барои омӯзиши минбаъдаи геологии маъдан ва ба кор андохтани конҳо заруранд,

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдоре, ки дар қисми якуми ҳамин модда нишон дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 169. Риоя накардани технологияи истихроҷ ва коркарди ашёи хоми маъданӣ

1. Барои аз меъёри технологӣ кам ё барзиёд истихроҷ намудани захираҳои канданиҳои фоиданок, нигоҳ доштани маъдани истихроҷшуда дар худи чоҳ, истифодаи усули истихроҷи канданиҳои фоиданок, ки хосият ва сифати табиии онро паст менамояд,

2. Барои иҷро накардани лоиҳаҳои муваққатан хобондан ва барҳам додани корхонаи истихроҷи канданиҳои фоиданок, наандешидани тадбирҳои нарм кардани қисми болоии замин, ки дар натиҷаи корҳои геологию кӯҳкорӣ вайрон шудаанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои риоя накардани технологияи истихроҷ ва коркарди маъдан, ки ба шароити табиии ҷойгиршавии захираҳо дар қаъри замин ва тавсифоти сифатии канданиҳои фоиданок мувофиқат намекунад,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 170. Риоя накардани қоидаҳои ҳисоб ва таъминоти геологию маркшейдерӣ ҳангоми азхудкунии сарватҳои зеризаминӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои таъминоти гидрогеологӣ, геологӣ ва маркшейдерӣ ҳангоми коркарди конҳои канданиҳои фоиданок, обҳои зеризаминӣ ва истифодаи сарватҳои зеризаминӣ барои мақсадҳои дигар, нобуд ё вайрон кардани ишораҳои маркшейдерӣ ва геодезӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то панҷ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои риоя накардани қоидаҳои ҳисоб ва таъминоти геологию маркшейдерӣ ҳангоми азхудкунии сарватҳои зеризаминӣ, ҳолат ва ҳаракати захираҳо, талафот ва камшавӣ, қоидаҳои пешбурди ҳисоб ва муайян намудани сифати обҳои партови сатҳи обу замин, ба мақомоти ваколатдори геология ва захираҳои маъданӣ пешниҳод накардани ҳисобот оид ба захираҳои канданиҳои фоиданоки кашфгардида ва захираҳои истихроҷшуда,

Моддаи 171. Худсарона ҷамъоварӣ кардан ё фурӯхтани мӯмиё ва ашёи маъдании мӯмиёдор

1. Барои худсарона ҷамъоварӣ намудани мӯмиё, инчунин ашёи маъдании мӯмиёдор,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои фурӯхтани мӯмиё ва ашёи маъдании мӯмиёдор дар сурати риоя накардани қоидаҳои муқарраргардида,

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 172. Саркашӣ намудан аз иҷрои амрномаи мақомоти назорати давлатии бехатарии корҳо дар саноат ва соҳаи кӯҳкорӣ

Барои саркашӣ намудан аз иҷрои амрномаи мақомоти назорати давлатии бехатарии корҳо дар саноат ва соҳаи кӯҳкорӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чорсад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад ё фаъолияти онҳо ба мӯҳлати то се моҳ боздошта мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 11. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ИСТИФОДАИ ЗАХИРАҲОИ ОБ

Моддаи 173. Вайрон кардани ҳуқуқи моликияти давлатӣ ба захираҳои об

Барои худсарона тасарруф кардани объектҳои об ва иншооти хоҷагии об, худсарона истифода кардан ва тақсим намудани об, ба каси дигар додани ҳуқуқи истифодаи об, инчунин содир намудани дигар аҳдҳо, ки ҳуқуқи моликияти давлатиро ба захираҳои об вайрон мекунанд,

Моддаи 174. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи об

Барои аз меъёри муқарраршуда зиёд сарф кардани об, худсарона истифода бурдани об ва худсарона анҷом додани корҳои гидротехникӣ, ғайримақсаднок истифода бурдани об, риоя накардани қоидаҳои ҳисоби миқдори оби аз объектҳои об гирифташаванда ва ба объектҳои об ҷоришаванда, риоя накардани назорати сифати оби партов, ба об партофтани маводи ифлоскунанда, инчунин сохтани иншооти обгирӣ дар манбаъҳои обҳои рӯизаминӣ бе иншооту таҷҳизоти ҳифзи моҳиҳо, рад кардани пешниҳоди маълумоти саҳеҳ ва саривақтӣ ё пешниҳод намудани маълумоти нодуруст дар бораи ҳолати истифодаи захираҳои об,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 175. Расонидани зарар ба иншооту воситаҳои хоҷагии об, риоя накардани қоидаҳои истифодаи онҳо

1. Барои расонидани зарар ба иншооту воситаҳои хочагии об,

2. Барои риоя накардани қоидаҳои истифодаи иншооту воситаҳои хоҷагии об,

Моддаи 176. Ғайриқонунӣ истифода бурдани заминҳои захираи давлатии об ва минтақаҳои ҳифзи онҳо

Барои ғайриқонунӣ истифода бурдани заминҳои захираи давлатии об ва минтақаҳои ҳифзи онҳо ба ғайр аз объектҳои обии табиӣ,

Моддаи 177. Бо партовҳои маишӣ ифлос кардани чашмаҳо ва дигар манбаъҳои об, ки дар заминҳои захираи давлатии об воқеанд

Барои бо пасмонда ва партовҳои маишӣ ифлос кардани чашмаҳо ва дигар манбаъҳои об, ки дар заминҳои захираи давлатии об воқеанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то панҷ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 178. Риоя накардани қоида ва меъёрҳои ҳифзи захираи об

1. Барои риоя накардани қоида ва меъёрҳои муқарраршудаи ҳифзи захираи об, тартиби баҳисобгирии миқдор ва сифати тақсимот, инчунин тақсимоти об бе риояи қоида ва меъёрҳои муқарраргардида,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ба истифода додани корхона, объектҳои коммуналӣ ва ғайра бе сохтани иншооту таҷҳизоти пешгирикунандаи олудашавии об ё таъсири манфии онҳо ё бо иншооти тозакунии корношоям бе иншоот ва таҷҳизоти ҳифзи моҳӣ, инчунин содир намудани дигар кирдорҳое, ки мухолифи қонунгузории об ба шумор мераванд,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 179. Истифодаи объектҳои об ва иҷрои корҳои сохтмонӣ дар онҳо бе иҷозати махсус

1. Барои бе иҷозати махсус истифода намудани объектҳои об,

2. Бе иҷозат иҷро кардани корҳои сохтмонӣ, гидротехникӣ, соҳилмустаҳкамкунӣ, пармакунии чоҳҳои амудии обёрикунанда ва чоҳҳои оби нӯшокӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 12. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ИСТИФОДАБАРИИ ҶАНГАЛ

Моддаи 180. Риоя накардани ҳуқуқи моликияти давлатӣ ба ҷангал

Барои худсарона ба дигарон додани ҳуқуқи истифодаи ҷангал, инчунин бастани дигар аҳдҳое, ки ҳуқуқи моликияти давлатиро ба ҷангал вайрон мекунанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 181. Истифодаи ғайриқонунии заминҳои захираи давлатии ҷангал

Барои истифодаи ғайриқонунии қитъаи замини захираи давлатии ҷангал,

Моддаи 182. Риоя накардани тартиби муқарраршудаи истифодаи захираи дарахтбурӣ, тайёр кардан ва кашонидани чӯб, ҷамъоварӣ намудани шираи дарахт, буттаю растанӣ ва шираи камол

1. Барои риоя накардани тартиби муқарраршудаи истифодаи захираи дарахтбурӣ, тайёр кардан ва кашонидани чӯб,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои риоя накардани тартиби муқарраршудаи гирифтани шираи дарахт, буттаю растанӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ, ба шахсони мансабдор аз панҷ то даҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои ғайриқонунӣ ҷамъоварӣ кардан, коркард, истеҳсоли доруворӣ, нигоҳ доштан, интиқол ё ба соҳибияти каси дигар додани шираи камол, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то сӣ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 183. Ғайриқонунӣ буридани дарахту буттазор, несту нобуд кардани зироатҳои ҷангалу ниҳолзор ва расонидани зарар ба онҳо

1. Барои ғайриқонунӣ буридани дарахту буттазор, несту нобуд кардани зироатҳои ҷангал, навниҳолҳои ҷангалзор, ниҳолу қаламчаи ниҳолхонаю плантатсияҳо ё расонидани зарар ба онҳо, инчунин расонидани зарар ба ниҳолҳои худрӯй ва кӯчатшуда дар майдонҳое, ки барои барқарор намудани ҷангал пешбинӣ шудаанд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои баъди таъини ҷазои маъмурӣ дар давоми як сол такроран содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то шаст ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусаду панҷоҳ то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 184. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи ҷангал

Барои бархилофи мақсаду талаботи дар иҷозатнома (ордер)-и барои дарахтбурӣ ё иҷозатномаи истифодаи ҷангал пешбиншуда истифода бурдани ҷангал,

Моддаи 185. Риоя накардани қоидаҳои барқароркунии ҷангал ва беҳдошти он, истифодаи захираҳои дарахтони буриданбоб

Барои риоя накардани қоидаю дастурҳои барқарор кардан, беҳтар намудани ҳолат ва ҷинси дарахтони ҷангал, афзун гардонидани ҳосилнокии онҳо, инчунин риоя накардани қоидаи истифодаи захираҳои дарахтони буриданбоб,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 186. Расонидани зарар ба алафзор ва чарогоҳҳои заминҳои захираи давлатии ҷангал

Барои расонидани зарар ба алафзор ва чарогоҳҳои заминҳои захираи давлатии ҷангал,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 187. Худсарона киштукор кардан, даравидани алаф ва чаронидани чорво, ҷамъоварии ҳосили меваю чормағзи худрӯй, занбӯруғ ва буттамева дар заминҳои захираи давлатии ҷангал

Барои дар ҷангалзор ва заминҳои бедарахти захираи давлатии ҷангал худсарона киштукор кардан, даравидани алаф ва чаронидани чорво, ҷамъоварии ҳосили меваю чормағзи худрӯй, занбӯруғ ва буттамева,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 188. Риоя накардани мӯҳлати муқарраршудаи ҷамъоварии ҳосили меваю чормағзи худрӯй ва буттамева

Барои риоя накардани мӯҳлати муқарраршудаи ҷамъоварии ҳосили меваю чормағзи худрӯй, буттамева ва ғайра,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се, ба шахсони мансабдор аз панҷ то даҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 189. Ҷамъоварии ғайриқонунӣ ё несту нобуд кардани растаниҳои ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохилшуда

Барои ғайриқонунӣ, бе иҷозати махсуси мақомоти ваколатдор ҷамъоварӣ, несту нобуд кардан ё бурида гирифтани реша, чидани гул ва меваи растаниҳое, ки ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил шудаанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз понздаҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 190. Ба истифода додани объектҳои истеҳсолие, ки бо таҷҳизоти пешгирикунандаи таъсири зарарнок ба ҷангал таъмин карда нашудаанд

Барои ба истифода додани корхонаҳо, сехҳо, агрегатҳо, роҳҳои нақлиёт, объектҳои истеҳсолие, ки бо таҷҳизоти пешгирикунандаи таъсири зарарнок ба ҳолату афзоиши ҷангал таъмин карда нашудаанд,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷ то даҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 191. Расонидани зарар ба ҷангал ё ифлос намудани заминҳои захираи давлатии ҷангал бо оби партов, моддаҳои кимиёвӣ ва партовҳову пасмондаҳо

Барои расонидани зарар ба ҷангал ё ифлос намудани заминҳои захираи давлатии ҷангал бо оби партов, моддаҳои кимиёвӣ, партовҳои саноатӣ ва коммуналию маишӣ, инчунин партовҳое, ки боиси хушк шудан ва ба касалӣ дучор гардидани дарахтони ҷангал мегарданд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳашт, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 192. Несту нобуд кардани ҷӯйборҳое, ки оби ҷангалро мехушконанд, системаҳои заҳбур ва роҳҳои заминҳои захираи давлатии ҷангал ё расонидани зарар ба онҳо

Барои несту нобуд кардани ҷӯйборҳое, ки оби ҷангалро мехушконанд, системаҳои заҳбур ва роҳҳои заминҳои захираи давлатии ҷангал ё расонидани зарар ба онҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 193. Несту нобуд кардани нишонаҳои маҳдудкунандаи ҷангал ё расонидани зарар ба онҳо

Барои несту нобуд кардани нишонаҳои маҳдудкунандаи ҷангал ва дигар нишонаҳои вобаста ба он ё расонидани зарар ба онҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 194. Несту нобуд кардани ҳайвоноти барои ҷангал фоиданок

Барои несту нобуд кардани ҳайвоноти барои ҷангал фоиданок дар заминҳои захираи давлатии ҷангал,

ба шахсони вокеӣ ба андозаи аз ду то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 195. Риоя накардани талаботи қоидаҳои аз сӯхтор эҳтиёт кардани ҷангал

1. Барои риоя накардани талаботи қоидаҳои аз сӯхтор эҳтиёт кардани ҷангал,

2. Барои дар натиҷаи оташ задан ё беэҳтиётона муносибат кардан бо оташ несту нобуд кардани ҷангал ё зарар расонидан ба ҷангал, инчунин риоя накардани талаботи қоидаҳои бехатарӣ аз сӯхтор дар ҷангал, ки боиси оташ гирифтани ҷангал ё паҳн шудани сӯхтор мегардад, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 196. Расонидани зарар, нобуд кардан ё худсарона буридани дарахтони ҷангалзор, ки дар шафати роҳҳои автомобилгард ва оҳан, наҳрҳо, обанборҳо, ҷӯйборҳо, сарҳадҳои майдони тухмипарварӣ қарор доранд

Барои расонидани зарар, нобуд кардан ё худсарона буридани дарахтони ҷангалзор, ки дар шафати роҳҳои автомобилгард ва оҳан, наҳрҳо, обанборҳо, ҷӯйборҳо, сарҳадҳои майдони тухмипарварӣ қарор доранд,

Моддаи 197. Заҳролуд кардани ҷангал бо моддаҳои радиоактивӣ, организмҳои зарарнок, бактериологию паразитӣ ва карантинӣ, ки боиси хушкшавӣ ё харобии он гаштааст

Барои заҳролуд кардани ҷангал бо моддаҳои радиоактивӣ, организмҳои зарарнок, бактериологию паразитӣ ва карантинӣ, ки боиси хушкшавӣ ё харобии он гаштааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 198. Риоя накардани қоида ва мӯҳлати шикор дар ҳудуди заминҳои захираи давлатии ҷангал ва минтақаҳои барои шикор ҷудошуда

1. Барои риоя накардани қоидаи шикор дар ҳудуди заминҳои захираи давлатии ҷангал ва минтақаҳои барои шикор ҷудошуда, бе иҷозат шикор кардан (варақаи шикор, роҳхат ва ғайра), инчунин шикор кардан дар мавриди мамнӯъ ва ё бо тарзу усулҳои манъшуда дар ҳудуди заминҳои захираи давлатии ҷангал ва минтақаҳои барои шикор ҷудошуда ё шикор кардани навъҳои мамнӯи ҳайвоноти ваҳшӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдоре, ки дар қисми якуми ҳамин модда пешбинӣ шудааст (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 199. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизати ҷойи зист ва шароити афзоиши ҳайвоноти ваҳшию паррандаҳо дар ҳудуди заминҳои захираи давлатии ҷангал ва минтақаҳои барои шикор ҷудошудаи ҷангал

Барои риоя накардани қоидаҳои муҳофизати ҷойи зист ва шароити афзоиши ҳайвоноти ваҳшию паррандаҳо (лона) дар ҳудуди заминҳои захираи давлатии ҷангал ва минтақаҳои барои шикор ҷудошудаи ҷангал,

Моддаи 200. Итоат накардан ба талаботи қонунии кормандони мақомоти мухофизати ҷангал ва назорати шикор

Барои итоат накардан ба талаботи қонунии кормандони мақомоти муҳофизати ҷангал ва назорати шикор, ҳамзамон монеъ шудан барои саривақт, пурра ва воқеъбинона муайян намудани ҳолати парванда, таъмини иҷрои қарори қабулшуда,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳашт ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 201. Худсарона тарошида гирифтани қабати болоии ҳосилхези хок, чимтол ва алафи заминҳои захираи давлатии ҷангал

Барои худсарона тарошида гирифтани қабати болоии ҳосилхези хок, чимтол, ҳамзамон нест кардани алафи заминҳои захираи давлатии ҷангал,

Моддаи 202. Таҳриф кардани маълумоти баҳисобгирӣ ва баҳодиҳии захираи ҷангал

Барои таҳриф намудани маълумоти баҳисобгирӣ ва баҳодиҳии захираи ҷангал,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 13. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ҲИФЗИ ОЛАМИ ҲАЙВОНОТ ВА НАБОТОТ

Моддаи 203. Риоя накардани ҳуқуқи моликияти давлатӣ ба олами ҳайвоноту наботот

Барои худсарона ба дигарон додани ҳуқуқи истифодаи объектҳои олами ҳайвоноту наботот, инчунин содир намудани кирдорҳои дигаре, ки ҳуқуқи моликияти давлатиро ба олами ҳайвонот ва наботот вайрон мекунад,

Моддаи 204. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизати муҳити зисти ҳайвонот, қоидаҳои ташкили коллексияҳои зоологӣ ва фурӯши онҳо, ҳамчунин худсарона ба ҷойҳои нави зист кӯчонидан, мутобиқ сохтан ба муҳит ва дурага кардани ҳайвонот

Барои риоя накардани қоидаҳои муҳити зист ва усулҳои кӯчонидани ҳайвонот, қоидаҳои ташкил, пурра кардан, нигоҳ доштан, истифода бурдан ва ба ҳисоб гирифтани коллексияи зоологӣ, инчунин қоидаҳои ба хориҷа бурдан ва интиқол додани объектҳои олами ҳайвонот ва коллексияҳои зоологӣ, худсарона ба ҷойҳои нави зист кӯчонидан, мутобиқ сохтан ба муҳит ва дурага кардани ҳайвонот,

Моддаи 205. Бе иҷозат аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон баровардан ё ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудани объектҳои олами ҳайвонот ва наботот

1. Барои бе иҷозат аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон баровардан ё ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудани объектҳои олами ҳайвоноту наботот ва маҳсулоти онҳо, ба шарте ки гирифтани чунин иҷозат дар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шуда бошад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда, ки нисбат ба ҳайвоноти нодир ва рӯ ба камшавӣ оварда ва растаниҳои ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё номгӯйи махсуси конвенсияи байналмилалӣ дохил шуда, ҳамчунин нисбат ба ҷойи тухмгузорӣ, тухм, самара ва дигар ҷузъҳои онҳо содир шудааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то сӣ ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 206. Риоя накардани тартиби истифодаи олами ҳайвонот ва наботот

Барои риоя накардани тартиби истифодаи олами ҳайвоноти парваришгоҳҳо ва ҳудудҳои махсус ҳифзшаванда, инчунин барои ғайриқонунӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон овардани ҳайвоноту набототе, ки барои эҳтиёт кардани хелҳои ҳайвонот ва набототи ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохилшуда, ки таҳти хатари нестшавӣ қарор доранд, зарар мерасонанд,

Моддаи 207. Нобуд кардани ҳайвоноту набототи нодир

1. Барои нобуд кардани ҳайвоноту набототи нодири ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохилшуда, ки таҳти хатари нестшавӣ қарор доранд ё нобуд кардани ҷойи тухмгузорӣ, тухм, лона ва иншооти дигар ё содир намудани кирдорҳои дигаре, ки метавонанд боиси несту нобуд, ҳалокат, камшумор шудан ё халалдор шудани муҳити зисти ҳайвонот ва наботот гарданд ё кирдорҳое, ки бо сабаби риоя накардани шартҳои шикору истифодаи чунин ҳайвонот ва наботот содир шудаанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Кирдорҳои дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда, ки нисбат ба бабри барфӣ содир шуда бошанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ ва ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳаштод нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1928, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 208. Риоя накардани қоидаҳои шикори ҳайвонот ва моҳигирӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои шикори ҳайвонот, моҳигирӣ ва муҳофизати захираҳои моҳӣ, инчунин қоидаҳои дигари истифодаи олами ҳайвонот,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дағалона риоя накардани қоидаҳои шикор (шикори беиҷозат ё шикор дар ҷойҳо ё дар мавридҳои мамнӯъ ё бо тарзу усулҳои манъшуда) ва ё мунтазам риоя накардани дигар қоидаҳои шикор, инчунин дар давоми як сол пас аз татбиқи ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани чунин кирдор,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои кирдорҳои дар қисми дуюми ҳамин модда пешбинишуда, ки шахсони воқеӣ ва шахсони мансабдор худсарона бо мақсади шикор ва моҳигирӣ, доштани паррандаю ҳайвонот бо истифодаи воситаҳои нақлиёт содир кардаанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз сӣ то чил ва ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи шикор ба мӯҳлати то ду сол бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 209. Несту нобуд кардани растаниҳои худруй, поймол кардани алафзор ва киштзор ё расонидани зарар ба онҳо

1. Барои бо роҳи заҳролудкунӣ ва бар асари обҳои партов, моддаҳои кимиёвӣ ва радиоактивӣ, маҳсулоти нафтӣ, партовҳои истеҳсолӣ ва дигар партовҳо нобуд кардани растаниҳои худрӯй ё расонидани зарар ба онҳо,

2. Барои бо воситаҳои нақлиёт поймол кардани алафзор ва киштзори қитъаҳое, ки барои ҳаракат ва истгоҳи нақлиёт пешбинӣ нашудаанд,

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 210. Риоя накардани тартиботи муқарраргардидаи ҷамъоварӣ, харид, интиқол, қабул ва фурӯши объектҳои олами ҳайвоноту наботот ва маҳсулоти онҳо

Барои риоя накардани тартиботи муқарраргардидаи ҷамъоварӣ, харид, интиқол, қабул ва фурӯши объектҳои олами ҳайвоноту наботот ва маҳсулати онҳо, мева, қисмҳо ва маҳсулоти онҳо, нигоҳдорӣ ва истифодаи воситаҳои ҳифзи растанӣ, моддаҳои афзоишдиҳандаи онҳо, нуриҳои маъданӣ ва дигар моддаҳо, ки ба объектҳои олами ҳайвоноту наботот зарар мерасонанд,

Моддаи 211. Харидуфурӯш ва коркарди пӯсти даббоғишуда ва даббоғинашудаи ҳайвоноти мӯйинадори ваҳшӣ

Барои харидуфурӯш ва коркарди пӯсти даббоғишуда ва даббоғинашудаи ҳайвоноти мӯйинадори ваҳшӣ, ки объекти шикор буда, тамғаи махсус надоранд, инчунин маҳсулоти аз пӯсти чунин ҳайвонот тайёркардашуда,

Моддаи 212. Риоя накардани тартиби муқарраршудаи ҷамъоварии пӯсти гаронбаҳои ҳайвоноти мӯйинадор ва маҳсулоти онҳо

Барои риоя накардани тартиби муқарраршудаи ҷамъоварӣ, харид, ба даст овардан, иваз кардан, коркард, нигаҳдошт, фурӯш, содироту воридоти пӯсти гаронбаҳои ҳайвоноти мӯйинадор, дӯхтан ва фурӯхтани маҳсулот аз пӯсти онҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 213. Ғайриқонунӣ истифода бурдани объектҳои олами ҳайвонот ва худсарона тайёру ҷамъоварӣ намудани қисмҳо ва маҳсулоти ҳайвоноти ваҳшӣ

Барои ғайриқонунӣ истифода бурдани объектҳои олами ҳайвонот ва худсарона тайёру ҷамъоварӣ намудани қисмҳо ва маҳсулоти ҳайвоноти ваҳшӣ,

Моддаи 214. Риоя накардани тартиби муқарраршудаи ба вуҷуд овардани зоти махсуси ҳайвонот

Барои риоя накардани тартиби муқарраршудаи ба вуҷуд овардани зоти махсуси ҳайвонот, фурӯш, нигоҳдорӣ, афзун гардонидани саршумор, истифода кардан ва сар додани онҳо ба муҳити табиат,

БОБИ 14. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ҲИФЗИ МУҲИТИ ЗИСТ ВА ИСТИФОДАИ ЗАХИРАҲОИ ТАБИӢ

Моддаи 215. Риоя накардани қоидаҳои пешбурди кадастрҳои захираҳои табиӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои пешбурди кадастрҳои захираҳои табиӣ (кадастрҳои замин, об, ҷангал, конҳо, олами ҳайвонот, объектҳои мамнӯъгоҳҳои табиӣ),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз се то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 216. Монеъ шудан ба назорати давлатии соҳаи ҳифзи муҳити зист ва истифодаи захираҳои табиӣ

Барои монеъ шудан ба назорати давлатии соҳаи ҳифзи муҳити зист ва истифодаи захираҳои табиӣ,

Моддаи 217. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизати объектҳои табиӣ, низоми мамнӯъгоҳҳои давлатӣ ва боғҳои табиии миллӣ, минтақаҳои ҳифзи санитарии истироҳатгоҳҳо

Барои риоя накардани қоидаҳои муҳофизати объектҳои нодир ва объектҳои тамомшобоби зинда ва ғайризиндаи табиат (дарахтҳои бисёрсола, харсанг ва ғайра), ки аз нигоҳи илмӣ, таърихӣ, фарҳангӣ ва солимгардонӣ аҳамияти калон доранд, инчунин риоя накардани низоми мамнӯъгоҳҳои давлатӣ ва боғҳои табиии миллӣ, минтақаҳои ҳифзи санитарии истироҳатгоҳҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 218. Пешниҳод накардан, пинҳон доштан ё таҳриф намудани маълумот вобаста ба ҳолати муҳити зист ва истифодаи захираҳои табиӣ

Барои пешниҳод накардан, пинҳон доштан ё таҳриф намудани маълумот вобаста ба ҳолати муҳити зист ва истифодаи захираҳои табиӣ, инчунин дар бораи сарчашмаҳо ва ҳаҷми заҳролудкунӣ, пинҳон доштани ҳолатҳои гӯронидани партовҳо, аз меъёр зиёд ба ҳаво партофтани моддаҳои заҳролудкунанда ё таҳриф намудани маълумот вобаста ба садамаҳои дорои оқибати манфии экологӣ ва дараҷаи заҳролудкунии муҳити зист,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 219. Аз гузаштани экспертизаи экологии давлатӣ саркашӣ кардан ё иҷро накардани талаботи он

Барои саркашӣ аз гузаштани экспертизаи экологии давлатӣ, риоя ё иҷро накардани шарт ва талаботи экспертизаи экологии давлатӣ,

Моддаи 220. Иҷро накардани амрномаю қарорҳои мақомоти назорати ҳифзи муҳити зист ва истифодаи муҳити табиӣ

Барои иҷро накардани амрномаю қарорҳои мақомоти назорати ҳифзи муҳити зист ва истифодаи муҳити табиӣ,

Моддаи 221. Барои барқарор намудани муҳити табиии зист наандешидани чораҳо

Барои наандешидани чораҳо барои барқарор намудани муҳити табиии зист, аз нав барқарор кардани захираҳои табиӣ ва бартараф намудани оқибатҳои таъсири зараровар ба муҳити зист,

Моддаи 222. Ба таъхир гузоштани сохтмони иншоот ва объектҳои таъйиноти ҳифзи табиат

Барои ба таъхир гузоштани сохтмони иншоот ва объектҳои таъйиноти ҳифзи табиат ба мӯҳлати зиёда аз шаш моҳ,

Моддаи 223. Риоя накардани стандартҳо, қоидаҳо, меъёрҳо, дастурамалҳою дигар талаботи экологии ҳифзи муҳити зист ва истифодаи босамари захираҳои табиӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477)

Барои риоя накардани стандартҳо, қоидаҳо, меъёрҳо, дастурамалҳою дигар талаботи экологии ҳифзи муҳити зист ва истифодаи босамари захираҳои табиӣ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 224. Зиёда аз меъёр ё беиҷозат партофтани моддаҳои ифлоскунанда ба муҳити атроф, гӯронидани партовҳо дар муҳити атроф, расонидани таъсири зарарноки табиӣ ва дигар гуна зарар ба он

Барои зиёда аз меъёри ҳадди ҷоиз ё зиёда аз микдори тибқи созиши муваққатӣ мувофиқашуда партофтани моддаҳои ифлоскунанда ба муҳити атроф, барои зиёда аз меъёри ҳадди ҷоиз ба муҳити атроф расонидани таъсири зарарноки табиӣ, бе иҷозати мақомоти махсуси ваколатдори давлатӣ ба муҳити атроф партофтани моддаҳои ифлоскунанда, гӯронидани партовҳо дар муҳити атроф, бе иҷозати мақомоти махсуси ваколатдори давлатӣ ба муҳити атроф расонидани таъсири зарарноки табиӣ ва дигар гуна таъсири зарарнок, ҳамчунин ба таври пурра иҷро накардани тадбирҳои ҳифзи муҳити зист ва тадбирҳои кам кардани партови моддаҳои ифлоскунанда, ки дар шароити номусоиди метеорологӣ боиси баланд шудани дараҷаи ифлосшавии муҳити зист мегарданд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 225. Бе риояи талаботи ҳифзи ҳавои муҳит ба истифода додани корхонаҳо

Барои ба истифода додани корхонаҳо, иншоот ва дигар объектҳои наву таҷдидгардида, ки ба талаботи ҳифзи ҳавои муҳит ҷавобгӯ нестанд,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 226. Иҷро накардани ӯҳдадории бақайдгирии амалиёт бо моддаҳо ва омехтаҳои зараровар дар ҳуҷҷатҳои киштӣ

Барои аз тарафи капитани киштӣ ё шахсони дигари ҳайати роҳбарии он ё дигар воситаҳои шинокунанда иҷро накардани ӯҳдадориҳои пешбининамудаи қонун ҷиҳати бақайдгирии амалиёт бо моддаҳои барои саломатии одамон ё мавҷудоти зинда ва объектҳои об зарарнок ва ё амалиёт бо омехтаҳои дорои аз меъёри муқарраршуда зиёди чунин моддаҳо аз ҷониби шахсони зикршуда, дар ҳуҷҷатҳои киштӣ қайд намудани маълумоти нодуруст дар бораи ин гуна амалиёт ё ғайриқонунӣ рад кардани пешниҳоди чунин ҳуҷҷатҳо ба шахсони мансабдори дахлдор,

Моддаи 227. Риоя накардани қоидаҳои ҳифзи олами наботот ва ҳайвонот

Барои риоя накардани қоидаҳои ҳамлу нақл, нигоҳдорӣ ва истифодаи объектҳои олами ҳайвоноту наботот худсарона нест кардани воситаҳои ҳифз ва рушди наботот, нуриҳои маъданӣ ва дигар доруҳое, ки боиси ифлосшавии муҳити атроф (обҳои рӯизаминӣ ва зеризаминӣ, ҳавои атмосфера) ё боиси нест шудани ягон навъи олами набототу ҳайвонот ва дигар организмҳои обӣ гардидаанд ё метавонанд гарданд ва ё ба олами наботот ва ҳайвонот зарар расондаанд,

ба шахсони воқеӣ ба маблағи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 228. Риоя накардани қоидаҳои истифода бурдан ё истифода набурдани иншоот, дастгоҳу таҷҳизоти таъйиноти ҳифзи табиат

Барои риоя накардани қоидаҳои истифода бурдан, инчунин истифода набурдани иншоот, дастгоҳ ва дигар таҷҳизоти таъйиноти ҳифзи табиат, ки барои тоза кардани партов ва назорати он пешбинӣ гардида, ки боиси зарар дидан ва ғайриқаноатбахш амал кардан ва дигар оқибатҳои зарарнок гардидааст,

Моддаи 229. Ба истифода додани воситаҳои нақлиёт ва дигар воситаҳои ҳаракаткунанда, ки дар таркиби дудашон моддаҳои ифлоскунанда аз меъёр зиёд аст

Барои ба истифода додани воситаҳои нақлиёт ва дигар воситаҳои ҳаракаткунанда, ки дар таркиби дудашон моддаҳои ифлоскунанда аз меъёр зиёд буда, садояшон ҳангоми кор аз меъёри муқарраршуда баланд аст,

Моддаи 230. Истифода бурдани воситаҳои нақлиёт ва дигар воситаҳои ҳаракаткунанда, ки дар таркиби дудашон моддаҳои ифлоскунанда аз меъёр зиёд аст

Барои аз тарафи шахсони воқеӣ истифода бурдани воситаҳои нақлиёт ва дигар воситаҳои ҳаракаткунанда, ки дар таркиби дудашон моддаҳои ифлоскунанда аз меъёр зиёд аст,

огоҳӣ дода мешавад ё ба андозаи як нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 231. Риоя накардани талаботи муҳофизати ҳавои муҳит ҳангоми андухтани партовҳои саноатӣ ва маишӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои андухтани партовҳои саноатӣ ва маишӣ, риоя накардани талаботи ҳифзи муҳити зист ҳангоми андухтан ва сӯзонидани ин партовҳои саноатӣ ва маишӣ, ҳамчунин дар ҳавои кушод сӯзонидани маводи сӯзанда ва масолеҳи бинокорӣ ҳангоми иҷрои корҳои сохтмон ва дигар корҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 232. Риоя накардани талаботи ҳифзи муҳити зист ҳангоми ҳамлу нақл, ҷойгиркунӣ, истифода, нест кардан (гӯронидан)-и партовҳои саноатию маишӣ ва дигар партовҳо

Барои риоя накардани талаботи ҳифзи муҳити зист ҳангоми ҳамлу нақл, ҷойгиркунӣ, истифода, нест кардан (гӯронидан)-и партовҳои саноатию маишӣ ва дигар партовҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се, ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 233. Фурӯхтани маводи сӯзанда, ки ба талаботи стандартҳо ва шароити техникӣ ҷавобгӯ нест

Барои фурӯхтан ва истифода намудани маводи сӯзанда, ки ба талаботи стандартҳо ва шароити техникӣ ҷавобгӯ набуда, боиси зиёд хориҷ шудани гази зараровар мегардад,

Моддаи 234. Ҳангоми банақшагирӣ, лоиҳакашӣ, тасдиқ ва ҷойгир намудан, сохтмон, таҷдид, ба истифода додан, истифода бурдан ё барҳам додани корхонаҳо, иншоот, воситаҳои ҳаракаткунанда ва дигар объектҳо, воридоту содироти маҳсулоти аз ҷиҳати экологӣ хавфнок риоя накардани талаботи экологӣ

Барои ҳангоми банақшагирӣ, лоиҳакашӣ, тасдиқ ва ҷойгир намудан, сохтмон, таҷдид, ба истифода додан, истифода бурдан ё барҳам додани корхонаҳо, иншоот, воситаҳои ҳаракаткунанда ва дигар объектҳо, ки бевосита ё бавосита ба ҳолати муҳити зист таъсир мерасонанд, инчунин ҳангоми воридоту содироти маҳсулоти аз ҷиҳати экологӣ хавфнок риоя накардани талаботи экологӣ,

Моддаи 235. Бе иҷозат иҷро кардани корҳои сохтмон, тарконӣ ва пармакунӣ, кушодани конҳо (карерҳо) ва амалӣ намудани дигар фаъолияти хоҷагӣ, ки ба муҳити зист ва захираҳои табиӣ таъсири зарарнок мерасонанд

Барои бе иҷозат иҷро кардани корҳои сохтмонӣ, тарконӣ ва пармакунӣ, кушодани конҳо (карерҳо) ва амалӣ намудани дигар фаъолияти хоҷагӣ, ки ба муҳити зист ва захираҳои табиӣ таъсири зарарнок мерасонанд, ба шарте, ки гирифтани иҷозат барои иҷро кардани чунин корҳо дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шуда бошад,

Моддаи 236. Барҳам додани иншооти ҳифзи табиат дар таҷҳизот ва объектҳои амалкунандаи технологӣ

Барои барҳам додани иншооти ҳифзи табиат дар таҷҳизот ва объектҳои амалкунандаи технологӣ бе иҷозати мақомоти давлатии ҳифзи муҳит зист,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 237. Несту нобуд кардан ва расонидани осеб ба объектҳо ва ҳудудҳои ба таври махсус муҳофизатшаванда

Барои несту нобуд кардан ва расонидани осеб ба объектҳо ва ҳудудҳои ба таври махсус муҳофизатшавандаи комплексҳои табиии мамнӯъгоҳҳои давлатӣ, боғҳои миллии табиӣ, минтақаҳои табобатию солимгардонӣ ва истироҳатию осоишгоҳӣ, манзараҳо (ландшафтҳо) ва осорҳои муқаррарӣ ва нодири табиат, ки таҳти муҳофизати давлат қарор доранд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 238. Истифодаи захираҳои табиӣ бе иҷозати махсус

Барои бе иҷозати махсус истифода намудани захираҳои табиӣ, дар ҳолатҳое, ки гирифтани иҷозат барои чунин амал мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон зарур аст, инчунин ҷойгир намудани партовҳо,

Моддаи 239. Риоя накардани талаботи экологӣ ҳангоми нигоҳ доштан, интиқол додан, истифода бурдан, безарар гардонидан ва гӯронидани партовҳои саноатии токсигенӣ ва партовҳои истеҳсолию истеъмолӣ

Барои риоя накардани талаботи экологӣ ҳангоми нигоҳ доштан (ҷобаҷокунӣ), интиқол додан, истифода бурдан, безарар гардонидан ва гӯронидани партовҳои саноатии токсигенӣ ва партовҳои истеҳсолию истеъмолӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 240. Риоя накардани талаботи экологӣ ҳангоми дар хоҷагии халқ истифода бурдани маводи радиоактивӣ ва гӯронидани онҳо

Барои риоя накардани талаботи экологӣ ҳангоми дар хоҷагии халқ нигоҳ доштан (ҷобаҷокунӣ), истифода бурдани маводи радиоактивӣ, моддаҳои токсигении кимиёвӣ ва гӯронидани онҳо,

Моддаи 241. Заҳролуд намудани муҳити зист ва дар натиҷаи он расонидани зарар ба саломатии инсон, олами ҳайвоноту наботот ва хоҷагии халқ

Барои заҳролуд намудани муҳити зист ва дар натиҷаи он расонидани зарар ба саломатии инсон, олами ҳайвоноту наботот ва хоҷагии халқ,

Моддаи 242. Худсарона буридани дарахту буттаҳо, ки барои кабудизору ободонии шаҳрҳо ва дигар маҳалаҳои аҳолинишин таъин гардидаанд ё расонидани зарар ба онҳо

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051)

Барои худсарона буридани дарахту буттаҳои боғҳо, мамнӯъгоҳҳо, минтақаҳои кабудизори шаҳрҳо ва дигар маҳалҳои аҳолинишин, ниҳолзорҳои муҳофизатии минтақаҳо, ҳудудҳои дарахтзори ҳамшафати роҳҳои мошингард ва оҳан, ҳудудҳои дарахтзори манъкунандаи ҳамшафати дарёю наҳрҳо, атрофи кӯлҳо ва дигар обанборҳо ё расонидани зарар ба онҳо, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 243. Риоя накардани низоми муқарраршудаи истифодаи заминҳои таъйиноти муҳити зист

Риоя накардани низоми муқарраршудаи истифодаи заминҳои таъйиноти муҳити зист, солимгардонӣ, истироҳатӣ, таърихию фарҳангӣ, мамнӯъгоҳҳо, дигар заминҳое, ки тибқи шартҳои махсус истифода бурда мешаванд, инчунин заминҳои бо моддаҳои радиоактивӣ, кимиёвӣ ва бактериологӣ олудашуда,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 244. Расонидани зарар ба киштзор ва дигар заминҳо тавассути заҳролуд кардани онҳо

Барои расонидани зарар ба киштзор ва дигар заминҳо ё нобуд кардани қабати ҳосилхези онҳо тавассути заҳролуд кардани замин бо моддаҳои кимиёиву радиоактивӣ, ҳашаротҳои бактериологӣ ё бо ҳайвоноти бемор, партовҳои истеҳсолӣ, партовҳои дигар ва обҳои партов,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 15. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ҲИФЗ ВА ИСТИФОДАИ ОБЪЕКТҲОИ МЕРОСИ ТАЪРИХИЮ ФАРҲАНГӢ

Моддаи 245. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизат ва истифодаи объектҳои мероси таърихию фарҳангӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои муҳофизат ва истифодаи объектҳои мероси таърихию фарҳангӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 246. Касиф ва хароб кардани мероси таърихию фарҳангӣ

Барои касиф ва хароб кардани мероси таърихию фарҳангӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то сӣ ва ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 247. Беасос шикастан, ба ҷойи дигар кӯчонидан ё тағйир додани мероси таърихию фарҳангӣ

Барои беасос шикастан, ба ҷойи дигар кӯчонидан, бе иҷозати мақомоти ваколатдор таъмиру тармим намудан, ғайриқонунӣ фурӯхтан ё тағйир додани мероси таърихию фарҳангӣ, инчунин иншоотҳои ёдгорӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ, ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 248. Ғайриқонунӣ тасарруф кардани ҳудуди объектҳои мероси таърихию фарҳангӣ

Барои ғайриқонунӣ тасарруф кардани ҳудуди объектҳои мероси таърихию фарҳангӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз чил то панҷоҳ, ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 16. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ КИШОВАРЗӢ

Моддаи 249. Поймол намудани киштзор, несту нобуд кардани ҳосили расида ё ҷамъоваришуда, осеб расонидаи ба ниҳолзор

1. Барои поймол кардани киштзор, несту нобуд кардани ҳосили расида ё ҷамъоваришудаи зироатҳо, осеб расонидан ба тутзор, ниҳолзори муҳофизатии киштзор, дарахтони мевадиҳанда ва дарахтони дигар,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои бо аспу ароба убур кардан аз майдони киштзор ё ниҳолзор,

ба андозаи аз ду то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои бо автомобил, трактор, комбайн ва дигар воситаҳои нақлиёт убур кардан аз майдони киштзор ва ниҳолзор,

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисмҳои дуюм ва сеюми ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз понздаҳ то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 250. Расонидани зарар ба чарогоҳҳои табиӣ ва алафзори боғот, сарфи назар аз истифодабарандагони замини ин мавзеъ

1. Барои расонидани зарар ба чарогоҳҳои табиӣ ва алафзори боғот, сарфи назар аз истифодабарандагони замини ин мазеъ, бо роҳи чаронидани ҳайвонот дар чарогоҳҳои табиӣ, ки мувофиқи қоидаҳои истифодабарии чарогоҳ барои дамдиҳӣ ҷудо шудааст, инчунин рондани ҳайвонот тавассути чарогоҳҳои табиӣ ва алафзори боғот бе иҷозати дахлдор,

2. Барои бо автомобил, трактор, комбайн ва дигар воситаҳои нақлиёт убур кардан аз ҳудуди чарогоҳҳои табиӣ ва алафзори боғот, сарфи назар аз истифодабарандагони заминҳои ин мавзеъ,

ба андозаи аз панҷ то ҳашт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 251. Аз нуқтаҳои сарҳадӣ интиқол додани маводи аз кишварҳои хориҷӣ воридшуда, ки аз санҷиши карантинӣ ва санҷиши дахлдор нагузаштаанд

Барои аз нуқтаҳои сарҳадӣ, истгоҳҳои роҳи оҳан, автовокзалҳо, фурӯдгоҳҳо ва дигар маҳалҳои сарҳадӣ интиқол додани маводи аз кишварҳои хориҷа овардашуда, ки аз санҷиши карантинӣ ва санҷиши дахлдор нагузаштаанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 252. Риоя накардани қоидаҳои назорати фитосанитарӣ ва карантини растанӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои назорати фитосанитарӣ ва карантини растанӣ, инчунин объектҳои таҳти карантин қарордошта,

Моддаи 253. Монеъ шудан ба татбиқи чорабиниҳо доир ба таъмини карантини растанӣ

Барои монеъ шудан ба шахсони мансабдоре, ки назорати давлатии фитосанитариро ба ӯҳда доранд ё ба тарзи дигар таъсир расонидан ба фаъолияти онҳо бо мақсади тағйир додани қарорҳое, ки онҳо қабул менамоянд,

Моддаи 254. Риоя накардани қоидаҳои карантини растаниҳо ҳангоми истеҳсол, захира, нигоҳдорӣ, коркард, истифода ва фурӯш

Барои риоя накардани қоидаҳои карантини растаниҳо ҳангоми истеҳсол, захира, нигоҳдорӣ, коркард, истифода ва фурӯши маҳсулоти таҳти карантин қарордошта,

Моддаи 255. Риоя накардани қоидаҳои кушодани воситаҳои нақлиёт ва контейнерҳои дорои маҳсулоти таҳти карантин қарордошта, ки ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид шудаанд

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418)

Барои риоя накардани қоидаҳои кушодани воситаҳои нақлиёт ва контейнерҳои дорои маҳсулоти таҳти карантин қарордошта, ки ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид шудаанд, шустану тоза кардани воситаҳои нақлиёти дорои маҳсулоти таҳти карантин қарордошта ҳангоми интиқоли онҳо, инчунин дар ҷойҳои барои ин кор муқаррарнагардида (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418),

Моддаи 256. Воридот ва содироти маҳсулоти таҳти карантин қарордошта бе сертификати фитосанитарӣ ва иҷозати карантинӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои воридот ва содироти маҳсулоти таҳти карантин қарордошта бе сертификати фитосанитарӣ ва иҷозати карантинӣ, ки аз тарафи мақомоти махсуси ваколатдори давлатӣ дода мешавад,

Моддаи 257. Риоя накардани қоидаҳои техникаи бехатарӣ ва истифодаи мошинҳои таъйиноти кишоварзӣ, роҳсозӣ ва мелиоративӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои техникаи бехатарӣ, ҳаракат дар роҳ, талаботи агротехнологӣ, истифодаи техникии тракторҳо, ядакҳо, комбайнҳо, мошинҳои роҳсозӣ ва мелиоративӣ, таҷҳизот, воситаҳои вазнсанҷ, сӯзишворӣ, равғанҳои молиданӣ ва дигар мавод, ки метавонанд боиси зарар расонидан, аз кор баромадани техника, паст гаштани нигоҳдории он ва сифати маводу маҳсулот, ҳосилнокии кишт, инчунин харобшавии хок ва заҳролудшавии муҳити зист гарданд,

Моддаи 258. Иҷро накардани амрномаи мақомоти ваколатдори назорати давлатии техникӣ ва истифодаи мошинҳои таъйиноти кишоварзӣ, роҳсозӣ ва мелиоративӣ

Барои иҷро накардани амрномаи мақомоти назорати давлатии ҳолати техникӣ ва муҳандис - нозири техники давлатӣ оид ба техникаи бехатарӣ ва истифодаи мошинҳои кишоварзӣ, роҳсозӣ ва мелиоративӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 259. Наандешидани чораҳои мубориза зидди алафҳои бегона

1. Барои аз тарафи истифодабарандагони замин наандешидани чораҳои мубориза бар зидди алафҳои бегона,

огоҳӣ дода мешавад.

2. Барои дар давоми як соли баъди додани огоҳӣ наандешидани чораҳои мубориза бар зидди алафҳои бегона,

Моддаи 260. Наандешидани чораҳо барои нобуд кардани растаниҳои худрӯйи нашъадор

Барои наандешидани чораҳо ҷиҳати нобуд кардани бангдонаи худрӯй ва кӯкнор дар майдонҳои кишти зироатҳои кишоварзӣ, боғу токзорҳо, ниҳолхонаҳо, дар шафати роҳҳои мошингард ва оҳан, шабакаҳои обёрӣ ва ирригатсионӣ, қароргоҳҳои шахсони ҳуқуқӣ, сарфи назар аз шакли моликияташон, корхонаҳои ҷангал, қитъаҳои замини сокинони шаҳрҳо, шаҳракҳо ва дигар маҳалҳои аҳолинишин, инчунин дар заминҳои захираи давлатии ҷангал ва об, заминҳои захираи давлатии ба хоҷагиҳо, дигар ташкилоту муассиса ва корхонаҳо вобасташуда,

Моддаи 261. Парвариши ғайриқонунии зироатҳои нашъадор

Барои парвариш, яъне кишт ё ногоҳубини ғайриқонунии зироатҳое, ки дорои маводи нашъадоранд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 262. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи техникии мошинҳои кишоварзӣ ва техникаи бехатарӣ аз тарафи механизаторон

Барои дағалона риоя накардани қоидаҳои истифодаи техникии тракторҳо, комбайнҳо, дигар мошинҳои худгарди кишоварзӣ ва риоя накардани қоидаҳои техникаи бехатарӣ аз тарафи механизаторон,

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 263. Риоя накардани қоидаҳои нигоҳдории мошинҳои кишоварзӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои нигоҳдории мошинҳои кишоварзӣ (трактор, комбайн ва дигар таҷҳизот), инчунин дар ташкилоту хоҷагиҳо ба қисмҳо ҷудо намудани онҳо,

Моддаи 264. Риоя накардани меъёрҳои пешбурди кори зотпарварӣ

Барои риоя накардани меъёрҳои пешбурди кори зотпарварӣ, яъне:

- риоя накардани тартиби фурӯхтан, ба моликияти шахси дигар додан, инчунин истифодаи насли ҳайвоноти зотие, ки сертификат ё шаҳодатномаи зот надорад;

- барои такрор истеҳсоли насли ҳайвоноти зотӣ истифода бурдани ҳайвоноти наринаи аслаш номуайян, ки боиси гум шудани арзиши зот мегардад;

- риоя накардани қоидаҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии истифодаи ҳайвоноти наринаи аслаш номуайян, фурӯхтан, ба моликияти шахси дигар додан, ихтиёрдорӣ ва истифодаи насли ҳайвоноти зотӣ, инчунин нодуруст муайян намудани арзиши зоти онҳо;

- саривақт наандешидани чораҳои пешгирӣ ва табобатӣ, инчунин дигар чораҳои муқаррарнамудаи қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки боиси ба бемориҳои сироятӣ гирифтор шудани ҳайвоноти зотӣ, паст ё гум шудани арзиши онҳо, ҳалок ё талафи насли ҳайвоноти зотӣ мегарданд;

- риоя накардани қоидаҳои пешбурди омори насли ҳайвоноти зотӣ ё пешниҳод накардани маълумоте, ки дар китобҳо (феҳрист)-и давлатии насли ҳайвоноти зотӣ бояд сабт гарданд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то чил ва ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 265. Риоя накардани қоидаҳои истеҳсол ва фурӯши маводи тухмӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои истеҳсол ва фурӯши маводи тухмӣ (тухми шинондашаванда)-и зироат ва растаниҳои ороишӣ,

Моддаи 265(1). Монеъ шудан ба фаъолияти Бозрасии назорати давлатии тухмӣ

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

Барои монеъ шудан ба фаъолияти Бозрасии назорати давлатии тухмӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз хафт то даҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 265(2). Риоя накардани қоидаҳои кишт, захира ва нигоҳдории маводи тухмӣ

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

Барои риоя накардани қоидаҳои кишт, захира ва нигоҳдории маводи тухмӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт, ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 265(3). Риоя накардани қоидаҳои истифодаи мақсадноки гурӯҳҳои тухмӣ ва коркарди тухмӣ

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

Барои риоя накардани қоидаҳои истифодаи мақсадноки гурӯҳҳои тухмӣ ва коркарди тухмӣ, ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то сӣ ва ба шахсони хуқуқӣ аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 265(4). Риоя накардани қоидаҳои парвариши ниҳолҳо дар хоҷагиҳои ниҳолпарварӣ ва фурӯши ниҳолҳои ба талаботи стандарти давлатӣ ҷавобгӯ набуда

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

Барои риоя накардани қоидаҳои парвариши ниҳолҳо дар хоҷагиҳои ниҳолпарварӣ ва фурӯши ниҳолҳои ба талаботи стандарти давлатӣ ҷавобгӯ набуда,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 265(5). Иҷро накардани амрнома ва дастури Бозрасии назорати давлатии тухмӣ

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

Барои иҷро накардани амрнома а дастури бозрасии назорати давлатии тухмӣ, ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист,

ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 266. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи чарогоҳҳо ва мавзеъҳои алафдарав

Барои риоя накардани қоидаҳои истифодаи чарогоҳҳо ва мавзеъҳои алафдарав,

Моддаи 267. Риоя накардани қоидаҳои низоми махсуси карантини фитосанитарӣ дар минтақаи карантини фитосанитарӣ эълонгашта

Барои риоя накардани қоидаҳои низоми махсуси карантини фитосанитарӣ дар минтақаи карантини фитосанитарӣ эълонгашта,

Моддаи 268. Ворид ва содир намудани борҳои таҳти карантин қарордошта ва ба тариқи транзит интиқол додани онҳо аз минтақаҳои карантинӣ ба ҳудуди ҷумҳурӣ ва берун аз ҳудуди он

Барои ворид ва содир намудани борҳои таҳти карантин қарордошта ва аз минтақаҳои карантинӣ ба тариқи транзит интиқол додани онҳо ба ҳудуди ҷумҳурӣ ва берун аз ҳудуди он бе сертификати фитосанитарӣ, ки мақомоти давлатии кишвари содиркунанда оид ба карантин медиҳад ва бе иҷозати карантини воридотӣ,

Моддаи 269. Истифодаи заминҳои заҳролудшуда

1. Барои истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ истифода намудани заминҳои бо моддаҳои кимиёвӣ, пестисидҳо, партовҳои истеҳсолӣ ва обҳои партов заҳролудшуда,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 17. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ВОБАСТА БА МЕЪЁРҲО ВА ҚОИДАҲОИ БАЙТОРИЮ САНИТАРӢ

Моддаи 270. Риоя накардани шартҳои карантини ҳайвонот ва паррандаҳо

Барои риоя накардани шартҳои карантини ҳайвонот ва паррандаҳо,

Моддаи 271. Риоя накардани қоидаҳои байторию санитарии нигоҳдории ҳайвонот ва паррандаҳои маҳсулдеҳ

Барои риоя накардани қоидаҳои байторию санитарии нигоҳдории ҳайвонот ва паррандаҳои маҳсулдеҳ,

Моддаи 272. Риоя накардани қоидаҳои байторию санитарии воридоту содироти ҳайвонот, паррандаҳо ва дигар молу маҳсулоти таҳти назорати хадамоти байторӣ қарордошта

Барои риоя накардани қоидаҳои байторию санитарии воридоту содироти ҳайвонот, паррандаҳо ва дигар молу маҳсулоти таҳти назорати хадамоти байторӣ қарордошта,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 273. Риоя накардани қоидаҳои байторию санитарии ҳамлу нақли ҳайвонот, паррандаҳо ва маҳсулоти онҳо

Барои риоя накардани қоидаҳои байторию санитарии ҳамлу нақли ҳайвонот, паррандаҳо ва маҳсулоти онҳо,

Моддаи 274. Риоя накардани қоидаҳои байторию санитарии захира кардани чорво, маҳсулоти он, парранда ва коркарди он

Барои риоя накардани қоидаҳои байторию санитарии захира кардани чорво, маҳсулоти он, парранда ва коркарди он,

Моддаи 275. Барои гузаронидани чорабиниҳои ҳатмии байторӣ пешниҳод накардан (пинҳон кардан)-и чорво, паррандаҳо ва дигар ҳайвонот

Барои гузаронидани чорабиниҳои ҳатмии байторӣ пешниҳод накардан (пинҳон кардан)-и чорво, паррандаҳо ва дигар ҳайвонот,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз понздаҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 276. Риоя накардани қоидаҳои нигоҳдории ҳайвонот ва паррандаҳои бемаҳсул

1. Барои риоя накардани қоидаҳои нигоҳдории саг, гурба ва дигар ҳайвоноту паррандаҳои бемаҳсул дар шаҳрҳо ва дигар маҳалҳои аҳолинишин,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се, ба шахсони мансабдор аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Агар ҳамин кирдор боиси расонидани зарар ба саломатӣ ё молу мулки шаҳрвандон гардида бошад,

Моддаи 277. Муносибати бераҳмона нисбат ба ҳайвонот ва паррандаҳо

(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1812)

1. Барои муносибати бераҳмона нисбат ба ҳайвонот ва паррандаҳо, аз ҷумла ҳайвоноти бесоҳиб, яъне мавриди шиканҷа, лату кӯб, азобу уқубат қарор додан ё содир намудани ҳаракатҳои дигари зӯроварӣ, ки боиси маъюбӣ ё ҳалокати онҳо нагардидааст, ҳамчунин тарғиби муносибати бераҳмона бо ҳайвонот ва паррандаҳо,-

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Агар ҳамин кирдорҳо нисбат ба ҳайвонот ва паррандаҳо аз ҳиссиёти авбошӣ, бо бераҳмии махсус, садизм, бо мақсади гаразнок ва дигар нияти нопоку паст, бо намоиши оммавӣ бо истифодаи воситаҳои ахбори омма ё шабакаҳои алоқаи барқӣ, аз ҷумла интернет, ки боиси маъюбӣ ё ҳалокати ҳайвонот ё паррандаҳо гардида бошанд ва ё дар ҳузури шахсони баръало хурдсол содир шуда бошанд,-

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1812, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 278. Забҳи ҳайвонот ва паррандаҳо дар ҷоиҳои муқаррарнашуда

Барои забҳ кардани ҳайвонот ва паррандаҳо дар ҷойҳои муқаррарнашуда,

Моддаи 279. Фурӯхтани гӯшт, маҳсулоти гӯштӣ, дигар маҳсулоти ҳайвоноту паррандаҳо бе иҷозати мақомоти назорати байторӣ

Барои фурӯхтани гӯшт, маҳсулоти гӯштӣ, дигар маҳсулоти ҳайвоноту паррандаҳо бе иҷозати мақомоти назорати байторӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 18. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ВОБАСТА БА ҚОИДАҲОИ КИМИЁВИИ ҲИФЗИ РАСТАНӢ

Моддаи 280. Риоя накардани қоидаҳои муборизаи зидди организмҳои зараррасони карантинӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои муборизаи зидди организмҳои зараррасони карантинӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 281. Риоя накардани қоидаҳои нигоҳдорӣ, ҳамлу нақл ва истифодаи агрокимиёвӣ ва пестисидҳо

1. Барои риоя накардани қоидаҳои нигоҳдорӣ, ҳамлу нақл ва истифодаи агрокимиёвӣ ва пестисидҳо,

Моддаи 282. Ғайриқонунӣ тайёр кардан ва ба фурӯш баровардани моддаҳои кимиёвӣ (дар соҳаи агрокимиё)

1. Барои ғайриқонунӣ тайёр кардан ва ба фурӯш баровардани моддаҳои кимиёӣ (дар соҳаи агрокимиё),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 283. Иҷро накардани амрномаи мақомоти давлатии фитосанитарӣ ва карантини растанӣ

Барои иҷро накардани амрномаи мақомоти давлатии фитосанитарӣ ва карантини растанӣ,

Моддаи 284. Монеъ шудан ба фаъолияти шахсони мансабдори назорати давлатии гузаронидани чорабиниҳои кимиёкунонӣ ва ҳифзи растаниҳо

Барои монеъ шудан ба фаъолияти шахсони мансабдори назорати давлатии гузаронидани чорабиниҳои кимиёкунонӣ ва ҳифзи растаниҳо,

БОБИ 19. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ВОБАСТА БА ҚОИДАҲОИ БЕХАТАРИИ ҲАРАКАТ ДАР РОҲ ВА ИСТИФОДАИ ВОСИТАҲОИ НАҚЛИЁТ

Моддаи 285. Риоя накардани қоидаҳои бехатарии ҳаракат дар нақлиёти роҳи оҳан

1. Барои дар роҳи оҳан гузоштани ашёе, ки метавонад ба ҳаракати поезд халал расонад,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои худсарона ва бе зарурат нигоҳ доштани поезд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз ду то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои риоя накардани қоидаҳои ҳамлу нақл бо ароба ва гузаронидани чорво аз роҳи оҳан, чаронидани чорво дар назди роҳи оҳан,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то ду ва ба шахсони мансабдор аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои расонидани зарар ба роҳи оҳан, дарахтзорҳои муҳофизатӣ, монеаҳои муҳофизат аз барф, дигар объектҳо, иншоот ва таҷҳизоти низоми сигналдиҳию алоқаи роҳ,

5. Барои риоя накардани меъёри муқарраршудаи бор ҳангоми боргирӣ ва борфарорӣ дар нақлиёти роҳи оҳан,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

6. Барои гузаштан аз ҷойҳои мамнуи роҳи оҳан,

ба андозаи як нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 286. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи воситаҳои нақлиёти роҳи оҳан

1. Барои худсарона ба поездҳои боркаш савор шудан, дар вақти ҳаракати поезд савор шудан ва аз он фаромадан, дар болои зина ва боми вагон сафар кардан,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ба асбобу анҷоми дохили қатораҳои мусофиркаш, шишатирезаҳои локомотивҳо ва вагонҳо расонидани зарар,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз тиреза ва аз дари вагонҳои поезд партофтани партову пасмондаҳо ва дигар ашё,

ба андозаи аз нисф то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои тамокукашӣ ва истеъмоли машрубот дар поездҳо, ба ғайр аз ҷойҳои барои ин мақсадҳо муқарраргардида,

ба андозаи аз нисф то як нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 287. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизат аз сӯхтор дар нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ, обӣ, автомобилӣ ва нақлиёти техникӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои муқарраршудаи муҳофизат аз сӯхтор дар нақлиёти автомобилӣ ва нақлиёти техникӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои риоя накардани қоидаҳои муқарраршудаи муҳофизат аз сӯхтор дар нақлиёти роҳи оҳан ва нақлиёти обӣ,

3. Барои риоя накардани қоидаҳои муқарраршудаи муҳофизат аз сӯхтор дар ҳавопаймо (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718),

Моддаи 288. Риоя накардани қоидаҳои ҳамлу нақли маводи хавфнок тавассути нақлиёти роҳи оҳан, обӣ, автомобилӣ ва барқӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои ҳамлу нақли маводи хавфнок тавассути нақлиёти роҳи оҳан, обӣ, автомобилӣ ва барқӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се ва ба шахсони мансабдор аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар троллейбус, автобус, таксии сайрхат бо худ гирифта бурдани маводи тарканда, зудоташгиранда, заҳролудкунанда ва заҳрдор, инчунин ба борсафар ё анбори борнигоҳдории нақлиёти автомобилӣ супурдани чунин мавод,

ба андозаи аз як то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 289. Риоя накардани қоидаҳои таъмини ҳифзи воситаҳои нақлиёт ва бор дар нақлиёти роҳи оҳан, обӣ ва автомобилӣ

1. Барои расонидани зарар ба нақлиёти роҳи оҳан, контейнерҳо, воситаҳои нақлиёти шинокунанда ва дигар воситаҳои нақлиёт, ки барои боркашонӣ пешбинӣ шудаанд, инчунин барои расонидани зарар ба воситаҳои боркашонӣ,

ба андозаи аз се то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои шикастани пломбаҳо ва василаҳои қулфкунандаи вагонҳои боркаш, автомобилҳо, ядакҳои автомобил, контейнерҳо, таҳхонаи киштӣ ва дигар ҳуҷраҳои борнигоҳдории воситаҳои шинокунанда, аз онҳо кандани пломбаҳо, расонидани зарар ба ҷойҳои алоҳидаи боргузорӣ ва масолеҳу лифофаҳои бастабандии онҳо, деворҳои ҳавлиҳои боргузор, истгоҳҳои роҳи оҳан, истгоҳҳои автомобилҳои боркаш, пунктҳо (майдончаҳо)-и контейнер, бандарҳо, истгоҳҳо ва анборҳо, ки барои амалиёти марбут ба ҳамлу нақли бор истифода бурда мешаванд, инчунин барои бе зарурат дар ҳудуди борхонаҳо, пунктҳо (майдончаҳо)-и контейнер, маҳалҳо (қитъаҳо)-и боркашонӣ, бандарҳо (истгоҳҳо), шлюзҳо ва анборҳои дар боло зикршуда гаштугузор намудан,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз дувоздаҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 290. Расонидани зарар ба роҳ, гузаргоҳҳои роҳи оҳан, дигар иншооти роҳ ё воситаҳои техникии танзимкунандаи ҳаракат дар роҳ

1. Барои расонидани зарар ба роҳ, гузаргоҳҳои роҳи оҳан, дигар иншооти роҳ ё воситаҳои техникии танзимкунандаи ҳаракат дар роҳ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои наандешидани чораҳо бобати пешгирӣ намудани ифлосшавии кӯчаҳою роҳҳои барои ҳаракати воситаҳои нақлиёт ва пиёдагардон пешбинишуда риоя накардани қоидаҳои барқароркунии қисматҳои дар натиҷаи корҳои таъмирию сохтмонӣ зарардидаи роҳу кӯчаҳо, ки ба бехатарии ҳаракат дар роҳ тахдид мекунад,

Моддаи 291. Риоя накардани қоидаҳои ҳифзи минтақаҳо ва роҳҳои автомобилгард

1. Барои шудгор кардани қитъа, даравидани алаф, буридан ва шикастани ниҳолу буттаҳо, бурида гирифтани чимтол ва хок, ба иншооти обпарто ва минтақаҳои эҳтиётии роҳҳои автомобилгард бе розигии мақомоти роҳ ҷорӣ кардани оби корез, оби корхонаҳои саноатӣ, оби мелиоративӣ ва оби равон, инчунин барои дар минтақаҳои роҳ ва дар масофаи то 200 метр аз пулҳои чӯбин афрӯхтани оташ, сигоркашӣ дар болои пулҳои чӯбин ва пулҳои фаршашон чӯбин,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то се ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои кандани роҳ, гузаронидани ҳар гуна коммуникатсия аз роҳ, ифлос кардани роҳ, ба вуҷуд овардани монеаи табиӣ дар роҳ, дар шафати роҳ сохтан ва ташкил намудани ошхона, нуқтаҳои хизматрасонию савдо бе мувофиқа бо Бозрасии давлатии автомобилӣ, Хадамоти давлатии назорат ва танзим дар соҳаи нақлиёт, ташкилотҳои минтақавии роҳ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1069),

Моддаи 292. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизати роҳҳои автомобилгард ва иншооти роҳ аз ҷониби истифодабарандагони замин

Барои аз тарафи истифодабарандагони замин қитъаҳои назди роҳҳои автомобилгард, маҳалҳои аҳолинишини воқеъ дар канори роҳҳои умумиҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ иҷро накардани вазифаи ободонӣ, таъмир ва мунтазам тоза кардани пайраҳаҳои пиёдагард ва пулҳои пиёдагузар қитъаҳои ба онҳо вобастакардашуда, инчунин барои иҷро накардани ӯҳдадориҳои дар ҳолати дурусти техникӣ ва тоза нигоҳ доштани баромадгоҳи қитъаҳо ба шохароҳҳои бо роҳи автомобилгарди истифодаи умум пайвастшаванда, аз ҷумла пулҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 293. Риоя накардани қоидаҳои нигоҳдории роҳҳо, гузаргоҳҳои роҳи оҳан ва дигар иншоотҳои роҳ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои нигоҳдории роҳҳо, гузаргоҳҳои роҳи оҳан ва дигар иншооти роҳ ё саривақт наандешидани чораҳо бобати иҷро намудани амрномаю дастури мақомоти ваколатдори давлатӣ доир ба масъалаи бартараф кардани камбудиҳо, инчунин наандешидани тадбирҳо бобати манъ ё махдуд намудани ҳаракат дар қитъаҳои алоҳидаи роҳ, ки истифодаашон хатарнок аст,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз понздаҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Ҳуқуқвайронкунии дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда, ки боиси зарар дидани воситаҳои нақлиёт, бор, роҳу иншооти роҳ, дигар иншоот ва молу мулк гардидаанд,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 294. Риоя накардани қоидаҳои нигоҳдории чоҳҳои муоинавӣ, коммуникатсияҳои зеризаминии дар роҳҳои мошингард мавҷудбуда

1. Барои риоя накардани қоидаҳои нигоҳдории чоҳҳои муоинавӣ, коммуникатсияҳои зеризаминии дар роҳҳои мошингард мавҷудбуда,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар мӯҳлати зиёда аз як шабонарӯз аз лаҳзаи гирифтани иттилоот наандешидани чораҳо ҷиҳати бартараф намудани иллати коммуникатсияҳои зеризаминӣ, ки бар асари об, моеъҳои техникӣ, баромадани буғ боиси вайрон шудани қабати болои роҳ, яхбандӣ, маҳдудияти намоёнии роҳ ё боиси дигар монеаҳо шуда, ба бехатарии ҳаракат таҳдид менамояд,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷоҳ то ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии дар ҳамин модда пешбинишуда, ки боиси зарар дидани воситаҳои нақлиёт, бор, роҳ, иншооти он, дигар иншоот ва молу мулк гардидааст,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳафтод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 295. Бе пардохти роҳкиро дар нақлиёт сафар кардан, бо худ бурдани кӯдак, бағоҷ ва бор

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727)

Барои аз тарафи мусофирон бе пардохти роҳкиро дар нақлиёт сафар кардан, бо худ бурдани кӯдакони аз панҷсола калон,бағоҷ ва бори аз меъёр зиёд (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727),

дар поездҳои сайри маҳаллӣ ба андозаи аз як то ду, дар поездҳои сайри байналмилалӣ аз се то панҷ, дар тайёраҳои мусофиркашонии дохилӣ аз панҷ то ҳафт, дар ҳавопаймоҳои мусофиркашонии байналмилалӣ аз понздаҳ то бист, дар киштиҳои обӣ аз як то ду, дар таксиҳои сайрхат аз як то ду, дар нақлиёти мусофиркаши коммуналии байнишаҳрӣ аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718, аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 295(1). Бе пардохти роҳкиро дар нақлиёти мусофиркашони коммуналии шаҳрӣ ва ноҳиявӣ сафар кардан, бо худ бурдани кӯдак, бағоҷ ва бор, инчунин истифодабарии корти имтиёзноки шахси дигар

Барои бе пардохти роҳкиро дар нақлиёти мусофиркашони коммуналии шаҳрӣ ва ноҳиявӣ сафар кардани мусофирон, бо худ бурдани кӯдакони аз панҷсола калон, бағоҷ ва бори аз меъёр зиёд, инчунин истифодабарии корти имтиёзноки шахси дигар,

ба андозаи чоряки нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 296. Риоя накардани қоидаҳои бехатарии парвоз

1. Барои дар аэродром гузоштани ягон нишонаю асбоби ба нишонаю асбобҳои хоси фурудгоҳ, ки барои шинохтани аэродромҳо қабул шудаанд, монанд ё бе иҷозати маъмурияти фурудгоҳ, аэродром афрӯхтани маводи тарфгарӣ (пиротехникӣ) ё сохтани объектҳое, ки ба ғун шудани селаи паррандагони барои парвози ҳавопаймо хавфнок мусоидат менамоянд (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718),

2. Барои риоя накардани қоидаҳои дар болои биноҳою иншоот насб кардани нишонаҳо ё асбобҳои тафриқавии шабона ва рӯзона,

3. Барои расонидани зарар ба таҷҳизоти фурудгоҳ, аэродром, нишонаҳои фурудгоҳ, аэродром, ҳавпаймоҳо ва таҷҳизоти онҳо (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718),

ба андозаи аз ду то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои риоя накардани низоми рухсатномавӣ ё дохилиобъектӣ, ки дар фурудгоҳҳо, аэродромҳо, объектҳои ба воситаи радио ва равшанӣ таъминкунандаи парвоз муқаррар шудаанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то ду ва ба шахсони мансабдор аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 297. Риоя накардани қоидаҳои тавассути ҳавопаймо ҳамлу нақли маводи хавфнок

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718)

Барои риоя накардани қоидаҳои тавассути ҳавопаймо ҳамлу нақли маводи хавфнок (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 298. Риоя накардани қоидаҳои рафтор дар ҳавопаймоҳо

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718)

Барои дар дохили ҳавопаймо риоя накардани қоидаҳои аксбардорӣ, наворбаргирӣ, истифодаи воситаҳои радиоалоқа ва дигар қоидаҳои муқарраршуда (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718),

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 299. Иҷро накардани амри командири ҳавопаймо

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718)

Барои иҷро накардани амри командири ҳавопаймо аз ҷониби шахсони дар дохили киштии ҳавоӣ қарордошта (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718),

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 300. Риоя накардани қоидаҳои мусофиркашонӣ, ҳамлу нақли бор дар ҳавопаймо

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718)

Барои риоя накардани қоидаҳои мусофиркашонӣ, ҳамлу нақли бор дар ҳавопаймо (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то ду ва ба шахсони мансабдор аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 301. Саркашӣ кардан аз боздиди шахсӣ, бағоҷ ва бори дастӣ

Барои саркашӣ кардан аз боздиди шахсӣ, бағоҷ ва бори дастӣ, ки бо мақсади таъмини бехатарии парвоз, инчунин пешгирии кӯшиши гузаронидани мавод ва ашёе, ки тавассути ҳавопаймо нақли онҳо манъ аст, сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718),

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 302. Аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт риоя накардани қоидаҳои ҳаракат дар фурудгоҳҳо

Барои аз тарафи ронандагони мошинҳои махсуси фурудгоҳҳо, ташкилоту корхонаҳо риоя накардани меъёрҳои суръати муқарраршудаи ҳаракат дар фурудгоҳҳо, ҷойҳои махсус муайяншуда, аз ҷумла истгоҳҳо ва қароргоҳҳо, инчунин риоя накардани қоидаҳои наздикшавӣ ба ҳавопаймо (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718),

ба андозаи аз як то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 303. Риоя накардани қоидаҳои бехатарии ҳаракат дар киштиҳои обӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои ворид гаштани киштиҳо ба бандар ва баромадани онҳо аз бандар, ҳаракат ва таваққуфи киштиҳо дар бандарҳои обӣ, қоидаҳои таъмини бехатарии мусофирон ҳангоми ба киштӣ савор шудан ва аз киштӣ фуромадан,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то се ва ба шахсони мансабдор аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Расонидани зарар, кандан, ба ҷойи дигар мондани нишонаҳои шиноварию соҳилии нишондиҳандаи мавқеи киштӣ ё риоя накардани тартиби муқарраршудаи чароғакҳои огоҳкунанда, ба ҳамдигар додани сигналҳои бонгию биниши шабонаю рӯзона ё барои сайди моҳӣ дар самти ҳаракати киштӣ гузоштани тӯру асбобҳои дигар,

3. Барои беиҷозат анҷом додани корҳои ғаввосӣ дар обҳои назди бандар, риоя накардани тартиби сигналдиҳӣ ҳангоми иҷрои чунин корҳо,

Моддаи 304. Расонидани зарар ба дастгоҳҳои дохилии киштиҳои обӣ

Барои расонидани зарар ба дастгоҳҳои дохилии киштиҳои обӣ,

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 305. Риоя накардани қоидаҳои ба воситаҳои нақлиёт бор кардан, аз он фаровардан ва ҷойгир кардани бор дар нуқтаҳои боргирию борфарорӣ ва бандарҳо

Барои риоя накардани қоидаҳои ба воситаҳои нақлиёт бор кардан, аз он фаровардан ва ҷойгир кардани бор дар нуқтаҳои боргирию борфарорӣ ва бандарҳо,

Моддаи 306. Риоя накардани қоидаҳои ҳисоби киштиҳои хурдҳаҷм, инчунин қоидаҳои истифодаи чунин киштиҳо ва қароргоҳҳо (иншоотҳо)-и исти онҳо

Барои риоя накардани қоидаҳои ҳисоби киштиҳои хурдҳаҷм, инчунин қоидаҳои истифодаи чунин киштиҳо ва қароргоҳҳо (иншоотҳо)-и исти онҳо,

Моддаи 307. Риоя накардани қоидаҳои сохтан ва ба истифода додани киштии хурдҳаҷм, инчунин идора намудани киштӣ аз тарафи шахсе, ки ҳуқуқи идора кардани онро надорад

1. Барои сохтан ва ба истифода додани киштии хурдҳаҷм, ки ба таври муқарраршуда ба қайд гирифта нашудааст ё аз назорати техникӣ нагузаштааст, рақаму аломат надорад ва беиҷозат аз нав муҷаҳҳаз карда шудааст, дорои камбудиҳои техникӣ мебошад ва бо чунин камбудиҳо истифодаи он манъ аст ва ё қоидаҳои боргирӣ, меъёри ғунҷоиши мусофирон, шартҳо ва маҳдудиятҳои шиноро дар минтақа риоя намекунад,

2. Барои идора кардани киштии хурдҳаҷм аз тарафи шахсе, ки ҳуқуқи идора кардани чунин киштиро надорад ё идораи он ба зиммаи шахсе вогузошта шудааст, ки ҳуқуқи идоракуниро надорад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз понздаҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 308. Риоя накардани қоидаҳои ҳаракати киштиҳои хурдҳаҷм

Барои аз тарафи ронандагони киштиҳои хурдҳаҷм зиёд намудани суръати муқарраршуда, риоя накардани талаботи нишонаҳои ҳаракат, дидаю дониста манъ кардан ё гузоштани киштӣ дар ҷойҳои мамнуъ, расонидани зарар ба иншооти гидротехникӣ ё воситаҳои техникӣ, нишонаҳои киштигардию навигатсионӣ, риоя накардани қоидаҳои манёвр, додани сигналҳои савтӣ, қоидаҳои ҷойгир кардани чароғакҳо ва нишонаҳои бортӣ,

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идора намудани киштӣ ба мӯҳлати аз се то шаш моҳ таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 309. Аз тарафи ронандагон ё шахсони дигар дар ҳолати мастӣ идора кардани киштии хурдҳаҷм

1. Барои идора кардани киштии хурдҳаҷм дар ҳолати мастӣ,

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идора кардани киштӣ ба мӯҳлати аз як то ду сол таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ба шахси дар ҳолати мастӣ қарордошта иҷозат додани идоракунии киштии хурдҳаҷм,

ба шахсони масъули истифодаи киштӣ ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 310. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи воситаҳои нақлиёт аз тарафи ронандагон

1. Барои аз тарафи ронандагон идора кардани воситаҳои нақлиёти дорои норасоиҳои техникӣ дар системаҳои боздорӣ (ба ғайр аз боздорандаи дастӣ), идоракунӣ (рул) ё таҷҳизоти васлшавии ядак (нимядак)-и автопоезд, риоя накардани тартиби муқарраршудаи бақайдгирии давлатии воситаҳои нақлиёти механикӣ ва ядакҳо,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои бе иҷозат аз тарафи ронандагон идора кардани воситаҳои нақлиёти бо гази моеъ ё табиӣ ҳаракаткунанда, инчунин идора кардани воситаҳои нақлиёте, ки мӯҳлати санҷиши техникии зарфи газнигоҳдории онҳо гузаштааст,

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз тарафи ронандагон зимни идора кардани воситаи нақлиёт истифода бурдани телефонҳои мобилӣ, ки асбобҳои бе ёрии даст таъминкунандаи гуфтугӯиро надоранд, инчунин истифода бурдани таҷҳизоти экрандори намоишдиҳанда дар қисми пеши дохили (салони) воситаи нақлиёт,

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 311. Риоя накардани қоидаҳои ҳамлу нақли бори хавфнок, калонҳаҷм, вазнин ва маҳдудиятҳои мавсимии вазн ва сарборӣ бо нақлиёти автомобилӣ

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1279)

1. Барои аз тарафи ронандагон риоя накардани қоидаҳои ҳамлу нақли бори хавфнок, калонҳаҷм, вазнин ва маҳдудиятҳои мавсимии вазн ва сарборӣ ба меҳвари воситаҳои нақлиёт ҳангоми ҳаракати онҳо дар роҳҳои автомобилгарди истифодаи умум (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1279),

ба андозаи аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои бе иҷозати дахлдор ва аломатҳои шартӣ ба ронандагон иҷозат додани идоракунии воситаҳои нақлиёти интиқолдиҳандаи бори хавфнок, калонҳаҷм ва вазнин (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз як саду бист то як саду панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои ҳамлу нақл намудани борҳои калонҳаҷм ва вазнин бе сертификати боркашии воситаҳои нақлиёт,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷоҳ то ҳафтод, ба шахсони мансабдор аз як саду бист то як саду панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чорсад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 312. Идора кардани воситаҳои нақлиёт бе рақами қайди давлатӣ, бо рақами ноаён ё рақаме, ки бо тартиби муқарраршуда ба қайд гирифта нашудааст

1. Барои идора кардани воситаҳои нақлиёт бе рақами қайди давлатӣ ва бо рақами ноаён,

ба андозаи аз як то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идора намудани воситаҳои нақлиёт ба мӯҳлати аз се то шаш моҳ таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда ё аз ҳуқуқи идора намудани воситаҳои нақлиёт ба мӯҳлати аз шаш моҳ то як сол маҳрум карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 313. Идора намудани воситаи нақлиёт бо рақами қайди давлатии бегона ва ё барои идора ба шахси дигар додани чунин воситаи нақлиёт, инчунин ба шахси дигар додани рақами қайди давлатӣ

(Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1986)

Барои идора намудани воситаи нақлиёт бо рақами қайди давлатии бегона ва ё барои идора ба шахси дигар додани чунин воситаи нақлиёт, инчунин ба шахси дигар додани рақами қайди давлатӣ,

ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идора намудани воситаи нақлиёт ба муҳлати як сол таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1986, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 314. Идора кардани воситаи нақлиёт бо рақами қайди давлатӣ, ки ба намунаи стандарти муқарраршудаи давлатӣ мувофиқат намекунад

Барои идора кардани воситаи нақлиёт бо рақами қайди давлатӣ, ки ба намунаи стандарти муқарраршудаи давлатӣ мувофиқат намекунад,

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 315. Идора кардани воситаи нақлиёт бе муоинаи ҳатмии техникии давлатӣ ва суғуртаи ҳатмӣ

(Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1262)

1. Барои аз тарафи ронанда идора кардани воситаи нақлиёте, ки дар мӯҳлати муқаррарнамуда аз муоинаи ҳатмии техникии давлатӣ нагузаштааст,

ба андозаи се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи ронанда идора кардани воситаи нақлиёт ҳангоми надоштани ҳуҷҷат дар бораи суғуртаи ҳатмӣ,

ба андозаи як нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1262, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 316. Риоя накардани қоидаҳои насб кардани таҷҳизоти махсуси садодиҳанда ё асбобҳои иловагии берунии равшанидиҳанда ба воситаҳои нақлиёт

Барои риоя накардани қоидаҳои насб кардани таҷҳизоти махсуси садодиҳанда ё асбобҳои иловагии берунии равшанидиҳанда ба воситаҳои нақлиёте, ки ба хадамоти фаврӣ ва махсус тааллуқ надоранд,

Моддаи 317. Аз тарафи ронандагон ва мусофирон риоя накардани қоидаҳои истифодаи тоскулоҳҳои мотосиклронӣ

1. Барои аз тарафи ронандагон ва мусофирон риоя накардани қоидаҳои истифодаи тоскулоҳҳои мотосиклронӣ,

огоҳӣ дода мешавад.

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 318. Итоат накардани ронандагони воситаҳои нақлиёт ба чароғаки роҳнамо ё ишораи танзимгар

Барои итоат накардани ронандагони воситаҳои нақлиёт ба чароғаки роҳнамо ё ишораи танзимгар, роҳ надодан ба нақлиёти барои гузаштан бартаридошта,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 835, аз 22.07.2013 № 980, аз 25.12.2015 № 1262, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 319. Бе иҷозати мақомоти ваколатдори давлатӣ идора кардани воситаҳои нақлиёти боркаш, ки ба ҳамлу нақли одамон машғул аст

Барои бе иҷозати мақомоти ваколатдори давлатӣ идора кардани воситаҳои нақлиёти боркаш, ки ба ҳамлу нақли одамон машғул аст, инчунин идора намудани дигар воситаҳои нақлиёти барои мусофиркашонӣ пешбининашуда,

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 320. Риоя накардани қоидахои мусофиркашонӣ

1. Барои аз ҷойи нишасти муҷаҳҳазшуда ё меъёри пешбинишуда зиёд ҷойгир намудани мусофирон дар мошинҳо, автобусҳо ва микроавтобусҳо,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои содир намудани дигар ҳаракатҳои ғайриқонунии мусофиркашонӣ,

ба андозаи аз нисф то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 321. Бе мувофиқа бо Бозрасии давлатии автомобилӣ аз тарафи ронандагони автобусҳо ва микроавтобусҳо кашонидани мусофирон дар роҳҳое, ки ҳаракати нақлиёти мусофиркаш манъ аст

Барои бе мувофиқа бо Бозрасии давлатии автомобилӣ аз тарафи ронандагони автобусҳо ва микроавтобусҳо кашонидани мусофирон дар роҳҳое, ки ҳаракати нақлиёти мусофиркаш манъ аст,

ба андозаи аз як то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 322. Риоя накардани қоидаҳои боркашонӣ ва кашонида бурдани воситаҳои нақлиёти механикӣ

Барои бо нақлиёти автомобилӣ кашонидани борҳои пошхӯранда, ки пардаҳои ҳимоявӣ надорад, таъмин накардани мустаҳкамии бордон ва асбобҳои мустаҳкамкунанда, инчунин риоя накардани тартиби муқарраршудаи кашонида бурдани воситаҳои нақлиёти механикӣ,

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 323. Худсарона баромадани ронандагони воситаҳои нақлиёт аз самтҳои муқарраршудаи ҳаракат

1. Барои худсарона баромадани ронандагони воситаҳои нақлиёт аз самтҳои муқарраршудаи ҳаракат ё то охири он нарафтан, инчунин идора намудани воситаҳои нақлиёти боркаш ё автобусҳое, ки бе тахограф (асбоби назорат) ё бо тахографи хомӯшкардашуда ба ҳамлу нақли байналмилалӣ машғуланд, барои пур накардани тахограмма ё варақаи қайди реҷаи корӣ,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдорҳое, ки дар қисми 1 ҳамин модда пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1262, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои риоя накардани реҷаи муқарраршудаи кории ронандагони воситаҳои нақлиёти боркаш ё автобусҳое, ки ба ҳамлу нақли байналмиллалӣ машғуланд ё идора намудани чунин воситаи нақлиёт бе нишонаи фарқкунандаи давлатии воситаи нақлиёти бақайдгирифташуда,

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои худсарона баромадани ронандагони воситаҳои нақлиёт аз самтҳои муқарраршудаи байналмилалии хатсайр ё то охири он нарафтан (ба истиснои хатсайри муқарраршудаи таҳвили молҳои таҳти назорати гумрукӣ қарордошта),

ба андозаи аз ҳаштод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1279, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 324. Риоя накардани талаботи аломатҳои роҳ, нишонаҳои роҳ ва дигар қоидаҳои ҳаракат дар роҳ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 835)

Барои аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт риоя накардани талаботи аломатҳои роҳ, нишонаҳои роҳ, истифодаи асбобҳои равшаникунанда ҳангоми шаб ё равшании начандон зиёд, истгоҳи нақлиёти ҷамъиятӣ, гузаргоҳҳо барои пиёдагардон, ҳаракат тавассути пайроҳаҳо, роҳҳои пиёдагард, хатти ҳаракат барои воситаҳои нақлиёти маршрутӣ ё аз канори чапи роҳ ҳангоми мавҷудияти хатти холӣ дар ҳамон самт, барои нигоҳ доштани воситаҳои нақлиёт дар хатти ҳаракат барои воситаҳои нақлиёти маршрутӣ, ҳудуди чорроҳаҳо ва роҳҳои пиёдагард, дар хатҳои ҳаракат дар роҳ, ба ғайр аз хатти якуми ҳаракат дар ҳамон самт, инчунин ба вуҷуд овардани монеа ба ҳаракати воситаҳои нақлиёт дар роҳ дар натиҷаи риоя накардани қоидаҳои истгоҳ,

ба андозаи як нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1262, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 325. Риоя накардани суръати муқарраршудаи ҳаракат дар роҳ, қоидаҳои сабқат (пеш гузаштан), манёвр ва аз чорроҳаҳо гузаштан

1. Барои суръати муқарраршудаи ҳаракатро ба андозаи аз даҳ то сӣ километр дар як соат зиёд кардани ронандагон,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои суръати муқарраршудаи ҳаракатро ба андозаи зиёда аз сӣ километр дар як соат зиёд кардани ронандагон,

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои риоя накардани қоидаҳои сабқат (пеш гузаштан), манёвр ва аз чорроҳаҳо гузаштан,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои ба самти муқобили хати ҳаракати воситаҳои нақлиёт баромадан, дар сурате ки роҳбандон ба вуҷуд омада бошад ё дар ин ҳолат ба чорроҳа дохил шудан,

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 22.07.2013 № 980, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 326. Аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт ба вуҷуд овардани ҳолати садамавӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои ҳаракат дар роҳ аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт, ки дигар иштирокчиёни ҳаракат дар роҳро ногаҳон ба тағйир додани суръат, самти ҳаракат ё андешидани дигар чораҳо барои таъмини бехатарии худ ё дигарон маҷбур намуда, ба пайдоиши ҳолати садамавӣ мусоидат менамояд,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 326(1). Ташкили пойгаҳои нақлиётии ғайрирасмӣ ва идора намудани воситаи нақлиёт дар пойгаҳои нақлиётии ғайрирасмӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1518)

1. Барои ташкили пойгаҳои нақлиётии ғайрирасмӣ, инчунин, идора намудани воситаи нақлиёт дар пойгаҳои нақлиётии ғайрирасмӣ ё ба идораи шахси дигар додани воситаи нақлиёт ҷиҳати иштирок дар чунин пойгаҳо,

ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаи нақлиёт ба муҳлати ду сол таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли пас аз таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисми 1 ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Эзоҳ: Пойгаҳои нақлиётии ғайрирасмӣ - пойгаҳои ғайриқонунии воситаҳои нақлиёт, ки худсарона дар роҳҳои истифодаи умум бе мувофиқаи мақомоти ваколатдор гузаронида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1518).

Моддаи 327. Аз тарафи пиёдагардон ва дигар иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ ба вуҷуд овардани ҳолати садамавӣ

Барои аз тарафи пиёдагардон, инчунин аз тарафи шахсони мопед ва велосипедро идоракунанда, аробакашон ва дигар иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ ба вуҷуд овардани ҳолати садамавӣ, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 328. Иштироки ронандагони мотосиклҳо ва дигар воситаҳои нақлиёт ҳангоми ҳаракати муштарак дар шаҳрҳо ва дигар маҳалҳои аҳолинишин, ки ба ҳаракат дар роҳ халал мерасонанд ё ба бехатарии ҳаракат таҳдид менамоянд

1. Барои иштироки ронандагони мотосиклҳо ва дигар воситаҳои нақлиёт ҳангоми ҳаракати муштарак дар шаҳрҳо ва дигар маҳалҳои аҳолинишин, ки ба ҳаракат дар роҳ халал мерасонанд ё ба бехатарии ҳаракат таҳдид менамоянд,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёт ба мӯҳлати се моҳ таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи шахсони идоракунандаи мопед ва велосипед содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 329. Талаботи қонунии корманди милитсияро бобати боздоштани воситаи нақлиёт иҷро накардани ронандагон

1. Барои аз тарафи ронандагон иҷро накардани талаботи қонунии корманди милитсия бобати боздоштани воситаи нақлиёт ё саркашӣ кардан аз пешниҳод намудани ҳуҷҷат ё нақлиёт барои санҷиш, инчунин дар ҳолатҳои пешбининамудаи Қоидаҳои ҳаракат дар роҳҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ихтиёри кормандони милитсия ё дигар шахсон вонагузоштани воситаи нақлиёт,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёт ба мӯҳлати аз шаш моҳ то як сол таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2015 № 1179, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи ронандагон дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран иҷро накардани талаботи қонунии корманди милитсия бобати боздоштани воситаи нақлиёт (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёт ба мӯҳлати як сол таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2015 № 1179, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои содир намудани кирдорҳои дар қисмҳои якум ва дуюми ҳамин модда пешбинишуда аз тарафи шахсе, ки ҳуқуқи ронандагӣ надорад,

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2015 № 1179, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 330. Идора намудани воситаҳои нақлиёт бо пардаҳои паҳлӯӣ ва яклухти ақиб, шишаҳои ойинагӣ, шишаҳои сиёҳу хира ё маҷмӯи идоракуниашон аз тарафи рост

(Қонуни ҶТ аз 9.01.2010 № 577)

1. Барои идора намудани воситаҳои нақлиёт бо пардаҳои паҳлӯӣ ва яклухти ақиб, ки дар сохтори воситаҳои нақлиёт аз тарафи заводи истеҳсолкунанда пешбинӣ нашудаанд, инчунин идора намудани воситаҳои нақлиёт бо шишаҳои ойинагӣ ва ё бо шишаи сиёҳу хираи пешорӯй (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1986),

ба андозаи як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1986, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои идора намудани воситаҳои нақлиёт бо шишаҳои сиёҳу хира, ки нургузарониашон ба меъёрҳои муқарраршудаи стандартҳои давлатӣ (ГОСТ) мутобиқат намекунад, бидуни иҷозати махсуси мақомоти ваколатдори давлатӣ,

ба андозаи як саду бисту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои идора намудани воситаҳои нақлиёт бо шишаҳои сиёҳу хираи дарҳои паҳлуӣ ва шишаи қафо, ки нургузарониашон ба меъёрҳои муқарраршудаи стандартҳои давлатӣ (ГОСТ) мутобиқат намекунанд, ҳангоми мавҷуд будани иҷозати махсуси мақомоти ваколатдори давлатӣ барои истифодаи воситаҳои нақлиёт бо шишаи сиёҳу хираи қафо ё шишаҳои сиёҳу хираи дарҳои паҳлуии қафо ва шишаи қафо,

ба андозаи ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1901, аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои идора намудани воситаҳои нақлиёт бо шишаҳои сиёҳу хираи дарҳои паҳлуии қафо ва шишаи қафо, ки нургузарониашон ба меъёрҳои муқарраршудаи стандартҳои давлатӣ (ГОСТ) мутобиқат намекунанд, ҳангоми мавҷуд будани иҷозати махсуси мақомоти ваколатдори давлатӣ барои истифодаи воситаҳои нақлиёт бо шишаи сиёҳу хираи қафо,

5. Барои идора намудани воситаҳои нақлиёти маҷмӯи идоракуниашон аз тарафи рост,

ба андозаи даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1901, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 331. Риоя накардани қоидаҳои гузаштан аз гузаргоҳҳои роҳи оҳан ва дигар иншооти роҳ

Барои аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт риоя накардани қоидаҳои гузаштан аз гузаргоҳҳои роҳи оҳан (ҳангоми баста будан ё баста шуда истодани ғавчӯб (шлагбаум) ба гузаргоҳ даромадан ё давр зада гузаштан аз он, гузаштан аз ҷойҳои муқаррарнашудаи роҳи оҳан ва дигар амалҳое, ки бар хилофи қоидаҳои убури гузаргоҳҳои роҳи оҳан мебошанд),

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 332. Идора намудани воситаҳои нақлиёт дар ҳолати мастӣ

(Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 806)

Барои идора намудани воситаҳои нақлиёт дар ҳолати мастӣ, инчунин вогузоштани идораи воситаҳои нақлиёт ба шахсе, ки дар ҳолати мастӣ қарор дорад,-

ба андозаи сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба муҳлати понздаҳ шабонарӯз бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёт ба муҳлати панҷ сол таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1466, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 333. Риоя накардани қоидаҳои ҳаракат дар роҳ, ки боиси зарар гардидааст

1. Барои риоя накардани қоидаҳои ҳаракат дар роҳ аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт, ки боиси зарар дидани воситаи нақлиёт, бор, роҳ, иншооти роҳ, иншоот ё дигар молу мулк гаштааст,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёт ба мӯҳлати аз се то шаш моҳ таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт риоя накардани дигар қоидаҳои ҳаракат дар роҳ,

ба андозаи аз нисф то як нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои риоя накардани қоидаҳои ҳаракат дар роҳ аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт, ки боиси расонидани зарари сабук ба саломатии инсон гаштааст,-

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёт ба мӯҳлати то шаш моҳ таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2015 № 1179, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 334. Тарк кардани ҷои садамаи нақлиётӣ

Барои аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт, бар хилофи тартиби муқарраршуда тарк намудани ҷойи садамаи нақлиёт, ки иштирокчии он мебошанд,

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёт ба мӯҳлати аз шаш моҳ то як сол таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 335. Барқарор намудани воситаи нақлиёти зарардида

Барои бе иҷозати Бозрасии давлатии автомобилӣ барқарор намудани воситаи нақлиёти дар натиҷаи садама зарардида,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то се ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 336. Аз тарафи шахсе, ки ҳуқуқи ронандагӣ надорад, идора кардани воситаи нақлиёт ва ё ба шахси ҳуқуқи ронандагӣ надошта барои идоракунӣ додани воситаи нақлиёт

1. Барои аз тарафи шахси ҳуқуқи ронандагӣ надошта идора кардани воситаи наклиёт,

ба андозаи дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1466, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ба шахсе, ки ҳуқуқи ронандагӣ надорад вогузоштани идоракунии воситаи нақлиёт,

ба андозаи дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёт ба муҳлати панҷ сол таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1466, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои содир намудани кирдоре, ки дар қисми якуми ҳамин модда пешбинӣ шудааст ва боиси расонидани зарар ба воситаҳои нақлиёт, бор, роҳ, иншооти роҳ ва дигар иншоот ё дигар молу мулк гаштааст,

ба андозаи сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1466, аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои аз тарафи ронанда бе категорияи мувофиқ идора кардани воситаи нақлиёт,

ба андозаи аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1901, аз 20.06.2024 № 2051).

5. Барои ба шахсе, ки ҳуқуқи идоракунии категорияи мувофиқ ба воситаи нақлиётро надорад, вогузоштани идоракунии он,

ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1901, аз 20.06.2024 № 2051).

6. Барои содир намудани кирдори бо қисми чоруми ҳамин модда пешбинишуда, ки боиси расонидани зарар ба воситаҳои нақлиёт, бор, роҳ, иншооти роҳ ва дигар иншоот ё дигар молу мулк гаштааст,

ба андозаи як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1901, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 337. Идора кардани воситаи нақлиёт аз тарафи шахсе, ки ҳуқуқи ронандагӣ надорад ва дар ҳолати мастӣ қарор дорад

1. Барои идора кардани воситаи нақлиёт аз тарафи шахсе, ки ҳуқуқи ронандагӣ надорад ва дар ҳолати мастӣ қарор дорад, инчунин аз тарафи ин шахс барои идоракунӣ додани воситаи нақлиёт ба шахсе, ки ҳуқуқи ронандагӣ надорад ва дар ҳолати мастӣ қарор дорад, инчунин дар натиҷаи ин кирдор зарар дидани воситаҳои нақлиёт, бор, роҳ, иншооти роҳ ва дигар иншоот ё молу мулк,

ба андозаи чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёт ба муҳлати даҳ сол таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1466, аз 20.06.2024 № 2051).

2. хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1336).

Моддаи 338. Идора намудани воситаи нақлиёт бе ҳуҷҷатҳои дар Қоидаҳои ҳаракат дар роҳ пешбинишуда ё бо ҳуҷҷати ҳуқуқи идоракунии воситаи нақлиёт, ки муҳлати эътибораш гузаштааст

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1518)

1. Барои идора намудани воситаи нақлиёт аз тарафи ронандае, ки бо худ ҳуҷҷатҳои дар Қоидаҳои ҳаракат дар роҳ пешбинишударо надорад, аз ҷумла агар ҳуҷҷатҳои мазкур гум ё дуздида шуда бошанд ва ё бо ҳуҷҷати ҳуқуқи идоракунии воситаи нақлиёт, ки муҳлати эътибораш гузаштааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1518),-

огоҳӣ дода мешавад.

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 339. Саркашӣ кардани ронандагони воситаҳои нақлиёт аз гузаштани муоинаи ҳолати мастӣ

1. Барои тибқи тартиби муқарраршуда аз гузаштани муоинаи ҳолати мастӣ саркашӣ кардани ронандагони воситаҳои нақлиёт,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 806, аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи идора намудани воситаҳои нақлиёт ба мӯҳлати аз як то ду сол ё ба мӯҳлати то понздаҳ шабонарӯз ҳабси маъмурӣ таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 806, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 340. Қоидаҳои ҳаракат дар роҳро риоя накардани пиёдагардон ва дигар иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ

1. Барои қоидаҳои ҳаракат дар роҳро риоя накардани пиёдагардон ё аз ҷойҳои муқаррарнашудаи роҳ гузаштани онҳо,

огоҳӣ дода мешавад ё ба андозаи нисфи нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843, аз 23.12.2021 №1814, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ба аломати чароғаки раҳнамо ё ишораҳои танзимгари ҳаракат дар роҳ итоат накардани ронандагони мопеду велосипедҳо, аробакашҳо ва дигар шахсони истифодабарандаи роҳҳо, ҳамчунин риоя накардани талаботи аломатҳои роҳ,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 №1814, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои дар ҳолати мастӣ риоя накардани қоидаҳои дар моддаи мазкур пешбинишуда, инчунин идора кардани мопеду велосипед ва нақлиёти ҳамлу нақл бо ароба дар ҳолати мастӣ,

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 341. Ба роҳ баровардан ва ё истифода бурдани воситаҳои нақлиёти вайрон

1. Барои ба роҳ баровардани воситаҳои нақлиёти вайрон, ки бо чунин ҳолат истифода бурдани онҳо манъ аст ё бе рақами давлатӣ ё бе иҷозати дахлдор ҷиҳозонидашуда, инчунин мошинҳои боркаш, ки ба мусофиркашони ё кашонидани борҳои хавфноку калонҳаҷм машғуланд, бе рухсати Бозрасии давлатии автомобилӣ ё мувофиқи тартиби муқарраршуда ба қайд гирифтанашуда ё аз санҷиши давлатии техникӣ нагузашта,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани ҳаракатҳои дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 342. Ба идора кардани воситаҳои нақлиёт роҳ додани ронандагоне, ки дар ҳолати мастӣ мебошанд ё шахсоне, ки ҳуқуқи идора кардани воситаҳои нақлиётро надоранд

Барои ба идора кардани воситаҳои нақлиёт роҳ додани ронандагоне, ки дар ҳолати мастӣ мебошанд ё шахсоне, ки ҳуқуқи идора кардани воситаҳои нақлиётро надоранд,

ба шахсони мансабдор ба андозаи сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1466, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 343. Ғайримақсад истифода бурдани воситаҳои нақлиёт, мошин ё дигар механизмҳо ва дар ҷойҳои муқаррарнашуда нигоҳ доштани онҳо

Барои ғайримақсад истифода бурдани воситаҳои нақлиёт, мошин ё дигар механизмҳо, ки ба мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои давлатӣ тааллуқ доранд, инчунин дар ҷойҳои муқаррарнашуда нигоҳ доштани онҳо (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то се, ба шахсони мансабдор аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 344. Иҷро накардани амрномаи мақомоти ваколатдори давлатӣ дар бораи бартараф намудани камбудиҳо

1. Барои иҷро накардани амрномаи мақомоти ваколатдори давлатӣ дар бораи бартараф намудани камбудиҳои вобаста ба нигоҳдории роҳ ва воситаҳои техникии танзими ҳаракат дар роҳ, инчунин риоя накардани қоидаҳо, меъёрҳо, стандартҳо, ки ба ташкили бехатарии ҳаракат дар роҳ мансубанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то се, ба шахсони мансабдор аз панҷ то даҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдоре, ки дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинӣ шудааст (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 345. Худсарона аз нав рақам задан, дигар ё нест кардани рақамҳои қисму агрегатҳои асосии воситаҳои нақлиёт

Барои худсарона аз нав рақам задан, дигар ё нест кардани рақамҳои қисму агрегатҳои асосии воситаҳои нақлиёт ва истифода бурдани чунин нақлиёт,

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 346. Таваққуф кардан ва бозистодани воситаҳои нақлиёт дар минтақаҳои истиқоматӣ

Барои таваққуф кардан ва бозистодани воситаҳои нақлиёт дар минтақаҳои истиқоматӣ, дар нақб, ки ба ҳаракати дигар воситаҳои нақлиёт ва пиёдагардон монеа ба вуҷуд меоранд, инчунин беназорат гузоштани воситаҳои нақлиёт,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 346(1). Риоя накардани талаботи истифодаи таваққуфгоҳҳои муздноки дорои низоми худкори идоракунӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2018)

1. Барои аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт ба вуҷуд овардани монеа ҳангоми истифодабарии ҷойҳои таваққуф дар ҳудуди таваққуфгоҳи муздноки дорои низоми худкори идоракунӣ,

ба андозаи як нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт расонидани зарар ба воситаҳои нақлиёт, воситаҳои техникии танзимкунанда ё дигар молу мулки дар ҳудуди таваққуфгоҳи муздноки дорои низоми худкори идоракунӣ буда,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёт бе пардохти маблағи хизматрасонии истифодабарӣ тарк кардани ҳудуди таваққуфгоҳи муздноки дорои низоми худкори идоракунӣ,

ба андозаи як нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2018, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 20. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ АЛОҚА ВА ИСТИФОДАИ ШАБАКАҲОИ ТЕЛЕКОММУНИКАТСИОНӢ

Моддаи 347. Риоя накардани қоидаҳои қабул ва ба истифода додани объектҳои алоқа

Барои риоя накардани қоидаҳои қабул ва ба истифода додани объектҳои алоқа, сарфи назар аз шакли моликият,

Моддаи 348. Риоя накардани қоидаҳои насб, банақшагирӣ, ҷойгир кардан, сохтан, таҷдид ва истифодаи шабакаҳо, хатҳо ва иншооти алоқа

Барои риоя накардани қоидаҳои насб, банақшагирӣ, ҷойгир кардан, сохтан, таҷдид ва истифодаи шабакаҳо, хатҳо ва иншооти алоқа,

Моддаи 349. Риоя накардани тартиби ҷобаҷокунии воситаҳои техникии алоқа

Барои риоя накардани тартиби ҷобаҷокунии воситаҳои техникии алоқа,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъиин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 350. Риоя накардани талаботи стандарти давлатӣ, меъёр ва қоидаҳо ҳангоми истифодаи объектҳои алоқа ва хизматрасонии соҳаи алоқа

Барои риоя накардани талаботи стандарти давлатӣ, меъёр, қоидаҳо ва талаботи дигар ҳуҷҷатҳои танзимкунандаи тартиби истифодаи объектҳои алоқа ва хизматрасонии соҳаи алоқа,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 350(1). Риоя накардани талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба пайвасткунии симкорт ба шабакаи алоқаи барқӣ

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1611)

Барои риоя накардани талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба пайвасткунии симкорт ба шабакаи алоқаи барқӣ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз сад то дусад, ба шахсони мансабдор аз чорсад то шашсад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳаштсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1611, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 351. Амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи алоқа бе сертификати мутобиқат

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1277)

Барои амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи алоқа бе сертификати мутобиқат (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1277),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҷазои боздоштани фаъолият ба мӯҳлати то се моҳ таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 352. Риоя накардани қоидаҳои коркард, истеҳсол, лоиҳакашӣ, сохтан (насб кардан), ба даст овардан, истифода бурдан дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аз хориҷа ворид намудани воситаҳои радиоэлектронӣ ва дастгоҳҳои баландбасомад бе иҷозати дахлдор

1. Барои риоя накардани қоидаҳои коркард, истеҳсол, лоиҳакашӣ, сохтан (насб кардан), ба даст овардан, истифода бурдан дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аз хориҷа ворид намудани воситаҳои радиоэлектронӣ ва дастгоҳҳои баландбасомад бе иҷозати дахлдор,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 353. Тайёр ё истифода намудани воситаҳои электротехникӣ, ки ба талаботи стандарти давлатӣ ё меъёрҳои сатҳи ҷоизи радиёихтилоот мувофиқат намекунанд

Барои тайёр ё истифода намудани воситаҳои электротехникӣ, ки ба талаботи стандарти давлатӣ ё меъёрҳои сатҳи ҷоизи радиёихтилоот мувофиқат намекунанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 354. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизати иншооти алоқа

Барои риоя накардани қоидаҳои муҳофизати иншооти алоқа,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 355. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизати хатти алоқа

Барои риоя накардани қоидаҳои муҳофизати хатти алоқа,

Моддаи 356. Риоя накардани қоидаҳои пайвастшавии байнишабакавии шабакаҳои алоқаи барқӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои пайвастшавии байнишабакавии шабакаҳои алоқаи барқӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1277, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои фаъолият бидуни бақайдгирии шартномаҳои пайвастшавии байнишабакавии шабакаҳои алоқаи барқӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз си то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1277, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 357. Худсарона пайваст кардани таҷҳизоти интиҳоӣ ба шабакаҳои алоқаи барқӣ

Барои худсарона пайваст кардани таҷҳизоти интиҳоӣ ба шабакаҳои алоқаи барқӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 358. Интиқол ва фурӯши воситаҳои алоқа

Барои интиқол ва фурӯши воситаҳои алоқа, ки ба стандарти давлатӣ ва шартҳои техникӣ мувофиқат намекунанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 359. Расонидани зарар ба шабакаҳои алоқа

Барои расонидани зарар ба шабакаҳои алоқа (ҳавоӣ, ноқилӣ) ҳангоми иҷрои кор,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 360. Пешниҳод намудани маълумоти бардурӯғ дар бораи объекти алоқа ё хизматрасонии соҳаи алоқа

Барои пешниҳод намудани маълумоти бардурӯғ дар бораи объекти алоқа ё хизматрасонии соҳаи алоқа,

Моддаи 361. Аз тарафи фармоишгар истифода бурдани объекти алоқа бе иҷозати мақомоти ваколатдор

Барои аз тарафи фармоишгар истифода бурдани объекти алоқа пас аз сохтмони нав, таҷдид ва таъмири асосӣ, бе иҷозати мақомоти ваколатдор,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 362. Расонидани зарар ба телефон-автоматҳо (таксофонҳо)

Барои расонидани зарар ба телефон-автоматҳо (таксофонҳо),

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 363. Худсарона пайваст шудан ба шабакаи телефонӣ

Барои худсарона пайваст шудан ба шабакаи телефонӣ,

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 364. Саркашӣ намудани корхонаҳои соҳаи нақлиёт аз бастани шартнома дар бораи ҳамлу нақли муросилоти почта дар самтҳои доимии байнишаҳрӣ ва байналмилалӣ

Барои саркашӣ намудани корхонаҳои соҳаи нақлиёт аз бастани шартнома дар бораи ҳамлу нақли муросилоти почта дар самтҳои доимии байнишаҳрӣ ва байналмилалӣ,

Моддаи 364(1). Сохтакории аломатҳои давлатии пардохти алоқаи почта ва ё истифодаи он

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1277)

Барои сохтакории аломатҳои давлатии пардохти алоқаи почта ва ё истифодаи он, ҳангоми мавҷуд набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳашт, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз бист то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1277, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 365. Иҷро накардани амрнома ё қарори мақомоти ваколатдори давлатии назорат ва танзими соҳаи алоқа ва иттилоотонӣ

Барои иҷро накардани амрнома ё қарори мақомоти ваколатдори давлатии назорат ва танзими соҳаи алоқа ва иттилоотонӣ,

Моддаи 366. Беиҷозат истифода намудани басомад (каналҳо) ё риоя накардани қоидаҳои истифодаи алоқаи радиоӣ (басомадҳо)

Барои беиҷозат истифода намудани басомад (каналҳо) ё риоя накардани қоидаҳои истифодаи алокаи радиоӣ (басомадҳо),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 367. Ворид намудан, тайёр, паҳн ва истифода кардани намудҳои гуногуни таҷҳизоту барномаҳое, ки барои дигаргун кардани маълумоти идентификатории воситаҳои мобилии алоқаи барқӣ истифода мешаванд ва (ё) истифодаи воситаҳои мобилии алоқаи барқӣ, ки маълумоти идентификаториашон дигар карда шудааст

(Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1383)

Барои ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудан ва дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон тайёр, паҳн ва истифода кардани намудҳои гуногуни таҷҳизоту барномаҳое, ки барои дигаргун кардани маълумоти идентификатории воситаҳои мобилии алоқаи барқӣ истифода мешаванд ва (ё) истифодаи воситаҳои мобилии алоқаи барқӣ, ки маълумоти идентификаториашон дигар карда шудааст,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1383, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 368. Монеъ шудан ба иҷрои вазифаҳои хизматии шахсони салоҳиятдори мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи алоқа ва иттилоот

Барои монеъ шудан ба иҷрои вазифаҳои хизматии шахсони салоҳиятдори мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи алоқа ва иттилоот,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 368(1). Истифодаи ғайриқонунии рақамгузории алоқаи барқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё барои истифода ба шахсони дигар додани он

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1277)

Барои истифодаи ғайриқонунии рақамгузории алоқаи барқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё барои истифода ба шахсони дигар додани он,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷоҳ то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1277, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 21. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ТЕЛЕВИЗИОН, РАДИОШУНАВОНӢ ВА ДИГАР ВОСИТАҲОИ АХБОРИ ОММА

Моддаи 369. Риоя накардани тартиби истифодаи каналҳои телевизион ва радиошунавонӣ

1. Барои риоя накардани тартиби истифодаи шабакаи пахши барномаҳо, ба шахсони дигар додани шабакаи пахши барномаҳо (воситаҳои техникӣ, студия), ки иҷозатнома надоранд, ҳамчунин халал расонидан ба дигар ташкилотҳои пахшкунандаи барномаҳо,

ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 370. Риоя накардани тартиби истифодаи барномаҳо ва маводи ташкилотҳои ғайр

1. Барои ба барномаҳои телевизион ва радио дохил кардани маводи ташкилотҳои ғайр ва истеҳсолкунандагони берунаи маводи аудиовизуалӣ, ки иҷозатнома надоранд ва ҳамчунин худсарона пахш кардани барномаю гуфторҳои телевизион ва радиои хориҷӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бисту панҷ то сиюпанҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 371. Риоя накардани қоидаҳои насб, сохтмони студияҳо ва истифодаи воситаҳои телевизиону радиошунавонӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои насб, сохтмони студияҳо ва истифодаи воситаҳои телевизиону радиошунавонӣ, хориҷ шудани нишондодҳои сифатӣ (параметрҳо) аз меъёрҳо, стандартҳо, сертификатҳо, меъёрҳои байналмилалӣ, қоидаҳои истифодаи каналҳои телевизиону радиошунавонӣ, танаффусу таваққуфи техникӣ, ки дар нақшаи пахши барнома пешбинӣ нашудааст ва бе маълумоти мавҷпахшкунӣ ба эфир баромадан,

Моддаи 372. Иҷро накардани амрномаи мақомоти назорати давлатии соҳаи телевизион ва радиошунавонӣ

Барои иҷро накардани амрномаи мақомоти назорати давлатии соҳаи телевизион ва радиошунавонӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 373. Риоя накардани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи воситаҳои ахбори омма

1. Барои паҳн кардани маҳсулоти воситаҳои ахбори омма, инчунин иттилоот ва маводи агентиҳои иттилоотӣ бидуни ба қайд гузоштан ё баъди қабули қарор дар бораи боздоштан, қатъ кардани интишори онҳо (дар эфир пахш кардан) ё беэътибор донистани шаҳодатномаи бақайдгирӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз чилу панҷ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои нашр ва паҳн кардани матбуоти даврии чопӣ, китоб ва маҳсулоти дигари чопӣ, ки дар онҳо муқаррароти қонунгузорӣ ва дигар санадҳои меъёрии Ҷумҳурии Тоҷикистон (аз ҷумла стандарти китоб, ББК, ШБСК (ISBN), маълумоти нашр, рамзи нашриёт, аломати ҳифзи ҳуқуқи муаллиф ва ғайра) риоя нашудааст,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 374. Тайёр кардан, нигоҳ доштан, воридот, ҳамлу нақл ва паҳн кардани маҳсулоти мамнуи воситаҳои ахбори омма, дигар маҳсулоти чопии манъшуда дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Барои дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон тайёр кардан, нигоҳ доштан, ворид кардан, ҳамлу нақл ва паҳн кардани маҳсулоти воситаҳои ахбори омма, дигар маҳсулоти чопӣ, ки дорои маълумот ва маводи таблиғотиву ташвиқотии зӯран тағйир додани сохти конститутсионӣ, халалдор кардани тамомият ва мустақилияти давлат, заиф кардани амнияти давлат, ҷанг, барангехтани хусумати иҷтимоӣ, нажодпарастӣ, миллӣ ва мазҳабӣ, таблиғи бераҳмӣ, зӯроварӣ ва фисқу фуҷур, ҳимояи терроризм ва экстремизм, паҳн кардани маълумоти дорои сирри давлатӣ, инчунин намоиши маҳсулоти видео ва синамо, ки дар онҳо фисқу фуҷур таблиғ мешавад, инчунин дигар маҳсулоти чопии манъшуда, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз сию панҷ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ шабонарӯз ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесаду панҷоҳ то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то дувоздаҳ, ба шахсони мансабдор аз чилу панҷ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ шабонарӯз ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чорсаду панҷоҳ то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 374(1). Паҳн намудани маълумоти бардурӯғ бо истифодаи воситаҳои ахбори омма, интернет ё шабакаҳои дигари алоқаи барқӣ

Барои бо истифодаи воситаҳои ахбори омма, интернет ё шабакаҳои дигари алоқаи барқӣ паҳн намудани маълумоти баръало бардурӯғ дар шароити пайдоиш ва паҳншавии беморие, ки барои инсон хавфнок аст, ё ин ки ҳангоми амалигардонии чорабиниҳои маҳдудкунандаи карантинӣ ва ё дар бораи тарзу усулҳои ҳифз ва чораҳои дигари вобаста ба таъмини амнияти аҳолӣ андешидашаванда, ки дар онҳо иттилооти аз ҳақиқат дур ҷой дорад,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба муҳлати аз даҳ то понздаҳ шабонарӯз ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1698, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 22. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ МОЛИКИЯТИ ЗЕҲНӢ

Моддаи 375. Риоя накардани ҳуқуқҳои истисноии соҳиби патент

1. Барои ғайриқонунӣ тайёр кардан, татбиқ намудан, ворид кардан, нигоҳ доштан, ба фурӯш пешниҳод кардан, фурӯхтан ё ба таври дигар ба муомилоти хоҷагӣ дохил кардани моли дорои ихтирооти патентӣ, навъи фоидаовар ё намунаи саноатии дастовардҳои селексионӣ, инчунин ба кор бурдани усули бо патенти хурд ё патенти ихтироот ҳифзшаванда ё ба муомилоти хоҷагӣ дохил намудан ё барои ин мақсад нигоҳ доштани маҳсулоти бевосита бо тарзи патенти хурд ё патенти ихтироот тайёршуда,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ, ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусаду бист то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 376. Ғайриқонунӣ тайёр намудан, ворид кардан, фурӯхтан, ба кироя додан ва ба таври дигар истифода намудани нусхаи асарҳо ва фонограммаҳо

1. Барои ғайриқонунӣ тайёр намудан, ворид кардан, фурӯхтан, ба кироя додан ё ба таври дигари ғайриқонунӣ бо мақсадҳои тиҷоратӣ истифода бурдани нусхаи асарҳо ва фонограммаҳо, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят, агар (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

- нусхаи асарҳо ё фонограммаҳо қалбакӣ (контрафакт) бошанд;

- дар нусхаи асарҳо ё фонограммаҳо дар бораи истеҳсолкунандагон ва ҷойи истеҳсоли онҳо маълумоти нодуруст, инчунин дигар маълумот ки метавонад истеъмолкунандаро гумроҳ созад, зикр ёфта бошад;

- дар нусхаи асарҳо ё фонограммаҳо нишонаи ҳифзи ҳуқуқи муаллиф ё нишонаи ҳифзи ҳуқуқи вобаста ба муаллифӣ нобуд карда ё тағйир дода шуда бошад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар сархатҳои якум, дуюм ва сеюми қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз шаст то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 377. Истифодаи ғайриқонунии номи фирмавӣ, ҳамчунин номи маҳалли истеҳсоли мол, тамғаи молӣ ва тамғаи хизматрасонии ғайр нисбат ба мол ва хизматрасонии шабеҳ

(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1928)

1. Барои истифодаи ғайриқонунии номи фирмавӣ, ҳамчунин номи маҳалли истеҳсоли мол, тамғаи молӣ ва тамғаи хизматрасонии ғайр нисбат ба мол ва хизматрасонии шабеҳ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз сӣ то панҷоҳ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то сад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз шаст то як саду бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои истифодаи ғайриқонунии тамғагузории огоҳкунанда нисбат ба номи маҳалли истеҳсоли мол ё тамғаи молие, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта нашудааст, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз ҳафтод то сад, ба шахсони мансабдор аз ҳаштод то як саду бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз як саду бист то як саду панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1928, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 378. Саркашӣ аз пешниҳоди маълумоти зарурӣ ва ё пешниҳоди маълумоти нодуруст дар бораи даромадҳое, ки дар натиҷаи истифодаи объекти ҳуқуқҳои муаллиф ва ҳуқуқҳои вобаста ба он ба даст омадаанд

1. Барои саркашӣ аз пешниҳоди маълумоти зарурӣ ба мақомоти дахлдор ва ё пешниҳоди маълумоти нодуруст дар бораи даромадҳое, ки дар натиҷаи истифодаи объекти ҳуқуқҳои муаллиф ва ҳуқуқҳои вобаста ба он ба даст омадаанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то дувоздаҳ ва ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 379. Иҷро накардани ӯҳдадории бақайдгирии шартнома оид ба истифодаи объектҳои ҳуқуқи муаллиф ва ҳуқуқҳои вобаста ба он ва гирифтани шаҳодатномаи намунаи мувофиқ

1. Барои аз тарафи истифодакунандагони объекти ҳуқуқи муаллиф ва ҳуқуқҳои вобаста ба он иҷро накардани ӯҳдадориҳои дар қонунгузорӣ пешбинишудаи бақайдгирии шартномаҳо барои ба таври дахлдор истифода намудани объектҳои ҳуқуқи муаллиф ва ҳуқуқҳои вобаста ба он ва гирифтани шаҳодатномаи намунаи мувофиқ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 380. Риоя ё иҷро накардани талаботи муқарраршуда ҳангоми бастани шартнома барои баромад кардан дар намоишҳои консертӣ ва театрӣ

1. Барои аз тарафи соҳибони муассисаҳои намоишдиҳандаи намоишҳои консертӣ ва театрӣ риоя ё иҷро накардани талаботи муқарраршуда ҳангоми бастани шартнома барои баромад кардан дар намоишҳои консертӣ ва театрӣ бо гурӯҳҳои эҷодӣ ва ташкилкунандагони консертҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 381. Риоя накардани ҳуқуқи муаллиф барои гирифтани ҳаққи қалам

1. Барои саркашӣ кардани истифодабарандаи объектҳои ҳуқуқи муаллиф ва ҳуқуқҳои вобаста ба он аз пардохти ҳаққи қалами муаллиф бобати воқеан истифода бурдани асар ё риоя накардани мӯҳлати дар шартнома ё қонун муқарраршудаи пардохти ҳаққи қалам,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 23. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ЭНЕРГЕТИКА ВА ИСТИФОДАИ ЗАХИРАҲОИ ЭНЕРГЕТИКӢ

Моддаи 382. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи қувваи барқ ва гармӣ (Қонуни ҶТ аз 15.04.2025 № 2164)

Барои истифодаи қувваи бе пайвасткунӣ ба таҷҳизоти ҳисоби барқӣ, худсарона пайваст шудан (насб шудан) ба шабакаҳо ва дастгоҳҳои таъминоти барқ, истифодаи қувваи барқ ва гармӣ бе асбобҳои зарурии назоратӣ ва баҳисобгирӣ ё бе шартнома бо ташкилотҳои таъминоти қувваи барқ ва гармӣ, кандан ва шикастани пломбаҳои муқарраршудаи асбобҳои андозагирӣ, инчунин аз берун дахолат намудан ба таҷҳизоти ҳисоби барқӣ ва тағйир додани нишондоди он бо мақсади насупоридани маблағи истифодаи қувваи барқ, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят,-

Ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.04.2025 № 2164).

Моддаи 383. Риоя накардани низоми маҳдудияти истифодаи қувваи барқ ва иқтидори он

1. Барои риоя накардани низоми маҳдудияти истифодаи қувваи барқ ва иқтидори он, ки дар асоси қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ дар давраи норасоии иқтидор ва қувваи барқ аз тарафи корхонаи таъмини қувваи барқ муқаррар карда шудааст,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷоҳ то шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 384. Монеъ шудан ба фаъолияти шахсони мансабдори корхонаи таъминоти қувваи барқ, нозирони давлатии мақомоти назорати энергетикӣ ва дигар мақомоти ваколатдор барои наздик шудан ба дастгоҳҳои барқӣ ё асбобҳои ченкунӣ ва баҳисобгирии истифодабарандагони захираҳои энергетикӣ

Барои монеъ шудан ба фаъолияти шахсони мансабдори корхонаи таъминоти қувваи барқ, нозирони давлатии мақомоти назорати энергетикӣ ва дигар мақомоти ваколатдор, барои наздик шудан ба дастгоҳҳои барқӣ ё асбобҳои ченкунӣ ва баҳисобгирии истифодабарандагони захираҳои энергетикӣ,

Моддаи 385. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизати шабакаҳои барқии шиддаташон то 1000 волт

Барои риоя накардани қоидаҳои муҳофизати шабакаҳои барқии шиддаташон то 1000 волт (хатҳои ҳавоӣ, зеризаминӣ ва зериобии интиқоли барқ, асбобҳои интиқол ва тақсимкунанда), ки боиси қатъ гардидани таъминоти қувваи барқ ё ба хоҷагии халқ расонидани зарари дигар гардидааст ё мегардад,

Моддаи 386. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизати шабакаҳои барқии шиддаташон зиёда аз 1000 волт

Барои риоя накардани қоидаҳои муҳофизати шабакаҳои барқии шиддаташон зиёда аз 1000 волт, ки боиси қатъ шудани таъминоти қувваи барқ, зарар дидани шабакаи барқӣ ё ба хоҷагии халқ расидани зарари дигар гардидааст ё мегардад,

Моддаи 387. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи газ

Барои риоя накардани қоидаҳои истифодаи газ, яъне:

- бе иҷозати мақомоти ваколатдори давлатӣ ба дастгоҳҳои навваслшуда сар додани газ;

- зиёда аз меъёри ҷудошуда истифода бурдани газ ё риоя накардани низоми муқарраршудаи истифодаи он;

- бе меъёри тасдиқшудаи масрафи газ бо дастгоҳҳои газзӣ истифода бурдани газ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 388. Истифодаи дастгоҳҳои газӣ бидуни асбобҳои баҳисобгирии масрафи газ

Барои бидуни асбобҳои ба ҳисобгирии масрафи газ ё қувваи гармӣ ва маҳсулоте, ки бо истифодаи газ ҳосил мешавад, истифода бурдани дастгоҳҳои газӣ ё истифода набурдан (вайрон кардан)-и воситаҳои танзими автоматии раванди сӯзиши газ ё асбобҳои назорати техникии гармӣ ё таҷҳизоти партовтозакунӣ, ки истифодаи сарфакоронаю самарабахши газро таъмин менамоянд ва дар дастури дастгоҳи газистифодабарӣ пешбинӣ шудаанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 389. Ба кор омода накардани зарфҳои захираи сӯзишворӣ

Барои ба кор омода накардани зарфҳои захиравӣ, маҳсулоти нафт ва газ, иншооту таҷҳизоти қабули ангишт, ки дар корхона, иттиҳодия, муассиса ва ташкилоти истифодабаранда пешбинӣ шудааст ё барои истифодаи сӯзишвории захиравӣ тайёр набудани дастгоҳҳо,

Моддаи 390. Расонидани зарар ба қубурҳои интиқоли газ ҳангоми иҷрои корҳо

Барои расонидани зарар ба қубурҳои интиқоли газ (ба ғайр аз шоҳқубурҳо) ва таҷҳизоти онҳо ҳангоми иҷрои корҳо,

Моддаи 391. Риоя накардани низоми истифодаи қувваи барқ ва гармӣ

1. Барои риоя накардани низоми муқарраршудаи истифодаи қувваи барқ ва гармӣ (ҳаҷм, фишор, ҳарорати оби даврзанандаи шабакаҳо ва ғайра),

Моддаи 392. Риоя накардани қоидаҳои техникаи бехатарӣ ҳангоми истифодаи дастгоҳҳои барқӣ

Барои аз тарафи истеҳсолкунандагон иҷро накардани вазифаҳои худ оид ба риояи қоидаҳои техникии истифодаи дастгоҳҳои барқӣ, инчунин иҷро накардани амри мақомоти давлатии назорати энергетикӣ, осеб расонидан ба таҷҳизот, дастгоҳҳо, шабакаҳои барқӣ, гармидиҳӣ, қубурҳои интиқоли газ,

Моддаи 393. Бесамар масраф намудани захираҳои энергетикӣ

Барои бесамар масраф намудани захираҳои энергетикӣ бо риоя накардани талаботи мақаррарнамудаи стандарти давлатӣ ё дигар санадҳои меъёрӣ, дастурҳои технологӣ ва мушаххасоти лозимаи таҷҳизот, инчунин аз дараҷаи меъёр ва ҳаҷми муқарраршуда барзиёд талаф додани захираҳои энергетикӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 394. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи захираҳои энергетикӣ

1. Барои саривақт насб накардани асбобҳои баҳисобгирии масрафи захираҳои энергетикӣ, иҷро накардани дастур ва кандани пломбаҳои насбкардаи нозирони мақомоти давлатии назорати энергетикию ташкилотҳои таъминкунандаи энергия,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се ва ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ ва ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз ҷониби истеҳсолкунандагон ва истеъмолкунандагони захираҳои энергетикӣ иҷро накардани ӯҳдадориҳои худ ва талаботи муқарраркардаи қоидаҳои истифодаи захираҳои энергетикӣ, ҳамчунин худсарона шинондан ва истифода бурдани таҷҳизоти ғайристандартӣ, аз ҷониби истеъмолкунандагон бо мақсади ғаразнок худсарона бе риояи меъёрҳои бо тартиби муайян тасдиқкардашудаи сарфи онҳо истифода бурдан дар истеҳсоли ҳар як воҳиди маҳсулот, ҳаҷми кор ва хизматрасониҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт ва ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бисту панҷ то сию панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисми сеюми ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони мансабдор ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 395. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи дастгоҳҳои истифодабаранда ва тавлидкунандаи қувваи барқу гармӣ

Барои риоя накардани қоидаҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои танзимкунанда оид ба истифодаи дастгоҳҳои истифодабаранда ва тавлидкунандаи барқу гармӣ бидуни ба роҳ мондани ҳисоби истифодаи энергия, инчунин бе асбоб (ё асбоби вайрон)-и танзимкунандаи нишондодҳои қувваи гармӣ, ки метавонад боиси истифодаи бесамари захираҳои энергетикӣ гардад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз панҷ то даҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 396. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизати шабакаҳои газ ва гармӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои муҳофизати шабакаҳои газ ва гармӣ (ҳавоӣ, заминӣ), ки метавонанд боиси қатъ гардидан ё эҳтимолан қатъ гардидани бо гармӣ таъмин шудани муштариён ва зарар дидани хоҷагии гармидиҳанда гарданд ва ё гардидаанд,

Моддаи 397. Риоя накардани қоидаҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои танзимкунанда оид ба истифодаи таҷҳизот, асбобҳо ва дастгоҳҳои барқию гармидиҳанда

Барои риоя накардани қоидаҳои ба истифода додан ва минбаъд истифода намудани таҷҳизот, асбобу дастгоҳҳои барқию гармидиҳанда, ки метавонанд боиси вайрон шудани онҳо ё истифодаи бесамари захираҳои энергетикӣ гарданд ва ё гардидаанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то се ва ба шахсони мансабдор аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 398. Риоя накардани қоидаҳои таъмини устувори гурӯҳҳои алоҳидаи истифодабарандагон бо қувваи барқу гармӣ ва газ

Барои риоя накардани қоидаҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои танзимкунандаи таъмини устувори гурӯҳҳои алоҳидаи истифодабарандагон бо қувваи барқу гармӣ ва газ, ки боиси қатъ гаштани қувваи барқу гармӣ ва газ гардидааст ё метавонад гардад ё боиси расонидани зарар ба таҷҳизот, биноҳо, иншоот ё саломатии одамон гардидааст ва ё метавонад гардад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 399. Расонидани зарар ба шабакаҳои гармидиҳӣ ҳангоми иҷрои корҳо

Барои расонидани зарар ба шабакаҳои гармидиҳӣ (ба ғайр аз қубурҳои буғдиҳӣ), таҷҳизоти онҳо ва кабати муҳофизатии гармӣ ҳангоми иҷрои корҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се ва ба шахсони мансабдор аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 400. Расонидани зарар ба шабакаҳои барқӣ (ҳавоӣ, заминӣ) ҳангоми иҷрои корҳо

Барои расонидани зарар ба шабакаҳои барқӣ (ҳавоӣ, заминӣ) ва таҷҳизоти онҳо ҳангоми иҷрои корҳо,

Моддаи 401. Риоя накардани талаботи сифати таъминоти барқ аз тарафи ташкилоти таъминкунандаи қувваи барқ

Барои риоя накардани талаботи сифати таъминоти барқ аз тарафи ташкилоти таъминкунандаи қувваи барқ,

Моддаи 402. Қатъи таъминоти қувваи барқ бо айби ташкилоти таъминкунандаи қувваи барқ

Барои қатъи таъминоти қувваи барқ, ки бо айби ташкилоти таъминкунандаи қувваи барқ ба амал омадааст,

Моддаи 403. Пешниҳод накардани маълумот ё пешниҳод кардани маълумоти бардурӯғ аз тарафи корхонаҳои комплекси энергетикию сӯзишворӣ

Барои аз тарафи корхонаҳои комплекси энергетикию сӯзишворӣ пешниҳод накардани маълумот ё пешниҳод кардани маълумоти бардуруғ, ки барои амалӣ намудани фаъолияти мақомоти ваколатдори давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи энергетика зарур аст,

Моддаи 404. Риоя накардани қоидаҳои муҳофизати шоҳқубурҳо

Барои риоя накардани қоида ва меъёрҳои муқарраршудаи муҳофизати шоҳқубурҳо,

БОБИ 23(1). ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ БЕХАТАРИИ ИНШООТҲОИ ГИДРОТЕХНИКӢ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1517)

Моддаи 404(1). Риоя накардани меъёрҳо ва қоидаҳои бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1517)

1. Барои риоя накардани меъёрҳо ва қоидаҳои бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ дар давраи лоиҳакашӣ, сохтмон, қабул ва ба истифодабарӣ супоридан, истифодабарӣ, таъмир, таҷдид, маҳфуз доштан ва аз истифодабарӣ баровардан,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то сӣ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳаштод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1517, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 404(2). Монеъ шудан ба воридшавии шахсони мансабдори мақомоти назорати давлатии бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ ба иншоотҳои гидротехникӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1517)

Барои монеъ шудан ба воридшавии шахсони мансабдори мақомоти назорати давлатии бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ ба иншоотҳои гидротехникӣ, шинос шудан бо маводи вобаста ба бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ ва ташкили назорати техникӣ,

Моддаи 404(3). Дар муҳлати муқарраршуда аз тарафи молик ё истифодабарандагони иншоотҳои гидротехникӣ пешниҳод накардани эъломияи бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ ба мақомоти назорати давлатии бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1517)

Барои дар муҳлати муқарраршуда аз тарафи молик ё истифодабарандагони иншоотҳои гидротехникӣ пешниҳод накардани эъломияи бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ ба мақомоти назорати давлатии бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ,

Моддаи 404(4). Пешниҳод накардани маълумот ба мақомоти назорати давлатии бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1517)

Барои аз тарафи молик ё истифодабарандагони иншоотҳои гидротехникӣ пешниҳод накардани маълумот дар бораи таҳдиди садамаи иншоотҳои гидротехникӣ ё пинҳон доштани чунин маълумот ё додани маълумоти бардурӯғ ба мақомоти назорати давлатии бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ, мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва ё дар ҳолати таҳдиди бевоситаи рахнашавии ҳудуди зери фишори об қарордошта, хабар надодан ба кормандони иншоотҳои гидротехникии дар ҳолати садамавӣ қарордошта, аҳолӣ ва ташкилотҳои дар минтақаҳои имконпазири зериобмонӣ воқеъбуда,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз чил то ҳаштод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1517, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 24. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ САНОАТ, ФАЪОЛИЯТИ МЕЪМОРИЮ ШАҲРСОЗӢ ВА СОХТМОН

Моддаи 405. Риоя накардани қоида, меъёр ва дастуруламалҳо марбут ба бехатарии кор дар объектҳое, ки таҳти назорати мақомоти назорати давлатии бехатарии корҳо дар саноат ва соҳаи кӯҳкорӣ қарор доранд

Барои риоя накардани қоида, меъёр ва дастуруламалҳо марбут ба бехатарии кор дар объектҳое ки таҳти назорати мақомоти назорати давлатии бехатарии корҳо дар саноат ва соҳаи кӯҳкорӣ қарор доранд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 406. Риоя накардани қоида, меъёр ва дастурамалҳо марбут ба нигоҳдорӣ, истифода ва баҳисобгирии мавод (манбаъҳо)-и тарканда ва радиоактивӣ дар саноат ва объектҳо

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477)

Барои риоя накардани қоида, меъёр ва дастурамалҳо марбут ба нигоҳдорӣ, истифода ва баҳисобгирии мавод (манбаъҳо)-и тарканда ва радиоактивӣ дар саноат ва объектҳо, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 407. Риоя накардани қоидаҳои қабул ва ба истифода додани объектҳои дорои таҷҳизоти технологию саноатӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои қабул ва ба истифода додани объектҳои дорои таҷҳизоти технологию саноатӣ,

Моддаи 408. Риоя накардани талаботи стандарти давлатӣ ва шартҳои техникӣ ҳангоми истеҳсол, таҳвил ва нигоҳдории маҳсулоти сохтмон, конструксияҳо ва дигар маводи сохтмон

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727)

1. Барои риоя накардани талаботи стандарти давлатӣ ва шартҳои техникӣ ҳангоми истеҳсол, таҳвил ва нигоҳдории маҳсулоти сохтмон, конструксияҳо ва дигар маводи сохтмон,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сад то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз дусад то чорсад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чорсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 409. Риоя накардани қоидаҳои фаъолияти меъморию шаҳрсозӣ ва сохтмон

1. Барои ҷойгир кардан, бунёд ва ба истифода додани объектҳо бидуни ҳуҷҷатҳои лоиҳавии тасдиқшуда, хулосаи мусбати экспертиза, қарори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ҳуқуқи истифодаи замин ва бидуни иҷозати мақомоти назорати давлатии сохтмон иҷро намудани корҳои сохтмонию васлкунӣ, инчунин риоя накардани дигар қоидаҳои сохтмони иншоот,

ба шахсони воқеӣ ва соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то сад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, ба андозаи аз сад то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ва соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз сӣ то чил, ба шахсони мансабдор аз сад то дусад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, ба андозаи аз як саду панҷоҳ то дусаду панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чорсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 410. Сохтан, таҷдид ва таъмири асосии объектҳо бо истифодаи масолеҳу конструксияи бесифати сохтмон, ки боиси паст шудани дараҷаи зилзилатобоварии биноҳо ва иншоот мегардад

1. Барои сохтан, таҷдид ва таъмири асосии объектҳо бо истифодаи масолеҳу конструксияи бесифати сохтмон, ки боиси паст шудани дараҷаи зилзилатобоварии биноҳо ва иншоот мегардад,

Моддаи 411. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи биноҳо, иншоот, аз ҷумла хонаҳои истиқоматӣ ва худсарона дигар кардани сохти онҳо

1. Барои риоя накардани қоидаҳои истифодаи биноҳо, иншоот, аз ҷумла хонаҳои истиқоматӣ ва худсарона дигар кардани сохти онҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то сӣ, ба шахсони мансабдор аз ҳаштод то як саду шаст ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду шаст то сесаду бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои содир намудани кирдорҳои дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда бо риоя накардани меъёрҳо, қоидаҳо ва стандартҳои меъморию шаҳрсозӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз сӣ то шаст, ба шахсони мансабдор аз як саду шаст то сесаду бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесаду бист то шашсаду чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 412. Пешниҳод намудани маълумоти бардурӯғ дар бораи объекти меъморӣ ва шаҳрсозӣ

Барои пешниҳод намудани маълумоти бардурӯғ дар бораи объекти меъморӣ ва шаҳрсозӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 413. Саркашӣ кардан аз пешниҳоди маълумоти дахлдори вобаста ба фаъолияти меъморию шаҳрсозӣ

Барои саркашӣ кардан аз пешниҳоди маълумоти дахлдори вобаста ба фаъолияти меъморию шаҳрсозӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то се ва ба шахсони мансабдор аз бисту панҷ то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 414. Риоя накардани қонунгузорӣ оид ба масъалаҳои истифодаи ҳудуд, замин, сарватҳои зеризаминӣ, наботот, фазои муҳит, сатҳи об ҳангоми иҷрои корҳои таъмиру сохтмон

Барои риоя накардани қонунгузорӣ оид ба масъалаҳои истифодаи ҳудуд, замин, сарватҳои зеризаминӣ, наботот, фазои муҳит, сатҳи об ҳангоми иҷрои корҳои таъмиру сохтмон,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё бо боздоштани фаъолият ҷазо таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 415. Аз тарафи мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ иҷро накардани ӯҳдадориҳои вобаста ба пешгирӣ ва бартараф намудани оқибатҳои офатҳои табиӣ (заминҷунбӣ, фурӯравии замин, сел ва ғайра)

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477)

1. Барои аз тарафи мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ иҷро накардани ӯҳдадориҳои вобаста ба пешгирӣ ва бартараф намудани оқибатҳои офатҳои табиӣ (заминҷунбӣ, фурӯравии замин, сел ва ғайра) ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 416. Вайрон кардани тамомияти ёдгориҳои таърихӣ, фарҳангӣ, меъморӣ ва шаҳрсозӣ ҳангоми истифода ва таҷдид

Барои вайрон кардани тамомияти ёдгориҳои таърихӣ, фарҳангӣ, меъморӣ ва шаҳрсозӣ ҳангоми истифода ва таҷдиди онҳо,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 417. Риоя накардани нақшаи асосии тасдиқшуда, лоиҳаи банақшагирии ҷузъӣ, сохтмони иловагӣ, ансамблҳои меъморӣ, маҷмааҳо, биноҳо ва иншоот

Барои риоя накардани нақшаи асосии тасдиқшуда, лоиҳаи банақшагирии ҷузъӣ, сохтмони иловагӣ, ансамблҳои меъморӣ, маҷмааҳо, биноҳо ва иншоот,

Моддаи 418. Таъмин накардани дараҷаи муқарраршудаи мустаҳкамӣ, бехавфӣ, устуворӣ, зилзилатобоварии бино, иншооти навсохташуда, таҷдидкардашуда ва мизонҳои истифодашавии онҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727)

1. Барои таъмин накардани сатҳи муқарраршудаи мустаҳкамӣ, бехавфӣ, устуворӣ, зилзилатобоварии бино, иншооти навсохташуда, таҷдидкардашуда ва мизонҳои истифодашавии онҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз ҳаштод то як саду бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусаду чил то чорсаду ҳаштод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз як саду бист то дусаду чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чорсаду ҳаштод то нуҳсаду шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 419. Интишор ва истифодаи лоиҳаи меъморӣ бе розигии муаллифи лоиҳа

Барои интишор ва истифодаи лоиҳаи меъморӣ бе розигии муаллифи лоиҳа, инчунин бе розигии муаллиф ворид намудани тағйирот ба лоиҳа,

Моддаи 420. Худсарона таҷдид кардан ва тағйир додани нишонаи таъйиноти биноҳо, иншоот ва қисмҳои онҳо, инчунин тағйир додани ҷузъҳо, конструксияҳо, унсурҳои ороиш ва нақшу нигори намуди беруна

Барои худсарона таҷдид кардан ва тағйир додани нишонаи таъйиноти биноҳо, иншоот ва қисмҳои онҳо, инчунин тағйир додани ҷузъҳо, конструксияҳо, унсурҳои ороиш ва нақшу нигори намуди беруна,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 421. Риоя накардани қоидаҳои давра ба давра қабул намудани объектҳои сохташуда

Барои риоя накардани қоидаҳои давра ба давра қабул намудани объектҳо (иншоотҳо)-и сохташуда,

Моддаи 422. Риоя накардани тартиби ҷудо намудани қитъаи замин барои сохтмон

1. Барои риоя накардани тартиби ҷудо намудани қитъаи замин барои сохтмон,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477, аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз шаст то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 423. Худсарона васеъ кардани қитъаи замини барои сохтмон ҷудошуда ё вобасташуда

Барои худсарона васеъ кардани қитъаи замини барои сохтмон ҷудошуда ё вобасташуда,

Моддаи 424. Риоя накардани қоидаҳои мувофиқасозии ҳуҷҷатҳои меъморию шаҳрсозӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727)

1. Барои риоя накардани қоидаҳои мувофиқасозии ҳуҷҷатҳои меъморию шаҳрсозӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2.Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз дусад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 425. Амалӣ намудани сохтмон, таҷдид, таъмири асосии биноҳо ва иншооти ҷамъиятӣ, маъмурию маишӣ, саноатию истеҳсолӣ бе тасдиқи ҳуҷҷатҳои лоиҳавию хароҷот ё хулосаи дахлдори техникӣ

1.Барои амалӣ намудани сохтмон, таҷдид, таъмири асосии биноҳо ва иншооти ҷамъиятӣ, маъмурию маишӣ, саноатию истеҳсолӣ бе тасдиқи ҳуҷҷатҳои лоиҳавию хароҷот ё хулосаи дахлдори техникӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдорҳои пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз сад то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 426. Додани хулосаи мусбати ташхисӣ ба лоиҳаҳое, ки бе риояи меъёру қоидаҳои лоиҳакашии сохтмон иҷро карда шудаанд

Барои додани хулосаи мусбати ташхисӣ ба лоиҳаҳое, ки бе риояи меъёру қоидаҳои лоиҳакашии сохтмон иҷро карда шудаанд,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 427. Худсарона сохтани объектхои таъйиноти мухталиф, аз ҷумла бунёди хонаи истиқоматии шахсӣ

Барои худсарона сохтани объектҳои таъйиноти мухталиф, аз ҷумла бунёди хонаи истиқоматии шахсӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷоҳ то сад ва ба шахсони мансабдор аз дусад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 428. Тасдиқ намудани ҳуҷҷатҳои лоиҳавию хароҷот бе хулосаи экспертизаи давлатӣ

Барои тасдиқ намудани ҳуҷҷатҳои лоиҳавию хароҷот бе хулосаи экспертизаи давлатӣ ё бе риояи қоидаҳои мувофиқасозии ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ,

Моддаи 429. Риоя накардани қоидаҳои корҳои сохтмону васлкунӣ ва анҷом додани корҳои бесифати сохтмон

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727)

1. Барои риоя накардани қоидаҳои корҳои сохтмону васлкунӣ ва анҷом додани корҳои бесифати сохтмон,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз чил то ҳаштод, ба шахсони мансабдор аз дусад то чорсад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чорсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 430. Риоя накардани қоидаҳои қабулу баистифодадиҳии объектҳо, сохтмонҳои баитмомрасида, таҷдид, дигар кардани хусусияти бино ва таъмири асосӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои қабулу баистифодадиҳии объектҳо, сохтмонҳои баитмомрасида, таҷдид, дигар кардани таъйиноти бино ва таъмири асосӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз як саду панҷоҳ то сесад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то шашсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 431. Аз тарафи фармоишгар ба истифода додани объекти сохтмони нав, таҷдид ва куллан таъмиргардида, ки комиссияи қабули давлатӣ онро қабул накардааст

Барои аз тарафи фармоишгар ба истифода додани объекти сохтмони нав, таҷдид ва куллан таъмиргардида, ки комиссияи қабули давлатӣ онро қабул накардааст,

ба андозаи аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 432. Саркашӣ аз иҷрои амрномаи мақомоти давлатӣ оид ба корҳои меъморию сохтмон

Барои саркашӣ аз иҷрои амрномаи мақомоти давлатӣ оид ба корҳои меъморию сохтмон,

Моддаи 433. Саривақт иҷро накардани амрномаи мақомоти давлатӣ оид ба корҳои меъморию сохтмон

Барои саривақт иҷро накардани амрномаи мақомоти давлатӣ оид ба корҳои меъморию сохтмон,

Моддаи 434. Истифодаи маҳсулоти бесертификат дар фаъолияти меъморию шаҳрсозӣ ва сохтмон

Барои истифодаи маҳсулоти бесертификат дар фаъолияти меъморию шаҳрсозӣ ва сохтмон,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз як саду панҷоҳ то сесад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то шашсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 435. Овардану фурӯхтани мавод, маҳсулот ва қисмҳои сохтмонии бесифат

Барои овардану фурӯхтани мавод, маҳсулот ва қисмҳои сохтмонии бесифат, ки ба стандарти давлатӣ ва меъёрҳои техникӣ мувофиқат намекунанд,

Моддаи 436. Ғайримақсаднок истифода намудани ҳудуди объектҳои сохтмонашон нотамом

Барои бе иҷозати дахлдор ғайримақсаднок истифода бурдани ҳудуди объектҳои сохтмонашон нотамом,

Моддаи 437. Риоя накардани тартиби гузаронидани расмиёти маъмурӣ вобаста ба амалӣ намудани фаъолияти сохтмонӣ

(Қонуни ҶТ аз 12.01.2010 № 580)

1. Барои риоя накардани тартиб ва мӯҳлати гузаронидани расмиёти маъмурӣ вобаста ба амалӣ намудани фаъолияти сохтмонӣ,

2. Барои қабул намудани қарори беасос дар бораи надодани ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳанда вобаста ба амалӣ намудани фаъолияти сохтмонӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 12.01.2010 № 580, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 437(1). Пешниҳод накардани шартҳои техникӣ оид ба имконияти пайвастшавии иншооти тарҳрезишуда ба шабакаҳои муҳандисию техникӣ

(Қонуни ҶТ аз 12.01.2010 № 580)

Барои дар мӯҳлатҳои муқарраргардида аз ҷониби шахсони масъули ташкилоти дахлдори муҳандисию техникӣ пешниҳод накардани шартҳои техникӣ оид ба имконияти пайвастшавии иншооти тарҳрезишуда ба шабакаҳои муҳандисию техникӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 12.01.2010 № 580, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 438. Аз тарафи ташкилотҳои истифодабаранда иҷро накардани қоидаҳои нигоҳубину назорати объектҳо ва ҳудудҳои ба онҳо тобеъ

Барои аз тарафи ташкилотҳои истифодабаранда иҷро накардани қоидаҳои нигоҳубину назорати объектҳо ва ҳудудҳои ба онҳо тобеъ,

Моддаи 439. Бархилофи тартиби муқарраршуда ва бе розигии истифодабарандагони замин ба каси дигар додани ҳуқуқи истифодаи қитъаи замини барои сохтмон ҷудошуда

Барои бархилофи тартиби муқарраршуда ва бе розигии истифодабарандагони замин ба каси дигар додани ҳуқуқи истифодаи қитъаи замини барои сохтмон ҷудошуда,

Моддаи 440. Истифодаи объектҳо бе ҳуҷҷатҳои ҳуқуқмуайянкунанда ҳангоми гузаштани ҳуқуқ ба қитъаҳои замин ва нигоҳубини онҳо

Барои истифодаи объектҳо бе ҳуҷҷати ҳуқуқмуайянкунанда ҳангоми гузаштани ҳуқуқ ба қитъаҳои замин ва нигоҳубини онҳо,

Моддаи 441. Риоя накардани мӯҳлати истифодаи қитъаҳои замини барои сохтмон ҷудошуда ва ба истифода додани объект

Барои аз тарафи ташкилоти фармоишгар риоя накардани мӯҳлати истифодаи қитъаҳои замини барои сохтмон ҷудошуда ва ба истифода додани объект,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 442. Риоя накардани талаботи ҳатмии санадҳои меъёрӣ дар соҳаи сохтмон

Барои риоя накардани талаботи ҳатмии санадҳои меъёрӣ дар соҳаи сохтмон ҳангоми иҷрои корҳои лоиҳавӣ, тадқиқотӣ, сохтмонӣ, васлгарӣ ва танзимгарию бакорандозӣ, ҳангоми истеҳсоли масолеҳи сохтмон, конструксия ва маснуот, агар ин вайронкунӣ боиси аз байн рафтани устуворӣ, мустаҳкамӣ, боэътимодии биноҳо, иморатҳо, иншоотҳо, қисмҳо ё ҷузъҳои алоҳидаи конструксияи онҳо шуда бошад,

Моддаи 443. Риоя накардани технологияи объектҳои сохтмон

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727)

1. Барои риоя накардани технологияи истеҳсолот, агар ин кирдор ба пастшавии сифати истифодаи объекти биношаванда таъсир расонда бошад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз сад то як саду панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз чил то ҳаштод, ба шахсони мансабдор аз як саду панҷоҳ то сесад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то шашсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 444. Расонидани зарар ба ҳудуд ҳангоми иҷрои корҳои таъмиру сохтмон

Барои бе иҷозат кофтани ҳудуди биноҳо, кӯчаҳо ва майдонҳо, наандешидани чора бобати ба ҳолати мақбул овардани ҷойҳои кандашуда, инчунин майдончаҳои сохтмон баъди ба анҷом расидани сохтмон ва корҳои таъмирӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 445. Риоя накардани қоидаҳои сохтумони бӯстонсаройҳо, инчунин ташкил ва пешбурди боғдорию полезкории дастаҷамъона

1. Барои бе лоиҳаи мувофиқашуда сохтани бӯстонсаройҳо, ё риоя накардани меъёри қонунгузорӣ ҳангоми оғози сохтмони онҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои риоя накардани қоидаҳои ташкил ва пешбурди боғдорию полезкории дастаҷамъона,

Моддаи 446. Қабул намудани қарор бе риояи нақшаи генералии тасдиқшудаи меъморию шаҳрсозӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1727)

1. Барои бе риояи нақшаи генералии тасдиқшудаи меъморию шаҳрсозӣ қабул намудани қарор,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 447. Риоя накардани тартиби додани иҷозатнома ва сертификат дар соҳаи фаъолияти меъморию шаҳрсозӣ ва сохтмон

1. Барои риоя накардани тартиби додани иҷозатнома ва сертификат дар соҳаи фаъолияти меъморию шаҳрсозӣ ва сохтмон,

БОБИ 25. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ТАЪМИНИ ҲУҚУҚҲОИ ШАҲРВАНДОН БА МАНЗИЛ, ХОҶАГИИ КОММУНАЛӢ, ОБОДОНӢ

Моддаи 448. Риоя накардани тартиби ба навбат гирифтани шаҳрвандоне, ки барои манзили истиқоматӣ ва беҳтар кардани шароити зисти худ эҳтиёҷ доранд

Барои риоя накардани тартиби ба навбат гирифтани шаҳрвандоне, ки барои манзили истиқоматӣ ва беҳтар кардани шароити зисти худ эҳтиёҷ доранд, аз қайд баровардан, риоя накардани мӯҳлати маскун кардани шаҳрвандон дар бино ва манзилҳои истиқоматӣ,

Моддаи 449. Риоя накардани қоидаҳои истифодабарии биною манзили истиқоматӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои истифодабарии биною манзилҳои истиқоматӣ, нигоҳубини онҳо, таҷҳизоти муҳандисӣ, бесарусомон нигоҳ доштан, ғайримақсад истифода бурдан ва ё вайрон кардани биною манзилҳои истиқоматӣ, расонидани зарар ба таҷҳизоту объектҳои ободонии фонди манзил,

Моддаи 450. Риоя накардани қоидаҳои нигоҳдошти ҳолати санитарии ҷойҳои истифодаи умум

Барои риоя накардани қоидаҳои нигоҳдошти ҳолати санитарии ҷойҳои истифодаи умум, аз ҷумла зинапояҳо, лифтҳо, даромадгоҳҳо, гузаргоҳҳои зеризаминӣ ва ҳудудҳои назди ҳавлӣ,

Моддаи 451. Риоя накардани қоидаҳои ободонии ҳудуди шаҳр ва дигар маҳалҳои аҳолинишин

1. Барои риоя накардани қоидаҳои ободонии ҳудуди шаҳр ва дигар маҳалҳои аҳолинишин, инчунин риоя накардани қоидаҳои тозагӣ ва тартибот дар шаҳрҳо ва маҳалҳои аҳолинишин,

2. Барои аз сабзазор ё гулзори ҳамшафати роҳҳо ва боғҳои ҳудуди шаҳр ва дигар маҳалҳои аҳолинишин гузаштан, ба истиснои сабзазоре, ки бо мақсадҳои сайругашт ё истироҳату фароғат пешбинӣ шудаанд,

ба андозаи аз нисф то як нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 №1814, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои дар ҳудуди шаҳр ва дигар маҳалҳои аҳолинишин чаронидан ва ё беназорат гузоштани чорво ва навъҳои дигари ҳайвонот, инчунин нигоҳубини онҳо дар ҷойҳои ҷамъиятӣ (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 №1814),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони мансабдор аз бисту панҷ то сию панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 452. Партофтан ва сӯзонидани партовҳою ашёҳо дар ҷойҳои муқаррарнашуда

Барои партофтан ва сӯзонидани партовҳою ашёҳо дар ҷойҳои муқаррарнашуда,

Моддаи 453. Вайрон намудани тамомият шабакаҳои муҳандисӣ ва иншооти қубурҳои обгузар, корезу системаи гармидиҳии марказӣ

Барои бе иҷозати хадамоти дахлдор вайрон намудани тамомият шабакаҳои муҳандисӣ ва иншооти қубурҳои обгузар, корезу системаи гармидиҳии марказӣ, ки дар дохили биною манзилҳои истиқоматӣ мавҷуданд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 454. Дар зери об монондани хонаҳо, таҳхонаҳо ва ҳуҷраҳои хизматӣ

Барои дар зери об монондани хонаҳо, таҳхонаҳо ва ҳуҷраҳои хизматӣ, ки дар натиҷаи вайрон будани ҳолати техники асбобҳои санитарӣ, шабакаҳои обу корез ва гармидиҳӣ, иншоот ва дастгоҳҳои онҳо ба амал омадааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 455. Худсарона кушодани сарпӯши хатҳои обгузар, қубурҳои корезу гармидиҳӣ, чоҳҳо, танзими дастгоҳҳои тақсимкунанда ва расонидани зарар бапломбаҳо

Барои худсарона кушодани сарпӯши хатҳои обгузар, қубурҳои корезу гармидиҳӣ, чоҳҳо, танзими дастгоҳҳои тақсимкунанда ва расонидани зарар ба пломбаҳо, ба шарте дар натиҷаи он кори мӯътадили хатҳои таъминоти обу гармӣ халалдор шуда бошад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 456. Иҷро накардани амрномаҳои корхонаҳои таъминоти обу гармӣ

Барои иҷро накардани амрномаҳои корхонаҳои таъминоти обу гармӣ,

Моддаи 457. Худсарона пайваст шудан ба системаи оби гарм, инчунин рехтани об аз системаи гармидиҳӣ

Барои худсарона пайваст шудан ба системаи оби гарм, инчунин рехтани оби гарм бо мақсади баланд намудани ҳарорат дар дастгоҳҳои гармидиҳии марказӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 458. Худсарона пайваст шудан ба шабакаҳои обу корез ва гармидиҳӣ

Барои худсарона пайваст шудан ба шабакаҳои обу корез ва гармидиҳӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 459. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи лифтҳои мусофиркаш

1. Барои риоя накардани қоидаҳои истифодаи лифтҳои мусофиркаш,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои расонидани зарар ба таҷҳизоти лифт ва шикастани онҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 26. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ВОБАСТА БА ТАРТИБОТИ ҶАМЪИЯТӢ ВА АХЛОҚ

Моддаи 460. Майдаавбошӣ

Барои дар ҷойҳои ҷамъиятӣ дашном додан, ба таври таҳқиромез дарафтодан ба одамон, ҳамчунин содир намудани дигар кирдорҳои ба ин монанд, ки тартиботи ҷамъиятӣ ва осудагии одамонро халалдор мекунад,

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз панҷ то понздаҳ шабонарӯз ҷазо таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 461. Вандализм

Барои зишту касиф намудани бино ва дигар иншоот, расонидани зиён ба молу мулки нақлиёти ҷамъиятӣ ва дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 462. Халалдор кардани оромӣ

1. Барои дар кӯчаҳо, майдонҳо, боғу соҳилҳои фароғатӣ (пляж), нақлиёт ва дар дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ, инчунин аз соати 2300 то соати 600 дар хобгоҳҳои умумӣ ва манзили зист доду фарёд кардан, ҳуштак кашидан, бо овози баланд суруд хондан, навохтани асбобҳои мусиқӣ, ба кор андохтан ё истифодаи дастгоҳҳои садотақвиятдиҳанда", техника ё таҷҳизоти сохтмонию таъмирии садобарор, ки боиси халалдор гаштани оромии ҷамъиятӣ шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1262),

ба шахсони воқеӣ огоҳӣ дода мешавад ё ба андозаи аз ду то се, ба шахсони мансабдор аз панҷ то ҳафт ва ба шахсони ҳуқуқӣ огоҳӣ дода мешавад ё ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1262, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои пахши диск, фита ва дигар воситаҳои техникии сабти хусусияти динии экстремистӣ ва (ё) таҳқиркунанда дошта, дар кӯчаю хиёбонҳо, майдонҳо, бозорҳо, марказҳои савдо, боғу соҳилҳои фароғатӣ (пляж), воситаҳои нақлиёт ва дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ ва ба шахсони мансабдор аз панҷ то ҳашт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.08.2011 № 756, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисмҳои якум ва дуюми ҳамин модда пешбинишуда(Қонуни ҶТ аз 2.08.2011 № 756, аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1262, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 462(1). Барангехтани кинаю адоват ё низои иҷтимоӣ, нажодӣ, миллӣ, маҳалгароӣ ё динӣ (мазҳабӣ)

Ҳаракатҳое, ки барои барангехтани кинаю адоват ё низои иҷтимоӣ, нажодӣ, миллӣ, маҳалгароӣ ё динӣ (мазҳабӣ), паст задани шаъну эътибори нажодӣ, миллӣ, динӣ (мазҳабӣ) ё маҳал, инчунин тарғиби махсусият ва бартарии шаҳрвандон аз нигоҳи муносибати онҳо ба дин (мазҳаб), забон, мансубият ба нажод, миллат ё маҳал равона шудаанд, агар ин кирдорҳо ба таври оммавӣ ё бо истифодаи воситаҳои ахбори омма ё шабакаҳои алоқаи барқӣ, аз ҷумла интернет, содир шуда бошанд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ шабонарӯз таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1726, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 463. Дар ҷойҳои ҷамъиятӣ нӯшидани машруботи спиртӣ ё кашидани маҳсулоти тамоку

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

1. Барои дар кӯчаҳо, варзишгоҳҳо, хиёбонҳо, боғҳо, дар дохили ҳама намудҳои нақлиёти ҷамъиятӣ ва дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ нӯшидани машруботи спиртӣ ё дар ҳолати мастӣ ҳозир шудан дар ҷойҳои ҷамъиятӣ, ки шаъну шарафи инсон ва ахлоқи ҷамъиятро доғдор менамояд,

ба андозаи аз як то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои кашидани маҳсулоти тамоку, аз ҷумла нос дар дохили биноҳои маъмурӣ, ҳуҷраҳои кории ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ, муассисаҳои тандурустӣ, фарҳангӣ, динӣ, варзишӣ, таълимӣ, истироҳатгоҳҳо, толорҳое, ки дар онҳо чорабиниҳои ҷамъиятӣ ва истироҳатию фароғатӣ гузаронида мешаванд, толорҳои фурудгоҳҳо, вокзалҳои роҳи оҳан ва нақлиёти автомобилӣ, инчунин дар дохили нақлиёти ҷамъиятӣ, ба истиснои ҷойҳои махсуси барои он ҷудокардашуда(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717),-

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 463 (1). Фурӯши сигарета, сигара, папирос ва дигар маҳсулоти тамоку дар ҳудуд ва назди муассисаҳои тандурустӣ,фарҳангӣ,варзишӣ, таълимӣ, инчунин бо истифода аз таҷҳизоти автоматӣ

1. Барои фурӯши сигарета, сигара, папирос ва дигар маҳсулоти тамоку дар ҳудуд ва назди муассисаҳои тандурустӣ, фарҳангӣ, варзишӣ, таълимӣ, инчунин дар масофаи камтар аз сад метр аз сарҳади ҳудуди муассисаҳои таълимӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои фурӯши сигарета, сигара, папирос ва дигар маҳсулоти тамоку бо истифода аз таҷҳизоти автоматӣ

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз як саду панҷоҳ то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни аз 29.12.2010 № 650, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 463(2). Фурӯши сигарета, сигара, папирос ва дигар маҳсулоти тамоку ба ноболиғон

Барои фурӯши сигарета, сигара, папирос ва дигар маҳсулоти тамоку ба ноболиғон,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 463(3). Манъи нстеҳсол, воридот, содирот, фурӯши яклухт ва чаканаи маҳсулоти тамокуе, ки дар таркибаш никотин ва қатрон аз меъёрҳои гигиении тасдиқгардида зиёд мебошад, инчунин дар бастаи онҳо мавҷуд набудани навиштаҷоти огоҳкунандаи асосӣ ва иловагӣ оид ба зарари кашидани тамоку

1. Барои истеҳсол, воридот, содирот, фурӯши яклухт ва чаканаи маҳсулоти тамокуе, ки дар таркиби он никотин ва қатрон аз меъёрҳои гигиении муқаррарнамудаи мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ зиёд мебошад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар тарафҳои калон ва паҳлӯии баста мавҷуд набудани навиштаҷоти огоҳкунандаи асосӣ ва иловагӣ оид ба зарари кашидани тамоку ва навиштаҷоти иттилоотӣ оид ба меъёри қатрон ва никотин дар таркиби он,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 464. Ҷалб кардани ноболиғон ба рафторҳои зиддиҷамъиятӣ

1. Барои аз тарафи волидон ё шахсони дигар ҷалб кардани ноболиғон ба гадоӣ, фоҳишагарӣ, истеъмоли модда ё воситаҳое, ки маводи нашъадор ё психотропӣ маҳсуб намеёбанд, вале метавонанд ба фаъолияти зеҳнии онҳо таъсири манфӣ расонанд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ба ҳолати мастӣ расонидани ноболиғон ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои ба ноболиғон фурӯхтани машруботи спиртӣ (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650),

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 464(1). Ба кӯдак додани иҷозати воридшавӣ ба марказҳои дилхушӣ ва марказҳои пешниҳоди бозиҳои компютерӣ

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051)

1. Барои аз тарафи шахсони воқеӣ, соҳибкорони инфиродӣ ва шахсони ҳуқуқӣ ба кӯдак додани иҷозати воридшавӣ ба марказҳои дилхушӣ (клубҳои шабона, дискоклубҳо, толорҳои букмекерӣ ва марказҳои бозиҳои бурднок), инчунин марказҳои пешниҳоди бозиҳои компютерӣ дар вақти бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъшуда,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз сад то як саду бист, ба соҳибкорони инфиродӣ аз як саду ҳаштод то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусаду панҷоҳ то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

2. Барои дар давоми як соли пас аз таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдоре, ки дар қисми 1 ҳамин модда пешбинӣ шудааст,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як саду сӣ то як саду панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродӣ аз дусаду бист то дусаду панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чорсад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 465. Қиморбозӣ

1. Барои дар ҷойҳои муқаррарнашуда ташкил кардани қиморбозӣ (картабозӣ ва ғайра) ба ивази пул, ашё ва дигар чизҳои қиматнок (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз дувоздаҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои иштирок дар қиморбозӣ ба ивазӣ пул, ашё ва дигар чизҳои қиматнок дар ҷойҳои муқаррарнашуда, инчунин аз тарафи шахсони алоҳида пазируфтани ставкаҳо (ҳуқуқпулӣ) дар бозиҳои варзишӣ ва дигар қувваозмоиҳо,

3. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдоре, ки дар қисмҳои якум ва дуюми ҳамин модда пешбинӣ шудааст (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз чилу панҷ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 466. Бардурӯғ даъват кардани хадамоти махсус

Барои бесабаб ва бардурӯғ даъват кардани мақомоти зидди сӯхтор, милитсия, ёрии таъҷилӣ ва дигар хадамоти махсус,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 467. Тирпарронӣ аз силоҳи оташфишон дар маҳалҳои аҳолинишин, ҷойҳои ҷамъиятӣ ва дар ҷойҳои барои ин мақсад пешбининашуда, инчунин муомилоти ғайриқонунӣ бо маводи тарфгарӣ (пиротехникӣ)

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

1. Барои тирпарронӣ аз силоҳи оташфишон дар маҳалҳои аҳолинишин, ҷойҳои ҷамъиятӣ ва дигар ҷойҳои барои ин мақсад пешбининашуда (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980),

2. Ғайриқонунӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудан ва дар ҳудуди он истеҳсол кардан, харидан, нигоҳ доштан, фурӯхтан, ба соҳибияти каси дигар додан ва истифода бурдани маводи тарфгарӣ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба маблағи аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 468. Риоя накардани қоидаҳо, меъёрҳо ва дастурамалҳо дар бораи баҳисобгирии маводи тарканда

(Қоуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477)

Барои аз тарафи соҳибкорон, соҳибмулк, шахсони мансабдор, кормандони масъул риоя накардани қоидаҳо, меъёрҳо ва дастурамалҳои баҳисобгирии маводи тарканда дар соҳаи саноат ва дар объектҳои таҳти назорати мақомоти назорати давлатӣ қарордошта (Қоуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477),

ба андозаи аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 469. Маскуният бе шиноснома ё бидуни қайд

1. Барои бе шиноснома маскун будани шаҳрвандоне, ки бояд шиноснома дошта бошанд ё бо шиносномаи беэътибор, инчунин бидуни қайд зиндагӣ кардан,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 470. Аз тарафи шахсони мансабдор ва шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон риоя накардани тартиби муқарраргардидаи вуруди шахсони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд

1. Барои аз тарафи шахсони мансабдори корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои қабулкунандаи шаҳрвандони хориҷӣ ё шахсони бешаҳрванд ё ба онҳо хизматрасонанда, иҷрокунандаи ӯҳдадориҳои вобаста ба риояи шароити будубош дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ё тавассути марзи Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаштани онҳо, риоя накардани тартиби муқарраршудаи қайди онҳо, ба расмият даровардани ҳуҷҷатҳо барои маскуният, рафтуомад ва тағйир додани ҷойи истиқомат дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз тарафи шаҳрвандоне, ки бо корҳои шахсӣ шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрвандро ба Ҷумҳурии Тоҷикистон даъват намудаанд ва ба онҳо макони истиқомат додаанд, наандешидани чораҳои таъмини риояи қоидаҳои муқарраршудаи будубош ва бақайдгирии саривақтии онҳо,

ба андозаи аз панҷоҳ то шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои аз тарафи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд додани манзил, воситаҳои нақлиёт ё ба онҳо расонидани дигар намуди хизмат бидуни риояи қоидаҳои муқарраршудаи вуруди шахсони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ба таври транзитӣ гузаштани онҳо тавассути Ҷумҳурии Тоҷикистон,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

5. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ содир намудани кирдори дар қисмҳои сеюм ва чоруми ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз ҳафтод то навад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 471. Риоя накардани қоидаҳои муқарраршуда дар шароити вазъияти фавқулодда ва ҳарбӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои муқарраршудаи низоми вазъияти ҳарбӣ, ки боиси халалдор шудани тартибот ва оромии шаҳрвандон мегардад (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1092),-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ба тариқи ҳабси маъмурӣ аз понздаҳ то сӣ шабонарӯз ҷазо таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 471(1). Риоя накардани қоидаҳои муқарраршуда дар шароити вазъияти фавқулодда

(Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1092)

Барои риоя накардани қоидаҳои муқарраршуда дар шароити вазъияти фавқулодда, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то сӣ шабонарӯз таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1092, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 472. Ғайриқонунӣ ворид намудан ё суиқасди ғайриқонунӣ ба муассисаҳои ислоҳӣ, изоляторҳо (тавқифгоҳҳо)-и тафтишотӣ ва нигоҳдории муваққатӣ ворид намудани ашёи манъшуда бо мақсади ба маҳкумшудагон, гумонбаршудагон, айбдоршавандагон ва судшавандагон додани онҳо

(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1928)

1. Барои ғайриқонунӣ ворид намудан ё суиқасди ғайриқонунӣ ба муассисаҳои ислоҳӣ, изоляторҳо (тавқифгоҳҳо)-и тафтишотӣ ва нигоҳдории муваққатӣ ворид намудани ашёи манъшуда бо мақсади ба маҳкумшудагон, гумонбаршудагон, айбдоршавандагон ва судшавандагон додани онҳо,

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1928, аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 473. Риоя ё иҷро накардани қоидаҳои бехатарӣ аз сӯхтор

1. Барои риоя ё иҷро накардани қоидаҳо ва меъёрҳои муқарраршудаи бехатарӣ аз сӯхтор,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2015 № 1179, аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2015 № 1179, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 27. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ВОБАСТА БА ТАРТИБОТИ ИДОРАКУНӢ

Моддаи 474. Риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи иттиҳодияҳои динӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843).

1. Барои риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи иттиҳодияҳои динӣ, аз ҷумла (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843):

- бе қайди давлатӣ ё бидуни азнавбақайдгирии давлатӣ фаъолият намудани иттиҳодияҳои динӣ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843);

- риоя накардани қоидаҳои муқарраргардидаи ташкил ва баргузор намудани маросимҳои динӣ;

- хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1813);

- адои тоату ибодат, расму оинҳо ва маросимҳои динӣ дар ҷойҳои муқаррарнашуда;

- содир намудани кирдорҳое, ки аз доираи мақсад ва вазифаҳои дар оинномаи (низомномаи) иттиҳодияҳои динӣ муайяншуда барнамеоянд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843),-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба роҳбарони иттиҳодияҳои динӣ аз чил то шаст ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843, аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз чил то шаст, ба роҳбарони иттиҳодияҳои динӣ аз сад то як саду бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷсад то шашсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843, аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 474(1). Риоя накардани қонунгузорӣ оид ба истеҳсол, содирот, воридот, фурӯш ва паҳн намудани адабиёти динӣ, инчунин дигар ашё ва маводи дорои таъйиноти динӣ

1. Барои истеҳсол, содирот, воридот, фурӯш ва паҳн намудани адабиёти динӣ, инчунин дигар ашё ва маводи дорои таъйиноти динӣ бидуни гирифтани хулосаи ташхиси давлатии диншиносӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз шаст то ҳафтод, ба шахсони мансабдор аз як саду ҳафтод то як саду ҳаштод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз шашсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз навад то сад, ба шахсони мансабдор аз як саду ҳаштод то як саду навад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳаштсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1813) .(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051)

3. Барои аз тарафи ташкилотҳои динӣ ба табъ расонидани адабиёти динӣ ё истеҳсол намудани маводи таъйиноти динӣ бе доштани тамғаи махсус бо номи пурраи худ,

ба андозаи аз шашсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои таъсиси корхонаҳои табъу нашри адабиёти динӣ ё корхонаҳои истеҳсоли ашёву маводи таъйиноти динӣ, ба истиснои таъсиси онҳо аз тарафи ташкилотҳои динӣ,

ба андозаи аз ҳаштсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650, аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 474(2). Ғайриқонунӣ ба роҳ мондан ва гирифтани таълими динӣ

(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1813)

1. Барои ғайриқонунӣ ба роҳ мондани таълими динӣ, аз ҷумла тавассути шабакаи интернет, агар чунин кирдор хусусияти динии экстремистӣ надошта бошад,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз навад то як саду панҷоҳ, кормандону роҳбарони иттиҳодияҳои динӣ аз як саду шаст то як саду ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтсад то нуҳсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ғайриқонунӣ гирифтани таълими динӣ,-

ба андозаи аз панҷоҳ то навад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

3. Барои риоя накардани тартиби гирифтани таълими динии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хориҷи кишвар,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳаштод то як саду сӣ, кормандону роҳбарони иттиҳодияҳои динӣ ва шахсони мансабдор аз як саду бист то як саду панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз шашсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 474(3). Фаъолияти таблиғотӣ ва маърифатии иттиҳодияҳои динӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843)

1. Барои ба роҳ мондани фаъолияти таблиғотӣ ва маърифатии иттиҳодияҳои динӣ дар муассисаҳои таълимии томактабӣ, таҳсилоти миёнаи умумӣ, ибтидоии касбӣ, миёнаи касбӣ ва олии касбӣ, инчунин дар манзили истиқоматии шаҳрвандон (Қонуни ҶТ аз 19.07.2019 № 1631, аз 23.12.2021 № 1813),

ба андозаи аз ҳаштод то навад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843, аз 23.12.2021 № 1813).

2. Барои дар давоми сол баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда,-

ба андозаи аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 474(4). Робитаҳои байналмилалии иттиҳодияҳои динӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843)

1. Барои аз тарафи ҷамоаҳои динӣ муқаррар намудани робитаҳои байналмилалӣ, аз ҷумла робитаҳои байналмилалии динӣ бо ташкилотхои хориҷӣ,

ба роҳбарони ҷамоаҳои динӣ ба андозаи як саду чил то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи ташкилотҳои динӣ бидуни мувофиқаи мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба дин муқаррар намудани робитаҳои байналмилалӣ, аз ҷумла робитаҳои байналмилалии динӣ бо ташкилотҳои хориҷӣ,

ба роҳбарони ташкилотҳои динӣ ба андозаи аз аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843, аз 2.01.2020 № 1659).

Моддаи 475. Риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи ташкилотҳои ҷамъиятӣ

1. Барои содир намудани кирдорҳое, ки аз доираи мақсад ва вазифаҳои дар оинномаи ташкилотҳои ҷамъиятӣ муайяншуда бармеоянд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз дувоздаҳ то понздаҳ, шахсони мансабдор аз панҷоҳ то шаст ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то сесаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 476. Маблағгузории ҳизбҳои сиёсӣ аз тарафи шахсони воқеию ҳуқуқии хориҷӣ

1. Барои маблағгузории ҳизбҳои сиёсӣ аз тарафи шахсони ҳуқуқии хориҷӣ ва ташкилотҳои хориҷӣ ё байналмилалӣ, намояндагиву филиалҳои онҳо, инчунин аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ бо иштироки хориҷиён,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷоҳ то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳафтсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои маблағгузории ҳизбҳои сиёсӣ аз ҷониби шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд,

ба андозаи аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва берун кардани онҳо аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418, аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз тарафи ҳизбҳои сиёсӣ қабул намудани хайрияҳои ғайриқонунӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сад то дусад ва ба ҳизби сиёсӣ аз ҳаштсад то як ҳазорнишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 477. Роҳбарӣ ва иштирок дар фаъолияти иттиҳодияҳо ва ташкилотҳои ҷамъиятию диние, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта нашудаанд, инчунин маблағгузорӣ намудани онҳо

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843)

1. Барои роҳбарӣ ба фаъолияти иттиҳодияҳо ва ташкилотҳои ҷамъиятию динӣ, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта нашудаанд ё фаъолияташон боздошта ва ё манъ шудааст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843),

ба андозаи аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои иштирок дар фаъолияти иттиҳодияҳо ва ташкилотҳои ҷамъиятӣ ё динӣ, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта нашудаанд ё фаъолияташон боздошта ва ё манъ шудааст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843),

ба андозаи аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои маблағгузории фаъолияти иттиҳодияҳо ва ташкилотҳои ҷамъиятӣ ё динӣ, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта нашудаанд ё фаъолияташон боздошта ва ё манъ шудааст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз чил то панҷоҳ, ба шахсони мансабдор аз сад то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳаштсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 478. Аз тарафи ташкилотҳои динии хориҷӣ, шахсони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи озодии виҷдон ва иттиҳодияҳои динӣ

Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843

1. Барои бе қайди дахлдор амалӣ намудани фаъолияти динӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи ташкилотҳои динии хориҷӣ, намояндагӣ ва филиалҳои онҳо, шахсони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд,

ба шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд ба андозаи аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ва берун намудани онҳо аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба роҳбарони ташкилотҳои динии хориҷӣ, намояндагӣ ва филиалҳои онҳо аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ва берун намудани онҳо аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ба ташкилотҳои динии хориҷӣ, намояндагӣ ва филиалҳои онҳо аз ҳаштсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418, аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи ташкилотҳои динии хориҷӣ ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти худ риоя накардани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи озодии виҷдон ва иттиҳодияҳои динӣ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843),

ба роҳбарони ташкилотҳои динии хориҷӣ, намояндагӣ ва филиалҳои онҳо ба андозаи аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ва берун кардани онҳо аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як ҳазор то як ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418, аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои мунтазам бархилофи оиннома (низомнома)-и худ фаъолият намудани ташкилотҳои динии хориҷӣ, инчунин дар мӯҳлати муқарраршуда бартараф накардани камбудиҳо, ки боиси боздоштани фаъолияти онҳо гардидааст,

ба роҳбарони ташкилотҳои динии хориҷӣ, намояндагӣ ва филиалҳои онҳо ба андозаи аз чил то панҷоҳ ва ба ташкилотҳои динии хориҷӣ, намояндагӣ ва филиалҳои онҳо аз чорсад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 479. Итоат накардан ба амр ва талаботи қонунии корманди милитсия ва шахси дигар, ки вазифаи ҳифзи тартиботи ҷамъиятиро иҷро менамояд

1. Барои итоат накардан ба амр ва талаботи қонунии корманди милитсия ва шахси дигар, ки вазифаи ҳифзи тартиботи ҷамъиятиро иҷро менамояд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ба мӯҳлати аз панҷ то понздаҳ шабонарӯз ҷазои ҳабси маъмурӣ таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар маҳалли вазъияти фавқулодда эълоншуда содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда,

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ба мӯҳлати аз понздаҳ то сӣ шабонарӯз ҷазои ҳабси маъмурӣ таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 479 (1). Монеъ шудан ба фаъолияти қонунӣ ё иҷро накардани талаботи қонунии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат

(Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1361)

Барои монеъ шудан ба фаъолияти қонунӣ ё иҷро накардани талаботи қонунии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ба шахсони мансабдор аз ҳаштод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1361).

Моддаи 480. Вайрон кардани тартиби ташкил ва гузаронидани маҷлисҳо, гирдиҳамоиҳо, намоишҳо, пикетгузориҳо ва роҳпаймоиҳо

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

1. Барои вайрон кардани тартиби ташкил ва (ё) гузаронидани маҷлисҳо, гирдиҳамоиҳо, намоишҳо, пикетгузориҳо ё роҳпаймоиҳо аз ҷониби шахси ташкилкунанда ё иштирокчии фаъоли ҳамин чорабиниҳо,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то сенздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои иштирок кардан дар чорабиниҳои дар қисми 1 ҳамин модда пешбинигардида,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран иштирок кардан дар чорабиниҳои дар қисми 1 ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 480(1). Парвариш ва нигоҳдории ғайриқонунии ҳайвонот ва паррандаҳои хонагӣ дар ҳудуди маъмурию ҳудудии пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 5.10.2009 № 550, аз 30.05.2017 № 1418)

1. Барои ғайриқонунӣ дар ҳудуди маъмурию ҳудудии пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба ғайр аз минтақаҳое, ки бо қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанбе муайян гардидаанд, парвариш ва нигоҳдории чорвои калони шохдор, чорвои хурд, инчунин асп, хар, парранда ва дигар ҳайвоноти хонагӣ, ба истиснои гурба, саг ва паррандаҳои хурди ғайриистеъмолӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 5.10.2009 № 550, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 481. Риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими ҷашну маросим

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051)

1. Барои хабардор накардани комиссияҳои доимии маҳаллӣ оид ба танзими ҷашну маросим дар хусуси баргузории тӯйи домодию арӯсӣ ва маросими азодорӣ, инчунин пошидан ва часпондани пул дар ҷашну маъракаҳо,-

ба андозаи даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

2. Барои гузарондани маъракаҳои манъшуда, вайрон намудани тартиби гузарондани маъракаи зодрӯз, хатнасур, маросими дигари вобаста ба таваллуди кӯдак, дафну азодорӣ ва мавлудхонӣ,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи як саду бист ва ба шахсони мансабдор ба андозаи сесаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

3. Барои вайрон намудани талаботи қонунгузорӣ оид ба гузарондани тӯйи домодию арӯсӣ, аз ҷумла риоя накардани шумораи даъватшудагон, вақт ва давомнокии баргузории ҷашну маросим,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи дусаду бист ва шахсони мансабдор ба андозаи панҷсаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

4. Барои аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ (ҳунармандон, тарабхона, қаҳвахона, ошхона ва тӯйхонаҳо) вайрон намудани тартиби хизматрасонии ҷашну маросим, аз ҷумла оид ба шумораи даъватшудагон ва вақти баргузории тӯю маъракаҳо,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи сесад ва ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи як ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

5. Барои риоя накардани тартиби гузарондани маъракаҳои гуселу пешвоз вобаста ба адои ҳаҷ ё умра (берун аз доираи оила), ташкили маъракаҳои ҳоҷизиёрат, ҳоҷиталбон, ҳоҷиошӣ ва дигар маърака ба хотири ҳаҷ ё умра, инчунин тақсими туҳфаҳо, идона оро додани ҳавлӣ, кӯчаву маҳалла ва мошинҳо ба хотири ҳаҷ ё умра,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи сесад ва ба шахсони мансабдор ба андозаи ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

6. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдорҳои дар қисмҳои 2, 3, 4 ва 5 ҳамин модда пешбинишуда, ба истиснои кирдорҳо ва шахсони дар қисмҳои 7 ва 8 ҳамин модда зикргардида,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи як ҳазор, ба шахсони мансабдор ба андозаи як ҳазору дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи ду ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

7. Барои дағалона ё дар вазъияти фавқулода, пандемияи бемориҳои сироятӣ, ҳолатҳои фавқулодаи дорои хусусияти табиӣ ва техногенидошта вайрон кардани талаботи қонунгузорӣ оид ба танзими ҷашну маросим,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи як ҳазору дусад, ба шахсони мансабдор ба андозаи як ҳазору панҷсад ва ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи се ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад.

8. Барои аз ҷониби соҳибкори инфиродӣ, муассис ё роҳбари ташкилоти тиҷоратӣ, сархатиб, имомхатиб, имоми масҷиди панҷвақта, ходими ғайрирасмии динӣ, раиси маҳалла ва роҳбари дигари мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ содир кардани кирдорҳои дар қисмҳои 2, 3 ва 5 ҳамин модда пешбинишуда, инчунин аз ҷониби шахсони мазкур барои дағалона ё дар вазъияти фавқулода, пандемияи бемориҳои сироятӣ, ҳолатҳои фавқулодаи дорои хусусияти табиӣ ва техногенидошта вайрон кардани талаботи қонунгузорӣ оид ба танзими ҷашну маросим,-

ба андозаи як ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 482. Машғул шудан ба сеҳру ҷоду ва фолбинӣ

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051)

Барои машғул шудан ба сеҳру ҷоду ва фолбинӣ,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳаштод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба муҳлати аз даҳ то понздаҳ шабонарӯз таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 483. Содир намудани амалҳои ғайриқонунӣ нисбат ба мукофотҳои давлатӣ

1. Барои тайёр намудан ва овехта гаштани орден, медал, нишони сарисинагии унвони фахрӣ ё лентаи орден ва медал аз тарафи шахсе, ки дорои чунин ҳуқуқ намебошад,

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои хариду фурӯш, иваз ё дар шакли дигар додани нишонҳои мукофоти давлатӣ,

Моддаи 483(1). Риоя накардани талаботи қонунгузорӣ дар бораи рамзҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

Барои риоя накардани талаботи қонунгузорӣ дар бораи рамзҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ду то панҷ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 484. Азони худ кардани молу мулки ёфтшуда

Барои азони худ кардани молу мулки ёфтшуда ё тасодуфан бадастомада,

Моддаи 485. Риоя накардани қоидаҳои назорати маъмурӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои назорати маъмурӣ аз тарафи шахсе, ки дар ҳаққи ӯ назорати маъмурӣ муқаррар карда шудааст,

ба андозаи аз як то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои дар маҳалҳои вазъияти фавқулодда эълоншуда аз тарафи шахсоне, ки дар ҳаққи онҳо назорати маъмурӣ муқаррар гардидааст, содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда,

ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз бист то сӣ шабонарӯз таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 486. Риоя накардани тартиби пешбурди фаъолияти корхонаҳои полиграфӣ ва мӯҳрсозию кандакорӣ

(Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774)

1. Барои риоя накардани тартиби пешбурди фаъолияти корхонаҳои полиграфӣ, мӯҳрсозию кандакорӣ, ба даст овардан ва фурӯхтани таҷҳизоти полиграфӣ, дастгоҳҳои нусхабардор, дастгоҳҳои матбаавии ҳуруфчин ва қолибрез (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774),

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои риоя накардани тартиби истифода бурдан, ба ҳисоб гирифтан ва нигоҳ доштани таҷҳизоти полиграфӣ, дастгоҳҳои нусхабардор, дастгоҳҳои матбаавии ҳуруфчин ва қолибрез аз ҷониби шахсоне, ки барои риояи ин қоидаҳо масъул мебошанд,

ба андозаи аз панҷ то ҳашт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 487. Ғайриқонунӣ ба даст овардан, ба дигарон додан, фурӯхтан, нигоҳ доштан, интиқол додан ва бо худ доштани тир

Барои ғайриқонунӣ ба даст овардан, ба дигарон додан, фурӯхтан, нигоҳ доштан, интиқол додан ва бо худ доштани тир (ба ғайр аз тирҳои силоҳи шикории суфтамил) ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980, аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 488. Аз ҷониби шаҳрвандон риоя накардани қоидаҳои нигоҳдорӣ ё гирифта гаштани тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишон ва тирҳои онҳо

(Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980)

1. Барои риоя накардани қоидаҳои нигоҳдорӣ ё гирифта гаштани тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишони суфтамили шикорӣ ё силоҳи рахпеч ва тирҳои онҳо аз ҷониби шаҳрвандоне, ки барои нигоҳ доштани онҳо иҷозатномаи мақомоти дахлдорро доро мебошанд (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980),

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои риоя накардани қоидаҳои нигоҳдорӣ ё гирифта гаштани тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишон ва тирҳои онҳо аз тарафи кормандони корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳое, ки барои нигоҳ доштани онҳо ҷавобгаранд, инчунин аз ҷониби онҳо бархилофи мақсадҳои пешбинишуда истифода бурдани силоҳи оташфишон ва тирҳои онҳо (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980),

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 489. Риоя накардани мӯҳлати бақайдгирӣ (азнавбақайдгирӣ)-и тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишон ё қоидаҳои дар қайд гузоштани онҳо

(Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980)

Барои аз ҷониби шаҳрвандон риоя накардани мӯҳлати муқарраршудаи ба қайд гирифтан (аз нав ба қайд гирифтан)-и тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишон ё қоидаҳои дар сурати тағйирёбии ҷойи истиқомат дар мақомоти ваколатдор дар қайд гузоштани онҳо (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980),

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 490. Саркашӣ аз фурӯши тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишони суфтамили шикорӣ ва тирҳои онҳо

(Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980))

Барои саркашӣ аз фурӯши тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишони суфтамили шикорӣ ва тирҳои онҳо аз ҷониби шаҳрвандоне, ки мақомоти ваколатдор барои онҳо иҷозатномаи нигоҳ доштани чунин силоҳро бекор кардааст (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980),-

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима бо подош ситонидани силоҳ ва лавозимоти он таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 491. Риоя накардани тартиби фурӯши тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишони суфтамили шикорӣ ва тирҳои онҳо

(Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980)

Барои аз тарафи кормандони корхонаҳо (ташкилотҳо)-и савдо фурӯши тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишони суфтамили шикорӣ ва тирҳои онҳо ба шахсони воқеӣ, корхонаҳо, ташкилот ва муассисаҳо, ки дорои иҷозатномаи мақомоти дахлдор намебошанд (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980), -

ба андозаи аз бист то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 492. Риоя накардани тартиби ба даст овардан, нигоҳ доштан, ба каси дигар додан ё фурӯши тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишони суфтамили шикорӣ ва силоҳи сард

(Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980)

1. Барои аз тарафи шаҳрвандон бе иҷозати мақомоти ваколатдор ба даст овардан, нигоҳ доштан, ба шахсони дигар додан ё фурӯши тапончаи пневматикӣ, силоҳи оташфишони суфтамили шикорӣ (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 22.07.2013 № 980),-

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз понздаҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз тарафи шаҳрвандон ғайриқонунӣ соҳиб шудан, ба дигарон додан, ба соҳибияти каси дигар додан ё гирифта гаштани силоҳи газӣ, ханҷар, корди дудама ё дигар силоҳи сард, аз ҷумла силоҳи ҳаводиҳанда (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717, аз 22.07.2013 № 980),-

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 493. Гум кардани шиноснома ё корношоям гардонидани он

1. Барои эҳтиёт накардани шиноснома, ки боиси гум ё ғайри қобили истифода гардонидани он шудааст,

ба андозаи аз як то ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои қасдан нобуд кардани шиноснома ё ғайриқобили истифода гардонидани он,

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 494. Иҷозат додан барои истиқомат бе шиноснома ё қайди зист

Барои ба шаҳрвандони бешиноснома ё бо шиносномаи беэътибор ё ба қайди зист гирифтанашуда аз ҷониби шахсоне, ки ба риояи қоидаҳои низоми шиносномавӣ ҷавобгаранд иҷозати истиқомат додан, инчунин барои шахсони бешиноснома ва ба қайди зист гирифтанашударо ба хонаи худ барои истиқомат роҳ додани шаҳрвандон,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 495. Бе шиноснома ё қайди зист қабул кардан ба кор

1. Барои ба кор қабул кардани шахсони бешиноснома ё шахсони дорои шиносномаи беэътибор, инчунин шахсони дар ҷойи истиқомат барои зист қайднадошта,

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 496. Ғайриқонунӣ гирифтани шиноснома ва ҳамчун гарав қабул кардани он

Барои шиносномаи шаҳрвандонро ғайриқонунӣ гирифтан, инчунин онро ҳамчун гарав қабул намудан,

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 497. Риоя накардани қоидаҳои воридшавӣ ба минтақаи сарҳадӣ ё истиқомат дар он

1. Барои аз тарафи шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд риоя нагардидани қоидаҳои ворид шудан ба минтақаи сарҳадӣ, инчунин қоидаҳои истиқомат ё аз қайд гузаштан дар минтақаи сарҳадӣ,

огоҳӣ дода мешавад ё ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз даҳ то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо берун кардан ё бе берун кардан аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷарима таъин карда мешавад(Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1700, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 498. Риоя накардани низоми Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Барои аз тарафи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон риоя накардани низоми Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва низоми гузаргоҳҳои Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз чил то шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051, аз 02.01.2025 № 2120).

2. Барои аз тарафи шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда,

ба андозаи аз сад то яксаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо берун кардан аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418, аз 20.06.2024 № 2051, аз 02.01.2025 № 2120).

Моддаи 499. Риоя накардани қоидаҳои будубоши шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ба таври транзитӣ убур кардан аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418)

1. Барои қоидаҳои будубошро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон риоя накардани шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, яъне бе ҳуҷҷатҳои ҳуқуқи будубош дар Ҷумҳурии Тоҷикистон зистан ё истиқомат кардан бо ҳуҷҷатҳои беэътибор, риоя накардани тартиби муқарраршудаи аз қайд гузаштан, мӯҳлати муайяни будубош, саркашӣ аз тарк намудани ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин риоя накардани қоидаҳои ба таври транзитӣ убур кардан аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418),

огоҳӣ дода мешавад ё ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1700, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418, аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз понздаҳ то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо берун кардан ё бе берун кардан аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1700, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз тарафи гурезагон ва шахсони паноҳҷӯянда риоя накардани қоидаҳои иқомат дар Ҷумҳурии Тоҷикистон,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418 , аз 04.07.2020 № 1700, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 500. Ғайриқонунӣ гузаронидани шахс тавассути Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои аз тарафи ташкилоти нақлиётӣ ё дигар ташкилотҳои боркашонии байналмилалӣ наандешидани тадбирҳои ба зиммаашон гузошташуда ҷиҳати пешгирӣ намудани воридшавии ғайриқонунии шахс ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути нақлиёт ё истифодаи нақлиёт барои хориҷшавии ғайриқонунӣ аз қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418),

ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз чорсад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 501. Риоя накардани талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи хизмати давлатӣ

1. Барои риоя накардани талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар бораи хизмати давлатӣ,

Моддаи 501(1). Пинҳон кардани иттилоот дар бораи доштани шаҳрвандии давлати дигар

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418)

Барои аз ҷониби шаҳрванд пинҳон кардани иттилоот дар бораи доштани шаҳрвандии давлати дигар ҳангоми интихоб ва ё таъин шудан ба мансабҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудият оид ба доштани шаҳрвандии давлати дигарро пешбинӣ менамояд,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 502. Риоя накардани тартиби баҳисобгирӣ, бақайдгирии давлатӣ ва мураттабсозии санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

Барои аз ҷониби вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ, дигар мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот риоя накардани тартиби баҳисобгирӣ, бақайдгирии давлатӣ ва мураттабсозии санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чил то шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 503. Дар амал татбиқ намудани санадҳои меъёрии ҳуқуқии қувваи конунӣ пайдонакардаи вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ, дигар мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

Барои дар амал татбиқ намудани санадҳои меъёрии ҳуқуқии қувваи қонунӣ пайдонакардаи вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ, дигар мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот,

ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чил то шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 504. Бидуни аз нав ба қайд гирифтан фаъолият намудани шахсони ҳуқуқӣ ё бе қайди баҳисобгирӣ фаъолият кардани намояндагӣ ва филиалҳои онҳо

Барои бидуни аз нав ба қайд гирифтан фаъолият намудани шахсони ҳуқуқӣ ё бе қайди баҳисобгирӣ фаъолият кардани намояндагӣ ва филиалҳои онҳо, ба шарте, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба истиснои Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ" онро пешбинӣ намуда бошад (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774),

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 505. Риоя накардани тартиби муқарраршудаи интишори санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717)

Барои риоя накардани тартиби муқарраршудаи интишори санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 717),

Моддаи 506. Риоя накардани қоидаҳои ҳифзи сирри давлатӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1518)

1. Барои риоя накардани тартиби муқарраргардидаи таъмини низоми махфият, бе рухсатномаи дахлдор иҷро намудани фаъолияти вобаста ба сирри давлатӣ, инчунин, махфигардонии маълумоте, ки тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи сирри давлатӣ" махфӣ гардонда намешавад,ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳашт то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад ё фаъолияти онҳо ба муҳлати то се моҳ боздошта мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1518, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 507. Риоя накардани қоидаҳои ҳифзи техникии иттилоот

1. Барои риоя накардани қоидаҳои ҳифзи техникии иттилоот, аз ҷумла:

- бе сертификати дахлдори мақомоти ваколатдор истифода бурдани воситаҳои техникии аз хориҷа воридшудаи ҳифзи иттилоот;

- таҳвил (фурӯхтан) ва истифода бурдани воситаҳои техникии ҳифзи иттилоот, ки ба талаботи стандартӣ ҷавобгӯ намебошанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз шонздаҳ то бист ва ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷоҳ то ҳафтод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Тавассути интиқоли байналмилалии почта фиристодан ва ба қабулкунандагон додани воситаҳои техникии коркарди иттилоот ва воситаҳои ҳифзи техникии иттилоот, инчунин истифодаи онҳо бе сертификатсия, ки бо тартиби муқарраршуда аз тарафи мақомоти ваколатдори ҳифзи сирри давлатӣ амалӣ гардонда мешаванд, ҳамзамон муқаррар намудани далели истифодаи воситаҳои техникию барномавӣ барои беиҷозат дастрас намудан,

ба андозаи аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 508. Риоя накардани қонунгузорӣ оид ба масъалаҳои ҳифзи сирри давлатӣ аз интишор кардани он дар матбуот ва дигар воситаҳои ахбори омма

1. Барои аз тарафи шаҳрвандон, шахсони мансабдор, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо риоя накардани қонунгузорӣ оид ба масъалаҳои ҳифзи сирри давлатӣ аз интишор кардани он дар матбуот ва дигар воситаҳои ахбори омма, ҳангоми набудани аломатҳои ҷиноят,

ба шахсони воқеӣ ва шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷ то даҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 509. Риоя накардани тартиби муқарраргардидаи ройгон фиристодани нусхаҳои назоратии матбуоти даврӣ ва маводи чопӣ

1. Барои риоя накардани тартиби муқарраргардидаи ройгон фиристодани нусхаҳои назоратии матбуоти даврӣ ва маводи чопӣ аз ҷониби воситаҳои ахбори омма ва корхонаҳои полиграфӣ, ки чунин маводро нашр мекунанд,

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 510. Бе ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ ва иҷозатнома амалӣ намудани фаъолияте, ки ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ ва иҷозатномаро талаб менамояд

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477)

1. Барои бе ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ амалӣ намудани фаъолияте, ки ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳиро талаб менамояд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз панҷоҳ то шаст ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои бе иҷозатнома амалӣ намудани фаъолияте, ки иҷозатномаро талаб менамояд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз шаст то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё бидуни он ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 511. Риоя накардани талабот ва шартҳои иҷозатнома ё қоидаҳои иҷрои намуди муайяни фаъолият

1. Барои аз ҷониби иҷозатномадор риоя накардани талабот ва шартҳои иҷозатнома,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо боздоштани амали иҷозатнома ба мӯҳлати то се моҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима бо боздоштани амали иҷозатнома ба мӯҳлати аз се то шаш моҳ ҷазо таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то дувоздаҳ, ба шахсони мансабдор аз сию панҷ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусаду панҷоҳ то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё маҳрум кардан аз иҷозатнома ҷазо таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 512. Риоя накардани тартиби додани иҷозатнома

1. Барои аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти ваколатдори иҷозатномадиҳанда риоя накардани тартиби додани иҷозатномаи машғул шудан ба намудҳои муайяни фаъолият, ки бояд барои он иҷозатнома гирифта шавад,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ғайриқонунӣ рад кардан ё ба таъхир гузоштани додани иҷозатнома, ё тамдиди мӯҳлат ва ё аз нав барқарор намудани амали иҷозатнома, инчунин талаби ғайриқонунии пешниҳоди ҳуҷҷатҳо,

Моддаи 513. Қасдан расонидани зарар ба пломба ва мӯҳр

Барои қасдан расонидани зарар ба пломба ва мӯҳри гузоштаи шахсони мансабдори салоҳиятдори мақомоти ваколатдори назорати давлатӣ ё кандани онҳо,

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 514. Рад намудан ё ба таъхир гузоштани бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ

Барои ғайриқонунӣ рад кардан ё зиёда аз мӯҳлат ба таъхир гузоштани бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ аз тарафи шахсони мансабдор ё шахсони мутасаддии бақайдгиранда,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 515. Риоя накардани тартиби пешниҳоди ҳисоботи омори давлатӣ

1. Барои риоя накардани тартиби пешниҳоди ҳисоботи муқарраршудаи омори давлатӣ ба мақомоти дахлдори оморӣ, ки он тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонун дар пешниҳод накардан ё саривақт пешниҳод накардан ифода меёбад, инчунин нодуруст пешниҳод намудани ҳисоботи оморӣ ё дигар маълумоти зарурӣ барои мушоҳидаҳои омории давлатӣ ва феҳристҳои давлатии воҳиди оморӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз шаш то даҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1219, аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1219, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 516. Пешниҳод намудани маълумоти ҷамъбастии омории нодуруст

1. Барои аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти давлатии омор пешниҳод намудани маълумоти ҷамъбастии омории нодуруст,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 517. Хароб ё нобуд кардани аломатҳои ишоратии дорои сабти ном

Барои қасдан хароб ё нобуд кардани аломатҳое, ки дорои сабти ном мебошанд,

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 518. Риоя накардани талаботи стандартӣ, шартҳои техникӣ ва қоидаҳои сертификатсия, ба муомилот баровардан ва нигоҳ доштани воситаҳои андозагирӣ ва истифодаи онҳо

Барои риоя накардани меъёрҳои зерини талаботи стандартӣ, шартҳои техникӣ ва қоидаҳои сертификатсия, ба муомилот баровардан ва нигоҳ доштани воситаҳои андозагирӣ ва истифодаи онҳо:

- баровардан, таъмин намудан ва фурӯхтани маҳсулот, иҷрои кор ва хизматрасонӣ, ки ба талаботи стандартӣ ва шартҳои техникӣ мувофиқат намекунанд;

- баровардан, таъмин намудан ва фурӯхтани маҳсулот, иҷрои кор ва хизматрасонӣ, ки ба талаботи стандартӣ ва шартҳои техникӣ мувофиқат намекунанд ва истифодаи онҳо метавонад ба ҳаёт, саломатӣ ва молу мулки одамон, инчунин ба муҳити зист зарар расонад;

- ба фурӯш баровардани маҳсулот, иҷро намудани кор ва расонидани хизмати ҳатман сертификатсияшаванда бидуни сертификати мувофиқат, ки бо тартиби муқарраргардида дода мешавад;

- бе иҷозати дахлдор нишонгузорӣ намудани маҳсулоти бо нишонаи мувофиқат сертификатсиянашуда;

- ба фармоишгар ё ба истеҳсолот додани ҳуҷҷатҳои конструкторӣ, технологӣ ва лоиҳавӣ, ки ба талаботи стандарт ва шартҳои техникӣ мувофиқат намекунанд;

- риоя накардани талаботи стандартӣ ва шартҳои техникӣ ҳангоми таҳвил намудан, нигоҳ доштан ва истифода бурдани маҳсулот, ба шарте, ки он боиси вайрон шудан ё аз меъёр зиёд талаф ёфтани маҳсулот гардида бошад;

- ба муомилот баровардани воситаҳои андозагирӣ, ки аз санҷиши давлатӣ ё аз аттестатсияи метрологӣ ё аз дигар санҷишҳои дахлдор нагузаштаанд;

- тайёру таъмир кардан ва санҷидани воситаҳои андозагирӣ аз тарафи корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, ки бо тартиби муқарраршуда иҷозати дахлдор нагирифтаанд, инчунин риоя накардани тарз ва қоидаи санҷиш;

- риоя накардани қоидаҳои истифодаи воситаҳои андозагирӣ;

- мавҷуд набудани стандарт ё дигар ҳуҷҷати меъёрии стандартизатсия, ки талабот ба маҳсулот ва хизматрасониро муқаррар намудааст,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 519. Риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонӣ

1. Барои риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонӣ,

2. Барои қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ оид ба хариди давлатии мол, кор ва хизматрасониро иҷро накардани ташкилот, корхона ва муассисаи соҳаи харид тавассути истифодаи маблағҳои давлатӣ,

Моддаи 520. Риоя накардани тартиби расонидани нусхаи ҳатмӣ

Барои аз тарафи истеҳсолкунанда дер ё нопурра расонидани ҳуҷҷатҳои нусхаи ҳатмӣ ба мақомоти дахлдори давлатӣ ва ташкилотҳо,

Моддаи 521. Риоя накардани қоидаҳои нигоҳдории иттилоот

1. Барои наандешидани чораҳои таъминкунандаи бехатарии нигоҳдорӣ ё таҳлили иттилоот дар ташкилотҳо ва корхонаҳо, новобаста аз шакли моликияташон, ки боиси дуздидан, нест гардидан ё оқибатҳои дигар гардидаанд ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳафт то даҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот истифода намудан ва бо дигар мақсадҳои ғаразнок додани маълумоте, ки дар натиҷаи фаъолияти қонунии худ гирифтаанд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қоуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477, аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 522. Риоя накардани қоидаҳои таъмини ҳифзи ҳуҷҷатҳои Фонди бойгонии миллӣ

1. Барои аз тарафи шахси масъул риоя накардани қоидаҳои таъмини ҳифзи ҳуҷҷатҳои Фонди бойгонии миллӣ, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз даҳ то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 523. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи ҳуҷҷатҳои Фонди бойгонии миллӣ

1. Барои аз тарафи шахси масъул риоя накардани қоидаҳои истифодаи ҳуҷҷатҳои Фонди бойгонии миллӣ, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 524. Гум кардан, расонидани зарар, пинҳон кардан ё ғайриқонунӣ нобуд кардани ҳуҷҷатҳое, ки ба таркиби Фонди бойгонии миллӣ дохил карда шудаанд

1. Барои гум кардани ҳуҷҷатҳои хазинаи бойгонӣ, расонидани зарар, пинҳон кардан ё ғайриқонунӣ нобуд кардани онҳо, ки ба таркиби Фонди бойгонии миллӣ дохил карда шудаанд,

Моддаи 525. Ба таври лозим нигоҳ надоштани ҳуҷҷатҳои махсусан арзишноки дорои аҳамияти таърихию фарҳангӣ, ки ба таркиби Фонди бойгонии миллӣ дохил карда шудаанд

1. Барои ба таври лозим нигоҳ надоштани ҳуҷҷатҳои махсусан арзишноки дорои аҳамияти таърихию фарҳангӣ, ки ба таркиби Фонди бойгонии миллӣ дохил карда шуда, молу мулки шахси воқеӣ маҳсуб меёбанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 526. Риоя накардани қоидаҳои пешбурди дафтари бақайдгирии санҷишҳои фаъолияти субъектҳои хоҷагидор

1. Барои риоя накардани қоидаҳои пешбурди дафтари бақайдгирии санҷишҳои фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин қасдан нодуруст пур кардани дафтари мазкур,

ба шахси мансабдори ваколатдори мақомоти санҷишкунанда ба андозаи аз бисту панҷ то чил ва ба шахси масъули субъекти хоҷагидори санҷидашаванда ба андозаи санҷишшаванда аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахси мансабдори ваколатдори мақомоти санҷишкунанда ба андозаи аз чилу панҷ то панҷоҳ ва ба шахси масъули субъекти хоҷагидори санҷидашаванда ба андозаи аз понздаҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 527. Риоя накардани қоидаҳои гузаронидани санҷиши субъектҳои хоҷагидор

Барои риоя накардани қоидаҳои гузаронидани санҷиши субъектҳои хоҷагидор, инчунин гузаронидани санҷиш бе иҷозати хаттии мақомоти ваколатдор, бе риояи давра ва давомнокии санҷиш, дахолат ба фаъолияти субъекти хоҷагидор дар ҷараёни санҷиш, ки ба мавзӯи санҷиш алоқаманд нест, қабули қарори ғайриқонунӣ оид ба натиҷаи санҷиш ё содир намудани дигар амалҳои ғайриқонунӣ дар ҳаққи субъекти хоҷагидори санҷидашаванда, аз ҷумла барои риоя накардани дигар ҳуқуқҳои субъекти хоҷагидор, ки қонун муқаррар кардааст,

ба шахси мансабдори ваколатдори мақомоти санҷишкунанда ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 527(1). Риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи муқовимат ба қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда, маблағгузории терроризм ва маблағгузории паҳнкунии силоҳи қатли ом

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1068, аз 2.01.2020 № 1659)

Риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи муқовимат ба қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда, маблағгузории терроризм ва маблағгузории паҳнкунии силоҳи қатли ом, ҳангоми набудани аломатҳои ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659), -

ба шахсони мансабдор аз сад то дусад, ба соҳибкорони инфиродӣ аз сесад то панҷсад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1068, аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 527(2). Риоя накардани муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мораторияи санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ дар соҳаҳои истеҳсолӣ

(Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1093)

1. Барои риоя накардани муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мораторияи санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ дар соҳаҳои истеҳсолӣ,

ба шахси мансабдор ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз бист то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1093, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 527(3). Риоя накардани расмиёти додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ва (ё) мӯҳлати амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ҳангоми додани иҷозат

(Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1093)

1. Барои риоя накардани расмиёти додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ва (ё) ҳангоми додани иҷозат риоя накардани мӯҳлати амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ,

ба шахси мансабдор ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1093, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 527(4). Риоя накардани талаботи қоидаҳои пешбурди феҳристи ягонаи давлатии электронии ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ ва (ё) қоидаҳои пешбурди феҳристи ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ

(Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1093)

1. Барои риоя накардани талаботи қоидаҳои пешбурди феҳристи ягонаи давлатии электронии ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ ва (ё) қоидаҳои пешбурди феҳристи ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ,

Моддаи 527(5). Иҷро накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро вобаста ба иҷрои санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор

(Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1861)

1. Барои иҷро накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро вобаста ба иҷрои санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба муҳлати аз даҳ то понздаҳ шабонарӯз ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1861, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 28. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ВОБАСТА БА АДОЛАТИ СУДӢ

Моддаи 528. Беҳурматӣ нисбат ба суд

Барои беҳурматӣ нисбат ба суд, яъне қасдан ба суд наомадани даъвогар, ҷавобгар, шоҳид, ҷабрдида ва шахсе, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудааст, инчунин дигар шахсон ё итоат накардани онҳо ба амри судя ё риоя накардани тартибот ҳангоми маҷлиси судӣ, ҳамчунин барои аз тарафи шахс содир намудани кирдоре, ки аз беэътиноии ошкоро ба суд ё қоидаҳои дар суд муқарраршуда шаҳодат медиҳанд,

ба андозаи аз ду то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ё ҷазои ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз се то даҳ шабонарӯз таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 529. Монеъ шудан барои ба суд ҳозир шудани машваратчии халқӣ

Барои бо ҳар баҳона монеъ шудани шахсони мансабдор барои ба суд ҳозир шудани машваратчии халқӣ бобати иҷрои вазифаи ба зиммааш гузошташуда,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 530. Иҷро накардани қарори суд

Барои иҷро накардани қарори суд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1611, аз 18.03.2022 № 1861),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то даҳ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 530(1). Иҷро накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро вобаста ба иҷрои санадҳои судӣ

(Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1861)

1. Барои иҷро накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро вобаста ба иҷрои санадҳои судӣ,-

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),-

Моддаи 531. Наандешидани чораҳо вобаста ба иҷрои таъйинот (қарор)-и хусусӣ ва пешниҳоди суд (судя)

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1335)

Барои аз ҷониби шахси мансабдор бе баррасӣ монондани таъйинот (қарор)-и хусусӣ ва пешниҳоди суд (судя) ё наандешидани чораҳо вобаста ба иҷрои онҳо, инчунин саривақт ҷавоб надодан ба таъйинот (қарор)-и хусусӣ ва пешниҳод (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1335),

ба андозаи аз се то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 532. Иҷро накардани талаботи қонунии судя, прокурор, муфаттиш, таҳқиқкунанда ё шахси мансабдоре, ки парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ менамояд

Барои иҷро накардани талаботи қонунии судя, прокурор, муфаттиш, таҳқиқкунанда ё шахси мансабдоре, ки парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро барасӣ менамояд,

Моддаи 533. Монеъ шудан ба фаъолияти қонунии пристави судӣ ва иҷрочии суд

Барои монеъ шудан ба фаъолияти қонунии пристави судӣ ва иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматии онҳо (Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1611),

Моддаи 534. Нишондоди бардурӯғи шоҳид, тавзеҳоти мутахассис, хулосаи коршиноси судӣ ё дидаю дониста нодуруст тарҷума намудан

Барои нишондоди бардурӯғи шоҳид, тавзеҳоти мутахассис, хулосаи коршиноси судӣ ё дидаю дониста нодуруст тарҷума намудан, зимни баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 534(1). Монеъ шудан ба фаъолияти қонунии Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ваколатдор оид ба ҳуқуқи кӯдак дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 28.06.2011 № 718, аз 15.03.2016 № 1278)

1. Барои дахолат кардан ба фаъолияти Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ваколатдор оид ба ҳуқуқи кӯдак дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади таъсир расондан ба қарорҳои онҳо (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1278),

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз ҷониби шахси мансабдор иҷро накардани талаботи қонунии Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон ва Ваколатдор оид ба ҳуқуқи кӯдак, инчунин ӯҳдадориҳое, ки Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон" муқаррар кардааст (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1278),

ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои бо дигар шакл монеъ шудан ба фаъолияти қонунии Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ваколатдор оид ба ҳуқуқи кӯдак дар Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1278),

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 29. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ҚОНУНГУЗОРИИ БОНКӢ

Моддаи 535. Риоя накардани қоидаҳои пешниҳоди ҳисобот ва иттилоот дар бораи фаъолияти бонкӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои пешниҳоди ҳисобот ва иттиллоот дар бораи фаъолияти бонкӣ, инчунин иҷро накардани амрномаҳои ҳатмии мақомоти давлатии ваколатдор,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз понздаҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ба таври мунтазам пешниҳод накардан ё пешниҳод кардани иттилоот, ҳисобот ё маълумоти нодуруст дар бораи фаъолияти бонкӣ,

Моддаи 536. Рекламаи ошкоро бардурӯғи хизматрасонии бонкӣ

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1335)

Барои ба таври оммавӣ паҳн кардани маълумот дар бораи амалиёт ё хизматрасониҳои бонкӣ, ба шарте ки чунин амалиёт (хизматрасониҳо) бо иҷозатномаи бонкӣ пешбинӣ нашуда бошад ё он метавонад мизоҷонро гумроҳ намояд ё ба онҳо зарар расонида бошад ва ё метавонад зарар расонад,

ба шахсони мансабдори бонк ба андозаи аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 537. Пешниҳод накардани маълумот дар бораи тавозуни (баланси) пардохт

1. Барои пешниҳод накардан ё саривақт пешниҳод накардани маълумот оид ба таркиби нишондиҳандаҳо барои таҳияи тавозуни (баланси) пардохт,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 538. Ба қайд нагузоштани суратҳисобҳо ва амонатҳои берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон кушодашаванда

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418)

1. Барои ба қайд нагузоштани суратҳисобҳо ва амонатҳое, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон кушода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то шаст ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 539. Беасос саркашӣ кардан аз қабули асъори миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои беасос саркашӣ кардан аз қабули асъори миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон,

ба андозаи аз бист то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 540. Барои реклама истифода кардани тасвирҳои пулҳои коғазии асъори миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Барои реклама истифода кардани тасвирҳои пулҳои коғазии асъори миллӣ ё ҳама гуна маҳсулоти нимтайёри ин тасвирҳо (бо як ё якчанд ранг), ки аз рӯйи хусусиятҳояшон (ҳаҷм, ранг, тасвир) дар муомилот мумкин аст ба сифати пулҳои қоғазии аслии асъори миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1335),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 541. Муомилоти ғайриқонунӣ бо асъори хориҷӣ

Барои муомилоти ғайриқонунӣ бо асъори хориҷӣ бо роҳи хариду фурӯш, иваз ё истифодаи он ба сифати дигар воситаҳои пардохт, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷоҳ то сад, ба шахсони мансабдор аз сад то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то шашсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1308, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 541(1). Риоя накардани талабот дар бораи тариқи ғайринақдӣ пардохт намудани хизматрасониҳои давлатӣ ва пардохтҳои дигари ҳатмии давлатӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.01.2024, № 2019)

Барои аз ҷониби кормандони вазорату идораҳо ва ташкилотҳои давлатӣ гирифтани пули нақд, ки таъиноти он ба таври ғайринақдӣ пардохт намудани маблағ барои додани иҷозат ва иҷозатномаҳо, пардохтҳои дигари ҳатмӣ ба буҷет, ҷаримаҳо, маблағи суғуртаи ҳатмии давлатӣ, хизматрасониҳои тиббӣ, хизматрасониҳои коммуналӣ ва намуди дигари хизматрасониҳои давлатӣ мебошад, инчунин аз ҷониби онҳо истифодаи кортҳо ва воситаҳои дигари электронии шахсии пардохт бо ин мақсад,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2019, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 30. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ҚОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИИНҲИСОРӢ

(Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650)

Моддаи 542. Аз мавқеи ҳукмфармо ё инҳисории худ дар бозор суиистифода намудани субъектҳои хоҷагидор, инчунин гурӯҳи шахсон

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1610)

Барои аз мавқеи ҳукмфармо ё инҳисории худ дар бозор суиистифода намудани субъектҳои хоҷагидор, инчунин гурӯҳи шахсон бо роҳи содир намудани кирдорҳое, ки қонунгузории зиддиинҳисориро вайрон мекунанд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650, аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2019 № 1610, аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳаштод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷсад то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 543. Бастани аҳдҳои маҳдудкунандаи рақобат

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1610)

Барои аз ҷониби субъектҳои хоҷагидор (гурӯҳи шахсон) бастани шартномаҳо, қарордодҳо ё дигар намуди аҳдҳо ё анҷом додани амалҳои мувофиқашудае, ки ба қонунгузории зиддиинҳисорӣ мухолиф буда, рақобатро маҳдуд менамоянд (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650), аз 20.06.2019 № 1610)

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз панҷоҳ то ҳафтод, ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз сад то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ду ҳазор то се ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 544. Аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот қабул кардани санад ё анҷом додани амали маҳдудкунандаи рақобат

(Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2019 № 1610)

Барои аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот қабул кардани санад ё анҷом додани амалҳои маҳдудкунандаи рақобат (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220), аз 20.06.2019 № 1610),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳаштод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 545. Рақобати бевиҷдонона

1. Барои аз ҷониби субъектҳои хоҷагидор (гурӯҳи шахсон) амалӣ намудани рақобати бевиҷдонона, ки қонунгузории зиддиинҳисорӣ манъ намудааст (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650),

ба соҳибкорони иифиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то сад, ба соҳибкорони иифиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз шаст то як саду бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз се ҳазор то панҷ ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз панҷоҳ то ҳафтод, ба шахсони мансабдор аз сад то як саду панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз як саду панҷоҳ то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз шаш ҳазор то ҳашт ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 546. Рекламаи бардурӯғ

Барои аз ҷониби рекламадиҳанда паҳн кардани маълумоти бардурӯғ дар бораи истеҳсол ё фурӯши мол иҷрои кор ё хизматрасонӣ, ки дар онҳо иттилооти аз ҳақиқат дур ҷой дошта, истифодабарандагони рекламаро гумроҳ месозад, инчунин барои рекламаи маҳсулоти ҳатман сертификатсияшавандае, ки сертификатсияи мутобиқат надорад, ҳангоми набудани аломатҳои ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220),

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳафтод, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз шаст то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 547. Рекламаи номуносиб ва рекламаи мутақобил

(Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877)

Барои пахши рекламаи номуносиб, нодуруст, беодобона ва пинҳонӣ ё саркашӣ кардани субъектҳои хоҷагидор (гурӯҳи шахсон) аз паҳн кардани рекламаи мутақобил (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 8.08.2015 № 1220),

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то сад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд аз ҳафтод то як саду бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 548. Бе иҷозат паҳн кардани реклама дар бораи мол ва хизматрасонӣ

(Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877)

Барои бе иҷозати мақомоти дахлдор паҳн кардани реклама дар бораи мол иҷрои кор ва хизматрасонӣ (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 877, аз 8.08.2015 № 1220),

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то сад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз ҳафтод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 549. Рекламаи молҳое, ки қонунгузорӣ манъ намудааст

(Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220)

1. Барои рекламаи спирти этилӣ ва машрубот, тамоку ва маҳсулоти тамоку, маҳсулоти аудио, видео ва маводи чопии хусусияти фаҳшдошта, ғизои кӯдакон ва шишачаҳои ширмакконӣ (шишачаҳои ширдӯшӣ), маккаку пистонак, воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, доруворие, ки дар дорухати (ресепти) духтур дода мешаванд, инчунин дигар намудҳои молҳое, ки рекламаи онро қонунгузорӣ манъ намудааст,

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ, ба шахсони мансабдор аз сад то як саду панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз як саду бист то як саду ҳаштод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ҳазор то се ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз панҷоҳ то сад, ба шахсони мансабдор аз як саду панҷоҳ то дусад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз як саду ҳаштод то дусаду панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз се то панҷ ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 550. Рекламаи маводи доруворӣ, техникаи тиббӣ, таҷҳизоти таъйиноти тиббӣ ва санитарию гигиенӣ, маҳсулоти табобатию профилактикӣ, иловагиҳои озуқавӣ ва воситаҳои косметикӣ (ороишӣ)

(Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220)

Барои рекламаи маводи доруворӣ, техникаи тиббӣ, таҷҳизоти тайъиноти тиббӣ ва санитарию гигиенӣ, маҳсулоти табобатию профилактикӣ, иловагиҳои озуқавӣ ва воситаҳои косметикӣ (ороишӣ), инчунин рекламаи усулҳои табобат, профилактика, ташхис, солимгардонӣ ҳангоми набудани иҷозатнома ё ҳуҷҷати иҷозатдиҳандаи Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла дар ҳолати гирифтани патент барои ихтироот дар соҳаи мазкур,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз шаст то ҳаштод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як ҳазору панҷсад то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 551. Фурӯши мол, иҷрои кор ва хизматрасонии ба реклама номувофиқ

(Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220)

1. Барои фурӯши мол, иҷрои кор ва хизматрасоние, ки ба намудҳои дар реклама пешниҳодгардида ё нишондодашуда номувофиқанд, инчунин реклама ё пешниҳоди мол, кор ва хизматрасонӣ бе нияти амалӣ намудани онҳо,

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд,ба андозаи аз понздаҳ то сӣ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз чил то шаст ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз чил то шаст, ба шахсони мансабдор аз ҳафтод то сад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз ҳаштод то як саду бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 551(1). Риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи ноболиғон ҳангоми истеҳсол, ҷойгир ва паҳн кардани реклама

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1069)

Барои риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи ноболиғон ҳангоми истеҳсол, ҷойгир ва паҳн кардани реклама,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд,ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бист то чил, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз сӣ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 551(2). Риоя накардани мӯҳлати нигоҳдории маводи рекламавӣ ва нусхаҳои онҳо

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1069)

Барои аз тарафи рекламадиҳанда, истеҳсолкунанда ва паҳнкунандаи реклама риоя накардани мӯҳлати нигоҳдории маводи рекламавӣ ва нусхаҳои онҳо,

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бист то чил, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз сӣ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 551(3). Риоя накардани маҳдудиятҳо дар фаъолияти сарпарастӣ

(Қонуни ҶТ аз 18.07.2017 № 1445)

Барои дахолат кардани сарпараст ба фаъолияти кӯмакгиранда, сарпарастии реклама аз тарафи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки машрубот, тамоку ва маҳсулоти тамоку истеҳсол мекунанд, инчунин сарпарастӣ ба барномаҳои ахбор оид ба воқеаҳои ҷорӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз панҷоҳ то шаст, ба шахсони мансабдор аз шаст то ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусаду панҷоҳ то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.07.2017 № 1445, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 552. Сӯиистифода кардани фурӯшанда аз қобилияти манфиати худро ҳифз карда натавонистани истеъмолкунанда

1. Барои сӯиистифода кардани фурӯшанда аз қобилияти манфиати худро ҳифз карда натавонистани истеъмолкунанда бо сабаби маъюбӣ, бесаводӣ ё надонистани забони зимни фурӯши мол татбиқшаванда,

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз бист то си, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз панҷоҳ то ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз панҷоҳ то ҳафтод, ба шахсони мансабдор аз ҳаштод то сад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз сад то як саду панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 553. Пешниҳод накардани маълумот ё пешниҳод намудани маълумоти носаҳеҳ ба мақомоти давлатии зиддиинҳисорӣ

(Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650, аз 8.08.2015 № 1220)

Барои бо талаби мақомоти давлатии зиддиинҳисорӣ ё бо тартиби муқарраркардаи қонунгузорӣ пешниҳод накардани маълумот, ҳуҷҷатҳои саҳеҳ, баёноти хаттию шифоҳӣ ва иттилооти дигар, ки барои иҷрои ваколатҳои мақомоти зиддиинҳисорӣ заруранд ва ё пешниҳод кардани маълумоти носаҳеҳ, таҳрифшуда ё нодуруст (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650, аз 20.06.2019 № 1610),

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд аз сӣ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 553(1). Пешниҳод накардани дархост ва аризаи дахлдор

(Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220)

1. Барои бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти давлатии зиддиинҳисорӣ пешниҳод накардани дархост дар бораи додани розигии пешакӣ барои таъсис ва азнавташкилкунии иттиҳодияҳои субъектҳои хоҷагидор, муттаҳидшавии шахси ҳуқуқӣ ё ҳамроҳ шудани шахси ҳуқуқӣ ба дигар шахси ҳуқуқӣ, таъсиси шахси ҳуқуқӣ ҳангоми пардохти сармояи оинномавии (шариконаи) он бо саҳмҳо (ҳиссаҳо) ё молу мулки дигар шахси ҳуқуқӣ, инчунин тақсимкунии (ҷудокунии) шахси ҳуқуқӣ, агар ин боиси ташкил шудани шахси ҳуқуқие гардад, ки дар бозори мол мавқеи ҳукмфарморо доро шавад,

ба шахсони мансабдор аз ҳаштод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод накардани дархост дар бораи мувофиқаи пешакии мақомоти давлатии зиддиннҳисорӣ оид ба аз тарафи шахс (гурӯҳи шахсон) харид кардани саҳмияи (ҳиссаи) дорои ҳуқуқи овоз дар сармояи оинномавии (шариконаи) субъекти хоҷагидор, ки дар натиҷа чунин шахс (гурӯҳи шахсон) ҳуқуқи ихтиёрдории бештар аз бист фоизи саҳмияҳои (ҳиссаҳои) харидгардидаро пайдо мекунад, аз тарафи як субъекти хоҷагидор (гурӯҳи шахсон) соҳиб шудан ба воситаҳои асосии истеҳсолот ё дороиҳои ғайримоддии субъекти хоҷагидори дигар ё мавриди истифода қарор гирифтани онҳо, агар арзиши тавозунии (балансии) молу мулки ташкилдиҳандаи мавзӯи аҳд аз даҳ фоизи арзиши тавозунии (балансии) воситаҳои асосии истеҳсолот ва дороиҳои ғайримоддии субъекти хоҷагидори ҷудокунандаи молу мулки зиёд бошад, аз тарафи шахс (гурӯҳи шахсон) ба даст овардани ҳуқуқе, ки ба субъекти хоҷагидор имконият медиҳад, шароити амалӣ гардонидани фаъолияти соҳибкории ҳамин шахсро (гурӯҳи шахсонро) муайян намояд ё вазифаи мақомоти идоракунии онро иҷро кунад, инчунин пешниҳод накардани аризаи дахлдор баъди ба итмом расидани иҷрои аҳдҳои мазкур,

ба шахсони мансабдор аз сад то як саду бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз як саду бист то як саду панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Эзоҳ:

1. Розигии пешакӣ барои иҷро намудани аҳдҳое, ки дар қисми 2 ҳамин модда нишон дода шудаанд, дар ҳолатҳое зарур мебошад, ки агар арзиши умумии тавозунии (балансии) дороиҳои шахсон аз дусад ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд ё яке аз онҳо субъекти хоҷагидоре мебошад, ки ба феҳристи субъектҳои хоҷагидори дорои мавқеи ҳукмфармо дохил карда шудааст ё харидор гурӯҳи шахсоне бошад, ки фаъолияти ҳамин субъекти хоҷагидорро назорат мекунад.

2. Аризаи дахлдор баъди ба итмом расидани иҷрои аҳдҳое, ки дар қисми 2 ҳамин модда оварда шудаанд, зарур мебошад, агар арзиши умумии тавозунии (балансии) дороиҳои шахсон аз сад ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220).

Моддаи 554. Иҷро накардани қарор (амрнома)-и мақомоти давлатии зиддиинҳисорӣ

(Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650)

Барои иҷро накардан, нопурра иҷро кардан ё саривақт иҷро накардан, инчунин саркашӣ аз иҷрои қарор (амрнома)-и мақомоти давлатии зиддиинҳисорӣ (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650),

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд аз чил то ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 554(1). Ошкор кардани маълумоте, ки сирри тиҷоратии субъектҳои хоҷагидор ва соҳибкорони инфиродиро ташкил медиҳад

(Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220)

Барои аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти давлатии зиддиинҳисорӣ ошкор кардани маълумоте, ки сирри тиҷоратии субъектҳои хоҷагидор ва соҳибкорони инфиродиро ташкил медиҳад, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз шаст то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 555. Беасос баланд бардоштани нархҳо

1. Барои беасос баланд бардоштани нархҳои танзимшавандаи давлатӣ (тарифҳо барои маҳсулот, мол ва хизматрасонӣ) ва ҳадди баландтарини даромаднокӣ, баланд бардоштани нархҳои фурӯши яклухти дар мақомоти давлатии зиддиинҳисорӣ зимни пешниҳоди эъломия бақайдгирифташуда, инчунин баланд бардоштан ё паст кардани нархи маҳсулоти интиқолшавандаи корхонаҳо тибқи созишномаҳои байниҳукуматӣ ба дигар давлатҳо (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650),

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то шаст, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз шаст то ҳаштод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ду ҳазор то се ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ҳисоб кардани изофа ва иловапулиҳои пешбинишуда ба нархҳо дар сурати мавҷуд будани нархҳои ниҳоии расман муқарраргардида, ба арзиши хизмат ворид намудани арзиши корҳои воқеан иҷронашуда ё корҳои ба таври пурра амалинашуда, ки бо назардошти арзиши ин хизматрасониҳо пешбинӣ шудаанд, инчунин барои истифода бурдани ашёи хоми нисбатан арзон ва дигар тағйироти технологӣ, ки боиси бе ризоияти истеъмолкунандагон (харидорон) арзон шудани маҳсулот ва афзоиши нархи маҳсулоте, ки бинобар норасоиҳои конструктивӣ ва техникии онҳо гардида, хусусиятҳои истеъмолии зимни мувофиқасозии дараҷаи ин хусусиятҳо қабулгардида (дар сурати мавҷуд будани хулосаи мақомоти стандартизатсия) ба даст наомадааст,

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз сӣ то панҷоҳ, ба шахсони мансабдор аз шаст то ҳаштод, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз ҳаштод то як саду бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ду ҳазору панҷсад то се ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 556. Ба буҷети давлатӣ нагузаронидани даромади (фоидаи) бе риояи қонунгузорӣ бадастовардашуда

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1610)

Барои ба буҷет нагузаронидани даромад (фоида)-и бе риояи қонунгузории зиддиинҳисорӣ бадастомада (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650),

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз чил то шаст, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз ҳафтод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ду ҳазор то се ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима" таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 557. Расонидани зиён (зарар) ба истеъмолкунандагон

Барои ба истеъмолкунандагон расонидани зиён (зарар) тавасссути мол (кор, хизматрасонӣ)-е, ки ба талаботи бехатарии мол (кор, хизматрасонӣ) ҷавобгӯ намебошанд,

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз понздаҳ то бисту панҷ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз панҷоҳ то ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъиин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1220).

Моддаи 558. Риоя накардани нарху тарифҳои муқаррарнамудаи мақомоти танзимкунандаи фаъолияти инҳисороти табиӣ ва ба он пешниҳод накардани дархост

Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1610)

1. Барои риоя накардани нархҳо ва тарифҳои аз ҷониби мақомоти танзимкунандаи фаъолияти инҳисороти табиӣ муқарраршуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1610),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз шаст то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ду ҳазор то се ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз тарафи субъектҳои инҳисороти табиӣ ба мақомоти ваколатдори танзимкунандаи фаъолияти инҳисороти табиӣ пешниҳод накардани дархост оид ба додани ризоият дар хусуси анҷом додани амалҳо ва огоҳ накардани он дар бораи соҳиб гардидан ба шумораи овозҳое, ки қонунгузорӣ дар бораи инҳисороти табиӣ муқаррар намудааст (Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1610),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷоҳ то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чор ҳазор то панҷ ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз тарафи шахс ё гурӯҳи шахсон огоҳ накардани мақомоти ваколатдори танзимкунандаи фаъолияти инҳисороти табиӣ дар хусуси соҳиб гардидан ба шумораи бештари овозҳо ё тағйири овозҳои ба онҳо тааллуқдошта, ки қонунгузорӣ дар бораи инҳисороти табиӣ муқаррар намудааст,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз шаст то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз ду ҳазор то се ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1610, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 31. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ АМАЛИЁТ БО КОҒАЗҲОИ ҚИМАТНОК

Моддаи 559. Барориши ғайриқонунии коғазҳои қиматнок

Барои дар мӯҳлати муқарраргардида нагузаронидани барориши саҳмияҳо, вомбаргҳо ё дигар коғазҳои қиматнок, инчунин аз ҷониби ҷамъияти саҳомӣ риоя накардани тартиб ва мӯҳлати харида гирифтани саҳмияҳо,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 560. Риоя накардани ҳуқуқи сармоягузорон дар хусуси гирифтани маълумоти пурра ва холисона дар бораи коғазҳои қиматнок

1. Барои дар тарҳи барориш (эмиссия) нишон додани маълумоти нодуруст ё ба таври оммавӣ пешниҳод кардан ё фурӯши коғазҳои қиматнок бе интишори муқарраргардидаи тарҳи барориш (эмиссия), инчунин ба сармоягузорон пешниҳод накардан ё дар ҳаҷми нопурра пешниҳод кардани маълумоте, ки ҳатман ошкор кардани он дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудааст,

ба андозаи аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба эмитенти коғазҳои қиматнок ба андозаи аз сесад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз ҷониби ҷамъияти саҳҳомии шакли кушода интишор накардани ҳисоботи ҷойгиркунонии коғазҳои қиматнок (саҳмияҳо, вомбаргҳо, векселҳо)-и баровардашуда ва маълумоти тавозуни баҳисобгирии солона дар воситаҳои ахбори омма,

4. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми сеюми ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 561. Машғул шудан ба фаъолияти касбии марбут бо коғазҳои қиматнок бе шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси ҳуқуқи пешбурди амалиёт бо коғазҳои қиматнок

Барои анҷом додани амалиёти марбут бо коғазҳои қиматнок бе шаҳодатномаи тахассусии мутахассис барои ҳуқуқи пешбурди фаъолияти касбии марбут бо коғазҳои қиматнок, ки бо тартиби муқарраргардида дода мешавад,

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 562. Истифодаи бевиҷдононаи иттилооти хизматӣ

Барои аз ҷониби шахси мансабдори эмитенти коғазҳои қиматнок ба мақсаду манфиатҳои шахсӣ ё ба шахсони сеюм супоридани он истифода бурдани иттилооти хизматии марбут ба эмитент ё коғазҳои қиматнок, ки метавонад ба арзиши бозории коғазҳои қиматнок таъсир расонад,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 563. Пешниҳод кардани иттилооти нодуруст

1. Барои ба шахси мансабдори мақомоти давлатии танзимкунандаи назорати фаъолият дар бозори коғазҳои қиматнок пешниҳод намудани иттилооту ҳуҷҷатҳои нодуруст (бардурӯғ) ё саркашӣ кардан аз пешниҳоди иттилооту ҳуҷҷатҳо,

2. Барои риоя накардани мӯҳлати пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳо барои бақайдгирии тағйиру иловаҳо ба тарҳи барориши коғазҳои қиматнок, инчунин риоя накардани мӯҳлати пешниҳоди ҳисобот оид ба натиҷаҳои фаъолияти худ вобаста ба коғазҳои қиматнок,

Моддаи 564. Мамониат кардан ба фаъолияти мақомоти давлатии анҷомдиҳандаи назорати фаъолияти бозори коғазҳои қиматнок

Барои мамониат кардан ба фаъолияти шахсони мансабдори мақомоти давлатии анҷомдиҳандаи назорати фаъолияти бозори коғазҳои қиматнок, инчунин аз ҷониби шахси мансабдори эмитент ё иштирокчии касбии бозори коғазҳои қиматнок иҷро накардан ё бе баррасӣ гузоштани талаботи шахсони мансабдори мақомоти анҷомдиҳандаи назорати фаъолияти бозори коғазҳои қиматнок, ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматии онҳо,

Модаи 565. Риоя накардани тартиби гузаронидани фурӯш (обуна) - и озоди коғазҳои қиматнок

Барои аз ҷониби шахсони мансабдори эмитентҳо ва иштирокчиёни касбии бозори коғазҳои қиматнок риоя накардани қоидаю тартиби муқарраргардидаи қонунгузорӣ дар бораи коғазҳои қиматнок оид ба барориш ва гузаронидани фурӯш (обуна) - и озоди коғазҳои қиматнок,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 566. Риоя накардани қоидаҳои пешбурди феҳристи коғазҳои қиматнок

1. Барои пешбурди феҳристи соҳибони коғазҳои қиматнок қоидаҳои муқарраргардидаи пешбурди онро риоя накардан ё набурдани феҳристи соҳибони коғазҳои қиматнок, радкунии беасоси дохил намудани сабт ба феҳристи соҳибони коғазҳои қиматнок, инчунин саркашӣ аз пешбурди он тибқи ҳолат ва мӯҳлатҳои муқаррарнамудаи қонунгузорӣ бо ҷалби иштирокчии касбии бозори коғазҳои қиматнок ва регистратори (бақайдгирандаи) махсусгардонидашуда,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳафтод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои наандешидани чораҳои таъмини ҳифзи нигоҳдорӣ ва коркарди иттилооти дар феҳристи соҳибони коғазҳои қиматнок сабтшуда, ки боиси нобудшавӣ, ғорат ва ё дигар оқибатҳои расидани зарари моддӣ гаштааст, инчунин риоя накардани ҳуқуқҳои саҳомон, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 567. Рекламаи бевиҷдононаи коғазҳои қиматнок

Барои ба таври оммавӣ кафолат додани даромад аз коғазҳои қиматнок дар намуди суди саҳмия (дивидендҳо), фоизҳо ё пардохти даромадҳо ба тарзи дигар, ба шарте, ки чунин пардохтҳо тибқи шартҳои барориш пешбинӣ нашуда бошанд ё ба маълумоти доираи номахдуди сармоягузорони эҳтимолӣ расонидани иттилоот дар бораи ҳаҷми даромади эҳтимолии коғазҳои қиматнок бо роҳи баланд бардоштани арзиши номиналии он, инчунин додани иттилооти бардурӯғ ё нодурусте, ки сармоягузорони эҳтимолиро дар хусуси шартҳои хариду фуруши коғазҳои қиматнок гумроҳ карда бошад ё метавонад гумроҳ созад,

Моддаи 568. Риоя накардани қоидаҳои бастан, ба расмият даровардан ва ба қайд гирифтани амалиёт бо коғазҳои қиматнок

Барои аз ҷониби шахсони мансабдор - ширкаткунандагони касбии бозори коғазҳои қиматнок риоя накардани қоидаҳои бастан, ба расмият даровардан ва ба қайд гирифтани амалиёт бо коғазҳои қиматнок,

ба андозаи аз бист то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 569. Риоя накардани тартиби пешниҳоди ҳуҷҷати тасдиқкунанда дар хусуси аз ҷониби муассисон иҷро гардидани пардохтҳо ба фонди ойинномавии корхонаҳои дорои сармояҳои хориҷӣ

Барои аз ҷониби муассисони корхонаҳои дорои сармояҳои хориҷӣ ба мақомоти давлатии ваколатдори пешбурди баҳисобгирии иҷрои фонди ойинномавии корхонаҳои дорои сармояҳои хориҷӣ пешниҳод накардан ё дар мӯҳлати муқарраршуда пешниҳод накардани ҳуҷҷати тасдиқкунандаи иҷрои фонди ойинномавӣ,

БОБИ 32. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ҚОНУНГУЗОРИИ ГУМРУК

Моддаи 570. Иҷро накардани амру талаботи қонунии шахси мансабдори мақомоти гумрук

Барои иҷро накардани амру талаботи қонунии шахси мансабдори мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон зимни иҷрои вазифаҳои хизматии ӯ,

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 23.12.2021 №1813, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 571. Даст кашидани шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашаванда бо сабаби риоя накардани қоидаҳои гумрукӣ ҷиҳати додан ё дар мӯҳлатҳои муқарраргардида пешниҳод накардани молу ҳуҷҷатҳо ва дигар маводу иттилооти барои баррасии парванда зарур

Барои бе сабабҳои узрнок даст кашидани шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашаванда бо сабаби риоя накардани қоидаҳои гумрукӣ ҷиҳати додан ё дар мӯҳлатҳои муқарраргардида пешниҳод накардани молу ҳуҷҷатҳо ва дигар маводу иттилооти барои баррасии парванда зарур ба шахсони мансабдори мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё ба бозрас (ревизор) ё мутахассиси бо супориши ӯ амалкунанда,

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1813, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 572. Мамониат барои гузаронидани санҷиши гумрукӣ ва саркашӣ кардан аз супоридани пардохтҳои гумрукӣ

1. Барои мамониат кардан ба гузаронидани санҷиши гумрукӣ, ки бо қарори мақомоти гумрук таъин шудааст ё даст кашидан аз гузаронидани он, агар гузаронидани он тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

2. Барои саркашӣ кардан аз супоридани пардохтҳои гумрукӣ, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то сӣ ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 573. Даст кашидан ё саркашӣ кардани коршинос аз додани хулоса, тарҷумон аз иштирок дар истеҳсолоти парванда, мутахассис аз гузаронидани санҷиши гумрукӣ ва барасмият дарории он

Барои бе сабабҳои узрнок даст кашидан ё саркашӣ кардани коршинос аз додани хулоса, тарҷумон аз иштирок дар истеҳсолоти парванда, мутахассис аз гузаронидани санҷиши гумрукӣ ва барасмият дарории он,

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 574. Даст кашидан ё саркаши кардани шахси мансабдори корхона, муассиса, ташкилот аз иҷрои қарор ё супориш оид ба гузаронидани экспертиза ё аз иҷрои талабот дар бораи даъвати мутахассис ё тарҷумон

Барои бе сабабҳои узрнок даст кашидан ё саркашӣ кардани шахси мансабдори корхона, муассиса, ташкилоте, ки ба онҳо қарор ё супориши мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи гузаронидани экспертиза ё талабот дар бораи даъвати мутахассис ё тарҷумон ҷиҳати иштирок дар гузаронидани санҷиши гумрукӣ ва барасмиятдарории он фиристода шудааст,

Моддаи 575. Бе иҷозати мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурдани молу мулке, ки ба он ҳабс гузошта шудааст ё риоя накардани талаботу маҳдудиятҳои чунин истифодабарӣ

Барои бе иҷозати мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурдани молу мулке, ки ба он аз ҷониби ин мақомот ҳабс гузошта шудааст ё риоя накардани талаботу маҳдудиятҳои барои чунин истифодабарӣ муқаррарнамудаи мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон,

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 576. Таъсиррасонӣ ё дахолати ғайриқонунӣ бо мақсади таъсир расонидан ба қарорҳои қабулшаванда ва ё ба ҳаракатҳои амалишаванда

Барои аз ҷониби корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо, шахсони мансабдор ва дигар кормандони онҳо ғайриқонунӣ таъсир расонидан ё дар ҳар шакл дахолат кардан бо мақсади расонидани таъсир ба қарорҳои қабулшаванда ё ба амалҳои содиршавандаи мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ё шахси мансабдори он, инчунин таъсиррасонӣ ё дахолати шахсе, ки ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул аст,

Моддаи 577. Интиқоли ғайриқонунии мол ё воситаи нақлиёт аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои интиқоли мол ё воситаи нақлиёт аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бидуни назорати гумрукӣ ё пинҳонӣ аз он, бо роҳи истифодаи махфигоҳҳо, роҳҳои дигаре, ки ошкор кардани молро душвор мегардонанд ё бо роҳи ба як мол додани намуди дигар ё ба мақомоти гумрук пешниҳод кардани ҳуҷҷатҳои қалбакӣ, ҳуҷҷатҳои бо роҳи ғайриқонунӣ дастрасгардида, ҳуҷҷатҳои дорои маълумоти нодуруст, ҳуҷҷатҳои ба мол ё воситаи нақлиёти дигар тааллуқдошта ё ҳуҷҷатҳои дигари беэътибор ё бо истифодаи воситаи баҳаммонандсозии қалбакӣ ё воситаи баҳаммонандсозии аслӣ, ки ба мол ё воситаи нақлиёти дигар тааллуқ доранд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ва шахсони мансабдор ба андозаи аз нисф то дукарата ва шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз ду то секаратаи арзиши мол ё воситаи нақлиёти аз сарҳади гумрукӣ ғайриқонунӣ интиқолгардида бо мусодираи ашёе, ки олоти содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад, ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1383, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 578. Пешниҳод накардани эъломия (декларатсия) ё нодуруст пешниҳод кардани эъломияи мол ва ё воситаи нақлиёт

1. Барои пешниҳод накардани эъломия (декларатсия) ё нодуруст пешниҳод кардани эъломияи мол ва ё воситаи нақлиёт, ки бояд дар шакли муқарраршуда (хаттӣ, даҳонӣ ё электронӣ) мавриди эъломиякунонӣ қарор гирад,

ба шахсони воқеӣ ва шахсони мансабдор ба андозаи аз нисф то дукарата ва шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз як то секаратаи арзиши мол ва ё воситаи нақлиёт, ки ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошад, бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 24.02.2017 № 1383, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз ҷониби декларант ё брокери гумрукӣ (намоянда) дар эъломияи гумрукӣ ё дар ҳуҷҷати шакли дигари муқарраршудаи эъломиякунонӣ баён кардани маълумоти нодуруст дар бораи номгӯй, микдор, арзиши гумрукӣ, кишвари истеҳсолкардаи мол ва ё воситаи нақлиёт, оид ба низоми гумрукии онҳо ё маълумоти дигар, ки барои қабули қарор дар бораи додани иҷозат (иҷозати шартӣ)-и баромадани мол ё воситаи нақлиёт, таҳти низоми гумрукии интихобшуда қарор додани онҳо ё ба рӯёндани пардохтҳои гумрукӣ таъсиррасонанда (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 № 650),

ба шахсони воқеӣ ва шахсони мансабдор ба андозаи аз нисф то дукарата ва шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз як то секаратаи арзиши мол ва (ё) воситаи нақлиёт, ки ашёи ҳуқуқвайронунии маъмурӣ мебошад, бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 24.02.2017 № 1383, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои эълом доштани маълумоти нодурусте, ки ба қарорҳои қабулшавандаи мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи интиқоли мол ва воситаи нақлиёти аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолшаванда ё ҷойгир кардани онҳо таҳти низоми гумрукии дархостшаванда ё андозаи пардохтҳои гумрукӣ таъсир намерасонанд,

4. Барои аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ эъломия накардан ё носаҳеҳ эъломия кардани пули миллӣ, асъори хориҷӣ ё воситаҳои гардони манзуршавандаи аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолшаванда, ки бояд ҳатман ва ба таври хаттӣ мавриди эъломиякунӣ қарор гирад,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима ва ҳангоме, ки пули миллӣ, асъори хориҷӣ ё воситаҳои гардони манзуршавандаи эъломиянашуда ё носаҳеҳ эъломияшуда бо қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда, маблағгузории терроризм ва маблағгузории паҳнкунии силоҳи қатли ом алоқаманд бошад ё дар натиҷаи содир намудани ҷиноятҳои асосӣ ба даст оварда шуда бошад, инчунин бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷазо таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Эзоҳ: Воситаҳои гардони манзуршаванда - коғазҳои қиматноки манзуршаванда (саҳмияҳо, вомбаргҳо, чекҳо, векселҳо, пардохтҳои пулӣ) ё коғазҳои қиматноки дигаре (чекҳо, уҳдадориҳо ва пардохтҳои пулии пур накарда), ки ҳуқуқ ба онҳоро бо пешниҳод намудан бе нишон додани номи гиранда медиҳад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659).

Моддаи 579. Интиқоли мол ё воситаи нақлиёт бидуни риояи кардани тадбирҳо доир ба ҳифзи манфиатҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар маҳдудиятҳо

Барои ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудан ё аз Ҷумҳурии Тоҷикистон баровардани мол ё воситаи нақлиёт бидуни риояи кардани тадбирҳо доир ба ҳифзи манфиатҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми савдои хориҷии мол, ҳамчунин дигар махдудиятҳои муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шартномаҳои байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон,

Моддаи 580. Огоҳ накардани воридсозии мол ё воситаи нақлиёт ҳангоми гузаштан аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои аз ҷониби интиқолдиҳанда риоя нашудани талаботи қонунгузории гумрук оид ба огоҳонидани мақомоти гумрук дар бораи гузаштан аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми ворид намудани мол ва ё воситаи нақлиёт ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 581. Риоя накардани низоми минтақаи назорати гумрукӣ

Барои интиқоли мол ё воситаи нақлиёт ва ё шахсон, аз ҷумла шахсони мансабдори мақомоти давлатӣ (ба истиснои шахсони мансабдори мақомоти гумрук) тавассути минтақаи назорати гумрукӣ ва ҳудуди он, инчунин иҷрои фаъолияти истеҳсолӣ ва тиҷоратии дигар бе иҷозати мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба истиснои ҳолатҳои дар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида ё худ фаъолияти дигари вайронкунандаи низоми минтақаи назорати гумрукӣ,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 582. Наандешидани тадбирҳо ҳангоми садама ё таъсири қувваи рафънопазир

1. Барои аз ҷониби интиқолдиҳанда ҳангоми садама ё таъсири қувваи рафънопазир наандешидани тадбирҳо доир ба таъмини муҳофизати мол ва воситаи нақлиётӣ ба маҳалли муайяннамудаи мақомоти гумрук расонидашаванда ё ба тариқи транзитӣ интиқолшаванда ё роҳ додан барои истифодаи онҳо, ки манъ карда шудааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои ба мақомоти гумруки наздиктарин хабар надодани интиқолдиҳанда оид ба вазъи баамаломада, маҳалли ҷойгиршавии мол ё воситаи нақлиёти ҷиҳати интиқол ба маҳалли муайяннамудаи мақомоти гумрук расонидашаванда ё ба тариқи транзитӣ интиқолшаванда ё таъмин накардани ҳамлу нақли онҳо ба мақомоти наздиктарини гумрук,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 583. Риоя накардани қоидаҳои интиқоли воситаи нақлиёт тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои аз ҷониби интиқолдиҳанда риоя накардани талаботи муқарраршуда ҷиҳати дар ҷойҳои муайяннамудаи мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ доштани воситаи нақлиёте, ки тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳаракат мекунад ё бе иҷозати мақомоти гумрук ба роҳ андохтани воситаҳои таҳти назорати гумрукӣ қарордоштаи нақлиёт аз таваққуфгоҳ, инчунин содир кардани амалҳои ба ин монанд, ки нисбат ба воситаҳои нақлиётӣ ҳамчун мол тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолёбанда иҷро мегарданд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 584. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310)

Моддаи 585. Бе иҷозати мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон додани мол, воситаи нақлиёт, гум кардан ё ба мақомоти зикршуда нарасонидани ҳуҷҷатҳои марбут ба онҳо

1. Барои бе иҷозати мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон додан, гум кардан ё ба маҳалли муайяннамудаи мақомоти зикршуда нарасонидани мол ва ё воситаи нақлиёте, ки таҳти назорати гумрукӣ - қарор дорад,

ба шахсони воқеӣ, шахсони мансабдор ва шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз як то дукаратаи арзиши мол ва ё воситаи нақлиёт, ки ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошад, бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои гум кардани ҳуҷҷатҳои марбут ба мол ва ё воситаҳои нақлиёти таҳти назорати гумрукӣ қарордошта, ки ҷиҳати супоридан ба мақомоти гумрук қабул карда шудаанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бист то бисту панҷ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 586. Риоя накардани мӯҳлат ё хати ҳаракати таҳвили мол

Барои аз ҷониби боркашонанда риоя накардани мӯҳлат ва хати муқарраршудаи ҳаракати таҳвили моли таҳти назорати гумрукӣ қарордошта ба маҳалли таҳвил,

Моддаи 587. Нобуд сохтан, вайрон намудан, гум кардан ё тағйир додани воситаҳои ҳаммонандкунӣ (идентификатсия)

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477)

Барои нобуд сохтан, вайрон намудан, гум кардан ё тағйир додани воситаҳои аз тарафи мақомоти гумрук истифодашавандаи ҳаммонандкунӣ (идентификатсия) (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бист то бисту панҷ ва ба шахсони хуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 588. Риоя накардани мӯҳлатҳои пешниҳоди эъломияи гумрукӣ

Барои риоя накардани мӯҳлатҳои муқарраршудаи ба мақомоти гумрук пешниҳод намудани эъломияи гумрукӣ, ҳуҷҷатҳо ё маълумоти иловагии барои мақомоти гумрук зарур,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 23.12.2021 №1813, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 589. Гузаронидани амалиёти боркашонӣ ё амалиёти дигар бидуни иҷозати мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои бидуни иҷозати мақомоти гумрук ҳамлу нақл, бор кардан, фуровардан, аз нав бор кардан, ислоҳ кардани бастаҳои зарардида, аз нав бастан ё барои интиқол қабул кардани мол ё воситаи нақлиёт, ки таҳти назорати гумрукӣ қарор дорад, гирифтани чошнӣ (проба) ва намунаи ин борҳо ё кушодани биноҳо ва ҷойҳои дигаре, ки мол ё воситаи нақлиёти зикргардида дар дохили онҳо ҷойгиранд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бист то бисту панҷ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 590. Риоя накардани тартиби ҷойгиркунии мол барои нигоҳдорӣ, тартиби нигоҳдории он ё тартиби гузаронидани амалиёт бо он

Барои риоя накардани талабот ва шартҳои муқарраршудаи ҷойгиркунии мол дар анборҳои гумрукӣ, анборҳои нигоҳдории муваққатӣ ё анборҳои озод, тартиб ё мӯҳлати нигоҳдории он, инчунин тартиби гузаронидани амалиёт бо он бе иҷозати мақомоти гумрук, ба шарте, ки чунин иҷозат ҳатмӣ бошад, ба истиснои ҳолатҳои дар моддаҳои дигари ин боб пешбинишуда,

Моддаи 591. Пешниҳод накардани ҳисобот ба мақомоти гумрук ва риоя накардани тартиби баҳисобгирӣ

Барои пешниҳод накардан ё саривақт пешниҳод накардани ҳисобот ба мақомоти гумрук дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории гумрук ё риоя накардани тартиби муқарраршудаи баҳисобгирӣ, инчунин пешниҳоди ҳисоботи нодуруст,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то бисту панҷ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 592. Наандешидани чораҳо ҷиҳати барасмиятдарории гумрукӣ ё содироти мол ва ё воситаҳои нақлиёти таҳти нигоҳдории муваққатӣ қарордошта

Барои аз ҷониби шахси интиқолдиҳандаи мол ё воситаҳои нақлиёт дар мӯҳлати муқарраргардида наандешидани чораҳои муайяннамудаи қонунгузории гумрук ҷиҳати барасмиятдарории гумрукӣ ё иҷозат додан барои баровардани мол ва ё воситаи нақлиёти таҳти нигоҳдории муваққатӣ қарордошта, ба истиснои ҳолатҳои дар моддаҳои дигари боби мазкур пешбинишуда,

ба шахсони воқеӣ, шахсони мансабдор ва шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз даҳ як нисф то яккаратаи арзиши мол ё воситаи нақлиёте, ки ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошад, бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 593. Иҷро накардани талаботи низоми гумрукии содирот

1. Барои иҷро накардани талаботи низоми гумрукии содирот дар хусуси ба ҳисоби бонкҳои ваколатдор гузаронидани даромади арзӣ аз содироти мол ё дар хусуси ба таври ҳатмӣ ворид намудани мол, кор ва хизматрасонӣ ё натиҷаҳои фаъолияти зеҳние, ки арзиши онҳо ба арзиши моли содиршуда баробар аст,

ба шахсони воқеӣ ва шахсони мансабдор ба андозаи аз нисф то яккарата ва шахсони ҳуқуқӣ аз як то дукаратаи арзиши моле, ки ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошад, бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои риоя накардани тартиби муқарраршудаи иҷрои талаботи низоми гумрукии содирот дар бораи ба ҳисоби бонкҳои ваколатдор гузаронидани даромади арзӣ аз содироти мол ё дар хусуси ба таври ҳатмӣ ворид намудани мол, кор ва хизматрасонӣ ё натиҷаҳои фаъолияти зеҳнии арзиши онҳо ба моли содиршуда баробар,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 594. Берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон набаровардан ё ба ин ҳудуд барнагардондани мол ё воситаи нақлиёт

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418, аз 2.01.2018 № 1477)

1. Барои берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон набаровардани мол ё воситаи нақлиёти қаблан воридшуда, ба шарте, ки баровардани он ҳатмӣ бошад ё ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон барнагардондани мол ва ё воситаи нақлиёти қаблан содиршуда, ба шарте, ки баргардондани он ҳатмӣ бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418),

ба шахсони воқеӣ ва шахсони мансабдор ба андозаи аз нисф то яккарата ва шахсони ҳуқуқӣ аз як то дукаратаи арзиши мол ё воситаи нақлиёте, ки ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошад, бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар мӯҳлатҳои муқарраршуда берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон набаровардани мол ё воситаи нақлиёти қаблан воридшуда, ба шарте, ки баровардани он ҳатмӣ бошад, ё бидуни риоя кардани мӯҳлати муқарраршуда ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудани мол ва ё воситаи нақлиёти қаблан содиршуда, ба шарте, ки ворид кардани он ҳатмӣ бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то бисту панҷ, ба шахсони мансабдор аз бисту панҷ то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 595. Амалиёти ғайриқонунӣ бо мол ё воситаи нақлиёти таҳти низоми муайяни гумрукӣ қарордошта

1. Барои риоя накардани талабот (шартҳо, маҳдудиятҳо)-и низоми гумрукӣ дар мавриди гузаронидани амалиёт бо мол ё воситаи нақлиёт, яъне тағйир додани ҳолати чунин мол ё воситаи нақлиёт, истифода ё ихтиёрдории чунин мол ё воситаи нақлиёт бархилофи талаботи низоми гумрукӣ, ки чунин мол ё воситаи нақлиёт таҳти ин низом қарор дода шудааст, ба истиснои ҳолатҳои дар моддаҳои 601 ва 607 Кодекси мазкур пешбинишуда,

ба шахсони мансабдор ва ба шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз як то дукаратаи арзиши мол ё воситаи нақлиёт, ки ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошад, бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои анҷом додани амалиёти низоми гумрукӣ бидуни риоя кардани мӯҳлати муқарраршуда,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 596. Риоя накардани тартиби истифода ё ихтиёрдории мол ё воситаи нақлиёти шартан иҷозатдодашуда

Барои бе иҷозати мақомоти гумрук, ғайр аз мақсадҳое, ки барои мол ё воситаи нақлиёти шартан иҷозатдодашуда имтиёз дода мешавад, бо мақсадҳои дигар истифода бурдан ва ихтиёрдорӣ намудани мол ё воситаи нақлиёти шартан иҷозатдодашуда, ки барои он бобати супоридани пардохтҳои гумрукӣ имтиёз дода шудааст,

ба шахсони воқеӣ, шахсони мансабдор ва шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз як то дукаратаи арзиши мол ё воситаи нақлиёт, ки ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошад, бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 597. Харидани мол ё воситаи нақлиёте, ки ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бидуни риоя кардани қоидаҳои гумрукӣ ворид карда шудаанд

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418)

Барои харидан, нигоҳ доштан, ҳамлу нақл, истифодабарӣ, ихтиёрдории мол, мусоидат намудан ба фурӯши мол ё воситаи нақлиёте, ки бидуни назорати гумрукӣ ё пинҳонӣ аз чунин назорат ё бо истифодаи ҳуҷҷатҳо ё воситаҳои ҳаммонандсозии қалбакӣ ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шудаанд ё эъломиянашуда ё нодуруст эъломияшуда, ё барасмиятдарории гумрукии онҳо анҷом наёфтааст, инчунин харидани мол ё воситаи нақлиёте, ки нисбати онҳо вобаста ба супоридани пардохтҳои гумрукӣ имтиёз дода шудааст, ё мол ва воситаи нақлиёте, ки нисбати он тибқи шартҳои воридот ё низоми гумрукии арзшуда барои ихтиёрдорӣ ва истифодабарӣ махдудият муқаррар шудааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1418),

ба шахсони воқеӣ, шахсони мансабдор ва шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи аз як то секаратаи арзиши мол ё воситаи нақлиёт, ки ашёи ҳуқуқвайронкуни маъмурӣ мебошад, ҷарима таъин карда мешавад, бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 24.02.2017 № 1383, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 598. Риоя накардани мӯҳлати супоридани андоз ва пардохтҳое, ки вобаста ба интиқоли мол тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд пардохта шаванд

Дар мӯҳлатҳои муқарраршуда насупоридани андоз ва пардохтҳое, ки бояд вобаста ба интиқоли мол тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта шаванд, ҳангоми набудани аломатҳои ҷиноят,-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 №1813).

Моддаи 598(1). Рӯйпӯш кардан, кам ё зиёд нишон додани маблағи пардохтҳои гумрукӣ ва ё дигар пардохтҳо

Барои аз тарафи кормандони мақомоти гумрук ва ё дигар санҷишгарон қасдан рӯйпӯш кардан, кам ё зиёд нишон додани маблағи пардохти гумрукӣ ва ё дигар пардохтҳо,

ба андозаи аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1715, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 33. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ҚОНУНГУЗОРИИ АНДОЗ

Моддаи 599. Саркашӣ аз пардохтани андоз

1. Барои саркашӣ аз пардохтани андоз ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ, ки дар пинҳон кардани объектҳои андозбандӣ ифода ёфтаанд ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳашт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои мавҷуд набудани баҳисобгирии муҳосиботӣ ё пешбурди он бидуни риояи тартиби муқарраргардида, таҳрифи баҳисобгирии муҳосиботӣ ё ҳисоботи андоз, пешниҳод накардани ҳисобот ва тавозуни муҳосиботӣ, ҳисобҳо, эъломияҳо, дигар ҳуҷҷатҳои вобаста ба ҳисобкунӣ ва пардохти андоз ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои риоя накардани қоидаҳои истеҳсол, рехтани маҳсулот ба зарфҳо (бастабандӣ) ва нигоҳдории маҳсулоти зераксизӣ бе ҳисобкунакҳои дорои хотираи фискалӣ (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳаштод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесаду сӣ то сесаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои бе тамғаҳои аксизӣ фурӯш, нигоҳдорӣ ва ё интиқол додани моле, ки мувофиқи тартиби муқарраршуда бояд дорои тамғаҳои аксизӣ бошад,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳаштод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз ҳаштод то сад фоизи арзиши бозории ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 600. Иҷро накардани талаботи қонунии шахсони мансабдори мақомоти андоз

1. Барои иҷро накардани талаботи қонунии шахсони мансабдори мақомоти андоз,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳашт то даҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз понздаҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз ҳаштод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз бисту панҷ то сӣ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 601. Риоя накардани мӯҳлати муқарраршудаи пешниҳоди эъломияҳо ва ҳисоботи андоз

(Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774)

1. Барои риоя накардани мӯҳлати муқарраршудаи пешниҳоди эъломияҳои андоз, ҳисоботи андоз ва (ё) дигар намудҳои ҳисоботи марбут ба андоз, яъне ба таъхир гузоштан дар муддати то 10 рӯзи корӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се, ба шахсони мансабдор аз панҷ то ҳафт, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз бисту панҷ то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда дар муддати аз 10 то 30 рӯзи корӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз ҳафт то даҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз чилу панҷ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда дар муддати зиёда аз 30 рӯзи корӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то сӣ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз навад то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 602. Риоя накардани тартиби нигоҳ доштан ё нигоҳ надоштани андоз дар манбаи пардохт

1. Барои риоя накардани тартиби нигоҳ доштан ё нигоҳ надоштани андоз дар манбаи пардохт ва андозҳо аз ғайрирезидент, инчунин нигоҳ надоштан ё дар мӯҳлати муқарраргардида нагузаронидани андози нигоҳдошташуда (ҳисобкардашуда) ба буҷет ё фонди давлатӣ (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бисту панҷ то сӣ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз як саду ҳаштод то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ додани маблағҳои пулӣ барои пардохти даромад дар шакли музди меҳнат бе пешакӣ ба буҷет аз ҷониби андозсупоранда (агентҳои андоз) гузаронидани маблағи андоз аз даромад ва андози иҷтимоие, ки ба ҳамин маблағҳои пулӣ алоқамандаст,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз шаст то ҳаштод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду шаст то як саду ҳаштод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310).

Моддаи 603. Риоя накардани мӯҳлати бақайдгузорӣ дар мақомоти андоз

1. Барои риоя накардани мӯҳлати бақайдгузорӣ дар мақомоти андози дахлдор дар муддати то 30 рӯз ба истиснои шахсоне, ки таҳти амали Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ" қарор мегиранд (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то ду, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда дар муддати аз 31 то 90 рӯз,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои содир намудани кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда дар давоми зиёда аз 90 рӯз,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз чилу панҷ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774) аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 603(1). Риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ

(Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774)

1. Барои ба мақомоти анҷомдиҳандаи бақайдгирии давлатӣ пешниҳод накардан ё сари вақт пешниҳод накардан ва ё пешниҳоди маълумоти носаҳеҳ оид ба шахси ҳуқуқӣ, соҳибкори инфиродӣ, филиал ва намояндагии шахси ҳуқуқии хориҷӣ вобаста ба қабули қарор дар бораи барҳамдиҳӣ ё азнавташкилдиҳӣ ва (ё) ворид намудани тағйиру иловаҳо ба маълумоти дар Феҳристи ягонаи давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ мавҷудбуда, дар сурате, ки пешниҳоди чунин маълумот ҳатмист,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ, ба соҳибкорони инфиродӣ аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳои дорои маълумоти бардурӯғ ба мақомоти анҷомдиҳандаи бақайдгирии давлатӣ, ки пас аз анҷоми марҳилаи бақайдгирии давлатӣ ошкор гардидааст, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродӣ аз панҷоҳ то ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум ва дуюми ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳаштод, ба соҳибкорони инфиродӣ аз сад то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чорсад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои фаъолият намудани шахсони ҳуқуқӣ бе ҳуҷҷатҳои таъсисии шакли муайяннамудаи қонунгузорӣ ва бидуни низомнома фаъолият намудани филиал ё намояндагии шахсони ҳуқуқӣ, филиал ё намояндагии шахсони ҳуқуқии хориҷӣ дар мӯҳлати зиёда аз як моҳи баъди бақайдгирии давлатӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷоҳ то сад, ба шахсони ҳуқуқӣ ва филиал ё намояндагии шахсони ҳуқуқии хориҷӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774, аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

5. Барои ба мақомоти анҷомдиҳандаи бақайдгирии давлатӣ пешниҳод накардан, сари вақт пешниҳод накардан ва ё пешниҳод кардани маълумоти носаҳеҳ дар бораи молик-бенефитсиари шахси ҳуқуқӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сад то дусад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз чорсад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1659, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 604. Нишон надодан ё нодуруст нишон додани рақами ягонаи мушаххас ва рақами мушаххаси андозсупоранда дар эъломияҳои андоз ва гумрук, ҳисобнома-фактураҳо дигар ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи Кодекси андоз

(Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774)

1. Барои нишон надодан ё нодуруст нишон додани рақами ягонаи мушаххас ва рақами мушаххаси андозсупоранда дар эъломияҳои андоз ва гумрук, ҳисобнома-фактураҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи кодекси андоз, ки дар рафти санҷиши андоз ошкор шудааст (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то ду, ба соҳибкорони инфиродӣ аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ва соҳибкорони инфиродӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои аз ҷониби шахси ваколатдор содир намудани амалҳо (аҳдҳо) бидуни риояи кардани талаботи моддаи 45 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон зикр накардани рақами ягонаи мушаххас ва рақами мушаххаси андозсупоранда (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774),

ба андозаи аз даҳ то понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои анҷом додани амалҳои (амалиёти, аҳдҳои) муқаррарнамудаи қонунгузории андоз бе талаб намудани рақами мушаххаси андозсупоранда,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774, аз 20.06.2024 № 2051).

5. Барои дарҷ накардани рақами мушаххаси андозсупоранда дар муросилот бо мақомоти андоз ва қарордодҳои (шартномаҳои) тиҷоратӣ,

Моддаи 605. Кам нишон додани маблағи андоз

1. Барои аз тарафи андозсупоранда ё агенти андоз кам нишон додани маблағи андоз ё дигар пардохти ҳатмӣ дар эъломияҳо ё ҳисобҳо, дар қиёс бо маблағе, ки бояд дар эъломияҳо ё ҳисобҳо нишон дода шавад,

ба андозаи бисту панҷ фоизи маблағи кам нишондодашуда ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи чил фоизи маблағи кам нишондодашуда ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 605(1). Рӯйпӯш кардан, кам ё зиёд нишон додани маблағи андоз ва ё дигар пардохтҳо

Барои аз тарафи кормандони мақомоти андоз ва ё дигар санҷишгарон қасдан рӯйпӯш кардан, кам ё зиёд нишон додани маблағи андоз ва ё дигар пардохтҳо,-

Моддаи 606. Риоя накардани қоидаҳо вобаста ба пардохти андоз аз арзиши иловашуда ва аксизҳо

(Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774)

1. Барои пешбурди фаъолияти соҳибкорӣ бидуни қайди андоз аз арзиши иловашуда, ба шарте, ки чунин қайд ҳатмӣ бошад,

ба андозаи бисту панҷ фоизи маблағи андоз аз арзиши иловашуда, ки бояд барои тамоми давраи фаъолияти бе қайд ба буҷет пардохта мешуд, ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои нодуруст пешниҳод намудани ҳисобнома-фактураи андоз аз арзиши иловашуда ва аксизҳо, ки боиси кам нишон додани маблағи андоз аз арзиши иловашуда ё зиёд нишон додани маблағи ба ҳисоб гирифташуда мегардад, ҳамчунин пешниҳод накардани ҳисобнома-фактураи андоз аз арзиши иловашуда (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774),

ба андозаи панҷоҳ фоизи маблағи андоз аз арзиши иловашуда аз рӯйи ҳисобнома-фактурае, ки бояд вобаста ба ин муомилот пешниҳод карда мешуд, ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои пешниҳод намудани ҳисобнома-фактураи андоз аз арзиши иловашуда аз ҷониби шахсе, ки дар қайд аз рӯйи андоз аз арзиши иловашуда қарор надорад, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774, аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи сад фоизи маблағи андоз аз арзиши иловашуда, ки дар ҳисобнома-фактура зикргар дида, аммо ба буҷет ворид нашудааст ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774, аз 20.06.2024 № 2051).

4. Барои аз ҷониби андозсупоранда риоя накардани тартиби навиштани ҳисобнома - фактураҳои андоз аз арзиши иловашуда ва аксизҳо,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо аз ҳар як ҳисобнома - фактураи нодуруст тартибдодашуда (навишташуда) ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

5. Барои ғайриқонунӣ пешниҳод ва қабул намудани варақаҳои ҳисобнома - фактураи андоз аз арзиши иловашуда ва аксизҳо, бе амалан анҷом додани амалиёти андозбандишаванда, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ ба андозаи панҷоҳ фоизи маблағи андоз аз арзиши иловашудаи дар ҳисобнома - фактура зикргардида ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

6. Барои вайрон кардани тартиби нигоҳдории ҳар як бастаи ҳисобнома - фактураи андоз аз арзиши иловашуда ва аксизҳо ҳамчун ҳуҷҷатҳои ҳисоботашон қатъӣ, ки боиси гум шудани онҳо гаштааст, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои ҳар як бастаи ҳисобнома - фактураи андоз аз арзиши иловашуда ва аксизҳои гумшуда ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 607. Ба мақомоти андоз пешниҳод накардан ё сари вақт пешниҳод накардани санади муқоисавии ҳисоббаробаркуниҳои мутақобила

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910)

Барои аз ҷониби андозсупоранда ва ё дебиторҳои он ба мақомоти андоз пешниҳод накардан ё сари вақт пешниҳод накардани санади муқоисавии бо тартиби муқарраршуда ба расмият даровардашудаи ҳисоббаробаркуниҳои мутақобила,

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз бист то сӣ, шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз ҳаштод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 608. Аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ риоя накардани тартиби кушодани суратҳисобҳо ва мӯҳлати огоҳ намудани мақомоти андоз оид ба кушодани суратҳисобҳо

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910)

1. Барои аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ кушодани суратҳисобҳои бонкӣ, ҳисоббаробаркунӣ ва дигар суратҳисобҳо ба шахсони воқеӣ, соҳибкорони инфиродӣ ва шахсони ҳуқуқӣ (ба истиснои суратҳисобҳои амонатии (депозити) шахсони воқеӣ) бе пешниҳоди ҳуҷҷатҳое, ки аз ҷониби мақомоти андоз додани рақами мушаххаси андозсупорандаро тасдиқ мекунанд (мактуби ахборотии мақомоти андози маҳалли қайди соҳибкорони инфиродӣ ва шахсони ҳуқуқӣ тибқи шакли тасдиқшуда),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳаштод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ риоя накардани мӯҳлати огоҳ намудани мақомоти андози маҳалли баҳисобгирии худ дар бораи аз ҷониби шахси воқеӣ ва ё ҳуқуқӣ кушодани суратҳисобҳои ҳисоббаробаркунӣ ва дигар суратҳисобҳо (ба истиснои суратҳисобҳои амонатии (депозити) шахсони воқеӣ),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳаштод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 609. Аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ саривақт интиқол накардани маблағи андоз ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910)

Барои аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ саривақт интиқол накардани маблағи андоз ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ аз рӯйи супоришномаҳои пардохти андозсупорандагоне, ки дар ин ташкилотҳо суратҳисоб доранд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910),

ба андозаи аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо, аммо дар ҳаҷми на камтар аз панҷоҳ фоизи андоз ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ, ки саривақт гузаронида нашудаанд, ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 610. Иҷро накардан ё саривақт иҷро накардани фармоишҳои инкассавии мақомоти андоз дар хусуси рӯёнидани маблағҳои андозсупоранда аз суратҳисоби андозсупоранда ва ё суратҳисоби шахсони сеюм-дебиторҳои андозсупоранда

(Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774)

Барои аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ, ки дар онҳо суратҳисобҳои андозсупоранда кушода шуда, ба онҳо хизмат мерасонид ё аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ, ки дар онҳо суратҳисобҳои шахсони сеюм-дебиторҳои андозсупоранда кушода шуда, ба онҳо хизмат мерасонид, иҷро накардан ё саривақт иҷро накардани фармоишҳои инкассавии мақомоти андоз дар хусуси рӯёнидани маблағҳо аз суратҳисобҳои шахсони сеюм-дебиторҳои андозсупоранда (аз ҷумла аз суратҳисобҳои бонкии худи андозсупоранда ё суратҳисобҳои дигар муассисаҳои молиявию кредитӣ, ки дар онҳо ба ҳамин андозсупоранда хизмат расонида мешавад) ба мақсади пӯшонидани қарзи андозсупоранда (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910),

ба андозаи аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 611. Монеъ шудан ба санҷиши андоз

Барои сари вақт пешниҳод накардани ҳуҷҷатҳои зарурӣ, монеъ шудан ё рад кардани талаботи қонунии мақомоти андоз вобаста ба пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳо, ҳисобот ё дигар иттилоот, ки барои гузаронидани санҷиши фаъолияти соҳибкорӣ марбут аст,

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба шахсони мансабдор ва соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 612. Монеъ шудан ба воридшавии шахси мансабдори мақомоти андоз ба ҳудуди корхона ё бино

Барои ғайриқонунӣ монеъ шудан ба ворид шудани шахси мансабдори мақомоти андоз, ки санҷиши андозро мегузаронад ё дигар шахси ӯҳдадор ба ҳудуди корхона ё бинои ба андозсупоранда тааллуқдошта, ба истиснои биноҳои истиқоматӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор ва соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 613. Риоя накардани тартиби соҳибӣ, истифода ё ихтиёрдории молу мулке, ки аз ҷониби мақомоти андоз ба ҳабс гирифта шудааст

Барои риоя накардани тартиби соҳибӣ, истифода ё ихтиёрдории молу мулке, ки аз ҷониби мақомоти андоз ба ҳабс гирифта шудааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд, аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор ва соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз ҳаштод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 614. Таъмин накардани нигоҳдории ҳуҷҷатҳои вобаста ба истифодаи мошинаҳои назоратию хазинавии дорои хотираи фискалӣ

Барои таъмин накардани нигоҳдории ҳуҷҷатҳои вобаста ба истифодаи мошинаҳои назоратию хазинавии дорои хотираи фискалӣ, аз ҷумла лентаҳои назоратӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз ҳаштод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 615. Риоя накардани тартиби истифодаи мошинаҳои назоратию хазинавии дорои хотираи фискалӣ, терминалҳои электронӣ ва баҳисобгирии хазина

(Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310)

1. Барои риоя накардани тартиби истифодаи мошинаҳои назоратию хазинавии дорои хотираи фискалӣ ва баҳисобгирии хазина (баҳисобгирии пули нақд), ҳамчунин анҷом додани ҳисоббаробаркуниҳои пулӣ бо истеъмолкунандагон ҳангоми фурӯши мол ё хизматрасониҳо тавассути пули нақд бе додани пардохтнома (квитансия), чипта, талон, тамғаҳои маблағсупории почта ё дигар ҳуҷҷатҳои ба чекҳо баробаркардашудаи ҳисоботдиҳии қатъӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳаштод то сад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз як саду ҳаштод то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори пешбиникардаи қисми якуми ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз як саду ҳаштод то дусад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз дусаду панҷоҳ то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои пешбурди ҳисобу китоб тавассути пули нақд бо истеъмолкунандагон бе истифодаи мошинаҳои назоратию хазинавии дорои хотираи фискалӣ, дар ҳолати ҳатмӣ будани истифодаи чунин мошинаҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон,

4. Барои саркашӣ намудан аз насби терминалҳои электронӣ ё рад кардани истифодабарии кортҳои пардохтии бонкӣ дар ҳисоббаробаркуниҳо,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз сад то як саду шаст, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд, аз як саду шаст то як саду ҳаштод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду ҳаштод то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 616. Ба мақомоти андоз пешниҳод накардани маълумоти зарурӣ

Барои ба мақомоти андоз пешниҳод накардани ҳуҷҷатҳо ва (ё) маълумоти дар моддаҳои 19, 27, 54, 56 ва 57 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда, аз ҷумла тибқи дархости он мақомоти андоз, ки санҷиши андозро мегузаронад, ҳамчунин дигар гуна саркашӣ аз пешниҳоди чунин ҳуҷҷатҳо ё дидаю дониста пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳои дорои маълумоти нодуруст (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳашт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз ҳаштод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 617. Соҳибкории ғайриқонунӣ

(Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774, аз 28.12.2012 № 910)

1. Барои пешбурди фаъолияти соҳибкорӣ бидуни бақайдгирии давлатӣ (Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 774),-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафтод то ҳаштод нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1698, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори пешбиникардаи қисми 1 ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),-

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як саду сӣ то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 04.07.2020 № 1698, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 618. Соҳибкории сохта

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910)

Барои соҳибкории сохта, яъне таъсиси шахси ҳуқуқӣ ё ҳамчун иштирокчӣ ва ё саҳмдор ворид шудан ба шахси хуқуқӣ ва ё ба қайди давлатӣ гирифтани соҳибкори инфиродӣ бидуни мақсади пешбурди фаъолияти соҳибкорӣ, бо мақсади бо роҳи саркашӣ аз пардохти андозҳо ба даст овардани фоида бе амалан анҷом додани амалиёти андозбандишаванда, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1310, аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдор ва соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ба андозаи аз сад то як саду панҷоҳ, ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 34. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ СУҒУРТАИ ИҶТИМОИИ ДАВЛАТӢ

Моддаи 619. Пешбурди фаъолияти иқтисодӣ бидуни ба қайд гирифтан дар мақомоти суғуртаи иҷтимоии давлатӣ

Барои пешбурди фаъолияти иқтисодӣ бидуни ба қайд гирифтан дар мақомоти суғуртаи иҷтимоии давлатӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз бисту панҷ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 620. Дар мӯҳлати муқарраршуда пешниҳод накардани ҳисобот ва саривақт напардохтани андози иҷтимоӣ

1. Барои дар мӯхдати муқарраргардида пешниҳод накардани ҳисобот ва саривақт напардохтани андози иҷтимоӣ,

ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси патент фаъолият менамоянд ва шахсони мансабдор ба андозаи аз чил то панҷоҳ, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз як саду ҳаштод то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои кам нишон додан ва ё пинҳон кардани андози иҷтимоӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз ҳаштод то сад, ба соҳибкорони инфиродие, ки дар асоси шаҳодатнома фаъолият менамоянд ва шахсони ҳуқуқӣ аз дусаду панҷоҳ то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 621. Ғайримақсаднок истифода бурдани маблағи андози иҷтимоӣ

Барои ғайримақсаднок истифода бурдани маблағи андози иҷтимоӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то се, ба соҳибкорони инфиродӣ аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 622. Иҷро накардани талаботи қонунии шахсони мансабдори мақомоти суғуртаи иҷтимоии давлатӣ

1. Барои иҷро накардани талаботи қонунии шахсони мансабдори мақомоти суғуртаи иҷтимоии давлатӣ,

Моддаи 623. Беасос рад ё саркашӣ кардан аз пардохти андози иҷтимоӣ

1. Барои беасос рад ё саркашӣ кардан аз пардохти андози иҷтимоӣ,

ба андозаи аз ҳаштод то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 910, аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 35. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ СТАНДАРТИЗАТСИЯ, МЕТРОЛОГИЯ, СЕРТИФИКАТСИЯ, АККРЕДИТАТСИЯ, САВДО ВА ХИЗМАТРАСОНӢ

Моддаи 624. Риоя накардани қоидаҳои савдо ва хизматрасонӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои савдо ва хизматрасонӣ дар корхонаю ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият, инчунин аз ҷониби шахсони воқеӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 624(1). Иҷро накардан ё иҷрои номатлуби амрномаи мақомоти давлатӣ оид ба стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдо

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1069)

Барои иҷро накардан ё иҷрои номатлуби амрномаи мақомоти давлатӣ оид ба стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдо ва дигар мақомоти давлатӣ, ки назорати сифат ва бехатарии молҳоро (кор ва хизматрасониҳоро) дар доираи ваколатҳои худ анҷом медиҳанд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1069, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 625. Истеҳсол, фуруш, барориш, таҳвил, истифодаи маҳсулот, иҷрои кор ва хизматрасонӣ, ки ҷавобгӯйи талаботи регламентҳои техникӣ, стандартҳои давлатӣ ва шартҳои техникӣ нестанд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843)

Барои истеҳсол, фурӯш, барориш, таҳвил, истифодаи маҳсулот, иҷрои кор ва хизматрасонӣ, ки ҷавобгӯйи талаботи регламентҳои техникӣ, стандартҳои давлатӣ ва шартҳои техникӣ нестанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт, ба соҳибкорони инфиродӣ аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 626. Фурӯш, истеҳсол, иҷрои кор ва хизматрасонӣ, ки сертификатсияи ҳатмӣ надоранд

Барои фурӯш, истеҳсол, иҷрои кор ва хизматрасоние, ки сертификатсияи ҳатмӣ надоранд,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 627. Фиреб додани истеъмолкунандагон

Барои фиреб додани истеъмолкунандагон бо роҳи кам чен кардан, кам бар кашидан ва зиёд ҳисоб кардан, ба фурӯш баровардани моле, ки мӯҳлати истеъмолаш гузаштааст, гумроҳ кардан оид ба хусусиятҳои истеъмолӣ ва сифати мол ё бо дигар роҳ фиреб додани харидорон аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии фурӯшандаи мол ё хизматрасонӣ ба аҳолӣ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 628. Риоя накардани талаботи регламентҳои техникӣ, стандарт ва шартҳои техникӣ, қоидаҳои сертификатсия ва хизматрасонӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843)

1. Барои риоя накардани талаботи регламентҳои техникӣ, стандарт ва шартҳои техникӣ, қоидаҳои сертификатсия ва хизматрасонӣ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 843),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз понздаҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 629. Ба муомилот баровардани воситаҳои ченак бе тасдиқи навъи онҳо ё бе санҷиши (аттестатсияи) метрологӣ

Барои ба муомилот баровардани воситаҳои ченак бе тасдиқи навъи онҳо ё бе санҷиши (аттестатсияи) метрологӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 630. Баъди боздоштани фаъолият машғул шудан ба савдо (хизматрасонӣ)

Барои баъди боздоштани фаъолият машғул шудан ба савдо (хизматрасонӣ),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 631. Риоя накардани қонунгузории ҳимояи ҳуқуқи истеъмолкунандагон

Барои беасос саркашӣ намудан аз додани кафолати мӯҳлати коршоямии асбобу ашёи фурӯхташуда, хизматрасонӣ, ивази моли пастсифати ғайриозуқаворӣ ба моли ҳаммонанди дорои сифати дахлдор ё баргардонидани арзиши он, иҷро накардани шартҳои иҷрои кор ва хизматрасонӣ, инчунин риоя накардани дигар талаботи қонунгузории ҳимояи ҳуқуқи истеъмолкунандагон,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз сӣ то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 632. Ба харидор надодани чек

1. Барои ба харидор (мизоҷ) надодани чек ё додани чек бо нишон додани маблағи камтар аз пардохташуда,

2. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбининишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 633. Начаспонидани нархномаҳо ба моли фурӯхташаванда ва пешниҳод накардани нархномаҳо барои хизматрасонӣ

1. Барои начаспонидани нархномаҳо ба моли фурӯхташаванда ва пешниҳод накардани нархномаҳо барои хизматрасонӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз як то ду ва ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 634. Фурӯши мол бе ҳуҷҷатҳои дорои маълумот дар бораи истеҳсолкунанда, таҳвилгар ва фурӯшанда

1. Барои бе ҳуҷҷатҳои дорои маълумот дар бораи истеҳсолкунанда, таҳвилғар ва фурӯшанда ба аҳолӣ фурӯхтани мол аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии фурӯшандаи мол,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 635. Тамғазании ғайриқонунии маҳсулоте, ки сертификатсия нашудааст

Барои ғайриқонунӣ тамға задан ба маҳсулоте, ки сертификатсия нашудааст,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то даҳ ва ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 636. Пешниҳод накардани маълумот дар бораи тағйир ёфтани реквизитҳои шахси ҳуқуқӣ

Барои бо тартиби муқаррарнамудаи қонун пешниҳод накардани маълумот дар бораи тағйир ёфтани реквизитҳои шахси ҳуқуқӣ,

Моддаи 637. Мамониат ба таҳвили мол ба бозори истеъмол ва боздоштани муомилоти он

Барои аз ҷониби таҳвилгарон, сарфи назар аз шакли моликият, қасдан ба таври сунъӣ камчин (дефитсит) кардани мол ё баланд бардоштани нарх, махдудкунӣ, қатъи беасоси таҳвил, дар ҳар шакл мамониат кардан ба таҳвили мол ба бозори истеъмол, боздоштани муомилоти он, аз ҷумла бо роҳи зиёда аз меъёр ва мӯҳлатҳои муқарраргардида нигоҳ доштани он,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз бист то чил, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳаштод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 638. хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1928)

Моддаи 639. Содирот ва фурӯши маҳсулоти тамоку ва машрубот бе тамғаҳои аксизӣ

Барои содирот ва фурӯши маҳсулоти тамоку ва машрубот бе тамғаҳои аксизӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то бист, ба шахсони мансабдор аз ҳаштод то сад ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 640. Савдо дар ҷойҳои муқаррарнашуда

1. Барои дар ҷойҳои муқаррарнашуда фурӯхтани ҳама намуди мол,

2. Барои хариду фурӯши сузишворӣ ва равғанҳои молиданӣ дар ҷойҳои муқаррарнагардида,

Моддаи 641. Риоя накардани қоидаҳои истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти хӯроки умумӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои истеҳсол ва фурӯши маҳсулот дар ташкилотҳои хӯроки умумӣ, сарфи назар аз шакли моликият, инчунин аз ҷониби шахсони ба фаъолияти соҳибкорӣ машғулбуда,

Моддаи 642. Риоя накардани қоидаҳои фаъолияти муассисаҳои видео

1. Барои бе иҷозати дахлдор кушодани муассисаҳои видео (нуқтаҳои кирои диску кассетаҳо, видеозалҳо, студияҳои сабт, студияҳои телевизиони кабелӣ) ё фаъолият кардани онҳо баъди қабули қарор дар бораи бастани онҳо,

Моддаи 643. Бе муоинаномаи тиббӣ истеҳсол кардан ва фурӯхтани маҳсулоти хӯрокворӣ

1. Барои бе муоинаномаи тиббӣ истеҳсол кардан ва фурӯхтани маҳсулоти хӯрокворӣ,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои иҷозат додан бе муоинаномаи тиббӣ ба истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти хӯрокворӣ,

Моддаи 644. Фурӯши ғайриқонунии мол

Барои фурӯши ғайриқонунии мол, ки тибқи қонунгузории амалкунанда фурӯши озоди он манъ ё маҳдуд карда шудааст,

Моддаи 645. Пинҳон кардани нуқсони мол

Барои пинҳон кардани нуқсони мол, саркашӣ аз иваз намудани моли дорои сифати номатлуб ҳангоми фурӯш ё бастани шартномаи хариду фурӯши мол,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз се то панҷ, ба соҳибкорони инфиродӣ аз даҳ то бист ва ба шахсони мансабдор аз бист то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 646. Ивазкуни, тағйирдиҳӣ, дигаргунсозӣ ва сохтакории ҳуҷҷатҳои мол ва хизматрасонӣ

Барои ивазкунӣ, тағйирдиҳӣ, дигаргунсозӣ ва сохтакории ҳуҷҷатҳои мол ва хизматрасонӣ (ҳисобнома-фактураҳо, борхатҳо ва ғайра) ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

БОБИ 36. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ФАЪОЛИЯТИ АУДИТОРӢ

Моддаи 647. Ғайриқонунӣ анҷом додани фаъолияти аудиторӣ

1. Барои анҷом додани фаъолияти аудиторӣ бе ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳанда ва бар хилофи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ,

ба аудиторони инфиродӣ ба андозаи аз даҳ то дувоздаҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба аудиторони инфиродӣ ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 648. Саркашӣ ё мамониат кардан аз гузаронидани аудит

1. Барои саркашӣ кардани шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ, ки бояд таҳти аудити ҳатмӣ қарор гиранд, аз гузаронидани он, инчунин мамониат кардан ба гузаронидани он,

ба соҳибкорони инфиродӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз сӣ то чил ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба соҳибкорони инфиродӣ ба андозаи аз бист то сӣ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 37. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР БОБАТИ ТАЪМИНИ НИГОҲДОРӢ ВА ИСТИФОДАИ МОЛУ МУЛК

Моддаи 649. Майдадуздӣ

1. Барои тасарруфи молу мулки давлатӣ ё дастаҷамъона бо роҳи суиистифодаи мансаби хизматӣ, қаллобӣ, исрофкорӣ ё майдадуздӣ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 650. Риоя накардани қоидаҳои таъмини нигоҳдорӣ ва истифодаи самараноки молу мулки давлатӣ

Барои аз ҷониби шахсони мансабдор наандешидани чораҳои ҳатмӣ оид ба беҳтар намудани ҳолати молу мулки давлатӣ, аз рӯи таъйинот ва ё бе сабабҳои узрнок истифода набурдани молу мулки давлатӣ, аз меъёр зиёд истифода бурдани молу мулки давлатӣ,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз си то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 651. Риоя накардани қонунгузорӣ ҳангоми ба иҷора додани молу мулки давлатӣ

Барои риоя накардани қонунгузорӣ ҳангоми ба иҷора додани молу мулки давлатӣ, яъне:

- ба иҷора додани молу мулки давлатӣ ё истифодаи молу мулки давлатӣ бе розигии соҳибмулк ё мақомоти давлатии ваколатдори он;

- нагузаронидани маблағи аз иҷораи молу мулки давлатӣ ба даст омада ба буҷети давлатӣ;

- беасос рад намудани дархости иҷора додани молу мулки давлатӣ ва ё таъсир расонидан ба иҷорагир бо мақсади гирифтани объекти иҷора,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 652. Риоя накардани қоидаҳои аз ҳисоб баровардани молу мулки давлатӣ

Барои риоя накардани қоидаҳои муқарраргардида ҳангоми аз ҳисоб баровардани молу мулки давлатӣ, яъне:

- аз ҳисоб баровардани молу мулки давлатӣ бе розигии соҳибмулк ё мақомоти давлатии ваколатдор;

- аз тарафи роҳбарияти корхонаҳо, ташкилотҳо ва муассисаҳо иҷро нагардидани қоидаҳои қабули қисмҳо ва ҷузъҳои коршоями молу мулк барои истифодаи минбаъдаи онҳо дар ҷараёни истеҳсолот;

- супурдани қисмҳои корношоями молу мулк ба нуқтаҳои қабули оҳанпора бе риояи меъёр ва қоидаҳо, инчунин ба буҷети давлатӣ нагузаронидани маблағи аз фурӯши оҳанпора ба даст омада,

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз як саду панҷоҳ то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 653. Риоя накардани қонунгузорӣ ҳангоми ба низоми бозмондашуда (консерватсия) гузаронидани молу мулки давлатӣ

Барои бе иҷозат истифода бурдани молу мулки бозмондашуда (консерватсияшуда), инчунин риоя накардани тартиби гузаронидани молу мулки ташкилотҳо ба низоми бозмондашуда (консерватсия),

Моддаи 654. Мамониат ба санҷиши таъмини нигоҳдорӣ ва истифодаи молу мулки давлатӣ

Барои мамониат кардан ба шахсони мансабдори мақомоти ваколатдори идораи молу мулки давлатӣ ҳангоми санҷиши таъмини нигоҳдорӣ ва истифодаи молу мулки давлатӣ ё дахолат ба фаъолияти онҳо бо мақсади таъсир расонидан ба қарорҳои қабулшаванда,

Моддаи 655. Иҷро накардани амрнома ва қарорҳои мақомоти давлатии ваколатдори идораи амволи давлатӣ

Барои иҷро накардани амрнома ва қарорҳои мақомоти давлатии ваколатдори идораи амволи давлатӣ,

БОБИ 38. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ВОБАСТА БА КОРРУПСИЯ

Моддаи 656. Ғайриқонунӣ гирифтани подош

Барои аз ҷониби шахсони мансабдор вобаста ба фаъолияти худ аз мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳое, ки шахси мазкур дар онҳо вазифаҳои муайянро иҷро намекунад, инчунин аз ташкилотҳои ғайридавлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва шахсони воқеӣ ба тариқи пул, хизматрасонӣ ва роҳҳои дигар гирифтани ҳар навъ подоши иловагӣ, ба шарте, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳолатҳои дигар пешбинӣ нашуда бошанд,

Моддаи 657. Қабул кардани тӯҳфа ва дигар хизматрасонӣ барои иҷрои вазифаи давлатӣ аз шахсоне, ки аз рӯйи вазифа тобеъанд

Барои қабул кардани тӯҳфа ва дигар хизматрасониҳо ҳангоми иҷрои вазифаи давлатӣ аз шахсоне, ки аз рӯйи вазифа тобеъанд (ба истиснои тӯҳфаҳои рамзӣ ва нишони эҳтиром ҳангоми чорабиниҳои расмӣ ва маросимҳои дигар, ки арзиши умумиашон дар як сол аз сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд нест), инчунин пешниҳод намудани ин гуна тӯҳфаву хизматрасониҳо ба шахсони мансабдори болоӣ,

ба андозаи аз си то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 658. Истифодаи бартарияти бо қонун пешбининагардида ҳангоми гирифтану баргардонидани кредит ва қарз, харидани коғазҳои қиматнок, амволи ғайриманқул ва дигар молу мулк, пардохти андозҳои давлатӣ ва иҷрои ӯҳдадориҳои дигар

Барои истифодаи бартарияти бо қонун пешбининагардида ҳангоми гирифтану баргардонидани кредит ва қарз аз бонкҳо ва дигар ташкилотҳо, харидани коғазҳои қиматнок, амволи ғайриманқул ва дигар молу мулк, пардохти андозҳои давлатӣ ва иҷрои ӯҳдадориҳои дигар,

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 659. Додани бартарият ва имтиёзи ғайриқонунӣ ё беасос ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳангоми таҳия ва қабули қарорҳо, ҷойгиронидани фармоишҳои давлатӣ ва дигар фармоишҳое, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ маблағгузорӣ мешаванд

Барои додани бартарият ва имтиёзҳои ғайриқонунӣ ё беасос ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳангоми таҳия ва қабули қарорҳо, ҷойгиронидани фармоишҳои давлатӣ, дигар фармоишҳое, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ ё ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият маблағгузорӣ мешаванд, тақсимоти воситаҳои молиявию моддӣ, захираҳои энергетикӣ ва табиӣ, пардохти андозҳо, баргардонидани қарзҳо ва иҷрои дигар ӯҳдадориҳои молиявию моддӣ,

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 660. Риоя накардани тартиби вогузоштани ҳуқуқи моликият ба захираҳои молиявию моддии давлатӣ ё ба истифодаи муваққатӣ додани онҳо

Барои риоя накардани тартиби вогузоштани ҳуқуқи моликият ба молу мулки давлатии ба субъектҳои давлатии хоҷагидор ва дигар субъектҳои хоҷагидор тааллуқдошта, ки дар моликияти онҳо ҳиссаи давлат мавҷуд аст ё ба истифодаи муваққатӣ ба ташкилотҳои ғайридавлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё шахсони воқеӣ ройгон додани онҳо,

Моддаи 661. Суиистифода аз ваколатҳои мансабӣ

Барои сӯиистифода аз ваколатҳои мансабӣ, аз ҷумла бо мақсадҳои шахсӣ, гурӯҳӣ ва мақсадҳои дигари ғайрихизматӣ истифода намудани биноҳо, воситаҳои нақлиёт ва алоқа, воситаҳои электронӣ, маблағҳо ва молу мулки дигари давлатӣ, ки барои иҷрои вазифаҳои давлатӣ вобаста карда шудаанд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 662. Ғайриқонунӣ гузаронидани восита ва захираҳои молиявии давлатӣ ба фондҳои интихоботии номзадҳои ҷудогона ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ

Барои ғайриқонунӣ гузаронидани восита ва захираҳои молиявии давлатӣ ба фондҳои интихоботии номзадҳои ҷудогона ва ҳизбҳои сиёсӣ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 663. Беасос иҷро накардани санадҳои мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, назорат ва суд

Барои беасос иҷро накардани санадҳои мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, назорат ва суд, ки дар доираи ваколаташон қабул намудаанд, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 6631. Иҷро накардани чорабиниҳои барномаҳои давлатии зиддикоррупсионӣ ва нақшаи татбиқи онҳо

(Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1382)

Барои иҷро накардани чорабиниҳои барномаҳои давлатии зиддикоррупсионӣ ва нақшаи татбиқи онҳо,-

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1382, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 664. Ба манфиати шахсӣ ё гурӯҳӣ истифода намудани маълумоте, ки ҳангоми иҷрои вазифаи давлатӣ ба даст омадааст

Барои ба манфиати шахсӣ ё гурӯҳӣ истифода намудани маълумоте, ки ҳангоми иҷрои вазифаи давлатӣ ба даст омадааст, агар ошкор ва паҳнкунии онро қонун манъ карда бошад ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 665. Ғайриқонунӣ дахолат кардан ба фаъолияти субъектҳои хоҷагидор

Барои ғайриқонунӣ дахолат кардан ба фаъолияти субъектҳои хоҷагидор, риоя накардани мустақилият ва ҳуқуқу манфиатҳои онҳо, ғайриқонунӣ барҳам додан ё аз нав ташкил додани онҳо, дахолат ба таъин ё интихоб кардан ба мансаб ва аз мансаб озод намудани роҳбарон ва кормандони субъектҳои хоҷагидори ғайридавлатӣ, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 666. Вайрон кардани қоидаҳои нархгузорӣ, баргузории савдои оммавӣ ё тендер, ё музоядаҳо

Барои вайрон кардани қоидаҳои нархгузорӣ, баргузории савдои оммавӣ ё тендер, ё музоядаҳо, ки ба молики молу мулк, созмондиҳандаи савдо ё тендер, ё музояда, харидор ва ё дигар субъекти хоҷагидорӣ зарар расонида шудааст, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),-

ба шахсони мансабдор ба андозаи аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1715, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 667. Ғайриқонунӣ ихтиёрдорӣ намудани воситаҳои асосии давлат

Барои ғайриқонунӣ ихтиёрдорӣ намудани воситахои асосии давлат (замин ё дигар сарватҳои табиӣ ё моддӣ), яъне ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ додан ё кашида гирифтани онҳо, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 668. Риоя накардани тартиби ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидан барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Барои пинҳон намудан аз ҳисобгирӣ, ба расмият надаровардани ҳуқуқвайронкунии маъмурии ошкоршуда, ғайриқонунӣ аз ҷавобгарии маъмурӣ озод намудан ё доир ба ин ҳуқуқвайронкунӣ қабул намудани қарори ба кирдор ошкоро номувофиқ,

Моддаи 669. Тартиб додан, ба расмият даровардан, тасдиқ намудан ё ба қайд гирифтани санадҳо, ахдҳо ва қарордодҳои таҳрифшудаи ихтиёрдорӣ, истифода ё интиқоли молу мулк

Барои тартиб додан, ба расмият даровардан, тасдиқ намудан ё ба қайд гирифтани санадҳо, аҳдҳо ва қарордодҳо, эъломияҳо, ҳуҷҷатҳои ибтидоии муҳосибавии хариду фурӯш, тӯҳфа кардан, иваз намудан, гарав, таъмини мол, иҷора, хусусигардонӣ, аз ҳисоб баровардан, харид намудан ва дигар ахдҳои ихтиёрдорӣ, истифода ва интиқоли молу мулк (иҷрои кор, хизматрасонӣ), ки дар онҳо нарх, миқдор, ҳаҷм, соли истеҳсол ва дигар нишондиҳандаҳои молу мулк (мол, иҷрои кор ва хизматрасонӣ) таҳриф шуда, ба ин восита ба давлат, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ зарар расонида шудааст ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 670. Ба таври сунъӣ ба вуҷуд овардани монеаҳо ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар татбиқи ҳуқуқу манфиатҳои қонунии онҳо

Барои ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар татбиқи ҳуқуқу манфиатҳои қонуниашон ба таври сунъӣ ба вуҷуд овардани монеаҳо, аз онҳо талаб кардани ҳуҷҷатҳо ва маълумоте, ки қонунгузорӣ пешниҳоди онро аз ҷониби ин шахсон пешбинӣ намекунад ё ба онҳо надодани чунин санаду маълумот, ки тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ пешбинӣ гардидааст, ба таъхир андохтани пешниҳоди маълумот, додани маълумоти нопурра ё таҳрифшуда, беасос ситонидан ё ба гарав гирифтани ҳуҷҷатҳои ба онҳо тааллуқдоштаи тасдиқкунандаи, ҳуқуқ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

Моддаи 671. Ба шахсони мансабдоре, ки вазифаҳои давлатиро иҷро мекунанд пешниҳод намудани неъматҳои моддиву ғайримоддӣ

Барои ба шахсони мансабдоре, ки вазифаҳои давлатиро иҷро мекунанд ва шахсони ба онҳо баробаркардашуда, пешниҳод намудани неъматҳои моддиву ғайримоддӣ, хизматрасонӣ ва фоида ҷиҳати моил кардани онҳо ба кирдори (амал ё беамалии) муайян ба манфиати пешниҳодкунандаи ин неъмату хизматрасониҳо, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз бист то сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 672. Ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ пешниҳод накардани хабару маълумот дар бораи ҳуқуқвайронкунии вобаста ба коррупсия

Барои ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ пешниҳод накардани хабару маълумот дар бораи ҳуқуқвайронкунии вобаста ба коррупсия ё ҷиноятҳои дорои хусусияти коррупсионӣ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 673. Ба мақомот ё шахси ваколатдор пешниҳод накардан ё дер пешниҳод кардани санад ва маводи тафтишу санҷиш

Барои ба мақомот ё шахси ваколатдор пешниҳод накардан ё дер пешниҳод кардани санад ва маводи тафтишу санҷиш оид ба қабули қарор, сарфи назар аз натиҷаҳои он,

ба андозаи аз даҳ то бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 674. Саркашии бадқасдона аз барасмиятдарории амалиёти молиявию хоҷагидорӣ, таҳриф ва нобуд кардани ҳуҷҷатҳо ва ҳисобот

Барои саркашии бадқасдонаи шахси матасаддии пешбурди баҳисобгирии муҳосиботӣ ё роҳбари ташкилот аз амалиёти молиявию хоҷагидорӣ, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ пешбинӣ кардаанд ба расмият даровардан ё ба асноду ҳисоботи молиявӣ, муҳосиботӣ ва оморӣ даровардани маълумоти таҳрифшуда оид ба фаъолият ё амалиёти молиявию хоҷагидорӣ, инчунин нобуд кардани асноди молиявӣ ва дигар асноди баҳисобгирӣ ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз сӣ то чил нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 675. Дастаҷамъона қабул кардани қарори дорои хусусияти коррупсионӣ

Барои дастаҷамъона қабул кардани қарори дорои хусусияти коррупсионӣ, ки қарори мазкур ба манфиати роҳбари ин мақомот, инчунин ба манфиати роҳбари мақомоти иҷроияи ташкилоте, ки роҳбарии мақомоти дастаҷамъии он аз тариқи ҷамъиятӣ сурат мегирад ё хешовандони наздики онҳо ё ба манфиати шахсони сеюм равона шудааст ва роҳбари мақомоти мазкур ба қабули ин қарор фаъолона мусоидат намудааст ё ба қабули он рӯйирост мамониат накардааст, ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба шахсони мансабдори мақомоти номбурда ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 39. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ КАЙҲОН, ГЕОДЕЗИЯ, ХАРИТАСОЗӢ ВА ТОПОГРАФИЯ

Моддаи 676. Пешбурди фаъолияти тадқиқотӣ, муҳандисию геодезӣ бе экспертизаи техникии ҳуҷҷатҳои лоиҳавию сметавӣ, ки мақомоти ваколатдори назорати давлатии геодезии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ накардааст

1. Барои пешбурди фаъолияти тадқиқотӣ, муҳандисию геодезӣ бе экспертизаи техникии ҳуҷҷатҳои лоиҳавию сметавии тасдиқнакардаи мақомоти ваколатдори назорати давлатии геодезии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ ё кредити давлатӣ маблағгузорӣ мешавад,

2. Барои пешбурди фаъолияти тадқиқотӣ, муҳандисию геодезӣ бе экспертизаи техникии ҳуҷҷатҳои лоиҳавию сметавии тасдиқнакардаи мақомоти ваколатдори назорати давлатии геодезии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз ҳисоби шахсони ҳуқуқӣ маблағгузорӣ мешавад,

Моддаи 677. Риоя накардани қоидаҳои истифодаи таҷҳизоти геодезии аксбардорӣ ва харитасозӣ

Барои аз тарафи шахси масъул риоя накардани қоидаҳои истифодаи таҷҳизоти геодезии аксбардорӣ ва харитасозӣ бо қабулкунакҳои радифии GPS (системаи радифии позитсионикунонӣ),

ба андозаи аз чил то панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 678. Истифодаи беқайди таҷҳизоти геодезӣ бо қабулкунакҳои радифии GPS (системаи радифии позитсионикунонӣ)

Барои истифодаи беқайди таҷҳизоти геодезӣ бо қабулкунакҳои радифии GPS (системаи радифии позитсионикунонӣ),

Моддаи 679. Расонидани зарар ва нобуд кардани нуқтаҳои давлатии геодезии гурӯҳҳои I-IV, дараҷаҳои 1 ва 2

1. Барои расонидани зарар ба нуқтаҳои давлатии геодезии гурӯҳҳои I-IV, дараҷаҳои 1 ва 2,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз чил то панҷоҳ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои нобуд кардани нуқтаҳои давлатии геодезии гурӯҳҳои IIV, дараҷаҳои 1 ва 2,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз даҳ то понздаҳ, ба шахсони мансабдор аз панҷоҳ то ҳафтод ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сесаду панҷоҳ то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 680. Риоя накардани ҳуҷҷатҳои ҳатмии меъёрӣ (меъёр ва қоидаҳо) оид ба геодезия, харитасозӣ, топография ва кадастр

Барои риоя накардани ҳуҷҷатҳои ҳатмии меъёрӣ (меъёрҳо ва қоидаҳо) оид ба геодезия, харитасозӣ, топография ва кадастр,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз панҷ то ҳафт, ба шахсони мансабдор аз даҳ то бист ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз сад то як саду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 681. Таҳрифи нақшакашии ҷадвалӣ дар харитаҳо, атласҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои таҳрифи нақшакашии ҷадвалӣ дар харитаҳо, атласҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон,

Моддаи 682. Иҷро накардани амрномаи мақомоти ваколатдори назорати давлатии геодезии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои иҷро накардани амрномаи мақомоти ваколатдори назорати давлатии геодезии Ҷумҳурии Тоҷикистон,

ба шахсони воқеӣ ба андозаи аз ҳафт то даҳ, ба шахсони мансабдор аз бист то сӣ ва ба шахсони ҳуқуқӣ аз панҷоҳ то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

БОБИ 40. ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ДАР СОҲАИ ҲАРБӢ

Моддаи 683. Аз рӯйи даъват ҳозир нашудан ба комиссариати ҳарбӣ

1. Барои аз рӯйи даъват бе сабабҳои узрнок бо мақсади бақайдгирии ибтидоии ҳарбӣ, гузаронидани омӯзиши шаҳрвандони синну соли даъватӣ ва шаҳрвандони дар эҳтиёт қарордошта ба комиссариати ҳарбӣ ҳозир нашудани даъватшаванда (Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1784),

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз рӯйи даъват бе сабабҳои узрнок бо мақсади фиристодан ба хизмати ҳарбӣ ба комиссариати ҳарбӣ ҳозир нашудани даъватшаванда ҳангоми набудани аломатҳои таркиби ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

3. Барои дар давоми як соли баъди таъини ҷазои маъмурӣ такроран содир намудани кирдори дар қисмҳои якум ва дуюми ҳамин модда пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051),

ба андозаи аз даҳ то дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 684. Ба комиссариати ҳарбӣ пешниҳод накардани рӯйхати шаҳрвандоне, ки бояд ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гирифта шаванд

1. Барои дар мӯҳлатҳои муқарраргардида ба комиссариати ҳарбӣ пешниҳод накардани рӯйхати шаҳрвандоне, ки бояд ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гирифта шаванд, аз тарафи шахси масъуле, ки ба зиммаи ӯ ин масъулият вогузор шудааст,

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 685. Ба кор қабул кардани ӯҳдадорони ҳарбӣ ва ҷавонони синни даъватӣ, ки ба қайди ҳарбӣ гирифта нашудаанд

1. Барои ӯҳдадорони ҳарбӣ ва ҷавонони синни даъватӣ, ки дар ҷойи истиқоматашон ба қайди ҳарбӣ гирифта нашудаанд ва аз тарафи корфармо, роҳбарон ё дигар шахсони мансабдори корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо ва муассисаҳои таълимӣ ба кор қабул карда шудаанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477),

ба андозаи аз панҷ то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 686. Хабардор накардани ӯҳдадорони ҳарбӣ ва ҷавонони синни даъватӣ дар хусуси даъват шудан ба комиссариати ҳарбӣ

1. Барои ӯҳдадорони ҳарбӣ ва ҷавонони синни даъватиро дар хусуси даъват шуданашон ба комиссариати ҳарбӣ хабардор накардани роҳбарон ё дигар шахсони мансабдор, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо ва муассисаҳои таълимӣ, ки ба кори баҳисобгирии ҳарбӣ масъуланд ё мамониат кардан барои саривақт ҳозиршавии онҳо ба нуқтаҳои ҷамъшавӣ, омӯзиш ё маҳалли даъват (Қоуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1477, аз 25.06.2021 № 1784),

ба андозаи аз ду то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз се то панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 687. Саривақт пешниҳод накардани ҳуҷҷатҳое, ки барои бақайдгирии ҳарбӣ ба ӯҳдадороии ҳарбӣ ва ҷавонони синни даъватӣ заруранд

1. Барои саривақт ба комиссариати ҳарбӣ пешниҳод накардани дафтари ҳавлӣ, варақаи бақайдгирӣ ва ҳуҷҷатҳои бақайдгирии (билети ҳарбӣ, шаҳодатномаи бақайдгирии ибтидоии ҳарбӣ) ӯҳдадорони ҳарбӣ ва шаҳрвандони синни даъватӣ барои ба қайди ҳарбӣ гирифтан ё баровардан аз қайди ҳарбӣ,

ба андозаи аз чор то шаш нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад(Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1784, аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз шаш то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад(Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1784, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 688. Пешниҳод накардани маълумот дар бораи ӯҳдадорони ҳарбӣ ва шаҳрвандони синни даъватӣ

1. Барои аз ҷониби шахсони мансабдори комиссияи ташхисии тиббию меҳнатӣ ба комиссариати ҳарбӣ дар бораи ҳамаи ӯҳдадорони ҳарбӣ ва ҷавонони синни даъватии маъюб эътирофшуда (сарфи назар аз гурӯҳи маъюбиашон) пешниҳод нагардидани маълумот,

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ ба комиссариати ҳарбии ноҳиявӣ (шаҳрӣ) пешниҳод накардани маълумот дар бораи тағйир ёфтани насаб, ном, номи падари ӯҳдадорони ҳарбӣ ва ҷавонони синни даъватӣ, дар бораи ворид намудани тағйирот ба сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ дар бораи санаю ҷойи таваллуди онҳо, инчунин доир ба ҳолати қайди вафоти ӯҳдадорони ҳарбӣ ва ҷавонони синни даъватӣ,

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 689. Риоя накардани қоидаҳои баҳисобгирии ҳарбӣ

1. Барои риоя накардани қоидаҳои баҳисобгирии ҳарбии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин саривақт ба комиссариати ҳарбӣ дар бораи тағйир ёфтани ҷойи истиқомат, кор ё вазифа хабар надодани ӯҳдадорони ҳарбӣ ва ҷавонони синни даъватӣ,

огоҳӣ дода ё ба андозаи аз ду то чор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад(Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1784, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 690. Қасдан нобуд ё гум кардани ҳуҷҷатҳои қайди ҳарбӣ

1. Барои қасдан нобуд кардани ҳуҷҷатҳои қайди ҳарбӣ (билети ҳарбӣ, шаҳодатномаи қайди ибтидоии ҳарбӣ),

ба андозаи аз панҷ то ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

2. Барои гум кардани ҳуҷҷатҳои қайди ҳарби (билети ҳарбӣ, шаҳодатномаи қайди ибтидоии ҳарбӣ),

ба андозаи аз як то се нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 691. Саркашӣ кардан аз муоинаи тиббӣ

Барои тибқи даъват аз муоинаи тиббӣ саркашӣ кардани даъватшаванда,

ба андозаи аз ду то чор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад(Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1784, аз 20.06.2024 № 2051).

Моддаи 691(1) Саркашӣ намудани шаҳрванди синни даъватӣ (даъватшаванда) аз қабули даъватномаи комиссариати ҳарбӣ

(Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1784)

Барои қасдан саркашӣ намудани шаҳрванди синни даъватӣ (даъватшаванда) аз қабули даъватномаи комиссариати ҳарбӣ,

ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷарима таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.06.2021 № 1784, аз 20.06.2024 № 2051).

ФАСЛИ III. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 41. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 692 - 695. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 42. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 696 - 732. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

ФАСЛИ IV. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 43. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 733 - 740. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 44. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 741 - 750. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 45. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 751 - 769. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 46. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 770 - 783. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 47. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 784 - 794. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 48. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 795 - 809. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 49. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 810 - 824. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 49(1). Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 824(1) - 824(14). Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 50. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 825 - 835. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Боби 51. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

Моддаҳои 836 - 853. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 980)

КОДЕКСИ МУРОФИАИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

КОДЕКС

Рақам:

975

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

22.07.2013

КОДЕКСИ МУРОФИАИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2013, №7, мод.502; с.2014, №3, мод.145, №7, қ.1, мод.391, №11, мод.644; с.2015, №3, мод.202, №7-9, мод.709, мод.710, мод.711, №11, мод.956, №12, қ.1, мод.1109; с.2016, №3, мод.133, №7, мод.615; с.2017, №5, қ.1, мод.276; с.2018, №1, мод.8, №5, мод.270, мод.271; с.2020, №1, мод.7, №79, мод.601, мод.605, мод.622, №12, мод. 902, мод. 903; с. 2021, №1-2, мод. 4; қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 20 апрели соли 2021, №1774, №1775, аз 13.11.2024 № 2088).

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1070, аз 26.07.2014 № 1094, аз 27.11.2014 № 1135, аз 18.03.2015 № 1180, аз 8.08.2015 № 1221, № 1222, № 1223, аз 23.11.2015 № 1235, аз 25.12.2015 № 1263, аз 15.03.2016 № 1280, аз 23.07.2016 № 1337, аз 30.05.2017 № 1419, аз 2.01.2018 № 1476, аз 17.05.2018 № 1519, № 1520, аз 2.01.2020 № 1660, 04.07.2020 № 1695, аз 04.07.2020 № 1699, аз 07.08.2020 № 1716, аз 17.12.2020 № 1728, 1729, аз 29.01.2021 № 1754, аз 20.04.2021 № 1774, 1775, аз 25.06.2021 № 1786, аз 23.12.2021 №1816, аз 18.03.2022 № 1858, № 1859, № 1860, аз 24.12.2022 № 1929, аз 15.03.2023 № 1951, аз 22.06.2023 № 1972, аз 03.01.2024 № 2020, № 2021)

ҚИСМИ I. ҚИСМИ УМУМӢ

ФАСЛИ I. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

Моддаи 2. Вазифаҳои қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Вазифаҳои қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз инҳо иборатанд:

- муқаррар кардани тартиби барасмиятдарорӣ ва пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

- ҳимояи манфиатҳои қонунии ҷамъият, давлат ва ташкилотҳо, ки аз ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ зарар дидаанд;

- ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидани шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда;

- таъмини баррасии саривақтӣ ва дурусти парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби суд ва мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор);

- риояи меъёрҳои мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳангоми татбиқи қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- кафолати ҳимояи манфиатҳои қонунии иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва шахсони дигар;

- муқаррар кардани тартиби иҷрои қарорҳо оид ба татбиқи ҷазои маъмурӣ ва санадҳо оид ба татбиқи чораҳои таъминкунандаи пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ.

2. Мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ барои таҳкими қонуният ва тартиботи ҳуқуқӣ, пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ, эҳтироми қонун, ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, таъмини баррасии одилонаи парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби суд ва мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) равона карда шудааст.

Моддаи 3. Амали Кодекси мазкур дар макон

1. Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мувофиқи Кодекси мазкур сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

2. Муқаррароти Кодекси мазкур, инчунин ҳангоми пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оид ба ҳуқуқвайронкуниҳое татбиқ мегарданд, ки дар ҳавопаймо, киштиҳои баҳрӣ ва дарёӣ, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар обҳои кушод ё фазои ҳавоӣ таҳти парчам ё нишонаи фарқкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳаракат мекунанд, содир шудаанд.

3. Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии давлати хориҷӣ аз тарафи мақомоти тафтишот ва судҳои давлати хориҷӣ ва ё бо супориши онҳо аз тарафи мақомоти дахлдор дар ҳолате татбиқ мегардад, агар дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, пешбинӣ шуда бошад.

Моддаи 4. Амали Кодекси мазкур дар замон

Пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар асоси қонуне анҷом дода мешавад, ки дар вақти пешбурди парвандаи мазкур амал мекунад.

Моддаи 5. Мафҳумҳои асосӣ

Мафҳумҳои асосие, ки дар Кодекси мазкур истифода шудаанд:

- иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ - мақомот ва шахсоне, ки таъқиби маъмуриро анҷом медиҳанд, инчунин шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад (ҷабрдида, намояндаи қонунӣ ва намоянда, ҳимоятгар), инчунин прокурор, коршинос (эксперт), мутахассис, шоҳид, шахси холис, тарҷумон;

- намояндагони қонунӣ - падару модар, фарзандон, фарзандхондагон, фарзандхондшудагон, васиён, парасторони шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад ё ҷабрдида;

- намояндаи шахси ҳуқуқӣ - корманди корхона, муассиса ва дигар ташкилот, ки дар асоси ваколатнома ё ҳуҷҷатҳои таъсисии шахси ҳуқуқӣ баромад мекунад;

- мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) - мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдори онҳо, ки мутобиқи Кодекси мазкур парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро пешбурд ва баррасӣ менамоянд;

- прокурор - Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарпрокурори ҳарбӣ, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, муовинони онҳо, сардорони раёсатҳо (шӯъбаҳо) ва муовинони онҳо, ёрдамчиёни калон ва ёрдамчиёни Прокурори генералӣ, прокурорҳои калон ва прокурорҳои раёсатҳо (шӯъбаҳо), ёрдамчиёни калон ва ёрдамчиёни прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, прокурорҳои калон ва прокурорҳои шӯъбаҳои прокуратураҳои вилоятҳо ва ба онҳо баробаркардашуда, прокурорҳои ноҳияҳо, шаҳрҳо, ҳарбии гарнизонҳо, назорати иҷрои қонунҳо дар муассисаҳои ислоҳӣ, муовинон, ёрдамчиёни калон ва ёрдамчиёни онҳо, ки дар доираи салоҳияташон фаъолият мекунанд;

- раисикунанда - судяе, ки дар маҷлиси суд ҳангоми дастаҷамъона ё танҳо баррасӣ кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ раисӣ мекунад;

- суд - мақомоти ҳокимияти судӣ, ки ба низоми судии Ҷумҳурии Тоҷикистон шомил буда, парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро ба таври дастаҷамъӣ ва ё танҳо баррасӣ мекунад (Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, судҳои ҳарбӣ, Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, Суди иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои иқтисодии вилоятҳо ва шаҳри Душанбе);

- суди марҳилаи якум - суде, ки ваколати моҳиятан баррасӣ ва қабул кардани қарори нахустини судиро оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дорад;

- суди марҳилаи кассатсионӣ - суде, ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро аз рӯи шикоят ва эътироз нисбат ба таъинот ва қарори эътибори қонунӣ пайдонакардаи суди марҳилаи якум баррасӣ мекунад;

- суди марҳилаи назоратӣ - суде, ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро аз рӯи шикоят, эътироз нисбат ба қарор ва ё таъиноти эътибори қонунӣ пайдокардаи суди марҳилаи якум ва ё таъиноти суди марҳилаи кассатсионӣ баррасӣ менамояд;

- судя - шахси мансабдоре, ки барои амалӣ намудани адолати судӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин ё интихоб гардидааст;

- қарор - санаде, ки аз ҷониби суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур қабул карда шудааст;

- таъинот - санади судие, ки суди марҳилаи якум дар ҷараёни мурофиаи судӣ оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баровардааст, инчунин санаде, ки судҳои марҳилаҳои кассатсионӣ ва назоратӣ, ғайр аз раёсати судҳо дар вақти аз нав баррасӣ намудани санадҳои эътибори қонунӣ пайдонамудаи суд қабул кардаанд;

- таъқиби маъмурӣ - фаъолияти мурофиавие, ки мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) бо мақсади муайян кардани кирдори бо Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъшуда ва шахсе, ки онро содир кардааст, ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидани ӯ, ҳамчунин барои таъмин кардани татбиқи ҷазо ва ё дигар чораҳои маҷбурӣ нисбат ба чунин шахс анҷом медиҳанд;

- хешовандони наздик - падару модар, фарзандон, фарзандхондагон, фарзандхондшудагон, бародарон ва хоҳарон, бобо, бибӣ (модаркалон), набера, инчунин ҳамсар;

- ҳимоятгар (намоянда) - шахсест, ки ҳангоми пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркардаро (ҷабрдидаро) ҳифз намуда, бо ҳар восита ва усули манънакардаи қонун ёрии ҳуқуқӣ мерасонад.

Моддаи 6. Пешгирии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) вазифадоранд оид ба пешгирӣ, ошкор ва бартараф кардани сабаб ва шароитҳое, ки ба содир шудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мусоидат менамоянд, инчунин дар рӯҳияи шуурнокӣ ва масъулиятнокӣ, риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳо тарбия кардани шаҳрвандон чораҳо андешанд.

БОБИ 2. ПРИНСИПҲОИ ҚОНУНГУЗОРИИ МУРОФИАИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 7. Принсипҳои қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба принсипҳои зерин асос меёбад:

- қонуният;

- ҳифзи судии ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии шахс;

- баробарӣ дар назди қонун ва суд;

- ҳифзи шаъну шараф ва эътибори корӣ;

- таъмини амният ҳангоми барасмиятдарорӣ ва пешбурди мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- ошкоро будани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- ёрии ҳуқуқӣ дар пешбурди мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- эҳтимолияти бегуноҳӣ;

- амалӣ кардани адолати судӣ;

- мустақилияти судяҳо;

- забони пешбурди мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ.

Моддаи 8. Принсипи қонуният

1. Суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) дар вақти пешбурд ва баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ вазифадоранд меъёрҳои Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намуда, дақиқ ва якхела татбиқ намоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

2. Агар суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) дар вақти баррасии парванда муайян кунанд, ки меъёри татбиқшавандаи қонунгузорӣ ҳуқуқу озодиҳои конститутсионии шахсро халалдор ва ё маҳдуд мекунад, ӯҳдадоранд пешбурди парвандаро боздошта, ба Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мутобиқатии ин меъёр ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон муроҷиат намоянд. Пас аз гирифтани қарори Суди конститутсионӣ пешбурди парванда аз нав оғоз карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

Моддаи 9. Ҳифзи судии ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии шахс

1. Ба ҳар шахс ҳифзи судии ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонуниаш кафолат дода мешавад. Ҳар шахс метавонад оид ба ҳимоя кардани ҳуқуқҳои вайронгаштааш ба суд муроҷиат намояд ва ҳуқуқ дорад талаб намояд, ки парвандаи ӯро суди босалоҳият, мустақил ва беғараз, ки тибқи қонун таъсис ёфтааст, баррасӣ намояд.

2. Суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) вазифадоранд ҳимояи ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро таъмин намоянд, ҷиҳати татбиқи онҳо шароит муҳайё созанд, барои қонеъ кардани талабу дархостҳои қонунии онҳо чораандешӣ кунанд.

3. Дар сурати бо амали ғайриқонунии суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) расонидани зарари моддӣ ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) оид ба пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ вазифадоранд барои талофии он чораҳо андешанд.

4. Товони зараре, ки ба шахс ҳангоми пешбурд ва баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар натиҷаи риоя накардани ҳуқуқу озодиҳои ӯ расонида шудааст, тибқи муқаррароти Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон рӯёнида мешавад.

Моддаи 10. Баробарӣ дар назди қонун ва суд

Ҳама дар назди қонун ва суд баробаранд. Давлат ба ҳар кас, қатъи назар аз миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ, таҳсил ва молу мулк, ҳуқуқу озодиҳоро кафолат медиҳад.

Моддаи 11. Ҳифзи шаъну шараф ва эътибори корӣ

1. Ҳангоми пешбурд ва баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ амал ва қабули қароре, ки шаъну шараф ё эътибори кориро паст мезананд, инчунин ба ҳаёт ва саломатии иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ таҳдид менамоянд, манъ аст.

2. Зарари маънавие, ки ҳангоми пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба шахс аз ҳаракатҳои ғайриқонунии судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) расонида шудааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.

Моддаи 12. Таъмини амният ҳангоми барасмиятдарорӣ ва пешбурди мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Ҳангоми мавҷуд будани маълумоти кофӣ дар бораи он ки ба иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, инчунин хешовандони наздики онҳо бо куштор, зӯроварӣ, несту нобуд кардан ё зарар расонидан ба молу мулк ё дигар амали ғайриқонунии хавфнок таҳдид мекунанд, судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) дар ҷараёни барасмиятдарорӣ ва пешбурди мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ӯҳдадоранд дар доираи салоҳияти худ ҷиҳати ҳифзи ҳаёт, саломатӣ, шаъну шараф ва молу мулки ин шахсон чораҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро андешанд.

Моддаи 13. Ошкоро будани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба таври ошкоро гузаронида мешавад.

2. Муҳокима дар маҷлиси пӯшидаи судӣ оид ба парвандаҳои дорои маълумоти сирри давлатӣ, инчунин оид ба дигар парвандаҳое, ки қонун пешбинӣ намудааст, гузаронида мешавад. Муҳокима дар маҷлиси пӯшидаи судӣ, инчунин ҳангоми қонеъ кардани дархости шахсони иштирокчии парванда, ки ба зарурати нигоҳ доштани сирри тиҷоратӣ ё дигар сирре, ки қонун ҳифз менамояд, ишора мекунанд, ба дахлнопазирии ҳаёти шахсӣ ё дигар ҳолатҳое, ки ошкоро муҳокима кардани онҳо барои баррасии дурусти парванда халал мерасонанд ва ё боиси ифшои сирри зикршуда ё вайрон шудани ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсон мегарданд, имконпазир аст.

3. Шахсони иштирокчии парванда ва шахсони дар маҷлиси кушодаи судӣ ҳузурдошта ҳуқуқ доранд дар шакли хаттӣ ё тариқи воситаҳои аудиоӣ ҷараёни муҳокимаи судиро аз ҷои нишаст сабт кунанд. Истифодаи воситаҳои суратгирӣ, сабти аудио, видео, пахши ҷараёни маҷлиси судӣ тариқи радио ва телевизион танҳо бо иҷозати судя роҳ дода мешавад. Вақти иҷрои ин амалҳоро раисикунанда метавонад маҳдуд намояд. Ин амалҳо набояд ба рафти мурофиаи судӣ халал расонанд.

Моддаи 14. Ёрии ҳуқуқӣ дар пешбурди мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Ҳар шахс ҳуқуқ дорад, дар рафти пешбурди мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ёрии ҳуқуқӣ истифода намояд.

Моддаи 15. Эҳтимолияти бегуноҳӣ

1. Шахси воқеӣ, соҳибкори инфиродӣ, шахси мансабдор ё ҳуқуқие, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз карда шудааст, то гуноҳаш дар содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур исбот нагардад ва бо қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки дар доираи салоҳияти худ парвандаро баррасӣ кардаанд, муқаррар карда нашавад, бегуноҳ дониста мешавад.

2. Шахсе, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад, ӯҳдадор нест, ки бегуноҳии худро исбот намояд.

3. Шубҳаҳои бартарафнашаванда дар хусуси гунаҳгор будани шахсе, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад, ба манфиати ӯ маънидод карда мешаванд.

Моддаи 16. Амалӣ кардани адолати судӣ

1. Салоҳияти суд тибқи тартиби дар Кодекси мазкур пешбинишуда амалӣ карда мешавад ва худсарона дигар намудани он мумкин нест.

2. Қарори суд аз рӯи парвандае, ки бо вайронкунии тобеият баррасӣ шудааст, ё бо баромадан аз ҳадди ваколатҳо ва ё бе назардошти меъёрҳои Кодекси мазкур қабул шудааст ва боиси вайрон гаштани принсипҳои дар боби мазкур зикргардида гаштааст, ғайриқонунӣ буда, бекор карда мешавад.

3. Қарори суд мутобиқи меъёрҳои Кодекси мазкур аз тарафи суди болоӣ аз нав баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 17. Мустақилияти судяҳо

1. Судяҳо дар фаъолияти худ мустақил буда, танҳо ба Конститутсия ва қонун итоат мекунанд.

2. Дахолат ба фаъолияти судяҳо манъ аст.

Моддаи 18. Забони пешбурди мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Пешбурди мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба забони давлатӣ баргузор мегардад.

2. Иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки забони мурофиаро намедонанд, ҳуқуқи ба забони модариашон ё забони дигаре, ки онро медонанд, арз кардан, баёнот додан, изҳори дархост кардан, шинос шудан бо маводи парвандаро дошта, бо тартиби муайяннамудаи Кодекси мазкур ба онҳо хизматрасонии тарҷумон таъмин карда мешавад.

3. Ҳуҷҷатҳои мурофиавӣ, ки мутобиқи Кодекси мазкур ба иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки ин ҳуҷҷатҳоро таҳия намудаанд, дода мешаванд, ба таври дахлдор тасдиқ карда шуда, бояд ба забоне, ки онҳо медонанд, тарҷума шуда бошанд.

ФАСЛИ II. ПЕШБУРДИ ПАРВАНДАҲОИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ

БОБИ 3. МУҚАРРАРОТИ АСОСӢ

Моддаи 19. Муқаррароти умумӣ оид ба пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва вазифаҳои он

1. Пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва баррасии онҳо аз ҷониби судяҳо, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ваколат доранд, мутобиқи Кодекси мазкур амалӣ карда мешаванд.

2. Пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи моддаи 87 Кодекси мазкур, бояд на дертар аз даҳ шабонарӯзи оғоз кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ анҷом дода шавад.

3. Вазифаҳои пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҳалли парванда тибқи қонунгузорӣ, андешидани чораҳо ҷиҳати бартараф кардани сабаб ва шароитҳое, ки ба содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мусоидат менамоянд, дар рӯҳияи риояи қонунҳо тарбия намудани шаҳрвандон ва таҳкими қонуният иборат мебошанд.

Моддаи 20. Ҳолатҳое, ки пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро истисно менамоянд

Дар ҳолатҳои зерин пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз карда намешавад ё пешбурди парвандаҳои оғозгардида қатъ карда мешавад:

- набудани ҳодисаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- набудани аломатҳои таркиби ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, аз ҷумла дар лаҳзаи содир намудани кирдори (амал ё беамалии) зиддиҳуқуқӣ ба синни ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидан, ки Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст, нарасидани шахси воқеӣ ё номукаллафии шахси воқеие, ки чунин кирдорро содир намудааст;

- дар ҳолати зарурати ниҳоӣ содир шудани кирдори (амал ё беамалии) шахс;

- қабул шудани санади авф, ки он татбиқи ҷазои маъмуриро бартараф менамояд;

- аз эътибор соқит донистани қонуне, ки ҷавобгарии маъмуриро муқаррар намудааст;

- гузаштани мӯҳлати ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидан;

- доир ба ҳамон як кирдори (амал ё беамалии) зиддиҳуқуқӣ аз ҷониби шахсе, ки нисбати ӯ пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ анҷом дода мешавад, мавҷуд будани қарори судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) дар бораи таъин намудани ҷазои маъмурӣ ё қарори қатъ кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё қарор дар бораи оғози парвандаи ҷиноятӣ;

- фавти шахси воқеӣ ё шахси мансабдори ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содирнамуда;

- барҳам хӯрдани шахси ҳуқуқӣ.

Моддаи 21. Баррасии ошкорои парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба таври ошкоро баррасӣ карда мешавад.

2. Бо мақсади баланд бардоштани нақши тарбиявии пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва пешгирии содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мумкин аст бевосита дар ҷойи кор, таҳсил ё истиқомати шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, баррасӣ карда шавад.

Моддаи 22. Дархостҳо

1. Иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳуқуқ доранд ба таври хаттӣ ё шифоҳӣ дархостҳо намоянд ва ин дархостҳо аз ҷониби судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдоре), ки парвандаи мазкур дар пешбурди онҳо қарор дорад, бояд ҳатман баррасӣ карда шаванд.

2. Аз натиҷаи баррасии дархост бояд қарор дар бораи рад кардан ё қонеъ гардонидани он аз ҷониби судя дар шакли таъинот ва аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) дар шакли қарор қабул карда шавад.

Моддаи 23. Хароҷот вобаста ба пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Хароҷот вобаста ба пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз инҳо иборатанд:

- маблағҳои ба шоҳидон, шахсони холис, мутахассисон, коршиносон (экспертҳо) ва тарҷумонҳо пардохтшаванда;

- маблағҳои барои нигоҳдорӣ, интиқол (таҳвил) ва таҳқиқи далелҳои шайъӣ харҷшуда.

2. Дар ҳолатҳои бо Кодекси мазкур пешбинишуда хароҷот вобаста ба пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбати шахси воқеӣ аз ҳисоби шахси воқеӣ пардохт карда мешавад.

3. Хароҷот вобаста ба пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбати шахси ҳуқуқӣ, ба истиснои маблағҳои ба тарҷумон пардохтгардида аз ҳисоби шахси ҳуқуқӣ рӯёнида мешавад. Маблағҳое, ки ба тарҷумон вобаста ба баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбати шахси ҳуқуқӣ пардохт шудааст, аз ҳисоби Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешаванд.

4. Хароҷот вобаста ба пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳангоми қатъ гардидани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбати онҳо дар ҳолатҳои дар Кодекси мазкур пешбинигардида аз ҳисоби Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешавад.

5. Андозаи хароҷот вобаста ба пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар асоси ҳуҷҷатҳои ба парванда ҳамроҳ кардашуда, ки мавҷудият ва ҳаҷми масрафҳои ба хароҷот нисбатдодашударо тасдиқ мекунанд муайян карда мешавад.

6. Ҳалли масъалаҳои хароҷот вобаста ба пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар қарор дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ ё қатъ кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нишон дода мешавад.

Моддаи 24. Супоридани мавод ба прокуратура

Агар ҳангоми баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) ба хулоса оянд, ки дар кирдори шахсе, ки кирдори зиддиҳуқуқӣ содир кардааст, аломатҳои таркиби ҷиноят мавҷуд мебошанд, онҳо пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро қатъ карда, маводро ба прокуратураи маҳалли содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ месупоранд.

Моддаи 25. Баҳисобгирии мӯҳлат

1. Мӯҳлати муқаррарнамудаи Кодекси мазкур бо соат, шабонарӯз, моҳ ва сол ба ҳисоб гирифта мешавад. Дар ҳисоби мӯҳлат соат ва рӯзе, ки ҷараёни мӯҳлат оғоз мегардад, ба ҳисоб гирифта намешавад. Ин қоида ба ҳисоби мӯҳлати дастгиркунии маъмурӣ дахл надорад. Ба ҳисоби мӯҳлат, инчунин вақти ғайрикорӣ низ зам карда мешавад.

2. Дар ҳисоби мӯҳлат бо моҳ ё сол, мӯҳлат дар рӯзи дахлдори моҳи охирин хотима меёбад, агар ин моҳ санаи дахлдор надошта бошад, мӯҳлат дар рӯзи охирини ҳамин моҳ ба охир мерасад. Агар хатми мӯҳлат ба рӯзи ғайрикорӣ рост ояд, рӯзи охирини мӯҳлат рӯзи якуми кории баъди он рӯз фарорасида ба ҳисоб меравад, ба ғайр аз ҳолатҳои ҳисоби мӯҳлат ҳангоми дастгиркунии маъмурӣ ва ба ҳабси маъмурӣ гирифтан.

3. Ҳангоми дастгиркунии маъмурӣ мӯҳлат аз лаҳзаи татбиқи воқеии ин чора ба ҳисоб гирифта мешавад.

4. Мӯҳлат гузаронидашуда ба ҳисоб намеравад, ба шарте ки шикоят ё дигар санад то гузаштани мӯҳлат дар почта ва барои шахсони ба ҳабси маъмурӣ гирифташуда бошад, то гузаштани мӯҳлат ба маъмурияти маҳалли иҷрои ҳабси маъмурӣ супорида шуда бошанд. Вақти супоридани шикоят ё дигар ҳуҷҷатҳо ба почта аз рӯи мӯҳри почта ва вақти супоридани он ба маъмурияти маҳалли иҷрои ҳабси маъмурӣ тибқи сабти коргузорӣ ё шахси мансабдори ин муассисаҳо муайян карда мешавад.

5. Аз ҷониби шахси мансабдор риоя кардани мӯҳлати муайяншуда бо сабти дахлдор дар ҳуҷҷати мурофиавӣ тасдиқ карда мешавад. Гирифтани ҳуҷҷат, ки бояд ба иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ супорида шавад, бо забонхати ба парванда ҳамроҳгардидаи онҳо тасдиқ мегардад.

БОБИ 4. ҲУҚУҚУ ӮҲДАДОРИҲОИ ИШТИРОКЧИЁНИ ПАРВАНДАИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ

Моддаи 26. Ҳуқуқу ӯҳдадориҳои шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад

1. Шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, ҳуқуқ дорад бо ҳамаи маводи парванда шинос шавад, баёнот диҳад, далелҳо оварад, дархост ва раддия изҳор намояд, аз ёрии ҳуқуқии ҳимоятгар истифода барад, бо забони модариаш сухан кунад, ҳангоми надонистани забони пешбурди парванда аз хизмати тарҷумон истифода барад, аз болои қарори қабулшуда шикоят намояд, инчунин тибқи Кодекси мазкур аз дигар ҳуқуқҳои мурофиавӣ истифода барад.

2. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ҳузури шахсе баррасӣ карда мешавад, ки нисбати ӯ парванда пеш бурда мешавад. Дар ғоибии ин шахс парванда танҳо ба шарте баррасӣ мегардад, ки агар дар бораи ба таври дахлдор ва саривақт хабардор карда шудани ин шахс оид ба маҳал ва вақти баррасии парванда маълумот мавҷуд бошад ва аз ҷониби ин шахс дар бораи мавқуф гузоштани баррасии парванда дархост пешниҳод нашуда бошад ё чунин дархост рад карда шуда бошад.

3. Судя, мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) баррасикунандаи парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳуқуқ доранд иштироки ҳатмии шахсеро, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, ҳангоми баррасии парванда зарур шуморанд. Ҳангоми баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки барои содир кардани он ҷазои маъмурӣ дар намуди ҳабси маъмурӣ ё бо роҳи маъмурӣ берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрванд аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, иштироки шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, ҳатмӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

4. Ҳангоми саркашӣ кардани шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз гардидааст, аз ҳозир шудан бо даъвати судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) мутобиқи Кодекси мазкур чораи маҷбуран овардани ӯ татбиқ карда мешавад.

Моддаи 27. Намояндагони қонунӣ

1. Ҳимояи ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шахси воқеӣ, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад ё намояндаи қонунии шахси воқеии ҷабрдида, ки ноболиғ мебошад ё бинобар вазъи ҷисмонӣ ё рӯҳӣ имконияти мустақилона амалӣ намудани ҳуқуқҳои худро надорад, аз тарафи намояндагони қонунии ӯ анҷом дода мешавад.

2. Муносибати хешовандӣ ё ваколати дахлдори шахсоне, ки намояндагони қонунии шахси воқеӣ мебошанд, бо ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

3. Намояндагони қонунии шахси воқеӣ ва ҷабрдида дорои ҳуқуқу ӯҳдадориҳои тибқи Кодекси мазкур пешбинишудаи шахсоне мебошанд, ки ба сифати намояндаи онҳо амал мекунанд.

4. Ҳангоми баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки аз ҷониби ноболиғ содир шудааст, иштироки намояндаи қонунии ӯ ҳатмист. Дар сурати саркашӣ кардани намояндаи қонунии ноболиғ аз ҳозиршавӣ мумкин аст ӯ мутобиқи Кодекси мазкур маҷбуран оварда шавад.

Моддаи 28. Намояндагони шахси ҳуқуқӣ

1. Ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад ё шахси ҳуқуқие, ки ҷабрдида эътироф шудааст аз тарафи намояндагони онҳо ҳимоя карда мешаванд.

2. Намояндагони шахси ҳуқуқӣ мутобиқи Кодекси мазкур роҳбари он, инчунин дигар шахсе мебошад, ки мутобиқи қонун ё ҳуҷҷатҳои таъсисӣ мақоми шахси ҳуқуқӣ эътироф гардидааст. Ваколати намояндаи шахси ҳуқуқӣ бо ҳуҷҷатҳои собиткунандаи вазъи хизматии ӯ тасдиқ карда мешавад.

3. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба шахси ҳуқуқие, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст бо иштироки намоянда ва ё ҳимоятгари ӯ баррасӣ карда мешавад. Дар ғоибии ин шахсон баррасӣ кардани парванда танҳо дар сурате мумкин аст, ки дар бораи огоҳии саривақтӣ ва дахлдори ин шахсон доир ба маҳал ва вақти баррасии парванда маълумот мавҷуд бошад ё онҳо дар бораи мавқуф гузоштани баррасии парванда дархост пешниҳод накарда бошанд ва ё чунин дархост рад карда шуда бошад.

4. Ҳангоми баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба шахси ҳуқуқие, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки ин парванда дар баррасии онҳо мебошад, ҳуқуқ доранд иштироки ҳатмии намояндаи шахси ҳуқуқиро зарур шуморанд.

5. Ҳангоми аз ҳозир шудан саркашӣ кардани намояндаи шахси ҳуқуқӣ ӯ дар асоси таъиноти судя, қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки дар пешбурди онҳо парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор дорад, мувофиқи Кодекси мазкур аз ҷониби мақомоти корҳои дохилӣ маҷбуран оварда мешавад.

Моддаи 29. Ҳимоятгар ва намоянда

1. Дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ барои расонидани ёрии ҳуқуқӣ ба шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, мумкин аст, ҳимоятгар ва барои расонидани ёрии ҳуқуқӣ ба ҷабрдида намоянда иштирок намояд.

2. Ба сифати ҳимоятгар ё намоянда барои иштирок дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳимоятгар ё шахси дигар рухсат дода мешавад.

3. Ваколати ҳимоятгар ё шахси дигар, ки ёрии ҳуқуқӣ мерасонад, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

4. Ба ҳимоятгар ва намоянда барои иштирок дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз лаҳзаи тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иҷозат дода мешавад. Ҳангоми дастгиркунии маъмурии шахси воқеӣ бинобар содир гардидани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба ҳимоятгар барои иштирок дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз лаҳзаи дастгиркунии маъмурӣ иҷозат дода мешавад.

5. Ҳимоятгар ва намоянда, ки барои иштирок дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иҷозат дода шудааст, ҳуқуқ доранд бо ҳамаи маводи парванда шинос шаванд, далелҳо пешниҳод кунанд, дархост ва раддия изҳор намоянд, дар баррасии парванда иштирок намоянд, нисбат ба татбиқи чораҳои таъминкунии пешбурди парванда шикоят намоянд ва мутобиқи Кодекси мазкур аз дигар ҳуқуқҳои мурофиавӣ истифода баранд.

6. Иштироки ҳимоятгар дар пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳатмист, агар:

- дар ин бора шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, дархост пешниҳод кунад;

- шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, ноболиғ бошад;

- шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, бинобар камбудиҳои ҷисмонию рӯҳӣ ҳуқуқи худро оид ба ҳимоя мустақилона амалӣ карда натавонад;

- шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, забони пешбурди мурофиаро надонад.

7. Ҳуқуқшиноси давлатӣ ҳуқуқ дорад ба сифати ҳимоятгар дар пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбати шахсони зерин иштирок намояд:

- ноболиғи бепарастор ё ноболиғе, ки падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда)-и ӯ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон гирандаи кумакҳои унвонии иҷтимоӣ мебошанд;

- шахсе, ки бинобар камбудиҳои ҷисмонию рӯҳӣ доштан ҳуқуқи худро оид ба ҳимоя мустақилона амалӣ карда наметавонад.

8. Ҳуқуқшиноси давлатӣ дар мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ёрии ҳуқуқӣ" иштирок менамояд (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1695).

Моддаи 29(1). Пардохти ҳаққи хизмати ҳимоятгар аз ҳисоби давлат

1. Пардохти ҳаққи хизмати адвокате, ки ба сифати ҳимоятгар иштирок менамояд, аз ҳисоби давлат ба шахсони зерин кафолат дода мешавад:

- шахсе, ки имконияти пардохти ҳаққи хизмати ҳимоятгарро надошта, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон гирандаи кумакҳои унвонии иҷтимоӣ мебошад;

- шахсе, ки бинобар камбудиҳои ҷисмонию рӯҳӣ доштан ҳуқуқи худро оид ба ҳимоя мустақилона амалӣ карда наметавонад;

- ветеранҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ ва шахсони ба онҳо баробаркардашуда, ветеранҳои амалиёти ҷангӣ дар ҳудуди давлатҳои дигар ва шахсони ба онҳо баробаркардашуда, инчунин шахсоне, ки бар асари фалокати неругоҳи барқи атомии Чернобил зарар дидаанд ,ё дар рафъи оқибатҳои ин фалокат ширкат варзидаанд (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1695).

Моддаи 30. Ҷабрдида

1. Ҷабрдида шахси воқеӣ ё ҳуқуқие дониста мешавад, ки ба вай дар натиҷаи содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ зарари ҷисмонӣ, моддӣ ё маънавӣ расонида шудааст.

2. Ҷабрдида ҳуқуқ дорад, мутобиқи Кодекси мазкур бо ҳамаи маводи парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шинос шавад, баёнот диҳад, далелҳо пешниҳод кунад, дархост ва раддия изҳор намояд, аз ёрии ҳуқуқӣ истифода барад, ба қарори қабулшуда шикоят намояд ва аз дигар ҳуқуқҳои мурофиавӣ истифода барад.

3. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо иштироки ҷабрдида баррасӣ карда мешавад. Дар ғоибии ӯ парванда, мумкин аст, танҳо ба шарте баррасӣ гардад, ки дар бораи саривақт ва ба таври дахлдор хабардор кардани ҷабрдида доир ба маҳал ва вақти баррасии парванда маълумот мавҷуд бошад ва аз ӯ дар бораи мавқуф гузоштани баррасии парванда дархост ворид нашуда бошад ё чунин дархост рад карда шуда бошад.

4. Ҷабрдида мумкин аст мутобиқи Кодекси мазкур ба сифати шоҳид пурсида шавад.

Моддаи 31. Шоҳид

1. Ба сифати шоҳид дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шахсе пурсида мешавад, ки ба ӯ ягон ҳолати барои парванда аҳамиятдошта маълум аст. Агар шоҳид манбаи маълумоти баённамудаашро нишон дода натавонад, чунин маълумот далел ба ҳисоб намеравад.

2. Шоҳид ҳуқуқ дорад:

- ба муқобили худ, хешовандони наздикаш нишондод надиҳад;

- бо забони модарӣ ё забони дигаре, ки онро медонад, баёнот диҳад;

- аз кӯмаки ройгони тарҷумон истифода барад;

- доир ба дурустии сабт кардани баёноти ӯ дар протокол эрод гирад.

3. Шоҳид ӯҳдадор аст бо даъвати судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди ӯ қарор дорад, дар мӯҳлати муқарраргардида ҳозир шавад ва баёноти дуруст диҳад, ҳамаи маълумотеро, ки вобаста ба парванда ба ӯ маълум аст, хабар диҳад, ба саволҳои гузошташуда ҷавоб диҳад ва бо имзояш дар протоколи дахлдор дурустии нишондоди худро тасдиқ намояд.

4. Ҳангоми пурсиши шоҳиди ноболиғи ба синни чордаҳ нарасида иштироки намояндаи қонунии ӯ, омӯзгор ё равоншинос ҳатмӣ мебошад.

5. Шоҳид огоҳ карда мешавад, ки дар сурати дидаю дониста додани нишондоди бардурӯғ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

6. Барои рад намудан ё саркашӣ кардан аз иҷрои ӯҳдадориҳои пешбининамудаи қисми 3 ҳамин модда шоҳид тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

Моддаи 32. Шахси холис

1. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур аз ҷониби шахси мансабдори ваколатдоре, ки дар пешбурди ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор дорад, ба сифати шахси холис метавонад шахси болиғе, ки ба натиҷаи парванда манфиатдор нест, ҷалб карда шавад. Шумораи шахсони холис ҳангоми иҷрои амалҳои мурофиавӣ набояд аз ду нафар кам бошад.

2. Иштироки шахсони холис дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур ҳатмӣ мебошад. Шахси холис дар протокол воқеияти дар ҳузури ӯ иҷро шудани амалҳои мурофиавӣ, мазмун ва натиҷаҳои онҳоро бо имзои худ тасдиқ мекунад.

3. Дар бораи иштироки шахсони холис дар протокол қайди дахлдор карда мешавад.

4. Шахси холис ҳуқуқ дорад доир ба ҳаракатҳои иҷрошаванда дархосту эродҳо баён намояд. Дархосту эродҳо бояд ба протокол ворид карда шаванд.

5. Ҳангоми зарурат шахси холис метавонад мутобиқи Кодекси мазкур ба сифати шоҳид пурсида шавад.

Моддаи 33. Мутахассис

1. Ба сифати мутахассис барои иштирок дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, шахсе, ки ба натиҷаи парванда манфиатдор набуда, барои мусоидат дар ошкору асоснок кардан ва дарёфти далелҳо, инчунин истифодаи воситаҳои техникӣ, дорои донишу таҷрибаи махсус мебошад, метавонад ҷалб карда шавад.

2. Мутахассис ҳуқуқ дорад:

- бо маводҳои парванда дар қисме, ки ба ӯ зарур аст шинос шавад;

- бо иҷозати судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки дар пешбурди ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор дорад, ба шахсе, ки нисбати ӯ пешбурди ин парванда сурат мегирад, инчунин ба ҷабрдида ва шоҳидон саволҳо диҳад;

- вобаста ба амалҳои анҷомдиҳандаи худ дархостҳо баён намояд, ки онҳо бояд ба протокол ворид карда шаванд.

3. Мутахассис ӯҳдадор аст:

- бо даъвати судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки дар пешбурди ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор дорад, ҳозир шавад;

- дар иҷрои амалҳое, ки дониши махсусро тақозо мекунанд, бо мақсади ошкору асоснок кардан ва дарёфти далелҳо иштирок кунад, амалҳои аз ҷониби ӯ содиршавандаро шарҳу эзоҳ диҳад;

- бо имзои худ воқеияти иҷрои амалҳои зикргардида ва мазмуну натиҷаҳои онҳоро тасдиқ намояд.

4. Мутахассис огоҳ карда мешавад, ки дар сурати дидаю дониста додани хулосаи бардурӯғ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

5. Барои рад намудан ё саркашӣ кардан аз иҷрои ӯҳдадориҳои пешбининамудаи қисми 3 ҳамин модда мутахассис тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

Моддаи 34. Коршинос (эксперт)

1. Ба сифати коршинос (эксперт) - (минбаъд - коршинос) мумкин аст, шахсе, ки ба натиҷаи парванда манфиатдор нест ва дорои дониши махсус дар соҳаи илм, техника, фарҳанг, санъат, касбу ҳунар ва дигар донишҳо мебошад, ки барои гузаронидани экспертиза ва додани хулосаи экспертӣ кифоя мебошад, ҷалб гардад.

2. Коршинос ҳуқуқ дорад:

- аз додани хулоса даст кашад, ба шарте ки масъалаҳои дар назди ӯ гузошташуда аз доираи дониши махсуси ӯ берун ё маводи ба ӯ пешниҳодшуда барои додани хулоса нокифоя бошанд;

- бо маводи ба экспертиза дахлдоштаи парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шинос шавад, ба ӯ пешниҳод намудани маводи иловагиро, ки барои додани хулоса заруранд, дархост намояд;

- бо иҷозати судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди ӯ қарор дорад, ба шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, ба ҷабрдида ва шоҳидон доир ба мавзӯи экспертиза саволҳои дахлдор диҳад;

- дар хулосаи худ ҳолатҳоеро, ки ҳангоми экспертиза муқаррар гардида, барои парванда аҳамият доранд, вале оид ба онҳо саволҳо гузошта нашудааст, зикр намояд;

- ҳангоми баррасии парванда иштирок намояд.

3. Коршинос ӯҳдадор аст:

- бо даъвати судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, дар пешбурди ӯ қарор дорад, ҳозир шавад;

- доир ба масъалаҳои дар наздаш гузошташуда хулосаи холисона ва дар бобати мазмуни хулоса шарҳу эзоҳоти зарурӣ диҳад.

4. Коршинос огоҳ карда мешавад, ки дар сурати дидаю дониста додани хулосаи бардурӯғ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

5. Барои рад намудан ё саркашӣ кардан аз иҷрои ӯҳдадориҳои дар қисми 3 ҳамин модда пешбинишуда коршинос тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

Моддаи 35. Тарҷумон

1. Ба сифати тарҷумон метавонад шахсе, ки ба натиҷаи парванда манфиатдор нест, забонҳоро медонад ва ё дорои қобилияти дарки ишораҳои гунгу карҳо мебошад, ки барои пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ зарур мебошад, ҷалб карда шавад.

2. Тарҷумон аз тарафи судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди ӯ қарор дорад, таъин карда мешавад.

3. Тарҷумон ҳуқуқ дорад:

- бо протоколи амали тафтишӣ, ки ҳангоми пешбурди он иштирок дошт, инчунин бо протоколи маҷлиси суд шинос шавад ва ба онҳо эрод гирад, ки бояд дар протокол дарҷ шавад;

- агар ӯ дониши барои тарҷума зарурӣ надошта бошад, аз иштирок дар парванда даст кашад.

4. Тарҷумон ӯҳдадор аст:

- бо даъвати судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди ӯ қарор дорад, ҳозир шавад;

- матни ба ӯ супоридашударо пурра ва дақиқ тарҷума намояд ва бо имзои худ дурустии тарҷумаро дар протоколи дахлдор тасдиқ намояд.

5. Тарҷумон огоҳ карда мешавад, ки дар сурати дидаю дониста нодуруст тарҷума кардан ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

6. Барои рад намудан ё саркашӣ кардан аз иҷрои ӯҳдадориҳои дар қисми 4 ҳамин модда пешибинишуда тарҷумон тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

Моддаи 36. Прокурор

1. Прокурор ҳуқуқ дорад:

- қонунӣ будани амали мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор)-ро, ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди онҳо қарор дорад, санҷад;

- аз мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) маводи парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро талаб намояд;

- қарорҳои мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор)-ро дар хусуси рад намудан аз оғози парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бекор намуда, маводро барои санҷиши иловагӣ ирсол намояд ё парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз намояд;

- қарорҳои мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор)-ро дар бораи оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бекор намуда, парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро қатъ намояд;

- парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро оғоз намояд;

- ба санадҳои судӣ ва қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) нисбати парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, сарфи назар аз иштирок дар баррасии парванда эътироз оварад;

- аз рӯи қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки онро оғоз кардааст, инчунин нисбати ноболиғон эътироз оварад;

- дар баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иштирок намояд, дархост пешниҳод кунад, доир ба масъалаҳои ҳангоми баррасии парванда бамиёномада хулоса диҳад;

- бо мақсади ҳалли ариза ва шикоятҳо ё ин ки зимни санҷиши риояи қонунҳо парвандаҳои дахлдорро, ки қарорҳои онҳо эътибори қонунӣ пайдо кардаанд, талаб намояд, нисбати онҳо эътироз оварад;

- доир ба масъалаҳои татбиқи чораҳои таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пешниҳод намояд ё эътироз оварад;

- ваколатҳои дигареро, ки Кодекси мазкур муқаррар кардааст, амалӣ намояд.

2. Дар бораи маҳал ва вақти баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки аз тарафи ноболиғ содир шудааст ё бо ташаббуси прокурор оғоз гардидааст, ба прокурор хабар дода мешавад.

Моддаи 37. Ҷуброни хароҷоти ҷабрдида, шоҳид, коршинос, тарҷумон ва шахсони холис

1. Ба ҷабрдида, шоҳид, коршинос, тарҷумон ва шахсони холис тибқи тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон хароҷоти ҳозиршавӣ бо даъвати судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки дар пешбурди онҳо парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор дорад, арзиши роҳкирои ин шахсон аз маҳалли истиқомат ё будубош ба ҷойи пешбурди парванда ва бозгашт, агар он бо сукунат дар маҳалли дигар вобаста бошад, арзиши кирои манзили истиқоматӣ, инчунин хароҷоти шабонарӯзӣ ҷуброн карда мешавад.

2. Шахсоне, ки оид ба пешбурди парванда ба сифати ҷабрдида, шоҳид, коршинос, тарҷумон ва шахсони холис даъват шудаанд, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон музди миёнаи ҷойи кор ба мӯҳлатҳое пардохта мешавад, ки барои ҳозир шудан ба суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди онҳо қарор дорад, сарф намудаанд.

БОБИ 5. ҲОЛАТҲОЕ, КИ ИМКОНИЯТИ ИШТИРОКРО ДАР МУРОФИАИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ИСТИСНО МЕКУНАНД

Моддаи 38. Ҳолатҳое, ки иштироки судя, мақомоти ваколатдори давлатиро (шахсони мансабдорро) дар мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ истисно мекунанд

1. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) наметавонанд дар мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иштирок намоянд, агар:

- тибқи қонун барои пешбурд ва баррасии ҳамин парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ваколатдор набошанд;

- оид ба ҳамин парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷабрдида ё шоҳид бошанд;

- дар ҳамин парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба сифати коршинос, мутахассис, тарҷумон, шахси холис, прокурор, котиби маҷлиси суд ва ҳимоятгар иштирок карда бошанд;

- худи онҳо, хешовандони наздикашон бевосита ё бавосита ба ҳалли парванда манфиатдор бошанд;

- ҳолатҳое мавҷуд бошанд, ки беғаразии судя, мақомоти ваколатдори давлатиро (шахсони мансабдорро) зери шубҳа гузоранд.

2. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи мазкур судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) вазифадоранд аз иштирок дар парванда даст кашанд.

Моддаи 39. Ҳолатҳое, ки иштироки такрории судя, мақоми ваколатдори давлатиро (шахсони мансабдорро) дар баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ истисно мекунанд

1. Судяе, ки дар баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар суди марҳилаи якум иштирок кардааст, ҳангоми баррасии ҳамон парванда ба тариқи кассатсионӣ ё назоратӣ, ҳамчунин дар сурати бекор шудани қарор (таъинот) дар бораи қатъ кардани пешбурди парвандае, ки аз тарафи ӯ қабул карда шудааст, ҳамзамон ҳангоми аз нав баррасӣ кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар суди марҳилаи якум иштирок карда наметавонад.

2. Судяе, ки дар баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар суди марҳилаи кассатсионӣ иштирок намудааст, дар баррасии ҳамон парванда дар суди марҳилаҳои якум ё назоратӣ, ҳамчунин ҳангоми аз нав баррасӣ кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар суди марҳилаи кассатсионӣ баъди бекор шудани таъиноти бо иштироки ӯ баровардашуда иштирок карда наметавонад.

3. Судяе, ки дар баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар суди марҳилаи назоратӣ иштирок намудааст, дар баррасии ҳамон парванда дар судҳои марҳилаҳои якум ва кассатсионӣ иштирок карда наметавонад.

4. Шахсони мансабдоре, ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ намудаанд, пас аз бекор шудани қарори қабулкардаашон наметавонанд дар баррасии ҳамин парванда иштирок намоянд.

Моддаи 40. Рад кардани судя ва шахси мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ

1. Ҳангоми мавҷуд будани ҳолатҳои пешбининамудаи моддаҳои 38 ва 39 Кодекси мазкур судя ва шахси мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ вазифадоранд аз иштирок дар парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ даст кашанд. Бо ҳамон асосҳо ба судя ва шахси мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ аз тарафи иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки дар Кодекси мазкур нишон дода шудаанд, мумкин аст раддия арз карда шавад.

2. Раддия бояд асоснок карда, то оғози баррасии парванда аз ҷониби судя ё шахси мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ арз шавад. Арзи дертари раддия танҳо дар ҳолатҳое иҷозат дода мешавад, ки асоси раддия ба суд, шахси мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ ё ба шахси изҳоркунандаи раддия пас аз оғози тафтиши судӣ аён гардида бошад. Судя, ки ба ӯ раддия арз шудааст, ҳуқуқ дорад доир ба ин масъала баёнот диҳад.

Моддаи 41. Тартиби ҳалли раддияе, ки нисбат ба судя ва шахси мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ арз шудааст

1. Масъалаи рад кардани судя, инчунин дигар иштирокчиёни мурофиа, ки дар давраи мурофиаи судӣ арз шудааст, аз ҷониби суд тавассути баровардани таъинот дар хонаи машваратӣ ҳал карда мешавад.

2. Раддияе, ки нисбат ба яке аз судяҳо ҳангоми дастаҷамъона баррасӣ кардани парванда арз шудааст, аз тарафи судяҳои дигар дар ғоибии ӯ ҳал карда мешавад. Радшаванда ҳуқуқ дорад то ба хонаи машваратӣ даромадани суд баёноташро дар бораи раддияи ба ӯ арзшуда изҳор намояд. Ҳангоми баробар будани овозҳо низ судя рад кардашуда ҳисоб меёбад.

3. Раддияе, ки ба якчанд судя ё ҳайати пурраи суд арз шудааст, аз ҷониби ҳайати пурраи ҳамон суд бо аксарияти овозҳо ҳал карда мешавад.

4. Раддия нисбат ба судяе, ки парвандаро танҳо баррасӣ мекунад, аз ҷониби ӯ тавассути қабули қарор ҳал карда мешавад.

5. Дар баробари аз ҷониби яке аз тарафҳо нисбат ба судя, котиби маҷлиси суд, тарҷумон, коршинос, мутахассис арз шудани раддия дар навбати аввал масъалаи рад кардани судя ҳал карда мешавад.

6. Раддияе, ки ба шахси мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ арз шудааст, аз ҷониби ӯ баррасӣ карда мешавад.

7. Дар ҳолати қонеъ намудани арзи раддия парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, шикоят ё дархост барои баррасӣ ба дигар судя ё дигар шахси мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ супорида мешавад.

Моддаи 42. Рад кардани прокурор

1. Прокурор ҳангоми мавҷуд будани асосҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи 38 Кодекси мазкур вазифадор аст аз иштирок дар баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ даст кашад.

2. Агар прокурор дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иштирок карда бошад, барои иштироки минбаъдаи ӯ дар парванда монеа шуда наметавонад.

3. Бо асосҳои пешбининамудаи моддаи 38 Кодекси мазкур ба прокурор метавонанд шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашаванда, намояндаи қонунии ӯ, ҳимоятгар, инчунин ҷабрдида ва намояндагони ӯ раддия арз кунанд.

4. Масъалаи рад кардани прокурор ҳангоми баррасии судии парванда аз ҷониби суд ҳал карда мешавад.

Моддаи 43. Рад кардани котиби маҷлиси суд

1. Муқаррароти қисми 1 моддаи 38 Кодекси мазкур ба котиби маҷлиси суд низ дахл дорад. Иштироки қаблии ӯ дар парванда ба сифати котиби маҷлиси суд барои рад кардани ӯ асос шуда наметавонад.

2. Масъалаи рад кардани котиби маҷлиси суд аз ҷониби суд ё судяе, ки парвандаро баррасӣ менамояд, ҳал карда мешавад.

Моддаи 44. Рад кардани тарҷумон

1. Тарҷумон ҳангоми мавҷуд будани асосҳои дар қисми 1 моддаи 38 Кодекси мазкур пешбинигардида, ҳамчунин дар ҳолате ки бесалоҳиятии ӯ ошкор мегардад, дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иштирок карда наметавонад.

2. Ҳангоми мавҷуд будани ин асосҳо шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашаванда, намояндаи қонунии ӯ, ҳимоятгар, инчунин ҷабрдида ва намояндагони ӯ нисбат ба тарҷумон раддия арз карда метавонанд.

3. Дар ҳолати ошкор гардидани бесалоҳиятии тарҷумон шоҳиде, ки нишондодашро тарҷумон тарҷума кардааст, нисбат ба ӯ раддия арз карда метавонад.

4. Қаблан ба сифати тарҷумон иштирок кардани шахс дар парванда барои рад кардани ӯ асос шуда наметавонад.

5. Масъалаи рад кардани тарҷумон ҳангоми пешбурди парванда мутаносибан аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) ё прокурор, дар мурофиаи судӣ аз ҷониби суд ё судяе, ки парвандаро баррасӣ мекунад, ҳал карда мешавад.

Моддаи 45. Рад кардани коршинос

1. Коршинос дар ҳолатҳои зерин наметавонад дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иштирок кунад:

- ҳангоми мавҷуд будани асосҳои дар қисми 1 моддаи 38 Кодекси мазкур пешбинигардида;

- агар ӯ таҳти вобастагии хизматӣ ё дигар вобастагии мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) ё прокурор, судя, шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, ҳимоятгар ё ҷабрдида ё намояндагони онҳо қарор дошт ё қарор дошта бошад;

- агар ӯ оид ба ҳамин парванда санҷиш (ревизия) анҷом дода бошад;

- дар ҳолати ошкор гардидани бесалоҳиятии ӯ.

2. Иштироки қаблии коршинос дар парванда ба сифати мутахассис ва ё ба сифати коршинос барои рад кардани ӯ асос шуда наметавонад.

3. Масъалаи рад кардани коршинос бо тартиби пешбининамудаи қисми 5 моддаи 44 Кодекси мазкур ҳал карда мешавад.

Моддаи 46. Рад кардани мутахассис

1. Мутахассис ҳангоми мавҷуд будани асосҳои дар моддаи 38 Кодекси мазкур пешбинигардида, дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иштирок карда наметавонад.

2. Иштироки қаблии мутахассис дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба сифати мутахассис барои рад кардани ӯ асос шуда наметавонад.

3. Масъалаи рад кардани мутахассис бо тартиби пешбининамудаи қисми 5 моддаи 44 Кодекси мазкур ҳал карда мешавад.

Моддаи 47. Ҳолатҳое, ки иштироки ҳимоятгар ва намояндаи ҷабрдидаро дар парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ истисно мекунанд

1. Ҳимоятгар ва намояндаи ҷабрдида ҳуқуқ надоранд дар баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иштирок кунанд, агар:

- қаблан дар парванда ба сифати судя, прокурор, корманди мақомоти давлатии анҷомдиҳандаи назорат ва санҷиши риояи қоидаҳое бошанд, ки риоя накардани ин қоидаҳо барои оғози ин парванда асос шудааст, котиби маҷлиси суд, шоҳид, коршинос, мутахассис, тарҷумон ё шахси холис иштирок карда бошанд;

- бо судя, прокурор, шахси мансабдори мақомоти ваколатдори давлатӣ ё котиби маҷлиси суд, ки дар тафтиш ё баррасии судии ҳамин парванда иштирок мекунанд, муносибатҳои хешутаборӣ дошта бошанд.

2. Масъалаи рад кардани ҳимоятгар ва намояндаи ҷабрдида бо тартиби пешбининамудаи қисми 5 моддаи 44 Кодекси мазкур ҳал карда мешавад.

БОБИ 6. ДАЛЕЛҲО ВА ИСБОТКУНӢ

Моддаи 48. Далелҳо

1. Ба сифати далел оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳама гуна маълумоти воқеие дониста мешавад, ки дар асоси он тибқи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки парванда дар пешбурди ӯ қарор дорад, ҷой доштан ё надоштани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, гунаҳгории шахси воқеӣ ё ҳуқуқии ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашаванда, инчунин дигар ҳолатҳои барои ҳалли дурусти парванда муҳимро муқаррар менамояд.

2. Маълумоти дар қисми 1 ҳамин модда зикргардида, бо протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва дигар протоколҳои дар Кодекси мазкур пешбинишуда, инчунин бо баёноти шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашаванда, ҷабрдида, шоҳидон ё шарҳи мутахассис, хулосаи экспертиза, нишондоди воситаҳои махсуси техникӣ бо расм аз сабтҳои ин воситаҳо, дигар ҳуҷҷатҳо ва далелҳои шайъӣ муқаррар карда мешаванд.

3. Истифодаи далелҳое, ки бо вайрон кардани талаботи қонун ба даст оварда шудаанд, манъ аст.

Моддаи 49. Ҳолатҳое, ки тибқи парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ исбот карда мешаванд

Вобаста ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳолатҳои зерин бояд исбот карда шаванд:

- мавҷудияти ҳодисаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- шахсе, ки кирдори (амал ё беамалии) зиддиҳуқуқиро, ки барои он мутобиқи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгарии маъмурӣ пешбинӣ шудааст, содир намудааст;

- гунаҳгории шахс дар содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- ҳолатҳои сабуккунанда ва вазнинкунандаи ҷавобгарии маъмурӣ;

- хусусият ва андозаи зарари тибқи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ расонидашуда;

- ҳолатҳои истиснокунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- мавҷуд будани асоси супоридани маводи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ барои баррасӣ дар ҷойи истиқомат, кор ё таҳсил;

- сабаб ва шароитҳое, ки барои содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мусоидат кардаанд;

- дигар ҳолатҳое, ки барои ҳалли дурусти парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аҳамият доранд.

Моддаи 50. Баёноти шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, баёноти ҷабрдида ва шоҳидон

1. Баёноти шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад ва баёноти ҷабрдида, шоҳидон аз маълумоте иборат мебошанд, ки ба парванда марбутанд ва аз тарафи ин шахсон ба тарзи хаттӣ ё шифоҳӣ дода шудаанд.

2. Баёноти шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, баёноти ҷабрдида ва шоҳидон дар протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, протоколи татбиқи чораҳои таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ инъикос гардида ё ба таври хаттӣ навишта, ба парванда ҳамроҳ карда мешаванд.

Моддаи 51. Экспертиза

1. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди онҳо қарор дорад, ҳангоми ба миён омадани зарурати истифодаи дониши махсуси соҳаи илм, техника, санъат, касбу ҳунар ва ғайра барои пешбурди парванда дар бораи таъин намудани экспертиза таъинот ё қарор мебароранд. Таъинот ё қарор барои иҷро аз тарафи коршиносон ва муассисаҳое, ки ба онҳо гузаронидани экспертиза супорида шудааст, ҳатмӣ мебошад.

2. Дар таъинот ё қарор инҳо зикр мешаванд:

- санаи таъин кардани экспертиза;

- насаб, ном ва номи падар, вазифаи шахс ё номи мақоме, ки экспертизаро таъин кардааст;

- асосҳо барои таъин намудани экспертиза;

- насаб, ном ва номи падари коршинос ё номи муассисае, ки дар он бояд экспертиза гузаронида шавад;

- саволҳои дар назди коршинос гузошташуда;

- номгӯйи маводи ба ихтиёри коршинос пешниҳод-шаванда.

3. Дар таъинот ё қарор ҳамчунин бояд дар бораи ба коршинос фаҳмонидани ҳуқуқу ӯҳдадориҳои ӯ ва огоҳ кардани коршинос дар бораи ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидан барои дидаю дониста додани хулосаи бардурӯғ зикр карда шавад. Саволҳои дар назди коршинос гузошташуда ва хулосаи ӯ наметавонанд аз доираи дониши махсуси коршинос берун бошанд.

4. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди онҳо қарор дорад, ӯҳдадоранд то лаҳзаи барои иҷро фиристодани таъинот ё қарор шахсеро, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, инчунин ҷабрдидаро бо он шинос намоянд, ба онҳо аз ҷумла ҳуқуқҳояшонро дар бораи изҳори радкунӣ ба коршинос, изҳори дархост дар бораи ба сифати коршинос ҷалб намудани шахсони пешниҳодшуда ва ҳуқуқи додани саволҳоро, ки дар хулосаи коршинос бояд ҷавобашон зикр шавад, ба онҳо фаҳмонанд.

5. Коршинос хулосаро аз номи худ ба тариқи хаттӣ пешниҳод менамояд. Дар хулосаи коршинос бояд нишон дода шавад, ки тадқиқот аз тарафи кӣ ва дар кадом асос гузаронида шудааст, мазмуни он аз чӣ иборат аст, инчунин бояд ба саволҳои дар назди коршинос гузошташуда ҷавобҳои асоснок дода шавад.

6. Хулосаи коршинос барои судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди ӯ қарор дорад, ҳатмӣ намебошад, вале норозигӣ нисбат ба хулосаи коршинос бояд асоснок карда шавад.

Моддаи 52. Гирифтани намунаҳо

1. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро пеш мебаранд, ҳуқуқ доранд намунаҳои хат ва намунаҳои молро барои экспертиза гиранд.

2. Дар мавриди зарурат ҳангоми гирифтани намунаҳо суратгирӣ ва навори кино, сабти овоз ва видео, дигар тарзи муқарраршудаи қайди далелҳои шайъӣ истифода бурда мешаванд.

3. Дар бораи гирифтани намунаҳо тибқи тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур протокол тартиб дода мешавад.

Моддаи 53. Далелҳои шайъӣ

1. Дар зери мафҳуми далелҳои шайъӣ оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ олоти содиркунӣ ё ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, аз ҷумла олоти содиркунӣ ё ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки дорои изҳои (нақши пайи) он мебошанд, фаҳмида мешаванд.

2. Далелҳои шайъӣ ҳангоми зарурат сурат гирифта ё ба дигар тарзи муайяншуда қайд гардида, ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳамроҳ карда мешаванд. Мавҷудияти далелҳои шайъӣ дар протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё дигар протоколи пешбининамудаи Кодекси мазкур қайд карда мешаванд.

3. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди онҳо қарор дорад, ӯҳдадоранд доир ба таъмини нигоҳдории далелҳои шайъӣ то моҳиятан баррасӣ кардани парванда чораҳои зарурӣ андешанд ва баъди баррасӣ гардидани парванда дар хусуси далелҳои шайъӣ қарори дахлдор қабул намоянд.

Моддаи 54. Ҳуҷҷатҳо

1. Ҳуҷҷатҳо ба шарте ҳамчун далел эътироф карда мешаванд, ки маълумоти дар онҳо дарҷгардида ё тасдиқнамудаи шахсони воқеӣ, мансабдор ва шахсони ҳуқуқӣ барои пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аҳамият дошта бошанд.

2. Ҳуҷҷатҳо метавонанд дорои маълумотҳое бошанд, ки ба тарзи хаттӣ ва дар дигар шакл қайд шудаанд. Маводи суратгирӣ ва навори кино, сабти овоз ва видео, махзанҳои иттилоотӣ, махзанҳои маълумот ва дигар ҳомилҳои иттилоотӣ метавонанд ҳамчун ҳуҷҷат эътироф шаванд.

3. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди онҳо қарор дорад, ӯҳдадоранд доир ба таъмини нигоҳдории ҳуҷҷатҳо то моҳиятан баррасӣ намудани парванда чораҳои зарурӣ андешанд ва баъди анҷоми баррасии парванда дар хусуси онҳо қарори дахлдор қабул намоянд.

4. Агар ҳуҷҷатҳо дорои нишонаҳои дар моддаи 53 Кодекси мазкур зикргардида бошанд, далели шайъӣ эътироф мешаванд.

Моддаи 55. Нишондоди воситаҳои техникии махсус

1. Дар зери мафҳуми воситаҳои техникии махсус воситаҳои (асбобҳои) андозагирӣ ва низоми худкори идоракунӣ дар соҳаи нақлиёт фаҳмида мешаванд, ки тибқи тартиби муқарраргардида ба сифати воситаи (асбоби) андозагирӣ ва ё сабти ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тасдиқ шуда, дорои сертификати дахлдор мебошанд ва аз санҷиши дахлдор гузаштаанд.

2. Нишондоди воситаҳои техникии махсус дар ҳолати тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар он сабт ва қайд карда мешаванд.

Моддаи 56. Супоришу дархост оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди онҳо қарор дорад, ҳуқуқ доранд бо мақсади ба даст овардани далелҳо оид ба ҳамин парванда ба мақомоти ҳудуди дахлдор дархост ирсол намоянд ё ба шахси мансабдори мақомоти ҳудуди дахлдор дар бораи иҷрои амалҳои алоҳидаи пешбининамудаи Кодекси мазкур супориш диҳанд.

2. Супориш ё дархост оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бояд дар мӯҳлати на дертар аз даҳ шабонарӯзи гирифтани ин супориш ё дархост иҷро карда шавад.

3. Муносибатҳои ҳамкории мутақобилаи мақомоти анҷомдиҳандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо мақомоти салоҳиятдори давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ мутобиқи тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Моддаи 57. Талаб кардани маълумот

Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар баррасӣ ва пешбурди онҳо қарор дорад, ҳуқуқ доранд дар бораи талаб карда гирифтани маълумоти барои ҳалли масъалаҳои парванда зарурӣ таъинот ё қарор бароранд. Маълумоти талабкардашуда, бояд дар давоми се шабонарӯзи баъд аз гирифтани таъинот ё қарор фиристода шавад. Маълумот оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки боиси татбиқи ҷазои ҳабси маъмурӣ ё бо роҳи маъмурӣ берун кардан аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад, бояд фавран фиристода шавад. Дар сурати ғайриимкон будани пешниҳоди ин маълумот, пешниҳодкунандаи маълумот вазифадор аст дар мӯҳлати се шабонарӯз ба судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдоре), ки таъинот ё қарорро баровардаанд, дар ин бора ба тарзи хаттӣ хабар диҳанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

Моддаи 58. Баҳодиҳии далелҳо

Судя, мақоми ваколатдори давлатии (шахси мансабдори) анҷомдиҳандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ далелҳоро мутобиқи қонун ва ақидаи ботинии худ, ки ба таҳлили ҳаматарафа, пурра ва воқеъбинонаи тамоми ҳолатҳои парванда асос ёфтааст, баҳо медиҳанд. Ягон далел пешакӣ қувваи муайянкунандаро надорад.

БОБИ 7. ЧОРАҲОИ ТАЪМИНКУНАНДАИ ПЕШБУРДИ ПАРВАНДАИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ

Моддаи 59. Номгӯи чораҳои таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Бо мақсади пешгирии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, муқаррар намудани шахсияти шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содирнамуда ва алоқамандии ӯ ба содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ба шарте ки тартиб додани он дар ҷойи содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ғайриимкон бошад, таъмини баррасии саривақтӣ ва дурусти парванда ва иҷрои қарори дар бораи парванда қабулгардида, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) ҳуқуқ доранд дар доираи ваколати худ чораҳои зерини таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро нисбати шахсони воқеӣ татбиқ намоянд:

- овардани шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, ба ҷойи тартибдиҳии протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- дастгиркунии маъмурӣ;

- маҷбуран овардан;

- азназаргузаронии шахсӣ ва воситаи нақлиёт, киштиҳои хурдҳаҷми обӣ, ҳуҷҷатҳо, бино ва молу мулк;

- гирифтани молу мулк ва ҳуҷҷатҳо;

- дур намудан аз идора кардани воситаи нақлиёт ё киштиҳои хурдҳаҷми обӣ;

- муоина ва шаҳодаткунонии тиббӣ барои муайян намудани ҳолати мастӣ;

- боздошт намудани воситаи нақлиёт, киштии хурдҳаҷми обӣ, манъ кардани истифодаи онҳо;

- ҳабси мол, воситаи нақлиёт ва дигар молу мулк;

- муваққатан манъ кардани фаъолият.

2. Нисбат ба шахсони ҳуқуқӣ мумкин аст чораҳои зерини таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ карда шаванд:

- азназаргузаронии биною ҳудудҳо ва молу мулки ба шахси ҳуқуқӣ тааллуқдошта, воситаи нақлиёт, инчунин ҳуҷҷатҳои дахлдор;

- гирифтани ҳуҷҷатҳо ва молу мулки ба шахси ҳуқуқӣ тааллуқдошта;

- боздошт намудани воситаи нақлиёт, киштии хурдҳаҷми обӣ, манъ кардани истифодаи онҳо;

- ҳабси мол, воситаи нақлиёт ва дигар молу мулк;

- муваққатан манъ кардани фаъолият.

3. Зараре, ки ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар натиҷаи ғайриқонунӣ татбиқ намудани чораҳои таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ расонида шудааст, бояд тибқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда шавад.

Моддаи 60. Овардани шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст ба ҷойи тартибдиҳии протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Овардани шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, яъне ба ҷойи тартибдиҳии протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ маҷбуран овардани шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашаванда ва намояндаи шахси ҳуқуқӣ бо мақсади тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, агар тартиб додани протокол ҳатмӣ бошад, ҳангоми ғайриимкон будани дар ҷояш тартиб додани он ва ё шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, ҳуҷҷатҳои муайянкунандаи шахсият надошта бошад ва набудани шоҳидоне, ки дар бораи вай маълумоти заруриро дода метавонанд, аз ҷониби шахсони зерин анҷом дода мешавад:

- аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти корҳои дохилӣ ҳангоми ошкор шудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки мутобиқи моддаи 98 Кодекси мазкур парвандаҳоро оид ба он мақомоти корҳои дохилӣ баррасӣ менамоянд ё ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки мақомоти корҳои дохилӣ дар бораи он мутобиқи Кодекси мазкур протокол тартиб медиҳанд, инчунин ҳангоми ба онҳо муроҷиат намудани шахсони мансабдоре, ки барои тартиб додани протоколҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии муайян ваколатдоранд, ҳангоми ошкор намудани ҳама гуна ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ - ба бинои хизматии мақомоти корҳои дохилӣ, дигар мақомоти ваколатдори давлатӣ ё бинои мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот;

- аз ҷониби хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шахсони мансабдори посбонии ҳарбикунонидашуда ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва расонидани зарар ба молу мулк ё иншооти таҳти муҳофизаташон қарордошта ё сӯиқасд ба чунин молу мулк ё иншоот алоқаманд, инчунин бо дохил шудан ба минтақаи таҳти муҳофизаташон қарордошта - ба бинои хизматии мақомоти корҳои дохилӣ, бинои хизматии посбонон ё бинои хизматии ҷузъу томҳои қисми ҳарбӣ ё бинои хизматии мақомоти идоракунии Қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- аз ҷониби хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурии тибқи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида дар соҳаи ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ, тартиби идоракунӣ, ахлоқи ҷамъиятӣ ва амнияти ҷамъиятӣ - ба бинои хизматии мақомоти корҳои дохилӣ ё бинои мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот;

- аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти Бозрасии давлатии автомобилӣ ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ вобаста ба қоидаҳои бехатарии ҳаракат дар роҳ ва истифодаи воситаҳои нақлиёт - ба бинои хизматии мақомоти корҳои дохилӣ ё бинои хизматии дигар мақомоти давлатӣ;

- аз ҷониби шахсони мансабдори Бозрасии ҳарбии автомобилӣ ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ вобаста ба қоидаҳои бехатарии ҳаракат дар роҳ ва истифодаи воситаҳои нақлиёт аз ҷониби ронандагони воситаҳои нақлиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон - ба бинои комендатураи ҳарбӣ ё қисми ҳарбӣ;

- аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти назорати риояи қонунгузорӣ дар бораи ҳифз ва истифодаи муҳити зист, фонди ҷангал, олами ҳайвонот ва наботот, захираҳои моҳӣ, қоидаҳои шикор ва моҳидорӣ ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи дахлдор - ба бинои хизматии мақомоти корҳои дохилӣ ё бинои дигар мақомоти давлатӣ;

- аз ҷониби хизматчиёни ҳарбии мақомоти сарҳадӣ, дигар хизматчиёни ҳарбӣ, шахсони мансабдори мақомоти корҳои дохилӣ, инчунин дигар шахсони иҷрокунандаи вазифаи ҳифзи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ доир ба ҳимоя ва ҳифзи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон - ба бинои хизматии мақомоти сарҳадбон, бинои хизматии мақомоти корҳои дохилӣ, бинои хизматии қисми ҳарбӣ ё бинои мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот;

- аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи қонунгузорӣ оид ба гумрук - ба бинои хизматии мақомоти гумрук;

- аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти андоз ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи қонунгузорӣ оид ба андоз ба бинои хизматии мақомоти андоз;

- аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти назорати маводи нашъаовар ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ин соҳа - ба бинои хизматии мақомоти назорати маводи нашъаовар ё мақомоти корҳои дохилӣ;

- аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ин соҳа - ба бинои мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия;

- аз ҷониби хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони мақомоти системаи иҷрои ҷазои ҷиноятӣ ҳангоми ошкор намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар муассисаҳои системаи иҷрои ҷазои ҷиноятӣ ва тавқифгоҳҳои тафтишотӣ - ба бинои хизматии муассисаи системаи иҷрои ҷазои ҷиноятӣ ё мақомоти корҳои дохилӣ.

2. Шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, аз рӯи имкон бояд дар мӯҳлати кӯтоҳ ба бинои хизматии мақомоти дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида оварда шуда, ӯ барои тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ наметавонад аз ду соат зиёд нигоҳ дошта шавад.

3. Дар бораи овардани шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, протокол тартиб дода мешавад ё дар протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва ё дар протокол дар бораи дастгиркунии маъмурӣ сабти дахлдор карда мешавад. Нусхаи протокол дар бораи овардани шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, ба шахси овардашуда бо хоҳиши ӯ супорида мешавад.

Моддаи 61. Дастгиркунии маъмурӣ

1. Дастгиркунии маъмурӣ, яъне маҳдудкунии муваққатии озодии шахси воқеӣ мумкин аст дар ҳолатҳои истисноӣ татбиқ карда шавад, ба шарте ки он барои таъмини баррасии саривақтӣ ва дурусти парванда, инчунин ҷиҳати иҷрои қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ зарур бошад.

2. Дастгиркунии маъмурии шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, аз ҷониби шахсони мансабдори ваколатдори мақомоти зерин амалӣ карда мешавад:

- мақомоти корҳои дохилӣ;

- мақомоти гумрук;

- мақомоти ҷангал ва шикор;

- посбонии ҳарбикунонидашуда;

- Бозрасии давлатии автомобилӣ;

- Бозрасии ҳарбии автомобилӣ;

- Қӯшунҳои сарҳадии мақомоти давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- капитанҳои киштиҳои хурдҳаҷми обӣ ва ҳавопаймо;

- мақомоти давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мақомоти назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон.

3. Дар бораи ҷои нигоҳдории дастгиршуда фавран ба яке аз хешовандони наздик, маъмурияти ҷойи кор (таҳсил) ва ҳимоятгари он хабар дода мешавад.

4. Дар бораи дастгиркунии маъмурии ноболиғ фавран падару модар ё дигар намояндагони қонунии ӯ огоҳ карда мешаванд.

5. Ба шахси дастгиршуда ҳуқуқу ӯҳдадориҳои тибқи Кодекси мазкур пешбинишуда фаҳмонида шуда, дар ин бора дар протоколи дастгиркунии маъмурӣ сабти дахлдор карда мешавад.

6. Прокурор ҳуқуқ дорад дар бораи озод намудани шахси ғайриқонунӣ дастгиршуда қарор қабул намояд, ки он бояд фавран иҷро карда шавад.

Моддаи 62. Протоколи дастгиркунии маъмурӣ

1. Дар бораи дастгиркунии маъмурии шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда протокол тартиб дода мешавад, ки дар он вақт ва маҳалли тартибдиҳии он, вазифа, насаб, ном ва номи падари шахси протоколро тартибдода, маълумот дар бораи шахси дастгиршуда, вақт, ҷой, сабаб ва асосҳои дастгиркунӣ нишон дода мешаванд.

2. Ба протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шахси мансабдори ваколатдори онро тартибдода ва шахси дастгиршуда имзо мегузоранд. Дар сурати аз имзои протокол саркашӣ кардани шахси дастгиршуда дар ин бора дар протокол шахси онро тартибдода қайд мекунад. Нусхаи протоколи дастгиркунии маъмурӣ ба шахси дастгиршуда бо гирифтани дастхат ва ё имзои ӯ супорида мешавад.

Моддаи 63. Мӯҳлати дастгиркунии маъмурӣ

1. Мӯҳлати дастгиркунии маъмурии шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмуриро содир кардааст, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар қисмҳои 2 ва 3 ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, наметавонад аз се соат зиёд бошад. Дар ҳолатҳои истисноӣ, бинобар зарурати махсус нисбат ба шахсони маҳалли истиқоматашон номуайян мумкин аст бо иҷозати суд мӯҳлати дастгиркунии маъмурӣ то даҳ шабонарӯз муқаррар карда шавад.

2. Шахсе, ки нисбаташ пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оид ба вайрон намудани низоми Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, тартиби будубош дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунгузории соҳаи гумрук сурат мегирад, дар ҳолати зарурат барои муқаррар намудани шахсият ё барои муайян намудани ҳолатҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба мӯҳлати то 24 соат аз лаҳзаи дастгиркунӣ бо ба таври хаттӣ хабар додан ба прокурор ё ба мӯҳлати то даҳ шабонарӯз бо иҷозати суд таҳти дастгиркунии маъмурӣ қарор дода мешавад, ба шарте ки ӯ ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи шахсиятро надошта бошад.

3. Шахсе, ки нисбати ӯ пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ сурат мегирад ва барои содир намудани он ба сифати яке аз ҷазои маъмурӣ дар намуди ҳабси маъмурӣ пешбинӣ гардида бошад, мумкин аст ба тариқи маъмурӣ то парвандаро баррасӣ кардани судя дастгир карда шавад ва дар ин бора аз лаҳзаи дастгиркунӣ ба таври хаттӣ ба прокурор хабар дода мешавад. Дар ин ҳолат мӯҳлати дастгиркунии маъмурӣ аз лаҳзаи дастгиркунӣ наметавонад аз 24 соат зиёд бошад.

4. Мӯҳлати дастгиркунӣ ва нигоҳдории шаҳрвандони хориҷӣ ё шахсони бешаҳрванд, ки барои вайрон намудани низоми раводид ва будубош дастгир карда шудаанд тибқи муқаррароти Кодекси мазкур ба танзим дароварда мешавад. Бо дархости Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовинони ӯ, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон ва муовинони онҳо, прокурорҳои шаҳру ноҳияҳо дар ҳолатҳои истисноӣ суд метавонад мӯҳлати нигоҳдории ин шахсонро то як моҳ дароз намояд (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1699).

5. Мӯҳлати дастгиркунии маъмурӣ аз лаҳзаи овардани шахси ҳуқуқвайронкунии маъмуриро содирнамуда ва мӯҳлати дастгиркунии маъмурии шахси дар ҳолати мастӣ қарордошта, ки бо ҳуҷҷати шаҳодаткунонии тиббӣ тасдиқ шудааст, аз лаҳзаи ҳушёр шудани ӯ ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 64. Ҷой ва тартиби нигоҳдории шахсони дастгиршуда

1. Шахсони дастгиршуда дар биноҳои барои ин мақсад ҷудокардашудаи мақомоти пешбининамудаи қисми 2 моддаи 61 Кодекси мазкур ё дар муассисаҳои махсуси тибқи тартиби муқарраргардида аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъсисгардида нигоҳ дошта мешаванд. Ин биноҳо бояд ба талаботи санитарӣ ва нигоҳдорӣ ҷавобгӯй буда, аз тарафи шахсони дастгиршуда имконияти худсарона тарк кардани онҳоро истисно намоянд.

2. Шароити нигоҳдории шахсони дастгиршуда, меъёри озуқа ва тартиби хизматрасонии тиббии чунин шахсонро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

3. Мардҳо, занҳо ва ноболиғоне, ки нисбати онҳо чораи дастгиркунии маъмурӣ татбиқ мегардад, аз ҳам ҷудо нигоҳ дошта мешаванд.

Моддаи 65. Маҷбуран овардан

1. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур нисбат ба шахси воқеӣ ва ё намояндаи шахси ҳуқуқие, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад ё нисбат ба намояндаи қонунии шахси ноболиғи ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашаванда, инчунин нисбат ба шоҳид чораи маҷбуран овардан татбиқ карда мешавад.

2. Маҷбуран овардан аз ҷониби мақомоти корҳои дохилӣ дар асоси санади суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ менамоянд, бо тартиби муқаррарнамудаи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 66. Азназаргузаронии шахсӣ ва азназаргузаронии молу мулк

1. Азназаргузаронии шахсӣ ва азназаргузаронии молу мулки бо худ доштаи шахси воқеӣ аз тарафи шахсони мансабдори ваколатдори дар моддаи 61 Кодекси мазкур пешбинигардида анҷом дода мешаванд.

2. Азназаргузаронии молу мулки бо худ доштаи шахси воқеӣ (бори дастӣ, бағоҷ, олоти шикор ва моҳигирӣ, маҳсули сайд ва дигар ашёҳо) бе вайрон намудани яклухтии сохти он аз рӯйи зарурат бо мақсади ошкор кардани олот ё ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби шахсони мансабдори ваколатдор дар ҳузури ду нафар шахсони холис сурат мегирад.

3. Азназаргузаронии шахсӣ аз ҷониби шахси ваколатдор, ки бо шахси азназаргузаронидашаванда ҳамҷинс мебошад, дар ҳузури ду нафар шахсони холиси ҳамҷинс анҷом дода мешавад.

4. Дар ҳолатҳои истисноӣ ҳангоми мавҷуд будани асосҳои кофии гумонбарӣ дар бораи он, ки шахси воқеӣ мумкин аст бо худ силоҳ ё дигар ашёи ба сифати силоҳ истифодашаванда дошта бошад, азназаргузаронии шахсӣ ва азназаргузаронии молу мулки бо худ доштаи ин шахси воқеӣ метавонад бе иштироки шахсони холис гузаронида шуда, дар ин бора ба протокол қайд гузошта мешавад.

5. Ҳангоми зарурат дар вақти азназаргузаронии шахсӣ ва азназаргузаронии молу мулк мумкин аст суратгирӣ, навори кино, сабти видео ва дигар воситаҳои муқарраршудаи қайди далелҳои шайъӣ татбиқ карда шаванд.

6. Азназаргузаронии молу мулк, бори дастӣ, бағоҷ, олоти шикор ва моҳигирӣ, маҳсули сайд ва дигар ашёҳо дар ҳузури шахсе гузаронида мешавад, ки молу мулк таҳти истифода ё моликияти ӯ қарор доранд. Дар ҳолатҳои таъхирнопазир молу мулк ва ашёҳои зикргардида мумкин аст, дар ғоибии соҳибмулк (соҳиб), бо иштироки ду нафар шахсони холис аз назар гузаронида шаванд.

7. Дар бораи азназаргузаронии шахсӣ ва азназаргузаронии молу мулки бо худ доштаи шахси воқеӣ протокол тартиб дода мешавад ё дар протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва ё дар протоколи дастгиркунии маъмурӣ қайди дахлдор карда мешавад. Дар протоколи азназаргузаронии шахсӣ ё азназаргузаронии молу мулки бо худ доштаи шахси воқеӣ вақт ва маҳалли тартиб додани он, вазифа, насаб, ном ва номи падари шахси протоколро тартибдода, маълумот дар бораи шахси воқеии мавриди азназаргузаронии шахсӣ қароргирифта, маълумот дар бораи намуд, миқдор ва дигар нишонаҳои ҳаммонандсозии молу мулк, аз ҷумла маълумот дар бораи навъ, тамға, модел, қутр, силсила, рақам ва дигар нишонаҳои ҳаммонандсозии силоҳ, миқдор ва намуди тир, намуд ва нишонаҳои ҳуҷҷатҳои зимни азназаргузаронӣ дарёфтгардида ё бо худ доштаи шахси воқеӣ сабт карда мешавад.

8. Дар протоколи азназаргузаронии шахсӣ ва азназаргузаронии молу мулки бо худ доштаи шахси воқеӣ оид ба истифодаи суратгирӣ, навори кино, сабти видео ва дигар воситаҳои муқарраршудаи қайди далелҳои шайъӣ қайд карда мешавад. Маводи ҳангоми азназаргузаронии шахсӣ ва азназаргузаронии молу мулки бо худ доштаи шахси воқеӣ бо истифода аз суратгирӣ, навори кино, сабти видео ва дигар воситаҳои муқарраршудаи қайди далелҳои шайъӣ гирифташуда ба протоколи дахлдор замима карда мешаванд.

9. Протоколи азназаргузаронии шахсӣ ва азназаргузаронии молу мулки бо худ доштаи шахси воқеӣ аз ҷониби шахси мансабдори онро тартибдода, шахсе, ки нисбати ӯ пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ сурат мегирад ё соҳиби молу мулки мавриди азназаргузаронӣ қарордодашуда ва шахсони холис имзо карда мешавад. Дар ҳолати аз имзои протокол саркашӣ кардани шахсе, ки нисбаташ пешбурди парванда сурат мегирад, соҳиби молу мулки мавриди азназаргузаронӣ қароргирифта дар протокол дар ин бора қайд карда мешавад. Нусхаи протоколи азназаргузаронии шахсӣ ва азназаргузаронии молу мулки бо худ доштаи шахси воқеӣ ба соҳиби молу мулк бо хоҳиши ӯ бо гирифтани дастхат супорида мешавад.

10. Азназаргузаронии шахсӣ ва азназаргузаронии молу мулки бо худ доштаи шахси воқеӣ дар мақомоти гумрук бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Моддаи 67. Азназаргузаронии бино ва ҳудудҳое, ки ба шахсони ҳуқуқӣ ё соҳибкорони инфиродӣ тааллуқ доранд ва азназаргузаронии молу мулк ва ҳуҷҷатҳои дар онҳо мавҷудбуда

1. Азназаргузаронии бино ва ҳудудҳои ба шахсони ҳуқуқӣ ё соҳибкорони инфиродӣ тааллуқдошта, ки барои фаъолияти соҳибкорӣ истифода мешаванд ва азназаргузаронии молу мулк ва ҳуҷҷатҳои дар онҳо мавҷудбуда дар ҳузури намояндаи шахси ҳуқуқӣ, соҳибкори инфиродӣ ё намояндаи ӯ ва ду нафар шахсони холис аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) тибқи Кодекси мазкур анҷом дода мешавад.

2. Дар бораи азназаргузаронии бино, ҳудудҳое, ки ба шахсони ҳуқуқӣ ё соҳибкорони инфиродӣ тааллуқ доранд ва молу мулку ҳуҷҷатҳои дар онҳо мавҷудбуда протокол тартиб дода шуда, дар он сана ва маҳалли тартибдиҳӣ, вазифа, насаб, ном ва номи падари шахси протоколро тартибдода, маълумот дар бораи шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродии дахлдор, инчунин маълумот дар бораи намояндаи ӯ, бино ва ҳудудҳои мавриди азназаргузаронӣ қарор-додашуда, намуд, миқдор ва дигар аломатҳои ҳаммонандсозии молу мулк, инчунин маълумот дар бораи намуд ва нишонаҳои ҳуҷҷатҳо зикр мегарданд.

3. Протоколи азназаргузаронии биною ҳудудҳои ба шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ тааллуқдошта, молу мулк ва ҳуҷҷатҳои дар онҳо мавҷудбуда аз ҷониби шахси мансабдори онро тартибдода, намояндаи шахси ҳуқуқӣ, соҳибкори инфиродӣ, инчунин аз ҷониби шахсони холис имзо карда мешавад. Дар сурати аз имзои протокол саркашӣ кардани намояндаи шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ ё намояндаи он аз ин хусус дар протокол сабти дахлдор карда мешавад. Нусхаи протоколи азназаргузаронии биною ҳудудҳои ба шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ тааллуқдошта ва молу мулку ҳуҷҷатҳои дар онҳо мавҷудбуда ба намояндаи шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ бо гирифтани дастхат супорида мешавад.

Моддаи 68. Азназаргузаронии воситаи нақлиёт

1. Азназаргузаронии ҳама гуна воситаҳои нақлиёт (аз ҷумла киштиҳои хурдҳаҷми обӣ), яъне муоинаи воситаи нақлиёт, ки бе вайронкунии яклухтии сохти он сурат мегирад, бо мақсади дарёфт кардани олоти содиркунӣ ё ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ анҷом дода мешавад.

2. Азназаргузаронии воситаи нақлиёт аз ҷониби шахсони мансабдори ваколатдори дар Кодекси мазкур зикргардида дар ҳузури ду нафар шахсони холис амалӣ карда мешавад.

3. Азназаргузаронии воситаи нақлиёт дар ҳузури шахсе сурат мегирад, ки ӯ соҳиби нақлиёт аст. Дар ҳолатҳои таъхирнопазир азназаргузаронии воситаи нақлиёт, мумкин аст, дар ғоибии соҳиби он, вале бо иштироки шахсони холис анҷом дода шавад.

4. Ба протоколи азназаргузаронии воситаи нақлиёт шахси мансабдори онро тартибдода ва шахсе, ки нисбати ӯ пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ сурат мегирад ё шахсе, ки соҳиби воситаи нақлиёт мебошад, инчунин шахсони холис имзо мегузоранд. Дар ҳолати аз имзои протокол саркашӣ кардани шахсе, ки нисбати ӯ пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ сурат мегирад ё шахсе, ки соҳиби воситаи нақлиёти аз назар гузаронидашаванда мебошад, дар ин бора дар протокол сабти дахлдор карда мешавад. Нусхаи протоколи азназаргузаронии воситаи нақлиёт ба соҳиби воситаи нақлиёт ва ё шахси идоракунандаи нақлиёт бо гирифтани дастхат супорида мешавад.

Моддаи 69. Гирифтани молу мулк ва ҳуҷҷатҳо

1. Молу мулк ва ҳуҷҷатҳое, ки бевосита олот ё ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ буда, ҳангоми дастгиркунӣ ё азназаргузаронии шахсӣ ё азназаргузаронии молу мулк ошкор гардидаанд, танҳо бо мақсади таъмини баррасии ҳаматарафаи парванда ва иҷрои ҷазои маъмурӣ бо роҳи мусодира ё бо подош гирифтани ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ танҳо дар асоси санади судӣ гирифта мешаванд.

2. Молу мулке, ки олоти содиркунӣ ё ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошанд ва ҳуҷҷатҳои барои парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳамчун далел аҳамиятдошта, ки зимни азназаргузаронии биною ҳудудҳои ба шахсони ҳуқуқӣ тааллуқдошта ва молу воситаи нақлиёт ё дигар молу мулки дар онҳо вуҷуддошта, инчунин ҳуҷҷатҳои тааллуқдоштаи онҳо ошкор гардидаанд, аз ҷониби шахсони мансабдори ваколатдор, ки Кодекси мазкур пешбинӣ мекунад, дар ҳузури ду нафар шахсони холис гирифта шуда, дар ҷойҳои махсусгардонидашуда, ки мақомоти ваколатдори давлатӣ муқаррар намудаанд то моҳиятан баррасӣ гардидани парванда нигоҳ дошта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1263).

3. Молу мулк ва ашёи гирифташуда, ки мӯҳлати нигоҳдориашон маҳдуд ва ашёҳои муомилоти гражданиашон маҳдуд, инчунин зудвайроншаванда, бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои фурӯш, коркард ё нигоҳдорӣ ба ташкилотҳои дахлдор супорида мешаванд ва агар нигоҳ доштанашон ғайриимкон бошанд, нобуд карда мешаванд.

4. Суд дар вақти қабули қарори маҳрум кардан аз ҳуқуқи махсус ҳамзамон дар бораи гирифтани шаҳодатнома оид ба ҳуқуқи махсус ва ба мақоми дахлдор супоридани он таъинот қабул менамояд.

5. Дар сурати қабули қарори маҳрум кардан аз ҳуқуқи идора кардани воситаи нақлиёти намуди муайян ва эътибори қонунӣ пайдо кардани қарор, шаҳодатномаи ронандагӣ баргардонида намешавад, инчунин талони қайди вайронкунии замимаи он ва иҷозати муваққатии ҳуқуқи идоракунии воситаи нақлиёти намуди муайян, гирифта мешаванд.

6. Дар сурати қабули қарори таъини ҷарима ва эътибори қонунӣ пайдо кардани қарор шаҳодатномаи ронандагӣ барои ҳуқуқи идора кардани воситаи нақлиёти намуди муайян ва талони қайди вайронкунии замимаи он баъди пардохти ҷарима баргардонида мешаванд.

7. Дар бораи гирифтани молу мулк ва ҳуҷҷатҳо протокол тартиб дода мешавад ё дар протоколи овардан ё дар протоколи дастгиркунии маъмурӣ қайди дахлдор карда мешавад. Дар протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар бораи гирифтани шаҳодатномаи ронандагӣ, шаҳодатномаи тракторчӣ-машинист, шаҳодатномаи киштирон ё шаҳодатномаи ҳавонавард сабти зарурӣ карда мешавад.

8. Дар протоколи гирифтани молу мулк ва ҳуҷҷатҳо дар бораи намуд ва нишонаҳои ҳуҷҷатҳои гирифташаванда, намуд, миқдор ва дигар аломатҳои ҳаммонандсозии молу мулки гирифташуда, аз ҷумла дар бораи намуд, тамға, модел, қутр, силсила, рақам ва дигар аломатҳои ҳаммонандсозии силоҳ, намуд ва миқдори тир маълумот сабт карда мешавад.

9. Дар ҳолатҳои зарурӣ ҳангоми гирифтани молу мулк ва ҳуҷҷатҳо суратгирӣ ва навори кино, сабти аудио, видео ва дигар усулҳои муқарраршудаи қайди далелҳои шайъӣ татбиқ мегарданд.

10. Ба протоколи гирифтани молу мулк ва ҳуҷҷатҳо шахси мансабдори онро тартибдода, шахсе, ки аз ӯ молу мулк ва ҳуҷҷатҳо гирифта шудаанд ва шахсони холис имзо мегузоранд. Дар сурати аз имзои протокол саркашӣ кардани шахсе, ки аз ӯ молу мулк ва ҳуҷҷатҳо гирифта шудаанд, дар он қайди дахлдор карда мешавад. Нусхаи протокол ба шахсе, ки аз ӯ молу мулк ва ҳуҷҷатҳо гирифта шудаанд ё ба намояндаи қонунии вай бо гирифтани дастхат супорида мешавад.

11. Дар ҳолатҳои зарурӣ молу мулк ва ҳуҷҷатҳои гирифташуда дар ҷойи гирифтан борпеч ва мӯҳр карда мешаванд. Молу мулк ва ҳуҷҷатҳои гирифташуда то баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ҷойҳои муайяннамудаи шахси мансабдор, ки молу мулк ва ҳуҷҷатҳоро гирифтааст, тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дошта мешаванд.

12. Силоҳи оташфишон ва тирҳои он, инчунин дигар намуди силоҳу лавозимоти ҷангии гирифташуда бо тартиби муқаррарнамудаи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дошта мешаванд. Нисбат ба шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмуриро зимни иҷрои вазифаҳои хизматиаш содир намудааст, ин чораҳо танҳо дар ҳолатҳои таъхирнопазир татбиқ карда мешаванд.

13. Воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳои гирифташуда, инчунин спирти этилӣ ва машрубот, ки ҷавобгӯйи талаботи ҳатмии стандартҳо, қоидаҳои санитарӣ ва меъёрию гигиенӣ нестанд, бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои коркард ё нобуд кардан фиристонида мешаванд. Намунаҳои воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ, прекурсорҳо, спирти этилӣ ва машруботе, ки бояд нобуд карда шаванд, то эътибори қонунӣ пайдо кардани қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нигоҳ дошта мешаванд.

Моддаи 70. Нархгузории молу мулк ва дигар чизу чораи қиматбаҳои гирифташуда

1. Арзиши молу мулки гирифташуда дар асоси нархҳои танзимшавандаи давлатӣ муайян карда мешавад, агар чунин нархҳо муқаррар гардида бошанд. Дар дигар ҳолатҳо арзиши молу мулки гирифташуда дар асоси арзиши бозории онҳо муайян карда мешавад. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон арзиши молу мулки гирифташуда дар асоси хулосаи коршинос муайян карда мешавад.

2. Асъори хориҷии ба сифати ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ гирифташуда ба қурби амалкунандаи дар рӯзи содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ муқаррарнамудаи Бонки миллии Тоҷикистон, бо асъори миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисобӣ карда мешавад.

Моддаи 71. Боздошт кардани воситаи нақлиёт

1. Воситаи нақлиёт дар ҳолатҳои зерин боздошт карда мешавад:

- бо худ надоштани ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи қоидаҳои ҳаракат дар роҳ;

- бо худ надоштани ҳуҷҷатҳо дар бораи ҳуқуқи идоракунӣ ё истифодаи воситаи нақлиёт ё гузаштани мӯҳлати эътиборнокии онҳо;

- идора кардани воситаи нақлиёт аз тарафи шахс дар ҳолати мастӣ;

- бидуни иҷозати дахлдор ё гузаштани мӯҳлати эътиборнокии онҳо идоракунии воситаҳои нақлиёт бо пардаҳои паҳлӯӣ ва яклухти ақиб, ки дар сохтори воситаҳои нақлиёт аз тарафи истеҳсолкунанда пешбинӣ нашудаанд, бо шишаҳои сиёҳу хира, ки нургузарониашон ба меъёрҳои муқарраршудаи стандартҳои давлатӣ (ГОСТ) мутобиқат намекунад, идоракунии воситаҳои нақлиёт бо шишаҳои ойинагӣ, ба истиснои пардачаҳо дар шишаҳои автобусҳо, инчунин ба истиснои воситаҳои нақлиёти хизматии шахсони мансабдоре, ки руйхати онҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад;

- идора кардани воситаҳои нақлиёте, ки рақамҳои қисмҳо ва агрегатҳо ё аломатҳои бақайдгирии давлатии онҳо бо ягон усул пинҳон, сохтакорӣ ё тағйир дода шудаанд ва ё рақамҳои қисмҳо ва агрегатҳояшон бо навиштаҷоти ҳуҷҷатҳои бақайдгирии зикргардида мутобиқат намекунанд ё бар хилофи тартиби муқарраршуда ба қайд гирифта шудаанд ё аломатҳои бақайдгирӣ надоранд;

- халалдор кардани ҳаракат дар роҳ тавассути вайрон кардани қоидаҳои бозистӣ ё таваққуфи воситаҳои нақлиёт ҳангоми дар ҷойи ҳуқуқвайронкунӣ ҳозир набудани ронанда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1520).

2. Кормандони мақомоти назоратии истифода ва ҳифзи табиат, назорати хоҷагии ҷангал ва шикор дар мавзеъ ва ҳолатҳои зерин метавонанд воситаҳои нақлиётро манъ намоянд:

- дар ҳудуди мамнӯъгоҳҳо, парваришгоҳҳо ва ҳудудҳои табиии махсус муҳофизатшаванда;

- дар ҳудуди шикоргоҳҳо, минтақаҳои моҳидорӣ, ҷойи зисти ҳайвоноти ваҳшӣ ва паррандаҳо;

- дар ҳудуди фонди захираи давлатии ҷангал ва замин;

- дар ҳолатҳои мавҷуд будани маълумот оид ба истифодаи нақлиёти мазкур барои вайрон кардани ҳудудҳои зикргардида ва моҳидорию шикори ғайриқонунӣ.

3. Оид ба боздошт кардани воситаи нақлиёт, манъ кардани истифодаи он дар протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қайди дахлдор карда ё протоколи алоҳида тартиб дода мешавад. Нусхаи протокол дар бораи боздошт кардани воситаи нақлиёт ё манъи истифодаи он ба шахсе, ки нисбати ӯ ин чораи таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ карда шудааст, супорида мешавад. Протокол дар бораи боздошт кардани воситаи нақлиёт, ки барои ҳаракати дигар воситаҳои нақлиёт халал мерасонад, дар сурати набудани ронанда, инчунин ҳангоми халалдор кардани ҳаракат дар роҳ дар натиҷаи риоя накардани қоидаҳои бозистӣ ё таваққуфи воситаҳои нақлиёт дар ҳолати ҳозир набудани ронанда дар ҷойи ҳуқуқвайронкунӣ ё истгоҳи махсуси нигоҳдошти муваққатии маъмурӣ дар ҳузури ду нафар шахсони холис тартиб дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1520).

4. Боздошт намудани воситаи нақлиёт ё манъ кардани истифодаи он, мумкин аст то бартараф кардани камбудиҳо идома ёбад, ба истиснои ҳолатҳое, ки сабаби боздошт ё манъ кардани истифодаи он дар ҷояш бартараф карда шавад. Дар ин ҳолат дар бораи боздошт кардани воситаи нақлиёт ё манъ кардани истифодаи он протокол тартиб дода намешавад. Пас аз баррасӣ гардидани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва эътибори қонунӣ пайдо кардани қарор нақлиёти боздоштшуда ба соҳиби ӯ ва ё шахси идоракунанда баргардонида мешавад.

5. Воситаи нақлиёти боздоштшуда дар истгоҳҳои махсуси нигоҳдошти муваққатӣ аз ҷониби шахсони ваколатдор бо сабти муайян дар протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нигоҳ дошта мешавад.

6. Мӯҳлати боздошт кардани воситаи нақлиёт аз лаҳзаи дар истгоҳи махсус гузоштани воситаи нақлиёт ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 72. Манъ кардани воситаи нақлиёт

1. Кормандони Бозрасии давлатии автомобилӣ ҳамаи воситаҳои нақлиёт ва кормандони Бозрасии ҳарбии автомобилӣ танҳо воситаҳои нақлиёти ҳарбиро дар ҳолатҳои зерин метавонанд манъ намоянд (Қонуни ҶТ аз 15.03.2023 № 1951):

- риоя накардани қоидаҳои ҳаракат дар роҳ;

- дар нақлиёт мавҷуд будани нишонаҳои вайронӣ ва ё ба талаботи мавҷуда ҷавобгӯй набудани қисмҳои он;

- агар ҳангоми ҳаракати воситаи нақлиёт қобилияти идоракунии ронанда шубҳаовар бошад;

- агар маълумот дар бораи дар кофтуков қарор доштани воситаи нақлиёти мазкур мавҷуд бошад.

2. Ҳангоми манъ кардани воситаи нақлиёт муайян шудани ҳолатҳои идоракунии воситаи нақлиёти аз муоинаи давлатии техникӣ нагузашта ё дорои нуқсонҳо ё ба воситаҳои нақлиёт бе иҷозати мақомоти ваколатдори давлатӣ насб кардани воситаҳои равшанидиҳандаи ба стандарт ҷавобгӯйнабуда ё таҷҳизоти махсуси садодиҳанда ё риоя накардани қоида ва меъёрҳои истифодаи тракторҳо, мошинҳои худгард, роҳсоз ва дигар мошину таҷҳизот бо роҳи кушода гирифтани аломатҳои бақайдгирии давлатӣ ё ҳарбӣ то бартараф кардани сабабҳои манъ кардан, истифодаи воситаи нақлиёт манъ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2023 № 1951).

3. Мӯҳлати манъи истифодаи воситаҳои нақлиёт аз лаҳзаи кушода гирифтани аломатҳои бақайдгирии давлатӣ ё ҳарбӣ ҳисоб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2023 № 1951).

Моддаи 73. Дур кардан аз идоракунии воситаҳои нақлиёт, муайян кардани ҳолати мастӣ

1. Шахси идоракунандаи намуди муайяни воситаи нақлиёт ҳангоми ошкор гардидани асосҳои дар қисми 1 моддаи 71 Кодекси мазкур оид ба боздошт кардани воситаи нақлиёт зикргардида, бояд аз идоракунии воситаҳои нақлиёт дур карда шавад. Агар барои гумонбар шудани ӯ дар ҳолати мастӣ асосҳои кофӣ мавҷуд бошанд, барои муқаррар кардани ҳолати мастиаш дар ҷойи дастгиркунӣ бо истифодаи воситаҳои махсус санҷиши ҳолати мастӣ гузаронида мешавад ё ӯ ба муассисаҳои тиббӣ барои муоинаи тиббӣ фиристонида мешавад.

2. Дур кардан аз идоракунии намуди муайяни воситаи нақлиёт ва гузаронидан ё фиристонидан ба муоинаи тиббӣ барои муқаррар кардани ҳолати мастӣ аз ҷониби шахсони мансабдори ваколатдори Бозрасии давлатии автомобилӣ сурат мегирад, ки ба онҳо ҳуқуқи назорати давлатӣ ва назорат аз рӯйи бехатарии ҳаракат дар роҳ ва истифодаи воситаҳои нақлиёт дода шудааст.

3. Дар бораи дур кардан аз идоракунии воситаи нақлиёт, инчунин фиристонидан ба муоинаи тиббӣ барои муқаррар кардани ҳолати мастӣ протоколи дахлдор тартиб дода, нусхаи он бо дастхат ба шахсе супорида мешавад, ки дар ҳаққи ӯ ин чораи таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ гардидааст.

4. Дар протоколи дур кардан аз идоракунии воситаи нақлиёт, инчунин дар протоколи фиристонидан ба муоинаи тиббӣ барои муайян кардани ҳолати мастӣ, вақт, маҳал, вазифа, насаб, ном ва номи падари шахси мансабдори протоколро тартибдода, асоси дур кардан аз идоракунии воситаи нақлиёт ва фиристонидан ба муоинаи тиббӣ, маълумот дар бораи воситаи нақлиёт ва шахсе сабт карда мешавад, ки нисбати ӯ ин чораи таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ гардидааст.

5. Протоколи дур кардан аз идоракунии воситаи нақлиёт, инчунин протоколи фиристонидан ба муоинаи тиббӣ барои муайян кардани ҳолати мастӣ аз ҷониби шахси мансабдори онро тартибдода ва шахсе, ки нисбати ӯ ин чораи таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ карда шудааст, имзо карда мешавад. Дар сурати аз имзои протокол саркашӣ кардани шахсе, ки нисбати ӯ ин чораи таъминкунии пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ гардидааст, дар ин бора дар протокол қайди дахлдор карда мешавад.

6. Бо муоинаи тиббӣ тасдиқ кардани ҳолати мастӣ ва ба расмият даровардани натиҷаи он бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

7. Санади бо муоинаи тиббӣ тасдиқ кардани ҳолати мастӣ ба протоколи дахлдор замима карда мешавад.

Моддаи 74. Ҳабси воситаи нақлиёт ва молу мулк

1. Ҳабси воситаи нақлиёт ва молу мулки дар он буда, ки олоти содиркунии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошанд, дар тартиб додани рӯйхати ин молу мулк ифода гардида, ба шарте татбиқ карда мешавад, ки амнияту нигоҳдории онҳоро бе гирифтан таъмин кардан ғайриимкон бошад. Воситаи нақлиёт ва молу мулки баҳабсгирифташуда метавонанд барои нигоҳдории масъулиятнок ба шахсони дигаре супорида шаванд, ки аз тарафи шахсони мансабдори чораи ҳабсро татбиқкунанда таъин шудаанд.

2. Воситаи нақлиёт ва молу мулки дар он буда аз тарафи шахсони мансабдори пешбининамудаи Кодекси мазкур дар ҳузури шахсе, ки айни ҳол молу мулк таҳти ихтиёрдории ӯ қарор дорад ва дар ҳузури ду нафар шахсони холис ба ҳабс гирифта мешавад.

3. Дар бораи ҳабси воситаи нақлиёт ва молу мулки дар он буда протокол тартиб дода шуда, қарор қабул карда мешавад. Дар протокол ва қарори ҳабси воситаи нақлиёт ва молу мулк сана ва маҳалли тартиб додани он, вазифа, насаб, ном ва номи падари шахси протоколро тартибдода, маълумот дар бораи шахсе, ки нисбати ӯ чораи таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ гардидааст ва дар бораи шахсе, ки соҳиби эҳтимолии молу мулк, воситаи нақлиёт ва дигар молу мулки ба ҳабс гирифташуда мебошад, рӯйхат ва аломатҳои ҳаммонандсозии онҳо нишон дода мешаванд. Маводи ҳангоми ҳабс бо истифодаи суратгирӣ ва навори кино, сабти видео, дигар усулҳои муқарраргардидаи қайди далелҳои шайъӣ гирифташуда ба протокол замима карда мешавад.

4. Дар ҳолатҳои зарурӣ воситаи нақлиёт ва молу мулки баҳабсгирифташуда борпеч ё мӯҳр карда мешаванд.

5. Нусхаи протокол ва қарори ҳабси молу мулк, воситаи нақлиёт ва дигар молу мулк ба шахсе, ки нисбати ӯ ин чораи таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ шудааст ё ба намояндаи қонунии ӯ супорида мешавад.

6. Ҳангоми бегонакунӣ ё пинҳон кардани молу мулк, воситаи нақлиёт ва дигар молу мулки баҳабсгирифташудаи шахсе, ки нисбати ӯ ин чораи таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ шудааст ё маҳфуздорандаи он молу мулк мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

7. Ҳабси воситаи нақлиёт ва молу мулки дигар аз тарафи мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) дар боби 9 Кодекси мазкур пешбинигардида, бо иҷозати суд амалӣ карда мешавад.

Моддаи 75. Муваққатан манъ кардани фаъолият

1. Муваққатан манъ кардани фаъолият аз он иборат аст, ки то аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) баррасӣ гардидани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба мӯҳлати кӯтоҳ фаъолияти ташкилотҳо, филиалҳо, намояндагиҳо, воҳидҳои сохтории ташкилотҳо, қитъаҳои истеҳсолӣ, инчунин истифодаи агрегатҳо, биноҳо ва иншоот, анҷом додани баъзе намудҳои фаъолият (кор ва хизматрасонӣ) қатъ карда мешавад. Фаъолият мумкин аст дар сурате муваққатан манъ карда шавад, ки барои содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ таъин кардани ҷазо бо тариқи боздошти маъмурии фаъолият пешбинӣ шуда бошад. Фаъолият метавонад танҳо дар ҳолатҳои истисноие муваққатан манъ гардад, ки он барои пешгирии таҳдиди бевосита ба ҳаёт ё саломатии одамон ва зуҳуроти эпидемия, эпизоотия, заҳролудшавии (ифлосшавии) объектҳои таҳти карантин қарордошта бо объектҳои карантинӣ, фарорасии фалокатҳои радиатсионӣ ё техногенӣ ва расонидани зарари ҷиддӣ ба ҳолат ё сифати муҳити зист зарур ва пешгирии ҳолатҳои зикргардида бо дигар воситаҳо ғайриимкон бошад.

2. Муваққатан манъ кардани фаъолият аз ҷониби шахси мансабдори ваколатдор мутобиқи Кодекси мазкур бо тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ сурат мегирад.

3. Дар бораи муваққатан манъ кардани фаъолият қарор қабул карда мешавад, ки дар он асосҳои татбиқи ин чораи таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, сана ва маҳалли тартиб додани он, вазифа, насаб, ном ва номи падари шахси мансабдори қарорро қабулкарда, маълумот дар бораи шахсе, ки нисбати ӯ пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ сурат мегирад, инчунин дар бораи объекти фаъолияташ муваққатан манъшуда, рӯзи қатъи воқеии фаъолият ва баёноти шаҳрванде, ки фаъолияти соҳибкориро бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ амалӣ менамояд ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ нишон дода мешаванд.

4. Ба протоколи муваққатан манъ кардани фаъолият,ки ҷиҳати иҷрои қарор дар бораи мувақкатан манъ кардани фаъолият тартиб дода мешавад, шахси мансабдори онро тартибдода ва шаҳрванде, ки фаъолияти соҳибкориро бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ амалӣ менамояд ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ имзо мегузоранд. Дар сурати ба протокол имзо нагузоштани яке аз шахсони зикргардида аз тарафи шахси мансабдор дар протокол қайди дахлдор гузошта мешавад.

5. Нусхаи протоколи муваққатан манъ кардани фаъолият тибқи дастхат ба шаҳрванде, ки фаъолияти соҳибкориро бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ амалӣ менамояд ё ба намояндаи шахси ҳуқуқӣ супорида мешавад.

Моддаи 76. Мӯҳлати муваққатан манъ кардани фаъолият

1. Мӯҳлати муваққатан манъ кардани фаъолият набояд аз даҳ шабонарӯз зиёд бошад.

2. Мӯҳлати муваққатан манъ кардани фаъолият аз рӯзи қатъи воқеии фаъолияти ташкилотҳо, филиалҳо, намояндагиҳо, воҳидҳои сохтории онҳо, қитъаҳои истеҳсолӣ, инчунин истифодаи агрегатҳо, биноҳо ва иншоот ва иҷрои намудҳои ҷудогонаи фаъолият (кор ва хизматрасонӣ) ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 77. Ҳуқуқи шикоят кардан аз чораҳои таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Шахсе, ки нисбати ӯ чораҳои таъмини пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ гаштааст, ҳуқуқ дорад дар бораи онҳо ба суд ё мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) болоӣ шикоят намояд.

2. Бо талаби шахси воқеӣ ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ ба ӯ фавран нусхаи протоколҳо ва дигар маводи дахлдор, ки барои таъмини ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахси нисбаташ чораҳои таъминкунандаи пешбурди ин парванда татбиқгардида зарур мебошанд, супорида мешаванд.

3. Вобаста ба натиҷаи баррасии шикоят дар бораи қонеъ гардонидан ё рад кардани шикоят қарор қабул карда мешавад.

4. Шикоят овардан аз хусуси чораҳои таъминкунандаи пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) болоӣ барои шикоят нисбат ба татбиқи ин чораҳо ба суд мамониат намекунад.

5. Зараре, ки дар натиҷаи амалҳои ғайриқонунии шахси мансабдор расонида шудааст, бояд мутобиқи қоидаҳои муқаррарнамудаи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон рӯёнида шавад.

БОБИ 8. БА РАСМИЯТ ДАРОВАРДАНИ МУРОФИАИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ

Моддаи 78. Протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Дар бораи содир шудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби шахси мансабдори ваколатдор тибқи талаботи Кодекси мазкур протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода мешавад.

Моддаи 79. Мазмуни протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Дар протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ сана ва маҳалли тартиб додани он, вазифа, насаб, ном ва номи падари шахсе, ки протоколро тартиб додааст, маълумот дар бораи шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, маҳал, вақти содиршавӣ, ҳодиса ва моҳияти ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, моддаи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ҷавобгариро барои ин ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пешбинӣ менамояд, насаб, ном ва номи падар, суроғаи шоҳидон ва ҷабрдидаҳо (агар бошанд), баёноти шахсони воқеӣ, мансабдор, ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз карда шудааст, хоҳиши онҳо дар бораи иштироки ҳимоятгар ё бе иштироки ӯ (оид ба парвандаҳое, ки иштироки ҳимоятгар дар онҳо ҳатмӣ нест) ва дигар маълумоти барои ҳалли парванда зарур сабт карда мешаванд.

2. Ҳангоми тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба шахсони воқеӣ, мансабдор ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз карда шудааст, инчунин ба ҳимоятгар ва дигар иштирокчиёни баррасии парванда ҳуқуқу ӯҳдадориҳои тибқи Кодекси мазкур пешбинигардида фаҳмонида шуда, он дар протокол сабт карда мешавад.

3. Ба шахсони воқеӣ, мансабдор ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз карда шудааст, бояд имконияти шиносшавӣ бо протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва маводи ба он замимагардида дода шавад. Шахсони зикргардида ҳуқуқ доранд бо иштироки ҳимоятгар баёнот дода, доир ба мазмуни протокол мулоҳизаҳои худро изҳор намоянд, ки онҳо ба протокол замима карда мешаванд.

4. Ба протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шахси мансабдор, ки онро тартиб додааст, инчунин шахсони воқеӣ, мансабдор ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз карда шудааст, ҳимоятгар, шоҳидон ва ҷабрдидаҳо (агар бошанд) имзо мегузоранд. Агар чунин шахсон аз имзо кардани протокол саркашӣ намоянд, доир ба ин ҳолат дар протокол аз ҷониби шахси мансабдор, ки протоколро барои шиносшавӣ пешниҳод намудааст сабти дахлдор ворид карда мешавад.

5. Ба шахсони воқеӣ, мансабдор ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз карда шудааст, инчунин ба ҷабрдида тибқи дастхат нусхаи протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ супорида мешавад.

Моддаи 80. Тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тибқи талаботи Кодекси мазкур аз ҷониби шахсони мансабдоре, ки мутобиқи боби 10 Кодекси мазкур барои пешбурд ва ё баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ваколатдоранд, дар доираи ваколатҳои худ тартиб дода мешавад.

2. Ба ғайр аз ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда шахсони мансабдори мақомоти иҷроияи марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ташкилотҳо, воҳидҳои сохторӣ ва сохторҳои ҳудудии онҳо, инчунин дигар мақомоти давлатӣ мутобиқи вазифаю ӯҳдадориҳои назоратии худ, ки бо санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи онҳо вогузор шудааст ҳуқуқ доранд, протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб диҳанд. Дар ин ҳолат шахсони мансабдори ваколатдори зикргардида протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва дигар маводи замимагардидаи парвандаро дар мӯҳлати на дертар аз се шабонарӯзи баъди тартиб додани он ба судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки ҳуқуқ доранд парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ намоянд, ирсол мекунанд.

Моддаи 81. Оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Барои оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ инҳо асос мегарданд:

- аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки ваколати тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро доранд, бевосита ошкор кардани маълумотҳои кофӣ, ки аз мавҷудияти ҳодисаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шаҳодат медиҳанд;

- маводе, ки аз мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои ҷамъиятӣ ворид шуда, дорои маълумоте мебошанд, ки аз мавҷудияти ҳодисаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ шаҳодат медиҳанд;

- хабару аризаҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, инчунин хабари воситаҳои ахбори омма, ки дорои маълумоти саҳеҳ ва воқеии гувоҳидиҳандаи мавҷудияти ҳодисаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мебошанд.

2. Мавод, хабар ва ариза дар бораи ҳодисаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур мавриди баррасӣ ва санҷиш қарор дода мешаванд.

3. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) танҳо дар сурати мавҷуд будани яке аз асосҳои пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда ва маълумоти кофӣ, ки аз мавҷудияти ҳодисаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ гувоҳӣ медиҳанд, оғоз карда мешавад.

4. Ҳангоми набудани асосҳои кофӣ шахси мансабдори ваколатдори баррасикунандаи маводи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар бораи рад кардани оғози парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарори асоснок мебарорад.

Моддаи 82. Тартиби оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз лаҳзаи қабули таъинот ё қарор дар бораи оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғозгардида ҳисоб мешавад.

2. Дар қарор ё таъинот дар бораи оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ вақт ва маҳалли қабул кардани қарор ё таъинот, вазифа, насаб, ном ва номи падари шахси қарор ё таъинотро тартибдода, асос барои оғози парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, маълумоте, ки аз мавҷуд будани ҳодисаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ гувоҳӣ медиҳад, моддаи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ҷавобгариро барои ин ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пешбинӣ менамояд, нишон дода мешаванд. Ҳангоми қабули қарор ё таъинот дар бораи оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба шахсони воқеӣ, мансабдор ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо қарор ё таъинот қабул карда шудааст, инчунин ба дигар иштирокчиёни мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳуқуқу ӯҳдадориҳои онҳо, ки тибқи Кодекси мазкур пешбинӣ гардидаанд, фаҳмонида, дар ин бора дар қарор ё таъинот сабт карда мешавад.

3. Нусхаи қарор ё таъинот дар бораи оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба шахсони воқеӣ, мансабдор ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо қарор ё таъинот қабул карда шудааст, инчунин ба ҷабрдида дар давоми як шабонарӯз бо гирифтани забонхат супорида ё фиристода мешавад.

Моддаи 83. Аз ҷониби прокурор оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва прокурорҳои тобеи ӯ ҳангоми назорати риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд вобаста ба ҳама гуна ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурие, ки барои содир кардани онҳо тибқи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгарии маъмурӣ пешбинӣ шудааст, парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз намоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

2. Прокурор дар бораи оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор қабул мекунад, ки он бояд дорои маълумоти пешбининамудаи моддаи 86 Кодекси мазкур бошад. Қарори мазкур дар мӯҳлатҳои муқаррарнамудаи моддаи 85 Кодекси мазкур ба мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) барои баррасӣ фиристода мешавад.

Моддаи 84. Мӯҳлати тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ фавран баъди ошкор кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода мешавад.

2. Ҳангоми зарурати ба таври иловагӣ муайян кардани ҳолатҳои парванда ё маълумот дар бораи шахсони воқеӣ, мансабдор ё ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз мегардад, протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ на дертар аз се шабонарӯзи баъди ошкор кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода мешавад.

3. Ҳангоми гузаронидани тафтишоти маъмурӣ протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баъди ба охир расидани тафтишот дар мӯҳлатҳои пешбининамудаи моддаи 86 Кодекси мазкур тартиб дода мешавад.

Моддаи 85. Фиристодани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, қарори прокурор дар бораи оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ барои баррасӣ

1. Протоколи тартибдодаи мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) ё қарори прокурор оид ба оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар давоми се шабонарӯз ба судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) равон карда мешаванд.

2. Протокол ва ё қарори прокурор дар бораи оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки содир кардани он боиси ҳабси маъмурӣ ё бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардан мегардад, баъди тартиб додан фавран барои баррасӣ ба судя супорида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

3. Ҳангоми ба мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) бо асосҳои пешбинигардидаи қисми 1 моддаи 134 Кодекси мазкур баргардонидани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва дигар маводи парванда мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) мазкур камбудиҳои нишондодашударо дар давоми то се шабонарӯз ислоҳ намуда, протокол ва дигар маводи парвандаро такроран ба судя, мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) баррасикунандаи парванда мефиристонанд ё мутобиқи талаботи Кодекси мазкур дигар қарор қабул менамоянд.

Моддаи 86. Тафтишоти маъмурӣ

1. Агар баъди ошкор кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи қонунгузории зиддиинҳисорӣ, бонкӣ, асъорӣ, андоз ва гумрук, қонунгузорӣ дар бораи монополияҳои табиӣ, таъмини амнияти санитарию эпидемиологии аҳолӣ, ҳифзи муҳити зист, қоидаҳои ҳаракат дар роҳ, нақлиёт, танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ, машрубот, инчунин маҳсулоти тамоку, бехатарӣ аз сӯхтор, қонунгузорӣ дар бораи реклама, ҳуқуқҳои муаллифӣ ва ҳуқуқҳои вобаста ба он, ҳимояи ҳуқуқи истеъмолкунандагон, интихобот ва раъйпурсӣ, иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият зарурати анҷом додани экспертиза ва дигар ҳаракатҳои мурофиавӣ ба миён омада, вақти зиёдро талаб намоянд, дар ин сурат тафтишоти маъмурӣ гузаронида мешавад.

2. Қарор дар бораи оғоз кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва гузаронидани тафтишоти маъмурӣ аз ҷониби шахси мансабдоре, ки тибқи талаботи моддаи 80 Кодекси мазкур барои тартиб додани протокол дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ваколатдор мебошад, дар шакли қарор, аз ҷониби прокурор низ, дар шакли қарор фавран баъди ошкор гардидани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қабул карда мешавад.

3. Тафтишоти маъмурӣ дар ҷойи содиршавӣ ё ошкор гардидани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ гузаронида мешавад. Тафтишоти маъмурӣ оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки аз ҷониби шахси мансабдори ваколатдор оид ба тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз карда шудааст, аз ҷониби худи ӯ ва бо қарори сардори мақоме, ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди он қарор дорад ё муовини ӯ аз ҷониби шахси дигари мансабдори ваколатдор оид ба тартиб додани санади ҳуқуқвайронкунии маъмурии ин мақомот гузаронида мешавад.

4. Мӯҳлати тафтишоти маъмурӣ наметавонад аз як моҳ зиёд бошад. Дар ҳолатҳои истисноӣ дар асоси дархости шахси мансабдори ваколатдоре, ки дар баррасии ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор дорад, ин мӯҳлат мумкин аст аз ҷониби шахси мансабдори болоӣ ба мӯҳлати на зиёдтар аз як моҳ, нисбати парвандаҳо оид ба риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи монополияҳои табиӣ, қонунгузории зиддиинҳисорӣ ва қоидаҳои гумрук бошад, аз ҷониби сардорони мақомоти болоӣ ба мӯҳлати то се моҳ дароз карда шавад.

5. Дар қарор оид ба тамдид намудани муҳлати тафтишоти маъмурӣ сана ва маҳалли тартиб дода шудани қарор, мансаб, насаб, ном ва номи падари шахси қарорро тартибдода, асосҳо ва мӯҳлати тамдид намудани тафтишоти маъмурӣ нишон дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1929).

6. Баъди ба охир расидани тафтишоти маъмурӣ протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода мешавад ё дар бораи қатъ кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор қабул карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1929).

Моддаи 87. Ҳолатҳое, ки протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода намешавад

1. Ҳангоми содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки ҷазои маъмурӣ барои он дар намуди огоҳӣ пешбинӣ шудааст, протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода намешавад ва огоҳии намунаи муқарраргардида ба расмият дароварда мешавад.

2. Ҳангоми содир гардидани ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурие, ки дар моддаҳои 324, 333 қисми 2 ва 340 қисми 1 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, дар сурати аз ҷониби ҳуқуқвайронкунанда дар маҳалли содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба таври ғайринақдӣ пардохт гардидани маблағи ҷарима, протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода намешавад. Дар ин ҳолат ҷазои маъмурӣ дар бланки ҳисоботдиҳии қатъии намунааш аз тарафи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда ба расмият дароварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2021).

3. Ҳангоми тавассути воситаҳои махсуси техникии низоми худкори идоракунӣ дар соҳаи нақлиёт сабт шудани ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурие, ки дар моддаҳои 310 қисми 3, 314, 317, 318, 324, 325 ва 326 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода намешавад. Дар ин ҳолат ба соҳиби воситаи нақлиёт расми сабти видеои ҳолати ҳуқуқвайронкунӣ ва амрномаи намунааш аз тарафи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида бо зикри андозаи ҷаримаи маъмурии таъиншуда фиристонида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1263).

4. Ҳангоми содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки дар моддаи 295(1) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидааст, дар сурати аз ҷониби ҳуқуқвайронкунанда дар маҳалли содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба таври ғайринақдӣ пардохт гардидани маблағи ҷарима, протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода намешавад. Дар ин ҳолат ҷазои маъмурӣ дар бланки ҳисоботдиҳии қатъии намунааш аз тарафи мақомоти назорат ва танзим дар соҳаи нақлиёт муқарраршуда ба расмият дароварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2021).

5. Агар шахси содирнамудаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мавҷудияти ҳолати ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва ҷазои маъмурии бо тартиби пешбининамудаи қисмҳои 1-4 ҳамин модда таъиншударо мавриди баҳс қарор диҳад, инчунин имконияти ба таври ғайринақдӣ пардохт намудани маблағи ҷаримаро надошта бошад, протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода шуда, он бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур пешбурд ва баррасӣ карда мешавад. Дар сурати нисбати ронандаи воситаи нақлиёт тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳуҷҷати ронандагии ронандаи воситаи нақлиёт гирифта намешавад ва протоколи тартибдодашуда ба махзани ягонаи электронии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 1729, аз 03.01.2024 № 2021).

6. Соҳиби воситаи нақлиёт аз ҷавобгарии маъмурӣ барои ҳуқуқвайронкунии маъмурии дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда, ки бо воситаи нақлиёти ба ӯ тааллуқдошта содир шудааст, озод карда мешавад, агар ҳангоми санҷиши муроҷиат ё аризаи ӯ шахси идоракунандаи воситаи нақлиёт дар вақти сабти ҳуқуқвайронкунӣ муайян карда шавад ё муайян гардад, ки дар натиҷаи ҳаракатҳои ғайриқонунии шахсони дигар воситаи нақлиёт аз ихтиёрдории ӯ гирифта шудааст.

Моддаи 88. Қатъ кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ то баррасии парванда

Ҳангоми мавҷуд будани яке аз ҳолатҳои дар моддаи 20 Кодекси мазкур пешбинишуда мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди онҳо қарор дорад, бо риояи талаботи пешбининамудаи моддаи 142 Кодекси мазкур дар бораи қатъ кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор қабул мекунанд.

ҚИСМИ II. ҚИСМИ МАХСУС

ФАСЛИ III. СУД, МАҚОМОТИ ВАКОЛАТДОРИ ДАВЛАТӢ (ШАХСОНИ МАНСАБДОР), КИ ПАРВАНДАҲОИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРИРО БАРРАСӢ МЕНАМОЯНД

БОБИ 9. ТОБЕИЯТИ ПАРВАНДАҲОИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ ВА ТАРТИБИ БАРРАСИИ ОНҲО

Моддаи 89. Суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ваколатдоранд

Парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби инҳо баррасӣ карда мешаванд:

- Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон - дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кодекси мазкур;

- Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ, шаҳри Душанбе, судҳои шаҳрӣ ва ноҳиявӣ - дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур;

- Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Суди иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои иқтисодии вилоятҳо ва шаҳри Душанбе - дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур;

- судҳои ҳарбӣ - дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур;

- мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) - дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур.

Моддаи 90. Тобеияти парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро баррасӣ менамоянд, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кодекси мазкур таҳти тобеияти онҳо қарор доранд.

Моддаи 91. Ваколати шахсони мансабдор

1. Шахсони мансабдори ваколатдори мақомоти ваколатдори давлатӣ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро дар доираи ваколатҳои худ танҳо ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ баррасӣ карда метавонанд.

2. Номгӯй ва доираи ваколатҳои шахсони мансабдоре, ки парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ менамоянд, бо Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

3. Суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) ҳангоми баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ санадҳои дахлдор қабул мекунанд.

Моддаи 92. Тобеияти парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар мавриди барҳам додан, аз нав ташкил кардан ё табдили номи мақомоти ваколатдори давлатии баррасикунандаи парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Дар мавриди барҳам додани мақомоти ваколатдори давлатии дар боби 10 Кодекси мазкур пешбинишуда, то ба ҳамин боб ворид намудани тағйиру иловаҳои дахлдор парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии тобеи онҳо аз ҷониби судя баррасӣ карда мешаванд.

2. Дар мавриди табдил додан, аз нав ташкил кардан ва ё тағйир ёфтани тобеияти мақомоти ваколатдори давлатии дар боби 10 Кодекси мазкур пешбинишуда, то ба ҳамин боб ворид намудани тағйиру иловаҳои дахлдор парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии тобеи онҳо аз ҷониби мақомоте баррасӣ карда мешаванд, ки вазифаҳои мақомоти ваколатдори давлатии мазкур ба зиммаи онҳо гузошта шудааст.

3. Дар мавриди тағйир ёфтани номи мақомоти ваколатдори давлатии дар боби 10 Кодекси мазкур пешбинишуда, то ба ҳамин боб ворид намудани тағйиру иловаҳои дахлдор шахсони мансабдори ин мақомот иҷрои ваколатҳои худро вобаста ба баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ давом медиҳанд.

БОБИ 10. СУД, МАҚОМОТИ ВАКОЛАТДОРИ ДАВЛАТӢ (ШАХСОНИ МАНСАБДОР), КИ ПАРВАНДАҲОИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРИРО БАРРАСӢ МЕНАМОЯНД

Моддаи 93. Суд

1. Суд дар доираи салоҳияти худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 57-107, 126, 130 қисми 2, 131, 132, 150, 153, 154, 166 қисми 2, 171, 172 , 182, 189, 198 қисми 2, 205, 207, 208, 210-214, 288, 297, 309 қисми 1, 311 қисмҳои 2 ва 3 (танҳо нисбат ба шахсони ҳуқуқӣ), 312, 313, 316, 326(1), 328 қисми 1, 329 қисмҳои 1 ва 2, 332, 333 қисмҳои 1 ва 3, 334, 336 қисми 2, 337 339 қисми 2, 345, 352, 353, 358, 373-376, 377 қисми 1, 437, 437(1), 448, 460, 461(1), 465, 467, 471, 471(1), 472, 474, 474(1), 474(2), 475 - 481, 485 қисми 3, 487, 490, 492, 497 қисми 2,498, 499 қисми 2, 500, 507 қисми 3, 508 қисми 2, 510-512, 514, 518, 527(1)-527(5), 528-534, 534(1), 536, 538 қисми 2, 540, 541, 541(1), 549, 554(1), 560 қисми 2, 577, 598(1), 605(1), 578 қисмҳои 1, 2 ва 4, 579, 585 қисми 1, 592, 593 қисми 1, 594 қисми 1, 595 қисми 1, 596, 597, 628 қисми 2, 629, 637, 639, 642 қисми 2, 644, 649, 656, 657 ва 679 қисми 2 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, баррасӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1070, аз 26.07.2014 № 1094, аз 27.11.2014 № 1135, 18.03.2015 № 1180, аз 8.08.2015 № 1221, аз 23.11.2015 № 1235, аз 2.01.2018 № 1476), аз 17.05.2018 № 1520, аз 2.01.2020 № 1660, аз 04.07.2020 № 1699, аз 07.08.2020 № 1716, аз 17.12.2020 № 1728, аз 23.12.2021 № 1816, аз 18.03.2022 № 1860, аз 03.01.2024 № 2021).

2. Парвандаҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишударо аз номи суд судяи Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ, шаҳри Душанбе, судҳои шаҳр ва ноҳияҳо ба таври дастаҷамъӣ ва ё танҳо баррасӣ мекунанд.

3. Суд ба ғайр аз парвандаҳои дар қисми 1 ҳамин модда пешбинишуда новобаста аз тобеият парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро, ки ҷазои маъмурӣ дар намуди ҷарима ба андозаи аз сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд аст (ба истиснои парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи андоз ва қонунгузории зиддиинҳисорӣ), маҳрум кардан аз иҷозатномаи машғул шудан ба намуди муайяни фаъолият, маҳрум кардани шахсони воқеӣ аз ҳуқуқи махсус, бо подош гирифтани ашё ва ё мусодираи ашё, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад, бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд, инчунин ҳабси маъмурӣ пешбинӣ шудааст, баррасӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1221, аз 2.01.2018 № 1476).

4. Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Суди иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои иқтисодии вилоятҳо ва шаҳри Душанбе парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро вобаста ба ҳолатҳои беэҳтиромӣ нисбати суд, ки аз ҷониби шахсони дар мурофиаи судӣ иштироккунанда содир шуда, он дар мурофиаи судӣ ошкор шудааст, баррасӣ менамоянд.

5. Судҳои ҳарбӣ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишударо, ки аз ҷониби хизматчиёни ҳарбӣ содир шудаанд, баррасӣ менамоянд.

Моддаи 94. Мақомоти назорат дар соҳаи меҳнат ва шуғли аҳолӣ

(Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1222)

1. Мақомоти назорат дар соҳаи меҳнат ва шуғли аҳолӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 94-104, 108, 109, 133, 134 (ба истиснои сари вақт напардохтани кумакпулӣ, ҷубронпулӣ ва дигар пардохтҳои иҷтимоӣ), 135-137 ва 139 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1222, аз 22.06.2023 № 1972).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорат дар соҳаи меҳнат ва шуғли аҳолӣ сардори Хадамоти назорат дар соҳаи меҳнат, шуғл ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ва роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, минтақаҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1222).

Моддаи 95. Мақомоти тандурустӣ

1. Мақомоти тандурустӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 110-123, 134 (дар қисми сари вақт напардохтани кумакпулӣ, ҷубронпулӣ ва дигар пардохтҳои иҷтимоӣ) ва 140 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 22.06.2023 № 1972).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти тандурустӣ инҳо ҳуқуқ доранд:

- сардори Хадамоти назорати давлатии тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ва муовинони ӯ, сардорони сарраёсатҳо ва раёсатҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва раёсати Хадамот дар минтақаи Кӯлоби вилояти Хатлон оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 110, 110(1), 111, 119-123, 134 (дар қисми сари вақт напардохтани кумакпулӣ, ҷубронпулӣ ва дигар пардохтҳои иҷтимоӣ) ва 140 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 22.06.2023 № 1972);

- хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.06.2023 № 1972);

- сардори Хадамоти назорати давлатии санитарию эпидемиологӣ, сардухтурони давлатии санитарии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо, сардухтурони санитарии муассисаи назорати санитарии давлатии шаҳру ноҳияҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 112-118 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаан.

- хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.06.2023 № 1972).

Моддаи 96. Мақомоти назорати истифода ва ҳифзи муҳити зист

1. Мақомоти назорати истифода ва ҳифзи муҳити зист дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 125, 147, 173-179, 190, 191, 197, 203, 204, 206, 209, 215-228, 231-244, 250, 266 ва 269 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1419, аз 29.01.2021 № 1754).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати истифода ва ҳифзи муҳити зист роҳбарони сохторҳои мақомоти назорати истифода ва ҳифзи муҳити зист дар шаҳру ноҳияҳо ва муовинони онҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 96(1). Мақоми танзимкунандаи давлатӣ дар соҳаи таъмини бехатарии радиатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1419)

1. Мақоми танзимкунандаи давлатӣ дар соҳаи таъмини бехатарии радиатсионӣ дар доираи салоҳияти худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаи 124 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамояд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақоми танзимкунандаи давлатӣ дар соҳаи таъмини бехатарии радиатсионӣ директори Агентии амнияти ядроӣ ва радиатсионии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва директорони филиалҳои он ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1419).

Моддаи 97. Мақомоти назорати маводи нашъаовар

1. Мақомоти назорати маводи нашъаовар дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 127 ва 128 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронқунии маъмурӣ ва таъйини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати маводи нашъаовар директори Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовинони ӯ, сардорони раёсатҳои Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, сардорони шуъбаҳои байниноҳиявӣ, шаҳрӣ ва ноҳиявӣ ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1859).

Моддаи 98. Мақомоти корҳои дохилӣ

1. Мақомоти корҳои дохилӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 127-129, 130 қисми 1, 229, 230, 276, 277, 285-287, 289-295, 298, 299, 301-304, 307, 308, 309 қисми 2, 310, 314, 315, 317-321, 322 (дар қисми риоя накардани тартиби муқарраргардидаи кашонида бурдани воситаҳои нақлиёти механикӣ), 323-326, 327, 328 қисми 2, 329 қисми 3, 330, 331, 333 қисми 2, 335, 336 қисмҳои 1, 3-6, 338, 339 қисми 1, 340-344, 346, 346(1), 461, 462, 463, 463(1),463(2),463(3), 464, 466, 468-470, 473, 482-484, 485 қисмҳои 1 ва 2, 486, 488, 489, 491, 493-496,497 қисми 1,499 қисмҳои 1 ва 3, 513 (ба истиснои парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи гумрук), 517, 539 ва 640 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1235, аз 2.01.2018 № 1476, аз 17.05.2018 № 1520, аз 04.07.2020 № 1699, аз 17.12.2020 № 1728, аз 03.01.2024 № 2020).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти корҳои дохилӣ инҳо ҳуқуқ доранд:

- сардорони шӯъбаҳо (зершӯъбаҳо)-и ҳудудии мақомоти корҳои дохилӣ дар шаҳру ноҳияҳо, дар нақлиёт ва муовинони онҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 127-129, 130 қисми 1, 276, 277, 285, 286, 289 (дар нақлиёти роҳи оҳан, обӣ ва ҳавопаймо), 295, 298, 299, 301-304, 307, 308, 309 қисми 2, 461,462,463,463(1),463(2),463(3), 464, 464(1), 466, 468-470, 482-484, 485 қисмҳои 1 ва 2, 486, 488, 489, 491,493-496, 497 қисми 1, 499 қисмҳои 1 ва 3, 513 (ба истиснои парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи гумрук), 517, 539 ва 640 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1235, аз 17.05.2018 № 1520, аз 04.07.2020 № 1699, аз 17.12.2020 № 1728);

- сардори раёсат (шӯъба, зершӯъбаи ҳайати Раёсати Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилӣ), шӯъбаҳои Бозрасии давлатии автомобилии раёсатҳои Вазорати корҳои дохилӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, минтақа ва ноҳияи Рашт ва муовинони онҳо, сардорони зершӯъбаҳои ҳайати онҳо, зершӯъбаҳои Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилӣ дар шаҳрҳо ва ноҳияҳо ва дар сурати набудани чунин зершӯъбаҳо Бозраси калони давлатии автомобилӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 229, 230, 289-294, 310, 314, 315, 317-321, 322 (дар қисми риоя накардани тартиби муқарраргардидаи кашонида бурдани воситаҳои нақлиёти механикӣ), 323-326, 327, 328 қисми 2, 329 қисми 3, 330, 331, 333 қисми 2, 335, 336 қисмҳои 1, 3-6, 338, 339 қисми 1, 340-344 ва 346, 346(1) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476, аз 17.05.2018 № 1520, аз 03.01.2024 № 2020);

- сардори Сарраёсати хадамоти давлатии оташнишонӣ ва муовинони ӯ, сардорони шӯъбаҳои назорати давлатии бехатарӣ аз сӯхтор дар ҳамин сарраёсат, сардорони раёсатҳои хадамоти давлатии оташнишонӣ ва муовинони онҳо дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, сардорони шӯъбаҳои хадамоти давлатии оташнишонӣ, сардорони қисмҳои мустақил, тобеъ ва дидбонгоҳҳои алоҳидаи ҳарбикунонидашудаи хадамоти давлатии оташнишонии Сарраёсати хадамоти давлатии оташнишонӣ оид ба муҳофизати шаҳру ноҳияҳо, сардорони Дидбонгоҳҳои тобеи қисмҳои мустақили ҳарбикунонидашудаи хадамоти давлатии оташнишонӣ оид ба муҳофизати маҳалҳои аҳолинишин ва иншоотҳои ҳаётан муҳим, нозироти хадамоти давлатии оташнишонӣ дар шаҳру ноҳияҳо, сардорони қисмҳои мустақил ва Дидбонгоҳҳои тобеи ҳарбикунонидашудаи хадамоти давлатии оташнишонӣ оид ба иншоотҳои хоҷагии халқ доир ба ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурие, ки дар моддаҳои 287 ва 473 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд(Қонуни ҶТ аз аз 20.04.2021 1775);

- сардори хадамоти шиносномавию бақайдгирии Вазорати корҳои дохилӣ ва муовинони ӯ, сардорони хадамотҳои шиносномавию бақайдгирии раёсати Вазорати корҳои дохилӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва сардорони хадамотҳои шиносномавию бақайдгирӣ дар шӯъбаи Вазорати корҳои дохилӣ дар шаҳру ноҳияҳо оид ба ҳуқуқ вайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 469, 470, 493-496, 497 қисми 1, 499 қисмҳои 1 ва 3 Кодекси ҳуқуқ вайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1699) ;

- нозирони роҳ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 317 қисми 1, 324, 333 қисми 2, 338 қисми 1, 340 қисмҳои 1 ва 2 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

Моддаи 99. Мақомоти муҳоҷирати меҳнатӣ

1. Мақомоти муҳоҷирати меҳнатӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаи 138 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти муҳоҷирати меҳнатӣ сардори Хадамоти муҳоҷирати Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сардорони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1337).

Моддаи 100. Мақомоти заминсозӣ ва геодезӣ

1. Мақомоти заминсозӣ ва геодезӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 141-146, 148, 149, 151, 152, 155-164, 676-678, 679 қисми 1, 680-682 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти заминсозӣ ва геодезӣ инҳо ҳуқуқ доранд:

- сардори сарраёсати назорати давлатии замин, сардорони шӯъбаҳои ҳамин сарраёсат, роҳбарон ва муовинони роҳбарони сохторҳои мақомоти давлатии заминсозӣ ва геодезӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 141-146, 148, 149, 151, 152, 155-164 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд(Қонуни ҶТ аз 20.04.2021 № 1774);

- сардори Раёсати бозрасии назорати давлатии геодезӣ, делимитатсия ва демаркатсияи сарҳад ва муовини ӯ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 676-678, 679 қисми 1, 680-682 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 20.04.2021 № 1774).

Моддаи 101. Мақомоти назорати геологӣ

1. Мақомоти назорати геологӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 165, 166 қисмҳои 1 ва 3, 167-170 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати геологӣ сардори мақомоти назорати геологӣ ва роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва вилоятҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 102. Мақомоти назорати бехатарии корҳо дар саноат ва соҳаи кӯҳкорӣ

1. Мақомоти назорати бехатарии корҳо дар саноат ва соҳаи кӯҳкорӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 165-170, 172, 387, 389, 390, 404-406 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати бехатарии корҳо дар саноат ва соҳаи кӯҳкорӣ роҳбарони нозироти мақомоти назорати давлатии бехатарии корҳо дар саноат ва соҳаи кӯҳкорӣ ва роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва вилоятҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 103. хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 29.01.2021 № 1754)

Моддаи 104. Мақомоти назорати хоҷагии ҷангал ва шикор

1. Мақомоти назорати хоҷагии ҷангал ва шикор дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 180, 181, 183-188, 192-196, 198 қисми 1, 199-202 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати хоҷагии ҷангал ва шикор роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 105. Мақомоти фарҳанг

1. Мақомоти фарҳанг дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 245-248, 378-381, 509, 520 ва 521 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти фарҳанг вазири фарҳанг, муовинони ӯ ва роҳбарони сохторҳои мақомоти фарҳанг дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 106. Мақоми бехатарии озуқаворӣ

(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1816)

1.Мақоми бехатарии озуқаворӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 249,

, 251-256, 259-261, 264, 265-265(5), 267, 268, 270-275, 278-284 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, баррасӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2088).

2.Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақоми бехатарии озуқаворӣ роҳбари мақомот ва муовинони ӯ, сардорони раёсатҳо дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, дар сарҳади давлатӣ ва нақлиёт, сардорони марказҳои таъминоти бехатарии озуқаворӣ дар шаҳру ноҳияҳо ва нуқтаҳои назорати давлатии бехатарии озуқаворӣ дар сарҳад ва нақлиёт ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1816).

Моддаи 107. Мақомоти назорати техникӣ дар соҳаи кишоварзӣ

1. Мақомоти назорати техникӣ дар соҳаи кишоварзӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 257, 258, 262 ва 263 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати техникӣ дар соҳаи кишоварзӣ нозирони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 108. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1816)

Моддаи 109. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1816)

Моддаи 110. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1816)

Моддаи 111. Мақомоти назорат ва танзим дар соҳаи нақлиёт

1. Мақомоти назорат ва танзим дар соҳаи нақлиёт дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 290-294, 295, 296, 297, 300, 305, 306, 311 ( ба истиснои шахсони ҳуқуқӣ), 322 (ба истиснои қисми риоя накардани тартиби муқарраргардидаи кашонида бурдани воситаҳои нақлиёти механикӣ) ва 323 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 1729).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорат ва танзим дар соҳаи нақлиёт роҳбарони сохторҳои он дар шаҳру ноҳияҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 112. Мақомоти назорати танзими алоқа ва иттилоотонӣ

1. Мақомоти назорати танзими алоқа ва иттилоотонӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 347-351, 354-357, 359-369 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати танзими алоқа ва иттилоотонӣ сардори Хадамоти алоқа ва иттилоотонӣ, роҳбарони сохторҳои он дар шаҳру ноҳияҳо ва муовинони онҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 113. Мақомоти телевизион ва радио

1. Мақомоти телевизион ва радио дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 370-372 ва 642 қисми 1 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамояд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти телевизион ва радио сардори Бозрасии давлатии назорат дар соҳаи телевизион ва радиошунавонии Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад.

Моддаи 114. Мақомоти стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдо

1. Мақомоти стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдо дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 624 - 627, 628 қисми 1, 630 - 635, 641, 643, 645 ва 646 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1929).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдо директори Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон - сарнозири давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба назорати стандартҳо, воситаҳои ченак ва қоидаҳои савдо, муовинони ӯ, роҳбарони марказҳои вилоятию минтақавии Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, сарнозирони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятию минтақавӣ оид ба назорати стандартҳо, воситаҳои ченак ва қоидаҳои савдо, ҳуқуқ доранд.

Моддаи 115. Мақомоти назорати энергетикӣ

1. Мақомоти назорати энергетикӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 382-404 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати энергетикӣ сарнозир оид ба назорат дар соҳаи энергетика ва муовинони ӯ, нозири калон оид ба назорат дар соҳаи энергетика ва роҳбарони сохторҳои мақомоти назорати энергетикӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 115(1). Мақомоти назорати давлатӣ дар соҳаи бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1519)

1. Мақомоти назорати давлатӣ дар соҳаи бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 404(1)- 404(4) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамояд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъйини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати давлатӣ дар соҳаи бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ сардори Хадамоти назорати давлатӣ дар соҳаи бехатарии иншоотҳои гидротехникӣ ва муовини ӯ ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1519).

Моддаи 116. Мақомоти назорати шаҳрсозӣ

1. Мақомоти назорати шаҳрсозӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 407-436, 438-447 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати шаҳрсозӣ сардорон ва нозирони Хадамоти назорати шаҳрсозӣ, сардорони хадамотҳои назорати шаҳрсозӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 117. Мақомоти хоҷагии манзилию коммуналӣ

1. Мақомоти хоҷагии манзилию коммуналӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 449-459 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти хоҷагии манзилию коммуналӣ роҳбарони сохторҳои он дар шаҳру ноҳияҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 118. Мақомоти ваколатдори давлатӣ оид ба дин

1. Мақомоти ваколатдори давлатӣ оид ба дин дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 474(3) ва 474(4) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1816).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти ваколатдори давлатӣ оид ба дин инҳо ҳуқуқ доранд:

- раиси Кумитаи оид ба корҳои дини назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 474(3) ва 474(4) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1816);

- роҳбарони сохторҳо оид ба корҳои дин дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаи 474(3) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1816).

Моддаи 119. Мақомоти хизмати давлатӣ

1. Мақомоти хизмати давлатӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаи 501 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти хизмати давлатӣ директори Агентии хизмати давлатии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва минтақаи Кӯлоб ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1280).

Моддаи 120. Мақомоти адлия

1. Мақомоти адлия дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 502-503 ва 505 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти адлия вазири адлия, сардорони раёсати адлия ва муовинони онҳо дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва вилоятҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 121. Мақомоти андоз

1. Мақомоти андоз дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 504, 599-605, 606-618, 620 ва 623 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1716).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти андоз роҳбари мақомоти марказии андоз ва муовинони ӯ, роҳбарони мақомоти ҳудудии андоз дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо ва муовинони онҳо, роҳбарони нозироти андозсупорандагони калон, нозироти андозсупорандагони миёна ва муовинони онҳо, роҳбарони шӯъбаҳо ва бахшҳои бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо, сардорони шӯъбаҳои нозироти андозсупорандагони калон ва нозироти андозсупорандагони миёна дар вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва муовинони онҳо ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 27.11.2014 № 1135).

Моддаи 121(1). Мақомоти суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа

(Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1222)

1. Мақомоти суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкумии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 619, 621 ва 622 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 22.06.2023 № 1972).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа директори Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сардорони раёсатҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1222).

Моддаи 122. Мақомоти ҳифзи сирри давлатӣ

1. Мақомоти ҳифзи сирри давлатӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 506, 507 қисмҳои 1 ва 2, 508 қисми 1 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти ҳифзи сирри давлатӣ сардори Саридораи ҳифзи сирри давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва вилоятҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 123. Мақомоти омор

1. Мақомоти омор дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 515 ва 516 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти омор инҳо ҳуқуқ доранд:

- директори Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ, сардорони сарраёсатҳо ва муовинони онҳо дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, сардорони раёсат, шӯъба ва бахшҳои шаҳрҳо ва ноҳияҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаи 515 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд;

- директори Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷиқистон, муовини якум ва муовинони ӯ, сардорони сарраёсатҳо ва муовинони онҳо дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаи 516 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пашбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1223).

Моддаи 124. Мақомоти хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонӣ

1. Мақомоти хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаи 519 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонӣ директори Агентии хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва минтақаҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 125. Мақомоти таъминкунандаи ҳифзи ҳуҷҷатҳои Фонди бойгонии миллӣ

1. Мақомоти таъминкунандаи ҳифзи ҳуҷҷатҳои Фонди бойгонии миллӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 522-525 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти таъминкунандаи ҳифзи ҳуҷҷатҳои Фонди бойгонии миллӣ сардори Саридораи бойгонии миллӣ ва роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва минтақаҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 126. Мақомоти ваколатдори назорати истифодаи амволи давлатӣ

1. Мақомоти ваколатдори назорати истифодаи амволи давлатӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 526, 527, 650-655 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамояд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти ваколатдори назорати истифодаи амволи давлатӣ сардори мақомоти ваколатдори назорати истифодаи амволи давлатӣ ҳуқуқ дорад.

Моддаи 127. Мақомоти назорати ташкилотҳои қарзӣ

1. Мақомоти назорати ташкилотҳои қарзӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 535, 537 ва 538 қисми 1 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамояд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати ташкилотҳои қарзӣ раиси Бонки миллии Тоҷикистон ва муовинони ӯ ҳуқуқ доранд.

Моддаи 128. Мақомоти зиддиинҳисорӣ

1. Мақомоти зиддиинҳисорӣ дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаи 377 қисми 2, моддаҳои 542 - 554, 555 - 558 ва 636 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1929).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти зиддиинҳисорӣ сардори Хадамоти зиддиинҳисории назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовинони ӯ, роҳбарони сохторҳои он ва муовинони онҳо дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 8.08.2015 № 1221).

Моддаи 129. Мақомоти молия

1. Мақомоти молия дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 559, 560 қисмҳои 1, 3 ва 4, 561-569, 647 ва 648 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти молия инҳо ҳуқуқ доранд:

- директори Агентии рушди бозори коғазҳои қиматнок ва бақайдгирии махсусгардонидашуда ва роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 559, 560 қисмҳои 1, 3 ва 4, 561-569 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд;

- роҳбари мақоми ваколатдори иҷозатномадиҳӣ вобаста ба фаъолияти аудиторӣ ва роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва вилоятҳо доир ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 647 ва 648 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд.

Моддаи 130. Мақомоти гумрук

1. Мақомоти гумрук дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 570-576, 578 қисми 3, 580-584, 585 қисми 2, 586-591, 593 қисми 2, 594 қисми 2, 595 қисми 2 ва 598 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1660).

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти гумрук роҳбари мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва муовинони ӯ, сардори Раёсати ташкили мубориза бар зидди ҳуқуқвайронкуниҳои гумрукӣ, сардори Раёсати минтақавии гумрукӣ, гумрук, дидбонгоҳи гумрукӣ ва муовинони онҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 131. Мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия

1. Мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 658-675 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, баррасӣ менамоянд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазои маъмурӣ аз номи мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия директори Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовинони ӯ, роҳбарони сохторҳои он дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва минтақаҳо ҳуқуқ доранд.

Моддаи 132. Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2023 № 1951)

1. Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои худ парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриеро, ки дар моддаҳои 310, 311 қисми 1, 314, 315, 317-326, 330, 331, 333 қисми 2, 335, 336 қисмҳои 1 ва 3, 338, 339 қисми 1, 340-344 ва 346 (аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёти ҳарбӣ содиргардида, ба истиснои ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ, ки тавассути воситаҳои махсуси техникии низоми худкори идоракунӣ дар соҳаи нақлиёт сабт шудаанд) ва моддаҳои 683-691(1) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, баррасӣ менамояд.

2. Барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва таъини ҷазоҳои маъмурӣ аз номи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳо ҳуқуқ доранд:

- комиссарони ҳарбии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо ва муовинони онҳо вобаста ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 683-691(1) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд;

- сардори раёсат (шӯъба, шӯъбачае, ки ба ҳайати раёсати Бозрасии ҳарбии автомобилии Вазорати мудофиа дохил мешаванд) ва сардорони Бозрасии ҳарбии автомобилии гарнизонҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар моддаҳои 310, 311 қисми 1, 314, 315, 317-326, 330, 331, 333 қисми 2, 335, 336 қисмҳои 1 ва 3, 338, 339 қисми 1, 340-344 ва 346 (аз тарафи ронандагони воситаҳои нақлиёти ҳарбӣ содиргардида) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 15.03.2023 № 1951).

БОБИ 11. БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲОИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ

Моддаи 133. Тайёрӣ барои баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар пешбурди онҳо қарор дорад, ҳангоми тайёрӣ барои баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ масъалаҳои зеринро муайян менамоянд:

- баррасии ҳамин парванда таҳти салоҳияти ӯ қарор дорад ё не;

- ҳолатҳое, ки имконияти баррасии парвандаи мазкурро аз ҷониби ин судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) истисно менамоянд, вуҷуд доранд ё не;

- протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва дигар протоколҳо дуруст тартиб дода шудаанд ё не, инчунин маводи тибқи Кодекси мазкур пешбинигардидаи парванда дуруст ба расмият дароварда шудааст ё не;

- барои моҳиятан баррасӣ кардани парванда маводи ҷамъовардашуда кифоя аст ё не, инчунин маводи зарурии иловагӣ барои парванда талаб карда гирифта шудааст ё не;

- ҳолатҳое, ки пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро истисно мекунанд ҷой доранд ё не;

- аз ҷониби шахсони иштирокчии пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ягон дархост ё раддия ворид шудааст ё не.

Моддаи 134. Таъинот ва қароре, ки ҳангоми тайёрӣ барои баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қабул карда мешавад

1. Ҳангоми тайёрӣ барои баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ масъалаҳои зерин ҳал гардида, доир ба онҳо таъинот ё қарор қабул карда мешавад:

- дар бораи таъин кардани вақт ва маҳалли баррасии парванда;

- дар бораи даъвати шахсони дар моддаҳои 26-34 ва 36 Кодекси мазкур пешбинигардида;

- дар бораи талаб карда гирифтани маводи зарурии иловагӣ барои парванда;

- дар бораи таъини экспертиза;

- дар бораи мавқуф гузоштани баррасии парванда;

- дар бораи боздоштани баррасии парванда;

- дар бораи ба мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки протоколро тартиб додаанд, баргардонидани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва дигар маводи парванда бинобар аз тарафи шахсони ба он ваколатдорнабуда тартиб додани протокол ва ба расмият даровардани дигар маводи парванда ё нодуруст тартиб додани протокол ва нодуруст ба расмият даровардани маводи дигари парванда ва ё нопуррагии маводи пешниҳодшуда, ки наметавонад зимни баррасии парванда пурра карда шавад;

- дар бораи аз рӯйи тобеият барои баррасӣ супоридани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва дигар маводи парванда, агар судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва дигар маводи парванда барои баррасӣ ба онҳо ворид шудаанд, салоҳияти баррасии парвандаро надошта бошанд ё ҳангоме, ки дар бораи радкунии судя, ҳайати мақоми коллегиалӣ ё шахси мансабдор таъинот бароварда шуда бошад.

2. Ҳангоми мавҷуд будани ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур дар бораи қатъ кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор қабул карда мешавад.

3. Ҳангоми мавқуф гузоштани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бинобар бе сабабҳои узрнок ба мурофиа ҳозир нашудани шахсони дар Кодекси мазкур пешбинигардида судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки ин парвандаро баррасӣ менамоянд, дар бораи маҷбуран овардани ин шахсон таъинот ё қарор мебароранд, агар ба мурофиа ҳозир нашудани онҳо барои ҳаматарафа, пурра, воқеъбинона ва саривақт муайян кардани ҳолатҳои парванда ва мутобиқи қонун ҳал гардидани он мамониат намояд.

4. Ҳангоми бемор шудан ва ё дар сафар будани шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ мегардад, дигар иштирокчиёни пешбурди парванда, инчунин ба миён омадани дигар ҳолатҳое, ки баррасии парвандаро бе иштироки онҳо ва дар мӯҳлати муайяншуда истисно мекунад, баррасии парвандаи маъмурӣ то бартараф шудани ҳолатҳое, ки барои боздоштани он асос мегарданд, боздошта мешавад. Дар ин бора судя таъинот ва мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) қарор қабул мекунанд.

Моддаи 135. Маҳалли баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар маҳалли содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ карда мешавад,ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур. Бо дархости шахсе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ карда мешавад, инчунин дар мавридҳои дигар, мумкин аст, парванда дар маҳалли истиқомати ин шахс баррасӣ гардад.

2. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки боиси маҳрум кардан аз ҳуқуқи идораи воситаи нақлиёт мегардад, метавонад дар маҳалли бақайдгирии воситаи нақлиёт баррасӣ карда шавад.

3. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбати хизматчии ҳарбӣ дар суди ҳарбии гарнизоне, ки дар ҳудуди фаъолияти он ҳуқуқвайронкунӣ содир шудааст, баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 136. Мӯҳлатҳои баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар мӯҳлати бист шабонарӯз аз лаҳзаи протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва дигар маводи парвандаро гирифтани судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки барои баррасии парванда ваколатдор мебошанд, баррасӣ карда мешавад.

2. Дар сурати ворид шудани дархост аз ҷониби иштирокчиёни пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё ҳангоми зарурати ба таври иловагӣ муайян кардани ҳолатҳои ин парванда аз ҷониби судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаро баррасӣ менамоянд, мӯҳлати баррасии парванда метавонад на бештар аз як моҳ дароз карда шавад. Дар бораи дароз кардани мӯҳлат судя, мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) баррасикунандаи парванда таъинот ё қарори асоснок мебароранд.

3. Парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оид ба қонунгузорӣ дар бораи интихобот ва раъйпурсӣ дар мӯҳлати панҷ шабонарӯз аз лаҳзаи протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва дигар маводи парвандаро гирифтани судя баррасӣ карда мешаванд. Ин мӯҳлат дароз карда намешавад.

4. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки содир кардани он боиси татбиқи ҷазои ҳабси маъмурӣ ё бо роҳи маъмурӣ берун кардан аз ҳудади Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад, дар рӯзи гирифтани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

5. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки барои содир кардани он ҷазои маъмурӣ метавонад дар намуди боздошти маъмурии фаъолият таъин карда шавад, бояд аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) дар мӯҳлати на дертар аз панҷ шабонарӯз аз лаҳзаи қатъи воқеии фаъолияти ташкилот, филиалҳо, намояндагиҳо, воҳидҳои сохтории шахси ҳуқуқӣ, қитъаҳои истеҳсолӣ ва истифодаи агрегатҳо, объектҳо, биною иншоот, намудҳои алоҳидаи фаъолият (кор ва хизматрасонӣ) баррасӣ карда шавад. Мӯҳлати муваққатан манъ кардани фаъолият ба мӯҳлати боздошти маъмурии фаъолият дохил карда мешавад.

Моддаи 137. Тартиби баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва мавқуф гузоштани онҳо

1. Ҳангоми баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ:

- эълон карда мешавад, ки парвандаро кӣ баррасӣ менамояд, кадом парванда баррасӣ мегардад, кӣ ва барои содир кардани кадом ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад;

- муқаррар карда мешавад, ки оё шахси воқеӣ ё намояндаи қонунии ӯ ё намояндаи шахси ҳуқуқие, ки нисбати онҳо парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ карда мешавад, инчунин дигар иштирокчиёни баррасии парванда ба мурофиа ҳозир шудаанд ё не;

- санҷида мешавад, ки оё намояндаи қонунии шахси воқеӣ ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ҳимоятгар ва намоянда барои иштирок дар баррасии ин парванда ваколат доранд ё не;

- муайян карда мешавад, ки оё иштирокчиёни баррасии парванда бо тартиби муқарраргардида дар бораи вақт ва маҳалли баргузории муҳокима огоҳ карда шудаанд ё не, инчунин сабабҳои ҳозир нашудани иштирокчиёни баррасии парванда муайян карда, аз рӯйи он дар бораи баррасии парванда дар ғоибии ин шахсон ё мавқуф гузоштани баррасии парванда қарор қабул карда мешавад;

- ба шахсони иштирокчии баррасии парванда ҳуқуқу ӯҳдадориҳои онҳо фаҳмонида мешавад;

- дархост ва раддияҳои изҳоршуда баррасӣ карда мешаванд.

2. Таъинот дар бораи мавқуф гузоштани баррасии парванда дар ҳолатҳои зерин бароварда мешавад:

- ҳангоми ворид шудани аризаи худрадкунӣ ё радкунии судя, узви мақоми коллегиалӣ ё шахси мансабдори ваколатдори баррасикунандаи парванда;

- радкунии мутахассис, коршинос ё тарҷумон, агар радкунии зикршуда барои моҳиятан баррасӣ кардани парванда мамониат намояд;

- ҳангоми зарурати ҳозиршавии шахсони иштирокчии баррасии парванда ё талаб кардани маводи иловагӣ барои баррасии парванда ё таъини экспертиза;

- маҷбуран овардани шахсе, ки иштироки ӯ зимни баррасии парванда мутобиқи қисми 3 моддаи 134 Кодекси мазкур ҳатмӣ дониста шудааст;

- дар дигар маҳал баррасӣ кардани парванда мутобиқи моддаи 135 Кодекси мазкур.

3. Дар сурати идома ёфтани баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиби тадқиқи далелҳо муайян карда мешавад, протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва ҳангоми зарурат дигар маводи парванда низ эълон карда мешаванд. Баёноти шахси воқеӣ ё намояндаи шахси ҳуқуқие, ки нисбати онҳо парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ карда мешавад ва шахсони дигари иштирокчии баррасии парванда, шарҳи мутахассис ва хулосаи коршинос шунида мешаванд, далелҳои дигар тадқиқ гардида, ҳангоми иштироки прокурор дар баррасии парванда хулосаи ӯ шунида мешавад.

4. Ҳангоми зарурат мутобиқи Кодекси мазкур амалҳои дигари мурофиавӣ низ анҷом дода мешаванд.

Моддаи 138. Протоколи баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Оид ба баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳатман протокол тартиб дода мешавад.

2. Дар протоколи баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нишон дода мешаванд:

- вақт ва маҳалли баррасии парванда;

- вазифа, насаб, ном ва номи падари судя ва котиби маҷлиси суд ё шахси мансабдори ваколатдори баррасикунандаи парванда;

- ҳодисаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии баррасишаванда;

- маълумот дар бораи ба мурофиа ҳозир шудани шахсони иштирокчии баррасии парванда ва дар бораи огоҳ кардани шахсони ғоиб бо тартиби муқарраргардида;

- радкуниҳо, дархостҳо ва натиҷаи баррасии онҳо;

- баёнот, гувоҳӣ, шарҳ ва хулосаи шахсони дахлдори иштирокчии баррасии парванда;

- ҳуҷҷатҳое, ки зимни баррасии парванда тадқиқ карда шудаанд;

- дар бораи ҷойгир намудани қарор дар сомонаи суди дахлдор ҳангоми мавҷуд будани розигии иштирокчиёни мурофиаи судӣ (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1858).

3. Ба протоколи баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ раисикунанда ва котиби маҷлиси суд, шахси мансабдори мақомоти ваколатдори давлатӣ имзо мегузоранд.

Моддаи 139. Тартибот дар маҷлиси судӣ

1. Муҳокимаи судӣ дар шароите, ки барои кори мӯътадили суд ва амнияти иштирокчиёни мурофиа мусоид аст, гузаронида мешавад.

2. Ҳангоми ба толори маҷлиси суд ворид шудани суд, судя бо хитоби котиби маҷлиси суд ,Суд меояд, хоҳишмандам аз ҷой бархезед!, ҳамаи ҳозирин аз ҷой бармехезанд.

3. Дар рафти мурофиа иштирокчиёни муҳокимаи судӣ аз ҷой бармехезанд ва ҳар гоҳ ба суд бо ибораи ,Мӯҳтарам суд, муроҷиат мекунанд, нишондод медиҳанд ва арзи изҳорот мекунанд. Сарфи назар кардани қоидаҳои мазкур танҳо бо иҷозати раисикунанда мумкин аст.

4. Ҳамаи иштирокчиёни муҳокимаи судӣ, ҳамчунин ҳамаи шаҳрвандони дар толори маҷлиси суд ҳозирбуда бояд амри раисикунандаро дар бобати риояи тартибот дар маҷлиси суд иҷро намоянд.

5. Дар сурати итоат накардани иштирокчиёни парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба амри судя ё риоя накардани тартибот ҳангоми маҷлиси судӣ, ҳамчунин барои аз тарафи шахс содир кардани кирдоре, ки аз беэътиноии ошкоро ба суд ё қоидаҳои дар суд муқарраршуда шаҳодат медиҳад, аз ҷониби суд, судя ё шахси мансабдори ваколатдори мақомоти корҳои дохилӣ тибқи талаботи Кодекси мазкур протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва маводи зарурӣ тартиб дода, ба раиси суди дахлдор пешниҳод карда мешавад.

6. Раиси суд протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва маводи заруриро барои беғаразона ва моҳиятан баррасӣ кардан ба дигар судя месупорад. Судя протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва маводи заруриро омӯхта, дар сурати мавҷуд будани асосҳои кофӣ нисбати шахси ҳуқуқвайронкунии маъмуриро содирнамуда парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оғоз карда, онро мувофиқи талаботи Кодекси мазкур баррасӣ менамояд.

Моддаи 140. Қарор ва таъинот оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Аз рӯи натиҷаи баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, мумкин аст, чунин қарорҳо қабул карда шаванд:

- дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ;

- дар бораи қатъ кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ.

2. Қарор дар бораи қатъ кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ҳолатҳои зерин қабул карда мешавад:

- мавҷуд будани яке аз ҳолатҳои истиснокунандаи пешбурди парванда, ки дар Кодекси мазкур пешбинӣ шудааст;

- дар асоси талаботи Кодекси мазкур эълон кардани огоҳии шифоҳӣ;

- қатъ кардани пешбурди парванда ва супоридани маводи парванда ба прокурор, агар ин кирдор (ҳаракат ё беҳаракатӣ) дорои нишонаҳои таркиби ҷиноят бошад.

3. Аз рӯи натиҷаи баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ чунин таъинот бароварда мешавад:

- дар бораи супоридани парванда ба мақоми ваколатдори давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таъин кардани намуд ё андозаи дигари ҷазои маъмурӣ ё татбиқи дигар чораҳои таъсиррасонӣ ваколатдор мебошад;

- дар бораи супоридани парванда аз рӯи тобеият, агар муайян гардад, ки парвандаи мазкур ба салоҳияти ҳамин судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) тааллуқ надорад.

4. Ба қарор ё таъинот оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ судя, шахси мансабдори мақомоти ваколатдори давлатӣ, ки таъинот ё қарорро қабул кардааст, имзо мегузоранд.

Моддаи 141. Маълумотҳое, ки дар қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нишон дода мешаванд

1. Дар қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бояд маълумотҳои зерин нишон дода шаванд:

- вазифа, насаб, ном ва номи падари судя ё шахси мансабдори ваколатдоре, ки қарор қабул кардааст;

- вақт ва маҳалли баррасии парванда;

- маълумот дар бораи шахсе, ки нисбати ӯ парванда баррасӣ гардидааст;

- ҳолатҳое, ки зимни баррасии парванда муқаррар карда шудаанд;

- моддаи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ҷавобгарии маъмуриро барои содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё асосҳои қатъ кардани пешбурди парвандаро пешбинӣ менамояд;

- асосноккунии қарор вобаста ба парванда;

- мӯҳлат ва тартиби шикоят кардан ва эътироз овардан ба қарор.

2. Ҳангоми таъин кардани ҷаримаи маъмурӣ дар қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба ғайр аз маълумоти дар қисми 1 ҳамин модда зикргардида бояд андозаи ҷарима ва дар бораи қабулкунандаи ҷарима маълумот оварда шавад, ки он мутобиқи қоидаҳои тартиб додани ҳуҷҷатҳои пардохт барои интиқоли маблағи ҷаримаи маъмурӣ зарур мебошад.

3. Агар ҳангоми ҳалли масъалаи аз тарафи судя таъин кардани ҷазои маъмурӣ барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳамзамон масъалаи ҷуброни зарари молумулкӣ ҳал карда шавад, он гоҳ дар қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ андозаи зарари ҷуброншаванда, мӯҳлат ва тартиби пардохти он зикр мегардад.

4. Ҳангоми аз ҷониби мақомоти ваколатдор таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият масъалаҳои марбут ба чораҳои зарурии таъмини иҷрои ин ҷазои маъмурӣ низ ҳал карда мешаванд, ки онҳо аз манъ кардани фаъолияти шаҳрвандоне, ки фаъолияти соҳибкориро бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ амалӣ менамоянд, шахсони ҳуқуқӣ, филиалҳо, намояндагиҳо, воҳидҳои сохтории шахсони ҳуқуқӣ, қитъаҳои истеҳсолӣ ва истифодаи агрегатҳо, объектҳо, биною иншоот, намудҳои алоҳидаи фаъолият (кор ва хизматрасонӣ) иборат мебошанд.

5. Дар қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бояд масъалаи молу мулк ва ҳуҷҷатҳои гирифташуда ва молу мулки ба ҳабс гирифташуда ҳал карда шавад, ба шарте ки нисбати онҳо ҷазои маъмурӣ дар намуди мусодира ё бо подош гирифтан татбиқ нашуда бошад ва ё набояд татбиқ шавад. Ҳамзамон бояд:

- молу мулк ва ҳуҷҷатҳое, ки аз муомилоти гражданӣ гирифта нашудаанд, ба соҳиби қонуниашон баргардонида шаванд ва агар соҳибашон муқаррар карда нашуда бошанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба моликияти давлат гузаронида шаванд;

- молу мулки аз муомилоти гражданӣ гирифташуда ба ташкилотҳои дахлдор супорида ё нобуд карда шаванд;

- ҳуҷҷатҳое, ки далели шайъӣ мебошанд, дар тамоми мӯҳлати нигоҳдории парванда нигоҳ дошта шаванд ё мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шахсони манфиатдор супорида шаванд.

6. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар бораи чораи ҷазои маъмурӣ қайди дахлдор сабт карда мешавад.

7. Қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, агар нисбати он шикоят ё эътироз оварда нашуда бошад, баъди ба охир расидани мӯҳлати овардани шикоят ё эътироз аз болои он, эътибори қонунӣ пайдо мекунад. Дар сурати овардани эътироз, шикоят ё пешниҳод нисбати қарор баъди аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) болоӣ, суди болоӣ баррасӣ гаштани парванда ин қарор эътибори қонунӣ пайдо мекунад.

Моддаи 142. Эълон кардани қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвай ронкунии маъмурӣ ва супоридани нусхаи он

1. Қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баъди ба охир расидани баррасии парванда фавран эълон карда мешавад.

2. Нусхаи қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба шахси воқеӣ ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо қабул шудааст, ба прокурор агар дар баррасии парванда иштирок дошта бошад, инчунин ба ҷабрдида бо хоҳиши ӯ бо гирифтани имзо супорида ё ба ин шахсон дар мӯҳлати се шабонарӯзи баъди қабули қарор равон карда мешавад.

3. Оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбати шахсе, ки ба ӯ силоҳи оташфишон ва лавозимоти ҷангӣ (тирҳо) тибқи адои вазифаи хизматӣ вобаста карда ё барои истифодаи муваққатӣ супорида шудааст, нусхаи қарор дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ ба ташкилоти дахлдор фиристода мешавад.

Моддаи 143. Маълумотҳое, ки дар таъинот оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нишон дода мешаванд

1. Дар таъинот оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ маълумотҳои зерин нишон дода мешаванд:

- вазифа, насаб, ном ва номи падари судяе, ки таъинотро баровардааст;

- сана ва маҳалли баррасии ариза, дархост ва маводи парванда;

- маълумот дар бораи шахсе, ки ба ин парванда аризаю дархост намудааст ё нисбати ӯ маводи парванда баррасӣ гардидааст;

- мазмуни аризаю дархост;

- ҳолатҳое, ки зимни баррасии ариза, дархост ва маводи парванда муқаррар карда шудаанд;

- қароре, ки аз рӯи натиҷаи баррасии ариза, дархост ва маводи парванда қабул гардидааст.

2. Дар таъинот оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ судяе, ки таъинотро баровардааст, имзо мекунад.

Моддаи 144. Ба маълумоти аҳли ҷомеа расонидани қарори таъини ҷазои маъмурӣ

Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ менамоянд, ҳангоми зарурат метавонанд нусхаи қарори таъин кардани ҷазои маъмуриро барои маълумот ба ҷойи кор, таҳсил ё истиқомати шахсе, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудааст фиристонанд ё аз натиҷаи баррасии ин парвандаҳо аз тариқи воситаҳои ахбори омма ба аҳли ҷомеа иттилоъ диҳанд. Баъд аз эълон кардани қарор раисикунанда бо розигии иштирокчиёни мурофиаи судӣ масъалаи дар сомонаи суди дахлдор ҷойгир намудани қарорро пас аз эътибори қонунӣ пайдо кардани он ҳал менамояд. Дар ин хусус дар протоколи маҷлиси судӣ қайд карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1858).

Моддаи 145. Пешниҳод дар бораи бартараф кардани сабаб ва шароитҳое, ки ба содир шудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мусоидат намудаанд

1. Судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ кардаанд, ҳангоми муқаррар кардани сабаб ва шароитҳое, ки ба содир шудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мусоидат намудаанд, ба ташкилотҳои дахлдор ва шахсони мансабдори ваколатдор барои бартараф кардани сабаб ва шароитҳои ба содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мусоидаткунанда пешниҳод ирсол менамоянд.

2. Ташкилотҳо ва шахсони мансабдори ваколатдор ӯҳдадоранд, ки пешниҳодро баррасӣ намуда, дар бораи бартараф кардани сабабу шароитҳои ба содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мусоидаткунанда дар мӯҳлати як моҳи баъди гирифтани пешниҳод доир ба чораҳои андешидашуда ба судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) ҷавоб ирсол намоянд.

3. Агар ҳангоми баррасии судии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ муқаррар карда шавад, ки зимни барасмиятдарорӣ, тафтишоти маъмурӣ ва баррасии он муқаррароти ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон риоя нашудаанд, судя ҳуқуқ дорад нисбат ба онҳое, ки ба камбудӣ роҳ додаанд, таъиноти хусусӣ ирсол намояд.

Моддаи 146. Якҷоя кардани парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Бо қарори судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) мумкин аст, парвандаҳо оид ба содир кардани як ё якчанд ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, парвандаҳо нисбати як шахс дар содир кардани якчанд ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки аз ҷониби як мақомот пеш бурда ё баррасӣ мегарданд, якҷоя карда шаванд.

2. Мӯҳлати пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки дар он якчанд парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ якҷоя карда шудаанд, аз рӯзи оғози парвандае ба ҳисоб гирифта мешавад, ки аввал оғоз шудааст. Ба мӯҳлати умумии парвандаҳои якҷоякардашуда тамоми вақти воқеии тақвимие, ки ба пешбурди он сарф шудааст, дохил карда мешавад.

Моддаи 147. Ҷудо кардани парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё мавод

1. Судя ва мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) дар ҷараёни пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳуқуқ доранд дар ҳолатҳои зарурӣ қисми онро нисбат ба шахсони зерин, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардаанд, ба пешбурди алоҳида ҷудо кунанд:

- шахсе, ки маҳалли зисташ номаълум аст;

- шахсе, ки ба бемории вазнин гирифтор аст;

- ноболиғ, ки дар як парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ якҷоя бо шахси болиғ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

2. Ҷудо кардани парванда ба шарте мумкин аст, ки он ба баррасии ҳамаҷониба ва холисонаи парвандаи таҳти пешбурд қарордошта таъсир нарасонад. Аз парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ маводе, ки барои оғоз кардан ва тафтиши парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар бораи ҳуқуқвайронкунии ошкоршуда зарур мебошад, мумкин аст ҷудо карда шавад.

3. Ҷудо кардани парванда ё мавод бо қарори суд ё мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) анҷом дода мешавад. Ба парвандаи ҷудокардашуда бояд маводи зарурӣ дар шакли асл ё нусхаи он замима гардад.

ФАСЛИ IV. АЗ НАВ БАРРАСӢ КАРДАНИ ҚАРОРҲО

БОБИ 12. АЗ НАВ БАРРАСӢ КАРДАНИ ҚАРОРҲОИ СУД,МАҚОМОТИ ВАКОЛАТДОРИ ДАВЛАТӢ (ШАХСОНИ МАНСАБДОР) ОИД БА ПАРВАНДАИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ

Моддаи 148. Ҳуқуқи шикоят кардан ва эътироз овардан ба қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Аз ҷониби шахсони дар моддаҳои 26-30 ва 36 Кодекси мазкур пешбинишуда оид ба қарорҳои парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки эътибори қонунӣ пайдо накардаанд, ба таври зерин шикоят кардан ё эътироз овардан мумкин аст:

- қарорҳои аз тарафи судя қабулгардида - ба суди болоӣ;

- қарорҳои аз тарафи мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) қабулгардида - ба мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) болоӣ ё ба суди ноҳия (шаҳр).

2. Агар шикоят оид ба қарорҳои парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҳам ба суд ва ҳам ба мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) болоӣ оварда шуда бошад, онро суд баррасӣ менамояд.

3. Шикоят аз хусуси қарор ё таъинот дар бораи рад кардани оғози парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ мутобиқи қоидаҳои муқаррарнамудаи боби мазкур пешниҳод карда мешавад.

Моддаи 149. Тартиби шикоят кардан ва эътироз овардан ба қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Шикоят ва эътироз ба қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки оид ба ин парванда қарор қабул кардаанд, супорида мешавад ва онҳо вазифадоранд дар мӯҳлати се шабонарӯзи баъди ворид шудани шикоят ё эътироз онро бо тамоми маводи парванда ба суди болоӣ, мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) болоӣ фиристонанд.

2. Шикоят ва эътирози овардашуда оид ба қарори судя дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди ҷазои ҳабси маъмурӣ ва бо роҳи маъмурӣ берун кардан аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд дар рӯзи гирифтани он ба суди болоӣ фиристода шавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

3. Шикоят ва эътирозро барои баррасӣ бевосита ба суди болоӣ, мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) болоӣ пешниҳод кардан мумкин аст. Дар ин маврид мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки ба онҳо шикоят ва эътироз ворид шудааст, вазифадоранд дар мӯҳлати се шабонарӯз парванда оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмуриро аз мақоми онро баррасикарда талаб карда гиранд. Дар сурати бевосита ба суди болоӣ шикоят кардан ва эътироз овардан оид ба қарори судя дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди бо роҳи маъмурӣ берун кардан аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, суди болоӣ дар рӯзи гирифтани шикоят ва эътирози мазкур парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро аз суде, ки онро баррасӣ кардааст, талаб карда мегирад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

4. Агар баррасии шикоят ва эътироз оид ба қарорҳои парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ таҳти салоҳияти суди болоӣ, судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) қарор надошта бошад, дар ин ҳолат шикоят ва эътироз дар мӯҳлати се шабонарӯз барои баррасӣ аз рӯи тобеият фиристода мешавад.

5. Барои шикоят ва эътироз аз болои қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ боҷи давлатӣ пардохта намешавад.

6. Қарорҳои судя, мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) болоӣ, суди болоӣ, ки аз рӯи шикоят ва эътироз қабул гардидаанд, аз лаҳзаи эълон кардани қарор эътибори қонунӣ пайдо намуда, дар мӯҳлати се шабонарӯз барои иҷро фиристода мешаванд. Ин қарорҳоро танҳо ба тариқи назоратӣ аз нав баррасӣ кардан мумкин аст.

Моддаи 150. Мӯҳлати шикоят кардан ва эътироз овардан ба қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Ба қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар мӯҳлати даҳ шабонарӯз шахсони дар моддаҳои 26-30 ва 36 Кодекси мазкур пешбинишуда метавонанд аз лаҳзаи супорида шудани нусхаи қарор ё гирифтани он шикоят ва эътироз намоянд.

2. Ба қарорҳо оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии вобаста ба риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи интихобот ва раъйпурсӣ дар мӯҳлати панҷ шабонарӯзи баъди супоридан ё гирифтани нусхаи қарор шикоят ё эътироз овардан мумкин аст.

3. Ба қарор дар бораи бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд дар мӯҳлати ҳафт шабонарӯз аз лаҳзаи эълон кардани он шикоят ва эътироз овардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476, аз 04.07.2020 № 1699).

4. Шикоят ва эътирозҳое, ки бо гузаронидани мӯҳлат арз шудаанд, мавриди баррасӣ қарор дода намешаванд.

Моддаи 151. Тартиби барқарор кардани мӯҳлати шикоят кардан ва эътироз овардан

1. Дар сурати бо сабаби узрнок гузаронидани мӯҳлати шикоят кардан ва эътироз овардан бо дархости шахсе, ки нисбати ӯ қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қабул шудааст, ин мӯҳлат мумкин аст аз ҷониби судя ё мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ кардаанд, барқарор карда шавад. Ҳангоми баррасии дархост дар бораи барқарор кардани мӯҳлати шикоят кардан ва эътироз овардан, судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) ҳуқуқ доранд, шахсеро, ки дархостро пешниҳод кардааст, барои додани баёнот ё хулоса даъват кунанд. Дархост дар бораи барқарор кардани мӯҳлати шикоят кардан ва эътироз овардан мумкин аст дар мӯҳлати то як моҳ аз рӯзи эълон кардани қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пешниҳод карда шавад.

2. Дар бораи барқарор ё рад кардани дархост оид ба барқарор кардани мӯҳлати шикоят кардан таъинот ё қарор бароварда мешавад.

3. Аз болои таъинот ё қарор дар хусуси рад кардани барқарор кардани мӯҳлати гузаронидашуда, ба суди болоӣ шикоят кардан ва эътироз овардан мумкин аст.

Моддаи 152. Огоҳ кардани тарафҳо аз шикоят ва эътирози пешниҳодшуда

1. Дар хусуси шикоят ва эътирози воридшуда судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки қарор баровардаанд, шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда, ҳимоятгар, ҷабрдида ё намояндаи ӯ, инчунин намояндагони қонунии онҳоро, агар эътироз ё шикоят ба манфиати онҳо дахолат кунад, огоҳ намуда, мефаҳмонанд, ки онҳо ҳуқуқ доранд, бо шикоят ё эътироз шинос шаванд ва ба таври хаттӣ эродҳои худро ба шикоят ё эътироз пешниҳод кунанд.

2. Бо хоҳиши онҳо суд нусхаи эътироз ё шикоятро ба онҳо месупорад.

3. Эродҳое, ки нисбат ба эътироз ё шикоят расидаанд, ба парванда ҳамроҳ карда мешаванд.

Моддаи 153. Тайёрӣ барои баррасии шикоят ва эътироз оид ба қарорҳои парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Ҳангоми тайёрӣ барои баррасии шикоят ва эътироз оид ба қарорҳои парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор):

- муайян менамоянд, ки оё ҳолатҳои истиснокунандаи имконияти аз ҷониби ин судя ё шахси мансабдори ваколатдор баррасӣ гардидани парванда, инчунин ҳолатҳои истиснокунандаи пешбурди парванда вуҷуд доранд ё не;

- дархостҳоро баррасӣ мекунанд, ҳангоми зарурат экспертиза таъин менамоянд, маводи иловагиро талаб карда мегиранд, шахсонеро, ки иштироки онҳо дар баррасии шикоят ҳатмӣ мебошад, даъват менамоянд;

- агар баррасӣ таҳти салоҳияти онҳо қарор надошта бошад, шикоятро бо тамоми маводи парванда аз рӯи тобеият ирсол менамоянд.

Моддаи 154. Оқибатҳои шикоят кардан ва эътироз овардан

1. Шикоят кардан ва эътироз овардан иҷрои қарорро ба истиснои иҷрои қарор оид ба таъин кардани ҷазо дар намуди ҳабси маъмурӣ бозмедорад.

2. Пас аз гузаштани мӯҳлати барои шикоят кардан ё эътироз овардан муайянгардида судяе, ки қарорро баровардааст, парвандаро бо шикоят, эътироз ва эродҳои нисбат ба он расида ба суди марҳилаи кассатсионӣ мефиристад ва дар ин бора шахсонеро, ки шикоят ё эътироз овардаанд, огоҳ мекунад.

3. Шахсе, ки аз рӯи қарор шикоят кардааст ва эътироз овардааст, ҳуқуқ дорад онро то оғози маҷлиси суди марҳилаи кассатсионӣ бозхонад.

4. Шахсе, ки аз рӯи қарор шикоят кардааст ва эътироз овардааст, ҳуқуқ дорад онро тағйир диҳад ё шикоят ё эътирози худро бо далелҳои нав пурра кунад. Зимнан дар эътирози иловагии прокурор ё дар шикояти шахс дар бораи тағйир додани шикоят, ҳамчунин дар шикояти иловагии ҷабрдида ё намояндагони онҳо, ки пас аз гузаштани мӯҳлати овардани шикоят ё эътироз ба қарор пешниҳод шудааст, дар бораи бад кардани вазъи шахсе, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудааст, агар чунин талаб дар шикоят ё эътирози пештар овардашуда ҷой надошта бошад, масъала гузоштан мумкин нест.

Моддаи 155. Мӯҳлатҳои баррасии шикоят ва эътироз вобаста ба қарорҳои парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Шикоят ва эътироз вобаста ба қарорҳои парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бояд дар мӯҳлати даҳ шабонарӯзи баъди ворид шудани шикоят ва эътироз бо тамоми маводи парванда аз тарафи коллегияи судӣ оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) баррасӣ карда шаванд.

2. Шикоят ва эътироз вобаста ба қарорҳои парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки ба вайрон кардани қонунгузорӣ дар бораи интихобот ва раъйпурсӣ алоқаманд мебошанд, бояд дар мӯҳлати панҷ шабонарӯзи баъди ворид шудани онҳо баррасӣ карда шаванд.

3. Шикоят ва эътироз вобаста ба қарори ҷазо дар намуди ҳабси маъмурӣ ё бо роҳи маъмурӣ берун кардан аз қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд дар мӯҳлати як шабонарӯзи баъди шикоят ва эътироз овардан баррасӣ гарданд, ба шарте ки шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашаванда таҳти ҳабси маъмурӣ қарор дошта бошад ё бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун карда шавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

4. Шикоят ва эътироз вобаста ба қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ ҳамчун боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият бояд дар мӯҳлати панҷ шабонарӯзи баъди ба мақомоти болоӣ ворид шудани шикоят ва эътироз бо тамоми мавод баррасӣ гарданд.

Моддаи 156. Баррасии шикоят ва эътироз вобаста ба қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Шикоят ва эътироз вобаста ба қарори мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби судя, мақоми ваколатдори давлатии (шахси мансабдори) болоӣ баррасӣ карда мешаванд.

2. Ҳангоми баррасии шикоят ё эътироз вобаста ба қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ:

- эълон карда мешавад, ки шикоят ё эътирозро кӣ баррасӣ менамояд, кадом шикоят ё эътироз баррасӣ мегардад ва кӣ шикоят ё эътироз овардааст;

- ҳозир будани шахси воқеӣ ё намояндаи қонунии ӯ ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати ӯ оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор қабул карда шудааст, инчунин ҳозир будани шахсони барои иштирок дар баррасии шикоят даъватшуда муайян карда мешавад;

- ваколати намояндаи қонунии шахси воқеӣ ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ҳимоятгар ва намоянда санҷида мешавад;

- сабабҳои ҳозир нашудани иштирокчиёни пешбурди парванда муайян карда мешавад ва дар бораи баррасии шикоят ё эътироз дар ғоибии чунин шахсон ё оид ба мавқуф гузоштани баррасии шикоят ё эътироз қарор қабул карда мешавад;

- ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои иштирокчиёни пешбурди парванда фаҳмонида мешаванд;

- раддия ва дархостҳои изҳоршуда ҳал карда мешаванд;

- шикоят ё эътироз эълон карда мешавад;

- мувофиқи маводи мавҷудаи парванда ва ба таври иловагӣ пешниҳодгардида қонунӣ ва асоснок будани қарори қабулшуда, аз ҷумла баёноти шахси воқеӣ ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати ӯ оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қарор қабул гардидааст, санҷида, ҳангоми зарурат баёноти дигар шахсони дар баррасии шикоят иштироккунанда, шарҳи мутахассис ва хулосаи коршинос шунида, дигар далелҳо тадқиқ карда мешаванд, инчунин амалҳои дигари мурофиавӣ мутобиқи Кодекси мазкур анҷом дода мешаванд;

- дар баррасии парванда агар прокурор иштирок дошта бошад, хулосаи ӯ шунида мешавад.

3. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки шикоят ва эътирозро баррасӣ менамоянд, бо ваҷҳҳои шикоят ва эътироз маҳдуд нашуда, парвандаро дар ҳаҷми пурра месанҷанд.

Моддаи 157. Қарор аз рӯи шикоят ва эътироз ба қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Аз рӯи натиҷаи баррасии шикоят ва эътироз ба қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ судя, мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) болоӣ яке аз қарорҳои зеринро қабул менамоянд:

- дар бораи бетағйир монондани қарор ва қонеъ нагардонидани шикоят ва эътироз;

- дар бораи тағйир додани қарор, ба шарте ки дар ин ҳолат ҷазои маъмурии муқарраргардида вазнин нашавад ё бо дигар тарз ҳолати шахсе, ки нисбати ӯ қарор қабул гардидааст, вазнин нагардад;

- дар бораи бекор кардани қарор ва қатъ кардани пешбурди парванда ҳангоми мавҷуд будани яке аз ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур, ки пешбурди парвандаро истисно менамоянд, инчунин ҳангоми исбот нашудани ҳолатҳое, ки дар асоси онҳо оид ба парванда қарор қабул гардида буд;

- дар бораи бекор кардани қарор ва баргардонидани парванда барои баррасии нав ба мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) ҳангоми ба таври ҷиддӣ риоя нагардидани талаботи меъёрҳои мурофиавии пешбининамудаи Кодекси мазкур, агар он ба баррасии ҳаматарафа, пурра ва воқеъбинонаи парванда мамониат карда бошад, инчунин бинобар зарурати татбиқи қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки боиси таъин кардани ҷазои маъмурии нисбатан вазнинтар мегардад, агар ҷабрдида дар хусуси сабукии ҷазои маъмурии аз рӯи ин парванда таъингардида шикоят карда ё прокурор эътироз оварда бошад;

- дар бораи бекор кардани қарор ва фиристодани парванда барои баррасӣ аз рӯи тобеият, агар ҳангоми баррасии шикоят ва эътироз муқаррар карда шавад, ки қарор аз тарафи мақоми ваколатдори давлатии (шахси мансабдори) бесалоҳият қабул карда шудааст.

2. Аз рӯи натиҷаи баррасии шикоят ва эътироз вобаста ба қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби судя таъинот, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) қарор қабул карда мешаванд, ки бояд маълумоти пешбининамудаи моддаҳои 133 ва 180 Кодекси мазкурро дошта бошанд.

3. Нусхаи таъинот ё қарори аз рӯи шикоят ва эътироз вобаста ба қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қабулгардида, ба шахсе, ки нисбати ӯ ин таъинот ё қарор бароварда шудааст, дар мӯҳлати се шабонарӯз, ба ҷабрдида бошад, бо хоҳиши ӯ фиристонида мешавад.

4. Агар ҳангоми баррасии шикоят ва эътироз вобаста ба қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ муайян гардад, ки баррасии он таҳти салоҳияти ин судя ё мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) қарор надорад, дар хусуси аз рӯи тобеият фиристодани шикоят ва эътироз таъинот ё қарор бароварда мешавад.

Моддаи 158. Эълон кардани қарор аз рӯи натиҷаи баррасии шикоят ва эътироз

1. Қарори аз рӯи натиҷаи баррасии шикоят ва эътироз қабулшуда баъди қабули он фавран эълон мегардад.

2. Нусхаи қарори аз рӯи натиҷаи баррасии шикоят ва эътироз қабулшуда дар мӯҳлати се шабонарӯзи баъди қабул гардиданаш ба шахси воқеӣ ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо қарор қабул гардида буд, инчунин ба ҷабрдида ҳангоми шикоят кардани ӯ ва ба прокуроре, ки эътироз оварда буд супорида ё фиристода мешавад.

3. Қарори аз рӯи натиҷаи баррасии шикоят ва эътироз оид ба ҳабси маъмурӣ қабулшуда дар рӯзи қабул гардидани он ба маълумоти мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) масъули иҷрои қарор, ба шахсе, ки нисбати ӯ ин қарор қабул гардидааст, ба ҷабрдида, инчунин ба маълумоти прокурор расонида мешавад.

Моддаи 159. Аз нав баррасӣ кардани қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) оид ба шикоят ва эътироз,

1. Аз хусуси қарори оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қабулкардаи мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) ё аз хусуси қарори аз рӯйи шикоят ва эътироз аз болои ин қарор қабулкардаи мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) болоӣ ба суди маҳалли баррасии парванда шикоят кардан ва эътироз овардан мумкин аст.

2. Шикоят ва эътироз аз хусуси қарори қабулнамудаи судя вобаста ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё аз хусуси қарори судя аз рӯйи шикоят ва эътироз аз хусуси ин қарор ба суди болоӣ оварда мешаванд.

3. Минбаъд шикоят ва эътироз аз болои қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тибқи тартиб ва мӯҳлатҳои муқаррарнамудаи Кодекси мазкур оварда мешаванд.

4. Нусхаи қарор дар мӯҳлати се шабонарӯзи баъди қабули он ба шахсони дар моддаҳои 26-30 ва 36 Кодекси мазкур пешбинишуда фиристода мешавад.

Моддаи 160. Оқибатҳои бекор гардидани қарор бо қатъ кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Бекор кардани қарор бо қатъ кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ боиси баргардонидани маблағ, ашёи бо подош гирифташуда ва мусодирашуда, инчунин бекор кардани дигар маҳдудиятҳои марбут бо қарори қаблан қабулшуда мегардад. Ҳангоми баргардонида натавонистани ашё, арзиши он мутобиқи арзиши рӯзи содиршавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ рӯёнида мешавад.

2. Дар бораи бекор кардани қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ҳолатҳои зарурӣ ё бо хоҳиши шахсе, ки нисбати ӯ қарор бекор гардидааст, ба ҷойи кор, таҳсил ва ё истиқомати ин шахс хабар дода мешавад.

3. Зараре, ки ба шахс дар натиҷаи таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди ҳабси маъмурӣ расонида шудааст, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.

БОБИ 13. БА ТАРИҚИ КАССАТСИОНӢ БАРРАСӢ КАРДАНИ ПАРВАНДАҲОИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ

Моддаи 161. Мавзӯи муҳокимаи судӣ дар марҳилаи кассатсионӣ

Суди марҳилаи кассатсионӣ аз рӯи шикоят ва эътирози кассатсионӣ қонунӣ, асоснок ва одилона будани қарорҳои судиро месанҷад.

Моддаи 162. Ҳайати суд ҳангоми баррасии парванда ба тариқи кассатсионӣ

Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар суди марҳилаи кассатсионӣ аз тарафи суд дар ҳайати се нафар судя баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 163. Мӯҳлатҳои баррасии парванда дар суди марҳилаи кассатсионӣ

1. Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ ва шаҳри Душанбе бояд парвандаи тибқи шикоят ё эътирози кассатсионӣ расидаро дар мӯҳлати на дертар аз даҳ шабонарӯз аз рӯзи ворид шуданаш баррасӣ кунанд. Ҳангоми мавҷуд будани ҳолатҳои истисноӣ раиси суди дахлдор метавонад бо қарори худ ин мӯҳлатро то даҳ шабонарӯз дароз кунад.

2. Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон парвандаи тибқи шикоят ё эътирози кассатсионӣ расидаро бояд дар мӯҳлати на дертар аз бист шабонарӯз аз рӯзи ворид шуданаш баррасӣ кунад. Дар ҳолатҳои истисноӣ Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё муовини ӯ метавонанд бо қарори худ ин мӯҳлатро то як моҳ дароз кунанд.

3. Дар сурати дароз кардани мӯҳлати баррасии парванда дар суди марҳилаи кассатсионӣ иштирокчиёни парванда бояд пешакӣ огоҳ карда шаванд.

Моддаи 164. Мӯҳтавои шикоят ё эътирози кассатсионӣ

Шикоят ё эътирози кассатсионӣ инҳоро бояд дар бар гирад:

- номи суде, ки ба қарори он шикоят ё эътироз оварда шудааст;

- маълумот дар хусуси шахсе, ки шикоят ё эътироз овардааст (насаб, ном ва номи падар ва вазъи мурофиавии ӯ), ҷои истиқомат ва маҳалли будубоши ӯ;

- қарор ё таъиноте, ки аз он шикоят ё ба он эътироз оварда шудааст, суд ё мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки ин қарорро баровардааст;

- ваҷҳҳои шахсе, ки шикоят ё эътироз овардааст, нодурустии қарор ё таъинот дар чӣ ифода мегардад ва хоҳиши ӯ аз чӣ иборат аст;

- номгӯи маводе, ки ба шикоят ё эътироз замима карда шудааст;

- имзои шахсе, ки шикоят ё эътироз овардааст.

Моддаи 165. Таъини маҷлиси суди марҳилаи кассатсионӣ

1. Ҳангоми бо шикоят ё эътирози кассатсионӣ ворид шудани парванда раиси суди марҳилаи кассатсионӣ ё муовини ӯ оид ба парванда ҳайати коллегияи кассатсионӣ ва судяи маърӯзакунандаро таъин намуда, раисикунанда вақт ва маҳалли баррасии парвандаро муайян мекунад.

2. Дар бораи вақт ва маҳалли баррасии парванда дар маҷлиси суди марҳилаи кассатсионӣ тарафҳо бояд огоҳ карда шаванд. Масъалаи даъвати шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашудае, ки таҳти ҳабси маъмурӣ қарор дорад, аз ҷониби суд ҳал карда мешавад. Шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашудае, ки таҳти ҳабси маъмурӣ қарор дошта, хоҳиши иштирок кардан дар баррасии шикояташ ё эътирози хилофи манфиати ӯ овардаи прокурор кардааст, бояд ба маҷлиси суди марҳилаи кассатсионӣ оварда шавад.

3. Ҳозир нашудани шахсоне, ки дар бораи вақт ва маҳалли баргузории маҷлиси суди марҳилаи кассатсионӣ саривақт огоҳ гардидаанд, барои баррасии парванда монеа шуда наметавонад.

4. Шахсоне, ки мутобиқи моддаҳои 26-30 ва 36 Кодекси мазкур ба онҳо ҳуқуқи шикоят кардан ва эътироз овардан дода шудааст, инчунин ҳимоятгари шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда ё намояндаи ҷабрдида, ки пас аз баровардани қарор ё таъинот супориши онҳоро қабул кардаанд, дар ҳама ҳолатҳо ба маҷлиси суди марҳилаи кассатсионӣ роҳ дода мешаванд. Бо хоҳиши онҳо барои асоснок кардани шикоят ё эътироз ё эрод гирифтан ба онҳо сухан дода мешавад.

Моддаи 166. Тартиби баррасии парванда аз ҷониби суди марҳилаи кассатсионӣ

1. Раисикунанда маҷлиси судро кушода, эълон мекунад, ки кадом парванда ва дар асоси шикоят ё эътирози кассатсионии кӣ мавриди баррасӣ қарор мегирад. Пас аз ин раисикунанда муайян мекунад, ки аз рӯи ин парванда киҳо ҳозир шудаанд ва баъд суд масъаларо дар бораи имконияти баррасии парванда ҳал менамояд. Сипас раисикунанда ҳайати суд, прокурор ва тарҷумонро эълон мекунад ва ба шахсони ба суд ҳозиршуда ҳуқуқи изҳори рад карданро фаҳмонида, аз онҳо мепурсад, ки аризаҳои радкунӣ доранд ё не. Оид ба радкунии арзшуда суд таъинот мебарорад.

2. Раисикунанда аз шахсони ҳозиршуда дар бораи дархости онҳо мепурсад ва суд аз рӯи баррасии дархост таъинот мебарорад.

3. Баррасии парванда бо иттилооти судяи маърӯзакунанда оғоз ёфта, ӯ моҳияти парванда ва ваҷҳҳои шикоят ё эътирозро баён мекунад. Пас аз маърӯза шахсони шикоят ё эътироз арзкарда ваҷҳҳои худро асоснок мекунанд. Дар сурати пешниҳоди маводи иловагӣ раисикунанда ё судяи маърӯзакунанда онҳоро эълон мекунад ва барои шиносоӣ ба прокурор ва шахсони дар моддаҳои 26-30 Кодекси мазкур пешбинишуда медиҳад, агар онҳо дар мурофиа иштирок дошта бошанд. Пас аз ин шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда, ҷабрдида, ҳимоятгарони онҳо ва намояндагони қонунии онҳо, агар дар мурофиа иштирок дошта бошанд, баёнот медиҳанд. Баъди додани баёнот суд хулосаи прокурорро мешунавад ва барои баровардани таъинот ба хонаи машваратӣ меравад.

4. Маводи иловагии пешниҳодгардида набояд бо роҳи гузаронидани амалҳои тафтишӣ ба даст оварда шуда бошад.

5. То сар шудани маҷлиси суд шахсе, ки аз қарор ё таъинот шикоят ё ба он эътироз овардааст, ҳуқуқ дорад шикоят ё эътирози худро бозхонад. Прокурори болоӣ ҳуқуқ дорад, ки эътирози овардаи прокурори поёниро бозпас хонад.

Моддаи 167. Ҳадди баррасии парванда дар суди марҳилаи кассатсионӣ

Суд бо ваҷҳҳои дар шикоят ё эътирози кассатсионӣ овардашуда вобаста набуда, парвандаро дар ҳаҷми пуррааш нисбати ҳамаи шахсоне, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардаанд, аз ҷумла нисбат ба онҳое, ки шикоят ё эътирози кассатсионӣ наовардаанд, месанҷад.

Моддаи 168. Қароре, ки суди марҳилаи кассатсионӣ қабул мекунад

Ҳангоми бо тартиби кассатсионӣ баррасӣ кардани парванда суд яке аз қарорҳои зеринро қабул мекунад:

- қарор ё таъинотро бетағйир ва шикоят ё эътирозро беқаноат мемонад;

- қарор ё таъинотро бекор ва парвандаро қатъ менамояд;

- қарорро тағйир медиҳад;

- қарор ё таъинотро бекор мекунад ва парвандаро барои санҷиши нав ё ба муҳокимаи нави судӣ мефиристонад.

Моддаи 169. Асосҳо барои бекор кардан ё тағйир додани қарор дар суди марҳилаи кассатсионӣ

Барои бо тартиби кассатсионӣ бекор кардан ё тағйир додани қарор инҳо асос шуда метавонанд:

- яктарафа ё нопурра будани санҷиши ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё судӣ;

- мувофиқат накардани хулосаи суд, ки дар қарор баён шудааст, ба ҳолатҳои воқеии парванда;

- ба таври ҷиддӣ вайрон карда шудани қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- нодуруст татбиқ карда шудани қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

- номувофиқии ҷазои таъиншуда ба вазнинии ҳуқуқвайрокунии маъмурӣ ва шахсияти шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда.

Моддаи 170. Яктарафа ё нопурра будани тафтишоти маъмурӣ ё судӣ

1. Тафтишоти маъмурӣ ё судӣ яктарафа ё нопурра ба ҳисоб мераванд, агар зимни анҷом додани онҳо ҳолатҳои барои баровардани қарор аҳамияти ҷиддидошта, муайян карда нашуда бошанд.

2. Тафтишоти маъмурӣ ё судӣ дар ҳама ҳолат яктарафа ё нопурра эътироф карда мешаванд, агар доир ба парванда:

- шахсоне нопурсида монда бошанд, ки нишондодҳои онҳо барои парванда аҳамияти ҷиддӣ доранд ё экспертизае гузаронида нашуда бошад, ки мувофиқи қонун гузаронидани он ҳатмист, ҳамзамон ҳуҷҷатҳое талаб карда гирифта ё далелҳои шайъие дарёфт нагардида, ба парванда ҳамроҳ карда нашуда бошанд, ки аҳамияти ҷиддӣ доранд;

- ҳолатҳое таҳқиқ нашуда бошанд, ки дар таъиноти судӣ парвандаи маъмуриро ба тафтиши нави маъмурӣ ё муҳокимаи нави судӣ фиристода нишон дода шудаанд;

- маълумот оид ба шахсияти шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда пурра муайян карда нашуда бошад.

Моддаи 171. Ба ҳолатҳои воқеии кор мувофиқ набудани хулосаи суд, ки дар қарор ифода ёфтааст

Қарор ба ҳолатҳои воқеии кор номувофиқ эътироф карда мешавад, агар:

- хулосаи суд бо далелҳое, ки дар маҷлиси суд таҳқиқ шудаанд, тасдиқ нашавад;

- суд ҳолатҳоеро, ки ба хулосаи он таъсири ҷиддӣ расонида метавонистанд, ба ҳисоб нагирифта бошад;

- далелҳои ба ҳам муқобил, ки барои хулосаи суд аҳамияти ҷиддӣ доранд, мавҷуд бошанду дар қарор нишон дода нашуда бошад, ки суд бо кадом асосҳо баъзе аз ин далелҳоро қабул карда, далелҳои дигарро рад намудааст;

- хулосаи суд, ки дар қарор ифода ёфтааст, ихтилофҳо дошта бошанду барои ҳал кардани масъалаи гунаҳгор будан ё бегуноҳии шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда, барои дурустии татбиқ кардани қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё барои муайян кардани чораи ҷазо таъсир расонанд ё худ таъсир расонда метавониста бошанд.

Моддаи 172. Ба таври ҷиддӣ вайрон кардани қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Ба таври ҷиддӣ вайрон кардани қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ чунин вайронкунии принсипҳо ва дигар муқаррароти Кодекси мазкур ҳангоми пешбурди парванда эътироф карда мешавад, ки бо роҳи маҳрум ё маҳдуд кардани ҳуқуқҳои ба шахсони дар парванда иштироккунанда кафолатдодаи қонун, риоя накардани расмияти пешбурди судӣ ё бо роҳи дигар ба таҳқиқи ҳамаҷониба, пурра ва холисонаи ҳолатҳои парванда халал расонида, барои баровардани қарори одилонаи судӣ таъсир расонидаанд ё метавонистанд таъсир расонанд.

2. Қарор дар чунин ҳолатҳо бояд бекор карда шавад:

- вақте ки яктарафа ё нопурра будани тафтишоти судӣ натиҷаи саҳван аз баррасӣ истисно кардани далелҳои имконпазир ё беасос рад кардани пешниҳоди тараф дар таҳқиқи далелҳое бошад, ки барои парванда аҳамият дошта метавонистанд;

- таҳқиқ накардани далелҳое, ки бояд ҳатман таҳқиқ мешуданд (набудани хулосаи коршинос, ҳангоме ки он ҳатмӣ мебошад, иҷро накардани таъиноти суде, ки парвандаро аз муҳокимаи пешакӣ барои тафтишоти иловагии маъмурӣ фиристодааст ва ғайра).

3. Қарор дар ҳар ҳолат бояд бекор карда шавад, агар:

- ҳангоми мавҷуд будани асосҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби суд қатъ нагардида бошад;

- парванда дар ғоибии шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда баррасӣ гардида бошад, ба ғайр аз ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур;

- парванда бе иштироки ҳимоятгар баррасӣ шудааст, ҳангоме ки иштироки ӯ тибқи қонун ҳатмӣ мебошад ё бо тарзи дигар ҳуқуқи шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда барои доштани ҳимоятгар вайрон карда шуда бошад;

- дар суд ҳуқуқи шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда дар бобати истифодаи забони модарӣ ё хизмати тарҷумон вайрон карда шуда бошад;

- ҳангоми баровардани қарор махфӣ будани машварати судӣ вайрон карда шуда бошад;

- қарор аз тарафи судя имзо нашуда бошад;

- дар парванда протоколи баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ набошад.

Моддаи 173. Нодуруст татбиқ карда шудани қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нодуруст татбиқшуда ба ҳисоб меравад, агар:

- суд қонунеро, ки бояд татбиқ карда мешуд, татбиқ накарда бошад;

- суд қонунеро, ки бояд татбиқ карда намешуд, татбиқ карда бошад;

- суд қонунро нодуруст маънидод кардааст, ки он ба мазмуни дақиқи қонун мухолиф бошад.

Моддаи 174. Номувофиқии ҷазои таъиннамудаи суд

Ҷазои таъиннамудаи суд ба вазнинии кирдор ва шахсияти шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содирнамуда дар ҳолате номувофиқ дониста мешавад, ки агар он аз доираи пешбиникардаи қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ берун набаромада бошад ҳам, вале аз рӯи намуд ва андозаи худ, чӣ аз ҷиҳати сабукӣ ва чӣ аз ҷиҳати вазниниаш баръало беадолатона мебошад.

Моддаи 175. Нораво будани вазнин кардани ҷазои шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содирнамуда ё нисбати ӯ татбиқ кардани қонун оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурии вазнинтар дар суди марҳилаи кассатсионӣ

1. Суд дар вақти ба тариқи кассатсионӣ баррасӣ кардани парванда метавонад ҷазоеро, ки суди марҳилаи якум таъин кардааст, сабуктар намояд ё ин ки қонун оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурии сабуктарро татбиқ кунад, вале ҳуқуқ надорад, ки ҷазоро вазнин намояд ва ҳамчунин қонун оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурии вазнинтарро татбиқ кунад.

2. Қарорро бо зарурати татбиқи қонун оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурии вазнинтар ё худ барои сабук будани ҷазо фақат дар ҳамон мавридҳо бекор кардан мумкин аст, ки бо ҳамин асосҳо прокурор эътироз оварда ё ҷабрдида шикоят карда бошад.

Моддаи 176. Бекор кардани қарор ва қатъ кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Суд парвандаро бо тартиби кассатсионӣ баррасӣ карда, ҳангоми мавҷуд будани асосҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур қарорро бекор ва пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро қатъ мекунад.

Моддаи 177. Бекор кардани таъиноте, ки бо он пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қатъ карда шудааст

1. Таъиноте, ки бо он нисбати шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст, пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қатъ карда шудааст, дар суди марҳилаи кассатсионӣ танҳо аз рӯи эътирози прокурор ё шикояти ҷабрдида ё намояндаи ӯ, ки бо асосҳои қатъкунӣ розӣ нестанд, мумкин аст бекор карда шавад.

2. Таъинот дар бораи қатъ кардани парванда ё дигар қароре, ки ба манфиати шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содирнамуда бароварда шудааст, наметавонад бинобар ба таври ҷиддӣ вайрон кардани қонунгузории мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур бекор карда шавад.

Моддаи 178. Оқибатҳои бекор кардани қарор ё таъинот

1. Суд ҳангоми бекор кардани қарор ё таъинот дар таъиноти кассатсионӣ нишон медиҳад, ки пешбурди парванда бояд аз санҷиши нав, тафтиши нави маъмурӣ ё аз муҳокимаи нави судӣ сар карда шавад.

2. Дар сурати бекор кардани қарор ё таъинот бинобар зарурати гунаҳгор донистан дар содиркунии ҳуқуқвайронкунии маъмурии вазнинтар ё кирдоре, ки аз рӯи ҳолатҳои воқеӣ аз кирдори дар ибтидо гунаҳгор дониста ҷиддан фарқ мекунад, парванда тавассути суде, ки қарор ё таъинот баровардааст, барои тафтиши нав ба ҳамон мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) равон карда мешавад.

3. Дар сурати бекор кардани қарор ё таъинот бо сабаби роҳ додан ба вайронкунии қонун ҳангоми баррасии парванда дар суд, парванда барои баррасии нав ба ҳамон суде, ки қарор ё таъинотро баровардааст, дар ҳайати нав ё ба суди дигар ирсол карда мешавад.

Моддаи 179. Тағйир додани қарор

1. Агар зимни баррасии парванда ба тариқи кассатсионӣ муайян карда шавад, ки суди марҳилаи якум муқаррароти қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмуриро нодуруст татбиқ кардааст ё ҷазои таъинкарда ба вазнинии ҳуқуқвайронкунӣ ва шахсияти шахсе, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудааст мувофиқ нест, суди марҳилаи кассатсионӣ метавонад парвандаро ба баррасии нав нафиристода, ба қарор тағйирот ворид намояд, ба шарте ки ҷазои тағйирдодашуда аз ҷазои дар ибтидо таъиншуда зиёд набошад ва ё муқаррароти нисбатан вазнини қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ татбиқ нагардад.

2. Суди марҳилаи кассатсионӣ ҳуқуқ надорад ба қарор тағйироте ворид намояд, ки ба ҳолатҳои дар қарори суди марҳилаи якум муқарраркарданашуда ё ин ки ба далелҳои дар он истифоданашуда асос ёфта бошад.

Моддаи 180. Мазмуни таъиноти кассатсионӣ

1. Дар таъиноти кассатсионӣ инҳо бояд зикр гарданд:

- вақт ва маҳалли баровардани таъинот;

- номи суд ва ҳайати коллегияи кассатсионӣ, ки таъинотро баровардааст;

- шахсоне, ки зимни баррасии парванда дар суди марҳилаи кассатсионӣ иштирок доштанд;

- шахсоне, ки шикоят ё эътирози кассатсионӣ арз намудаанд;

- моҳияти шикоят ё эътироз;

- мазмуни қисми хулосавии қарор ё таъиноте, ки аз он шикоят карда ё эътироз оварда шудааст;

- асосҳои қабули қарор дар суди марҳилаи кассатсионӣ;

- қарори суди марҳилаи кассатсионӣ оид ба шикоят ё эътироз.

2. Қисми баёнияи таъинот дарҷи мухтасари ваҷҳҳои шахсеро, ки шикоят кардааст ё эътироз овардааст, эродҳои дигар шахсони иштирокчии суди марҳилаи кассатсионӣ, инчунин асосҳои қабул кардани қарорро дар бар мегирад. Агар шикоят ё эътироз қонеъ гардонида нашуда бошад, асосҳое, ки тибқи онҳо шикоят ё эътироз беасос ё камаҳамият дониста шудааст, нишон дода мешаванд. Ҳангоми бекор кардан ё тағйир додани қарор нишон дода мешавад, ки талаботи кадом моддаҳои қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ вайрон карда шудааст ва ин вайронкуниҳо аз чиҳо иборатанд, асосҳое, ки тибқи онҳо ҷазои таъиннамудаи суди марҳилаи якум ғайриодилона эътироф шудааст. Дар сурати ба санҷиши нав ва ё муҳокимаи нави судӣ фиристодани парванда нишон дода мешавад, ки кадом вайронкуниҳои қонун бояд бартараф карда шаванд. Дар айни замон суди марҳилаи кассатсионӣ ҳуқуқ надорад оид ба исботшуда ё исботнашуда будани кирдори ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, оид ба ҳаққонӣ ё нодурустии ин ё он далел ва бартарии як далел нисбат ба далели дигар, оид ба татбиқи қонунгузорӣ оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар бораи ҷазо аз ҷониби суди марҳилаи якум, дар бораи чораи ҷазо масъалаҳоро пешакӣ ҳал намояд.

3. Таъинот дар хонаи машваратӣ бароварда шуда, ба он ҳамаи ҳайати суд имзо мегузоранд ва пас аз баргаштани ҳайати суд аз хонаи машваратӣ фавран эълон карда мешавад.

Моддаи 181. Ҳадди ҳуқуқҳои суди марҳилаи кассатсионӣ

1. Суди марҳилаи кассатсионӣ ҳуқуқ дорад дар ҳолати зарурӣ оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ экспертизаи судӣ таъин карда, баррасии парвандаро боздорад, маводи иловагии пешниҳодшударо таҳқиқ кунад, инчунин ба қарори суд дигар тағйиротро, ки вазъи шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содирнамударо бадтар намекунанд, ворид намояд.

2. Дар сурати ду маротиба бекор шудани санади судӣ вобаста ба парвандаи мушаххас, суди марҳилаи кассатсионӣ ин парвандаро барои моҳиятан баррасӣ кардан ба пешбурди худ қабул менамояд.

Моддаи 182. Ба иҷро расонидани таъиноти суди марҳилаи кассатсионӣ

1. Таъиноти суди марҳилаи кассатсионӣ барои иҷро дар мӯҳлати на дертар аз ҳафт шабонарӯзи баъди баровардани он якҷоя бо парванда ба суде, ки қарор ё таъинотро баровардааст, фиристода мешавад.

2. Таъиноте, ки мувофиқи он шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содирнамуда бояд аз ҳабси маъмурӣ озод карда шавад, фавран иҷро карда мешавад, агар ин шахс дар маҷлиси суди марҳилаи кассатсионӣ иштирок дошта бошад. Дар ҳолатҳои дигар нусхаи таъинот ҷиҳати иҷрои қарори аз ҳабси маъмурӣ озод кардани шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содирнамуда фавран ба маъмурияти маҳалли таҳти ҳабси маъмурӣ нигоҳдорӣ фиристода мешавад.

БОБИ 14. БА ТАРИҚИ НАЗОРАТӢ БАРРАСӢ КАРДАНИ ПАРВАНДАҲОИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ

Моддаи 183. Ба тариқи назоратӣ шикоят кардан ё эътироз овардан аз таъинот ва қарори суд, ки эътибори қонунӣ пайдо кардаанд

1. Эътироз ё шикоят дар бораи аз нав баррасӣ кардани таъинот ва қарори суд, ки эътибори қонунӣ пайдо кардаанд, ба истиснои қарорҳои Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба суди марҳилаи назоратӣ аз ҷониби прокурор, шахсе, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудааст, ҳимоятгар, ҷабрдида ва намояндаи қонунии ӯ тибқи муқаррароти боби мазкур пешниҳод карда мешавад.

2. Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовинони ӯ, Сарпрокурори ҳарбӣ, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон ба қарорҳои суд, ки эътибори қонунӣ пайдо кардаанд, ба тариқи назоратӣ эътироз оварда метавонанд.

3. Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовинони ӯ бо мақсади таъмини таҷрибаи ягонаи судӣ ҳуқуқ доранд бевосита ба суди марҳилаи назоратӣ барои аз нав баррасӣ кардани қарорҳои эътибори қонунӣ пайдокардаи суд ба тариқи назоратӣ эътироз оваранд.

4. Шахси шикояткарда ҳуқуқ дорад онро бозхонад. Прокурори эътироз оварда ва прокурори болоӣ низ ҳуқуқи бозхонди онро доранд. Бозхонди эътироз ё шикоят то оғози маҷлиси судие, ки дар он эътироз ё шикоят бояд баррасӣ гардад, имконпазир аст.

Моддаи 184. Тартиби пешниҳоди эътироз ё шикояти назоратӣ

1. Эътироз ё шикояти назоратӣ бевосита ба суди марҳилаи назоратӣ, ки ҳуқуқи аз нав баррасӣ кардани қарорҳои судии эътибори қонунӣ пайдокардаро дорад, пешниҳод карда мешавад.

2. Эътироз ё шикояти назоратӣ ба қарорҳои судии зерин пешниҳод мегарданд:

- оид ба таъиноти суди марҳилаи кассатсионии Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ, шаҳри Душанбе оид ба таъинот ва қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи судҳои шаҳр ва ноҳия - мутаносибан ба Раёсати Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ ва шаҳри Душанбе;

- оид ба таъинот ва ё қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи судҳои шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, оид ба таъинот ва ё қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ ва шаҳри Душанбе, агар ин таъинот ё қарор дар Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди баррасии кассатсионӣ қарор нагирифта бошад, оид ба қарори Раёсати Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ ва шаҳри Душанбе, оид ба таъинот ва ё қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, агар онҳо ба тариқи кассатсионӣ мавриди баррасӣ қарор нагирифта бошанд - ба коллегияи судӣ оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- нисбати таъиноти коллегияи судӣ оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон - ба Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 185. Мӯҳлати ба тариқи назоратӣ аз нав баррасӣ кардани таъинот ва қарори суд

Ба тариқи назоратӣ аз нав баррасӣ кардани таъинот ё қарори суд вобаста ба зарурати татбиқи қонун оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурии нисбатан вазнинтар, сабукии ҷазо ё бо дигар асосҳо, ки ҳолати шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркардаро вазнин мекунанд, инчунин аз нав баррасӣ кардани таъинот ё қарори суд дар бораи қатъ кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар давоми шаш моҳ аз рӯзи эътибори қонунӣ пайдо кардани онҳо имконпазир аст.

Моддаи 186. Мӯҳтавои эътироз ё шикояти назоратӣ

1. Эътироз ё шикояти назоратӣ бояд маълумоти зеринро дар бар гирад:

- номи суде, ки ба он шикоят ё эътирози назоратӣ ирсол мегардад;

- насаб, ном ва номи падари шахсе, ки шикоят ё эътирози назоратӣ пешниҳод кардааст, маҳалли истиқомат ё будубош ва мавқеи мурофиавии ӯ дар парванда;

- зикри судҳое, ки парвандаро ба сифати суди марҳилаи якум ё марҳилаи кассатсионӣ ё назоратӣ баррасӣ намудаанд ва мӯҳтавои санадҳои судии қабулнамудаи онҳо;

- зикри санадҳои судӣ, ки таҳти эътироз ё шикояти назоратӣ қарор гирифтаанд;

- ишора ба вайрон кардани қонун ҳангоми пешбурди парванда;

- хоҳиши шахсе, ки эътироз ё шикоят пешниҳод кардааст.

2. Агар эътироз ё шикояти назоратӣ қаблан ба марҳилаи назоратӣ пешниҳод шуда бошад, дар он бояд ба қарори қабулнамудаи суд ишора карда шавад.

3. Ба шикояти назоратӣ бояд шахси онро пешниҳоднамуда ё намояндаи ӯ имзо кунад. Ба шикояти назоратӣ, ки намоянда пешниҳод кардааст, бояд ваколатнома ё ҳуҷҷати дигари тасдиқкунандаи ваколати намоянда замима гардад. Эътирози назоратӣ бояд аз ҷониби прокуроре, ки эътироз овардааст, имзо карда шавад.

4. Ба эътироз ё шикояти назоратӣ нусхаи санадҳои нисбат ба парванда қабулнамудаи суд ва ҳуҷҷатҳои дигари мурофиавии тасдиқкунандаи ваҷҳҳои дар шикоят ё эътироз овардашуда, ки ба таври дахлдор тасдиқ карда шудаанд, замима мегарданд.

5. Маводи иловагии пешниҳодгардида набояд бо роҳи гузаронидани амалҳои мурофиавии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба даст оварда шаванд.

Моддаи 187. Тартиби бе баррасӣ баргардонидани эътироз ё шикояти назоратӣ

Эътироз ё шикояти назоратӣ аз ҷониби судя дар мӯҳлати даҳ шабонарӯз аз рӯзи воридшавӣ ба суди марҳилаи назоратӣ дар ҳолатҳои зерин бе баррасӣ баргардонида мешавад:

- эътироз ё шикоят ҷавобгӯи талаботи Кодекси мазкур набошад;

- эътироз ё шикоятро шахсе пешниҳод карда бошад, ки барои муроҷиат кардан ба суди марҳилаи назоратӣ ҳуқуқ надорад;

- мӯҳлати пешниҳоди эътироз ё шикоят нисбат ба санадҳои судӣ бо тартиби назоратӣ гузаронида шуда бошад;

- то қабули эътироз ё шикоят барои моҳиятан баррасӣ кардани он дар хусуси баргардонидан ё бозхонди онҳо дархост ворид шуда бошад;

- эътироз ё шикоят бар хилофи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур пешниҳод шуда бошад.

Моддаи 188. Амалҳо оид ба эътироз ё шикояти назоратии воридшуда

1. Эътироз ё шикояти назоратӣ баъди ба суди дахлдор ворид шудан бо тартиби муқарраргардида барои баррасӣ ба судяи ҳамин суд супорида мешавад. Эътироз ё шикояти назоратӣ бояд дар мӯҳлати бист шабонарӯз баррасӣ карда шавад. Эътироз ё шикояти назоратӣ амали қарори таҳти эътироз ё шикоят қароргирифтаро бозмедорад.

2. Судяе, ки шикоят ё эътирозро баррасӣ менамояд, парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии дахлдорро аз суди поёнӣ талаб мекунад.

3. Судя эътироз ё шикояти назоратиро омӯхта, яке аз қарорҳои зеринро қабул менамояд:

- дар бораи беқаноат монондани эътироз ё шикояти назоратӣ;

- дар бораи оғоз кардани пешбурди назоратӣ ва ба баррасии суди марҳилаи назоратӣ додани эътироз ё шикояти назоратӣ.

4. Қарори судя бояд маълумоти зеринро дар бар гирад:

- сана ва маҳалли қабул кардани қарор;

- номи суд, насаб, ном ва номи падари судяе, ки қарорро қабул кардааст;

- насаб, ном ва номи падари шахсе, ки шикоят ё эътирози назоратиро пешниҳод намудааст;

- ишора ба санадҳои судии мавриди шикоят ва эътироз қароргирифта;

- асосҳои қабули қарор.

5. Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовинони ӯ, раисони Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ ва суди шаҳри Душанбе ҳуқуқ доранд бо қарори судя дар бораи беқаноат монондани эътироз ё шикояти назоратӣ розӣ нашаванд. Дар ин маврид шахсони номбурда қарори судяро бекор карда, мутобиқи сархати дуюми қисми 3 ҳамин модда қарор мебароранд. Эътирози Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон бевосита дар суди марҳилаи назоратӣ баррасӣ мегардад.

6. Нусхаи қарор ба шахси эътирозоварда ё шикояткарда равон карда мешавад.

Моддаи 189. Талаб карда гирифтани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовинони ӯ, Сарпрокурори ҳарбӣ, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон ва муовинони онҳо метавонанд парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро, ки санади судии аз рӯи он қабулшуда эътибори қонунӣ пайдо кардааст, бо мақсади омӯзиши қонунӣ ва асоснок будани ин санадҳо ё баррасӣ кардани масъалаи пешниҳоди эътирози назоратӣ аз суди дахлдор талаб намоянд.

2. Прокурорҳои шаҳру ноҳияҳо ва прокурорҳои ба онҳо баробаркардашуда аз судҳои шаҳру ноҳияҳо ҳуқуқи талаб карда гирифтани парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро доранд ва дар мавридҳои зарурӣ ба прокурори болоӣ дар хусуси ба таври назоратӣ овардани эътироз пешниҳод ирсол менамоянд.

Моддаи 190. Ҳайати суд ва тартиби баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз рӯи эътироз ё шикоят

1. Парванда ба тариқи назоратӣ дар коллегияи судӣ оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳайати се нафар судя, дар Раёсати Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ, шаҳри Душанбе ва Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳайати на камтар аз се ду ҳиссаи аъзои Раёсат баррасӣ карда мешавад.

2. Дар баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба тариқи назоратӣ инҳо иштирок мекунанд:

- дар Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон , Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё муовинони ӯ;

- дар коллегияи судӣ оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон , прокуроре, ки аз ҷониби Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатдор шудааст;

- дар Раёсати Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ ва шаҳри Душанбе, мувофиқан прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон ё муовинони онҳо.

3. Суде, ки парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро ба тариқи назоратӣ баррасӣ менамояд, ҳуқуқ дорад шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркардаро ба маҷлиси суд даъват намояд.

4. Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз лаҳзаи ба баррасии суди марҳилаи назоратӣ супоридан бояд дар мӯҳлати на дертар аз бист шабонарӯз баррасӣ карда шавад.

5. Дар мавридҳои зарурӣ ба маҷлиси суд, ки дар он парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба тариқи назоратӣ баррасӣ мегардад, барои додани баёнот шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда, ҳимоятгари ӯ, ҷабрдида ва намояндаи ӯ, намояндаи шахси ҳуқуқӣ даъват карда мешаванд. Ба шахсони ба маҷлиси суд даъватшуда имконияти бо эътироз ва шикоят шинос шудан дода мешавад.

6. Дар хусуси парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ раиси суд ё бо супориши ӯ яке аз аъзои Раёсат ё судяе, ки пеш дар баррасии ин парванда иштирок накардааст, маърӯза мекунад. Маърӯзачӣ ҳолатҳои парванда, мазмуни таъинот, қарор, эътироз ё шикоятро баён мекунад. Ба маърӯзачӣ судяҳое, ки парвандаро баррасӣ менамоянд, инчунин прокурор саволҳо дода метавонанд. Агар дар маҷлиси суд шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда, ҳимоятгар ё намояндагони қонунии ӯ ва ҷабрдида иштирок дошта бошанд, онҳо баъди маърӯзаи судя ҳуқуқи додани баёноти шифоҳиро доранд.

7. Тарафҳо баъд аз баромади маърӯзачӣ хулосаи прокурорро оид ба эътироз ё шикояти назоратӣ шунида, пас аз он толори маҷлиси судро тарк мекунанд.

8. Дар муҳокимаи эътироз ё шикоят мувофиқан аъзои Раёсати Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ, шаҳри Душанбе, Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин мувофиқан Сарпрокурори ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон ва муовинони онҳо иштирок менамоянд. Раёсати Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ, шаҳри Душанбе ва Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мебароранд, ки онҳо бо тарафдории аз се ду ҳиссаи овозҳои аъзои раёсат, ки дар маҷлиси суд иштирок кардаанд, қабул карда мешаванд. Ҳангоми баробар будани овозҳои тарафдор ва муқобил эътироз ё шикояти дар Раёсати Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ, шаҳри Душанбе ва Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасишуда радкардашуда эътироф мешавад.

9. Коллегияи судӣ оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар хонаи машваратӣ қарор мебарорад ва он бо аксарияти овозҳо қабул карда мешавад.

10. Қисми хулосавии қарори баровардашуда дар маҷлиси суд аз ҷониби раисикунанда ё яке аз судяҳо эълон карда мешавад.

Моддаи 191. Таъинот ва қарори суде, ки эътироз ё шикоятро баррасӣ менамояд

1. Дар натиҷаи ба тариқи назоратӣ баррасӣ кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, суд метавонад:

- эътироз ё шикоятро рад намояд;

- таъинот ва қарорҳои баровардашударо бекор кунад ва пешбурди парвандаро қатъ намояд ё онро ба санҷиши нав, тафтиши маъмурии нав, ё ки барои баррасии нави судӣ равон кунад;

- таъиноти кассатсионӣ, инчунин таъинот ва қарорҳои минбаъдаи судро бекор кунад ва парвандаро ба баррасии нави кассатсионӣ равон кунад;

- таъинот ва қарорҳоеро, ки ба тариқи назоратӣ бароварда шудаанд, бекор кунад, қарори суд ва таъиноти кассатсиониро бетағйир мононад, ё ин ки тағйир диҳад;

- ба таъинот ё қарори суд тағйирот дохил кунад.

2. Агар ҳангоми баррасии судии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ риоя накардани ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрванд, инчунин риоя нашудани муқаррароти қонун ҷиҳати пешбурд ва баррасии судии парванда ошкор карда шаванд, суд, судя ҳуқуқ доранд нисбат ба онҳое, ки ба камбудӣ роҳ додаанд, таъиноти (қарори) хусусӣ бароранд.

Моддаи 192. Асосҳои бекор кардан ё тағйир додани таъинот ва қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи суд

Таъиноти суди марҳилаи якум, қарори судя, таъиноти суди марҳилаи кассатсионӣ, таъинот ва қарори марҳилаи назоратӣ дар мавридҳое бояд бекор карда ё тағйир дода шаванд, ки суди эътирозро баррасикунанда эътироф намояд, ки бо ин таъинот ё қарор суди марҳилаи якум қарори ғайриқонунӣ ё беасос баровардааст ё суди болоӣ таъинот ё қарореро, ки пеш аз ин оид ба ҳамин парванда мавҷуд буд, беасос бетағйир монондааст, бекор кардааст ё тағйир додааст ё агар дар вақти баррасӣ кардани парванда дар суди болоӣ ба чунин қонунвайронкуниҳо роҳ дода шуда бошад, ки онҳо ба дурустии таъинот ё қарори баровардаи суди мазкур таъсир кардаанд ё таъсир карда метавонистанд.

Моддаи 193. Ҳадди ҳуқуқҳои суди марҳилаи назоратӣ

1. Ҳангоми ба тариқи назоратӣ баррасӣ кардани парванда амали суд бо ваҷҳҳои эътироз ё шикоят маҳдуд карда намешавад ва суд вазифадор аст, ки ҳамаи маводи парвандаро дар ҳаҷми пуррааш санҷад.

2. Суд дар вақти ба тариқи назоратӣ баррасӣ кардани парванда метавонад ҷазоеро, ки нисбати шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда таъин карда шудааст, сабуктар намояд ё қонун оид ба ҳуқуқвайронкунии сабуктарро татбиқ намояд, масъалаҳои дигари вобаста ба тағйир додани санадҳои судиро ҳал кунад, аммо ҳуқуқ надорад, ки ҷазоро вазнин кунад ё қонун оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурии вазнинтарро татбиқ намояд.

3. Агар суди марҳилаи назоратӣ эътироф намояд, ки дар суди марҳилаи якум ё суди марҳилаи кассатсионӣ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нодуруст қатъ карда шудааст, ҳамчунин ҷазои дар ҳаққи шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда таъиншуда бо сабаби сабукиаш ба кирдори содиршуда номувофиқ аст, дар он сурат ҳуқуқ дорад қарор ё таъинотро бекор кунад ва парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро барои баррасии нави судӣ мувофиқан ба суди марҳилаи якум ё кассатсионӣ равон кунад.

4. Агар ба беасос қатъ кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё ғайриқонунӣ сабук кардани ҷазои шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда дар вақти ба тариқи назоратӣ баррасӣ кардани парванда роҳ дода шуда бошад, марҳилаи болоии назоратӣ ҳуқуқ дорад, таъинот ё қарори марҳилаи поёнии назоратиро бекор кунад ва қарорҳои суди марҳилаи якум ё таъиноти марҳилаи кассатсиониро бетағйир мононад.

Моддаи 194. Ҳатмӣ будани дастурҳои суде, ки ба тариқи назоратӣ парвандаро баррасӣ кардааст

1. Дастурҳои суди марҳилаи назоратӣ дар вақти баррасии такрории ҳамин парванда барои судҳои марҳилаҳои поёнӣ ҳатмӣ мебошанд.

2. Суде, ки парвандаро ба тариқи назоратӣ баррасӣ менамояд, ҳуқуқ надорад ҳолатҳоеро, ки дар қарор муайян карда нашудаанд ё рад карда шуда буданд, муқаррар кунад ё ин ки исботшуда шуморад, ҳамчунин ҳуқуқ надорад, ки масъалаҳои исботшуда ё исботнашуда будани гуноҳ, эътиборнокӣ ё беэътибории ин ё он далел ва бартарии баъзе далелҳоро назар ба дигарашон, татбиқ кардани ин ё он қонунро аз тарафи суди марҳилаи якум ва масъалаи чораи ҷазои маъмуриро пешакӣ ҳал намояд.

3. Суде, ки парвандаро ба тариқи назоратӣ баррасӣ карда, таъиноти суди марҳилаи кассатсиониро бекор мекунад, ҳуқуқ надорад, хулосаҳоеро, ки суди марҳилаи кассатсионӣ мумкин аст дар вақти маротибаи дуюм баррасӣ кардани парванда барорад, пешакӣ муайян намояд.

Моддаи 195. Мазмуни таъинот ё қарор

1. Қароре, ки ҳангоми баррасии парванда Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ, шаҳри Душанбе ё таъиноте, ки коллегияи судӣ оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба тариқи назоратӣ баровардаанд, бояд ба талаботи Кодекси мазкур мувофиқ бошанд.

2. Таъинотро ҳамаи ҳайати суд, қарорро раисикунандаи маҷлиси Раёсат имзо мекунанд.

3. Таъинот ё қарори суд якҷоя бо эътироз ё шикоят ба парванда ҳамроҳ карда мешавад.

Моддаи 196. Баррасии парванда баъд аз бекор карда шудани қарор ё таъиноти суди марҳилаи кассатсионӣ

1. Баъд аз бекор карда шудани қарор ё таъиноти суди марҳилаи кассатсионӣ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз рӯи тартиби умумӣ баррасӣ карда мешавад.

2. Вазнин кардани ҷазо ё татбиқ кардани қонун оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурии вазнинтар дар вақти парвандаро аз нав баррасӣ кардани суди марҳилаи якум фақат ба шарте мумкин аст, ки қарор ба тариқи назоратӣ барои сабук будани ҷазо ё худ бинобар зарур будани татбиқи қонун оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурии вазнинтар бекор карда шуда бошад.

БОБИ 15. АЗ НАВ САР КАРДАНИ ПЕШБУРДИ ПАРВАНДАИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ БИНОБАР ҲОЛАТҲОИ НАВ ОШКОРШУДА

Моддаи 197. Асосҳои аз нав сар кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Қарорҳои суд ё мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки эътибори қонунӣ пайдо кардаанд, метавонанд бекор карда шаванд ва пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бинобар ҳолатҳои нав ошкоршуда аз нав сар карда шавад.

2. Асосҳои аз нав сар кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо сабаби ҳолатҳои нав ошкоршуда аз инҳо иборатанд:

- дидаю дониста нишондоди бардурӯғ додани ҷабрдида ё шоҳид, хулосаи коршинос, ҳамчунин қалбакӣ будани далелҳои шайъӣ ва дигар ҳуҷҷатҳо ё дидаю дониста нодуруст тарҷума кардан, ки боиси қабули қарори ғайриқонунӣ ё беасос шудаанд ва бо қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи суд ё мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) муқаррар шудаанд;

- амали ҷинояткоронаи суд, прокурор, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки боиси қабули қарори ғайриқонунӣ ва беасос шудаанд ва бо қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи суд ё мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) муқаррар шудаанд;

- аз ҷониби Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон хилофи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф кардани қонуне, ки суд, прокурор, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) зимни барасмиятдарорӣ ва баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии мушаххас татбиқ намудаанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

Моддаи 198. Судҳое, ки қарор ё таъинотро вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида аз нав баррасӣ менамоянд

Қарор ё таъиноти эътибори қонунӣ пайдокардаи суди марҳилаи якумро вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида суде, ки қарор ё таъинотро баровардааст, аз нав баррасӣ менамояд. Аз нав баррасӣ кардани қарор ё таъиноти суди марҳилаи кассатсионӣ ё назоратиро вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида, ки дар асоси онҳо санади суди марҳилаи якум тағйир дода шудааст, суде анҷом медиҳад, ки санадро тағйир додааст.

Моддаи 199. Пешниҳоди ариза дар бораи аз нав баррасӣ кардани қарор ё таъинот вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида

1. Ариза дар бораи аз нав баррасӣ кардани қарор ё таъинот вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида аз ҷониби шахси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда ва ҷабрдида ба суде пешниҳод мегардад, ки ин қарор ё таъинотро баровардааст.

2. Ба ариза ҳуҷҷатҳои дахлдоре, ки барои аз нав баррасӣ кардани санадҳои судӣ заруранд, замима карда мешаванд.

3. Чунин ариза метавонад дар давоми мӯҳлати ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидан барои ҳуқуқвайронкунии маъмурии содиршуда, вале на дертар аз се моҳ аз рӯзи ошкор гардидани асосҳо барои аз нав баррасӣ кардани қарор ё таъинот пешниҳод шавад.

Моддаи 200. Тартиби баррасии ариза дар бораи аз нав баррасӣ кардани қарор ё таъинот вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида

Суд аризаро дар бораи аз нав баррасӣ кардани қарор ё таъинот вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида дар маҷлиси судӣ баррасӣ менамояд. Аризадиҳанда, дар ҳолатҳои зарурӣ ҷабрдида ва прокурор оид ба вақт ва маҳалли баргузории маҷлиси судӣ огоҳ карда мешаванд, аммо ҳозир нашудани онҳо барои баррасии ариза монеа намегардад.

Моддаи 201. Таъинот дар бораи аз нав баррасӣ кардани қарор ё таъинот вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида

1. Суд аризаро дар бораи аз нав баррасӣ кардани қарор ё таъинот вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида баррасӣ намуда, аризаи пешниҳодгардидаро қонеъ мегардонад ва қарор ё таъинотро бекор мекунад ё аз нав баррасӣ кардани онҳоро рад менамояд.

2. Оид ба таъинот дар хусуси қонеъ гардонидани ариза ҷиҳати аз нав баррасӣ кардани қарор ё таъинот вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида пешниҳоди шикоят манъ аст.

3. Ҳангоми бекор кардани қарор ё таъинот парванда тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи Кодекси мазкур баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 202. Мӯҳлатҳои аз нав сар кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Аз нав баррасӣ кардани қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи суд ё мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) бинобар ҳолатҳои нав ошкоршуда ба манфиати шахсе, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудааст, бо ҳеҷ гуна мӯҳлат маҳдуд карда намешавад.

2. Фавти шахсе, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудааст, барои аз нав сар кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бинобар ҳолатҳои нав ошкоршуда бо мақсади қатъ кардани парвандаи ӯ монеъ намегардад.

3. Аз нав баррасӣ кардани қарор доир ба қатъи парванда, ҳамчунин аз нав баррасӣ кардани қарор бо сабабҳои сабукии ҷазо ё зарурати нисбат ба шахсе, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудааст татбиқ кардани қонун оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурии нисбатан вазнинтар танҳо дар давоми мӯҳлатҳои ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидан ва на дертар аз се моҳ аз рӯзи ошкор шудани ҳолатҳои нав мумкин аст.

4. Рӯзи ошкор шудани ҳолатҳои нав ҳисоб карда мешавад:

- рӯзи эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба хилофи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф кардани қонуне, ки зимни барасмиятдарорӣ ва баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии мушаххас татбиқ карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476);

- дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 2 моддаи 197 Кодекси мазкур рӯзи эътибори қонунӣ пайдо кардани таъинот, қарор, ҳукм нисбат ба шахсоне, ки дар додани нишондод ва хулосаи бардурӯғ, пешниҳоди далелҳои қалбакӣ, тарҷумаи нодуруст ё амали ҷинояткоронае, ки ҳангоми барасмиятдарорӣ ва баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир шудаанд, гунаҳгоранд.

Моддаи 203. Аз нав сар кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Ҳуқуқи аз нав сар кардани пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бинобар ҳолатҳои нав ошкоргардида, ба истиснои ҳолати дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда ба прокурор тааллуқ дорад.

2. Аризаҳои шаҳрвандон, хабарҳои шахсони мансабдори ташкилотҳо, ҳамчунин маълумоти дар ҷараёни барасмиятдарорӣ ва баррасии дигар парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ошкоршуда сабабҳои аз нав сар кардани пешбурд бинобар ошкор шудани ҳолатҳои нав мегарданд.

3. Аз нав баррасӣ кардани қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи суд бинобар ҳолатҳои нав ошкоргардида тибқи қисми 1 моддаи 205 Кодекси мазкур бо пешниҳоди Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати на дертар аз як моҳ аз лаҳзаи ворид шудани пешниҳод баррасӣ мегардад.

Моддаи 204. Амали прокурор баъди анҷоми санҷиш

1. Баъди анҷом ёфтани санҷиши ҳолатҳои нав ошкоршуда, дар сурати мавҷуд будани асосҳо барои аз нав сар кардани пешбурд аз рӯи парванда, прокурор парвандаро бо хулосаи худ ва нусхаи қарорро дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 2 моддаи 197 Кодекси мазкур ба суди дахлдор мефиристонад.

2. Дар сурати мавҷуд набудани асосҳо барои аз нав оғоз кардани пешбурд аз рӯи парванда прокурор бо қарори асосноки худ пешбурди аз ҷониби ӯ бинобар ҳолатҳои нав ошкоршуда оғозгардидаро қатъ мегардонад.

3. Қарор дар бораи қатъ гардидани пешбурд аз рӯи парванда ба маълумоти шахсони манфиатдор расонида, ба онҳо фаҳмонида мешавад, ки онҳо ҳуқуқ доранд нисбат ба қарор ба суд шикоят кунанд ва суд салоҳият дорад масъалаи аз нав оғоз кардани пешбурдро аз рӯи парвандаи мазкур бинобар ҳолатҳои нав ошкоршуда ҳал намояд.

Моддаи 205. Аз ҷониби суд ҳал кардани масъалаи аз нав барқарор кардани пешбурд аз рӯи парванда

1. Пешниҳоди Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё хулосаи прокурор доир ба зарурати аз нав оғоз кардани пешбурд аз рӯи парванда бинобар ҳолатҳои нав ошкоршуда бо тартиби зайл баррасӣ мегардад:

- дар бораи қарори суди ноҳия (шаҳр) - аз ҷониби Раёсати Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ ва шаҳри Душанбе;

- дар бораи қарори суди ноҳия (шаҳр)-ҳои тобеи ҷумҳурӣ, қарори Суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои вилоятӣ, шаҳри Душанбе ва қарори судҳои ҳарбии гарнизонҳо - аз ҷониби коллегияи судӣ оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дар бораи қарори коллегияи судӣ оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон - аз ҷониби Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Баррасии қаблии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба тариқи кассатсионӣ ё назоратӣ ба баррасии он дар ҳамон марҳилаи судӣ ҷиҳати аз нав оғоз кардани пешбурд бинобар ҳолатҳои нав ошкоршуда монеъ намегардад.

3. Пешниҳоди Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё хулосаи прокурор дар бораи аз нав оғоз кардани пешбурд аз рӯи парванда бинобар ҳолатҳои нав ошкоршуда дар маҷлиси суд мувофиқи қоидаҳои муқаррарнамудаи Кодекси мазкур баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 206. Таъиноти (қарори) суде, ки пешниҳоди Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё хулосаи прокурорро баррасӣ мекунад

Суд пешниҳоди Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё хулосаи прокурорро дар бораи аз нав сар кардани пешбурд аз рӯи парванда бинобар ҳолатҳои нав ошкоршуда баррасӣ карда, яке аз таъинотҳои зеринро мебарорад:

- доир ба бекор кардани қарор ва равон кардани парванда барои гузаронидани санҷиши иловагӣ ё мурофиаи нави судӣ;

- дар бораи бекор кардани қарор ва оид ба қатъи парванда, вақте ки санҷиши иловагӣ ё мурофиаи нави судӣ барои қабули қарори ниҳоӣ аз рӯи парванда талаб карда намешавад;

- дар хусуси рад кардани пешниҳоди Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё хулосаи прокурор.

Моддаи 207. Пешбурди парванда баъди бекор кардани қарорҳо

Пешбурди санҷиш ва мурофиаи судӣ аз рӯи парванда баъди бекор кардани қарорҳо оид ба он бинобар ҳолатҳои нав ошкоршуда, ҳамчунин шикоят кардан аз қарорҳои нав баровардаи суд ё эътироз овардан ба онҳо бо тартиби умумӣ анҷом дода мешавад.

ФАСЛИ V. ХУСУСИЯТҲОИ ПЕШБУРДИ ПАРВАНДАҲОИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРИИ КАТЕГОРИЯҲОИ АЛОҲИДА

БОБИ 16. ТАРТИБИ ПЕШБУРДИ ПАРВАНДАҲОИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИИ МАЪМУРӢ НИСБАТ БА НОБОЛИҒОН

Моддаи 208. Тартиби пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба ноболиғон

1. Муқаррароти боби мазкур оид ба парвандаҳо нисбат ба шахсе, ки дар лаҳзаи содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба ҳаждаҳсолагӣ нарасидааст, татбиқ мегарданд.

2. Тартиби пешбурди парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба ноболиғон бо муқаррароти умумии Кодекси мазкур, инчунин бо назардошти моддаҳои боби мазкур муайян карда мешавад.

Моддаи 209. Ҳолатҳое, ки доир ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба ноболиғон бояд муқаррар карда шаванд

1. Ҳангоми гузаронидани мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз рӯи парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба ноболиғон дар баробари исботи ҳолатҳои дар боби 5 Кодекси мазкур зикршуда бояд ҳолатҳои зерин муайян карда шаванд:

- синну соли ноболиғ (сана, моҳ ва соли таваллуд);

- шароити зиндагӣ ва таълиму тарбия, дараҷаи инкишофи зеҳнӣ, ирода ва рӯҳӣ, хислат ва миҷоз, талабот ва завқу рағбат;

- таъсири шахсони калонсол ва ноболиғони дигар.

2. Ноболиғе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ мегардад, мумкин аст, дар вақти баррасии ҳолатҳое, ки метавонанд ба ӯ таъсири манфӣ расонанд, аз муҳокима берун карда шавад.

Моддаи 210. Ба пешбурди алоҳида ҷудо кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба ноболиғ

Парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба ноболиғе, ки дар содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ якҷоя бо калонсолон иштирок кардааст, ба истеҳсолоти алоҳида ҷудо карда мешавад.

Моддаи 211. Тартиби даъвати ноболиғ

Ноболиғ ба воситаи падару модар ё намояндагони дигари қонунии ӯ ва агар ноболиғ дар муассисаи махсуси кӯдакон бошад ба воситаи маъмурияти ин муассиса ба суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ ё ба назди шахсони мансабдор даъват карда мешавад.

Моддаи 212. Баёнот гирифтан аз шахси ноболиғи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда, шоҳид ва ҷабрдидаи ноболиғ

Гирифтани баёнот аз шахси ноболиғи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содиркарда, шоҳид ва ҷабрдидаи ноболиғ наметавонад дар як рӯз бетанаффус зиёда аз як соат ва дар маҷмӯъ бештар аз ду соат давом ёбад.

Моддаи 213. Иштироки омӯзгор ва равоншинос

1. Ҳангоми гирифтани баёноти ноболиғ, ҳамчунин ноболиғе, ки ноқисулақл дониста шудааст, иштироки омӯзгор ва равоншинос ҳатмист.

2. Омӯзгор ва равоншинос ҳуқуқ доранд ба ноболиғе, ки нисбати ӯ парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурда мешавад, саволҳо диҳанд ва баъди ба охир расидани гирифтани баёнот бо он шинос шаванд ва доир ба дурустӣ ва пуррагии сабтҳои он мулоҳизаҳояшонро навишта диҳанд. Ин ҳуқуқро суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) пеш аз гирифтани баёнот ба омӯзгор ё равоншинос мефаҳмонанд.

Моддаи 214. Иштироки намояндаи қонунии ноболиғ дар баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Намояндаи қонунии ноболиғ барои иштирок дар парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо қарори суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) аз лаҳзаи гирифтани баёноти аввал аз ноболиғ роҳ дода мешавад. Ҳангоми иҷозат додан барои иштирок дар парванда ба намояндаи қонунӣ ҳуқуқҳои пешбининамудаи қисми 2 ҳамин модда фаҳмонида мешаванд.

2. Намояндаи қонунӣ ҳуқуқ дорад:

- донад, ки ноболиғ барои содир кардани кадом ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ айбдор карда мешавад;

- ҳангоми гузаронидани амалҳои мурофиавие, ки Кодекси мазкур пешбинӣ мекунад, иштирок намояд;

- бо протоколи маҷлиси судӣ шинос шавад ва доир ба дурустӣ ва пуррагии сабтҳои он ба тарзи хаттӣ эрод пешниҳод намояд;

- дархост ва раддия диҳад;

- оид ба амалҳо ва қарорҳои суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) шикоят пешниҳод намояд;

- далелҳо пешниҳод кунад;

- бо тамоми маводи парванда шинос шавад, аз он ҳама гуна маълумотро ба андозаи дилхоҳ рӯйнавис намояд.

Моддаи 215. Қатъ кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо татбиқи чораҳои тарбиявӣ

Агар дар ҷараёни баррасии парванда оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ муқаррар гардад, ки ноболиғ ин кирдорро бори аввал содир кардааст ва ислоҳи ӯ бе татбиқи ҷазои маъмурӣ имкон дошта бошад суд, прокурор ва мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) ҳуқуқ доранд, ки парвандаро нисбат ба ноболиғ бо татбиқи чораҳои тарбиявӣ қатъ намоянд. Ин гуна қарор танҳо дар ҳолате қабул шуда метавонад, ки ба он ноболиғ ва намояндаи қонунии ӯ розӣ бошанд. Нусхаи қарор дар бораи қатъ кардани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба ноболиғ бо татбиқи чораҳои зикршуда ба комиссия оид ба ҳуқуқи кӯдак фиристонида мешавад.

ФАСЛИ VI. ИҶРОИ ҚАРОРҲО

БОБИ 17. ИҶРОИ ҚАРОРҲО ВОБАСТА БА ТАЪИНИ ҶАЗОИ МАЪМУРӢ

Моддаи 216. Эътибори қонунӣ пайдо кардани қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

Қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар ҳолатҳои зерин эътибори қонунӣ пайдо менамояд:

- баъди ба охир расидани мӯҳлати шикоят ё эътироз овардан нисбат ба қарор, агар оид ба қарор шикоят ё эътироз оварда нашуда бошад;

- баъди ба охир расидани мӯҳлати шикоят ё эътироз овардан вобаста ба қарори аз натиҷаи шикоят ва эътироз қабулгардида, агар вобаста ба ин қарор шикоят ё эътироз оварда нашуда бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки бо қарори мазкур қарори қаблан қабулгардида бекор карда шуда бошад;

- фавран баъди қабули қарор аз натиҷаи баррасии шикоят ё эътирозе, ки вобаста ба он шикоят карда намешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки бо қарори зикршуда қарори қаблан қабулгардида бекор карда шуда бошад.

Моддаи 217. Ҳатмӣ будани иҷрои қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ барои иҷро аз ҷониби мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин шахсони мансабдор, шаҳрвандон ва иттиҳодияҳои онҳо, шахсони ҳуқуқӣ, сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқиашон ҳатмист.

2. Қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бояд аз лаҳзаи эътибори қонунӣ пайдо кардани он иҷро карда шавад.

Моддаи 218. Иҷрои қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Иҷрои қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Ҳангоми баррасии шикоят ё эътироз нисбат ба қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё нисбат ба қарорҳои минбаъда оид ба шикоят ё эътироз қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, ки эътибори қонунӣ пайдо кардааст, дар мӯҳлати се шабонарӯзи баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани он ба судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки барои амалӣ кардани қарор ваколатдор мебошанд, фиристонида мешавад.

3. Агар нисбат ба қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар мӯҳлатҳои муқаррар-гардида шикоят ё эътироз оварда нашуда бошад, қарори мазкур дар мӯҳлати се шабонарӯзи баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани он, ҳангоми баррасии шикоят ё эътироз бошад, дар мӯҳлати се шабонарӯзи баъди аз суд, мақомоти ваколатдори давлатии (шахсони мансабдори) қарорро қабулнамуда ворид шудани қарор доир ба ин шикоят ё эътироз ба мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки барои амалӣ кардани қарор ваколатдоранд, фиристонида мешавад.

4. Қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар мӯҳлати се шабонарӯзи баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани он ба мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки барои амалӣ кардани қарор ваколатдор аст, фиристонида мешавад.

Моддаи 219. Ба иҷро расонидани қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ

1. Қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) тибқи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба иҷро расонида мешавад.

2. Дар сурати қабул гардидани якчанд қарор доир ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ нисбати ҳамон як шахс ҳар як қарор дар алоҳидагӣ ба иҷро расонида мешавад.

Моддаи 220. Ба таъхир гузоштан ва ба мӯҳлатҳо ҷудо кардани иҷрои қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ

1. Ҳангоми мавҷуд будани ҳолатҳое, ки дар мӯҳлатҳои муқарраргардида иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмуриро дар намуди ҳабси маъмурӣ, маҳрум сохтан аз ҳуқуқи махсус ё дар намуди ҷаримаи маъмурӣ имконнопазир мегардонанд, судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки қарорро қабул кардааст, метавонад иҷрои қарорро ба мӯҳлати то як моҳ ба таъхир гузорад.

2. Вазъи моддии шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашударо ба инобат гирифта, пардохти ҷаримаи маъмурӣ метавонад аз ҷониби судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки қарорро қабул кардааст, ба муддати то се моҳ ба мӯҳлатҳо ҷудо карда шавад.

Моддаи 221. Боздоштани иҷрои қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ

1. Судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ қарор қабул кардаанд, дар сурати шикоят ё эътироз овардан нисбат ба қарори эътибори қонунӣ пайдонамуда иҷрои ин қарорро то баррасии шикоят ё эътироз бозмедоранд. Дар бораи боздоштани иҷрои қарор таъинот ё қарор бароварда, ҳангоми зарурат он фавран ба мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) фиристонида мешавад, ки ин таъинот ё қарорро иҷро менамояд.

2. Эътироз овардан нисбат ба қарори ҳабси маъмурӣ ё боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият иҷрои ин қарорро бознамедорад.

Моддаи 222. Иҷрои қарор дар бораи боздоштан ва ё манъ кардани фаъолияти соҳибкорони инфиродӣ ва шахсони ҳуқуқӣ

1. Мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) тибқи қарори қабулгардида дар мӯҳлати даҳ шабонарӯз қисман ё пурра кори ташкилотро манъ карда, истифодаи бино, иншоот, қисмҳои бино ва иншоот, анбор, хатҳои алоқа ва гармиро бозмедоранд.

2. Мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) тибқи қарори қабулгардида дар мӯҳлати даҳ шабонарӯз фаъолияти шахси ҳуқуқиро манъ менамоянд ва мақомоти оморро дар ин бора огоҳ месозанд.

Моддаи 223. Қатъи иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ

Судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ қарор қабул намудааст, дар ҳолатҳои зерин иҷрои қарорро қатъ менамояд:

- ҳангоми қабули санади авф, агар чунин санад ба татбиқи ҷазои маъмурӣ монеъ шавад;

- дар сурати бекор кардан ё беэътибор донистани қонун ё муқаррароти алоҳидаи он, ки ҷавобгарии маъмуриро барои кирдори содиргардида муқаррар менамояд;

- ҳангоми фавти шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда ё бо тартиби муқарраргардида фавтида эълон шудани ӯ;

- агар аз тарафи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон қонун ё муқаррароти алоҳидаи он, ки ҷавобгарии маъмуриро муқаррар менамояд, хилофи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476);

- ҳангоми гузаштани мӯҳлати идомаи иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ, ки дар Кодекси мазкур муқаррар шудааст;

- дар сурати қабул гардидани қарори қатъи иҷрои қарор дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур.

Моддаи 224. Ҳалли масъалаҳои вобаста ба иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ ба шахси ноболиғ

1. Масъалаҳои ба таъхир гузоштан, боздоштан ё қатъ кардани иҷрои қарор дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ, инчунин рӯёнидани ҷаримаи маъмурии ба шахси ноболиғ таъиншуда аз падару модар ё намояндаи қонунии ӯ аз тарафи судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор), ки чунин қарорро қабул кардаанд, дар мӯҳлати се шабонарӯзи баъди ба миён омадани асос барои ҳалли масъалаи дахлдор баррасӣ мешаванд.

2. Шахсоне, ки барои ҳалли масъалаҳои дар қисми 1 ҳамин модда зикргардида манфиатдоранд, дар бораи вақт ва маҳалли баррасӣ хабардор карда мешаванд. Бе сабабҳои узрнок ҳозир нашудани шахсони манфиатдор барои ҳалли масъалаҳои дахлдор монеъ шуда наметавонад.

3. Қарор оид ба масъалаҳои ба таъхир гузоштан, ба мӯҳлатҳо ҷудо кардан ё боздоштани иҷрои қарор дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ, инчунин рӯёнидани ҷаримаи маъмурии нисбати шахси ноболиғ таъингардида аз падару модар ё намояндаи қонунии ӯ дар намуди таъинот бароварда мешавад. Нусхаи таъинот ба шахси воқеӣ ё намояндаи шахси ҳуқуқӣ, ки нисбати онҳо ин таъинот бароварда шудааст, инчунин ба ҷабрдида тибқи дархост супорида мешавад. Ҳангоми ҳозир набудани шахсони зикргардида нусхаи таъинот ба онҳо дар давоми се шабонарӯзи баъди баровардани он фиристонида, дар ин бора дар парванда қайди дахлдор карда мешавад.

4. Масъалаи қатъ кардани иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар шакли қарор қабул карда мешавад.

Моддаи 225. Мӯҳлати идома ёфтани иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ

1. Қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ иҷро карда намешавад, агар он дар мӯҳлати як сол аз лаҳзаи эътибори қонунӣ пайдо карданаш мавриди иҷро қарор нагирифта бошад.

2. Идома ёфтани мӯҳлати пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда дар сурате қатъ мегардад, ки шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда аз иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ саркашӣ намояд. Ҳисоби мӯҳлат дар чунин ҳолат аз рӯзи ошкор шудани шахси зикргардида ё молу мулку даромади ӯ, ки мутобиқи қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ нисбат ба онҳо мумкин аст ҷаримаи маъмурӣ татбиқ карда шавад, аз нав оғоз мегардад.

3. Ҳангоми ба таъхир гузоштан ё боздоштани иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ мутобиқи Кодекси мазкур идома ёфтани мӯҳлати иҷро то гузаштани мӯҳлати ба таъхир гузоштан ё мӯҳлати боздоштани иҷро боздошта мешавад.

4. Ҳангоми ба мӯҳлатҳо ҷудо кардани иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ, давомнокии мӯҳлати иҷро ба ин мӯҳлат дароз карда мешавад.

Моддаи 226. Ба охир расидани пешбурди иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ

1. Қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ, ки пурра иҷро шудааст, бо қайди дахлдор дар бораи ҷазои маъмурии иҷрогардида аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки қарорро ба иҷро расонидааст, ба судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки ин қарорро қабул кардааст, баргардонида мешавад.

2. Қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ, ки иҷрои он таъмин нагардидааст ё нопурра иҷро шудааст, аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатии (шахси мансабдори) иҷрокунандаи қарор ба судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки ин қарорро қабул кардааст, дар ҳолатҳои зерин баргардонида мешавад:

- агар дар суроғаи зикрнамудаи судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки қарорро қабул кардааст, шахси воқеии ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда истиқомат, кор ё таҳсил накунад ё шахси ҳуқуқии ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда ё молу мулки шахсони зикргардида, ки ба он метавонад ҷазои маъмурӣ таъин шавад, дар он суроға қарор надошта бошанд;

- агар шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда молу мулк ё даромаде надошта бошад, ки ба он ҷазои маъмурӣ таъин карда шавад ва тадбирҳои оид ба дарёфти молу мулки чунин шахс андешидашуда бенатиҷа монда бошанд;

- агар мӯҳлати давомнокии иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ, ки Кодекси мазкур пешбинӣ намудааст, гузашта бошад.

3. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи сархатҳои якум ва дуюми қисми 2 ҳамин модда мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ таҳти иҷрои ӯ мебошад, санади дахлдор тартиб медиҳад ва он аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатии (шахси мансабдори) болоӣ тасдиқ карда мешавад.

4. Баргардонидани қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ аз рӯи асосҳои пешбининамудаи сархатҳои якум ва дуюми қисми 2 ҳамин модда барои иҷро қабул кардани қарори нав дар доираи мӯҳлати пешбининамудаи Кодекси мазкур монеа шуда наметавонад.

5. Агар мӯҳлати давомнокии иҷрои қарор гузашта бошад ва иҷрои он таъмин нагардида бошад ё нопурра иҷро шуда бошад, қарор мутобиқи талаботи Кодекси мазкур ба судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки қарорро қабул кардааст, баргардонида мешавад.

Моддаи 227. Иҷрои қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ нисбати шахсе, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат мекунад ё қарор дорад ва дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон молу мулк надорад

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476)

Иҷрои қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ нисбати шахсе, ки берун аз қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат мекунад ё қарор дорад ва дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон молу мулк надорад, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва созишномаҳои байналмилалии Тоҷикистон бо давлате, ки ин шахс дар қаламрави он истиқомат мекунад ё қарор дорад, инчунин бо давлате, ки молу мулки шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда дар ҳудуди он мебошад, амалӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

БОБИ 18. ТАРТИБИ ИҶРОИ НАМУДҲОИ ҶУДОГОНАИ ҶАЗОИ МАЪМУРӢ

Моддаи 228. Иҷрои қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди огоҳӣ

Қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди огоҳӣ аз ҷониби судя, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки ин қарорро қабул намудааст, баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани қарор бо роҳи супоридан ё фиристодани нусхаи қарор мутобиқи талаботи Кодекси мазкур иҷро карда мешавад.

Моддаи 229. Иҷрои қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди ҷарима

1. Ҷаримаи маъмурӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ, шахсони мансабдор ё шахсони ҳуқуқӣ, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудаанд, бояд дар мӯҳлати на дертар аз сӣ шабонарӯзи баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани қарор дар бораи таъин кардани ҷаримаи маъмурӣ ё аз лаҳзаи гузаштани мӯҳлати батаъхирандозӣ ё ба мӯҳлатҳо ҷудо кардан, ки Кодекси мазкур пешбинӣ намудааст, бо тартиби дар қисми 6 моддаи 39 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида иҷро карда шавад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2021).

2. Агар шахси ноболиғ даромади мустақил надошта бошад, ҷаримаи маъмурӣ аз падару модар ё намояндаи қонунии ӯ ситонида мешавад.

3. Маблағи ҷаримаи маъмурӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ, шахсони мансабдор ё шахсони ҳуқуқӣ, ки ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудаанд, ба Буҷети давлатӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тариқи ғайринақдӣ гузаронида мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2021).

4. Ҳангоми аз кор озод шудани шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда ё мавҷуд набудани имконияти ситонидани ҷарима аз музди меҳнат ё дигар даромади ӯ, маъмурияти ташкилот дар мӯҳлати даҳ шабонарӯз аз рӯзи аз кор озод шудан ё ба вуҷуд омадани дигар ҳолатҳои ғайриимкон гаштани ситонидани ҷарима, ҳуҷҷатро оид ба таъин кардани ҷарима ба суд, мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки онро қабул намудааст, бо нишон додани ҷойи кори нави шахси ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидашуда (агар муайян бошад), сабаби ғайриимкон будани ситонидани ҷарима, бо қайди маблағи аз музди меҳнат нигоҳ дошташуда (агар нигоҳ дошта шуда бошад) бармегардонад.

5. Ҳангоми дар мӯҳлати пешбининамудаи Кодекси мазкур иҷро накардани қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди ҷарима, иҷрои маҷбурии қарори мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи истеҳсолоти иҷро" амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1263).

Моддаи 230. Ба охир расидани пешбурди иҷрои қарор оид ба татбиқи ҷазои маъмурӣ дар намуди ҷарима

Қарор оид ба татбиқи ҷазои маъмурӣ, ки аз рӯи он ситонидани ҷаримаи маъмурӣ пурра амалӣ гардидааст, бо қайди иҷрои он ба суд ё мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки ин қарорро қабул кардааст, баргардонида мешавад.

Моддаи 231. Иҷрои қарори боздошти маъмурии амали иҷозатнома барои машғул шудан ба намудҳои муайяни фаъолият

1. Қарор оид ба боздошти маъмурии амали иҷозатнома барои машғул шудан ба намудҳои муайяни фаъолият аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) иҷро карда мешавад, ки ӯ мутобиқи қонун ҳуқуқ дорад, барои ҳамин намуди фаъолият иҷозатнома диҳад.

2. Қарор оид ба боздошти маъмурии амали иҷозатнома барои машғул шудан ба намудҳои муайяни фаъолият дар мӯҳлати даҳ шабонарӯз бо роҳи бозхонди ин иҷозатнома ба мӯҳлати боздошти амали он иҷро карда мешавад.

Моддаи 232. Иҷрои қарор оид ба маҳрум кардан аз иҷозатнома барои машғул шудан ба намудҳои муайяни фаъолият

Қарори қабулгардида оид ба бекор кардани иҷозатнома барои машғул шудан ба намудҳои муайяни фаъолият дар мӯҳлати даҳ шабонарӯз аз тарафи мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахсони мансабдор) бо роҳи бозпас гирифтани иҷозатнома иҷро карда мешавад.

Моддаи 233. Иҷрои қарор оид ба маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсус

1. Қарори судя дар бораи маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи идораи воситаи нақлиёт аз тарафи шахсони мансабдори ваколатдори мақомоти дахлдори корҳои дохилӣ иҷро карда мешавад.

2. Қарори судя дар бораи маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёти техникӣ (трактор, мошинаҳои худгард ва дигар намудҳои техникаи кишоварзӣ) аз ҷониби шахсони мансабдори ваколатдори мақомоти назорати давлатии ҳолати техникӣ иҷро карда мешавад.

3. Қарори судя дар бораи маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи идораи киштиҳои хурдҳаҷм аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти ваколатдори давлатӣ ба иҷро расонида мешавад.

4. Қарори судя дар бораи маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи истифодаи воситаҳои радиоэлектронӣ ё таҷҳизоти баландбасомад аз тарафи шахсони мансабдори ваколатдори мақомоти анҷомдиҳандаи назорати давлатии соҳаи алоқа иҷро карда мешавад.

5. Қарори судя дар бораи маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи шикор аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти ваколатдори назорати давлатии риояи қоидаҳои шикор иҷро карда мешавад.

Моддаи 234. Тартиби иҷрои қарори маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи идораи воситаҳои нақлиёт

1. Қарори маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи идораи воситаи нақлиёти намуди дахлдор ё дигар намудҳои техника мувофиқан бо роҳи гирифтани шаҳодатномаи ронандагӣ ё шаҳодатномаи ҳуқуқи идораи киштиҳои хурдҳаҷм ё шаҳодатномаи тракторчӣ-мошинист иҷро карда мешавад, агар ронанда, киштирон ё тракторист-мошинист аз ҳуқуқи идораи ҳамаи намуди воситаҳои нақлиёт, киштиҳои хурдҳаҷм ва техникаи дигар маҳрум карда шуда бошад. Агар ронанда аз ҳуқуқи идораи на ҳамаи намуди воситаҳои нақлиёт маҳрум карда шуда бошад, дар шаҳодатномаи ронандагӣ қайд карда мешавад, ки ӯ аз ҳуқуқи идораи кадом намуди воситаи нақлиёт маҳрум карда шудааст ва шаҳодатномаи ҳуқуқи идораи воситаи нақлиёт баргардонида мешавад.

2. Қарори маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи истифодаи воситаҳои радиоэлектронӣ ё таҷҳизоти баландбасомад бо роҳи гирифтани иҷозатномаи махсус барои истифодаи воситаҳои радиоэлектронӣ ё таҷҳизоти баландбасомад иҷро карда мешавад. Тартиби гирифтани иҷозатномаи махсус барои истифодаи воситаҳои радиоэлектронӣ ё таҷҳизоти баландбасомад аз тарафи мақомоти ваколатдори давлатӣ, ки назорати давлатии соҳаи алоқаро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зимма доранд, муқаррар карда мешавад.

3. Қарори маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи шикор бо роҳи гирифтани шаҳодатномаи шикорчӣ иҷро карда мешавад.

4. Баъди ба охир расидани мӯҳлати ҷазои маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсус ҳуҷҷатҳое, ки аз шахси ба ин намуди ҷазои маъмурӣ ба ҷавобгарӣ кашидашуда гирифта шуда буданд, ба ӯ баргардонида мешаванд.

Моддаи 235. Ҳисоб кардани мӯҳлатҳои маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсус

1. Давомнокии мӯҳлати маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсус аз рӯзи эътибори қонунӣ пайдо кардани қарор дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсуси дахлдор оғоз мегардад.

2. Дар сурати аз супоридани шаҳодатномаи дахлдор (иҷозати махсус) ё дигар ҳуҷҷатҳо саркашӣ кардани шахси аз ҳуқуқи махсус маҳрумгардида мӯҳлати маҳрум кардан аз ҳуқуқи махсус қатъ мегардад. Давомнокии мӯҳлати маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсус аз рӯзи аз ҷониби ин шахс супоридан ё аз ӯ гирифтани шаҳодатномаи дахлдор (иҷозати махсус) ё дигар ҳуҷҷатҳо оғоз мегардад.

3. Давомнокии мӯҳлати маҳрум кардани шахси воқеӣ аз ҳуқуқи махсус ҳангоми нисбат ба шахси аз ҳуқуқи махсус маҳрумгардида барои бори дигар таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди маҳрум кардан аз ҳамон як ҳуқуқи махсус аз рӯзи дигари баъди ба охир расидани мӯҳлати ҷазои маъмурии қаблан татбиқшуда оғоз мегардад.

Моддаи 236. Иҷрои қарори боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият

1. Қарори боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият баъди қабул гардидани чунин қарор иҷро карда мешавад.

2. Ҳангоми боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият гузоштани мӯҳру сурғуч ба биною манзил, ҷои нигоҳдории мол ва дигар арзишҳои моддӣ, хазинаҳо, инчунин дигар тадбирҳо доир ба иҷрои чораҳои пешбининамудаи қарори боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият, ки барои иҷрои ҷазои маъмурӣ бо роҳи боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият зарур мебошанд, татбиқ карда мешаванд. Дар сурати ба таври маъмурӣ боздоштани намуди муайяни фаъолият ба татбиқи чораҳое роҳ дода намешавад, ки метавонанд боиси оқибатҳои барқарор-нашаванда барои пешбурд, инчунин барои фаъолият ва нигоҳ доштани объектҳои таъминоти ҳаётӣ гарданд.

3. Агар муқаррар карда шавад, ки ҳолатҳои барои таъини ҷазои маъмурӣ дар намуди боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият асосшуда бартараф гардидаанд, боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият дар асоси дархости шаҳрванди бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ ба фаъолияти соҳибкорӣ машғулбуда пеш аз мӯҳлат қатъ мегардад.

4. Баъди тадқиқи ҳуҷҷатҳои пешниҳодгардида мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) дар бораи қатъ кардани иҷрои ҷазои маъмурӣ бо роҳи боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият ё рад кардани қонеъгардонии дархост қарор қабул менамояд. Дар қарор дар бораи пеш аз мӯҳлат қатъ кардани боздошти маъмурии намуди муайяни фаъолият маълумоти пешбиникардаи моддаи 141 Кодекси мазкур, инчунин санаи аз нав ба фаъолият оғоз кардани шаҳрванди бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ ба фаъолияти соҳибкорӣ машғулбуда ё шахси ҳуқуқӣ, филиалҳо, намояндагиҳо, воҳидҳои сохторӣ, қитъаҳои истеҳсолии он, инчунин истифодаи таҷҳизот, объектҳо, бино ва иншоот, анҷом додани намудҳои алоҳидаи фаъолият (кор ва хизматрасонӣ) нишон дода мешаванд.

Моддаи 237. Иҷрои қарори бо подош гирифтани ашёе, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад

1. Қарори судя дар бораи бо подош гирифтани ашёе, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро карда мешавад.

2. Ба фурӯш баровардани ашёҳои гирифташуда, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошанд, тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

Моддаи 238. Иҷрои қарори мусодираи ашёе, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад

(Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1860)

1. Қарори мусодираи ашёе, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад, аз ҷониби субъектҳое, ки ҳуқуқвайронкунии маъмуриро ошкор намудаанд, мувофиқи талаботи ҳамин модда иҷро карда мешавад.

2. Маблағҳои пулӣ, коғазҳои қиматнок, металлҳои қиматбаҳо, сангҳои қиматбаҳо ва дигар молу мулки мусодирашудаи ҳаммонанд, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошанд, ба истиснои молу мулке, ки дар қисми 3 ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, ба мақомоти молия супорида мешаванд.

3. Молу мулки ғайриманқул, воситаҳои нақлиёт, воситаҳои техникӣ, маҳсулоти хӯрокворӣ, саноатӣ, масолеҳи сохтмонӣ, маводи сӯзишворӣ ва равғанҳои молиданӣ, молу мулки мусодирашудаи ҳаммонанд, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошанд, ба мақомоти идораи амволи давлатӣ супорида мешаванд.

4. Қарори судя дар бораи мусодираи силоҳ, тир, лавозимоти ҷангӣ, воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ аз тарафи мақомоти корҳои дохилӣ иҷро карда мешавад.

5. Қарори судя дар бораи мусодираи маводи доруворӣ ва молҳои тиббӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ иҷро карда мешавад.

6. Қарори судя дар бораи мусодираи партовҳои радиоактивӣ ва моддаҳои кимиёвӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии радиатсионӣ иҷро карда мешавад.

7. Нусхаҳои мусодирагардидаи асарҳо ва фонограммаҳо, маводу таҷҳизоти барои иҷрои онҳо истифодашаванда ва дигар олоти содиркунии ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тибқи тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур бояд нобуд карда шаванд, ба истиснои ҳолатҳои супоридани нусхаҳои мусодирагардидаи асарҳо ё фонограммаҳо ба дорандаи ҳуқуқҳои муаллиф ё ҳуқуқҳои вобаста ба он дар асоси хоҳиши ӯ.

8. Ҳангоми супоридани ашёе, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад, санад тартиб дода шуда, номгӯи пурра ва дақиқи ҳар як ашё, аломати фарқкунандаи он, аз ҷумла вазн, ҳаҷм, ранг, намуд, андоза, дараҷаи фарсудашавӣ ва хусусиятҳои хоси молу мулк зикр карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1860).

Моддаи 239. Иҷрои қарори бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрван-дони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476)

Қарори бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд аз тарафи мақомоти зерин иҷро карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476):

- мақомоти ҳифзи сарҳад ҳангоми содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки низоми Сарҳади давлатӣ ё низоми нуқтаҳои гузаргоҳии Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя накардаанд;

- мақомоти корҳои дохилӣ ҳангоми содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурие, ки низоми будубош (сукунат) дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё қоидаҳои муҳоҷиратро риоя накардаанд.

Моддаи 240. Тартиби иҷрои қарори бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476)

1. Иҷрои қарори бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд бо роҳи расман супоридани шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрванд ба намояндаи расмии давлате, ки ин шахс ба қаламрави он берун карда мешавад ё бо роҳи мустақилона аз қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон баромада рафтани шахсе, ки мавриди бо роҳи маъмурӣ берун кардан қарор гирифтааст, анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

2. Дар бораи бо роҳи маъмурӣ берун кардани шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрванд аз гузаргоҳҳои Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мақомоти давлати хориҷӣ, ки бо роҳи маъмурӣ баровардани ин шахс ба қаламрави он ё тавассути қаламрави он сурат мегирад, огоҳ карда мешавад, агар тибқи шартномаи байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ин давлат бо роҳи маъмурӣ берун кардан пешбинӣ гардида бошад.

3. Агар тибқи шартномаи байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба намояндаи давлати хориҷӣ супоридани шахсе, ки бояд аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун карда шавад, пешбинӣ нагардида бошад, дар ин ҳолат шахс дар маҳалли муайяннамудаи мақомоти ҳифзи сарҳад бо роҳи маъмурӣ берун карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

4. Иҷрои қарори бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардани шаҳрвандони хориҷӣ ё шахсони бешаҳрванд дар шакли санади яктарафа ё дутарафа ба расмият дароварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

5. Шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрвандро то рӯзи бо роҳи маъмурӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун кардан дар ҷойҳои махсус нигоҳ доштан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1476).

Моддаи 241. Иҷрои қарори таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди ҳабси маъмурӣ

1. Қарори судя дар бораи таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди ҳабси маъмурӣ аз тарафи мақомоти корҳои дохилӣ баъди қабули чунин қарор фавран иҷро карда мешавад.

2. Шахсоне, ки нисбати онҳо ҷазои ҳабси маъмурӣ таъин карда шудааст, дар ҷойҳои муайяннамудаи мақомоти корҳои дохилӣ нигоҳ дошта мешаванд.

3. Мӯҳлати дастгиркунии маъмурӣ ба мӯҳлати ҳабси маъмурӣ ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 242. Тартиби иҷрои ҷазои маъмурӣ дар намуди ҳабси маъмурӣ

1. Шахсоне, ки барои содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба ҳабси маъмурӣ гирифта шудаанд, ба корҳои ҷисмонӣ ҷалб карда мешаванд.

2. Тартиби иҷрои ҷазои ҳабси маъмурӣ ва ташкили истифодаи меҳнати шахсони ба ҳабси маъмурӣ гирифташуда тибқи тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

3. Шахсоне, ки нисбати онҳо ҷазои ҳабси маъмурӣ таъин карда шудааст, дар давраи дар ҳабси маъмурӣ қарор доштанашон дар ҷойи кори асосӣ ба онҳо музди меҳнат пардохта намешавад.

Моддаи 243. Тартиб ва мӯҳлати иҷрои қарор оид ба ҷуброни зарари моддӣ

1. Қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оид ба ҷуброни зарари моддӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур, қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кодекси мурофиавии граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро карда мешавад.

2. Қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оид ба ҷуброни зарари моддӣ ҳуҷҷати иҷроия ба ҳисоб меравад.

3. Зарари моддӣ аз ҷониби шахсе, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардааст бояд дар давоми се моҳи баъди ба ӯ супорида шудани қарор, вале дар сурати шикоят кардан ё эътироз овардан дар мӯҳлати на дертар аз сӣ шабонарӯзи баъди хабардор кардан аз хусуси қонеъ нагардонидани шикоят ё эътироз ҷуброн карда шавад.

Моддаи 244. Оқибатҳои иҷро накардани қарор оид ба ҷуброни зарари моддӣ

Ҳангоми дар мӯҳлати пешбининамудаи Кодекси мазкур иҷро накардани қарори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ оид ба ҷуброни зарари моддӣ, иҷрои қарори мазкур барои рӯёнидани зарар бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи истеҳсолоти иҷро" амалӣ карда мешавад.

Моддаи 245. Баргардонидани иҷрои қарор

Ҳангоми бекор кардани қарори иҷрогардида ва баъди баррасии нави парванда баровардани қарор дар бораи пурра ё қисман бекор кардани ҷавобгарии маъмурӣ ё таъинот оид ба қатъи мурофиаи парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба шахсе, ки нисбаташ ҷазои маъмурӣ татбиқ карда шудааст, бояд ҳама молу мулке, ки аз ӯ мутобиқи санади бекоргардидаи суд гирифта шуда буд, баргардонида шавад (баргардонидани иҷрои қарор).

Моддаи 246. Ҳалли масъалаҳо дар бораи баргардонидани иҷрои қарор аз ҷониби суди марҳилаи якум

1. Суде, ки ба он парванда барои баррасии нав супорида шудааст, ӯҳдадор аст бо ташаббуси худ масъалаи баргардонидани иҷрои қарорро баррасӣ намуда, онро дар қарор ё таъиноти наве, ки бо он баррасии парванда қатъ мегардад, ҳал намояд.

2. Агар суди парвандаро аз нав баррасинамуда масъалаи баргардонидани иҷрои қарори бекоркардаро ҳал накунад, шахси манфиатдор ҳуқуқ дорад дар доираи мӯҳлати даъво ба ҳамин суд дар хусуси баргардонидани иҷрои қарор ариза диҳад. Ин ариза дар маҷлиси судӣ баррасӣ карда мешавад. Шахсони иштирокчии парванда оид ба вақт ва маҳалли баргузории маҷлиси суд огоҳ карда шуда, ҳозир нашудани онҳо барои ҳалли масъалаи дар назди суд гузошташуда монеа намегардад.

3. Нисбат ба санади судии қабулшуда дар бораи баргардонидани иҷрои қарор мумкин аст бо асос ва тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур шикояти кассатсионӣ ё шикояти хусусӣ пешниҳод карда шавад.

Моддаи 247. Ҳалли масъалаҳо дар бораи баргардонидани иҷрои қарор аз ҷониби суди марҳилаи кассатсионӣ ё назоратӣ

1. Суде, ки парвандаро бо тартиби кассатсионӣ ё тартиби назоратӣ баррасӣ менамояд, агар бо таъинот ё қарори худ баҳсро моҳиятан ҳал кунад ё баррасии парвандаро қатъ намояд ё аризаро баррасӣ накунад, ӯҳдадор аст масъалаи баргардонидани иҷрои қарорро ҳал намояд ё барои ҳал кардани он ба суди марҳилаи якум ирсол намояд.

2. Агар дар таъинот ё қарори суди болоӣ нисбат ба масъалаи баргардонидани иҷрои қарор ягон супориш мавҷуд набошад, шахси манфиатдор метавонад ба суди марҳилаи якум аризаи дахлдор пешниҳод кунад.

БОБИ 19. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 248. Тартиби мавриди амал қарор додани Кодекси мазкур

Кодекси мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

22 июли соли 2013, № 975

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар бораи қабул кардани Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда шавад.

Раиси

Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии

Ҷумҳурии Тоҷикистон Ш. Зуҳуров

ш. Душанбе, 3 апрели соли 2013, №1133

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ МИЛЛИИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар бораи Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистонро баррасӣ намуда, қарор мекунад:

Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷонибдорӣ карда шавад.

Раиси

Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии

Ҷумҳурии Тоҷикистон М. Убайдуллоев

ш. Душанбе, 4 июли соли 2013, № 507

КОДЕКСИ АНДОЗИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

КОДЕКС

Рақам:

901

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Аз эътибор соқитшуда

Сана:

17.09.2012

КОДЕКСИ ҶИНОЯТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

КОДЕКС

Рақам:

574

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

21.05.1998

КОДЕКСИ ҶИНОЯТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.1998, №9, мод.68, мод.69, №22, мод.306; с.1999, №12, мод.316; с.2001, №4, мод.149, мод.167; с.2002, №11, мод.675, мод.750; с.2003, №8, мод.456, мод.468; с.2004, №5, мод.346, №7, мод.452, мод.453; с.2005, №3, мод.126, №7, мод.399, №12, мод.640; с.2007, №7, мод.665; с.2008, №1, қ.1, мод.3, №6, мод.444, мод.447, №10, мод.803, №12, қ.1, мод.986, №12, қ.2, мод.992; с.2009, №3, мод.80, №7-8, мод.501; с.2010, №3, мод.155, №7, мод.550; с.2011, №3, мод.161, №7- 8, мод.605; с.2012, №4, мод.258, №7, мод.694; с.2013, №6, мод.403, мод.404, №11, мод.785, №12, мод.881; с.2014, №3, мод.141, №7, қ.1, мод.385, мод.386; с.2015, №3, мод.198, мод.199, №11, мод.949, №12, қ.1, мод.1107; с.2016, №3, мод.127, №5, мод.355, мод.356, №7, мод.608, мод.609, №11, мод.874, мод.875; с.2017, №12, мод.2, мод.3, №7-9, мод.586; с.2018, №1, мод.4, мод.5, №5, мод.266, №7-8, мод.522; с.2019, №1, мод.1, мод.2, №6, мод. 311; с.2020, №1, мод.8, мод.9, №7-9, мод.607, мод.623, №12, мод. 904)

(Қонуни ҶТ аз 13.11.1998 № 684, аз 10.12.1999 № 877, аз 12.05.2001 № 6, аз 12.05.2001 № 12, аз 2.12.2002 № 64, аз 2.12.2002 № 89, аз 1.08.2003 № 33, аз 1.08.2003 № 45, аз 17.05.2004 № 35, аз 15.07.2004 № 46, аз 1.03.2005 № 86, аз 25.07.2005 № 97, аз 26.12.2005 № 125, аз 30.07.2007 № 301, аз 5.01.2008 № 339, аз 18.06.2008 № 386, аз 18.06.2008 № 389, аз 6.10.2008 № 422, аз 31.12.2008 № 451, аз 31.12.2008 № 457, аз 26.03.2009 № 487, аз 5.08.2009 № 547, аз 11.03.2010 № 600, аз 21.07.2010 № 617, аз 25.03.2011 № 694, аз 2.08.2011 № 750, аз 16.04.2012 № 808, аз 03.07.2012 № 844, аз 13.06.2013 № 965, № 966, аз 12.11.2013 № 1028, аз 28.12.2013 № 1037, аз 14.03.2014 № 1066, аз 26.07.2014 № 1088, № 1089, аз 18.03.2015 № 1176, № 1177, аз 23.11.2015 № 1228, аз 25.12.2015 № 1261, аз 15.03.2016 № 1274, аз 14.05.2016 № 1304, № 1305, аз 23.07.2016 № 1330, № 1331, аз 14.11.2016 № 1358, № 1359, аз 24.02.2017 № 1379, № 1380, аз 28.08.2017 № 1467, аз 2.01.2018 № 1472, № 1473, аз 17.05.2018 № 1515, аз 3.08.2018 № 1538, аз 2.01.2019 № 1554, № 1555, аз 20.06.2019 № 1609, аз 2.01.2020 № 1661, № 1662, аз 04.07.2020 № 1701, аз 07.08.2020 № 1717, аз 17.12.2020 № 1730, аз 20.04.2021 № 1776, аз 23.12.2021 № 1809, аз 19.07.2022 № 1895, аз 19.07.2022 № 1896, аз 24.12.2022 № 1924, № 1925, аз 13.11.2023 № 1984, аз 13.11.2023 № 1985, аз 20.06.2024 № 2050, аз 15.04.2025 №2163)

ҚИСМИ УМУМӢ

ФАСЛИ I. ҚОНУНИ ҶИНОЯТӢ

БОБИ 1 ВАЗИФА ВА ПРИНСИПҲОИ ҚОНУНИ ҶИНОЯТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН. АСОСИ ҶАВОБГАРИИ ҶИНОЯТӢ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661)

Моддаи 1. Қонуни ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1) Қонуни ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳамин Кодекс иборат аст. Қонунҳои наве, ки ҷавобгарии ҷиноятиро пешбинӣ менамоянд, ба Кодекси ҷиноятӣ бояд дохил карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин Кодекс ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва принсипу меъёрҳои умумиэътирофшудаи ҳуқуқи байналмилалӣ асос меёбад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2018 № 1472).

Моддаи 2. Вазифаҳои Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1) Вазифаҳои ҳамин Кодекс аз ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, амнияти ҷамъиятӣ ва саломатии аҳолӣ, муҳити зист, тартиботи ҷамъиятӣ ва ахлоқ, моликият, ҳимояи сохти конститутсионӣ ва амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз таҷовузи ҷиноятӣ, таъмини сулҳ ва амнияти башарият, тарбияи шаҳрвандон дар рӯҳияи риояи Конститутсия ва қонунҳои ҷумҳурӣ, инчунин пешгирии ҷиноятҳо иборат аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Барои татбиқи ин вазифаҳо ҳамин Кодекс асосу принсипҳои ҷавобгарии ҷиноятиро муқаррар намуда, муайян мекунад, ки кадом кирдорҳои барои шахсият, ҷамъият ё давлат хавфнок ҷиноят эътироф мегарданд ва намудҳои ҷазою чораҳои дигари дорои хусусияти ҳуқуқии ҷиноиро барои содир кардани онҳо муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661).

Моддаи 3. Принсипҳои Қонуни ҷиноятӣ ва ҷавобгарии ҷиноятӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661)

Қонуни ҷиноятӣ ба принсипҳои қонуният, баробарӣ дар назди қонун, ногузир будани ҷавобгарӣ, ҷавобгарии фардӣ, гунаҳгорӣ, адолат, инсондустӣ ва демократизм асос меёбад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661).

Моддаи 4. Принсипи қонуният

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661)

1) Ҷиноят будани кирдор, сазовори ҷазо ва оқибатҳои дигари ҳуқуқии ҷиноятӣ будани онро танҳо ҳамин Кодекс муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2018 № 1472).

2) Ҳеҷ кас дар содир намудани ҷиноят гунаҳгор дониста намешавад ва ба ҷазои ҷиноятӣ кашида намешавад ба ҷуз бо ҳукми суд ва дар асоси қонун.

3) Татбиқи қонуни ҷиноятӣ аз рӯи қиёс манъ аст.

4) Мазмуни Кодекси ҷиноятӣ бояд дақиқан мутобиқи матни он фаҳмида шавад.

Моддаи 5. Принсипи баробарӣ дар назди қонун

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661)

Шахсоне, ки ҷиноят содир намудаанд, қатьи назар аз ҷинс, нажод, миллат, шаҳрвандӣ, забон, муносибат ба дин, ақидаҳои сиёсӣ, таҳсилот, вазъи иҷтимоӣ, хизматӣ ва молу мулкиӣ, мансубият ба ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, маҳалли истиқоматашон ва дигар ҳолатҳо дар назди қонун баробаранд ва бояд ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 6. Принсипи ногузирии ҷавобгарӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661)

Ҳар шахсе, ки ҷиноят содир намудааст, бояд таҳти ҷазо қарор гирад ё нисбати ӯ чораҳои дигари дорои хусусияти ҳуқуқии ҷиноятии дар ҳамин Кодекс пешбинишуда татбиқ гардад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2018 № 1472).

Моддаи 7. Принсипи ҷавобгарии фардӣ ва гунаҳгорӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661)

1) Ҳеҷ кас таҳти ҷавобгарии ҷиноятӣ қарор гирифта наметавонад ба ҷуз аз кирдори (ҳаракат ё беҳаракатӣ) шахсии худ.

2) Шахс танҳо барои он кирдори барои ҷамъият хавфнок ва оқибати хавфнокии ҷамъиятии ба вуқӯъ пайвастани он, ки гуноҳи ӯ нисбати он муайян шудааст, ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Гунаҳгоркунии объективӣ, яъне барои зарари бегуноҳона расонидашуда ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан мумкин нест.

Моддаи 8. Принсипи адолат

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661)

1) Ҷазо ва чораҳои дигари дорои хусусияти ҳуқуқии ҷиноятӣ, ки нисбати шахси ҷиноят содирнамуда татбиқ мешавад, бояд одилона бошад, яъне ба хусусияту дараҷаи хавфнокии ҷамъиятии ҷиноят, ҳолатҳои содир намудани он ва шахсияти гунаҳгор мувофиқ бошанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472).

2) Ҳеҷ касро барои як ҷиноят ду маротиба ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан мумкин нест.

Моддаи 9. Принсипи инсондӯстӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661)

1) Ба шахси ҷиноят содирнамуда бояд ҷазое таъин гардад ё чунин чораи дорои хусусияти ҳуқуқии ҷиноятӣ раво дида шавад, ки барои ислоҳи ӯ ва пешгирӣ намудани ҷиноятҳои нав зарур ва кофӣ бошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472).

2) Ҷазо ё чораҳои дигари дорои хусусияти ҳуқуқи ҷиноятӣ, ки нисбати шахси ҷиноят содирнамуда истифода мешавад, мақсади озори ҷисмонӣ, таҳқири шаъну эътибори инсонро надорад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472).

Моддаи 10. Принсипи демократизм

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661)

Дар ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс барои ислоҳи шахсоне, ки ҷиноят содир намудаанд, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, мақомоти худидораи шаҳрвандон ё коллективҳо бо дархосту ризоияти онҳо ҷалб карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 11. Асоси ҷавобгарии ҷиноятӣ

Асоси ҷавобгарии ҷиноятӣ содир намудани кирдоре мебошад, ки дорои тамоми аломатҳои таркиби ҷинояти дар ҳамин Кодекс пешбинигардида аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 11(1). Қоидаҳои тафсири қонуни ҷиноятӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Агар меъёри ҳуқуқи ҷиноятӣ духӯра ифода ёфта бошад, ё худ онро ду хел маънидод намоянд, дар ин сурат он ба манфиати айбдоршаванда (судшаванда, маҳкумшуда) тафсир (маънидод) карда мешавад.

2) Ибораҳо ва (ё) мафҳумҳое, ки дар ҳамин Кодекс истифода бурда мешаванд, ҳамон маъноеро дороянд, ки дар қонунҳои дахлдор оварда шудаанд, агар дар Кодекси ҷиноятӣ тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

3) Дар доираи Кодекси мазкур ба маъноҳои гуногун тафсир кардани мафҳумҳои якхела манъ аст, ба шарте, ки дар худи ҳамин Кодекс оид ба он нишондоди махсус мавҷуд набошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

БОБИ 2. АМАЛИ ҚОНУНИ ҶИНОЯТӢ ДАР ЗАМОНУ МАКОН

Моддаи 12. Амали Қонуни ҷиноятӣ дар замон

1) Ҷиноят ва сазовори ҷазо будани кирдор бо қонуне, ки дар вақти содир намудани он кирдор амал мекунад, муайян карда мешавад.

2) Вақти содир намудани ҷиноят, вақти содир шудани кирдори барои ҷамъият хавфнок, сарфи назар аз вақти фаро расидани оқибатҳои он, эътироф карда мешавад.

Моддаи 13. Қувваи бозгашти Қонуни ҷиноятӣ

1) Қонуни ҷиноятие, ки ҷиноят будани кирдорро бартараф мекунад, ҷазоро сабук ё ба тариқи дигар вазъи шахси ҷиноят содиркардаро беҳтар мекунад, қувваи бозгашт дорад, яъне ба шахсоне татбиқ мегардад, ки то эътибор пайдо кардани чунин қонун кирдор содир кардаанд, аз ҷумла ба шахсоне, ки мӯҳлати ҷазоро адо мекунанд ё кардаанд, вале доғи судӣ доранд. Аз лаҳзаи эътибор пайдо кардани қонуне, ки ҷиноят будани кирдорро бартараф мекунад, кирдори то эътибор пайдо кардани қонун содиршуда ҷиноят ҳисоб намешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

2) Агар қонуни нави ҷиноятӣ ҷазои кирдореро, ки шахс барои содир кардани он мӯҳлати ҷазоро адо мекунад, сабук созад, ҷазои таъиншуда бояд мутобиқи ҳадди болоии ҷазое, ки қонуни ҷиноятии нав муайян кардааст, ихтисор карда шавад.

3) Қонуни ҷиноятие, ки ҷиноят будани кирдорро муқаррар менамояд, ҷазоро пурзӯр мекунад ё ба тариқи дигар вазъи шахсеро, ки ин кирдорро содир намудааст, бадтар месозад, қувваи бозгашт надорад.

Моддаи 14. Амали қонуни ҷиноятӣ нисбати шахсоне, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиноят содир намудаанд

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Шахсе, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиноят содир намудааст, мутобиқи ҳамин Кодекс ба ҷавобгарӣ кашида мешавад, агар тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст тартиби дигар муқаррар нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Чунин кирдор дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон содир шуда ҷиноят эътироф карда мешавад, агар:

а) дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон шурӯъ шудааст ё идома ёфтааст ва ё ба итмом расонида шудааст;

б) берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон содир шудааст, вале оқибати ҷиноят дар ҳудуди он фаро расидааст;

в) дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон содир шудааст, вале оқибати ҷиноят берун аз ҳудуди он фаро расидааст;

г) дар шарикӣ бо шахсоне содир шудааст, ки фаъолияти ҷинояткоронаи худро дар ҳудуди давлати дигар ба амал баровардаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

3) Шахсе, ки дар киштии обӣ ё ҳавопаймои қонунан таҳти парчам ё аломатҳои шиносоии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар обҳои кушод ё фазои ҳавои берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳаракаткунанда ҷиноят содир карда бошад, мутобиқи ҳамин Кодекс ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад, агар дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад. Шахсе, ки дар киштии ҳарбии обӣ ё ҳавопаймои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон новобаста аз маҳалли воқеъбудаи онҳо ҷиноят содир кардааст, ҳамчунин мутобиқи ҳамин Кодекс ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Масъалаи ҷавобгарии ҷиноятии намояндагони дипломатии давлатҳои хориҷӣ ва шаҳрвандони дигари дорои масуният, дар ҳолати аз ҷониби ин шахсон содир шудани ҷиноят дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар асоси меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ ҳал мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 15. Амали қонуни ҷиноятӣ нисбати шахсоне, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиноят содир намудаанд

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин шахси бешаҳрванди доимо дар он истиқоматкунанда барои ҷинояти дар ҳудуди давлати хориҷӣ содиркардааш мутобиқи ҳамин Кодекс ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад, агар кирдори содиркардаи ӯ дар давлате, ки дар ҳудуди он ин кирдорро содир кардааст, ҷиноят эътироф карда шавад ва агар ӯ барои ин ҷиноят дар давлати хориҷӣ маҳкум нашуда бошад. Ҳангоми маҳкум кардани шахсони мазкур ҷазо набояд аз ҳадди болои санксияи пешбининамудаи қонуни давлати хориҷие, ки дар ҳудуди он ҷиноят содир шуда буд, зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрвандии дар Ҷумҳурии Тоҷикистон доимо истиқоматнакунанда барои ҷинояти берун аз ҳудуди Тоҷикистон содир кардааш мутобиқи ҳамин Кодекс дар ҳолатҳои зерин ба ҷавобгарӣ кашида мешавад, агар ӯ:

а) ҷинояте содир карда бошад, ки меъёрҳои ҳуқуқи байналмиллалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф карда ё меъёрҳои муқаррарнамудаи шартнома ё созишномаҳои байнидавлатӣ пешбинӣ намудаанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472);

б) бар зидди шаҳрвандони Тоҷикистон ё манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷинояти вазнин ё ҷинояти махсусан вазнин содир карда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ин қоидаҳо дар ҳолате истифода мешаванд, ки агар шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрвандии дар Ҷумҳурии Тоҷикистон доимо истиқоматнакунанда дар давлати дигар маҳкум нашуда бошад.

4) Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин шахси бешаҳрванди дар Ҷумҳурии Тоҷикистон доимо истиқоматкунанда барои ҷинояти дар ҳудуди давлати хориҷӣ содиркардааш мутобиқи Кодекси мазкур дар ҳолате низ ба ҷавобгарӣ кашида мешавад, ки мутобиқи моддаҳои мушаххаси Қисми махсуси Кодекси мазкур ҷавобгарии ҷиноятӣ маҳз барои дар ҳудуди давлати хориҷӣ содир намудани ҷиноят пешбинӣ гардида бошад. Дар ин маврид ҳолатҳои дар қисми 1 (ба истиснои маҳкум шудан) ҳамин модда пешбинигардида ба инобат гирифта намешаванд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359).

5) Доғи судӣ ва дигар оқибатҳои ҳуқуқии ҷиноятӣ нисбати шахсе, ки дар ҳудуди давлати хориҷӣ ҷиноят содир кардааст, набояд ҳангоми банду басти (квалификатсияи) кирдори ин шахс ва ҳангоми таъини ҷазо барои ҷинояте, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон содир кардааст, ба инобат гирифта шавад, агар дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 16. Супоридани шахсе, ки ҷиноят содир намудааст

1) Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар ҳудуди давлати дигар ҷиноят содир кардааст, ба он давлат супорида намешавад, агар дар шартномаи тарафайн тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрвандӣ, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиноят содир намуда, дар ҳудуди он қарор дорад, мутобиқи шартномаи байналмилалӣ метавонад барои ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан ё адо намудани ҷазо ба давлати хориҷӣ супорида шавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

ФАСЛИ II. ҶИНОЯТ

БОБИ 3. МАФҲУМ ВА НАМУДҲОИ ҶИНОЯТ

Моддаи 17. Мафҳуми ҷиноят

1) Кирдори (ҳаракат ё беҳаракатӣ) содиршудаи гунаҳгоронаи барои ҷамъият хавфноке, ки ҳамин Кодекс бо таҳдиди татбиқи ҷазо манъ кардааст, ҷиноят эътироф мешавад.

2) Кирдоре (ҳаракат ё беҳаракатие), ки зоҳиран аломатҳои яке аз кирдорҳои дар Қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинигардидаро дошта бошад ҳам, вале бо сабаби камаҳамиятӣ барои ҷамъият хавфнок нестанд, ҷиноят намебошад.

Моддаи 18. Категорияҳои ҷиноят

1) Кирдорҳои дар ҳамин Кодекс пешбинигардида вобаста ба хусусият ва дараҷаи хавфи барои ҷамъият доштаашон ба ҷиноятҳои начандон вазнин, дараҷаи миёна, вазнин ва махсусан вазнин тақсим мешаванд.

2) Кирдорҳои қасдан содиршавандае, ки ҷазои ҳадди аксари барои онҳо дар ҳамин Кодекс пешбинигардида аз ду соли маҳрум сохтан аз озодӣ зиёд нест ва кирдорҳои аз беэҳтиётӣ содиршавандае, ки ҷазои ҳадди аксари барои онҳо дар ҳамин Кодекс пешбинигардида аз панҷ соли маҳрум сохтан аз озодӣ зиёд нест, ҷиноятҳои начандон вазнин эътироф мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдорҳои қасдан содиршавандае, ки ҷазои ҳадди аксари барои онҳо дар ҳамин Кодекс пешбинигардида аз панҷ соли маҳрум сохтан аз озодӣ зиёд нест ва кирдорҳои аз беэҳтиётӣ содиршавандае, ки ҷазои ҳадди аксар барои онҳо аз панҷ соли маҳрум сохтан аз озодӣ зиёд мебошад, ҷиноятҳои дараҷаи миёна эътироф мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Кирдорҳои қасдан содиршудае, ки ҷазои ҳадди аксари барои онҳо дар ҳамин Кодекс пешбинигардида аз дувоздаҳ соли маҳрум сохтан аз озодӣ зиёд нест ҷиноятҳои вазнин эътироф мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

5) Кирдорҳои қасдан содиршавандае, ки ҷазои ҳадди аксар барои онҳо дар ҳамин Кодекс зиёда аз дувоздаҳ соли маҳрум сохтан аз озодӣ ё ҷазои қатл пешбинӣ гардидааст, ҷиноятҳои махсусан вазнин эътироф мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 19. Такрори ҷиноят

1) Такрори ҷиноят кирдоре эътироф мешавад, ки шахс дар вақти гуногун ду ё зиёда ҷинояти дар ҳамон як модда ё қисми моддаи ҳамин Кодекс пешбинишударо содир намудааст.

2) Содир кардани ду ва ё зиёда аз он ҷинояти дар моддаҳои мухталифи ҳамин Кодекс пешбинигардидаро танҳо дар ҳолатҳое такрори ҷиноят ҳисобидан мумкин аст, ки агар он дар Қисми махсуси ҳамин Кодекс зикр гардида бошад.

3) Ҷиноят такрорӣ эътироф намешавад, агар шахс барои ҷинояти қаблан содирнамудааш мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонун аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод шуда буд ё доғи судӣ барои ин ҷиноятҳо барҳам хӯрда ё бардошта шудааст.

4) Дар мавриде, ки такрори ҷиноятро ҳамин Кодекс ба сифати ҳолатҳое пешбинӣ менамояд, ки барои он ҷазои нисбатан сахтарро пешбинӣ кардааст, ҷинояти аз тарафи шахс содиргардида мутобиқи қисми дахлдори моддаи ҳамин Кодекс, ки ҷазоро барои такрори ҷиноят пешбинӣ менамояд, банду баст (квалификатсия) карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

5) Ҷинояте, ки аз як қатор кирдорҳои ҷиноятии ҳаммонанд иборат буда, бо қасди умумӣ ва мақсади ягона равона шудааст ва дар маҷмӯъ ҷинояти давомдорро ташкил мекунанд, такрори ҷиноят эътироф намешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

6) Дар муддати дароз иҷро накардани ӯҳдадориҳое, ки хусусияти пайваста содир намудани таркиби як ҷинояти дарозмуддат дорад, такрори ҷиноят эътироф намешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 20. Маҷмӯи ҷиноят

1) Содир кардани ду ё зиёда аз он кирдори ҷиноятии дар моддаҳои гуногун ё қисмҳои мухталифи ҳамон моддаҳои Қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинигардида, ки шахс барои ҳеҷ кадоми он маҳкум нашудааст, маҷмӯи ҷиноят эътироф мешавад. Дар айни замон ҷиноятҳое, ки шахс барои содир кардани онҳо тибқи асосҳои муқаррарнамудаи қонун аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод шудааст, ба назар гирифта намешаванд.

2) Як кирдоре, ки аломатҳои ҷинояти дар ду ё бештар моддаи ҳамин Кодекс пешбинигардидаро дорад, ҳамчунин маҷмӯи ҷиноятҳо эътироф мешавад.

3) Ҳангоми содир намудани маҷмӯи ҷиноят шахс барои ҳар ҷинояти содирнамудааш дар асоси модда ё қисми дахлдори ҳамин Кодекс ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

4) Агар ҷиноят аз ҷониби меъёрҳои умумӣ ва махсус пешбинӣ шуда бошад, он гоҳ маҷмӯи ҷиноят ҷой надорад ва ҷавобгарии ҷиноятӣ дар асоси меъёри махсус ба миён меояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 21. Ретсидиви ҷиноят

1) Содир намудани ҷинояти қасдона аз тарафи шахсе, ки қаблан барои содир кардани ҷинояти қасдона доғи судӣ дорад, ретсидиви ҷиноят эътироф мешавад.

2) Ретсидиви ҷиноят дар ҳолатҳои зерин хавфнок дониста мешавад:

а) дар ҳолати содир намудани ҷинояти вазнин, агар ин шахс қаблан на камтар аз ду маротиба барои қасдан содир намудани ҷиноятҳои дараҷаи миёна бо маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шуда бошад;

б) дар ҳолати содир намудани ҷинояти вазнин, агар ин шахс қаблан барои содир намудани ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шуда бошад;

в) дар ҳолати содир намудани ҷинояти махсусан вазнин, агар ин шахс қаблан барои содир намудани ҷинояти вазнин ба маҳрум сохтан аз озоди маҳкум шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ретсидиви ҷиноят дар ҳолатҳои зерин махсусан хавфнок дониста мешавад:

а) дар ҳолати содир намудани ҷинояти вазнин, агар ин шахс қаблан ду маротиба барои содир намудани ҷиноятҳои вазнин ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шуда бошад;

б) дар ҳолати содир намудани ҷинояти махсусан вазнин, агар ин шахс қаблан ду маротиба барои содир намудани ҷиноятҳои вазнин маҳкум карда шудааст, ё ин ки қаблан барои содир намудани ҷинояти махсусан вазнин маҳкум шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Ҳангоми эътирофи ретсидиви ҷиноят ба назар гирифта намешавад:

а) доғи судӣ барои ҷинояте, ки шахс то синни ҳаждаҳсолагӣ содир намудааст;

б) доғи судӣ барои ҷинояте, ки нисбати он шартан татбиқ накардани ҷазо ё ин ки аз рӯи он мавқуф гузоштани иҷрои ҳукм татбиқ гардидааст, агар шартан татбиқ накардани ҷазо ё мавқуф гузоштани иҷрои ҳукм бекор карда нашуда бошад ва шахс барои адо намудани ҷазо ба ҷойҳои маҳруми аз озодӣ фиристода нашудааст, инчунин доғи судие, ки мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи моддаи 84-и ҳамин Кодекс барҳам хӯрдааст ё бардошта шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

5) Ретсидиви ҷиноят дар асос ва ҳудуди пешбининамудаи ҳамин Кодекс боиси ҷазои сахттар мегардад.

БОБИ 4. ШАХСОНЕ, КИ БОЯД БА ҶАВОБГАРИИ ҶИНОЯТӢ КАШИДА ШАВАНД

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

Моддаи 22. Шартҳои умумии ҷавобгарии ҷиноятӣ

Танҳо шахси воқеии мукаллаф ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад, ки ба синну соли муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс расидааст.

Моддаи 23. Синну соле, ки аз он ҷавобгарии ҷиноятӣ фаро мерасад

1) Ба ҷавобгарии ҷиноятӣ шахсе кашида мешавад, ки дар вақти содир намудани ҷиноят ба синни шонздаҳсолагӣ расидааст.

2) Шахсе, ки дар вақти содир намудани ҷиноят ба синни чордаҳсолагӣ расидааст, барои содир намудани ҷиноятҳои зерин ба ҷавобграрии ҷиноятӣ кашида мешаванд: одамкушӣ (моддаи 104), қасдан расонидани зарари вазнин ба саломатӣ (моддаи 110), қасдан расонидани зарари миёна ба саломатӣ (моддаи 111), одамрабоӣ (моддаи 130), таҷовуз ба номус (моддаи 138), кирдори зӯроварии дорои хусусяти шаҳвонӣ (моддаи 139), терроризм (моддаи 179), ғасби гаравгон (моддаи 181), тасарруфи силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда ва воситаҳои таркиш (моддаи 199), муомилоти ғайриқонунии воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ бо мақсади ба соҳибияти каси дигар додан (моддаи 200), муносибатҳои ғайриқонунӣ бо воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ (моддаи 201), тасарруфи воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ (моддаи 202), парвариши ғайриқонунии зироатҳои дорои моддаҳои нашъаовари кишташон манъшуда (моддаи 204), муомилоти ғайриқонунии моддаҳои сахттаъсир ва заҳрнок бо мақсади ба соҳибияти каси дигар додан (моддаи 206), корношоям сохтани воситаҳои нақлиёт ё роҳҳо (моддаи 214), авбошӣ дар ҳолатҳои вазнинкунанда (қисмҳои дуюм ва сеюми моддаи 237), дуздӣ (моддаи 244), ғоратгарӣ (моддаи 248), роҳзанӣ (моддаи 249), тамаъҷӯӣ (моддаи 250), ғайриқонунӣ ҳай карда бурдани автомобил ё дигар воситаҳои нақлиёт бидуни мақсади тасарруф (моддаи 252), қасдан несту нобуд ё вайрон кардани молу мулк дар ҳолатҳои вазнинкунанда (қисми дуюми моддаи 255) (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966, аз 19.07.2022 № 1895).

3) Дар ҳолатҳои алоҳидаи дар Қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинигардида танҳо он шахсе ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад, ки аз синни шонздаҳсола болотар аст.

4) Агар ноболиғ дар вақти содир намудани кирдори ба ҷамъият хавфнок ба синну соли дар қисми якум ё дуюми ҳамин модда пешбинишуда расида бошад, аммо дар натиҷаи ақиб мондан дар инкишофи рӯҳӣ, ки бо парешонҳолии рӯҳӣ алоқаманд намебошад, наметавонист ба таври пурра хусусияти воқеӣ ва хавфи ҷамъиятии ҳаракати (беҳаракатии) худро дарк намояд ё онҳоро идора намояд, ӯ ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 24. Номукаллафӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Ба шахсе, ки дар ҳолати номукаллафӣ кирдори барои ҷамъият хавфноки дар қонуни ҷиноятӣ пешбинишударо содир намудааст, чораҳои дорои хусусияти маҷбурии тиббии дар ҳамин Кодекс пешбинигардидаро таъин кардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Шахсе, ки дар ҳолати мукаллафӣ ҷиноят содир намуда, вале то баровардани ҳукми суд мубталои бемории рӯҳие шудааст, ки барои дарки хавфи кирдори худ ё идора кардани онро имконият намедиҳад, ҳамчунин ҷазо дода намешавад. Суд метавонад нисбати чунин шахс чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббиро раво бинад ва пас аз шифо ёфтан ин шахсро ҷазо додан мумкин аст, агар мӯҳлатҳои дар моддаи 75 ҳамин Кодекс пешбинишуда нагузашта бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 25. Ҷавобгарии ҷиноятии шахсони дорои парешонҳолии дардмандонаи рӯҳӣ, ки мукаллафиро истисно намекунад (мукаллафии маҳдуд)

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Шахси мукаллафе, ки дар вақти содир намудани ҷиноят бар асари парешонҳолии рӯҳи наметавонист пурра хусусияти воқеӣ ва хавфи ҷамъиятии ҳаракати (беҳаракатии) худро дарк намояд ё онро идора намояд, ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳолати мукаллафии маҳдуд ҳангоми таъини ҷазо ба назар гирифта шуда, барои таъин намудани чораи маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ асос шуда метавонад.

Моддаи 26. Ҷавобгарии ҷиноятии шахсоне, ки дар ҳолати мастӣ ҷиноят содир намудаанд

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Шахсе, ки дар ҳолати мастӣ дар асари истеъмоли машруботи алкоголӣ, воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ё моддаҳои дигари мадҳушкунанда ҷиноят содир кардааст, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Дар сурати ҷиноятро содир намудани майзада, нашъаманд ё токсикоман, суд дар баробари муқаррар намудани ҷазо метавонад чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббии дар ҳамин Кодекс пешбинигардидаро таъин намояд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1330).

БОБИ 5. ГУНОҲ

Моддаи 27. Шаклҳои гуноҳ

1) Танҳо шахсе дар содир кардани ҷиноят гунаҳгор эътироф мешавад, ки ӯ ин кирдорро қасдан ё аз беэҳтиётӣ содир карда бошад.

2) Кирдори танҳо аз беэҳтиётӣ содиршуда дар ҳолате ҷиноят эътироф мешавад, ки агар он дар моддаи дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинӣ шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 28. Ҷинояти қасдан содиршуда

1) Ҷинояти қасдан содиршуда кирдоре эътироф мешавад, ки бо қасди бевосита ё бавосита содир шудааст.

2) Ҷиноят бо қасди бевосита содиршуда эътироф мешавад, агар шахс ба ҷамъият хавфнок будани ҳаракати (беҳаракатии) худро дарк карда, имконияте ё ногузирии фаро расидани оқибати барои ҷамъият хавфноки онро пешбинӣ намуда, хоҳони фаро расидани он бошад.

3) Ҷиноят бо қасди бавосита содиршуда эътироф мешавад, агар шахс ба ҷамъият хавфнок будани ҳаракати (беҳаракатии) худро дарк карда, имконияти фаро расидани оқибати барои ҷамъият хавфнокии онро пешбинӣ намуда, фаро расидани оқибатро нахоста, вале дидаву дониста ба ин оқибатҳо роҳ дода бошад, ё ба онҳо беэътиноёна муносибат карда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 29. Ҷинояти аз беэҳтиётӣ содиршуда

1) Ҷинояти аз беэҳтиётӣ содиршуда кирдори барои ҷамъият хавфноке эътироф мешавад, ки аз худбоварӣ ё бепарвоӣ содир шудааст.

2) Ҷиноят ҳангоме аз худбоварӣ содиршуда эътироф мешавад, ки агар шахс имконияти фаро расидани оқибатҳои барои ҷамъият хавфноки ҳаракати (беҳаракатии) худро пешбинӣ карда, вале бе асосҳои ба он кофӣ, худбоварона ҳисоб карда бошад, ки он оқибатҳоро бартараф мекунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ҷиноят ҳангоме аз бепарвоӣ содиршуда эътироф мешавад, ки агар шахс имконияти фаро расидани оқибатҳои барои ҷамъият хавфнокии ҳаракати (беҳаракатии) худро пешбинӣ накарда бошад, ҳол он, ки дар сурати бодиққатӣ ва дурандешии зарурӣ мебоист ва метавонист он оқибатҳоро пешбинӣ кунад.

Моддаи 30. Ҷавобгарӣ барои ҷинояте, ки бо ду шакли гуноҳ содир шудааст

Агар шахс дар натиҷаи қасдан содир намудани ҷиноят аз беэҳтиётӣ дигар оқибатҳои ба ҷамъият хавфнокро расонад, ки мувофиқи ҳамин Кодекс боиси таъини ҷазои сахттар мегардад, чунин ҷиноят қасдан содиршуда эътироф мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 31. Бегуноҳ расонидани зарар (тасодуф)

1) Кирдор бегуноҳ содиршуда эътироф мешавад, агар шахси содирнамудаи он хавфнокии ҷамъиятии ҳаракати (беҳаракатии) худро дарк накарда бошад, ва вобаста ба ҳолатҳои кор намебоист ё наметавонист онро дарк кунад ё имконияти фаро расидани оқибатҳои барои ҷамъият хавфнокро пешбинӣ накарда бошад ва вобаста ба ҳолатҳои кор намебоист ва наметавонист онро пешбинӣ кунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Кирдор инчунин бегуноҳ содиршуда эътироф мешавад, агар шахси содирнамудаи он, гарчанд имконияти фаро расидани оқибатҳои барои ҷамъият хавфноки ҳаракати (беҳаракатии) худро пешбинӣ карда бошад ҳам, аммо ин оқибатҳоро бо сабаби номувофиқии сифатҳои психофизиологии худ ба талаботи шароити фавқулодда ё аз ҳад зиёд мондашавии асабу рӯҳ пешгирӣ карда натавониста бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

БОБИ 6. ҶИНОЯТИ НОТАМОМ ВА ХОТИМАЁФТА

Моддаи 32. Тайёрӣ ба ҷиноят, сӯиқасди ҷиноят

1) Тайёрӣ ба ҷиноят ин аз тарафи шахс қасдан ҷустуҷӯ, тайёр ё мувофиқ кардани восита ё олоти содир намудани ҷиноят, ёфтани шарикони ҷиноят, забоняккунӣ барои содир кардани ҷиноят ё қасдан фароҳам овардани шароити дигар барои содир кардани ҷиноят мебошад, агар зимнан ҷиноят бо сабабҳои аз ин шахс вобастанабуда то ба охир расонида нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҷавобгарии ҷиноятӣ танҳо барои тайёрӣ ба ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Сӯиқасди ҷиноят ҳаракати (беҳаракатии) қасдонаи шахс мебошад, ки бевосита ба содир кардани ҷиноят равона гардидааст, агар зимнан ҷиноят бо сабабҳои аз ин шахс вобастанабуда то ба охир расонида нашуда бошад.

4) Ҷавобгарӣ барои тайёрӣ ба ҷиноят ё сӯиқасди ҷиноят бо ишора ба ҳамин модда мутобиқи ҳамон моддаи Қисми махсуси Кодекси ҷиноятӣ фаро мерасад, ки барои ҷинояти хотимаёфта муқаррар шудааст.

Моддаи 33. Ҷинояти хотимаёфта

Ҷиноят хотимаёфта эътироф мешавад, агар кирдори содирнамудаи шахс тамоми аломатҳои таркиби ҷинояти дар ҳамин Кодекс пешбинигардидаро дошта бошад.

Моддаи 34. Ихтиёрӣ даст кашидан аз ҷиноят

1) Бо ихтиёри худ даст кашидан аз ҷиноят он аст, ки агар шахс имконияти то охир расонидани ҷиноятро дарк карда, ихтиёран ва ба таври қатъӣ ҳаракатҳои тайёрӣ ё ҳаракати (беҳаракатии) бевосита ба содир намудани ҷиноят равонашударо қатъ кунад.

2) Агар шахс ҷиноятро ба охир нарасонида, бо ихтиёри худ ва ба таври қатъӣ аз он даст кашида бошад, ӯ барои ин ҷиноят ба ҷавобгарӣ кашида намешавад.

3) Шахсе, ки ихтиёран аз ба охир расонидани ҷиноят даст кашидааст, танҳо дар ҳолате ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад, ки кирдори содирнамудаи ӯ таркиби ҷинояти дигар дошта бошад.

4) Агар ташкилкунандаи ҷиноят ва таҳриккунандаи ҷиноят бо роҳи саривақт хабар додан ба мақомоти ҳокимият ё чораҳои дигари андешидаашон аз ҷониби иҷрокунанда ба охир расонидани ҷиноятро пешгирӣ карда бошанд, онҳо ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешаванд. Агар ёрдамчӣ барои пешгирии содиршавии ҷиноят ҳамаи чораҳои аз ӯ вобастабударо андешида бошад, ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

5) Агар ҳаракатҳои дар қисми чоруми ҳамин модда зикргардидаи ташкилкунанда ва таҳриккунанда аз ҷониби иҷрокунанда содир кардани ҷиноятро пешгирӣ карда натавонанд, чораҳои андешидаи онҳоро ҳангоми таъин намудани ҷазо ҳамчун ҳолатҳои сабуккунанда ҳисоб кардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

БОБИ 7. ШАРИКӢ ДАР ҶИНОЯТ

Моддаи 35. Мафҳуми шарикӣ дар ҷиноят

Иштироки якҷояи қасдонаи ду ё зиёда шахсон дар содир намудани ҷинояти қасдона шарикӣ дар ҷиноят эътироф мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 36. Шарикони ҷиноят

1) Ташкилкунанда, таҳриккунанда ва ёрдамчӣ дар баробари иҷрокунанда шарикони ҷиноят эътироф мешаванд.

2) Иҷрокунанда шахсе эътироф мешавад, ки бевосита ҷиноятро содир намудааст ё якҷоя бо шахсони дигар (ҳамиҷрокунандагон) бевосита дар содир намудани он иштирок кардааст, инчунин шахсе, ки бо роҳи истифодаи шахсони дигаре, ки мувофиқи қонун ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешаванд, ҷиноят содир кардааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

3) Ташкилкунанда шахсе эътироф мешавад, ки ҷиноятро ташкил ё ба иҷрои он роҳбарӣ карда бошад, инчунин шахсе, ки гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятиро (ташкилоти ҷиноятӣ) таъсис дода ё ба он роҳбарӣ кардааст.

4) Таҳриккунанда шахсе эътироф мешавад, ки шахси дигарро бо роҳи багапдарорӣ, порадиҳӣ (харидан), таҳдид ё ба тариқи дигар ба содир кардани ҷиноят моил кардааст.

5) Ёрдамчӣ шахсе эътироф мешавад, ки бо маслиҳату дастур, додани маълумот, восита ё олоти содир кардани ҷиноят ё рафъи монеаҳо ба содир намудани ҷиноят мусоидат кардааст, инчунин шахсе, ки пинҳон кардани ҷинояткор, восита ё олоти содир намудани ҷиноят, осори ҷиноят ё ашёи бо роҳи ҷиноят ба даст омадаро пешакӣ ваъда додааст, ҳамчунин шахсе, ки дар хусуси соҳиб шудан ё ба соҳибияти каси дигар додани чунин ашёро пешакӣ ваъда додааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 37. Ҷавобгарии шарикони ҷиноят

1) Ҷавобгарии шарикони ҷиноят вобаста ба хусусият ва дараҷаи иштироки воқеии ҳар яки онҳо дар содир намудани ҷиноят муайян карда мешавад.

2) Ҳамиҷрокунандагон барои ҷинояти якҷоя содирнамудаашон бо моддаи Қисми махсуси ҳамин Кодекс бе ишора ба моддаи 36 ҳамин Кодекс ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ҷавобгарии ҷиноятии ташкилкунанда, таҳриккунанда ва ёрдамчӣ бо ишора ба моддаи 36 ҳамин Кодекс мутобиқи моддаи Қисми махсуси Кодекси мазкур муқаррар мегардад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар онҳо дар як вақт ҳамиҷрокунандагони ҷиноят бошанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Шахсе, ки субъекти ҷинояти дар моддаи Қисми махсуси ҳамин Кодекс махсус зикргардида набуда, дар содир намудани ҷинояти пешбининамудаи ҳамин модда иштирок кардааст, барои ин ҷиноят метавонад танҳо ба сифати ташкилкунанда, таҳриккунанда ё ёрдамчӣ ба ҷавобгарӣ кашида шавад.

5) Агар иҷрокунанда бо сабабҳои аз ӯ новобаста ҷиноятро то ба охир расонида натавонад, шарикони дигари ҷиноят барои шарикӣ дар тайёрӣ ба содир намудани ҷиноят ё сӯиқасди содир намудани ҷиноят ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

6) Агар кирдорҳои ташкилкунанда, таҳриккунанда ё ёрдамчӣ бо сабабҳои аз онҳо новобаста барор нагиранд, онҳо барои тайёрӣ ба ҷинояти дахлдор ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 38. Ифроти (экссесс) иҷрокунандаи ҷиноят

Аз ҷониби иҷрокунанда содир гардидани ҷинояте, ки шарикони дигар қасди онро надоштанд, ифроти иҷрокунанда эътироф мешавад. Барои ифроти иҷрокунанда дигар шарикони ҷиноят ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешаванд.

Моддаи 39. Ҷиноят содир намудани гурӯҳи шахсон, гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ, гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ)

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Ҷиноят бе маслиҳати пешакӣ аз ҷониби гурӯҳи шахсон содиршуда эътироф мешавад, агар дар он иҷрокунандагоне иштирок карда бошанд, ки дар хусуси якҷоя содир намудани он пешакӣ маслиҳат накардаанд.

2) Ҷиноят бо маслиҳати пешакӣ аз ҷониби гурӯҳи шахсон содиршуда эътироф мешавад, агар дар он шахсоне иштирок карда бошанд, ки дар хусуси якҷоя содир намудани он пешакӣ маслиҳат кардаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

3) Ҷиноят аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содиршуда эътироф мешавад, агар он аз ҷониби гурӯҳи устувори шахсоне, ки пешакӣ барои содир кардани як ё якчанд ҷиноят муттаҳид шудаанд, содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

4) Иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) муттаҳидшавии ду ё якчанд гурӯҳи мутташаккил эътироф мешавад, ки барои содир намудани ҷиноятҳои вазнин ё махсусан вазнин ба ташкилоти устувор таъсис ёфта, фаъолияти он ба тақсимоти вазифаи идоракунӣ, таъмин ва иҷрои мақсадҳои ҷинояткоронаи иттиҳод дар байни аъзои иттиҳод ва сохторҳои он асос меёбад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

5) Ҷиноят дар ҳолате аз ҷониби иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) содиршуда эътироф мешавад, ки агар онро узви (аъзои) чунин иттиҳод ҷиҳати иҷрои мақсадҳои ҷинояткоронаи он, инчунин бо супориши иттиҳоди ҷиноятӣ шахсе содир карда бошад, ки узви иттиҳоди ҷиноятӣ нест.

6) Шахсе, ки гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) таъсис додааст ё ба он роҳбарӣ кардааст, дар ҳолатҳои пешбининамудаи моддаҳои дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс барои ташкил ва роҳбарии онҳо, инчунин барои тамоми ҷиноятҳои содирнамудаи гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ), агар қасди ӯ содир намудани онҳоро дар бар гирифта бошад, ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад. Дигар иштирокчиёни гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) барои иштирок дар онҳо дар ҳолати пешбининамудаи моддаҳои дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс, инчунин барои ҷиноятҳое, ки дар тайёрӣ ё содир кардани онҳо ширкат варзидаанд, ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

7) Таъсиси гурӯҳи муташаккил дар ҳолатҳое, ки дар моддаҳои Қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинӣ нашудааст, боиси ҷавобгарии ҷиноятӣ барои тайёрӣ ба он ҷиноятҳое мегардад, ки барои содир кардани онҳо ин гурӯҳ таъсис ёфтааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

8) Ҷавобгарии ҷиноятии шахсоне дар ҳамин модда номбаршуда бе ишора ба моддаи 36 Қисми умумии ҳамин Кодекс фаро мерасад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

9) Иштирокчии гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ), ки ихтиёран ба мақомоти ҳокимият ҳозир шуда, то содир гардидани ҷиноят дар ошкор намудани нияти ҷинояткорона фаъолона мусоидат намудааст, агар дар кирдори ӯ аломатҳои таркиби ҷинояти дигар мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад.

БОБИ 8. ҲОЛАТҲОЕ, КИ ҶИНОЯТ БУДАНИ КИРДОРРО ИСТИСНО МЕКУНАНД

Моддаи 40. Мудофиаи зарурӣ

1) Ҳаракате, ки дар ҳолати мудофиаи зарурӣ, яъне ҳангоми ҳимояи шахсият ва ҳуқуқҳои мудофиакунанда ё шахси дигар, манфиатҳои бо қонун ҳифзшавандаи ҷомеа, ё давлат аз таҷовузи барои ҷамъият хавфнок бо роҳи расонидани зарар ба таҷовузкунанда содир шудааст, агар ин таҷовуз бо зӯроварии барои ҳаёти мудофиакунанда ё шахси дигар хавфнок бошад, ё ин ки бо таҳдиди бевоситаи истифодаи чунин зӯроварӣ алоқаманд бошанд, ҷиноят ҳисобида намешавад.

2) Ҳимоя аз таҷовузи бо зӯроварӣ марбут набуда, ки барои ҳаёти мудофиакунанда ё шахси дигар хавфнок нест, ё ин ки бо таҳдиди бевоситаи истифодаи чунин зӯроварӣ қонунӣ ҳисобида мешавад, агар зимнан ба аз ҳадди мудофиаи зарурӣ баромадан, роҳ дода нашуда бошад, яъне ҳаракати қасдонае, ки баръало ба хусусияту дараҷаи хавфнокии таҷовуз мувофиқ нест.

3) Ҳаракатҳои шахси мудофиакунанда, ки дар натиҷаи таҷовузи нобаҳангом ба вуҷуд омадаанд, баромадан аз ҳадди мудофиаи зарурӣ ҳисоб намешавад, агар шахс имконияти ба таври объективӣ баҳо додани дараҷа ва хусусияти хавфнокии таҷовузро надошта бошад.

4) Шахс, сарфи назар аз имконияти халос шудан аз таҷовуз, новобаста аз тайёрии касбӣ ё дигар тайёрии махсус ё мақоми хизматиаш ё имконияти ба шахсони дигар ё мақомоти ҳокимият барои кӯмак муроҷиат карданаш, ба мудофиаи зарурӣ ҳуқуқ дорад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

5) Қасдан барангехтани иғвои таҷовуз бо мақсади расонидани зарар мудофиаи зарурӣ ҳисоб намешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 41. Расонидани зарар ҳангоми дастгир кардани шахсе, ки ҷиноят содир намудааст

1) Ҳаракатҳое, ки ҳангоми дастгир кардани шахси ҷиноят содирнамуда бо мақсади ба мақомоти ҳокимият супурдан ё пешгирии имконияти ҷиноятҳои навро содир карданаш ба ӯ зарар расонидаанд, агар бо воситаҳои дигар дастгир намудани чунин шахс ғайриимкон бошад ва дар айни замон чораҳои зарурии бо ин мақсад андешидашуда аз ҳад набаромада бошанд, ҷиноят ҳисоб намешаванд.

2) Номутобиқатии ошкорои воситаю усулҳои дастгир кардан ба хавфи кирдор ва шахси содирнамуда, инчунин ба ҳолатҳои дастгир кардан, ки дар натиҷаи онҳо ба шахс қасдан зараре расонида шавад, ки зарурати дастгир кардан онро талаб намекард, баромадан аз ҳадди чораҳои зарурӣ барои дастгир кардани шахси ҷиноят содирнамуда эътироф мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ҳуқуқи дастгир кардани шахси ҷиноят содирнамударо дар баробари шахсони ба ин кор махсус ваколатдор, инчунин ҷабрдидагон ва шаҳрвандони дигар низ доранд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

4) Ҳангоми арзёбии қонунӣ будани зарари дар вақти дастгир кардани шахси ҷиноят содирнамуда расонидашуда ҳаракати ӯ дар мавриди аз дастгиршавӣ халос хӯрдан, қувваю имконияти дастгиршаванда, ҳолати рӯҳии ӯ ва ҳолатҳои дигари вобаста бо амали дасггир кардан ба назар гирифта мешаванд.

Моддаи 42. Зарурати ниҳоӣ

1) Дар ҳолати зарурати ниҳоӣ, яъне барои рафъи хавфи бевосита ба ҳаёт, саломатӣ ва ҳуқуқу манфиатҳои қонунии ин шахс ё шахсони дигар, манфиатҳои ҷомеа ё давлат таҳдидкунанда расонидани зарар ба манфиатҳое, ки ҳамин Кодекс муҳофизат мекунад, агар рафъи ин хавф бо воситаҳои дигар номумкин бошад ҷиноят ҳисоб намешавад, агар зимнан зарурати ниҳоӣ аз ҳад нагузашта бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

2) Расонидани зараре, ки ба хусусияту дараҷаи хавфи таҳдидкунанда ва ҳолатҳои рафъи хавф баръало мувофиқ набуда, дар натиҷа ба манфиатҳои қонунан муҳофизатшаванда баробари зарари пешгиришуда ё аз он бештар зиён оварда шуда бошад, он аз ҳад гузаронидани зарурати ниҳоӣ эътироф мешавад. Чунин азҳадгузаронӣ танҳо дар ҳолати қасдан расонидани зарар боиси ҷавобгарӣ мегардад.

3) Ҳангоми арзёбии қонунӣ будани кирдори дар ҳолати зарурати ниҳоӣ содиршуда хусусияту дараҷаи хавфи рафъшаванда, воқеят ва наздикии фаро расидани он, имконияти воқеии шахс дар мавриди пешгирӣ намудани он, вазъи рӯҳии ӯ дар ҳолати бамиёномада ва ҳолатҳои дигар ба назар гирифта мешаванд.

Моддаи 43. Маҷбуркунии ҷисмонӣ ё рӯҳӣ

1) Расонидани зарар ба манфиатҳои бо ҳамин Кодекс муҳофизатшаванда дар натиҷаи маҷбуркунии ҷисмонӣ ё рӯҳӣ, агар дар натиҷаи чунин маҷбуркунӣ шахс ҳаракати (беҳаракатии) худро идора карда натавонад, ҷиноят ҳисоб намешавад.

2) Масъалаи ҷавобгарии ҷиноятӣ барои расонидани зарар ба манфиатҳои бо ҳамин Кодекс муҳофизатшаванда дар натиҷаи маҷбуркунии рӯҳӣ, инчунин дар натиҷаи маҷбуркунии ҷисмонӣ, ки дар асари он шахс имконияти идора кардани амали худро нигоҳ доштааст, бо дарназардошти муқаррароти моддаи 42 ҳамин Кодекс ҳал мешавад.

Моддаи 44. Таваккали асоснок

1) Расонидани зарар ба манфиатҳои бо ҳамин Кодекс муҳофизатшаванда ҳангоми таваккали асоснок ҷиҳати ноил шудан ба мақсади барои ҷомеа фоиданок ҷиноят ҳисоб намешавад.

2) Таваккал дар ҳолате асоснок эътироф мешавад, ки агар ноил шудан ба мақсади мазкур бо ҳаракати (беҳаракатии) ба таваккал марбутнабуда номумкин бошад ва шахсе, ки ба таваккал роҳ додааст, барои пешгирӣ намудани зарар ба манфиатҳои бо ҳамин Кодекс муҳофизатшаванда тамоми чораҳои заруриро андешида бошад.

3) Агар таваккал баръало бо таҳдиди ҳалокати одамон, фалокати экологӣ ё офати ҷамъиятӣ алоқаманд бошад, он асоснок эътироф карда намешавад.

Моддаи 45. Иҷрои фармон ё амр

1) Расонидани зарар ба манфиатҳои бо ҳамин Кодекс муҳофизатшаванда аз ҷониби шахсе, ки бо мақсади иҷрои ҳатмии фармон ё амри мувофиқи тартиби муқарраргардида ба ӯ додашуда амал кардааст, ҷиноят намебошад. Барои расонидани чунин зарар шахсе ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад, ки фармон ё амри ғайриқонунӣ додааст.

2) Шахсе, ки бо мақсади иҷрои фармон ё амри ғайриқонунӣ қасдан ҷиноят содир кардааст, бо асосҳои умумӣ ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад.

3) Иҷро накардани фармон ё амри бараъло ғайриқонунӣ ҷавобгарии ҷиноятиро истисно мекунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

ФАСЛИ III. ҶАЗО

БОБИ 9. МАФҲУМ, МАҚСАД ВА НАМУДҲОИ ҶАЗО

Моддаи 46. Мафҳум ва мақсади ҷазо

1) Ҷазо чораи маҷбуркунии давлатие мебошад, ки бо ҳукми суд таъин карда мешавад. Он нисбати шахсе, ки дар содир намудани ҷиноят гунаҳгор эътироф шудааст татбиқ гардида, аз маҳрум ё маҳдуд кардани ҳуқуқу озодиҳои шахс, ки дар ҳамин Кодекс пешбинӣ гардидаанд, иборат мебошад.

2) Ҷазо бо мақсади барқарор намудани адолати иҷтимоӣ, ислоҳи маҳкумшуда, инчунин пешгирии содир гардидани ҷиноятҳои нав татбиқ мешавад.

Моддаи 47. Намудҳои ҷазо

Намудҳои ҷазо инҳо мебошанд:

а) ҷарима (Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451);

б) маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян (Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451);

в) якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 №1896);

г) маҳрум кардан аз рутбаҳои ҳарбӣ, дипломатӣ, рутбаҳо, унвонҳои махсус, мукофотҳои давлатӣ ва унвонҳои ифтихории Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451, аз 19.07.2022 №1896);

д) корҳои ҳатмӣ (Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451);

е) корҳои ислоҳӣ;

ж) маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ;

з) маҳдуд кардани озодӣ;

и) нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ;

к) мусодираи молу мулк (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

л) маҳрум сохтан аз озодӣ;

м) якумра аз озодӣ маҳрум сохтан (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86);

н) ҷазои қатл (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 1.03.2005 № 86, аз 19.07.2022 №1896).

Моддаи 48.Ҷазоҳои асосӣ ва иловагӣ

1) Корҳои ҳатмӣ, корҳои ислоҳӣ, маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ, маҳдуд кардани озодӣ, нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ, маҳрум сохтан аз озодӣ, якумра аз озодӣ маҳрум сохтан, ҷазои қатл танҳо ҳамчун ба сифати ҷазои асосӣ татбиқ мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 1.03.2005 № 86).

2) Ҷарима, маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян, якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян, ҳам ба сифати ҷазоҳои асосӣ ва ҳам иловагӣ татбиқ мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 №1896).

3) Маҳрум кардан аз рутбаи махсус, ҳарбӣ, рутбаи дараҷавӣ ва мукофотҳои давлатӣ, инчунин мусодираи молу мулк танҳо ба сифати ҷазои иловагӣ истифода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

4) Барои як ҷиноят танҳо як ҷазои асосӣ таъин намудан мумкин аст. Дар ҳолатҳо ва мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс бо ҷазои асосӣ таъин кардани як ё якчанд ҷазои иловагӣ мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1088).

5) Ҷаримаро ҳамчун ҷазои иловагӣ танҳо дар ҳолатҳое, ки бевосита дар Қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинӣ шудаанд, таъин намудан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965).

6) Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1088).

Моддаи 48(1). Корҳои ҳатмӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Корҳои ҳатмӣ аз ҷониби маҳкумшуда берун аз вақти корҳои асосӣ ё аз таълим ба таври бемузд иҷро намудани корҳои фоиданоки ҷамъиятӣ мебошад, ки намудҳои онҳоро мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472).

2) Корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз шаст то дусаду чил соат муқаррар карда мешаванд ва на зиёда аз чор соат дар як рӯз адо карда мешаванд.

3) Таъини корҳои ҳатмӣ барои шахсони зерин манъ аст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386):

а) хизматчиёни ҳарбӣ;

б) шахсоне, ки ба синну соли нафақа расидаанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) занони ҳомила;

г) шахсоне, ки бо сабаби нигоҳубини кӯдак дар рухсатӣ мебошанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

д) маъюбони гурӯҳҳои I ва II.

4) Дар давраи адои ҷазо дар намуди корҳои ҳатмӣ ба миён омадани яке аз ҳолатҳои дар қисми сеюми ҳамин модда пешбинишуда суд бо пешниҳоди мақоме, ки ба зиммаи он иҷрои ҳукм вогузор шудааст, шахсро аз адои минбаъдаи ҷазо озод мекунад.

5) Дар ҳолати ашаддӣ саркашӣ кардани маҳкумшуда аз адои корҳои ҳатмӣ, суд онро ба ҷазоҳои корҳои ислоҳӣ ё маҳдуд кардани озодӣ дар доираи ин намудҳои ҷазо, ки бо ҳамин Кодекс пешбинӣ шудааст, иваз менамояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 49. Ҷарима

1) Ҷарима ситонидани маблағе мебошад, ки дар доираи пешбининамудаи ҳамин Кодекс таъин шудааст.

Маблағи ҷарима ба буҷети ҷумҳуриявӣ тариқи ғайринақдӣ тавассути ташкилотҳои қарзии молиявӣ ва инфрасохтори дигари қабули пардохтҳои ғайринақдӣ пардохт карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1985)

2) Ҷарима ба маблағи аз сад то бисту як ҳазору нӯҳсад андозаи муқарраршудаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ки дар вақти содир шудани ҷиноят амал мекард таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617, аз 15.03.2016 № 1274).

Андозаи ҷарима аз рӯи маҷмӯи ҷиноятҳо ё маҷмӯи ҳукмҳо барои содир намудани ҷиноятҳои дар қисмҳои 6 ва (ё) 7 моддаи 49 ҳамин Кодекс пешбинигардида аз панҷ ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ки дар вақти содир кардани ҷиноят амал мекард, зиёд буда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

3) Суд андозаи ҷаримаро бо дарназардошти вазнинии ҷинояти содиргардида ва вазъи молу мулкии маҳкумшуда дар доираи пешбинӣ намудаи ҳамин Кодекс муайян менамояд.

4) Ҷаримаро ба сифати намуди ҷазои иловагӣ танҳо дар ҳолатҳои пешбининамудаи моддаҳои дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс таъин кардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

5) Дар ҳолати ашаддӣ саркашӣ намудан аз пардохти ҷарима суд онро бо ҷазоҳои корҳои ислоҳӣ ё маҳдуд кардани озодӣ мутобиқан ба андозаи ҷаримаи таъингардида, дар доираи ин намудҳои ҷазо, ки бо ҳамин Кодекс пешбинӣ шудааст, иваз менамояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

6) Дар ҳолати аз тарафи шахс содир намудани ҷиноятҳои дар моддаҳои 177 қисми 1, 178 қисми 1, 245 (ба истиснои банди "а" қисми 4), 246 (ба истиснои банди "а" қисми 3), 247 (ба истиснои банди "в" қисми 3 ва банди "а" қисми 4), 251, 253, 253.1 (ба истиснои қисми 3), 255 (ба истиснои бандҳои "а" ва "б" қисми 2), 256 (ба истиснои ҳолатҳое, ки боиси марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатии инсон гардида бошад), 257 (ба истиснои банди "г" қисми 2 ва банди "б" қисми 3), 258, 259, 259(1), 260, 263, 264, 265, 266, 268, 270, 271, 273 (ба истиснои бандҳои "а" ва "б" қисми 3), 274, 276, 277, 278, 285, 286, 287, 289 қисмҳои 1 ва 2, 295, 340(1) ва 388 қисмҳои 1 ва 2 Кодекси мазкур пешбинишуда, агар гунаҳгор то баровардани ҳукми суд зарари моддиро пурра талофӣ намояд, нисбати ӯ ҷазои ҷарима ва ё дигар ҷазои бо маҳрум сохтан аз озодӣ алоқаманднабудаи дар санксияҳои моддаҳои номбаршуда пешбинигардида таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617, аз 14.11.2016 № 1359, аз 24.02.2017 № 1379, аз 2.01.2018 № 1472, аз 24.12.2022 № 1924, аз 15.04.2025 №2163).

7) Дар ҳолати аз тарафи шахс содир намудани ҷиноятҳои дар моддаҳои 314 (ба истиснои ҳолатҳое, ки боиси марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатии инсон гардида бошанд), 315, 316 (ба истиснои бандҳои "а" ва "б" қисми 3 ва ҳолатҳое, ки боиси марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатии инсон гардида бошанд), 318, 322 (ба истиснои ҳолатҳое, ки боиси марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатии инсон гардида бошанд), 323, 340 қисмҳои 1 ва 2 ва 391 қисми 1 ҳамин Кодекс пешбинигардида, агар онҳо дар алоқамандӣ бо ҷиноятҳои пешбининамудаи қисми 6 моддаи мазкур содир шуда бошанд, ҷазо бо тартиби муайяннамудаи қисми 6 ҳамин модда таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.10.2010 № 617, аз 25.03.2011 № 694).

8) Дар мавриди пас аз баровардани ҳукми суд пурра талофӣ намудани зарари моддӣ аз тарафи маҳкумшуда барои содир намудани ҷиноятҳои пешбининамудаи қисмҳои 6 ва (ё) 7 моддаи мазкур ҷазои таъингардидаи маҳрум сохтан аз озодӣ аз ҷониби суде, ки ҳукм баровардааст ё суди маҳалли иҷрои ҷазо ё суди болоӣ ба ҷазои ҷарима иваз карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.10.2010 № 617).

9) Дар ҳолати ашаддӣ саркашӣ намудан ва ё имконнопазирии пардохти ҷарима, ки бо тартиби пешбининамудаи қисмҳои 6, 7 ва (ё) 8 моддаи мазкур ба сифати ҷазои асосӣ таъин ё иваз карда шудааст, суд ҷазои ҷаримаро (ё қисми напардохтаи онро) ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ иваз менамояд. Ҳангоми иваз намудани ҷазои ҷарима ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ ё ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҷазои ҷарима, мӯҳлат ва андозаи ин намуди ҷазоҳо набояд аз ҳадди поёнӣ ва болоии муқаррарнамудаи моддаҳои дахлдори қисми махсуси ҳамин Кодекс бо назардошти қисми адокардаи ҷазо кам ва ё зиёд бошанд (Қонуни ҶТ аз 21.10.2010 № 617).

10) Дар ҳолати иваз намудани ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҷазои ҷарима ва ё ҷазои ҷарима ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ як шабонарӯзи маҳрум сохтан аз озодӣ ба 50 фоизи як нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ба истиснои ҷиноятҳои дар қисми 11) ҳамин модда пешбинишуда, баробар аст (Қонуни ҶТ аз 21.10.2010 № 617, аз 15.03.2016 № 1274).

11) Дар ҳолати ашаддӣ саркашӣ намудан ва ё имконнопазирии пардохти ҷарима, ки барои содир намудани ҷиноятҳои дар моддаҳои 319-321 ҳамин Кодекс пешбинигардида таъин карда шудааст, суд ҷазои ҷаримаро (ё қисми напардохтаи онро) ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ иваз менамояд. Ин масъала аз ҷониби суде, ки ҳукм баровардааст, ё суди маҳалли иҷрои ҷазо ва ё суди болоӣ ҳал карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274).

12) Ҳангоми иваз намудани ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҷазои ҷарима ё ҷазои ҷарима ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ барои содир намудани ҷиноятҳои дар қисми 11) ҳамин модда пешбинигардида як шабонарӯзи маҳрум сохтан аз озодӣ ба панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо баробар аст (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274).

Моддаи 50. Маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян

1) Маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян аз манъ кардани ишғоли мансаб дар хидмати давлатӣ ва мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ё машғул шудан бо фаъолияти муайяни касбӣ ё фаъолияти дигар иборат аст (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472).

2) Маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян аз як то бист сол муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1467).

3) Маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян дар ҳолате ба сифати ҷазои иловагӣ низ бо ишора ба ҳамин модда таъин карда шуда метавонад, ки ин намуди ҷазо дар моддаи дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинӣ нагардида бошад ҳам ва агар суд, бо дарназардошти хусусият ва дараҷаи ҷинояти содиршуда ва шахсияти гунаҳгор, имконнопазирии нигоҳ доштани ҳуқуқи ӯро барои ишғол намудани мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян эътироф намояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Ҳангоми ба сифати ҷазои иловагӣ ба ҳабс, нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ, маҳдуд кардани озодӣ ё аз озодӣ маҳрум сохтан таъин гардидани ин ҷазо, он дар тамоми вақти адои ҷазои асосӣ ва зиёда аз он пас аз адои ҷазои асосӣ дар мӯҳлати муқаррарнамудаи ҳукм низ татбиқ мегардад. Дар ҳолатҳои дигар мӯҳлати он аз лаҳзаи эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукм ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 50(1). Якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1896)

Якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян дар ҳолатҳои пешбининамудаи Қисми махсуси Кодекси мазкур татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 №1896).

Моддаи 51. Маҳрум кардан аз рутбаҳои ҳарбӣ, дипломатӣ, рутбаҳо, унвонҳои махсус, мукофотҳои давлатӣ ва унвонҳои ифтихории Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Шахсе, ки рутбаи ҳарбӣ, дипломатӣ, рутбаҳо, унвонҳои махсус, мукофотҳои давлатӣ ва унвони ифтихории Тоҷикистонро дорад, дар ҳолати барои ҷиноятҳои вазнин ё махсусан вазнин маҳкум шуданаш суд метавонад бо назардошти шахсият ва кирдори содиркардааш ӯро аз чунин рутбаҳои ҳарбӣ, дипломатӣ, рутбаҳо, унвонҳои махсус, мукофотҳои давлатӣ ва унвонҳои ифтихории Тоҷикистон маҳрум намояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 52. Корҳои ислоҳӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Корҳои ислоҳӣ дар ҷои кори маҳкумшуда ё дар ҷойҳои дигаре, ки мақоми иҷрокунандаи ҳукм муайян менамояд, вале дар ноҳияи истиқомати маҳкумшуда ба мӯҳлати аз ду моҳ то ду сол таъин гардида, аз даҳ то сӣ фоизи музди меҳнат ба фоидаи давлат нигоҳ дошта мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Дар мавриди аз тарафи шахси маҳкумшуда ҳангоми адо намудани ҷазои корҳои ислоҳӣ ба вуҷуд омадани ҳолатҳои дар қисми чоруми ҳамин модда пешбинишуда, суд бо пешниҳоди мақоме, ки ба зиммаи он иҷрои ҳукм вогузор шудааст, шахсро аз адои минбаъдаи ҷазо озод менамояд ё ин, ки қисми адо накардаи ҷазоро ба ҷазои сабуктар иваз менамояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Дар сурати аз адои мӯҳлати ҷазо ашадӣ саркашӣ намудани шахси ба корҳои ислоҳӣ маҳкумшуда, суд метавонад ба ҳисоби як рӯзи маҳдуд кардани озодӣ ба ҷои як рӯзи корҳои ислоҳӣ, як рӯзи маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҷои се рӯзи корҳои ислоҳӣ ҷазои нотамомро бо маҳдуд кардани озодӣ, ҳабс ё маҳрум сохтан аз озодӣ иваз намояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Таъини корҳои ислоҳӣ барои шахсони зерин манъ аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386):

а) хизматчиёни ҳарбӣ;

б) шахсони ба синни шонздаҳсолагӣ нарасида (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) шахсоне, ки ба синну соли нафақа расидаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386);

г) занони ҳомиладор;

д) шахсоне, ки бо сабаби нигоҳубини кӯдак дар рухсатӣ мебошанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

е) маъюбони гурӯҳҳои I ва II.

Моддаи 53. Маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ

1) Маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ дар ҳолатҳое, ки дар моддаҳои Қисми махсуси ҳамин Кодекс барои содир намудани ҷиноятҳо ба муқобили хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидаанд, инчунин бар ивази корҳои ислоҳи меҳнатии барои ҷиноятҳои дигар пешбинигардида нисбати хизматчиёни ҳарбии маҳкумшудаи ҳайати афсарон, инчунин хизматчиёни ҳарбии бо тартиби ихтиёрӣ хизматкунанда ба мӯҳлати аз ду моҳ то ду сол татбиқ мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Аз таъминоти пулии шахси ба маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ маҳкумшуда ба фоидаи давлат ба андозаи муқаррарнамудаи ҳукми суд аз даҳ то сӣ фоизи маблағи таъминоти пулӣ ситонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Дар давраи адои ҷазо дар намуди маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ маҳкумшударо ба мансаби баланд таъин кардан ё ба ӯ додани рутбаи ҳарбии баландтар манъ аст, мӯҳлати ҷазо бошад ба собиқаи хизмати ӯ барои додани рутбаи навбатии ҳарбӣ ҳисоб карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 54. Маҳдуд кардани озодӣ

1) Маҳдуд кардани озодӣ, яъне нигоҳ доштани маҳкумшуда дар муассисаҳои махсус бидуни ҷудо кардан аз ҷамъият дар шароити татбиқи назорат аз болои он ба мӯҳлати аз як то панҷ сол мебошад.

2) Дар ҳолати иваз кардани корҳои ислоҳи меҳнатӣ бо маҳдуд кардани озодӣ, он метавонад ба мӯҳлати камтар аз як сол таъин гардад.

3) Дар ҳолати аз адои ҷазо ашадӣ саркашӣ намудани шахси ба маҳдуд кардани озодӣ маҳкумшуда, он ба мӯҳлате, ки дар ҳукми суд барои маҳдуд кардани озодӣ таъин шудааст, бо маҳрум сохтан аз озодӣ иваз карда мешавад. Дар айни замон вақти адои маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати маҳрум сохтан аз озодӣ дохил мегардад аз ҳисоби як рӯзи маҳрум сохтан аз озодӣ баробари як рӯзи маҳдуд кардани озодӣ.

4) Таъини маҳдуд кардани озодӣ барои шахсони зерин манъ аст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386):

а) хизматчиёни ҳарбӣ;

б) шахсоне, ки ба синну соли нафақа расидаанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) занони ҳомиладор;

г) шахсоне, ки бо сабаби нигоҳубини кӯдак дар рухсатӣ мебошанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

д) маъюбони гурӯҳҳои I ва II (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 55. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Моддаи 56. Нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ

1) Нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ ба хизматчиёни ҳарбие таъин карда мешавад, ки хизмати ҳарбиро аз рӯи даъвати хизмати мӯҳлатнок адо мекунанд, инчунин ба хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро бо тартиби ихтиёрӣ дар вазифаи аскари қаторӣ ва ҳайати сержантҳо адо мекунанд, агар онҳо дар лаҳзаи ҳукмро баровардани суд мӯҳлати бо қонун муқарраргардидаи хизматро тибқи даъват адо накарда бошанд. Ин ҷазо ба мӯҳлати аз се моҳ то ду сол дар ҳолатҳое муқаррар карда мешавад, ки моддаҳои дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс барои содир намудани ҷиноят ба муқобили хизмати ҳарбӣ пешбинӣ намудаанд, инчунин дар ҳолатҳое, ки хусусияти ҷиноят ва шахсияти гунаҳгор дар бораи имконияти иваз намудани маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати на бештар аз ду сол бо нигоҳ доштани маҳкумшуда дар қисми ҳарбии интизомӣ дар ҳамин мӯҳлат далолат диҳанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Иваз кардани маҳрум сохтан аз озодиро бо нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ ба шахсе, ки қаблан ҷазоро дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ адо намудааст, манъ аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ба хизматчиёни ҳарбии маҳкумшудае, ки бо сабаби вазъи саломатиашон барои хизмати ҳарбӣ ношоям дониста шудаанд ё нисбати онҳо ҳолатҳои дигаре муқаррар шудаанд, ки онҳоро аз хизмати ҳарбӣ озод мекунанд, нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ татбиқ карда намешавад.

4) Ҳангоми нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ бар ивази маҳрум сохтан аз озодӣ мӯҳлати нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ ба ҳисоби як рӯзи маҳрум сохтан аз озодӣ баробари як рӯзи нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ муайян карда мешавад.

Моддаи 57. Мусодираи молу мулк

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965)

1) Мусодираи молу мулк ин дар асоси ҳукми айбдоркунанда маҷбуран ба таври ройгон гирифтан ва ба моликияти давлат гузаронидани молу мулки зерини маҳкумшуда мебошад (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1089):

а) маблағҳои пулӣ, арзишҳо ва дигар молу мулке, ки дар натиҷаи содир намудани ҷиноятҳои дар қисми 2 моддаи 104, қисмҳои 2 ва 3 моддаи 110, қисмҳои 2 ва 3 моддаи 130, моддаи 130(1), қисми 3 моддаи 131, қисми 2 моддаи 150, моддаи 153(1) (агар ҷиноят бо ғараз содир шуда бошад), моддаҳои 156, 156(1), 167, қисми 2 моддаи 171 (агар ҷиноят бо мақсади ғаразнок содир шуда бошад), моддаи 172 (агар ҷиноят бо мақсади ғаразнок содир шуда бошад), моддаи 173 (агар ҷиноят бо ғараз содир шуда бошад), моддаҳои 179, 179(1), 179(2), 179(3), 181, 183, 184, 184(2), 184(4), 185, 186, 187, 188, 193, 194, 194(1), 194(2), 194(3), 194(4), 194(5), 195, 200, 201, 202, 202(1), 202(2), 204, 205, 206, 221, 230, 232, 232(1), 238, 239, 240, 241, 244-250, 254, 257, 259, 259(1), 262, 273, 274, 275, 277, 278, қисмҳои 3 ва 4 моддаи 279, қисми 3 моддаи 280, моддаҳои 281, 282, 284, 286, 291-293, 305, 306, 307, 307(1), 307(2), 307(3), 308, 309, 310, 313, 314, 319, 320, қисми 2 моддаи 324, 335(1), 335(2), қисми 2 моддаи 338 (1) 340, 340(1), 351, 352, 353, 356, қисмҳои 3 ва 4 моддаи 391, 397, қисми 3 моддаи 401, моддаи 401(1) ва моддаи 402 Кодекси мазкур пешбинишуда ба даст оварда шудаанд ё мол ва (ё) ашёи дигари қочоқ мебошанд, ки барои он моддаи 289 Кодекси мазкур ҷавобгарӣ муқаррар намудааст ва ҳама гуна даромадҳо аз ин молу мулк, ба истиснои молу мулк ва даромадҳо аз он, ки бояд ба соҳиби қонунӣ баргардонида шаванд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2013 № 1037, аз 26.07.2014 № 1089, аз 14.05.2016 № 1304, аз 24.02.2017 № 1379, аз 17.05.2018 № 1515, аз 2.01.2020 № 1662, аз 24.12.2022 № 1925);

б) маблағҳои пулӣ, арзишҳо ва дигар молу мулке, ки ба онҳо молу мулки дар натиҷаи содир намудани ақаллан як ҷинояти бо моддаҳои дар банди а) қисми мазкур пешбинигардида бадастовардашуда ва даромадҳо аз ин молу мулк қисман ё пурра табдил дода ё ба шакли дигар гардонида шудаанд;

в) маблағҳои пулӣ, арзишҳо ва дигар молу мулке, ки барои маблағгузории терроризм ва паҳнкунии силоҳи қатли ом, гурӯҳи муташаккил, воҳиди мусаллаҳи ғайриқонунӣ ва иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) истифода мешаванд ё пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1515);

г) олот ва (ё) воситаҳои содир намудани ҷиноят, ки ба шахси гунаҳгор тааллуқ доранд.

2) Агар молу мулки дар натиҷаи содир намудани ҷиноят бадастовардашуда ва (ё) даромадҳо аз ин молу мулк ба молу мулки ба таври қонунӣ бадастомада ҳамроҳ карда шуда бошанд, он қисмати ин молу мулк мусодира мегардад, ки ба арзиши молу мулки ҳамроҳкардашуда ва даромадҳо аз он мувофиқ мебошад.

3) Молу мулки дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур зикргардида, ки аз ҷониби шахси гунаҳгор ба дигар шахс (ташкилот) дода шудааст, дар он ҳолат мусодира мегардад, ки агар шахси ин молу мулкро қабулнамуда медонист ё бояд медонист, ки он дар натиҷаи ҳаракатҳои ҷиноятӣ ба даст оварда шудааст.

4) Агар мусодираи ашёи муайян, ки ба молу мулки дар қисмҳои 1-3 моддаи мазкур зикргардида дохил мешавад, дар лаҳзаи қабули қарори суд дар бораи мусодираи ин ашё бинобар истифодаи он, фурӯш ё бо сабаби дигар ғайриимкон бошад, суд дар бораи мусодираи маблағи пулие, ки ба арзиши ашёи мазкур мувофиқ аст, қарор қабул менамояд.

5) Ҳангоми ҳалли масъалаи мусодираи молу мулк мутобиқи қисмҳои 1-4 моддаи мазкур, дар навбати аввал бояд масъалаи талофӣ гардидани зарари ба соҳиби қонунӣ расонидашуда, ҳал карда шавад.

6) Дар ҳолате, ки шахси гунаҳгор молу мулки дигарро, ки ба он ситониш метавонад татбиқ гардад, надошта бошад, он гоҳ зарари ба соҳиби қонунӣ расонидашуда аз арзиши молу мулки дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур зикршуда талофӣ гардида, қисми боқимонда ба фоидаи давлат гузаронида мешавад.

7) Барои содир намудани ҷиноятҳои дар банди а) қисми 1 ҳамин модда пешбинишуда суд метавонад мусодираи пурраи молу мулкро ҳамчун ҷазои иловагӣ таъин намояд (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1089).

8) Молу мулке, ки барои маҳкумшуда ё шахсони таҳти сарпарастии ӯ қарордошта зарур аст, мувофиқи рӯйхати дар Кодекси иҷрои ҷазои ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида мусодира карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965, аз 26.07.2014 № 1089).

Моддаи 58. Маҳрум сохтан аз озодӣ

1) Маҳрум сохтан аз озодӣ аз ҷудо кардани шахси маҳкумшуда аз ҷамъият бо роҳи дар колонияҳои ислоҳи сукунат, дар колонияҳои ислоҳи низомашон умумӣ, пурзӯр, сахт, махсус ё дар маҳбас ҷо кардани ӯ иборат аст. Шахсони ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкумшудае, ки дар лаҳзаи баровардани ҳукм ба синни ҳаждаҳсолагӣ нарасидаанд, дар колонияҳои тарбиявии дорои низоми умумӣ ё пурзӯр бо тартиби муқаррарнамудаи фасли панҷуми Қисми умумии ҳамин Кодекс ҷо карда мешаванд (Қонуни ЧТ аз 18.06.2008 № 386).

2) Маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз шаш моҳ то бисту панҷ сол муқаррар мешавад. Ҳангоми то баровардани ҳукми суд пурра талофӣ намудани зарари моддӣ аз ҷониби гунаҳгор барои содир намудани ҷиноятҳои дар қисмҳои 6 ва (ё) 7 моддаи 49 ҳамин Кодекс пешбинигардида нисбати ӯ ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ таъин карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 15.07.2004 № 46, аз 21.07.2010 № 617).

3) Дар сурати иваз кардани ҷазоҳои ҷарима, корҳои ислоҳӣ ё маҳдуд кардани озодӣ ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ он метавонад мутобиқан бо назардошти андоза ва мӯҳлати адонагардидаи ин намуди ҷазоҳо ба мӯҳлати камтар аз шаш моҳ таъин гардад (Конуни ЧТ аз 21.07.2010 № 617).

4) Дар сурати қисман ё пурра ҷамъ кардани мӯҳлатҳои маҳрум сохтан аз озодӣ ҳангоми таъин намудани ҷазо аз рӯи маҷмӯи ҷинояту ҳукмҳо, мӯҳлати ҳадди аксари маҳрум сохтан аз озодӣ набояд аз сӣ сол зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86).

5) Ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ дар ҷойҳои зерин таъин мешавад:

а) барои шахсоне, ки аз беэҳтиётӣ ҷиноят содир намуда ва ба мӯҳлати на зиёдтар аз панҷ сол бо маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд - дар колонияҳои ислоҳи сукунат (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) барои шахсоне, ки бори аввал бо маҳрум сохтан аз озодӣ барои қасдан содир намудани ҷиноятҳои начандон вазнин, дараҷаи миёна, инчунин шахсоне, ки барои содир намудани ҷиноят аз беэҳтиётӣ ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати зиёда аз панҷ сол маҳкум шудаанд - дар колонияҳои ислоҳии дорои низоми умумӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) барои шахсоне, ки бори аввал бо маҳрум сохтан аз озодӣ барои қасдан содир намудани ҷиноятҳои вазнин маҳкум шудаанд - дар колонияҳои ислоҳии дорои низоми пурзӯр (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

г) барои шахсоне, ки бори аввал ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ барои содир намудани ҷиноятҳои махсусан вазнин маҳкум шудаанд ва инчунин ҳангоми ретсидиви ҷиноят, агар маҳкумшуда ҷазои маҳрум сохтан аз озодиро адо карда истода бошад ё қаблан ин намуди ҷазоро адо карда бошад - дар колонияҳои ислоҳии дорои низоми сахт (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386);

д) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок, инчунин барои маҳкумшудагоне, ки нисбати онҳо ҷазои якумра аз озодӣ маҳрум сохтан таъин шудааст ё ҷазои қатл тибқи тартиби бахшиши ҷазо ба маҳрум сохтан аз озодӣ иваз карда шудааст - дар колонияҳои ислоҳии дорои низоми махсус (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 1.03.2005 № 86);

е) ба шахсоне, ки барои ҷиноятҳои махсусан вазнин ба мӯҳлати зиёда аз даҳ сол маҳкум шудаанд, инчунин дар ҳолатҳои рецидиви махсусан хавфнок мумкин аст дар маҳбас адо кардани қисми мӯҳлати ҷазо таъин шавад, вале на зиёдтар аз панҷ сол (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

6) Ба занони ба маҳрум сохтан аз озоди маҳкумшуда адои ҷазо дар колонияи ислоҳи низоми зерин таъин карда мешавад:

а) дар ҳолати рецидивӣ махсусан хавфнок - дар колонияҳои ислоҳи дорои низоми сахт;

б) барои ҷиноятҳои аз беэҳтиётӣ содир намуда - дар колонияҳои ислоҳи сукунат;

в) дигар заноне, ки ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд - дар колонияҳои ислоҳи дорои низоми умумӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

7) Вобаста ба хусусияту дараҷаи хавфнокии ҷамъиятии ҷинояти содиршуда, шахсияти гунаҳгор ва ҳолатҳои дигар суд метавонад бо зикри далелҳои қабули қарор низоми сабуктари адои ҷазои маҳрум сохтан аз озодиро таъин намояд.

8) Намуди бо ҳукм таъиншудаи муассисаи ислоҳиро суд мутобиқи Кодекси иҷрои ҷазои ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйир медиҳад.

Моддаи 58(1). Якумра аз озодӣ маҳрум сохтан

(Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86)

1) Якумра аз озодӣ маҳрум сохтан танҳо ҳамчун алтернативаи ҷазои қатл барои содир намудани ҷиноятҳои махсусан вазнин, ки ҳамин Кодекс пешбинӣ намудааст, таъин карда мешавад.

2) Якумра аз озодӣ маҳрум сохтан ба занон, инчунин шахсони то синни ҳаждаҳсолагӣ ҷиноят содирнамуда ва мардоне, ки дар лаҳзаи баровардани ҳукм аз тарафи суд ба шастусесолагӣ расидаанд, таъин карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86).

Моддаи 59. Ҷазои қатл

1) Ҷазои қатл дар шакли паррондан ҳамчун чораи истисноӣ танҳо барои ҷиноятҳои зерин муқаррар карда мешавад: одамкушӣ (қисми дуюми моддаи 104), таҷовуз ба номус (қисми сеюми моддаи 138), терроризм (қисми сеюми моддаи 179), геносид (моддаи 398), биосид (моддаи 399) (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 45, аз 17.05.2004 № 35).

2) Қатл ба зан ё шахси то синни ҳаждаҳсолагӣ ҷиноят содирнамуда таъин карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 45).

3) Ҷазои қатл ба тариқи бахшиши ҷазо мумкин аст якумра аз озодӣ маҳрум сохтан ё ба маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати бисту панҷ сол иваз карда шавад (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86).

БОБИ 10. ТАЪИНИ ҶАЗО

Моддаи 60. Асосҳои умумии таъини ҷазо

1) Ба шахсе, ки дар содир намудани ҷиноят гунаҳгор дониста шудааст, дар доираи муқаррарнамудаи моддаи Қисми махсус боназардошти муқаррароти Қисми умумии ҳамин Кодекс ҷазои сазовор таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Намуди ҷазои нисбатан сахттар аз ҷумлаи ҷазоҳое, ки барои ҷинояти содиршуда пешбинӣ гардидааст, танҳо дар ҳолате таъин карда мешавад, ки намуди ҷазои нисбатан сабуктар ноил шудан ба мақсади ҷазоро таъмин карда натавонад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ҳангоми таъини ҷазо суд принсипи фардикунондани ҷазоро ба асос гирифта, хусусияту дараҷаи хавфнокии ҷамъиятии ҷинояти содиршуда, яъне арзиши объектҳои бо қонун муҳофизатшаванда, сабабҳои содир намудани ҷиноят, тарзи амал, шахсияти гунаҳгор, хусусият ва андозаи зарари расонидашуда, ҳолатҳое, ки ҷазоро сабук ва вазнин мекунанд, фикру ақидаи ҷабрдидаро аз рӯи парвандаҳои айбдоркунии хусусӣ ба назар мегирад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661).

Моддаи 61. Ҳолатҳое, ки ҷазоро сабук мекунанд

1) Ҳолатҳои сабуккунандаи ҷазо инҳо мебошанд:

а) бори аввал содир намудани ҷиноят;

б) ноболиғ будани гунаҳгор;

в) ҳомиладор будан;

г) кӯдакони хурдсол доштани гунаҳгор;

д) бо сабаби вазнинии шароити зиндагӣ ва ё аз рӯи дилсӯзӣ содир намудани ҷиноят;

е) содир намудани ҷиноят дар ҳолати ҳаяҷони сахти рӯҳие, ки сабаби он зӯроварӣ, таҳқири сахт ё амалҳои дигари ғайриқонунии ҷабрдида мебошад;

ж) содир намудани ҷиноят дар ҳолати аз ҳадди муҳофизати зарурӣ гузаштан, дасггир кардани шахси ҷиноят содирнамуда, зарурати ниҳоӣ, таваккали асоснок, иҷрои фармон ё амр;

з) таҳти таъсири маҷбуркунии ҷисмонӣ ё рӯҳӣ ё вобастагии моддӣ, хизматӣ ва ё вобастагии дигар содир намудани ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

и) ихтиёран омада ба гуноҳи худ иқрор шудан, сидқан пушаймон шудан, фаъолона мусоидат кардан дар ошкор намудани ҷиноят, фош кардани дигар иштирокчиёни ҷиноят ва дар кофтукови молу мулки дар натиҷаи ҷиноят бадастомада (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

к) бевосита пас аз содир намудани ҷиноят расонидани ёрии тиббӣ ё кӯмаки дигар ба ҷабрдида, ихтиёран талофӣ кардан ё рафъ сохтани зарари моддӣ ва маънавии дар натиҷаи ҷиноят расонидашуда, анҷом додани амалҳои дигаре, ки ба ислоҳи зарари ба ҷабрдида расонидашуда равона гардидаанд.

2) Агар ҳолати дар қисми якуми ҳамин модда зикргардида дар моддаи дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс ба сифати аломати ҷиноят пешбинӣ шуда бошад, онро такроран ҳамчун ҳолати сабуккунандаи ҷазо ба назар гирифтан мумкин нест.

3) Ҳангоми таъин намудани ҷазо ҳолатҳои дигари дар қисми якуми ҳамин модда зикрнагардида мумкин аст ҳамчун ҳолатҳои сабуккунанда ба назар гирифта шаванд.

Моддаи 62. Ҳолатҳое, ки ҷазоро вазнин мекунанд

1) Ҳолатҳои вазнинкунандаи ҷазо инҳо мебошанд:

а) такроран содир намудани ҷиноят, ретсидив, ҳамчун касб содир намудани ҷиноят;

б) оқибати вазнин доштани ҷиноят;

в) дар ҳайати гурӯҳи шахсон, гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ, гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) содир намудани ҷиноят (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386);

г) нақши махсусан фаъол дар содир намудани ҷиноят;

д) ба содир намудани ҷиноят дидаю дониста ҷалб кардани шахсоне, ки гирифтори бемории рӯҳӣ мебошанд, дар ҳолати мастӣ қарор доранд, инчунин шахсони хурдсол ё ноболиғ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

е) содир намудани ҷиноят бо сабаби адовати маҳалгароӣ, миллӣ, нажодӣ ё динӣ, таассуби динӣ, қассосгирӣ барои амалҳои қонунии шахсони дигар, инчунин бо мақсади рӯпӯш намудани ҷинояти дигар ё сабук кардани содиршавии он (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

ж) дидаю дониста аз тарафи гунаҳгор содир намудани ҷиноят нисбати зани ҳомиладор, инчунин нисбати кӯдаки хурдсол, ноболиғ, шахси дигари бепаноҳ ё нотавон ё шахсе, ки дар тобеияти гунаҳгор мебошад;

з) содир намудани ҷиноят нисбати шахс ё хешовандони наздики ӯ вобаста ба иҷрои фаъолияти хизматӣ ё ҷамъиятиаш (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

и) ҷиноят содир намудани шахс, ки бо рафтори худ савганд ё қасами касбии ёдкардаашро вайрон намудааст;

к) содир намудани ҷиноят бо бераҳмии махсус садизм, шиканҷа ё азобу уқубат додани ҷабрдида (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

л) содир намудани ҷиноят бо истифодаи силоҳи оташфишон, лавозимоти ҷангӣ, техникаи ҳарбӣ, моддаҳои тарканда, воситаҳои таркиш ё воситаҳои ба он монанд, воситаҳои техникии махсус тайёркардашуда, моддаҳои заҳрнок ва радиоактивӣ, дорувор ва дигар воситаҳои химиявии дорусозӣ ё бо усули барои ҷомеа хавфнок (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966);

м) содир намудани ҷиноят бо истифода аз шароити вазъияти фавқулодда, офати табиӣ ё фалокатҳои дигари ҷамъиятӣ, инчунин ҳангоми бетартибиҳои оммавӣ;

н) содир намудани ҷиноят дар ҳолати мастии майзадагӣ, мадҳушӣ аз маводи нашъаовар ё таҳти таъсири моддаҳои психотропӣ ва дигар моддаҳои мадҳушкунанда;

о) қасдан содир намудани ҷиноят нисбати падару модар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

п) содир намудани ҷиноят бо мақсади ғаразнок ё дигар нияти нопоку паст.

2) Суд метавонад вобаста ба хусусияти ҷиноят ҳолатҳои дар бандҳои "а", "н" ва "о" зикргардидаро ҳамчун ҳолатҳои вазнинкунанда эътироф накунад.

3) Агар ҳолати дар қисми якуми ҳамин модда зикргардида дар моддаи дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс ба сифати аломати ҷиноят пешбинӣ шуда бошад, онро суд такроран ҳамчун ҳолати вазнинкунандаи ҷазо ба назар гирифта наметавонад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Ҳангоми таъини ҷазо суд ҳолатҳои дар ҳамин модда зикрнагардидаро ҳолатҳои вазнинкунанда эътироф карда наметавонад.

Моддаи 63. Таъини ҷазои сабуктар нисбат ба ҷазое, ки барои ин ҷиноят пешбинӣ шудааст

1) Дар ҳолати мавҷуд будани ҳолатҳои мустаснои вобаста бо мақсаду ниятҳо, нақши гунаҳгор, рафтори ӯ ҳангоми содир намудани ҷиноят ё пас аз он ё ҳолатҳои дигаре, ки дараҷаи хавфнокии ҷамъиятии ҷиноятро хеле кам мекунанд ва ҳамчунин дар ҳолати мусоидати фаъолонаи иштирокчии ҷинояти гурӯҳӣ барои ошкор намудани ҷинояти содирнамудаи гурӯҳ, мумкин аст ҷазо аз ҳадди поёнии дар моддаи дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинигардида камтар таъин карда шавад ё суд метавонад нисбат ба ҷазои дар ин модда пешбинигардида ҷазои сабуктар таъин намояд ё ҷазои иловагиро, ки ба сифати ҷазои ҳатмӣ пешбинӣ шудааст, таъин накунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳолатҳои алоҳидаи сабуккунанда ва ҳам маҷмӯи чунин ҳолатҳо метавонанд ҳамчун ҳолатҳои мустасно эътироф карда шаванд.

3) Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 64. Таъини ҷазо барои ҷинояти нотамом

1) Ҳангоми таъин намудани ҷазо барои ҷинояти нотамом ҳолатҳое ба назар гирифта мешаванд, ки бо сабаби онҳо ҷиноят то ба охир расонида нашудааст.

2) Мӯҳлат ё андозаи ҷазо барои тайёрӣ ба ҷиноят аз нисфи мӯҳлати ҳадди аксар ё андозаи болотарини намуди ҷазои сахте, ки дар моддаи дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс барои ҷинояти тамомшуда пешбинӣ гардидааст, зиёд буда наметавонад.

3) Мӯҳлат ё андозаи ҷазо барои сӯиқасди ҷиноят аз чор се ҳиссаи мӯҳлати ҳадди аксар ё андозаи болотарини намуди ҷазои сахте, ки дар моддаи дахлдори Қисми махсуси ҳамин Кодекс барои ҷинояти тамомшуда пешбинӣ гардидааст, зиёд буда наметавонад.

4) Барои тайёрӣ ба ҷиноят ва сӯйқасди ҷиноят ҷазои қатл ва ҷазои якумра аз озодӣ маҳрум сохтан таъин карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 1.03.2005 № 86).

Моддаи 65. Таъини ҷазо барои содир намудани ҷиноят дар шарикӣ

1) Ҳангоми таъин намудани ҷазо барои ҷинояти дар шарикӣ содиршуда хусусият ва дараҷаи иштироки воқеии шахс дар содир намудани он, аҳамияти ин иштирок дар муваффақ шудан ба мақсади ҷиноят, таъсири ӯ ба хусусият ва андозаи зарари расонидашуда ё зарари имконпазир ба назар гирифта мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳолатҳои сабуккунанда ё вазнинкунандаи марбут ба шахсияти яке аз шарикон ҳангоми таъин намудани ҷазо танҳо нисбат ба ин шарик ба назар гирифта мешавад.

Моддаи 66. Таъини ҷазо дар ҳолати рецидиви ҷиноятҳо

1) Ҳангоми таъин намудани ҷазо дар ҳолати рецидив, рецидиви хавфнок ё рецидиви махсусан хавфноки ҷиноятҳо шумора, хусусият ва дараҷаи хавфнокии ҷамъиятии ҷиноятҳои қаблан содиршуда, ҳолатҳое, ки дар асоси онҳо таъсири ислоҳкунии ҷазои қаблӣ нокифоя буд, инчунин хусусият ва дараҷаи хавфнокии ҷамъиятии ҷиноятҳои нав содиргардида ба назар гирифта мешавад.

2) Мӯҳлати ҷазо дар ҳолати рецидиви ҷиноятҳо на камтар аз нисфи мӯҳлати ҳадди аксари намуди ҷазои сахте, ки барои ҷинояти содиршуда пешбинӣ шудааст, дар ҳолати рецидиви хавфноки ҷиноятҳо - на камтар аз се ду ҳисса ва дар ҳолати рецидиви махсусан хавфноки ҷиноятҳо - на камтар аз чор се ҳиссаи мӯҳлати ҳадди аксари намуди ҷазои сахте, ки барои ҷинояти содиршуда пешбинӣ гардидааст, буда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Агар дар моддаи (қисми моддаи) Қисми махсуси ҳамин Кодекс ҳолат рецидив, рецидиви хавфнок ё рецидиви махсусан хавфнок ҳамчун аломати таснифкунанда ишора гардида бошад, дар ин маврид ҷазо барои ҷинояти содир намуда бидуни дарназардошти қоидаҳои пешбинӣ намудаи қисми дуюми ҳамин модда таъин карда мешавад.

4) Муқаррароти моддаи мазкур барои содир намудани ҷиноятҳое, ки дар қисмҳои 6 ва (ё) 7 моддаи 49 ҳамин Кодекс пешбинӣ шудаанд, татбиқ карда намешаванд (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 67. Таъини ҷазо барои маҷмӯи ҷиноятҳо

1) Дар сурати содир намудани маҷмӯи ҷиноятҳо суд барои ҳар ҷиноят алоҳида ҷазо (асосӣ ва иловагӣ) таъин намуда, бо роҳи ҷазои сабуктарро дар бар гирифтани ҷазои вазнинтар ва ё бо роҳи пурра ё қисман зам кардани ҷазоҳои таъиншуда ҷазои ниҳоиро муайян менамояд.

2) Агар маҷмӯи ҷиноятҳоро ҷиноятҳои начандон вазнин ва дараҷаи миёна дар бар гирифта бошад, ҷазои ниҳоӣ бо роҳи ҷазои сабуктарро дар бар гирифтани ҷазои вазнинтар ва ё бо роҳи пурра ё қисман зам кардани ҷазоҳо таъин карда мешавад. Дар ин ҳолатҳо ҷазои ниҳоӣ ҳангоми зам кардан набояд аз мӯҳлат ё андозаи ҷазои болоие, ки барои содир намудани ҷинояти нисбатан вазнинтар, аз ҷумлаи ҷиноятҳои содиршуда пешбинӣ гардидааст, сахттар бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Агар яке аз ҷиноятҳои дар маҷмӯъ содиршуда ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин бошад, он гоҳ ҷазои ниҳоӣ бо роҳи қисман ё пурра зам кардани ҷазоҳои таъиншуда таъин карда мешавад. Дар ин ҳолат ҷазои ниҳоӣ дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ набояд аз сӣ сол зиёдтар бошад. Ҷазои ниҳоии ҷарима аз рӯи маҷмӯи ҷиноятҳои дар қисмҳои 6 ва (ё) 7 моддаи 49 Кодекси мазкур пешбинишуда набояд аз панҷ ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад. Агар яке аз ҷиноятҳои дар маҷмӯъ содиршуда ҷинояти дигар бошад, ҷазои ниҳоӣ аз рӯи қоидаҳои умумӣ муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 1.03.2005 № 86, аз 31.12.2008 № 451, аз 21.07.2010 № 617).

4) Агар барои яке аз ҷиноятҳои дар маҷмӯъ содиршуда ҷазои қатл таъин карда шавад, он гоҳ ҷазои ниҳоӣ бо роҳи ҷазои сабуктарро дар бар гирифтани ҷазои қатл таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

5) Ба ҷазои асосии барои маҷмӯи ҷиноятҳо таъиншуда метавонанд ҷазоҳои иловагие ҳамроҳ карда шаванд, ки барои ҷиноятҳои маҷмӯи ҷиноятҳоро ташкилкунанда таъин шудаанд. Агар барои якчанд ҷиноятҳо як намуди ҷазои иловагӣ таъин гардида бошад, он гоҳ мӯҳлат ва андозаи ҷазои ниҳоӣ мувофиқи қоидаҳои муқаррарнамудаи қисмҳои дуюм ва сеюми ҳамин модда, вале на зиёда аз мӯҳлат ё андозаи ҳадди аксаре, ки дар Қисми умумии ҳамин Кодекс барои ҳар як намуди ҷазо пешбинӣ шудааст, муайян карда мешавад. Ҷазоҳои иловагии гуногуннамуд бояд мустақилона иҷро карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

6) Агар пас аз баровардаии ҳукм аз рӯи парванда муқаррар гардад, ки маҳкумшуда дар содир намудани ҷинояти дигари то баровардани ҳукм аз рӯи парвандаи аввал низ гунаҳгор мебошад, ҷазо бо қоидаҳои дар ҳамин модда зикргардида таъин карда мешавад. Дар ин ҳолат ҷазои аз рӯи ҳукми аввали суд адогардида ба мӯҳлати ниҳоии ҷазо ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 68. Таъини ҷазо аз рӯи маҷмӯи ҳукмҳо

1) Агар маҳкумшуда пас аз баровардани ҳукм, вале то адои пурраи ҷазо ҷинояти нав содир карда бошад, суд ҷазоеро, ки аз рӯи ҳукми пештара то охир адо нашудааст пурра ё қисман ба ҷазои дар асоси ҳукми нав таъиншуда зам мекунад.

2) Ҷазои ниҳоӣ аз рӯи маҷмӯи ҳукмҳо, дар ҳолате, ки агар он бо маҳрум сохтан аз озодӣ вобаста набошад, аз мӯҳлат ва андозаи баландтарине, ки дар Қисми умумии ҳамин Кодекс барои ин намудҳои ҷазо муқаррар гардидааст, зиёд буда наметавонад.Ҷазои ниҳоии ҷарима аз рӯи маҷмӯи ҳукмҳо барои ҷиноятҳои дар қисмҳои 6 ва (ё) 7 моддаи 49 Кодекси мазкур пешбинишуда набояд аз панҷ ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад. Агар яке аз ҷиноятҳои ба маҷмӯи ҳукмҳо дохилбуда ҷинояти дигар бошад, ҷазои ниҳоӣ аз рӯи қоидаҳои умумӣ муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

3) Ҷазои ниҳоӣ аз рӯи маҷмӯи ҳукмҳо дар шакли маҳрум сохтан аз озодӣ метавонад аз мӯҳлати баландтарини ҷазое, ки дар ҳамин Кодекс барои ҷиноят аз рӯи ҳукми охир пешбинӣ шудааст, баландтар бошад, вале на зиёда аз сӣ солро ташкил кунад (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86).

4) Дар мавриди таъини ҷазо аз рӯи маҷмӯи ҳукмҳо, агар бо яке аз ҳукмҳо ҷазои қатл ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан таъин шуда бошад, ҷазои ниҳоӣ бо роҳи ҷазои сабуктарро дар бар гирифтани ҷазои қатл ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86).

5) Ҷазои ниҳоӣ аз рӯи маҷмӯи ҳукмҳо бояд ҳам аз ҷазои барои содир намудани ҷинояти нав таъиншуда ва ҳам аз қисми то охир адонашудаи ҷазо аз рӯи ҳукми пештараи суд зиёдтар бошад.

6) Ба ҷазои асосӣ ҳамроҳ кардани ҷазоҳои иловагии аз рӯи ҳукми пештара иҷронашуда мутобиқи қоидаҳои пешбининамудаи қисми панҷуми моддаи 67 ҳамин Кодекс сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 69. Тартиби муайян кардани мӯҳлати ҷазо ҳангоми замкардани он

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Дар ҳолати қисман ё пурра зам кардани ҷазоҳо аз рӯи маҷмӯи ҷиноятҳо ё маҷмӯи ҳукмҳо як рӯзи маҳрум сохтан аз озодӣ баробар аст ба (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) як рӯзи нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

б) ду рӯзи маҳдуд кардани озодӣ;

в) се рӯзи корҳои ислоҳӣ ё маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) ҳашт соати корҳои ҳатмӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

д) 50 фоизи як нишондиҳанда барои ҳисобҳо нисбати андозаи ҷаримае, ки доир ба ҷиноятҳои дар қисмҳои 6 ва (ё) 7 моддаи 49 Кодекси мазкур пешбинишуда таъин гардидаанд (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҷарима ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва машғул шудан бо фаъолияти муайян, маҳрум сохтан аз рутбаи махсус, рутбаи ҳарбӣ, рутбаи дараҷавӣ ва мукофотҳои давлатӣ, инчунин мусодираи молу мулк ҳангоми бо маҳдуд кардани озодӣ, нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ, маҳрум сохтан аз озодӣ зам шуданашон мустақилона иҷро мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 70. Ҳисоб кардани мӯҳлати ҷазо ва ба ҳисоб гирифтани ҷазо

1) Мӯҳлати маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва машғул шудан бо фаъолияти муайян, корҳои ислоҳӣ, маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ, маҳдуд кардани озодӣ, нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ, маҳрум сохтан аз озодӣ бо моҳ ва сол инчунин корҳои ҳатмӣ - бо соатҳо ҳисоб карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳангоми иваз ё зам кардани ҷазоҳои дар қисми якуми ҳамин модда зикргардида, инчунин ҳангоми ба ҳисоб гирифтани ҷазо, мӯҳлатро бо шабонарӯз ҳисоб кардан мумкин аст.

3) Ҳангоми таъин намудани ҷазо ба маҳкумшудаи то мурофиаи судӣ дар ҳабс нигоҳдошташуда дар намуди ҷарима, маҳрум сохтан аз ҳукуқи ишғоли мансабҳои муайян ва машғул шудан бо фаъолияти муайян, агар онҳо ба сифати ҷазои асосӣ таъин шуда бошанд, суд бо дарназардошти мӯҳлати дар ҳабс нигоҳ доштани ӯ, ҷазоро сабуктар мекунад ё аз адои он пурра озод менамояд. Дар ин маврид ҳангоми таъин намудани ҷазои ҷарима барои ҷиноятҳои пешбининамудаи қисмҳои 6 ва (ё) 7 моддаи 49 Кодекси мазкур, тартиби муайяннамудаи қисми 10 моддаи 49 ҳамин Кодекс татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

4) То эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукм дар ҳабс нигоҳ доштан ба мӯҳлати ҷазо дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ, нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ ба ҳисоби як рӯз баробари як рӯз, дар шакли маҳдуд кардани озодӣ - як рӯз баробари ду рӯз, корҳои ислоҳӣ, маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ - як рӯз баробари се рӯз, корҳои ҳатмӣ - як рӯз баробари ҳашт соати корҳои ҳатмӣ ба ҳисоб гирифта мешавад (Қонуни ҶТ аз17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

5) То эътибори қонунӣ пайдо кардани хукм дар ҳабс нигоҳ доштан ё адои ҷазо дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ, ки бо ҳукми суд барои ҷинояти дар хориҷа содирнамуда таъин шудааст, дар ҳолати мутобиқи моддаи 16 ҳамин Кодекс супурда шудани шахс, як рӯз баробари як рӯз ба ҳисоб гирифта мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

6) Вақте, ки дар давоми он нисбати шахси пас аз содир намудани ҷиноят мубталои бемории рӯҳӣ гардида чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ татбиқ карда шудаанд, ба мӯҳлати ҷазо ба ҳисоб гирифта мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 71. Шартан татбиқ накардани ҷазо

1) Агар суд ҷазоро дар намуди корҳои ислоҳӣ, маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ, маҳдуд кардани озодӣ, нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ ё маҳрум сохтан аз озодӣ таъин намуда, ба хулосае ояд, ки ислоҳ кардани маҳкумшуда бе адои ҷазо, вале дар шароити назорати рафтораш имконпазир аст, он гоҳ метавонад дар хусуси шартан татбиқ накардани ҷазо қарор қабул намояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳангоми шартан татбиқ накардани ҷазо суд хусусият ва дараҷаи хавфнокии ҷамъиятии ҷинояти содиршуда, шахсияти гунаҳгор ва ҳолатҳои сабуку вазнинкунандаро ба назар мегирад. Шартан татбиқ накардани ҷазо нисбати шахсе, ки барои ҷинояти махсусан вазнин ва инчунин қаблан барои ҷинояти қасдона ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудааст, ба истиснои ноболиғон, маъюбони гурӯҳи якум ва дуюм, занон, инчунин мардоне, ки ба синни нафақа расидаанд, татбиқ карда намешавад. Шартан татбиқ накардани ҷазо нисбати шахсе, ки барои ҷинояти бо қисмҳои 2) ва 3) моддаи 138, қисмҳои 2) - 4) моддаи 139, моддаҳои 141 - 142 ва қисмҳои 2) ва 3) моддаи 142(1) Кодекси мазкур пешбинишуда ба ҷазо дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудааст, татбиқ карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 19.07.2022 №1896).

3) Дар ҳолати шартан татбиқ накардани ҷазо суд мӯҳлати санҷиш муқаррар менамояд, ки дар давоми он маҳкумшуда бояд бо рафтори худ ислоҳ шуданашро исбот кунад. Мӯҳлати санҷиш бо давомнокии аз як то панҷ сол таъин гардида, аз лаҳзаи эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукм ҳисоб карда мешавад.

4) Дар ҳолати шартан татбиқ накардани ҷазо мумкин аст ҷазоҳои иловагӣ, ба истиснои мусодираи молу мулк, таъин карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

5) Суд дар хусуси шартан татбиқ накардани ҷазо қарор қабул намуда, метавонад иҷрои вазифаҳои муайяни зеринро ба зиммаи маҳкумшуда гузорад: дар мӯҳлати муайян зарари расонидаро барқарор намудан, иваз накардани истиқоматгоҳи доимӣ, ҷои кор ё таҳсил бидуни огоҳ кардани мақомоте, ки ба рафтори маҳкумшуда назорат мекунанд, ба ҷойҳои муайян нарафтан, ба кор ё таҳсил дохил шудан, даври муолиҷаи майзадагӣ, нашъамандӣ, токсикоманӣ ё касалиҳои зуҳравӣ тамом кардан, аз ҷиҳати моддӣ дастгирӣ намудани оила.

6) Агар маҳкумшуда бо гузашти на камтар аз нисфи мӯҳлати санҷиш бо рафтори худ ислоҳ шуданашро исбот кунад, суд бо пешниҳоди мақомоти ба рафтори маҳкумшуда назораткунанда метавонад дар хусуси бекор кардани маҳкумӣ ва бардоштани доғи судӣ қарор қабул намояд.

7) Агар маҳкумшуда дар ҳолати шартан татбиқ накардани ҷазо ба вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ роҳ дода барои содир намудани он ба ӯ ҷазои маъмурӣ таъин шуда бошад ё ашаддӣ аз ӯҳдадориҳое, ки суд ба зимааш гузоштааст, саркашӣ намояд, суд метавонад бо пешниҳоди мақомоти дар қисми нӯҳуми ҳамин модда зикргардида дар бораи бекор кардани шартан маҳкумшавӣ ва барои адои ҷазои бо ҳукм таъиншуда фиристодани маҳкум қарор қабул кунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

8) Агар маҳкумшуда дар давоми мӯҳлати санҷиш ҷинояти нав содир намояд, суд шартан татбиқ накардани ҷазоро бекор намуда, мувофиқи қоидаҳои пешбининамудаи моддаи 68 ҳамин Кодекс ҷазо таъин мекунад.

9) Ба рафтори маҳкумшудае, ки дар ҳаққи ӯ шартан татбиқ накардани ҷазо таъин карда шудааст - мақоми ваколатдори давлатӣ, ба рафтори хизматчиёни ҳарбӣ бошад - фармондеҳии қисмҳои ҳарбӣ назорат мекунанд (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

ФАСЛИ IV. ОЗОД КАРДАН АЗ ҶАВОБГАРИИ ҶИНОЯТӢ ВА ҶАЗО

БОБИ 11. ОЗОД КАРДАН АЗ ҶАВОБГАРИИ ҶИНОЯТӢ

Моддаи 72. Озод кардан аз ҷавобгарии ҷиноятӣ, бо сабаби пушаймонӣ аз кирдор

(Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617)

1) Шахсе, ки бори аввал ҷинояти начандон вазнин ва ё дараҷаи миёна содир кардааст, агар пас аз содир намудани ҷиноят ихтиёрӣ омада, ба гуноҳи худ иқрор шавад ё ба ошкор намудани ҷиноят фаъолона мусоидат кунад ё зарари расонидаашро талофӣ намояд ё ин ки ба тариқи дигар зиёни расонидаашро рафъ кунад, мумкин аст аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

2) Шахсе, ки категорияи дигари ҷиноятро содир намудааст, танҳо дар ҳолатҳое, ки махсус дар моддаи Қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинӣ гардидаанд, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617, аз 14.11.2016 № 1359).

Моддаи 73. Озод кардан аз ҷавобгарии ҷиноятӣ бо сабаби оштӣ шудан бо ҷабрдида

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Агар шахси ҷинояти начандон вазнин ё дараҷаи миёна содирнамуда бо ҷабрдида оштӣ шуда, зарари ба ҷабрдида расонидаашро талофӣ карда бошад, мумкин аст аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 74. Озод кардан аз ҷавобгарии ҷиноятӣ бо сабаби тағйир ёфтани вазъият

Шахси бори аввал содиркардаи ҷинояти начандон вазнин ё дараҷаи миёна мумкин аст, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда шавад, агар муқаррар гардад, ки бо сабаби тағйир ёфтани вазъият ин шахс ва ё кирдори содирнамудаи ӯ дигар барои ҷамъият хавфнок нест (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 75. Озод кардан аз ҷавобгарии ҷиноятӣ бо сабаби гузаштани мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан

1) Агар аз рӯзи содир шудани ҷиноят мӯҳлати зерин гузашта бошад, шахс аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад:

а) ду сол пас аз содир намудани ҷинояти начандон вазнин;

б) шаш сол пас аз содир намудани ҷинояти дараҷаи миёна;

в) даҳ сол пас аз содир намудани ҷинояти вазнин;

г) понздаҳ сол пас аз содир намудани ҷинояти махсусан вазнин ба истиснои нишондоди қисми панҷуми ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан аз рӯзи содир шудани ҷиноят то рӯзи эътибори қонунӣ пайдо намудани ҳукм ҳисоб карда мешавад.

3) Агар шахс аз тафтишот ё суд саркашӣ намояд, ҷараёни мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан боздошта мешавад. Дар ин ҳолат мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан аз рӯзи дастгир кардани шахс ё омада, ба гуноҳи худ иқрор шудани ӯ барқарор карда мешавад. Зимнан, агар аз вақти содир намудани ҷиноят бист сол гузашта, мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан бо содир намудани ҷинояти нав қать нагардида бошад, ин шахсро ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан мумкин нест.

4) Агар то гузаштани мӯҳлати дар ҳамин модда зикрёфта шахс қасдан ҷинояти нави дараҷаи миёна, вазнин ё махсусан вазнин содир намояд, мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан аз рӯзи содир намудани ҷиноятҳои мазкур аз нав шурӯъ гардида, мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан барои ҳар ҷиноят алоҳида ҳисоб карда мешавад.

5) Масъалаи истифодаи мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашиданро нисбати шахси содирнамудаи ҷинояте, ки барои он ҷазои қатл ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан пешбинӣ шудааст, суд ҳал менамояд. Агар суд бо сабаби гузаштани мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод намудани шахсро имконнопазир донад, ба ӯ ҷазои қатл ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан таъин карда намешавад (Қонуни ЧТ аз 1.03.2005 № 86).

6) Нисбати шахсоне, ки ҷинояти пешбининамудаи қисмҳои 2) ва 3) моддаи 138, қисмҳои 2) - 4) моддаи 139, моддаҳои 141 - 142 ва қисмҳои 2) ва 3) моддаи 142(1) Кодекси мазкур ё ба муқобили сулҳ ва амнияти башарият ҷиноят содир кардаанд, мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан татбиқ карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 №1896).

БОБИ 12. ОЗОД КАРДАН АЗ ҶАЗО

Моддаи 76. Шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод кардан

1) Шахсе, ки ҷазоро дар намуди маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян, корҳои ислоҳӣ, маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ, маҳдуд кардани озодӣ, маҳрум сохтан аз озодӣ ё нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ адо карда истодааст, агар ӯ бо рафтори намунавӣ ва муносибати софдилона ба меҳнат ислоҳ шудани худро исбот кунад, суд метавонад ӯро шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод кунад. Дар айни замон ин шахсро пурра ё қисман аз адои ҷазои иловагӣ озод намудан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Суд шахсро шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод карда метавонад ба зиммааш ӯҳдадориҳои пешбининамудаи қисми панҷуми моддаи 71 ҳамин Кодексро гузорад, ки шахс бояд дар давоми қисми адонашудаи ҷазо онҳоро иҷро кунад.

3) Шартан пеш аз мӯҳлат озод кардани маҳкумшуда танҳо дар мавриди воқеан мӯҳлати зеринро адо намудани ӯ имконпазир аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) на камтар аз нисфи ҷазое, ки барои ҷинояти начандон вазнин ё дараҷаи миёна таъин гардидааст;

б) на камтар аз се ду қисми ҷазое, ки барои ҷинояти вазнин таъин шудааст;

в) на камтар аз чор се ҳиссаи ҷазои барои ҷинояти махсусан вазнин таъиншуда, инчунин ҷазое, ки ба шахси қаблан шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озодгардида таъин шудааст, агар шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод намудан тибқи асосҳои дар қисми шашуми ҳамин модда пешбигардида бекор карда шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Мӯҳлати ҷазои воқеан адонамудаи шахс дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ аз шаш моҳ камтар буда наметавонад.

5) Ба рафтори шахсе, ки шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод карда шудааст, мақоми давлатии ваколатдор ва ба рафтори хизматчиёни ҳарбӣ фармондеҳии қисмҳои ҳарбӣ назорат мекунанд.

6) Агар дар давоми мӯҳлати боқимондаи ҷазои адонашуда:

а) маҳкумшуда тартиботи ҷамъиятиро вайрон карда ва барои он ба ӯ ҷазои маъмурӣ татбиқ шуда бошад ё аз иҷрои ӯҳдадориҳое, ки суд ҳангоми шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод кардани ӯ ба зиммааш гузоштааст, ашаддӣ саркашӣ намояд, суд бо дархости мақомоти дар қисми панҷуми ҳамин модда зикргардида дар хусуси бекор кардани шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод кардан ва татбиқи қисми ҷазои адонашуда қарор қабул мекунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

б) маҳкумшуда ҷиноят содир намояд, суд мувофиқи қоидаҳои пешбининамудаи моддаи 68 ҳамин Кодекс ба ӯ ҷазо таъин мекунад.

7) Шахсони зайл дар ҳолатҳои зерин шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод карда намешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386):

а) шахсе, ки нисбати ӯ ҷазои якумра аз озодӣ маҳрум сохтан таъин шудааст ё ҷазои қатл ба тариқи бахшиши ҷазо бо маҳрум сохтан аз озодӣ иваз карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86);

б) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

в) ташкилкунанда, иштирокчиёни гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ);

г) шахсе, ки барои ҷинояти пешбининамудаи қисмҳои 2) ва 3) моддаи 138, қисмҳои 2) - 4) моддаи 139, моддаҳои 141 - 142 ва қисмҳои 2) ва 3) моддаи 142(1) Кодекси мазкур ё ба муқобили сулҳ ва амнияти башарият маҳкум карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 №1896).

Моддаи 77. Ба намуди ҷазои сабуктар иваз кардани қисми адонашудаи ҷазо

1) Ба шахсе, ки барои содир намудани ҷиноят ҷазои маҳрум сохтан аз озодиро адо мекунад, суд бо дарназардошти рафтори ӯ дар давраи адои ҷазо, қисми адонашудаи ҷазоро бо намуди ҷазои нисбатан сабуктар иваз карда метавонад. Дар айни замон шахс метавонад пурра ё қисман аз намуди адои ҷазои иловагӣ озод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Дар сурати иваз намудани қисми адонашудаи ҷазо суд метавонад мутобиқи намудҳои ҷазоҳое, ки дар моддаи 47 ҳамин Кодекс нишон дода шудаанд, намуди сабуктари ҷазоро дар доираи ин намуди ҷазои пешбиникардаи ҳамин Кодекс интихоб намояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ба ҷазои нисбатан сабуктар иваз кардани ҷазо пас аз воқеан мӯҳлати зеринро адо намудани маҳкумшуда татбиқ шуда метавонад, ба истиснои муқаррароти пешбининамудаи қисми 8 моддаи 49 Кодекси мазкур (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617):

а) на камтар аз сеяки мӯҳлати ҷазое, ки суд барои ҷинояти начандон вазнин ва дараҷаи миёна таъин кардааст;

б) на камтар аз нисфи ҷазое, ки суд барои ҷинояти вазнин таъин кардааст, инчунин ба шахсе, ки қаблан барои қасдан содир намудани ҷиноят ҷазоро дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ адо мекунад;

в) на камтар аз се ду ҳиссаи ҷазое, ки суд барои ҷинояти махсусан вазнин таъин кардааст, инчунин ба шахсе, ки қаблан шартан пеш аз мӯҳлат аз ҷазо озод кардан, ё ҷазояш ба ҷазои нисбатан сабуктар иваз шуда, дар давоми қисми адонашудаи ҷазо қасдан ҷинояти нав содир кардааст.

4) Нисбати шахсоне, ки ҷазояшон ба ҷазои нисбатан сабуктар иваз карда шудааст, шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод кардан мувофиқи қоидаҳои пешбининамудаи моддаи 76 ҳамин Кодекс татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

5) Агар шахс ҳангоми адои ҷазои нисбатан сабуктар ҷинояти нав содир кунад, суд мувофиқи қоидаҳои дар моддаи 68 ҳамин Кодекс пешбинигардида қисми адонашудаи ҷазои сабуктарро ба ҷазои барои содир намудани ҷинояти нав таъиншуда ҳамроҳ мекунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

6) Қисми ҷазои адонакардаи шахсони дар қисми ҳафтуми моддаи 76 ҳамин Кодекс номбаршуда бо ҷазои нисбатан сабук иваз карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

7) Дар мавриди аз тарафи маҳкумшуда пурра талофӣ намудани зарари моддӣ тартиби пешбининамудаи қисми 8 моддаи 49 ҳамин Кодекс татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 78. Мавқуф гузоштани адои ҷазо нисбати занони ҳомила ва заноне, ки кӯдакони то синни ҳаштсола доранд

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Занони ҳомилаи маҳкумшуда ё занони дорои фарзандони то синни ҳаштсоларо ба истиснои заноне, ки барои ҷиноятҳои махсусан вазнин маҳкум гардидаанд, суд метавонад то ҳаштсола шудани кӯдак адои ҷазоро нисбати онҳо мавқуф гузорад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Нисбати зани маҳкумшуда адои ҷазо дар сурате мавқуф гузошта мешавад, ки оила ё хешовандонаш барои якҷоя бо ӯ зиндагӣ кардан розигӣ додаанд ё барои мустақилона таъмин намудани шароити лозимаи тарбияи кӯдак имконият доранд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Агар зани маҳкумшудаи ки нисбати он адои ҷазо мавқуф гузошта шудааст аз кӯдак даст кашад ё ӯро ба ятимхона супорад, аз маҳалли сукунат ғайб зада бошад ё аз тарбияи кӯдак ва нигоҳубини ӯ саркашӣ намояд, тартиботи ҷамъиятиро вайрон кунад ва дар ин хусус мақоми ба ӯ назораткунанда зиёда аз ду маротиба ӯро хаттӣ огоҳ карда бошад, суд метавонад зани маҳкумшударо барои адо намудани ҷазои бо ҳукм таъиншуда фиристад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Пас аз ҳаштсола шудани кӯдак ё дар ҳолати вафот кардани ӯ, суд вобаста ба рафтори зани маҳкумшуда метавонад ӯро аз адои ҷазо озод кунад ё онро бо ҷазои нисбатан сабуктар иваз намояд ва ё зани маҳкумшударо барои адо намудани ҷазои бо ҳукм таъиншуда фиристад. Дар ин ҳолат суд метавонад вақтеро, ки дар давоми он зани маҳкумшуда мӯҳлати ҷазоро адо накарда аст, пурра ё қисман ба мӯҳлати адои ҷазо ба ҳисоб гирад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

5) Агар зани маҳкумшуда дар давраи мавқуф гузоштани адои ҷазо ҷинояти нав содир кунад, суд мувофиқи қоидаҳои дар моддаи 68 ҳамин Кодекс пешбинигардида ба ӯ ҷазо таъин мекунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 79. Бо сабаби беморӣ аз ҷазо озод кардан

1) Суд шахсеро, ки пас аз баромадани ҳукм ба бемории рӯҳӣ гирифтор шуда, имконияти дарки воқеии амалҳои худ ва идора кардани онҳоро аз даст додааст, аз ҷазо ё адои минбаъдаи он озод мекунад. Ба чунин шахс суд метавонад чораи маҷбурии дорои хусусияти тиббиро таъин намояд.

2) Шахсеро, ки пас аз баромадани ҳукм мубталои бемории дигари вазнине гардидааст, ки монеи адои ҷазо мебошад, суд метавонад аз адо намудани ҷазо озод кунад ё ин ҷазоро бо ҷазои нисбатан сабуктар иваз намояд. Зимнан вазнинии ҷинояти содиршуда, шахсияти маҳкумшуда, хусусияти беморӣ ва ҳолатҳои дигар ба назар гирифта мешаванд.

3) Хизматчиёни ҳарбие, ки ба маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ё нигоҳ доштан дар қисми харбии интизомӣ маҳкум шудаанд, дар ҳолати мубталои беморие шуданашон, ки дар натиҷаи он барои хизмат ношоям эътироф мегарданд, аз ҷазо ё адои минбаъдаи он озод карда мешаванд. Ҳамчунин қисми адонашудаи ҷазо мумкин аст ба ҷазои дигари нисбатан сабуктар иваз карда шавад.

4) Шахсони дар қисмҳои якум ва дуюми ҳамин модда зикргардида, дар ҳолати шифо ёфтанашон, агар мӯҳлати дар моддаи 81 ҳамин Кодекс пешбинӣ шудааст, нагузашта бошад, мумкин аст ҷазо дода шаванд. Дар айни замон вақте, ки дар давоми он нисбати онҳо чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ андешида шудаанд, ба мӯҳлати ҷазо ҳисоб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 80. Озод кардан аз ҷазо дар натиҷаи ҳолатҳои фавқулодда

Шахсе, ки барои содир намудани ҷинояти начандон вазнин ё дараҷаи миёна маҳкум шудааст мумкин аст аз ҷазо озод карда шавад, агар ҷазоро адо намуданаш дар натиҷаи сӯхтор ё офати табиӣ, бемории вазнин ё фавти ягона узви қобили меҳнати оила ё ҳолатҳои дигари фавқулодда метавонад барои маҳкумшуда ё оилаи ӯ боиси оқибатҳои хеле вазнин гардад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 81. Озод кардан аз адои ҷазо бо сабаби гузаштани мӯҳлати иҷрои ҳукми айбдоркунӣ

1) Агар хукми айбдоркунӣ аз рӯзи эътибори қонунӣ пайдо карданаш дар мӯҳлати зерин ба иҷро расонида нашуда бошад, шахси барои ҷиноят маҳкумшуда аз адои ҷазо озод карда мешавад:

а) ду сол дар ҳолати маҳкум кардан барои ҷинояти начандон вазнин;

б) шаш сол дар ҳолати маҳкум кардан барои ҷинояти дараҷаи миёна;

в) даҳ сол дар ҳолати маҳкум кардан барои ҷинояти вазнин;

г) понздаҳ сол дар ҳолати маҳкум кардан барои ҷинояти махсусан вазнин ба истиснои нишондоди қисми чоруми ҳамин модда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Агар маҳкумшуда аз адои ҷазо саркашӣ кунад, мӯҳлати иҷрои ҳукм боздошта мешавад. Дар ин ҳолат мӯҳлати иҷрои ҳукм аз рӯзи дастгир кардани шахс ё омада ба гуноҳи худ иқрор шудани ӯ барқарор мешавад. Дар айни замон, агар аз вақти баровардани ҳукм бист сол гузашта, мӯҳлати иҷрои ҳукм қатъ нашуда бошад, ҳукми айбдоркунӣ ба иҷро расонида намешавад.

3) Агар то гузаштани мӯҳлати дар ҳамин модда зикргардида шахс қасдан ҷинояти нави дараҷаи миёна, вазнин ё махсусан вазнин содир кунад, мӯҳлати иҷрои ҳукм қатъ мегардад. Дар ин ҳолат ҳисоби мӯҳлати иҷрои ҳукм аз сари нав аз рӯзи содир намудани ҷинояти нав шурӯъ мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Масъалаи нисбати шахси ба ҷазои қатл ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан маҳкумшуда татбиқ намудани мӯҳлати иҷрои ҳукмро суд ҳал мекунад. Агар суд татбиқи мӯҳлати иҷрои ҳукмро имконнопазир донад, ин намуди ҷазо бо маҳрум сохтан аз озодӣ иваз карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86).

5) Нисбати шахсоне, ки барои ҷинояти пешбининамудаи қисмҳои 2) ва 3) моддаи 138, қисмҳои 2) - 4) моддаи 139, моддаҳои 141 - 142 ва қисмҳои 2) ва 3) моддаи 142(1) Кодекси мазкур ё ба муқобили сулҳ ва амнияти башарият маҳкум карда шудаанд, мӯҳлати иҷрои ҳукм татбиқ карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 №1896).

БОБИ 13. АВФ. БАХШИШИ ҶАЗО. ДОҒИ СУДӢ. САФЕДКУНӢ

Моддаи 82. Авф

1) Авф дар асоси қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати доираи инфиродан номуайяни шахсон татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

2) Бо санади авф шахси содирнамудаи ҷиноят метавонад аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда шавад ва шахси барои ҷиноят маҳкумшуда ҳам аз ҷазои асосӣ ва ҳам иловагӣ пурра ё қисман озод карда шавад ё қисми ҷазои адонакардаи ӯ ихтисор гардад ё ба намуди ҷазои сабуктар иваз карда шавад ё доғи судиаш бардошта шавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Санади авф ба кирдорҳои сазовори ҷазои ҷиноятие, ки то қабули он содир гардидаанд, дахл дорад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 83. Бахшиши ҷазо

1) Бахшиши ҷазо аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати шахси муайян татбиқ мегардад.

2) Бо санади бахшиши ҷазо шахси барои ҷиноят маҳкумшуда метавонад ҳам аз ҷазои асосӣ ва ҳам иловагӣ пурра ё қисман озод карда шавад ё қисми ҷазои адонакардаи ӯ ихтисор гардад ё ба ҷазои сабуктар иваз карда шавад ё доғи судиаш бардошта шавад.

Эзоҳ ба моддаҳои 82 ва 83: Татбиқи санадҳои авф ва бахшиши ҷазо барои ҳуқуқи ҷабрдида дар мавриди гирифтани товони зарари бо кирдори ҷиноятӣ расонидашуда монеъ шуда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 84. Доғи судӣ

1) Шахс доғи судӣ дошта эътироф карда мешавад, аз рӯзи эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми айбдоркунӣ, ки бо он ҷазо таъин карда шудааст ва то рӯзи барҳам хӯрдан ё бардоштани доғи судӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Шахс доғи судӣ надошта ҳисоб мешавад:

а) дар сурати қабули санадҳои авф ё бахшиши ҷазо, агар дар ин санадҳо бардоштани доғи судӣ пешбинӣ шуда бошад - аз рӯзи эътибори қонуни пайдо кардани чунин санадҳо;

б) дар сурати қабули санади авф ба шарте, ки он барои кирдори содиркардашуда татбиқ намудани ҷазоро бекор кунад ва ин ҳолат дар рафти мурофиаи судӣ ошкор шавад - аз рӯзи эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми айбдоркунӣ;

в) дар сурати қабул намудани қонуни нави ҷиноятӣ, ки ҷиноят будани кирдорро бартараф мекунад - аз рӯзи эътибори қонунӣ пайдо кардани чунин қонун;

г) дар сурати аз ҷазо озод кардани ноболиғон мувофиқи моддаи 90 ҳамин Кодекс - аз рӯзи эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори суд дар бораи аз ҷазо озод кардани ноболиғ;

д) дар сурати иҷро накардани ҳукми айбдоркунӣ - аз рӯзи гузаштани мӯҳлатҳои иҷрои ҳукми айбдоркунӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Доғи судӣ дар мӯҳлати зерин барҳам мехӯрад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) ба маҳкумшудае, ки нисбати ӯ шартан татбиқ накардани ҷазо татбиқ карда шудааст баъди тамом шудани мӯҳлати санҷиш (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

б) нисбати шахсоне, ки аз маҳдуд кардани озодӣ дида ба ҷазои сабуктар маҳкум шудаанд бо гузаштани як сол пас аз тамом кардани мӯҳлати таъиншудаи ҷазо (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) нисбати шахсоне, ки барои ҷиноятҳои начандон вазнин ва дараҷаи миёна ба маҳдуд кардани озодӣ ва ё маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд - бо гузаштани се сол пас аз адои ҷазо (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

г) нисбати шахсоне, ки барои ҷиноятҳои вазнин бо маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд - бо гузаштани панҷ сол пас аз адои ҷазо (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386);

д) нисбати шахсоне, ки барои ҷиноятҳои махсусан вазнин ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд - бо гузаштани ҳашт сол пас аз адои ҷазо (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

4) Агар шахс мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонун пеш аз мӯҳлат аз ҷазо озод шуда ё қисми ҷазои адонакардаи ӯ бо ҷазои нисбатан сабуктар иваз шуда бошад, мӯҳлати барҳам додани доғи судӣ аз лаҳзаи аз адои ҷазои асосӣ ва иловагӣ озод карда шуданаш ҳисоб карда мешавад.

5) Агар шахс то тамом шудани мӯҳлати барҳам додани доғи судӣ ҷинояти нав содир кунад, ҷараёни мӯҳлати барҳам додани доғи судӣ қатъ мегардад. Мӯҳлати барҳам додани доғи судӣ барои ҷинояти аввал пас аз адои воқеии ҷазо (асосӣ ва иловагӣ) барои ҷинояти охирин аз нав ҳисоб карда мешавад. Дар ин ҳолат то тамом шудани мӯҳлати барҳам додани доғи судӣ барои ҷинояти нисбатан вазнинтар шахс дорои доғи судӣ барои ду ҷиноят ҳисоб карда мешавад.

6) Агар маҳкумшуда пас аз адои ҷазо рафтори бенуқсон нишон диҳад, суд дар асоси илтимосномаи ӯ метавонад доғи судиашро то тамом шудани мӯҳлати барҳамдиҳии доғи судӣ, вале баъди гузаштани нисфи ин мӯҳлат бекор кунад.

7) Барҳам хӯрдан ё бардоштани доғи судӣ оқибатҳои ҳуқуқии ҷавобгарии ҷиноятиро беэътибор мегардонад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 85. Сафедкунӣ

1) Шахсе, ки ҷиноят содир накарда, беасос ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шудааст ё ғайриқонунӣ маҳкум гардидааст, бояд сафед карда шавад, яъне суд далели беасос ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан ё ғайриқонунӣ маҳкум шудани ӯро эътироф намояд.

2) Ҳамаи ҳуқуқҳои шахси сафедкардашуда пурра барқарор карда, аз ӯ ё дар ҳолати зарурӣ аз хешовандони ӯ аз номи давлат узр хоста мешавад, ки дар ҳолати ба нашр мухолиф набудани ӯ ё хешовандонаш, дар матбуоти маҳалли зисти шахси сафед- кардашуда ба табъ расонида мешавад.

3) Зарареро, ки ба шаҳрванд дар натиҷаи ғайриқонунӣ маҳкум кардан ё ғайриқонунӣ ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашиданаш расонида шудааст, давлат пурра талофӣ менамояд.

ФАСЛИ V. ҶАВОБГАРИИ ҶИНОЯТИИ НОБОЛИҒОН

БОБИ 14. ХУСУСИЯТҲОИ ҶАВОБГАРИИ ҶИНОЯТӢ ВА ҶАЗОДИҲИИ НОБОЛИҒОН

Моддаи 86. Ҷавобгарии ҷиноятии ноболиғон

1) Шахсоне ноболиғ эътироф мегарданд, ки дар вақти содир намудани ҷиноят синни чордаҳсолагиро пур кардаанд вале ба синни ҳаждаҳсолагӣ нарасидаанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

2) Ба ноболиғоне, ки ҷиноят содир намудаанд, мумкин аст ҷазо ё чораҳои маҷбуркунӣ дорои хусусияти тарбиявӣ дошта таъин карда шаванд.

Моддаи 87. Намудҳои ҷазое, ки ба ноболиғон таъин карда мешаванд

1) Намудҳои ҷазое, ки ба ноболиғон таъин карда мешаванд, аз инҳо иборатанд:

а) ҷарима (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617);

б) маҳрум кардан аз ҳуқуқи машғул шудан бо фаъолияти муайян (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617);

в) корҳои ҳатмӣ (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617);

г) корҳои ислоҳӣ;

д) маҳрум сохтан аз озодӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҷарима танҳо дар сурате таъин карда мешавад, ки ноболиғ даромади мустақилона ё молу мулке дошта бошад, ки ба он ҷарима андохтан мумкин аст. Ҷарима ба андозаи то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо таъин карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 06.10.2008 № 422).

3) Маҳрум сохтан аз ҳуқуқи машғул шудан бо фаъолияти муайян ба ноболиғон ба мӯҳлати аз як то ду сол таъин карда мешавад. Дар ҳолати иваз намудани ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҷазои ҷарима мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қисми 8 моддаи 49 ҳамин Кодекс барои ҷиноятҳои дар қисмҳои 6 ва (ё) 7 моддаи 49 ҳамин Кодекс пешбинигардида андозаи ниҳоии ҷарима аз дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд буда наметавонад. Дар ҳолати ашаддӣ саркашӣ намудани ноболиғ аз пардохти ҷарима ва ё имконнопазирии пардохти ҷарима суд ҷаримаро (ё қисми напардохтаи онро) мутобиқи тартиби пешбининамудаи қисми 5 моддаи 49 ҳамин Кодекс иваз менамояд (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

4) Корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз чил то як саду шаст соат таъин карда мешавад, ки он аз иҷрои корҳои барои ноболиғон мувофиқ берун аз вақти таҳсил ё корҳои асосӣ иборат аст. Давомнокии иҷрои чунин намуди ҷазо нисбати ноболиғони то синни шонздаҳсола аз ду соат дар як рӯз ва нисбати ноболиғони синни аз шонздаҳ то ҳаждаҳсола аз се соат дар як рӯз зиёд буда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

5) Корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба ноболиғон дар ҷои корашон ба мӯҳлати аз ду моҳ то як сол таъин карда мешаванд. Дар айни замон аз панҷ то понздаҳ фоизи музди меҳнати маҳкумшудагон ба ҳисоби даромади давлат нигоҳ дошта мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

6) Ба ноболиғоне, ки бори аввал ҷиноятҳои начандон вазнин ё дараҷаи миёна содир намудаанд, ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ таъин карда намешавад ва агар санксияи моддаи Қисми махсус ғайр аз ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ дигар намуди ҷазоро пешбинӣ накарда бошад, он гоҳ суд ҷазоҳои бо маҳрум сохтан аз озодӣ алоқаманд набудаи дар Қисми умумии ҳамин Кодекс пешбинишударо дар доираи ҳаҷм ва мӯҳлатҳои пешбининамудаи Қисми умумии ҳамин Кодекс таъин менамояд. Маҳрум сохтан аз озодӣ нисбати ноболиғоне таъин карда мешавад, ки (Қонуни ҶТ аз 17.05.2010 № 617):

а) дар синни то шонздаҳсолагӣ ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин содир намудаанд - ба мӯҳлати то ҳафт сол;

б) дар синни аз шонздаҳсола то ҳаждаҳсолагӣ ҷинояти вазнин ва махсусан вазнин содир намудаанд - ба мӯҳлати то даҳ сол (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

7) Маҳрум сохтан аз озодиро ноболиғон дар ҷойҳои зерин адо мекунанд:

а) ноболиғони ҷинси марде, ки бори аввал ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд, инчунин ноболиғони ҷинси зан - дар колонияҳои тарбиявии дорои низоми умумӣ;

б) ноболиғони ҷинси марде, ки қаблан маҳрум сохтан аз озодиро адо намудаанд - дар колонияҳои тарбиявии дорои низоми пурзӯр.

Моддаи 88. Таъин намудани ҷазо ба ноболиғон

1) Ҳангоми ба ноболиғ таъин намудани ҷазо, ба ғайр аз ҳолатҳои дар моддаи 60 ҳамин Кодекс пешбинигардида, инчунин шароити зиндагӣ ва тарбияи ӯ, дараҷаи инкишофи рӯҳӣ, вазъи саломатӣ, хусусиятҳои дигари шахсӣ, инчунин таъсири шахсони дигар ба назар гирифта мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

2) Ба шахсе, ки дар синни аз чордаҳсолагӣ то шонздаҳсолагӣ якчанд ҷиноят содир кардааст ва яке аз ин ҷиноятҳо вазнин ё махсусан вазнин мебошад, ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ аз рӯи маҷмӯи ҷиноятҳо ва маҷмӯи ҳукмҳо аз даҳ сол зиёд буда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ба шахсе, ки дар синни аз шонздаҳсолагӣ то ҳаждаҳсолагӣ якчанд ҷиноят содир кардааст ва яке аз ин ҷиноятҳо вазнин ё махсусан вазнин аст, ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ аз рӯи маҷмӯи ҷиноятҳо ва маҷмӯи ҳукмҳо аз дувоздаҳ сол зиёд буда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Андозаи ниҳоии ҷазои ҷарима ба ноболиғон барои маҷмӯи ҷиноятҳо ва ё аз рӯи маҷмӯи ҳукмҳо доир ба ҷиноятҳои дар қисмҳои 6 ва (ё) 7 моддаи 49 ҳамин Кодекс пешбинигардида аз дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд буда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 89. Озод кардан аз ҷавобгарии ҷиноятӣ бо истифодаи чораҳои маҷбуркунии дорои хусусияти тарбиявидошта

1) Агар ҳисоб карда шавад, ки ислоҳи ноболиғи бори аввал ҷинояти начандон вазнин ё дараҷаи миёна содирнамуда бо роҳи татбиқи чораҳои маҷбуркунии дорои хусусияти тарбиявидошта имконпазир аст, ӯро аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод кардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ба ноболиғ чунин чораҳои маҷбуркунии дорои хусусияти тарбиявидошта таъин кардан мумкин аст:

а) огоҳ кардан;

б) ба назорати падару модар ё шахсони онҳоро ивазкунанда ё мақоми давлатӣ оид ба кор бо ноболиғон супурдан (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386);

в) ба зимма гузоштани ӯҳдадории барқарор кардани зарари расонидашуда;

г) маҳдуд кардани фароғат ва муқаррар намудани талаботи махсус ба рафтор.

3) Ба ноболиғ мумкин аст ҳамзамон якчанд чораи маҷбуркунии дорои хусусияти тарбиявидошта таъин карда шавад. Давомнокии мӯҳлати татбиқи чораҳои маҷбурии таъсиррасонии тарбиявиро, ки дар бандҳои "б" ва "г" қисми дуюми ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, мақоми таъиннамудаи ин чораҳо муқаррар менамояд.

4) Дар ҳолати мунтазам аз чораи маҷбуркунии дорои хусусияти тарбиявидошта саркашӣ намудани ноболиғ, он бо дархости мақоми давлатӣ оид ба кор бо ноболиғон бекор карда шуда, мавод барои ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидани ноболиғ мувофиқи қонун ба мақоми дахлдор фиристода мешавад.

Моддаи 90. Аз ҷазо озод кардани ноболиғон

1) Ноболиғе, ки барои содир намудани ҷинояти начандон вазнин ё дараҷаи миёна маҳкум шудааст, мумкин аст аз ҷониби суд бо татбиқи чораҳои маҷбуркунии дорои хусусияти тарбиявидошта, ки дар қисми дуюми моддаи 89 ҳамин Кодекс пешбинӣ шудааст, аз ҷазо озод карда шавад.

2) Ноболиғе, ки барои содир намудани ҷинояти дараҷаи миёна маҳкум шудааст, мумкин аст аз ҷониби суд аз ҷазо озод карда шавад, агар эътироф карда шавад, ки мақсадҳои ҷазо мумкин аст танҳо бо роҳи ҷойгир кардани ӯ дар муассисаҳои махсуси тарбиявӣ ё табобатӣ-тарбиявӣ барои ноболиғон ба даст оварда мешавад. Дар ин маврид мӯҳлати дар муассисаи нишондодашуда нигоҳ доштан аз мӯҳлати ҳадди болоии ҷазо, ки Кодекси мазкур барои ҷинояти содиркардаи ноболиғ пешбинӣ намудааст, зиёд буда наметавонад.

3) Нигоҳ доштани ноболиғ дар муассисаҳои дар қисми дуюми ҳамин модда нишон додашуда мумкин аст то ба охир расидани мӯҳлате, ки қисми дуюми ҳамин модда пешбинӣ кардааст, қатъ карда шавад, агар тибқи хулосаи мақоми махсуси давлатӣ, ки ислоҳшавиро таъмин менамояд, ноболиғ барои ислоҳшавии худ ба татбиқи минбаъдаи чораи мазкур дигар эҳтиёҷ надошта бошад. Дароз кардани мӯҳлати нигоҳ доштан дар муассисаи махсуси тарбиявӣ ё табобатӣ-тарбиявӣ барои ноболиғон баъди ба охир расидани мӯҳлати пешбиникардаи қисми дуюми ҳамин модда танҳо дар мавриди зарурати ба охир расидани тайёрии таҳсилоти умумӣ ё касбӣ роҳ дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 91. Шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод намудани ноболиғон

1) Шахсоне, ки дар синну соли ноболиғӣ ҷиноят содир намуда, ба корҳои ислоҳӣ ё маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд, пас аз воқеан адо намудани мӯҳлати зерин метавонанд шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386):

а) на камтар аз сеяки мӯҳлати ҷазое, ки барои ҷинояти начандон вазнин ё дараҷаи миёна таъин шудааст;

б) на камтар аз нисфи ҷазое, ки барои ҷинояти вазнин таъин шудааст;

в) на камтар аз се ду ҳиссаи ҷазое, ки барои ҷинояти махсусан вазнин таъин шудааст.

Моддаи 92. Ба ҷазои нисбатан сабуктар иваз намудани ҷазо

1) Ба шахсе, ки барои ҷинояти дар синни то ҳаждаҳсолагӣ содирнамудааш бо маҳрум сохтан аз озодӣ ё бо корҳои ислоҳӣ маҳкум шудааст, қисми адонакардаи ҷазо мумкин аст бо ҷазои нисбатан сабуктар иваз карда шавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ба ҷазои нисбатан сабуктар иваз намудани қисми адонашудаи ҷазо нисбати шахси маҳкумшуда дар сурате татбиқ шуданаш мумкин аст, ки агар ӯ бо рафтори намунавӣ ва муносибати софдилона ба меҳнат ё таълим роҳи ислоҳшавиро пеша карда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ба ҷазои нисбатан сабуктар иваз кардани қисми мӯҳлати адонашудаи ҷазо дар ҳолати воқеан адо намудани мӯҳлати зерин имконпазир аст, ба истиснои муқаррароти пешбининамудаи қисми 8 моддаи 49 Кодекси мазкур (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617):

а) на камтар аз чоряки мӯҳлати ҷазое, ки барои ҷинояти начандон вазнин ё дараҷаи миёна таъин шудааст;

б) на камтар аз сеяки мӯҳлати ҷазое, ки барои ҷинояти вазнин таъин шудааст;

в) на камтар аз нисфи мӯҳлати ҷазое, ки барои ҷинояти махсусан вазнин таъин шудааст, инчунин барои ҷинояти қасдона, агар шахс қаблан барои қасдан содир намудани ҷиноят ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шуда бошад.

4) Ҳангоми бо корҳои ислоҳӣ иваз кардани қисми адонашудаи маҳрум сохтан аз озодӣ, онҳо дар доираи мӯҳлатҳои барои ин намуди ҷазо муқарраргардида таъин шуда, набояд аз мӯҳлати адонашудаи маҳрум сохтан аз озодӣ зиёдтар бошанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

5) Нисбати шахсоне, ки ҷазояшон ба ҷазои нисбатан сабуктар иваз карда шудааст, шартан пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод кардан мувофиқи қоидаҳои пешбининамудаи моддаи 91 ҳамин Кодекс тадбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

6) Агар шахсе, ки ҷазояш ба ҷазои нисбатан сабуктар иваз карда шудааст, дар давоми қисми адонашудаи ҷазо қасдан ҷинояти нав содир кунад, суд мувофиқи қоидаҳои дар моддаҳои 68 ва 88 ҳамин Кодекс пешбинигардида ба ӯ ҷазо таъин менамояд.

7) Дар мавриди аз тарафи маҳкумшуда пурра талофӣ намудани зарари моддӣ, тартиби пешбининамудаи қисми 8 моддаи 49 ҳамин Кодекс татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 93. Мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан ва иҷрои ҳукм

Мӯҳлати ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан ва иҷрои ҳукми айбдоркунии дар моддаҳои 75 ва 81 ҳамин Кодекс пешбинигардида ҳангоми аз ҷавобгарии ҷиноятӣ ё аз адои мӯҳлати ҷазо озод намудани ноболиғон нисфи он ихтисор карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 94. Мӯҳлати барҳам додани доғи судӣ

Барои шахсоне, ки то синни ҳаждаҳсолагӣ ҷиноят содир кардаанд, мӯҳлати дар қисми сеюми моддаи 84 ҳамин Кодекс пешбинигардидаи барҳам додани доғи судӣ ихтисор гардида, мутобиқан баробар аст ба (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386):

а) як сол пас аз адо намудани мӯҳлати маҳрум сохтан аз озодӣ барои ҷинояти начандон вазнин ё дараҷаи миёна;

б) се сол пас аз адо намудани мӯҳлати маҳрум сохтан аз озодӣ барои ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 95. Татбиқи муқаррароти ҳамин боб нисбати шахсони аз ҳаждаҳ то бистсола

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

Дар ҳолатҳои истисно, бо дарназардошти кирдори содиршуда ва шахсият, суд метавонад нисбат ба шахсоне, ки дар синни аз ҳаждаҳсолагӣ то бистсолагӣ ҷиноят содир намудаанд, муқаррароти ҳамин бобро татбиқ намояд, ба ғайр аз дар муассисаи тарбиявӣ ё табобатию тарбиявӣ барои ноболиғон ҷойгир кардани онҳо (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

ФАСЛИ VI. ЧОРАҲОИ МАҶБУРИИ ДОРОИ ХУСУСИЯТИ ТИББӢ

БОБИ 15. МАҚСАД, АСОС, ТАЪИН КАРДАН ВА ТАРТИБИ ТАТБИҚИ ЧОРАҲОИ МАҶБУРИИ ДОРОИ ХУСУСИЯТИ ТИББӢ

Моддаи 96. Мақсади татбиқи чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ

Мақсад аз татбиқи чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ - ин муолиҷаи шахсоне, ки дар қисми 1 моддаи 97 ҳамин Кодекс зикргардида ё беҳбуди ҳолати рӯҳии онҳо, инчунин пешгирии кирдорҳои наве, ки метавонад аз ҷониби онҳо содир шавад ва дар Қисми махсуси ҳамин Кодекс пешбинӣ гардидааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 23.07.2016 № 1330).

Моддаи 97. Асосҳо барои татбиқи чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ

1) Чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббиро суд метавонад ба шахсони зерин таъин намояд, ки кирдорҳои дар ҳамин Кодекс пешбинигардидаро дар ҳолатҳои зерин содир намудаанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386):

а) дар ҳолати номукаллафӣ;

б) пас аз содир намудани ҷиноят мубталои бемориҳои рӯҳие гардидаанд, ки таъин ё иҷрои ҷазоро имконнопазир месозанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) дар ҳолати ҷой доштани мукаллафии маҳдуд;

г) ҷиноят содир намуда, мӯҳтоҷи табобат аз майзадагӣ, нашъамандӣ, токсикомания ё бемории сил, мебошанд (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1228, аз 23.07.2016 № 1330).

2) Тартиби ба иҷро расонидани чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ бо санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Нисбати шахсони дар қисми якуми ҳамин модда номбаршудае, ки ҷинояти начандон вазнин содир намудаанд, инчунин шахсоне, ки аз рӯи ҳолати рӯҳияшон хавфе надоранд, суд метавонад маводҳои заруриро ба мақомоти тандурустӣ барои ҳалли масъалаи табобати ин шахсон ё фиристонидани онҳо ба муассисаҳои бемориҳои рӯҳу асаб мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол намояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 98. Намуди чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ

1) Суд намудҳои зерини чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббиро таъин карда метавонад:

а) назорати маҷбурии амбулаторӣ ва табобат дар назди духтури бемориҳои рӯҳӣ (психиатр);

б) табобати маҷбурӣ дар шифохонаи умумии бемориҳои рӯҳӣ;

в) табобати маҷбурӣ дар шифохонаи махсусгардонидашудаи бемориҳои рӯҳӣ;

г) табобати маҷбурӣ дар шифохонаи махсусгардонидашудаи бемориҳои рӯҳӣ таҳти назорати пуршиддат.

2) Ба шахсоне, ки барои дар ҳолати мукаллафӣ содир намудани кирдорҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс маҳкум шудаанд, вале ба табобати майзадагӣ, нашъамандӣ, токсикомания, ё бемории сил ва ё бемориҳои рӯҳии мукаллафиро истиснонакунанда эҳтиёҷ доранд, суд дар баробари ҷазо чораи маҷбурии дорои хусусияти тиббиро дар шакли назорати маҷбурии амбулаторӣ ва табобатро дар назди духтури бемориҳои рӯҳӣ ё сил таъин карда метавонад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 23.11.2015 № 1228, аз 23.07.2016 № 1330).

Моддаи 99. Таъин намудани чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ

1) Дар ҳолати ҷой доштани асосҳои пешбининамудаи моддаи 97 ҳамин Кодекс, агар шахс тибқи ҳолати рӯҳии худ барои ҷойгиркунӣ дар шифохонаи бемориҳои рӯҳӣ эҳтиёҷ надошта бошад, мумкин аст назорати маҷбурии амбулаторӣ ва табобат дар назди духтури бемориҳои рӯҳӣ таъин карда шавад.

2) Дар ҳолати ҷой доштани асосҳои пешбининамудаи моддаи 97 ҳамин Кодекс, агар хусусият ва вазнинии бемории рӯҳии шахс чунин шароити табобат, нигоҳубин, нигоҳдорӣ ва назоратро талаб кунад, ки танҳо дар шароити шифохона имконпазир бошад, метавонад табобати маҷбурӣ дар шифохонаи бемориҳои рӯҳӣ таъин карда шавад.

3) Табобати маҷбурӣ дар шифохонаи умумии бемориҳои рӯҳӣ танҳо ба шахсе таъин кардан мумкин аст, ки аз рӯи ҳолати рӯҳии худ ба ҷой кардан дар шифохона эҳтиёҷ дорад, вале назорати пуршиддатро талаб намекунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Табобати маҷбурӣ дар шифохонаи махсусгардонидашудаи бемориҳои рӯҳӣ ба шахсе таъин кардан мумкин аст, ки аз рӯи ҳолати рӯҳии худ назорати доимиро талаб мекунад.

5) Табобати маҷбурӣ дар шифохонаи махсусгардонидашудаи бемориҳои рӯҳӣ таҳти назорати пуршиддат метавонад ба шахсе таъин карда шавад, ки аз рӯи ҳолати рӯҳиаш барои худ ва шахсони дигар махсусан хавфнок буда, назорати доимию шадидро талаб мекунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 100. Дароз кардани мӯҳлат, тағйир додан ва қатъ намудани татбиқи чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ

1) Дароз кардани мӯҳлат, тағйир додан ва қатъ намудани татбиқи чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ дар асоси хулосаи комиссияи духтурони бемориҳои рӯҳӣ аз ҷониби суд ба амал бароварда мешавад.

2) Дар ҳолати ба татбиқи чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ эҳтиёҷ надоштани шахси рӯҳан бемор, инчунин дар ҳолати бекор карда шудани онҳо суд метавонад чунин шахсро барои ҳалли масъалаи тибқи асосҳои умумӣ табобат кардан ба мақомоти тандурустӣ супорад ё ба муассисаи таъминоти иҷтимоӣ фиристад ё ин ки ӯро бо шарти назорати ҳатмии духтурон ба парастории хешовандон ё васиён диҳад.

Моддаи 101. Татбиқи чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ нисбати шахсони гирифтори майзадагӣ, нашъамандӣ, токсикомания ё бемории сил

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 23.11.2015 № 1228, 23.07.2016 № 1330))

1) Дар ҳолати ҷиноят содир намудани шахсони гирифтори майзадагӣ, нашъамандӣ, токсикомания ё бемории сил суд дар ҳолати мавҷуд будани хулосаи тиббӣ метавонад дар баробари ҷазо ба онҳо чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббиро низ таъин намояд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 23.11.2015 № 1228, аз 23.07.2016 № 1330).

2) Шахсони дар қисми якуми ҳамин модда номбаршудае, ки ба намуди ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ вобастанабуда маҳкум шудаанд, бояд дар муассисаҳои тиббӣ маҷбуран табобат карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

3) Шахсони дар қисми якуми ҳамин модда номбаршудае, ки ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд, бояд дар маҳалли адои ҷазо ва пас аз озод шуданашон, дар ҳолати ҷой доштани зарурат барои идома додани табобат, тибқи асосҳои умумӣ дар муассисаҳои тиббӣ табобат карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 102. Ба ҳисоб гарифтани вақти татбиқи чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ

Мӯҳлате, ки дар давоми он ба шахси пас аз содир намудани ҷиноят ба бемории рӯҳӣ гирифторшуда чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ татбиқ шудаанд, дар ҳолати шифо ёфтани ӯ ва таъин шудани ҷазо ё барқарор намудани татбиқи он, ба ҳисоби як рӯзи дар шифохонаи бемориҳои рӯҳӣ баробар ба як рӯзи маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати ҷазо ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 103. Табобати маҷбурӣ якҷоя бо татбиқи ҷазо

1) Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми дуюми моддаи 98 ҳамин Кодекс чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ дар маҳалли адо намудани ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ ва нисбати шахсони ба намудҳои дигари ҷазо маҳкумшуда бошад дар муассисаҳои мақомоти тиббие ба иҷро расонида мешаванд, ки ба беморони рӯҳӣ кӯмаки амбулатории психиатрӣ мерасонанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

2) Дар асоси хулосаи комиссияи духтурони бемориҳои рӯҳӣ суд метавонад чунин шахсро ҷиҳати табобат ба шифохонаи бемориҳои рӯҳӣ ё муассисаи дигари табобатӣ фиристад, агар ин ба ҳолати рӯҳии маҳкумшуда асос ёфта, ба манфиати табобат бошад.

3) Вақти табобат дар муассисаҳои нобурда ба мӯҳлати адои ҷазо ҳисоб карда мешавад. Дар ҳолати аз байн рафтани зарурати табобати маҳкумшуда дар муассисаҳои номбурда, ӯ бо қарори суд мувофиқи тартиби пешбининамудаи қисми чоруми ҳамин модда, барои адои мӯҳлати боқимондаи ҷазо фиристода мешавад.

4) Чораи маҷбурии дорои хусусияти тиббии якҷоя бо иҷрои ҷазо таъингардидаро суд бо пешниҳоди мақомоти татбиқкунандаи ҷазо, дар асоси хулосаи комиссияи духтурони бемориҳои рӯҳӣ, қатъ мекунад.

ҚИСМИ МАХСУС

ФАСЛИ VII. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ШАХСИЯТ

БОБИ 16. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ҲАЁТ ВА САЛОМАТӢ

Моддаи 104. Одамкушӣ

1) Одамкушӣ, яъне қасдан аз ҳаёт маҳрум сохтани одами дигар,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Куштани:

а) ду шахс ё бештар аз он;

б) шахс ё наздикони ӯ вобаста бо фаъолияти хизматӣ ва ё қарзи ҷамъиятиро иҷро кардани ӯ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) баръало ноболиғ ё шахсе, ки дар ҳолати оҷизӣ қарор доштани ӯ барои гунаҳгор аён аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) марбут ба одамрабоӣ ё гаравгонгирӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

д) зане, ки ҳомилагии ӯ барои гунаҳгор аён аст;

е) одам бо бераҳмии махсус;

ж) одам бо тарзи ба ҳаёти мардуми зиёд хавфнок;

з) одам аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ, гурӯҳи муташаккил, иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

и) одам бо нияти ғаразнок ё кирояи зархаридон, инчунин марбут ба роҳзанӣ, тамаъҷӯӣ ё бандитизм (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

к) одам аз ҳиссиёти авбошӣ;

л) одам бо мақсади рӯйпӯш намудани ҷинояти дигар ё осон кардани содир намудани он, инчунин марбут бо таҷовуз ба номус ё кирдори зӯроварии дорои хусусияти шаҳвонӣ;

м) одам бо сабаби нафрат ё хусумати миллӣ, нажодӣ, динӣ маҳалгароӣ ё интиқоми хунӣ;

н) одам бо мақсади истифодаи аъзои бадан ё бофтаҳои ҷабрдида;

о) одам дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми дуюми моддаи 403 ҳамин Кодекс (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 45);

п) одам дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок ё такроран ба истиснои кирдорҳои пешбининамудаи моддаҳои 105, 106 ва 107 ҳамин Кодекс (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бисту панҷ сол ё ҷазои қатл ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.07.2004 № 46, аз 1.03.2005 № 86, аз 18.06.2008 № 386, аз 31.12.2008 № 451, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 105. Кӯдаки навзоди худро куштани модар

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Кӯдаки навзоди худро куштани модар ҳангоми таваллуд ё бевосита пас аз он дар ҳолати харобии асаб, ки бо сабаби таваллуд ба вуҷуд омадааст ё дар ҳолати харобии рӯҳие, ки мукаллафиро истисно намекунад,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 106. Одамкушӣ дар ҳолати ҳаяҷони сахти рӯҳӣ

1) Одамкушӣ дар ҳолати ҳаяҷони сахти рӯҳӣ (ҷунун), ки ногаҳон бо сабаби зӯроварӣ, таҳқир, ё дашноми қабеҳ ё рафтори дигари зиддиҳуқуқӣ ё бадахлоқонаи ҷабрдида, инчунин дар ҳолати давомдори харобкунандаи асаб бо сабаби рафтори мунтазами зиддиҳуқуқӣ ё рафтории бадахлоқонаи ҷабрдида ба вуҷуд омадааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Дар ҳолати ҷунун куштани ду ё бештар шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 107. Одамкуши дар ҳолати аз ҳадди мудофиаи зарурӣ баромадан ё дар ҳолати баромадан аз ҳадди чораҳое, ки барои дастгир намудани шахси ҷиноят содиркарда заруранд

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Одамкушӣ дар ҳолати аз ҳадди мудофиаи зарурӣ баромадан,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад.

2) Одамкушӣ дар ҳолати баромадан аз ҳадди чораҳое, ки барои дастгир кардани шахси ҷиноят содирнамуда заруранд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 108. Аз беэҳтиётӣ ба марг расондан

1) Аз беэҳтиётӣ ба марг расондан,

2) Аз беэҳтиётӣ ба марг расондан дар натиҷаи вазифаи касбии худро ба таври дахлдор иҷро накардани шахс, инчунин аз беэҳтиётӣ ба марг расондани ду ва ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат бо маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ва ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 109. Ба худкушӣ расондан

1) Бо роҳи таҳдид, муомилаи бераҳмона ё пастзании мунтазами шаъну эътибори шахси ҷабрдида ба худкушӣ ё сӯиқасди худкушӣ расонидани шахс,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор нисбати шахсе,ки аз ҷиҳати моддӣ ё аз ҷиҳати дигар тобеи гунаҳгор мебошад ё ин ки дар ҳаққи ноболиғ содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 110. Қасдан расонидани зарари вазнин ба саломатӣ

1) Қасдан ба саломатӣ расонидани зарари вазнине, ки барои ҳаёти инсон хавфнок мебошад ё боиси нобино, гунг, кар шудан ё талаф додани ягон узви бадан гардидааст ё аз кор мондани ин узв, қатъ гардидани ҳомиладорӣ ё дар бадсуратии ислоҳнопазири рӯй ифода ёфтааст, инчунин расонидани зарари дигар ба саломатӣ, ки барои ҳаёт хавфнок мебошад ё боиси харобшавии зиёди саломатии марбут бо аз даст додани на камтар аз сеяки қобилияти умумии меҳнатӣ гардидаст ё гунаҳгор баръало медонист, ки он боиси пурра аз даст додани қобилияти меҳнатии касбӣ ё бемории рӯҳӣ, нашъамандӣ ва ё токсикомания мегардад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар он:

а) нисбати ду ва ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) нисбати шахс ё наздикони ӯ вобаста бо фаъолияти хизматӣ ва ё қарзи ҷамъиятиро иҷро намудани ӯ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) нисбати шахси баръало ноболиғ ё шахсе, ки дар ҳолати оҷизӣ қарор доштани ӯ барои гунаҳгор аён аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) нисбати шахси рабудашуда ё гаравгон;

д) бо бераҳмии махсус;

е) бо усули хатари умумидошта (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

ж) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

з) дар ҷараёни бетартибиҳои оммавӣ;

и) бо нияти ғаразнок ё бо кирояи зархаридон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

к) бо ҳиссиёти авбошона;

л) бо мақсади рӯйпӯш намудани ҷинояти дигар ё осон кардани содир намудани он, инчунин марбут бо таҷовуз ба номус ё кирдори зӯроварии дорои хусусияти шаҳвонӣ;

м) бо сабаби нафрат ё хусумати миллӣ, нажодӣ, динӣ, маҳалгароӣ ё интиқом (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

н) бо мақсади истифодаи аъзои бадан ё бофтаҳои ҷабрдида;

о) такроран ё аз ҷониби шахсони қаблан барои одамкушӣ маҳкумшуда содир гардидааст, ба истиснои кирдорҳои пешбининамудаи моддаҳои 105, 106 ва 107 ҳамин Кодекс (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар онҳо:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) дар ҳолати ретсидиви хавфнок содир гардида бошанд;

в) аз беэҳтиётӣ боиси фавти ҷабрдида гардида бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 31.12.2008 № 451, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 111. Қасдан расонидани зарари миёна ба саломатӣ

1) Қасдан расонидани зарари миёна ба саломатӣ, ки барои ҳаёт хавфнок набуда ва оқибатҳои дар моддаи 110 ҳамин Кодекс пешбинишударо ба миён наовардааст, вале боиси харобшавии тӯлонии саломатӣ ё ба таври устувору назаррас аз даст додани камтар аз сеяки қобилияти умумии меҳнатӣ шудааст,

бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдоре, ки:

а) нисбати ду ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) нисбати шахс ё наздикони ӯ вобаста бо фаъолияти хизматӣ ё қарзи ҷамъиятиро иҷро намудани ӯ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

г) бо бераҳмии махсус;

д) дар ҷараёни бетартибиҳои оммавӣ;

е) бо сабаби нафрат ё хусумати миллӣ, нажодӣ, динӣ, маҳалгароӣ ё интиқом (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

ж) такроран ё аз ҷониби шахси қаблан содирнамудаи ҷинояти қасдан расонидани зарари вазнин ба саломатӣ ё одамкушии пешбининамудаи моддаҳоии 104 ва 110 ҳамин Кодекс содир гардидааст,

бо маҳрум сохтан аз озоди ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 112. Қасдан расонидани зарари сабук ба саломатӣ

Расонидани зарари сабук ба саломатӣ, ки боиси ба мӯҳлати кӯтоҳ хароб шудани саломатӣ ё андаке ба таври устувор аз даст додани қобилияти меҳнат гардидааст,

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз ҳаштод то яксаду шаст соат ё бо ҷарима ба андозаи то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 113. Қасдан расонидани зарар ба саломатӣ дар ҳолати ҳаяҷони сахти рӯҳӣ

1) Қасдан расонидани зарари миёна ба саломатӣ дар ҳолати ҳаяҷони сахти рӯҳӣ (ҷунун), ки ногаҳон дар асари зӯроварӣ, таҳқир ё дашноми қабеҳ ё рафтори дигари зиддиҳуқуқӣ ё бадахлоқонаи ҷабрдида, инчунин дар ҳолати давомдори харобкунандаи асаб бо сабаби кирдори мунтазами зиддиҳуқуқӣ ё рафтори бадахлоқонаи ҷабрдида ба вуҷуд омадааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз сад то яксаду ҳаштод соат ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Қасдан расонидани зарари вазнин ба саломатӣ, ки дар ҳолатҳои дар қисми якуми ҳамин модда зикргардида содир шудааст,

бо маҳдуд кардани озоди ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 114. Қасдан расонидани зарари вазнин ба саломатӣ дар ҳолати баромадан аз ҳадди мудофиаи зарурӣ

Қасдан расонидани зарари вазнин ба саломатӣ дар ҳолати баромадан аз ҳадди мудофиаи зарурӣ,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ва ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 115. Қасдан расонидани зарари вазнин ё миёна ба саломатӣ дар ҳолати баромадан аз ҳадди чораҳои зарурӣ ҳангоми дастгир кардани шахси ҷиноят содирнамуда

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Қасдан расонидани зарари миёна ба саломатии шахси содирнамудаи ҷиноят дар ҳолати баромадан аз ҳадди чораҳое, ки барои дастгир кардани ӯ заруранд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати то яксаду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Қасдан расонидани зарари вазнин ба саломатии шахси содирнамудаи ҷиноят дар ҳолати баромадан аз ҳадди чораҳое, ки барои дастгир кардани ӯ заруранд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад.

Моддаи 116. Лату кӯб

Лату кӯб ё содир намудани ҳаракати дигари зӯроварӣ, ки дарди ҷисмонӣ расонидаанд, вале боиси оқибатҳои дар моддаи 112 ҳамин Кодекс зикршуда нагардидаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати то яксаду бист соат ё бо ҷарима ба андозаи то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 117. Азобу уқубат

1) Азобу уқубати ҷисмонӣ ё рӯҳӣ бо роҳи лату кӯби мунтазам ё бо усули дигари зӯроварӣ, агар он боиси оқибатҳои дар моддаҳои 110 ва 111 ҳамин Кодекс зикршуда нагардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдоре, ки:

а) нисбати ду ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) нисбати баръало ноболиғ ё шахсе, ки нотавон будани ӯ барои гунаҳгор аён аст, ё шахсе, ки аз ҷиҳати моддӣ ё аз ҷиҳати дигар вобастаи гунаҳгор аст, инчунин шахси рабудашуда ё гаравгон гирифташуда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) нисбати зане, ки ҳомила будани ӯ барои гунаҳгор аён аст;

д) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ва гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

е) аз рӯи кирояи зархаридон;

ж) бо сабаби нафрат ё хусумати миллӣ, нажодӣ, динӣ, маҳалгароӣ ё интиқом содир шудааст (Қонуни ЧТ аз 17.05.2004 № 35, аз 16.04.2012 № 808),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз17.05.2004 № 35).

Эзоҳ: Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 808).

Моддаи 118. Аз беэҳтиётӣ расонидани зарари вазнин ба саломатӣ

1) Аз беэҳтиётӣ расонидани зарари вазнин ба саломатӣ,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдоре, ки дар натиҷаи ӯҳдадориҳои касбии худро ба таври лозимӣ иҷро накардани шахс содир шудааст ё аз беэҳтиётӣ расонидани зарари вазнин ба саломатии ду ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

Моддаи 119. Аз беэҳтиётӣ расонидани зарари миёна ба саломатӣ

1) Аз беэҳтиётӣ расонидани зарари миёна ба саломатӣ,

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз як саду бист то дусад соат ё бо ҷарима ба андозаи аз сад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдоре, ки дар натиҷаи ӯҳдадориҳои касбии худро ба таври лозимӣ иҷро накардани шахс содир шудааст ё аз беэҳтиётӣ расонидани зарари миёна ба саломатии ду ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 120. Таҳдиди куштан ё расонидани зарари вазнин ба саломатӣ

Таҳдиди куштан ё расонидани зарари вазнин ба саломатӣ, агар барои амалӣ гаштани ин таҳдид асоси тарсу ҳарос мавҷуд бошад,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 121. Вайрон кардани қоидаҳои ҷарроҳии пайвандсозӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554)

1) Вайрон кардани шарту тартиби бурида гирифтани аъзо ё бофтаҳои бадани инсон ё шарту тартиби дар қонун пешбинигардидаи пайвандсозӣ, ки боиси аз беэҳтиётӣ расонидани зарари вазнин ё миёна ба саломатии донор ё ретсипиент гардидааст (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги ҷабрдида гардидааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 122. Маҷбур кардан барои гирифтани узвҳо ё бофтаҳои бадани инсон барои пайвандсозӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2019 № 1554)

1) Маҷбур кардан барои гирифтани узвҳо ё бофтаҳои бадани ҷабрдида барои пайвандсозӣ, ки бо роҳи истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он нисбати ӯ ё наздиконаш ё бо роҳи таҳдиди несту нобуд кардани молу мулки ӯ содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 2.01.2019 № 1554),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ва маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) нисбати шахсе, ки нотавонии ӯ барои гунаҳгор аён аст ё шахси таҳти вобастагии моддӣ ё тобеияти дигари гунаҳгор қарордошта;

б) нисбати шахси баръало ноболиғ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) нисбати ду ё зиёда шахсон содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ва маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдори дар қисми якум ё дуюми ҳамин модда пешбинигардидае, ки аз ҷониби:

а) гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) гурӯҳи муташаккил содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то дувоздаҳ сол ва маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 123. Исқоти ғайриқонунии ҳамл (аборт)

1) Исқоти ғайриқонунии ҳамл аз ҷониби шахси дорои маълумоти олии тиббии риштаи дахлдор,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Исқоти ҳамл аз ҷониби шахсе, ки маълумоти олии тиббии риштаи дахлдор надорад ё шахси қаблан барои исқоти ғайриқонунии ҳамл судшуда содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

3) Ҳаракатҳои дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинигардида, агар онҳо аз беэҳтиётӣ боиси марги ҷабрдида ё расонидани зарари вазнин ба саломатии ӯ гардида бошанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум кардан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ва маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 124. Ба исқоти ҳамл маҷбур сохтани зан

Ба исқоти ҳамл маҷбур сохтани зан, агар дар натиҷа исқоти ҳамл ба амал бароварда шавад, бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ

ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад.

Моддаи 125. Сироят кардан бо вируси норасоии масунияти одам

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1330)

1) Дидаю дониста, таҳти хавфи сироят бо вируси норасоии масунияти одам гузоштани шахси дигар (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1330),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

2) Бо вируси норасоии масунияти одам сироят кардани шахси дигар аз ҷониби шахсе, ки мубталои ин беморӣ будани худро медонист (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1330),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдори пешбининамудаи қисми дуюми ҳамин модда, ки:

а) нисбати ду ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) нисбати шахси баръало ноболиғ содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 126. Сироят кардан бо касалии зӯҳравӣ

1) Бо касалии зӯҳравӣ сироят кардани шахси дигар аз ҷониби шахсе, ки мубталои ин беморӣ будани худро медонист,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати аз як то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) нисбати ду ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) нисбати шахси баръало ноболиғ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз аз панҷсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 127. Дар хатар монондан

1) Дидаю дониста нарасонидани ёрӣ ба шахсе, ки дар вазъияти барои ҳаёт ё саломатиаш хавфнок қарор дорад ва аз сабаби хурдсолӣ, пиронсолӣ, беморӣ ё аз сабаби оҷизии худ имконияти андешидани чораҳои худмуҳофизатиро надорад, ҳангоме, ки шахси гунаҳгор метавонист ба ин шахс ёрӣ расонад ва вазифадор буд нисбати ӯ ғамхорӣ зоҳир намояд ё худаш ӯро дар ҳолати барои ҳаёт ё саломатиаш хатарнок гузоштааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),-

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду чил то дусаду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи аз дусад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар аз беэҳтиётӣ боиси марги ҷабрдида гардида бошад,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ:

а) боиси марги одамон;

б) боиси дигар оқибатҳои вазнин гардидааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то ҳафт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 128. Ёрӣ нарасонидан ба бемор

1) Бидуни сабабҳои узрнок ёрӣ нарасондан ба бемор аз ҷониби шахсе, ки вазифадор буд мутобиқи қонун ё қоидаҳои махсус ёрӣ расонад ва он аз беэҳтиётӣ боиси ба саломатии бемор расонидани зарари миёна гардидааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду ҳаштод то дусаду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар аз беэҳтиётӣ боиси марги бемор шуда бошад ё ба саломатӣ зарари вазнин расонда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ва маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба ҳамин мӯҳлат ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 129. Аз ҷониби корманди тиб номатлуб иҷро гардидани вазифаи касбӣ

1) Иҷро накардан ё номатлуб ба ҷо овардани вазифаҳои касбӣ аз ҷониби корманди тиб бинобар муносибати бепарвоёна ё беинсофона, ки аз сабаби чунин беэҳтиётӣ ба саломатии бемор зарари миёна расонида шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду ҳаштод то дусаду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422);

2) Ҳамин кирдор, агар он бинобар беэҳтиётӣ боиси расонидани зарари вазнин ба саломатӣ ё марги бемор ё мубталои вируси норасоии масунияти одам гардидани бемор шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 23.07.2016 № 1330),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1555).

3) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ:

а) боиси марги одамон;

б) дигар оқибатҳои вазнин гардидааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2019 № 1555).

БОБИ 17. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ОЗОДӢ, ОБРӮ ВА ЭЪТИБОРИ ШАХСИЯТ

Моддаи 130. Одамрабоӣ

1) Одамрабоӣ, яъне пинҳонӣ, ошкоро, бо роҳи фиреб ё суиистифодаи боварӣ ё бо истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи зӯроварӣ, зиддиҳуқуқӣ ба даст овардани шахс ҳангоми мавҷуд набудани аломатҳои ҷинояти дар моддаи 181 ҳамин Кодекс пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) такроран ё аз ҷониби шахсе, ки қаблан ҷинояти пешбининамудаи моддаи 130(1), 131 ва 181 ҳамин Кодексро содир кардааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) бо истифодаи зӯроварии барои ҳаёт ва саломатӣ хавфнок ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) бо истифодаи силоҳ ё предмете, ки ба сифати силоҳ истифода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966);

д) нисбати шахси баръало ноболиғ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

е) нисбати зане, ки гунаҳгор баръало аз ҳомиладор будани ӯ огоҳ буд (Конуни ЧТ аз 17.05.2004 № 35);

ж) нисбати ду ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

з) бо ғарази шахсӣ содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳое, ки дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, агар онҳо:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) бо мақсади шаҳвонӣ ё усули дигар истисмор намудани шахси дуздидашуда;

в) бо мақсади гирифтани аъзои бадан ё бофтаҳои ҷабрдида барои пайвандсозӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2019 № 1554);

г) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок:

д) аз беэҳтиётӣ боиси марги ҷабрдида ё дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Эзоҳ: Шахсе, ки одами рабудаашро ё ғайриқонунӣ аз озодӣ маҳрум кардаашро ихтиёрӣ озод мекунад, агар дар кирдори ӯ таркиби ҷиноятҳои дигар мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 130(1). Савдои одамон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554)

1. Хариду фурӯши одам ва ё нисбат ба ӯ анҷом додани дигар аҳдҳои ғайриқонунӣ, ҳамчунин, новобаста аз розигии қурбонӣ, бо мақсади истисмори ӯ ё бо дигар тарз гирифтани фоидаи ғайриқонунӣ пешниҳод намудан, ҷалб кардан, интиқол, пинҳон кардан, супоридан, ё гирифтани одам бо истифодаи маҷбуркунӣ, рабудан, фиреб, сӯиистифода намудани гунаҳгор аз вазъи хизматии худ, сӯиистифода аз боварӣ ё ҳолати оҷизии қурбонии савдои одамон ва ё ришвадиҳӣ ба шахсе, ки қурбонӣ таҳти вобастагии ӯ қарор дорад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 5.01.2008 № 339, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

2. Кирдорҳое, ки дар қисми якуми ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) нисбати ду ё зиёда шахс;

г) бо истифодаи зӯроварии барои ҳаёт ва саломатӣ хавфнок ё таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554);

д) бо мақсади аз ҷабрдида гирифтани узв ё бофтаҳои бадан барои пайвандсозӣ, ҳамчунин ғайриқонунӣ истифода намудани ӯ бо мақсадҳои репродуктивӣ ё таҳқиқоти биотиббӣ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554);

е) аз тарафи шахси мансабдор ё намояндаи ҳокимият бо истифодаи вазифаҳои хизматӣ, ё дигар шахсе, ки дар ташкилотҳои тиҷоратӣ ё дигар ташкилотҳо вазифаи идоракуниро иҷро мекунад;

ё) бо ҷойивазкунии ҷабрдида тавассути сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

3. Кирдорҳое, ки дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, агар (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554):

а) боиси марги ҷабрдидаи савдои одамон ва ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554);

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

в) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Эзоҳ: Шахси содирнамудаи кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки ихтиёран ба мақомоти дахлдор хабар дода, қурбонии савдои одамонро озод карда бошад, ба шарте дар кирдорҳои ӯ таркиби ҷинояти дигар мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554).

Моддаи 130(2).

Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554)

Моддаи 131. Ғайриқонунӣ маҳрум кардан аз озодӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Ғайриқонунӣ маҳрум кардан аз озодӣ, ки ба одамрабоӣ ё ғасби гаравгон алоқаманд намебошад

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) такроран ё аз ҷониби шахсе, ки қаблан ҷинояти пешбининамудаи моддаи 130, 130 (1) ва 181 ҳамин Кодексро содир кардааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) ба истифодаи усули барои ҳаёт ва саломатӣ хавфнок;

г) ба истифодаи силоҳ ё предмете, ки ба сифати силоҳ истифода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966);

д) нисбати шахси баръало ноболиғ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

е) нисбати зане, ки гунаҳгор баръало аз ҳомиладор будани ӯ огоҳ буд;

ж) нисбати ду ё зиёда шахсон содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386)-,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдори дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинишуда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) бо мақсади шаҳвонӣ ё усули дигар истисмор намудани шахси ғайриқонунӣ аз озодӣ маҳрумшуда;

в) аз беэҳтиётӣ боиси марги ҷабрдида ё дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 132.

Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554)

Моддаи 133. Ғайриқонунӣ ҷойгир намудан дар шифохонаи бемориҳои рӯҳӣ

1) Ғайриқонунӣ дар шифохонаҳои бемориҳои рӯҳӣ ҷойгир намудани шахсе, ки мӯҳтоҷи чунин шакли муолиҷа намебошад ё ғайриқонунӣ нигоҳ доштани ӯ дар ин шифохона,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз як то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) бо ғарази шахсӣ;

б) аз ҷониби шахс бо истифодаи мақоми хизматӣ;

в) аз беэҳтиётӣ боиси марги ҷабрдида гардидааст ё боиси дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ва маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 134. Маҷбуркунӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Маҷбур намудани шахс барои иҷро кардан ё иҷро накардани ягон ҳаракат, ки бо таҳдиди истифодаи зӯроварӣ нисбати ӯ ё нисбати дигар шахсони ба ӯ наздик, несту нобуд ё вайрон кардани молу мулки онҳо, паҳн кардани маълумоти тӯҳматангез ё ифшо намудани дигар маълумоте, ки онҳо онро ниҳон доштан мехоҳанд ва ё бо роҳи таҳдиди поймол намудани ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии ин шахсон, бидуни аломатҳои ҷиноятҳои нисбатан вазнин содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

ба корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду ҳаштод то дусаду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 135. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 №844)

Моддаи 136. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 №844)

Моддаи 137. Таҳқири оммавии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё тӯҳмат кардан ба ӯ

1) Таҳқири оммавии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё тӯҳмат кардан ба ӯ,

бо ҷарима ба андозаи аз сад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё ба корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то як сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор бо истифодаи матбуот, дигар воситаҳои ахбори омма ё шабакаи интернет содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.07.2007 № 301),

бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 137(1). Таҳқири оммавии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат ё тӯҳмат кардан ба ӯ

(Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1358)

1) Таҳқири оммавии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат ё тӯҳмат кардан ба ӯ,

бо ҷарима ба андозаи аз сад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то як сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар бо истифодаи матбуот, дигар воситаҳои ахбори омма ё шабакаи интернет содир шуда бошад,-

бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1358).

БОБИ 18. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ОЗОДИИ ҶИНСӢ ВА ДАХЛНОПАЗИРИИ ҶИНСӢ

Моддаи 138. Таҷовуз ба номус

1) Таҷовуз ба номус, яъне алоқаи ҷинсӣ бо истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он нисбати зан ё нисбати дигар шахсони ба ӯ наздик ё бо истифода аз вазъияти оҷизонаи зан ((Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад.

2) Таҷовуз ба номусе, ки (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) такроран ё аз ҷониби шахсе, ки қаблан ҷинояти пешбининамудаи моддаи 139 ҳамин Кодексро содир кардааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

б) аз тарафи гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо бераҳмии махсус нисбат ба ҷабрдида ё дигар шахсони ба ӯ наздик (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

г) боиси ба касалии зӯҳравӣ мубтало гардидании ҷабрдида шудааст;

д) нисбат ба духтари баръало ноболиғ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

е) нисбати ду ё зиёда шахсон содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то дувоздаҳ сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 19.07.2022 №1896).

3) Таҷовуз ба номусе, ки (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) нисбат ба духтари баръало ба синни чордаҳсолагӣ нарасида ё хеши наздик;

б) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

в) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

г) боиси ба вируси норасоии масунияти одам мубтало гардидани ҷабрдида шудааст (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554);

д) бо истифода аз вазъияти бадбахтии умумӣ ё дар ҷараёни бетартибиҳои оммавӣ ё ба оқибатҳои вазнин оварда расонда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

е) бо истифодаи силоҳ ё таҳдиди истифодаи он ё предмете, ки ба сифати силоҳ хизмат мекунад, содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бисту панҷ сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ё ҷазои қатл ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 15.07.2004 № 46, аз 1.03.2005 № 86, аз 19.07.2022 №1896).

Моддаи 139. Ҳаракати зӯроварии дорои хусусияти шаҳвонӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Бачабозӣ, ҷимои зан бо зан (лесбиянство) ё дигар ҳаракати дорои хусусияти шаҳвонӣ дошта, ки бо истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он нисбати ҷабрдида ё дигар шахсони ба ӯ наздик ё истифодаи вазъияти оҷизонаи ҷабрдида анҷом дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳафт сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин ҳаракат, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) такроран ё аз ҷониби шахси қаблан таҷовуз ба номусро содиркарда;

б) аз тарафи гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо бераҳмии махсус нисбат ба ҷабрдида ё дигар шахсони ба ӯ наздик содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

г) боиси ба касалии зӯҳравӣ гирифтор шудани ҷабрдида гардидааст;

д) нисбат ба шахси баръало ноболиғ анҷом дода шудааст,

3) Ҳамин ҳаракат, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) нисбати ду ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) боиси ба вируси норасоии масунияти одам мубтало гардидани ҷабрдида шудааст (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554);

в) нисбат ба хеши наздик содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1896).

4) Ҳаракате, ки дар қисмҳои 1), 2) ё 3) ҳамин модда пешбинӣ шудааст, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.11.2023 № 1084):

а) нисбат ба шахси баръало ба синни чордаҳсолагӣ нарасида;

б) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

в) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

г) бо истифода аз вазъияти бадбахтии умумӣ ё дар ҷараёни бетартибиҳои оммавӣ содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз бист то бисту панҷ сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ва ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1896).

Моддаи 140. Маҷбур намудан ба ҳаракати дорои хусусияти шаҳвонӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Маҷбур намудани шахс ба алоқаи ҷинсӣ, бачабозӣ, ҷимои зан бо зан ё анҷом додани дигар ҳаракати дорои хусусияти шаҳвонӣ бо роҳи иръоб (шантаж) ё таҳдиди несту нобуд, вайрон кардан ё кашида гирифтани молу мулк ё бо истифода аз тобеияти хизматӣ, молу мулкӣ ё дигар шакли вобастагии ҷабрдида (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 141. Алоқаи ҷинсӣ ва дигар ҳаракати дорои хусусияти шаҳвонӣ бо шахсе, ки ҳанӯз ба синни шонздаҳсолагӣ нарасидааст

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Алоқаи ҷинсӣ, бачабозӣ, ҷимои зан бо зан ё дигар ҳаракати дорои хусусияти шаҳвонӣ бо шахсе, ки баръало ба синни шондаҳсолагӣ нарасидааст, ҳангоми мавҷуд набудани аломатҳои ҷинояти дар моддаҳои 138 ва 139 ҳамин Кодекс пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 19.07.2022 № 1896).

2) Ҳамин ҳаракат, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) бо истифодаи мақоми хизматӣ;

б) боиси ба касалии зӯҳравӣ гирифтор шудани ҷабрдида гардидааст(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554);

в) такроран (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084);

г) аз ҷониби падару модар, омӯзгор ё дигар шахси вазифаҳои таълимӣ ва тарбиявӣ ба зиммааш гузошташуда содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 19.07.2022 № 1896).

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1896).

3) Ҳамин ҳаракат, агар боиси ба вируси норасоии масунияти одам мубтало гардидани ҷабрдида шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554, аз 19.07.2022 № 1896).

Моддаи 142. Ҳаракати бадахлоқона

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Анҷом додани ҳаракати бадахлоқона нисбат ба шахсе, ки баръало ба синни шонздаҳсолагӣ нарасидааст, ҳангоми мавҷуд набудани аломатҳои ҷинояти пешбининамудаи моддаи 138, 139 ва 140 ҳамин Кодекс (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 19.07.2022 № 1896).

2) Ҳамин ҳаракат, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) бо истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он;

б) бо истифодаи мақоми хизматӣ;

в) аз ҷониби падару модар, омӯзгор ё дигар шахси вазифаи таълимӣ ва тарбиявӣ ба зиммаашон гузошташуда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 19.07.2022 № 1896);

г) нисбат ба шахси баръало ба синни чордаҳсолагӣ нарасида ё хеши наздик содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1896).

3) Ҳаракатҳое, ки дар қисмҳои 1) ва 2) ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, агар нисбати ду ё зиёда шахсони баръало ба синни чордаҳсолагӣ нарасида содир шуда бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084).

Моддаи 142(1). Алоқаи ҷинсӣ, дигар ҳаракатҳои хусусияти шаҳвонидошта ё ҳаракатҳои бадахлоқона бо суиистифода аз ҳиссиёт ва боварии динӣ

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274)

1) Алоқаи ҷинсӣ, дигар ҳаракатҳои хусусияти шаҳвонидошта ё ҳаракатҳои бадахлоқона, ки бо суиистифода аз ҳиссиёт ва боварии динии ҷабрдида ё дар раванди таълими динӣ содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин ҳаракат, агар нисбат ба шахси ноболиғ содир шуда бошад ё боиси ба касалии зӯҳравӣ гирифтор шудани ҷабрдида гардида бошад,(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1662),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274, аз 19.07.2022 № 1896).

3) Ҳаракатҳое, ки дар қисмҳои 1) ва 2) ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, агар боиси ба вируси норасоии масунияти одам мубтало гардидани ҷабрдида шуда бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то даҳ сол бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1662, аз 19.07.2022 № 1896).

Эзоҳ: Ҷазои якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба шахсе татбиқ карда мешавад, ки ҷиноятро нисбат ба ноболиғ содир кардааст ва он дар санксияи моддаҳои боби мазкур пешбинӣ шудааст - аз манъ кардани ишғоли мансаб ва ё фаъолияти омӯзгорӣ дар муассисаҳои давлатӣ ва ғайридавлатии соҳаҳои маориф, тарбия, инкишофи ноболиғон, ташкил намудани истироҳат ва солимгардонӣ, таъминоти тиббӣ, ҳифзи иҷтимоӣ ва хизматрасонии иҷтимоӣ, дар соҳаи варзиши кӯдакону наврасон, фарҳанг ва санъат бо иштироки ноболиғон, инчунин машғул шудан ба чунин фаъолият дар асоси инфиродӣ ё фаъолияти дигаре, ки кор бо ноболиғонро дар бар гирифтааст, иборат аст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1896).

БОБИ 19. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ҲУҚУҚ ВА ОЗОДИҲОИ КОНСТИТУТСИОНИИ ИНСОН ВА ШАҲРВАНД

Моддаи 143. Вайрон кардани баробарҳуқуқии шаҳрвандон

1) Қасдан бевосита ё бавосита вайрон намудан ё маҳдуд кардани ҳуқуқ ва озодиҳо ё ин ки бевосита ё бавосита муқаррар намудани бартарии шаҳрвандон вобаста ба ҷинс, нажод, миллат, забон, баромади иҷтимоӣ, мавқеи шахсӣ, молу мулкӣ ё мансабӣ, маҳалли истиқомат, муносибат бо дин, ақида, марбут будан ба ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ки ба ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрванд зарар расонидааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

2) Ҳамин кирдор, ки аз ҷониби шахс:

а) бо истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он;

б) бо истифодаи мақоми хизматиаш содир шудааст, бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

Моддаи 143(1). Шиканҷа

(Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 808)

1) Қасдан расонидани азобу уқубати ҷисмонӣ ва (ё) рӯҳӣ, ки аз ҷониби шахсе, ки таҳқиқ ё тафтишоти пешакӣ мегузаронад ё шахси мансабдори дигар ё бо таҳрики онҳо ё розигии хомӯшонаи онҳо ё бо огоҳӣ доштани онҳо аз ҷониби шахси дигар, бо мақсади аз шахси таҳти шиканҷа қарордошта ё шахси сеюм гирифтани маълумот ё иқроршавӣ ё ҷазо додани ӯ барои ҳаракате, ки ки ӯ ё шахси сеюм содир намудааст ё дар содир намудани он гумонбар шудааст, инчунин тарсонидан ё маҷбур кардани ӯ ё шахси сеюм ё бо сабаби дигаре, ки ба ҳар гуна табъиз (дискриминатсия) асос ёфтааст, содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661),-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо маҳрум намудан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

в) нисбати зане, ки ҳомиладории ӯ барои гунаҳгор аён аст ё шахси баръало ноболиғ ё нисбати маъюб;

г) бо расонидани зарари миёна ба саломатӣ содир шуда бошад,-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1661).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ва дуюми ҳамин модда, агар:

а) бо расонидани зарари вазнин ба саломатӣ содир шуда бошанд;

б) аз беэҳтиётӣ боиси марги ҷабрдида ё боиси дигар оқибатҳои вазнин гардида бошанд,-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то понздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 808, аз 2.01.2020 № 1661).

Моддаи 144. Ғайриқонунӣ ҷамъ ва паҳн кардани маълумот оид ба ҳаёти шахсӣ

1) Ғайриқонунӣ ҷамъ кардан ё паҳн намудани маълумот оид ба ҳаёти шахсӣ, ки сирри шахсӣ ё оилавии шахси дигарро дар бар мегирад бидуни иҷозати ӯ, ё паҳн кардани чунин маълумот дар баромадҳои оммавӣ, асар, воситаҳои ахбори омма ё шабакаи интернет, агар чунин кирдор бо ғарази шахсӣ ё ҳавасмандии шахсӣ анҷом дода шуда, ба ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрванд зарар расонда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 30.07.2007 № 301),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду бист то яксаду ҳаштод соат ё бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то як сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки аз ҷониби шахс бо истифодаи мақоми хизматиаш анҷом дода шудаааст,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 145. Ошкор намудани сирри тиббӣ

1) Ошкор намудани маълумот оид ба беморӣ ё дигар натиҷаҳои таҳқиқи тиббии бемор аз ҷониби корманди соҳаи тиб, дорусозӣ ё дигар корманд бидуни зарурати касбӣ ё хизматӣ,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки дар фош кардани маълумот оид ба гирифтории шахс ба бемории вируси норасоии масунияти одам ифода меёбад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1330),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми якум ё дуюми ҳамин модда, агар онҳо боиси оқибатҳои вазнин шуда бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешаванд.

Моддаи 146. Вайрон кардани маҳрамияти мукотиба сӯҳбатҳои телефонӣ, муросилот ва мухобироти телеграфӣ ё дигар мухобирот

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Вайрон кардани маҳрамияти мукотиба, сӯҳбатҳои телефонӣ, муросилот ва мухобироти телеграфӣ ё дигар мухобироти шаҳрвандон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз сад то яксаду шаст соат ё бо ҷарима ба андозаи то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то як сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки аз ҷониби шахс бо истифодаи мақоми хизматиаш ё воситаҳои махсуси техникӣ, ки барои ниҳонӣ ба даст овардани маълумот пешбинӣ гардидаанд, содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум намудан аз ҳуқуқҳои ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

3) Ғайриқонунӣ истеҳсол кардан, ба соҳибияти каси дигар додан ё соҳиб шудан бо мақсади ба соҳибияти каси дигар додани воситаҳои махсуси техникӣ, ки барои ниҳонӣ ба даст овардани маълумот пешбинӣ шудаанд,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 147. Вайрон намудани дахлнопазирии манзил

1) Ғайриқонунӣ даромадан ба манзил бар хилофи хоҳиши шахси дар он истиқоматкунанда ё касеро аз манзилаш маҳрум кардан,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) бо истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он;

б) бо истифодаи мақоми хизматӣ;

в) бо ғайриқонунӣ васл намудани воситаҳои гӯшандозӣ ё дигар воситаҳои махсус дар манзили истиқоматӣ содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Эзоҳ: Дар зери мафҳуми манзил дар ҳамин ва дигар моддаҳои ҳамин Кодекс хонаи истиқоматии фардӣ бо биноҳои истиқоматӣ ва ғайриистиқоматии ба он дохилшаванда, бинои истиқоматӣ новобаста аз шакли моликият ба фонди манзил дохилшаванда, ки барои истиқомати доимӣ ё муваққатӣ мувофиқ аст, ҳамчунин дигар бино ё сохтмони ба фонди манзил дохилнашаванда, вале барои истиқомати муваққатӣ таъин гардидааст, фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 148. Радди додани маълумот ба шаҳрванд

Аз ҷониби шахси мансабдор радди ғайриқонунӣ ба шаҳрванд додани санад ё ҳуҷҷатҳое, ки бевосита ба ҳуқуқ ва озодиҳои ӯ дахл доранд ва мутобиқи тартиби муқарраршуда ҷамъоварӣ гардидаанд, инчунин додани маълумоти нопурра ё қасдан додани чунин маълумоти барғалат, агар он ба ҳуқуқ ва манфиатҳои ҳамин шаҳрванд зарар расонида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 149. Ғайриқонунӣ маҳдуд кардани тағйири макон, интихоби озоди маҳалли зист, тарки ҷумҳурӣ кардан ва бозгаштани шаҳрванд ба он

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Ғайриқонунӣ маҳдуд намудани тағйири макон, интихоби озоди маҳалли зист, тарки ҷумҳурӣ кардан ва бозгаштани шаҳрванд ба он (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз хуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад;

б) бо истифодаи мақоми хизматӣ содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 150. Монеъ шудан ба татбиқи ҳуқуқҳои интихоботӣ ва фаъолияти комиссияҳои интихоботӣ

1) Монеъ шудан ба шаҳрванд ҷиҳати татбиқи ҳуқуқҳои интихоботиаш ё ҳуқуқи иштирок дар райъпурсӣ, инчунин монеъ шудан бо фаъолияти комиссияҳои интихоботӣ ё комиссия оид ба гузаронидани райъпурсӣ,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то як сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор агар:

а) дар алоқамандӣ бо ришвадиҳӣ, фиреб, зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он;

б) бо истифодаи мақоми хизматӣ;

в) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати аз як то ду сол, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 151. Сохтакории ҳуҷҷатҳои интихоботӣ, ҳуҷҷатҳои раъйпурсӣ ё ҳисоби нодурусти овоз

Сохтакории ҳуҷҷатҳои интихоботӣ, ҳуҷҷатҳои раъйпурсӣ, дидаю дониста нодуруст ҳисоб кардани овоз, дидаю дониста нодуруст муайян кардани натиҷаҳои интихобот, раъйпурсӣ, ҳамчунин вайрон намудани овоздиҳии пинҳонӣ, ки аз ҷониби узви комиссияи интихоботӣ, гурӯҳи ташаббускор ё комиссия оид ба гузаронидани раъйпурсӣ содир шудааст,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то чор сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 152. Маҷбур намудан барои иштирок дар корпартоӣ ва ё рад кардани иштирок дар корпартоӣ

Бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он маҷбур намудан ба иштирок дар корпартоӣ ё рад кардани иштирок дар корпартоӣ,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 152(1). Роҳбарӣ ба корпартоии манъшуда дар шароити вазъияти фавқулодда

(Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1088)

Барои роҳбарӣ ба корпартоии манъшуда дар шароити вазъияти фавқулодда, ҳамчунин барои монеъ шудан ба кори корхона, муассиса ва дигар ташкилот дар шароити вазъияти фавқулодда, -

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то нӯҳсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1088).

Моддаи 153. Вайрон кардани қонунҳои меҳнат

Дидаю дониста ғайриқонунӣ аз кор озод кардани шахс, иҷро накардани қарори суд дар хусуси ба ҷои кори пештара барқарор кардан, ҳамчунин дигар ҳаракатҳои қасдан ва моҳиятан вайронкунии қонунҳои меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 153(1). Напардохтани музди меҳнат, нафақа, стипендия, ёрдампулӣ ё дигар пардохтҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Аз ҷониби корфармо, роҳбари корхона, муассиса ё ташкилот новобаста аз шакли моликияташон зиёда аз ду моҳ напардохтани музди меҳнат, нафақа, стипендия, ёрдампулӣ ё дигар пардохтҳои бо қонун муқарраргардида, агар ин кирдор бо ғараз ё дигар манфиатҳои шахсӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 422).

Моддаи 154. Вайрон кардани қоидаҳои муҳофизати меҳнат

1) Вайрон кардани қоидаҳои техникаи бехатарӣ ё дигар қоидаҳои ҳифзи меҳнат аз ҷониби шахсе, ки ба риоя кардани он масъул мебошад, агар он аз беэҳтиётӣ боиси расонидани зарари вазнин ё миёна ба саломатӣ ё бемории касбӣ гашта бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон гардидааст ё ба саломатии чанд нафар зарари вазнин ворид намудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, ки аз беэҳтиёти боиси марги ду ё зиёда шахсон гардидаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳашт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

Моддаи 155. Беасос саркашӣ намудан аз қабул кардан ба кор ё беасос аз кор сабукдӯш намудани зани синни кӯдакаш то сесола

Беасос саркашӣ намудан аз қабул кардан ба кор ё беасос аз кор сабукдӯш намудани зан бинобар ҳомиладорӣ, ҳамчунин беасос саркашӣ намудан аз қабул кардан ба кор ё беасос аз кор сабукдӯш намудани зане, ки кӯдаки то сесола дорад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то паҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 156. Вайрон кардани ҳуқуқҳои муаллифӣ ва ҳуқуқҳои вобаста ба он

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 №844)

1) Азхудкунии муаллифӣ (асардуздӣ), ҳамчунин ба ҳаммуаллифӣ маҷбур кардан, агар ин кирдорҳо ба муаллиф ё дигар соҳибҳуқуқ ба миқдори калон зарар расонида бошанд,-

бо ҷарима ба андозаи то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

2) Истифодаи ғайриқонунии объектҳои ҳуқуқи муаллифӣ ё ҳуқуқҳои вобаста ба он, ҳамчунин ба даст овардан, нигоҳ доштан, интиқол додан ё фиристодани нусхаҳои ғайриқонунии асар ё фонограммаҳо бо мақсади ба соҳибияти каси дигар додан, агар ин кирдорҳо ба миқдори калон зарар расонида бошанд,-

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешаванд.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми дуюми ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) бо расонидани зарар ба миқдори махсусан калон;

в) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ содир шуда бошанд,-

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешаванд.

Эзоҳ: Дар моддаҳои 156 ва 156(1) Кодекси мазкур таҳти мафҳуми зарар ба миқдори калон чунин зараре ҳисобида мешавад, ки он аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо панҷсад маротиба зиёд мебошад ва зарар ба миқдори махсусан калон чунин зараре ҳисобида мешавад, ки он аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо ду ҳазор маротиба зиёд мебошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 №844).

Моддаи 156(1). Вайрон кардани ҳуқуқҳо ба ихтироот, намунаҳои саноатӣ ва моделҳои муфид

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 №844)

1) Истифодаи ғайриқонунии ихтироот, намунаҳои саноатӣ ё моделҳои муфид, бидуни розигии муаллиф ё арзномадеҳ фош намудани моҳияти ихтироот, намунаи саноатӣ ё модели муфид то интишори расмии маълумот дар бораи онҳо, азхудкунии муаллифӣ ё ба ҳаммуаллифӣ маҷбур кардан, агар ин кирдорҳо ба миқдори калон зарар расонида бошанд,-

2) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, агар аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ содир шуда бошанд,-

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 №844).

Моддаи 157. Монеъ шудан ба фаъолияти иттиҳодияи динӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472)

Монеъ шудан ба фаъолияти иттиҳодияҳои динӣ, ки ба қонун зид намебошанд ё ба амали ба ҷо овардани маросимҳои динӣ, агар онҳо тартиботи ҷамъиятиро вайрон накунанд ва ба ҳуқуқи шаҳрвандон таҷовуз нанамоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472),

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 158. Монеъ шудан ба фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ

Монеъ шудан ба фаъолияти қонунии ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ҳамчунин дахолат ба фаъолияти қонуниашон, ки ҳуқуқ ва манфиатҳои умумии онҳоро ба таври назаррас вайрон кардааст,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 159. Ташкили ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва иттиҳодияи диние, ки ба шахсият ва ҳуқуқи шаҳрвандон таҷовуз мекунанд

Ташкили ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё иттиҳодияи диние, ки фаолияташон бо расонидани зарар ба саломатии шаҳрвандон ё дигар таҷовуз ба шахсият ё ҳуқуқи шаҳрвандон алоқаманд мебошад, ҳамчунин роҳбарӣ ба онҳо (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то як ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 160. Вайрон кардани тартиби ташкил ва гузаронидани маҷлисҳо, гирдиҳамоиҳо, намоишҳо, пикетгузориҳо ва роҳпаймоиҳо

(Қонуни ҶТ аз 2.08.2011 № 750)

1. Вайрон кардани тартиби ташкил ва (ё) гузаронидани маҷлисҳо, гирдиҳамоиҳо, намоишҳо, пикетгузориҳо ё роҳпаймоиҳо аз тарафи шахси ташкилкунанда ё иштирокчии фаъоли ҳамин чорабиниҳо, агар чунин кирдор дар давоми соли баъди татбиқи ҷазои маъмурӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

2. Ҳамин кирдор, агар бо истифода аз мақоми хизматӣ ё истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи зӯроварӣ содир шуда бошад ё боиси вайрон ё несту нобуд шудани молу мулк ё дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад,

Моддаи 161. Монеъ шудан ба гузаронидани маҷлис, гирдиҳамоӣ, намоиш, роҳпаймоӣ, пикетгузорӣ ё иштирок дар онҳо

1)Ғайриқонунӣ монеъ шудан ба гузаронидани маҷлис, гирдиҳамоӣ, намоиш, роҳпаймоӣ, пикетгузорӣ ё иштирок дар онҳо ё ин ки маҷбур кардан дар иштирок дар онҳо, агар ин кирдор бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як хазор то як ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озод ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар бо истифодаи мақоми хизматӣ содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 162. Монеъ шудан ба фаъолияти қонунии касбии журналистон

1) Дар ҳар шакле, ки набошад монеъ шудан ба фаъолияти қонунии касбии журналист, ҳамчунин маҷбур намудани ӯ барои паҳн кардан ё рад намудани пахши иттилоот, ки бо таҳдиди зӯроварӣ, нобуд сохтан ё вайрон кардани молу мулк, паҳн кардани дурӯғи бофтае ё фош намудани дигар маълумоте, ки ҷабрдида мехоҳад онҳоро ниҳон дорад, алоқаманд аст, ҳамчунин бо роҳи таҳдиди поймол намудани ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии журналист (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2)Ҳамин кирдор, агар:

а) бо зӯроварӣ;

б) несту нобуд ё вайрон кардани молу мулк (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо истифодаи мақоми хизматӣ содир шуда бошад,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

Моддаи 163. Вайрон кардани қонунҳо оид ба муроҷиати шаҳрвандон

1) Радди ғайриқонунии баррасии муроҷиати шаҳрвандон, бидуни сабабҳои узрнок вайрон намудани мӯҳлати баррасии арзу шикояти онҳо, қабули қарори беасос ва хилофи қонун, инчунин вайрон кардани қонунҳо оид ба муроҷиати шаҳрвандон, ки ба ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунан ҳифзшудаи шаҳрвандон, ҷамъият ё давлат зарари ҷиддӣ ворид намудааст,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардани аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Таъқиби шаҳрванд аз ҷониби шахси мансабдор вобаста ба муроҷиати ӯ ба мақоми давлатӣ, корхона, ташкилоту муассиса ё иттиҳоди ҷамъиятӣ ё барои танқиди дар муроҷиаташ инъикосёфта, инчунин барои дар шакли дигар бо танқид баромад карданаш,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору панҷсад то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 164. Монеъ шудан ба гирифтани таҳсилоти миёнаи умумӣ

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2050)

Ба ҳар тарзе монеъ шудан ба гирифтани таҳсилоти миёнаи умумӣ,-

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то як ҳазору дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ҳатмӣ ба муҳлати аз як саду ҳаштод то дусаду чил соат ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2050).

БОБИ 20. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ОИЛА ВА НОБОЛИҒОН

Моддаи 165. Ҷалби ноболиғон ба содир намудани ҷиноят

1) Ҷалби шахси ноболиғ ба содир намудани ҷиноят бо роҳи ваъда, фиреб, таҳдид ё дигар усул, ки аз ҷониби шахси ба синни ҳаждаҳсолагӣ расида анҷом дода шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин ҳаракат агар аз ҷониби падару модар, омӯзгор ё шахси дигари қонунан ба зимааш тарбияи шахсони ноболиғ гузошташуда содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

3) Ҳаракати дар қисми якум ё дуюми ҳамин модда пешбинишуда, ки бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он анҷом дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Ҳаракати дар қисми якум, дуюм ё сеюми ҳамин модда пешбинишуда, ки бо ҷалби шахси ноболиғ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) ба гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ);

б) ҷиҳати содир намудани ҷинояти вазнин ва махсусан вазнин анҷом дода шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Эзоҳ: Дар боби мазкур зери мафҳуми ноболиғон шахсони хурдсол ва ноболиғ фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 166. Ҷалби шахси ноболиғ ба содир намудани кирдорҳои зиддиҷамъиятӣ

1) Ҷалби шахси ноболиғ ҷиҳати истеъмоли мунтазами нӯшокиҳои спиртӣ, истеъмоли мунтазам ғайритиббии моддаҳои сахттаъсир ё дигар моддаҳои мадҳушкунанда, ё ба фоҳишагарӣ, оворагардӣ, гадоӣ, ки аз ҷониби шахси синнаш ба ҳаждаҳсолагӣ расида содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то як сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин ҳаракат агар аз ҷониби падару модар, омӯзгор ё шахси дигари қонунан ё воқеан ба зиммааш тарбияи шахсони ноболиғ гузошташуда, содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 20.06.2024 № 2050),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

3) Ҳаракати пешбининамудаи қисми якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) нисбат ба ду ё якчанд ноболиғ;

б) бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он,

в) такроран содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

Моддаи 167. Савдои кӯдакон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554)

1. Ҳама гуна амал ё аҳде, ки ба воситаи онҳо кӯдак ғайриқонунӣ аз тарафи падару модар, дигар намояндаи қонунӣ ё дигар шахсе (гурӯҳи шахсоне), ки кӯдак доимӣ ё муваққатӣ дар парастории вай (онҳо) мебошад, ба дигар шахс (гурӯҳи шахсон) бар ивази подоши моддӣ ё дигар ҷуброн, бо мақсади истисмори ӯ ва ё ба даст овардани фоидаи моддӣ ё дигар фоида, инчунин бо мақсади фарзандхондии ғайриқонунии кӯдак, новобаста аз тарзҳои ҳангоми он истифодашаванда супорида мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554)

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

2. Кирдорҳое, ки дар қисми якуми ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) нисбати ду ё зиёда ноболиғ;

ё) бо ҷойивазкунии ҷабрдида тавассути сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон содир шуда бошад,

3. Кирдорҳое, ки дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, агар (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554):

а) боиси марги ҷабрдидаи савдои кӯдакон ва ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554);

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

в) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок содир шуда бошад,

Эзоҳ: Шахси содирнамудаи кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки ихтиёран ба мақомоти дахлдор хабар дода, қурбонии савдои кӯдаконро озод карда бошад, ба шарте дар кирдорҳои ӯ таркиби ҷинояти дигар мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554).

Моддаи 168. Ба шавҳар додани духтари ба синни никоҳ нарасида

Ба шавҳар додани духтари ба синни никоҳ нарасида аз ҷониби падару модар ё шахсоне, ки духтар таҳти васояти онҳост ё шахсоне, ки ӯ тобеи онҳо мебошад, ҳамчунин далолат кардан ё мусоидат кардан барои ба шавҳар додан (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳдуд кардани озодӣ аз мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 10.12.1999 № 877, аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 169. Бастани ақди никоҳ дар ҳаққи шахсе, ки ба синни никоҳӣ нарасидааст

Бастани созиши никоҳ дар ҳаққи шахсе, ки ба синни никоҳ нарасидааст, инчунин бастани ақди никоҳ бо чунин шахс,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 10.12.1999 № 877, аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 170. Дузанагӣ ё серзанагӣ

(Қонуни ҶТ аз 10.12.1999 № 877)

Дузанагӣ ё серзанагӣ, яъне бо ду ё якчанд зан зиндагонӣ кардан бо пешбарии хоҷагии умумӣ,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 10.12.1999 № 877, аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 171. Иваз намудани тифл

1) Иваз намудани тифл,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то чор сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки бо мақсади ғаразнок ё нияти дигари қабеҳ содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 172. Писархондии (духтархондии) ғайриқонунӣ

Ҳаракати ғайриқонунӣ дар мавриди писархондии (духтархондии) кӯдак, ба парастори (таҳти васоят) додани онҳо ё додани онҳо ба тарбияи оилаи шаҳрвандон, ки бо мақсадҳои ғаразнок ё бо ниятҳои дигари қабеҳ анҷом дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 173. Ифшои сирри писархондӣ (духтархондӣ)

1) Ифшои сирри писархондӣ (духтархондӣ) бидуни ихтиёри шахси фарзандхонда, ки аз ҷониби шахсе, ки воқеияти писархондиро (духтархондиро) ҳамчун сирри хизматӣ ё касбӣ вазифадор аст ҳифз кунад ё аз ҷониби шахси дигар агар ин кирдор бо ғараз ё бо дигар ниятҳои қабеҳ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то як сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 174. Иҷро накардани ӯҳдадорӣ оид ба таълиму тарбияи ноболиғ

(Қонуни ҶТ аз 18.03.2015 № 1177)

Иҷро накардан ё иҷрои номатлуби ӯҳдадориҳо оид ба таълиму тарбияи ноболиғ аз ҷониби падару модар ё шахси дигар, ки ин ӯҳдадорӣ ба зиммааш қонунан гузошта шудааст, инчунин аз ҷониби омӯзгор ё дигар корманди муассисаи таълимӣ ё тарбиявӣ, агар ин кирдор бо муносибати бераҳмона нисбат бо ноболиғ алоқаманд бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.03.2015 № 1177),

бо ҷарима ба андозаи аз ҳафтсад то ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ҳатмӣ ба муҳлати аз дусад то дусаду чил соат ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлат аз як то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба муҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2050).

Моддаи 175. Иҷрои номатлуби ӯҳдадорӣ оид ба таъмини бехатарии ҳаёт ва саломатии кӯдак

1) Иҷрои номатлуби ӯҳдадорӣ оид ба таъмини бехатарии ҳаёт ва саломатии кӯдаки хурдсол аз ҷониби шахсе, ки ин ӯҳдадорӣ тибқи вазифаи хизматӣ ба зиммааш гузошта шудааст ё аз ҷониби шахсе, ки ин вазифаро мувофиқи супориши махсус ба ҷо меорад, ё ин ӯҳдадориро ихтиёран ба зимма гирифтааст, агар дар натиҷа аз беэҳтиётӣ ба саломатии кӯдак зарари миёна расида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз беэҳтиётӣ боиси ворид гаштани зарари вазнин ба саломатии хурдсол гаштааст;

б) аз беэҳтиётӣ боиси марги ӯ шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Дар Кодекси мазкур зери мафҳуми кӯдаки хурдсол шахси ба синни чордаҳсола нарасида фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 176. Сӯиистифода аз ҳуқуқи васӣ ё парастор

Истифодаи васоят ё парасторӣ бо мақсади ғаразнок ё дигар ниятҳои қабеҳ, ҳамчунин дидаю дониста бе назорат ё бе ёрдами зарурӣ гузоштани шахси таҳти васоят ё парасторӣ қарордошта, ки ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахси таҳти васоят ё парасторӣ қарордоштаро ба таври назаррас поймол кардааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима бо андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли вазифаҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 177. Бадқасдона саркашӣ намудани падару модар аз таъминоти фарзандон

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1. Бадқасдона, яъне бидуни сабабҳои узрнок саркашӣ намудани падару модар аз иҷрои қарори суд оид ба пардохти маблағ барои таъминоти фарзандони ноболиғ, ҳамчунин фарзандони ғайри қобили меҳнат, ки синнашон ба ҳаждаҳсолагӣ расидааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2018 № 1472),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду бист то яксаду ҳаштод соат ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2018 № 1472).

2) Ҳамин кирдор, агар такроран содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472).

Моддаи 178. Бадқасдона саркашӣ намудани фарзандон аз таъминоти волидайни ғайри қобили меҳнат

1. Бадқасдона, яъне бидуни сабабҳои узрнок саркашӣ намудани фарзандон аз иҷрои қарори суд оид ба пардохти маблағ ҷиҳати таъминоти волидайни ғайри қобили меҳнат ё эҳтиёҷманди ёрии моддӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2018 № 1472),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду бист то як саду ҳаштод соат ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар такроран содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472).

Эзоҳ: Дар моддаҳои 177 ва 178 Кодекси мазкур бадқасдона саркашӣ намудани падару модар аз таъминоти фарзандон ва фарзандони болиғу қобили меҳнат аз таъминоти падару модари ғайри қобили меҳнат, ҳамаи кирдорҳои қарздор, ки ба иҷро нагардидани ҳуҷҷати иҷро (напардохтан, рӯйпӯш намудани даромад, тағйири ҷои истиқомат ё ин ки ҷои кор бидуни огоҳонидани иҷрочии суд ва ғайра) равона гардидааст ва он боиси ба вуҷуд омадани қарздорӣ, новобаста аз давраи пардохт, дар ҳаҷме, ки он дар маҷмӯъ маблағи муқарраргардидаи пардохтро барои се моҳ ташкил медиҳад, фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472).

ФАСЛИ VIII. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ АМНИЯТИ ҶАМЪИЯТӢ ВА САЛОМАТИИ АҲОЛӢ

БОБИ 21. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ АМНИЯТИ ҶАМЪИЯТӢ

Моддаи 179. Терроризм

1) Терроризм, яъне содир намудани таркиш, сӯхтор, тирпарронӣ аз силоҳи оташфишон ё дигар кирдоре, ки боиси хавфи марги одамон, расонидани зарари ҷиддӣ ба молу мулк ё ба миён омадани оқибатҳои дигари барои ҷамъият хавфнок мегардад, агар ин кирдор бо мақсади халалдор сохтани амнияти ҷамъиятӣ, фаъолияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва сохторҳои низомӣ, тарсонидани аҳолӣ ё расонидани таъсир ҷиҳати аз ҷониби мақомоти ҳокимият қабул намудани қарор, инчунин таҳдиди анҷом додани кирдорҳои зикршуда бо ҳамин мақсадҳо (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966, аз 14.11.2016 № 1359),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) такроран содир шуда бошад;

в) аз ҳиссиёти бадбинӣ ё хусумати миллӣ, нажодӣ, маҳалгароӣ ё динӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359);

г) аз ҷониби хизматчии ҳарбӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359);

д) аз ҷониби шахси мансабдор бо истифода аз мақоми хизматӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359);

е) дар ҳолати ретсидиви хавфнок содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359), -

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

3) Кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум, дуюми ҳамин модда, агар он (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) дар алоқамандӣ бо таҳдиди истифодаи силоҳи қатли ом, маводи радиоактивӣ ё иҷрои дигар кирдоре, ки ба ҳалокати оммавии одамон оварда мерасонад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966);

в) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок содир шуда бошад;

г) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё ин ки дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бисту панҷ сол ё ҷазои қатл ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.05.2004 № 46, аз 1.03.2005 № 86, аз 18.06.2008 № 386, аз 31.12.2008 № 451, аз 13.06.2013 № 966).

Эзоҳ: Шахсе, ки дар омода сохтани кирдори террористӣ иштирок дорад, агар мақомоти давлатиро сари вақт огоҳ созад ё бо роҳи дигар содир гаштани кирдори террористиро пешгирӣ кунад ва агар дар ҳаракатҳои ин шахс дигар таркиби ҷиноят мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад.

Такрорӣ дар моддаи мазкур пештар содир шудани як ё якчанд ҷинояти пешбинишудаи ҳамин модда, инчунин моддаҳои 179(1), 180, 181, 185, 310 ва 402 ҳамин Кодекс эътироф карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 179(1). Ҷалб кардан барои содир намудани ҷиноятҳои хусусияти террористӣ дошта ё мусоидати дигар барои содир намудани онҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Ҷалб кардани шахсон барои содир намудани ҷиноятҳои дар моддаҳои 179, 179(2), 179(3), 181, 182, 184, 184(1), 184(2), 184(3), 184(4), 185, 193, 194, 194(1), 194(2), 194(3), 194(4), 194(5), 310 ва 402 пешбининамудаи ҳамин Кодекс ё моил намудани шахс барои иштирок дар фаъолияти ташкилоти террористӣ, мусаллаҳ намудан ё таълими шахсон бо мақсади содир намудани ҷиноятҳои номбаршуда, инчунин мусоидат кардан ба тарзи дигар (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

в) бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) бо истифода аз воситаҳои ахбори омма ё шабакаи интернет содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба муҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359).

3) Кирдорҳое, ки дар қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, агар дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок содир шуда бошанд, -

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359).

Эзоҳ: Шахсе, ки ҷинояти дар моддаи мазкур пешбинишударо содир намуда, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад, агар ӯ ихтиёран ва сари вақт бо роҳи ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ хабар додан ё бо дигар тарзҳо барои пешгирӣ содир шудани ҷиноятҳои хусусияти террористӣ дошта мусоидат намояд, агар дар ҳаракатҳояш таркиби ҷинояти дигар набошад (Қонуни ЧТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 179(2). Маблағгузории ҷиноятҳои хусусияти террористидошта

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Бевосита ё бавосита пешниҳод намудан ё ҷамъ овардани воситаҳо бо мақсади пурра ё қисман истифодаи онҳо ё бо дарки он аз ҷониби террористи алоҳида ё гурӯҳи (ташкилоти) террористӣ ё бо мақсади таъминоти молиявии террористи алоҳида ё гурӯҳи (ташкилоти) террористӣ ё, ки ин воситаҳо барои содир намудани ҷиноятҳои дар моддаҳои 179, 179(1), 179(3), 181, 182, 184, 184(1), 184(2), 184(3), 184(4), 185, 193, 194, 194(1), 194(2), 194(3), 194(4), 194(5), 310, 401(1) ва 402 пешбининамудаи ҳамин Кодекс истифода мегарданд, ҳамчунин агар воситаҳои мазкур воқеан дар ҷиноятҳои зикршуда истифода нагарданд, инчунин маблағгузории террористи алоҳида ё гурӯҳи (ташкилоти) террористӣ, ҳатто агар он бо акти (актҳои) террористии мушаххас алоқаманд набошад ё барои маблағгузории сафари шахсони воқеӣ ба давлате, ки дар он ҷо истиқомат намекунанд ва ё шаҳрванди он нестанд, бо мақсади содир кардан, банақшагирӣ, тайёр кардан ё иштирок дар содир намудани акти (актҳои) террористӣ ва ё барои тайёр намудани террористон ё гузаштан аз чунин тайёрӣ (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965, аз 13.06.2013 № 966, аз 12.11.2013 № 1028), аз 17.05.2018 № 1515)-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 808, аз 13.06.2013 № 966).

2) Кирдорҳое, ки дар қисми якуми ҳамин модда пешбинӣ гардидаанд, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

в) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) бо истифодаи даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастовардаи қонунигардонидашуда (расмикунонидашуда) содир шуда бошанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 808),-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 808, аз 13.06.2013 № 966).

3) Кирдорҳое, ки дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинӣ гардидаанд, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок содир шуда бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 808, аз 13.06.2013 № 966).

Эзоҳ: Зери мафҳуми "воситаҳо" дар моддаи мазкур активҳои ҳама навъ, ламсшаванда ё ламснашаванда, манқул ё ғайриманқул, новобаста ба тарзи ба даст овардани онҳо, ҳамчунин ҳуҷҷатҳои ҳуқуқӣ ва ё санадҳо дар ҳама гуна шакл, аз он ҷумла электронӣ ва рақамӣ, ки ҳуқуқро ба чунин активҳо ва ё иштирок дар онҳоро тасдиқ менамоянд, инчунин кредитҳои бонкӣ, чекҳои сафарӣ, чекҳои бонкӣ, интиқолоти почтавӣ, саҳмияҳо, коғазҳои қиматнок, облигатсияҳо, векселҳо, аккредитивҳо ва ғайраҳо фаҳмида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 179(3). Даъвати оммавӣ барои содир намудани ҷиноятҳои хусусияти террористидошта ва (ё) сафедкунии оммавии фаъолияти террористӣ

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 14.11.2016 № 1359)

1) Даъвати оммавӣ барои содир намудани ҷиноятҳои дар моддаҳои 179, 179(1), 179(2), 181, 182, 184, 184(1), 184(2) 184(3), 184(4), 185, 193, 194, 194(1), 194(2), 194(3), 194(4), 194(5), 310 ва 402 пешбининамудаи ҳамин Кодекс, инчунин сафедкунии оммавии фаъолияти террористӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдорҳо, ки бо истифода аз воситаҳои ахбори омма ё шабакаи интернет содир карда шудаанд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1538),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

Эзоҳ: Зери мафҳуми сафедкунии оммавии фаъолияти террористӣ тарғибу ташвиқи оммавӣ дар бораи эътироф намудани дурустии мафкура ва таҷрибаи терроризм, таклифи тақлид ва дастгирии он фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359).

Моддаи 180. Иттилооти баръало бардурӯғ оид ба кирдори террористӣ

1) Иттилооти баръало бардурӯғ оид ба рух додани таркиш, сӯхтор ё дигар кирдоре, ки боиси хавфи марги одамон, расонидани зарари ҷиддии ба молу мулк ё ба рух додани оқибатҳои дигари барои ҷамъият хавфнок оварда мерасонад ё ба амнияти ҳавопаймо ва шиноварии бехатари киштии обӣ таҳдид мекунад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013, № 965, № 966),

бо корҳои ислоҳӣ ба муддати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, ки аз беэҳтиётӣ боиси расонидани зарар ба саломатӣ ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 181. Ғасби гаравгон

1) Ғасби гаравгон ё нигоҳ доштани шахс ба сифати гаравгон марбут бо таҳдиди куштан ё расондани зарар ба саломатии ӯ ё минбаъд нигоҳ доштани ҳамин шахс бо мақсади маҷбур намудани давлат, ташкилотҳои байналмилалӣ, шахсони воқеӣ ё ҳуқуқӣ ё гурӯҳи шахсон ба иҷро ё худдорӣ намудан аз иҷрои ин ё он ҳаракат ҳамчун шарти озод кардани гаравгон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин ҳаракат, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо истифодаи зӯроварие, ки барои ҳаёт ё саломатии инсон хавфнок мебошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) бо истифодаи силоҳ ё предмете, ки ба сифати силоҳ истифода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966);

д) нисбат ба шахси баръало ноболиғ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

е) нисбат ба зане, ки гунаҳгор баръало ҳомиладор буданашро медонад;

ж) нисбат ба шахсе, ки гунаҳгор баръало аз дар вазъияти оҷизона қарор доштани ӯ огоҳ буд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

з) бо нияти ғаразнок ё кирояи зархаридон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

и) нисбати ду ва ё зиёда шахсон анҷом дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386);

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Ҳаракати пешбинишудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в)дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 45).

Эзоҳ: Шахсе, ки бо ихтиёри худ ё талаби мақомоти ҳокимият гаравгонро озод мекунад, агар дар ҳаракати ӯ таркиби ҷинояти дигар мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 182. Ғасби бино, иншоот, воситаҳои иттилоот ва алоқа

1) Ғасби бино, иншоот, роҳҳо ё воситаҳои иттилоот ё алоқа, дигар иншооти коммуникатсионӣ ё ин ки нигоҳ доштани онҳо, марбут бо таҳдиди несту нобуд ё вайрон кардани онҳо ё бо таҳдиди куштори шаҳрвандон ё расондани зарар ба саломатии онҳо бо мақсади маҷбур кардани давлат ё дигар мақомот, шахсони ҳуқуқӣ ё воқеӣ ё гурӯҳи шахсон ба иҷро ё худдорӣ кардан аз иҷрои ягон ҳаракат ҳамчун шарти иҷро накардани таҳдид (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин ҳаракат агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо истифодаи зӯроварие, ки барои ҳаёт ё саломатии инсон хавфнок мебошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) бо истифода аз силоҳ ё предмете, ки ба сифати силоҳ истифода мешавад, содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) аз ҷониби гурӯҳи муташакил анҷом дода шуда бошад:

б) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин шуда бошад;

в) дар ҳолати ретсидивӣ махсусан хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 183. Роҳзании обӣ

1) Ҳуҷум ба киштии обӣ бо мақсади ба даст овардани молу мулки ғайр, ки бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

2) Ҳамин ҳаракат, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

б) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад;

в) такроран ё бо истифодаи силоҳ ё предмете, ки ба сифати силоҳ истифода мешавад, содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 184. Ғайриқонунӣ ҳай карда бурдан ё ғасби ҳавопаймо, киштӣ ё қатори роҳи оҳан

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Ғайриқонунӣ ҳай карда бурдан ё ғасби ҳавопаймо, киштӣ ё қатори роҳи оҳан, ҳамчунин ғасби чунин киштӣ ё қатор бо мақсади ғайриқонунӣ ҳай карда бурдан ё ин ки амалӣ намудани назорати ғайриқонунӣ дар дигар шакл (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ бо мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

2) Содир намудан ё таҳдиди содир намудани кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда бо мақсади маҷбур намудани шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, давлат ё ташкилоти байналмилалӣ барои содир намудани ягон ҳаракат ё ин ки худдорӣ намудан аз он, агар чунин кирдорҳо тавонанд воқеан ба бехатарии ҳавопаймо, киштӣ ё қатораи роҳи оҳан таҳдид намоянд,

бо маҳрум намудан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

3) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386):

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо зӯроварӣ, ки ба ҳаёт ва саломатии инсон хавфнок аст ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ;

г) бо истифодаи силоҳ, ё предмете, ки ба сифати силоҳ истифода мешавад, содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

4) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум, дуюм ё сеюми ҳамин модда, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386):

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

б) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибати вазнин гашта бошад;

в) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 45, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 184(1). Ғасб, вайрон кардан, содир намудани амалҳои зӯроварӣ дар платформаи стасионарии воқеи шелфи континенталӣ

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Ғасби платформаи стасионарии воқеи шелфи континенталӣ ё дигар шаклҳои назорати ғайриқонунӣ аз болои он ё қасдона вайрон кардани он ва ё расонидани зарар ба он, ки ба бехатарии платформа таҳдид менамояд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Содир намудани амали зӯроварӣ нисбати шахс дар платформаи стасионарии воқеи шелфи континенталӣ, ки ба бехатарии он таҳдид менамояд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

3) Содир намудан ё таҳдиди содир намудани кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда бо мақсади маҷбур намудани шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, давлат ё ташкилоти байналмилалӣ ба содир намудани ягон ҳаракат ё худдорӣ намудан аз он, агар чунин кирдорҳо тавонанд воқеан ба бехатарии платформаи стасионарии воқеи шелфи континенталӣ таҳдид намоянд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

4) Дар платформаи стасионарии воқеи шелфи континенталӣ бо ҳар тарз ҷойгир кардан ё содир намудани ҳаракатҳо бо мақсади ҷойгир кардани восита ё моддае, ки метавонад платформаи стасионариро вайрон намояд ё ба бехатарии он таҳдид кунад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

5) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум, дуюм, сеюм ё чоруми ҳамин модда, ки:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

в) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) бо истифодаи силоҳ ё предмете, ки ба сифати силоҳ истифода мешавад, содир шуда бошанд (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 184(2). Кирдорҳои қасдона ба муқобили бехатарии ҳавопаймо ё киштӣ

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Содир намудани амали зӯроварӣ нисбати шахсе, ки дар ҳавопаймо ё киштӣ қарор дорад, агар чунин амал тавонад ба бехатарии ин ҳавопаймо ё киштӣ таҳдид намояд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

2) Вайрон кардани ҳавопаймо ё киштӣ ва ё расонидани зарар ба ин ҳавопаймо ё киштӣ ё ин ки ба бори он, аз ҷумла вайрон намудани таҷҳизоти навигатсионӣ ё ба вуҷуд овардани монеаҳои ҷиддӣ дар истифодабарии он, ки онро аз кор мебарорад ё метавонад ба бехатарии он таҳдид намояд, ҷойгир кардан ё содир намудани ҳаракатҳое, ки дар ҳавопаймо ё киштӣ бо ҳар тарз ҷойгир намудани восита ё моддае оварда расонад, ки метавонад чунин ҳавопаймо ё киштӣ ва ё бори онро вайрон намояд ё ба он зараре расонад, ки метавонад ба бехатарии он таҳдид намояд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Содир намудан ё таҳдиди содир намудани кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда бо мақсади маҷбур намудани шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, давлат ё ташкилоти байналмилалӣ барои содир намудани ягон ҳаракат ё худдорӣ намудан аз он, агар чунин кирдорҳо тавонанд воқеан ба бехатарии ҳавопаймо ё киштӣ таҳдид намоянд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

4) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум, дуюм ё сеюми ҳамин модда, ки:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966);

в) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошанд (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966);

д) бо истифодаи силоҳ ё предмете, ки ба сифати силоҳ истифода мешавад, содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 184(3). Ҳаракатҳои қасдона ба муқобили бехатарии фурудгоҳҳое, ки ба авиатсияи гражданӣ хизмат мерасонанд

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Содир намудани амали зӯроварӣ дар фурудгоҳ нисбати шахсе, ки ба авиатсияи гражданӣ хизмат мерасонад, агар чунин амал ба бехатарӣ дар ин фурудгоҳ таҳдид мекунад ё метавонад таҳдид кунад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

2) Вайрон намудан ё расонидани зарари ҷиддӣ ба таҷҳизот ё иншооти фурудгоҳе, ки ба авиатсияи гражданӣ хизмат мерасонад ё ин ки ба ҳавопаймоҳои воқеи фурудгоҳ, ки дар истифодабарӣ қарор надоранд, ё халал расондан ба кори хадамоти фурудгоҳ, агар чунин амал ба бехатарӣ дар ин фурудгоҳ таҳдид кунад ё метавонад таҳдид кунад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Содир намудан ё таҳдиди содир намудани кирдорҳои пешбининамудаи қисми дуюми ҳамин модда бо мақсади маҷбур намудани шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, давлат ё ташкилоти байналмилалӣ барои содир намудани ягон ҳаракат ё худдорӣ кардан аз он, агар чунин кирдорҳо ба бехатарӣ дар фурудгоҳе, ки ба авиатсияи гражданӣ хизмат мерасонад, таҳдид мекунанд ё метавонанд таҳдид кунанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

4) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965);

в) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошанд (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965);

д) бо истифодаи силоҳ ё предмете, ки ба сифати силоҳ истифода мешавад, содир шуда бошанд (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965),

Моддаи 184(4). Интиқоли ғайриқонунии шахси содирнамудаи ҷинояти хусусияти террористидошта дар нақлиёт

Интиқоли ғайриқонунии шахс дар нақлиёт бо дарки он, ки ин шахс ҳаракате содир намудааст, ки бо моддаҳои 179, 179(1), 179(2), 179(3), 181, 182, 184, 184(1), 184(2), 184(3), 185, 193, 194, 194(1), 194(2), 194(3), 194(4), 194(5), 310 ва 402 пешбининамудаи ҳамин Кодекс ҷиноят мебошад, бо мақсади ёрӣ расонидан ба чунин шахс барои гурехтан аз ҷавобгарии ҷиноятӣ,

Моддаи 185. Ташкили воҳидҳои мусаллаҳи ғайриқонунӣ

1) Ташкили воҳидҳои мусаллаҳи ғайриқонунӣ (иттиҳодия, отряд, дастаҳо ё дигар гурӯҳҳо), ҳамчунин роҳбарӣ ба ин гуна воҳидҳо ё иштирок дар онҳо,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин ҳаракат, ки аз ҷониби шахс бо истифодаи мақоми хизматӣ анҷом дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Шахсе, ки ихтиёран аз иштирок дар воҳидҳои мусаллаҳи ғайриқонунӣ даст кашида ва силоҳашро супурдааст, агар дар кирдори ӯ дигар таркиби ҷиноят мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 186. Бандитизм

1) Ташкили гурӯҳи (дастаи) мусаллаҳи устувор бо мақсади ҳуҷум ба шаҳрвандон ё ташкилот, ҳамчунин роҳбарӣ ба чунин гурӯҳ (даста),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 45, аз 13.06.2013 № 966).

2) Иштирок дар гурӯҳи (дастаи) мусаллаҳи устувор ё дар ҳуҷумҳои анҷоммедодаи он,

3) Кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ ё дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок анҷом дода шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол ва маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба муддати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 45, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 187. Ташкили иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ)

1) Ташкили иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) барои содир намудани ҷиноятҳои вазнин ё ҷиноятҳои махсусан вазнин, ҳамчунин роҳбарӣ ба чунин иттиҳод (ташкилот) ё ба ҷузъу томи таркибии онҳо, инчунин ташкили иттиҳоди ташкилотчиён, роҳбарон ё дигар намояндагони гурӯҳҳои муташаккил бо мақсади таҳияи нақша ва фароҳамоварии шароит барои содир намудани ҷиноятҳои вазнин ва махсусан вазнин (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

2) Иштирок дар иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) ё иттиҳоди ташкилотчиён, роҳбарон ва ё дигар намояндагони гурӯҳҳои мутташакил (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

3) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ ё дар ҳолати рецидиви хавфнок ё махсусан хавфнок анҷом дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол ва бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Эзоҳ: Шахсе, ки ихтиёран ба мақомоти ҳокимият оид ба иштирокаш дар иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) иттилоъ дода ва барои пешгирии фаъолияти он мусоидат мекунад, агар дар кирдори ӯ таркиби ҷинояти дигар мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 188. Бетартибиҳои оммавӣ

1) Ташкили бетартибиҳои оммавӣ, ки бо зӯроварӣ нисбат ба шахсият, харобкорӣ, сӯхтор, несту нобуд ё вайрон кардани молу мулк, истифодаи силоҳи оташфишон, моддаҳои тарканда, воситаҳои таркиш ё моддаҳои оташзананда алоқаманд аст, инчунин муқобилият нишон додан ба ҳокимият, ки бо истифодаи силоҳ ё дигар предметҳои ба сифати силоҳ истифодашаванда содир шудааст, ҳамчунин иштирок дар ин амал (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966, аз 26.07.2014 № 1089),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

2) Даъват ҷиҳати фаъолона итоат накардан ба талаботи қонунии намояндагони ҳокимият ё ба бетартибиҳои оммавӣ, ҳамчунин даъват ба зӯроварӣ нисбат ба шаҳрвандон,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 189. Барангехтани кинаю адоват ё низои иҷтимоӣ, нажодӣ, миллӣ, маҳалгароӣ ё динӣ (мазҳабӣ)

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1730)

1) Ҳаракатҳое, ки барои барангехтани кинаю адоват ё низои иҷтимоӣ, нажодӣ, миллӣ, маҳалгароӣ ё динӣ (мазҳабӣ), паст задани шаъну эътибори нажодӣ, миллӣ, динӣ (мазҳабӣ) ё маҳал, инчунин тарғиби махсусият ва бартарии шаҳрвандон аз нигоҳи муносибати онҳо ба дин (мазҳаб), забон, мансубият ба нажод, миллат ё маҳал равона шудаанд, агар ин кирдорҳо ба таври оммавӣ ё бо истифодаи воситаҳои ахбори омма ё шабакаҳои алоқаи барқӣ, аз ҷумла интернет, дар давоми соли пас аз татбиқи ҷазои маъмурӣ барои чунин ҳуқуқвайронкуниҳо содир шуда бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1730) .

2) Ҳамин ҳаракат, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) такроран;

б) бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он;

в) бо истифодаи мақоми хизматӣ;

г) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ анҷом дода шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

3) Ҳаракати пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

б) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) ба зӯран пеш кардани шаҳрванд аз маҳалли сукунати доимӣ оварда расонад;

г) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

Моддаи 190. Вайрон кардани қоидаҳои бехатарии корҳои кӯҳӣ, сохтмон ва дигар корҳо

1) Вайрон кардани коидаҳои бехатарӣ ҳангоми корҳои кӯҳӣ, сохтмон ва дигар корҳо, агар ин аз беэҳтиётӣ боиси ба саломатии инсон расонидани зарари вазнин ва ё миёна гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз чорсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор агар аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад.

Моддаи 191. Вайрон кардани қоидаҳои бехатарӣ дар объектҳое, ки хавфи таркиш доранд

1) Вайрон кардани қоидаҳои бехатарӣ дар объектҳо ё сехҳое, ки хавфи таркиш доранд агар ин аз беэҳтиётӣ боиси ба саломатии инсон расонидани зарари вазнин ё миёна гашта бошад,

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то чор сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 192. Риоя накардани қоидаҳои бехатарӣ аз сӯхтор

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1473)

1) Риоя накардани қоидаҳои бехатарӣ аз сӯхтор аз ҷониби шахсе, ки ба зиммааш ӯҳдадорӣ оид ба риоя намудани ин қоидаҳо вогузор шудааст, агар он аз беэҳтиётӣ боиси расонидани зарари миёна ё вазнин ба саломатӣ гардида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз ҳаштсад то ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

2) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, агар аз беэҳтиётӣ боиси расонидани зарари вазнин ба саломатии ду ва зиёда шахсон ё боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, агар аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ва зиёда шахсон гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба муҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1473).

Моддаи 193. Муносибати ғайриқонунӣ бо маводи радиоактивӣ

1) Ғайриқонунӣ соҳибӣ кардан, истифода бурдан, ба даст овардан, фурӯхтан, нигоҳ доштан, интиқол, ба дигарон додан ё вайрон кардани маводи радиоактивӣ,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

2) Содир намудани ҳаракате, ки аз талабот бо таҳдиди зӯрӣ ё истифодаи он ё ин ки бо ягон шакли дигари тарсонидан барои додани маводи радиоактивӣ иборат мебошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки аз беэҳтиётӣ ба саломатии инсон зарари вазнин ё миёна расонидааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

4) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 194. Тасарруфи маводи радиоактивӣ

1) Тасарруфи маводи радиоактивӣ ҳамчунин таҳдиди тасарруфи онҳо бо мақсади маҷбур намудани шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, давлат ё ташкилоти байналмилалӣ ба содир намудани ягон ҳаракат ё худдорӣ намудан аз он (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) бо истифодаи зӯроварӣ, ки ба ҳаёт ё саломатии шахс хавфнок намебошад ё таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ анҷом дода шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то дувоздаҳ сол бо ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

3) Кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) бо истифодаи зӯроварии барои ҳаёт ё саломатии инсон хавфнок ё таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

Эзоҳ: Дар моддаи мазкур, инчунин дар моддаҳои 199 ва 202-и ҳамин Кодекс ҳамон вақт ҷиноят такроран содиршуда эътироф карда мешавад, агар шахс пештар як ё бештар ҷиноятҳои пешбининамудаи ҳамин моддаҳо, инчунин ҷиноятҳои пешбининамудаи моддаҳои 186, 244-251-и ҳамин Кодексро содир карда бошад.

Моддаи 194(1). Истифодабарии ғайриқонунии мавод, воситаи радиоактивӣ ё объекти ядроӣ

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

Истифодабарии ғайриқонунии мавод, воситаи радиоактивӣ ё объекти ядроӣ бо тарзе, ки раҳоиёбӣ ва ё хатари раҳоиёбии маводи радиоактивӣ ба вуҷуд омада, боиси хавфи марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатии одамон ё ин ки расонидани зарари ҷиддӣ ба моликият, ба муҳити зист мегардад, бо мақсади маҷбур намудани шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, давлат ё ташкилоти байналмилалӣ ба содир намудани ягон ҳаракат ё худдорӣ намудан аз он, ҳамчунин таҳдиди содир намудани чунин кирдор бо ҳамин мақсад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Дар моддаи мазкур зери мафҳуми "маводи радиоактивӣ" маводи ядроӣ ва дигар моддаҳои радиоактивии нуклиддоре фаҳмида мешавад, ки худ аз худ таҷзия меёбанд (ҷараёне, ки зимни он афканишоти ионии як ё якчанд намуд, масалан, алфа-афканишот, бета-афканишот, афканишоти нейтронӣ ва гамма-афканишот сурат мегирад) ва онҳо вобаста ба хусусиятҳои радиологӣ ва ё таҷзияи худ метавонанд боиси марг, зарари вазнин ба саломатӣ ва ё зарари ҷиддӣ ба моликият ва муҳити зист шаванд.

"Маводи ядроӣ" - плутоний, ба истиснои плутонийи дорои ҷамъи изотопҳо, ки зиёда аз 80 фоизаш плутоний-238 аст; уран-233; урани бо изотопҳои уран-235 ё уран-233 ғанигардонидашуда; урани дорои омехтаи изотопҳое, ки дар табиат дар шакле вомехӯранд, ки аз маъдан ё пасмондаҳои маъданӣ фарқ мекунанд; ва ҳар гуна маводи дорои як ё якчанд элементҳои зикргардидае мебошад, ки дар ин ҳолат "урани бо изотопҳои уран-235 ё уран-233 ғанигардонидашуда" урани дорои изотопҳои уран-235 ё уран-233 номида мешавад ва ё дорои ҳар ду изотопест ба андозае, ки фоизи барзиёди маҷмӯи ин изотопҳо дар муқоиса бо изотопи уран-238 нисбат ба фоизи изотопи уран-235 дар муқоиса бо изотопи уран-238, ки дар табиат вомехӯрад, зиёдтар аст.

"Объекти ядроӣ" аз инҳо иборат аст:

а) ҳама гуна реактори ядроӣ, аз он ҷумла реакторҳое, ки дар киштиҳои баҳрӣ, воситаҳои нақлиёт, дастгоҳҳои парвозкунанда ё объектҳои кайҳонӣ барои истифодабарӣ ба сифати манбаи барқ барои ба ҳаракат овардани чунин киштиҳо, воситаҳои нақлиёт, дастгоҳҳои парвозкунанда ё объектҳои кайҳонӣ ва ё ҳама гуна дигар мақсад насб карда шудаанд;

б) ҳама гуна иншоот ё воситаи ҳамлу нақл, ки барои истеҳсол, нигоҳдорӣ, азнавкоркардабароӣ ё интиқоли маводи радиоактивӣ истифода мегардад.

"Восита" аз инҳо иборат аст:

а) ҳама гуна воситаи таркандаи ядроӣ; ё

б) ҳама гуна воситаи паҳнкунандаи маводи радиоактивӣ ё афканандаи радиатсия, ки метавонад вобаста ба хусусиятҳои радиологии худ боиси марг, зарари вазнин ба саломатӣ ё зарари воқеӣ ба моликият ё муҳити зист гардад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 194(2). Ҳаракатҳои қасдона ба муқобили бехатарии дастгоҳи ядроӣ

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Содир намудани ҳаракатҳои қасдона ба муқобили бехатарии дастгоҳи ядроӣ, инчунин ҳаракатҳои ба истифодабарии дастгоҳи ядроӣ халалрасонанда, ки таъсиррасонии шуоъи радиоактивӣ ё партовҳои маводи радиоактивӣ боиси хавфи марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатии одамон ё ин ки расонидани зарари ҷиддӣ ба моликият ё ба муҳити зист мегардад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

2) Содир намудан ё таҳдиди содир намудани ҳаракатҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда бо мақсади маҷбур намудани шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, давлат ё ташкилоти байналмилалӣ ба содир намудани ягон ҳаракат ё худдорӣ намудан аз он,

бо маҳрум намудан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Зери мафҳуми "дастгоҳи ядроӣ" дар моддаи мазкур дастгоҳе (инчунин биноҳо ва таҷҳизоти бо вай алоқаманде) фаҳмида мешавад, ки дар он истеҳсол, азнавкоркардабароӣ, истифодабарӣ, коркард, нигоҳдорӣ ё гӯронидани маводи ядроӣ амалӣ карда мешавад, агар зарар ё дахолат ба истифодабарии чунин дастгоҳ метавонад ба шуоъхӯрии зиёди радиоактивӣ ё партови зиёди маводи радиоактивӣ оварда расонад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 194(3). Ғайриқонунӣ тайёр кардани воситаи таркандаи ядроӣ ё воситаи афканандаи радиатсия

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Ғайриқонунӣ тайёр кардани воситаи таркандаи ядроӣ ё воситаи паҳнкунандаи маводи радиоактивӣ ё афканандаи радиатсия, ки боиси хавфи марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатии одамон ё ин ки расонидани зарари ҷиддӣ ба моликият ё ба муҳити зист мегардад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок содир шудаанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Шахсе, ки воситаҳои дар моддаи мазкур зикргардидаро бо ихтиёри худ месупорад, агар дар ҳаракати ӯ дигар таркиби ҷиноят мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 194(4). Ҳамлу нақли ғайриқонунии моддаҳои тарканда, маводҳои радиоактивӣ, силоҳи биологӣ, химиявӣ ё ядроӣ дар ҳавопаймо, киштӣ ё нақлиёти хушкигард

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966)

1) Ҳамлу нақли ғайриқонунӣ дар ҳавопаймо, киштӣ ё нақлиёти хушкигард:

а) ягон моддаи тарканда ё маводи радиоактивӣ, бо дарки он ки онҳо барои расонидан ё ба вуҷуд овардани таҳдиди расонидан ба марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатӣ ё зарар бо мақсади тарсонидани аҳолӣ ё маҷбур намудани давлат ё ташкилоти байналмилалӣ ба содир намудани ягон ҳаракат ё худдорӣ аз он таъин гардидаанд;

б) ҳама гуна силоҳи биологӣ, химиявӣ ё ядроӣ бо дарки он ки он силоҳи биологӣ, химиявӣ ё ядроӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966);

в) ҳама гуна маводи ибтидоӣ, ки махсус таҷзия мешавад ё таҷҳизот ё маводе, ки махсус барои коркард, истифодабарӣ ва ё истеҳсоли маводи махсус таҷзияшаванда таъин ё тайёр карда шудаанд, бо дарки он ки онҳо барои истифода дар фаъолияти бо таркишҳои ядроӣ ё дигар фаъолияти ядроӣ алоқаманди бо кафолатҳои мувофиқи созишнома дар бораи кафолатҳои пурра бо Агентии байналмилалӣ оид ба энергияи атомӣ фаронагиранда, таъин гардидаанд; ва ё

г) ҳама гуна таҷҳизот, мавод ё таъминоти барномавӣ ё ин ки технологияи мувофиқ, ки саҳми назаррасро дар банақшагирӣ, истеҳсол ё расонидани силоҳи биологӣ, химиявӣ ё ядроӣ мегузорад, бо нияти истифодаи онҳо ба ин мақсад, бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

2) Аз беэҳтиётӣ ба марг расондан ё расонидани зарари вазнин ба саломатии ягон шахс бинобар содир намудани кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 194(5). Ғайриқонунӣ истифода бурдан ва ё партофтани моддаҳои тарканда, силоҳи биологӣ, химиявӣ ё ядроӣ, моддаҳои хатарнок ва зараррасон аз киштӣ ё платформаи стасионарии воқеи шелфи континенталӣ

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966)

1) Ба муқобили киштӣ ё платформаи стасионарии воқеи шелфи континенталӣ ғайриқонунӣ истифода бурдан ё ин ки аз кишти ё платформаи стасионарии воқеи шелфи континенталӣ партофтани моддаҳои тарканда, маводи радиоактивӣ ё силоҳи биологӣ, химиявӣ ё ядроӣ, ё ин ки нафт, гази моеи табиӣ ё дигар моддаи хатарнок ё зараррасон ба андоза ва ҳаҷме, ки он боиси марг ё зарари вазнин ба саломатӣ мегардад ё шуда метавонад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

2) Содир намудан ё таҳдиди содир намудани кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда бо мақсади тарсонидани аҳолӣ ва ё маҷбур кардани давлат ё ташкилоти байналмилалӣ барои иҷрои ягон ҳаракат ё худдорӣ намудан аз он,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 195. Ғайриқонунӣ соҳиб шудан, ба дигарон додан, ба соҳибияти каси дигар додан, нигоҳ доштан, интиқол додан, гирифта гаштани силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда ва воситаҳои таркиш

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966)

1) Ғайриқонунӣ соҳиб шудан, ба дигарон додан, ба соҳибияти каси дигар додан, нигоҳ доштан, интиқол додан ё бо худ гирифта гаштани силоҳи оташфишон, (ғайр аз силоҳи суфтамили шикорӣ), лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда ё воситаҳои таркиш (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966, аз 26.07.2014 № 1089),-

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) ба миқдори калон анҷом дода шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

3) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда агар аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад, ҳамчунин ғайриқонунӣ соҳиб шудан, ба дигарон додан, ба соҳибияти каси дигар додан, нигоҳ доштан, интиқол додан ё бо худ гирифта гаштани силоҳи зарравӣ, химиявӣ, биологӣ (бактериологӣ) ё дигар намуди силоҳи қатли ом ё мавод ё таҷҳизоте, ки ҳангоми сохтани силоҳи қатли ом истифода шуданашон мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Ғайриқонунӣ соҳиб шудан, ба дигарон додан, ба соҳибияти каси дигар додан ё гирифта гаштани силоҳи газӣ, ханҷар, корди дудама ё дигар силоҳи сард, аз ҷумла силоҳи ҳаводиҳанда, агар чунин кирдор дар давоми соли баъди татбиқи ҷазои маъмурӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.06.2013 № 966),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз як саду ҳаштод то ду саду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Эзоҳ: 1) Шахсе, ки ихтиёрӣ предметҳои дар моддаи мазкур номбурдашударо месупорад, агар дар кирдори ӯ дигар таркиби ҷиноят мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад.

2) Мутобиқи қисми якуми ҳамин модда ҷавобгарии ҷиноятӣ барои кирдорҳои ғайриқонунӣ бо тирҳо танҳо он гоҳ ба миён меоянд, ки агар шумораи тирҳо то даҳ дона бошад ва агар ин кирдор дар давоми соли баъди татбиқи ҷазои маъмурӣ содир шуда бошад. Барои зиёда аз даҳ дона тир бошад, ҷавобгарии ҷиноятӣ новобаста аз ҷавобгарии маъмурӣ ба миён меояд (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86).

3) Силоҳи оташфишон (ду адад ва зиёда аз он), лавозимоти ҷангӣ (граната, снаряд ва ғайра ду адад ва зиёда аз он, тир 30 адад ва зиёда аз он), миқдори калон ҳисоб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965, аз 26.07.2014 № 1089).

Моддаи 195(1). Ғайриқонунӣ расонидан, ҷойгир намудан, ба кор андохтан ё таркондани воситаи тарканда ё воситаи дигари марговар

Ғайриқонунӣ ва қасдона расонидан, ҷойгир намудан, ба кор андохтан ё таркондани воситаи тарканда ё воситаи дигари марговар дар ҳудуди ҷойҳои истифодаи ҷамъиятӣ, объекти давлатӣ ё ҳукуматӣ, объекти системаи нақлиёти ҷамъиятӣ ё объекти инфрасохтор, инчунин ба тарзе, ки он ба муқобили онҳо равона шуда, боиси хавфи марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатии одамон мегардад ё ин ки чунин ҷойҳо, объект ё системаро бағоят хароб сохта, зиёни калони иқтисодӣ мерасонад ё метавонад расонад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Дар моддаи мазкур "воситаи тарканда ё воситаи дигари марговар" аз инҳо иборат аст:

а) силоҳи тарканда ё оташбор ё воситае, ки дорои таъиноти расонидан ё қобили расонидан ба марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатӣ ё зарари ҷиддии моддӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965);

б) силоҳ ё воситае, ки бо усули раҳо, паҳн кардан ё таъсир расондан бо моддаҳои заҳрноки химиявӣ, агентҳои биологӣ ё заҳрҳо ва ё моддаҳои ба онҳо монанд ё ин ки радиатсия ё маводи радиоактивии дорои таъиноти расонидан ё қобили расонидан ба марг ё расонидани зарари вазнин ба саломатӣ ё зарари ҷиддии моддӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 965).

Моддаи 195(2). Муомилот ва истифодаи моддаҳои оташзананда

(Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1089)

1) Истеҳсол, тайёр кардан, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, ба дигарон додан, ба соҳибияти каси дигар додан, фиристодан, интиқол додан, бо худ гирифта гаштани моддаҳои оташзананда, ки барои ба сифати силоҳ истифода бурдан мувофиқ карда шудаанд,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

2) Истифода бурдани моддаҳои оташзананда,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

б) дар ҳолати ретсидиви хавфнок;

в) бо сабаби нафрат ё хусумати миллӣ, нажодӣ, динӣ, мазҳабӣ, маҳалгароӣ ё интиқом;

г) ба миқдори калон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

4) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои 1, 2 ва ё 3 ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ);

б) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

в) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: 1) Таҳти мафҳуми моддаҳои оташзананда дар ҳамин ва дигар моддаҳои Қисми махсуси Кодекси мазкур маҳлул, мавод ва моддаҳое фаҳмида мешаванд, ки новобаста аз тарзи омода намудан дорои қобилияти даргирандагӣ буда, барои истифода бурдан ба сифати силоҳ мувофиқ карда шуда, ҷиҳати расонидани зарар ба ҳаёт, саломатӣ, молу мулк ва муҳити зист равона карда шудаанд.

2) Шахсе, ки ихтиёрӣ моддаҳои оташзанандаи дар ҳамин модда зикршударо месупорад, агар дар кирдори ӯ дигар таркиби ҷиноят мавҷуд набошад, барои содир намудани ҷинояти мазкур ба ҷавобгарӣ кашида намешавад.

3) Моддаҳои оташзананда дар ҳаҷми аз 0,5 литр то 1 литр миқдори калон ва зиёда аз 1 литр миқдори махсусан калон ҳисобида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1089).

Моддаи 196. Ғайриқонунӣ сохтани силоҳ

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966)

1) Ғайриқонунӣ сохтан ё таъмир кардани силоҳи оташфишон, қисмҳои комплектии (пуркунандаи) онҳо, ҳамчунин ғайриқонунӣ сохтани лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда ё воситаҳои таркиш (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.06.2013 № 966),

бо ҷарима ба андозаи аз як то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки такроран ё аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки аз ҷониби гурӯҳи муташаккил ё дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

4) Ғайриқонунӣ сохтани силоҳи газӣ, ҳамчунин ханҷар, корди дудама ё дигар силоҳи сард, аз ҷумла силоҳи ҳаводиҳанда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.06.2013 № 966),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз як саду ҳаштод то ду саду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Эзоҳ: Шахсе, ки ихтиёрӣ предметҳои дар ҳамин модда зикршударо месупорад, агар дар кирдори ӯ дигар таркиби ҷиноят мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад.

Моддаи 197. Нигоҳдошти бепарвоёнаи силоҳ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.06.2013 № 966)

Нигоҳдошти бепарвоёнаи силоҳи оташфишон, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда ё воситаҳои таркиш аз ҷониби дорандаи қонунии онҳо, ки барои онро истифода бурдани шахси дигар шароит фароҳам овардааст ва агар он аз беэҳтиётӣ боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 198. Иҷрои номатлуби вазифаи ҳифзи силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда ва воситаҳои таркиш

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966)

1) Иҷрои номатлуби вазифаи хеш аз ҷониби шахсе, ки ба зиммааш ҳифзи силоҳи оташфишон, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда ё воситаҳои таркиш гузошта шудааст, агар он сабаби тасарруф ё нобуд щудани онҳо ё боиси дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Иҷрои номатлуби вазифа оид ба ҳифзи силоҳи зарравӣ, химиявӣ, биологӣ (бактериологӣ) ё дигар намуди силоҳи қатли ом ё мавод ё таҷҳизоте, ки ҳангоми сохтани силоҳи қатли ом истифода шуданашон мумкин аст, агар ин боиси дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад ё хавфи ба миён омадани чунин оқибатҳоро пеш оварда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 199. Тасарруфи силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда ва воситаҳои таркиш

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966)

1) Тасарруфи силоҳи оташфишон, қисмҳои комплектии (пуркунандаи) он, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда ё воситаҳои таркиш (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Тасарруфи силоҳи зарравӣ, химиявӣ, биологӣ (бактериологӣ) ва дигар намуди силоҳи қатли ом, ҳамчунин мавод ё таҷҳизотҳое, ки ҳангоми сохтани силоҳи қатли ом истифода шуданашон мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо истифодаи зӯроварӣ, ки ба ҳаёт ва ё саломатӣ хавфнок нест ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ анҷом дода шуда бошад,

4) Кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум, дуюм ё сеюми ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил,

б) бо истифодаи зӯроварӣ, ки барои ҳаёт ва саломатӣ хавфнок аст ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ;

в) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) дар ҳолати рецидиви хавфнок ё махсусан хавфнок содир шуда бошад,

Моддаи 199(1). Муомилоти ғайриқонунии маводи тарфгарӣ (пиротехникӣ)

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 389)

1) Ғайриқонунӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудан, истеҳсол кардан, нигоҳ доштан, фурӯхтан, ба соҳибияти каси дигар додан ва истифода бурдани маводи тарфгарӣ (пиротехникӣ) ба миқдори на чандон калон ё дар давоми сол пас аз таъини ҷазои маъмурӣ барои содир намудани чунин кирдорҳо,

бо ҷарима ба андозаи аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдорҳо, агар ба миқдори калон содир шуда бошанд,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз як то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Эзоҳ: Таҳти мафҳуми ба миқдори начандон калон аз бист то сад адад маводи тарфгарии (пиротехникии) барои оташфаввораҳо истифодашаванда, аз панҷоҳ то дусад адад бозичаҳои оташбозӣ ба монанди капсулаҳо барои туфангчаҳои бозича (дар лентаҳо, варақҳо, роликҳо ё ҳалқаҳои гирди пластикӣ печонидашуда), ба миқдори калон зиёда аз сад адад маводи тарфгарии (пиротехникии) барои оташфаввораҳо, зиёда аз дусад адад бозичаҳои оташбозӣ ба монанди капсулаҳо барои туфангчаҳои бозича (дар лентаҳо, варақҳо, роликҳо ё ҳалқаҳои гирди пластикӣ печонидашуда) фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 389).

БОБИ 22. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ САЛОМАТИИ АҲОЛӢ

Моддаи 200. Муомилоти ғайриқонунии воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ё ҳаммонанди (аналоги) онҳо бо мақсади ба соҳибияти каси дигар додан

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 20.04.2021 № 1776)

1) Ғайриқонунӣ истеҳсол, тайёр кардан, коркард, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, интиқол ё фиристодан бо мақсади ба соҳибияти каси дигар додан, ҳамчунин ғайриқонунӣ ба соҳибияти каси дигар додани воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ё ҳаммонанди (аналоги) онҳо ба миқдори кам (Қонуни ҶТ аз 20.04.2021 № 1776),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳаракатҳои пешбннинамудаи қисми якуми ҳамин модда, агар ба миқдори начандон калон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

3) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) такроран;

б) дар муассисаҳои таҳсилоти ҳамагонӣ ё дар дигар ҷойҳое, ки барои гузаронидани чорабиниҳои таълимӣ, варзиши ё дигар чорабиниҳои ҷамъиятӣ истифода бурда мешаванд;

в) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

г) ба миқдори калон;

д) дар ҳолати ретсидиви хафнок содир шуда бошад,

4) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюм ё сеюми ҳамин модда, агар:

а) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

б) дар маҳалли адои ҷазо дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ;

в) бо истифодаи мақоми хизматӣ;

г) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ);

д) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад, -

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Эзоҳ:

1) Дар моддаҳои 200-205-уми ҳамин Кодекс ҳамон вақт ҷиноят такроран содиршуда эътироф карда мешавад, ки агар шахс қаблан як ё якчанд ҷиноятҳои пешбининамудаи ҳамин моддаҳоро содир карда бошад.

2) Мафҳумҳои миқдори кам, начандон калон, калон ва махсусан калон, ки дар ҳамин модда ва моддаҳои дахлдори дигари Кодекси мазкур пешбинӣ шудаанд, мутобиқи номгӯй ва миқдори воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳои онҳо, ки дар муомилот қарор доранд, инчунин растаниҳои дорои воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ва ё қисмҳои онҳо, ки дорои воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ мебошанд ва дар замимаи 1 ба Кодекси мазкур нишон дода шудаанд, муайян карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084).

3) Мафҳуми миқдори кам, начандон калон, калон ва махсусан калони дар моддаи 204 нишон дода шуда дар Номгӯ аз рӯи миқдори ниҳоли зироатҳои дорои моддаҳои нашъадори кишташон манъшуда муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Миқдори кам, начандон калон, калон ва махсусан калони ҳаммонанди (аналоги) маводи нашъаовар ва моддаҳои психотропӣ ба миқдори кам, начандон калон, калон ва махсусан калони воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ, ки маводи ҳаммонанди (аналоги) онҳо мебошанд, мувофиқанд (Қонуни ҶТ аз 20.04.2021 № 1776).

Моддаи 201. Муносибати ғайриқонунӣ бо воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ё ҳаммонанди (аналоги) онҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 20.04.2021 № 1776)

1) Ғайриқонунӣ истеҳсол, тайёр намудан, коркард, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, интиқол ё фиристодани воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ё ҳаммонанди (аналоги) онҳо, бе мақсади ба соҳибияти каси дигар додан ба миқдори кам (Қонуни ҶТ аз 20.04.2021 № 1776),

бо ҷарима ба андозаи аз сад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, агар ба миқдори начандон калон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) дар маҳалли адои ҷазо дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ;

г) бо истифодаи мақоми хизматӣ;

д) дар ҳолати ретсидиви хавфнок;

е) ба миқдори калон содир шуда бошад,

4) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюм ё сеюми ҳамин модда, агар:

а) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

б) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

Моддаи 202. Тасарруфи воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ё ҳаммонанди (аналоги) онҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 20.04.2021 № 1776)

1) Тасарруфи воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ё ҳаммонанди (аналоги) онҳо (Қонуни ҶТ аз 20.04.2021 № 1776),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин ҳаракат агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) ба миқдори калон содир шуда бошад;

д) бо зӯроварӣ, ки барои ҳаёт ва саломатӣ хавфнок нест ё бо таҳдиди истифодаи он анҷом дода шуда бошад,

3) Ҳаракати пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) ба миқдори махсусан калон;

в) бо истифодаи зӯроварӣ, ки барои ҳаёт ва саломатӣ хавфнок аст ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ;

г) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 202(1). Ғайриқонунӣ истеҳсол, тайёр кардан, коркард, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, ба соҳибияти каси дигар додан, интиқол ё фиристонидани прекурсорҳо

(Қонуни ҶТ аз 5.08.2009 № 547)

1) Ғайриқонунӣ истеҳсол, тайёр кардан, коркард, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, ба соҳибияти каси дигар додан, интиқол ё фиристодани прекурсорҳо бо мақсади истифода бурдани онҳо барои истеҳсол ё тайёр кардани воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ба миқдори калон,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

в) бо истифода аз мақоми хизматӣ содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳафт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешаванд.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок;

в) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то даҳ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 5.08.2009 № 547, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 202(2). Тасарруфи прекурсорҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Тасарруфи прекурсорҳо бо мақсади истеҳсол ё тайёр кардани воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 5.08.2009 № 547).

2) Ҳамин ҳаракат агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) такроран;

в) бо истифодаи зӯроварие, ки барои ҳаёт ё саломатӣ хавфнок нест ё бо таҳдиди истифодаи он;

г) бо истифодаи мақоми хизматӣ;

д) ба миқдори калон содир шуда бошад,

3) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) бо истифодаи зӯроварие, ки барои ҳаёт ё саломатӣ хавфнок аст ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ;

в) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 203. Моил кардан ба истеъмоли воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ё ҳаммонанди (аналоги) онҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 20.04.2021 № 1776)

1) Моил кардан ба истеъмоли воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ё ҳаммонанди (аналоги) онҳо(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 20.04.2021 № 1776),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин ҳаракат, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) нисбати шахсони баръало ноболиғ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386);

б) нисбати ду ё зиёда шахсон (Қонуни ЧТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо роҳи фиреб;

г) бо истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он;

д) такроран;

е) дар маҳалли адои ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ;

ж) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад.

3) Ҳаракати пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар аз беэҳтиётӣ боиси марги ҷабрдида ё расонидани дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз17.05.2004 № 35).

Моддаи 204. Парвариши ғайриқонунии зироатҳои дорои моддаҳои нашъадори кишташон манъшуда

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Парвариш, яъне кишт ё нигоҳубини ғайриқонунии зироатҳое, ки дорои моддаҳои нашъадори кишташон манъшуда мебошанд, ба миқдори кам содир шуда бошад,

2) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, агар ба миқдори начандон калон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) дар ҳолати ретсидиви хавфнок;

г) ба миқдори калон содир шуда бошад,

4) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюм ё сеюми ҳамин модда, агар:

а) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ);

в) бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

Моддаи 205. Ташкил ё нигаҳдошти фасодхона барои истеъмоли воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ё ҳаммонанди (аналоги) онҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 20.04.2021 № 1776)

1) Ташкил ё нигаҳдории фасодхона барои истеъмоли воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ё ҳаммонанди (аналоги) онҳо (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 20.04.2021 № 1776),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

в) бо истифода аз мақоми хизматӣ содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 206. Муомилоти ғайриқонунии моддаҳои сахттаъсир ё заҳрнок бо мақсади ба соҳибияти каси дигар додан

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 19.07.2022 №1895)

1) Ғайриқонунӣ истеҳсол, тайёр намудан, коркард, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, интиқол ё фиристодан бо мақсади ба соҳибияти каси дигар додан, ҳамчунин ғайриқонунӣ ба соҳибияти каси дигар додани моддаҳои сахттаъсир ё заҳрнок, ки воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ намебошанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1895),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар;

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) такроран содир гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) вобаста ба моддаҳои сахттаъсир ба миқдори калон содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 19.07.2022 № 1895),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Эзоҳ: Рӯйхатҳои моддаҳои сахттаъсир ва моддаҳои заҳрнок, инчунин миқдори калони моддаҳои сахттаъсир барои мақсадҳои ҳамин модда ва дигар моддаҳои дахлдори Кодекси мазкур аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1895).

Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 206(1). Вайрон намудани қоидаҳои муомилоти воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ё прекурсорҳо, моддаҳои сахттаъсир ё заҳрнок

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 19.07.2022 № 1895)

1) Вайрон намудани қоидаҳои истеҳсол, тайёр кардан, коркард, нигаҳдошт, баҳисобгирӣ, додан, фурӯш, тақсимот, интиқол, фиристодан, соҳиб шудан, истифода, воридот, содирот ё нобуд кардани воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ё прекурсорҳо, инчунин мавод, асбоб ё таҷҳизоте, ки барои тайёр кардани воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ё прекурсорҳо истифода бурда мешаванд ва таҳти назорати махсус қарор доранд, агар ин кирдор аз ҷониби шахсе анҷом дода шуда бошад, ки он вазифадор аст қоидаҳои зикргардидаро риоя кунад,

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Вайрон кардани қоидаҳои истеҳсол, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, баҳисобгирӣ, додан, интиқол ё фиристодани моддаҳои сахттаъсир ё заҳрнок, агар он боиси тасарруфи онҳо ё расонидани дигар зарари ҷиддӣ гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1895),

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 207. Вайрон кардани қоидаю меъёрҳои санитарию гигиенӣ ва зиддиэпидемикӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1555)

1) Вайрон кардани қоидаю меъёрҳои санитарию гигиенӣ ва зиддиэпидемикӣ, ки аз беэҳтиётӣ боиси бемории оммавӣ ё заҳролудшавии одамон гардидааст,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар дар шароити пайдоиш ва паҳншавии бемории барои инсон хавфнок ё ҳангоми амалигардонии чорабиниҳои маҳдудкунандаи карантинӣ содир шуда бошад, ки аз беэҳтиётӣ боиси бемории оммавӣ ва ё заҳролудшавии одамон гардидааст,-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1701) .

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар аз беэҳтиётӣ боиси расонидани зарари вазнин ба саломатӣ ва ё мубталои сирояти вируси норасоии масунияти одам ва ё марги як ё зиёда шахсон гардида бошанд,-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1701).

Моддаи 208. Ниҳон доштани иттилоот оид ба ҳолатҳое, ки барои ҳаёт ва саломатии одамон хавфнок мебошанд

1) Ниҳон доштан ё таҳриф кардани иттилоот дар мавриди ҳодисаҳо, воқеаҳо ё рӯйдодҳое, ки барои ҳаёт ё саломатии одамон ё муҳити атроф хавфнок мебошанд, аз ҷониби шахсе, ки вазифадор аст аҳолиро бо чунин иттилоот таъмин намояд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби шахс бо истифодаи мақоми хизматӣ;

б) аз беэҳтиётӣ ба саломатии инсон зарар расонида бошад ё боиси дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад,

бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

Моддаи 209. Истеҳсол, нигоҳ доштан, интиқол ё ба соҳибияти каси дигар додани мол ва маҳсулот, иҷрои кор ё хизматрасоние, ки ба талаботи бехатарӣ ҷавоб намедиҳад

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Истеҳсол, нигоҳ доштан ё интиқол додан бо мақсади ба соҳибияти каси дигар додан ё ин ки ба соҳибияти каси дигар додани мол ё маҳсулот, иҷрои кор ё хизматрасонӣ, ки ба талаботи бехатарӣ барои ҳаёт ё саломатии истеъмолкунандагон ҷавоб намедиҳад, ҳамчунин ғайриқонунӣ додани санади расмӣ ё истифодаи чунин санад, ки мутобиқати ин мол, кор ё хизматрасониро ба талаботи бехатарӣ тасдиқ мекунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамон мӯҳлат бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) вобаста ба мол ё маҳсулот, кор ё хизматрасоние, ки ба кӯдакони то синни шашсола тааллуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

б) аз беэҳтиётӣ ба саломатии ду ё бештар ҷабрдидагон зарар расонида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми моддаи мазкур, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ё бештар ҷабрдидагон гардидааст,

Моддаи 210. Ғайриқонунӣ машғул шудан ба фаъолияти хусусии тиббӣ ва фаъолияти хусусии фармасевтӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Машғул шудан ба фаъолияти хусусии тиббӣ ё фаъолияти хусусии фармасевтӣ аз ҷониби шахсе, ки барои ин фаъолияти интихобнамудааш иҷозатнома (литсензия) надорад, агар ин аз беэҳтиётӣ боиси расонидани зарар ба саломатии инсон гашта бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар он аз беэҳтиётӣ боиси расонидани зарари вазнин ба саломатӣ ё мубталои сирояти вируси норасоии масунияти одам ё марги инсон гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1555).

Моддаи 210(1). Ғайриқонунӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудан, истеҳсол ва ба муомилот баровардани дорувории бесифат, қалбакӣ (сохта) ва ба талаботи стандартҳои муқарраршуда ҷавобгуйнабуда,инчунин дорувории мӯҳлати истифодааш гузашта

(Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451)

1) Ғайриқонунӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудан, истеҳсол ва ба муомилот баровардани дорувории бесифат, қалбакӣ (сохта) ва ба талаботи стандартҳои муқарраршуда ҷавобгӯйнабуда, инчунин дорувории мӯҳлати истифодааш гузашта ба миқдори калон,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1555).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

в) бо истифодаи мақоми хизматӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз ду ҳазор то чор ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1555).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ва дуюми ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) ба миқдори махсусан калон;

в) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966, аз 2.01.2019 № 1555).

Эзоҳ: Таҳти мафҳуми ворид намудан, истеҳсол ва ба муомилот баровардани дорувории бесифат, қалбакӣ (сохта) ва ба талаботи стандартҳои муқарраршуда ҷавобгӯйнабуда, инчунин дорувории мӯҳлати истифодааш гузаштаи дар ҳамин модда пешбинишуда ба миқдори калон арзиши маводҳои дорувории аз сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд ва ба миқдори махсусан калон аз як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451).

БОБИ 23. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ БЕХАТАРИИ ҲАРАКАТ ВА ИСТИФОДАИ НАҚЛИЁТ

Моддаи 211. Вайрон кардани қоидаҳои бехатарии ҳаракат ва истифодаи нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ё обӣ

1) Вайрон кардани қоидаҳои бехатарии ҳаракат ё истифодаи нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ё обӣ аз ҷониби шахсе, ки вобаста ба корҳои иҷронамуда ё вазифаҳои ишғолнамудааш ӯҳдадор шудааст ин қоидаҳоро риоя кунад, агар ин кирдор аз беэҳтиётӣ ба саломатии инсон зарари вазнин ё миёна расонидааст ё зарар ба миқдори калон ворид намудааст,

бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат бо маҳрум намудан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ду сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон гаштааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум намудан аз ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми моддаи мазкур, агар:

а) аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ё бештар шахс;

б) боиси дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то дувоздаҳ сол бо маҳрум намудан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 212. Вайрон кардани қоидаҳои ҳаракати роҳ ва истифодаи воситаҳои нақлиёт

1) Аз ҷониби шахси идоракунандаи автомобил ё дигар воситаи нақлиёти механикӣ вайрон кардани қоидаҳои ҳаракати роҳ ё истифодаи воситаи нақлиёт, ки аз беэҳтиётӣ боиси расонидани зарари миёна ба саломатии инсон гаштааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон, расонидани зарари вазнин ба саломатии инсон гаштааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ё бештар шахсон гаштааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, ки аз тарафи шахси дар ҳолати мастӣ қарордошта ё шахсе, ки ҳуқуқи идора кардани воситаҳои нақлиётро надорад, содир карда шуда, аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё расонидани зарари вазнин ба саломатии инсон гаштааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз панҷ то даҳ сол бо маҳрум намудан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба муҳлати даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1467).

5) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, ки аз тарафи шахси дар ҳолати мастӣ қарордошта ё шахсе, ки ҳуқуқи идора кардани воситаҳои нақлиётро надорад, содир карда шуда, аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ва ё зиёда шахсон гардидааст,

бо маҳрум кардан аз озодӣ ба муҳлати аз даҳ то понздаҳ сол бо маҳрум намудан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба муҳлати аз даҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1467).

Эзоҳ: Таҳти мафҳуми дигар воситаҳои нақлиёти механикӣ дар моддаи мазкур трактор, дигар мошинҳои худгард, троллейбус, инчунин мототсикл ва дигар воситаҳои нақлиёти механикӣ дар назар дошта шудааст.

Моддаи 212(1). Идора намудани воситаи нақлиёт бо рақами қайди давлатии бегона, муомилоти ғайриқонунии рақамҳои қалбакии қайди воситаи нақлиёт

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1331, аз 13.11.2023 № 1084)

1. Идора намудани воситаи нақлиёт бо рақами қайди давлатии бегона, агар дар давоми як соли пас аз татбиқи ҷазои маъмурӣ барои чунин кирдор содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084),

бо ҷарима ба андозаи аз сад то яксаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба муҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

2. Тайёр кардан, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, интиқол додан, истифода бурдан ё ба соҳибияти каси дигар додани рақами қалбакии қайди воситаи нақлиёт,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084)

3. Кирдорҳои дар қисми 2 ҳамин модда пешбинишуда, агар бо мақсади содир ё рӯйпӯш намудани ҷиноят содир шуда бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084).

Моддаи 212(2). Идора кардани воситаи нақлиёт аз тарафи шахсе, ки ҳуқуқи ронандагӣ надорад ва дар ҳолати мастӣ қарор дорад

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1331)

Идора кардани воситаи нақлиёт аз тарафи шахсе, ки ҳуқуқи ронандагӣ надорад ва дар ҳолати масти қарор дорад, инчунин аз тарафи ин шахс барои идоракунӣ додани воситаи нақлиёт ба шахсе, ки ҳуқуқи ронандагӣ надорад ва дар ҳолати мастӣ қарор дорад, агар дар давоми як соли пас аз татбиқи ҷазои маъмурӣ барои чунин кирдор содир шуда бошад -

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 № 1467).

Моддаи 213. Таъмири бадсифати роҳҳо, воситаҳои нақлиёт ва ба истифода баровардани онҳо бо норасоиҳои техникӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Таъмири бадсифати воситаҳои нақлиёт, роҳҳо, воситаҳои огоҳонӣ ё алоқа ё дигар таҷҳизоти нақлиёт, ҳамчунин барои истифодабарӣ иҷозат додани нақлиёти аз ҷиҳати техникӣ носоз аз ҷониби шахси масъули ҳолати техникии воситаҳои нақлиёт, агар ин кирдор аз беэҳтиётӣ ба саломатии ҷабрдида зарари вазнин ё миёна, ё зарар ба миқдори калон расонида бошад,

бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар аз бсэҳтиётӣ боиси марги инсон шуда бошад,

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, агар:

а) аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ё бештар шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) боиси оқибатҳои дигари вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 214. Корношоям сохтани воситаҳои нақлиёт ё роҳҳо

1) Хароб кардан, осеб расонидан ё бо усулу воситаҳои дигар барои истифода корношоям гардонидани воситаҳои нақлиёт, роҳҳо, воситаҳои огоҳонӣ ё алоқа ё дигар таҷҳизоти нақлиёт, ҳамчунин муҳосираи роҳҳои нақлиёт, агар ин кирдор аз беэҳтиётӣ ба саломатии инсон зарари вазнин ё миёна ё зарари калон расонида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то як ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон гашта бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ё зиёда шахсон гаштааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 215. Ғайриқонунӣ дар нақлиёти ҳавоӣ бо худ бурдани моддаҳои тарканда ё зуддаргиранда

1) Ғайриқонунӣ дар киштии ҳавоӣ бо худ бурдани моддаҳои тарканда ё зуддаргиранда,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки боиси рӯй додани оқибатҳои вазнин гардидааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 216. Вайрон кардани қоидаҳое, ки кори бехатарии нақлиётро таъмин менамояд

1) Аз ҷониби мусофир, пиёдагард ё дигар иштироккунандаи ҳаракат (ба ғайр аз шахсони дар моддаҳои 211 ва 212 ҳамин Кодекс зикр гардида) вайрон кардани қоидаҳои бехатарии ҳаракат ё истифодаи воситаҳои нақлиёт, агар ин кирдор аз беэҳтиётӣ ба саломатии инсон зарари вазнин ё миёна расонида бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон гашта бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда агар,

а) аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ё зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) сабаби садама;

в) боиси оқибатҳои дигари вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 217. Вайрон кардани қоидаҳои бехатарӣ ҳангоми сохтмон, истифодабарӣ ва таъмири хатҳои қубури магистралӣ

1) Вайрон кардани қоидаҳои бехатарӣ ҳангоми сохтмон, истифода ё таъмири хатҳои қубури магистралӣ, агар ин кирдор аз беэҳтиётӣ ба саломатии инсон зарари вазнин ё миёна ё зарар ба миқдори калон расонида бошад,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то чор сол, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ё зиёда шахсон гашгааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 218. Вайрон кардани қоидаҳои парвози байналмилалӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Риоя накардани хати парвози муайяншуда, ҷои фуруд, дарвозаҳои фазоӣ, баландии парвоз ё вайрон кардани дигар қоидаҳои парвози байналмилалӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 219. Худсарона, бидуни зарурат боздоштани поезд

Худсарона, бидуни зарурат боздоштани поезд бо асбоби боздорӣ (стопкран) бо роҳи ҷудо кардани магистрали ҳавоии тормозӣ ё бо воситаи дигар, агар он аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон, чаппашавӣ, осеб дидани қатори поезд ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

ФАСЛИ IX. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ АМНИЯТИ ЭКОЛОГӢ ВА МУҲИТИ ЗИСТ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

БОБИ 24. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ АМНИЯТИ ЭКОЛОГӢ ВА МУҲИТИ ЗИСТ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Моддаи 220. Вайрон кардани қоидаҳои бехатарии экологӣ ҳангоми иҷрои кор

Вайрон кардани қоидаҳои ҳифзи муҳити зист ҳангоми лоиҳакашӣ, ҷойгирсозӣ, сохтмон, ба истифода додан ё истифодаи иншоотҳои саноатӣ, кишоварзӣ, илмӣ ё дигар объектҳо аз ҷониби шахсоне, ки барои риояи он масъул мебошанд, агар чунин кирдор аз беэҳтиётӣ боиси тағйироти муҳими манзари (фони) радиоактивӣ, марги як ё чанд шахсон, бемории оммавии одамон ё саросар мурдани ҳайвонот ё дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳашт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 221. Қасдан ниҳон доштан ё таҳриф кардани маълумот оид ба олудагии муҳити зист

1) Дидаю дониста аз ҷониби шахси мансабдор аз аҳолӣ ниҳон доштани маълумот дар бораи олудагии радиоактивӣ, химиявӣ, бактериологӣ ё дигар олудагиҳои барои ҳаёт ё саломатии одамон ё муҳити зист хавфнок, ҳамчунин ба онҳо бараъло додани иттилооти таҳрифшуда оид ба чунин олудагиҳо (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар;

а) аз беэҳтиётӣ боиси марги як ё зиёда шахсон шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) сабаби бемории оммавии одамон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 222. Наандешидани тадбир ҷиҳати рафъи оқибати олудагии экологӣ

Саркашӣ аз гузаронидани корҳо ё номатлуб анҷом додани тадбирҳои дезактивӣ ва барқарорсозӣ дар маҳалҳое, ки бо олудагии экологӣ фаро гирифта шудаанд, аз ҷониби шахсе, ки вазифадор шудааст ин тадбирҳоро андешад, агар он аз беэҳтиетӣ боиси марги як ё чанд шахсон, бемории оммавии одамон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

Моддаи 223. Вайрон кардани қоидаҳои бехатарӣ ҳангоми муносибат бо моддаҳо ва партовҳои аз нигоҳи экологӣ хавфнок

1) Вайрон кардани қоидаҳои бехатарӣ ҳангоми истеҳсол, интиқол, нигаҳдошт, гӯр кардан, истифода ё дигар муносибат бо моддаҳо ё партовҳои радиоактивӣ, бактериологӣ, химиявӣ, агар он ба расонидани зарари ҷиддӣ ба саломатии инсон ё муҳити зист таҳдид кунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) боиси олудагӣ, сироят ё заҳролудшавии муҳити табиати зист гашта бошад, ба саломатии инсон зараровар ва ё боиси саросар мурдани ҳайвонот гардида бошад;

б) дар минтақаҳои офати экологӣ ё минтақаи вазъияти фавқулоддаи экологӣ содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки аз беэҳтиётӣ боиси бемориҳои оммавии инсон ё марги инсон гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 224. Вайрон кардани қоидаҳои бехатарӣ ҳангоми муносибат бо омилҳои микробиологӣ ё дигар омилҳои биологӣ ё токсинҳо (моддаҳои заҳрнок)

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1895)

1) Вайрон кардани қоидаҳои бехатарӣ ҳангоми муносибат бо омилҳои микробиологӣ ё дигар омилҳои биологӣ ё токсинҳо, агар он аз беэҳтиётӣ ба саломатии одамон зарар расонида, боиси паҳн гардидани эпидемия (касалиҳои сирояткунанда) ё эпизоотия (муромурии ҳайвонот) ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

2) Ҳамин кирдор агар аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 225. Вайрон кардани қоидаҳои байторӣ (ветеринарӣ) ва қоидаҳои барои мубориза ба муқобили касалӣ ва ҳашароти зараррасони растанӣ муқарраршуда

1) Вайрон кардани қоидаҳои байторӣ, ки аз беэҳтиётӣ боиси паҳн гардидани эпидемия (касалиҳои сирояткунанда), эпизоотия (муромурии ҳайвонот) ё дигар оқибатҳои вазнин шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Вайрон кардани қоидаҳои барои мубориза ба муқобили касалӣ бар зидди ҳашароти зараррасони растанӣ муқарраршуда, ки аз беэҳтиётӣ боиси оқибатҳои вазнин гаштааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 226. Ифлос кардани об

1) Ифлос ё олуда кардани обҳои рӯизаминӣ ё зеризаминӣ, манбаъҳои оби нӯшиданӣ, мунтазам кам кардани захираҳои об ё бад кардани сифати он ё шакли дигари тағйири хусусиятҳои табиии он, агар чунин кирдор дар давоми соли баъд аз татбиқи ҷазои маъмурӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду чил то дусаду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) боиси расондани зарари ҷиддӣ ба олами ҳайвонот ё наботот, захираҳои моҳӣ, хоҷагии ҷангал ё соҳаи кишоварзӣ, гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

б) бо сабаби беэҳтиётӣ ба саломатии одамон зарар расонида бошад;

в) боиси муромурии саросари ҳайвонот гашта бошад;

г) дар минтақаҳои мамнӯъгоҳи давлатӣ ё парваришгоҳ ё дар минтақаи офати экологӣ ё вазъияти фавқулоддаи экологӣ содир шуда бошад,

бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 227. Олуда сохтани фазо

1) Олуда сохтан ё ба тарзи дигар тағйир додани хосиятҳои табиии ҳаво бо баланд кардани меъёрҳои муайяншуда дар натиҷаи вайрон кардани қоидаҳои истифодаи дастгоҳҳо, иншоот ё дигар объектҳо, агар ин кирдор ба муҳити табиати зист зарари ҷиддӣ ворид карда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ ба саломатии инсон зарар расонида бошад,

бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати аз як то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон гардидааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 228. Хароб кардани замин

1) Заҳролуд ё ифлос кардани замин бо маҳсулоти зиёновари хоҷагӣ ё бо дигар навъи фаъолият дар натиҷаи вайрон кардани қоидаҳои муносибат бо доруҳои заҳрдор, пору, нумӯяи авҷи растанӣ ё дигар моддаҳои хавфноки химиявӣ ё биологӣ ҳангоми нигаҳдошт, истифода, интиқоли онҳо ҳамчунин дигар усули хароб кардани замин, ки ба саломатии инсон ё ба муҳити табиати зист зарари ҷиддӣ ворид кардааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки дар минтақаи офати экологӣ ё вазъияти фавқулоддаи экологӣ содир шудааст ё аз беэҳтиётӣ ба саломатии одамон зарар расонидааст,

бо ҷарима ба андозаи аз ҳафтсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

3) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон гардидааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 229. Вайрон кардани қоидаҳои ҳифз ва истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Вайрон кардани қоидаҳои ҳифз ва истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ҳангоми лоиҳакашӣ, ҷойгир намудан, сохтмон, ба истифода додан ва истифодаи корхонаҳои саноатии истихроҷи маъдан ё иншооти зеризаминӣ, ки ба истихроҷи канданиҳои фоиданок алоқаманд нестанд, ҳамчунин худсарона сохтани иншоот дар минтақаҳои ҷойгиршавии канданиҳои фоиданок, агар чунин кирдор зарари ҷиддӣ ворид намуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 230. Сайди ғайриқонунии ҳайвоноти обӣ

1) Сайди ғайриқонунии моҳӣ ё дигар намуди ҳайвоноти обӣ, агар ин кирдор:

а) ба миқдори калон зарар оварда бошад;

б) бо истифода аз усули маҳви оммавӣ анҷом дода шуда бошад;

в) дар ҷойҳои тухмгузорӣ ё роҳҳои ҳаракат ба он ҷойҳо содир шуда бошад;

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, ки:

а) аз ҷониби шахс бо истифодаи мақоми хизматӣ;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) такроран;

г) дар ҳудуди мамнӯъгоҳҳо, парваришгоҳҳо ё дар минтақаи офати экологӣ ё минтақаи вазъияти фавқулоддаи экологӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба ҳамин мӯҳлат ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 231. Вайрон кардани қоидаҳои ҳифзи захираи моҳӣ

Салронӣ, сохтмони пул, сарбанд, анҷом додани корҳои таркиш ва дигар корҳо, ҳамчунин истифодаи иншоотҳои обгирӣ ва таҷҳизоти обкашӣ бо вайрон намудани қоидаҳои ҳифзи захираи моҳӣ, агар ин кирдор боиси талафоти саросари моҳӣ ё дигар ҳайвоноти обӣ ҳамчунин боиси расонидани зарари ҷиддӣ аз маҳв гардидани захираи хӯрока ё дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ЧТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 232. Шикори ғайриқонунӣ

1) Шикори ғайриқонунӣ, агар ин кирдор:

а) ба миқдори калон зарар оварда бошад;

б) бо истифода аз воситаҳои нақлиёти механикӣ ё киштии ҳавоӣ, моддаҳои тарканда, газҳо ё дигар усулҳои маҳви саросари паррандагон ва ҳайвонот содир шуда бошад;

в) бо шикори паррандагон ва ҳайвонот, ки шикори онҳо пурра манъ шудааст, алоқаманд бошад;

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё аз ҷониби гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386);

в) дар ҳудуди мамнӯъгоҳ, парваришгоҳ ё дар минтақаи офати экологӣ ё минтақаи вазъияти фавқулоддаи экологӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 232(1). Шикор ва қасдан нобуд кардани бабри барфӣ

(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1925)

1) Шикор ё қасдан нобуд кардани бабри барфӣ,

бо ҷарима ба андозаи аз ҳаштсад то як ҳазору дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ва ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

в) дар ҳудуди мамнӯъгоҳ, парваришгоҳ ё дар минтақаи офати экологӣ ё минтақаи вазъияти фавқулодаи экологӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз якуним то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансаби муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1925).

Моддаи 233. Нобуд кардани макони дар вазъияти басо хатарнок қарордоштаи зисти организмҳо, ки ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил карда шудаанд

Нобуд кардани макони дар вазъияти басо хатарнок қарордоштаи зисти организмҳо, ки ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил карда шудаанд ва сабаби маҳви паҳншавии ин организмҳо гардидаанд,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 234. Ғайриқонунӣ буридани дарахт ва буттаҳо

1) Ғайриқонунӣ буридани дарахт, буттаҳо ё изғичи печон ё ҳамчунин расонидани зараре, ки ба сабзиши ояндаи онҳо дар ҷангалзори гурӯҳи якум ё қитъаҳои махсус ҳифзшавандаи ҳамаи гурӯҳи ҷангалзорҳо имконнопазир гардидааст, инчунин дарахту бутта ва изғичи печон, ки ба фонди ҷангал дохил нашудааст ё буридани онҳо манъ шудааст, агар бо ин кирдор зарари ҷиддӣ расонида шуда бошад,

бо корҳои ҳатми ба мӯҳлати аз яксаду шаст то дусаду бист соат ё бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ғайриқонунӣ буридан ё расонидани зараре, ки сабзиши чунин дарахту бутта ва изғичи печон, дигар намуди ниҳолу буттаҳои ба фонди ҷангал дохилшударо дар ҳама гурӯҳҳои ҷангал имконнопазир гардонидааст, агар ин кирдор:

а) такроран;

б) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

в) боиси расонидани зарар ба миқдори калон гардида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз ҳафтсад то ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 234(1). Муомилоти ғайриқонунии шираи камол

(Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 457)

1) Ғайриқонунӣ ҷамъоварӣ кардан, коркард, истеҳсоли доруворӣ, нигоҳ доштан, интиқол ё ба соҳибияти каси дигар додани шираи камол ба миқдори начандон калон,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ду сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

в) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) бо истифодаи зӯроварӣ;

д) ба миқдори калон содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз ҳафтсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Таҳти мафҳуми ба миқдори начандон калон дар моддаи мазкур зиёда аз ду килограмм шираи камол ё нест кардани зиёда аз 20 бехи буттаи камол ва ба миқдори калон зиёда аз даҳ килограмм шираи камол ё нест кардани зиёда аз 100 бехи буттаи камол фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 457).

Моддаи 235. Несту нобуд кардан ё осеб расонидан ба ҷангал

1) Несту нобуд кардан ё осеб расонидан ба ҷангал, инчунин ба дарахтзоре, ки ба фонди ҷангал дохил нашудааст, дар натиҷаи муносибати беэҳтиётона бо оташ, моддаҳои тарканда ё дигар манбаи ниҳоят хатарнок,

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Несту нобуд кардан ё расонидани осеб ба ҷангал, ҳамчунин ба дарахтзоре, ки ба фонди ҷангал дохил нашудааст, бо роҳи оташ задан ё дигар усули хатарноки умумидошта ё дар натиҷаи ифлоскунии он бо моддаҳои зарарнок, партов, оби ифлос ё дигар мавод (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

3) Ҳамин кирдор, агар ба миқдори калон зарар расонда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 236. Вайрон кардани низоми ҳудудҳо ва объектҳои табиии махсус ҳифзшаванда

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Вайрон кардани низоми мамнӯъгоҳҳо, парваришгоҳҳо, боғҳои миллӣ, ёдгориҳои табиат ё дигар ҳудудҳои табиии аз ҷониби давлат махсус ҳифзшаванда, ки боиси расонидани зарари ҷиддӣ гардидааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35,

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду ҳаштод то дусаду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Эзоҳ: Дар ин боб таҳти мафҳуми зарари ҷиддӣ ҳисобу китобе дар назар дошта шудааст, ки мутобиқи таксаҳои муайяншуда зарар аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар лаҳзаи содир гардидани ҷиноят сӣ маротиба бештар мебошад, таҳти мафҳуми зарар ба миқдори калон бошад бештар аз сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар назар дошта шудааст (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

ФАСЛИ Х. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ТАРТИБОТИ ҶАМЪИЯТӢ ВА АХЛОҚ

БОБИ 25. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ТАРТИБОТИ ҶАМЪИЯТӢ ВА АХЛОҚ

Моддаи 237. Авбошӣ

1) Авбошӣ, яъне дағалона вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ, ки дар беэҳтиромӣ нисбат ба ҷамъият зоҳир мегардад ва бо зӯроварӣ ба шаҳрвандон ё таҳдиди истифодаи зӯроварӣ, ҳамчунин несту нобуд ё вайрон кардани молу мулки ғайр алоқаманд мебошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) боиси ворид намудани зарари миёна ба саломатӣ гардида бошад;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил ё такроран (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386);

в) бо нишон додани муқобилият ба намояндаи ҳокимият ё дигар шахсе, ки вазифаи ҳифзи тартиботи ҷамъиятиро ба ӯҳда дорад ё ба шахсе, ки ба вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ монеъ шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) бо бешармии хоса, ки дар беэътиноии ошкоро нисбати меъёрҳои қабулшудаи одобу ахлоқ ифода ёфтаанд,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

3) Авбошие, ки бо:

а) истифодаи силоҳ ё предмети ба сифати силоҳ истифодашаванда (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966);

б) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 237(1). Вандализм

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Вандализм, яъне зишту касиф намудани бино ва дигар иншоотҳо, расонидани зиён ба молу мулк дар нақлиёти ҷамъиятӣ ва дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ, агар чунин кирдор дар давоми соли баъди татбиқи ҷазои маъмурӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз шаст то яксаду бист соат ё бо ҷарима ба андозаи аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 238. Ба фоҳишагӣ ҷалб намудан

1) Ҷалб намудан ба фоҳишагӣ бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он, истифодаи вазъи тобеият, иръоб (шантаж), таҳдиди несту нобуд ё вайрон кардани молу мулк ё бо роҳи фиреб (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар такроран ё аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 239. Ташкил ё нигаҳдошти фоҳишахонаҳо, даллагӣ ё занҷаллобӣ

1. Ташкил ё нигаҳдошти фоҳишахона, ҳамчунин даллагӣ бо ғарази шахсӣ ё занҷаллобӣ,

2) Ҳамин кирдор, агар такроран ё аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554).

Моддаи 240. Ташкил ё нигоҳдории қиморхона (казино), мизу автоматҳои бозӣ бо бурди пулӣ

(Қонуни ҶТ аз 29.03.2009 № 487)

Ташкил ё нигоҳдории қиморхона (казино), мизу автоматҳои бозӣ бо бурди пулӣ,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз шаш то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.03.2009 № 487, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 240(1). Машғул шудан ба сеҳру ҷоду ва фолбинӣ

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2050)

Барои машғул шудан ба сеҳру ҷоду ва фолбинӣ, агар чунин кирдор дар давоми соли баъди татбиқи ҷазои маъмурӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору панҷсад то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз як то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2050).

Моддаи 241. Ғайриқонунӣ тайёр кардан ва муомилоти мавод ё предметҳои порнографӣ

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1066)

1) Ғайриқонунӣ тайёр кардан ва (ё) гузаронидан тавассути Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади паҳн намудан, намоиши оммавӣ ё реклама кардан ва ё паҳн намудан, намоиши оммавӣ ё рекламаи мавод ё предметҳои порнографӣ,

бо ҷарима ба андозаи аз чорсад то шашсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то чор сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084).

2) Паҳн намудан, намоиши оммавӣ ё рекламаи мавод ё предметҳои порнографӣ дар байни ноболиғон ва ё ҷалб намудани ноболиғ ба муомилоти мавод ё предметҳои порнографӣ, ки аз ҷониби шахси ба синни ҳаждаҳ расида содир шудаанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз чор то шаш сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои 1) ё 2) ҳамин модда, ки (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084):

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил;

б) бо истифодаи воситаҳои ахбори омма, аз ҷумла шабакаҳои иттилоотию телекоммуникатсионӣ (инчунин шабакаи Интернет);

в) бо ба даст овардани даромад ба миқдори калон содир шудаанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз шаш то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084).

Эзоҳ: Таҳти мафҳуми даромад ба миқдори калон дар моддаи мазкур, инчунин дар моддаи 241(1) ҳамин Кодекс даромад ба андозаи бештар аз дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1066).

Моддаи 241(1). Тайёр кардан ва муомилоти мавод ё предметҳои порнографӣ бо акси ноболиғон

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1066)

1) Тайёр кардан, соҳиб шудан, нигоҳ доштан ва (ё) гузаронидан тавассути Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади паҳн намудан, намоиши оммавӣ ё реклама кардан ва ё паҳн намудан, намоиши оммавӣ ё рекламаи мавод ё предметҳои порнографӣ бо акси ноболиғон,

2) Ҳамин кирдорҳо, ки:

а) аз ҷониби падару модар ё дигар шахси қонунан ба зиммааш тарбияи ноболиғ гузошташуда, ҳамчунин омӯзгор ё дигар корманди муассисаи таълимӣ, тарбиявӣ ё муолиҷавӣ;

б) нисбати шахси баръало ба синни чордаҳ нарасида;

в) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил;

г) бо ба даст овардани даромад ба миқдори калон;

д) бо истифодаи воситаҳои ахбори омма, аз ҷумла шабакаҳои иттилоотию телекоммуникатсионӣ (инчунин шабакаи Интернет) содир шудаанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1066).

Моддаи 241(2). Истифодаи ноболиғ бо мақсади истеҳсол намудани мавод ё предметҳои порнографӣ

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1066)

1) Суратгирӣ, наворбардории кино ё видеоии ноболиғ бо мақсади истеҳсол ва (ё) паҳн намудани мавод ё предметҳои порнографӣ ва ё ҷалб намудани ноболиғ ба сифати иҷрокунанда барои иштирок дар чорабиниҳои намоишии хусусияти порнографӣ, ки аз ҷониби шахси ба синни ҳаждаҳ расида содир шудаанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешаванд.

2) Ҳамин кирдорҳо, ки:

а) нисбати ду ё зиёда шахсон;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил;

в) нисбати шахси баръало ба синни чордаҳ нарасида;

г) бо истифодаи шабакаҳои иттилоотию телекоммуникатсионӣ (инчунин шабакаи Интернет) содир шудаанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1066).

Моддаи 242. Несту нобуд ё вайрон кардани ёдгориҳои таърих ва фарҳанг

1) Несту нобуд ё вайрон кардани ёдгориҳои таърих, фарҳанг, комплексҳои табиӣ ё объектҳое, ки таҳти ҳифзи давлат қарор доранд, ҳамчунин предмет ё аснод, ки дорои арзиши таърихӣ ё фарҳангӣ мебошанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз ҳафтсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки вобаста ба объект ё ёдгориҳои махсусан арзишнок содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 243. Таҳқири ҷасади фавтидагон ва гӯри онҳо

1) Таҳқири ҷасади фавтидагон ё несту нобуд ё вайрон намудан ё касиф сохтани гӯри онҳо, сохтмонҳои рӯи қабр ё бинои қабристон, ки барои маросими дафн ё ёдбуди гузаштагон пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ, ё гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) аз рӯи ҳиссиёти бадбинӣ ё хусумати миллӣ, нажодӣ, маҳалгароӣ ё динӣ;

в) ба муқобили ҳайкалу пайкара ё иншооти меъморӣ, ки ба муборизаи зидди фашизм ё ба қурбониёни фашизм, ё қабристони иштирокчиёни мубориза бар зидди фашизм бахшида шудаанд;

г) бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

ФАСЛИ XI. ҶИНОЯТҲО ДАР СОҲАИ ИҚТИСОДИЁТ

БОБИ 26. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ МОЛИКИЯТ

Моддаи 244. Дуздӣ

1) Дуздӣ, яъне тасарруфи ниҳонии молу мулки ғайр (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Дуздие, ки:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) ба шаҳрванд зарари ҷиддӣ расонидааст;

г) бо роҳи ғайриқонунӣ дохил шудан ба манзил, бино ё дигар амборхонаҳо содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

3) Дуздие,ки:

а) ба миқдори калон;

б) бо истифода аз шароити офати табиӣ ё ҷамъиятӣ:

в) дар ҳолати ретсидиви хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

4) Дуздие,ки:

а) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

б) ба миқдори махсусан калон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

в) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

Эзоҳ: 1) Таҳти мафҳуми тасарруф дар моддаҳои Кодекси мазкур ғайриқонунӣ, боғараз, ройгон гирифтан ва (ё) ситонидани молу мулки ғайр ба фоидаи гунаҳгор ё дигар шахсон дар назар дошта шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

2) Таҳти мафҳуми ба миқдори калон дар моддаҳои ҳамин боб андозаи арзиши молу мулке дар назар дошта шудааст, ки аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо як ҳазор маротиба зиёдтар мебошад. Ба миқдори махсусан калон арзиши молу мулке фаҳмида мешавад, ки аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо ду ҳазор маротиба зиёдтар мебошад. Андозаи зарари ба моликияти шахсӣ расонидашуда (ҷиддӣ, калон ва махсусан калон) аз рӯи аҳволи моддии ҷабрдида муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 6.10.2008 № 422).

3) Таҳти мафҳуми такроран (такрорӣ) дар моддаҳои 244-251, 254 ва 257 ҳамин Кодекс ҷинояте дар назар дошта шудааст, ки агар қабл аз он як ё якчанд ҷинояти пешбининамудаи ҳамин моддаҳо, ҳамчунин дар моддаҳои 186, 194, 199, 202 ҳамин Кодекс пешбинишуда, содир шуда бошад.

4) Ҷавобгарии ҷиноятӣ барои тасарруфи молу мулки давлатӣ ё дастаҷамъӣ (ғайр аз ғоратгарӣ, роҳзанӣ ва тамаъҷӯӣ) дар ҳолатҳое ба миён меояд, ки агар арзиши молу мулки тасарруфшуда аз даҳ андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад. Ҷавобгарии ҷиноятӣ барои тасарруфи молу мулки шахсӣ новобаста аз арзиши он ба миён меояд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 245. Азонихудкунӣ ё исрофкорӣ

1) Азонихудкунӣ ё исрофкорӣ, яъне тасарруфи молу мулки ғайр, ки ба гунаҳгор бовар карда супурда шудааст ё дар ихтиёри ӯ мебошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо расонидани зарари ҷиддӣ ба шаҳрванд;

г) бо истифодаи ваколати мансабдорӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсаду чилу ҳафт то як ҳазору наваду ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то шаш сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) ба миқдори калон;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору наваду ду то як ҳазору ҳаштсаду бисту чор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз шаш то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то чор сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

4) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум, дуюм ё сеюми ҳамин модда, агар:

а) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок;

б) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору ҳаштсаду бисту чор то ду ҳазору ҳафсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

Моддаи 246. Тасарруфи пулу моли ба тариқи кредит додашуда

1) Тасарруфи пулу моли ба тариқи кредит додашуда,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) ба миқдори калон содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсаду чилу ҳафт то як ҳазору чорсаду шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳашт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 21.07.2010 № 617, аз 13.06.2013 № 966).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок;

б) ба миқдори махсусан калон;

в) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору чорсаду шаст то ду ҳазору яксаду навад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 21.07.2010 № 617, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 247. Қаллобӣ

1) Қаллобӣ, яъне тасарруфи молу мулкии ғайр ё ба даст овардани ҳуқуқ ба молу мулки ғайр бо роҳи фиреб ё сӯиистифодаи боварӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

2) Қаллобие, ки:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо расонидани зарари ҷиддӣ ба шаҳрванд;

г) аз ҷониби шахс бо истифодаи мақоми хизматӣ содир шудааст,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

3) Қаллобие, ки;

а) ба миқдори калон;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

в) дар ҳолати ретсидиви хавфнок содир шудааст,

бо ҷарима ба андозаи аз нӯҳсаду дувоздаҳ то як ҳазору чорсаду шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 21.07.2010 № 617, аз 13.06.2013 № 966).

4) Қаллобие, ки:

а) дар ҳолати рецидиви махсусан хавфнок;

б) ба миқдори махсусан калон содир шудааст,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору чорсаду шаст то ду ҳазору яксаду навад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 21.07.2010 № 617, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 248. Ғоратгарӣ

1) Ғоратгарӣ, яъне ошкоро тасарруф кардани молу мулки ғайр (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 1.03.2005 № 86).

2) Ғоратгарие, ки:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо расонидани зарари ҷиддӣ ба шаҳрванд;

г) бо истифодаи зӯроварии барои ҳаёт ё саломатӣ хавфнок нест ва ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

д) бо роҳи ғайриқонунӣ даромадан ба манзил, бино ё дигар анборхонаҳо содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

3) Ғоратгарие, ки:

а) бо истифода аз шароити офати табиӣ ё ҷамъиятӣ;

б) ба миқдори калон;

в) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

г) дар ҳолати ретсидиви хавфнок содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

4) Ғоратгарие, ки:

а) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

б) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 249. Роҳзанӣ

1) Роҳзанӣ, яъне ҳуҷум бо мақсади тасарруфи молу мулки ғайр бо истифодаи зӯроварии барои ҳаёт ва саломатӣ хавфнок ё таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

2) Роҳзание, ки:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо роҳи ғайриқонунӣ даромадан ба манзил, бино ё дигар анборхонаҳо содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

3) Роҳзание, ки;

а) бо мақсади ба миқдори калон ба даст овардани молу мукл (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

в) бо истифода аз шароити офати табиӣ ё ҷамъиятӣ;

г) бо расонидани зарари вазнин ба саломатӣ;

д) дар ҳолати ретсидиви хавфнок содир шуда бошад,

4) Роҳзание, ки;

а) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

б) бо мақсади ба миқдори махсусан калон ба даст овардани молу мулк (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо истифодаи силоҳ, лавозимоти ҷангӣ ё моддаҳои тарканда содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

Моддаи 250. Тамаъҷӯӣ

1) Тасарруф бо роҳи тамаъҷӯӣ, яъне талаби додани молу мулки ғайр ё ҳуқуқ ба молу мулк ё содир намудани дигар кирдори дорои хусусияти амволӣ бо таҳдиди ифшои маълумотҳои беобрӯкунанда (бадномкунанда) нисбати ҷабрдида ё наздикони ӯ, ошкор кардани чунин маълумотҳо оид ба ҳолатҳое, ки вай мехоҳад онро ниҳон дорад, ҳамчунин бо таҳдиди истифодаи зӯроварӣ нисбат ба ӯ ё наздикони ӯ ё бо таҳдиди несту нобуд, вайрон кардани молу мулки ғайр (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

2) Тамаъҷӯие, ки:

а) такроран;

б) бо истифодаи зӯроварӣ;

в) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ содиршуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

3) Тамаъҷӯие, ки:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил

б) бо расонидани зарари вазнин ба саломатӣ;

в) дар ҳолати ретсициви хавфнок;

г) бо мақсади ба миқдори калон ба даст овардани молу мулк содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

4. Тамаъҷӯие, ки:

а) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок;

б) бо мақсади ба миқдори махсусан калон ба даст овардани молу мулк (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо истифодаи силоҳ, лавозимоти ҳарбӣ ё моддаҳои тарканда содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 251. Тасарруфи ашё ё асноди дорои арзиши махсус

1) Тасарруфи ашё ё асноди дорои арзиши махсуси таърихӣ, илмӣ, бадеӣ ё фарҳангӣ, сарфи назар аз тарзи тасарруфи он,

бо ҷарима ба андозаи аз нӯҳсаду дувоздаҳ то як ҳазору чорсаду шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 21.07.2010 № 617, аз 13.06.2013 № 966).

2) Ҳамин кирдорҳо, агар:

а) такроран;

б) гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё аз ҷониби гурӯҳи муташаккил, содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) боиси несту нобуд, хароб ё вайрон кардани ашё ё асноди дар қисми якуми ҳамин модда нишондодашуда гардида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору чорсаду шаст то ду ҳазору яксаду навад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 21.07.2010 № 617, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 252. Ғайриқонунӣ ҳай карда бурдани автомобиль ё дигар воситаҳои нақлиёт бидуни мақсади тасарруф

1) Ғайриқонунӣ ҳай карда бурдани автомобиль ё дигар воситаҳои нақлиёт бидуни мақсади тасарруф (рабудан),

ба ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар;

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо зӯроварӣ, ки барои ҳаёт ё саломатии ҷабрдида хавфнок намебошад ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) бо расонидани зарар ба миқдори калон;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

в) бо истифодаи зӯроварӣ, ки барои ҳаёт ё саломатии ҷабрдида хавфнок аст ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ содир шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 253. Расонидани зарари молу мулкӣ бо роҳи фиреб ё сӯиистифодаи боварӣ

1) Расонидани зарари молу мулкӣ ба молик ё дигар соҳиби молу мулк бо роҳи фиреб ё сӯиистифода аз боварӣ ҳангоми мавҷуд набудани аломатҳои тасарруф (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) бо истифодаи мақоми хизматӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то ҳафтсаду сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати аз як то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то чор сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) бо расонидани зарар ба миқдори калон содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсаду чилу ҳафт то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 253.1. Вайрон кардани қоида ва меъёрҳои истифодаи қувваи барқ

Аз берун дахолат намудан ба таҷҳизоти ҳисоби барқӣ ва тайғир додани он бо мақсади насупоридани маблағи истифодаи қувваи барқ, инчунин истифодаи қувваи барқ бе пайвасткуни ба таҷҳизоти ҳисоби барқӣ, агар чунин кирдор дар давоми як соли пас аз татбиқи ҷазои маъмурӣ содир шуда бошад, -

бо ҷарима ба андозаи аз се саду шасту панҷ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

Ҳамин кирдор, агар:

а) ба миқдори калон;

б) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

в) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ содир шуда бошад. –

бо ҷарима ба андозаи аз ҳаштсад то ҳазору дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати се то шаш сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) ба миқдори махсусан калон;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ) содир шудабошанд, -

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз шаш то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешаванд. (Қонуни ҶТ аз 15.04.2025, №2163)

Моддаи 254. Соҳиб шудан ё ба соҳибияти каси дигар додани молу мулке, ки бараъло бо роҳи ҷиноят ба даст оварда шудааст

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Соҳиб шудан, нигоҳ доштан ё ба соҳибияти каси дигар додани молу мулки қаблан ваъдадоданашудае, ки баръало бо роҳи ҷиноят ба даст оварда шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) ба миқдори калон;

в) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

Моддаи 255. Қасдан несту нобуд ё вайрон кардани молу мулк

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Қасдан несту нобуд ё вайрон кардани молу мулк ғайр, ки зарари ҷиддӣ расонидааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) бо роҳи оташ задан, таркиш ё дигар усули хавфи умумидошта содир шуда бошад;

б) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад;

в) зарар ба миқдори калон расонида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 256. Аз беэҳтиётӣ несту нобуд ё вайрон кардани молу мулк

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

Несту нобуд ё вайрон кардани молу мулки ғайр, ки аз сабаби муносибати беэҳтиётона бо оташ ё манбаи хатари умумидошта содир шудааст ё ба миқдори калон зарар расонидааст ё ба дигар оқибатҳои вазнин оварда расонидааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

Моддаи 257. Тасарруфи воситаи фондҳои кӯмаки хориҷӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Тасарруфи воситаи фондҳои кӯмаки хориҷӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдорҳо, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) ба миқдори калон;

г) бо истифодаи зӯроварӣ, ки ба ҳаёт ё саломатӣ хавфнок нест ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то як ҳазору дусаду ҳафтоду ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

3) Кирдорҳои пешбинишудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) бо роҳи роҳзанӣ ё тамаҷъӯӣ;

в) дар миқдори махсусан калон содиршуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору дусаду ҳафтоду ҳафт то ду ҳазору яксаду навад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617, аз 13.06.2013 № 966).

Эзоҳ: Дар ҳолати нарх надоштани воситаҳои фондҳои кӯмаки хориҷӣ арзиши он аз рӯи нархи бозорӣ, ки дар рӯзи содиршавии ҷиноят ҷой дорад, ҳисоб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

БОБИ 27. ҶИНОЯТҲО ДАР СОҲАИ ФАЪОЛИЯТИ ИҚТИСОДӢ

Моддаи 258. Монеъ шудан ба фаъолияти қонунии соҳибкорӣ

1) Радди ғайриқонунии бақайдгирии соҳибкории инфиродӣ ё корхона ё корхонаи тиҷоратӣ ё саркашӣ аз бақайдгирии онҳо, радди ғайриқонунии додани иҷозати махсус (литсензия) барои татбиқи фаъолияти муайян ё саркашӣ аз додани чунин иҷозатнома, ғайриқонунӣ маҳдуд сохтани ҳуқуқ ва манфиатҳои соҳибкории инфиродӣ ё корхона ё корхонаи тиҷоратӣ, ҳамчунин дахолати ғайриқонунӣ ба фаъолияти онҳо, ки аз ҷониби шахси мансабдор бо сӯиистифодаи мақоми хизматӣ содир шудааст,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) бо риоя накардани қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи суд;

б) ба миқдори калон зарар расондааст содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ бо мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 259. Соҳибкории ғайриқонунӣ

1) Татбиқи фаъолияти соҳибкорӣ бидуни бақайдгирӣ ё бидуни иҷозатномаи махсус (литсензия) дар ҳолатҳое, ки чунин иҷозат (литсензия) ҳатмӣ мебошад ё бо вайрон кардани шартҳои литсензиякунонӣ ва (ё) бо роҳи истифода бурдани шахсони дигар, инчунин машғул шудан ба намудҳои манъшудаи фаъолияти соҳибкорӣ, ки бо ба даст овардани даромад ба миқдори калон ё расонидани зарар ба миқдори калон ба манфиати шаҳрвандон, ташкилотҳои тиҷоратӣ ё ғайритиҷоратӣ ё ба давлат содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 14.05.2016 № 1305),

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил:

б) бо ба даст овардани даромад ба миқдори махсусан калон;

в) аз ҷониби шахси қаблан барои соҳибкории ғайриқонунӣ ё фаъолияти ғайриқонунии бонкӣ судшуда содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсаду чилу ҳафт то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: 1) Дар моддаҳои 258 ва 259 Кодекси мазкур таҳти мафҳуми даромад ё зарар ба миқдори калон, даромад ё зараре фаҳмида мешавад, ки он аз як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад ва таҳти мафҳуми даромад ба миқдори махсусан калон, даромаде фаҳмида мешавад, ки андозаи он аз ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад;

2) Таҳти мафҳуми даромад, ки дар боби мазкур пешбинӣ шудааст, фоида аз фарқи байни маблағи сарфшуда ва дохилшуда фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1924).

Моддаи 259(1). Истеҳсол ба даст овардан, нигоҳдорӣ, ҳамлу нақл ё ба муомилот баровардани мол ва маҳсулоти тамғаношуда

(Қонуни ҶТ аз 25.07.2005 № 97)

1. Истеҳсол, ба даст овардан, нигоҳдорӣ, ҳамлу нақл бо мақсади муомилот ё ба муомилот баровардани мол ва маҳсулоти тамғаношуда ки ҳатман бояд бо маркаҳои боҷи аксизӣ, маркаҳои махсус ё аломатҳои мутобиқатии аз сохтакори муҳофизатшаванда тамға карда шаванд, агар он ба миқдори калон содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2. Ҳамин кирдор агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ва ё гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.07.2005 № 97, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: Дар моддаи мазкур агар арзиши мол ва маҳсулоти тамғаношуда аз як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошадмиқдори калон ва аз ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошадмиқдори махсусан калон эътироф мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1924).

Моддаи 260. Ташкили (таъсиси, азнавташкилдиҳии) ғайриқонунии шахси ҳуқуқӣ

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1066)

1) Ташкили (таъсиси, азнавташкилдиҳии) ғайриқонунии шахси ҳуқуқӣ ба воситаи шахсони дигар ва ё истифода бурдани чунин шахсони ҳуқуқӣ аз ҷониби шахсони дигар (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1305),

бо ҷарима ба андозаи то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдорҳо ки:

а) аз ҷониби шахс бо истифодаи мақоми хизматиаш;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ содир шудаанд,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду понздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешаванд.

Эзоҳ: Дар моддаи мазкур таҳти мафҳуми шахсони дигар шахсоне фаҳмида мешаванд, ки муассисони (иштирокчиёни) шахси ҳуқуқӣ ё мақомоти идоракунии шахси ҳуқуқӣ буда, бо роҳи гумроҳ намудани онҳо шахси ҳуқуқӣ ташкил (таъсис, азнавташкилдиҳӣ) шуда буд (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1066).

Моддаи 260(1). Истифодаи ғайриқонунии ҳуҷҷатҳо барои ташкили (таъсиси, азнавташкилдиҳии) шахси ҳуқуқӣ

(Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1066)

1) Пешниҳоди ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсият ё додани ваколатнома, агар ин ҳаракатҳо барои ташкили (таъсиси, азнавташкилдиҳии) шахси ҳуқуқӣ бо мақсади содир намудани як ё якчанд ҷиноятҳо вобаста ба амалиёти молиявӣ ва ё аҳдҳо бо маблағи пулӣ ё дигар молу мулк содир шуда бошанд,

бо ҷарима ба андозаи то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то як сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешаванд.

2) Соҳиб шудан ба ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсият ё истифодаи маълумоти шахсӣ, ки бо роҳи ғайриқонунӣ ба даст оварда шудаанд, агар ин кирдорҳо барои ташкили (таъсиси, азнавташкилдиҳии) шахси ҳуқуқӣ бо мақсади содир намудани як ё якчанд ҷиноятҳо вобаста ба амалиёти молиявӣ ё аҳдҳо бо маблағи пулӣ ё дигар молу мулк содир шуда бошанд,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсаду чилу ҳашт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешаванд.

Эзоҳ: Таҳти мафҳуми соҳиб шудан ба ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсият дар моддаи мазкур дар асоси музднок ё ройгон ба даст овардани он, азонихудкунии ҳуҷҷати ёфтшуда ё тасарруфшудаи тасдиқкунаидаи шахсият, инчунин бо роҳи фиреб ё сӯиистифода аз боварӣ соҳиб шудан ба он фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.03.2014 № 1066).

Моддаи 261. Бақайдгирии аҳди ғайриқонунӣ бо замин

Дидаю дониста ба қайд гирифтани аҳди ғайриқонунӣ бо замин, таҳриф намудани маълумотҳои баҳисобгирии Кадастри давлатии замин, ҳамчунин қасдан кам кардани андозаи пардохтҳо барои замин, агар ин кирдорҳо бо ғараз ё дигар манфиатҳои шахсӣ аз ҷониби шахси мансабдор бо истифода аз мақоми хизматӣ анҷом дода шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул щудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 262. Қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда

(Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 808)

1) Анҷом додани амалиёти молиявӣ ё аҳдҳои дигар бо маблағҳои пулӣ, коғазҳои қиматнок ё молу мулки дигар, ки баръало даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастовардашуда мебошанд, бо мақсади рӯйпӯш ва пинҳон намудани сарчашмаи ба даст овардани ин молу мулк ва ё мусоидат намудан ба ҳар гуна шахсе, ки дар содир намудани ҷинояти асосӣ иштирок намудааст, то ки ӯ тавонад аз ҷавобгарӣ барои кирдорҳои содирнамудааш саркашӣ намояд, инчунин рӯйпӯш ё пинҳон кардани хусусияти аслӣ, маҳалли ҷойгиршавӣ, тарзи ихтиёрдорӣ, ҷойивазкунӣ, ҳуқуқ ба молу мулк ё мансубияти он, ҳамчунин ба даст овардан, соҳибӣ кардан, истифода бурдан ё ихтиёрдории чунин молу мулк (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966, аз 12.11.2013 № 1028),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то шаш сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

в) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) ба миқдори калон содир шуда бошад,-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил ё иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ);

б) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ва маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

Эзоҳ: 1) Шахсе, ки дар қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда иштирок кардааст, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ барои ҳамин кирдор озод карда мешавад, агар ӯ пас аз содир намудани ҷиноят ихтиёрӣ омада, ба гуноҳи худ иқрор шуда, ба ошкор намудани ҷиноят фаъолона мусоидат кунад ва (ё) ихтиёран даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастовардаашро супорида бошад.

2) Таҳти мафҳуми ба миқдори калон дар моддаи мазкур андозаи даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастовардае дар назар дошта шудааст, ки аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо ду ҳазор маротиба зиёдтар мебошад. Ба миқдори махсусан калон андозаи даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастовардае фаҳмида мешавад, ки аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо панҷ ҳазор маротиба зиёдтар мебошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

3) Даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда - ҳама гуна молу мулке, ки бевосита ё бавосита дар натиҷаи содир намудани ҷиноят ба даст оварда шудаанд (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

4) Агар даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда қисман ё пурра ба дигар молу мулк табдил дода шуда бошанд ё ба шакли дигар гардонида шуда бошанд, он гоҳ чунин молу мулк мусодира карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966)

5) Агар даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда ба молу мулки аз сарчашмаҳои қонуни гирифташуда ҳамроҳ карда шуда бошанд, он гоҳ бе расонидани зарар ба ҳар гуна ваколатҳои марбут ба манъ ё ҳабси он қисми молу мулк, ки ба арзиши даромадҳои ҳамроҳшуда мувофиқ меояд, мусодира карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

6) Нисбат ба фоида ё дигар манфиатҳое, ки аз даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда аз молу мулке, ки даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда ба он табдил дода шудаанд ё ба шакли дигар гардонида шудаанд ё аз молу мулке, ки ба он даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда ҳамроҳ карда шудаанд, гирифта шудаанд, чораҳои дар моддаи мазкур зикршуда бо ҳамон тарз ва дараҷае, ки нисбат ба даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда пешбинӣ шудаанд, татбиқ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

7) Маблағҳои пулӣ, коғазҳои қиматнок ва дигар молу мулке, ки бо роҳи ҷиноят ба даст оварда шудаанд, инчунин фоида ё дигар манфиатҳое, ки аз ин даромадҳо ба даст оварда шудаанд, бо тартиби пешбининамудаи моддаи 78 Кодекси мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон мусодира карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

8) Ҷавобгарии ҷиноятӣ бо моддаи мазкур новобаста аз ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шудани шахс аз рӯи ҷиноятҳои асосӣ, ки дар натиҷаи онҳо даромадҳо бо роҳи ҷиноят ба даст оварда шудаанд, фаро мерасад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965).

9) Ҷиноятҳои асосӣ - ҷиноятҳои дар банди а) қисми 1) моддаи 57 Кодекси мазкур пешбинишуда, ки пеш аз қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда содир гардида, дар натиҷаи онҳо даромадҳо ба даст оварда шудаанд (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965, аз 17.05.2018 № 1515).

Моддаи 263. Фаъолияти ғайриқонунии бонкӣ

1) Татбиқи фаъолияти бонкӣ (амалиёти бонкӣ) бидуни бақайдгирӣ ё иҷозатномаи махсус (лицензия) дар ҳолатҳое, ки чунин иҷозатнома ҳатмӣ мебошад, ё бо вайрон кардани шартҳои лицензиякунонӣ, агар ин кирдор бо ба даст овардани даромад ба миқдори калон вобаста бошад ё ба манфиати шаҳрванд, ташкилотҳои тиҷоратӣ ё ғайритиҷоратӣ ё давлат ба миқдори калон зарар расонида бошад;

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) бо ба даст овардани даромад ба миқдори махсусан калон;

в) аз ҷониби шахсе, ки қаблан барои фаъолияти ғайриқонунии бонкӣ ё соҳибкории ғайриқонунӣ судшуда содир гардида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсаду чилу ҳафт то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: Даромад ё зарар ба миқдори калон чунин даромад ё зарарест, ки маблағи он аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо як ҳазор маротиба ва даромади махсусан калон аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо се ҳазор маротиба зиёдтар мебошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 264. Ғайриқонунӣ гирифтани кредит

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Аз ҷониби шаҳрванд, соҳибкори инфиродӣ ё роҳбари ташкилот гирифтани кредит, иловапулӣ (дотатсия) ё дигар шароити имтиёзноки кредитгузорӣ бо роҳи ба бонк ё дигар муассисаи кредити бараъло пешниҳод кардани маълумоти таҳрифшуда оид ба вазъи хоҷагидорӣ ё молиявии шаҳрванд, соҳибкории инфиродӣ ё ташкилот ё оид ба дигар ҳолатҳое, ки барои гирифтани кредит, иловапулӣ ё шароити имтиёзноки кредитгузорӣ заруранд, (ҳангоми мавҷуд набудани нишонаҳои тасарруфи молу мулки ғайр) (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то ҳафтсаду сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то чор сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2) Ғайриқонунӣ гирифтани кредити мақсадноки давлатӣ ё кредите, ки дар зери кафолати давлатӣ дода мешавад, ҳамчунин бар хилофи мақсад истифода бурдани онҳо, агар ин кирдор ба шаҳрванд, ташкилот ё давлат ба миқдори калон зарар расонида бошад (ҳангоми мавҷуд набудани нишонаҳои тасарруфи молу мулки ғайр) (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: Зарар ба миқдори калон чунин зараре ҳисобида мешавад, ки аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо як ҳазор маротиба зиёд мебошад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 265. Ғайриқонунӣ додани кредит

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Ғайриқонунӣ додани ҳама гуна кредит ё ба ин мусоидат кардани шахсоне, ки бо истифода бурдани вазифаи хизматиаш мебоист ё метавонист ин кирдорҳоро ба ҷо оварад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз21.07.2010 № 617).

Моддаи 266. Саркашии бадқасдона аз адои қарзи кредиторӣ

Саркашии бадқасдонаи роҳбари ташкилот, соҳибкори инфиродӣ ё шаҳрванд аз адои қарзи кредиторӣ ба миқдори калон ё аз пардохти коғазҳои қиматнок пас аз эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори суд,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: Таҳти мафҳуми қарзи кредиторӣ ба миқдори калон - қарзи шаҳрванд ба андозаи бештар аз ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва қарзи корхона ба андозаи бештар аз панҷ ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар назар дошта шудааст (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 267. Маҷбур кардан ба бастани аҳд ё ба саркашӣ кардан аз бастани он

1) Маҷбур кардан ба бастани аҳд ё ба саркашӣ кардан аз бастани он бо таҳдиди истифодаи зӯроварӣ, несту нобуд ё вайрон кардани молу мулки ғайр, ҳамчунин паҳн намудани маълумотҳое, ки ҷабрдида мехоҳад онро ниҳон дорад (дар ҳолати набудани аломатҳои тамаъҷӯӣ) (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) бо истифодаи зӯроварӣ;

в) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

г) ба ҷабрдида ба миқдори калон зарар расонида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 268. Ғайриқонунӣ истифода бурдани маблағ

1) Кирдори бадқасдонаи роҳбари муассисаи кредитӣ ё корхона, сарфи назар аз шакли моликият, ки бо мақсади ғараз ё манфиатдории шахсӣ маблағи пулии дар суратҳисоби худ бударо ба суратҳисоби ташкилоти дигар ғайриқонунӣ гузаронидааст, ҳамчунин тартиботи муқарраршударо вайрон карда, маблағи пулиро ба тарзи дигар истифода бурдааст ё дигар маблағи буҷетиро ғайримақсад истифода бурдааст, агар ин кирдор ба манфиатҳои қонунии шаҳрвандон, корхона ё давлат ба миқдори калон зарар расонида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2). Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) ба миқдори махсусан калон зарар расонида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: 1) Дар таҳти мафҳуми зарар ба миқдори калон чунин зарарест, ки он аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо панҷсад маротиба ва зарар ба миқдори махсусан калон аз ду ҳазор маротиба зиёд мебошад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳангоми муайян намудани андозаи (миқдори) зарари расонидашуда ғайр аз зиёни бевосита ҳамчунин фоидаи аз даст рафтаро ба ҳисоб гирифтан зарур аст.

Моддаи 269. Ҳаракати ғайриқонунӣ ҳангоми муфлисшавӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Пинҳон кардани молу мулк ё ӯҳдадориҳои молу мулкӣ, маълумот дар бораи молу мулк, миқдори он, маҳалли ҷойгиршавӣ ё дигар маълумот оид ба молу мулк, ба ихтиёри дигар кас вогузоштани молу мулк, бегона кардан ё несту нобуд кардани молу мулк, ҳамчунин пинҳон, несту нобуд ё таҳриф кардани асноди муҳосибавӣ ё дигар асноди баҳисобгирии бухгалтерӣ, ки фаъолияти иқтисодиро дар бар мегиранд, агар ин кирдор аз ҷониби роҳбар ё молики ташкилоти қарздор ё соҳибкори инфиродӣ ҳангоми муфлисшавӣ ё ҳангоми пешбинии муфлисшавӣ содир шуда, ки ба миқдори калон зарар расонида бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё ба корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Дидаю дониста бар зарари кредиторони дигар ғайриқонунӣ қонеъ намудани талаботи молу мулкии кредиторони алоҳида аз ҷониби роҳбар ё молики ташкилоти қарздор ё соҳибкори инфиродӣ, ки аз вазъияти воқеии нодории худ (муфлисӣ) огоҳанд, ҳамчунин қабул намудани чунин шакли қонеъгардонӣ аз ҷониби кредиторе, ки бар зарари дигар кредиторон аз бартарии ба ӯ фароҳам овардаи қарздор (нодор) огоҳ аст, агар ин кирдор ба миқдори калон зарар расонида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз ҳаштсад то як ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 270. Муфлисии бадқасдона

Бо мақсади ба манфиати худ ё шахсони дигар вонамуд сохтан ё зиёд кардани андозаи ғайри қобили пардохт будани корхонаи тиҷоратӣ аз ҷониби молик ё роҳбари он, ҳамчунин аз ҷониби соҳибкори инфиродӣ, агар он ба миқдори калон зарар расонида бошад, ё ба дигар оқибатҳои вазнин оварда расонад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 271. Муфлисии сохта

Муфлисии сохта, яъне дидаю дониста аз ҷониби роҳбар ё молики корхонаи тиҷоратӣ, ҳамчунин соҳибкори инфиродӣ эълон кардани муфлисӣ бо мақсади ба таҳлука андохтани кредиторон барои дароз кардани мӯҳлат (отсрочка) ё қисм ба қисм додани (рассрочка) пардохти маблағ ба кредиторон ё тахфифи қарзҳо, ҳамчунин барои надодани қарзҳо, ки ба миқдори калон зарар расонидааст,

Эзоҳ: Дар моддаҳои 269, 270 ва 271-и Кодекси мазкур зарар ба миқдори калон чунин зараре ҳисобида мешавад, ки агар он аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо аз як ҳазор маротиба зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 272. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Моддаи 273. Кирдори инҳисорӣ (монополистӣ) ва маҳдуд кардани рақобат

1) Кирдори инҳисорӣ (монополистӣ), ки бо роҳи муқаррар намудани нархҳои баланди инҳисорӣ ё нархҳои пасти инҳисорӣ содир шудаанд, ҳамчунин маҳдуд кардани рақобат бо роҳи тақсим кардани бозор, маҳдуд кардани дохилшавӣ ба бозор, аз он танг карда баровардани дигар субъектҳои фаъолияти иқтисодӣ, муқаррар намудан ё нигоҳ доштани нархи ягона,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳти пешакӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он;

б) бо несту нобуд ё вайрон кардани молу мулки ғайр ё таҳдиди несту нобуд ё вайрон кардани молу мулки ғайр бидуни нишонаҳои тамаъҷӯӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо сӯиистифодаи мақоми хизматӣ;

г) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз нӯҳсаду дувоздаҳ то як ҳазору ҳаштсаду бисту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ва бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 21.07.2010 № 617, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 274. Барқасдона вайрон кардани қоидаҳои нархгузорӣ, баргузории савдои оммавӣ ё тендер ё музоядаҳо (ауксион)

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 23.07.2016 № 1330, аз 07.08.2020 № 1717)

1. Барқасдона вайрон кардани қоидаҳои нархгузорӣ, баргузории савдои оммавӣ ё тендер ё музоядаҳо, ки ба молики молу мулк, созмондиҳандаи савдо ё тендер ё музояда, харидор ё дигар субъекти хоҷагидорӣ ба миқдори калон зарар расонидааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 23.07.2016 № 1330, аз 07.08.2020 № 1717),

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

б) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нуҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Дар моддаи мазкур таҳти мафҳуми зарар ба миқдори калон зараре фаҳмида мешавад, ки он аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо панҷсад маротиба ва зарар ба миқдори махсусан калон аз ду ҳазор маротиба зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

Моддаи 275. Истифодаи ғайриқонунии воситаҳои фардикунонии иштирокчиёни аҳдҳои гражданӣ, молҳо, корҳо ва хизматрасонӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 №844)

1) Истифодаи ғайриқонунии номи фирмавӣ, ҳамчунин номи маҳалли истеҳсоли мол, тамғаи молӣ ва тамғаи хизматрасонии ғайр нисбат ба мол ва хизматрасонии шабеҳ, агар ин кирдорҳо такроран пас аз додани ҷазои маъмурӣ содир гардида ё ба миқдори калон зарар расонида бошанд,-

бо ҷарима ба андозаи то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешаванд.

2) Истифодаи ғайриқонунии тамғагузории оғоҳкунанда нисбат ба номи маҳалли истеҳсоли мол ё тамғаи молие, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта нашудааст, агар ин кирдор такроран пас аз додани ҷазои маъмурӣ содир шуда ё ба миқдори калон зарар расонида бошад,-

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошанд,-

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нуҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 №844).

Моддаи 276. Дидаю дониста додани рекламаи бардурӯғ

1) Аз ҷониби рекламадиҳанда дидаю дониста додани маълумоти бардурӯғ оид ба мол, кор ё хизматрасонӣ, инчунин таҳиякунандагон ё фурӯшандагони онҳо, ки бо нияти ғаразнок содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) бо истифодаи воситаҳои ахбори омма сурат гирифта бошад (Қонуни ҶТ аз 30.07.2007 № 301);

б) ба миқдори калон зарар расонида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсаду чилу ҳафт то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: Дар моддаҳои 275 ва 276-и Кодекси мазкур зарар ба миқдори калон чунин зарар ҳисобида мешавад, ки агар аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо як ҳазор маротиба зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 07.08.2020 № 1717).

Моддаи 277. Ғайриқонунӣ ба даст овардани маълумоти дорои сирри тиҷоратӣ ё бонкӣ

Ҷамъоварии маълумоти дорои сирри тиҷоратӣ ё бонкӣ бо роҳи тасарруфи аснод, ришвадиҳӣ ё таҳдид нисбати шахсоне, ки сирри тиҷоратӣ ё бонкиро медонанд ё бо наздикони онҳо, дошта гирифтани мавҷи воситаҳои алоқа ё ғайриқонунӣ тамос гирифтан ба системаи ё шабакаи компютерӣ ё истифодаи воситаҳои махсуси техникӣ, ҳамчунин бо роҳи дигари ғайриқонунӣ бо мақсади ифшо ё истифодаи ғайриқонунии ин маълумотҳо (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

Моддаи 278. Ифшои сирри тиҷоратӣ ё бонкӣ

Ифшои ғайриқонунӣ ё истифодаи сирри тиҷоратӣ ё бонкӣ бидуни розигии молики он аз ҷониби шахсе, ки ин сир вобаста ба фаъолияти касбӣ ё хизматиаш маълум буд ва ин кирдор бо мақсади ғаразнок ё дигар манфиати шахсӣ содир гардида, ба корхонаи тиҷоратӣ ё соҳибкори инфиродӣ ба миқдори калон зарар расондааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: Таъқиби ҷиноят барои содир намудани кирдорҳои пешбининамудаи ҳамин модда мутобиқи аризаи корхонаи тиҷоратӣ ё соҳибкори инфиродии зарардида оғоз меёбад.

Моддаи 278(1). Ифшо намудани иттилоот дар бораи чораҳои аз ҷониби мақоми ваколатдор дар самти муқовимат ба қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда, маблағгузории терроризм ва маблағгузории паҳнкунии силоҳи қатли ом андешидашаванда

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1515)

Аз ҷониби кормандони ташкилотҳое, ки бо маблағи пулӣ ё дигар молу мулк амалиёт анҷом медиҳанд, ифшо намудани иттилоот ба муштариёни худ ё дигар шахсон дар бораи ба мақоми ваколатдор дар самти муқовимат ба қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда, маблағгузории терроризм ва маблағгузории паҳнкунии силоҳи қатли ом додани иттилоот оид ба чораҳое, ки барои муқовимат ба қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда, маблағгузории терроризм ва маблағгузории паҳнкунии силоҳи қатли ом андешида мешаванд, агар чунин кирдор дар давоми соли пас аз татбиқи ҷазои маъмурӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба маблағи аз чорсад то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба муҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1515).

Моддаи 279. Ришвадиҳии тиҷоратӣ

1) Ғайриқонунӣ додани пул, коғазҳои қиматнок ё дигар молу мулк ба шахсе, ки дар корхонаи тиҷоратӣ ё дигар корхона вазифаи идоракуниро ба ҷо меорад, ҳамчунин вобаста ба мақоми ишғолнамудаи ин шахс ғайриқонунӣ расонидани хизмати дорои хусусияти молу мулкӣ ба ӯ барои амали анҷомдодааш (беамалиаш) ба манфиати ришвадиҳанда (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ду сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то чор сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

3) Аз ҷониби шахсе, ки вазифаи идоракуниро дар корхонаи тиҷоратӣ ё дигар корхона анҷом медиҳад, ғайриқонунӣ гирифтани пул, коғазҳои қиматнок ё дигар молу мулк, ҳамчунин аз ҷониби ӯ ғайриқонунӣ вобаста ба мақоми ишғол намудаи хизматӣ истифода бурдани хизматрасонии дорои хусусияти молу мулкӣ барои амали анҷомдода (беамалӣ) ба манфиати ришвадиҳанда (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз ҳаштсад то як ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ду сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

4) Кирдорҳои пешбининамудаи қисми сеюми ҳамин модда, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) дар алоқамандӣ бо тамаъҷӯӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору панҷсад то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли вазифаҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86, аз 6.10.2008 № 422).

Эзоҳ: Агар нисбат ба шахси кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ва дуюми ҳамин моддаро содирнамуда тамаъҷӯӣ ҷой дошта бошад ва ӯ ихтиёрӣ ба мақоме, ки ҳуқуқ дорад парвандаи ҷиноятӣ кушояд, оид ба ришвадиҳӣ иттилоъ диҳад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472).

Моддаи 280. Ришвадиҳӣ ба иштирокчиён ё ташкилотчиёни мусобиқаҳои касбии варзишӣ ва озмунҳои намоишии тиҷоратӣ

1) Ришвадиҳӣ ба варзишгарон, доварони варзиш, устодон, роҳбарони дастаҳо ё дигар иштирокчиён ё ташкилотчиёни мусобиқаҳои варзишии касбӣ, ҳамчунин ришвадиҳӣ ба ташкилотчиён ё аъзои доварони (жюрии) озмунҳои намоиши тиҷоратӣ бо мақсади расонидани таъсир ба натиҷаҳои мусобиқа ё озмунҳо (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз сад то як саду ҳаштод соат ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86).

3) Ғайриқонунӣ гирифтани арзишҳои моддӣ ё истифода аз хизматрасонии дорои хусусияти молу мулкӣ аз ҷониби варзишгарон, доварони варзиш, устодон, роҳбарони дастаҳо ё дигар иштирокчиён ё ташкилотчиёни мусобиқаҳои варзиши касбӣ, ҳамчунин аз ҷониби ташкилотчиён ё аъзои доварони (жюрӣ) озмунҳои намоиши тиҷоратӣ, ки бараъло барои таъсир расонидан ба натиҷаҳои мусобиқа ё озмунҳо дода шудаанд ё истифода гардидаанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ва ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз1.03.2005 № 86).

Моддаи 281. Тайёр кардан ё ба муомилот баровардани пул ё коғазҳои қиматноки қалбакӣ (сохта)

1) Тайёр кардан бо мақсади ба муомилот баровардан ё ба муомилот баровардани билетҳои қалбакии Бонки миллии Тоҷикистон, танга ё қоғазҳои қиматноки қалбакӣ бо асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон, асъори хориҷӣ ё коғазҳои қиматноки қалбакӣ бо асъори хориҷӣ,

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) ба миқдори калон;

в) такроран,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шудааст,

Моддаи 282. Тайёр кардан ё ба муомилот баровардани картаҳои сохтаи (қалбакии) кредитӣ ё ҳисоббаробаркунӣ ё дигар асноди пардохт

1) Тайёр кардан бо мақсади ба муомилот баровардан ё ба муомилот баровардани картаҳои сохтаи кредитӣ ё картаҳои ҳисоббаробаркунӣ ё дигар асноди пардохт ё дигар ҳуҷҷатҳо, ки асъор ё дигар коғазҳои қиматнок ба шумор намераванд, вале асноди тасдиқкунанда, муқарраркунанда ё диҳандаи ҳуқуқ ё ӯҳдадориҳои молу мулкӣ мебошанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) ба миқдори калон;

в) аз ҷониби шахси қаблан барои ҳамин ҷиноят ё барои тайёр кардан ё ба муомилот баровардани пул ё коғазҳои қиматноки қалбакӣ судшуда;

г) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

Моддаи 283. Сӯиистифода ҳангоми баровардани коғазҳои қиматнок (эмиссия)

1) Баровардани коғазҳои қиматнок (эмиссия) ва ба таври оммавӣ тақсим (паҳн) кардани онҳо бидуни бақайдгирӣ мутобиқи тартиби муқарраргардида ё дидаю дониста истифода бурдани асноди сохта (қалбакӣ) барои бақайдгирии коғазҳои қиматнок (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

2) Ба тарҳи эмиссияи коғазҳои қиматнок дидаю дониста дохил намудани маълумоти нодуруст, ҳамчунин тасдиқи тарҳи эммиссия, ки бараъло маълумоти нодуруст дорад ё дидаю дониста тасдиқ кардани натиҷаҳои таҳрифшудаи эмиссия, агар ин кирдор ба миқдори калон зарар расонида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Эзоҳ: Дар моддаҳои 281, 282 ва 283 ҳамин Кодекс таҳти мафҳуми миқдори калон ё зарар ба миқдори калон чунин миқдор ё зараре ҳисобида мешавад, ки он аз андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо як ҳазор маротиба зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 284. Бастани аҳди ғайриқонунӣ бо металлҳои қиматбаҳо, сангҳои қимматбаҳои табиӣ ё марворид

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Додугирифти металлҳои қимматбаҳо, сангҳои қиматбаҳои табиӣ ё марворид бар хилофи қоидаҳои муқарраргардидаи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин ғайриқонунӣ нигоҳ доштан, интиқол додан ё кашондани металлҳои қиматбаҳо, сангҳои қиматбаҳои табиӣ ё марворид дар ҳар намуду ҳолат, ба истиснои маснуоти заргарӣ (ҷавоҳирот) ва маишӣ ва пораҳои чунин маснуот (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) ба миқдори калон;

в) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Эзоҳ: Кирдорҳои дар ҳамин модда пешбинишуда ҳамон вақт ба миқдори калон содиршуда эътироф карда мешаванд, ки агар арзиши металлҳои қиматбаҳо, сангҳои қиматбаҳои табиӣ ё марворид, ки мавриди муомилоти ғайриқонунӣ гардидаанд, аз як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёдтар бошад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 285. Вайрон кардани қоидаҳои ба давлат супоридани фулузот ва сангҳои қиматбаҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Саркашӣ кардан аз ҳатман ба аффинаж супоридан ё ҳатман ба давлат фурӯхтани металлҳои қиматбаҳо ё сангҳои қиматбаҳои аз қаъри замин истихроҷшуда ё аз ашёи хоми муштақ ба даст овардашуда, ҳамчунин бардошташуда ё ёфташуда, агар ин кирдор ба миқдори калон содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: Вайрон кардани қоидаҳои супоридан ё фурӯши фулузот ва сангҳои қимматбаҳо ба давлат вақте ба миқдори калон содиршуда шуморида мешавад, ки агар арзиши молу маҳсулоти дар ҳамин модда зикргардидаи ба давлат насупорида ё фурӯхтанашуда аз андозаи як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 286. Муомилоти ғайриқонунӣ бо асъори хориҷӣ

(Қонуни ҶТ аз 12.05.2001 № 6)

1) Муомилоти ғайриқонунӣ бо асъори хориҷӣ бо роҳи харид, фурӯш, иваз ё истифодаи он ба сифати дигар воситаҳои пардохт, агар дар давоми сол баъд аз додани ҷазои маъмурӣ содир шуда бошанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617, аз 14.05.2016 № 1304).

2) Муомилоти ғайриқонунӣ бо асъори хориҷӣ бо роҳи харид, фурӯш, иваз ё истифодаи он ба сифати дигар воситаҳои пардохт, агар арзиши ашёи муомилот ё амалиёти ғайриқонунӣ аз панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422),

бо ҷарима ба андозаи аз ҳафтсаду сӣ то як ҳазору наваду панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз чор то шаш сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.03.2005 № 86, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617, аз 14.05.2016 № 1304).

3) Кирдори пешбининамудаи қисми дуюми ҳамин модда, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) ба миқдори калон содир шуда бошанд,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору дусаду ҳафтоду ҳафт то як ҳазору шашсаду чилу ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то нуҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617, аз 14.05.2016 № 1304).

Эзоҳ: Кирдорҳои дар ҳамин модда номбаршуда ҳамон вақт ба миқдори калон ҳисобида мешаванд, ки агар арзиши ашёи муомилот ё амалиёти ғайриқонунӣ аз ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёдтар бошад (Қонуни ҶТ аз 12.05.2001 № 6, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 287. Аз хориҷа барнагардонидани воситаҳо ба асъори хориҷӣ

Аз хориҷа ба миқдори калон барнагардондани воситаҳо ба асъори хориҷӣ аз ҷониби роҳбарони корхона, ки мутобиқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд ба ҳисобномаи бонки ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатман гузаронида шавад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: Дар моддаи мазкур кирдорҳо ҳангоме ба миқдори калон содиршуда шуморида мешавад, ки агар воситаҳои ба асъори хориҷӣ баргардониданашуда аз андозаи панҷ ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бештар бошад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 288. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Моддаи 289. Қочоқ

(Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1379)

1) Қочоқ - интиқоли мол ва (ё) ашёи дигар аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бидуни назорати гумрукӣ ё пинҳонӣ аз назорати гумрукӣ ё бо роҳи фиреб истифода кардани ҳуҷҷатҳо ё воситаҳои ҳаммонандкунии (идентификатсионии) гумрукӣ, ё декларатсия накардан, ё декларатсиякунонии носаҳеҳи онҳо, ба истиснои ашёҳое, ки дар қисми 3) моддаи мазкур нишон дода шудаанд, агар дар давоми сол пас аз татбиқи ҷазои маъмурӣ содир шуда бошад,-

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нуҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

2) Ҳамин кирдор, агар ба миқдори калон содир шуда бошад,-

бо ҷарима ба андозаи аз нуҳсаду дувоздаҳ то як ҳазору чорсаду панҷоҳу шаш нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

3) Интиқоли воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ, прекурсорҳои онҳо, ҳаммонанди (аналоги) маводи нашъаовар моддаҳои сахттаъсир, заҳрнок, заҳролудкунанда, радиоактивӣ, тарканда, аслиҳа, воситаҳои таркиш, силоҳи оташфишон, лавозимоти ҷангӣ ё муҳимоти ҳарбӣ, силоҳи зарравӣ, химиявӣ, биологӣ ё дигар намуди силоҳи қатли ом, мавод ва таҷҳизоте, ки барои сохтани силоҳи қатли ом истифода шуданашон мумкин аст, ҳамчунин ашёи хоми аз ҷиҳати стратегӣ муҳим, осори бадеӣ, таърихӣ, бостоншиносӣ ё арзишҳои дигари фарҳангӣ аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки нисбат ба онҳо қоидаҳои махсуси интиқол тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян гардидаанд, агар ин кирдор бидуни назорати гумрукӣ ё пинҳонӣ аз назорати гумрукӣ, ё бо роҳи фиреб истифода кардани ҳуҷҷатҳо, ё воситаҳои ҳаммонандкунии (идентификатсионии) гумрукӣ, ё декларатсия накардан ё декларатсиякунонии носаҳеҳ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 20.04.2021 № 1776, аз 19.07.2022 № 1895),-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

4) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум, дуюм ё сеюми моддаи мазкур агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби шахси мансабдор бо истифодаи мақоми хизматӣ;

в) бо истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди он нисбат ба шахсе, ки назорати гумрукиро анҷом медиҳад;

г) бо роҳи рахна кардани сарҳади гумрукӣ содир шуда бошанд,-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то понздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

5) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум, дуюм, сеюм ё чоруми ҳамин модда, агар аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошанд,-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол ва бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешаванд.

Эзоҳ: Кирдори пешбининамудаи қисми дуюми моддаи мазкур ҳангоме ба миқдори калон содиршуда ҳисобида мешавад, агар арзиши мол ё воситаи нақлиёти интиқолшуда аз дую ним ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо бештар бошад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1379).

Моддаи 290. Ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон барнагардонидани сарватҳои бадеӣ, таърихӣ ё бостоншиносии халқҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мамлакатҳои хориҷӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Дар мӯҳлати муқарраршуда ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон барнагардонидани сарватҳои бадеӣ, таърихӣ ё бостоншиносии халқҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ё мамлакатҳои хориҷие, ки берун аз хоки он бурда шуда буд, ба шарте, ки баргардонидани он, мувофиқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ бошад,

бо маҳрум кардан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 291. Саркашӣ аз пардохтҳои гумрукӣ

1) Саркашӣ аз пардохтҳои гумрукӣ ба миқдори калон,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳ бо маслиҳати пешакӣ;

б) бо истифода аз мақоми хизматӣ;

в) аз ҷониби шахси қаблан барои ҷинояти дар ҳамин модда ё барои ҷиноятҳои дар моддаҳои 292 ё 293 пешбинишуда судшуда;

г) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359).

Моддаи 292. Саркашӣ аз супоридани андозҳо ва (ё) пардохтҳо аз шахси ҳуқуқӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Саркашӣ аз супоридани андозҳо ва (ё) пардохтҳо аз шахси ҳуқуқӣ, ки қонун муқаррар намудааст, бо роҳи дидаю дониста ба асноди муҳосибавӣ (бухгалтерӣ) ё декларатсияи андоз дохил намудани маълумоти таҳрифшуда оид ба даромад ва хароҷот ё бо роҳи дигар пинҳон доштани объектҳои андозбандишаванда, ки ба миқдори калон содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсаду чилу ҳафт то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум намудан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

2. Ҳамин кирдор, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) аз ҷониби шахси қаблан барои ҷинояти дар ҳамин модда ё барои ҷиноятҳои дар моддаҳои 291 ё 293 пешбинишуда, судшуда;

б) ба миқдори махсусан калон содиршуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз нӯҳсаду дувоздаҳ то як ҳазору чорсаду шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо маҳрум намудан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: 1) Ҷавобгарии ҷиноятӣ барои саркашӣ аз пардохтҳои гумрукӣ, супоридани андозҳо ва (ё) пардохтҳо, ки дар моддаҳои 291, 292 ва 293 Кодекси мазкур пешбинӣ шудаанд, танҳо дар ҳолате ба миён меояд, ки агар шахс бори аввал ин кирдорҳоро содир намуда, дар давоми чилу ҳашт рӯзи бонкӣ аз рӯзи қабули қарори дахлдори мақомоти гумрук, андоз ва (ё) дигар мақомоти дахлдор, маблағи пардохтҳои гумрукӣ, андозҳо ва (ё) пардохтҳоро бо ҷарима ва фоизҳояш пурра насупорад, инчунин кирдорҳои мазкурро такроран содир намуда, дар давоми бисту чор рӯзи бонкӣ аз рӯзи қабули қарори дахлдори мақомоти гумрук, андоз ва (ё) дигар мақомоти дахлдор маблағи пардохтҳои гумрукӣ, андозҳо ва (ё) пардохтҳоро бо ҷарима ва фоизҳояш пурра насупорида бошад.

2) Агар нисбати шахс бо моддаҳои 291, 292 ё 293 Кодекси мазкур парвандаи ҷиноятӣ оғоз карда шӯда, ҳангоми тафтиши пешакӣ ва ё баррасии судии парвандаи ҷиноятӣ шахс маблағи пардохтҳои гумрукӣ, андозҳо ва (ё) пардбхтҳоро бо ҷарима ва фоизҳояш пурра супорад, дар асоси моддаи 72 ҳамин Кодекс аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад.

3) Дар мавриди пас аз баровардани ҳукми суд мақкумшуда маблағи пардохтҳои гумрукӣ, андозҳо ва (ё) пардохтҳоро бо ҷарима ва фоизҳояш пурра супорад, бо қарори суде, ки ҳукм баровардааст, ё суди маҳаллӣ иҷрои ҷазо ва ё суди болоӣ, аз адои минбаъдаи ҷазо озод карда мешавад.

4) Саркашӣ аз пардохтҳои гумрукӣ, аз супоридани андозҳо ва (ё) пардохтҳо, ки дар моддаҳои 291, 292 ва 293 Кодекси мазкур пешбинӣ шудаанд, ҳангоме ба миқдори калон содиршуда ҳисобида мешавад, ки агар маблағи пардохтҳои гумрукӣ, андозҳо ва (ё) пардохтҳои супориданашуда аз бист ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ба миқдори махсусан калон, аз сию қафт ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бештар бошад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359).

Моддаи 293. Саркашии шахси воқеӣ аз пардохти андозҳо ва (ё) пардохтҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 11.03.2010 № 600)

1) Саркашии шахси воқеӣ аз пардохти андозҳо ва (ё) пардохтҳо бо роҳи пешниҳод накардани эъломия ва (ё) дигар ҳисоботи андоз дар ҳолате, ки пешниҳоди чунин эъломия ва (ё) дигар ҳисоботи андоз ҳатмӣ мебошад ё ба эъломия ва (ё) дигар ҳисоботи андоз дидаю дониста дохил кардани маълумоти таҳрифшуда, ки боиси ба миқдори калон пардохт нагардидани андозҳо ва (ё) пардохтҳо гаштааст,

бо ҷарима ба андозаи аз сад то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 11.03.2010 № 600, аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдор, агар;

а) аз ҷониби шахси қаблан барои ҷинояти дар ҳамин модда ё барои ҷиноятҳои дар моддаҳои 291 ё 292 пешбинишуда, судшуда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

б) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359).

Моддаи 294. Фиреби истеъмолкунандагон

1) Камтар чен кардан, кам баркашидан, кам додани бақияи пул, гумроҳ кардани истеъмолкунандагон дар мавриди хосияти истеъмолкунӣ ё сифати маҳсулот (хизматрасонӣ) ё дигар навъи фиреб додани истеъмолкунандагон дар корхонаҳо сарфи назар аз шакли моликият, ки ба фурӯши молу маҳсулот ё хизматрасонӣ ба аҳолӣ машғуланд, ҳамчунин аз ҷониби шаҳрвандон ба миқдори назаррас содир шуда бошанд;

бо ҷарима ба андозаи то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) ба миқдори калон;

в) аз ҷониби шахсе, ки қаблан барои фиреби истеъмолкунандагон суд шудааст, содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ва дуюми ҳамин модда, агар:

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

а) ба миқдори махсусан калон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Фиреби истеъмолкунандагон ҳангоме ба миқдори назаррас содиршуда шумурда мешавад, ки агар зарари ба истеъмолкунандагон расонидашуда аз даҳяки нишондиҳанда барои ҳисобҳо бештар, ба миқдори калон - аз як нишондиҳанда барои ҳисобҳо бештар бошад, ба миқдори махсусан калон аз панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 295. Сӯиистифодаи ваколат аз ҷониби кормандони ташкилотҳои тиҷоратӣ ва дигар ташкилотҳо

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Аз ҷониби кормандони ташкилотҳои тиҷоратӣ ва дигар ташкилотҳо истифода намудани ваколатҳои фармонфармоӣ ё дигар ваколатҳои идоравӣ бар хилофи манфиатҳои ин ташкилотҳо ва бо мақсади ба даст овардани фоида ва бартарӣ барои худ ё барои дигарон ё расонидани зарар ба шахсони дигар, агар ин кирдор ба ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандон, корхона, ҷамъият ё давлат зарари ҷиддӣ расонда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2. Ҳамин кирдор агар боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Эзоҳ: 1) Таҳти мафҳуми кормандони ташкилотҳои тиҷоратӣ ё дигар ташкилотҳо дар моддаи мазкур шахсоне дар назар дошта шудаанд, ки ба таври доимӣ, муваққатӣ ё мутобиқи ваколати махсус вазифаи фармонфармоӣ ё дигар вазифаи идоравиро дар ташкилотҳои тиҷоратӣ сарфи назар аз шакли моликият ва инчунин дар ташкилотҳои ғайритиҷоратӣ, ки мақоми ҳокимияти давлатӣ намебошанд, анҷом медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

2) Агар кирдорҳои пешбининамудаи ҳамин модда танҳо ба ташкилоти тиҷоратӣ, ки ташкилоти давлатӣ намебошад, зарар расонида бошад, таъқиби ҷиноятӣ аз рӯи аризаи ҳамин ташкилот ё бо розигии он оғоз карда мешавад. Ҳангоми расонидани зарар ба дигар ташкилот, инчунин ба манфиати шаҳрвандон, ҷамъият ё давлат - таъқиби ҷиноятӣ дар асосҳои умумӣ ба амал бароварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 296. Сӯиистифодаи ваколат аз ҷониби аудиторҳо, судяҳои ҳакамӣ, ё арбитрҳои арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 23.05.2016 № 1330)

1) Аз ҷониби аудитор, судяи ҳакамӣ, ё арбитри арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ, истифода намудани ваколаташон бар хилофи вазифаҳои фаъолияти ба зиммаашон гузошташуда ва ба мақсади ба даст овардани фоида ва бартариҳо барои худ ё дигар шахсон ё расонидани зарар ба дигарон, агар ин кирдор ба ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандон, ташкилот ҷамъият ё давлат зарари ҷиддӣ расонда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 23.05.2016 № 1330),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар такроран содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 297. Аз ҳадди ваколат гузаштани кормандони хадамоти муҳофизати хусусӣ ва детективӣ

1) Аз ҷониби роҳбарон ё хизматчиёни хадамоти муҳофизати хусусӣ ё детективӣ, бар хилофи вазифаҳои фаъолияти худ гузаштан аз ҳадди ваколат, ки мутобиқи литсензия ба онҳо дода шудааст, агар ин кирдор бо истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он содир шуда бошад,

бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) бо истифодаи силоҳ ё воситаҳои махсус содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965);

б) боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

ФАСЛИ ХII. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ АМНИЯТИ ИТТИЛООТӢ

БОБИ 28. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ АМНИЯТИ ИТТИЛООТӢ

Моддаи 298. Ғайриқонунӣ даромадан ба иттилооти компютерӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Ғайриқонунӣ даромадан ба иттилооте, ки дар система ё шабакаи компьютерӣ, ё дар махзани мошинҳо мавҷуданд, бо вайрон кардани системаи муҳофизати онҳо (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар аз беэҳтиётӣ боиси тағйир додан, нест кардан ё муҳосираи (блокировкаи) иттилоот, ҳамчунин аз кор баровардани таҷҳизоти компютерӣ гардида бошад ё зарари ҷиддӣ расонида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар аз беэҳтиётӣ боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз чорсад то ҳафтсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то чор сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 299. Тағйир додани иттилооти компютерӣ

1) Тағйири иттилоот, ки дар системаи ё шабакаи компютерӣ, ё дар махзани мошинҳо нигоҳ дошта шудааст, ҳамчунин дидаю дониста ба онҳо дохил намудани иттилооти бараъло бардурӯғ, ки зарари ҷиддӣ расонидааст ё таҳдиди расонидани чунин зарарро пеш овардааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) бо роҳи ғайриқонунӣ даромадан ба системаи ё шабакаи компютерӣ алоқаманд бошад;

б) аз беэҳтиётӣ боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

Моддаи 300. Тахриби компютерӣ

1) Несту нобуд, муҳосира ё корношоям сохтани иттилооти компютерӣ ё барнома, аз кор баровардани таҷҳизоти компютерӣ, ҳамчунин вайрон кардани системаи ё шабакаи компютерӣ ё махзани мошинҳо,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) бо роҳи ғайриқонунӣ даромадан ба системаи ё шабакаи компютерӣ алоқаманд бошад;

б) аз беэҳтиётӣ боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

Моддаи 301. Ғайриқонунӣ ба даст овардани иттилооти компютерӣ

1) Нусхабардории ғайриқонунӣ ё бо дигар усули ғайриқонунӣ ба даст овардани иттилоот, ки дар система ё шабакаи компютерӣ ё дар махзани мошинҳо мавҷуданд, ҳамчунин дошта гирифтани иттилооте, ки ба воситаи алоқаи компютерӣ фиристода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

2) Маҷбур кардан барои додани иттилооте, ки дар системаи ё шабакаи компютерӣ ё дар махзани мошинҳо мавҷуданд, бо таҳдиди ифшо кардани маълумотҳои беобрӯкунанда нисбати шахс ё наздикони ӯ, ошкор кардани чунин маълумотҳо оид ба ҳолатҳое, ки ҷабрдида мехоҳад онҳоро ниҳон дорад, ҳамчунин бо таҳдиди истифодаи зӯроварӣ нисбат ба шахс ё наздикони ӯ ё бо таҳдиди несту нобуд ё вайрон кардани молу мулки шахс, наздикони ӯ ва шахсони дигар, ки чунин иттилоот ба онҳо бовар карда супорида шудааст ё таҳти муҳофизати онҳо қарор дорад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то чор сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) бо истифодаи зӯроварӣ нисбат ба шахс ё наздикони ӯ алоқаманд бошад;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) ба ҷабрдида зарари ҷиддӣ расонида бошад;

г) бо мақсади ба даст овардани иттилооти ниҳоят арзишнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳафт сол ҷазо дода мешавад.

4) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум, дуюм ё сеюми ҳамин модда, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад;

в) аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 302. Тайёр кардан ва ба соҳибияти каси дигар додани воситаҳои махсус барои ғайриқонунӣ даромадан ба системаи ё шабакаи компьютерӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Тайёр кардан бо мақсади ба соҳибияти каси дигар додан, ҳамчунин ба соҳибияти каси дигар додани воситаҳои махсуси барномавӣ ё таҷҳизотӣ барои ғайриқонунӣ даромадан ба системаи ё шабакаи компютерии муҳофизатдор (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

Моддаи 303. Таҳия, истифода ва паҳн кардани барномаҳои зараровар

1) Таҳияи барномаҳои компютерӣ ё даровардани тағйирот ба барномаҳои мавҷуда бо мақсади бе иҷозат нобуд ё муҳосира кардан ё тағйир додан ё нусхабардории иттилоот, ки дар системаи ё шабакаи компютерӣ ё дар махзани мошинҳо маҳфуз аст, инчунин таҳияи барномаҳои махсуси вирусдор, дидаю дониста истифода бурдани онҳо ё паҳн кардани махзанҳои дорои чунин барномаҳо,

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар аз беэҳтиётӣ боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

Моддаи 304. Вайрон кардани қоидаҳои истифодаи система ё шабакаи компютерӣ

1) Вайрон кардани қоидаҳои истифодаи системаи ё шабакаи компютерӣ аз ҷониби шахсе, ки ба ин система ё шабака ҳуқуқи даромаданро дорад, агар ин амал аз беэҳтиётӣ боиси нобуд ё муҳосира шудан ё тағйир ёфтани иттилооти компютерӣ, вайрон шудани кори таҷҳизоти компютерӣ ё расонидани дигар зарари ҷиддӣ гашта бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи то сесад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар ҳангоми истифодаи система ё шабакаи компьютерӣ, ки иттилооти ниҳоят арзишнок дорад, содир шуда бошад,

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар аз беэҳтиётӣ боиси оқибатҳои вазнин гардида бошанд,

ФАСЛИ XIII. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ

БОБИ 29. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ АСОСҲОИ СОХТИ КОНСТИТУТСИОНӢ ВА АМНИЯТИ ДАВЛАТ

Моддаи 305. Хиёнат ба давлат

1) Хиёнат ба давлат, яъне ҷосусӣ, додани сирри давлатӣ, ё расонидани дигар хел ёрӣ ба давлати хориҷӣ, ташкилоти хориҷӣ ё ба намояндагони онҳо дар фаъолияти душманонаашон ба зарари истиқлолият, дахлнопазирии арзӣ, иқтидори мудофиавӣ ва ё амнияти берунии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз ҷониби шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби хизматчии ҳарбӣ;

в) бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) дар вазъияти ҷангӣ ё замони ҷанг;

д) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз понздаҳ то бисту панҷ сол ё якумра аз озодӣ махрум сохтан ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359).

Эзоҳ: Шахсе, ки ҷинояти пешбининамудаи ҳамин модда, инчунин моддаҳои 306 ва 308 Кодекси мазкурро содир кардааст, агар ихтиёрӣ ва бо сари вақт огоҳонидани мақомоти ҳокимият ё дигар усул ба пешгирии зарари расонидашаванда мусоидат карда бошад ва дар кирдорҳои ӯ дигар таркиби ҷиноят мавҷуд набошад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 306. Бо зӯроварӣ ғасб намудани ҳокимият ё бо зӯроварӣ нигоҳ доштани ҳокимият

1) Ҳаракате, ки барои бо роҳи зӯроварӣ ба ғасб кардани ҳокимият ё бо зӯроварӣ нигоҳ доштани ҳокимият бар хилофи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон равона шудааст, ҳамчунин ба мақсади бо зӯроварӣ тағйир додани сохти конститутсионӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ё бо зӯроварӣ тағйир додани тамомияти арзии Ҷумҳурии Тоҷикистон равона гардидааст (Қонуни ҶТ аз17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 45, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби хизматчии ҳарбӣ;

в) бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) дар вазъияти ҷангӣ ё замони ҷанг;

д) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ва ё махсусан хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бисту панҷ сол ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359).

Моддаи 307. Даъвати оммавӣ барои бо роҳи зӯроварӣ тағйир додани сохти конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1) Даъватҳои оммавӣ ҷиҳати бо роҳи зӯроварӣ ғасб кардани ҳокимияти давлатӣ ё бо зӯроварӣ нигоҳ доштани он ё бо роҳи зӯроварӣ тағйир додани сохти конститутсионӣ ё бо роҳи зӯроварӣ вайрон кардани тамомияти арзии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин мусоидат кардан ба содиркунии чунин кирдорҳо (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

в) бо истифодаи мақоми хизматӣ;

г) бо истифодаи воситаҳои ахбори омма ё шабакаи интернет (Қонуни ҶТ аз 30.07.2007 № 301);

д) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то понздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.12.2002 № 89).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар мутобиқи супориши ташкилотҳои нияти душманона дошта ё намояндагони давлатҳои хориҷӣ содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.12.2002 № 89, аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 307(1). Даъвати оммавӣ барои амалӣ намудани фаъолияти экстремистӣ (ифротгароӣ) ва сафедкунии оммавии экстремизм

(Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359)

1) Даъвати оммавӣ барои амалӣ намудани фаъолияти экстремистӣ (ифротгароӣ) ва (ё) сафедкунии оммавии экстремизм,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар бо истифода аз воситаҳои ахбори омма ё шабакаи интернет содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда, агар;

а) такроран;

б) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ва ё махсусан хавфнок содир шуда бошад,

Эзоҳ: Зери мафҳуми сафедкунии оммавии экстремизм тарғибу ташвиқи оммавӣ дар бораи эътироф намудани дурустии мафкура ва таҷрибаи экстремизм, таклифи тақлид ва дастгирии он фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359).

Моддаи 307(2). Ташкили иттиҳоди экстремистӣ (ифротгароӣ)

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Ташкили иттиҳоди экстремистӣ, яъне гурӯҳи муташаккили шахсон барои тайёр ё содир намудани ҷиноятҳои дар моддаҳои 157, 158, 160, 185, 188, 189, 237, 237(1), 242, 243 (ҷиноятҳои хусусияти экстремистӣ дошта) пешбининамудаи ҳамин Кодекс аз нигоҳи бадбинӣ ё кинаю адовати идеологӣ, сиёсӣ, нажодӣ, миллӣ, маҳалгароӣ, ё динӣ, ҳамчунин аз нигоҳи бадбинӣ ё кинаю адоват нисбати кадом як гурӯҳи иҷтимоӣ, инчунин роҳбарӣ ба чунин иттиҳоди экстремистӣ, ба ҷузъ ё томҳои ба чунин иттиҳод дохилшаванда, ҳамчунин ташкили иттиҳоди ташкилкунандагон, роҳбарон ё дигар намояндагони ҷузъ ё томҳои чунин иттиҳод бо мақсади таҳияи нақшаҳо ва (ё) шароит барои содир намудани ҷиноятҳои хусусияти экстремистӣ дошта (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1261).

2) Иштирок дар иттиҳоди экстремистӣ,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз чор то ҳафт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 25.12.2015 № 1261).

3) Кирдорҳои дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинишуда, ки такроран ё бо истифодаи мақоми хизматӣ содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то понздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1261).

Эзоҳ: Шахсе, ки ихтиёран аз иштирок дар иттиҳоди экстремистӣ даст мекашад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад, агар дар кирдори ӯ таркиби ҷинояти дигар мавҷуд набошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 307(3). Ташкили фаъолияти ташкилоти экстремистӣ (ифротгароӣ)

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Ташкили фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё динӣ ё дигар ташкилоте, ки нисбати он аз ҷониби суд қарори эътибори қонунӣ пайдо карда дар бораи барҳам додан ё манъи фаъолияташ бо сабаби ба амал баровардани фаъолияти экстремистӣ қабул шудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1261).

2) Иштирок дар фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, дини ё дигар ташкилоте, ки нисбати он аз ҷониби суд қарори эътибори қонунӣ пайдокарда дар бораи барҳам додан ё манъи фаъолияташ бинобар сабаби ба амал баровардани фаъолияти экстремистӣ қабул шудааст, инчунин мусоидат кардан ба фаъолияти онҳо бо истифода аз воситаҳои ахбори омма, шабакаи интернет ва ё ба тарзи дигар, (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1359),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.12.2015 № 1261).

Эзоҳ: Шахсе, ки ихтиёран аз иштирок дар фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё динӣ ва ё дигар ташкилоте, ки нисбати он аз ҷониби суд қарори эътибори қонунӣ пайдо карда дар бораи барҳам додан ё манъи фаъолияташ бинобар сабаби ба амал баровардани фаъолияти экстремистӣ қабул шудааст, даст мекашад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад, агар дар кирдори ӯ таркиби ҷинояти дигар мавҷуд набошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 307(4). Ташкили таълим ё гурӯҳи таълимии хусусияти динии экстремистидошта

(Қонуни ҶТ аз 2.08.2011 № 750)

1. Ташкили таълим ё гурӯҳи таълимии хусусияти динии экстремистидошта, инчунин роҳбарӣ ё иштирок дар чунин таълим новобаста аз ҷойи таълим,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966, аз 25.12.2015 № 1261).

2. Ҳамин кирдор, агар:

- бо истифода аз мақоми хизматӣ содир шуда бошад;

- бо маблағгузорӣ намудани чунин гурӯҳҳо алоқаманд бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то понздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.08.2011 № 750, аз 13.06.2013 № 966, аз 25.12.2015 № 1261).

Моддаи 308. Ҷосусӣ

Супоридани маълумотҳои дорои сирри давлатӣ ба давлати хориҷӣ, ташкилотҳои хориҷӣ ё намояндагони онҳо, инчунин ҷамъоварӣ, тасарруф кардан ё нигаҳдоштани чунин маълумотҳо бо мақсади супоридан ба онҳо ҳамчунин супоридан ё ҷамъоварии дигар маълумотҳо мутобиқи супориши кашфи (разведкаи) хориҷӣ барои истифода бурдани онҳо бар зарари истиқлолият, дахлнопазирии арзӣ, иқтидори мудофиавӣ ё амнияти берунии Ҷумҳурии Тоҷикистон, агар ин кирдор аз ҷониби шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрвандӣ содир шуда бошад,

Моддаи 309. Таҳрибкорӣ (Диверсия)

1) Бо мақсади ноустувор сохтани амнияти иқтисодӣ ва иқтидори мудофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон, содир намудани таркиш, сӯхтор ё дигар кирдорҳое, ки барои нобуд ё вайрон кардани корхонаю иншоот, роҳ ва воситаҳои нақлиёт, воситаҳои алоқа, объектҳои таъминоти зиндагии аҳолӣ равона шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

Моддаи 310. Таҷовуз ба ҳаёти арбоби давлатӣ ё ҷамъиятии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Таҷовуз ба ҳаёти арбоби давлатӣ ё ҷамъиятии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади суст кардани асосҳои сохти конститутсионӣ ё амнияти давлат, ҳамчунин бо мақсади қатъ гардонидани фаъолияти давлатӣ ё дигар фаъолияти сиёсӣ ё содир намудани чунин кирдор бинобар интиқом барои чунин фаъолият (акти террористӣ) (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 45).

Моддаи 311. Ифшои сирри давлатӣ

1) Ифшои маълумоти дорои сирри давлатӣ аз ҷониби шахсе, ки ин маълумот ба ӯ бовар карда шудааст ё вобаста ба хизмат ё кор ба ӯ маълум гардидааст, агар ин маълумот дастраси дигар шахсон шуда, дар ин кирдори ӯ нишонаҳои хиёнат ба давлат мавҷуд набошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол ё маҳрум кардан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

Моддаи 312. Гум кардани асноди дорои сирри давлатӣ

Аз ҷониби шахсе, ки ба сирри давлатӣ иҷозат дорад, вайрон кардани қоидаҳои муқарраргардидаи муносибат бо аснодҳои дорои сирри давлатӣ дошта, ҳамчунин бо предметҳое, ки маълумот дар бораи онҳо сирри давлатӣ мебошанд, агар ин кирдор аз беэҳтиётӣ боиси гум шудани онҳо ё фаро расидани оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 313. Исёни мусаллаҳона

Ташкили исёни мусаллаҳона ё иштироки фаъолона дар он бо мақсади аз байн бурдан ё бо роҳи зӯроварӣ тағйир додани сохти конститутсиони Ҷумҳурии Тоҷикистон ё вайрон намудани тамомияти арзии Ҷумҳурии Тоҷикистон,

БОБИ 30.ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ ВА МАНФИАТҲОИ ХИЗМАТИ ДАВЛАТӢ

Моддаи 314. Сӯиистифода аз ваколатҳои мансабӣ

1) Аз ҷониби шахси мансабдор истифода намудани ваколатҳои хизмати худ бархилофи манфиатҳои хизматӣ, агар ин кирдор (ҳаракат ё беҳаракатӣ) бо ғараз ё дигар манфиатҳои шахсӣ содир шуда, ба таври ҷиддӣ ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандон ё ташкилотҳо ё манфиатҳои қонунан ҳифзшудаи ҷамъият ё давлатро поймол карда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсаду чилу ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озоди ба муҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

2) Ҳамин кирдор агар аз ҷониби шахсе, ки мансабҳои давлатии Ҷумхурии Тоҷикистон ё роҳбарии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳотро ишғол мекунад, содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсаду чилу ҳафт то як ҳазору наваду ду. нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то шаш сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору наваду ду то як ҳазору ҳаштсаду бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз шаш то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 07.08.2020 № 1717).

Эзоҳ: 1) Таҳти мафҳуми шахси мансабдор дар Кодекси мазкур шахси таъин ё интихобшуда фаҳмида мешавад, ки ба таври доимӣ, муваққатӣ ё бо ваколати махсус вазифаи намояндаи ҳокимияти давлатиро амалӣ менамояд, яъне бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои ваколатҳои амрдиҳӣ нисбат ба шахсоне мебошад, ки дар тобеияти хизматии ӯ қарор надоранд, инчунин шахсе, ки вазифаҳои ташкилию амрдиҳӣ, маъмурию хоҷагидориро дар мақомоти ҳокимияти давлатӣ, муассисаҳои давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ҳамчунин дар субъектҳои хоҷагидори давлатӣ ва дигар субъектҳои хоҷагидоре, ки дар онҳо ҳиссаи давлат на кам аз нисфро ташкил медиҳад, ба таври музднок ё бемузд иҷро менамояд ва шахсони ба онҳо баробаркардашуда (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1380).

2) Таҳти мафҳуми шахсе, ки мансабҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ишғол мекунад, дар моддаҳои боби мазкур ва дигар моддаҳои ҳамин Кодекс шахсоне дар назар дошта шудаанд, ки мансабҳои барои иҷрои бевоситаи салоҳияти мақомоти давлатӣ муайнамудаи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро ишғол мекунанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

3) Хизматчиёни давлатӣ, хизматчиёни мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ки ба шумули шахсони мансабдор дохил намешаванд, мутобиқи моддаҳои ҳамин боб дар ҳолатҳои махсус пешбининамудаи моддаҳои дахлдор ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 24.02.2017 № 1380).

4) Вазифаҳои ташкилию амрдиҳӣ - ваколатҳо оид ба амалӣ намудани роҳбарии коллективи меҳнатӣ, доираи муайяни кор, кормандони алоҳида, интихоб ва ҷобаҷогузории кадрҳо, ташкили меҳнати кормандони тобеъ, назорат ва санҷиши риояи интизоми меҳнат, татбиқи чораҳои ҳавасмандгардонӣ ва муҷозоти интизомӣ (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1380).

5) Вазифаҳои маъмурию хоҷагидорӣ - ваколатҳо оид ба идора ва ихтиёрдории молу мулк (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1380).

Моддаи 315. Беамалӣ дар иҷрои вазифа

Аз тарафи хизматчии давлатӣ, ки шахси мансабдор намебошад бо мақсади ғаразнок ё дигар манфиати шахсӣ ё гурӯҳӣ иҷро накардани вазифаҳои хеш, агар ин кирдор ба таври ҷиддӣ ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандон, ташкилотҳо, ҷамъият ё давлатро поймол карда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 316. Баромадан аз ҳадди ваколатҳои мансабӣ

1) Аз ҷониби шахси мансабдор анҷом додани ҳаракате, ки аз ҳадди ваколатҳои ӯ баръало берун мебарояд ва боиси ба таври ҷиддӣ поймол гардидани ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрванд ё ташкилот ё манфиатҳои қонунан ҳифзшудаи ҷамъият ё давлат гаштааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то ҳафтсаду сӣ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то чор сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин ҳаракатро агар шахсе содир карда бошад, ки вазифаи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё роҳбарии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳотро ишғол мекунад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2018 № 1472),

бо ҷарима ба андозаи аз ҳафтсаду сӣ то як ҳазору дусаду ҳафтоду ҳафт нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз чор то ҳафт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

3) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он;

б) бо истифодаи силоҳ ё воситаҳои махсус (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965);

в) бо расонидани оқибатҳои вазнин содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз нӯҳсаду дувоздаҳ то як ҳазору ҳаштсаду бисту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 317. Соҳибӣ кардани ваколати шахси мансабдор

Аз ҷониби хизматчии давлатӣ ё хизматчии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ки шахси мансабдор намебошад, соҳибӣ кардани ваколати шахси мансабдор ва вобаста ба он содир намудани ҳаракате, ки ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандон ё ташкилотҳоро ба таври ҷиддӣ поймол мекунанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 2.01.2018 № 1472),

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 318. Иштироки ғайриқонунӣ дар фаъолияти соҳибкорӣ

Аз ҷониби шахси мансабдор таъсис додани ташкилоте, ки фаъолияти соҳибкориро анҷом медиҳад ё шахсан иштирок дар идораи чунин ташкилот ё ба воситаи шахси боваринок хилофи манъи муқаррарнамудаи қонун, агар ин кирдор аз фароҳам овардани имтиёз ва бартарӣ ё бо дигар шакли пуштибонӣ ба чунин ташкилот алоқаманд бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 319. Гирифтани пора

1) Аз ҷониби шахси мансабдор шахсан ё ба воситаи миёнарав гирифтани пора дар намуди пул, коғазҳои қиматнок, дигар молу мулк ё фоидаи дорои характери молу мулкӣ дошта, барои иҷро кардан ё накардани амали муайян ба манфиати порадиҳанда ё намояндагони ӯ, агар чунин ҳаракат (беҳаракатӣ) ба доираи ваколати хизматии шахси мансабдор, шахси мансабдори давлати хориҷӣ ё шахси мансабдори ташкилоти байналмилалӣ дохил бошанд ё онҳо вобаста ба қудрати мавқеи мансабиашон ба чунин ҳаракат (беҳаракатӣ) мусоидат карда метавонанд, ҳамчунин барои пуштибонии умумӣ ё саҳлангорӣ дар хизмат (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 12.11.2013 № 1028),-

бо ҷарима ба андозаи аз се ҳазору шашсаду панҷоҳ то нуҳ ҳазору яксаду бисту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274).

2) Аз ҷониби шахси мансабдор, шахси мансабдори давлати хориҷӣ ё шахси мансабдори ташкилоти байналмилалӣ гирифтани пора барои ҳаракати (беҳаракатии) ғайриқонунӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 12.11.2013 № 1028),-

бо ҷарима ба андозаи аз панҷ ҳазору чорсаду ҳафтоду панҷ то дувоздаҳ ҳазору ҳафтсаду ҳафтоду панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда агар аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё шахсе содир шуда бошад, ки вазифаи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё роҳбарии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳотро ишғол мекунад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472, аз 3.08.2018 № 1538),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274, аз 3.08.2018 № 1538)

4) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум, дуюм ё сеюми ҳамин модда, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 3.08.2018 № 1538);

в) бо тамаъҷӯии пора;

г) ба миқдори калон,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то дувоздаҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274).

Эзоҳ: 1) Дар моддаи 319 Кодекси мазкур зери мафҳуми миқдори калон, миқдори пул, арзиши қоғазҳои қиматнок, дигар молу мулк ё фоидаи дорои хусусияти молу мулкӣ доштае фаҳмида мешавад, ки арзиши онҳо аз як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 6.10.2008 № 422).

2) Таҳти мафҳуми такроран (такрорӣ) дар моддаҳои 319, 320, 324 ва 325-и ҳамин Кодекс ҷинояте дар назар дошта шудааст, ки агар қаблан як ё якчанд ҷиноятҳои пешбинӣ намудаи ҳамин моддаҳо содир шуда бошад.

3) Таҳти мафҳуми шахси мансабдори давлати хориҷӣ дар моддаҳои 319-321 Кодекси мазкур шахси дар мақомоти қонунгузор, иҷроия, маъмурӣ ё судии давлати хориҷӣ ягон мансабро ишғолнамуда (интихобгардида ё таъингардида) ва дигар шахсе, ки барои ин мақомоти давлати хориҷӣ ягон функсияи давлатиро иҷро менамояд, фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 12.11.2013 № 1028).

4) Таҳти мафҳуми шахси мансабдори ташкилоти байналмилалӣ хизматчии ташкилоти байналмилалӣ ё дигар шахсе, ки ваколатдор аст аз номи ин ташкилот фаъолият намояд, фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 12.11.2013 № 1028).

Моддаи 320. Додани пора

1) Додани пора шахсан ба шахси мансабдор, шахси мансабдори давлати хориҷӣ ё шахси мансабдори ташкилоти байналмилалӣ ё аз тариқи миёнарав (Қонуни ҶТ аз 12.11.2013 № 1028),

бо ҷарима ба андозаи аз се ҳазору шашсаду панҷоҳ то нуҳ ҳазору яксаду бисту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274).

2) Додани пора ба шахси мансабдор, шахси мансабдори давлати хориҷӣ ё шахси мансабдори ташкилоти байналмилалӣ барои аз ҷониби онҳо дидаю дониста анҷом додани ҳаракати (беҳаракатии) ғайриқонунӣ ё такроран додани пора (Қонуни ҶТ аз 12.11.2013 № 1028),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274, аз 3.08.2018 № 1538);

Эзоҳ: 1) Агар аз ҷониби шахси мансабдор, шахси мансабдори давлати хориҷӣ ё шахси мансабдори ташкилоти байналмилалӣ тамаъҷӯии пора ба амал омада бошад ё агар шахси порадода ихтиёран ба мақоме, ки ба оғози парвандаи ҷиноятӣ ҳуқуқ дорад хабар диҳад, ӯ аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 12.11.2013 № 1028).

2) Таҳти мафҳуми тамаъҷӯе, ки дар моддаи 319 ва 320 ҳамин Кодекс пешбинӣ шудааст, талаботи шахси мансабдор, шахси мансабдори давлати хориҷӣ ё шахси мансабдори ташкилоти байналмилалӣ оид ба додани пора зери таҳдиди содир кардани чунин амалҳои вобаста ба фаъолияти хизматие, ки метавонад ба манфиатҳои қонунии порадиҳанда зарар расонад, ё инчунин қасдона гузоштани шаҳрванд ба чунин ҳолате, ки ӯ маҷбур аст барои бартараф кардани оқибатҳои зарарнок ба манфиатҳои қонунии худ пора диҳад, фаҳмида мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 12.11.2013 № 1028).

Моддаи 321. Иғвои порадиҳӣ

Кӯшиши ба шахси мансабдор, шахси мансабдори давлати хориҷӣ ё шахси мансабдори ташкилоти байналмилалӣ додани пул, коғазҳои иматнок, дигар молу мулк ё хизматрасонии дорои хусусияти молу мулкӣ бе розигии онҳо бо мақсади сохтани далелҳои сунъӣ оид ба гирифтани пора (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386) аз 12.11.2013 № 1028, аз 3.08.2018 № 1538);

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274).

Моддаи 322. Хунукназарӣ

1) Хунукназарӣ, яъне иҷро накардан ё ба таври дахлдор иҷро накардани вазифаҳои худ аз ҷониби шахси мансабдор дар натиҷаи муносибати беинсофона ё бепарвоёна ба хизмат, агар ин боиси ба таври ҷиддӣ поймол кардани ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрванд ё ташкилот ё манфиатҳои қонунан ҳифзшудаи ҷамъият ё давлат гашта бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сад то дусаду панҷоҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду бист то яксаду ҳаштод соат ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гаштааст,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 323. Сохтакории хизматӣ

Сохтакории хизматӣ, яъне аз ҷониби шахси мансабдор, ҳамчунин хизматчии давлатӣ ё хизматчии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ки шахси мансабдор намебошад, ба асноди расмӣ дидаю дониста дохил намудани маълумотҳои бардурӯғ, ҳамчунин ба асноди зикршуда ворид намудани ислоҳоте, ки мазмуни аслии онро таҳриф мекунад ё дидаю дониста додани ҳуҷҷатҳои бардурӯғ ё қалбакӣ, агар ин кирдор бо мақсади ғаразнок ё дигар манфиатдории шахсӣ содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати аз як то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 323(1). Ғайриқонунӣ додани шиносномаи шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин ба ҳуҷҷатҳое, ки барои гирифтани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон асос мебошанд, ворид намудани маълумотҳои баръало бардурӯғ

(Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451)

1) Аз ҷониби шахси мансабдор ё хизматчии давлатӣ ғайриқонунӣ додани шиносномаи шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шаҳрвандони хориҷӣ ё шахсони бешаҳрванд, ҳамчунин аз ҷониби шахси мансабдор, хизматчии давлатӣ ё хизматчии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ки шахси мансабдор намебошад, ворид намудани маълумотҳои баръало бардурӯғ ба ҳуҷҷатҳое, ки барои гирифтани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон асос мегарданд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

2) Аз ҷониби шахси мансабдор ё хизматчии давлатӣ ба таври дахлдор иҷро накардан ё хунукназарона иҷро кардани вазифаҳои хизматӣ, ки боиси ғайриқонунӣ додани шиносномаи шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шаҳрвандони хориҷӣ ё шахсони бешаҳрванд ё ғайриқонунӣ ба даст овардани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон гашта бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451).

Моддаи 324. Гирифтани мукофот бо роҳи тамаъҷӯӣ

1) Гирифтани мукофот бо роҳи тамаъҷӯӣ, яъне талаб кардани мукофоти молӣ ё фоидаи молу мулкӣ аз ҷониби хизматчии корхона сарфи назар аз шакли моликият, ғайр аз шахсони мансабдори мақомоти давлатӣ, барои иҷрои кори муайян ё расонидани хизмат, ки ба доираи вазифаи хизматии чунин корманд дохил мешавад, ҳамчунин қасдан гузоштани шаҳрванд дар чунин шароите, ки ӯ барои пешгирӣ кардани вайронкунии ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунан ҳифзшавандааш маҷбур аст чунин мукофотро барояш муҳайё созад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё бидуни ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) ба миқдори калон содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ва бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 325. Додани мукофот ба хизматчӣ

1) Додани мукофот ба хизматчӣ, яъне додани мукофоти молӣ ё фоидаи молу мулкӣ ба хизматчии корхона, сарфи назар аз шакли моликият, ғайр аз шахсони мансабдори мақомоти давлатӣ, барои ба манфиати шахси мукофотдиҳанда иҷро кардани амали ғайриқонунӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) ба миқдори калон;

г) ба манфиати гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Дар моддаҳои 324 ва 325-и Кодекси мазкур зери мафҳуми миқдори калон, миқдори пул, арзиши қоғазҳои қиматнок, дигар молу мулк ё фоидаи дорои хусусияти молу мулкӣ доштае фаҳмида мешавад, ки арзиши онҳо аз панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 326. Ғайриқонуни иҷозат додан ба гирифта гаштан ва нигоҳдории силоҳи оташфишон

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965)

Ғайриқонунӣ иҷозат додан ба гирифта гаштан ва нигоҳдории силоҳи оташфишон (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 327. Ғайриқонунӣ нигоҳ доштани муҳофизони шахсӣ ва истифодаи техникаи ҷангӣ бо ҳамин мақсад

Ғайриқонунӣ нигоҳ доштани муҳофизони шахсӣ, инчунин истифодаи техникаи ҷангӣ бо ҳамин мақсад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

БОБИ 31. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ТАРТИБИ ИДОРАКУНӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Моддаи 328. Истифодаи зӯроварӣ ба муқобили намояндаи ҳокимият

1) Истифодаи зӯроварие, ки барои ҳаёт ё саломатӣ хавфнок нест ё таҳдиди истифодаи зӯроварӣ, ҳамчунин таҳдиди несту нобуд кардани молу мулк нисбат ба намояндаи ҳокимият ё наздиконаш вобаста ба иҷрои вазифаашон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Истифодаи зӯроварӣ нисбат ба шахсони дар қисми якуми ҳамин модда зикргардида, ки ба ҳаёт ва саломатӣ хавфнок аст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Дар моддаи мазкур ва дигар моддаҳои ҳамин Кодекс таҳти мафҳуми намояндаи ҳокимият шахсе дар назар дошта шудааст, ки дар мақомоти ҳокимияти давлатӣ хизмат карда ва мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қонун нисбат ба шахсони таҳти тобеъияти хизматиаш қарорнадошта ваколати амрдиҳиро дорад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 329. Таҳдид нисбати кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ё хизматчиёни ҳарбӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Таҳдиди куштан, расонидани зарар ба саломатӣ, вайрон ё несту нобуд сохтани молу мулк нисбати кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, хизматчиёни ҳарбӣ, ҳамчунин нисбати шахсони наздики онҳо бо мақсади монеъ шудан ба фаъолияти қонунии ин шахсон оиди муҳофизати тартиботи ҷамъиятӣ ё таъмини бехатарии ҷамъият ё аз рӯи интиқом барои чунин фаъолияташон содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 330. Таҳқири намояндаи ҳокимият

1) Таҳқири оммавии намояндаи ҳокимият ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ ё вобаста ба иҷрои онҳо, бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду ҳаштод то дусаду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати аз ду моҳ то як сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Таҳқири намояндаи ҳокимият дар баромадҳои оммавӣ, асарҳои ба таври оммавӣ намоишдодашуда, воситаҳои ахбори омма ё дар шабакаи интернет (Қонуни ҶТ аз 30.07.2007 № 301),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то як ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 331. Монеъ шудан ба фаъолияти муассисаҳои татбиқкунандаи ҷазо ва муассисаҳои ҳабси пешакӣ

1) Таҳдиди зӯроварӣ нисбати кормандони муассисаҳои татбиқкунандаи ҷазо, нисбати кормандони муассисаҳои ҳабси пешакӣ бо мақсади монеъ шудан ба фаъолияти мӯътадили ин муассисаҳо,

2) Бо ҳамин мақсад истифода бурдани зӯроварӣ нисбати шахсони дар қисми якуми ҳамин модда зикргардида, ки ба ҳаёт ё саломатии шахс хавфнок намебошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

3) Кирдорҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) бо зӯроварӣ, ки барои ҳаёт ва саломатии шахс хавфнок аст;

б) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил:

в) дар ҳолати ретсидиви хавфнок ё махсусан хавфнок содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 332. Кирдорҳое, ки кори ҷойҳои маҳрумият аз озодиро номураттаб месозанд

1) Кирдорҳое, ки шахси адокунандаи ҷазо дар ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ содир намуда, дар:

а) таҳқиру шиканҷаи маҳкумшудагон;

б) ҳамла овардан ба намояндагони маъмурияти ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ;

в) ташкил намудани гурӯҳҳо бо ин мақсад ё дар амали онҳо фаъолона иштирок намудан ифода ёфтааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар аз ҷониби шахси барои ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин маҳкумшуда содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 333. Истифодаи ғайриқонунии аломату нишонаҳои Салиби Сурх ва Ҳилоли Аҳмар

Истифодаи ғайриқонунии аломату нишонаҳои тафриқаи Салиби Сурх ва Ҳилоли Аҳмар, инчунин номи Салиби Сурх ва Ҳилоли Аҳмар,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 334. Худсарӣ

1) Худсарӣ, яъне худсарона бар хилофи тартиби муқаррарнамудаи қонун ё санади дигари меъёрии ҳуқуқӣ ба амал баровардани ҳуқуқи воқеӣ ё эҳтимолӣ, ки ба ҳуқуқу манфиатҳои қонунан ҳифзшавандаи шаҳрвандон ё манфиатҳои давлатӣ ё ҷамъиятӣ зарари ҷиддӣ расонидааст,

бо ҷарима ба андозаи то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати аз як то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он содир шуда бошад,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 31.12.2008 № 451).

Моддаи 334(1). Ғайриқонунӣ ба роҳ мондани таълими динӣ

(Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1809)

Ғайриқонунӣ ба роҳ мондани таълими динӣ, аз ҷумла тавассути шабакаи интернет, агар ин кирдор хусусияти динии экстремистӣ надошта бошад ва дар давоми сол пас аз татбиқи ҷазои маъмурӣ барои чунин ҳуқуқвайронкуниҳо содир шуда бошад,-

бо ҷарима ба андозаи аз ҳаштсад то як ҳазору дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба ҳамин мӯҳлат ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1809).

Моддаи 334(2). Вайрон кардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими ҷашну маросим

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2050)

Барои вайрон кардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими ҷашну маросим аз ҷониби соҳибкори инфиродӣ, муассис ё роҳбари ташкилоти тиҷоратӣ, сархатиб, имомхатиб, имоми масҷиди панҷвақта, ходими ғайрирасмии динӣ, раиси маҳалла ва дигар роҳбари мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ, инчунин аз ҷониби шахсони дигар ба таври дағалона ё дар вазъияти фавқулода, пандемияи бемориҳои сироятӣ, ҳолатҳои фавқулодаи дорои хусусияти табиӣ ва техногенидошта содир шудани ҳамин кирдорҳо дар давоми соли баъди татбиқи ҷазои маъмурӣ,-

бо ҷарима ба андозаи аз ду ҳазору дусад то ду ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз ду то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба ҳамин муҳлат ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024 № 2050).

Моддаи 335. Ғайриқонунӣ гузаштан аз Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Ғайриқонунӣ, бидуни ҳуҷҷати муайяншуда ва иҷозати зарурӣ гузаштан аз сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451).

2) Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ғайриқонунӣ, бо маслиҳати пешакӣ гузаштани гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи муташаккил ё бо истифодаи зӯроварӣ ё бо таҳдиди истифодаи он (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои дар қисми якум ё дуюми ҳамин модда пешбинигардида, агар онҳо дар алоқамандӣ бо савдои одамон содир шуда бошанд,

- бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ва маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554).

Эзоҳ: Кирдори пешбининамудаи ҳамин модда нисбати шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванде, ки бо вайрон кардани қоидаи гузаштан аз Сарҳади давлатӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон барои истифодаи ҳуқуқи паноҳгоҳи сиёсӣ мутобиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид гаштаанд, паҳн намегардад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 2.01.2018 № 1472).

Моддаи 335(1). Ташкили воридшавии ғайриқонунии шаҳрвандони хориҷӣ ё шахсони бешаҳрванд ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ташкили гузариши транзитии ғайриқонунӣ ба воситаи ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451, аз 2.01.2018 № 1472)

1) Ташкили воридшавии ғайриқонунии шаҳрвандони хориҷӣ ё шахсони бешаҳрванд ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ташкили гузариши транзитии ғайриқонунии чунин шахсон ба воситаи ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472),

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати аз шаш моҳ то як сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил;

в) бо расонидани зарари ҷиддӣ ба шаҳрванд;

г) бо истифодаи мақоми хизматӣ;

д) бо мақсади машғул шудан бо фаъолияти ғайриқонунӣ содир шуда бошад,

- бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз панҷ то даҳ сол ва маҳрум сохтан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554).

Моддаи 335(2). Ташкили муҳоҷирати ғайриқонунӣ

(Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451)

1) Ташкили ғайриқонунӣ фиристонидан ва бо кор таъмин кардани шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хориҷа,

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати аз шаш моҳ то як сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ду сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

2) Бо кор таъмин намудани муҳоҷирон аз ҷониби шахсе, ки барои амалӣ намудани чунин намуди фаъолият иҷозатнома надорад,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати аз як то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451).

Моддаи 336. Вайрон кардани низоми Сарҳади давлатӣ

Вайрон кардани низоми Сарҳади давлатӣ, низоми сарҳадӣ ва низоми гузаргоҳи Сарҳади давлатӣ, ки дар давоми сол пас аз додани ҷазои маъмурӣ барои ҳамин гуна вайронкуниҳо содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 337. Тасарруфи мукофоти давлатӣ

Тасарруфи мукофоти давлатӣ,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати аз як то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 338. Худсарона ишғол намудани қитъаи замин ва сохтмони худсарона дар он

(Қонуни ҶТ аз 25.03.2011 № 694)

1) Худсарона ишғол намудани қитъаи замин, агар дар давоми соли пас аз татбиқи ҷазои маъмурӣ барои чунин ҳуқуқвайронкунӣ содир шуда бошад,

2) Сохтмони худсарона дар қитъаи замини худсарона ишғолнамуда, новобаста аз татбиқи ҷазои маъмурӣ,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдори пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз нӯҳсаду дувоздаҳ то ҳазору чорсаду шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Ҷиноятҳои дар моддаҳои 338 ва 338(1) Кодекси мазкур пешбинигардида дар ҳамон вақт такроран содиршуда эътироф карда мешаванд, ки агар шахс қаблан як ё якчанд ҷиноятҳои дар ҳамин моддаҳо пешбинигардидаро содир намуда бошад (Қонуни ҶТ аз 25.03.2011 № 694).

Моддаи 338(1). Ғайриқонунӣ додани қитъаи замин

(Қонуни ҶТ аз 25.03.2011 № 694)

1) Ғайриқонунӣ додани қитъаи замин,

2) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

в) бо истифода аз ваколати мансабӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз нӯҳсаду дувоздаҳ то ҳазору чорсаду шаст нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳашт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.03.2011 № 694, аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 339. Тасарруф ё вайрон кардани ҳуҷҷат, штамп, мӯҳр

1) Тасарруфи шиноснома (паспорт) ё дигар ҳуҷҷати муҳими шахсии шаҳрванд,

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз ҳаштод то яксаду бист соат ё бо ҷарима ба андозаи то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то як сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Бо мақсади ғаразнок ё манфиати дигари шахсӣ тасарруф, нобуд, вайрон ё пинҳон кардани ҳуҷҷатҳои расмӣ, штамп ё мӯҳр,

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисоб ё корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то як сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

3) Кирдорҳои дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинигардида, ки бо мақсади савдои одамон содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 33, аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 340. Сохтакорӣ, тайёр кардан ё ба соҳибияти каси дигар додани ҳуҷҷат, мукофоти давлатӣ, штамп, мӯҳр ва бланкаҳои қалбакӣ

1) Сохтакории шиноснома (паспорт), шаҳодатнома ё дигар ҳуҷҷатҳои расмии ҳуқуқдиҳанда ё аз ӯҳдадорӣ озодкунанда бо мақсади истифода аз ҷониби худи сохтакор ё шахси дигар ё ба соҳибияти каси дигар додани чунин ҳуҷҷат, ба ҳамин мақсад тайёр кардан ё ба соҳибияти каси дигар додани мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҶШС Тоҷикистон, ИҶШС, штампу мӯҳр ё бланкаҳои қалбакӣ, инчунин истифодаи ҳуҷҷатҳои бараъло қалбакӣ (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 33),

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) бо маслиҳати пешакӣ аз ҷониби гурӯҳи шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо истифодаи техникаи компютерӣ содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.03.2011 № 694).

3) Кирдорҳои дар қисмҳои якум ва дуюми ҳамин модда пешбинигардида, ки бо мақсади савдои одамон содир шуда бошанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 33).

Моддаи 340(1). Сохтакорона тайёр кардан, ба муомилот баровардани маркаҳои боҷи аксизӣ, маркаҳои махсус ё аломатҳои мутобиқат ва ё истифодаи онҳо

(Қонуни ҶТ аз 25.07.2005 № 97)

1. Сохтакорона тайёр кардан бо мақсади муомилот ё ба муомилот баровардани маркаҳои аксизӣ, маркаҳои махсус ё аломатҳои мутобиқати муҳофизатшаванда ва ё истифодаи онҳо,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2. Ҳамин кирдор, агар бо маслиҳати пешакӣ аз ҷониби гурӯҳи шахсон ва ё гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз сесаду шасту панҷ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 25.07.2005 № 97, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

Моддаи 341. Соҳиб шудан ё ба соҳибияти каси дигар додани ҳуҷҷатҳои расмӣ ва мукофоти давлатӣ

Ғайриқонунӣ соҳиб шудан ё ба соҳибияти каси дигар додани ҳуҷҷатҳои расмии ҳуқуқдиҳанда ё аз ӯҳдадорӣ озодкунанда, инчунин мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҶШС Тоҷикистон, ИҶШС,

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду бист то яксаду ҳаштод соат ё бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 341(1). Вайрон кардани талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба пайвасткунии симкорт ба шабакаи алоқаи барқӣ ва ба соҳибияти каси дигар додани он

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1609)

1. Вайрон кардани талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба пайвасткунии симкорт ба шабакаи алоқаи барқӣ, агар дар давоми як соли пас аз татбиқи ҷазои маъмурӣ чунин кирдор содир шуда бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз шашсад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба муҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

2. Ғайриқонунӣ пайваст кардани симкорт ба шабакаи алоқаи барқӣ ё аз ҷониби истифодабаранда ба соҳибияти каси дигар додани симкорт, агар симкорт дар содиркунии ҷинояти хусусияти террористӣ ё экстремистидошта, инчунин дигар ҷиноятҳои вазнин ва махсусан вазнин истифода гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1084),

бо ҷарима ба андозаи аз ҳаштсад то якуним ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз ду то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1609).

Моддаи 342. Таҳқир кардани рамзҳои давлатӣ

Таҳқир кардани рамзҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то як сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 343. Саркашӣ аз хизмати ҳарбӣ ва алтернативӣ

1) Саркашӣ аз даъвати навбатӣ ба хизмати ҳатмии ҳарбӣ, ҳамчунин саркашӣ кардани шахси ӯҳдадори ҳарбӣ аз ҷамъомадҳои таълимӣ ё санҷиши ҳарбӣ дар ҳолати набудани асосҳои қонунӣ барои аз ин хизмат озод намудан,

2) Саркашии шахсони аз хизмати ҳарбӣ озодшуда аз адои хизмати алтернативӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду ҳаштод то дусаду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи аз сесад то ҳаштсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷазо дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

3) Саркашӣ аз даъвати хизмати ҳарбии ҳатмӣ ё алтернативӣ бо роҳи:

а) ба худ расонидани зарар ба саломатӣ;

б) бо сохтакории ҳуҷҷатҳо ё фиреби дигар,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Агар даъватшаванда то ба суд супурдани парванда ба даъватгоҳ ҳозир шавад, ӯ аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад.

Моддаи 344. Саркашӣ аз даъвати сафарбарӣ

Саркашӣ аз даъвати сафарбарӣ ба сафи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

БОБИ 32. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ АДОЛАТИ СУДӢ

Моддаи 345. Монеъ шудан ба татбиқи адолати судӣ, таҳқиқи ибтидоӣ ва тафтиши пешакӣ

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274)

1) Дар ҳар шакл дахолат кардан ба фаъолияти суд бо мақсади монеъ шудан ба татбиқи адолати судӣ,

2) Дар ҳар шакле дахолат кардан ба фаъолияти прокурор, муфаттиш ё таҳқиқбаранда бо мақсади монеъ шудан ба ҳамаҷониба, пурра ва объективии таҳқиқи ибтидоӣ ё тафтиши пешакии парванда (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274),

3) Кирдорҳои дар қисми якум ё дуюми ҳамин модда пешбинигардида, ки аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматии худ содир шудаанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад.

Моддаи 346. Дидаю дониста расонидани хабари бардурӯғ

1) Дидаю дониста расонидани хабари бардурӯғ оиди содир шудани ҷиноят,

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар вобаста:

а) бо гунаҳгор кардан ба содир намудани ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин;

б) бо сохтани далелҳои сунъии айбдоркунӣ;

в) аз нияти ғаразнок (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) ба манфиати гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад,

бо корҳои ислоҳи меҳнатӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинигардида агар:

а) нисбати судя, прокурор, муфаттиш ё таҳқиқбаранда содир шуда бошанд (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274);

б) боиси оқибатҳои вазнин гардида бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз17.05.2004 № 35).

Моддаи 347. Хабар надодан дар бораи ҷиноят ё пинҳон доштани он

1) Хабар надодан дар бораи ҷинояти вазнин ё махсусан вазнини аниқ маълуми тайёршудаистода ё содиршуда, ҳамчунин хабар надодан дар бораи шахси аниқ маълуми содирнамудаи ин ҷиноят ё бошишгоҳи ӯ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

2) Пинҳон доштани ҷинояти вазнин ё махсусан вазнини пешакӣ ваъданашуда,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: 1) Ҳамсар ва хешовандони наздики шахси содирнамудаи ҷиноят барои хабар надодан дар бораи ҷиноят ва пинҳон доштани ҷинояти пешакӣ ваъданашудаи он ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешаванд. Ҳамчунин қурбонии савдои одамон барои хабар надодан дар бораи ҷиноят ва пинҳон доштани ҷинояти пешакӣ ваъданашуда, ки бо қарор доштани ӯ ба сифати қурбонӣ дар савдои одамон алоқаманд аст, ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554).

2) Инчунин ходими калисо барои хабар надодан дар бораи ҷинояте, ки ба ӯ ҳангоми омӯзиш маълум гардидааст, ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешавад.

Моддаи 348. Дидаю дониста ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидани шахси бегуноҳ

1) Дидаю дониста шахси бегуноҳро ба сифати айбдоршаванда ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан аз ҷониби таҳқиқбаранда, муфаттиш ё прокурор (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 15.03.2016 № 1274),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) вобаста бо айбдоркунӣ дар содир намудани ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин;

б) вобаста бо сохтани далелҳои сунъии айбдоркунӣ содир шуда бошад;

в) боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 349. Дидаю дониста ғайриқонунӣ баровардани ҳукм, ҳалнома ё дигар актҳои судӣ

1) Дидаю дониста аз тарафи судя (судяҳо) ғайриқонунӣ баровардани ҳукм, ҳалнома ё дигар актҳои судӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то як ҳазору панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) вобаста бо баровардани ҳукми аз озодӣ маҳрум сохтан;

б) вобаста бо сохтани далелҳои сунъии айбдоркунӣ содир шуда бошад;

в) боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 350. Монеъ шудан ба ҳозиршавии шоҳид ё ҷабрдида ба суд, мақомоти таҳқиқ ё тафтиши пешакӣ

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274)

Монеъ шудан ба ҳозиршавии шоҳид ё ҷабрдида ба суд, мақомоти таҳқиқ ё тафтиши пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274),

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 351. Гувоҳии бардурӯғ

1) Дидаю дониста нишондоди бардурӯғ додани шоҳид, ҷабрдида ё хулосаи ғалат додани коршинос (эксперт), ҳамчунин ҳангоми таҳқиқ, тафтиши пешакӣ ё дар суд дидаю дониста нодуруст тарҷума кардани тарҷумон (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274),

2) Ҳамин кирдор, агар вобаста:

а) ба айбдоркунӣ дар содир намудани ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин:

б) ба тайёр кардани далелҳои сунъии айбдоркунӣ;

в) бо мақсади ғаразнок;

г) ба манфиати гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Эзоҳ: 1. Агар шоҳид, ҷабрдида, коршинос ё тарҷумон дар ҷараёни таҳқиқи ибтидоӣ, тафтиши пешакӣ ё мурофиаи судӣ то баровардани ҳукм ё ҳалномаи суд дар хусуси бардурӯғ будани баёнот, хулосаҳо ё дидаю дониста нодуруст тарҷума карданашон ихтиёрӣ арз намоянд, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешаванд.

2) Қурбонии савдои одамон барои додани нишондоди бардурӯғ, ки бо қарор доштани ӯ ба сифати қурбонӣ дар савдои одамон алоқаманд аст, ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554).

Моддаи 352. Саркашӣ аз ҳозир шудан ё нахостани додани нишондод, хулоса ё тарҷума кардан

1) Саркашӣ кардани шоҳид ё ҷабрдида аз ҳозир шудан ба даъвати мақомоти таҳқиқ, тафтиши пешакӣ ё ба суд ё нахостани додани нишондод (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274),

2) Саркашӣ кардани коршинос (эксперт), мутахассис тарҷумон ё шахси холис аз ҳозир шудан ба даъвати худи ҳамон мақомот ё саркашӣ кардан аз иҷрои вазифаҳои худ (Қонуни ҶТ аз 31.12.2008 № 451),

Эзоҳ: 1. Шахс барои саркашӣ намудан аз додани нишондод ба муқобили худ ва хешовандони наздикаш ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274).

2) Қурбонии савдои одамон барои саркашӣ кардан аз ҳозир шудан ба даъвати мақомоти таҳқиқ, тафтишот ё ба суд, ё нахостани додани нишондод нисбат ба ҷиноятҳое, ки бо қарор доштани ӯ ба сифати қурбонӣ дар савдои одамон алоқаманданд ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида намешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1554).

Моддаи 353. Ришвадиҳӣ ё маҷбур кардан барои додани баёноти бардурӯғ, хулосаи бардурӯғ ё тарҷумаи нодуруст

1) Ришвадиҳӣ ба шоҳид, ҷабрдида бо мақсади аз ҷониби онҳо додани баёноти бардурӯғ ё ба коршинос бо мақсади пешкаш намудани хулосаи бардурӯғ ё додани нишондоди бардурӯғ, ҳамчунин ба тарҷумон бо мақсади нодуруст тарҷума карданаш,

2) Маҷбур сохтани шоҳид, ҷабрдида барои додани нишондоди бардурӯғ, коршинос барои пешниҳоди хулосаи бардурӯғ ё тарҷумон ҷиҳати нодуруст тарҷума кардан, ҳамчунин маҷбур сохтани шахсони мазкур барои саркашӣ намудан аз додани нишондод вобаста бо (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386):

а) иръоб (шантаж);

б) таҳдиди куштан;

в) таҳдиди зарар ба саломатӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) нобуд сохтани молу мулки ин шахсон ё наздикони онҳо содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати аз як то се сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои дар қисми дуюми ҳамин модда пешбинигардида, бо истифодаи зӯроварии барои ҳаёт ва саломатии шахсони мазкур хавфнок набуда содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Кирдорҳои дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинигардидае,ки:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) бо истифодаи зӯроварии барои ҳаёт ва саломатии шахсони зикргардида хавфнок содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 354. Аз ҷониби таҳқиқбаранда, муфаттиш ё суд маҷбур сохтан ба додани нишондод

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274)

1) Бо роҳи таҳдид, иръоб ё кирдорҳои дигари ғайриқонунӣ гумонбаршуда, айбдоршаванда, судшаванда, ҷабрдида ё шоҳидро маҷбур намудан ба додани нишондод, инчунин коршиносро барои пешниҳоди хулоса маҷбур кардан аз ҷониби таҳқиқбаранда, муфаттиш ё суд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 15.03.2016 № 1274),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 808).

Моддаи 355. Беэҳтиромӣ нисбати суд

1) Беэҳтиромӣ нисбати суд, ки дар таҳқири иштирокчиёни мурофиаи судӣ ифода ёфтааст,

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду ҳаштод то дусаду чил соат ё бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Таҳқири судя, машваратчӣ ё шахси дигаре, ки дар татбиқи адолати судӣ иштирок менамояд,

Моддаи 356. Таҳдид ё зӯроварӣ вобаста ба амалбарории адолати судӣ ", таҳқиқ ё тафтиши пешакӣ

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274)

1) Таҳдиди куштан, расонидани зарар ба саломатӣ, вайрон ё несту нобуд кардани молу мулк нисбати судя, машваратчии халқӣ, прокурор, муфаттиш, таҳқиқбаранда, адвокат, эксперт, тарҷумон, пристави суд ё котиби суд, иҷрочии суд, ҳамчунин наздикони онҳо вобаста ба гузаронидани таҳқиқ, тафтиши пешакӣ, баррасии парванда ё мавод дар суд ё иҷрои ҳукм, ҳалномаи суд ё санади дигари судӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 15.03.2016 № 1274),

2) Бо сабаби гузаронидани таҳқиқ, тафтиши пешакӣ, баррасии парванда ё мавод дар суд ё иҷрои ҳукм, ҳалномаи суд ё санади дигари судӣ нисбати шахсони дар қисми якуми ҳамин модда зикргардида, истифода намудани зӯроварӣ, ки барои ҳаёт ва саломатиашон хавфнок нест (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 15.03.2016 № 1274),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳои дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинишуда бо истифода намудани зӯроварӣ, ки барои ҳаёт ва саломатӣ хавфнок аст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 357. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Моддаи 358. Ғайриқонунӣ дасггир ё ҳабс намудан

1) Дидаю дониста ғайриқонунӣ дастгир намудан,

бо маҳдуд кардани озодӣ ба мӯҳлати то се сол, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то ду сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Дидаю дониста ғайриқонунӣ ҳабс кардан ё дар ҳабс нигоҳ доштан,

3) Кирдорҳои дар қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда пешбинигардидае, ки боиси оқибатҳои вазнин гардидаанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то ҳафт сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 359. Сохтакории далелҳо

1) Сохтакории далелҳои парвандаи гражданӣ аз ҷониби шахси дар парванда иштирокдошта ё намояндаи ӯ,

бо корҳои ҳатмӣ ба мӯҳлати аз яксаду шаст то дусаду чил соат ё ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо корҳои ислоҳӣ ба мӯҳлати аз як то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Сохтакории далелҳои парвандаи ҷиноятӣ аз ҷониби таҳқиқбаранда, муфаттиш, прокурор ё ҳимоятгар (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазор то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

3) Сохтакории далелҳои парвандаи ҷиноятӣ аз ҷониби шахсони дар қисми дуюми ҳамин модда зикргардида, агар (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386):

а) дар хусуси ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин бошад;

б) аз беэҳтиётӣ боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

Моддаи 360. Ғайриқонунӣ озод кардан аз ҷавобгарии ҷиноятӣ

Шахси дар содир намудани ҷиноят гумонбар ё айбдоршавандаро ғайриқонунӣ аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод кардани прокурор, муфаттиш ё таҳқиқбаранда (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 361. Фош кардани маълумоти таҳқиқ ё тафтиши пешакӣ

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274)

Бе иҷозати таҳқиқбаранда, муфаттиш ё прокурор маълумоти таҳқиқ ё тафтиши пешакиро фош кардани шахсе, ки мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонун аз фош накардани онҳо огоҳонида шуда буд (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1274),

Моддаи 362. Ҳаракати ғайриқонунӣ нисбати молу мулке, ки рӯйхат шудааст, ё ба вай ҳабс гузошта шудааст, ё ин ки мусодира карда мешавад

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Молу мулки рӯйхат шуда ё ба он ҳабс гузошташударо исроф намудан, бегона ё пинҳон кардани шахсе, ки молу мулки мазкур ба вай бовар карда супурда шуда буд, ҳамчунин аз тарафи хизматчиёни ташкилотҳои кредитӣ ба амал баровардани амалиётҳои бонкӣ ба воситаҳои пулӣ (пасандозҳо), ки ба онҳо ҳабс гузошта шуда буд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Пинҳон ё азони худ кардани молу мулке, ки бо ҳукми суд мусодира карда мешавад, ҳамчунин бо тарзи дигар саркашӣ кардан аз иҷрои эътибори қонунӣ пайдокардаи ҳукми суд оиди таъмини мусодираи молу мулк (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 2.01.2018 № 1472),

Моддаи 363. Иҷро накардани ҳукми суд, ҳалномаи суд ё санади дигари судӣ

Ҳукм, ҳалнома ё санади дигари эътибори қонунӣ пайдонамудаи судро қасдан иҷро накардани намояндаи ҳокимият, хизматчии давлатӣ ё хизматчии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин хизматчии муассисаи давлатӣ, ташкилотҳои тиҷоратӣ ё дигар ташкилот, инчунин ба иҷрои онҳо монеъ шудан (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1472),

бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

Моддаи 364. Саркашӣ аз адои ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ

Аз адои ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ саркашӣ кардани шахси ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкумшудае, ки ба ӯ барои аз ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ ба муддати кӯтоҳ сафар кардан иҷозат дода шудааст ё иҷрои ҳукм дар мавриди татбиқи ҷазо мавқуф гузошта шудааст баъд аз ба охир расидани мӯҳлати иҷозати сафар кардан ё мӯҳлати мавқуф гузошта шуда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 365. Гурехтан аз ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ ё аз ҳабси пешакӣ

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

1) Аз ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ ё аз ҳабси пешакӣ гурехтани шахсе, ки ҷазоро адо мекунад ё дар ҳабси пешакӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) бо маслиҳати пешакӣ аз ҷониби гурӯҳи шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) бо зӯроварии барои ҳаёт ё саломатии шахсони дигар хавфнок ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо истифодаи силоҳ ё предметҳои ба сифати силоҳ истифодашаванда содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Эзоҳ: Шахсе, ки дар мӯҳлати се рӯз ихтиёрӣ ба ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ ё ба ҳабси пешакӣ бармегардад, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ барои гурехтан озод карда мешавад, агар дар ҳаракатҳои ин шахс таркиби ҷиноятҳои дигар набошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

ФАСЛИ XIV. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ХИЗМАТИ ҲАРБӢ

БОБИ 33. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ ХИЗМАТИ ҲАРБӢ

Моддаи 366. Мафҳуми ҷиноятҳо ба муқобили хизмати ҳарбӣ

1) Ҷиноятҳои муқобили хизмати ҳарбӣ - он ҷиноятҳои пешбининамудаи ҳамин боб эътироф карда мешаванд, ки ба муқобили тартиботи муқарраргардидаи адои хизмати ҳарбӣ аз ҷониби хизматчиёни ҳарбӣ, ки дар асоси даъват ё бо тартиби иттиёрӣ дар Қувваҳои мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар сохторҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон адои хизмат мекунанд, содир шудаанд, ҳамчунин аз ҷониби шаҳрвандони дар эҳтиётбуда, ҳангоми гузаштани ҷамъомадҳои ҳарбӣ ё шахсоне, ки мутобиқи қонунҳои ҷорӣ мақоми хизматии ҳарбӣ доранд, содир шудаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

2) Шахсоне, ки дар ҳамин модда зикр нашудаанд, барои шарикӣ дар ҷиноятҳои муқобили хизмати ҳарбӣ аз рӯи моддаҳои дахлдори ҳамин Кодекс ба сифати ташкилкунанда, таҳриқкунанда ва ёрдамчӣ ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 367. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35)

Моддаи 368. Иҷро накардани фармон

1) Аз ҷониби зердаст иҷро накардани фармони мутобиқи тартиби муқарраршуда додаи сардор, ки ба манфиати хизмат зарари ҷиддӣ расонидааст, ба истиснои ҳолатҳои иҷро накардани фармони баръало ҷиноятӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, ки дар вазъияти ҷангӣ ё дар замони ҷанг содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 369. Муқобилият ба сардор ё маҷбур кардани ӯ ба вайрон кардани вазифаҳои хизматӣ

1) Муқобилият нишон додан ба сардор ё ба шахси дигаре, ки иҷрои вазифаи сардор ба ӯҳдааш гузошта шудааст, ҳамчунин барои вайрон кардани ин вазифаҳо маҷбур сохтани ӯ, ки бо зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он алоқаманд аст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон, гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) бо истифодаи силоҳ техникаи ҷангӣ ё моддаҳои тарканда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 13.06.2013 № 965);

в) бо расонидани зарари вазнин ё миёна ба саломатӣ содир шудааст ва ё боиси дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Ҳамин кирдор, ки дар вазъияти ҷангӣ ё дар замони ҷанг содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 370. Истифодаи зӯроварӣ дар ҳаққи сардор

1) Лату кӯб ё истифодаи шакли дигари зӯроварӣ ба сардор вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизмати ҳарбии ӯ ё ҳангоми иҷрои ин вазифаҳо,

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ва ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин ҳаракат, агар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35):

а) аз ҷониби гурӯҳи шахсон, гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

б) бо истифодаи силоҳ (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965);

в) бо расонидани зарари вазнин ё миёна ба саломатӣ содир шудааст ва ё боиси дигар оқибатҳои вазнин гардидааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Ҳаракатҳои пешбининамудаи қисмҳои якум ё дуюми ҳамин модда, ки дар вазъияти ҷангӣ ё дар замони ҷанг содир шудаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 371. Таҳдид ба сардор

1) Таҳдиди куштан, расонидани зарар ба саломатӣ ё таҳдиди лату кӯби сардор дар ҳолати мавҷудияти асосҳои кофӣ, барои амалӣ шудани ин таҳдид бинобар вазифаҳои хизмати ҳарбиро иҷро кардани вай (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар дар вазъияти ҷангӣ ё дар замони ҷанг содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 372. Таҳқири хизматчии ҳарбӣ

1) Аз ҷониби хизматчии ҳарбӣ таҳқир намудани хизматчии ҳарбии дигар ҳангоми иҷрои вазифа ва ё вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизмати ҳарбӣ,

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то шаш моҳ ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Сардорро таҳқир кардани зердаст, ҳамчунин таҳқири зердаст аз ҷониби сардор ҳангоми иҷрои вазифа ё вобаста ба иҷрои вазифаи хизмати ҳарбӣ (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳдуд кардани хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то як сол ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 373. Вайрон кардани қоидаҳои оинномавии муносибатҳои байниҳамдигарии хизматчиёни ҳарбӣ дар ҳолати набудани тобеияти хизматӣ дар байни онҳо

1) Вайрон кардани қоидаҳои оинномавии муносибатҳои байниҳамдигарии хизматчиёни ҳарбӣ, дар ҳолати набудани тобеияти хизматӣ дар байни онҳо, ки дар таҳқири мунтазам, паст задани шаъну эътибор, шиканҷа, расонидани зарари сабук ба саломатӣ, ки боиси бад шудани саломатӣ гардидааст ё дар ғайриқонунӣ маҳрум кардан аз озодӣ зоҳир мегардад,

бо нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар:

а) такроран;

б) нисбати ду ва зиёда шахсон (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) аз ҷониби гурӯҳи шахсон, гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

г) бо истифодаи силоҳ (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965);

д) бо расонидани зарари вазнин ё миёна ба саломатӣ содир шудааст ё боиси дигар оқибатҳои вазнин гардидааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 374. Худсарона тарк кардании қисми ҳарбӣ ё маҳалли хизмат

1) Худсарона тарк кардани қисми ҳарбӣ ё маҳалли хизмат, ҳамчунин бидуни сабабҳои узрнок сари вақт барнагаштан ба хизмат пас аз рухсатӣ аз қисми ҳарбӣ, рухсати меҳнатӣ, ҳангоми таъин кардан ё гузаронидан ба дигар ҷой ба хизмат, ё ба дигар хизмат гузаронидан, ё аз сафари хизматӣ барнагаштан, ё аз муассисаҳои табобатӣ, ки зиёда аз се шабонарӯз, вале на зиёда аз даҳ шабонарӯзро дар бар мегирад аз ҷониби хизматчиёни ҳарбие, ки тибқи даъват хизмат мекунанд, инчунин саркашӣ кардан аз хизмат ба ҳамин мӯҳлат бо роҳи пешкаш намудани ҳуҷҷатҳои қалбакӣ ё шаклҳои дигари фиреб (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то як сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар аз ҷониби хизматчии ҳарбӣ, ки дар қисми ҳарбии интизомӣ мӯҳлати ҷазоро адо мекунад, содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

3) Худсарона тарк кардани қисми ҳарбӣ ё ҷои хизмат аз ҷониби хизматчии хизмати ҳатмии ҳарбӣ, шахси ҳайати афсарӣ, прапорщик, ё хизматчие, ки бо тартиби ихтиёрӣ хизмат мекунад, инчунин барнагаштан ба хизмати ҳарбӣ дар вақти муайяншуда бе сабабҳои узрнок, зиёда аз даҳ шабонарӯз, вале на бештар аз як моҳ инчунин саркашӣ кардан аз хизмати ҳарбӣ ба ҳамин мӯҳлат бо роҳи пешкаш намудани ҳуҷҷатҳои қалбакӣ ё шаклҳои дигари фиреб (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Худсарона тарк кардани қисми ҳарбӣ ё маҳали хизмат, ё бе сабабҳои узрнок сари вақт барнагаштан ба маҳали хизмат зиёда аз даҳ шабонарӯз, инчунин саркашӣ кардан аз хизмат бо мӯҳлати зикргардида бо роҳи пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳои қалбакӣ ё шаклҳои дигари фиреб, аз ҷониби хизматчии ҳарбие, ки дар қисми ҳарбии интизомӣ мӯҳлати ҷазоро адо менамояд, содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то чор сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 12.05.2001 № 12).

5) Худсарона тарк кардани қисми ҳарбӣ ё маҳали хизмат, инчунин бе сабабҳои узрнок барнагаштан ба маҳали хизмат зиёда аз як моҳ аз чониби шахсони дар қисмҳои якум ва сеюми ҳамин модда зикргардида,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 12.05.2001 № 12, аз 17.05.2004 № 35).

6) Кирдорҳои дар ҳамин модда пешбинишуда, ки дар вазъияти ҷанг ё замони ҷанг, сарфи назар аз давомнокии он содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 12.05.2001 № 12).

Эзоҳ: Хизматчии ҳарбии кирдори дар қисми якум, дуюм, сеюм, чорум ва панҷуми моддаи мазкур пешбинишударо бори аввал содир карда, агар худсарона тарк кардани қисми ҳарбӣ бо сабаби пеш омадани шароитҳои вазнин содир шуда бошад, метавонад аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 12.05.2001 № 12).

Моддаи 375. Фирор

1) Фирор, яъне худсарона аз қисми ҳарбӣ ё аз ҷои хизмат баромада рафтани хизматчии ҳарбии дар асоси даъват адои хизмат кардаистода бо мақсади саркашӣ аз адои хизмати ҳарбӣ, инчунин бо ҳамин мақсад барнагаштан дар вақти муайяншуда,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдор агар аз ҷониби шахси ҳайати афсарӣ, прапорщик, ё хизматчии ҳарбие, ки бо тартиби ихтиёрӣ адои хизмат мекунад содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 26.12.2005 № 125),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад.

3) Фирор бо силоҳе, ки дар ҷои хизмат бовар карда супурда шудааст, инчунин фирор аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 965),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

4) Фироре, ки дар вазъияти ҷангӣ ё замони ҷанг содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Эзоҳ: Хизматчии ҳарбие, ки мутобиқи кирдорҳои пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда бори аввал фирор кардааст, агар ихтиёран дар мӯҳлати се рӯз омада ба гуноҳаш иқрор шавад ва ё фирор аз сабаби ба миён омадани шароитҳои вазнин содир шуда бошад, метавонад аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 10.12.1999 № 877).

Моддаи 376. Саркашӣ аз иҷрои вазифаҳои хизмати ҳарбӣ бо роҳи узвмаибкунӣ ё усули дигар

1) Саркашии хизматчии ҳарбӣ аз иҷрои вазифаҳои хизмати ҳарбӣ бо роҳи расонидани зарар ба худ (узвмаибкунӣ), ё саркашӣ бо роҳи бемории сохта ва ё фиреби дигар (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол, нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, ки бо мақсади тамоман озод шудан аз иҷрои вазифаҳои хизмати ҳарбӣ содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 10.12.1999 № 877, аз 17.05.2004 № 35).

3) Ҳамин кирдор, ки дар вазъияти ҷанг ё дар замони ҷангӣ содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 10.12.1999 № 877).

Моддаи 377. Вайронкунии қоидаҳои баҷооварии навбатдории ҷангӣ

1) Вайронкунии қоидаҳои баҷооварии навбатдории ҷангӣ (хизмати ҷангӣ) оид ба сари вақт ошкор намудан ва зада гардонидани ҳуҷуми ногаҳонӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ё оид ба таъмини амнияти он, агар ин кирдор ба манфиатҳои амнияти давлат зарар расонидааст ё метавонист зарар расонад,

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, ки боиси оқибатҳои вазнин гардидааст ё дар вазъияти ҷангӣ ё замони ҷанг содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 10.12.1999 № 877).

3) Вайрон кардани қоидаҳои ба ҷо овардани навбатдории ҷангӣ (хизмати ҷангӣ) дар натиҷаи муносибати бепарвоёна ё беинсофона ба хизмат, ки боиси оқибатҳои вазнин гардидааст,

бо маҳдуд кардани дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол, ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол, ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 378. Вайронкунии қоидаҳои ба ҷо овардани хизмати сарҳадӣ

1) Вайронкунии қоидаҳои ба ҷо овардани хизмати сарҳадӣ, аз ҷониби шахси дар хизмати наряди сарҳадӣ буда ё иҷрокунандаи дигар вазифаҳои хизмати сарҳадӣ, агар ин кирдор ба манфиатҳои амнияти давлат зарар расонидааст ё метавонист зарар оварад,

2) Ҳамин кирдор, ки боиси рӯй додани оқибатҳои вазнин гардидааст ё дар вазъияти ҷангӣ ё замони ҷанг содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Вайронкунии қоидаҳои ба ҷо овардани хизмати сарҳадӣ дар натиҷаи муносибати бепарвоёна ё беинсофона ба онҳо, ки сабаби оқибатхои вазнин шудааст,

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 379. Вайронкунии қоидаҳои оинномавии хизмати қаровулӣ

1) Вайронкунии қоидаҳои оинномавии хизмати қаровулӣ (посбонӣ) аз ҷониби шахси ба ҳайати қаровулӣ (посбонӣ) дахилшуда, агар ин кирдор боиси ба объектҳои аз ҷониби қаровул (посбон) муҳофизатшаванда расонидани зарар гардидааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол, ё бо нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол, ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Вайронкунии хизмати оинномавии қаровулӣ (посбонӣ), дар натиҷаи муносибати бепарвоёна ё беинсофона ба онҳо, ки боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 380. Вайронкунии қоидаҳои оинномавии ба ҷо овардани хизмати дохилӣ ва гардиши посбонон дар гарнизон

Вайронкунии қоидаҳои оинномавии хизмати дохилӣ аз ҷониби шахси ба ҳайати наряди шабонарӯза дохилбуда, ҳамчунин вайронкунии қоидаҳои оинномавии гардиши посбон дар гарнизон аз ҷониби шахси ба ҳайати наряди посбонон дохил буда, агар ин кирдор боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

Моддаи 381. Вайронкунии қоидаҳои ба ҷо овардани хизмат оид ба ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ ва таъмини амнияти ҷамъиятӣ

1) Вайронкунии қоидаҳои ба ҷо овардани хизмат оид ба ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ ё таъмини амнияти ҷамъиятӣ, агар ин кирдор ба ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандон зарар расонида бошад,

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол, ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, ки боиси оқибатҳои вазнин гардидааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 382. Ихтиёран додани силоҳи оташфишон, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда, воситаҳои таркиш ва техникаи ҷангӣ аз ҷониби хизматчии ҳарбӣ

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965)

Ихтиёран ба шахси дигар додани силоҳи оташфишон, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда, воситаҳои таркиш ё техникаи ҷангӣ аз ҷониби хизматчии ҳарбӣ, ки ба ӯ ин чизҳо барои истифодаи хизматӣ бовар карда супурда шудааст ва агар он боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 383. Воситаҳои бурдани ҷангро ба душман таслим намудан ё он воситаҳоро партофта рафтан

Қувваҳои ҳарбии ба ӯ бовар карда супоридашударо ба душман таслим намудани сардор, инчунин бе зарурияти вазъияти ҷанг истеҳком, техникаи ҷангӣ ё дигар воситаҳои бурдани ҷангро ба ихтиёри душман партофта рафтани сардор, ки вай ин ҳаракатҳоро бе мақсади ба душман ерӣ расондан содир карда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 10.12.1999 № 877).

Моддаи 384. Худсарона баромада рафтан аз майдони ҷанг ё саркашӣ кардан аз кор фармудани силоҳ

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965)

Дар вақти ҷанг худсарона баромада рафтан аз майдони ҷанг ё ки дар вақти ҷанг саркашӣ кардан аз кор фармудани силоҳ (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 385. Бо ихтиёри худ таслим шудан ба асирӣ

Аз сабаби тарсончакӣ ё беҷуръатӣ бо ихтиёри худ таслим шудан ба асирӣ,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 386. Несту нобуд ё вайрон кардани молу мулки ҳарбӣ

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Несту нобуд ё вайрон кардани силоҳ, лавозимоти ҷангӣ ё предметҳои техникаи ҳарбӣ дар натиҷаи беэҳтиётӣ, ки боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965),

бо ҷарима ба андозаи то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

2) Қасдан несту нобуд ё вайрон кардани силоҳ, лавозимоти ҷангӣ ё предметҳои техникаи ҳарбӣ (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965),

бо ҷарима ба андозаи аз як ҳазору панҷсад то ду ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол, ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422).

3) Кирдорҳои дар қисми дуюми ҳамин модда пешбинишуда, ки боиси оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

4) Кирдорҳои дар қисми дуюми ҳамин модда, ки дар вазъияти ҷангӣ ё замони ҷанг содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 387. Вайронкунии қоидаҳои муносибат бо силоҳ ва бо предметҳое, ки барои атрофиён хавфи зиёд дорад

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965)

1) Вайронкунии қоидаҳои муносибат бо силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, маводи радиоактивӣ, моддаҳои тарканда ё дигар маводу асбобу анҷоме, ки барои атрофиён хавфи зиёд дорад, агар он аз беэҳтиётӣ боиси расидани зарари вазнин ё миёна ба саломатии ҷабрдида, нобуд шудани техникаи ҳарбӣ ё ба дигар оқибатҳои вазнин оварда расонида бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965),

бо нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол, ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то се сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги ҷабрдида гардидааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдори дар қисми якуми ҳамин модда пешбинишуда, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ё зиёда ҷабрдидагон гашта бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 388. Барбод додан ё гум кардани молу мулки ҳарбӣ

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386)

1) Барбод додан, яъне аз ҷониби хизматчии ҳарбӣ фурӯхтан, ба истифода додан, ба шахси дигар ё ба гарав мондани сарулибос ё асбобу анҷомҳои ҳарбие, ки ба ӯ барои истифодабарии шахсӣ дода шудаанд, инчунин дар натиҷаи вайрон кардани қоидаҳои сариштакунӣ гум ё вайрон кардани чизҳои мазкур,

бо ҷарима ба андозаи дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35,аз6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

2) Вайронкунии қоидаҳои нигоҳдории симлоҳ, лавозимоти ҷангӣ ё предметҳои техникаи ҷангӣ, ки барои истифодаи хизматӣ бовар карда супорида шудааст, агар ин сабаби гум шудани онҳо гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965),

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то сесаду шасту панҷ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол, ё нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 6.10.2008 № 422, аз 21.07.2010 № 617).

3) Кирдорҳои дар ҳамин модда пешбинӣ шуда, ки дар вазъияти ҷангӣ ё замони ҷанг содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 389. Вайронкунии қоидаҳои ронандагӣ ё истифодабарии мошинҳо

1) Вайронкунии қоидаҳои ронандагӣ ё истифодабарии мошинҳои ҷангӣ, махсус ё дигар нақлиёте, ки аз беэҳтиётӣ боиси ба саломатии ҷабрдида расонидани зарари вазнин ё миёна гашта бошад,

бо нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ба мӯҳлати то ду сол, ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол, бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон гашта бошад,

3) Кирдори дар банди якуми ҳамин модда пешбинишуда, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги ду ва зиёда ҷабрдидагон гашта бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз чор то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати панҷ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 390. Вайронкунии қоидаҳои парвоз ё тайёрӣ ба он

Вайронкунии қоидаҳои парвоз ё ин ки тайёрӣ ба он, инчунин вайронкунии қоидаҳои истифодабарии аппаратҳои парвозкунанда, ки аз беэҳтиётӣ боиси марги инсон ё дигар оқибаҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 391. Сӯиистеъмоли ҳокимият ё мақоми хизматӣ, аз ҳадди ваколатҳои мансабӣ ва хизматӣ баромадан ё бефаъолиятии ҳокимият

1) Сӯиистеъмоли ҳокимият ё мақоми хизматӣ, аз ҳадди ваколатҳои мансабӣ ё хизматӣ баромадан, инчунин бефаъолии ҳокимият аз ҷониби сардор ё дигар шахси мансабдор, ки ба Қувваҳои Мусаллаҳ, ҳуқуқ ё манфиатҳои қонунан ҳифзшаванда хизматчиёни ҳарбӣ ё дигар шаҳрвандон зарари ҷиддӣ расонида бошад,

бо ҷарима ба андозаи аз дусаду панҷоҳ то нӯҳсаду дувоздаҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ба мӯҳлати то се сол ё бидуни он ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 21.07.2010 № 617).

2) Ҳамин кирдорҳо, агар боиси расонидани зарари миёна ё вазнин ба саломати инсон гардида бошад,

3) Ҳамин кирдорҳо, агар:

а) аз беэҳтиётӣ сабаби марги инсон;

б) боиси дигар оқибатҳои вазнин гашта бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳашт то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

4) Кирдорҳои дар ҳамин модда пешбинишуда, ки дар вазъияти ҷангӣ ё замони ҷанг содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 392. Муносибати хунукназарона ба хизмат

1) Иҷро накардан ё иҷрои номатлуби вазифаҳои хизматии худ аз ҷониби сардор ё дигар шахси мансабдор дар натиҷаи муносибатҳои беэҳтиётона ё беинсофона ба онҳо, ки боиси расондани зарар ба миқдори калон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад,

бо маҳдуд кардан дар хизмати ҳарбӣ ба мӯҳлати то ду сол ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 10.12.1999 № 877, аз 17.05.2004 № 35).

2) Ҳамин кирдор, агар дар вазъияти ҷангӣ ё дар замони ҷанг содир шуда бошад,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 393. Тасарруфи силоҳи оташфишон, лавозимоти ҷангӣ ва техникаи ҷангӣ

(Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965)

1) Тасарруфи силоҳи оташфишон, лавозимоти ҷангӣ, техникаи ҷангӣ, моддаҳои тарканда ё дигар молу мулки ҷангӣ, ки дар анборҳои ҳарбӣ ё дигар анборҳо, дар истифодаи хизматӣ ё дар дасти дигар хизматчиён маҳфузанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 965),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз се то ҳафт сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

2) Тасарруфе, ки:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386);

в) бо истифодаи зӯроварӣ, ки ба ҳаёт ва саломатӣ хавфнок нест ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ содир гардидааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) ба миқдори калон ё боиси оқибатҳои вазнин гардидааст,

3) Тасарруфе, ки:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил;

б) ба миқдори махсусан калон;

в) бо истифодаи зӯроварии ба ҳаёт ва саломатӣ хавфнок ё бо таҳдиди истифодаи чунин зӯроварӣ содир гардидааст,

Моддаи 394. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 2.12.2002 № 64)

ФАСЛИ XV. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ СУЛҲУ АМНИЯТИ ИНСОНИЯТ

БОБИ 34. ҶИНОЯТҲО БА МУҚОБИЛИ СУЛҲУ АМНИЯТИ ИНСОНИЯТ

Моддаи 395. Ҷанги таҷовузкорона

1) Ба нақша гирифтан ё тайёр кардани ҷанги таҷовузкорона,

2) Оғоз ё пешбурди ҷанги таҷовузкорона,

Моддаи 396. Даъвати оммавӣ барои сар кардани ҷанги таҷовузкорона

1) Даъвати оммавӣ барои сар кардани ҷанги таҷовузкорона (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 6.10.2008 № 422).

2) Ҳамин кирдор, ки бо истифода аз воситаҳои ахбори омма ё шабакаи интернет ё аз ҷониби шахсони ишғолкунандаи мансабҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон содир шудааст (Қонуни ҶТ аз 30.07.2007 № 301, аз 18.06.2008 № 386, аз 6.10.2008 № 422),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ё машғул шудан бо фаъолияги муайян ба мӯҳлати то панҷ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35).

Эзоҳ: Рӯйхати шахсоне, ки мансабҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ишғол мекунанд, бо қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мешавад (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386).

Моддаи 397. Муомилоти ғайриқонунӣ ва маблағгузории паҳнкунии силоҳи қатли ом

(Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1515)

1) Ғайриқонунӣ сохтан, истеҳсол кардан ё соҳиб шудан, нигоҳ доштан, интиқол, ирсол ва ё ба соҳибияти каси дигар додани силоҳи зарравӣ (ядроӣ), нейтронӣ, химиявӣ, биологӣ (бактериологӣ), иқлимӣ, инчунин, намуди дигари силоҳи қатли оми бо шартномаҳои байналмилалӣ манъшуда, ҳамчунин, ба ҳар давлати дорои силоҳи зарравӣ набуда додани маводи ибтидоӣ ё махсуси таҷзияшаванда ё технологияе, ки баръало метавонад барои бунёди силоҳи қатли ом истифода гардад ва ё ба ягон шахс додани намудҳои дигари силоҳи қатли ом ё қисматҳои зарурии истеҳсоли он, ки бо шартномаҳои байналмилалӣ манъ гардидаанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз дувоздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад.

2) Бевосита ё бавосита пешниҳод намудан ё ҷамъ овардани воситаҳо бо мақсади пурра ё қисман истифодаи онҳо ё бо дарки он ки ин воситаҳо барои ғайриқонунӣ сохтан, истеҳсол кардан, соҳиб шудан, нигоҳ доштан, интиқол, ирсол ва ё ба соҳибияти каси дигар додани силоҳи зарравӣ (ядроӣ), нейтронӣ, химиявӣ, биологӣ (бактериологӣ), иқлимӣ, инчунин, намуди дигари силоҳи қатли оми бо шартномаҳои байналмилалӣ манъшуда, ҳамчунин, ба ҳар давлати дорои силоҳи зарравӣ набуда додани маводи ибтидоӣ ё махсуси таҷзияшаванда ё технологияе, ки баръало метавонад барои бунёди силоҳи қатли ом истифода гардад ва ё ба ягон шахс додани намудҳои дигари силоҳи қатли ом ё қисматҳои зарурии истеҳсоли он, ки бо шартномаҳои байналмилалӣ манъ гардидаанд, истифода мегарданд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдорҳое, ки дар қисми дуюми ҳамин модда пешбинӣ гардидаанд, агар:

а) такроран;

б) аз ҷониби гурӯҳи шахсон ё гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ;

в) аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ;

г) бо истифодаи қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда содир шуда бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешаванд.

4) Кирдорҳое, ки дар қисмҳои дуюм ва сеюми ҳамин модда пешбинӣ гардидаанд, агар:

а) аз ҷониби гурӯҳи муташаккил, иттиҳоди ҷиноятӣ (ташкилоти ҷиноятӣ);

б) дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок содир шуда бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз понздаҳ то бист сол ҷазо дода мешаванд.

Эзоҳ: Зери мафҳуми "воситаҳо" дар моддаи мазкур ҳар навъ дороиҳои ламсшаванда ё ламснашаванда, манқул ё ғайриманқул, новобаста аз тарзи ба даст овардани онҳо, ҳамчунин, ҳуҷҷатҳои ҳуқуқӣ ё санадҳо дар ҳар шакл, аз он ҷумла электронӣ ва рақамӣ, ки ҳуқуқ ба чунин дороиҳо ва ё иштирок дар онҳоро тасдиқ менамоянд, инчунин, кредитҳои бонкӣ, чекҳои сафарӣ ва бонкӣ, интиқолоти почтавӣ, саҳмияҳо, коғазҳои қиматнок, вомбаргҳо, векселҳо, аккредитивҳо ва ғайраҳо фаҳмида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2018 № 1515).

Моддаи 398. Генотсид

Кирдорҳое, ки ба пурра ё қисман маҳв сохтани гурӯҳи миллӣ, этникӣ, нажодӣ ё динӣ бо роҳи пурра ё қисман қир кардани онҳо, зӯроварона монеъ шудан ба таваллуди кӯдак равона гардидаанд, ё аз як гурӯҳи одамон ба дигаре додани кӯдакон, расонидани зарари вазнин ба саломатии онҳо ё фароҳам овардани чунин шароити зиндагие, ки ба нобудкунии ҷисмонии аъзои ин гурӯҳ нигаронида шудаанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бисту панҷ сол ё ҷазои қатл ё якумра аз озодӣ маҳрум сохтан ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.07.2004 № 46, аз 1.03.2005 № 86).

Моддаи 399. Биотсид

Истифодаи силоҳи зарравӣ, нейтронӣ, химиявӣ, биологӣ (бактериологӣ), иқлимӣ ё силоҳи дигари қатли ом бо мақсади нобуд кардани мардум ва муҳити зист (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 965),

Моддаи 400. Экотсид

Маҳви оммавии олами наботот ё ҳайвонот, заҳролудкунии атмосфера ё захираҳои об, инчунин анҷоми кирдорҳои дигаре, ки фалокати экологиро ба вуҷуд оварда метавонанд (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз понздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 401. Зархаридӣ

1) Ҷалб, таълим, маблағгузорӣ ё таъминоти дигари моддии зархаридон, инчунин истифодаи онҳо дар задухӯрди мусаллаҳона ё амалиёти ҷангӣ,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то дувоздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

2) Ҳамин кирдоре, ки шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ ё нисбати ноболиғ содир намудааст,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 966).

3) Иштироки зархарид дар задухӯрди мусаллаҳона ё амалиёти ҷангӣ,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад.

Эзоҳ: Шахсе зархарид эътироф карда мешавад, ки махсус ҷалб гардида, бо мақсади гирифтани подоши моддӣ амал мекунад, шаҳрванди давлате намебошад, ки дар задухӯрдҳои мусаллаҳона ё амалиёти ҷангӣ иштирок мекунад, дар ҳудуди он сукунати доимӣ надорад, ба ҳайати шахсии қувваҳои мусаллаҳи давлате, ки дар ҳолати ҷанг қарор дорад, шомил намебошад ва барои иҷрои вазифаҳои расмӣ дар ҳайати қувваҳои мусаллаҳ аз ҷониби давлати дигар фиристода нашудааст (Конуни ЧТ аз 17.05.2004 № 35).

Моддаи 401(1). Ҷалб ва иштироки ғайриқонунии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шахсони бешаҳрванд дар воҳиди мусаллаҳ, задухӯрди мусаллаҳона ё амалиёти ҷангӣ дар ҳудуди дигар давлатҳо

(Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1088, аз 2.01.2018 № 1472)

Ҷалби ғайриқонунии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шахсони бешаҳрванди доимо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқоматкунанда барои иштирок дар воҳиди мусаллаҳ, задухӯрди мусаллаҳона ё амалиёти ҷангӣ дар ҳудуди дигар давлатҳо, инчунин иштироки ғайриқонунии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шахсони бешаҳрванди доимо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқоматкунанда дар воҳиди мусаллаҳ, задухӯрди мусаллаҳона ё амалиёти ҷангӣ дар ҳудуди дигар давлатҳо, -

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1088).

- "Эзоҳ: Шахсе, ки ихтиёрӣ аз иштироки ғайриқонунӣ дар воҳиди мусаллаҳ, задухӯрди мусаллаҳона ё амалиёти ҷангӣ дар ҳудуди дигар давлатҳо то қатъ гардидани фаъолияти воҳиди мусаллаҳ, анҷом ёфтани задухӯрди мусаллаҳона ё амалиёти ҷангӣ даст мекашад, агар дар кирдори ӯ аломатҳои таркиби ҷинояти дигар мавҷуд набошанд, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2015 № 1176).

Моддаи 402. Ҳамла ба шахсон ва муассисаҳои таҳти ҳимояи байналмилалӣ қарордошта

(Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 23.05.2016 № 1330)

1) Ҳамлаи қасдона ба намояндаи давлати хориҷӣ ё корманди ташкилоти байналмилалии таҳти ҳимояи байналмилалӣ қарордошта ё аъзои оилаи бо ӯ истиқоматкунанда, инчунин ба биноҳои хизматӣ ё истиқоматӣ ё воситаи нақлиёти шахсоне, ки таҳти ҳимояи байналмилалӣ қарор доранд, агар ин ҳаракатҳо бинобар мақоми расмии онҳо ё бо мақсади барангехтани ҷанг ё мураккаб сохтани муносибатҳои байналмилалӣ содир шуда бошанд,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз панҷ то даҳ сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

2) Таҳдиди бо ҳамлаи дар қисми якуми ҳамин модда пешбинигардида,

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ду то панҷ сол ҷазо дода мешавад.

3) Кирдори пешбининамудаи қисми якуми ҳамин модда, агар (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966):

а) бо ҳуҷуми мусаллаҳона;

б) аз тарафи гурӯҳи муташаккил содир шуда бошад;

в) боиси марги инсон ё дигар оқибатҳои вазнин гардида бошад,-

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз дувоздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.06.2013 № 966).

Моддаи 403. Барқасдона вайрон кардани меъёрҳои байналмилалии ҳуқуқи башар, ки дар ҷараёни низои мусаллаҳона содир шудааст

(Қонуни ҶТ аз 23.05.2016 № 1330)

1) Барқасдона вайрон кардани меъёрҳои байналхалмилалии ҳуқуқи башар, ки дар вақти низои мусаллаҳонаи байналхалқӣ ё дохилӣ содир шудааст, яъне ҳамла ба аҳолии мулкӣ ё шахсони алоҳидаи мулкӣ, ҳуҷуми дорои хусусияти интихобнагардида, ки ба манфиати аҳолии мулкӣ, ё иншооти мулкӣ дахолат мекунад, ҳуҷум ба дастгоҳҳо ё иншооте, ки дорои нерӯи хавфнок мебошад, ҳуҷум ба шахсе, ки иштироки худро дар амалиёти ҷангӣ қатъ кардааст, ба манбаи ҳуҷум қарор додани маҳалли муҳофизатнашаванда ва минтақаҳои ғайринизомӣ гардонидашуда, аз байн бурдан ё осеб расонидан ба ёдгориҳои таърихӣ, асарҳои санъат ё маҳалҳои адои расму русуми динӣ, ки ёдгории фарҳангӣ ё маънавии халқҳо мебошад, аҳдшиканона истифода бурдани нишонаҳои фарқкунандаи Салиби Сурх ва Ҳилоли Аҳмар ва дигар нишонаҳои ҳимоявӣ ва бонгҳое (ишоратҳое), ки мутобиқи ҳуқуқи байналхалқии башар эътироф шудааст, аз ҷониби давлати забткунанда аз як ҷо ба ҷои дигар интиқол додани қисми аҳолии мулкӣ ба ҳудуде, ки аз ҷониби он забт шудааст ё депортатсияи он ё интиқол додани як қисм ё тамоми аҳолии ҳудуди забтшуда дар доираи ҳамин минтақа ё берун аз ҳудуди он, беасос дароз кардани мӯҳлати репатриатсияи асирони ҳарбӣ ё шахсони мулкӣ, истифодаи амалияи апартеит ё дигар кирдорҳои ғайрибашардӯстона ё пастзананда, ки шаъни шахсиятро таҳқир мекунад ва ба дискриминатсияи наҷодӣ асос ёфта ва боиси марг гардидааст ё зарари назаррас ба ҳолати ҷисмонӣ ё рӯҳии ҳама гуна шахс зарари ҷиддӣ расонидааст ё зиёни калон ворид намудааст (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386, аз 23.05.2016 № 1330),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то понздаҳ сол ҷазо дода мешавад.

2) Барқасдона вайрон кардани меъёрҳои ҳуқуқи байналхалқии башар, ки дар вақти мухолифати мусаллаҳонаи байналмилалӣ ё дохилӣ содир шуда, ба муқобили шахсоне равона гардидааст, ки дар амалиёти ҳарбӣ иштирок намекунад ё дорои воситаи ҳимоя намебошанд, инчунин ба муқобили захмиён, беморон, ҳамчунин ба муқобили ҳайати шахсии табибон ва рӯҳониён, қисмҳои санитарӣ ё воситаи нақлиёти санитарӣ, муқобили асирони ҳарбӣ, шахсони мулкӣ, аҳолии мулкӣ, ки дар минтақаҳои забтшуда ё дар минтақаҳои амалиёти ҳарбӣ қарор доранд, ба муқобили гурезаҳо ва апатритҳо, ҳамчунин ба муқобили дигар шахсоне, ки ҳангоми амалиёти ҳарбӣ аз ҳимоя истифода мебаранд ва он дар кирдорҳои зайл ифода ёфтааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 23.05.2016 № 1330):

а) қину азоб додан ё муомилаи ғайриинсонӣ, ки таҷрибаҳои биологии ба одамон татбиқ карда шударо дар бар мегирад;

б) расонидани азобу шиканҷаи вазнин ё амале, ки ба ҳолати ҷисмонӣ ва рӯҳӣ таҳдид мекунад;

в) маҷбур намудани асири ҳарбӣ ё пуштибонро ба хизмат ба қувваҳои мусаллаҳи рақиб (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35);

г) маҳрум кардани асири ҳарбӣ ё шахси дигари пуштибонро аз ҳуқуқи мурофиаи судии беғараз ва мӯътадил;

д) депортатсия ё бадарғаи ғайриқонунӣ ё дастгир кардани шахсони таҳти пуштибон қароргиранда (Қонуни ҶТ аз 17.05.2004 № 35, аз 18.06.2008 № 386);

е) гаравгонгирӣ;

ж) худсарона расонидани харобкориҳо ба миқьёси калон ё аз худ кардани молу мулке, ки аз нуқтаи назари ҳарбӣ зарур нестанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ аз понздаҳ то бист сол ҷазо дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 1.08.2003 № 45).

Моддаи 404. Барқасдона вайрон кардани меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалии башар, ки дар вақти мухолифати мусаллаҳонаи байналмилалӣ ё дохилӣ бо таҳдид ба саломатӣ содир шудаст ё боиси осеби ҷисмонӣ гардидааст

(Қонуни ҶТ аз 23.05.2016 № 1330)

Нисбати шахсоне, ки дар таҳти ҳокимияти тарафи муқобил қарор доранд, шахсони дастгиршуда ё бо ин ё он сабаб аз озодӣ маҳрум шуда, истифода бурдани ҳама гуна навъи амалиёти тиббӣ, ки мутобиқи вазъи саломатӣ шахсони зикргардида ба он зарурат надоранд ва он ба меъёрҳои умумиқабулгардидаи тиббӣ, ки ҳангоми ҳолатҳои аз ҷиҳати тиббӣ шабеҳ нисбат ба шаҳрвандони давлате, ки чунин амалро анҷом медиҳанд истифода бурда мешаванд, мувофиқ нестанд, аз ҷумла ҳатто бо розигии онҳо нисбат ба чунин шахсони истифода бурдани амале, ки боиси осеби ҷисмонӣ гардидааст, гузаронидани таҷрибаҳои тиббӣ ё илмӣ, амалиёт оид ба ҷудо карда гирифтани бофтаҳо ё узв барои ба дигар кас шинонидани онҳо (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 23.05.2016 № 1330),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз ҳафт то даҳ сол ҷазо дода мешавад.

Моддаи 405. Дигар қонуншиканиҳои меъёри байналмилалии ҳуқуқи башар

(Қонуни ҶТ аз 23.05.2016 № 1330)

Ҳангоми мавҷуд набудани аломатҳои ҷиноятҳои пешбининамудаи моддаҳои 403 ва 404 ҳамин Кодекс, толонгарӣ, яъне дар вазъияти ҷанг соҳиб шудан ба молу мулки шахсони фавтида ё захмиён, ҳамчунин молу мулки шаҳрвандон, ки дар минтақаҳои амалиёти ҳарбӣ мононда шудаанд, истифодаи шахсони зикргардида барои ҳимояи қӯшуни худ ё иншоот аз амалиёти ҳарбӣ, дар амалиёти ҳарбӣ ё мухолифати мусаллаҳона истифода бурдани восита ва маводе, ки тибқи шартномаҳои байналмилалӣ манъ шудаанд, истифодаи силоҳи қатли ом, ки мутобиқи шартномаи байналхалқӣ манъ шудааст (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386, аз 13.06.2013 № 965, аз 23.05.2016 № 1330),

бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз даҳ то бист сол ҷазо дода мешавад.

Замимаи 1 дар таҳрири нав тасдиқ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1984)

Замимаи 1

ба Кодекси ҷиноятии

Ҷумҳурии Тоҷикистон

Номгӯй ва миқдори воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳои онҳо, ки дар муомилот қарор доранд, инчунин растаниҳои дорои воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ва ё қисмҳои онҳо, ки дорои воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ мебошанд

ниг. ба замима (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1984)

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар бораи қабули Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

1. Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда шавад.

2. Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 17 августи соли 1961 "Дар бораи тасдиқ кардани Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон" тасдиқ шудааст, инчунин ҳамаи қонунҳое, ки дар давраи аз 17 августи соли 1961 то 21 маи соли 1998 ба Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйироту иловаҳо ворид кардаанд, аз рӯзи амалӣ гардидани Кодекси нав беэътибор дониста шаванд.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э.Раҳмонов

ш.Душанбе, 21 маи соли 1998 № 574

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оиди мавриди амал қарор додани Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

1. Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди расман нашр шуданаш аз 1 сентябри соли 1998 мавриди амал қарор дода шавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки ҳамин Қарор мӯҳлати дигари мавриди амал қарор доданро муқаррар кардааст.

2. Минбаъд то ба Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқ кардани қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ дар қисме, ки онҳо ба Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф нестанд, истифода карда мешаванд.

3. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давоми се моҳ:

а) таклифҳояшро доир ба мутобиқ намудани қонунгузории амалкунандаи ҷорӣ бо Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои баррасӣ ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намояд;

б) қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқ гардонад.

4. Бинобар он, ки дар асоси моддаи 13 Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон на танҳо қонуне, ки ҷиноят будани кирдорро бартараф мекунад, ҷазоро сабук месозад, инчунин ба тариқи дигар вазъи шахси ҷиноят содиркардаро беҳтар мекунад, қувваи бозгашт дорад, ҳукми судҳо ва дигар санадҳое, ки чораҳои хусусияти ҳуқуқии ҷиноиро доранду то рӯзи амалӣ гардидани ҳамин Кодекс бароварда шудаанд, бо мақсади мутобиқ сохтани онҳо ба Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз нав дида баромада шаванд.

Аз нав дида баромадани ҳукмҳои судҳо ва дигар санадҳои судии қаблан бароварда шуда, аз ҷониби судяи суде, ки ҳукмро баровардааст ё суде, ки дар ҷои адои ҷазои маҳкумшуда ҷойгир аст, ба амал бароварда мешавад.

Ҳамаи парвандаҳои ҷиноятии оғозшуда оиди кирдорҳое, ки мутобиқи Кодекси Ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиноят эътироф нашудаанд, қатъ карда шаванд.

5. Ҳолатҳои ҳамин Кодекс оиди намудҳои ҷазои маҳдуд кардани озодӣ ё ҳабс баъд аз ба мавриди амал қарор додани Кодекси иҷроияи ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди амал қарор дода мешаванд, ҳангоми ба вуҷуд овардани шароитҳои зарурӣ оиди иҷрои ин намуди ҷазоҳо, вале на дертар аз 1 январи соли 2000.

6. Шахсоне, ки мутобиқи моддаи 24 Кодекси Ҷиноии Ҷумҳурии Тоҷикистон реседивисти махсусан хавфнок эътироф шудаанд, ҷазоро дар намуди маҳрум кардан аз озодӣ дар калонияҳои ислоҳии низомашон махсус адо мекунанд (Қонуни ҶТ аз 18.06.2008 № 386).

Раиси

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон С. Раҷабов

КОДЕКСИ МУРОФИАВИИ ИҚТИСОДИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

КОДЕКС

Рақам:

340

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

05.01.2008

КОДЕКСИ МУРОФИАВИИ ИҚТИСОДИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2008, №1, қ.1, мод.4, мод.5; с. 2011, №12, мод.840; с. 2012, №7, мод.719; с. 2013, №3, мод.180; с. 2015, №11, мод.954; с. 2017, №5, қ.1, мод.277; с. 2018, №1, мод.7, №7-8, мод.523; с. 2019, №1, мод.7; с. 2020, №4-5, мод. 235)

(Қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.03.2013 № 937, аз 23.11.2015 № 1233, аз 30.05.2017 № 1420, аз 2.01.2018 № 1475, аз 3.08.2018 № 1539, аз 2.01.2019 № 1560, аз 02.04.2020 № 1687, аз 17.12.2020 № 1731, аз 23.12.2021 № 1818, аз 18.03.2022 № 1857, аз 19.07.2022 № 1899, аз 24.12.2022 № 1931, аз 13.11.2024 № 2085)

ФАСЛИ I. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ АСОСӢ

Моддаи 1. Ба амал баровардани адолати судӣ аз ҷониби судҳои иқтисодӣ

Адолати судиро дар соҳаи соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон" бо роҳи ҳал намудани баҳсҳои иқтисодӣ ва баррасии дигар парвандаҳо, ки бо Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо ба салоҳияти онҳо дахл доранд, ба амал мебароранд (Қонуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776 аз 30.05.2017 № 1420).

Моддаи 2. Вазифаҳои мурофиаи судии иқтисодӣ

Вазифаҳои мурофиаи судии иқтисодӣ аз дуруст ва сари вақт баррасӣ ва ҳал намудани парвандаҳои иқтисодӣ бо мақсади ҳифзи ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои қонунии вайронгардида ё мавриди баҳс қарордоштаи шахсони воқеӣ (соҳибкорони инфиродӣ) ва ҳуқуқӣ, инчунин ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони дигар, ки субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқии гражданӣ, соҳибкорӣ, тиҷоратӣ, замин, экологӣ ва муносибатҳои дигари ҳуқуқӣ мебошанд, иборат аст. Мурофиаи судии иқтисодӣ ба таҳкими адолат, қонуният ва тартиботи ҳуқуқӣ, пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо, ташаккули муносибати эҳтиромона ба қонун ва суд бояд мусоидат намояд (Қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мурофиаи судии иқтисодӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мурофиаи судии иқтисодӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон", Кодекси мазкур, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

Моддаи 4. Ҳуқуқи муроҷиат ба суди иқтисодӣ

1. Шахси манфиатдор ҳуқуқ дорад ба суди иқтисодӣ барои ҳимояи ҳуқуқи вайронкардашуда ё мавриди баҳс қарорёфта ва манфиатҳои қонунии худ бо тартибе, ки Кодекси мазкур муқаррар кардааст, муроҷиат намоянд.

2. Дар мавридҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо ба суди иқтисодӣ дигар шахсон низ ҳуқуқи муроҷиат намуданро доранд. Даст кашидан аз ҳуқуқи муроҷиат намудан ба суд беэътибор аст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Муроҷиат ба суди иқтисодӣ дар шакли зайл амалӣ мегардад:

- аризаи даъвогӣ - оид ба баҳсҳои иқтисодӣ ва дигар парвандаҳое, ки аз муносибатҳои ҳуқуқии гражданӣ ба миён меоянд;

- ариза - оид ба парвандаҳое, ки аз муносибатҳои ҳуқуқи маъмурӣ ва муносибатҳои дигари оммавӣ ба миён меоянд, оид ба парвандаҳои муфлисшавӣ, оид ба парвандаҳои истеҳсолоти махсус, ва дар дигар ҳолатҳои пешбиникардаи Кодекси мазкур (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- шикоят - муроҷиат дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс (Қонуни Ҷт аз 24.12.2022 № 1931);

- эътироз - ҳангоми муроҷиати Раиси Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ба тариқи назоратӣ аз нав дида баромадани санадҳои судӣ.

4. Агар барои категорияи муайяни баҳсҳо бо қонун тартиби иддао ё дигар тартиби танзими пешазсудӣ муқаррар шуда бошад ё он бо шартнома пешбинӣ шуда бошад, баҳс барои ҳал намудан баъди риояи чунин тартиб ба суди иқтисодӣ дода мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Аризаи даъвогӣ (ариза), шикоят, эътироз ва ҳуҷҷатҳои дигар ба судҳои иқтисодӣ дар шакли хаттӣ ва (ё) электронӣ пешниҳод карда мешаванд. Ҳуҷҷатҳо дар шакли электронӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо имзои электронии рақамии тасдиқшуда дар сомонаи судҳои иқтисодӣ ҷойгир карда мешаванд (Қонуни Ҷт аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 5. Мустақилияти судяҳои суди иқтисодӣ

1. Ҳангоми ба амал баровардани адолати судӣ судяҳои суди иқтисодӣ мустақил буда, танҳо ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунҳои амалкунанда итоат мекунанд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

2. Ҳама гуна таъсиррасонӣ ба судяҳои суди иқтисодӣ, ба фаъолияти онҳо мудохила кардани мақомоти давлатӣ ва мақомоти дигар, ташкилотҳо, шахсони мансабдор ё шаҳрвандон манъ аст ва боиси ҷавобгарии дар қонун пешбинишуда мегардад.

3. Кафолати мустақилияти судяҳои суди иқтисодӣ тавассути Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунҳо муқаррар карда мешавад (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

Моддаи 6. Қонуният ҳангоми баррасии парвандаҳо дар суди иқтисодӣ

Қонуният ҳангоми баррасии парвандаҳо дар суди иқтисодӣ бо татбиқи дурусти қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ҳамчунин аз ҷониби ҳамаи судяҳои суди иқтисодӣ риоя намудани қоидаҳое, ки дар қонунгузории мурофиаи судӣ дар судҳои иқтисодӣ муқаррар шудаанд, таъмин мегардад.

Моддаи 7. Баробарии хама дар назди қонун ва суд

1. Адолати судӣ дар судҳои иқтисодӣ дар асоси баробарии ҳама дар назди қонун ва суд, қатъи назар аз миллат, ҷинс, нажод, забон, баромади иҷтимоӣ, вазъи молу мулкию мансабӣ, маҳалли истиқомат, муносибат ба дин, эътиқод, мансубият ба иттиҳодияҳои (ташкилотҳои) ҷамъиятӣ ва дигар ҳолатҳо, баробарии ҳамаи ташкилотҳо дар назди қонун ва суд, сарфи назар аз шакли ташкилӣ-ҳуқуқӣ, шакли моликият, тобеият, маҳалли ҷойгиршавӣ ва дигар ҳолатҳо ба амал бароварда мешавад.

2. Суди иқтисодӣ ҳимояи баробари судии ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии ҳамаи шахсони иштироккунандаи парвандаро таъмин менамояд.

Моддаи 8. Баробарҳуқуқии тарафҳо

1. Мурофиаи судӣ дар суди иқтисодӣ дар асоси баробарҳуқуқии тарафҳо сурат мегирад.

2. Тарафҳо аз ҳуқуқҳои баробар ба изҳори раддия ва дархост, пешниҳоди далелҳо, иштирок дар таҳқиқи онҳо, дар музокираҳои судӣ, ба суди иқтисодӣ пешниҳод намудани ваҷҳ ва баёноти худ, ба амал баровардани дигар ҳуқуқу ӯҳдадориҳои мурофиавии дар Кодекси мазкур пешбининамуда истифода мебаранд.

3. Суди иқтисодӣ бо амали худ ҳуқуқ надорад, ки яке аз тарафҳоро дар ҳолати имтиёзнок қарор диҳад, дар баробари ин ҳуқуқҳои яке аз тарафҳоро паст занад.

Моддаи 9. Мубоҳиса

1. Мурофиаи судӣ дар суди иқтисодӣ дар асоси мубоҳиса сурат мегирад.

2. Шахсони дар парванда иштироккунанда то муҳокимаи судӣ ҳуқуқи донистани далелҳои якдигарро доранд. Ба ҳар шахси дар парванда иштироккунанда кафолати ҳуқуқи пешниҳод кардани далелҳо ба суди иқтисодӣ ва ба тарафи дигари иштироккунандаи парванда додашуда, инчунин ҳуқуқи изҳори дархост, баён намудани ваҷҳ ва фикру мулоҳиза, додани баёнот оид ба ҳамаи масъалаҳои вобаста ба пешниҳоди далелҳо, ки дар рафти баррасии парванда ба миён меоянд, таъмин карда мешавад. Шахсони иштироккунандаи парванда таваккали ба вуқӯъ омадани оқибатҳои аз ҷониби онҳо содир кардан ё накардани амалиёти мурофиавиро ба ӯҳда доранд.

3. Суди иқтисодӣ мустақилият, холисият ва беғаразии худро нигоҳ дошта, ба мурофиа роҳбарӣ менамояд, ба шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳояшонро фаҳмонда медиҳад, оқибати аз тарафи онҳо содир кардан ё накардани амали мурофиавиро таъкид менамояд, ба амалӣ гаштани ҳуқуқҳои онҳо мусоидат менамояд, барои хаматарафа ва пурра таҳқиқ кардани далелҳо, муқаррар кардани ҳолатҳои воқеӣ ва татбиқи дурусти қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ҳангоми баррасии парванда шароит фароҳам меорад.

Моддаи 10. Бевосита будани муҳокимаи судӣ

1. Суди иқтисодӣ ҳангоми муҳокимаи парванда вазифадор аст, ки ҳамаи далелҳоро оид ба парванда бевосита таҳқиқ намояд (Конуни ЧТ аз 26.12. 2011 № 776).

2. Суди иқтисодӣ далелҳоеро, ки дар маҷлиси судӣ мавриди таҳқиқ карор нагирифтаанд, ҳамчун асоси қабули санади судӣ дониста наметавонад.

Моддаи 11. Ошкоро будани муҳокимаи судӣ

1. Муҳокимаи парвандаҳо дар судҳои иқтисодӣ ошкоро аст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Муҳокимаи парванда дар маҷлиси пӯшидаи судӣ дар ҳолатҳое, ки агар муҳокимаи ошкорои парванда ба фош гардидани сирри давлатӣ оварда расонад, дар дигар ҳолатҳои бо қонун пешбинишуда, ҳамчунин ҳангоми қонеъ гардонидани дархости шахси иштироккунандаи парванда, ки ба зарурати нигоҳдории маълумоти дорои сирри хизматӣ, тиҷоратӣ ё сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда ҳавола кунад, раво мебошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 02.04.2020 № 1687).

3. Дар бораи дар маҷлиси пӯшида муҳокима намудани парванда таъинот бароварда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4.Ҳангоми муҳокимаи парванда дар маҷлиси пӯшидаи судӣ шахсони иштироккунандаи парванда, намояндаи онҳо ва ҳангоми зарурат бо қарори дахлдори суд инчунин шоҳидон, тарҷумонҳо, коршиносони судӣ ва мутахассисон иштирок мекунанд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

5. Муҳокимаи парванда дар маҷлиси пӯшидаи судӣ бо риояи қоидаҳои мурофиаи судӣ дар судҳои иқтисодӣ амалӣ карда мешавад. Дар маҷлиси пӯшидаи судӣ истифодаи воситаҳои сабти аудио ва видео иҷозат дода намешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, 02.04.2020 № 1687, аз 24.12.2022 № 1931).

6. Санадҳои судиро суди иқтисодӣ ошкоро эълон мекунад (Қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

7. Шахсони иштироккунандаи маҷлиси ошкорои судӣ ҳуқуқ доранд аз ҷараёни муҳокимаи судӣ қайдҳо сабт намоянд. Наворбардории кино, аксбардорӣ, сабти видео ва пахши маҷлиси судии суди иқтисодӣ тавассути телевизион ва шабакаи интернет бо иҷозати судя - раисикунандаи маҷлиси судӣ мумкин аст (Қонуни Ҷт аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 12. Забони мурофиаи судӣ

1. Мурофиаи судӣ дар суди иқтисодӣ ба забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё забони аксарияти аҳолии маҳал сурат мегирад.

2. Ба шахсони дар парванда иштироккунанда, ки забони давлатиро намедонанд, ҳуқуқи ба воситаи тарҷумон бо маводи парванда пурра шинос шудан, иштирок кардан дар амалҳои судӣ ва ҳуқуқи дар суд бо забони модариашон баромад кардан таъмин карда мешавад.

3. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки далелҳои хаттӣ ва дигар далелҳоро пешниҳод менамоянд, вазифадоранд тарҷумаи онҳоро ба забони мурофиаи судӣ бо шаҳодати дуруст буданашон бо тартиби муқарраркардаи қонунгузорӣ таъмин намоянд.

Моддаи 13. Санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки ҳангоми баррасии парванда татбиқ мешаванд

1. Судҳои иқтисодӣ парвандаҳоро дар асоси Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳои конститутсионӣ, қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, баррасӣ менамояд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

Судҳои иқтисодӣ дар ҳолатҳои пешбиникардаи қонун одатҳои муомилоти кориро татбиқ менамоянд.

2. Суди иқтисодӣ ҳангоми баррасии парванда номутобиқатии санади мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатиро ба қонунгузорӣ ё ин ки бо суиистифода аз салоҳият нашр шудани онро муқаррар намуда, тибқи Конститутсия (Сарқонун) ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор қабул мекунад.

3. Агар дар мавриди баррасии парвандаи мушаххас суди иқтисодӣ ба хулоса ояд, ки қонуни татбиқшуда ё ин ки нисбати парвандаи баррасишаванда татбиқшаванда ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқ нест, суди иқтисодӣ ба Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи конститутсионӣ будани ин қонун бо дархост муроҷиат мекунад (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

4. Суди иқтисодӣ мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, қонун ва созиши тарафҳо, ки тибқи онҳо баста шудааст, меъёрҳои ҳуқуқи хориҷиро татбиқ менамояд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

5. Дар ҳолатҳое, ки муносибатҳои баҳсталаб бо қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ё ин ки бо созишаи тарафҳо ба танзим дароварда нашуда бошад ва одатҳои муомилоти кории нисбати ин муносибатҳо татбиқшаванда мавҷуд набошанд, агар ин ба моҳияти онҳо зид набошад, судҳои иқтисодӣ меъёрҳои ҳуқуқиеро татбиқ мекунанд, ки муносибатҳои монандро ба танзим медароранд (қиёси қонун), вале дар мавриди набудани чунин меъёрҳо парвандаҳо аз рӯи асосҳои умумӣ ва мазмуни қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ (қиёси ҳуқуқ) баррасӣ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

Моддаи 14. Татбиқи меъёрҳои ҳуқуқи хориҷӣ

1. Суди иқтисодӣ ҳангоми татбиқи меъёрҳои ҳуқуқи хориҷӣ мазмуни ин меъёрҳоро мувофиқи тафсири расмиашон, амалияи татбиқашон ва доктринаи онҳо дар давлати дахлдори хориҷӣ муқаррар менамояд.

2. Ба мақсади муқаррар намудани мазмуни меъёрҳои ҳуқуқи хориҷӣ суди иқтисодӣ метавонад бо тартиби муқарраршуда барои мусоидат ва тавзеҳот ба мақомот ва ташкилотҳои босалоҳияти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷа муроҷиат намояд ё экспертҳо (мутахассисон) - ро ҷалб намояд.

3. Шахсони иштироккунандаи парванда метавонанд ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи мазмуни меъёрҳои ҳуқуқи хориҷиро пешниҳод намоянд, ки ба онҳо ҳамчун асоснокии талабот ё норозигӣ такя мекунанд ва бо дигар усул ба суд дар муқаррар кардани мазмуни ин меъёрҳо мусоидат намоянд.

4. Оид ба талаботи вобаста ба фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодии тарафҳо, ӯҳдадории исбот намудани мазмуни меъёрҳои ҳуқуқи хориҷиро суд метавонад ба ӯҳдаи тарафҳо гузорад.

Моддаи 15. Санадҳои судии суди иқтисодӣ

1. Суди иқтисодӣ санадҳои судиро дар шакли фармон, ҳалнома, қарор ва таъинот қабул менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

2. Санади судие, ки суди марҳилаи якум дар асоси ариза оид ба рӯёнидани маблағи пулӣ ё талаб карда гирифтани молу мулки манқул аз қарздор мутобиқи талаботи пешбининамудаи моддаи 1232 Кодекси мазкур қабул намудааст, фармон номида мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

3. Санади судие, ки судҳои иқтисодии марҳилаи якум ҳангоми моҳиятан баррасӣ кардани парванда қабул намудаанд, ҳалнома номида мешавад.

4. Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар марҳилаи кассатсионӣ аз натиҷаи баррасии шикояти кассатсионӣ, ҳамчунин аз натиҷаи ба тариқи назоратӣ аз нав баррасӣ намудани парванда қарор қабул менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

5. Ҳамаи дигар санадҳои судии суди иқтисодӣ, ки дар ҷараёни мурофиаи судӣ қабул мегарданд, таъинот номида мешаванд.

6. Фармон, ҳалнома, қарор ва таъиноте, ки аз тарафи суди иқтисодӣ қабул карда мешаванд, бояд қонунӣ, асоснок ва далелнок бошанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 2.01.2019 № 1560).

7. Санадҳои судӣ дар шакли хаттӣ қабул карда мешаванд. Санадҳои судӣ, ба истиснои санадҳои судҳои иқтисодие, ки дорои маълумоти сирри давлатӣ ё дигар сирри бо қонун ҳифзшаванда мебошанд ва (ё) парванда дар мурофиаи пӯшидаи судӣ баррасӣ гардида бошад, метавонанд дар шакли электронӣ тартиб дода шаванд, ки онҳо бо имзои электронии рақамии судя ё ҳайати суд тасдиқ карда мешаванд. Агар санади судӣ дар ҳайати дастаҷамъонаи суд қабул шуда бошад, он бо имзои электронии рақамии ҳамаи судяҳое, ки дар баррасии парванда иштирок доштанд, тасдиқ карда мешавад. Ҳангоми дар шакли электронӣ тартиб додани санади судӣ нусхаи он иловатан дар шакли коғазӣ чоп карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 16. Ҳатмӣ будани санадҳои судӣ

1. Санадҳои судии эътибори қонунӣ пайдокардаи суди иқтисодӣ барои ҳамаи мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот, ташкилот, шахсони мансабдор ва шаҳрвандон ҳатмӣ мебошад ва дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд иҷро карда шаванд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

2. Талаботи суди иқтисодӣ дар бораи пешниҳоди далелҳо, маълумот ва дигар мавод, додани баёнот, тавзеҳот, хулоса ва дигар талаботи бо парвандаи баррасишаванда иртиботдошта низ ҳатмӣ мебошанд ва аз ҷониби мақомот, ташкилот ва шахсоне, ки ба онҳо равона шудаанд, бояд иҷро карда шаванд.

3. Иҷро накардани санадҳои судӣ, ҳамчунин иҷро накардани талаботи судҳои иқтисодӣ боиси ҷавобгарие мегардад, ки он дар Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо муқаррар шудааст.

4. Эътироф намудан ва ҳатмӣ будани иҷрои санадҳои судии қабулкардаи судҳои хориҷӣ, ҳалномаҳои арбитражҳои (ҳакамӣ) хориҷӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин бо санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, муайян мегарданд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

БОБИ 2. ҲАЙАТИ СУДИ ИҚТИСОДӢ

Моддаи 17. Танҳо ва ба таври дастҷамъӣ баррасӣ кардани парвандаҳо

1. Парвандаҳо дар марҳилаи якуми суди иқтисодӣ, ба истиснои парвандаҳо оид ба муфлисшавӣ, аз ҷониби судя танҳо баррасӣ карда мешаванд. Судяе, ки парвандаро танҳо баррасӣ менамояд, аз номи суди иқтисодӣ амал мекунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Парвандаҳо дар бораи муфлисшавӣ дар марҳилаи якуми суди иқтисодӣ ба таври дастҷамъӣ дар ҳайати се судя баррасӣ мешаванд. Ҳангоми баррасии дастҷамъонаи парванда дар марҳилаи якум яке аз судяҳо дар маҷлиси суди раисӣ мекунад.

3. Парвандаҳо дар коллегияи судии марҳилаҳои кассатсионӣ ва назоратии Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳайати се судя дастҷамъона баррасӣ карда мешаванд. Парвандаҳо ба таври назоратӣ ҳангоми ҳузур доштани аз се ду ҳиссаи аъзои Раёсати Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

4. Ҳамаи судяҳо ҳангоми баррасии парвандаҳо ҳуқуқи баробар доранд.

Моддаи 18. Ташкили ҳайати суд

1. Ҳайати суд барои баррасии парванда, аз ҷумла парвандаҳо оид ба муфлисшавӣ, тавассути истифодаи низоми автоматикунонидашудаи иттилоотӣ муайян карда мешавад. Ҳангоми ғайриимкон будани истифодаи низоми автоматикунонидашудаи иттилоотӣ дар суд, ҳайати суд аз тарафи раиси суди иқтисодии дахлдор муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

2. Парвандае, ки баррасии он аз ҷониби судя ё ин ки ҳайати суд оғоз карда шудааст, бояд аз ҷониби ҳамин судя ё ин ки ҳайати суд баррасӣ гардад. Иваз кардани судя ё ин ки яке аз судяҳо дар ҳолатҳои зерин мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931):

- агар аризаи худрадкунӣ ё рад намудани судя бо тартиби муқарраркардаи Кодекси мазкур пешниҳод ва қонеъ шуда бошад;

- бинобар муддати дурудароз набудани судя бо сабаби беморӣ, рухсатӣ, дар таҳсил будан;

- дар ҳолати бозхонд ва (ё) озод намудани судя бо асосҳои пешбининамудаи қонун (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

3. Баъди иваз кардани судя баррасии парванда аз нав оғоз карда мешавад.

4. Анҷом додани амалҳои мурофиавӣ дар ҳолатҳои таъхирнопазир, аз ҷумла мавқуф гузоштани муҳокимаи судӣ аз ҷониби як судя ба ҷойи судяи дигар, иваз кардани судя ҳисобида намешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 19. Тартиби ҳалли масъалаҳо дар ҳайати дастҷамъӣ аз ҷониби суди иқтисодӣ

1. Дар мавриде, ки суди иқтисодӣ парвандаро ба таври дастҷамъӣ баррасӣ менамояд, масъалаҳои ба миёномада аз ҷониби судяҳо бо аксарияти овозҳо ҳал карда мешаванд.

2. Ҳеҷ яке аз судяҳо ҳуқуқ надорад аз овоздиҳӣ худдорӣ намояд. Судяи дар маҷлис раисикунанда аз ҳама охир овоз медиҳад.

3. Судяе, ки бо фикри аксарият розӣ нест, бояд ба санади судӣ имзо гузорад ва ҳуқуқ дорад ақидаи махсуси худро дар шакли хаттӣ баён кунад, ки он ба парванда замима мегардад, вале эълон карда намешавад.

БОБИ 3. РАД НАМУДАН

Моддаи 20. Рад намудани судя

1. Судя дар ҳолатҳои зайл дар баррасии парванда иштирок карда наметавонад ва бояд рад карда шавад, агар вай:

- ҳангоми баррасии қаблии ҳамин парванда ба сифати судя иштирок карда бошад, ба шарте ки иштироки такрорӣ дар баррасии парванда тибқи талаботи Кодекси мазкур имконнопазир бошад;

- ҳангоми баррасии қаблии ҳамин парванда ба сифати прокурор, котиби маҷлиси судӣ, намоянда, эксперт, тарҷумон ё шоҳид иштирок карда бошад;

- ба шахси иштирокунандаи парванда ё намояндаи ӯ хеш бошад;

- шахсан, бевосита ё бавосита ба натиҷаи ҳалли парванда манфиатдор бошад ё дигар ҳолатҳое мавҷуд бошанд, ки беғаразии ӯро таҳти шубҳа мегузоранд;

- бо шахси иштирокунандаи парванда ё намояндаи ӯ дар айни замон ё қабл аз ин дар вобастагии хизматӣ ё вобастагии дигар буд ва мебошад;

- ба таври оммавӣ изҳорот дода ё доир ба моҳияти парвандае, ки баррасӣ мекунад, баҳо дода бошад.

2. Ба ҳайати суди иқтисодие, ки парвандаро баррасӣ менамояд, шахсоне, ки байни худ муносибатҳои хешӣ доранд, наметавонанд дохил шаванд.

Моддаи 21. Нораво будани иштироки такрории судя дар баррасии парванда

1. Судяе, ки дар суди иқтисодии марҳилаи якум дар баррасии парванда иштирок кардааст, наметавонад ҳангоми баррасии ҳамин парванда дар судҳои марҳилаи кассатсионӣ, ҳамчунин ба таври назоратӣ иштирок намояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

2. Судяе, ки дар суди иқтисодии марҳилаи кассатсионӣ дар баррасии парванда иштирок кардааст, наметавонад ҳангоми баррасии ҳамин парванда дар судҳои марҳилаи якум ва ба таври назоратӣ иштирок намояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

3. Судяе, ки дар баррасии парванда дар суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ иштирок кардааст, наметавонад ҳангоми баррасии ҳамин парванда дар судҳои марҳилаҳои якум ва кассатсионӣ иштирок намояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 22. Рад намудани котиби маҷлиси судӣ, эксперт, тарҷумон

1. Котиби маҷлиси судӣ, эксперт, тарҷумон аз рӯи асосҳое, ки дар моддаи 20 Кодекси мазкур зикр гардидаанд, наметавонанд дар баррасии парванда иштирок кунанд ва бояд рад карда шаванд.

2. Ҳамчунин аз тарафи эксперт гузаронидани тафтиш ё санҷише, ки маводҳои он боиси муроҷиат ба суди иқтисодӣ шудаанд ё дар баррасии парванда истифода бурда мешаванд, барои рад кардани эксперт асос мебошад.

3. Иштироки котиби маҷлиси судӣ, эксперт, тарҷумон хангоми баррасии қаблии ҳамин парванда мувофиқан ба сифати котиби маҷлиси судӣ, эксперт, тарҷумон барои рад кардани онҳо асос шуда наметавонад.

Моддаи 23. Ариза оид ба худрадкунӣ ва рад намудан

1. Ҳангоми мавҷудияти асосҳои дар моддаҳои 20-22 Кодекси мазкур пешбинишуда судя, котиби маҷлиси судӣ, эксперт, тарҷумон ӯҳдадоранд оид ба худрадкунӣ арз намоянд. Бо ҳамин асосҳо радкуниро шахсоне, ки дар парванда иштирок мекунанд, изҳор карда метавонанд. Радкунии котиби маҷлиси судӣ, эксперт, тарҷумон ҳамчунин бо ташаббуси судя (суд) метавонад баррасӣ гардад.

2. Худрадкунӣ ё рад намудан бояд асоснок бошад ва то оғози моҳиятан баррасӣ кардани парванда арз шавад.

3. Дар ҷараёни баррасии парванда ариза оид ба худрадкунӣ ё рад намудан танҳо дар мавриде имконпазир аст, ки агар асосҳои худрадкунӣ ё рад намудан ба шахсе, ки онро арз намудааст, баъди оғози моҳиятан баррасӣ намудани парванда маълум шуда бошанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 24. Тартиби ҳалли радкунии изҳоршуда

1. Суди иқтисодӣ дар сурати пешниҳоди аризаи радкунӣ бояд фикри шахсони иштирокчии парванда, инчунин шахсеро, ки нисбат ба ӯ аризаи радкунӣ пешниҳод шудааст, шунавад, ба шарте, ки ӯ хоҳиши додани баёнотро дошта бошад.

2. Масъалаи радкунии судяе, ки парвандаро танҳо баррасӣ мекунад, аз тарафи раиси суди иқтисодии дахлдор ё муовини вай ҳал карда мешавад.

3. Масъалаи радкунии судя ҳангоми баррасии парванда бо тарзи дастҷамъӣ аз тарафи ҳамин ҳайати суд дар ғоибии судяи радшаванда бо аксарияти овозҳо ҳал карда мешавад. Ҳангоми баробарии овози судяҳое, ки барои рад намудан ё зидди рад намудан овоз додаанд, судя радшуда ба ҳисоб меравад.

4. Масъалаи радкунии якчанд судя ё тамоми ҳайати суд, ки парвандаро баррасӣ менамояд, аз ҷониби раиси суди иқтисодии дахлдор ё муовини ӯ ҳал карда мешавад.

5. Масъалаи рад намудани котиби маҷлиси судӣ, эксперт, тарҷумон аз ҷониби суди иқтисодие, ки парвандаро баррасӣ менамояд, ҳал карда мешавад.

6. Аз рӯи натиҷаи баррасии масъала дар бораи худрадкунӣ ё радкунӣ таъинот бароварда мешавад.

Моддаи 25. Оқибатҳои қонеъ гардондани ариза оид ба рад намудан

1. Судяе, ки изҳори худрадкунӣ кардааст, ҳамчунин судяе, ки нисбати ӯ ариза оид ба рад намудан қонеъ карда шудааст, бо дигар судя иваз карда мешавад.

2. Дар сурати қонеъ намудани худрадкунӣ ё ариза оид ба рад намудани судя, ё якчанд судяҳо ё тамоми ҳайати суд парванда дар ҳамон суди иқтисодӣ, лекин аз ҷониби дигар судя ё дар ҳайати дигари судяҳо баррасӣ мегардад.

3. Агар дар натиҷаи қонеъгардонии худрадкунӣ ё рад намудан ташкил додани ҳайати нави суд барои баррасии парвандаи мазкур дар худи ҳамон суди иқтисодӣ имконнопазир бошад, парванда ба дигар суди иқтисодии ҳамон сатҳ бо тартиби муқарраргардидаи моддаи 38 Кодекси мазкур супорида мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

БОБИ 4. САЛОҲИЯТИ СУДҲОИ ИҚТИСОДӢ

1. Тобеияти идоравӣ

Моддаи 26. Тобеияти идоравии парвандаҳо ба суди иқтисодӣ

1. Ба судҳои иқтисодӣ парвандаҳо оид ба баҳсҳои иқтисодӣ ва дигар парвандаҳое, ки бо амалӣ намудани фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ алоқаманданд, тобеияти идоравӣ доранд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Судҳои иқтисодӣ парвандаҳоро оид ба баҳсҳои иқтисодӣ ва дигар парвандаҳоро бо иштироки шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, инчунин дар ҳолатҳои пешбиникардаи Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо, бо иштироки Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот, шахсони мансабдор, воҳидҳое, ки мақоми шахси ҳуқуқиро надоранд ва шаҳрвандоне, ки мақоми соҳибкори инфиродиро доро нестанд (минбаъд - ташкилотҳо ва шаҳрвандон) баррасӣ ва ҳал менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

4. Аризаи бо риояи қоидаҳои тобеияти идоравӣ ба истёҳсолоти худ қабулкардаи суди иқтисодӣ бояд аз ҷониби он моҳиятан баррасӣ гардад, новобаста ба он ки дар оянда барои иштирок дар парванда шаҳрванди мақоми соҳибкори инфиродинадошта ба сифати шахси сеюм бе талаботи мустақил ба предмети баҳс ҷалб карда шавад.

5. Судҳои иқтисодӣ парвандаҳои ба онҳо тобеияти идоравидоштаро бо иштироки ташкилот, шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин ташкилотҳои хориҷӣ, ташкилотҳои байналмилалӣ, шаҳрвандони хориҷӣ, шахсони бешаҳрванд, ки бо фаъолияти соҳибкорӣ машғуланд, ташкилотҳои дорои сармояи хориҷӣ, агар бо санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф кардааст, қоидаи дигар пешбинӣ нашуда бошад, баррасӣ мекунанд.

Моддаи 27. Тобеияти идоравии баҳсҳои иқтисодӣ ва дигар парвандаҳое, ки аз муносибатҳои ҳуқуқии гражданӣ бармеоянд

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

Судҳои иқтисодӣ баҳсҳои иқтисодӣ ва дигар парвандаҳоеро, ки аз муносибатҳои ҳуқуқии гражданӣ бармеоянд ва бо амалӣ намудани фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо инчунин дигар ташкилоту шаҳрвандон алоқамандро бо тартиби истеҳсолоти даъвогӣ баррасӣ менамоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 28. Тобеияти идоравии баҳсҳои иқтисодӣ ва дигар парвандаҳое, ки аз муносибатҳои ҳуқуқи маъмурӣ ва дигари оммавӣ бармеоянд

Судҳои иқтисодӣ баҳсҳои иқтисодиеро, ки аз муносибатҳои ҳуқуқи маъмурӣ ва дигари оммавӣ бармеоянд, инчунин дигар парвандаҳои ташкилотҳо ва шаҳрвандонро, ки бо фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар парвандаҳои фаъолияти иқтисодӣ алоқаманданд, бо тартиби истеҳсолоти судии маъмурӣ баррасӣ менамоянд:

- дар бораи баҳсталаб будани санадҳои ҳуқуқии ғайримеъёрии мақомоти давлатӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор, инчунин иҷрочии мақомоти иҷро, ки ба ҳуқук ва манфиатҳои қонунии аризадиҳанда дар соҳаи фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ дахлдор аст (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539, аз 02.04.2020 № 1687);

- дар бораи аз шаҳрвандон ва ташкилотҳое, ки бо фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ машғуланд, рӯёндани пардохтҳои ҳатмӣ, муҷозот, ба шарте, ки бо қонун тартиби дигари рӯёндани онҳо пешбинӣ нашуда бошад;

- дар бораи аз буҷет баргардонидани маблағе, ки мақомоти назоратӣ бо вайрон кардани тартиби қонун ё дигар санади меъёрии ҳуқуқӣ бебаҳс (беаксепт) аз ҳисоб баровардааст;

- дигар парвандаҳое, ки аз муносибатҳои ҳуқуқи маъмурӣ ва дигари оммавӣ бармеоянд, агар бо қонун баррасии онҳо ба салоҳияти суди иқтисодӣ дахл дошта бошад.

Моддаи 29. Тобеияти идоравии парвандаҳо дар бораи муқаррар кардани фактҳои дорои аҳамияти ҳуқуқӣ

Судҳои иқтисодӣ парвандаҳоро дар бораи муқаррар кардани фактҳои дорои аҳамияти ҳуқуқие, ки барои бавуҷудоӣ, тағйирёбӣ ва қатъ гардидани ҳуқуқҳои шаҳрвандон ва ташкилотҳо дар соҳаи фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ дорои аҳамияти ҳуқуқӣ мебошанд, бо тартиби истеҳсолоти махсус баррасӣ менамоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 30. Тобеияти идоравии парвандаҳо дар бораи мавриди баҳс қарор додани ҳалномаи суди ҳакамӣ ва дар бораи додани варақаҳои иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

Судҳои иқтисодӣ тибқи боби 27 Кодекси мазкур парвандаҳои зеринро баррасӣ мекунанд:

- дар бораи мавриди баҳс қарор додани ҳалномаи суди ҳакамӣ вобаста ба баҳсҳое, ки дар рафти фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ ба вуҷуд меоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 №№ 776);

- дар бораи додани варақаҳои иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ вобаста ба баҳсҳое, ки дар рафти амалӣ намудани фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ ба вуҷуд меоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 31. Ба судҳои иқтисодӣ тобеияти идоравӣ доштани парвандаҳо дар бораи эътироф кардан ва ба иҷро расонидани ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ (арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ ва судҳои ҳакамӣ)

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

Судҳои иқтисодӣ тибқи боби 28 Кодекси мазкур парвандаҳоро дар бораи эътироф кардан ва ба иҷро расонидани ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ (арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ ва судҳои ҳакамӣ) вобаста ба баҳсҳое, ки ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ ба вуҷуд меоянд, баррасӣ менамоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 32. Тобеияти махсуси идоравии парвандаҳо ба судҳои иқтисодӣ

1. Судҳои иқтисодӣ парвандаҳои зеринро баррасӣ менамоянд:

- дар бораи муфлисшавӣ;

- оид ба баҳсҳои таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ташкилотҳои тиҷоратӣ, инчунин кооператсияи матлубот ё фондҳои ҷамъиятӣ;

- оид ба баҳсҳои ба қайди давлатӣ нагирифтан, аз бақайдгирии давлатӣ саркашӣ кардани соҳибкорони инфиродӣ ва шахсони ҳуқуқӣ;

- дар бораи баҳсҳои байни саҳмиядор ва ҷамъияти саҳомӣ, иштирокчиёни дигар ширкат ва ҷамъиятҳои хоҷагидорӣ, ки аз фаъолияти ширкат ва ҷамъиятҳои хоҷагидорӣ бармеоянд;

- дар хусуси ҳимояи шаъну шараф ва одоби касбӣ дар соҳаи соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ;

- дигар парвандаҳое, ки дар рафти фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ дар мавриди пешбиникардаи қонун ба вуҷуд меоянд.

2. Парвандаҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда аз ҷониби суди иқтисодӣ новобаста ба иштирокчӣ будан ё набудани шахси ҳуқуқӣ, соҳибкори инфиродӣ ё дигар шаҳрвандон ва ташкилот дар муносибатҳои ҳуқуқие, ки аз онҳо баҳс ё талабот ба вуҷуд омадааст, баррасӣ мегарданд.

, 2.Тобеияти судӣ

Моддаи 33. Тобеияти судии парвандаҳо ба судҳои иқтисодӣ

1. Парвандаҳое, ки ба судҳои иқтисодӣ тобеияти идоравӣ доранд, дар суди марҳилаи якум аз ҷониби судҳои иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе, ба истиснои парвандаҳое, ки ба тобеияти судии Суди Олии иктисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон тааллуқ доранд, баррасӣ мегарданд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

2. Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба сифати суди марҳилаи якум парвандаҳои зеринро баррасӣ менамояд:

- оид ба мавриди баҳс қарор додани санадҳои ҳуқуқии ғайримеъёрии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба қонун мутобиқат надоранд ва ба ҳуқуқу манфиатҳои аризадиҳанда дар соҳаи фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ дахл доранд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- баҳсҳои байни ташкилотҳои воқеи ҳудуди ноҳияҳо ва шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ ва даъвоҳоеро, ки нисбати онҳо изҳор карда шудаанд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420);

- дар сурати ду маротиба бекор карда шудани ҳалномаҳои судӣ вобаста ба парвандаи мушаххас, ин парвандаро ба истеҳсолоти худ қабул намуда, ба сифати суди марҳилаи якум баррасӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- дигар парвандаҳоеро, ки бо қонун пешбинӣ шудаанд.

Моддаи 34. Пешниҳоди аризаи даъвогӣ аз рӯи маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти ҷавобгар

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011№ 776)

Аризаи даъвогӣ ба суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти ҷавобгар пешниҳод карда мешавад.

Моддаи 35. Тобеияти судӣ аз рӯи интихоби даъвогар

1. Даъво нисбати ҷавобгар, ки маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти вай маълум нест, ба суди иқтисодӣ аз рӯи маҳалли воқеъ гардидани молу мулки вай ё аз рӯи маҳалли охирини ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти вай дар Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод шуда метавонад.

2. Даъво нисбати ҷавобгароне, ки маҳалли ҷойгиршавӣ ё зисташон дар ҳудуди гуногуни маъмурию ҳудудии ҷумҳурӣ мебошад, ба суди иқтисодӣ аз рӯи маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти яке аз ҷавобгарон пешниҳод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1420, аз 2.01.2018 № 1475).

3. Даъво нисбати ҷавобгар, ки маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти он дар ҳудуди давлати дигар ҷой дорад, ба суди иқтисодӣ аз рӯи дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон воқеъ будани молу мулки вай пешниҳод шуда метавонад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 30.05.2017 № 1420).

4. Даъвое, ки аз шартнома бармеояд ва дар он маҳалли иҷро зикр ёфтааст, метавонад ба суди иқтисодӣ аз рӯи маҳалли иҷрои шартнома пешниҳод карда шавад.

5. Даъво нисбати шахси ҳуқуқӣ, ки аз фаъолияти филиал ва намояндагии он ки берун аз мавқеи ҷойгиршавии шахси ҳуқуқӣ бармеояд, ба суди иқтисодӣ аз рӯи маҳалли ҷойгиршавии шахси ҳуқуқӣ ё филиал, намояндагӣ пешниҳод карда мешавад.

6. Ҳангоми ба якчанд судҳои иқтисодӣ тобеияти судӣ доштани парванда ҳуқуқи интихоби суд ба даъвогар тааллуқ дорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 36. Тобеияти судии шартномавӣ

Тобеияти судӣ, ки дар моддаҳои 34 ва 35 Кодекси мазкур муқаррар карда шудааст, метавонад бо созиши тарафҳо то қабули ариза ба истеҳсолоти суди иқтисодӣ тағйир дода шавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 3.08.2018 № 1539).

Моддаи 37. Тобеияти истисноии судӣ

1. Даъвоҳо дар бораи ҳуқуқ ба молу мулки ғайриманқул ба суди иқтисодӣ аз рӯи маҳалли воқеъ гардидани ин молу мулк пешниҳод карда мешавад.

2. Даъвоҳо дар бораи ҳуқуқ ба ҳавопаймо, киштиҳои обҳои дохилӣ, объектҳои кайҳонӣ ба суди иқтисодӣ аз рӯи маҳалли бақайдгирии давлатии онҳо пешниҳод карда мешавад.

3. Даъво нисбати боркашонанда, ки аз шартномаи ҳамлу нақли бор, мусофирон ва бағоҷҳои онҳо бармеояд, аз ҷумла вақте ки боркашон яке аз ҷавобгарон мебошад, ба суди иқтисодӣ аз рӯи маҳалли ҷойгиршавии боркашон пешниҳод карда мешавад.

4. Ариза дар бораи муфлис эътироф намудани қарздор ба суди иқтисодии маҳалли ҷойгиршавии қарздор пешниҳод карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Ариза дар бораи муқаррар намудани фактҳои дорои аҳамияти ҳуқуқӣ ба суди иқтисодӣ аз рӯи маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти аризадиҳанда пешниҳод карда мешавад, ба истиснои ариза дар бораи муқаррар кардани фактҳои дорои аҳамияти ҳуқуқӣ, ки барои ба вуҷуд омадан, тағйир ёфтан ё қатъ гаштани ҳуқуқ ба молу мулки ғайриманқул аҳамият доранд, ба суд аз рӯи маҳалли воқеъ гардидани молу мулки ғайриманқул пешниҳод карда мешавад.

6. Даъвои муқобили даъво новобаста ба тобеияти судиаш ба суди иқтисодие, ки даъвои якуминро баррасӣ менамояд, пешниҳод карда мешавад.

Моддаи 38. Супоридани парванда аз як суди иқтисодӣ ба дигар суди иқтисодӣ

1. Парвандае, ки суди иқтисодӣ бо риояи қоидаҳои тобеияти судӣ барои баррасӣ қабул кардааст, бояд аз ҷониби ҳамин суд моҳиятан баррасӣ карда шавад, ҳарчанд минбаъд он метавонад таҳти тобеияти судии суди дигари иқтисодӣ карор гирад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Суди иқтисодӣ парвандаро дар ҳолатҳои зайл барои баррасӣ ба суди иқтисодии дигари ҳамон сатҳ месупорад, агар:

- ҷавобгаре, ки маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти вай қаблан маълум набуд, дар хусуси супоридани парванда ба суди иқтисодии маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти он дархост пешниҳод кунад;

- ҳарду тараф ҷиҳати баррасии парванда дар маҳалли мавҷудияти аксарияти далелҳо дархост пешниҳод карда бошанд;

- ҳангоми баррасии парванда дар суд ошкор гардад, ки он бо вайрон кардани қоидаҳои тобеияти судӣ ба истеҳсолоти суд қабул карда шудааст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- суди иқтисодии мазкур дар баҳс яке аз тарафҳо ба шумор равад;

- баъди рад намудани як ё якчанд судяҳо ё бо сабабҳои дигар ташкил кардани ҳайати нави суд барои баррасии ҳамин парванда имконнопазир гардад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Дар бораи ба дигар суди иқтисодӣ супоридани парванда таъинот бароварда мешавад. Парванда бо таъинот ба суди иқтисодии дахлдор дар мӯҳлати панҷ рӯзи баровардани таъинот фиристонида мешавад.

4. Парвандае, ки аз як суди иқтисодӣ ба дигар суди иқтисодӣ ирсол гардидааст, бояд барои баррасӣ аз ҷониби суде қабул карда шавад, ки парванда ба вай фиристода шудааст. Баҳсҳо оид ба тобеияти судӣ байни судҳои иқтисодӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

БОБИ 5. ШАХСОНИ ИШТИРОККУНАНДАИ ПАРВАНДА ВА ДИГАР ИШТИРОККУНАНДАГОНИ МУРОФИАИ СУДИИ ИҚТИСОДӢ

Моддаи 39. Ҳайати шахсони иштироккунандаи парванда

Шахсони иштироккунандаи парванда инҳоянд:

- тарафҳо;

- аризадиҳандагон ва шахсони манфиатдор - оид ба парвандаҳои истеҳсолоти махсус, оид ба парвандаҳои муфлисшавӣ ва дар дигар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур;

- шахсони сеюм;

- мақомоти давлатӣ ва дигар мақомоте, ки ба суди иқтисодӣ дар ҳолатҳои пешбинишудаи Кодекси мазкур муроҷиат намудаанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899);

- прокурор Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 40. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои шахсони иштироккунандаи парванда

1. Шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқ доранд бо маводи парванда шинос шаванд, аз он иқтибос гиранд, нусха бардоранд; изҳори рад намоянд; далелҳо пешниҳод кунанд ва то оғози муҳокимаи судӣ бо далелҳои пешниҳодкардаи шахсони дигар иштироккунандаи парванда шинос шаванд; дар таҳқиқи далелхо иштирок намоянд; ба дигар шахсони иштироккунандаи мурофиаи иқтисодӣ саволҳо диҳанд, дархост арз намоянд, арз кунанд, ба суди иқтисодӣ баёнот диҳанд, оид ба масъалаҳое, ки дар ҷараёни баррасии парванда ба миён омадаанд, ваҷҳҳои худро пешниҳод намоянд; бо дархостҳои арзнамудаи дигар шахсон шинос шаванд, муқобили дархост ва ваҷҳҳои дигар шахсони иштироккунандаи парванда норозигӣ баён кунанд; аз шикоятҳои дигар шахсони иштироккунандаи парванда, аз санадҳои судии доир ба парвандаи мазкур қабулгашта огоҳ бошанд ва санадҳои судиро бо тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур гиранд; нисбат ба санадҳои судӣ шикоят арз кунанд; аз дигар ҳуқуқҳои мурофиавии пешбининамудаи Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо истифода баранд. Шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқ доранд ба суди иқтисодӣ ҳуҷҷатҳоеро, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо имзои электронии рақамӣ тасдиқ карда шудаанд, бо ҷойгир намудани онҳо дар сомонаи суди иқтисодӣ пешниҳод намоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 24.12.2022 № 1931).

2. Шахсони иштироккунандаи парванда аз ҳуқуқҳои мурофиавие, ки барояшон пешбинӣ шудааст, бояд бовиҷдонона истифода намоянд.

3. Суиистифода аз ҳуқуқҳои мурофиавӣ барои шахсони иштироккунандаи парванда боиси ҷавобгарии пешбининамудаи Кодекси мазкур мегардад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Шахсони иштироккунандаи парванда ӯҳдадориҳои мурофиавии муқаррарнамудаи Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо ё ба ӯҳдаи онҳо аз ҷониби суди иқтисодӣ тибқи Кодекси мазкур гузоштаро ба зимма доранд.

5. Иҷро накардани ӯҳдадориҳои мурофиавӣ аз ҷониби шахсони иштироккунандаи парванда боиси ҷавобгарии пешбининамудаи Кодекси мазкур мегардад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 41. Ҳуқуқҳои шахсони дар парванда иштирокнакардае, ки дар бораи ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои онҳо суди иқтисодӣ санади судӣ қабул кардааст

Шахсони дар парванда иштирокнакардае, ки дар бораи ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои онҳо суди иқтисодӣ санади судӣ қабул кардааст, ҳуқуқ доранд аз болои ин санад шикоят намоянд, ҳамчунин ба тариқи назоратӣ онро аз рӯи қоидаҳои муқаррарнамудаи Кодекси мазкур мавриди баҳс қарор диҳанд. Чунин шахсон аз ҳуқуқҳои мурофиавӣ истифода менамоянд ва ӯҳдадориҳои шахсони иштироккунандаи парвандаро ба зимма доранд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 42. Қобилияти ҳуқуқдории мурофиавӣ ва қобилияти амалкунии мурофиавӣ

1. Қобилияти ҳуқуқдории мурофиавӣ ва ба зимма гирифтани ӯҳдадориҳои мурофиавӣ (қобилияти ҳуқуқдории мурофиавӣ) нисбат ба ҳамаи шаҳрвандон ва ташкилотҳо, ки тибқи қонун дар суди иқтисодӣ ба ҳифзи судии ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунӣ ҳуқуқ доранд, баробар эътироф мегардад.

2. Қобилияти бо амали худ анҷом додани ҳуқуқи мурофиавӣ ва иҷрои ӯҳдадориҳои мурофиавӣ (қобилияти амалкунии мурофиавӣ) дар суди иқтисодӣ ба шаҳрвандон ва ташкилотҳо тааллуқ дорад.

3. Ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандони ғайриқобили амал дар мурофиаи суди иқтисодӣ аз ҷониби намояндагони қонунии онҳо - падару модар, фарзандхонандагон, васиён ва парасторон ҳимоя карда мешавад.

Моддаи 43. Тарафҳо

1. Тарафҳо дар мурофиаи суди иқтисодӣ даъвогар ва ҷавобгар ба ҳисоб мераванд.

2. Даъвогарон шаҳрвандон ва ташкилотҳое ба ҳисоб мераванд, ки барои ҳимояи ҳуқуқ ва манфиатҳои худ даъво пешниҳод кардаанд ё ба манфиатҳои онҳо даъво пешниҳод карда шудааст.

3. Ҷавобгарон шаҳрвандон ва ташкилотҳое ба ҳисоб мераванд, ки нисбати онҳо даъво пешниҳод карда шудааст.

4. Тарафҳо аз ҳуқуқҳои баробари мурофиавӣ истифода мебаранд.

Моддаи 44. Аризадиҳандагон

1. Аризадиҳандагон шаҳрвандон ва ташкилотҳое ба ҳисоб мераванд, ки ба суди иқтисодӣ дар ҳолатҳои пешбиникардаи Кодекси мазкур ва дигар ҳолатҳои муқарраркардаи қонун бо ариза муроҷиат намудаанд ва доир ба ин аризаҳо дар мурофиаи суди иқтисодӣ баромад мекунанд.

2. Аризадиҳандагон аз ҳуқуқҳои мурофиавӣ истифода мебаранд ва ӯҳдадориҳои мурофиавии тарафро ба зимма доранд, ба шарте, ки дар Кодекси мазкур тартиби дигар пешбини нашуда бошад.

Моддаи 45. Иштироки якчанд даъвогар ва ҷавобгар дар парванда

1. Даъво метавонад муштарак аз ҷониби якчанд даъвогар ё нисбати якчанд ҷавобгар пешниҳод карда шавад (шарикии мурофиавӣ). Ҳар як даъвогар ё ҷавобгар дар мурофиа мустақилона баромад мекунад. Шарикон метавонанд пешбурди парвандаро ба як ё якчанд аз шарикон супоранд.

2. Ҳангоми бидуни ҷавобгари дигар ғайриимкон будани баррасии парванда, суди иқтисодии марҳилаи якум бо дархости тарафҳо ё бо розигии даъвогар барои иштирок дар парванда ҷавобгари дигарро ҷалб менамояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Агар бо қонун иштироки ҳатмии ҷавобгари дигар пешбинӣ шуда бошад, ҳамчунин оид ба парвандаҳое, ки аз муносибатҳои ҳуқуқи маъмурӣ ва дигари оммавӣ бармеоянд, суди иктисодии марҳилаи якум бо ташаббуси худ ҷавобгари дигарро барои иштирок дар парванда ҷалб мекунад.

4. Пас аз ҷалб намудани ҷавобгари дигар барои иштирок дар парванда баррасии парванда аз нав оғоз карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 46. Иваз намудани ҷавобгари номуносиб

1. Агар дар мавриди омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ ё дар ҷараёни муҳокимаи судӣ дар суди иқтисодии марҳилаи якум муқаррар гардад, ки даъво на ба шахсе пешниҳод шудааст, ки бояд мутобиқи даъво ҷавобгар бошад, суди иқтисодӣ аз рӯи дархост ё розигии даъвогар метавонад ҷавобгари номуносибро ба ҷавобгари муносиб иваз намояд.

2. Агар даъвогар барои ба шахси дигар иваз кардани ҷавобгар розӣ набошад, суди иқтисодӣ бо розигии даъвогар метавонад он шахсро ба сифати ҷавобгари дуюм ҷалб намояд.

3. Баъд аз иваз намудани ҷавобгари номуносиб ё ба парванда ҷалб кардани ҷавобгари дуюм баррасии парванда аз нав оғоз карда мешавад.

4. Дар бораи ҷавобгари номуносибро ба ҷавобгари муносиб иваз намудан ё ҷавобгари муносибро ба сифати ҷавобгари дуюм ҷалб намудан суди иқтисодӣ таъинот мебарорад.

5. Агар даъвогар барои ба шахси дигар иваз намудани ҷавобгар ё ҷавобгари муносибро ба сифати ҷавобгари дуюм ҷалб намудан розӣ набошад, суди иқтисодӣ парвандаро тибқи даъвои пешниҳодшуда баррасӣ менамоянд.

Моддаи 47. Ворисии ҳуқуқии мурофиавӣ

1. Ҳангоми хориҷ шудани яке аз тарафҳо аз муносибатҳои ҳуқуқии баҳснок ё муносибатҳои ҳукуқии бо санади суди иқтисодӣ муқарраршуда (азнавташкилдиҳии шахси ҳуқуқӣ, гузашт кардани талабот, гузаронидани қарз, фавти шаҳрванд ва дигар ҳолатҳои тағйирёбии шахсон дар ӯҳдадорӣ) суди иқтисоди ҳамин тарафро бо вориси ҳуқуқии он иваз намуда, дар ин бора дар санади судӣ дарҷ мекунад. Ворисии ҳуқуқӣ дар ҳамаи марҳилаҳои мурофиаи судии иқтисодӣ мумкин аст.

2. Санади судӣ дар хусуси иваз намудани тараф бо вориси ҳуқуқӣ метавонад мавриди шикоят қарор гирад.

3. Барои вориси ҳуқуқӣ ҳамаи амалиёте, ки то ворид шудани вориси ҳуқуқӣ ба парванда дар мурофиаи судии иқтисодӣ анҷом дода шудаанд, ба ҳамон андозае ҳатмӣ мебошанд, ки онҳо барои шахси ивазнамудаи вориси ҳуқуқӣ ҳатмӣ буданд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 48. Тағйир додани асос ё предмети даъво, тағйир додани андозаи талаботи даьво, даст кашидан аз даъво, эътироф намудани даъво, созиши оштӣ

1. Даъвогар ҳуқуқ дорад ҳангоми баррасии парванда дар суди иқтисодии марҳилаи якум то қабули санади судӣ, ки бо он баррасии парванда моҳиятан анҷом меёбад, асос ё предмети даъворо тағйир диҳад, андозаи талаботи даъворо зиёд ё кам намояд.

2. Даъвогар ҳуқуқ дорад ҳангоми баррасии парванда дар суди иқтисодии марҳилаҳои гуногун то қабули санади судӣ, ки бо он баррасии парванда дар марҳилаҳои дахлдор анҷом меёбад, аз даъво пурра ё қисман даст кашад.

3. Ҳангоми баррасии парванда дар суди иқтисодӣ дар ҳама марҳилаҳои он ҷавобгар ҳуқуқ дорад даъворо пурра ё қисман эътироф кунад.

4. Тарафҳо бо тартиби муқарраркардаи боби 15 Кодекси мазкур метавонанд баррасии парвандаро бо созиши оштӣ анҷом диҳанд.

5. Суди иқтисодӣ даст кашидани даъвогарро аз даъво, кам кардани андозаи талаботи даъво, аз ҷониби ҷавобгар эътироф шудани даъворо қабул намекунад, созиши оштии тарафҳоро тасдиқ намекунад, агар он хилофи қонун бошад ё ҳуқуқи дигар шахсонро вайрон намояд. Дар ин мавридҳо суди иқтисодӣ парвандаро моҳиятан баррасӣ менамояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 3.08.2018 № 1539).

6. Ҳангоми тағйирёбии асос ё предмети даъво, зиёд ё кам кардани андозаи талаботи даъво, гузаштани мӯҳлати баррасии парванда, ки Кодекси мазкур пешбинӣ намудааст, аз рӯзи иҷрои амали дахлдори мурофиавӣ оғоз мегардад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

Моддаи 49. Шахсони сеюм, ки нисбат ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз мекунанд

1. Шахсони сеюме, ки нисбат ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз намудаанд, метавонанд то қабули қарор аз ҷониби суди иқтисодии марҳилаи якум ба парванда ҳамроҳ шаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Шахсони сеюме, ки нисбат ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз намудаанд, аз ҳуқуқҳои даъвогар истифода мебаранд ва ӯҳдадориҳои даъвогарро ба зимма доранд, ба истиснои ӯҳдадории риоя кардани тартиби иддао ё дигар тартиби пешазсудии ба танзимдарории баҳс, ба шарте, ки ин бо қонун барои ҳамин навъи баҳсҳо ё шартнома пешбинӣ шуда бошад.

3. Агар шахси сеюме, ки нисбат ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз намуда, ба парванда баъди оғози муҳокимаи судӣ ҳамроҳ шавад, баррасии парванда дар суди иқтисодии марҳилаи якум аз сари нав оғоз карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Дар бораи ба парванда ҳамроҳ шудани шахси сеюм, ки нисбат ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз менамояд, таъинот бароварда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 50. Шахсони сеюм, ки нисбат ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз накардаанд

1. Шахсони сеюме, ки нисбат ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз накардаанд, метавонанд ба парванда ба ҷонибдории даъвогар ё ҷавобгар то қабули санади судӣ, ки бо он баррасии парванда дар суди иқтисодии марҳилаи якум ба анҷом мерасад, ҳамроҳ шаванд, ба шарте, ки ҳамин санади судӣ ба ҳуқуқ ё ӯҳдадориҳои онҳо нисбати яке аз тарафҳо таъсир расонад. Онҳо бо дархости тараф ё бо ташаббуси суди иқтисодӣ метавонанд барои иштирок дар парванда ҳамроҳ карда шаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Шахсони сеюме, ки нисбат ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз накардаанд, аз ҳуқуқҳои мурофиавӣ истифода мебаранд ва дорои ӯҳдадории мурофиавии тараф мебошанд, ба истиснои ҳуқуқи тағйир додани асос ва предмети даъво, зиёд ё кам кардани андозаи талаботи даъво, даст кашидан аз даъво, эътирофи даъво ё бастани созиши оштӣ, пешниҳоди даъвои муқобили даъво ва талаботи иҷрои маҷбурии санади судӣ (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Дар бораи ба парванда ҳамроҳ шудани шахси сеюме, ки нисбат ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз накардааст ё ин ки дар бораи ҷалб намудани шахси сеюм барои иштирок дар парванда ё рад намудани он суди иқтисодӣ таъинот мебарорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Дар ҳолате, ки шахси сеюм нисбат ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз накарда бошад ва барои иштирок дар парванда баъди оғози муқокимаи судӣ ҳамроҳ шуда бошад, он гоҳ баррасии парванда дар суди иқтисодии марҳилаи якум аз нав оғоз карда мешавад.

Моддаи 51. Иштироки прокурор дар парванда

1. Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё муовинони ӯ, прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокурори нақлиёти Тоҷикистон ҳуқуқ доранд ба суди иқтисодӣ дар ҳолатҳои зерин муроҷиат намоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869):

- бо ариза дар бораи баҳснок будани санадҳои ҳуқуқии ғайримеъёрии мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва шахсони мансабдор, ки ба ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шаҳрвандон ва ташкилотҳо дар соҳаи фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ таъсир мерасонанд;

- бо даъво дар бораи беэътибор эътироф намудани аҳдҳои бастаи мақомоти ҳокимияти давлатӣ, корхонаҳо ва муассисаҳои давлатӣ, ҳамчунин шахсони ҳуқуқие, ки дар сармояи оинномавии (фонди) онҳо ҳиссаи иштироки давлат мавҷуд мебошад;

- бо даъво ба манфиати корхона ва муассисаҳои давлатӣ, ҳамчунин шахсони ҳуқуқие, ки дар сармояи оинномавии (фонди) онҳо ҳиссаи иштироки давлат мавҷуд мебошад;

- бо даъво дар бораи татбиқ кардани оқибатҳои беэътибории ақдҳои беэътиборе, ки мақомоти ҳокимияти давлатӣ, корхонаҳо ва муассисаҳои давлатӣ, ҳамчунин шахсони ҳуқуқие бастаанд, ки дар сармояи оинномавии (фонди) онҳо ҳиссаи иштироки давлат мавҷуд мебошад.

2. Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё муовинони ӯ, прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, прокурорҳои вилоятҳо, прокурори шаҳри Душанбе ва прокурори нақлиёти Тоҷикистон муроҷиатро ба суди иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, ба судҳои иқтисодии вилоятҳо, суди иқтисодии шаҳри Душанбе мефиристанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

3. Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё муовинони ӯ муроҷиатро ба Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон мефиристанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

4. Прокурори ба суди иқтисодӣ муроҷиаткарда аз ҳуқуқҳои мурофиавии худ истифода бурда, ӯҳдадориҳои мурофиавии даъвогарро ба зимма дорад, ба истиснои созиши оштӣ.

5. Аз даъвои пешниҳодкарда даст кашидани прокурор даъвогарро аз ҳуқуқи талаб намудани моҳиятан баррасӣ кардани парванда маҳрум намекунад, ба шарте, ки даъвогар дар парванда иштирок дошта бошад.

6. Иштироки прокурор дар баррасии парвандаҳо оид ба баҳсҳои вобаста ба замин ва манзил, новобаста аз пешниҳоди муроҷиат ба суд, ҳатмӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

7. Нисбати парвандаҳои дар қисмҳои 1 ва 6 моддаи мазкур муқарраргардида прокурор ҳуқуқ дорад ба парвандаи баррасишавандаи суди иқтисодӣ дар ҳама марҳилаи мурофиаи суди иқтисодӣ бо ҳуқуқҳо ва ӯҳдадориҳои мурофиавии шахси иштироккунандаи парванда бо мақсади таъмини қонуният ҳамроҳ шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

8. Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ, прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони онҳо, сарфи назар аз иштирок дар мурофиаи судӣ, дар доираи ваколатҳои худ метавонанд парванда ё гурӯҳи парвандаҳоро, ки бо онҳо санадҳои судӣ эътибори қонунӣ пайдо кардаанд, бо мақсади таҳлил ва ҷамъбасти фаъолият дар самти таъмини риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳо аз суди иқтисодии дахлдор талаб карда гиранд. Дар сурати муқаррар намудани он, ки санади судӣ ғайриқонунӣ ё беасос аст, прокурор тадбирҳои дахлдорро бо тартиби муайяннамудаи Кодекси мазкур амалӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 52. Иштироки мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва дигар мақомот дар парванда

1. Дар мавриди пешбиникардаи қонун мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва дигар мақомот ҳуқуқ доранд бо даъво ё ариза ба суди иқтисодӣ барои ҳимояи манфиатҳои оммавӣ муроҷиат намоянд.

2. Дар муроҷиат бояд сабаби вайроншавии манфиатҳои оммавӣ, ки асоси муроҷиат ба суди иқтисодӣ гаштааст, ифода ёбад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

3. Мақомоти ҳокимияти давлатие, ки ба суди иқтисодӣ муроҷиат намудааст, аз ҳуқуқҳои мурофиавии даъвогар истифода мебарад ва ӯҳдадориҳои мурофиавии ӯро, ба истиснои созиши оштӣ, ба зимма дорад.

Аз даъвои пешниҳодкарда даст кашидани мақомот даъвогарро аз ҳуқуқи талаб намудани моҳиятан баррасӣ кардани парванда маҳрум намекунад, ба шарте, ки даъвогар дар парванда иштирок дошта бошад.

Моддаи 53. Иштироккунандагони дигари мурофиаи судии иқтисодӣ

Дар мурофиаи судии иқтисодӣ дар баробари шахсони иштироккунандаи парванда намояндагони онҳо ва шахсони ба адолати судӣ мусоидаткунанда - экспертҳо, шоҳидон, тарҷумонҳо ва котиби маҷлиси судӣ метавонанд иштирок кунанд.

Моддаи 54. Эксперт

1. Дар суди иқтисодӣ шахсе эксперт ба ҳисоб меравад, ки оид ба масъалаҳои баррасишавандаи парванда дониши махсус дорад ва аз ҷониби суд барои додани хулоса дар ҳолатҳо ва бо тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур таъин шудааст.

2. Шахсе, ки ба ӯ гузаронидани экспертиза супурда шудааст, ӯҳдадор аст бо талаби суди иқтисодӣ ба суд ҳозир шавад ва оид ба масъалаҳои ба миён гузошташуда хулосаи беғаразона диҳад.

3. Эксперт ҳуқуқ дорад бо иҷозати раисикунандаи парванда дар суди иқтисодӣ бо маводи парванда шинос шавад, дар маҷлисҳои судӣ иштирок кунад, ба шахсони иштироккунандаи парванда ва шоҳидон саволҳо диҳад, дар бораи ба ӯ дастрас шудани маводи иловагӣ дархост арз намояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Эксперт метавонад оид ба масъалаҳои берун аз дониши махсуси ӯ, ҳамчунин агар маводи ба вай пешниҳодшуда барои додани хулоса нокифоя бошад, аз додани хулоса даст кашад.

5. Барои саркашӣ кардан аз ҳозиршавӣ ё ин ки саркашӣ кардан аз иҷрои ӯҳдадориҳои худ, дидаю дониста додани хулосаи бардурӯғ эксперт мавриди ҷавобгарии ҷиноятӣ қарор мегирад, ки дар ин бора аз ҷониби суди иқтисодӣ огоҳ карда шуда, забонхат медиҳад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1475).

Моддаи 55. Шоҳид

1. Шоҳид шахсе мебошад, ки маълумотҳои воқеии ҳолатҳои барои баррасии парванда аҳамиятдоштаро медонад.

2. Шоҳид ӯҳдадор аст бо даъвати суди иқтисодӣ ба суд ҳозир шавад.

3. Шоҳид ӯҳдадор аст ба суди иқтисодӣ маълумотҳои ба моҳияти парвандаи баррасишаванда вобастаро, ки ба ӯ шахсан маълум аст, хабар диҳад ва ба саволҳои иловагии суди иқтисодӣ ва шахсони иштироккунандаи парванда ҷавоб диҳад.

4. Барои дидаю дониста додани нишондоди бардурӯғ, ҳамчунин барои саркашӣ кардан аз додани нишондод шоҳид ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад, ки дар ин бора аз ҷониби суди иқтисодӣ огоҳ карда шуда, забонхат медиҳад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Ба сифати шоҳид судяҳо ва дигар шахсоне, ки дар амалӣ кардани адолати суди иштирок карда, ба онҳо дар бораи ҳолатҳои парванда вобаста ба иштирок дар баррасии парванда маълум гардидаанд, намояндагон оид ба парвандаҳои гражданӣ ва дигар парвандаҳо дар бораи ҳолатҳои ба онҳо маълумгардида, вобаста ба иҷрои ӯҳдадориҳои намояндагӣ, ҳамчунин шахсоне, ки вобаста ба ноқисии рӯҳӣ наметавонанд ҳолатҳои воқеиро саҳеҳ дарк намоянд ё дар хусуси онҳо нишондод диҳанд, пурсида намешаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

6. Ҳеҷ кас ӯҳдадор нест, ки ба муқобили худ, муқобили ҳамсар ва хешони наздикаш, ки доираи онҳоро қонун муайян менамояд, ҳамчун шоҳид нишондод диҳад.

7. Шоҳид ба ҷуброни хароҷоти даъват ба суди иқтисодӣ ва гирифтани ҷубронпулӣ барои сарфи вақт ҳуқуқ дорад.

Моддаи 56. Тарҷумон

1. Тарҷумон шахси ба таври озод донандаи забон мебошад, ки забондонии ӯ барои тарҷума дар ҷараёни амалӣ гардидани мурофиаи судии иқтисодӣ зарур аст ва аз ҷониби суди иқтисодӣ барои иштирок дар мурофиаи иқтисодӣ дар ҳолат ва тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур ҷалб карда шудааст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқ доранд ба суди иқтисодӣ номзадии тарҷумонро пешниҳод намоянд.

3. Иштироккунандагони мурофиаи суди иқтисодӣ ҳуқуқи ба зимма гирифтани ӯҳдадории тарҷумонро надоранд, гарчанде онҳо барои тарҷума кардан донандаи забонҳо мебошанд.

4. Дар бораи иштироки тарҷумон дар мурофиаи судии иқтисодӣ суди иқтисодӣ таъинот мебарорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Тарҷумон ӯҳдадор аст бо талаби суди иқтисодӣ ба суд ҳозир шавад ва пурра, дуруст ва саривақт тарҷума кунад.

6. Тарҷумон ҳуқуқ дорад ба шахсони ҳангоми тарҷума ҳузурдошта барои саҳеҳ намудани тарҷума саволҳо диҳад, бо протоколи маҷлиси судӣ ё амали алоҳидаи мурофиавӣ шинос шавад ва оид ба навишти дурусти тарҷума эрод пешниҳод намояд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

7. Барои дидаю дониста нодуруст тарҷума кардан тарҷумон ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад, ки дар ин бора аз ҷониби суди иқтисодӣ огоҳ карда шуда, забонхат медиҳад.

8. Қоидаҳои моддаи мазкур нисбати шахсе, ки дар тарҷумаи имову ишора (сурдотарҷума) таҷриба дорад ва аз ҷониби суди иқтисодӣ барои иштирок дар мурофиаи суди иқтисодӣ ҷалб карда шудааст, татбиқ мегардад.

Моддаи 57. Котиби маҷлиси судӣ

1. Котиби маҷлиси судӣ протоколи маҷлиси судиро тартиб медиҳад. Вай ӯҳдадор аст дар протокол ҳамаи амал ва қарорҳои суди иқтисодиро пурра ва дуруст инъикос кунад, дар баробари он ҳаракатҳои иштироккунандагони мурофиаи судии иқтисодиро, ки дар рафти маҷлиси судӣ ҷой доштанд, дарҷ намояд.

2. Бо супориши раисикунанда ба суд ҳозир шудани шахсонеро, ки дар мурофиаи судӣ бояд иштирок намоянд, котиби маҷлиси судӣ месанҷад.

БОБИ 6. НАМОЯНДАГӢ ДАР СУДИ ИҚТИСОДӢ

Моддаи 58. Пешбурди парванда ба воситаи намояндагон

1. Шаҳрвандон ҳуқуқ доранд парвандаҳои худро дар суди иқтисодӣ шахсан ё ба воситаи намоянда пеш баранд. Шахсан пеш бурдани парванда шаҳрвандонро аз ҳуқуқи доштани намоянда маҳрум намесозад.

4. Ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандони ғайри қобили амалро дар мурофиаи судии иқтисодӣ намояндагони қонунии онҳо - падару модар, фарзандхондагон, васиён ва ё парасторон, ки метавонанд пешбурди парвандаро дар суди иқтисодӣ ба дигар намояндаи интихобкардаи онҳо супоранд, ҳимоя менамоянд.

5. Парвандаҳои ташкилотҳоро дар суди иқтисодӣ мақомоти онҳо дар доираи салоҳияти пешбининамудаи қонун, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ё ҳуҷҷатҳои таъсисӣ пеш мебаранд. Аз номи ташкилоти барҳамхӯранда дар суд намояндаи ваколатдори комиссияи барҳамдиҳӣ баромад мекунад.

4. Дар суди иқтисодӣ ба сифати намоянда метавонад шахси қобили амал, ки барои пешбурди парванда дорои ваколати ба таври дахлдор ба расмият даровардашуда мебошад, ба истиснои шахсони дар моддаи 59 Кодекси мазкур пешбинишуда, иштирок намояд.

Моддаи 59. Шахсоне, ки наметавонанд дар суди иқтисодӣ намоянда бошанд

1. Судяҳо, муфаттишон, прокурорҳо ва кормандони дастгоҳи судҳо наметавонанд дар суди иқтисодӣ намоянда бошанд. Тартиби мазкур ба ҳолатҳое, ки шахсони зикргардида дар суди иқтисодӣ ба сифати намояндагони мақомоти дахлдор ё намояндагони қонунӣ баромад мекунанд, дахл надорад (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

2. Шахсоне, ки ба таври пурра дорои қобилияти амалкунӣ нестанд ё ин ки таҳти васоят ё парасторӣ мебошанд, дар суди иқтисодӣ намоянда буда наметавонанд.

Моддаи 60. Барасмиятдарорӣ ва тасдиқи ваколатҳои намоянда

1. Ваколатҳои роҳбарони ташкилотҳо, ки аз номи ташкилотҳо дар доираи салоҳияти бо қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ё ҳуҷҷатҳои таъсисии пешбинишуда амал мекунанд, бо ҳуҷҷатҳои аз ҷониби онҳо ба суди иқтисодӣ пешниҳодшаванда, ки вазъи хизматии онҳоро муқаррар менамояд, инчунин бо ҳуҷҷатҳои таъсисӣ ва дигар ҳуҷҷатҳо тасдиқ мегарданд.

2. Ваколати намояндагони қонунӣ бо хуҷҷатҳои шаҳодатдиҳандаи мақом ва ваколати онҳо, ки ба суди иқтисодӣ пешниҳод шудаанд, тасдиқ мегарданд.

3. Ваколати адвокатҳо барои пешбурди парванда дар судҳои иқтисодӣ бо қонун муайян карда мешавад.

4. Ваколати намояндагони дигар барои пешбурди парванда дар суди иқтисодӣ бояд дар ваколатномаҳои мувофиқи қонун супурда ва ба расмият даровардашуда, дар ҳолатҳои пешбининамудаи шартномаи байналмилалии Тоҷикистон ё қонун бошанд, дар дигар ҳуҷҷат инъикос гардад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Ваколатнома аз номи шахси ҳуқуқӣ бояд аз ҷониби роҳбари он ё шахси дигаре, ки тибқи ҳуҷҷатҳои таъсисӣ барои ин ваколатдор шудааст, имзо гардад ва дар он мӯҳри ташкилот гузошта шавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 61. Ваколатҳои намоянда

1. Намоянда ҳуқуқ дорад аз номи шахсе, ки дар суд ӯро намояндагӣ мекунад, ҳамаи амалҳои мурофиавиро анҷом диҳад, ба истиснои амалҳои дар қисми 2 моддаи мазкур нишондодашуда, ба шарте, ки дар ваколатнома ё дигар ҳуҷҷат тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

2. Ҳуқуқи намоянда барои имзои аризаи даъвогӣ ва изҳори назар ба аризаи даъвогӣ, ариза дар бораи таъмини даъво, супоридани парванда ба суди ҳакамӣ, пурра ё қисман даст кашидан аз талаботи даъво ва эътироф намудани даъво, тағйир додани предмет ё асоси даъво, бастани созиши оштӣ ва созиш аз рӯи ҳолатҳои воқеии кор, ба шахси дигар вогузоштани салоҳияти худ, ҳамчунин ҳуқуқи имзо кардани ариза дар бораи аз нав баррасӣ намудани санадҳои судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда, шикояти санади суди иқтисодӣ, гирифтани маблағ ва дигар молу мулки ба фоидаи ӯ гузаронидашуда дар ваколатнома ё дигар ҳуҷҷате, ки ваколатдиҳанда додааст, бояд махсус зикр гардад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

Моддаи 62. Санҷиши ваколатҳои шахсони иштироккунандаи парванда ва намояндагони онҳо

1. Суди иқтисодӣ ӯҳдадор аст ваколатҳои шахсони иштироккунандаи парванда ва намояндагони онҳоро санҷад.

2. Суди иқтисодӣ масъаларо дар бораи эътироф кардани салоҳияти шахсони иштироккунадаи парванда ва намояндагони онҳо ва барои иштирок роҳ додани онҳо ба маҷлиси судӣ дар асоси таҳқиқи ҳуҷҷатҳои ба суди иқтисодӣ пешниҳоднамудаи шахсони зикргардида ҳал менамояд.

3. Ҳуҷҷате, ки ваколати шахсони зикргардидаро тасдиқ менамояд, ҳангоми зарурат ба парванда ҳамроҳ карда мешавад ё маълумот дар бораи онҳо дар протоколи маҷлиси судӣ инъикос карда мешавад.

4. Дар мавриди аз ҷониби шахси иштироккунандаи парванда ва намояндаи ӯ пешниҳод накардани ҳуҷҷатҳои зарурие, ки ваколатҳои онҳоро тасдиқ мекунанд ё пешниҳоди ҳуҷҷатҳои ба талаботи муқарраркардаи Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо мутобиқнабуда, ҳамчунин дар ҳолатҳои вайрон кардани қоидаҳо дар бораи намояндагӣ, ки дар моддаҳои 58 ва 59 Кодекси мазкур муқаррар гардидаанд, суди иқтисодӣ дар бораи эътироф накардани салоҳияти шахси дахлдоре, ки дар парванда иштирок менамояд, таъинот мебарорад ва ин дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ карда мешавад.

БОБИ 7. ДАЛЕЛҲО ВА ИСБОТКУНӢ

Моддаи 63. Далелҳо

1. Ҳама гуна маълумоти бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо ба даст овардашудае, ки дар асоси онҳо суди иқтисодӣ мавҷуд будан ё набудани ҳолатҳои асоснокшудаи талабот ва норозигии шахсони иштироккунандаи парванда, инчунин дигар ҳолатҳоеро, ки барои ҳалли дурусти парванда аҳамият доранд, муқаррар менамояд, далелҳо оид ба парванда мебошанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Далелҳои хаттӣ ва шайъӣ, баёноти шахсони иштироккунандаи парванда, хулосаҳои экспертҳо, нишондоди шоҳидон, сабти овоз ва видео, дигар ҳуҷҷату мавод далел буда метавонад. Ба сифати далел истифода намудани сабти видеоии баёноти шахсони иштироккунандаи парванда ва шахсони дигар, ки дар баррасии парванда дар судҳои иқтисодӣ бо тартиби пешбининамудаи моддаи 152(1) ҳамин Кодекс гирифта шудаанд, иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

3. Сабти овоз ё видеои дар ҳомили электронӣ ё ҳомили дигар пешниҳодшуда дар он маврид далел эътироф мегардад, агар шахс оид ба вақт ва маҳалли сабт, аз ҷониби кӣ ва дар кадом шароит анҷом дода шудани он ҳуҷҷати тасдиқкунанда ва ё далел оварад. Чунин тартиб ҳангоми пешниҳоди дархост оид ба талаб карда гирифтани далелҳои зикршуда бояд риоя карда шавад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

4. Истифодаи далелҳое, ки бо вайрон кардани қонун дастрас шудаанд, манъ аст (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 64. Ӯҳдадории исботкунӣ

1. Ҳар шахси иштироккунандаи парванда бояд ҳолатҳоеро исбот намояд, ки ҳамчун асоси талабот ва норозигии худ ба он такя менамояд. Ӯҳдадории исботи ҳолатҳое, ки асоси аз ҷониби мақомоти давлатӣ ва дигар мақомот, шахсони мансабдор қабул кардани санад, қарор, содир кардани амале (беамалие), ки мавриди баҳс қарор гирифтааст, ба зиммаи мақомот ва шахси мансабдори дахлдор гузошта мешавад.

2. Ҳолатҳои барои ҳалли дурусти парванда муҳимро суди иқтисодӣ дар асоси талабот ё норозигии шахсони иштироккунандаи парванда мутобиқи меъёрҳои ҳуқуқи моддии татбиқшаванда муайян менамояд.

3. Ҳар шахси иштироккунандаи парванда далелеро, ки ба он ҳамчун асоси талабот ва норозигии худ такя мекунад, дар назди дигар шахсони иштироккунандаи парванда то оғози маҷлиси судӣ бояд ошкор намояд, ба шарте, ки Кодекси мазкур тартиби дигареро муқаррар накарда бошад.

4. Шахсони иштироккунандаи парванда танҳо ба он далелҳое такя карда метавонанд, ки бо ин далелҳо дигар шахсони иштироккунандаи парванда пешакӣ шинос шуда бошанд.

5. Шахсони воқеӣ (соҳибкорони инфиродӣ) ва ҳуқуқӣ, инчунин мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот бо мақсади тасдиқ, ҳифз ва ҳимояи ҳуқуқҳои худ, ки ҳангоми бастани шартнома, тағйир додани шартҳои он ё бекор кардани шартнома, анҷом додани аҳдҳои дигар, ҳангоми барасмиятдарории ҳуқуқи моликият, ҳисоббаробаркуниҳои пулӣ, бақайдгирии шахси ҳуқуқӣ ё шаҳрванд ба сифати соҳибкор, ситонидани ҷарима, аз ҳисоб баровардани воситаҳои пулӣ бо тартиби бебаҳс ва ҳангоми анҷом додани амали дигари аз нигоҳи ҳуқуқӣ аҳамиятнок бамиёномада ӯҳдадоранд амали иҷрокарда ё радди иҷрои онро дар шакли ҳуҷҷате, ки ҷавобгӯи талаботи қонун, стандартҳо, намунаҳои тасдиқгардида ва ё одатҳои муомилоти корӣ бо таъмини талаботи барои чунин ҳуҷҷатҳо зарурӣ - варақаи идоравӣ (бланк), санаи таҳия ё имзои ҳуҷҷат, рақам ва нишони содиротии (индекси) он, аслӣ будани имзои шахси мансабдор ё намоянда, мӯҳр, бақайдгирии ҳуҷҷатҳо дар дафтари баҳисобгирии ҳуҷҷатҳо ё шартномаҳо мебошанд, тасдиқ кунанд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

6. Ҳангоми вайрон кардани тартиби дахлдори тасдиқи далелҳо ва гум кардани нусхаи аслии ҳуҷҷат аз ҷониби шахсони иштироккунандаи мурофиаи иқтисодӣ оқибатҳои ногувори исбот нашудани ваҷҳҳои тарафҳо оид ба ҳолатҳои воқеии парванда ба зиммаи тараф ё шахси дигари иштироккунандаи парванда гузошта мешавад, ки метавонист ё мебоист то оғози мурофиаи судӣ худро бо далелҳои боэътимод ва бешубҳа таъмин намояд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 64(1). Ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои шахсони воқеӣ (соҳибкорони инфиродӣ), ҳуқуқӣ ва давлат ҳангоми исботкунӣ

(қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687)

1. Ҳангоми исботкунӣ ба амалҳои мурофиавие, ки метавонанд ба шахсони воқеӣ (соҳибкорони инфиродӣ) ва ҳуқуқӣ зарар расонанд, инчунин шаъну шараф ва обрӯи кории онҳоро паст зананд, иҷозат дода намешавад.

2. Суд барои махфӣ нигоҳ доштани маълумоти дорои сирри давлатӣ, хизматӣ, тиҷоратӣ ё сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда тадбирҳо меандешад. Шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар шахсони ҳангоми гузаронидани амалҳои мурофиавӣ ҳузурдошта, ки дар ҷараёни он мумкин аст чунин маълумот ошкор гардад, оид ба ҷавобгарии ифшои чунин маълумот огоҳ карда мешаванд.

3. Азназаргузаронӣ ва таҳқиқи ҳуҷҷатҳо ё ашёи дорои маълумоти сирри давлатӣ, хизматӣ, тиҷоратӣ ё сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда мувофиқи таъиноти суд анҷом дода мешаванд. Вақт, маҳал, шарти гузаронидани амалҳои мурофиавӣ ҷиҳати азназаргузаронӣ, таҳқиқи ҳуҷҷатҳо ва ашёи дорои маълумоти сирри давлатӣ, хизматӣ, тиҷоратӣ ё сирри дигари бо қонун ҳифзшавандаро суд муайян менамояд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 65. Пешниҳод ва талаб намудани далелҳо

1. Далелҳо аз ҷониби шахсони иштироккунандаи парванда пешниҳод карда мешаванд. Нусхаи ҳуҷҷатҳое, ки шахси иштирокчии парванда ба суди иқтисодӣ пешниҳод намудааст, аз ҷониби ӯ ба дигар шахсони иштироккунандаи парванда фиристонида мешавад, ба шарте, ки онҳо ин ҳуҷҷатҳоро надошта бошанд.

2. Суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад ба шахсони иштироккунандаи парванда таклиф намояд, ки то оғози маҷлиси судӣ далелҳои иловагиро, ки барои муайян намудани ҳолатҳо ва ҳалли дурусти парванда аҳамият доранд, пешниҳод намоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Ҳангоми тағйир ёфтани ҳолатҳое, ки бинобар аз ҷониби даъвогар тағйир додани асос ё предмети даъво ва аз ҷониби ҷавобгар пешниҳод кардани даъвои муқобили даъво бояд исбот гарданд, суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад барои пешниҳоди далелҳои иловагӣ мӯҳлат муқаррар намояд.

4. Шахси иштироккунандаи парвандае, ки аз шахси далелдор имконияти мустақилона талаб карда гирифтани далелро надорад, метавонад ба суди иқтисодӣ бо дархост дар бораи талаб карда гирифтани ҳамин далел муроҷиат намояд. Дархост бояд дорои далел бошад, дар он инчунин ҳолатҳои барои парванда муҳиме, ки бо ин далел муқаррар карда мешавад, сабабҳое, ки ба гирифтани далел монеъ шудаанд ва маҳалли ҷойгиршавии онҳо зикр гардад. Ҳангоми қонеъ гардондани дархост суди иқтисодӣ далелҳои дахлдорро аз шахсе, ки онҳо дар дасташ мебошанд, талаб карда мегирад.

5. Дар мавриди далелҳоро пешниҳод накардани мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва дигар мақомот, шахсони мансабдор оид ба парвандаҳое, ки аз муносибатҳои ҳуқуқии маъмурӣ ва дигари оммавӣ ба миён меоянд, суди иқтисодӣ ин далелҳоро аз мақомоти зикргардида бо ташаббуси худ талаб карда мегирад. Нусхаи ҳуҷҷатҳои аз пеши худ талаб карда гирифтаи суди иқтисодӣ ба шахсони иштироккунандаи парванда барои шиносшавӣ аз ҷониби суд пешниҳод карда мешавад, ба шарте, ки онҳо ин ҳуҷҷатҳоро надошта бошанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

6. Дар бораи талаб карда гирифтани далелхо суди иқтисодӣ таъинот мебарорад. Дар таъинот мӯҳлат ва тартиби пешниҳоди далел муқаррар карда мешавад. Нусхаи таъинот ба шахсони иштироккунандаи парванда, ҳамчунин ба шахсе, ки далели талабкардаи суд дар дасти ӯ мебошад, фиристода мешавад.

7. Шахсе, ки далели талабкардаи суд дар дасти ӯ мебошад, далелро бевосита ба суди иқтисодӣ мефиристад.

8. Агар шахсе, ки аз вай суди иқтисодӣ далел талаб мекунад, барои пешниҳоди далели талабнамуда умуман имконият надошта бошад ё наметавонад дар мӯҳлати муқаррарнамудаи суди иқтисодӣ онро пешниҳод намояд, бояд дар ин хусус бо зикри сабабҳои пешниҳод накардани он дар мӯҳлати панҷ рӯзи баъди гирифтани таъинот дар бораи талаб карда гирифтани далел суди иқтисодиро огоҳ намояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

9. Дар мавриди бо сабабҳои узрнок эътирофнакардаи суд иҷро накардани ӯҳдадории пешниҳоди далели талабнашуда, ки суди иқтисодӣ ё ҳангоми огоҳ накардани суд дар бораи умуман пешниҳод накардани далел ё дар мӯҳлати муқарраргардида пешниҳод накардани он шахсе, ки аз ӯ далел талаб карда мешавад, аз ҷониби суди иқтисодӣ бо тартиб ва андозае, ки дар боби 11 Кодекси мазкур муқаррар шудааст, ҷаримабандӣ карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

10. Дар бораи ҷаримабандӣ суди иқтисодӣ таъинот мебарорад. Дар таъинот дар бораи ҷаримабандӣ мӯҳлати нав муқаррар карда мешавад, ки дар ин муддат далели талабкардашаванда бояд пешниҳод карда шавад.

11. Дар мавриди дар мӯҳлати муқарраркардаи таъинот дар бораи ҷаримабандӣ иҷро нагардидани талаботи зикргардида, суди иқтисодӣ метавонад аз рӯи қоидаҳои бо қисми 9 моддаи мазкур пешбинишуда такроран ҷарима бандад, ба шарте, ки дар амали (беамалии) шахс таркиби ҷиноят набошад.

5. Ҷаримабандии судӣ шахсеро, ки далели талабшуда дар дасти ӯ мебошад, аз ӯҳдадории ба суди иқтисодӣ пешниҳод намудани ин далел озод намекунад.

6. Таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи ҷаримабандӣ метавонад мавриди шикоят қарор гирад.

Моддаи 66. Дахлдории далел

Суди иқтисодӣ танҳо он далелҳоро қабул менамояд, ки ба парвандаи баррасишаванда муносибат доранд.

Моддаи 67. Ҷоизии далел

Ҳолатҳои парванда, ки бояд мувофиқи қонун ё дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ бо далелҳои муайян тасдиқ карда шаванд, дар суди иқтисодӣ бо дигар далелҳо тасдиқ карда шуда наметавонанд.

Моддаи 68. Асосҳои озод будан аз исботкунӣ

1. Ҳолатҳое, ки суди иқтисодӣ онҳоро маълуми ҳама эътироф кардааст, ба исботкунӣ эҳтиёҷ надоранд.

2. Ҳолатҳое, ки бо санади эътибори қонунӣ пайдокардаи суди иқтисодӣ аз рӯи парвандаи қаблан баррасӣ гардида, муқаррар шудаанд, ҳангоми аз ҷониби суди иқтисодӣ баррасӣ кардани парвандаи дигар, ки дар он ҳамин шахсон иштирок менамоянд, аз нав исбот карда намешаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи суди юрисдиксияи умумии аз рӯи парвандаи гражданӣ қаблан баррасигардида барои суди иқтисодӣ, ки парвандаро баррасӣ менамояд,оид ба масъалаи ҳолатҳое, ки бо қарори суди юрисдиксияи умумӣ муқаррар карда шудаанд ва бо шахсони иштироккунандаи парванда муносибат доранд, ҳатмӣ мебошад.

4. Ҳукми эътибори қонунӣ пайдокардаи суд аз рӯи парвандаҳои ҷиноятӣ барои суди иқтисодӣ оид ба масъалаҳо дар бораи он, ки амалҳои муайян ҷой доштанд ва онҳо аз ҷониби шахси муайян содир шудаанд, ҳатмӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1475).

5. Ҳолатҳое, ки аз ҷониби нотариус ҳангоми ба ҷо овардани амалиёти нотариалӣ тасдиқ гардиданд, исботкуниро талаб намекунанд, агар асл будани ҳуҷҷати бо тариқи нотариалӣ тасдиқгардида бо тартиби пешбининамудаи моддаи 159 ҳамин Кодекс рад нагардида ё агар санади нотариалӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон бекор нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 23.12.2021 № 1818).

Моддаи 69. Озод кардан аз исботи ҳолатҳое, ки тарафҳо эътироф кардаанд

1. Суди иқтисодии марҳилаи якум дар ҳамаи давраҳои мурофиаи судии иқтисодӣ бояд барои ба созиш омадани тарафҳо оид ба баҳодиҳии ҳолатҳо ба пуррагӣ ва ё қисмҳои алоҳидаи он мусоидат намояд, барои ин мақсадҳо ташаббуси зарурӣ зоҳир намуда, салоҳияти мурофиавӣ ва эътибори мақомоти ҳокимияти судиро истифода намояд (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

2. Ҳолатҳое, ки дар натиҷаи созиши байни тарафҳо эътироф шудаанд, аз ҷониби суди иқтисодӣ ба сифати фактҳое, ки дар оянда исботро талаб намекунанд, қабул карда мешаванд.

Дар маҷлиси судӣ ва берун аз маҷлиси судӣ ҳосил шудани созиши байни тарафҳо оид ба ҳолатҳои кор бо аризаи хаттии онҳо тасдиқ мегардад ва дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ карда мешавад.

3. Аз ҷониби яке аз тарафҳо эътироф кардани ҳолатҳое, ки тарафи дигар талабот ва норозигии худро асоснок мекунад, тарафи дигарро аз исбот кардани ин ҳолатҳо озод менамояд. Факти эътирофи ҳолатҳоро суди иқтисодӣ дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ менамояд ва он бо имзои тарафҳо тасдиқ карда мешавад. Эътирофе, ки дар шакли хаттӣ ифода ёфтааст, ба парванда ҳамроҳ карда мешавад.

4. Суди иқтисодӣ эътирофи тарафро ба инобат намегирад, агар далелҳое дошта бошад, ки ба он шаҳодат диҳад, ки эътирофи ҳамин тараф нисбати ҳолатҳои нишондода бо мақсади пинҳон кардани фактҳои муайян ё таҳти фиреб, зӯроварӣ, таҳдид, гумроҳӣ содир шудаанд ва ин ҳолатро суди иқтисодӣ дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ менамояд. Дар ин маврид ин ҳолат дар асоси умумӣ исбот карда мешавад.

5. Ҳолатҳое, ки бо тартиби муқарраркардаи моддаи мазкур тарафҳо эътироф ва тасдиқ кардаанд, минбаъд дар ҷараёни пешбурди парванда дар мавриди аз ҷониби суди иқтисодӣ қабул кардани онҳо санҷида намешаванд.

Моддаи 70. Баҳодиҳии далелҳо

1. Суди иқтисодӣ ба далелҳо бо эътиқоди ботинӣ баҳо медиҳад, ки он ба таҳқиқи ҳамаҷониба, пурра, беғаразона ва бевоситаи далелҳои дар парванда мавҷуда асос меёбад.

2. Суди иқтисодӣ дахлдорӣ, ҷоизӣ, саҳеҳии ҳар як далел, инчунин басандагӣ ва алоқаи мутақобилаи ин далелҳоро дар маҷмӯъ баҳо медиҳад.

3. Далелҳоро суди иқтисодӣ дар он маврид саҳеҳ эътироф менамояд, ки дар натиҷаи таҳқиқ, муқоиса бо дигар далелҳо муайян гардад, ки маълумоти дар он мавҷуда ба ҳақиқат мувофиқ аст.

4. Ҳар як даяелро суди иқтисодӣ дар баробари дигар далелҳо баҳо медиҳад.

5. Ҳеҷ яке аз далелҳо барои суди иқтисодӣ дорои эътибори пешакӣ муқарраршуда намебошад.

6. Суди иқтисодӣ наметавонад далелро исботшуда ҳисоб кунад, ки он танҳо бо нусхаи ҳуҷҷат ё дигар далели хаттӣ тасдиқ гардида, асли ҳуҷҷат гум шуда ё ба суди иқтисодӣ пешниҳод нашуда бошад ва нусхаи ин ҳуҷҷат, ки шахсони иштироккунандаи парванда пешниҳод кардаанд, якхела набуда, муқаррар кардани манбаи аслӣ бо кӯмаки дигар далелҳо имконнопазир бошад.

7. Суди иқтисодӣ натиҷаҳои баҳодиҳии далелҳоро дар санади судӣ дарҷ намуда, дар он асосҳои қабул ва рад кардани далелҳоеро, ки шахсони иштироккунандаи парванда барои исботи талабот ва норозигии худ пешниҳод карда буданд, зикр менамояд.

Моддаи 71. Таъмини далелҳо

1. Агар шахсони иштирокчии парванда барои шубҳа асос дошта бошанд, ки ба суди иқтисодӣ пешниҳоди далелҳои зарурӣ барояшон имконнопазир ё душвор мегардад, метавонанд бо ариза дар бораи таъмини ин далелҳо муроҷиат намоянд.

2. Ариза дар бораи таъмини далелҳо ба суди иқтисодие, ки парванда дар истеҳсолоти вай мебошад, пешниҳод карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Дар ариза далелҳое, ки бояд таъмин карда шаванд, ҳолатҳое, ки барои тасдиқи онҳо ин далелҳо заруранд, сабабҳое, ки аризадиҳандаро маҷбур сохтааст оид ба таъмини далелҳо бо хоҳиш муроҷиат намояд, бояд зикр шаванд.

4. Таъмини далелҳоро суди иқтисодӣ тибқи қоидаҳои муқарраркардаи Кодекси мазкур барои тадбирҳои таъминотӣ амалӣ мегардонад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Суди иқтисодӣ дар асоси аризаи шаҳрванд ё ташкилот ҳуқуқ дорад то пешниҳоди даъво бо тартиби муқарраркардаи моддаи 98 Кодекси мазкур чораҳои таъмини далелҳоро андешад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 72. Супориши судӣ

1. Суди иқтисодие, ки парвандаро баррасӣ мекунад, дар ҳолати надоштани имконияти гирифтани далелҳои дар ҳудуди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе ё шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ мавҷуда бо тартиби пешбининамудаи моддаи 65 Кодекси мазкур ҳуқуқ дорад ба суди иқтисодии дахлдор супориш диҳад, ки амали муайяни мурофиавиро иҷро намояд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

2. Дар бораи супориши иҷро намудани амали муайяни мурофиавӣ таъинот бароварда мешавад. Дар таъинот мазмуни мухтасари парвандаи баррасишаванда, ҳолатҳое, ки бояд муайян карда шаванд, далелҳое, ки суди иҷрокунандаи супориши судӣ бояд ҷамъ намояд, зикр карда мешаванд. Нусхаи таъинот ба суди иқтисодие, ки ба он супориши судӣ дода шудааст, фиристода мешавад.

3. Таъинот дар бораи супориши суди барои суди иқтисодие, ки ба унвонаш ирсол шудааст, ҳатмӣ буда, бояд дар мӯҳлати то даҳ рӯзи баъди гирифтани нусхаи таъинот иҷро карда шавад.

Моддаи 73. Тартиби иҷрои супориши судӣ

1. Супориши судӣ дар маҷлиси судии суди иқтисодӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур анҷом дода мешавад.

2. Шахсони иштироккунандаи парванда оид ба вақт ва маҳалли гузаронидани маҷлиси судӣ огоҳ карда мешаванд. Ҳозир нашудани ин шахсон, ки ба таври дахлдор дар бораи вақт ва ҷои маҷлиси судӣ огоҳ шудаанд, барои гузаронидани маҷлиси судӣ монеа шуда наметавонад, ба шарте, ки он ба моҳияти супориш зид набошад.

3. Дар бораи иҷрои супориши судӣ таъинот бароварда мешавад, ки он ба протоколи маҷлиси судӣ ва ҳамаи дигар маълумоте, ки ҳангоми иҷрои супориши судӣ ҷамъ оварда, ба суди иқтисодие, ки супориши судиро равона кардааст, фавран фиристода мешавад.

4. Дар сурати иҷро нашудани супориши судӣ бо сабабҳои новобаста ба суди иқтисодӣ ин ҳолат дар таъинот дарҷ карда мешавад.

5. Шахсони иштироккунандаи парванда, шоҳидон, экспертҳое, ки ба суди иқтисодии супориши судиро иҷрокарда баёнот, нишондод ё хулоса додаанд, дар мавриди иштирокашон дар маҷлиси судии суди иқтисодие, ки парвандаро баррасӣ мекунад, тибқи тартиби умумӣ баёнот, нишондод ва хулоса медиҳанд.

Моддаи 74. Далелҳои хаттӣ

1. Далелҳои хаттӣ - шартномаҳо, санадҳо, маълумотномаҳо, муросилоти корӣ, дигар ҳуҷҷатҳое мебошанд, ки дар шакли рақамӣ, сабтҳои графикӣ ё дигар восита иҷро шудаанд, барои муқаррар кардани дурустии ҳуҷҷат имконият медиҳанд ва маълумотро оид ба ҳолатҳое дар бар мегиранд, ки барои парванда муҳиманд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Ба далелҳои хаттӣ ҳамчунин протоколҳои маҷлиси судӣ, протоколҳои анҷом додани амалҳои алоҳидаи мурофиавӣ ва замимаҳо ба онҳо дохил мешаванд.

3. Ҳуҷҷатҳои тавассути алоқаҳои факсимилӣ, электронӣ ё дигар намуди алоқа гирифташуда, ҳамчунин ҳуҷҷатҳои бо имзои рақамӣ ё бо шабоҳати дигари имзои дастӣ имзо шудаанд, дар ҳолатҳо ва тартиби муқарраркардаи қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ё шартнома ба сифати далели хаттӣ истифода мешаванд. Агар нусхаи ҳуҷҷатҳо ба суди иқтисодӣ дар шакли электронӣ пешниҳод гардида бошанд, суд метавонад пешниҳоди нусхаи аслии ин ҳуҷҷатҳоро дар шакли хаттӣ талаб намояд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

4. Ба далелҳои хаттии ба суди иқтисодӣ пешниҳодшаванда, ки пурра ё қисман ба забони хориҷӣ иҷро шудаанд, бояд тарҷумаи ба забони давлатӣ ё забони муоширати байни миллатҳо ба таври дахлдор тасдиқгардидаи онҳо замима карда шаванд.

5. Ҳуҷҷати дар давлати хориҷӣ гирифташуда, ки он тибқи тартиби муқарраргардида тасдиқ (легализатсия) карда ё ба он апостил гузошта шудааст, дар суди иқтисодӣ далели хаттӣ эътироф мегардад, агар дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1233).

6. Далелҳои хаттӣ дар асл ё дар шакли нусхаи ба таври дахлдор тасдиқгардида ба суди иқтисодӣ пешниҳод карда мешаванд. Агар ба парвандаи баррасишаванда як қисми ҳуҷҷатҳо дахл дошта бошад, иқтибоси тасдиқгардидаи онҳо пешниҳод карда мешаванд.

7. Асли ҳуҷҷатҳо ба суди иқтисодӣ дар сурати мутобиқи қонун ё дигар санадҳои меёрии ҳуқуқӣ танҳо бо чунин ҳуҷҷатҳо тасдиқ карда шудани ҳолатҳои парванда ва ҳамчунин бо талаби суди иқтисодӣ пешниҳод карда мешавад.

8. Асли ҳуҷҷатҳои дар парванда мавҷуда дар асоси аризаи шахсони пешниҳоднамудаи онҳо баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани санади судӣ, ки бо он баррасии парванда анҷом меёбад, ба онҳо баргардонда мешавад, ба шарте, ки ин ҳуҷҷатҳо ба шахси дигар баргардонда нашаванд. Дар як вақт бо ариза шахсони зикргардида нусхаи ба таври дахлдор тасдиқкардаи ҳуҷҷатҳоро пешниҳод менамоянд ё аз суди иқтисодӣ хоҳиш менамоянд, ки нусхаи далелҳои хаттии дар парванда боқимондаро тасдиқ намояд.

Моддаи 75. Далелҳои шайъӣ

1. Далелҳои шайъӣ ашёҳое мебошанд, ки бо намуди зоҳирии худ, хосият, маҳалли ҷойгиршавӣ ё дигар нишонаҳо метавонанд ҳамчун воситаи муайян намудани ҳолатҳои барои парванда муҳим истифода шаванд.

2. Дар бораи ба парванда ҳамроҳ кардани далелҳои шайъӣ суди иқтисодӣ таъинот мебарорад.

Моддаи 76. Нигоҳ доштани далелҳои шайъӣ

1. Далелҳои шайъӣ дар маҳалли ҷойгиршавиашон нигоҳ дошта мешаванд. Онҳо бояд муфассал дарҷ гарданд, мӯҳр дошта бошанд ва ҳангоми зарурат ба навори видео гирифта, аксбардорӣ карда шаванд.

2. Далелҳои шайъӣ метавонанд дар суди иқтисодӣ нигоҳ дошта шаванд, ба шарте, ки онро суд зарур донад.

3. Хароҷоти вобаста ба нигаҳдории далелҳои шайъӣ байни тарафҳо мутобиқи тартиби муқарраркардаи Кодекси мазкур тақсим карда мешавад.

4. Суди иқтисодӣ ва нигоҳдоранда ҷиҳати ҳифзи бетағйири далелҳои шайъӣ чораҳо меандешанд.

Моддаи 77. Азназаргузаронӣ ва таҳқиқи далелҳои хаттӣ ва шайъӣ дар маҳалли ҷойгиршавии онҳо

1. Суди иқтисодӣ метавонад далелҳои хаттӣ ва шайъиеро, ки ба суди иқтисодӣ оварданашон имконнопазир ё мушкил аст, дар маҳалли ҷойгиршавиашон аз назар гузаронад ва таҳқиқ намояд. Дар бораи азназаргузаронӣ ва таҳқиқи далел дар маҳалли ҷойгиршавӣ таъинот бароварда мешавад.

2. Азназаргузаронӣ ва таҳқиқи далелҳои хаттӣ ва шайъӣ аз ҷониби суди иктисодӣ бо огоҳ кардани шахсони иштироккунандаи парванда дар бораи маҳал, вақти азназаргузаронӣ ва таҳқиқ анҷом дода мешавад. Ҳозир нашудани шахсони ба таври дахлдор огоҳшуда ба анҷом додани азназаргузаронӣ ва таҳқиқ монеа шуда наметавонад.

3. Дар мавриди зарурат барои иштирок дар азназаргузаронӣ ва таҳқиқи далелҳои хаттӣ ва шайъӣ суди иқтисодӣ метавонад экспертҳо ва шоҳидонро даъват намояд, ҳамчунин аксбардорӣ кунад, сабти аудио ва видеоиро анҷом диҳад.

4. Бевосита дар ҷараёни азназаргузаронӣ ва таҳқиқи далелҳои хаттӣ ва шайъӣ дар маҳалли ҷойгиршавии онҳо суди иқтисодӣ бо тартиби муқарраркардаи моддаи 154 Кодекси мазкур протокол тартиб медиҳад. Ба протокол ҳуҷҷатҳои ҳангоми азназаргузаронӣ тартибдода ва санҷидашуда, аксҳо, сабтҳои аудио ва видео ҳамроҳ карда мешаванд.

Моддаи 78. Азназаргузаронӣ ва таҳқиқи далелҳои шайъие, ки зуд вайрон мешаванд

1. Азназаргузаронӣ ва таҳқиқи далелҳои шайъии зудвайроншавандаро суди иқтисодӣ дар маҳалли ҷойгиршавии онҳо фавран анҷом медиҳад. Баъди азназаргузаронӣ онҳоро метавонанд аз рӯи таъинот бо тартиби муқарраркардаи қонун ё шартнома истифода баранд.

2. Оид ба вақт ва маҳалли азназаргузаронӣ ва таҳқики далелҳои шайъии зудвайроншаванда шахсони иштироккунандаи парвандаро суди иқтисодӣ огоҳ месозад. Ҳозир нашудани шахсони ба таври дахлдор огоҳшудаи иштироккунандаи парванда барои азназаргузаронӣ, ва таҳқиқи далелҳои шайъии зудвайроншаванда монеа шуда наметавонад.

3. Азназаргузаронӣ ва таҳқиқи далелҳои шайъии зудвайроншаванда бо тартиби муқарраркардаи моддаи 77 Кодекси мазкур, бо назардошти хусусиятҳои пешбиникардаи моддаи мазкур анҷом дода мешавад.

Моддаи 79. Ихтиёрдории далелҳои шайъие, ки дар суди иқтисодӣ мавҷуданд

1. Далелҳои шайъии дар суди иқтисодӣ мавҷударо баъди азназаргузаронӣ ва таҳқиқ суд ба шахсоне, ки аз онҳо гирифта шудаанд, бармегардонад, ба шарте, ки ин далелҳои шайъӣ ба шахси дигар супорида нашаванд.

2. Суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад далелҳои шайъиро то кабули санади судӣ, ки бо он баррасии парванда анҷом меёбад, нигоҳ дорад ва ин далелҳоро баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани санади судии зикргардида баргардонад.

3. Предмете (ашёе), ки мутобиқи қонун наметавонад дар ихтиёрдории шахсони алоҳида бошад, ба ташкилоти дахлдор супорида мешавад.

4. Суди иқтисодӣ оид ба масъалаҳои ихтиёрдории далелҳои шайъӣ таъинот мебарорад.

Моддаи 80. Баёноти шахсони иштироккунандаи парванда

1. Шахси иштироккунандаи парванда ба суди иқтисодӣ баёноти худро оид ба ҳолатҳои барояш маълум, ки барои парванда аҳамият доранд, дар шакли хаттӣ ё шифоҳӣ пешниҳод мекунад. Бо таклифи суд шахси иштироккунандаи парванда метавонад баёнотҳои худро дар шакли хаттӣ пешниҳод намояд. Баёноти дар шакли хаттӣ изҳор кардашуда ба маводи парванда замима мегардад.

2. Баёноти дар шакли хаттӣ изҳоркардаи шахсони иштироккунандаи парванда дар маҷлиси судӣ эълон карда мешавад.

3. Баъди эълон кардани баёноти хаттӣ шахси ин баёнотро изҳоркарда ҳуқуқ дорад нисбати он баёноти зарурӣ диҳад, инчунин ӯҳдадор аст ба саволҳои дигар шахсони иштироккунандаи парванда ва суди иқтисодӣ ҷавоб диҳад.

4. Баёноти шахсони иштироккунандаи парванда оид ба ҳолатҳои барояшон маълум ва барои парванда аҳамиятдошта бояд санҷида ва якҷоя бо дигар далелҳо баҳо дода шавад.

Моддаи 81. Таъин намудани экспертиза

1. Ҷиҳати тавзеҳи масъалаҳои ҳангоми баррасии парванда бамиёномада, ки дониши махсусро талаб мекунанд, суди иқтисодӣ тибқи дархости шахсони иштироккунандаи парванда экспертиза таъин мекунад. Агар таъин кардани экспертиза бо муқаррароти қонун ё шартнома пешбинӣ шуда бошад, ё ин ки барои санҷиши ариза дар бораи сохтакорона будани далелҳои пешниҳодшуда зарур бошад ва ё агар гузаронидани экспертизаи иловагӣ ё такрорӣ зарур бошад, суди иқтисодӣ экспертизаро бо ташаббуси худ таъин мекунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Суди иқтисодӣ доира ва мазмуни масъалаҳоеро, ки аз рӯи онҳо бояд экспертиза гузаронида шавад, муайян менамояд. Шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқ доранд ба суди иқтисодӣ масъалаҳое пешниҳод кунанд, ки онҳо бояд ҳангоми гузаронидани экспертиза тавзеҳ дода шаванд. Рад кардани масъалаҳои аз ҷониби шахсони иштироккунандаи парванда пешниҳодшударо суди иқтисодӣ бояд асоснок намояд.

3. Шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқ доранд дархост намоянд, ки аз ҷумлаи шахсони зикрнамудаи онҳо экспертҳо ҷалб карда шаванд ё экспертиза дар муассисаи экспертии мушаххас гузаронида шавад, дар бораи рад намудани эксперт арз намоянд, ба таъинот дар бораи таъин кардани экспертиза ворид кардани масъалаҳои иловагиро дархост намоянд; ба эксперт баёнот диҳанд; бо хулосаи эксперт ё хабари имконнопазир будани пешниҳоди хулоса шинос шаванд, дар хусуси гузаронидани экспертизаи иловагӣ ё такрорӣ дархост намоянд.

4. Дар бораи таъин намудани экспертиза ё дар хусуси рад кардани дархост дар бораи таъини экспертиза суди иқтисодӣ таъинот мебарорад.

5. Дар таъинот дар бораи таъин кардани экспертиза асоси таъин кардани экспертиза, насаб, ном ва номи падари эксперт ё номи муассисаи экспертие, ки дар он бояд экспертиза гузаронида шавад, масъалаҳои дар назди эксперт гузошташуда, мавод ва ҳуҷҷатҳое, ки ба эксперт ирсол мегардад, насаб, ном ва номи падари тарафи пардохткунандаи музди экспертизаи давлатии судӣ, ки бо талаби он экспертиза гузаронида мешавад, мӯҳлате, ки дар давоми он экспертиза гузаронида, хулосаи он бояд ба суди иқтисодӣ пешниҳод карда шавад, дарҷ карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869).

6. Дар таъинот ҳамчунин дарҷ мегардад, ки эксперт дар бораи ҷавобгарии ҷиноятӣ барои дидаю дониста пешниҳод кардани хулосаи бардурӯғ огоҳ карда мешавад.

7. Агар тараф аз иштирок дар гузаронидани экспертиза саркашӣ намояд ё ба гузаронидани он монеа шавад (ба экспертиза ҳозир нашавад, ба коршиносони судӣ ашёи барои таҳқиқ заруриро пешниҳод накунад) ва мутобиқи ҳолати парванда бе иштироки ин тараф гузаронидани экспертиза ғайриимкон бошад, дар ин сурат суд вобаста ба он, ки кадом тараф аз экспертиза саркашӣ мекунад, ба зиммаи ӯ ӯҳдадории исботи ҳолати баҳснокро вогузор менамояд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 82. Тартиби гузаронидани экспертиза

1. Экспертизаро экспертҳои муассисаҳои давлатии экспертизаи судӣ бо супориши муассисаи давлатии экспертизаи судӣ ё дигар экспертон, аз ҷумлаи шахсоне, ки дорои дониши махсус мебошанд, тибқи қонун мегузаронанд. Гузаронидани экспертиза метавонад ба якчанд экспертҳо супорида шавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Шахсони иштироккунандаи парванда метавонанд ҳангоми гузаронидани экспертиза ҳозир бошанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки чунин ҳузур доштани онҳо кори мӯътадили экспертҳоро халалдор менамояд, лекин ба ҷараёни таҳқиқ ҳуқуқи дахолат карданро надоранд.

3. Ҳангоми аз ҷониби эксперт тартиб додани хулоса ва дар марҳилаи машварати экспертҳо ва таҳияи хулосаҳо, агар экспертизаи судиро комиссияи экспертҳо гузаронад, ҳузур доштани иштироккунандагони мурофиаи судии иқтисодӣ манъ аст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 83. Экспертизаи комиссионӣ

1. Экспертизаи комиссионӣ дар ҳайати на камтар аз ду нафар экспертҳое, ки ихтисоси якхела доранд, гузаронда мешавад. Хусусияти комиссионӣ доштани экспертизаро суди иқтисодӣ муайян мекунад.

2. Агар фикри экспертҳо оид ба масъалаҳои бамиёнгузошташуда аз рӯи натиҷаҳои ба дастовардаи таҳқиқот ба ҳам мувофиқ бошад, онҳо (экспертҳо) хулосаи умумӣ тартиб медиҳанд. Дар ҳолати аз рӯи натиҷаҳои ба дастовардаи таҳқиқот ҷой доштани фикрҳои гуногун ҳар яке аз экспертҳои дар гузаронидани экспертиза иштироккарда оид ба масъалаҳои алоҳидаи баҳснок хулосаи алоҳида пешниҳод менамояд.

Моддаи 84. Экспертизаи комплексӣ

1. Экспертизаи комплексӣ дар ҳайати на камтар аз ду эксперти соҳаҳои ихтисоси мухталиф гузаронида мешавад.

2. Дар хулосаи экспертҳо дарҷ мегардад, ки ҳар як эксперт кадом таҳқиқотҳоро дар кадом ҳаҷм гузаронид, кадом фактҳоро муқаррар кард ва ба чӣ хулоса омад. Ҳар як эксперти дар гузаронидани экспертизаи комплексӣ иштироккарда ҳамон қисми хулосаро имзо мегузорад, ки дар он таҳқиқотҳои гузаронидаи ӯ сабт шудаанд ва барои он масъулиятдор мебошад.

3. Хулосаи умумиро экспертҳои салоҳиятнок дар баҳодиҳии натиҷаҳои бадастоварда ва таҳияи хулосаи мазкур ҷамъбаст менамоянд. Дар ҳолати пайдо шудани норозигӣ байни экспертҳо натиҷаи таҳқиқот тибқи қисми 2 моддаи 83 Кодекси мазкур ба расмият дароварда мешавад.

Моддаи 85. Хулосаи эксперт

1. Дар асоси таҳқиқоти гузаронидашуда ва ба инобат гирифтани натиҷаҳои он эксперт аз номи худаш ё комиссияи экспертҳо дар шакли хаттӣ хулоса пешниҳод намуда, онро имзо менамояд.

2. Дар хулосаи эксперт ё комиссияи экспертҳо бояд дарҷ гардад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776):

- вақт ва маҳалли гузаронидани экспертизаи судӣ;

- асоси гузаронидани экспертизаи судӣ;

- маълумот дар бораи муассисаи давлатии судии экспертӣ, дар бораи эксперт (насаб, ном ва номи падар, таҳсилот, ихтисос, собиқаи корӣ, унвони илмӣ ва дараҷаи илмӣ, мансаби ишғолкарда), ки ба онҳо гузаронидани экспертиза супорида шудааст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- навиштаҷот дар бораи тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон огоҳ намудани эксперт дар бораи ҷавобгарии ҷиноятӣ барои дидаю дониста додани хулосаи бардурӯғ;

- масъалаҳои дар назди эксперт ё комиссияи экспертҳо гузошташуда;

- объектҳои таҳқиқот ва маводи парванда, ки ба эксперт барои гузаронидани экспертизаи судӣ супурда шудаанд;

- мазмун ва натиҷаи таҳқиқот бо инъикоси методҳои татбиқкарда;

- баҳодиҳии натиҷаи таҳқиқот, хулосаҳо аз рӯи масъалаҳои бамиёнгузошташуда ва асосноккунии онҳо;

- дигар маълумотҳо тибқи пешбининамудаи қонун.

3. Мавод ва ҳуҷҷатҳое, ки хулосаи эксперт ё комиссияи экспертҳоро инъикос мекунанд, ба хулоса замима мегарданд ва ҳамчун қисми таркибии он хизмат мекунанд.

4. Агар эксперт ҳангоми гузаронидани экспертиза ҳолатҳоеро муқаррар кунад, ки барои парванда аҳамият доранд ва оид ба онҳо дар назди ӯ масъала гузошта нашудааст, ҳуқуқ дорад натиҷаҳои ин ҳолатҳоро дар хулосаи худ дарҷ намояд.

5. Хулосаи эксперт дар маҷлиси судӣ эълон карда мешавад ва дар баробари дигар далелҳо таҳқиқ мегардад.

6. Бо дархости шахси иштироккунандаи парванда ё бо ташаббуси суди иқтисодӣ эксперт метавонад ба маҷлиси судӣ даъват карда шавад.

7. Эксперт баъди эълон кардани хулоса ҳуқуқ дорад нисбати он шарҳи зарурӣ диҳад, ҳамчунин ӯҳдадор аст ба саволҳои иловагии шахсони иштироккунандаи парванда ва суд ҷавоб диҳад. Ҷавобҳои эксперт ба саволҳои иловагӣ дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ мегарданд.

Моддаи 86. Экспертизаи иловагӣ ва такрорӣ

1. Ҳангоми пурра саҳеҳ набудан ё пурра набудани хулосаи эксперт, ҳамчунин пайдо шудани масъала нисбати ҳолатҳои қаблан таҳқиқгардидаи парванда мумкин аст экспертизаи иловагӣ таъин карда шавад, ки гузаронидани он ба ҳамон ё дигар эксперт супорида мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Дар мавриди пайдо шудани шубҳа оид ба асоснокии хулосаи эксперт ё мавҷуд будани ихтилофот дар байни хулосаҳои эксперт ё комиссияи экспертҳо аз рӯи ҳамин масъалаҳо мумкин аст экспертизаи такрорӣ таъин карда шавад, ки гузаронидани он ба дигар эксперт ё дигар комиссияи экспертҳо супорида мешавад.

Моддаи 87. Нишондоди шоҳид

1. Суди иқтисодӣ бо дархости шахси иштироккунандаи парванда шоҳидро барои иштирок ба мурофиаи суди иқтисодӣ даъват менамояд. Шахсе, ки дар хусуси даъвати шоҳид дархост намудааст, бояд нишон диҳад, ки шоҳид кадом ҳолатҳои барои парванда аҳамиятдоштаро метавонад тасдиқ кунад ва маълумотро дар бораи он ба суди иқтисодӣ пешниҳод намояд.

2. Суди иқтисодӣ бо ташаббуси худ метавонад шахси дар тартиб додани ҳуҷҷате, ки онро суд ҳамчун далели хаттӣ таҳқиқ менамояд ё дар сохтан ё тағйир додани предмете, ки суд онро ҳамчун далели шайъӣ таҳқиқ менамояд, иштирок намудааст, ба сифати шоҳид даъват намояд.

3. Шоҳид маълумотҳои ба ӯ маълумбударо ба таври шифоҳӣ хабар медиҳад. Бо таклифи суди иқтисодӣ шоҳид нишондоди ба таври шифоҳӣ баёнкардаашро метавонад дар шакли хаттӣ дарҷ намояд. Нишондоди дар шакли хаттӣ ифодаёфта бо таъиноти суд ба парванда замима мегардад.

4. Маълумоте, ки шоҳид баён намудаасту аммо наметавонад манбаи дарёфти онро зикр кунад, далел ба ҳисоб намеравад.

Моддаи 88. Дигар ҳуҷҷатҳо ва маводҳо

1. Агар дигар ҳуҷҷату мавод дорои маълумот дар бораи ҳолатҳое бошанд, ки барои дуруст ҳал кардани парванда заруранд, онҳо ба сифати далелҳо истифода мешаванд.

2. Дигар ҳуҷҷату мавод метавонанд дорои маълумоте бошанд, ки ҳам ба таври хаттӣ ва ҳам дар дигар шакл сабт шудаанд. Ба онҳо маводи аксгирӣ ва навори кино, сабти аудио ва видео ва дигар дорандагони маълумот мисол шуда метавонанд, ки онҳо бо тартиби муқарраркардаи Кодекси мазкур гирифта, талаб карда ё пешниҳод шудаанд.

3. Ҳуҷҷатҳо ба маводи парванда ҳамроҳ карда, дар суди иқтисодӣ дар тамоми мӯҳлати нигоҳдории парванда нигоҳ дошта мешаванд. Бо дархости шахсе, ки ин ҳуҷҷатҳоро аз ӯ гирифта буданд, асл ё нусхаи онҳо метавонанд баргардонида шаванд.

БОБИ 8. ТАДБИРҲОИ ТАЪМИНОТИИ СУДИ ИҚТИСОДӢ

Моддаи 89. Асосҳои тадбирҳои таъминотӣ

1. Суди иқтисодӣ тибқи аризаи шахси иштироккунандаи парванда ва ё дар ҳолати пешбининамудаи Кодекси мазкур шахси дигар метавонад барои таъмини даъво ё манфиатҳои молу мулкии аризадиҳанда тадбирҳои фаврии муваққатӣ андешад (тадбирҳои таъминотӣ).

2. Агар қабул нашудани тадбирҳои таъминотӣ иҷрои санадҳои судиро душвор ва номумкин гардонад, хусусан агар иҷрои санади судӣ берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар назар дошта шуда бошад ва ҳамчунин онҳо ба мақсади бартараф намудани зарари калоне, ки ба аризадиҳанда расонида шудааст, равона карда шуда бошанд, тадбирҳои таъминотӣ дар ҳама давраҳои мурофиаи судии иқтисодӣ истифода мешаванд.

3. Бо асосҳои пешбининамудаи қисми 2 ҳамин модда ва бо қоидаҳои ҳамин боб суди иқтисодӣ метавонад аз рӯи аризаи тарафи муҳокимаи ҳакамӣ дар маҳалли баррасии баҳс ё ин ки аз рӯи маҳалли ҷойгиршавӣ ва ё маҳалли истиқомати қарздор ё ин ки маҳалли ҷойгиршавии моли карздор тадбирҳои таъминотӣ андешад.

4. Ариза оид ба андешидани тадбирҳои таъминотие, ки ба суди иқтисодӣ аз тарафи шахсони дар қисми 3 ҳамин модда ва моддаи 98 ҳамин Кодекс зикршуда пешниҳод мегардад, бо пардохти боҷи давлатӣ ба андозае, ки Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи боҷи давлатӣ" пешбинӣ кардааст, супорида мешавад.

Моддаи 90. Тадбирҳои таъминотӣ

Тадбирҳои таъминотӣ инҳо буда метавонанд:

- ҳабси маблағ ё дигар молу мулке, ки ба ҷавобгар мансубанду дар дасти ӯ ё шахсони дигар мебошанд;

- ба ҷавобгар ё шахсони дигар манъи содир намудани амалҳои муайяне, ки ба предмети баҳс дахл дорад;

- ба зиммаи ҷавобгар вогузор кардани ӯҳдадорӣ оид ба содир намудани амалҳои муайян бо мақсади пешгирии вайроншавӣ ва бад шудани ҳолати молу мулки баҳснок;

- ба даъвогар ё шахси дигар барои нигоҳдорӣ супоридани молу мулки баҳснок;

- боздоштани ситониш дар асоси варақаи иҷро ё дигар ҳуҷҷате, ки аз рӯи он бебаҳс (беаксепт) рӯёнида мешавад, ки даъвогар онро мавриди баҳс қарор додааст;

- боздоштани фурӯши молу мулки дар мавриди пешниҳод шудани даъво дар бораи аз ҳабс озод намудани молумулк.

2. Суди иқтисодӣ метавонад дигар тадбирҳои таъминотӣ, инчунин дар як вақт метавонад якчанд тадбирҳои таъминотиро татбиқ намояд.

3. Тадбирҳои таъминотӣ бояд ба андозаи талаботи арзшуда мутобиқат кунанд.

Моддаи 91. Ариза доир ба тадбирҳои таъминотӣ

1. Ба суди иқтисодӣ ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ дар як вақт бо аризаи даъвогӣ ва ё дар ҷараёни баррасии парванда то қабул намудани санади судие, ки бо он моҳиятан баррасии парванда ба анҷом мерасад, пешниҳод шуда метавонад. Дархост дар бораи тадбирҳои таъминотӣ метавонад дар аризаи даъвогӣ дарҷ ёбад. Ариза доир ба тадбирҳои таъминотӣ мумкин аст дар шакли электронӣ бо имзои электронии рақамии бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқшуда бо ҷойгир намудани он дар сомонаи судҳои иқтисодӣ ба суди иқтисодӣ пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

2. Дар ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ бояд инҳо дарҷ ёбанд:

- номи суди иқтисодие, ки ба он ариза пешниход карда мешавад;

- номи даъвогар ва ҷавобгар, маҳалли ҷойгиршавӣ ё ин ки маҳалли зисти онҳо;

- предмети баҳс;

- андозаи талаботи молу мулкӣ;

- асоснок кардани сабаби муроҷиат бо ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ;

- тадбири таъминотие, ки даъвогар хоҳиши қабули онро намудааст;

- рӯйхати ҳуҷҷатҳои замимашуда.

3. Дар ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ инчунин метавонад таъминоти муқобил ва дигар маълумот, аз он ҷумла рақами телефонҳо, факсҳо, нишонии почтаи электронии шахсони иштироккунандаи парванда дарҷ ёбад. Ариза оид ба тадбирҳои таъминотиро шахси иштироккунандаи парванда ё ин ки намояндаи ӯ имзо менамояд.

4. Дар ҳолате, ки дархост оид ба тадбирҳои таъминотӣ дар аризаи даъвогӣ изҳор шуда бошад, дар ин дархост бояд маълумоте, ки дар сархатҳои панҷум ва шашуми қисми 2 ҳамин модда пешбинӣ шудааст, дарҷ ёбад.

5. Ба аризаи тарафи муҳокимаи ҳакамӣ оид ба тадбирҳои таъминотӣ нусхаи тасдиқгардидаи аризаи даъвогие, ки ба баррасии суди ҳакамӣ қабул шудааст ё ин ки нусхаи ба тариқи нотариалӣ тасдиқёфтаи чунин ариза ва нусхаи ба таври дахлдор тасдиқкардаи созишнома дар бораи муҳокимаи ҳакамӣ замима мегарданд.

6. Ба ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ ҳуҷҷате, ки супоридани боҷи давлатиро тасдиқ мекунад, замима мегардад.

Моддаи 92. Тартиби баррасии ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ

1. Ариза оид ба тадбирҳои таъминотиро суди иқтисодӣ ҳангоми омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ, вале на дертар аз рӯзи дигари воридшавии ариза ба суд баррасӣ менамояд. Ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ дар маҷлиси судӣ танҳо аз ҷониби судя баррасӣ мегардад.

2. Ариза оид ба тадбирҳои таъминотиро суди иқтисодӣ аз рӯи қоидаи моддаи 127 ҳамин Кодекс беҳаракат мемонад, агар он ба талаботи пешбиникардаи моддаи 91 ҳамин Кодекс мувофиқат накунад ва шахси аризадиҳандаро дар ин бора огоҳ менамояд. Пас аз бартараф намудани камбудиҳои нишондодаи суд, аризаи оид ба тадбирҳои таъминотиро суди иқтисодӣ аз рӯи тартиби дар қисми 1 ҳамин модда пешбинишуда баррасӣ менамояд.

3. Агар асосҳои дар моддаи 89 Кодекси мазкур пешбинигардида мавҷуд набошанд, ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ метавонад рад карда шавад.

4. Суди иқтисодӣ аз рӯи натиҷаи баррасии ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ доир ба қонеъ гардондани ариза ва ё рад намудани он таъинот мебарорад.

5. Нусхаҳои таъинот оид ба тадбирҳои таъминотӣ дар рӯзи дигари бароварда шудани он ба шахсони иштироккунандаи парванда, дигар шахсоне, ки суди иқтисодӣ ба зиммаи онҳо ӯҳдадории иҷрои тадбирҳои таъминотиро гузоштааст, фиристода мешавад. Бо ҳамин тартиб таъиноти мазкур вобаста ба намуди тадбирҳои қабулкарда ба мақомоти давлатӣ, дигар мақомоте, ки молу мулк ва ё ҳуқуқ ба онро ба қайди давлатӣ мегиранд, фиристода мешавад. Нусхаи таъинот оид ба рад намудани тадбирҳои таъминотӣ ба шахси бо ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ муроҷиаткарда фиристода мешавад.

6. Аз таъиноти суди иқтисодӣ оид ба тадбирҳои таъминотӣ ё ин ки оид ба рад намудани тадбирҳои таъминотӣ шикоят овардан мумкин аст. Шикоят овардан аз болои таъиноти мазкур иҷрои онро бознамедорад.

Моддаи 93. Таъминоти муқобил

1. Суди иқтисодӣ тадбирҳои таъминотиро иҷозат дода, аз рӯи дархости ҷавобгар метавонад аз шахси аризадода иҷрои тадбирҳои таъминотиро талаб намояд ё бо ташаббуси худаш ба ӯ таклиф намояд, ки таъминоти пардохти зарари эҳтимолии барои ҷавобгар пайдошавандаро пешниҳод намояд (таъминоти муқобил). Таъминоти муқобил бо усули ба ҳисоби депозити суд гузоштани маблағ дар ҳаҷме, ки суд таклиф кардааст ё ин ки пешниҳод намудани кафолати бонкӣ, замонат ва ё дигар таъминоти молиявӣ ба ҳамон маблағ амалӣ мегардад. Ҳаҷми таъминоти муқобил метавонад дар ҳудуди молу мулки талабкардаи даъвогар, ки дар аризаи ӯ зикр шудааст, инчунин аз ин талабот миқдори фоиз муайян карда шавад. Ҳаҷми таъминоти муқобил набояд камтар аз нисфи ҳаҷми талаботи молу мулкӣ бошад.

2. Таъминоти муқобилро инчунин ҷавобгар ба ивази тадбирҳо метавонад аз рӯи тадбирҳои таъминот дар бораи рӯёнидани маблағ бо усули ба ҳисоби депозитии суди иқтисодӣ ворид намудани маблағ ба андозаи талабкардаи даъвогар пешниҳод намояд.

3. Дар бораи таъминоти муқобил суди иқтисодӣ дар рӯзи дигари ворид гаштани ариза оид ба тадбирҳои таъминотӣ таъинот мебарорад. Дар таъинот андозаи таъминоти мукобил ва мӯҳлати пешниҳоди он, ки на зиёда аз бист рӯзи баровардани таъинотро дар бар мегирад, дарҷ мегардад. Нусхаи таъинот ба шахсони иштироккунандаи парванда дар рӯзи дигари баровардани таъинот фиристода мешавад. Аз болои таъиноти таъминоти муқобил шикоят овардан мумкин аст.

4. Дар мавриди баровардани таъинот оид ба таъминоти муқобил суди иқтисодӣ аризаи оид ба тадбири таъминотро то ба суди иқтисодӣ пешниҳод намудани ҳуҷҷате, ки ба анҷом додани таъминоти муқобил шаҳодат медиҳад, баррасӣ намекунад.

5. Ҳангоми ба суди иқтисодӣ пешниҳод намудани ҳуҷҷате, ки аз анҷом додани таъминоти муқобил шаҳодат медиҳад ё аз рӯи дар таъиноти номбурдаи суд гузаштани мӯҳлати пешниҳоди он суди иқтисодӣ дар рӯзи дигари воридоти чунин ҳуҷҷат аризаро оид ба тадбирҳои таъминот бо тартибе, ки дар моддаи 92 ҳамин Кодекс муайян шудааст, баррасӣ мекунад.

6. Дар мӯҳлати дар таъинот муайяншуда таъиноти суди иқтисодиро дар бораи таъминоти муқобил иҷро накардани шахсе, ки дар бораи тадбирҳои таъминотӣ дархост намудааст, барои рад кардани тадбирҳои таъминотӣ асос шуда метавонад.

7. Аз ҷониби ҷавобгар пешниҳод намудани ҳуҷҷате, ки ба анҷом додани таъминоти муқобил шаҳодат медиҳад, барои баровардани таъинот дар бораи рад ё бекор кардани тадбирҳои таъминотӣ асос мебошад.

Моддаи 94. Иваз кардани як тадбири таъминотӣ бо дигар намуди он

1. Аз рӯи дархости даъвогар ва ё ҷавобгар иваз намудани як тадбири таъминотӣ бо дигараш имконпазир аст.

2. Масъалаи иваз намудани як тадбири таъминотиро бо дигар суди иқтисодӣ дар маҷлиси судӣ дар рӯзи дигари ба суд ворид шудани дархост дар бораи иваз намудани як тадбири таъминотӣ бо дигар аз рӯи қоидаи дар ҳамин Кодекс пешбинишуда ҳал менамояд.

Моддаи 95. Иҷрои таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи тадбирҳои таъминотӣ

1. Таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи тадбирҳои таъминотӣ фавран бо тартибе, ки барои иҷрои санадҳои судии суди иқтисодӣ муайян шудааст, ба иҷро расонида мешавад. Дар асоси таъинот дар бораи тадбирҳои таъминотӣ варақаи иҷро дода мешавад. Шахсе, ки аз рӯи аризаи ӯ таъинот дар бораи тадбирҳои таъминотӣ қабул шудааст, ӯҳдадор аст таъинотро ба ҳамаи шахсони манфиатдори ба ӯ маълум, аз ҷумла бо роҳи ба қайд гирифтани огоҳинома дар Феҳристи ягонаи давлатии ӯҳдадориҳои таъминшуда расонад. Маълумот оид ба тағйир ё бекор кардани тадбирҳои таъминотӣ ба ҳамаи шахсони манфиатдор бо тартиби муайяншуда расонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

2. Барои иҷро накардани таъинот дар бораи тадбирҳои таъминотӣ нисбати шахсе, ки суд ба ӯ ӯҳдадории иҷрои тадбирҳои таъминотиро вогузоштааст, метавонад ҷаримаи судӣ бо тартибе, ки дар боби 11 ҳамин Кодекс муайян шудааст, татбиқ карда шавад.

3. Агар ҳангоми иҷрои таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи тадбирҳои таъминотӣ бо усули ҳабс кардани маблағ ва ё молумулки дигар, ки ба ҷавобгар тааллуқ дорад ва ҷавобгар таъминоти муқобилро бо тарзи ба ҳисоби депозити суд ворид намудани маблағ дар ҳаҷми талабкардаи даъвогар ё ин ки кафолати бонкӣ, замонат ва ё дигар таъминоти молиявиро ба ҳамон микдор пешниҳод карда бошад, ӯ ҳуқуқ дорад ба суди иқтисодии баррасикунандаи парванда бо дархост дар бораи бекор кардани тадбирҳои таъминотие, ки мувофиқи моддаи 92 ҳамин Кодекс баррасӣ мешавад, муроҷиат кунад.

4. Дар ҳолати конеъ гардондани даъво тадбирҳои таъминотӣ амали худро то воқеан иҷро шудани санади судие, ки бо он баррасии парванда анҷом ёфтааст, нигоҳ медорад.

5. Дар мавриди рад намудани даъво, бе баррасӣ мондани даъво, қатъ кардани истеҳсолоти парванда тадбирҳои таъминотӣ то эътибори қонунӣ пайдо кардани санади дахлдори судӣ амал мекунанд. Пас аз эътибори қонунӣ пайдо кардани санади судӣ, суди иқтисодӣ аз рӯи дархости шахси иштироккунандаи парванда таъинотро дар бораи бекор намудани тадбирҳои таъминотӣ қабул менамояд ва ё дар ин бора дар санадҳои судӣ оид ба рад намудани даъво, баррасӣ нашудани даъво, қатъ кардани истеҳсолоти парванда дарҷ мекунад. Дар ин ҳолатҳо, дар санади судии қабулшуда бояд дар бораи баргардондани маблағе, ки ба таъминоти муқобил барои даъвогар ба ҳисоби депозити суд ворид шудааст, нишондод дарҷ гардад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

6. Баҳс дар бораи рӯёндани зараре, ки аз иҷро накардани таъиноти суди иқтисодӣ оид ба тадбирҳои таъминотӣ расидааст, дар ҳамон суди иқтисодӣ баррасӣ мегардад.

Моддаи 96. Тадбирҳои таъминотии даъворо бекор кардани суди иқтисодӣ

1. Суди иқтисодие, ки парвандаро баррасӣ менамояд, тадбирҳои таъминотиро бо дархости шахси иштироккунандаи парванда метавонад бекор кунад.

2. Масъала дар хусуси бекор кардани тадбирҳои таъминотии даъво дар маҷлиси судӣ дар мӯҳлати панҷ рӯзи ворид гаштани ариза ба суди иқтисодӣ бо тартиби пешбининамудаи моддаи 92 ҳамин Кодекс ҳал мегардад.

3. Дар мавриди аз ҷониби ҷавобгар пешниҳод кардани ҳуҷҷате, ки ба ҷо овардани таъминоти муқобилро тасдиқ мекунад, масъалаи бекор кардани тадбирҳои таъминотии даъворо суди иқтисодӣ дар рӯзи дигари пешниҳоди ҳуҷҷати зикргардида баррасӣ менамояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Аз рӯи натиҷаи баррасии дархост доир ба бекор намудани тадбирҳои таъминотӣ таъинот бароварда мешавад.

Нусхаҳои таъинот ба шахсони иштироккунандаи парванда дар рӯзи дигари баровардани он фиристода мешавад. Нусхаҳои таъинот оид ба тадбирҳои таъминотӣ вобаста ба намуди тадбирҳои қабулшуда ба мақомоти давлатӣ, дигар мақомоте, ки молумулк ё ҳуқуқ ба онро ба қайди давлатӣ мегиранд, фиристода мешавад.

5. Аз таъиноти суди иқтисодӣ доир ба бекор кардани тадбирҳои таъминотӣ ва аз рад намудани бекор кардани таъминоти даъво шикоят овардан мумкин аст.

6. Рад намудани бекор кардани тадбирҳои таъминотӣ ба такроран муроҷиат намудан бо чунин дархост, дар мавриди пайдо шудани ҳолатҳои наве, ки зарурати бекор кардани тадбирҳои таъминотиро асоснок мекунад, монеъ шуда наметавонад.

Моддаи 97. Товони зиёне, ки бо тадбирҳои таъминотӣ расонида шудааст

Ҷавобгар ва шахсони дигаре, ки ба онҳо бо тадбирҳои таъминотӣ зиён расидааст, пас аз эътибори қонунӣ пайдо кардани санади судии суди иқтисодӣ дар бораи рад кардани қонеъ гардонидани даъво ҳуқуқ доранд аз шахсе, ки бо дархост доир ба тадбирҳои таъминотӣ муроҷиат кардааст, додани товони зиёнро бо роҳи пешниҳод намудани даъво талаб кунанд.

Моддаи 98. Тадбирҳои таъминотии пешакӣ

1. То пешниҳоди даъво суди иқтисодӣ аз рӯи аризаи шахс ҳуқуқ дорад тадбирҳои таъминотии пешакиро, ки ба манфиати молу мулкии аризадиҳанда равона шудааст, татбиқ намояд. Ариза доир ба тадбирҳои таъминотии пешакӣ мумкин аст дар шакли электронӣ бо имзои электронии рақамии бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқшуда бо ҷойгир намудани он дар сомонаи судҳои иқтисодӣ ба суди иқтисодӣ пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

2. Суди иқтисодӣ тадбирҳои таъминотии пешакиро аз рӯи қоидаҳое, ки дар ҳамин боб пешбинӣ шудааст, бо хусусиятҳое, ки дар ҳамин модда муқаррар шудаанд, қабул мекунад.

3. Ба суди иқтисодӣ аризаи оид ба тадбирҳои таъминотии пешакӣ аз рӯи маҳалли ҷойгиршавии ҷавобгар ё ин ки аз рӯи маҳалли мавҷудияти маблағ ё дигар молу мулке, ки нисбати онҳо аризадиҳанда қабули таъминоти молумулкиро ба манфиати худ дархост кардааст ё ин ки аз рӯи маҳалле, ки дар он ҷо ҳуқуқи аризадиҳанда вайрон гардидааст, пешниҳод карда мешавад.

4. Ҳангоми пешниҳоди аризаи оид ба тадбирҳои таъминотии пешакӣ аризадиҳанда ба суди иқтисодӣ ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ба ҷо овардани таъминоти муқобилро ба андозаи дар аризаи таъминоти манфиати молумулкӣ нишондода пешниҳод мекунад. Дар мавриди пешниҳод накардани ҳуҷҷати зикргардида суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад ба аризадиҳанда таклиф намояд, ки таъминоти муқобилро мувофиқи моддаи 93 ҳамин Кодекс пешниҳод кунад ва аризаи тадбирҳои таъминотии пешакиро аз рӯи қоидаи моддаи 127 ҳамин Кодекс то пешниҳод намудани ҳуҷҷате, ки анҷом додани таъминоти муқобилро тасдиқ мекунад, беҳаракат гузорад.

5. Дар бораи тадбирҳои таъминотии пешакӣ суди иқтисодӣ таъинот мебарорад. Дар таъинот мӯҳлати на зиёда аз бист рӯз аз рӯзи баровардани таъинот барои пешниҳод намудани аризаи даъвогӣ аз рӯи талаботе, ки вобаста ба он суд ҷиҳати таъминоти манфиатҳои молумулкии аризадиҳанда чора андешидааст, муқаррар карда мешавад.

6. Қарздор аз рӯи талаботе, ки вобаста ба он суди иқтисодӣ тадбирҳои таъминотии пешакӣ қабул кардааст, метавонад ба суд мувофиқи қисми 2 моддаи 93 ҳамин Кодекс дар бораи иваз намудани ин тадбир бо таъминоти муқобил дархост намояд.

7. Аризадиҳанда аризаи даъвогиро ба суди иқтисодие, ки оид ба тадбирҳои таъминотии пешакӣ таъинот баровардааст ё ба дигар суд аз рӯи қоидаҳои тобеияти идоравӣ ва тобеияти судие, ки дар ҳамин Кодекс муайян кардашудааст, пешниҳод менамояд ва дар ин бора аризадиҳанда ба суди иқтисодие, ки таъиноти мазкурро баровардааст, хабар мерасонад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

8. Агар аризадиҳанда аризаи даъвогиро дар мӯҳлати дар таъиноти суди иқтисодӣ оид ба тадбирҳои таъминотии муқарраргардида пешниҳод накарда бошад, таъминот бо таъиноти ҳамон суди иқтисодӣ бекор карда мешавад. Нусхаҳои таъинот ба аризадиҳанда ва дигар шахсони манфиатдор рӯзи дигари баровардани таъинот фиристода мешавад.

9. Дар мавриди аз ҷониби аризадиҳанда пешниҳод намудани аризаи даъвогӣ аз рӯи талабот, ки вобаста ба он суди иқтисодӣ тадбирҳои таъминотии пешакии аризадиҳандаро қабул кардааст, ин тадбирҳо чун тадбирҳои таъминоти даъво амал мекунанд.

10. Ба шахсоне, ки бо тадбирҳои таъминотии пешакӣ то пешниҳоди даъво зиён оварда шудааст, метавонанд аз аризадиҳанда пардохти товони онро талаб кунанд, ба шарте, ки аризадиҳанда дар мӯҳлати муқарраркардаи суд аризаи даъвогиро аз рӯи талабот пешниҳод накарда бошад, ки вобаста ба он суди иқтисодӣ оид ба таъмини манфиатҳои молумулкии ӯ тадбирҳо қабул карда буд ё агар бо санади судии эътибори қонунӣ пайдокардаи суди иқтисодӣ даъво рад карда шуда бошад. Баҳсҳо дар бораи рӯёнидани зиён бо тарзи пешниҳод намудани даъво бо тартиби умумӣ баррасӣ мегарданд.

Моддаи 99. Таъмини иҷрои санадҳои судӣ

Қоидаҳо дар бораи тадбирҳои таъминотӣ, ки дар боби мазкур пешбинӣ шудаанд, ҳангоми таъмини иҷрои санадҳои судӣ татбиқ мегарданд.

БОБИ 9. ХАРОҶОТИ СУДӢ

Моддаи 100. Таркиби хароҷоти судӣ

Хароҷоти судӣ аз боҷи давлатӣ ва хароҷоти вобаста ба баррасии парванда дар суди иқтисодӣ иборат мебошад.

Моддаи 101. Пардохти боҷи давлатӣ

1. Барои пешниҳоди аризаҳои даъвогӣ, дигар аризаҳо ва шикоятҳо мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи боҷи давлатӣ" боҷи давлатӣ пардохт карда мешавад.

2. Ҳангоми зиёд шудани нархи талаботи даъво боҷи давлатӣ мувофиқи зиёд шудани нархи даъво пардохт мешавад. Ба ариза оид ба зиёд шудани нархи талаботи даъво ҳуҷҷати тасдиқкунанда дар бораи пардохти боҷи давлатӣ мувофиқи тартиб ва андозаи муқарраргардида замима мегардад. Ҳангоми пешниҳод накардани чунин ҳуҷҷат ариза оид ба зиёд шудани нархи талаботи даъво мувофиқи моддаи 128 Кодекси мазкур баргардонида мешавад.

3. Ҳангоми кам шудани нархи даъво боҷи давлатии пардохтшуда баргардонида намешавад.

Моддаи 102. Нархи даъво

1. Нархи даъво чунин муайян карда мешавад:

- аз рӯи даъвои ситонидани маблағ - бо назардошти маблағи ситонидашаванда;

- аз рӯи даъвои ғаириқобили иҷро донистани ҳуҷҷати воҷиби иҷро ё ҳуҷҷати дигар, ки аз рӯи он ситонидани маблағ бо дарназардошти маблағи мавриди баҳс қарордошта бебаҳс (беаксепт) ситонида мешавад;

- аз рӯи даъвои талаб карда гирифтани молу мулк бо дарназардошти арзиши молу мулки талаб карда гирифташаванда.

2. Ба нархи даъво маблағи ноустуворона (ҷарима, пеня) ва фоизҳое, ки дар аризаи даъвогӣ нишон дода шудаанд, дохил мешаванд.

3. Нархи даъво, ки аз якчанд талаботи мустақил иборат аст, бо маблағи умумии талабот муайян карда мешавад.

4. Барои аризаҳои даъвогӣ, ки дар як вақт талаботи дорои мазмуни молу мулкӣ ва ғайримолумулкӣ мебошанд, боҷи давлатӣ, ки барои аризаҳои даъвогии молумулкӣ ва ғайримолумулкӣ муқаррар карда шудааст, якбора пардохт карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Оид ба аризаҳои даъвогӣ дар бораи эътирофи ҳуқуқ, аз ҷумла ҳуқуқи моликият, ҳуқуқи истифодабарӣ, ҳуқуқи соҳибӣ кардан ва ҳуқуқи ихтиёрдорӣ боҷи давлатӣ дар ҳаҷми барои аризаҳои даъвогии ғайримолумулкӣ муқарраргардида пардохт карда мешавад.

6. Нархи даъво аз ҷониби аризадиҳанда нишон дода мешавад. Дар сурати нархи даъворо нодуруст нишон додани аризадиҳанда онро суди иқтисодӣ муайян мекунад.

Моддаи 103. Баргардонидани боҷи давлатӣ

Боҷи давлатӣ дар ҳолатҳо ва тартиби дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи боҷи давлатӣ" пешбинӣ кардашуда баргардонида мешавад.

Моддаи 104. Имтиёзҳо оид ба пардохти боҷи давлатӣ

Имтиёзҳо оид ба пардохти боҷи давлатӣ дар ҳолат ва тартибе, ки Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи боҷи давлатӣ" пешбинӣ намудааст, муайян карда мешавад.

Моддаи 105. Хароҷоти судӣ

Ба хароҷоти судӣ вобаста ба баррасии парванда дар суди иқтисодӣ маблағе, ки бояд ба шоҳидон, экспертҳо, тарҷумонҳо, пардохт карда шавад хароҷоти азназаргузарони дар маҳал, хароҷоти пардохти хизматрасонии адвокатҳо ва дигар хароҷоти кардаи шахсони иштироккунандаи парванда, хароҷоти вобаста ба баррасии парванда дар суди иқтисодӣ ва инчунин вобаста ба иҷрои санади судӣ дохил мешаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 23.11.2015 № 1233).

Моддаи 106. Маблағе, ки бояд ба экспертҳо, шоҳидон ва тарҷумонҳо пардохт карда шавад

1. Ба экспертҳо, шоҳидон ва тарҷумонҳо харҷи вобаста ба ҳозир шудан ба суд, роҳкиро, иҷораи хонаи истиқоматӣ, инчунин пардохти харҷи шабонарузӣ ҷуброн карда мешавад.

2. Ба экспертҳо барои корҳое, ки онҳо тибқи супориши суди иқтисодӣ анҷом додаанд, ба шарте, ки ин кор ба доираи фаъолияти хизматии онҳо ҳамчун корманди муассисаи давлатии судии экспертӣ дохил нашавад, ҳаққи хизмат дода мешавад. Андозаи ҳаққи хизмати экспертро суд бо розигии шахсоне, ки дар парванда иштирок мекунанд ва бо розигии худи эксперт муайян мекунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Ҳаққи хизмати тарҷумон аз рӯи иҷрои коре, қи суди иқтисодӣ ба ӯ супоридааст, муайян карда мешавад. Андозаи ҳаққи хизмати тарҷумонро суд бо розигии тарҷумон муайян мекунад.

4. Ба шаҳрвандоне, ки кор мекунанд ва ба суди иқтисодӣ ҳамчун шоҳид даъват шудаанд, музди миёнаи меҳнаташон, дар ҷойи кори доимиашон пардохта мешавад. Ба шоҳидоне, ки муносибатҳои меҳнатӣ надоранд, барои машғулияти одатиашонро монда рафтанашон бо назардошти вақти воқеан сарфшуда ҳадди ақалли музди меҳнати дар он замон муқарраршуда пардохт карда мешавад.

Моддаи 107. Аз ҷониби тарафҳо пардохти маблағҳое, ки бояд ба шоҳидон ва экспертҳо дода шаванд

1. Маблағи ҳаққи хизмати шоҳидон ва экспертҳо ба суратҳисоби депозити суди иқтисодӣ аз ҷониби шахси бо дархост муроҷиатнамуда дар мӯҳлати муайяннамудаи суди иқтисодӣ гузаронида мешавад. Агар дархости зикргардида аз ҷониби ҳарду тараф пешниҳод шуда бошад, маблағ аз ҷониби ҳарду тараф ба суратҳисоби депозити суди иқтисодӣ ба андозаи баробар гузаронида мешавад.

2. Агар маблағи ҳаққи хизмати экспертон ва шоҳидон дар вақти муайяннамудаи суди иқтисодӣ ба суратҳисоби депозит гузаронида нашавад, суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад, ки дархостро дар бораи таъини экспертиза ва даъвати шоҳидон рад намуда, парвандаро дар асоси дигар далелҳое, ки аз ҷониби тарафҳо пешниҳод мешаванд, баррасӣ намояд ва ҳалнома қабул кунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 108. Пардохти маблағ ба экспертҳо, шохидон ва тарҷумонҳо

1. Маблағ ба экспертҳо, шоҳидон ва тарҷумонҳо баъди иҷро кардани ӯҳдадориҳояшон пардохт карда мешавад.

2. Маблағ ба экспертҳо ва шоҳидон аз суратҳисоби депозити суди иқтисодӣ пардохт карда мешавад.

3. Пардохти ҳаққи хизмати тарҷумоне, ки аз ҷониби суди иқтисодӣ барои иштирок дар мурофиаи судии иқтисодӣ ҷалб карда шудааст, хароҷоти шабонарӯзӣ ва хароҷот бинобар ҳозир шудан ба суди иқтисодӣ, ҳамчунин ҳаққи хизмати экспертҳо, шоҳидон, ба шарте, ки эксперт бо ташаббуси суди иқтисодӣ таъин карда, шоҳид даъват шуда бошад, аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ пардохта мешавад.

4. Тартиби пардохти ҳаққи хизмати тарҷумон аз ҳисоби маблағи буҷети давлатӣ ба ҷуброни хароҷоти пардохти хизмати тарҷумон, ки шахсони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд сарф кардаанд, дахл надорад, ба шарте, ки дар санадҳои байналмиллалии эътирофнамудаи Тоҷикистон тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад.

Моддаи 109. Тақсими хароҷоти судӣ байни шахсони иштироккунандаи парванда

1. Хароҷоти судии иштироккунандагони парванда, ки ба манфиати онҳо санади судӣ қабул шудааст, аз ҷониби суди иқтисодӣ аз ҳисоби тарафи дигар рӯёнида мешавад. Дар мавриди қисман конеъ гардонидани даъво хароҷоти судӣ ба зиммаи иштироккунандагони парванда мутаносиб ба андозаи талаботи қонеъгардида гузошта мешавад. Дар мавриди қонеъ нагардонидани талаботи даъвои шахсони дар моддаҳои 51-52 Кодекси мазкур зикршуда ва дигар шахсон хароҷоти судӣ аз шахсе, ки ба манфиати ӯ даъво пешниҳод шудааст, рӯёнида мешавад.

2. Хароҷоти ҳаққи хизмати намояндаи шахсеро, ки ба манфиати ӯ санади судӣ қабул шудааст, суди иқтисодӣ аз ҳисоби шахси дигар ба андозаи қобили қабул мерӯёнад.

3. Аз супоридани боҷи давлатӣ, ки бо тартиби муқарраргардида даъвогар озод карда шудааст, аз ҷавобгар ба даромади буҷети давлатӣ мутаносиби андозаи талаботи даъвои қонеъгардида рӯёнида мешавад.

4. Суди иқтисодӣ хароҷоти судиро бо созиши шахсони иштироккунандаи парванда оид ба тақсим кардани хароҷоти судӣ мутобиқи ин созиш ба зиммаи онҳо мегузорад.

5. Хароҷоти судии шахсони иштироккунандаи парванда вобаста ба баррасӣ намудани шикояти кассатсионӣ ва назоратӣ мувофиқи қоидаҳои муқаррарнамудаи моддаи мазкур тақсим карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

Моддаи 110. Вогузории хароҷоти суди ба зиммаи шахсе, ки аз ҳуқуқҳои мурофиавии худ суиистифода мекунад

1. Агар баҳс дар натиҷаи аз тарафи иштироккунандаи парванда вайрон кардани танзими иддао ё дигар тартиби танзими тосудии баҳс, ки дар қонун ё шартнома пешбинӣ гардидааст, пайдо шуда бошад, аз ҷумла мӯҳлати пешниҳоди ҷавоби иддао риоя нашуда, иддао сарфи назар карда шуда бошад, суди иқтисодӣ новобаста ба натиҷаи баррасии парванда хароҷоти судиро ба зиммаи ин шахс вомегузорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад тамоми хароҷоти судии парвандаро ба зиммаи шахсе вогузорад, ки аз ҳуқукҳои мурофиавии худ суиистеъмол мекунад ё ин ки ӯҳдадориҳои мурофиавии худро иҷро намекунад, агар ин ба баргузор нагардидани маҷлиси судӣ, кашол ёфтани мурофиаи судӣ, монеъшавӣ ба баррасии парванда ва қабули санади қонунӣ ва асосноки судӣ оварда расонад.

Моддаи 111. Ҳалли масъалаҳо оид ба хароҷоти судӣ

Масъалаҳои тақсими хароҷоти судӣ, вогузории хароҷоти судӣ ба зиммаи шахсе, ки аз ҳуқуқҳои мурофиавии худ суиистеъмол мекунад ва дигар масъалаҳо оид ба хароҷоти судӣ аз ҷониби суди иқтисодӣ, ки парвандаро баррасӣ мекунад, дар санади судие, ки баррасии парвандаро моҳиятан анҷом медиҳад ва ба он метавонад шикоят оварда шавад, ҳал карда мешавад.

БОБИ 10. МӮҲЛАТҲОИ МУРОФИАВӢ

Моддаи 112. Муқаррар ва ҳисоб кардаии мӯҳлатҳои мурофиавӣ

1. Амалҳои мурофиавӣ дар мӯҳлатҳои муқарраркардаи Кодекси мазкур ё дигар қонунҳо анҷом меёбад ва агар мӯҳлати мурофиавӣ муқаррар нашуда бошад, он аз ҷониби суди иқтисодӣ таъин карда мешавад.

2. Мӯҳлатҳои анҷом додани амали мурофиавӣ бо санаи дақиқи тақвимӣ, зикри ҳодисае, ки бояд ҳатман фаро расад ё фосилаи вақте ки дар ҷараёни он амал бояд иҷро карда шавад, муайян мегардад.

3. Мӯҳлатҳои мурофиавӣ бо солҳо, моҳҳо ё рӯзҳо ҳисоб карда мешаванд. Ба мӯҳлатҳое, ки бо рӯзҳо ҳисоб карда мешаванд, рӯзҳои истироҳат (ғайрикорӣ) дохил намешаванд.

4. Ҷараёни мӯҳлати мурофиавии бо солҳо, моҳҳо ё рӯзҳо ҳисобкардашуда аз рӯзи дигари санаи тақвимӣ ё рӯзи фарорасии ҳодиса, ки бо он оғози мӯҳлати мурофиавӣ муайян гардидааст, шурӯъ мешавад.

Моддаи 113. Хотима ёфтани мӯҳлатҳои мурофиавӣ

1. Мӯҳлати мурофиавӣ, ки бо солҳо ба ҳисоб гирифта мешавад, дар моҳ ва санаи дахлдори охирини мӯҳлати сол хотима меёбад.

2. Мӯҳлати мурофиавӣ, ки бо моҳҳо ба ҳисоб гирифта мешавад, дар моҳ ва санаи мӯҳлати охирини моҳи дахлдор хотима меёбад. Агар хотимаи мӯҳлати бо моҳҳо ҳисобшуда ба моҳе рост ояд, дорои санаи дахлдор намебошад, пас мӯҳлат дар рӯзи охирини ин моҳ хотима меёбад.

3. Мӯҳлати мурофиавии бо рӯзҳо ҳисобшуда дар рӯзи охирини мӯҳлати муқарраргардида хотима меёбад.

4. Агар рӯзи охирини мӯҳлат ба рӯзи ғайрикорӣ рост ояд, рӯзи хотимаи мӯҳлат рӯзе ҳисоб меёбад, ки баъди ин рӯзи корӣ фаро мерасад.

5. Амали мурофиавӣ, ки барои иҷрои он мӯҳлат муқаррар шудааст, метавонад то соати бисту чори рӯзи охирини мӯҳлати муқарраршуда анҷом дода шавад.

6. Агар ариза, шикоят, дигар ҳуҷҷатҳо ё маблағ ба мақомоти алоқа супорида шуда бошанд, ба мақомот ё ин ки шахси ваколатдор супоридан ё арз кардан то соати бисту чори рӯзи охирини мӯҳлати мурофиавӣ анҷом дода шавад, мӯҳлат гузаронидашуда ба ҳисоб намеравад.

7. Агар амалиёти мурофиавӣ бевосита дар суди иқтисодӣ ё дигар ташкилот сурат гирад, пас мӯҳлат дар ҳамон соате хотима меёбад, ки мутобиқи қоидаҳои муқарраргардида дар ин суд ё ин ташкилот рӯзи корӣ ба охир мерасад ё амали дахлдор қатъ карда мешавад.

Моддаи 114. Оқибатҳои гузаронидани мӯҳлатҳои мурофиавӣ

1. Шахсоне, ки дар парванда иштирок мекунанд, ҳангоми гузаштани мӯҳлатҳои мурофиавӣ, ки Кодекси мазкур, дигар конунҳо ё суди иқтисодӣ муқаррар кардааст, ҳуқуқи анҷом додани амалҳои мурофиавиро надоранд.

2. Аризаҳо, шикоятҳо ва дигар ҳуҷҷатҳое, ки баъди гузаштани мӯҳлати мурофиавӣ пешниҳод гардидаанд, агар барои барқарорсозӣ ё дароз кардани мӯҳлати гузаронидашуда дархост пешниҳод нагардида бошад, аз ҷониби суди иқтисодӣ бо таъиноти он баррасӣ нагардида, ба шахсоне, ки онҳоро пешниҳод кардаанд, баргардонида мешаванд.

Моддаи 115. Боздоштани мӯҳлатҳои мурофиавӣ

Ҷараёни ҳамаи мӯҳлатҳои мурофиавии ба хотиманарасида баробари боздоштани баррасии парванда боздошт карда мешавад. Аз рӯзи аз нав оғоз намудани баррасии он ҷараёни мӯҳлати мурофиавӣ идома меёбад.

Моддаи 116. Барқарор кардани мӯҳлатҳои мурофиавӣ

1. Мӯҳлати мурофиавии гузаронидашуда мумкин аст бо дархости шахси иштироккунандаи парванда барқарор карда шавад.

2. Суди иқтисодӣ мӯҳлатҳои мурофиавии гузаронидашударо дар он ҳолат барқарор мекунад, ки агар сабабҳои гузаронидани онро узрнок эътироф намояд.

3. Дархост дар бораи барқарор намудани мӯҳлати мурофиавии гузаронидашуда ба суде, ки дар он бояд амалиёти мурофиавӣ сурат гирад, пешниҳод гардида, дар мӯҳлати панҷ рӯзи баъди воридшавӣ ба суди иқтисодӣ дар маҷлиси судӣ баррасӣ карда мешавад. Шахсони иштироккунандаи парванда оид ба вақт ва маҳалли баргузории маҷлиси судӣ огоҳ карда мешаванд ва ҳозир нашудани онҳо барои баррасии дархост монеа шуда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

4. Суди иқтисодӣ доир ба барқарор ё рад намудани барқароркунии мӯҳлати мурофиавӣ таъинот мебарорад.

5. Дархост дар бораи барқарор намудани мӯҳлати мурофиавии гузаронидашуда дар давоми як моҳи пас аз бартараф намудани ҳолатҳое, ки боиси гузаронидани мӯҳлати мурофиавӣ гардида буданд, пешниҳод мегардад. Дархост дар бораи барқарор намудани мӯҳлати мурофиавии гузаронидашуда мумкин аст дар давоми то шаш моҳ аз лаҳзаи гузаронидани мӯҳлат пешниҳод карда шавад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

6. Ҳангоми баррасии дархост дар бораи барқарор намудани мӯҳлати мурофиавии гузаронидашуда талаботи қисми 3 моддаи 69 Кодекси мазкур татбиқ намегарданд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687) .

7. Агар суд мӯҳлати мурофиавии гузаронидашударо барқарор намояд, аз лаҳзаи супоридани таъинот дар хусуси барқарор намудани мӯҳлати мурофиавии гузаронидашуда дар давоми як моҳ ба шахсе, ки мӯҳлати муқаррарнамудаи қонунгузориро гузаронидааст, имконият фароҳам оварда мешавад, ки амалҳои мурофиавии мӯҳлаташон гузаштаро анҷом диҳад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

8. Нусхаи таъинот ба шахсе, ки бо дархост муроҷиат кардааст, на дертар аз рӯзи минбаъдаи баровардани таъинот фиристода мешавад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

9. Таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи рад намудани барқароркунии мӯҳлати мурофиавии гузаронидашуда мумкин аст мавриди шикоят қарор гирад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 117. Дароз кардани мӯҳлатҳои мурофиавӣ

1. Мӯҳлатҳои мурофиавии аз ҷониби суди иқтисодӣ таъингардида метавонад бо аризаи шахси иштироккунандаи парванда аз рӯи тартиби пешбиникардаи моддаи 116 Кодекси мазкур дароз карда шаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Таъиноти суди иқтисодӣ доир ба рад намудани дарозкунии мӯҳлатҳои мурофиавии таъингардида метавонад мавриди шикоят қарор гирад.

БОБИ 11. ҶАРИМАҲОИ СУДӢ

Моддаи 118. Ҷаримабандии судӣ

1. Ҷаримабандии судӣ аз ҷониби суди иқтисодӣ дар ҳолатҳои пешбиникардаи Кодекси мазкур анҷом дода мешавад. Ҳаҷми ҷаримаи судӣ нисбати шаҳрвандон наметавонад аз даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо, барои шахсони мансабдор - бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо, барои ташкилот - сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад.

2. Суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад нисбати шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар шахсони дар толори маҷлиси судӣ ҳузурдошта барои зоҳир намудани беҳурматӣ нисбати суд ҷарима бандад. Ҷаримабандии судӣ барои зоҳир намудани беҳурматӣ нисбати суд дар он маврид анҷом дода мешавад, ки агар ин амал боиси ҷавобгарии ҷиноятӣ нагардад.

3. Ҷаримаи судӣ, ки аз ҷониби суди иқтисодӣ нисбати шахсони мансабдори мақомоти давлатӣ, дигар мақомот ва ташкилотҳо татбиқ гаштааст, аз маблағҳои шахсии онҳо рӯёнида мешавад.

4. Ҷаримаи судӣ ба ҳисоби буҷети давлатӣ гузаронида мешавад.

Моддаи 119. Тартиби баррасии масъалаи ҷаримабандии судӣ

1. Масъалаи ҷаримабандии судӣ нисбати шахси дар маҷлиси судӣ ҳузурдошта дар ҳамон маҷлиси судии суди иқтисодӣ ҳалли худро меёбад.

2. Масъалаи ҷаримабандии судӣ нисбати шахсе, ки дар маҷлиси судӣ ҳузур надорад, дар дигар маҷлиси судии суди иқтисодӣ ҳал карда мешавад.

3. Шахсе, ки нисбати ӯ масъалаи ҷаримабандии суди баррасӣ мегардад, оид ба вақт ва маҳалли (ҷойи) маҷлиси судӣ бо нишондоди асосҳои гузаронидани маҷлиси судӣ хабардор карда мешавад. Сари вақт ҳозир нашудани шахси ба таври дахлдор хабардоркардашуда барои баррасии масъалаи ҷаримабандии судӣ дар маҷлиси судӣ монеъ шуда наметавонад.

4. Суди иқтисодӣ оид ба натиҷаҳои баррасии масъалаи ҷаримабандии судӣ таъинот мебарорад, ки нусхаи он ба шахсе, ки ҷаримабандӣ карда шудааст, дар мӯҳлати панҷ рӯзи баъди баровардани таъинот фиристонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

5. Аз болои таъиноти судӣ аз тарафи шахсе, ки нисбаташ ҷарима татбиқ шудааст, дар мӯҳлати даҳ рӯз бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур мумкин аст шикояти хусусӣ оварда шавад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

6. Додани шикоят аз рӯи таъинот оид ба ҷаримабандии судӣ боиси боздоштани иҷрои таъинот шуда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

БОБИ 12. ХАБАРНОМАИ СУДӢ

Моддаи 120. Хабарномаи судӣ

1. Шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар иштироккунандагони мурофиаи судии иқтисодӣ аз ҷониби суди иқтисодӣ дар бораи қабули аризаи даъвогӣ (ариза) ба истеҳсолот ва оғоз намудани истеҳсолоти парванда, дар бораи вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ ё амали алоҳидаи мурофиавӣ бо роҳи ирсоли нусхаи санади судӣ бо тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур, на дертар аз панҷ рӯз то оғози маҷлиси судӣ ё гузаронидани амали алоҳидаи мурофиавӣ хабардор карда мешаванд, агар дар Кодекси мазкур тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад. Маълумот дар бораи қабули аризаи даъвогӣ (ариза) ба истеҳсолот, вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ ё амали алоҳидаи мурофиавӣ метавонад дар сомонаи расмии суди иқтисодӣ на дертар аз панҷ рӯз то оғози маҷлиси судӣ ё гузаронидани амали алоҳидаи мурофиавӣ ҷойгир карда шавад. Ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ҷойгиркунии маълумот аз ҷониби суди иқтисодӣ дар сомонаи расмии суди иқтисодӣ, инчунин санаи ҷойгиркунии онҳо ба маводи парванда замима карда мешаванд.

2. Санади судӣ, ки бо он иштироккунандагони мурофиаи судии иқтисодӣ хабардор ё даъват карда мешаванд, бояд маълумоти зеринро дар бар гирад:

- ном ва суроға, сомона, рақами телефон ва суроғаи почтаи электронии суди иқтисодӣ (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931);

- вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ ё гузаронидани амали алоҳидаи мурофиавӣ;

- насаб, ном ва номи падари шахсони ба суд хабардоршуда ё даъватшуда;

- номи парванда, ки доир ба он хабардор ё даъваткунӣ ба амал бароварда мешавад, ҳамчунин ба ҳайси кӣ даъват шудани шахс;

- нишондод дар бораи он, ки шахси хабардоршаванда ё даъватшаванда кадом амалҳоро ва дар кадом мӯҳлат ҳуқуқ дорад ё ӯҳдадор аст иҷро кунад.

3. Дар ҳолатҳои таъхирнопазир суди иқтисодӣ метавонад ба воситаи телефонограмма, телеграмма, алоқаи факсимилӣ, почтаи электронӣ ё воситаҳои дигари алоқа шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар иштироккунандагони мурофиаи судии иқтисодиро хабардор ё даъват намояд.

4. Суди иқтисодӣ хабарномаи судии унвонии шахси ҳуқуқиро ба маҳалли ҷойгиршавии шахси ҳуқуқӣ мефиристад. Агар даъво ба фаъолияти филиал ё намояндагии шахси ҳуқуқӣ дахл дошта бошад, чунин хабарнома ба маҳалли ҷойгиршавии филиал ё намояндагӣ фиристонида мешавад. Маҳалли ҷойгиршавии шахси ҳуқуқӣ, филиал ё намояндагӣ дар асоси иқтибос аз феҳристи ягонаи давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ муайян карда мешавад.

5. Хабарномаи судии унвонии шахсони воқеӣ (соҳибкорони инфиродӣ) ба маҳалли зисти онҳо, ки дар иқтибос аз феҳристи ягонаи давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ зикр гардидааст, фиристонида мешавад. Дар сурати пешниҳод гардидани маълумот доир ба воситаҳои алоқаи шахсони иштироккунандаи парванда хабарномаи судӣ метавонад тавассути воситаҳои алоқаи мобилӣ фиристонида шавад.

6. Агар дар мурофиаи судӣ намояндаи шахси ҳуқуқӣ иштирок намояд, хабарномаи судӣ инчунин ба маҳалли истиқомати намоянда фиристонида мешавад.

7. Агар шахси иштироккунандаи парванда дар бораи ба суроғаи дигар фиристонидани хабарномаи судӣ дархост намуда бошад, суди иқтисодӣ хабарномаи судиро ба ин суроға мефиристад. Хабарномаи судӣ ба шахси иштироккунандаи парванда дар он ҳолат супоридашуда ба ҳисоб меравад, ки агар он ба суроғаи нишондодашуда расонда шуда бошад.

8. Шахсони хориҷӣ аз ҷониби суди иқтисодӣ оид ба қоидаҳои муқаррарнамудаи боби мазкур хабардор карда мешаванд, агар Кодекси мазкур ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, тартиби дигарро пешбинӣ накарда бошанд.

9. Шахсони иштироккунандаи парванда, пас аз гирифтани санади судӣ дар бораи қабули аризаи даъвогӣ ё ариза ба истеҳсолот ва оғоз намудани истеҳсолоти парванда, инчунин шахсоне, ки ба парванда дертар ворид шудаанд ё ҷалб шудаанд ва дигар шахсони иштироккунандаи парванда пас аз қабули санади судии якум оид ба парвандаи баррасишаванда ҳуқуқи мустақилона гирифтани маълумотро дар бораи ҳаракати парванда доранд.

10. Ба шахсони иштироккунандаи парванда таваккали ба вуҷуд омадани оқибатҳои ногувор дар натиҷаи наандешидани чораҳо барои гирифтани маълумот дар бораи ҳаракати парванда вогузор мегардад, агар суд дар бораи сари вақт огоҳ будани онҳо оид ба оғози мурофиа маълумот дошта бошад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 121. Тартиби аз ҷониби суди иқтисодӣ фиристонидани нусхаи таъиноти судӣ

1. Нусхаи таъиноти судӣ аз ҷониби суди иқтисодӣ ба воситаи почта бо мактуби фармоишӣ ва бо огоҳ намудан дар бораи супоридан ё ин ки бо роҳи бевосита супоридан ба шахси қабулкунанда дар суди иқтисодӣ ё маҳалли ҷойгиршавии шахси қабулкунанда, дар ҳолатҳои таъхирнопазир бошад, ба воситаи телефонограмма, телеграмма, алоқаи факсимиле ё почтаи электронӣ ё ин ки бо истифода аз дигар воситаҳои алоқа фиристода мешавад. Агар суди иқтисодӣ далелҳои кофӣ дошта бошад, ки шахсони иштироккунандаи парванда ва иштироккунандагони дигари мурофиаи судӣ нусхаи таъиноти қабули аризаи даъвогӣ (ариза) ва оғоз кардани истеҳсолоти парванда, маълумот оид ба вақт ва маҳалли баргузории маҷлиси судии бори аввал бо парванда баргузоршударо гирифтаанд, санадҳои судие, ки бо онҳо вақт ва маҳалли маҷлисҳои судии минбаъда ё гузаронидани амалҳои мурофиавии алоҳида таъин мегарданд, ба шахсони номбурда, бо ҷойгир намудани ин санадҳои судӣ дар сомонаи судҳои иқтисодӣ бо тартибе, ки барои шахсони иштироккунандаи парванда ва шнтироккунандагони дигари мурофиаи судии иқтисодӣ дастрас бошад, ирсол карда мешаванд. Судҳои иқтисодӣ, инчунин шахсони номбурдаро оид ба маҷлисҳои судии минбаъда ва амалиёти мурофиавии алоҳида оид ба парванда ба воситаи ирсоли телефонограмма, телеграмма, алоқаи факсимилӣ ё почтаи электронӣ ва (ё) воситаҳои дигари алоқа хабардор менамоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 24.12.2022 № 1931).

2. Агар нусхаи таъиноти судӣ бевосита ба шахси гирандаи ҳуҷҷат ё ба намояндаи ӯ дар суди иқтисодӣ ё ин ки дар маҳалли ҷойгиршавӣ супорида шавад, супоридани нусхаи таъиноти судӣ бо гирифтани забонхат амалӣ карда мешавад.

3. Дар ҳолате, ки агар нусхаи таъиноти судӣ ба шахси гирандаи ҳуҷҷат ба воситаи телефонограмма, телеграмма, алоқаи факсимиле ё почтаи электронӣ ё ин ки бо истифодаи дигар воситаи алоқа фиристода шавад, дар нусхаи матни супоридашуда, ки дар суди иқтисодӣ мемонад, насаб, ном ва номи падари шахси супорандаи ин матн, сана ва вақти супоридани он, ҳамчунин насаб, ном ва номи падари шахсе, ки онро қабул кардааст, нишон дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

4. Агар шахси гирандаи ҳуҷҷат гирифтани нусхаи таъиноти судиро рад кунад, шахсе, ки онро бурда мерасонад ё месупорад, дар ин бора дар огоҳиномаи супоридан бояд қайд кунад ё дар нусхаи таъиноти судӣ, ки бояд ба суди иқтисодӣ баргардонида шавад, сабт намояд.

5. Ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда дар бораи фиристонида шудани нусхаи таъиноти судӣ аз ҷониби суди иқтисодӣ ва аз тарафи шахси гирандаи ҳуҷҷат қабул кардани он, ки бо тартиби муқарраркардаи моддаи мазкур (огоҳинома дар бораи супоридан, забонхат, дигар ҳуҷҷатҳо) амалӣ мегардад, ба маводҳои парванда ҳамроҳ карда мешаванд.

Моддаи 122. Ба таври дахлдор хабардор намудан

(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931)

1. Шахсони иштироккунандаи парванда ва иштироккунандагони дигари мурофиаи судии иқтисодӣ ба таври дахлдор хабардоршуда ба ҳисоб мераванд, агар то оғози маҷлиси судӣ ва (ё) гузаронидани амали мурофиавии алоҳида суд дар бораи аз ҷониби шахси қабулкунандаи ҳуҷҷат гирифтани нусхаи таъинот оид ба таъини маҷлиси пешакии судӣ ва муҳокимаи судӣ, ки ба онҳо бо тартиби пешбининамудаи ҳамин Кодекс ирсол шудааст, маълумот дошта бошад ё дар суд дар бораи аз ҷониби шахсони иштироккунандаи парванда ва иштироккунандагони дигари мурофиаи иқтисодӣ гирифтани маълумот оид ба мурофиаи судии таъиншуда далелҳои дигар мавҷуд бошанд.

2. Шахс ба таври дахлдор хабардоршуда ба ҳисоб меравад, агар хабарномаи судӣ ба ӯ шахсан ва (ё) ба шахси болиғи бо ин шаҳрванд якҷоя истиқоматкунанда бо гирифтани дастхат дар қисми хабарномае, ки бояд ба суд баргардонида шавад ва (ё) дар ҳуҷҷати дигар бо нишон додани сана, рӯз ва вақти супоридани он дода шуда бошад.

3. Хабарномаи судӣ ба шахси ҳуқуқӣ тавассути шахси барои қабули мукотибот ваколатдор супорида мешавад.

4. Шахсони иштироккунандаи парванда ва иштироккунандагони дигари мурофиаи судии иқтисодӣ аз ҷониби суди иқтисодӣ ба таври дахлдор хабардоршуда ба ҳисоб мераванд, агар:

- шахси қабулкунандаи ҳуҷҷат гирифтани хабарнома ва (ё) нусхаи санади судиро рад кардааст ва ин радкунӣ аз ҷониби ташкилоти алоқаи почта ё суди иқтисодӣ ба расмият дароварда шудааст;

- ба огоҳномаи ташкилоти алоқаи почта нигоҳ накарда, шахси қабулкунандаи ҳуҷҷат барои гирифтани нусхаи санади судии аз ҷониби суди иқтисодӣ бо тартиби муқарраркарда ирсолнамуда ҳозир нашуда бошад ва дар ин бора ташкилоти алоқаи почта суди иқтисодиро хабардор карда бошад;

- нусхаи санади судӣ бинобар ҳозир набудани шахси қабулкунандаи ҳуҷҷат дар суроғаи дарҷгардида супорида нашуда бошад ва ташкилоти алоқаи почта дар ин хусус суди иқтисодиро бо нишон додани сарчашмаи маълумоти мазкур огоҳ карда бошад;

- хабарномаи судӣ ба шахси ваколатдори филиал ва (ё) намояндагии шахси ҳуқуқӣ супорида шуда бошад;

- хабарномаи судӣ ба намояндаи ваколатдори шахси иштироккунандаи парванда супорида шуда бошад;

- дар бораи бо тартиби пешбининамудаи қисмҳои 2 ва 3 моддаи 121 ҳамин Кодекс супоридан ё ирсол гардидани хабарномаи судӣ далелҳои кофӣ мавҷуд бошанд;

- хабарномаи судӣ ба суроға, ҷойи истиқомат ва (ё) маҳалли ҷойгиршавии охирини барои суд маълуми ҷавобгар ирсол гардида бошад, дар сурати муайян набудани суроға, ҷойи истиқомат ва (ё) маҳалли ҷойгиршавии ҷавобгар (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 123. Иваз шудани номи шахс, тағйирёбии суроға ҳангоми баррасии парванда

(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931)

1. Шахсони иштироккунандаи парванда ӯҳдадоранд оид ба иваз шудани ном (номи шахси ҳуқуқӣ) суди иқтисодиро огоҳ намоянд. Дар ҳолати набудани чунин маълумот шахси иштироккунандаи парванда дар санади судӣ бо назардошти номи охирини барои суд маълуми ин шахс дарҷ карда мешавад.

2. Шахсони иштироккунандаи парванда ӯҳдадоранд оид ба тағйир ёфтани суроғаи худ ҳангоми баррасии парванда суди иқтисодиро огоҳ намоянд. Ҳангоми набудани чунин маълумот хабарномаи судӣ ва (ё) нусхаи санади суд ба суроғаи охирини барои суд маълум ирсол гардида, расонидашуда ба ҳисоб меравад, гарчанде шахси қабулкунандаи ҳуҷҷат дар ин суроға набошад ё истиқомат накунад.

3. Агар шахси иштироккунандаи парванда ба суди иқтисодӣ рақами телефон, факс, суроғаи почтаи электронӣ ё маълумоти дигари ба ин монандро расонида бошад, ин шахс бояд ба суди иқтисодӣ оид ба тағйирёбии онҳо дар давраи баррасии парванда хабар диҳад.

4. Суди иқтисодӣ маълумот оид ба тағйирёбии номи шахси иштироккунандаи парванда, суроғаи ҷойгиршавӣ, рақами телефон, факс, суроғаи почтаи электронӣ ва (ё) маълумоти дигари ба ин монандро дар таъинот ва (ё) протоколи маҷлиси судӣ сабт менамояд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

БОБИ 12(1). ФАРМОН

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

Моддаи 123(1). Фармон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

Суди марҳилаи якум дар асоси ариза оид ба рӯёнидани маблағҳои пулӣ ё талаб карда гирифтани молу мулки манқул аз қарздор тибқи талаботи пешбининамудаи моддаи 123(2) Кодекси мазкур фармон қабул менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

Моддаи 123(2). Талаботе, ки дар асоси онҳо фармон қабул карда мешавад

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

Фармон дар ҳолатҳои зерин қабул карда мешавад, агар талабот:

- ба аҳдҳои ба таври нотариалӣ тасдиқгардида асос ёфта бошад;

- ба аҳди дар шакли оддии хаттӣ басташуда асос ёфта бошад;

- ба эътирози содирнамудаи нотариус нисбат ба вексел оид ба напардохтан, аксепт ва санагузорӣ нашудани аксепт асос ёфта бошад;

- дар бораи хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро арз шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857);

- дар бораи ба кредитор додани молу мулки манқул, ки ба ӯ ба сифати таъмини иҷрои ӯҳдадориҳо пешниҳод шудааст, арз шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

Моддаи 123(3). Пешниҳоди ариза дар бораи қабули фармон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

1. Ариза дар бораи қабули фармон тибқи қоидаҳои умумии тобеияти судии муқаррарнамудаи Кодекси мазкур ба суд пешниҳод карда мешавад.

2. Барои пешниҳоди ариза дар бораи қабули фармон тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи боҷи давлатӣ" дар ҳаҷми панҷоҳ фоизи андозае, ки барои аризаи даъвогӣ дар қонун пешбинӣ шудааст, боҷи давлатӣ муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

Моддаи 123(4). Шакл ва мазмуни ариза дар бораи қабули фармон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

1. Ариза дар бораи қабули фармон ва ҳуҷҷатҳои ба он замимашаванда мумкин аст ба суди иқтисодӣ дар шакли хаттӣ ва (ё) дар шакли электронӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо имзои электронии рақамии тасдиқшуда бо ҷойгир намудани онҳо дар сомонаи судҳои иқтисодӣ пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

2. Дар ариза бояд маълумоти зерин зикр гардад:

- номи суде, ки ба он ариза пешниҳод шудааст;

- ном (насаб, ном ва номи падар), маҳалли истиқомат ё маҳалли ҷойгиршавии кредитор;

- ном (насаб, ном ва номи падар), маҳалли истиқомат ё маҳалли ҷойгиршавии қарздор;

- талаботи кредитор ва ҳолатҳое, ки талабот ба онҳо асос ёфтааст;

- ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи асоснокии талаботи кредитор;

- номгӯи ҳуҷҷатҳои ба ариза замимашуда.

3. Ҳангоми талаб кардани молу мулки манқул дар ариза бояд тасвири аломатҳои фарқкунандаи молу мулки талабшаванда, ки барои ҳаммонандкунии он кофӣ мебошад ва арзиши он зикр гардад.

4. Аризаро кредитор ё намояндаи ӯ, ки дорои ваколати дахлдор мебошад, имзо мегузорад. Ба аризаи пешниҳоднамудаи намоянда бояд ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ваколати ӯ замима гардад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

Моддаи 123(5). Асосҳо барои рад намудани қабул ва баргардонидани ариза дар бораи қабули фармон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

1. Судя мутобиқи асосҳои пешбининамудаи моддаҳои 1261 ва 128 Кодекси мазкур метавонад аризаро дар бораи қабули фармон баргардонад ё қабули онро рад намояд.

2. Судя инчунин дар ҳолатҳои зерин қабули аризаро метавонад рад намояд, агар:

- талабе пешниҳод шуда бошад, ки моддаи 1232 Кодекси мазкур пешбинӣ накарда бошад;

- маҳалли истиқомат ё маҳалли ҷойгиршавии қарздор берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад;

- ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи талаби пешниҳодшуда пешниҳод нагардида бошанд;

- аз ариза ва ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда муайян гардад, ки оид ба ҳуқуқ баҳс мавҷуд аст.

3. Судя дар хусуси рад намудани қабули ариза ё баргардонидани он дар давоми се рӯз аз рӯзи воридшавии ариза ба суд таъинот қабул карда, нусхаи онро дар мӯҳлати на дертар аз ду рӯз ба кредитор ирсол менамояд.

4. Кредитор нисбат ба таъинот дар бораи рад намудани қабули ариза оид ба қабули фармон ё баргардонидани он дар мӯҳлати даҳ рӯз аз рӯзи гирифтани нусхаи он метавонад шикояти хусусӣ пешниҳод намояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

Моддаи 123(6). Беҳаракат монондани ариза дар бораи қабули фармон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

1. Судя, агар муайян намояд, ки ариза ба суд бе риояи талаботи қисми 2 моддаи 123(3) ва моддаи 123(4) Кодекси мазкур пешниҳод шудааст, дар хусуси беҳаракат монондани ариза таъинот қабул мекунад ва дар ин хусус шахси пешниҳоднамудаи аризаро огоҳ намуда, ба ӯ барои ислоҳи норасоиҳо панҷ рӯз мӯҳлат медиҳад.

2. Агар аризадиҳанда дар мӯҳлати муқарраршуда супориши судяро, ки дар таъинот номбар шудааст, иҷро кунад, ариза аз рӯзи пешниҳоди ибтидоии он ба суд пешниҳодшуда эътироф мегардад. Дар акси ҳол ариза пешниҳодшуда ба ҳисоб намеравад ва бо ҳамаи ҳуҷҷатҳои ба ариза замимагардида ба аризадиҳанда баргардонида мешавад.

3. Нисбат ба таъинот дар бораи беҳаракат монондани ариза дар мӯҳлати даҳ рӯз аз рӯзи гирифтани нусхаи таъинот кредитор метавонад шикояти хусусӣ пешниҳод намояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

Моддаи 123(7). Тартиби қабули фармон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

1. Фармон оид ба моҳияти талаботи пешниҳодшуда дар мӯҳлати се рӯз аз рӯзи воридшавии ариза ба суд, дар сурати беҳаракат монондани ариза бошад, пас аз ислоҳи норасоиҳо дар ҳамин мӯҳлат қабул карда мешавад.

2. Фармон бе муҳокимаи судӣ ва бе даъвати тарафҳо барои шунидани баёноти онҳо қабул карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

Моддаи 123(8). Муҳтавои фармон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

1. Дар фармон маълумоти зерин зикр мегардад:

- рақами парванда ва санаи қабули фармон;

- номи суд, насаб, ном ва номи падари судяе, ки фармон қабул кардааст;

- ном (насаб, ном ва номи падар), маҳалли истиқомат ё маҳалли ҷойгиршавии кредитор;

- ном (насаб, ном ва номи падар), маҳалли истиқомат ё маҳалли ҷойгиршавии қарздор;

- номи қонуне, ки дар асоси он талабот қонеъ гардонида мешавад;

- ҳаҷми маблағе, ки бояд рӯёнида шавад ё ишора ба молу мулки манқули талаб карда гирифташаванда, ки барои ҳаммонандкунии он кофӣ мебошад;

- ҳаҷми ноустуворона, агар рӯёнидани он мутобиқи қонун ё шартнома пешбинӣ шуда бошад;

- маблағи боҷи давлатие, ки бояд аз қарздор ба манфиати кредитор ё ба буҷети дахлдор рӯёнида шавад.

2. Фармон дар бланки расмӣ дар шакли аслӣ ва нусхаҳои он мутобиқ ба шумораи кредитор ва қарздорон тартиб дода шуда, ба он судя имзо мегузорад ва бо мӯҳри нишондори суд тасдиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

Моддаи 123(9). Огоҳ намудани қарздор дар хусуси қабули фармон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

1. Судя фармонро на дертар аз як рӯз пас аз қабул кардани он ба қарздор мефиристад. Қарздор ҳуқуқ дорад дар мӯҳлати даҳ рӯз аз рӯзи гирифтани фармон оид ба он норозигии худро дар шакли хаттӣ ба суд пешниҳод кунад.

2. Аз рӯи фармонҳо дар бораи ба кредитор додани молу мулки манқуле, ки ҳамчун таъмини иҷрои ӯҳдадориҳо ба ӯ дода шудааст, судя на дертар аз як рӯз пас аз қабул кардани фармон ба қарздор онро барои иҷро мефиристад. Қарздор ҳуқуқ дорад дар мӯҳлати даҳ рӯз пас аз гирифтани фармон ба суд бо даъво оид ба мавриди баҳс қарор додани рӯёнидан муроҷиат намояд.

3. Ҳангоми дар мӯҳлати муқарраршуда бо даъво оид ба мавриди баҳс қарор додани рӯёнидан муроҷиат накардани қарздор, фармон дар бораи рӯёнидани молу мулки манқуле, ки ҳамчун таъмини иҷрои ӯҳдадориҳо ба ӯ дода шудааст, мавриди иҷрои фаврӣ қарор мегирад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

Моддаи 123(10). Бекор кардани фармон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

1. Агар аз қарздор дар мӯҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи 1239 Кодекси мазкур норозигӣ оид ба фармон ворид гардад, судя фармонро бо қабули таъинот бекор мекунад.

2. Судя дар таъиноти бекор кардани фармон ба ситонанда ё кредитор тавзеҳ медиҳад, ки талаботи пешниҳодшуда мумкин аст тибқи тартиби мурофиаи даъвогӣ пешниҳод карда шавад.

3. Нусхаи таъинот оид ба бекор кардани фармон дар мӯҳлати на дертар аз се рӯзи баъди қабули он ба тарафҳо фиристода мешавад.

4. Фармон дар бораи ба кредитор додани молу мулки манқуле, ки ҳамчун таъмини иҷрои ӯҳдадориҳо ба ӯ дода шудааст, танҳо дар асоси муроҷиати қарздор ба суд бо даъво оид ба мавриди баҳс қарор додани рӯёнидан бекор карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

Моддаи 123(11). Ба ситонанда ё кредитор супоридани фармон

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560)

1. Агар дар мӯҳлати муқарраргардида аз қарздор ба суд норозигӣ ворид нагардад, судя ба ситонанда ё кредитор фармонро, ки бо мӯҳри нишондори суд тасдиқ гардидааст, ҷиҳати пешниҳод барои иҷро месупорад.

2. Ҳангоми аз қарздор ба манфиати буҷети дахлдор рӯёнидани боҷи давлатӣ дар асоси фармон варақаи иҷро дода мешавад, ки он бо мӯҳри нишондори суд тасдиқ гардида, аз тарафи суд барои иҷро дар ҳамин қисм ба иҷрочии мақомоти иҷро супорида мешавад (қонуни ҶТ аз 02.04.202 № 1687, аз 02.04.2020 № 1687).

3. Судя фармонро дар бораи ба кредитор додани молу мулки манқуле, ки ҳамчун таъмини иҷрои ӯҳдадориҳо ба ӯ дода шудааст, на дертар аз як рӯз пас аз қабул кардани он ба кредитор медиҳад. Фармон бо мӯҳри нишондори суд тасдиқ карда шуда, бо риояи қисми 3 моддаи 123(9) ҳамин Кодекс мавриди иҷрои фаврӣ қарор мегирад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2019 № 1560).

ФАСЛИ II. ИСТЕҲСОЛОТ ДАР СУДИ ИҚТИСОДИИ МАРҲИЛАИ ЯКУМ. ИСТЕҲСОЛОТИ ДАЪВОГӢ

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

БОБИ 13. ПЕШНИҲОД НАМУДАНИ ДАЪВО

Моддаи 124. Шакл ва мазмуни аризаи даъвогӣ

1. Аризаи даъвогӣ ба суди иқтисодӣ дар шакли хаттӣ пешниҳод карда мешавад. Аризаи даъвогиро даъвогар ва ё намояндаи ӯ имзо менамоянд. Аризаи даъвогӣ инчунин мумкин аст ба судҳои иқтисодӣ дар шакли электронӣ бо имзои электронии рақамии тасдиқшуда бо ҷойгир намудани онҳо дар сомонаи судҳои иқтисодӣ пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

2. Ҳолатҳои зерин дар аризаи даъвогӣ бояд дарҷ гарданд:

- номи суди иқтисодие, ки ба он аризаи даъвогӣ пешниҳод карда мешавад;

- номи даъвогар, маҳалли ҷойгиршавии ӯ, агар даъвогар шаҳрванд бошад, маҳалли зист, ҷои кор ё сана ва маҳалли аз қайди давлатӣ гузаштани ӯ ҳамчун соҳибкори инфиродӣ, рақамҳои телефон, факс, суроғаи почтаи электронӣ (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931);

- номи ҷавобгар, маҳалли истиқомат ё маҳалли ҷойгиршавии он;

- талаботи даъвогар ба ҷавобгар бо истинод ба қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ҳангоми пешниҳоди даъво нисбати якчанд ҷавобгар бошад, талабот нисбати ҳар яки онҳо;

- ҳолатҳое, ки даъвогар талаботи худро асоснок месозад ва далелҳое, ки ин ҳолатҳоро тасдиқ мекунанд;

- нархи даъво, агар даъво арзиш дошта бошад;

- ҳисоби маблағи ситонидашаванда ё ин ки маблағи мавриди баҳс қароргирифта;

- маълумот дар бораи аз ҷониби даъвогар риоя намудани тартиби иддао ё тартиби дигари ҳалли пешазсудӣ, агар дар қонун ё шартнома пешбинӣ шуда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- маълумот дар бораи тадбирҳои таъминотие, ки суди иқтисодӣ то пешниҳод намудани даъво қабул намудааст ё дар мавриди зарурӣ дархост оид ба андешидани тадбирҳои таъминотӣ (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539);

- номгӯи ҳуҷҷатҳои замимагардида.

3. Дар аризаи даъвогӣ инчунин маълумотҳои дигар, аз ҷумла рақами телефонҳо, факсҳо, суроғаҳои почтаи электронии даъвогар, намояндаи ӯ, ҷавобгар, агар онҳо барои сари вақт дуруст баррасӣ намудани парванда зарур бошанд, метавонанд дарҷ гарданд, аз ҷумла дархостҳо оид ба талаботи далелҳо аз ҷавобгар ва шахсони дигарро низ дар бар гирад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

4. Даъвогар ӯҳдадор аст нусхаи аризаи даъвогӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардидаро ба дигар шахсони иштироккунандаи парванда, ки онҳоро надоранд, бо мактуби фармоишӣ бо огоҳинома дар бораи супурдан равон кунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 125. Ҳуҷҷатҳое, ки ба аризаи даъвогӣ замима карда мешаванд

Ба аризаи даъвогӣ ҳуҷҷатҳои зайл замима мегарданд:

- огоҳинома дар бораи супоридан ё дигар ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ба дигар шахсони иштироккунандаи парванда равон карда шудаи нусхаҳои аризаи даъвогӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагашта, ки шахсони иштироккунандаи мурофиа онҳоро надоранд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи супоридани боҷи давлатӣ бо тартиб ва андозаи муқарраршуда;

- ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ҳолатҳое, ки даъвогар талаботи худро бо онҳо асоснок мекунад;

- нусхаи ҳуҷҷатҳое, ки бақайдгирии давлатии шахси ҳуқуқӣ ё ин ки соҳибкори инфиродӣ буданро тасдиқ мекунад;

- ваколатнома ё ҳуҷҷати дигаре, ки ваколатро барои имзои аризаи даъвогӣ тасдиқ мекунанд;

- нусхаҳои таъиноти суди иқтисодӣ оид ба татбиқи тадбирҳои таъминкунанда то пешниҳоди даъво;

- ҳуҷҷатҳое, ки аз ҷониби даъвогар риоя намудани тартиби иддао ё тартиби дигари ҳалли пешазсудиро тасдиқ менамоянд, агар инро қонун ё шартнома пешбинӣ карда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- лоиҳаи шартнома, агар талабот дар бораи маҷбурӣ бастани шартнома арз шуда бошад.

Моддаи 126. Қабули аризаи даъвогӣ, оғоз кардани истеҳсолоти парванда ва омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Суди иқтисодӣ ӯҳдадор аст аризаи даъвогиро, ки бо риоя кардани талаботи Кодекси мазкур оид ба шакл ва мазмуни он пешниҳод шудааст, ба истеҳсолот қабул намояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Масъалаи ба истеҳсолоти суди иқтисодӣ қабул намудани аризаи даъвогӣ дар мӯҳлати панҷ рӯзи баъди ворид шудани аризаи даъвогӣ ба суди иқтисодӣ аз ҷониби судя танҳо ҳал карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Дар бораи кабули аризаи даъвогӣ судя таъинот мебарорад ва бо он истеҳсолоти парванда оғоз карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Дар таъинот оид ба омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ амале, ки шахсони иштироккунандаи парванда бояд анҷом диҳанд ва мӯҳлати иҷрои он, инчунин рақамҳои телефон, алоқаи факсимилӣ, сомона ва суроғаи почтаи электронии суди иқтисодӣ дарҷ мегардад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 24.12.2022 № 1931).

5. Нусхаи таъинот оид ба қабули аризаи даъвогӣ ба истеҳсолоти суди иқтисодӣ барои шахсони иштироккунандаи парванда на дертар аз рӯзи дигари рӯзи баровардани таъинот равон карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 126(1). Рад намудани қабули аризаи даъвогӣ

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Судя дар ҳолатҳои зерин қабули аризаи даъвогиро рад мекунад, агар:

- ариза наметавонад тибқи тартиби мурофиаи судии иқтисоди баррасӣ ва ҳал гардад, зеро он бояд тибқи тартиби суди дигар баррасӣ ва ҳал карда шавад;

- ариза ҷиҳати ҳифзи ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии дигар шахс аз ҷониби мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахси ҳуқуқӣ ё шаҳрванде пешниҳод гардида бошад, ки мутобиқи ҳамин Кодекс ё дигар қонунҳо ба онҳо чунин ҳуқуқ дода нашудааст;

- ҳалномаи эътибори қонунӣ пайдонамудаи суд вобаста ба баҳси байни ҳамин тарафҳо аз рӯи ҳамин предмет, тибқи ҳамон асос ё таъинот дар хусуси қатъи истеҳсолоти парванда вобаста ба қабули аризаи даст кашидани даъвогар аз даъво ё тасдиқи созиши оштӣ мавҷуд бошад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539);

- ҳалномаи эътибори қонунӣ пайдонамудаи суди ҳакамӣ вобаста ба баҳси байни ҳамин тарафҳо аз рӯи ҳамин предмет, тибқи ҳамин асос мавҷуд бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар суд додани варақаи иҷроро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ рад карда бошад.

2. Дар хусуси рад намудани қабули аризаи даъвогӣ судя таъиноти асоснок қабул мекунад, ки он дар мӯҳлати на дертар аз панҷ рӯз баъд аз рӯзи ба суд ворид шудани аризаи даъвогӣ ба аризадиҳанда якҷоя бо ариза ва ҳамаи ҳуҷҷатҳои замимагардида супорида ё фиристонида мешавад.

3. Баъд аз рад намудани қабули аризаи даъвогӣ аризадиҳанда наметавонад ба суд вобаста ба ҳамин баҳс, нисбат ба ҳамин ҷавобгар, оид ба ҳамин предмет ва тибқи ҳамин асосҳо такроран муроҷиат намояд.

4. Нисбат ба таъинот дар бораи рад намудани қабули аризаи даъвогӣ шикоят овардан мумкин аст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 127. Беҳаракат монондани аризаи даъвогӣ

1. Судяи суди иқтисодӣ, агар муайян намояд, ки аризаи даъвогӣ ба суд бе риояи талаботи моддаҳои 124 ва 125 Кодекси мазкур пешниҳод шудааст, оид ба беҳаракат монондани ариза таъинот мебарорад ва дар ин хусус аризадиҳандаро огоҳ намуда, ба ӯ барои бартараф намудани камбудиҳо мӯҳлат медиҳад.

2. Нусхаи таъинот оид ба беҳаракат монондани аризаи даъвогӣ ба даъвогар на дертар аз рӯзи дигари рӯзи баровардани он равон карда мешавад.

3. Агар даъвогар дар мӯҳлати муайяншуда талаботи дар таъинот оид ба беҳаракат монондани аризаи даъвогиро иҷро кунад, аризаи даъвогӣ аз рӯзи якуми ба суд ворид гардиданаш дохилгардида ҳисоб меёбад. Дар акси ҳол ариза ба суд вориднагардида ҳисоб ёфта, ба даъвогар бо маводи замимашуда мутобиқи моддаи 128 Кодекси мазкур баргардонида мешавад.

4. Аз рӯи таъинот оид ба беҳаракат мондани аризаи даъвогӣ шикоят овардан мумкин аст. Дар мавриди бекор намудани таъинот аризаи даъвогӣ аз рӯзи якуми ба суд ворид шуданаш дохилгардида ҳисоб мешавад.

Моддаи 128. Баргардонидани аризаи даъвогӣ

1. Суди идқтисодӣ аризаи даъвогиро бармегардонад, агар дар мавриди қабули ариза муайян кунад, ки:

- аз ҷониби даъвогар (аризадиҳанда) тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба тартиби ҳалли тосудии баҳс (ариза) риоя нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- парванда ба суди иқтисодии мазкур тобеияти судӣ надорад;

- дар як аризаи даъвогӣ якчанд талабот ба як ё якчанд шахс пешниҳод шудааст ва агар ин талабот байни худ алоқаманд набошанд;

- то баровардани таъинот оид ба баррасии суди иқтисодӣ қабул намудани аризаи даъвогӣ аз даъвогар дархост дар бораи баргардонидани ариза ворид шудааст;

- дар мӯҳлати дар таъииоти судӣ муқарраршуда бартараф накардани ҳолатҳое, ки асоси беҳаракат мондани аризаи даъвогӣ гаштааст;

- шартҳои пешниҳод намудани даъвои муқобили даъво риоя карда нашудаанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Дар бораи баргардонидани аризаи даъвогӣ суди иқтисодӣ таъинот мебарорад. Дар таъинот асосҳои баргардонидани ариза нишон дода, масъалаи баргардонидани боҷи давлатӣ аз буҷети давлатӣ ҳал карда мешавад.

3. Нусхаи таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи баргардонидани аризаи даъвогӣ ба даъвогар дар мӯҳлати на дертар аз рӯзи дигари рӯзи баровардани он ё ин ки баъди гузаштани мӯҳлати муқарраркардаи суд, ки барои бартараф кардани ҳолатҳое, ки асоси беҳаракат монондани ариза гаштааст, бо ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида фиристода мешавад.

4. Аз рӯи таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи баргардонидани аризаи даъвогӣ шикоят намудан мумкин аст.

5. Дар мавриди бекор намудани таъинот аризаи даъвогӣ аз рӯзи якуми ба суди иқтисодӣ ворид гардидани он дохилшуда ҳисоб меёбад.

6. Баргардонидани аризаи даъвогӣ баъди бартараф намудани камбудиҳое, ки сабаби бозгардондан шудаанд, барои бо ҳамин талабот дар асоси умумӣ ба суди иқтисодӣ такроран муроҷиат карданро манъ намекунад.

Моддаи 129. Якҷоя ва ҷудо кардани якчанд талабот

1. Даъвогар ҳуқуқ дорад дар як ариза якчанд талаботро, ки байни якдигар бо асосҳои пайдоиш ё далелҳои пешниҳодшуда алоқаманданд, якҷоя намояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Суди иқтисодии марҳилаи якум ҳуқуқ дорад якчанд парвандаи якхеларо, ки дар онҳо ҳамон як шахсон иштирок мекунанд, барои якҷоя баррасӣ намудан дар як истеҳсолот якҷоя намояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Суди иқтисодии марҳилаи якум ҳуқуқ дорад, ки як ё якчанд талаботи якҷояро ба истеҳсолоти алоҳида ҷудо намояд, агар дар алоҳидагӣ баррасӣ намудани талаботро мувофиқи мақсад шуморад (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

4. Якҷоя намудани парвандаҳо дар як истеҳсолот ва ҷудо намудани талабот ба истеҳсолоти алоҳида то қабули санади судие, ки баррасии парвандаро дар суди иқтисодии марҳилаи якум анҷом мебахшад, мумкин мебошад.

5. Суди иқтисодӣ дар бораи якҷоя кардани парвандаҳо ба як истеҳсолот ва ҷудо намудани талабот барои истеҳсолоти алоҳида таъинот мебарорад. Нусхаҳои таъинот ба шахсони иштироккунандаи парванда равон карда мешаванд.

Моддаи 130. Изҳори назар кардан нисбати аризаи даъвогӣ

1. Ҷавобгар нисбати аризаи даъвогӣ изҳори назари худро бо замима намудани ҳуҷҷатҳое, ки норозигӣ нисбати даъворо тасдиқ мекунанд, инчунин ҳуҷҷатҳоеро, ки оид ба равон намудани нусхаҳои изҳори назар ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардидаро ба даъвогар ва дигар шахсони иштироккунандаи парванда тасдиқ мекунад, ба суди иқтисодӣ равон ё пешниҳод менамояд. Изҳори назар инчунин мумкин аст ба суди иқтисодӣ дар шакли электронӣ бо имзои электронии рақамии бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқшуда бо ҷойгир намудани он дар сомонаи судҳои иқтисодӣ пешниҳод карда шавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 24.12.2022 № 1931).

2. Изҳори назар ба суди иқтисодӣ ва шахсони иштироккунандаи парванда дар мӯҳлате, ки имконияти шиносшавиро то саршавии мурофиа таъмин менамояд, равон карда мешавад.

3. Дар баъзе мавридҳо ва тибқи тартибе, ки Кодекси мазкур муқаррар намудааст, дигар шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқ доранд ба суди иқтисодӣ ва дигар иштироккунандагони парванда изҳори назарашонро бо аризаи даъвогӣ дар шакли хаттӣ пешниҳод намоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Дар изҳори назар бояд нишон дода шаванд:

- номи суди иқтисодие, ки ба он изҳори назар фиристода мешавад;

- номи даъвогар, маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти он;

- номи ҷавобгар, маҳалли ҷойгиршавӣ, агар ҷавобгар шахси воқеӣ бошад, маҳалли зист, ҷои кор ё ин ки сана ва маҳалли бақайдгирии давлатӣ ба сифати соҳибкори инфиродӣ;

- норозигӣ нисбати талаботи арзшуда бо истинод ба қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, инчунин ба далелҳое, ки норозигиро асоснок мекунанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- номгӯи ҳуҷҷатҳои ба изҳори назар замимагардида.

5. Дар изҳори назар рақамҳои телефон, факсҳо, суроғаи почтаи электронӣ ва дигар маълумоте, ки барои саривақт ва дуруст дида баромадани парванда мусоидат мекунанд, бояд дарҷ гарданд.

6. Изҳори назар аз ҷониби ҷавобгар ё ин ки намояндааш имзо мешавад. Ба изҳори назар, ки намоянда имзо кардааст, ваколатнома ё дигар ҳуҷҷате, ки ваколати имзо намуданро тасдиқ мекунад, замима мегардад.

Моддаи 131. Пешниҳод намудани даъвои муқобили даъво

1. Ҷавобгар ҳуқуқ дорад ба суди иқтисодӣ то оғози муҳокимаи судӣ нисбат ба даъвогар аризаи даъвогии муқобили даъво пешниҳод намояд, ки он якҷоя бо аризаи даъвогии ибтидоӣ баррасӣ карда мешавад.(қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

2. Пешниҳод намудани даъвои муқобили даъво аз рӯи қоидаҳои умумии пешниҳод кардани даъво сурат мегирад.

3. Даъвои муқобили даъво аз ҷониби суди иқтисодӣ дар мавридҳои зайл қабул карда мешавад агар:

- даъвои муқобили даъво дар шумори талаботи аввала равона шуда бошад;

- қонеъ гардидани даъвои муқобили даъво пурра ё қисман конеъ гардонидани даъвои якумро истисно намояд;

- дар байни даъвои муқобили даъво ва даъвои аввала алоқамандӣ вуҷуд дошта бошад ва якҷоя баррасӣ намудани онҳо ба зудтар ва дуруст баррасӣ намудани баҳс мусоидат намояд.

4. Ҳангоми пешниҳод кардани аризаи даъвогии муқобили даъво ҷараёни мӯҳлати баррасии парванда, ки бо Кодекси мазкур пешбинӣ шудааст, аз нав оғоз мегардад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

5. Суди иқтисодӣ даъвои муқобили даъворо мутобиқи қоидаҳои моддаи 128 бармегардонад, агар шартҳои дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда риоя нагардида бошанд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

БОБИ 14. ОМОДАСОЗИИ ПАРВАНДА БА МУҲОКИМАИ СУДӢ

Моддаи 132. Вазифаҳои омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ

1. Суди иқтисодии марҳилаи якум баъди қабули аризаи даъвогӣ ҷиҳати омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ таъинот қабул мекунад ва дар он амалеро, ки шахсони иштироккунандаи парванда бояд анҷом диҳанд ва мӯҳлати иҷрои ин амалро дарҷ менамояд. Дар бораи омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ дар таъиноти қабули аризаи даъвогӣ барои баррасӣ нишон дода шуда метавонад.

2. Омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ нисбат ба ҳар як парвандае, ки дар истеҳсолоти суди иқтисодии марҳилаи якум мавҷуд аст, бо мақсади таъмини баррасии дуруст ва саривақтӣ аз ҷониби судя шахсан анҷом дода мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Вазифаҳои омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ аз муайян намудани хусусияти муносибатҳои ҳуқуқии баҳснок ва қонунгузорие, ки бояд татбиқ карда шавад, ҳолатҳое, ки барои ҳалли дурусти парванда аҳамият доранд, ҳалли масъалаҳо оид ба ҳайати шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар иштироккунандагони парвандаи судии иқтисодӣ, мусоидат намудан ба шахсони иштироккунандаи парванда дар пешниҳоди далелҳои зарурӣ ва оштии тарафҳо иборат мебошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 133. Мӯҳлати омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ

Омода сохтани парванда ба муҳокимаи судӣ бояд дар мӯҳлати на зиёда аз як моҳи баъди дохилшавии ариза ба суди иқтисодӣ бо гузаронидани маҷлиси пешакии судӣ, агар тибқи Кодекси мазкур тартиби дигар муқаррар нашуда бошад, анҷом дода шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 134. Амалҳои омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ

1. Судя ҳангоми омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ амалҳои зайлро иҷро мекунад:

- бо мақсади муайян кардани ҳолатҳое, ки ба моҳияти талабот ва норозигии арзшуда дахл доранд, тарафҳо ва (ё) намояндагони онҳоро даъват намуда сӯҳбат мегузаронад; таклиф мекунад, ки далелҳои тасдиқкунандаи онҳо пешниҳод гарданд, дар ҳолатҳои зарурӣ ва дар мӯҳлати муайян далелҳои иловагӣ пешниҳод шаванд; ба тарафҳо ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои мурофиавиашон, оқибатҳои дар мӯҳлатҳои муқарраргардида иҷро кардан ё иҷро накардани ҳаракатҳои мурофиавиро тавзеҳ медиҳад; бо розигии тарафҳо мӯҳлати пешниҳоди далелҳои зарурӣ ва гузаронидани маҷлиси пешакии судиро муайян месозад;

- ба тарафҳо ҳуқуқи онҳоро оид ба муроҷиат намудан ба суди ҳакамӣ шарҳ медиҳад, барои байни тарафҳо бастани созиши оштӣ тадбирҳо меандешад, барои оштишавии тарафҳо мусоидат менамояд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539);

- ба тарафҳо барои гирифтани далелҳои зарурӣ мусоидат менамояд, бо дархости тарафҳо, дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур бо ташаббуси худ далелҳои заруриро талаб менамояд; масъалаҳои таъини экспертиза, ба маҷлиси судӣ даъват кардани экспертҳо, шоҳидон, ҷалб намудани тарҷумон, зарурати дар маҳалли ҷойгиршавӣ азназаргузаронии далелҳои хаттӣ ва шайъиро ҳал мекунад, ҳамчунин барои аз ҷониби тарафҳо пешниҳод кардани далелҳои дигар тадбирҳо меандешад;

- бо дархости тарафҳо оиди масъалаҳои таъмини даъво, пешниҳоди таъминоти мутақобила, ҳамчунин оид ба таъмини далелҳо тадбирҳо меандешад, супоришҳои судиро мефиристад;

- масъалаи ба парванда ҳамроҳ шудани дигар шахсон, иваз намудани ҷавобгари номуносиб, якҷоя ё ҷудо кардани якчанд талабот, қабули даъвои муқобили даъво, имконияти гузаронидани маҷлиси сайёри судиро ҳал менамояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- дар бораи вақт ва маҳалли баррасии парванда шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар шахсони ба натиҷаи он манфиатдорро огоҳ месозад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687);

- дигар амалҳоро барои дуруст ва саривақт баррасӣ кардани парванда анҷом медиҳад.

2. Амалҳо оид ба омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ аз ҷониби судя тибқи тартиби муқарраркардаи Кодекси мазкур анҷом дода мешавад.

Моддаи 135. Маҷлиси пешакии судӣ

1. Дар маҷлиси пешакии судӣ парванда аз ҷониби судя танҳо бо огоҳ кардани тарафҳо ва дигар шахсони манфиатдор дар бораи вақт ва маҳалли гузаронидани он баррасӣ мегардад. Ҳангоми ҳозир нашудани даъвогар ва (ё) ҷавобгар, дигар шахсони манфиатдор, ки метавонанд барои иштирок дар парванда ҷалб гарданд ва ба таври дахлдор огоҳ карда шудаанд, маҷлиси судӣ дар ғоибии онҳо гузаронида мешавад.

2. Суди иқтисодӣ дар маҷлиси пешакии судӣ:

- дархости тарафҳоро ҳал менамояд;

- кифоягии далелҳоро муайян менамояд, ба тарафҳо хабар мерасонад, ки кадом далелҳо дар парванда мавҷуд аст;

- барои баррасӣ масъалаҳоеро пешниҳод менамояд, ки ҳангоми омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ ҳал мегарданд ва дигар амалҳои мурофиавиро, ки Кодекси мазкур пешбинӣ кардааст, анҷом медиҳад;

3. Тарафҳо дар маҷлиси пешакии судӣ ҳуқуқ доранд далел пешниҳод намоянд, дархост арз намоянд, ваҷҳҳои худро доир ба ҳамаи масъалаҳои дар маҷлис бамиёномада пешниҳод намоянд.

4. Суд бо дархости шахсони иштироккунандаи парванда, ҳуқуқ дорад дар маҷлиси пешакии судӣ барои аз ҷониби онҳо пешниҳод намудани далелҳои иловагӣ ба мӯҳлати на зиёда аз панҷ рӯз танаффус эълон кунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Оид ба парвандаҳои мураккаб бо дар назар доштани фикри тарафҳо судя метавонад барои гузаронидани мурофиаи пешакии судӣ мӯҳлатеро муайян кунад, ки аз доираи мӯҳлатҳои барои баррасӣ ва ҳалли парвандаҳои иқтисодӣ муқаррарнамудаи Кодекси мазкур зиёд набошад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

6. Ҳангоми мавҷуд будани ҳолатҳои пешбининамудаи моддаҳои 142, 143, сархатҳои якум, дуюм, сеюм, чорум, панҷум ва шашуми моддаи 147, сархатҳои якум, дуюм, сеюм ва чоруми моддаи 149 Кодекси мазкур баррасии парванда дар маҷлиси пешакии судӣ мумкин аст боздошта шавад ё қатъ гардад ё ариза бе баррасӣ мононда шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687).

7. Дар хусуси боздоштан ё қатъ намудани баррасии парванда ё бе баррасӣ монондани аризаи даъвогӣ (ариза) таъинот бароварда мешавад. Нисбат ба таъинот шахсони иштироккунандаи парванда метавонанд шикоят пешниҳод намоянд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687).

8. Дар маҷлиси пешакии судӣ мумкин аст аризаи шахсони иштироккунандаи парванда дар хусуси аз ҷониби даъвогар бе сабабҳои узрнок гузаронидани мӯҳлати даъво ҷиҳати ҳифзи ҳуқуқ ва мӯҳлати муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои муроҷиат ба суд баррасӣ гардад. Ҳангоми муайян намудани далели бе сабабҳои узрнок гузаронидани мӯҳлати даъво ё мӯҳлати муроҷиат ба суд, судя бе таҳқиқи дигар ҳолатҳои воқеии парванда дар хусуси рад намудани даъво ҳалнома қабул мекунад. Ба ҳалнома аз ҷониби шахсони иштироккунандаи парванда мумкин аст бо тартиби кассатсионӣ шикоят оварда шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687).

9. Баъди анҷоми баррасии ҳамаи масъалаҳои маҷлиси пешакии судӣ суди иқтисодӣ бо дарназардошти фикри тарафҳо ва шахсони сеюми барои иштирок дар парванда ҷалбгардида масъалаи омодасозии парвандаро ба муҳокимаи судӣ ҳал менамояд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 136. Таъин намудани парванда ба муҳокимаи судӣ

1. Судя парвандаро омодашуда эътироф намуда, дар хусуси таъин намудани парванда ба муҳокимаи судӣ таъинот мебарорад.

2. Дар таъинот дар бораи таъин кардани парванда ба муҳокимаи судӣ дар бораи ба охир расидани омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ ва ҳал намудани масъалаҳо дар бораи ба парванда ҷалб намудани шахсони сеюм, қабули даъвои муқобили даъво, якҷоя ё ҷудо кардани якчанд талабот, ҳамчунин ҳалли дигар масъалаҳо, агар нисбати онҳо таъиноти дахлдор қабул нашуда бошад, вақт ва маҳалли гузаронидани маҷлиси судӣ дар суди иқтисодии марҳилаи якум дарҷ мегардад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Нусхаҳои таъинот дар бораи таъин кардани парванда ба муҳокимаи судӣ ба шахсони иштироккунандаи парванда фиристода мешавад.

4. Агар дар маҷлиси пешакии судӣ шахсони иштироккунандаи парванда ҳузур дошта бошанд ва онҳо барои давом додани баррасии парванда дар маҷлиси судии суди иқтисодии марҳилаи якум зид набошанд, суд маҷлиси пешакиро анҷом медиҳад ва маҷлиси судиро дар марҳилаи якум мекушояд ба истиснои ҳолатҳое, ки тибқи Кодекси мазкур баррасии ин парванда ба таври дастҷамъӣ пешбинӣ шуда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

БОБИ 15. СОЗИШИ ОШТӢ

(Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539)

Моддаи 137. Оштишавии тарафҳо

1. Суди иқтисодӣ барои оштишавии тарафҳо тадбирҳо меандешад ва барои ба танзим даровардани баҳс ба онҳо мусоидат менамояд.

2. Тарафҳо метавонанд созиши оштӣ баста ё дигар расмиятҳои оштишавиро истифода бурда, баҳсро ба танзим дароранд, агар он муқобили қонун набошад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

Моддаи 138. Баста шудани созиши оштӣ

(Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539)

1. Созиши оштиро тарафҳо метавонанд дар ҳамаи давраҳои мурофиаи судии иқтисодӣ ё ҳангоми иҷрои санади судӣ анҷом диҳанд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

2. Созиши оштӣ метавонад аз рӯи ҳама гуна парвандаҳо баста шавад, агар дигар талабот дар Кодекси мазкур ва дигар қонун пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

3. Созиши оштӣ набояд ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии дигар шахсонро халалдор намояд ва зидди қонун бошад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

4. Суд бо таъиноти худ созиши оштии тарафҳоро тасдиқ ва баррасии парвандаро қатъ мекунад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

Моддаи 139. Шакл ва мазмуни созиши оштӣ

(Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539)

1. Созиши оштӣ дар шакли хаттӣ баста шуда, аз ҷониби тарафҳо ё намояндагони онҳо ҳангоми мавҷуд будани ваколати бастани созиши оштӣ, ки махсус дар ваколатнома ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ваколатҳои намоянда пешбинӣ шудааст, имзо мегардад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

2. Дар созиши оштӣ бояд розигии тарафҳо дар бораи шартҳо, андоза ва мӯҳлати иҷрои ӯҳдадорӣ дар назди якдигар ё як тараф дар назди тарафи дигар дарҷ гардида, инчунин оқибатҳои иҷро нагардидани шартҳои созиши оштӣ нишон дода шаванд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

3. Дар созиши оштӣ метавонанд шартҳо оид ба таъхир андохтан ё дароз кардани мӯҳлати иҷрои ӯҳдадорӣ аз ҷониби ҷавобгар, дар бораи гузашт кардани ҳуқуқи талаб кардан, дар бораи пурра ё қисман гузашт кардан ё эътироф кардани қарз, дар бораи тақсими хароҷоти судӣ ва дигар шартҳое, ки ба қонун зид нестанд, дарҷ гардад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 3.08.2018 № 1539).

4. Агар дар созиши оштӣ шартҳои тақсими хароҷоти судӣ пешбинӣ нашуда бошад, суди иқтисодӣ ин масъаларо ҳангоми тасдиқи созиши оштӣ аз рӯи тартиби умумие, ки Кодекси мазкур муқаррар кардааст, ҳал менамояд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

5. Шумораи нусхаҳои созиши оштӣ аз шумораи шахсони иштирокчии ин созиши оштиро баста, як нусха зиёд тартиб дода мешавад ва имзо мегардад, яке аз ин нусхаҳо аз ҷониби суди иқтисодие, ки созиши оштиро тасдиқ кардааст, ба маводҳои парванда ҳамроҳ мегардад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

Моддаи 140. Тасдиқи созиши оштӣ аз ҷониби суди иқтисодӣ

(Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539)

1. Созиши оштӣ аз ҷониби суди иқтисодие, ки парванда дар истеҳсолоти ӯ мебошад, тасдиқ карда мешавад. Дар ҳолате, ки агар созишномаи оштӣ дар ҷараёни иҷрои санади судӣ баста шуда бошад, он барои тасдиқ ба суди иқтисодии марҳилаи якуми маҳалли иҷрои санади судӣ ё ба суди иқтисодии санади судии мазкурро қабулкарда пешниҳод карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 3.08.2018 № 1539).

2. Масъалаи тасдиқи созиши оштиро суди иқтисодӣ дар маҷлиси судӣ баррасӣ мекунад. Дар протоколи маҷлиси судӣ оид ба бастани созиши оштии тарафҳо қайд гузошта мешавад. Шахсони иштироккунандаи парванда дар бораи вақт ва маҳалли гузаронидани маҷлиси судӣ огоҳ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

3. Дар мавриди ба суди иқтисодӣ ҳозир нашудани шахсони созиши оштиро баста ва ба таври дахлдор дар бораи вақт ва маҳалли гузаронидани маҷлиси судӣ огоҳ шуда, масъала оид ба тасдиқи созиши оштиро суди иқтисодӣ баррасӣ намекунад, агар аз тарафи ин шахсон барои баррасӣ кардани масъалаи мазкур дар ғоибии онҳо ариза пешниҳод нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

4. Масъала оид ба тасдиқи созиши оштӣ, ки дар ҷараёни иҷрои санади судӣ баста мешавад, аз ҷониби суди иқтисодӣ дар мӯҳлати на зиёда аз як моҳ баъд аз рӯзи ба суд ворид шудани ариза дар бораи тасдиқ шудани он баррасӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

5. Аз рӯи натиҷаи баррасии масъала оид ба тасдиқи созиши оштӣ суди иқтисодӣ таъинот мебарорад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

6. Дар таъиноти суди иқтисодӣ ин амалҳо дарҷ карда мешаванд:

- тасдиқи созиши оштӣ ё рад кардани тасдиқи созиши оштӣ (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539);

- шартҳои созиши оштӣ;

- оқибатҳои иҷро нагардидани шартҳои созиш (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539);

- қатъ намудани истеҳсолоти парванда (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539);

- тақсими хароҷоти судӣ.

7. Дар таъинот дар хусуси тасдиқи созиши оштии дар ҷараёни иҷрои санади судии суди иқтисодӣ басташуда ҳамчунин бояд дарҷ гардад, ки ин санади судӣ набояд иҷро шавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 3.08.2018 № 1539)

8. Таъинот дар хусуси тасдиқи созиши оштӣ бояд фавран иҷро гардад ва метавонад ба суди иқтисодии марҳилаи кассатсионӣ дар мӯҳлати як моҳ баъд аз рӯзи баровардани таъинот шикоят оварда шавад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

9. Суди иқтисодӣ созиши оштиро тасдиқ намекунад, агар он мухолифи қонун бошад ё ҳуқуқу манфиатҳои қонунии дигар шахсонро вайрон кунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 3.08.2018 № 1539).

10. Дар бораи рад кардани тасдиқи созиши оштӣ суди иқтисодӣ таъинот мебарорад, ки аз он шикоят намудан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

11. Суд ба тарафҳо оқибати бастани созиши оштиро фаҳмонда, аз онҳо забонхат мегирад, ки он ба маводи парванда замима карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

Моддаи 141. Иҷрои созиши оштӣ

(Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539)

1. Созиши оштӣ аз ҷониби шахсоне, ки онро бастаанд ва ба таври ихтиёрӣ бо тартиб ва дар мӯҳлате, ки созиш пешбинӣ намудааст, иҷро карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

2. Созиши оштии ихтиёран иҷронагардида тибқи қонун ба таври маҷбурӣ иҷро мегардад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

БОБИ 16. БОЗДОШТАНИ ИСТЕҲСОЛОТИ ПАРВАНДА

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

Моддаи 142. Ӯҳдадории суди иқтисодӣ барои боздоштани истеҳсолоти парванда

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Суди иқтисодӣ ӯҳдадор аст истеҳсолоти парвандаро дар ҳолатҳои зайл боздорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776):

- дар сурати ғайриимкон будани баррасии парвандаи мазкур то ҳал намудани парвандаи дигар дар Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон, судҳои юрисдиксияи умумӣ ва суди иқтисодӣ;

- дар сурате, ки шаҳрванд - ҷавобгар дар қисми амалкунандаи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад ё дархости фиристодаи шаҳрванд - даъвогар, ки дар қисми амалкунандаи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад;

- дар мавриди фавти шаҳрванд, ки дар парванда яке аз тарафҳо ба ҳисоб мерафт, агар муносибатҳои ҳуқуқии баҳснок ба ворисии ҳуқуқӣ роҳ диҳад;

- агар шаҳрванд, ки яке аз тарафҳои парванда ба ҳисоб мерафт, қобилияти амалашро гум кунад.

2. Суди иқтисодӣ истеҳсолоти парвандаро дар дигар ҳолатҳои қонун пешбиникарда низ бозмедорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 143. Ҳуқуқи суди иқтисодӣ барои боздоштани истеҳсолоти парванда

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

Суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад истеҳсолоти парвандаро дар ҳолатҳои зайл боздорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776):

- дар мавриде, ки суди иқтисодӣ экспертиза таъин мекунад;

- азнавташкилдиҳии ташкилоте, ки шахси иштироккунандаи парванда мебошад;

- шаҳрванде, ки шахси иштироккунандаи парванда мебошад, ба иҷрои вазифаи давлатӣ ҷалб шудааст;

- шаҳрванде, ки шахси иштироккунандаи парванда мебошад, дар муассисаи табобатӣ қарор дорад ё гирифтори беморие мебошад, ки иштироки ӯро дар баррасии парванда имконнопазир мегардонад ё дар сафари хизматии дарозмуддат мебошад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539);

- аз ҷониби суди байналмилалӣ, суди давлати хориҷӣ баррасӣ кардани дигар парванда, ки ҳалли он барои парвандаи баррасишаванда метавонад муҳим бошад;

- равон кардани супориши судӣ ба суди дигар (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 144. Мӯҳлатҳои боздоштани истеҳсолоти парванда

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

Истеҳсолоти парванда боздошта мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776):

- дар ҳолатҳои пешбининамудаи сархати якуми қисми 1 моддаи 142 ва сархати панҷуми моддаи 143 Кодекси мазкур то эътибори қонунӣ пайдо кардани санади судии суди дахлдор;

- дар ҳолатҳои пешбининамудаи сархати дуюми қисми 1 моддаи 142 ва сархати чоруми моддаи 143 Кодекси мазкур то бартараф кардани ҳолатҳое, ки асоси боздоштани истеҳсолоти парванда шудаанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- дар ҳолатҳои пешбининамудаи сархатҳои сеюм ва чоруми қисми 1 моддаи 142 ва сархати дуюми моддаи 143 Кодекси мазкур то муайян кардани вориси ҳуқуқии шахси иштироккунандаи парванда ё ба шахси ғайриқобили амал таъин кардани намоянда;

- дар ҳолати пешбининамудаи сархати якуми моддаи 143 Кодекси мазкур то ба охир расидани мӯҳлати муқарраркардаи суди иқтисодӣ;

- то гирифтани супориши судии равонкардашуда ба суди дигар (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 145. Аз нав оғоз кардани истеҳсолоти парванда

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

Суди иқтисодӣ истеҳсолоти парвандаро аз рӯи аризаи шахсони иштироккунандаи парванда ё бо ташаббуси худаш баъди бартараф намудани ҳолатҳое, ки асоси боздоштани он шудааст ё ин ки то бартараф кардани онҳо аз рӯи аризаи шахсе, ки бо дархости ӯ баррасии парванда боздошта шуда буд, аз нав оғоз менамояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 146. Тартиби боздоштан ва аз нав оғоз кардани истеҳсолоти парванда

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Дар бораи боздоштани истеҳсолоти парванда, аз нав оғоз кардани он ё дар хусуси рад кардани аз нав оғозкунӣ суди иқтисодӣ таъинот мебарорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Нусхаҳои таъинот ба шахсони иштироккунандаи парванда фиристода мешавад.

3. Таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи боздоштани истеҳсолоти парванда, дар бораи рад кардани аз нав оғозкунии баррасии парванда мавриди шикоят қарор гирифта метавонад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

БОБИ 17. БЕ БАРРАСӢ МОНДАНИ ДАЪВО

Моддаи 147. Асосҳои бе баррасӣ мондани даъво

Суди иқтисодӣ аризаи даъвогиро бе баррасӣ мемонад, агар баъди ба истеҳсолот қабул кардан муқаррар кунад, ки (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776):

- дар истеҳсолоти суди иқтисодӣ, суди юрисдиксияи умумӣ, суди ҳакамӣ оид ба баҳси байни ҳамон шахсон дар бораи ҳамон предмет ва бо ҳамон асосҳо парванда мавҷуд бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- даъвогар тартиби иддао ё дигар тартиби пешазсудии ба танзимдарории баҳсро бо ҷавобгар риоя накардааст, агар он тибқи қонун ё шартнома пешбинӣ шуда бошад;

- ҳангоми баррасии ариза дар бораи муқаррар кардани фактҳои дорои аҳамияти ҳуқуқӣ маълум гардад, ки баҳс дар бораи ҳуқуқ пайдо шудааст;

- талаботе пешниҳод шуда бошад, ки он мутобиқи қонун бояд дар парванда оид ба муфлисшавӣ баррасӣ гардад;

- созишномаи тарафҳо дар бораи баррасии баҳси мазкур дар суди ҳакамӣ мавҷуд бошад, агар ҳар кадоме аз тарафҳо на дертар аз рӯзи пешниҳоди аризаи якуми худ доир ба моҳияти баҳс дар суди иқтисодии марҳилаи якум аз рӯи ҳамин асос нисбати баррасии парванда дар суди иқтисодӣ норозигӣ баён намояд, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар суди иқтисодӣ муқаррар кунад, ки ин созишном беэътибор мебошад, аз эътибор соқит шудааст ё иҷрои он имконнопазир мебошад;

- тарафҳо дар бораи ба истеҳсолоти суди ҳакамӣ супоридани баҳс дар ҷараёни муҳокимаи судӣ то қабули санади судӣ, ки бо он баррасии парванда моҳиятан анҷом меёбад, созишнома баста бошанд, агар ҳар кадоме аз тарафҳо аз рӯи ҳамин асос нисбати баррасии парванда дар суди иқтисодӣ норозигӣ изҳор намояд, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар суди иқтисодӣ муқаррар кунад, ки ин созишнома беэътибор аст, аз эътибор соқит шудааст ё иҷрои он имконнопазир мебошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- аризаи даъвогӣ имзо нашуда бошад ё шахсе имзо карда бошад, ки ҳуқуқи имзо кардани онро надошт ё мақоми мансабии ӯ нишон дода нашуда бошад;

- даъвогар такроран ба маҷлиси суди иқтисодӣ ҳозир нашуда бошад ва дар бораи бе иштироки ӯ баррасӣ кардани парванда арз накарда бошад.

Моддаи 148. Тартиб ва оқибатҳои бе баррасӣ мондани аризаи даъвогӣ

1. Дар мавриди бе баррасӣ мондани аризаи даъвогӣ истеҳсолоти парванда бо баровардани таъинот анҷом меебад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Дар таъинот суди иқтисодӣ асосҳои бе барраси мондани аризаи даъвогиро дарҷ менамояд, ҳамчунин масъалаи аз буҷети давлатӣ баргардонидани боҷи давлатиро дар ҳолатҳои пешбининамудаи сархати дуюми қисми 1 моддаи 147 Кодекси мазкур ҳал менамояд.

3. Нусхаи таъинот ба шахсони иштироккунандаи парванда фиристонида мешавад.

4. Таъинот дар бораи бе баррасӣ мондани аризаи даъвогӣ мавриди шикоят қарор гирифта метавонад.

5. Бе баррасӣ мондани аризаи даъвогӣ даъвогарро баъди бартараф намудани ҳолатҳое, ки барои бе баррасӣ мондани ариза асос шуда буданд, аз ҳуқуқи ба таври умумӣ дуюмбора ба суди иқтисодӣ муроҷиат кардан маҳрум намесозад.

6. Суде, ки таъинотро ҷиҳати бе баррасӣ монондани ариза қабул намудааст, бо дархости даъвогар ё ҷавобгар тибқи асосҳои сархати ҳаштуми моддаи 147 Кодекси мазкур таъиноташро метавонад бекор намояд, агар даъвогар ё ҷавобгар ба суд далелҳои тасдиқкунандаи бо сабабҳои узрнок ҳозир нашудан ба маҷлиси судӣ ва имконнопазирии иттилоъ додани онро пешниҳод намояд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

БОБИ 18. ҚАТЪ КАРДАНИ ИСТЕҲСОЛОТИ ПАРВАНДА

Моддаи 149. Асосҳо барои қать кардани истеҳсолоти парванда

1. Суди иқтисодӣ истеҳсолоти парвандаро қатъ менамояд, агар муқаррар кунад, ки:

- парванда дар суди иқтисодӣ қобили баррасӣ намебошад;

- оид ба баҳси байни ҳамон шахсон дар бораи ҳамон предмет ва бо ҳамон асосҳо санади судии эътибори қонунӣ пайдокардаи суди иқтисодӣ, суди юрисдиксияи умумӣ ё суди салоҳиятдори давлати хориҷӣ мавҷуд аст, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар суди иқтисодӣ эътироф ва ба иҷро расонидани қарори суди хориҷиро рад карда бошад;

- қарори қабулкардаи суди ҳакамӣ оид ба баҳси байни ҳамон шахсон дар бораи ҳамон предмет ва бо ҳамон асосҳо мавҷуд аст, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар суди иқтисодӣ барои иҷрои маҷбурии қарори суди ҳакамӣ додани варақаи иҷроро рад карда бошад;

- даъвогар аз даъво даст кашидааст ва ин дасткаширо суди иқтисодӣ қабул кардааст;

- ташкилоте, ки дар парванда яке аз тарафҳо мебошад, барҳам дода шудааст;

- баъди вафоти шаҳрванд, ки дар парванда яке аз тарафҳо мебошад, муносибатҳои ҳуқуқии баҳснок ба ворисии ҳуқуқӣ роҳ намедиҳанд;

2. Суди иқтисодӣ инчунин истеҳсолоти парвандаро дар ҳолати тасдиқ кардани созиши оштӣ қатъ менамояд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

Моддаи 150. Тартиб ва оқибати қатъ кардани истеҳсолоти парванда

1. Дар бораи қатъ кардани истеҳсолоти парванда суди иқтисодӣ таъинот мебарорад.

2. Дар таъинот суди иқтисодӣ асосҳои қатъ кардани истеҳсолоти парвандаро дарҷ карда, ҳамчунин тақсими хароҷоти судиро дар байни тарафҳо ҳал менамояд.

3. Нусхаи таъинот ба шахсони иштироккунандаи парванда фиристода мешавад.

4. Таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи қатъ кардани истеҳсолоти парванда мавриди шикоят қарор гирифта метавонад.

5. Дар мавриди қатъ кардани истеҳсолоти парванда муроҷиати такрорӣ ба суди иқтисодӣ оид ба баҳси ҳамон шахсон, дар бораи ҳамон предмет ва бо ҳамон асосҳо имконнопазир мебошад.

БОБИ 19. МУҲОКИМАИ СУДӢ

Моддаи 151. Мӯхлати баррасии парванда ва қабули қарор

Парвандаро бояд суди иқтисодии марҳилаи якум дар мӯҳлати на зиёда аз як моҳ баъд аз рӯзи баровардани таъинот дар бораи ба муҳокимаи судӣ таъин кардани парванда баррасӣ намояд ва қарор қабул намояд, агар Кодекси мазкур тартиби дигарро муқаррар накарда бошад.

Моддаи 152. Маҷлиси судии суди иқтисодӣ

1. Муҳокимаи парванда дар маҷлиси судии суди иқтисодӣ бо огоҳонидани ҳатмии шахсони иштироккунандаи парванда оид ба маҳал ва вақти маҷлиси судӣ сурат мегирад.

2. Судя, инчунин ҳангоми баррасии дастҷамъии парванда бошад, раисикунанда дар маҷлиси судӣ:

- маҷлиси судиро мекушояд ва эълон мекунад, ки кадом парванда баррасӣ карда мешавад;

- ҳозир будани шахсони иштироккунандаи парванда, намояндагони онҳоро ва дигар иштироккунандагони мурофиаи суди иқтисодиро тафтиш мекунад, шахсияти онҳоро муқаррар намуда, ваколатҳояшонро месанҷад, ба таври дахлдор хабар кардани шахсони ба маҷлиси судӣ ҳозирнашуда ва чӣ гуна маълумотҳо дар бораи сабабҳои ҳозир нашудани онҳо ҷойдоштаро муайян менамояд;

- масъаларо дар бораи имконпазир будани баррасии парванда муайян месозад;

- ҳайати суди иқтисодиро эълон мекунад, хабар медиҳад, ки протоколи маҷлиси судиро кӣ тартиб медиҳад, кӣ ба сифати эксперт, тарҷумон иштирок менамояд ва ба шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқи радкунӣ доштани онҳоро фаҳмонда медиҳад;

- ба шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар иштироккунандагони мурофиаи судии иқтисодӣ ҳуқуқу ӯҳдадориҳои мурофиавии онҳоро фаҳмонда медиҳад;

- шоҳидони ҳозиршударо то саршавии пурсишашон аз толори маҷлиси судӣ берун менамояд;

- тарҷумонро дар бораи ҷавобгарӣ барои дидаю дониста нодуруст тарҷума кардан, экспертро барои дидаю дониста хулосаи бардурӯғ додан, шоҳидонро (бевосита пеш аз пурсиши онҳо) барои дидаю дониста додани нишондоди бардурӯғ ва саркаши кардан аз додани нишондод огоҳ менамояд;

- бо дарназардошти фикри шахсони иштироккунандаи парванда пайдарҳамии гузаронидани амалҳои мурофиавиро муайян месозад;

- муайян менамояд, ки оё даъвогар даъвояшро дастгирӣ менамояд, оё ҷавобгар даъворо эътироф мекунад, оё тарафҳо меҳоҳанд парвандаро бо бастани созиши оштӣ қатъ намоянд, ки дар ин бора дар протоколи маҷлиси судӣ қайдҳои дахлдор ворид месозад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 3.08.2018 № 1539);

- маҷлиси судиро роҳбарӣ карда, барои таҳқиқи ҳамаҷониба ва пурраи далелҳо ва ҳолатҳои парванда шароит фароҳам меоварад, баррасии аризаю дархостҳои шахсони иштироккунандаи парвандаро таъмин менамояд;

- барои таъмини тартиби дахлдор дар маҷлиси судӣ тадбирҳо меандешад.

Моддаи 152(1). Иштирок дар маҷлиси судӣ тариқи реҷаи мустақим (онлайн)

(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931)

1. Шахсони иштироккунандаи парванда ва иштироккунандагони дигари мурофиаи иқтисодӣ метавонанд тариқи реҷаи мустақим (онлайн) дар мурофиаи судӣ иштирок кунанд, агар онҳо дар ин хусус дархост намуда бошанд ва агар дар судҳои иқтисодӣ ва судҳои юрисдиксияи умумӣ имконияти техникии истифодаи алоқаи видеоӣ мавҷуд бошад.

2. Дар сурати қонеъ намудани дархост дар бораи иштирок дар маҷлиси судӣ тариқи реҷаи мустақим (онлайн) суди иқтисодие, ки парвандаро баррасӣ менамояд, ба суди иқтисодии дахлдоре, ки бо мусоидати он муроҷиаткунанда метавонад дар маҷлиси судӣ иштирок намояд, ҷиҳати ташкил намудани алоқаи видеоӣ супориши судӣ ирсол намуда, дар ин хусус тибқи талаботи моддаи 72 Кодекси мазкур таъинот қабул менамояд. Нусхаи таъиноти суди иқтисодӣ ба суди юрисдиксияи умумие, ки гузаронидани маҷлиси судиро бо истифодаи алоқаи видеоӣ тибқи Кодекси мурофиавии граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд таъмин намояд, ирсол карда мешавад.

3. Суди иқтисодие, ки ташкил намудани реҷаи мустақимро (онлайнро) амалӣ менамояд, ба суд ҳозир шудани шахсонро санҷида, шахсияти шахсони ҳозиршударо муайян мекунад, ваколати онҳоро санҷида, масъалаи имконияти иштироки онҳоро дар маҷлиси судӣ тибқи талаботи қисми 2 моддаи 152 Кодекси мазкур ҳал мекунад.

4. Ҳангоми истифодаи реҷаи мустақим (онлайн) дар суди иқтисодие, ки парвандаро баррасӣ менамояд, протоколи маҷлиси судӣ тартиб дода шуда, сабти видеоии маҷлиси судӣ гузаронида мешавад. Ҳомили сабти видеоии маҷлиси судӣ дар мӯҳлати панҷ рӯз ба суде, ки парвандаро баррасӣ мекунад, ирсол гардида, ба протоколи маҷлиси судӣ ҳамроҳ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 153. Тартибот дар маҷлиси судии суди иқтисодӣ

1. Ҳангоми ба толори маҷлиси судӣ ворид шудани судяҳо ҳамаи ҳозирин аз ҷой бармехезанд. Қарори суди иқтисодиро ҳозирини толори маҷлиси судӣ аз ҷой бархоста мешунаванд.

2. Иштироккунандагони парванда ва дигар иштироккунандагони мурофиаи судии суди иқтисодӣ ба суди иқтисодӣ бо ибораи "Мӯҳтарам суд" муроҷиат менамоянд. Баёнот ва нишондодҳои худро ба суд, саволҳоро ба дигар шахсони иштироккунандаи мурофиа, ҷавобҳоро ба саволҳо аз ҷой бархоста баён менамоянд. Истисно аз ин қоида танҳо бо иҷозати суд мумкин мебошад.

3. Маҷлиси судӣ бояд дар шароите сурат гирад, ки дар он кори мӯътадили суд ва амнияти иштироккунандагони мурофиаи судии суди иқтисодӣ таъмин карда шавад. Рафтори шахсони дар, толори суд ҳузурдошта ва бо иҷозати суд ба наворгирии кино ва аксбардорӣ, сабти видео, намоиши маҷлиси судиро тавассути радио ва телевизион анҷом медиҳанд, набояд тартиби маҷлиси судиро халалдор намоянд. Ин амалҳоро суд метавонад дар доираи вақт маҳдуд намояд.

4. Шахсони дар толори маҷлиси судӣ ҳузурдошта ӯҳдадоранд тартиби муқарраршударо риоя кунанд. Шахсе, ки тартиби маҷлиси судиро вайрон мекунад ё ба амрҳои қонунии раисикунанда итоат намекунад, пас аз огоҳӣ метавонад аз толори маҷлиси судӣ берун карда шавад.

5. Суди иқтисодӣ метавонад шахсеро, ки дар маҷлиси судӣ тартибро вайрон мекунад ё ба амрҳои қонунии раисикунанда итоат намекунад, бо тартиб ва андозае, ки дар боби 11 Кодекси мазкур муқаррар шудааст, ҷарима бандад.

6. Дар сурати дар кирдори шахсони тартиботи маҷлиси судиро вайронкунанда мавҷуд будани аломатҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ раисикунандаи маҷлиси судӣ маводҳои заруриро барои ҳалли масъалаи оғози парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва тартиб додани протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба мақомоти корҳои дохилӣ ирсол менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

7. Агар дар кирдори шахсе, ки тартиботи маҷлиси судиро вайрон кардааст, аломатҳои ҷиноят мавҷуд бошад, раисикунандаи маҷлиси судӣ маводи заруриро барои ҳалли масъалаи оғоз намудани парвандаи ҷиноятӣ нисбат ба шахси тартиботи маҷлиси судиро вайронкунанда ба мақомоти прокуратура ирсол менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

8. Дар сурати ба таври оммавӣ аз ҷониби шахсони дар муҳокимаи парванда ҳузурдошта вайрон кардани тартиботи маҷлиси судӣ раисикунандаи маҷлиси судӣ метавонад шахсонеро, ки иштироккунандаи мурофиа намебошанд, аз толори маҷлиси судӣ берун кунад ва парвандаро дар маҷлиси пӯшидаи судӣ баррасӣ намояд ё муҳокимаи парвандаро мавқуф гузорад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 154. Протокол

1. Дар ҷараёни ҳар як маҷлиси судии суди иқтисодии марҳилаи якум, инчунин ҳангоми иҷрои баъзе аз амалҳои мурофиавӣ берун аз маҷлиси суди протокол тартиб дода мешавад.

2. Дар протоколи маҷлиси судӣ ин матлаб дарҷ мегардад:

- сол, моҳ, рӯз ва маҳалли гузаронидани маҷлиси судӣ;

- вақти оғоз ва анҷоми маҷлиси судӣ;

- номи суди иқтисодие, ки парвандаро баррасӣ мекунад, ҳайати суд;

- ном ва рақами парванда;

- маълумот дар бораи ба маҷлиси судӣ ҳозир шудани шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар иштироккунандагони мурофиаи судии суди иқтисодӣ;

- маълумот дар бораи ба суд пешниҳод намудан ва дидани ҳуҷҷатҳое, ки шахсият ва ваколати дахлдори шахсони иштирокчии парванда ва намояндагони онҳоро тасдиқ мекунанд;

- маълумот дар бораи ба шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар иштироккунандагони мурофиаи судии суди иқтисодӣ фаҳмондани ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои мурофиавии онҳо;

- маълумот дар бораи огоҳ кардани тарҷумон дар хусуси ҷавобгарии ҷиноятӣ барои дидаю дониста нодуруст тарҷума кардан, шоҳидон барои дидаю дониста нишондоди бардурӯғ додан ва саркашӣ кардан аз додани нишондод, эксперт барои дидаю дониста хулосаи бардурӯғ додан;

- аризаҳои шифоҳӣ ва дархостҳои шахсони иштироккунандаи парванда;

- ба мувофиқа омадани тарафҳо оид ба ҳолатҳои воқеии парванда, талабот ва норозигиҳои арзнашуда;

- баёноти шахсони иштироккунандаи парванда, нишондодҳои шоҳидон, тавзеҳоти экспертҳо доир ба хулосаҳои худ;

- таъиноте, ки суд аз толори суд нарафта баровардааст;

- натиҷаҳои азназаргузаронӣ ва дигар амалҳо оид ба таҳқиқи далелҳо, ки дар маҷлиси судӣ гузаронида шудаанд;

- санаи тартиб додани протокол.

3. Дар протоколи анҷом додани амали алоҳидаи мурофиавӣ ҳамчунин маълумотҳое, ки дар натиҷаи анҷом додани ин амали мурофиавӣ ба даст оварда шудааст, дарҷ мегардад.

4. Протоколро котиби маҷлиси судӣ тартиб медиҳад.

5. Протокол дар шакли хаттӣ тартиб дода мешавад. Онро бо даст навиштан ё дар мошинка чоп кардан ё бо истифодаи компютор тартиб додан мумкин аст. Протоколро раискунанда ва котиби маҷлиси судие, ки протоколи маҷлиси судиро тартиб додааст, на дертар аз рӯзи дигари ба анҷом расидани маҷлиси судӣ ва протокол дар бораи анҷом додани амали алоҳидаи мурофиавиро онҳо бевосита баъди анҷом ёфтани амали алоҳидаи мурофиавӣ имзо мекунанд.

6. Агар суди иқтисодӣ сабти стенография, ҳамчунин дар маҷлиси судӣ сабти аудио ва (ё) видеоро истифода барад, дар протокол бояд маълумотҳое, ки дар сархатҳои ҳафт, ҳашт ва ёздаҳи қисми 2 моддаи мазкур пешбинӣ шудааст, дарҷ гардад, ҳамчунин дар бораи истифодаи техникии сабти маҷлиси судӣ бояд ишора гардад. Маводҳои (ҳомили моддӣ) сабти аудио ва видео ба протоколи маҷлиси судӣ замима мегарданд.

7. Шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқ доранд бо протоколи маҷлиси судӣ ё амали алоҳидаи мурофиавӣ шинос шаванд ва эродҳои худро нисбати пуррагӣ ва дурустии тартиб дода шудани он дар мӯҳлати муқарраркардаи Кодекси мазкур барои шикояти санадҳои судӣ пешниҳод намоянд. Ба эродҳо метавонад шахси иштироккунандаи парванда маводи сабти аудио ё видеои маҷлиси судиро, замима намояд.

8. Дар бораи қабул ё рад кардани эрод ба протокол, суди иқтисодӣ на дертар аз рӯзи дигари ба суд ворид шудани эрод таъинот мебарорад. Эрод ба протокол ва таъинот ба парванда ҳамроҳ карда мешавад.

Моддаи 155. Баррасии парванда ҳангоми пешниҳод накардани изҳори назар ба аризаи даъвогӣ, далелҳои иловагӣ, ҳамчунин дар ғоибии шахсони иштироккунандаи парванда

1. Пешниҳод накардани изҳори назар ба аризаи даъвогӣ ё далелҳои иловагӣ, ки суди иқтисодӣ барои пешниҳод кардан ба шахсони иштироккунандаи парванда муроҷиат карда бошад, барои баррасӣ намудани парванда бо далелҳои дар парванда мавҷудбуда монеъ шуда наметавонад.

2. Тарафҳо ҳуқуқ доранд суди иқтисодиро дар бораи имконияти бе иштироки онҳо баррасӣ кардани парванда огоҳ кунанд.

3. Ҳангоми ба маҷлиси судии суди иқтисодӣ ҳозир нашудани даъвогар ва (ё) ҷавобгар, ки дар хусуси вақт ва маҳалли муҳокимаи судӣ ба таври дахлдор огоҳ карда шудаанд, суд ҳуқуқ дорад парвандаро дар ғоибии онҳо баррасӣ намояд.

4. Агар ба маҷлиси судӣ шахсони иштироккунандаи парванда ҳозир нашаванд, лекин суди иқтисодӣ ҳозир шудани онҳоро тибқи Кодекси мазкур ҳатмӣ эътироф карда бошад, суд метавонад шахсони зикргардидаро бо тартиб ва андозае, ки дар боби 11 Кодекси мазкур пешбинӣ шудааст, ҷарима бандад.

5. Ҳангоми ба маҷлиси судӣ ҳозир нашудани дигар шахсони иштироккунандаи парванда, ки дар хусуси вақт ва маҳалли муҳокимаи судӣ ба таври дахлдор огоҳ карда шудаанд, суд парвандаро дар ғоибии онҳо баррасӣ мекунад.

Моддаи 156. Оқибатҳои ба маҷлиси судӣ ҳозир нашудани экспертҳо, шоҳидон, тарҷумонҳо

1. Ҳангоми ба маҷлиси судӣ ҳозир нашудани экспертҳо, шоҳидон, тарҷумонҳо, ки дар хусуси вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ ба таври дахлдор огоҳ карда шудаанд, суди иқтисодӣ дар бораи мавқуф гузоштани муҳокимаи судӣ таъинот қабул мекунад, агар тарафҳо барои баррасии парванда дар ғоибии шахсони зикргардида дархост арз накарда бошанд.

2. Агар эксперт, шоҳид, тарҷумони ба маҷлиси судӣ даъватгардида бо сабабҳои аз ҷониби суд узрнок эътирофнашуда ба суд ҳозир нашаванд, суд метавонад онҳоро бо тартиб ва андозае, ки дар боби 11 Кодекси мазкур муқаррар гардидаанд, ҷарима бандад.

Моддаи 157. Мавқуф гузоштани муҳокимаи судӣ

1. Суди иқтисодӣ муҳокимаи судиро дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур, инчунин дар ҳолати ба маҷлиси судӣ ҳозир нашудани шахсони иштироккунандаи парванда, агар нисбати ин шахс суд дар бораи ба таври дахлдор дар хусуси вақт ва маҳалли муҳокимаи судӣ хабардор будани ӯ маълумот надошта бошад, мавқуф мегузорад.

2. Суди иқтисодӣ метавонад бо дархости ҳар ду тараф дар мавриди муроҷиати онҳо ба суд барои мусоидат кардан ба мақсади ба танзимдарории баҳс муҳокимаи судиро мавқуф гузорад.

3. Агар шахси иштироккунандаи парванда ба таври дахлдор дар хусуси вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ огоҳ буда, дар бораи мавқуф гузоштани муҳокимаи судӣ бо асоснок кардани сабаби ба маҷлиси судӣ ҳозир нашудан дархост арз намояд, суди иқтисодӣ метавонад муҳокимаи судиро мавқуф гузорад, агар сабабҳои ҳозир нашудани ӯро узрнок эътироф намояд.

4. Суди иқтисодӣ бо дархости шахси иштироккунандаи парванда бо сабаби узрнок ба маҷлиси судӣ ҳозир нашудани намояндаи ӯ, метавонад муҳокимаи судиро мавқуф гузорад.

5. Суди иқтисодӣ метавонад муҳокимаи судиро мавқуф гузорад, агар эътироф кунад, ки баррасии парванда дар маҷлиси судии мазкур имконнопазир мебошад, аз он ҷумла дар натиҷаи ҳозир нашудани яке аз шахсони иштироккунандаи парванда, дигар иштироккунандагони мурофиаи судии суди иқтисодӣ, инчунин ҳангоми қонеъ кардани дархости тараф дар бораи мавқуф гузоштани муҳокимаи судӣ вобаста ба зарурати аз ҷониби ӯ пешниҳод кардани далелҳои иловагӣ, ҳангоми анҷом додани дигар амалҳои мурофиавӣ.

6. Суди иқтисодӣ, ҳангоми мавқуф гузоштани муҳокимаи судӣ, агар дар маҷлиси судӣ тарафҳо иштирок дошта бошанд, ҳуқуқ дорад шоҳидони ҳозиршударо пурсад. Нишондодҳои ин шоҳидон дар маҷлиси судии нав эълон карда мешаванд. Даъвати такрории ин шоҳидон ба маҷлиси судии нав танҳо ҳангоми зарурат анҷом дода мешавад.

7. Муҳокимаи судӣ метавонад ба мӯҳлати бартараф кардани ҳолатҳое, ки барои мавқуф гузоштан асос шудаанд, лекин на зиёда аз даҳ рӯз мавқуф гузошта шавад. Пас аз ба муҳокимаи судӣ таъин кардани парванда муҳокимаи судӣ наметавонад аз се маротиба зиёд мавқуф гузошта шавад (қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1731).

8. Суди иқтисодӣ дар бораи мавқуф гузоштани муҳокимаи судӣ таъинот мебарорад.

9. Суди иқтисодӣ шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар иштироккунандагони мурофиаи судии суди иқтисодиро дар бораи вақт ва маҳалли маҷлиси нави судӣ бо забонхат огоҳ менамояд. Шахсони ба маҷлиси судӣ ҳозиршуда оид ба вақт ва маҳалли маҷлиси нави судӣ бевосита дар маҷлиси судӣ огоҳ карда мешаванд.

10. Муҳокимаи судӣ дар маҷлиси нави судӣ аз рӯзи мавқуфгузорӣ идома дода мешавад.

Моддаи 158. Ҳал намудани ариза ва дархостҳои шахсони иштироккунандаи парвандаи суди иқтисодӣ

1. Ариза ва дархостҳои шахсони иштироккунандаи парванда дар хусуси ба даст овардани созишнома оид ба ҳолатҳои парванда, ки моҳияти талаботи арзкарда ва норозигиҳои арзкарда, дар бораи талаб кардани далелҳои нав ва нисбати дигар масъалаҳои вобаста ба муҳокимаи судӣ аз ҷониби шахсони иштироккунандаи парванда асоснок карда шуда, ба таври хаттӣ пешниҳод карда мешаванд ё дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ мегарданд, аз ҷониби суди иқтисодӣ баъд аз шунидани фикри дигар иштирокчиёни парванда ҳал карда мешаванд.

2. Аз рӯи натиҷаҳои баррасии ариза ва дархостҳо суди иқтисодӣ таъинот мебарорад.

3. Ба шахсе, ки дархосташ рад карда шудааст, аз он ҷумла ҳангоми омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ дар маҷлиси пешакӣ ҳуқуқ дорад ин дархостро аз сари нав дар ҷараёни муҳокимаи судии минбаъда арз намояд.

Моддаи 159. Ариза дар бораи сохта будани далел

1. Агар иштироккунандаи парванда ба суди иқтисодӣ бо аризаи хаттӣ дар бораи сохта будани далелҳои пешниҳодкардаи дигар иштироккунандаи парванда муроҷиат намояд, суд:

- оқибатҳои ҷиноятӣ-ҳуқуқии чунин аризаро шарҳ медиҳад;

- далели баҳснокро бо розигии шахси онро пешниҳодкарда аз ҷумлаи далелҳо истисно мекунад;

- асоснокии ариза дар бораи сохта будани далелро месанҷад, агар шахси ин далелро пешниҳодкарда нисбати аз ҷумлаи далелҳо истисно кардани он норозигӣ арз намояд.

2. Дар ин маврид суди иқтисодӣ барои санҷиши ҳақиқӣ будани ариза дар бораи сохта будани далел чораҳои пешбининамудаи қонунро меандешад, аз он ҷумла экспертиза таъин мекунад, дигар далелҳоро талаб менамояд ё дигар чораҳоро меандешад.

3. Натиҷаи баррасии ариза дар бораи сохта будани далелро суди иқтисодӣ дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ мекунад.

Моддаи 160. Таҳқиқи далелҳо

1. Суди иқтисодӣ ҳангоми баррасии парванда бояд бевосита далелҳоро оид ба парванда таҳқиқ намояд: бо далели хаттӣ шинос шавад, далелҳои шайъиро аз назар гузаронад, баёноти шахсони иштироккунандаи парванда, нишондодҳои шоҳидон, хулосаҳои экспертҳоро шунавад, инчунит ҳамин хел баёнотҳо, нишондодҳо, хулосаҳоеро, ки дар шакли хаттӣ пешниҳод шудаанд, эълон намояд.

2. Шунидани сабти овоз ва тамошои сабтҳои видео аз ҷониби суди иқтисодӣ дар толори маҷлиси судӣ ё дигар бинои барои ин мақсадҳо махсус таҷҳизонидашуда сурат мегирад. Факти шунидани сабти овоз ва тамошои сабти видео дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ мегардад.

3. Суди иқтисодӣ ҳангоми таҳқиқи далелҳо созишномаи шахсони иштироккунандаи парвандаро дар бораи ба мувофиқа омадан нисбати ҳолатҳои парванда эълон менамояд.

4. Шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқ доранд ба суди иқтисодӣ дар бораи далелҳои пешниҳодкардаашон ва далелҳое, ки суд бо дархости онҳо талаб кардааст, баёнот диҳанд, инчунин ба экспертҳо ва шоҳидони ба маҷлиси судӣ даъватшуда саволҳо диҳанд. Дар ин маврид якумин шуда ҳамон шахсе савол медиҳад, ки бо дархости ӯ экспертҳо ва шоҳидон даъват шудаанд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 161. Танаффус дар маҷлиси судӣ

1. Суди иқтисодӣ аз рӯи дархости шахсони иштироккунандаи парванда ё бо ташаббуси худаш метавонад дар маҷлиси судӣ танаффус эълон кунад.

2. Танаффус дар маҷлиси судӣ мумкин аст ба мӯҳлати на зиёда аз панҷ рӯз эълон карда шавад.

3. Танаффус дар доираи рӯзи маҷлиси судӣ ва вақте, ки маҷлиси судӣ идома дода мешавад, дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ мегардад.

4. Дар бораи танаффус ба мӯҳлати дарозтар суди иқтисодӣ таъинот мебарорад, ки он дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ мегардад. Дар таъинот вақт ва маҳалли идома додани маҷлиси судӣ дарҷ мегардад.

5. Баъди анҷом ёфтани танаффус маҷлиси судӣ идома меёбад, ки дар ин бора раисикунанда дар маҷлиси судӣ эълон менамояд.

6. Шахсони иштироккунандаи парванда ва дар толори маҷлиси судӣ то эълон кардани танаффус ҳузурдошта ба таври дахлдор дар бораи вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ огоҳшуда ба ҳисоб мераванд ва ҳозир нашудани онҳо ба маҷлиси судӣ баъд аз анҷом ёфтани танаффус барои идома додани маҷлиси судӣ монеа шуда наметавонад.

Моддаи 162. Музокираҳои судӣ

1. Баъди таҳқиқи ҳамаи далелҳо раисикунандаи маҷлиси судӣ мӯайян менамояд, ки шахсони иштироккунандаи парванда оё хоҳиши маводи парвандаро пурра кардан доранд ё не. Ҳангоми мавҷуд набудани чунин аризаҳо раисикунандаи маҷлиси судӣ таҳқиқи далелҳоро хотимаёфта эълон мекунад ва суд ба музокираҳои судӣ шурӯъ менамояд.

2. Музокираҳои судӣ аз баромади шифоҳии шахсони иштироккунандаи парванда ва намояндагони онҳо иборат мебошад. Дар ин баромадҳо онҳо мавқеи худро оид ба парванда асоснок менамоянд.

3. Дар музокираҳои судӣ якумин шуда даъвогар ва (ё) намояндаи ӯ, пас аз он шахси сеюме, ки ба предмети баҳс талаботи мустақил арз намудааст ва (ё) намояндаи ӯ, ҷавобгар ва (ё) намояндаи ӯ баромад мекунанд. Шахси сеюме, ки ба предмети баҳс талаботи мустақилона арз накардааст, баъди даъвогар ё баъди ҷавобгаре, ки ба тарафдории ӯ дар парванда иштирок менамояд, баромад мекунад.

4. Прокурор, намояндаи мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва дигар мақомоте, ки ба суди иқтисодӣ тибқи моддаҳои 51 ва 52 Кодекси мазкур муроҷиат намудаанд, дар музокираҳои судӣ якумин шуда баромад мекунанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1475).

5. Иштироккунандагони музокираҳои судӣ ҳуқуқ надоранд дар баромади худ ба ҳолатҳои муқаррарнакардаи суд, инчунин ба далелҳое, ки дар маҷлиси судӣ таҳқиқ нашудаанд ё суд онҳоро нораво эътироф кардааст, такя кунанд.

6. Баъди анҷоми баромади ҳамаи иштироккунандагони музокираҳои судӣ онҳо метавонанд ба ҳамдигар изҳори ақида кунанд. Ҳуқуқи охирини изҳори ақида ба ҷавобгар ва (ё) намояндаи ӯ тааллуқ дорад.

Моддаи 163. Аз нав оғоз намудани таҳқиқи далелҳо

1. Агар суди иқтисодӣ дар ҷараён ё баъди музокираҳои судӣ эътироф кунад, ки зарурати муайян намудани ҳолатҳои иловагӣ ё таҳқиқ намудани далелҳои нав мавҷуд аст, суд таҳқиқи далелҳоро аз нав оғоз менамояд ва дар ин бора дар протоколи маҷлиси судӣ қайд карда мешавад.

2. Баъди хатми таҳқиқи иловагии далелҳо музокираҳои судӣ тибқи тартиби умумӣ, ки Кодекси мазкур муқаррар кардааст, сурат мегирад.

Моддаи 164. Моҳиятан анҷом додани баррасии парванда

Баъди таҳқиқи далелҳо оид ба парванда ва музокираҳои судӣ раисикунандаи маҷлиси судӣ эълон мекунад, ки моҳиятан баррасии парванда анҷом ёфтааст ва суди иқтисодӣ барои қабули қарор ба хонаи алоҳида меравад, ки дар ин бора ба ҳозирини толори маҷлиси судӣ эълон карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

БОБИ 20. ҲАЛНОМАИ СУДИ ИҚТИСОДӢ

Моддаи 165. Қабули ҳалнома

1. Ҳангоми моҳиятан ҳал намудани баҳс суди иқтисодии марҳилаи якум ҳалнома қабул менамояд. Ҳалнома аз номи Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул мегардад.

2. Суди иқтисодӣ метавонад аз рӯи ҳар як талабот, ки дар як парванда якҷоя карда шудаанд, ҳалномаҳои алоҳида қабул намояд.

3. Ҳалнома дар доираи талаботи пешниҳоднамудаи даъвогар (аризадиҳанда) қабул карда мешавад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

4. Ҳалномаро судяҳои дар маҷлиси судӣ иштироккарда дар шароите, ки махфияти машварати судяҳоро таъмин мекунад, қабул менамоянд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

5. Дар хонаи алоҳида, ки суди иқтисодӣ машварат мегузаронад ва санади судиро қабул менамояд, танҳо шахсони ба ҳайати суд дохилбуда, ки парвандаро баррасӣ менамоянд, метавонанд ҳузур дошта бошанд. Дар ин хона ҳузур доштани шахсони дигар, инчунин дигар воситаҳои гуфтугузор бо шахсоне, ки ба ҳайати суд дохиланд манъ аст (қонуни ҶТ аз 26.12.2011 № 776, аз 02.04.2020 № 1687).

6. Судяҳои суди иқтисодӣ ҳуқуқ надоранд ба каси дигар маълумотро дар бораи мазмуни машварат ҳангоми қабули санади судӣ, дар бораи мавқеи судяҳои алоҳидаи ба ҳайати суд дохилбуда хабар диҳанд ва бо роҳҳои дигар махфияти машварати судяҳоро фош намоянд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 166. Масъалаҳое, ки ҳангоми қабули ҳалнома ҳал мегарданд

1. Ҳангоми қабули ҳалнома суди иқтисодӣ далелҳо ва ваҷҳҳои иштироккунандагони парвандаро, ки барои асосноккунии талаботҳо ва норозигиҳои худ пешниҳод кардаанд, баҳо медиҳад; муайян мекунад, ки кадом ҳолатҳои барои парванда аҳамиятдошта, муқаррар шудаанд ва кадом ҳолатҳо муқаррар карда нашудаанд, кадом қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба парванда бояд татбиқ карда шаванд; ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои шахсони иштироккунандаи парвандаро муқаррар менамояд; қонеъ ё рад намудани даъворо ҳал мекунад.

2. Ҳангоми қабули ҳалнома суди иқтисодӣ масъалаҳои нигоҳ доштани амали тадбирҳои таъминотӣ ё дар бораи бекор кардани онҳо ё ин ки таъмини иҷрои ҳалномаро ҳал менамояд; ҳангоми зарурат тартиб ва мӯҳлати иҷрои ҳалномаро муқаррар мекунад; тақдири минбаъдаи далелҳои шайъиро муайян менамояд; хароҷоти судиро тақсим мекунад, инчунин дигар масъалаҳоеро, ки дар ҷараёни муҳокимаи судӣ пайдо мешаванд, ҳал менамояд.

3. Суди иқтисодӣ ҳангоми қабули ҳалнома зарурати ба таври иловагӣ таҳқиқ намудани далелҳо ё давом додани муайянсозии ҳолатҳои барои парванда аҳамиятдоштаро эътироф карда, муҳокимаи судиро аз нав оғоз менамояд ва дар ин бора таъинот мебарорад.

4. Агар мӯҳлати пешниҳоди ариза ба суд бо сабабҳои узрнок гузашта бошад, суд метавонад онро барқарор намояд.

Моддаи 167. Тартиб додани ҳалнома

1. Ҳалнома дар шакли хаттӣ (коғазӣ ва (ё) электронӣ) тартиб дода мешавад. Агар дар суди иқтисодӣ имконияти дар шакли электронӣ тартиб додани ҳалнома мавҷуд набошад, ҳалнома танҳо дар шакли хаттӣ (коғазӣ) таҳия карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

2. Дар ҳалнома бояд асосҳои қабули он дарҷ гардад ва он бояд ба забони барои шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар шахсон фаҳмо баён карда шавад.

3. Ба ҳалнома судя имзо мегузорад, дар ҳолати ба таври дастҷамъӣ баррасӣ кардани парванда бошад, ҳамаи судяҳое, ки дар қабули ҳалнома иштирок кардаанд, аз ҷумла судяи фикри махсусдошта низ имзо мегузоранд. Фикри махсус бояд дар шакли хаттӣ баён гардад, ки он эълон карда намешавад, лекин ба маводи парванда ҳамроҳ карда мешавад.

4. Ислоҳ ба ҳалнома бояд шарҳ дода шавад ва бо имзоҳои ҳамаи судяҳо дар хонаи машваратӣ то эълон кардани ҳалнома тасдиқ карда шавад.

5. Ҳангоми дар шакли электронӣ таҳия кардани ҳалнома иловатан нусхаи он дар шакли хаттӣ таҳия гардида, он низ ба парванда ҳамроҳ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 168. Мазмуни ҳалнома

1. Ҳалномаи суди иқтисодӣ бояд аз қисмҳои муқаддимавӣ, баёнӣ, асосноккунонӣ ва хулосавӣ иборат бошад.

2. Дар қисми муқаддимавии ҳалнома бояд ин талабот дарҷ гардад:

- номи суди иқтисодие, ки ҳалномаро қабул кардааст;

- ҳайати суд;

- насаб, ном ва номи падари котиби маҷлиси судӣ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- рақами парванда;

- сана ва маҳалли қабул намудани ҳалнома;

- предмети баҳс;

- номи шахсони иштироккунандаи парванда;

- насаб, ном ва номи падари шахсоне, ки дар маҷлиси суд ҳузур доранд, бо нишон додани ваколатҳои онҳо (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

3. Дар қисми баёнии ҳалнома бояд ба таври мухтасар талабот ва норозигиҳои арзнамуда, баёнот ва дархостҳои иштироккунандаи парванда дарҷ гарданд.

4. Дар қисми асоснокунии ҳалнома бояд дарҷ гардад:

- ҳолатҳои воқеӣ ва дигар ҳолатҳои парванда, ки суди иқтисодӣ муқаррар кардааст;

- далелҳое, ки ба онҳо хулосаи суд оид ба ҳолатҳои парванда асос ёфтааст ва ваҷҳҳои тарафдории қарори қабулкарда; ваҷҳҳое, ки дар асоси он суд ин ё он далелро қабул ё рад кардааст, ваҷҳҳои шахсони иштироккунандаи парвандаро, ки барои асосноккунии талабот ва норозигиҳои худ пешниҳод кардаанд, қабул ё рад намудааст;

- қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки суд ҳангоми қабули ҳалнома ба роҳбарӣ гирифтааст ва ваҷҳҳое, ки дар асоси онҳо суд қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки шахсони иштироккунандаи парванда ба онҳо такя мекарданд, татбиқ накардааст.

5. Дар қисми асосноккунии ҳалнома инчунин асосноккунии қарорҳои қабулкардаи суд ва асосноккунии дигар масъалаҳое, ки дар қисми 8 моддаи мазкур пешбинӣ шудаанд, дарҷ мегарданд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

6. Ҳангоми даъворо эътироф намудани ҷавобгар дар қисми асосноккунии ҳалнома, инчунин оид ба эътирофи даъво аз ҷониби ҷавобгар ва аз ҷониби суд қабул гардидани он метавонад дарҷ гардад.

7. Дар қисми асосноккунии ҳалнома мумкин аст ба қарорҳои Пленуми Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои таҷрибаи судӣ ишора карда шавад.

8. Қисми хулосавии ҳалнома бояд хулосаҳоро дар хусуси пурра ё қисман қонеъ ё рад намудани ҳар як талаботи арзнамуда, тақсими хароҷоти судӣ дар байни тарафҳо, мӯҳлат ва тартиби пешниҳоди шикоят ба ҳалномаро дар бар гирад.

9. Дар сурати пурра ё қисман қонеъ кардани даъвоҳои муқобили даъво дар қисми хулосавии ҳалнома маблағе, ки бояд дар натиҷаи ҳисоб ситонида шавад, дарҷ мегардад.

10. Агар суди иқтисодӣ тартиби иҷрои ҳалномаро муқаррар намояд ё барои таъмини он тадбирҳо андешад, он дар қисми хулосавии ҳалнома дарҷ карда мешавад.

Моддаи 169. Ҳалнома дар бораи ситонидани маблағ ва додани молу мулк

1. Ҳангоми қонеъ кардани даъво дар бораи ситонидани маблағ дар қисми хулосавии ҳалнома суди иқтисодӣ андозаи умумии маблағи ситонидашавандаро зимни алоҳида муайян кардани қарзи асосӣ, зарар, ноустуворона (ҷарима, пеня) ва фоизҳоро дарҷ менамояд.

2. Ҳангоми мансуб донистани молу мулк суди иқтисодӣ номгӯи молу мулкеро, ки ба даъвогар бояд дода шавад, арзиши он ва маҳалли воқеъ гардидани онро дарҷ менамояд.

Моддаи 170. Ҳалнома дар бораи ғайриқобили иҷро эътироф кардани ҳуҷҷати иҷро ё ҳуҷҷати дигар

Ҳангоми қонеъ кардани талабот аз рӯи баҳс дар хусуси ғайриқобили иҷро эътироф кардани ҳуҷҷати иҷро ё ҳуҷҷати дигар, ки мувофиқи он ситонидани бебаҳс (беаксептӣ) амалӣ карда мешавад, аз ҷумла дар асоси навиштаҷоти иҷроияи нотариус, дар қисми хулосавии ҳалнома суди иқтисодӣ номгӯй, рақам, санаи ҳуҷҷате, ки қобили иҷро нест ва маблағи пулие, ки аз ҳисоб бароварда намешавад, дарҷ мекунад.

Моддаи 171. Ҳалнома дар бораи бастан ё тағйир додани шартнома

Аз рӯи баҳсе, ки ҳангоми бастан ё тағйир додани шартнома ба амал омадааст, дар қисми хулосавии ҳалнома хулосаи суди иқтисодӣ дар бораи ҳар кадом шарти баҳсноки шартнома дарҷ карда мешавад, аз рӯи баҳс дар бораи маҷбуран бастани шартнома бошад, шартҳое, ки дар асоси онҳо тарафҳо ӯҳдадоранд шартнома банданд, дарҷ карда мешаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 172. Ҳалнома оид ба ӯҳдадор намудани ҷавобгар барои анҷом додани амалҳои муайян

1. Ҳангоми қабул намудани ҳалномае, ки ҷавобгарро барои анҷом додани амали муайяни ба интиқоли молу мулк ё маблағҳои пулӣ вобастанабуда ӯҳдадор мекунад, суди иқтисодӣ бояд дар ҳамин ҳалнома нишон диҳад, ки агар ҷавобгар ҳалномаро дар мӯҳлати муқарраргардида иҷро накунад, пас даъвогар ҳуқуқ дорад ин амалро бо роҳи ситонидани хароҷоти зарурӣ аз ҳисоби ҷавобгар анҷом диҳад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

2. Агар ин амалро танҳо ҷавобгар анҷом диҳад, суди иқтисодӣ дар ҳалнома мӯҳлатеро муқаррар менамояд, ки дар давоми он ҳалнома бояд иҷро карда шавад. Ҳалномае, ки ташкилотро барои иҷрои амали муайяни ба интиқоли молу мулк ё маблағҳои пулӣ вобастанабуда ӯҳдадор мекунад, аз ҷониби роҳбари он дар мӯҳлати муқаррарнамудаи суди иқтисодӣ иҷро карда мешавад. Дар сурати бе сабабҳои узрнок иҷро накардани ҳалнома суди иқтисодие, ки ҳалнома баровардааст, нисбат ба ҷавобгар чораҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро меандешад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 173. Ҳалнома ба манфиати якчанд даъвогар ё ба муқобили якчанд ҷавобгар

1. Ҳангоми қабул намудани ҳалнома ба манфиати якчанд даъвогар суди иқтисодӣ зикр менамояд, ки дар кадом қисм (ҳисса) он ба ҳар яки онҳо марбут аст ё зикр менамояд, ки ҳуқуқи талаб намудани он муштарак мебошад.

2. Ҳангоми қабул намудани ҳалнома ба муқобили якчанд ҷавобгар суди иқтисодӣ зикр менамояд, ки бо кадом ҳисса ҳар яке аз ҷавобгар бояд ҳалномаро иҷро кунанд ё зикр менамояд, ки ҷавобгарии онҳо муштарак мебошад.

Моддаи 174. Эълони ҳалнома

1. Ҳалномаи суди иқтисодӣ аз ҷониби раисикунандаи ҳамон маҷлиси судие, ки дар он парванда моҳиятан баррасӣ гардидааст, баъди қабули он эълон карда мешавад.

2. Дар маҷлиси судие, ки дар он моҳиятан баррасӣ кардани парванда хотима ёфтааст, метавонад танҳо қисми хулосавии ҳалнома эълон карда шавад. Дар ин ҳолат суди иқтисодӣ эълон мекунад, ки дар кадом вақт ҳалнома дар ҳаҷми пуррааш тайёр карда мешавад ва тартиби то маълумоти шахсони иштироккунандаи парванда расониданро шарҳ медиҳад.

3. Тайёр кардани ҳалнома дар ҳаҷми пуррааш ба мӯҳлати на зиёда аз панҷ рӯз метавонад мавқуф гузошта шавад. Санаи тайёр кардани ҳалнома дар ҳаҷми пуррааш санаи қабули ҳалнома ҳисоб карда мешавад.

4. Ҳангоми дар шакли электронӣ таҳия намудани қисми хулосавии ҳалнома иловатан нусхаи он дар шакли хаттӣ таҳия гардида, он низ ба парванда ҳамроҳ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

5. Қисми хулосавии ҳалномаи эълоншударо ҳамаи судяҳои дар баррасии парванда ва қабули ҳалнома иштироккарда бояд имзо гузоранд ва ба парванда ҳамроҳ карда шавад.

6. Раисикунандаи маҷлиси судӣ баъд аз эълон кардани ҳалнома тартиби шикоят кардани онро шарҳ медиҳад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 175. Фиристонидани ҳалнома ба шахсони иштироккунандаи парванда

1. Ҳалномае, ки дар шакли электронӣ тартиб дода шудааст, на дертар аз панҷ рӯзи пас аз қабул шудани он ба шахсони иштирокчии парванда бо ҷойгир намудани он дар сомонаи судҳои иқтисодӣ дар реҷаи дастрасии маҳдуд, ирсол карда мешавад. Нусхаи ҳалнома дар шакли хаттӣ (коғазӣ) бо дархости шахсони номбурда дар ҳамин мӯҳлат, тавассути почта бо мактуби фармоишӣ бо огоҳинома оид ба супоридан ирсол карда мешавад ва (ё) бо гирифтани забонхат ба онҳо супорида мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

2. Дар баъзе ҳолатҳо ва аз рӯи тартибе, ки Кодекси мазкур пешбинӣ намудааст, суди иқтисодӣ нусхаи ҳалномаро ба шахсони дигар низ мефиристонад.

3. Барои такроран додани нусхаи ҳалнома ва дигар санадҳои судӣ аз шахсони иштироккунандаи парванда тибқи талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи боҷи давлатӣ" боҷи давлатӣ рӯёнида мешавад.

Моддаи 176. Ҳалномаи иловагӣ

1. Суди иқтисодии ҳалномаро қабулкарда то эътибори қонунӣ пайдо кардани он метавонад бо ташаббуси худ ё дар асоси аризаи иштироккунандаи парванда ҳалномаи иловагӣ кабул намояд, агар:

- оид ба ин ё он талаботе, ки шахсони иштироккунандаи парванда вобаста ба онҳо далелҳо пешниҳод намудаанд, аз ҷониби суд ҳалнома қабул карда нашуда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- суд масъаларо оид ба ҳуқуқ ҳал намуда, андозаи маблағи ба манфиати шахси дигар мансуб донисташуда, молу мулки интиқолшаванда ё амалеро, ки бояд ҷавобгар анҷом диҳад, дар ҳалнома зикр накарда бошад;

- суд масъалаи хароҷоти судиро ҳал накарда бошад.

2. Масъалаи қабул намудани ҳалномаи иловагиро суди иқтисодӣ дар маҷлиси судӣ ҳал менамояд. Шахсони иштироккунандаи парванда оид ба вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ огоҳ карда мешаванд. Ҳозир нашудани шахсони ба таври дахлдор огоҳ кардашуда барои баррасии масъала оид ба қабул намудани ҳалномаи иловагӣ монеа шуда наметавонад.

3. Ҳалномаи иловагӣ аз рӯи тартиби муқарраркардаи боби мазкур қабул карда мешавад.

4. Дар ҳолати рад намудани ҳалномаи иловагӣ таъинот бароварда мешавад.

5. Аз болои ҳалномаи иловагии суди иқтисодӣ ва таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи рад намудани баровардани ҳалномаи иловагӣ шикоят кардан мумкин аст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

6. Дар ҳолати бо сабабҳои узрнок гузаронидани мӯҳлати пешниҳоди ариза суд метавонад бо тартиби пешбининамудаи моддаи 116 Кодекси мазкур онро барқарор намояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 177. Тавзеҳи ҳалнома. Ислоҳи иштибоҳ, саҳв ва хатоҳои арифметикӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Ҳангоми норавшании ҳалнома суди иқтисодие, ки ин ҳалномаро қабул кардааст, ҳуқуқ дорад дар асоси аризаи шахсони иштироккунандаи парванда, бо пешниҳоди иҷрочии мақомоти иҷро, дигар мақомоте, ки ин ҳалномаро иҷро мекунад, бе тағйир додани мазмун онро тавзеҳ диҳад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687, аз 02.04.2020 № 1687).

2. Тавзеҳи ҳалнома имконпазир аст, агар он иҷро нашуда бошад ва мӯҳлате, ки дар муддати он ҳалнома мумкин аст маҷбурӣ иҷро гардад, нагузашта бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

3. Суди иқтисодӣ, ки ҳалнома ва ё таъинотро қабул кардааст, бо аризаи шахсони иштироккунандаи парванда, иҷрочии мақомоти иҷро, дигар шахсони манфиатдор ё бо ташаббуси худ ҳуқуқ дорад иштибоҳ, саҳв ва хатои арифметикиро, ки дар санадҳои судӣ мавҷуданд, бе тағйир додани мазмуни онҳо ислоҳ (Қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Нисбати масъалаҳои тавзеҳи ҳалнома, ислоҳи иштибоҳ, саҳв ва хатоҳои арифметикӣ суди иқтисодӣ дар мӯҳлати даҳ рӯзи баъди воридшавии ариза ба суд таъинот мебарорад, ки аз он шикоят намудан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 178. Эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳалнома

Ҳалномаи суди иқтисодӣ баъди гузаштани мӯҳлати як моҳ аз рӯзи қабули он эътибори қонунӣ пайдо мекунад, агар нисбати он шикояти кассатсионӣ пешниҳод нашуда бошад. Дар сурати пешниҳод шудани шикояти кассатсионӣ ҳалнома аз рӯзи қабули қарори марҳилаи кассатсионӣ эътибори қонунӣ пайдо мекунад, агар он бо қарори марҳилаи кассатсионӣ тағйир ё бекор карда нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 179. Шикоят кардан аз ҳалномаи суди иқтисодӣ

Нисбати ҳалномаи суди иқтисодие, ки эътибори қонунӣ пайдо накардааст, ба марҳилаи кассатсионӣ шикоят кардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Нисбати ҳалномаи суди иқтисодие, ки эътибори қонунӣ пайдо кардааст, ба марҳилаи назоратӣ шикоят кардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 180. Иҷрои ҳалнома

1. Ҳалномаи суди иқтисодӣ баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани он, ба истиснои ҳолатҳои иҷрои фаврӣ, тибқи тартиби муқарраркардаи ҳамин Кодекс ва дигар қонунҳо иҷро карда мешавад.

2. Ҳалномаҳои суди иқтисодӣ дар хусуси парвандаҳо дар бораи баҳсталаб будани санадҳои ғайримеъёрии мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот, инчунин ҳалномаҳо дар хусуси парвандаҳо дар бораи баҳсталаб будани қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти зикргардида бояд фавран иҷро карда шаванд.

3. Суди иқтисодӣ метавонад тибқи аризаи даъвогар иҷрои фаврии ҳалномаро таъмин кунад, агар вобаста ба ҳолатҳои махсус ба таъхир гузоштани иҷрои он тавонад ба ситонанда зарари калон расонад ё худи иҷро имконнопазир гардад. Ба иҷрои фаврии ҳалнома ҳангоми аз ҷониби ситонанда аз эҳтимоли бекор карда шудани ҳалномаи судӣ (таъмини муқобил) таъмин кардани баргашти иҷро бо роҳи ба ҳисоби депозитии суди иқтисодӣ гузоштани маблағи муқарраркардаи суд ё ин ки пешниҳоди кафолати бонкӣ, замонат ё дигар таъминоти молиявӣ ба ҳамон маблағ иҷозат дода мешавад.

4. Масъалаи иҷозат додани иҷрои фаврии ҳалнома дар маҷлиси судӣ баррасӣ мегардад. Шахсони иштироккунандаи парванда оид ба вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ огоҳ карда мешаванд. Ҳозир нашудани шахсони ба таври дахлдор дар бораи вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ огоҳ кардашуда барои ҳалли масъалаи иҷрои фаврии ҳалномаи суди иқтисодӣ монеа шуда наметавонад.

5. Аз рӯи натиҷаи баррасии масъалаи иҷрои фаврии ҳалнома суди иқтисодӣ таъинот мебарорад, ки аз он шикоят намудан мумкин аст.

6. Нусхаи таъинот ба шахсони иштироккунандаи парванда на дертар аз рӯзи дигари рӯзи баровардани он фиристонида мешавад.

7. Шикоят намудан аз таъинот дар бораи фавран иҷро намудани ҳалнома иҷрои онро бознамедорад.

8. Суди иқтисодӣ аз рӯи аризаи шахсони иштироккунандаи парванда иҷрои ҳалномаро, ки барои иҷрои фаврӣ пешниҳод нашудааст, тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи боби 8 Кодекси мазкур таъмин менамояд.

Моддаи 181. Индексатсияи маблағҳои пулии муқарраркардаи суд

1. Суди иқтисодии марҳилаи якум, ки парвандаро баррасӣ намудааст, дар асоси аризаи ситонанда дар ҳолатҳо ва андозаҳое, ки дар қонунҳо ва шартнома пешбинӣ шудаанд, метавонад индексатсияи маблағҳои пулии аз ҷониби суд муқарраршударо дар рӯзи иҷрои ҳалномаи судӣ ҳал кунад.

2. Аризаи дар қисми 1 моддаи мазкур дарҷгардида дар маҷлиси судӣ дар мӯҳлати даҳ рӯзи баъди ба суд ворид гаштани ариза баррасӣ мегардад. Шахсони иштироккунандаи парванда оид ба вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ огоҳ карда мешаванд. Ҳозир нашудани шахсони иштироккунандаи парванда, ки ба таври дахлдор огоҳ карда шудаанд, барои баррасии ариза оид ба индексатсияи маблағи пулӣ муқаррар кардаи суд монеъ шуда наметавонад. Аз рӯи натиҷаи баррасии ариза таъинот бароварда мешавад, ки аз он шикоят кардан мумкин аст.

БОБИ 21. ТАЪИНОТИ СУДИ ИҚТИСОДӢ

Моддаи 182. Баровардани таъинот аз тарафи суди иқтисодӣ

1. Суди иқтисодӣ таъинотро дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур ва дигар ҳолатҳое, ки ҳал кардани масъалаҳоро дар рафти мурофиаи судӣ талаб менамояд, қабул мекунад.

2. Таъинот аз тарафи суда иқтисодӣ дар шакли хаттӣ дар шакли санади алоҳидаи судӣ ё таъиноти протоколӣ бароварда мешавад.

3. Суди иқтисодӣ таъинотро дар шакли санади алоҳидаи судӣ дар ҳамаи ҳолатҳо бароварда метавонад, агар бо Кодекси мазкур имконияти шикоят намудан аз болои таъинот дар алоҳидагӣ аз шикоят намудан ба санади судӣ, ки бо он баррасии парванда моҳиятан анҷом меёбад, пешбинӣ шуда бошад. Дар дигар ҳолатҳо суди иқтисодӣ метавонад таъинотро дар шакли санади алоҳидаи судӣ ва таъиноти протоколӣ барорад.

4. Суди иқтисодӣ таъинотро дар шакли санади алоҳидаи судӣ дар ҳолате қабул карда метавонад, ки махфӣ будани машварати судяҳо ва қоидаҳои муқаррар намудани қабули қарорро таъмин намояд.

5. Таъиноти протоколиро суди иқтисодӣ аз толори маҷлиси судӣ набаромада, қабул мекунад. Агар парванда дар ҳайати дастҷамъӣ баррасӣ гардад, судяҳо дар ҷояшон, дар толори маҷлиси судӣ оид ба баровардани чунин таъинот машварат мекунанд. Таъиноти протоколӣ ба таври даҳонӣ эълон карда, дар протоколи маҷлиси судӣ дарҷ карда мешавад.

Моддаи 183. Мазмуни таъинот

1. Дар таъинот бояд маълумоти зерин зикр гардад:

- сана ва маҳалли қабули таъинот;

- номи суди иқтисодӣ, ки таъинотро қабул намудааст, насаб, ном ва номи падари судя ва котиби маҷлиси судӣ;

- ном ва рақами парванда;

- насаб, ном ва номи падари шахсони иштироккунандаи парванда, мавзӯи баҳс ё талаботи пешниҳодшуда;

- масъалае, ки вобаста ба он таъинот қабул карда шудааст;

- асосҳое, ки тибқи он суд хулосаи худро қабул намудааст, истинод ба қонун ва ё дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки суд ба роҳбарӣ гирифтааст;

- хулосаи суд;

- тартиб ва мӯҳлати пешниҳоди шикоят нисбат ба таъинот, агар нисбат ба он шикоят овардан мумкин бошад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

2. Таъиноте, ки дар шакли алоҳидаи санади судӣ бароварда мешавад, аз тарафи судяҳо ва ё ҳайати суди иқтисодии таъинотро қабулнамуда имзо карда мешаванд.

3. Дар таъиноти протоколӣ бояд масъалае, ки аз рӯи он таъинот бароварда мешавад, асосҳое, ки суд тибқи он ба хулоса омадааст ва хулосаи суд оид ба натиҷаи баррасии ин масъала дарҷ карда мешавад.

Моддаи 184. Фиристодани таъинот

(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931)

1. Таъиноте, ки дар шакли санади судии алоҳида қабул гардида, дар шакли электронӣ тартиб дода шудааст, на дертар аз як рӯзи пас аз қабул шудани он ба шахсони иштироккунандаи парванда ва шахсони дигари манфиатдор бо ҷойгир намудани он дар сомонаи судҳои иқтисодӣ дар реҷаи дастрасии маҳдуд, ирсол карда мешавад, агар дар Кодекси мазкур тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад. Бо дархости шахсони номбурда нусхаи таъиноте, ки дар шакли санади судии алоҳида дар шакли хаттӣ қабул гардидааст, ба онҳо дар мӯҳлати панҷ рӯз аз рӯзи ворид шудани дархости дахлдор ба суди иқтисодӣ тавассути почта бо мактуби фармоишӣ бо огоҳинома оид ба супоридан ирсол карда мешавад ва (ё) бо гирифтани забонхат супорида мешавад.

2. Агар таъинот танҳо дар шакли хаттӣ таҳия гардида бошад, суди иқтисодӣ нусхаи таъинотро ба шахсони номбурда дар мӯҳлати панҷ рӯз аз рӯзи қабули таъинот тавассути почта бо мактуби фармоишӣ бо огоҳинома оид ба супоридан, ирсол менамояд ва (ё) бо гирифтани забонхат супорида мешавад, агар дар Кодекси мазкур мӯҳлати дигаре пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 185. Иҷро намудани таъинот

Таъиноти суди иқтисодӣ фавран иҷро карда мешавад, ба шарте, ки тартиби дигарро Кодекси мазкур ё суди иқтисодӣ муайян накарда бошад.

Моддаи 186. Тартиб ва мӯҳлати шикоят намудан аз таъинот

1. Алоҳида аз шикояти санади судие, ки бо он моҳиятан баррасии парванда ба анҷом мерасад ва дар ҳолате, ки мувофиқи Кодекси мазкур шикоят аз рӯи ин таъинот пешбинӣ шуда бошад, инчунин агар он ба ҳаракати минбаъдаи парванда монеъ шавад, аз таъиноти суди иқтисодӣ шикоят намудан мумкин аст.

2. Нисбати таъиноте, ки шикоят намудани он бо Кодекси мазкур пешбинӣ нашудааст, инчунин нисбати таъиноти протоколӣ ҳангоми шикоят намудани санади судие, ки бо он моҳиятан баррасӣ намудани парванда ба анҷом мерасад, изҳори норозигӣ баён кардан мумкин аст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Шикоятнома аз таъинот дар мӯҳлати муқаррарнамудаи Кодекси мазкур дода мешавад.

Моддаи 186(1). Таъиноти хусусӣ

(Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420)

1. Ҳангоми муайян кардани ҳолатҳои қонунвайронкунӣ, суд ҳуқуқ дорад таъиноти хусусӣ қабул карда, онро ба ташкилот ва шахсони мансабдори дахлдор ирсол намояд, ки онҳо ӯҳдадоранд дар мӯҳлати як моҳ аз тадбирҳои андешидаашон ба суд иттилоъ диҳанд.

2. Агар ҳангоми баррасии парванда суд дар амали тарафҳо, дигар иштирокчиёни мурофиа, шахси мансабдор ё дигар шахс аломати ҷиноятро ошкор намояд, маводи дахлдорро барои оғоз намудани парвандаи ҷиноятӣ нисбат ба қонунвайронкунанда ба мақомоти прокуратура ирсол менамояд.

3. Нисбат ба таъиноти хусусӣ шахсони иштирокчии парванда ва шахси нисбаташ таъиноти хусусӣ қабулгардида метавонанд шикояти хусусӣ пешниҳод намоянд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

ФАСЛИ III. ИСТЕҲСОЛОТИ ПАРВАНДАҲО ДАР СУДИ ИҚТИСОДИИ МАРҲИЛАИ ЯКУМ, КИ АЗ МУНОСИБАТҲОИ ҲУҚУҚИИ МАЪМУРӢ ВА ДИГАРИ ОММАВӢ БАРМЕОЯНД

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

БОБИ 22. БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲО ОИД БА МАВРИДИ БАҲС ҚАРОР ДОДАНИ САНАДҲОИ ҒАЙРИМЕЪЁРИИ ҲУҚУҚӢ, ҚАРОРҲО ВА АМАЛИ (БЕАМАЛИИ) МАҚОМОТИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ, ДИГАР МАҚОМОТ ВА ШАХСОНИ МАНСАБДОР

Моддаи 187. Тартиби баррасии парвандаҳо оид ба мавриди баҳс қарор додани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, карорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор

1. Парвандаҳо оид ба мавриди баҳс қарор додани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор, ки ба ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шахсони дар соҳаи соҳибкорӣ ва фаъолияти дигари иқтисодӣ дахл мекунанд, аз тарафи суди иқтисодӣ аз рӯи тартиби умумӣ бо истеҳсолоти даъвогӣ, ки Кодекси мазкур пешбинӣ кардааст, бо хусусиятҳои муқарраркардаи боби мазкур ва нисбат ба қарор, амали (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷробо талаботи пешбининамудаи моддаҳои 303 ва 304 ҳамин Кодекс баррасӣ карда мешаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 02.01.2018 № 1475, аз 02.04.2020 № 1687) .

2. Истеҳсолоти парвандаҳо оид ба мавриди баҳс қарор додани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор дар асоси аризаи шахсони манфиатдор, ки ба суди иқтисодӣ бо талаби беэътибор донистани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ ва ё ғайриқонунӣ эътироф кардани қарорҳо, амали (беамалии) мақомот ва шахсони номбурда муроҷиат намудаанд, оғоз карда мешавад.

Моддаи 188. Ҳуқуқи муроҷиат ба суди иқтисодӣ бо ариза дар бораи беэътибор донистани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, ғайриқонуни донистани қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор

1. Шаҳрвандон, ташкилотҳо, прокурор, инчунин мақомоти давлатӣ ва дигар шахсон метавонанд ба суди иқтисодӣ бо ариза дар бораи беэътибор донистани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, ғайриқонунӣ донистани қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор муроҷиат намоянд, агар лозим донанд, ки санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мавриди баҳс қароргирифта ба қонун ва ё дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ мувофиқат намекунанд ва ё ҳуқуқу манфиатҳои қонунии онҳоро дар соҳаи соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ вайрон карда, ба онҳо ӯҳдадориҳои ғайриқонуниро вогузор мекунанд ё дигар мамониатро барои фаъолияти соҳибкорӣ ва ё фаъолияти иқтисодӣ ба вуҷуд меоранд.

2. Ариза дар бораи ғайриқонунӣ эътироф кардани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳо ва амалӣ (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор дар суди иқтисодӣ дида баромада мешаванд, ки агар баррасӣ намудани онҳо мувофиқи қонун ба ваколати дигар судҳо вогузор карда нашуда бошад.

3. Ариза ба суди иқтисодӣ мумкин аст дар муддати се моҳ баъд аз рӯзе, ки шаҳрванд, ташкилот аз вайроншавии ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии худ огоҳ шудаанд, пешниҳод карда шавад, агар дар қонун тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад.

4. Агар мӯҳлати пешниҳоди ариза ба суд бо сабабҳои узрнок гузашта бошад, суд метавонад онро барқарор намояд.

Моддаи 189. Талабот нисбати ариза оид ба беэътибор донистани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, ғайриқонунӣ донистани қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор

1. Ариза оид ба беэътибор эътироф кардани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, ғайриқонунӣ донистани қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти дигар ва шахсони мансабдор бояд ба талаботи пешбининамудаи қисми 1, сархатҳои якум, дуюм ва даҳуми қисми 2, қисми 4 моддаи 124 Кодекси мазкур мувофиқат намояд.

2. Дар ариза инчунин бояд дарҷ карда шаванд:

- номи мақомот ва шахсе, ки санад, қарори баҳснокро қабул кардааст, амали (беамалии) баҳснокро содир намудааст;

- ном, рақам, санаи қабули санад, қарор ва вақти содиркунии амали баҳснок (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ҳуқуқ ва манфиатҳои қонуние,ки аз рӯи фикри аризадиҳанда аз ҷониби санад, қарор ва амали (беамалии) баҳснок вайрон карда мешаванд;

- қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки ба фикри аризадиҳанда ба онҳо санад, қарор ва амали (беамалии) баҳснок мувофиқат намекунанд;

- талаби аризадиҳанда дар бораи беэътибор донистани санади ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, ғайриқонунӣ донистани қарор ва амал (беамалӣ);

Ба ариза ҳуҷҷатҳое, ки дар моддаи 125 Кодекси мазкур нишон дода шудаанд, инчунин санад ва қарори баҳснок замима карда мешаванд.

Бо дархости аризадиҳанда суди иқтисодӣ метавонад ҳаракати санад ва қарори баҳснокро боз дорад.

Моддаи 190. Муҳокимаи судии парвандаҳои мавриди баҳс қароргирифтаи санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ қарорҳо ва амалии (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор

1. Парвандаҳо оид ба мавриди баҳс қарор додани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдорро судя дар мӯҳлати на дертар аз ду моҳ баъд аз рӯзи дохилшавии ариза ба суди иқтисодӣ, бо дарназардошти мӯҳлати омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ ва қабули ҳалнома, агар дар қонун мӯҳлати дигар муқаррар нашуда бошад, баррасӣ менамояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Суди иқтисодӣ аз вақт ва ҷои баргузории маҷлиси судӣ аризадиҳанда, ҳамчунин мақомот ё шахси мансабдореро, ки санад, қарори баҳснокро қабул кардаанд ё амали (беамалии) баҳснок содир кардаанд ва дигар шахсони манфиатдорро хабардор менамояд. Ҳозир нашудани шахсони номбурда, ки аз тарафи суд ба таври дахлдор аз вақт ва ҷои баргузории маҷлиси судӣ хабардор карда шуда буданд, барои баррасии парванда монеъ намешавад, агар суд, иштироки онҳоро ҳатмӣ нашуморида бошад.

3. Суди иқтисодӣ метавонад иштироки намояндагони мақомоти давлатӣ, мақомоти дигар ва шахсони мансабдор, ки санад, қарори баҳснокро қабул кардаанд ё амали (беамалии) баҳснок содир кардаанд, ба маҷлиси судӣ ҳатмӣ ҳисоб намуда, онҳоро ба маҷлиси судӣ даъват намояд. Ҳозир нашудани шахсони номбурдади аз тарафи суд ба таври дахлдор аз вақт ва ҷои баргузории маҷлиси судӣ хабардор карда шуда буданд, барои ҷаримабандӣ аз рӯи тартиб ва андозае, ки дар боби 11 Кодекси мазкур муқаррар карда шудааст, асос шуда метавонад.

4. Дар вақти баррасии парвандаҳо оид ба мавриди баҳс қарор додани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор суди иқтисодӣ дар маҷлиси судӣ санади мавриди баҳс қарор гирифта ё баъзе ҳолатҳои алоҳидаи қарори баҳснок ва амалро (беамалиро)) санҷида, мувофиқати онҳоро ба қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ муқаррар менамояд, ваколат доштани мақомот ва ё шахсеро, ки санад, қарори баҳснокро қабул кардаанд ё амали (беамалии) баҳснокро содир кардаанд, муқаррар менамояд, инчунин муқаррар мекунад, ки санад, қарор амали (беамалии) содиршуда ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии аризадиҳандаро дар соҳаи соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ вайрон кардааст ё не (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Ӯҳдадории исбот намудани мутобиқати санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқии баҳсшаванда ба қонун ё дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, қонунӣ будани қарорҳои қабулкардаи баҳснок, содир кардани амали (беамалии) мавриди баҳс қароргирифта, мавҷуд будани ваколати дахлдор доштани мақомот ва ё шахсе, ки ваколати дахлдор барои қабули санад, қарори баҳснок ва содир кардани амали (беамалии) мавриди баҳс қароргирифтаро дорад, инчунин ҳолатҳое, ки асос барои қабул кардани санад, қарори баҳснок, содир кардани амали (беамалии) мавриди баҳс қароргирифта гардидаанд, ба зиммаи мақомот ва шахсе, ки онро қабул кардааст, вогузошта мешавад.

6. Дар сурате, ки мақомот ё шахси санад, қарори баҳснокро қабул карда ё амали (беамалии) мавриди баҳс қароргирифтаро содир карда, далелҳои заруриро барои баррасии парванда ва қабули ҳалнома ба суди иқтисодӣ пешниҳод намекунад, суди иқтисодӣ метавонад онҳоро бо ташаббуси худ талаб намояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 191. Ҳалномаи суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳои мавриди баҳс қароргирифтаи санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор

1. Ҳалномаи суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳои мавриди баҳс қароргирифтаи санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор аз тарафи суди иқтисодӣ бо тартиби муқаррарнамудаи боби 20 Кодекси мазкур қабул карда мешавад.

2. Дар қисми хулосавии ҳалномаи суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳои мавриди баҳс қароргирифтаи санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор бояд талаботи зайл дарҷ карда шаванд:

- номи мақомот ва шахсе, ки санад ва қарори мавриди баҳс қароргирифтаро қабул кардааст, ном, рақами санаи қабули санад ва қарори мавриди баҳс қароргирифта;

- номи қонун ва ё дигар санади меъёрии ҳуқуқӣ, ки ба онҳо мувофиқат доштани амали (беамалии) ва қарори мавриди баҳс қароргирифта санҷида шудааст;

- санади мавриди баҳс қароргирифта беэътибор ё қарор пурра ё қисман ғайриқонунӣ дониста мешавад ва ӯҳдадор карда мешавад, ки ҳуқуқ ва ё манфиатҳои қонунии аризадиҳанда, ки вайрон карда шудааст, бартараф карда шавад ё талаби аризадиҳанда пурра ё қисман рад карда шавад.

3. Дар қисми хулосавии ҳалномаи суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳои мавриди баҳс қароргирифта амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор оид ба рад намудани амали содиршуда дар қарори қабулкарда маълумотҳои зерин бояд дарҷ карда шаванд:

- номи мақомот ё шахси содиркардаи амал (беамалӣ), ки мавриди баҳс қарор гирифтааст ва аз содир кардани амал, қарор қабул кардан даст кашидааст; маълумот дар бораи амали (беамалии) қарорҳо;

- номи қонун ё дигар санади меъёрии ҳуқуқӣ, ки ба он мувофиқат доштани санад ва қарори мавриди баҳс қароргирифта санҷида шудааст;

- амали (беамалии) мавриди баҳс қароргирифта, ки ғайриқонунӣ эътироф карда мешавад ва ӯҳдадории мақомоти дахлдори ҳокимияти давлатӣ, мақомоти дигар ва шахсони мансабдор амали муайянеро иҷро намудан, қарор қабул кардан ва ё ба таври дигар ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии аризадиҳандаро, ки вайрон шудааст, дар мӯҳлати муайяннамудаи суд бартараф намуда ва ё талаботи аризадиҳанда қисман ва ё пурра рад карда мешавад.

4. Дар қисми хулосавии ҳалнома суди иқтисодӣ метавонад дар хусуси зарурати ба суд маълумот додани мақомоти дахлдор ва шахсро оид ба иҷрои ҳалнома дарҷ намояд.

5. Ҳалномаи суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳои мавриди баҳс қароргирифтаи санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор фавран бояд иҷро карда шаванд, агар дар ҳалномаи судӣ мӯҳлати дигар муқаррар карда нашуда бошад.

6. Аз рӯзи қабули ҳалномаи суди иқтисодӣ оид ба беэътибор донистани санадҳои ғайримеъёрии ҳуқуқӣ ба таври пурра ё қисман санади зикргардида ё қисмҳои алоҳидаи он татбиқ карда намешавад.

7. Нусхаи ҳалномаи суди иқтисодӣ ба аризадиҳанда, мақомоти давлатӣ ё дигар мақомот, шахсони мансабдоре, ки санад, қарор ё амали (беамалии) мавриди баҳс қароргирифтаро қабул ё содир кардаанд, инчунин ба мақомот ё шахси болоӣ аз рӯи тартиби тобеият, ба прокурор, дигар шахсони манфиатдор фиристода мешавад.

БОБИ 23. БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲО ОИД БА СИТОНИДАНИ ПАРДОХТҲОИ ҲАТМӢ ВА МУҶОЗОТ (САНКСИЯ)

Моддаи 192. Тартиби баррасии парвандаҳо оид ба ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия)

1. Парвандаҳо оид ба ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия) аз шахсоне, ки фаъолияти соҳибкорӣ ва иқтисодиро ба амал мебароранд, тибқи муқаррароти қонун аз тарафи суди иқтисодӣ аз рӯи қоидаҳои умумии истеҳсолоти даъвогӣ, ки Кодекси мазкур пешбинӣ кардааст, бо хусусиятҳои муқарраркардаи боби мазкур дида баромада мешаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Баррасии парвандаҳо оид ба ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия) дар асоси аризаи мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти дигар, ки вазифаи назоратро ба амал мебароранд, бо талаботҳо оид ба ситонидан аз шахсоне, ки аз пардохтҳои ҳатмӣ, маблағи пулӣ ба ҳисоби пардохт ва муҷозот қарздоранд, аз тарафи суди иқтисодӣ оғоз карда мешавад.

Моддаи 193. Ҳуқуқи муроҷиат ба суди иқтисодӣ оид ба ситонидани пардохтҳои хатмӣ ва муҷозот (санксия)

1. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти дигар, ки тибқи қонун ваколати назоратро доро мебошанд (минбаъд мақомоти назоратӣ), инчунин прокурор, метавонанд ба суди иқтисодӣ бо ариза оид ба ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия) аз шахсоне, ки фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодиро ба амал мебароранд, муроҷиат намоянд, агар дар қонун тартиби дигари ситонидани онҳо пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

2. Ариза оид ба ситонидан ба суди иқтисодӣ дар сурати иҷро нашудани талаби аризадиҳанда оид ба ситонидани маблағи пулӣ ба таври ихтиёрӣ ва гузаштани мӯҳлати пардохт пешниҳод карда мешавад.

Моддаи 194. Талабот нисбати ариза оид ба ситонидани пардохтҳои хатмӣ ва муҷозот (санксия)

1. Ариза оид ба ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия) бояд бо талаботи пешбининамудаи қисми 1,сархатҳои якум, дуюм ва даҳуми қисми 2, қисми 4 моддаи 124 Кодекси мазкур мувофиқат намояд.

2. Дар ариза бояд талаботи зайл дарҷ карда шаванд:

- номгӯи пардохте, ки бояд ситонида шавад, андоза ва ҳисоби маблағи он;

- меъёрҳои қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ки пардохтро пешбинӣ кардаанд;

- фиристонидани маълумот дар бораи ихтиёран пардохт кардани маблағ.

3. Ба ариза оид ба ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия) ҳуҷҷатҳое, ки дар сархатҳои аз якум то чоруми моддаи 125 Кодекси мазкур зикр шудаанд, ва инчунин ҳуҷҷате, ки барои ихтиёран супоридани маблағ фиристода шуда буд, ҳамроҳ карда мешаванд.

Моддаи 195. Муҳокимаи судии парвандаҳо оид ба ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия)

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Парвандаҳо оид ба ситонидани пардохтпулиҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия) аз тарафи судя танҳо дар мӯҳлати на бештар аз як моҳи баъди дохилшавии ариза ба суди иқтисодӣ, бо дохил кардани мӯҳлати омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ ва қабули ҳалнома оид ба парванда, баррасӣ мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Суди иқтисодӣ оид ба вақт ва маҳалли баргузории парванда шахсони иштироккунандаи мурофиаро хабардор мекунад. Ҳозир нашудани шахсоне, ки аз вақт ва маҳалли баргузории маҷлиси судӣ огоҳ буданд, монеъи баррасии парванда намешаванд, агар суд иштироки онҳоро ҳатмӣ нашуморида бошад.

3. Суди иқтисодӣ метавонад иштироки шахсони иштироккунандаи мурофиаи судиро ҳатмӣ шуморида, барои додани баёнот дар мурофиаи судӣ онҳоро даъват намояд. Ҳозир нашудани шахсони зикргардида ба мурофиаи судӣ бе сабабҳои узрнок барои ситонидани ҷарима аз рӯи тартиб ва андозае, ки дар боби 11 Кодекси мазкур нишон дода шудааст, асос мегардад.

4. Ӯҳдадории исбот кардани ҳолатҳое, ки асос барои ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот мегардад, ба зиммаи аризадиҳанда вогузор карда мешавад.

5. Дар сурати пешниҳод накардани далелҳо оид ба баррасии парванда ва қабул кардани қарор аз тарафи аризадиҳанда, суди иқтисодӣ метавонад онҳоро бо ташаббуси худ талаб намояд.

6. Дар вақти баррасии парванда оид ба ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия) суди иқтисодӣ дар маҷлиси судӣ мавҷуд будани асосҳои ситонидани маблағи қарзӣ, ваколати мақомоти муроҷиаткунандаро оид ба талаби рӯёниш муқаррар намуда, дурустии ҳисоб ва андозаи маблағи ситонидашавандаро месанҷад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 196. Ҳалномаи суди иқтисодӣ оид ба ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия)

1. Ҳалномаи суди иқтисодӣ оид ба ситонидани пардохтҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия) аз рӯи тартиби муқарраркардаи боби 20 Кодекси мазкур қабул карда мешавад.

2. Ҳангоми қонеъ гардонидани талабот оид ба ситонидани пардохҳои ҳатмӣ ва муҷозот (санксия) бояд дар қисми хулосавӣ ин чизҳо дарҷ карда шаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776):

- номи шахсе, ки маблағи қарзро бояд супорад, ҷои ҷойгиршавӣ ё маҳалли зист ва маълумот дар бораи қайди давлатии он (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ҳаҷми умумии маблағи ситонидашаванда дар алоҳидагӣ бо муайян кардани қарзи асосӣ ва муҷозот.

ФАСЛИ IV. ХУСУСИЯТҲОИ ИСТЕҲСОЛОТ АЗ РӮИ КАТЕГОРИЯҲОИ АЛОҲИДАИ ПАРВАНДАҲО ДАР СУДИ ИҚТИСОДӢ

БОБИ 24. БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲО ОИД БА МУҚАРРАР КАРДАНИ ФАКТҲОЕ, КИ АҲАМИЯТИ ҲУҚУҚӢ ДОРАНД

Моддаи 197. Тартиби баррасии парвандаҳо оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд

1. Парвандаҳо оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд, дар суди иқтисодӣ ба таври умумӣ, дар истеҳсолоти даъвогӣ мутобиқи Кодекси мазкур бо хусусиятҳои алоҳидаи пешбининамудаи боби мазкур дида мешаванд.

2. Истеҳсолоти парвандаҳои оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд, аз тарафи суди иқтисодӣ дар асоси аризаи оид ба муқаррар кардани фактҳои аҳамияти ҳуқуқидошта оғоз карда мешаванд.

Моддаи 198. Парвандаҳо оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд

1. Суди иқтисодӣ фактҳои аҳамияти ҳуқуқидоштаро барои ба вуҷудоӣ, тағйирёбӣ ва қатъ гардидани ҳуқуқи шахсони ҳуқуқӣ, соҳибкорони инфиродӣ дар соҳаи фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ муқаррар мекунад.

2. Суди иқтисодӣ парвандаҳоро оид ба муқаррар кардани фактҳои зерин баррасӣ менамояд:

- факти доштан ва истифода бурдани моликият ҳамчун соҳибмулк аз тарафи шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ;

- факти бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ дар вақти муайян ва ҷои муайян;

- факти тааллуқ доштани ҳуҷҷати ҳуқуқмуайянкунанда дар соҳаи соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ агар номи шахсони ҳуқуқӣ, насаб, ном ва номи падари соҳибкори инфиродӣ, ки дар ҳуҷҷат нишон дода шудааст, бо номи шахсони ҳуқуқӣ аз рӯи ҳуҷҷати муассисон насаб, ном ва номи падари соҳибкори инфиродӣ бо шиносномаи вай ва ё шаҳодатномаи таваллуди ӯ мувофиқ наояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- дигар фактҳое, ки оқибатҳои ғайриматлуби ҳуқуқиро дар соҳаи соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ ба вуҷуд меоранд.

Моддаи 199. Ҳуқуқи муроҷиат ба суди иқтисодӣ бо ариза оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд

1. Агар аризадиҳанда имконияти гирифтан ва ё барқарор кардани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ин фактро надошта бошад ва агар қонун ё дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ тартиби ғайрисудии муқарраркунии онро муайян накарда бошанд, шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ метавонад бо ариза ба суди иқтисодӣ оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд, муроҷиат намояд.

2. Ариза оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд, ба суди иқтисодӣ ба ҷои ҷойгиршавӣ ё маҳалли зисти аризадиҳанда пешниҳод карда мешавад, ба истиснои ариза оид ба муқаррар кардани фактҳои соҳибӣ, истифодабарӣ ва ихтиёрдорӣ намудани молу мулк ва дигар фактҳои аҳамияти ҳуқуқидошта, ки барои пайдошавӣ, тағйирёбӣ ва қатъгардии ҳуқуқ ба моликият ба маҳалли ҷойгиршавии моликият пешниҳод карда мешавад.

Моддаи 200. Талабот нисбати ариза оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд

1. Ариза оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд, бояд ба талаботи пешбининамудаи қисми 1, сархатҳои якум, дуюм ва даҳуми қисми 2 моддаи 124 Кодекси мазкур мувофиқат намоянд.

2. Дар ариза бояд талаботи зайл дарҷ карда шаванд:

- факте, ки оид ба он аризадиҳанда дархост мекунад;

- меъёрҳои қонуне, ки пайдошавии оқибатҳои ҳуқуқии чунин фактро дар соҳаи соҳибкорӣ ва фаъолияти дигари иқтисодӣ пешбинӣ мекунад;

- асоснокии зарурати муқаррар кардани факти мазкур;

- далелҳои тасдиқкунандае, ки ғайриимкон будани гирифтани ҳуҷҷати дахлдор ва ё барқарор кардани ҳуҷҷати гумшударо аз тарафи аризадиҳанда тасдиқ мекунанд.

3. Ба ариза оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳукуқӣ доранд, ҳуҷҷатҳои дар сархатҳои аз дуюм то чоруми моддаи 125 Кодекси мазкур нишондодашуда ҳамроҳ карда мешаванд.

Моддаи 201. Муҳокимаи судии парвандаҳо оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Парвандаҳо оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд, аз тарафи судя танҳо дар маҷлиси судӣ бо иштироки шахсони дигари манфиатдор баррасӣ мегардад.

2. Дар вақти омода намудани парванда ба муҳокима судя доираи шахсони манфиатдорро муайян намуда, ба парвандае, ки дар вақти муқаррар кардани фактҳои аҳамияти ҳуқуқидошта ба ҳуқуқи онҳо дахл мекунад, аз мурофиаи парванда хабардор мекунад, барои иштирок намудан дар баррасии ин масъала ҷалб намуда, аз ҷой ва вақти баргузории маҷлиси судӣ хабардор менамояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Дар вақти баррасии парванда оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд, суди иқтисодӣ дар маҷлиси судӣ месанҷад, ки оё бо қонун ё санади дигари меъёрии ҳуқуқӣ тартиби ғайрисудии муқаррар кардани чунин факт пешбинӣ шудааст ё не, аризадиҳанда имконияти бо роҳи дигар гирифтан ва ё барқарор намудани ҳуҷҷатҳои заруриро дорад ё не, муқаррар кардани чунин факт барои аризадиҳанда оид ба баамалбарории соҳибкорӣ ва ё дигар фаъолияти иқтисодӣ оқибатҳои ҳуқуқӣ ба вуҷуд меоранд ё не, маълум мекунад, ки оё муқаррар кардани чунин факт ҳуқуқи дигар шахсонро халалдор намекунад ё ин ки баҳс оид ба ҳуқуқ пайдо шудааст ё не (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Дар ҳолате, ки агар дар рафти муҳокимаи судии парванда дар бораи муқаррар кардани факти дорои аҳамияти ҳуқуқӣ маълум шавад, ки баҳс оид ба ҳуқуқ пайдо шудааст, суди иқтисодӣ аризаро дар бораи муқаррар кардани факти дорои аҳамияти ҳуқуқӣ бе баррасӣ мононда, дар ин бора таъинот мебарорад. Дар таъинот фаҳмонида мешавад, ки ҳуқуқи аризадиҳанда ва дигар шахсони ба парванда манфиатдор оид ба ҳал кардани баҳс аз рӯи тартиби истеҳсолоти даъвогӣ ҳал карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 202. Ҳалномаи суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳои муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд

1. Ҳалнома оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд, аз тарафи суди иқтисодӣ бо тартиби муқаррарнамудаи боби 20 Кодекси мазкур қабул карда мешавад.

2. Дар вақти қонеъ гардонидани ариза оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд, дар қисми хулосавии ҳалнома ҷой доштани факти аҳамияти ҳуқуқӣ дошта нишон дода шуда ва факти муқарраркардашуда дарҷ карда мешавад.

3. Ҳалномаи суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳои муқаррар кардани фактҳои аҳамияти ҳуқуқидошта барои бақайдгирии ҳамон факт ё ба расмиятдарории ҳуқуқ, ки бо натиҷаи муқаррар кардани факт вобаста аст, барои мақомоти дахлдор асос мебошад ва ҳуҷҷатҳоеро, ки ин мақомот медиҳад, иваз карда наметавонад.

БОБИ 24(1). БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲО ОИД БА БАРҚАРОР КАРДАНИ ПАРВАНДАИ СУДИИ ГУМШУДА

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937)

Моддаи 202(1). Тартиби баррасии парвандаҳо оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937)

1. Парвандаҳо оид ба пурра ё қисман барқарор кардани парвандаи судии гумшуда, ки бо қабули ҳалнома ё баровардани таъинот дар хусуси қатъи мурофиаи судии парванда хотима ёфтааст, дар суди иқтисодӣ ба таври умумӣ, дар истеҳсолоти даъвогӣ мутобиқи Кодекси мазкур бо хусусиятҳои алоҳидаи пешбининамудаи боби мазкур баррасӣ карда мешаванд.

2. Истеҳсолоти парвандаҳо оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда аз тарафи суди иқтисодӣ дар асоси аризаи шахсони иштироккунандаи парвандаи гумшуда оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда оғоз карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

Моддаи 202(2). Талабот нисбати ариза оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937)

1. Ариза оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда ба суди иқтисодие, ки вобаста ба моҳияти баҳс ҳалнома қабул кардааст ё дар хусуси қатъи истеҳсолоти судӣ оид ба парванда таъинот баровардааст, пешниҳод карда мешавад.

2. Ариза оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда бояд ба талаботи пешбининамудаи қисми 1, сархатҳои якум ва дуюми қисми 2 моддаи 124 Кодекси мазкур, мувофиқат намояд.

3. Дар ариза бояд талаботи зайл дарҷ карда шаванд:

- аризадиҳанда маҳз дар хусуси барқарор кардани кадом парвандаи судӣ хоҳиш намудааст, оё суди иқтисодӣ нисбат ба он моҳиятан ҳалнома қабул кардааст ё баррасии парванда қатъ гардидааст;

- аризадиҳанда дар парванда кадом мавқеи мурофиавиро ишғол менамуд, дар парванда боз кӣ ва бо кадом мавқеи мурофиавӣ иштирок дошт, маҳалли истиқомат ё маҳалли ҷойгиршавии ин шахсон;

- аризадиҳанда дар бораи ҳолатҳои гум шудани парванда ё маҳалли ҷойгиршавии нусхаи парванда чӣ гуна маълумот дорад;

- аризадиҳанда маҳз барқарор кардани кадом ҳуҷҷатҳоро зарур мешуморад ва барқарор кардани онҳо барои кадом мақсадҳо заруранд.

4. Ба ариза ҳуҷҷатҳои мавҷуда ва марбут ба парванда ё нусхаҳои онҳо, ҳатто агар бо тартиби муқарраргардида тасдиқ карда нашуда бошанд ҳам, замима мегарданд.

5. Аризадиҳанда аз пардохти хароҷоти судӣ, ки ҳангоми баррасии парванда оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда масраф шудааст, озод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

Моддаи 202(3). Баррасии судии парвандаҳо оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937)

Парвандаҳо оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда аз тарафи судя танҳо дар маҷлиси судӣ бо иштироки шахсони манфиатдор баррасӣ мегарданд (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

Моддаи 202(4). Беҳаракат ё бе баррасӣ мондани ариза оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937)

1. Суди иқтисодӣ ҳангоми дар ариза оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда баён накардани мақсадҳои дахлдори муроҷиат онро беҳаракат мемонад ва ба аризадиҳанда мӯҳлатеро муайян менамояд, ки барои зикри мақсадҳо заруранд.

2. Агар мақсади муроҷиати зикрнамудаи аризадиҳанда ба ҳимояи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии он алоқаманд набошад, суди иқтисодӣ оғози истеҳсолоти парвандаро ҷиҳати барқарор кардани парвандаи судии гумшуда рад менамояд ё агар истеҳсолоти парванда оғоз шуда бошад, тибқи таъиноти асоснок аризаро бе баррасӣ мемонад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

Моддаи 202(5). Рад намудани ариза оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937)

1. Парвандаи судие, ки то моҳиятан баррасӣ намудани парванда гум шудааст, барқарор карда намешавад. Дар ин ҳолат даъвогар ҳуқуқ дорад даъвои нав пешниҳод кунад. Дар таъинот дар бораи оғози парванда оид ба даъвои нав вобаста ба гум кардани парвандаи судӣ ин ҳолат бояд ҳатман инъикос гардад.

2. Суди иқтисодӣ ҳангоми баррасии парванда мутобиқи даъвои нав қисми боқимондаи парванда, ҳуҷҷатҳоеро, ки аз парванда то гум шудани он ба шаҳрвандон ва ташкилотҳо дода шудаанд, нусхаи ин ҳуҷҷатҳо, дигар ҳуҷҷатҳои марбут ба парвандаро истифода мебарад.

3. Суди иқтисодӣ метавонад ба сифати шоҳид шахсонеро, ки ҳангоми анҷом додани амали мурофиавӣ иштирок доштанд ва ҳангоми зарурат судяҳоеро, ки парвандаи гумшударо баррасӣ намудаанд, инчунин шахсони иҷрокунандаи ҳалномаро мавриди пурсиш қарор диҳад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

Моддаи 202(6). Ҳалнома дар бораи барқарор кардани парвандаи судии гумшуда

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937)

1. Ҳалнома ё таъинот дар бораи қатъи парвандаи судӣ, агар он вобаста ба парванда қабул гардида бошад, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи моддаи 2027 Кодекси мазкур, бояд барқарор карда шавад.

2. Дар ҳалнома дар бораи барқарор кардани парвандаи судии гумшуда ё таъинот дар бораи қатъи парвандаи судӣ зикр мегардад, ки дар асоси кадом далелҳои ба суд пешниҳодшуда ва дар маҷлиси судӣ дар ҳузури ҳамаи шахсони иштироккунандаи мурофиаи судӣ таҳқиқгардида суди иқтисодӣ мӯҳтавои ҳалномаи барқароршавандаро барқароршуда ҳисоб мекунад.

3. Дар қисми асосноккунии ҳалнома оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда хулосаи суди иқтисодӣ оид ба ҳолатҳои исботшуда, ки суди иқтисодӣ муҳокима намудааст, инчунин дар хусуси амали мурофиавии иҷрогардида вобаста ба парвандаи гумшуда зикр карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

Моддаи 202(7). Қатъ намудани баррасии парванда оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937)

1. Ҳангоми нокифоя будани маводи ҷамъшуда барои аниқ барқарор намудани ҳалнома вобаста ба парвандаи судии гумшуда суди иқтисодӣ бо таъинот баррасии парвандаро дар хусуси барқарор кардани парвандаи судии гумшуда қатъ менамояд ва ба шахсони иштироккунандаи парванда ҳуқуқи пешниҳоди даъворо бо тартиби умумӣ тавзеҳ медиҳад.

2. Баррасии ариза оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда бо мӯҳлати нигаҳдории он маҳдуд карда намешавад. Ҳангоми муроҷиат бо ариза оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда бо мақсади иҷрои он, агар мӯҳлати пешниҳоди варақаи иҷро барои иҷрои даъво гузашта бошад ва онро суди иқтисодӣ барқарор накунад, суди иқтисодӣ ҳамчунин баррасии парвандаро дар бораи барқарор кардани парвандаи судии гумшуда қатъ менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

Моддаи 202(8). Тартиби пешниҳоди шикоят нисбат ба санадҳои судӣ дар бораи парвандаҳо оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда

(Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937)

1. Нисбат ба санадҳои судие, ки бо барқарор кардани парвандаи судии гумшуда алоқаманданд, бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур шикоят кардан мумкин аст.

2. Ҳангоми дидаю дониста пешниҳод кардани аризаи бардурӯғ хароҷоти судӣ вобаста ба оғози парванда тибқи ариза оид ба барқарор кардани парвандаи судии гумшуда аз аризадиҳанда ситонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937).

БОБИ 25. БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲО ОИД БА МУФЛИСШАВӢ

Моддаи 203. Тартиби баррасии парвандаҳо оид ба муфлисшавӣ

1. Парвандаҳо оид ба муфлисшавӣ аз тарафи суди иқтисодӣ бо тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур ва бо хусусиятҳои қонуне, ки масъалаи муфлисшавиро танзим мекунад, баррасӣ мегардад.

2. Парвандаҳо оид ба муфлисшавӣ аз тарафи ҳайати дастҷамъии судяҳо баррасӣ карда мешавад, агар дар қонуне, ки масъалаи муфлисшавиро ба танзим медарорад, тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад.

3. Таъиноте, ки аз тарафи суди иқтисодӣ дар вақти баррасии парвандаҳо оид ба муфлисшавӣ бароварда мешавад ва тартиби аз он шикоят намудан дар Кодекси мазкур ва дигар қонунҳое, ки масъалаи муфлисшавиро ба танзим медароранд, пешбинӣ шудааст ба таври алоҳида аз санади судӣ, ки бо баррасии пурраи парванда ба анҷом мерасад, мумкин аст ба марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ дар мӯҳлати 10 рӯз баъд аз рӯзи қабул шуданаш шикоят карда шавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 204. Ҳуқуки муроҷиат ба суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳои муфлисшавӣ

Бо ариза оид ба муфлис эътироф намудани қарздор ба суди иқтисодии маҳалли ҷойгиршавии қарздор ҳуқуқ доранд худи қарздор, кредитор ва дигар шахсони манфиатдор мутобиқи қонуне, ки масъалаҳои муфлисшавиро ба танзим медароранд, муроҷиат намоянд.

Моддаи 205. Созиши оштӣ оид ба парвандаҳои муфлисшавӣ

(Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539)

Оид ба парвандаҳои муфлисшавӣ мувофиқи қонун мумкин аст созиши оштӣ баста шавад, инчунин дигар тартиби созиш, ки дар боби 15 Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо, ки масъалаи муфлисшавиро ба танзим медароранд, иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1539).

БОБИ 26. БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲО БО ТАРТИБИ ИСТЕҲСОЛОТИ СОДДАКАРДАШУДА

Моддаи 206. Шартҳои баррасии парвандаҳо бо тартиби истеҳсолоти соддакардашуда

1. Дар ҳолате, ки талаби даъвогар хислати бебаҳс дорад ва аз тарафи ҷавобгар эътироф карда мешавад ё даъво барои маблағи ночиз пешниҳод карда шуда бошад, парвандаҳо бо тартиби истеҳсолоти соддакардашуда баррасӣ карда мешавад.

2. Парвандаҳо аз рӯи тартиби истеҳсолоти соддакардашуда бо дархости даъвогар, дар сурати норозӣ набудани ҷавобгар ва ё бо пешниҳоди суди иқтисодӣ зимни мувофиқа бо тарафҳо баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 207. Парвандаҳое, ки бо тартиби истеҳсолоти соддакардашуда баррасӣ карда мешаванд

Бо тартиби истеҳсолоти соддакардашуда парвандаҳои зеринро баррасӣ намудан мумкин аст:

- оид ба талаби молу мулк, ки бо ҳуҷҷатҳо оид ба қарзҳояшон барои пардохти музди истифодаи қувваи барқ, газ, об, гармдиҳӣ, хизмати алоқа, пардохти маблағи иҷора ва дигар хароҷотҳое, ки ба истифодаи бино бо мақсади соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ асос ёфтаанд, тасдиқ мегардад;

- оид ба даъвоҳое, ки даъвогар бо ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда ӯҳдадориҳои молу мулкии ҷавобгарро тасдиқ мекунад, аммо ҷавобгар ин ӯҳдадориҳоро эътироф кунад ҳам, вале онҳоро иҷро намекунад;

- оид ба даъвоҳои шахсони ҳуқуқӣ ба маблағи то сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ки дар қонун муқаррар карда шудааст, бо даъвои соҳибкорони инфиродӣ бошад, ба маблағи то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ки дар қонун муқаррар карда шудааст.

Моддаи 208. Муҳокимаи судӣ оид ба парвандаҳои истеҳсолоти соддакардашуда

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Парвандаҳои истеҳсолоти соддакардашуда аз тарафи суди иқтисодӣ бо тартиби умумии истеҳсолоти даъвогӣ, ки Кодекси мазкур пешбинӣ мекунад, бо хусусиятҳои муқарраркардаи ҳамин боб баррасӣ карда мешаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Парвандаҳои истеҳсолоти соддакардашуда аз тарафи судя танҳо дар мӯҳлати на дертар аз як моҳ аз рӯзи дохилшавии аризаи даъвогӣ ба суди иқтисодӣ, бо назардошти мӯҳлати омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ ва қабули ҳалнома оид ба парванда баррасӣ карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Дар таъиноти қабули аризаи даъвогӣ ба истеҳсолоти суди иқтисодӣ имконияти баррасии парвандаро бо тартиби истеҳсолоти соддакардашуда нишон дода, ба тарафҳо барои баён намудани норозигӣ оид ба баррасии парванда аз рӯи тартиби мурофиаи соддакардашуда, инчунин барои пешниҳод намудани дархост ба аризаи пешниҳодшуда ва дигар далелҳо понздаҳ рӯз мӯҳлат муқаррар менамояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Дар вақти баррасии парванда аз рӯи тартиби истеҳсолоти соддакардашуда маҷлиси судӣ бе даъвати тарафҳо гузаронида мешавад. Суд танҳо далелҳои хаттӣ, инчунин дархост, баёнот ва дигар ҳуҷҷатҳоро аз рӯи моҳияти кор дар шакли хаттӣ талаб карда, таҳлил менамояд.

5. Дар ҳолате, ки қарздор нисбати талаби ариза, инчунин нисбати баррасии парванда аз рӯи тартиби истеҳсолоти соддакардашуда норозигӣ кунад, суди иқтисодӣ оид ба баррасии ин парванда тибқи тартиби умумии истеҳсолоти даъвогӣ мувофиқи талаботи Кодекси мазкур таъинот мебарорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 209. Ҳалнома оид ба парвандаҳое, ки тибқи тартиби истеҳсолоти соддакардашуда баррасӣ мешаванд

1. Ҳалнома аз рӯи натиҷаи баррасии парванда тибқи тартиби истеҳсолоти соддакардашуда танҳо дар ҳолате қабул карда мешавад, ки қарздор норозигии худро оид ба талаботи ариза дар мӯҳлати муқарраркардаи суд пешниҳод накунад.

2. Ҳалнома оид ба парвандаҳое, ки тибқи тартиби истеҳсолоти соддакардашуда баррасӣ шудаанд, аз рӯи тартиби муқарраркардаи боби 20 Кодекси мазкур қабул карда мешавад.

3. Нусхаи ҳалнома ба тарафҳо ва иштироккунандагони парванда на дертар аз рӯзи дигари қабули ҳалнома фиристонида мешавад. Агар ҳалномаи судӣ дар шакли электронӣ тартиб дода шуда бошад, нусхаи он на дертар аз рӯзи дигари қабули он дар сомонаи судҳои иқтисодӣ дар реҷаи дастрасии маҳдуд ҷойгир карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

4. Аз ҳалнома дар мӯҳлати на дертар аз як моҳ баъд аз рӯзи қабули он ба марҳилаи кассатсионӣ шикоят намудан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

БОБИ 27. БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲО ОИД БА ҲАЛНОМАҲОИ СУДҲОИ ҲАКАМИИ МАВРИДИ БАҲС ҚАРОРГИРИФТА ВА ДАР ХУСУСИ ДОДАНИ ВАРАҚАИ ИҶРО ДАР БОРАИ БА ТАВРИ МАҶБУРӢ ИҶРО НАМУДАНИ ҲАЛНОМАҲОИ СУДҲОИ ҲАКАМӢ

,1. Истеҳсолоти парвандаҳо оид ба ҳалномаҳои судҳои ҳакамии мавриди баҳс қароргирифта

Моддаи 210. Ҳалномаҳои судҳои ҳакамии мавриди баҳс қароргирифта

1. Қоидаҳои дар параграфи мазкур муқарраркарда ҳангоми баррасии ҳалномаи судҳои ҳакамии мавриди баҳс қароргирифта аз тарафи суди иқтисодӣ татбиқ карда мешаванд.

2. Ҳалномаҳои судҳои ҳакамии мавриди баҳс қароргирифта аз тарафи суди иқтисодӣ оид ба масъалаҳое, ки аз муносибатҳои ҳуқуқи гражданӣ бармеоянд, дар вақти ба амалбарории фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолиятҳои иқтисодӣ шахсони иштироккунандаи муҳокимаи ҳакамӣ метавонад бо роҳи пешниҳод намудани ариза ба суди иқтисодӣ, дар бораи бекор кардани ҳалномаи судҳои ҳакамӣ мутобиқи моддаи 213 Кодекси мазкур муроҷиат намоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Ариза оид ба бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ ба суди иқтисодӣ, ки дар ҳудуди он суди ҳакамии ҷойгиршуда қарор қабул кардааст, дар мӯҳлати на дертар аз се моҳ аз рӯзи гирифтани ин ҳалнома аз ҷониби тарафҳои иштироккунанда пешниҳод карда мешавад, агар дар санадҳои байналмилалии Тоҷикистон эътирофкарда ва қонунҳо дигар ҳолат муқаррар карда нашуда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 30.05.2017 № 1420).

4. Барои ариза оид ба бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ боҷи давлатӣ тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи боҷи давлатӣ" супорида мешавад.

Моддаи 211. Талабот нисбати ариза оид ба бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ

1. Ариза дар бораи бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ ба тариқи хаттӣ ва бо имзои шахсе, ки оиди ҳалнома баҳс менамояд ё намояндаи он супорида мешавад.

2. Дар ариза оид ба бекор кардани ҳалномаи суди хакамӣ бояд дарҷ карда шаванд:

- номи суди иқтисодие, ки ба он ариза пешниҳод карда мешавад;

- ном ва ҳайати суди ҳакамие, ки ҳалномаро қабул кардааст, ҷои ҷойгиршавии он (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- номгӯи тарафҳои муҳокимаи ҳакамӣ, маҳалли ҷойгиршавии онҳо ва ё ҷои зист (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- сана ва ҷои қабул кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ, рақами вай (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- санаи гирифтани ҳалномаи суди ҳакамии мавриди баҳс қароргирифта аз ҷониби тарафе, ки барои бекор кардани ҳалномаи мазкур муроҷиат кардааст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- талаботи аризадиҳанда оид ба бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ, асосҳое, ки баҳснок будани онро тасдиқ мекунанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Дар ариза инчунин мумкин аст рақамҳои телефонҳо, факс, суроғаи почтаи электронӣ ва дигар маълумотҳо нишон дода шаванд.

4. Ба ариза дар бораи бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ ҳуҷҷатҳои зерин ҳамроҳ карда мешаванд:

- ҳалномаи аслии ба тариқи дахлдор тасдиқкардаи суди ҳакамӣ ё нусхаи ба тариқи дахлдор тасдиқкардаи он;

- созишномаи аслӣ оид ба муҳокимаи ҳакамӣ ва ё нусхаи ба таври дахлдор тасдиқкардаи он (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ҳуҷҷатҳое, ки барои бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ асос мешаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ҳуҷҷате, ки супоридани боҷи давлатиро ба андозаи муқарраркардаи қонун тасдиқ мекунад;

- хабарнома ва ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунанда оид ба супоридани ариза дар бораи бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ ба дигар тарафи муҳокимаи ҳакамӣ (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ваколатнома ва ё ҳуҷҷати дигаре, ки ваколати шахси имзокардаи аризаро тасдиқ менамояд.

5. Ариза дар бораи бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ, ки бо вайронкунии талаботи пешбининамудаи моддаи 210 Кодекси мазкур пешниҳод карда шудааст, беҳаракат монда мешавад ва ё ба шахси аризадиҳанда аз рӯи тартиби муқарраркардаи моддаҳои 127 ва 128 Кодекси мазкур баргардонида мешавад.

Моддаи 212. Тартиби баррасии аризаҳо оид ба бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ

1. Ариза дар бораи бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ аз тарафи судя танҳо дар мӯҳлати як моҳи баъди дохилшавии он ба суди иқтисодӣ бо баҳисобгирии мӯҳлати тайёрии парванда ба муҳокимаи судӣ баррасӣ карда, таъинот аз рӯи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур бароварда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Дар вақти тайёр намудани парванда ба муҳокимаи судӣ бо дархости ҳар ду тарафи муҳокимаи ҳакамӣ судя метавонад аз суди ҳакамӣ маводи парванда, ҳалномаи судии дар суди иқтисодӣ мавриди баҳс қароргирифтаро аз рӯи қоидаҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур барои таҳқиқи далелҳо талаб намояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Тарафҳои муҳокимаи суди ҳакамӣ аз тарафи суди иқтисодӣ аз вақт ва ҷои баргузории маҷлиси судӣ хабардор карда мешаванд. Ҳозир нашудани шахсони зикргардида, ки аз вақт ва маҳалли гузаронидани маҷлиси судӣ огоҳ буданд, барои баррасии парванда монеъ намешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Дар вақти баррасии парванда суди иқтисодӣ дар маҷлиси судӣ мутобиқи моддаи 213 Кодекси мазкур бо роҳи таҳқиқи далелҳои пешниҳодшуда барои бекоркунии ҳалномаи суди ҳакамӣ мавҷуд будан ё набудани асосҳои тасдиқкунандаро муқаррар мекунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 213. Асосҳои бекоркунии ҳалномаи суди ҳакамӣ

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Ҳалномаи суди ҳакамиро суди иқтисодӣ метавонад дар ҳолатҳои муқарраркардаи моддаи мазкур бекор намояд.

2. Ҳалномаи суди ҳакамӣ дар ҳолатҳое, ки яке аз тарафҳо ба суди иқтисодӣ бо ариза дар бораи бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ бо далелҳои зерин муроҷиат карда бошад, мумкин аст бекор карда шавад, агар:

- созишномаи ҳакамӣ тибқи асосҳои дар қонун пешбинишуда эътибор надошта бошад;

- яке аз тарафҳо ба таври дахлдор оид ба интихоби (таъини) судяҳои ҳакамӣ ва ё муҳокимаи ҳакамӣ, аз ҷумла дар бораи вақт ва ҷои маҷлиси суди ҳакамӣ хабардор набошад ва ё бо дигар сабабҳои узрнок ба суди ҳакамӣ баёнотҳои худро пешниҳод карда натавониста бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ҳалномаи суди ҳакамӣ оид ба баҳсе бароварда шуда бошад, ки бо созишномаи ҳакамӣ пешбинӣ нашудааст ё ба шартҳои он мутобиқ нест ва ё аз рӯи масъалае, ки қарор қабул карда шудааст, аз доираи созишномаи ҳакамӣ берун бошад. Агар қарор оид ба масъалаҳое, ки созишномаи ҳакамӣ онҳоро дар бар мегирад, аз онҳое, ки ҳамин созишнома дар бар намегирад, имконияти ҷудо карданро дошта бошад, суди иқтисодӣ метавонад ҳамон қисми ҳалномаи суди ҳакамиро, ки дар он масъалаҳое, ки созишнома дар бораи ба баррасии суди ҳакамӣ супоридани баҳс дар бар намегирад, бекор кунад.

- ҳайати суди ҳакамӣ ва ё тартибимуҳокимаи ҳакамӣ бо созишномаи тарафҳо ва ё қонун мувофиқат накунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Суди иқтисодӣ ҳалномаи суди ҳакамиро бекор мекунад, агар муайян намояд, ки:

- баҳсе, ки суди ҳакамӣ баррасӣ кардааст, мувофиқи қонун предмети муҳокимаи ҳакамӣ шуда наметавонад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ҳалномаи суди ҳакамӣ принсипҳои асосии ҳуқуқро вайрон намояд.

Моддаи 214. Таъиноти суди иқтисодӣ оид ба парвандае, ки дар ҳалномаи суди ҳакамӣ мавриди баҳс қарор гирифтааст

1. Аз рӯи натиҷаи баррасии ариза оид ба бекор кардани ҳалномаи суди ҳакамӣ, суди иқтисодӣ аз рӯи қоидаи муқарраркардаи боби 20 Кодекси мазкур барои қабули ҳалнома таъинот мебарорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Дар таъиноти суди иқтисодӣ оид ба парванда дар бораи мавриди баҳс қарор гирифтани ҳалномаҳои суди ҳакамӣ бояд дарҷ карда шаванд:

- маълумот дар бораи қарори суди ҳакамии мавриди баҳс қароргирифта ва ҷои қабул кардани он;

- маълумот дар бораи ном ва ҳайати суди ҳакамие, ки қарори мавриди баҳсро қабул кардааст;

- номи тарафҳои муҳокимаи ҳакамӣ (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ишора ба бекор кардани қарори суди ҳакамӣ ба таври пурра ё қисман ва пурра ё қисман ё рад кардани талаботи аризадиҳанда.

3. Агар имконияти ба суди ҳакамӣ ё ба суди иқтисодӣ ба таври умумӣ ва аз рӯи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур муроҷиат кардан аз байн нарафта бошад, бекор кардани қарори суди ҳакамӣ тарафи муҳокимаи ҳакамиро барои такроран муроҷиат намудан ба суди ҳакамӣ манъ намекунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Агар қарори суди ҳакамӣ аз тарафи суди иқтисодӣ бо асосҳои беэътибор будани созишномаи муҳокимаи ҳакамӣ ба таври пурра ва ё қисман ё аз рӯи баҳсе қабул шуда бошад, ки созишномаи ҳакамӣ пешбинӣ накардааст ё ки ба шартҳои вай мувофиқ намебошад ва ё аз рӯи қарори масъалаҳое, ки созишномаи муҳокимаи ҳакамӣ онҳоро дар бар намегирад, бекор карда шуда бошад, тарафҳои муҳокимаи ҳакамӣ барои ҳалли чунин баҳс ба суди иқтисодӣ бо тартиби умумӣ ва мувофиқи муқаррароти Кодекси мазкур муроҷиат карда метавонанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Аз болои таъиноти суди иқтисодӣ оид ба парвандаи мавриди баҳс қароргирифтаи ҳалномаи суди ҳакамӣ дар мӯҳлати як моҳи баъди баровардани таъинот ба марҳилаи кассатсионӣ шикоят намудан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

,2. Истеҳсолот оид ба парвандаҳо дар бораи додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ аз рӯи ҳалномаҳои суди ҳакамӣ

Моддаи 215. Додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ аз рӯи ҳалномаҳои суди ҳакамӣ

1. Қоидаҳое, ки дар параграфи мазкур муқаррар карда шудаанд, дар вақти баррасии парвандаҳо аз тарафи суди иқтисодӣ оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаҳои суди ҳакамӣ, ки дар ҳудуди Ҷуҳурии Тоҷикистон аз тарафи судҳои ҳакамӣ қабул карда шудаанд, татбиқ карда мешавад.

2. Масъалаи додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ аз рӯи ҳалномаҳои суди ҳакамӣ, ки аз муносибатҳои ҳуқуқи гражданӣ пайдо шудаанд, дар вақти ба амалбарории фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолиятҳои иқтисодӣ аз тарафи суди иқтисодӣ бо аризаи тарафи муҳокимаи ҳакамӣ ба манфиати тарафе, ки қарор қабул карда шудааст, дида баромада мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Ариза оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ ба суди иқтисодии маҳалли ҷойгиршавӣ ва ё ҷои истиқомати қарздор, агар маҳалли ҷойгиршавӣ ва ё маҳалли истиқомат номаълум бошад, ба ҷои ҷойгиршавии молу мулки қарздор тарафи муҳокимаи ҳакамӣ пешниҳод карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 216. Талабот нисбати ариза оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ аз рӯи ҳалномаи суди ҳакамӣ

1. Ариза оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ аз рӯи ҳалномаи суди ҳаками ба тариқи хаттӣ ва имзои шахсон ё намояндаи онҳо, ки ба манфиати онҳо қарор қабул карда шудааст, пешниҳод карда мешавад.

2. Дар ариза оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ аз рӯи ҳалномаи суди ҳакамӣ бояд дарҷ карда шаванд:

- номи суди иқтисодие, ки ба он ариза пешниҳод карда мешавад;

- ном ва ҳайати суди ҳакамӣ, ки қарор қабул кардааст, маҳалли ҷойгиршавии он;

- номи тарафҳои муҳокимаи ҳакамӣ, маҳалли ҷойгиршавӣ ва ё маҳалли зисти онҳо (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- сана ва ҷои қабули қарори суди ҳакамӣ;

- талаби аризадиҳанда оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ аз рӯи ҳалномаи суди ҳакамӣ.

3. Дар ариза рақамҳои телефон, факс, суроғаи почтаи электронӣ ва дигар маълумотҳо нишон дода мешаванд.

4. Бо ариза оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ инҳо замима карда мешаванд:

- ҳалномаи аслии ба тариқи дахлдор тасдиқшудаи суди ҳакамӣ ва ё нусхаи ба тариқи дахлдор тасдиқшудаи он;

- созишномаи аслӣ оид ба муҳокимаи ҳакамӣ ва ё нусхаи ба таври мувофиқ шуда тасдиқшудаи он (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ҳуҷҷате, ки супоридани боҷи давлатиро бо тартиб ва андозаи муқаррарнамудаи қонун тасдиқ мекунад;

- хабарнома оид ба супоридан ё ҳуҷҷати дигаре, ки фиристонидани нусхаи аризаро ба тарафи дигар оид ба додани варақаи иҷро иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ;

- ваколатнома ва ё ҳуҷҷати дигаре, ки ваколати шахси имзокунандаи аризаро тасдиқ менамояд.

5. Ариза оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ, ки бо вайрон кардани талаботи пешбининамудаи моддаи 215 Кодекси мазкур ва моддаи мазкур пешниҳод шудааст, бо тартиби муқаррарнамудаи моддаҳои 127 ва 128 Кодекси мазкур беҳаракат монда мешавад ва ё ба шахси онро пешниҳодкарда баргардонида мешавад.

Моддаи 217. Тартиби баррасии ариза оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ аз рӯи ҳалномаи суди ҳакамӣ

1. Ариза оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ аз тарафи судя ба таври танҳо дар мӯҳлати на дертар аз як моҳи баъди дохилшавии ариза ба суди иқтисодӣ бо баҳисобгирии мӯҳлати омодасозии парванда ба муҳокимаи судӣ ва баровардани таъинот, аз рӯи қоидаи пешбининамудаи Кодекси мазкур дида баромада мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Дар вақти тайёр кардани парванда ба муҳокимаи судӣ бо дархости шахсони дар парванда иштироккунанда судя метавонад аз суди ҳакамӣ маводи парвандаро, ки аз рӯи варақаи иҷро пурсида мешавад, тибқи қоидаҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур барои таҳқиқи далелҳо талаб намояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Тарафҳои муҳокимаи ҳакамӣ аз тарафи суди иқтисодӣ аз вақт ва ҷои баргузории маҷлиси судӣ хабардор карда мешаванд. Ҳозир нашудани тарафҳо, ки аз вақт ва ҷои баргузории маҷлиси судӣ огоҳ карда шуда буданд, барои баррасии парванда монеъ намешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Дар вақти баррасии парванда суди иқтисодӣ дар мурофиаи судӣ будан ё набудани асосҳоро барои додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ бо роҳи таҳқиқи далелҳои ба суд пешниҳодшуда оид ба талаби ариза ва норозигӣ мутобиқи муқарароти моддаи 218 Кодекси мазкур дида мебарояд.

Моддаи 218. Асосҳои радкунии додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ аз рӯи ҳалномаи суди ҳакамӣ

1. Суди иқтисодӣ метавонад додани варақаи иҷроро оид ба иҷрои маҷбурӣ ҳалномаи суди ҳакамӣ дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур рад намояд.

2. Суди иқтисодӣ метавонад додани варақаи иҷроро рад намояд, агар тарафи муҳокимаи ҳакамӣ, ки ҳалномаи суди ҳакамӣ бар зидди он қабул карда шудааст, далелҳое пешниҳод намояд, ки (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776):

- созишномаи мурофиаи ҳакамӣ аз рӯи асосҳои пешбининамудаи қонун беэътибор бошад;

- тараф ба таври дахлдор дар бораи интихоби судяҳои ҳакамӣ ва ё таъин намудани мурофиаи ҳакамӣ, аз ҷумла вақт ва ҷои баргузории маҷлиси суди ҳакамӣ хабардор карда нашудааст ва ё ба суди ҳакамӣ бо дигар сабабҳои узрнок баёноти худро пешниҳод накарда бошад;

- ҳалномаи суди ҳакамӣ оид ба баҳсе бароварда шуда бошад, ки бо созишномаи ҳакамӣ пешбинӣ нашудааст ё ба шартҳои он мувофиқ нест ва ё аз рӯи мазмуни қарор аз доираи созишномаи ҳакамӣ берун аст. Агар дар ҳалномаи суди ҳакамӣ қарор оид ба масъалаҳое, ки созишномаи ҳакамӣ онҳоро дар бар мегирад, аз онҳое, ки ҳамин созишнома дар бар намегирад, имконияти ҷудо кардан бошад, суди иқтисодӣ метавонад варақаи иҷроро танҳо ба ҳамон қисми ҳалномаи суди ҳакамӣ диҳад, ки мазмуни қарори ин масъалаҳоро созиши ҳакамӣ дар бар мегирад;

- ҳайат ва ё тартиби мурофиаи ҳакамӣ ба созишномаи тарафҳо ва ё қонун мувофиқат накунад;

- ҳалнома барои тарафҳои муҳокимаи ҳакамӣ ҳанӯз ҳатмӣ нашуда бошад ё бекор шуда бошад ё ин ки иҷрои он аз ҷониби суди иқтисодӣ ё дигар суд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ин ки аз ҷониби суди давлати дигар, ки дар ҳудудаш ҳалнома қабул карда шудааст ё давлате, ки қонунаш татбиқ мешавад, боздошт шуда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 30.05.2017 № 1420).

3. Суди иқтисодӣ додани варақаи иҷроро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 3 моддаи 213 Кодекси мазкур рад менамояд.

Моддаи 219. Таъиноти суди иқтисодӣ оид ба парванда дар бораи додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ аз рӯи ҳалномаи суди ҳакамӣ

1. Дар натиҷаи баррасии ариза оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ суди иқтисодӣ аз рӯи қоидаҳое,ки боби 20 Кодекси мазкур барои қабули ҳалнома пешбинӣ намудааст, таъинот қабул мекунад.

2. Дар таъинот оид ба парвандаҳо дар бораи додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ бояд дарҷ гардад:

- маълумот дар бораи ном ва ҳайати суди ҳакамӣ;

- номи тарафҳои муҳокимаи ҳакамӣ (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- маълумот дар бораи ҳалномаи суди ҳакамӣ оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурӣ, ки аризадиҳанда дархост карда буд;

- супориш барои додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ ва ё рад кардани додани варақаи иҷро.

3. Рад кардан аз додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ барои муроҷиати такрорӣ ба суди ҳакамӣ, агар имконияти муроҷиат барҳам нахӯрда бошад ва ё ба суди иқтисодӣ мутобиқи қоидаҳои умумии пешбининамудаи Кодекси мазкур монеъ шуда наметавонад.

4. Дар ҳолати рад кардан аз додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ аз тарафи суди иқтисодӣ ба таври пурра ва ё қисман бо сабаби нодуруст будани созишномаи муҳокимаи ҳакамӣ ва ё баҳсе, ки баррасии онро созишномаи ҳакамӣ пешбинӣ намекунад ва ё ҳалнома ба шароити созишномаи ҳакамӣ дохил намешавад ва ё дорои муқарраротест, ки созишномаи ҳакамӣ пешбинӣ намекунад, он гоҳ тарафҳои муҳокимаи ҳакамӣ метавонанд барои ҳалли чунин баҳс ба суди иқтисодӣ мутобиқи қоидаҳои умумии пешбининамудаи Кодекси мазкур муроҷиат намоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

5. Аз таъиноти суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳо дар бораи додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ ба марҳилаи кассатсионӣ дар мӯҳлати як моҳи баъди баровардани таъинот шикоят овардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

БОБИ 28. ИСТЕҲСОЛОТИ ПАРВАНДАҲО ОИД БА ЭЪТИРОФ ВА ИҶРО НАМУДАНИ ҲАЛНОМАҲОИ СУДҲОИ ХОРИҶӢ ВА АРБИТРАЖИ ХОРИҶӢ (АРБИТРАЖИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ ТИҶОРАТӢ ВА СУДҲОИ ҲАКАМӢ)

Моддаи 220. Эътироф ва иҷро намудани ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ

1. Ҳалномаи судҳои давлатҳои хориҷӣ (минбаъд - судҳои хориҷӣ) оид ба баҳсҳо ва дигар парвандаҳое, ки зимни ба амалбарории фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ ба вуҷуд меоянд, ҳалномаҳои судҳои ҳакамӣ ва арбитражи байналмиллалии тиҷоратӣ (минбаъд - қарорҳои арбитражи хориҷи), ки дар ҳудуди дигар давлатҳо оид ба баҳсҳо ва корҳое, ки зимни ба амалбарории фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ ба вуҷуд меоянд, қабул шудаанд, дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи судҳои иқтисодӣ эътироф ва иҷро карда мешаванд, агар эътироф ва иҷрои чунин ҳалномаҳо дар санадҳои байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф намудааст, пешбинӣ шуда бошанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Масъалаи эътироф кардан ё иҷро кардани ҳалномаи суди хориҷӣ, арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ ва тарафҳои муҳокимаи ҳакамӣ аз ҷониби суди иқтисодӣ бо аризаи тарафи баҳсе, ки суди хориҷӣ баррасӣ кардааст ё тарафи муҳокимаи ҳакамӣ, ҳал карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 221. Ариза дар бораи эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ

1. Ариза дар бораи эътироф ва иҷрои ҳалномаи судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ аз ҷониби тарафе, ки ба манфиати вай ҳалнома қабул шудааст (минбаъд-ситонанда), ба суди иқтисодии маҳалли ҷойгиршавӣ ва ё маҳалли зисти қарздор ва ё агар маҳалли зисти қарздор ва ё маҳалли ҷойгиршавии он номаълум бошад, ба маҳалли ҷойгиршавии молу мулкаш пешниҳод карда мешавад.

2. Ариза дар бораи эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ ба таври хаттӣ бо имзои ситонанда ва ё намояндаи ваколатдори ӯ пешниҳод карда мешавад.

3. Дар ариза бояд дарҷ карда гардад:

- номи суди иқтисодӣ, ки ба он ариза пешниҳод карда мешавад;

- ном ва маҳалли ҷойгиршавии суди хориҷӣ ё ном ва ҳайати суди ҳакамӣ ё арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ, маҳалли ҷойгиршавии он;

- номи ситонанда, маҳалли ҷойгиршавӣ ва ё маҳалли зисти он;

- номи қарздор, маҳалли ҷойгиршавӣ ва ё маҳалли зисти он;

- маълумот дар бораи ҳалномаи суди хориҷӣ ва ё ҳалномаи арбитражи хориҷӣ оид ба эътироф ва иҷро намудани кадоме, ки ситонанда дархост кардааст;

- дархости ситонанда оид ба эътироф ва иҷро намудани ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ;

- номгӯи ҳуҷҷатҳои замимагардида.

4. Дар ариза оид ба эътироф ва иҷро намудани ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ, ҳамчунин рақамҳои телефон, факс, суроғаи почтаи электронии ситонанда, қарздор, намояндаи онҳо ва дигар маълумот нишон дода мешавад.

5. Ба ариза дар бораи эътироф ва иҷро намудани ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ ҳуҷҷатҳои зерин замима карда мешаванд:

- нусхаи ба таври дахлдор тасдиқ кардашудаи ҳалномаи суди хориҷӣ ё ҳалномаи арбитражи хориҷӣ, ки ситонанда эътироф ва иҷро намудани онро дархост кардааст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ҳуҷҷате, ки ба таври дахлдор тасдиқкарда шудааст ва эътибори қонунӣ пайдо намудани ҳалномаи суди хориҷиро тасдиқ мекунад, агар он дар матни ҳамон ҳалнома нишон дода нашуда бошад;

- ҳуҷҷати ба таври дахлдор тасдиқ карда шуда ва тасдиқкунандае, ки қарздор сари вақт ва ба таври дахлдор аз рӯзи муҳокимаи парванда дар суди хориҷӣ оид ба эътироф ва иҷрои ҳалномае, ки ситонанда дархост карда буд, хабардор карда шудааст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ваколатнома ва дигар ҳуҷҷате, ки ба таври дахлдор салоҳияти шахсеро, ки ба суди иқтисодӣ ариза пешниҳод намудааст, тасдиқ мекунад;

- ҳуҷҷати тасдиқкунандае, ки фиристодани нусхаи аризаи эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои судҳои хориҷиро тасдиқ мекунад;

- тасдиқи тарҷумаи ҳуҷҷатҳое, ки дар сархатҳои якум то панҷуми қисми мазкур дарҷ гардидаанд, ба забони давлатӣ ё забони муоширати байни миллатҳо.

6. Ба ариза оид ба эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои арбитражи хориҷӣ, агар дар санади байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф намудааст, тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад, инҳо замима карда мешаванд:

- нусхаи аслии ба таври дахлдор тасдиқгардидаи ҳалномаи арбитражи хориҷӣ ва ё нусхаи ба таври дахлдор тасдиқгардидаи он;

- нусхаи аслии созишномаи мурофиаи ҳакамӣ ва ё нусхаи ба таври дахлдор тасдиқгардидаи он;

- тарҷумаи ба таври дахлдор тасдиқгардидаи ҳуҷҷатҳое, ки дар сархатҳои якум ва дуюми қисми мазкур дарҷ гардидаанд, ба забони давлатӣ ё забони муоширати байни миллатҳо.

7. Ба ариза дар бораи эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ, инчунин ҳуҷҷатҳои супоридани боҷи давлатӣ ба тартиб ва андозае, ки қонун барои супоридани боҷи давлатӣ ҳангоми пешниҳоди ариза ба суди иқтисодӣ оид ба додани варақаи иҷро барои иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди ҳакамӣ муайян кардааст, замима карда мешавад.

8. Ҳуҷҷатҳое, ки дар моддаи мазкур дарҷ гардидаанд, ҳамон вақт ба таври дахлдор тасдиқшуда эътироф мешаванд, ки ба талаботи моддаи 234 Кодекси мазкур мувофиқат намоянд.

Моддаи 222. Тартиби баррасии ариза оид ба эътироф ва иҷро намудани ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ

1. Ариза оид ба эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ дар маҷлиси судӣ аз тарафи судя ба таври танҳо дар мӯҳлати на дертар аз як моҳи баъди дохилшавии ариза ба суди иқтисодӣ тибқи қоидаи муқаррарнамудаи Кодекси мазкур бо назардошти хусусиятҳои муқаррарнамудаи боби мазкур, агар дар санадҳои байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад, баррасӣ карда мешавад.

2. Суди иқтисодӣ иштироккунандагони парвандаро аз вақт ва ҷои баргузории маҷлиси судӣ хабардор мекунад. Ҳозир нашудани шахсони дар боло зикргардида, ки ба таври дахлдор аз вақт ва ҷои баргузории маҷлиси судӣ хабардор карда шуда буданд, барои баррасии парванда монеъ намешавад.

3. Дар вақти баррасии парванда суди иқтисодӣ дар маҷлиси судӣ будан ё набудани асосҳоро барои эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ, ки моддаи 223 Кодекси мазкур пешбинӣ мекунад, бо роҳи таҳқиқи далелҳои ба суди иқтисодӣ пешниҳодгардида асоснокшудаи талаботи ариза ва норозигӣ дида мебарояд.

4. Дар вақти баррасии парванда суди иқтисодӣ ҳуқуқ надорад ҳалномаи суди хориҷиро моҳиятан аз нав дида барояд.

Моддаи 223. Асосҳои рад намудани эътироф ва иҷро намудани ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ

1. Суди иқтисодӣ эътироф ва иҷро намудани ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷиро дар ҳолатҳои зерин пурра ва ё қисман рад менамояд агар:

- ҳалнома мутобиқи қонуни давлате, ки дар ҳудуди он қабул гаштааст, эътибори қонунӣ пайдо накарда бошад;

- тарафе, ки бар хилофи манфиатҳои он ҳалнома қабул шудааст, аз вақт ва ҷои баргузории маҷлиси судӣ ба таври дахлдор ва саривақт хабардор карда нашуда ва ё бо дигар сабабҳо баёноти худро натавонистааст ба суд пешниҳод карда бошад;

- баррасии парванда мувофиқи санади байналмилалие, ки Тоҷикистон онро эътироф кардааст ва қонун ба салоҳияти мустаснои судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон тааллуқ дошта бошад;

- ҳалномаи эътибори қонунӣ пайдонамудаи судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба баҳси худи ҳамон тарафҳо, дар бораи худи ҳамон предмет ва бо ҳамон асосҳо мавҷуд бошад;

- дар баррасии судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба баҳси худи ҳамон тарафҳо, дар бораи худи ҳамон предмет ва бо ҳамон асосҳо парванда мавҷуд бошад, ки оғози истеҳсолоти он то оғози парванда дар суди хориҷӣ ҷой дошт ё суд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба баҳси худи ҳамон тарафҳо, дар бораи худи ҳамон предмет ва бо ҳамон асосҳо ба истеҳсолоти худ аввалан қабул кардааст;

- мӯҳлати иҷрои маҷбурии ҳалномаи суди хориҷӣ гузашта, ин мӯҳлат аз тарафи суди иқтисодӣ барқарор карда нашуда бошад;

- иҷрои ҳалномаи суди хориҷӣ бар хилофи тартиботи оммавии Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад.

2. Суди иқтисодӣ эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷиро ба таври пурра ва ё қисман бо асосҳои сархати ҳафтуми қисми 1 моддаи мазкур ва санади байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф намудааст, рад менамояд.

Моддаи 224. Таъиноти суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳо дар бораи эътироф ва иҷро намудани ҳалномаҳои суди хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ

1. Дар натиҷаи баррасии ариза дар бораи эътироф ва иҷро намудани ҳалномаҳои суди хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ суди иқтисодӣ тибқи қоидаҳои муқарраркардаи боби 20 Кодекси мазкур барои ҳалнома таъинот мебарорад.

2. Дар таъинот оид ба парвандаҳо дар бораи эътироф ва иҷрои санадҳои суди хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ талаботи зайл бояд нишон дода шавад:

- ном ва маҳалли ҷойгиршавии суди хориҷӣ ё ном ва ҳайати суди ҳакамӣ ё арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ, ки ҳалнома қабул кардааст;

- номи ситонанда ва қарздор;

- маълумот дар бораи ҳалномаи суди хориҷӣ ва ё арбитражи хориҷӣ оид ба эътироф ва иҷро намудан бо дархости ситонанда;

- ишора ба эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои суди хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ ё рад намудани эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои суди хориҷӣ ё арбитражи хориҷӣ (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Аз таъиноти суди иқтисодӣ оид ба парвандаҳо дар бораи эътироф ва иҷро намудани ҳалномаҳои суди хориҷӣ ва ё арбитражи хориҷӣ ба суди марҳилаи кассатсионӣ дар мӯҳлати як моҳи баъди баровардани таъинот шикоят намудан мумкин аст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 225. Иҷрои маҷбурии ҳалномаҳои суди хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ

1. Иҷрои маҷбурии ҳалномаҳои суди хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ дар асоси варақаи иҷрое, ки аз тарафи суди иқтисодӣ бо қабули таъинот дар бораи эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои суди хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ дода мешавад, мутобиқи тартибе, ки Кодекси мазкур ва қонунҳои дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ менамояд, сурат мегирад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Ҳалномаҳои суди хориҷӣ ё арбитражи хориҷиро барои иҷрои маҷбурӣ дар мӯҳлати на зиёдтар аз се соли эътибори қонунӣ пайдо намуданаш пешниҳод кардан мумкин аст. Дар сурати гузаштани мӯҳлати мазкур он бо дархости ситонанда аз рӯи қоидаи муқаррарнамудаи боби 10 Кодекси мазкур барқарор карда мешавад.

ФАСЛИ V. ИСТЕҲСОЛОТ АЗ РӮИ ПАРВАНДАҲО БО ИШТИРОКИ ШАХСОНИ ХОРИҶӢ

БОБИ 29. САЛОҲИЯТИ СУДҲОИ ИҚТИСОДИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН АЗ РӮИ БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲО БО ИШТИРОКИ ШАХСОНИ ХОРИҶӢ

Моддаи 226. Салоҳияти судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи парвандаҳо бо иштироки шахсони хориҷӣ

1. Судҳои иқтисодӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон парвандаҳоро оид ба баҳсҳои иқтисодӣ ва дигар парвандаҳоро, ки бо ба амалбарории фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ алоқаманданд, бо иштироки ташкилотҳои хориҷӣ, ташкилотҳои байналмилалӣ, шаҳрвандони хориҷӣ, шахсони бешаҳрванд, ки фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодиро (минбаъд - шахсони хориҷӣ) ба амал мебароранд, дар ҳолатҳое дида мебарояд, ки агар:

- ҷавобгар дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон зиндагонӣ намояд ё маҳалли ҷойгиршавиаш ҳамин ҷо бошад ё молу мулки ӯ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон мавҷуд бошад (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420);

- мақомоти идоракунӣ, филиал ва ё намояндаи шахси хориҷӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад;

- даъво аз шартномае ба миён ояд, ки аз рӯи он иҷро дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд сурат гирад ё сурат гирифта бошад;

- талабот оид ба расонидани зарар дар натиҷаи амал ё дигар ҳолатҳое, ки дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷой доштанд ё зарар дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон расонида шуда бошад;

- баҳс аз дорошавии беасос дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон ба миён омада бошад Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- даъвогар аз рӯи парванда дар бораи ҳимояи шараф, эътибор ва обрӯи корӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420);

- баҳс аз муносибатҳои муомилот бо коғазҳои қимматнок, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон нашр шудаанд, ба миён омада бошад;

- аризадиҳанда оид ба муқаррар кардани фактҳое, ки аҳамияти ҳуқуқӣ доранд, оид ба мавҷудияти ин фактҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ишора кунад (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420);

- баҳс аз муносибатҳои бақайдгирии давлатии ном, дигар объектҳо ва хизматрасонӣ дар соҳаи ширкатҳои байналмилалии интернет, ки дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳастанд, ба миён омада бошад;

- дар дигар ҳолатҳое, ки муносибатҳои ҳуқуқии баҳснок бо ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқаи зич дошта бошанд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

2. Судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон инчунин баҳсҳои иқтисодӣ ва дигар парвандаҳои ба фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ бо иштироки шахсони хориҷӣ алоқамандро баррасӣ менамоянд, ки мувофиқи талаботи моддаи 227 Кодекси мазкур ба салоҳияти мустаснои онҳо дохил мешавад.

3. Судҳои иқтисодӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин парвандаҳоеро, ки мувофиқи созишномаи тарафҳо бо тартиби муайяннамудаи моддаи 228 Кодекси мазкур баста шудаанд, баррасӣ мекунад.

4. Парвандае, ки аз ҷониби суди иқтисодӣ барои баррасӣ бо риояи қоидаҳои муқаррарнамудаи моддаи мазкур ба истеҳсолот қабул карда шудааст, гарчанде дар вақти баррасии парванда маҳалли ҷойгиршавӣ ва ё маҳалли зисти шахси иштироккунандаи парванда тағйир ёбад ё бо дигар ҳолатҳо он ба салоҳияти суди хориҷӣ дохил гардад, бояд моҳиятан баррасӣ карда шавад.

Моддаи 227. Салоҳияти мустаснои судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба парвавдаҳо бо иштироки шахсони хориҷӣ

1. Ба салоҳияти мустаснои судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба парвандаҳо бо иштироки шахсони хориҷӣ парвандаҳои зерин дохил мешаванд:

- оид ба баҳсҳое, ки аз муносибатҳои моликияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла баҳсҳое, ки ба хусусигардонии моликияти давлатӣ ва азхудкунии маҷбурии моликият барои эҳтиёҷоти давлат алоқаманданд;

- оид ба баҳсҳое, ки предмети онҳо ва ё ҳуқуқ ба он моликияти ғайриманқул буда, дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгир шудаанд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420);

- оид ба баҳсҳое, ки ба бақайдгирӣ ё додани патент, бақайдгирӣ ё додани шаҳодатномаи аломати молӣ, намунаҳои саноатӣ, моделҳои судманд ё бақайдгирии дигар ҳуқуқ ба натиҷаҳои фаъолияти зеҳнӣ, ки бақайдгирӣ ва ё доштани патент ё шаҳодатномаро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон талаб мекунанд;

- оид ба баҳсҳо дар бораи беэътибор эътироф кардани сабти феҳристи давлатӣ (феҳристҳо, кадастрҳо) аз тарафи мақомоти салоҳиятдори Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки феҳристдорӣ ба зиммаш аст, (регистр, кадастр);

- оид ба баҳсҳое, ки бо таъсисдиҳӣ, барҳамдиҳӣ ё бақайдгирии шахсони ҳуқуқӣ ё соҳибкорони инфиродӣ алоқаманд буда, дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд, инчунин қарорҳои баҳсноки мақомоти шахсони ҳуқуқӣ (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420);

2. Ба салоҳияти мустаснои судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон инчунин парвандаҳо бо иштироки шахсони хориҷӣ, ки аз муносибатҳои ҳуқуқи маъмурӣ ва дигари оммавӣ ба миёноянда, ки дар фасли сеюми Кодекси мазкур пешбинӣ гардидаанд, дохил мешаванд.

Моддаи 228. Созишнома оид ба муайян кардани салоҳияти судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Агар ақаллан яке аз тарафҳо шахси хориҷӣ ба ҳисоб раваду созишномае баста бошад, ки суда иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон баҳсҳои ба миёномада ё ба миёнояндаро, ки бо фаъолияти соҳибкорӣ ва ё дигар фаъолияти иқтисодӣ алоқаманд аст, салоҳияти баррасӣ кардан дошта бошад, суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон чунин салоҳияти мустасноро оид ба баррасии баҳси мазкур дар шароите доро мегардад, ки чунин созишнома салоҳияти мустаснои суди хориҷиро тағйир надиҳад.

2. Созишнома оид ба муайян кардани салоҳият бояд ба тариқи хаттӣ баста шуда бошад.

Моддаи 229. Салоҳияти судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи андешидани тадбирҳои таъминотӣ доир ба парвандаҳо бо иштироки шахсони хориҷӣ

Оид ба парвандаҳо бо иштироки шахсони хориҷӣ, ки ба салоҳияти судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи боби 30 Кодекси мазкур дохил мешаванд, судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд тадбирҳои таъминотиро мутобиқи қоидаҳои боби 8 Кодекси мазкур қабул намоянд.

Моддаи 230. Масунияти судии ташкилотҳои байналмилалӣ (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

1.Масунияти судии ташкилотҳои байналмилалӣ бо санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст ва қонунҳо муайян карда мешавад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

2. Даст кашидан аз масунияти судӣ бо тартиби пешбининамудаи қонуни давлати хориҷӣ ё қоидаҳои ташкилоти байналмилалӣ ба амал бароварда мешавад. Дар ин ҳолат суди иқтисодӣ парвандаро бо тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур баррасӣ менамояд(Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

Моддаи 231. Оқибатҳои мурофиавии аз тарафи суди давлати хориҷӣ баррасӣ шудани парванда аз рӯи баҳс дар байни худи ҳамон шахсон, дар бораи ҳамон предмет ва ҳамон асосҳо

1. Суди иқтисодӣ даъворо аз рӯи қоидаҳои боби 17 Кодекси мазкур бе баррасӣ мемонад, агар дар истеҳсолоти суди давлати хориҷӣ барои баррасӣ парванда аз рӯи баҳс дар байни худи ҳамон шахсон, дар бораи ҳамон предмет ва ҳамон асосҳо мавҷуд бошад, ба шарте ки баррасии парвандаи мазкур ба салоҳияти мустаснои суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи моддаи 227 Кодекси мазкур дохил нашавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон истеҳсолоти парвандаро бо қоидаҳои боби 18 Кодекси мазкур қатъ мекунад, ба шарте ки ҳалномаи эътибори қонунӣ пайдокардаи суди давлати хориҷӣ аз рӯи баҳс дар байни худи ҳамон шахсон, дар бораи ҳамон предмет ва ҳамон асосҳо, агар баррасии парвандаи мазкур ба салоҳияти мустаснои суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон надошта бошад, ё эътироф ва иҷрои ҳалномаи мазкур мувофиқи тартиби моддаи 226 Кодекси мазкур пешбинӣ нашуда бошад.

БОБИ 30. ИСТЕҲСОЛОТИ ПАРВАНДАҲО БО ИШТИРОКИ ДАВЛАТҲОИ ХОРИҶӢ (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

Моддаи 232. Тартиби баррасии парвандаҳо бо иштироки шахсони хориҷӣ

1. Парвандаҳо бо иштироки шахсони хориҷӣ аз тарафи суди иқтисодӣ аз рӯи қоидаҳои Кодекси мазкур бо хусусиятҳои пешбининамудаи боби мазкур баррасӣ мегардад, агар санадҳои байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон тартиби дигареро пешбинӣ накарда бошанд.

2. Парвандаҳо бо иштироки шахсони хориҷӣ, агар ин шахсон ё мақомоти идоракунӣ, филиалҳо, намояндагӣ ва ё намояндаҳои онҳо, ки барои баррасии парванда ваколатдоранд, дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон кор ва ё зиндагонӣ кунанд, дар мӯҳлати муқаррарнамудаи Кодекси мазкур баррасӣ карда мешаванд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

3. Агар шахсони хориҷии иштироккунандаи парвандаи аз тарафи суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасишаванда берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бошанд ё зиндагонӣ кунанд, чунин шахсон бо таъиноти суди иқтисодӣ аз рӯзи баррасии парванда бо роҳи фиристодани супориш ба мақомоти адлия ва ё дигар мақомоти салоҳиятдори давлати хориҷӣ хабардор карда мешаванд. Шахсони хориҷии дар парванда иштироккунанда аз баргузории маҷлиси судӣ аз тариқи воситаҳои алоқа метавонанд хабардор карда шаванд. Дар чунин ҳолат мӯҳлати баррасии парванда аз тарафи суди иқтисодӣ на бештар аз шаш моҳ дароз карда мешавад, агар дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад.

Моддаи 233. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои мурофиавии шахсони хориҷӣ

1. Шахсони хориҷӣ баробари ташкилот ва шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳуқуқҳои мурофиавии худ истифода бурда, дорои ӯҳдадориҳои мурофиавӣ мебошанд. Имтиёзҳои мурофиавӣ ба шахсони хориҷӣ дар ҳолате дода мешаванд, ки онҳо дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон пешбинӣ шуда бошанд.

2. Шахсони хориҷӣ ҳуқуқ доранд ба суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи қоидаҳои тобеияти идоравӣ ва тобеияти судӣ, ки Кодекси мазкур барои ҳимояи ҳуқуқҳои вайроншуда мавриди баҳс қароргирифта ва манфиатҳои қонунӣ дар соҳаи соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ муқаррар кардааст, муроҷиат намоянд.

3. Шахсони хориҷии дар парванда иштироккунанда ба суди иқтисодӣ бояд далелҳоеро пешниҳод намоянд, ки ҳолати ҳуқукӣ ва ҳуқуқи онҳоро дар бобати ба амалбарории соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ тасдиқ намоянд.

4. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шахсони давлатҳои хориҷие, ки нисбати ташкилотҳо ва шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудиятҳо гузоштаанд, метавонад маҳдудиятҳои ҷавобӣ (реторсия) гузорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Моддаи 234. Эътирофи ҳуҷҷатҳое, ки мақомоти давлатҳои хориҷӣ додаанд, таҳия ё тасдиқ намудаанд

(Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1233)

1. Ҳуҷҷатҳое, ки мақомоти салоҳиятдори давлатҳои хориҷӣ тибқи тартиби муқарраргардида берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи қонунҳои давлатҳои хориҷӣ ба шаҳрвандон ва ташкилотҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ё шахсони хориҷӣ додаанд, таҳия ё тасдиқ намудаанд, агар дар қонунҳо ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад, аз ҷониби судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми мавҷудияти апостил ё барасмиятдарории консулӣ қабул карда мешаванд.

2. Ҳуҷҷатҳои ба забони хориҷӣ таҳияшуда ба судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд бо тарҷума ба забони давлатӣ, ки ба таври нотариалӣ тасдиқ гардидааст, пешниҳод карда шаванд.

3. Гузоштани апостил ё тасдиқи (легализатсияи) ҳуҷҷате, ки аз ҷониби шахси хориҷӣ ба суди иқтисодӣ пешниҳод карда мешавад, бо тартиби муқаррарнамудаи қонун муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1233).

Моддаи

. Мурофиаи судии парвандаҳо бо иштироки давлати хориҷӣ (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

1. Пешниҳод намудани даъво ба суди иқтисодӣ нисбат ба давлати хориҷӣ, ҷалби давлатҳои хориҷӣ ҷиҳати иштирок дар парванда ба сифати ҷавобгар ё шахси сеюм, гузоштани ҳабс ба молу мулки ба давлати хориҷӣ тааллуқдошта, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад, андешидани тадбирҳои таъминотии дигар нисбат ба ин молу мулк, ситонш аз ин молу мулк бо тартиби иҷрои ҳалномаҳои суди иқтисодӣ, инчунин баррасии аризаҳо дар бораи эътироф ва иҷрои маҷбурии ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ нисбат ба молу мулки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордоштаи давлатҳои хориҷӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи масунияти юрисдиксионии давлати хориҷӣ ва моликияти он дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” ва бо тартиби муқарарнамудаи Кодекси мазкур, агар санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, ё қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигареро пешбинӣ накарда бошанд, амалӣ карда мешаванд (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

2. Парвандаҳо бо иштироки давлати хориҷӣ бо тартиби коидахои умумии истеҳсолоти даъвогӣ бо хусусиятҳои муқаррарнамудаи боби мазкур, бобҳои 29 ва 30 Кодекси мазкур ва дигар қонунхо баррасӣ карда мешаванд. Ариза дар бораи эътироф ва иҷрои маҷбурии ҳалномаи судҳои хориҷӣ нисбат ба молу мулки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордоштаи давлати хориҷӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин боб, боби 28 Кодекси мазкур ва дигар қонунҳо баррасӣ карда мешавад.

Моддаи

. Салоҳияти судҳои иқтисодӣ оид ба парвандаҳо бо иштироки давлати хориҷӣ

Салоҳияти судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба баррасии парвандаҳо бо иштироки давлати хориҷӣ тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи боби 4 Кодекси мазкур муайян карда мешавад(Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

Моддаи

. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои мурофиавии давлати хориҷӣ, намояндагӣ (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

1. Давлати хориҷӣ баробари ташкилотҳо, шаҳрвандони Ҷумҳурии Точикистон аз ҳуқуқҳои мурофиавӣ истифода мебарад ва уҳдадориҳои мурофиавиро ба зимма дорад, аз чумла ҳуқуқ дорад пешбурди парвандаро дар суди иқтисодӣ ба воситаи намоянда ба роҳ монад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

2. Ваколатҳои намояндаи давлати хориҷӣ бояд дар ваколатнома ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунанда ифода ёбанд ва тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ё қонунгузории давлати хориҷӣ, бо назардошти талаботи пешбининамудаи моддаи 234 Кодекси мазкур, ба расмият дароварда шаванд (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

3. Намояндаи давлати хориҷӣ ҳуқуқ дорад аз номи давлати хориҷие, ки ӯ вакилӣ мекунад, ҳама амалҳои мурофиавиро анҷом диҳад, ба истиснои амалҳои дар қисми 4 моддаи мазкур пешбинишуда, агар дар ваколатнома ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунанда тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

4. Дар ваколатнома ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунандае, ки давлати хориҷӣ додааст, бояд ҳуқуқҳои зерин махсус зикр гарданд:

1) имзо намудани ҷавоби аризаи даъвогӣ (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

2) эътироф намудани даъво (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

3) даст кашидан аз масунияти судӣ, масуният нисбат ба тадбирҳои таъминотии даъво, масуният нисбат ба ичрои халномаи суд (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

4) пешниҳод намудани даъвои муқобили даъво, тайғир додани асос ё мавзуи даъвои мукобили даъво (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

5) бастани созиши оштӣ ва созиш аз рӯйи ҳолатҳои воқеии парванда (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

6) ба шахси дигар вогузоштани салоҳияти намояндагии худ (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

7) гирифтани хабарномаи судӣ (аз ҷумла нусхаи санадҳои судӣ) (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

8) шикояти санадхои судӣ (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

9) имзо ва пешниҳод намудани ариза дар бораи аз нав баррасӣ намудани санадҳои судӣ аз рӯйи ҳолатҳои нав ошкоршуда (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

10) гирифтани маблағ ва дигар молу мулки ба фоидаи ӯ гузарондашуда (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

Моддаи

. Пешниҳод намудани аризаи даъвогӣ (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085)

1. Аризаи даъвогӣ нисбат ба давлати хориҷӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида бояд ба талаботи моддаҳои 124 ва 125 Кодекси мазкур мувофиқат намоянд (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

2. Ба аризаи даъвогӣ инчунин тарҷумаи ба таври дахлдор тасдиқгардида ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида ба забони расмӣ ё яке аз забонҳои расмии давлати хориҷии дар парванда иштироккунанда замима карда мешаванд (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085);

Моддаи

. Хусусиятҳои андешидани тадбирҳо оид ба таъмини даъво (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085)

1. Тадбирҳо оид ба таъмини даъво аз ҷониби суди иқтисодӣ тибқи аризаи шахсони иштироккунандаи парванда б0 тартиби муқаррарнамудаи боби 8 Кодекси мазкур андешида мешаванд, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар давлати хориҷӣ ва молу мулки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордоштаи он аз масуният нисбат ба тадбирҳо оид ба таъмини даъво бархурдор бошанд ва давлати хориҷӣ аз ин масуният даст накашида бошад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

2. Тадбирҳое, ки суди иқтисодӣ оид ба таъмини даъво андешидааст, бояд бекор карда шаванд, агар дар ҷараёни муҳокимаи судии парванда муқаррар карда шавад, ки давлати хориҷӣ ва молу мулки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордоштаи он аз масуният нисбат ба тадбирхо оид ба таъмини даъво ё масуният нисбат ба иҷрои ҳалномаи суд бархурдор аст ва давлати хориҷӣ аз ин масуният даст накашидааст (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

Моддаи

. Фиристодан ва супоридани хабарномаи судӣ дар бораи муҳокимаи судӣ ва дигар ҳуҷҷатҳои судӣ ба давлати хориҷӣ (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085)

1. Фиристодани хабарномаи судӣ ба давлати хориҷӣ дар бораи оғоз намудани истеҳсолоти парванда дар суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар ҳуҷҷатҳои судӣ тавассути роҳҳои дипломатӣ амалӣ карда мешавад. Санаи супоридани ҳуҷҷатҳои мазкур санаи гирифтани хабарномаи судӣ аз ҷониби идораи амаликунандаи сиёсати хориҷии давлати дахлдори хориҷӣ ҳисобида мешавад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

2. Супориши суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба супоридани ҳуҷҷатҳо ба давлати хориҷӣ ва анҷом додани дигар амалҳои мурофиавӣ бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст ва тартиби расондани ёрии ҳуқуқиро танзим мекунанд, ба расмият дароварда мешавад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

3. Хабарномаи судии дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур пешбинишударо суди иқтисодӣ метавонад бевосита бо забонхат ба намояндаи давлати хориҷӣ супорад, агар ӯ дар парванда иштирок намояд ва тибқи тартиби муқарраргардида ваколатхои дахлдор дошта бошад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

4. Давлати хориҷие, ки моҳиятан дар муҳокимаи судии парвандаи бар зидди ӯ оғозшуда иштирок кардааст, наметавонад ба он такя кунад, ки супоридани ҳуҷҷатҳо дар бораи муҳокимаи судӣ бар хилофи муқаррароти қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур сурат гирифтааст (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

5. Хабарномаи судӣ дар бораи таъйин намудани маҷлиси пешакии судӣ ё дар бораи таъйин намудани парванда ба мухокимаи судӣ ба давлати хориҷӣ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи мазкур на дертар аз ду моҳ то рӯзи маҷлиси суд фиристода мешавад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

6. Хабарномаи судӣ, ки ба давлати хориҷӣ фиристода мешавад, дар ду нусха тартиб дода шуда, аз чониби суд тасдиқ карда мешаванд ва бо тарҷумаи ба таври дахлдор тасдиқшуда ба забони расмӣ ё яке аз забонҳои расмии давлати хориҷии дар парванда иштироккунанда хамроҳ карда мешавад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

Моддаи

. Хусусиятхои маҷлиси пешакии судӣ ва қатъ кардани истеҳсолоти парванда (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085)

1. Дар маҷлиси пешакии судӣ, ки мутобиқи моддаи 135 Кодекси мазкур гузаронда мешавад, суди иқтисодӣ бо иштироки тарафҳо ҳамчунин масъалаи мавҷуд будани масунияти судии давлати хориҷиро нисбат ба баҳси баррасишаванда ҳал мекунад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

2. Агар маводи дар парванда мавҷудбуда ба суди иқтисодӣ барои баровардани хулоса дар маҷлиси пешакии судӣ оид ба мавҷуд будани масунияти судии давлати хориҷӣ нисбат ба баҳси баррасишаванда имкон надиҳад, ин масъала бояд дар рафти муҳокимаи судӣ ҳал карда шавад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

3. Дар сурати ҳозир нашудани намояндаи давлати хориҷӣ, ки дар бораи сана, вақт ва маҳалли баргузории маҷлиси пешакии судӣ ба таври дахлдор огоҳонида шудааст, суди иқтисодӣ дар асоси маводи дар парванда мавҷудбуда ҳалнома қабул мекунад (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

4. Ҳолатҳои муқаррарнамудаи суди иқтисодӣ ва хулоса дар бораи мавҷуд будан ё набудани масунияти юрисдиксионии давлати хориҷӣ бояд дар санади судие, ки аз рӯйи натиҷаҳои баррасии парванда қабул шудааст, дарҷ карда шаванд (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

5. Агар суди иқтисодӣ дар маҷлиси пешакии судӣ ё ҳангоми муҳокима дар маҷлиси судӣ ба хулоса ояд, ки давлати хориҷӣ масунияти судӣ дорад, истеҳсолоти парвандаро мутобиқи моддаи 149 Кодекси мазкур қатъ менамояд (Конуни ЧТ аз 13.11..2024 №2085).

Моддаи

. Хулосаи мақомоти давлатӣ, ташкилотҳои дигар ва коршиносон оид ба масъалаҳои татбиқи масунияти юрисдиксионӣ 13.11..2024 №2085).

Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ташаббуси суди иқтисодӣ ё бо ташаббуси худ оид ба татбиқи масунияти юрисдиксионӣ вобаста ба масъалаҳои зерин хулоса медиҳад 13.11..2024 №2085):

- оид ба ҳолати ҳуқуқии ташкилот, мақомоти ҳокимияти давлатӣ, шахси мансабдоре, ки дар баррасии парванда ба сифати давлати хориҷӣ ҷалб карда мешаванд;

- оид ба мавҷудияти амалигардонии ваколатҳои мустақили ҳокимият дар амалҳои давлати хориҷӣ;

- оид ба мавҷудияти масунияти юрисдиксионии давлати хориҷӣ ва моликияти он дар Ҷумҳурии Точикистон;

- оид ба ҳаҷми масунияти юрисдиксионие, ки дар давлати хориҷӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешавад;

- оид ба дигар масъалаҳое, ки ба ваколати мақомоти давлатии мазкур дохил мешаванд.

2. Суди иқтисодӣ метавонад бо тартиби муқарраргардида ба мақомот ва ташкилотҳои дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷи кишвар барои мусоидат ва тавзеҳот оид ба масъалаҳое, ки мавзуи баҳс мебошанд, муроҷиат кунад ё коршиносонро (мутахассисонро) ҷалб намояд 13.11..2024 №2085).

3. Хулоса ва тавзеҳоти гирифташуда бояд аз ҷониби суди иқтисодӣ бо назардошти маҷмуи далелҳои дар парванда мавҷудбуда баҳо дода шаванд 13.11..2024 №2085).

Моддаи

.. Татбиқи принсипи мутақобила 13.11..2024 №2085).

1. Ҳангоми баррасии парванда нисбат ба давлати хориҷӣ суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ташаббуси худ ё бо дархости тарафҳо метавонад принсипи мутақобиларо татбиқ намояд 13.11..2024 №2085).

2. Таносуби ҳаҷми масунияти юрисдиксионие, ки давлати хориҷӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудааст ва масунияти юридиксионие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон ба давлати хориҷӣ пешниҳод кардааст, аз ҷониби суди иқтисодӣ дар асоси далелҳои пешниҳоднамудаи тарафҳо ва хулосаи Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад 13.11..2024 №2085).

3. Агар исбот карда шавад, ки дар давлати хоричии нисбат ба он масъалаи масунияти юрисдиксионӣ бамиёномада ба Ҷумҳурии Тоҷикистон масунияти юрисдиксионӣ нисбат ба андозаи махдуди ба давлати хориҷӣ дар Ҷумҳурии Точикистон пешниҳодшуда дода шудааст, он гоҳ суди иқтисодӣ ҳангоми ҳалли ин масъала дар асоси принсипи мутақобила ҳуқуқ дорад аз ҳамон андозаи масунияти юрисдиксияе, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлати дахлдори хориҷӣ дорад, барояд 13.11..2024 №2085).

4. Хулосаи асосноки суди иқтисодӣ дар бораи татбиқи принсипи мутақобила ва мутобиқи он маҳдуд кардани масунияти юрисдиксионии давлати хориҷӣ ҳангоми баррасии парвандаи мушаххас аз рӯйи натиҷаи баррасии ин парванда дар ҳалномаи суди иқтисодӣ дарҷ карда мешавад 13.11..2024 №2085).

Моддаи

. Ҳалномаи ғоибона 13.11..2024 №2085).

1. Суди иқтисодӣ метавонад пас аз муқаррар намудани шартҳои зерии нисбат ба давлати хориҷӣ, ки дар муҳокимаи суди иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок накардааст (баррасии парванда дар ғоибӣ), ҳалномаи ғоибона қабул намояд 13.11..2024 №2085):

1) риояи талаботи моддаи

Кодекси мазкур 13.11..2024 №2085);

2) аз рӯзи фиристодани супориш дар бораи супоридани ҳуҷҷатҳо ба давлати хориҷӣ оид ба оғози истеҳсолоти парванда нисбат ба он на камтар аз ду моҳ гузашта бошад 13.11..2024 №2085);

3) тибқи қонунҳои Ҷумҳурии Точикистон давлати хориҷӣ аз масунияти судӣ истифода намебарад 13.11..2024 №2085);

4) давлати хориҷӣ дар бораи ба муҳлати оқилона мавқуф гузоштани маҷлиси судӣ дархост пешниҳод накарда бошад, ё дархости мазкур аз ҷониби суди иқтисодӣ асоснок рад карда шуда бошад 13.11..2024 №2085).

2. Аз рӯйи натиҷаи баррасии парванда дар ғоибии давлати хориҷие, ки дар парванда ҷавобгар мебошад, бо назардошти хамаи шартҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи мазкур, суди иқтисодӣ метавонад дар ғоибии давлати хориҷии мазкур ҳалнома қабул намояд 13.11..2024 №2085).

3. Нусхаи ҳалномаи суди иқтисодӣ на дертар аз панҷ рӯз пас аз қабули он бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи

Кодекси мазкур аз чониби суди иқтисодӣ ба давлати хориҷӣ фиристода мешавад 13.11..2024 №2085).

4. Давлати хориҷӣ дар давоми ду моҳ аз рӯзи ба ӯ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи

Кодекси мазкур супоридани нусхаи ҳалномаи дар қисми 2 моддаи мазкур зикргардидаи суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад бо тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур аз болои он шикоят намояд 13.11..2024 №2085).

Моддаи

. Имтиёз ва масуниятҳои давлати хориҷӣ дар ҷараёни муҳокимаи судӣ 13.11..2024 №2085).

1. Дар ҷараёни баррасии парванда бо иштироки давлати хориҷӣ аз чониби суди иқтисодӣ ба ин давлати хориҷӣ ҷаримаи судӣ таъйин карда намешавад ва аз ин давлати хориҷӣ дар бораи пешпардохти хароҷоти судӣ вобаста ба баррасии парванда талаб карда намешавад 13.11..2024 №2085).

2. Муқаррароти қисми 1 моддаи мазкур ҳангоми кабули ҳалномаи суди иқтисодӣ аз рӯйи натиҷаи моҳиятан баррасӣ намудани парванда ба суди иқтисодӣ ҷиҳати рӯёндани хароҷоти судӣ аз давлати хориҷӣ тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи боби 9 Кодекси мазкур монеъ намегардад 13.11..2024 №2085).

Моддаи

. Тартиби иҷро намудани санадҳои судӣ нисбат ба давлати хориҷӣ 13.11..2024 №2085).

1. Иҷро намудани санадҳои судии суди иқтисодӣ, ки нисбат ба давлати хориҷӣ ва молу мулки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордоштаи он қабул гардидаанд, дар асоси натиҷаи баррасии даъво ё аризаи дахлдор оид ба эътироф ва иҷрои ҳалномаҳои судҳои хориҷӣ ва арбитражи хориҷӣ, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро амалӣ карда мешавад 13.11..2024 №2085).

2. Суди иқтисодӣ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи

Кодекси мазкур давлати хориҷиро дар бораи эътибори конунӣ пайдо кардани санади судӣ ва додани варақаи иҷро огоҳ мекунад 13.11..2024 №2085).

ФАСЛИ VI. ИСТЕҲСОЛОТ ОИД БА АЗ НАВ БАРРАСӢ НАМУДАНИ САНАДҲОИ СУДИИ СУДҲОИ ИҚТИСОДӢ

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

БОБИ 31. ИСТЕҲСОЛОТ ДАР МАРҲИЛАИ КАССАТСИОНИИ СУДИ ИҚТИСОДӢ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 236. Ҳуқуқи пешниҳоди шикоят ва эътирози кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899)

1. Шахсони иштирокчии парванда, инчунин дигар шахсон дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур метавонанд аз ҳалномаи эътибори қонунӣ пайдонакардаи суди иқтисодии марҳилаи якум бо тартиби кассатсионӣ шикоят ва прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони онҳо, сарфи назар аз иштирокашон дар баррасии парванда, инчунин прокурори иштирокчии парванда дар доираи ваколат эътироз намоянд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

2. Шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба воситаи суди иқтисодие, ки ҳалномаро қабул кардааст, оварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

3. Суди иқтисодие, ки санади судиро қабул кардааст, вазифадор аст шикоят ва эътирози кассатсиониро якҷоя бо парванда дар мӯҳлати на дертар аз се рӯзи баъди ба охир расидани мӯҳлати овардани шикоят ба Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристонад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

4. Дар шикоят ва эътирози кассатсионӣ талаботи наверо, ки предмети баррасии суди иқтисодии марҳилаи якум нагардида буданд, изҳор кардан мумкин нест (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 237. Марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Шикоят ва эътирози кассатсионӣ аз тарафи марҳилаи кассатсионии Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 238. Мӯҳлати пешниҳоди шикоят ва эътирози кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899)

1. Шикоят ва эътирози кассатсионӣ дар мӯҳлати як моҳи баъди ба шахсони иштироккунандаи парванда фиристонидан ё ба онҳо супурдани ҳалнома аз тарафи суди иктисодии марҳилаи якум пешниҳод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

2. Дар ҳолати гузаронидани мӯҳлати шикоят ва эътирози кассатсионӣ он бо дархости шахсоне, ки мӯҳлати шикоят ва эътирози кассатсиониро гузаронидаанд, аз тарафи суди марҳилаи кассатсионӣ, агар сабабҳои гузаронидани мӯҳлати кассатсионӣ узрнок ҳисобида шаванд, барқарор карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

3. Дархости барқарор кардани мӯҳлати шикоят ва эътирози кассатсионӣ аз тарафи суди марҳилаи кассатсионӣ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 116 Кодекси мазкур баррасӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

4. Дар таъиноти суди иқтисодӣ оид ба барқарор намудани шикоят ва эътирози кассатсионии пешниҳодшуда қайд карда мешавад, ки шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба истеҳсолот қабул карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

5. То анҷоми мӯҳлати пешниҳоди шикоят ва эътирози кассатсионӣ, ки дар Кодекси мазкур муқаррар карда шудааст, парвандаро аз суди иқтисодӣ талаб кардан мумкин нест (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 239. Мазмун ва шакли шикоят ва эътирози кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899)

1. Шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба суди марҳилаи кассатсионӣ хаттӣ пешниҳод карда мешавад. Шикоят ва эътирози кассатсионӣ аз ҷониби шахси онро пешниҳодкарда ва ё намояндаи ваколатдори ӯ имзо карда мешавад. Шикоят ё эътирози кассатсионӣ мумкин аст дар шакли электронӣ бо имзои электронии рақамии тасдиқшуда бо ҷойгир намудани он дар сомонаи судҳои иқтисодӣ пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899, аз 24.12.2022 № 1931).

2. Дар шикоят ва эътирози кассатсионӣ бояд инҳо нишон дода шаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899):

- номи суди иқтисодие, ки ба он шикоят ва эътирози кассатсионӣ пешниҳод мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- номи шахсоне, ки шикоят пешниҳод мекунанд ва дигар шахсони иштирокчии парванда;

- номи суди иқтисодие, ки ҳалномаи шикоятшавандаро баровардааст, рақами парванда ва санаи қабули ҳалнома, предмети баҳс;

- талаби шахси шикоят ва прокурори эътирозоварда ва асосҳое, ки аз рӯи онҳо ҳалнома бо истинод ба қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ҳолатҳои парванда ва далелҳои дар парванда мавҷудбуда мавриди шикоят ва эътироз қарор дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899);

- номгӯи ҳуҷҷатҳои ба шикоят ва эътироз замимашуда (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

3. Дар шикоят ва эътирози кассатсионӣ мумкин аст, ки рақами телефон, факс, суроғаи почтаи электронӣ ва дигар маълумоти зарурӣ, ки барои баррасии парванда муҳиманд, инчунин ариза оид ба дархостҳои пешбинишуда дарҷ карда шавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

4. Шахсе, ки шикоят ва эътирози кассатсионӣ пешниҳод менамояд, ӯҳдадор аст ба дигар шахсони иштирокчии парванда нусхаи шикоят ва эътирози кассатсионӣ ва ҳуҷҷатҳои ба шикоят ва эътироз замимашавандаро, ки онҳоро надоранд, ба воситаи мактуби дархостӣ бо хабар додан дар бораи гирифтани чунин ҳуҷҷатҳо ба шахсони иштироккунандаи парванда ва ё намояндаи онҳо бо забонхат супорад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

5. Ба шикоят ва эътирози кассатсионӣ ҳуҷҷатҳои зайл замима карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899):

- нусхаи ҳалномае, ки мавриди шикоят қарор гирифтааст;

- ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи пардохти боҷи давлатӣ бо тартиб ва андозаи муқаррарнамудаи қонун;

- ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда оид ба фиристонидан ё супоридани нусхаи шикоят ва эътирози кассатсионӣ ва дигар ҳуҷҷатҳо ба шахсони иштироккунанда ва ё дигар шахсоне, ки онҳоро надоранд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899);

- ваколатнома ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунандае, ки салоҳияти шахсро барои имзо намудани шикоят ва эътирози кассатсионӣ тасдиқ мекунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

6. Ба шикоят ва эътирози кассатсионӣ нисбати таъиноти суди иқтисодӣ оид ба баргардонидани аризаи даъвогӣ, инчунин аризаи даъвогии баргардонидашуда ва ҳуҷҷатҳои ба он зимни ба суди иқтисоди овардан замимашуда бояд замима карда шаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 240. Қабули шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба истеҳсолоти суди иқтисодӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 №1899)

1. Шикоят ва эътирози кассатсионӣ, ки аз рӯи шакл ва мазмун бо риояи талаботи муқаррарнамудаи Кодекси мазкур пешниҳод гардидааст, дар мӯҳлати панҷ рӯзи баъди ба суд дохил шуданаш аз тарафи судя танҳо қабул карда мешавад. Дар ҳолати вайрон кардани талаботи дар боло нишондодашуда судя шикоят ва эътирозро беҳаракат мемонад ва ё бо тартиби муқаррарнамудаи моддаҳои 242 ва 243 Кодекси мазкур бармегардонад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

2. Оид ба қабули шикоят ва эътирози кассатсионӣ суди марҳилаи кассатсионӣ таъинот бароварда, истеҳсолоти шикояти кассатсиониро оғоз мекунад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899.

3. Дар таъинот вақт ва ҷои баргузории маҷлиси судӣ оид ба баррасии шикоят ва эътирози кассатсионӣ нишон дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

4. Нусхаи таъинот ба шахсони иштироккунандаи парванда на дертар аз рӯзи дигари қабули он фиристонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 241. Изҳори назар ба шикоят ва эътирози кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899)

1. Шахси иштироккунандаи парванда доир ба шикоят ва эътирози кассатсионӣ бо замимаи ҳуҷҷатҳое, ки норозигии худро нисбати шикоят ва эътироз тасдиқ менамоянд, ба дигар иштироккунандагони парванда изҳори назарашро мефиристад. Ба изҳори назар ҳамчунин ҳуҷҷате, ки фиристодани онро ба дигар шахсони иштироккунандаи парванда тасдиқ мекунад, замима карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

2. Бо мактуби фармоишӣ изҳори назар дар мӯҳлате фиристонида мешавад, ки то саршавии маҷлиси судӣ имконияти шинос шудан таъмин шавад.

3. Изҳори назар аз тарафи иштироккунандаи парванда ё намояндаи вай имзо карда мешавад. Ба изҳори назар, ки намоянда имзо кардааст, ваколатнома ва ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунандаи салоҳияти шахси имзокунанда замима карда мешавад. Изҳори назар ба шикоят ё эътирози кассатсионӣ мумкин аст ба суди иқтисодӣ дар шакли электронӣ бо имзои электронии рақамии тасдиқшуда бо ҷойгир намудани он дар сомонаи судҳои иқтисодӣ пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

Моддаи 242. Беҳаракат мондани шикоят ва эътирози кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899)

1. Судяи суди марҳилаи кассатсионӣ дар вақти баррасии шикоят ва эътирози кассатсионӣ оид ба қабул намудани шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба истеҳсолот муайян менамояд, ки он бе риояи талаботи моддаи 239 Кодекси мазкур пешниҳод карда шудааст, дар бораи беҳаракат мондани шикоят ва эътирози кассатсионӣ таъинот қабул мекунад. Аз таъинот ба марҳилаи кассатсионӣ шикоят кардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

2. Судя дар таъиноташ асосҳои беҳаракат мондани шикоят ва эътирози кассатсионӣ ва мӯҳлати ислоҳи камбудиҳои нишондодаро, ки асоси беҳаракат мондани шикоят ва эътирози кассатсионӣ гардидааст, нишон медиҳад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

3. Нусхаи таъинот оид ба беҳаракат мондани шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба шахси пешниҳодкардаи шикоят ва эътирози кассатсионӣ на дертар аз рӯзи дигаре, ки таъинот бароварда шудааст, фиристонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

4. Дар ҳолате, ки асосҳои беҳаракат мондани шикоят ва эътирози кассатсионӣ дар мӯҳлати нишондодашудаи таъинот ислоҳ гардад, шикоят ва эътирози кассатсионӣ аз рӯзи супорида шуданаш ба суд пешниҳодшуда ҳисоб карда, шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба истеҳсолот қабул карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

5. Дар ҳолате, ки асосҳои беҳаракат мондани шикоят ва эътирози кассатсионӣ дар мӯҳлати нишондодашудаи таъинот ислоҳ карда нашавад, судя шикоят ва эътирози кассатсиониро бо ҳуҷҷатҳое, ки бо шикоят замима карда шуда буд, бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 243 Кодекси мазкур ба шахси шикоят пешниҳоднамуда бармегардонад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

6. Дар ҳолати бекор намудани таъинот оид ба беҳаракат мондани шикоят ва эътирози кассатсионӣ - шикоят ва эътирози кассатсионӣ аз рӯзи якуми ба суд супорида шуданаш пешниҳодшуда ҳисоб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 243. Баргардонидани шикоят ва эътирози кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899)

1. Судяи марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ шикоят ва эътирози кассатсиониро бармегардонад, агар дар вақти баррасии масъалаи қабули шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба истеҳсолот муайян кунад, ки (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899):

- шикоят ва эътирози кассатсионӣ аз тарафи шахсе, ки ҳуқуқи овардани шикоят ва эътирози кассатсиониро надорад, пешниҳод шуда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899);

- шикоят ва эътирози кассатсионӣ нисбати санади судие пешниҳод шудааст, ки мувофиқи Кодекси мазкур ба тариқи истеҳсолоти кассатсионӣ мавриди шикоят қарор гирифта наметавонад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899);

- шикоят ва эътирози кассатсионӣ бо гузаронидани мӯҳлати муқаррарнамудаи Кодекси мазкур пешниҳод шуда, дархост оид ба барқарор кардани мӯҳлати шикоят ва эътирози кассатсиониро надошта бошад ё дархости онҳо оид ба барқарор кардани мӯҳлати шикоят ва эътирози кассатсионӣ рад карда шуда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899);

- то баровардани таъинот дар бораи қабули шикоят ва эътирози кассатсионие, ки аз тарафи шикояткунанда пешниҳод карда шудааст, дархост дар бораи баргардонидани шикоят ва эътироз ба суд дохил шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899);

- камбудиҳое, ки асоси беҳаракат мондани шикоят ва эътирози кассатсионӣ гардидаанд, дар мӯҳлати муқарраргардидаи таъинот ислоҳ карда нашуда бошанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

2. Дар бораи баргардонидани шикоят ва эътирози кассатсионӣ суд таъинот мебарорад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

3. Дар таъинот асосҳои баргардонидани шикоят ва эътирози кассатсионӣ нишон дода, масъалаи баргаронидани боҷи давлатӣ аз буҷети давлат ҳал карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

4. Нусхаи таъинот оид ба баргардонидани шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба шахси пешниҳоднамудаи шикоят ва эътирози кассатсионӣ якҷоя бо ҳуҷҷатҳои бо шикоят пешниҳодшуда, на дертар аз рӯзи дигаре, ки таъинот бароварда шудааст ва ё баъди гузаштани мӯҳлате, ки дар таъинот барои ислоҳи камбудиҳое, ки асос барои беҳаракат мондани шикоят гардида буд, баргардонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

5. Аз таъиноти суди иқтисодӣ оид ба баргардонидани шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба суди марҳилаи кассатсионӣ шикоят намудан мумкин аст. Дар ҳолати бекор намудани таъиноти судя оид ба баргардонидани шикоят ва эътирози кассатсионӣ он аз рӯзи якуми ба суд супорида шуданаш пешниҳодшуда ҳисоб меёбад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

6. Баргардонидани шикоят ва эътирози кассатсионӣ барои такроран муроҷиат намудан ба суди иқтисодӣ ба таври умумӣ бо шикоят ва эътирози кассатсионӣ, баъди ислоҳ намудани камбудиҳои дар таъинот нишондодашуда мамоният намекунад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 244. Қатъ намудани истеҳсолоти кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899)

1. Истеҳсолоти кассатсионӣ дар он ҳолат қатъ карда мешавад, ки агар баъди ба истеҳсолоти суд қабул гардидани шикоят ё эътирози кассатсионӣ, дархост оид ба даст кашидан аз шикоят ё эътироз ба суд дохил шавад ва ин дасткашӣ тибқи муқаррароти моддаи 48 Кодекси мазкур аз тарафи суд қабул карда шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

2. Агар дар шикоят ё эътирози кассатсионӣ талабҳои нави мавриди баррасии суди иқтисодии марҳилаи якум нагардидае, ки ҳалномаро қабул кардааст, ба миён гузошта шуда бошад, суди марҳилаи кассатсионӣ истеҳсолоти кассатсиониро дар ин қисм қатъ мегардонад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

3. Оид ба қатъ кардани истеҳсолоти кассатсионӣ таъинот бароварда мешавад. Нусхаи таъинот оид ба қатъ кардани шикоят ё эътирози кассатсионӣ ба шахсони иштироккунандаи парванда на дертар аз рӯзи дигаре, ки таъинот бароварда шудааст, фиристонида мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

4. Аз таъиноти суди иқтисодӣ оид ба қатъ намудани истеҳсолоти кассатсионӣ ба суди марҳилаи кассатсионӣ шикоят намудан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

5. Дар ҳолати қатъ намудани истеҳсолоти кассатсионӣ такроран худи ҳамон шахс бо ҳамон асосҳо шикоят ё эътирози кассатсионӣ карда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 245. Тартиби баррасии парванда дар марҳилаи кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Дар марҳилаи кассатсионӣ парванда дар маҷлиси судӣ дар ҳайати дастҷамъии судяҳо аз рӯи қоидаҳои баррасии парванда дар суди иқтисодии марҳилаи якум бо назардошти хусусиятҳои пешбининамудаи боби мазкур баррасӣ карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869).

2. Дар марҳилаи кассатсионӣ, инчунин дар сурати гузаронидани ҳаракатҳои алоҳидаи мурофиавӣ берун аз маҷлиси судӣ тибқи муқаррароти пешбининамудаи моддаи 154 Кодекси мазкур протокол тартиб дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

3. Дар марҳилаи кассатсионӣ қоидаҳо оид ба якҷоя ва ҷудо кардани якчанд талабот, оид ба тағйир додани предмет ё асосҳои даъво, оид ба тағйир додани ҳаҷми талаботи даъво, оид ба пешниҳоди даъвои муқобили даъво, оид ба иваз намудани ҷавобгари номуносиб, оид ба ҷалби шахсони сеюм барои иштирок дар парванда, инчунин дигар қоидаҳое, ки бо Кодекси мазкур танҳо барои баррасии парванда дар суди иқтисодии марҳилаи якум муқаррар шудаанд, татбиқ намегарданд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 246. Мӯҳлати баррасии шикоят ва эътирози кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 №1899)

Суди марҳилаи кассатсионӣ шикоят ва эътирози кассатсиониро аз болои ҳалномаи суди иқтисодии марҳилаи якум дар мӯҳлати на дертар аз як моҳи баъди дохилшавии шикоят ё эътироз ба марҳилаи кассатсионӣ бо баҳисобгирии мӯҳлати тайёрии парванда барои баррасӣ ва қабули санади судӣ баррасӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 247. Ҳадди баррасии парванда дар марҳилаи кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ қонунӣ ва асоснок будани ҳалномаи суди марҳилаи якумро бо дар назар доштани ваҷҳҳои дар шикоят ва эътирози кассатсионӣ пешниҳодшуда ва норозигиҳо нисбат ба шикоят ва эътироз месанҷад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

2. Марҳилаи кассатисонии суди иқтисодӣ парвандаро дар асоси далелҳои дар парванда мавҷудбуда ва далелҳои иловагии пешниҳодшуда баррасӣ мекунад. Суд далелҳои иловатан пешниҳодшударо дар сурате қабул ва мавриди баҳодиҳӣ қарор медиҳад, ки агар шахси иштироккунандаи парванда бо сабабҳои ба ӯ вобастанабуда дар хусуси ба суди марҳилаи якум надоштани имкони пешниҳоди онҳоро асоснок намояд ва суд ин сабабҳоро ҳамчун сабабҳои узрнок ҳисоб кунад. Дар хусуси қабули далелҳои нав ва таҳқиқи онҳо суди марҳилаи кассатсионӣ таъинот қабул мекунад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

3. Ҳуҷҷатҳои барои асосноккунии норозигӣ нисбати шикоят ва эътирози кассатсионӣ пешниҳоднамуда мутобиқи моддаи 239 Кодекси мазкур аз ҷониби марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ қабул карда, моҳиятан баррасӣ мешаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

4. Таҳқиқи далелҳо бо тартибе, ки барои суди марҳилаи якум муқаррар гардидааст, анҷом дода мешавад. Тарафҳо ҳуқуқ доранд дар хусуси даъват ва пурсиши шоҳидони иловагӣ, гузаронидани экспертиза, талаб карда гирифтани далелҳои дигаре, ки таҳқиқи онҳоро суди марҳилаи якум барояшон рад карда буд, дархост пешниҳод намоянд. Суди марҳилаи кассатсионӣ ҳуқуқ надорад қонеъ намудани дархости зикргардидаро бо он асосҳое, ки суди марҳилаи якум онро қонеъ накардааст, рад намояд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

5. Ҳолатҳои парванда, ки аз тарафи шахсони иштироккунандаи парванда бо тартиби муқарраркардаи моддаи 69 Кодекси мазкур эътироф ва тасдиқ намуда, аз тарафи суди иқтисодии марҳилаи якум қабул карда шудааст, аз ҷониби суди марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ санҷида намешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869).

6. Дар ҳолате ки бо тартиби истеҳсолоти кассатсионӣ як қисми ҳалнома баррасӣ гардад, марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ қонунӣ ва асоснок будани танҳо қисми шикоятшавандаи ҳалномаро санҷида мебарояд, агар шахсони иштироккунандаи парванда норозигӣ изҳор накунанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869).

7. Новобаста ба ваҷҳҳои шикоят ва эътирози кассатсионӣ марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ санҷида мебинад, ки меъёрҳои ҳуқуқи мурофиавӣ аз тарафи суди марҳилаи якум вайрон карда нашудааст, ки онҳо тибқи муқаррароти қисми 4 моддаи 249 Кодекси мазкур барои бекор кардани ҳалномаи суди иқтисодӣ марҳилаи якум асос мегарданд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

8. Талаботи наве, ки аз тарафи суди марҳилаи якум мавриди баррасӣ қарор нагирифта буд, аз тарафи суди марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ қабул ва мавриди баррасӣ қарор намегиранд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 248. Салоҳияти марҳилаи кассатсионӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Суди марҳилаи кассатсионӣ аз рӯи натиҷаи баррасии парванда ба тариқи кассатсионӣ:

- санади судии суди марҳилаи якумро бетағйир мемонад, шикоят ва эътирози кассатсиониро қонеъ намегардонад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899);

- санади судии суди марҳилаи якумро пурра ё қисман бекор мекунад ва санади судии нав қабул менамояд;

- санади судии суди марҳилаи якумро пурра ё қисман бекор намуда, истеҳсолоти парвандаро қатъ менамояд ва ё аризаи даъвогиро қисман ва ё пурра бе баррасӣ мемонад;

- санади судии суди марҳилаи якумро бекор намуда, парвандаро барои баррасии нав ба суди иқтисодии дахлдор ирсол менамояд;

- санади судии суди марҳилаи якумро тағйир медиҳад;

- дар сурати ду маротиба бекор карда шудани ҳалномаҳои судӣ вобаста ба парвандаи мушаххас, ин парвандаро барои баррасӣ ба сифати суди марҳилаи якум ба Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол менамояд;

- шикоят ё эътирозро баррасӣ намекунад, агар шахси шикоят ё эътироз пешниҳоднамуда бе сабабҳои узрнок ба маҷлиси коллегияи судии марҳилаи кассатсионӣ ҳозир нашавад ва дар бораи бе иштироки вай баррасӣ намудани парванда ариза надода бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

2. Марҳилаи кассатсионӣ дар сурати ба баррасии нав ирсол кардани парванда ҳуқуқ надорад ҳолати корро муайян ва ё исботшуда ҳисоб кунад, агар он дар санади судии суди марҳилаи якум муайян нашуда бошад ё рад карда шуда бошад, пешакӣ масъалаи дуруст ё нодуруст будани ин ё он далел, бартарии ин далелҳоро аз якдигар, татбиқ шудани меъёрҳои мушаххаси ҳуқуқи моддӣ ва ё қабул шудани қарори дахлдорро ҳангоми баррасии нав ҳал намояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 249. Асосҳои тағйир додан ё бекор намудани ҳалнома

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Асосҳои тағйир додан ё бекор намудани ҳалномаи суди иқтисодии марҳилаи якум инҳо мебошанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776):

- пурра равшан накардани ҳолатҳое, ки барои парванда аҳамият доранд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- исбот нашудани ҳолатҳои барои парванда аҳамиятноке, ки онҳоро суд муқаррар кардашуда ҳисоб кардааст (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- ба ҳолатҳои парванда номувофиқ будани хулосаҳое, ки дар ҳалнома баён гардидаанд;

- вайрон кардан ё нодуруст татбиқ намудани меъёрҳои ҳуқуқи моддӣ ё меъёрҳои ҳуқуқи мурофиавӣ.

2. Татбиқи нодурусти меъёрҳои ҳуқуқи моддӣ инҳоянд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776):

- агар суд қонунеро, ки татбиқ кардан лозим аст, татбиқ накарда бошад;

- агар суд қонунеро, ки татбиқ кардан лозим набуд, татбиқ карда бошад;

- агар суд қонунро нодуруст маънидод карда бошад.

3. Татбиқи вайрон ё нодурусти меъёрҳои ҳуқуқи мурофиавӣ асос барои тағйир додан ё бекор кардани ҳалномаи суди иқтисоди марҳилаи якум шуда метавонад, агар ин вайронкунӣ боиси қабули ҳалномаи нодуруст шуда бошад ё шуда тавонад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Ҳалномаи суди иқтисодии марҳилаи якум дар мавридҳои зерин бекор карда мешавад:

- агар суди иқтисодӣ парвандаро дар ҳайати ғайриконунӣ баррасӣ карда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- агар суд парвандаро дар ғоибии яке аз он шахсони иштироккунандаи парванда, ки дар бораи вақт ва ҷои маҷлиси суд ба таври дахлдор огоҳ карда нашудаанд, баррасӣ карда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- агар дар вақти баррасии парванда қоидаҳои забон вайрон карда шуда бошанд;

- агар суд дар бораи ҳуқуқу ӯҳдадориҳои шахсоне, ки барои иштирок дар парванда ҷалб карда нашудаанд, ҳалнома қабул карда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- агар парванда дар ҳайати дастҷамъии судяҳо баррасӣ шуда, ба ҳалнома судяҳо ё яке аз судяҳо имзо нагузошта бошанд ё ин ки ҳалнома аз ҷониби на он судяҳое имзо шуда бошад, ки дар ҳалнома нишон дода шудаанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- агар дар парванда протоколи маҷлиси судӣ мавҷуд набошад ё ба он на он шахсоне, ки дар моддаи 154 Кодекси мазкур нишон дода шудаанд, имзо гузошта бошанд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776);

- агар дар вақти қабули ҳалнома қоидаҳои махфияти машварати судяҳо вайрон карда шуда бошад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

Хориҷ карда шуд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

Моддаи 250. Қарори марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Дар натиҷаи баррасии шикоят ё эътирози кассатсионӣ марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ санади судӣ қабул мекунад, ки қарор ном дорад ва аз тарафи судяҳое, ки парвандаро баррасӣ кардаанд имзо гузошта мешаванд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

2. Дар қарор инҳо бояд нишон дода шаванд:

- номи суди иқтисодӣ, ҳайати суди қарор қабулкунанда, насаб, ном ва номи падари котиби маҷлиси судӣ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- рақами парванда, сана ва ҷои қабули қарор;

- номи шахси шикоят ё эътирозро пешниҳоднамуда ва ҳолати мурофиавии он (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899);

- номи шахсони иштироккунандаи парванда;

- предмети баҳс;

- насаб, ном ва номи падари шахсони иштироккунандаи мурофиаи судӣ бо нишон додани ваколатҳояшон (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869) ;

- санаи қабули ҳалномаи шикоятшавандаи суди иқтисодии марҳилаи якум ва насаб, ном ва номи падари ҳайати судяҳои онро қабулкарда (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- мазмуни мухтасари ҳалномаи қабулкардашуда;

- асосҳое, ки дар шикоят ё эътирози кассатсионӣ оид ба санҷиши қонунӣ ва асоснок будани ҳалнома масъала гузошта шудааст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899);

- ваҷҳҳое, ки дар норозигӣ нисбати шикоят ё эътирози кассатсионӣ оварда шудааст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899);

- баёноти шахсони иштироккунандаи парванда ва иштироккунандагони мурофиаи судӣ;

- ҳолатҳои муайяннамудаи суди марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ; далелҳое, ки хулосаҳои суд ба он ҳолатҳо асоснок карда шудаанд; қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ки суд дар вақти қабули қарор онҳоро дастрас намудааст; ваҷҳҳое, ки суд бо татбиқи онҳо ин ё он далелро инкор намудааст ва ё қонун ё дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқиро, ки шахсони иштироккунандагони парванда ба онҳо истинод овардаанд, қабул накардааст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- ваҷҳҳое, ки суди марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ ба хулосаҳои суди марҳилаи якум розӣ нашудааст, агар ҳалнома қисман ё пурра бекор карда шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869);

- хулоса оид ба натиҷаи баррасии шикоят ё эътирози кассатсионӣ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 №869, аз 19.07.2022 № 1899).

3. Суд ҳангоми қонеъ нагардонидани шикоят ё эътирози кассатсионӣ ӯҳдадор аст асосҳоеро, ки мутобиқи он ваҷҳҳои шикоят ё эътироз рад карда шудаанд, зикр намояд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687, аз 19.07.2022 № 1899).

4. Ҳангоми пурра ё қисман бекор кардани ҳалнома ё супоридани парванда ҷиҳати баррасии нав суд ӯҳдадор аст амалеро, ки суди марҳилаи якум ҳангоми баррасии нави парванда бояд анҷом диҳад, зикр намояд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687)

5. Дар қарори марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ тақсими хароҷоти судӣ миёни тарафҳо, аз ҷумла хароҷоти судие, ки барои пешниҳоди шикоят ё эътирози кассатсионӣ сарф шудаанд, нишон дода мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 №1687, аз 19.07.2022 № 1899).

6. Нусхаи қарори марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ ба шахсони иштироккунандаи парванда дар мӯҳлати панҷ рӯзи баъди қабул шуданаш фиристонида мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 №1687).

7. Қарори марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ аз рӯзи қабул шуданаш эътибори қонунӣ пайдо мекунад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 №1687).

Моддаи 250(1). Таъиноти хусусии суди марҳилаи кассатсионӣ

(Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420)

Суди марҳилаи кассатсионӣ дар ҳолатҳои пешбининамудаи моддаи 186(1) Кодекси мазкур ҳуқуқ дорад таъиноти хусусӣ қабул намояд (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

Моддаи 250(2). Ҳатмӣ будани нишондодҳои суди марҳилаи кассатсионӣ

(қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687)

1. Нишондодҳои марбут ба зарурати гузаронидани амали мурофиавӣ, ки дар қарори суди марҳилаи кассатсионӣ зикр гардидаанд, ҳангоми бекор кардани ҳалномаи суди марҳилаи якум ва супоридани парванда ҷиҳати баррасии нав барои суде, ки парвандаи мазкурро аз нав баррасӣ мекунад, ҳатмӣ мебошанд.

2. Суди марҳилаи кассатсионӣ ҳуқуқ надорад масъалаҳои боэътимод ё беэътимод будани далел, афзалияти як далел нисбат ба далели дигарро пешакӣ ҳал намояд (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 250(3). Тартиби баррасии шикоят ва эътирозе, ки ба суди марҳилаи кассатсионӣ пас аз баррасии парванда ворид гардидааст

(қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687, аз 19.07.2022 № 1899)

1. Агар шикоят ва эътирози кассатсионие, ки дар мӯҳлати муқарраргардида, ё ин ки пас аз барқарор намудани мӯҳлати гузаронидашуда ирсол гардидааст, ба суди марҳилаи кассатсионӣ пас аз баррасии парванда оид ба дигар шикоят ворид шуда бошад, суди иқтисодӣ ӯҳдадор аст чунин шикоят ва эътирози кассатсиониро ба истеҳсолоти худ қабул кунад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

2. Агар суди марҳилаи кассатсионӣ ҳангоми мутобиқи қисми 1 моддаи мазкур баррасӣ намудани шикоят ва эътирози кассатсионӣ ба хулоса ояд, ки қарори суди марҳилаи кассатсионии қаблан қабулшуда ғайриқонунӣ ё беасос мебошад, онро бекор карда, қарори нави марҳилаи кассатсиониро қабул мекунад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687, аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 250(4). Тавзеҳи қарори марҳилаи кассатсионӣ. Ислоҳи иштибоҳ, саҳв ва хатои арифметикӣ

(қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687)

1. Тавзеҳи қарори марҳилаи кассатсионӣ, инчунин ислоҳи иштибоҳ, саҳв ва хатои арифметикӣ бо тартиб ва дар мӯҳлатҳои пешбининамудаи моддаи 177 Кодекси мазкур аз ҷониби суди марҳилаи кассатсионӣ ба амал бароварда мешаванд.

2. Нисбат ба масъалаҳои тавзеҳи қарори марҳилаи кассатсионӣ, ислоҳи иштибоҳ, саҳв ва хатои арифметикӣ марҳилаи кассатсионӣ дар мӯҳлати даҳ рӯзи пас аз воридшавии ариза ба суд таъинот қабул мекунад, ки нисбати он ба марҳилаи кассатсионӣ шикоят намудан мумкин аст (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 251. Шикоят ва эътирози кассатсионӣ аз таъиноти суди марҳилаи якум

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899)

1. Аз таъиноти суди иқтисодии марҳилаи якум дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур шикоят намудан мумкин аст.

2. Шикоят ва эътирози кассатсионӣ аз таъиноти суди марҳилаи якум ба суди марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ пешниҳод карда мешавад ва бо тартиби муқаррарнамудаи пешниҳоди шикоят ва эътирози кассатсионӣ аз ҳалномаи суди иқтисодии марҳилаи якум бо дарназардошти хусусиятҳои муқаррарнамудаи қисми 3 моддаи мазкур баррасӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

3. Шикоят ва эътирози кассатсионӣ аз таъиноти суди иқтисодии марҳилаи якум оид ба баргардонидани аризаи даъвогӣ ва дигар таъинот, ки барои ҳаракати минбаъдаи парванда монеъ мешавад, аз тарафи суди марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ дар мӯҳлати на зиёдтар аз даҳ рӯзи баъди дохилшавии шикоят ба суд баррасӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 19.07.2022 № 1899).

4. Марҳилаи кассатсионии суди иқтисодӣ дар натиҷаи баррасии шикоят нисбати таъиноти суди иқтисодии марҳилаи якум ҳуқуқ дорад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 03.07.2012 № 869, аз 30.05.2017 № 1420):

- таъинотро тағйир надиҳад ва шикоят ва эътирозро қонеъ нагардонад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899);

- таъиноти суди иқтисодии марҳилаи якумро бекор намуда, онро барои баррасии нав ба суди иқтисодии марҳилаи якум фиристад;

- таъинотро қисман ва ё пурра бекор намуда, масъаларо моҳиятан ҳал намояд.

БОБИ 32. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 252. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 253. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 254. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 255. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 256. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 257. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 258. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 259. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 260. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 261. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 262. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 263. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 264. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 265. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 266. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 267. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 268. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 268(1).Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 269. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

БОБИ 33. АЗ НАВ БАРРАСӢ НАМУДАНИ САНАДҲОИ СУДИИ ЭЪТИБОРИ ҚОНУНИ ПАЙДОКАРДА МУРОФИА ДАР СУДИ МАРҲИЛАИ НАЗОРАТӢ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 270. Аз нав баррасӣ намудани санадҳои судӣ ба тариқи назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад санадҳои судии эътибори қонунӣ пайдокардаи судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ба истиснои қарорҳои Раёсати Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз нав ба тариқи назоратӣ мутобиқи қоидаҳои муқаррарнамудаи боби мазкур аз рӯи шикояти шахсони иштироккунандаи парванда ва шахсони дигари дар моддаи 41 Кодекси мазкур зикргардида бо эътирози Раиси Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо эътирози Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ, прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони онҳо баррасӣ намояд (Қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687, аз 19.07.2022 № 1899).

2. Шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар шахсон низ дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур метавонанд ба тариқи назоратӣ санади судиро, агар гумон кунанд, ки бо ин санади судӣ ҳуқуқу манфиатҳои қонунии онҳо дар соҳаи фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти иқтисодӣ дар натиҷаи меъёрҳои ҳуқуқи моддӣ ё меъёрҳои ҳуқуқи мурофиавиро риоя накардан ё нодуруст татбиқ намудани суди иқтисодӣ ба таври ҷиддӣ вайрон карда шудаанд, мавриди баҳс қарор диҳанд.

3. Шикоят ё эътирози назоратӣ дар бораи аз нав баррасӣ намудани санади судӣ ба тариқи назоратӣ мумкин аст ба Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати шаш моҳи баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани онҳо пешниҳод гардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 271. Тартиби пешниҳод намудани шикоят ё эътирози назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Шикоят ё эътирози назоратӣ бевосита ба суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ пешниҳод карда мешавад. Шикоят ё эътирози назоратӣ мумкин аст дар шакли электронӣ бо имзои электронии рақамии тасдиқшуда бо ҷойгир намудани он дар сомонаи судҳои иқтисодӣ пешниҳод карда шавад(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

2. Шикоят ё эътирози назоратӣ ба санадҳои судии зерин пешниҳод мегардад:

- оид ба ҳалнома ва таъиноти эътибори қонунӣ пайдокардаи судҳои иқтисодии марҳилаи якум - ба коллегияи судии марҳилаи назоратии Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- оид ба қарорҳои коллегияи марҳилаҳои кассатсионӣ ва назоратии Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон - ба Раёсати Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 272. Мӯҳтавои шикоят ё эътирози назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Шикоят ё эътирози назоратӣ бояд маълумотҳои зеринро дар бар гирад:

- номи суде, ки ба он шикоят ё эътирози назоратӣ ирсол мегардад;

- насаб, ном ва номи падари шахсе, ки шикоят ё эътирози назоратӣ пешниҳод кардааст, маҳалли истиқомат ё маҳалли ҷойгиршавӣ ва мавқеи мурофиавии ӯ дар парванда;

- насаб, ном ва номи падари дигар шахсони иштироккунандаи парванда, маҳалли истиқомат ё маҳалли ҷойгиршавии онҳо;

- зикри санади судӣ, ки таҳти шикоят ё эътирози назоратӣ қарор гирифтаанд;

- ишора ба вайрон кардани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби судҳо;

- хоҳиши шахсе, ки шикоят ё эътирози назоратӣ пешниҳод кардааст;

- ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохти боҷи давлатӣ бо тартиб ва андозаи муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- зикри қаблан боздошт гардидани иҷрои санади судӣ (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857);

- номгӯи ҳуҷҷатҳое, ки ба шикоят ё эътирози назоратӣ замима мегарданд.

2. Агар шикоят ё эътирози назоратӣ қаблан ба марҳилаи назоратӣ пешниҳод шуда бошад, дар он бояд ба қарори қабулнамудаи суд ишора гардад.

3. Дар шикояти назоратӣ мумкин аст рақами телефон, факс, суроғаи почтаи электронии шахси иштироккунандаи парванда ва намояндаи ӯ ва ё дигар маълумоти зарурӣ, ки барои баррасии парванда муҳиманд, нишон дода шаванд.

4. Шикояти назоратиро бояд шахси онро пешниҳоднамуда ё намояндаи ӯ имзо кунад. Ба шикояти назоратие, ки намоянда пешниҳод кардааст, ваколатнома ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ваколати намоянда замима мегардад. Эътирози назоратӣ бояд аз ҷониби прокуроре, ки эътироз овардааст, имзо карда шавад.

5. Ба шикоят ё эътирози назоратӣ нусхаи санадҳои нисбат ба парванда қабулнамудаи суд, ки ба таври дахлдор тасдиқ карда шудаанд, замима мегардад.

6. Шикоят ё эътирози назоратӣ бо нусхаҳо мутаносибан ба теъдоди шахсони иштироккунандаи парванда пешниҳод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 273. Амали суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ баъди пешниҳод намудани шикоят ё эътирози назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Шикояти назоратии пешниҳодшуда бо супориши Раиси Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё муовини ӯ ба баррасии судяи ҳамин суд супорида мешавад.

2. Эътирози назоратии Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон бевосита аз ҷониби суди марҳилаи назоратӣ дар асоси дастҷамъона баррасӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

Моддаи 274. Бе баррасӣ баргардонидани шикоят ё эътирози назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Шикоят ё эътирози назоратӣ аз ҷониби судя дар мӯҳлати даҳ рӯз аз рӯзи воридшавӣ ба Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе баррасӣ дар ҳолатҳои зерин баргардонида мешавад, агар:

- шикоят ё эътирози назоратӣ ҷавобгӯи талаботи пешбининамудаи моддаи 272 ҳамин Кодекс набошад;

- шикоят ё эътирози назоратиро шахсе пешниҳод карда бошад, ки барои муроҷиат ба суди марҳилаи назоратӣ ҳуқуқ надорад;

- мӯҳлати пешниҳоди шикоят ё эътирози назоратӣ нисбат ба санадҳои судӣ бо тартиби назоратӣ гузаронида шуда бошад;

- то қабули шикоят ё эътирози назоратӣ ҷиҳати моҳиятан баррасӣ намудани он дар хусуси баргардонадан ё бозхонди он дархост ворид шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 275. Талаб карда гирифтани парванда дар асоси шикоят ё эътирози назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Дар ҳолати мавҷуд набудани асосҳои пешбининамудаи моддаи 274 ҳамин Кодекс судяи Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят ё эътирози назоратиро қабул намуда, оид ба талаб карда гирифтани парванда аз суди дахлдор таъинот қабул мекунад.

2. Ҳангоми талаб карда гирифтани парванда судя ҳуқуқ дорад иҷрои санади судиро то хотимаи мурофиа дар суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ боздорад, агар дар шикоят ё эътирози назоратии пешниҳодшуда ё дар дигар дархост чунин хоҳиш зикр гардида бошад.

3. Иҷрои санади судии суди иқтисодӣ аз тарафи Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дархости шахсе, ки бо шикоят дар бораи аз нав баррасӣ намудани санади судӣ ба тариқи назоратӣ муроҷиат кардааст, ба шарте боздошта мешавад, ки аризадиҳанда имконияти баргардонидани иҷрои онро асоснок намояд ё ба тарафи дигари парванда ҷуброни зиёни имконпазирро аз рӯи парванда бо роҳи ба депозити суди иқтисодӣ, ки парвандаро дар марҳилаи якум баррасӣ менамояд, маблағи пулии дар доираи мавриди баҳс қароргирифтаро пардохт намояд ва агар суд бо мақсади таъмини мувозинати ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои тарафайн боздоштани иҷрои санади судиро зарур шуморад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

4. Боздошти иҷрои санади судӣ дар марҳилаҳои назоратӣ ба судя, Раиси Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовинони ӯ на бештар аз як маротиба иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857).

Моддаи 276. Баррасии парвандаҳое, ки ба суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ талаб карда гирифта шудаанд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Парвандаи талаб карда гирифтаро судя дар мӯҳлати на дертар аз ду моҳ баррасӣ менамояд. Чунин мӯҳлатро раиси суд ё муовини ӯ метавонад то як моҳи дигар дароз намояд.

2. Оид ба натиҷаи баррасии парванда, ки ба суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ талаб карда гирифта шудааст, судя таъиноти зерин қабул мекунад:

- оид ба рад намудани ирсоли парванда ҷиҳати моҳиятан баррасӣ намудани он ба суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ;

- оид ба ирсол намудани парванда ба суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ барои моҳиятан баррасӣ намудани шикоят ё эътирози назоратӣ.

3. Парвандае, ки ба баррасии суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ супурда шудааст, дар мӯҳлати на дертар аз як моҳ баррасӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 №869).

Моддаи 277. Таъинот оид ба рад намудани ирсоли парванда барои моҳиятан баррасӣ намудани он дар суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Таъинот оид ба рад намудани ирсоли парванда барои моҳиятан баррасӣ намудани он дар суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ бояд маълумотҳои зеринро дар бар гирад:

- сана ва маҳалли қабул кардани таъинот;

- номи суд, насаб, ном ва номи падари судяе, ки таъинотро қабул кардааст;

- насаб, ном ва номи падари шахсе, ки шикоят ё эътирози назоратиро пешниҳод намудааст;

- маълумот дар бораи санадҳои судие, ки мавриди шикоят ё эътирози назоратӣ қарор гирифтаанд;

- асосҳои рад намудани ирсоли парванда ба суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ барои моҳиятан баррасӣ намудани он.

2. Раиси Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовинони ӯ ҳуқуқ доранд бо таъиноти судя ҷиҳати рад намудани ирсоли парванда барои моҳиятан баррасӣ намудани он дар суди марҳилаи назоратӣ розӣ нашаванд. Дар ин ҳолат Раиси Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё муовинони ӯ дар хусуси ирсоли парванда барои моҳиятан барассӣ намудан дар суди иқтисодии марҳилаи назорати таъинот қабул мекунанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 278. Таъинот оид ба ирсоли парванда барои моҳиятан баррасӣ намудан дар суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Таъинот оид ба ирсоли парванда барои моҳиятан баррасӣ намудан дар суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ бояд маълумотҳои зеринро дар бар гирад:

- сана ва маҳалли қабул намудани таъинот;

- номи суд, насаб, ном ва номи падари судяе, ки таъинотро қабул кардааст (Қонуни ҶТ аз 19.03.2013 № 937);

- номи суди марҳилаи назоратие, ки парванда ба он ҷиҳати моҳиятан баррасӣ намудан ирсол мегардад;

- насаб, ном ва номи падари шахсе, ки шикоят ё эътирози назоратиро пешниҳод кардааст;

- маълумот дар бораи санадҳои судие, ки мавриди шикоят ё эътирози назоратӣ қарор гирифтаанд;

- зикри мӯҳтавои парванда, ки нисбат ба он санадҳои судӣ қабул карда шудаанд;

- зикри далелнокии асосҳо ҷиҳати ирсоли парванда барои моҳиятан баррасӣ намудани он;

- пешниҳоди судяе, ки таъинот қабул кардааст.

2. Судя якҷоя бо таъиноти қабулкарда парванда ва шикоят ё эътирози назоратиро ба суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ ирсол менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 279. Огоҳ намудани шахсони иштироккунандаи парванда оид ба ирсоли парванда барои моҳиятан баррасӣ намудан дар суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ ба шахсони иштироккунандаи парванда нусхаи таъинотро оид ба ирсоли парванда барои моҳиятан баррасӣ намудан дар суди марҳилаи назоратӣ ва нусхаи шикоят ё эътирози назоратиро мефиристонад. Вақти баррасии парвандаро суд бо назардошти имконияти ба маҷлиси судӣ ҳозир шудани ҳамаи шахсони иштироккунандаи парванда муайян мекунад.

2. Шахсони иштироккунандаи парванда оид ба вақт ва маҳалли баррасии парванда ба таври дахлдор огоҳ карда мешаванд, аммо ҳозир нашудани онҳо барои баррасии парванда монеа намегардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 280. Тартиби баррасии парванда дар суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ парвандаҳоро дар маҷлиси судӣ баррасӣ менамояд. Дар маҷлиси судӣ шахсони иштироккунандаи парванда, намояндагони онҳо ва дигар шахсоне, ки шикоят ё эътирози назоратиро пешниҳод кардаанд, агар ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии онҳо бо санадҳои қабулкардаи суд вайрон гардида бошад, иштирок менамоянд. Агар прокурор ҳамчун шахси иштироккунандаи парванда бошад ё бо тартиби назоратӣ эътироз пешниҳод карда бошад, дар маҷлиси судӣ иштирок мекунад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1899).

2. Оид ба парвандае, ки бо тартиби назоратӣ дар Раёсати Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон барассӣ мегардад, Раиси Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё яке аз муовинони ӯ ё мутобиқи супориши онҳо дигар аъзои Раёсат ё дигар судяе, ки қаблан дар баррасии парванда дар ҳамин суд иштирок накардааст, маърӯза менамояд. Дар коллегияи судии марҳилаи назоратии Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хусуси парванда яке аз судяҳои коллегияи судӣ маърӯза менамояд.

3. Маърӯзачӣ ҳолатҳои парванда, мӯҳтавои санадҳои судии вобаста ба парванда қабулгардида, асосҳои шикоят ё эътирози назоратӣ ва таъинот оид ба оғоз намудани мурофиаи назоратиро баён мекунад. Судяҳо метавонанд ба маърӯзачӣ савол диҳанд.

4. Шахсони дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида, агар онҳо ба маҷлиси судӣ ҳозир шуда бошанд, ҳуқуқ доранд оид ба парванда баёнот диҳанд. Аввалин шуда шахсе баёнот медиҳад, ки шикоят ё эътирози назоратиро пешниҳод кардааст.

5. Ҳангоми баррасии парванда бо тартиби назоратӣ ҳамаи масъалаҳо бо овоздиҳии ошкоро ва бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи овозҳо қабул карда мешаванд.

6. Дар хусуси аз ҷониби суди марҳилаи назоратӣ қабул кардани қарор ба шахсони иштироккунандаи парванда иттилоъ дода мешавад.

7. Шахсони иштироккунандаи парванда метавонанд то баррасии шикоят ё эътирози назоратӣ аз шикоят ё эътирози худ даст кашанд ва ё онро бозхонд намоянд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 281. Асосҳо барои бекор кардан ё тағйир додани санадҳои судӣ бо тартиби назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Асосҳо барои бо тартиби назоратӣ бекор кардан ё тағйир додани санадҳои судӣ ба таври ҷиддӣ вайрон кардани меъёрҳои ҳуқуқҳои моддӣ ва мурофиавӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 282. Қарори суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Оид ба натиҷаи баррасии парванда бо тартиби назоратӣ суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ қарори асоснок мебарорад, ки бояд маълумотҳои зеринро дар бар гирад:

- ном ва ҳайати суде, ки қарор қабул кардааст;

- сана ва маҳалли қабул кардани қарор;

- парвандае, ки нисбат ба он қарор қабул карда шудааст;

- насаб, ном ва номи падари шахсе, ки бо тартиби назоратӣ ҷиҳати аз нав баррасӣ намудани парванда шикоят ё эътирози назоратиро пешниҳод кардааст;

- мӯҳтавои санадҳои судии таҳти шикоят ё эътирози назоратӣ қарордоштаи судҳои поёнӣ;

- қонуне, ки дар асоси он вобаста ба натиҷаҳои моҳиятан баррасӣ намудани парванда қарор қабул карда шудааст.

2. Қарори Раёсатро Раиси Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарори коллегияи судиро судяҳое, ки парвандаро бо тартиби назоратӣ баррасӣ намудаанд, имзо мекунанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 282(1). Тавзеҳи қарори марҳилаи назоратӣ. Ислоҳи иштибоҳ, саҳв ва хатои арифметикӣ

(қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687)

Тавзеҳи қарори марҳилаи назоратӣ, инчунин ислоҳи иштибоҳ, саҳв ва хатои арифметикӣ бо тартиб ва дар мӯҳлатҳои пешбининамудаи моддаи 177 Кодекси мазкур бо хусусиятҳои баррасии парвандаҳо дар марҳилаи назоратӣ аз ҷониби коллегияи судии марҳилаи назоратӣ, ё ин ки Раёсати Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 283. Бо эътирози Раиси Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз нав баррасӣ намудани санадҳои судӣ бо тартиби назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Раиси Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади таъмини ягонагии таҷрибаи судӣ ва қонуният ҳуқуқ дорад ба коллегияи назоратӣ ва Раёсати Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои аз нав баррасӣ намудани санадҳои судӣ бо тартиби назоратӣ эътирози асоснок ирсол намояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 284. Салоҳияти Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар марҳилаи назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар марҳилаи назоратӣ салоҳияти зеринро дорад:

- санади судии суди марҳилаҳои якум, кассатсионӣ ва ё назоратиро бетағйир мемонад, шикоят ё эътирози назоратиро дар бораи аз нав баррасӣ намудани парванда бо тартиби назоратӣ рад менамояд;

- санади судии суди иқтисодии марҳилаҳои якум, кассатсионӣ ва ё назоратиро пурра ё қисман бекор мекунад ва парвандаро барои баррасии нав ирсол менамояд;

- санади судии суди иқтисодии марҳилаҳои якум, кассатсионӣ ва ё назоратиро пурра ё қисман бекор мекунад ва шикоят ё эътирози назоратиро бе баррасӣ мемонад ё мурофиаи парвандаро қатъ мекунад;

- эътибори қонунии яке аз санадҳои судии оид ба парванда қабулшударо эътироф мекунад;

- санади судии суди иқтисодии марҳилаҳои якум, кассатсионӣ ва ё назоратиро бекор мекунад ё тағйир медиҳад ва агар ҳангоми татбиқ ё маънидодкунии меъёрҳои ҳуқуқи моддӣ ба иштибоҳ роҳ дода шуда бошад, парвандаро барои баррасии нав насупорида, ҳалномаи нав қабул мекунад;

Моддаи 285. Эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Қарори суди иқтисодии марҳилаи назоратӣ аз рӯзи қабул намудани он эътибори қонунӣ пайдо мекунад.

2. Нусхаи қарор ба шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар шахсони манфиатдор дар муҳлати панҷ рӯзи баъди қабули қарор фиристода мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

БОБИ 34. ИСТЕҲСОЛОТ ОИД БА АЗ НАВ БАРРАСӢ НАМУДАНИ САНАДҲОИ СУДИИ ЭЪТИБОРИ ҚОНУНӢ ПАЙДОКАРДА АЗ РӮИ ҲОЛАТҲОИ НАВ ОШКОРШУДА

Моддаи 286. Ҳуқуқи суди иқтисодӣ оид ба аз нав баррасӣ намудани санадҳои судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда

Суди иқтисодӣ метавонад санадҳои судии қабулшудаеро, ки эътибори қонунӣ пайдо кардаанд, аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда бо асос ва тартибе, ки боби мазкур муқаррар намудааст, аз нав баррасӣ намояд.

Моддаи 287. Судҳои иқтисодие, ки санадҳои судиро аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда дида мебароянд

1. Санади судии эътибори қонунӣ пайдокардае, ки аз тарафи суди иқтисодии марҳилаи якум қабул шудааст, аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда аз тарафи суде, ки ин санади судиро қабул кардааст, аз нав баррасӣ карда мешавад.

2. Аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда аз нав баррасӣ намудани санадҳои судӣ, қарорҳо ва таъиноти суди марҳилаи кассатсионӣ, ки ба тариқи назоратӣ аз тарафи Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон санади судӣ қабулшуда бо он санади судии суди иқтисодии марҳилаи якум, марҳилаи кассатсионӣ тағийр дода шуда буд ва ё санади судии нав қабул карда шуда буд, аз ҷониби суде, ки санади судиро тағийр додааст ё ин ки санади судии нав қабул кардааст, ба амал бароварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 288. Асосҳои аз нав баррасӣ намудани санадҳои судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда

Асосҳои аз нав баррасӣ намудани санадҳои судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда инҳо мебошанд:

- ҳолатҳои ҷиддие, ки ба аризадиҳанда маълум набуданд ва маълум буда ҳам наметавонистанд;

- бо ҳукми эътибори қонунӣ пайдонамуда эътироф намудани сохтакории далелҳо, хулосаи дидаю дониста бардурӯғи эксперт, нишондоди дидаю дониста бардурӯғи шоҳид, тарҷумаи дидаю дониста нодуруст, ки боиси қабул намудани санади судии ғайриқонунӣ ва беасос доир ба ин парванда гардидааст;

- бо ҳукми судии эътибори қонунӣ пайдонамуда муқаррар намудани рафтори ҷинояткоронаи иштироккунандаи парванда ё намояндаи ӯ ё рафтори ҷинояткоронаи судя ҳангоми баррасии парвандаи мазкур;

- бекор кардани санади судии суди иқтисодӣ, ҳалнома, ҳукми судӣ ё қарори дигар мақомот, ки барои қабули санади судии парвандаи мазкур асос гардидааст;

- аз тарафи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон номувофиқ донистани қонуне, ки суди иқтисодӣ нисбат ба парвандаи мушаххас татбиқ намудааст ва вобаста ба ин қарор аризадиҳанда ба Суди Конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон муроҷиат намудааст (Қонуни ЧТ аз 30.05.2017 № 1420).

Моддаи 289. Тартиб ва мӯҳлати додани ариза дар бораи аз нав баррасӣ намудани санадҳои судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда

1. Ариза дар бораи аз нав баррасӣ намудани санади судии эътибори қонунӣ пайдокарда аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда ба суди иқтисодие, ки чунин санади судиро қабул кардаанд, аз тарафи шахсони иштироккунандаи парванда дар мӯҳлати на дертар аз як моҳи баъди ошкор шудани ҳолатҳои нав, ки барои аз нав баррасӣ намудани санади судӣ асос мегардад, дода мешавад. Ариза дар бораи аз нав баррасӣ намудани санади судии эътибори қонунӣ пайдокарда аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда мумкин аст дар шакли электронӣ бо имзои электронии рақамии тасдиқшуда бо ҷойгир намудани он дар сомонаи судҳои иқтисодӣ пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1931).

2. Бо дархости шахси бо ариза муроҷиаткарда мӯҳлати гузаронидашудаи ариза аз тарафи суди иқтисодӣ барқарор карда мешавад, ба шарте, ки ин дархост на дертар аз се моҳи баъди ҳолатҳои нав ошкоршуда, ки ин барои аз нав баррасӣ кардан асос мебошад, пешниҳод шуда бошад ва суди иқтисодӣ мӯҳлати гузаронидаро узрнок ҳисоб намояд.

3. Дархост оид ба барқарор намудани мӯҳлати пешниҳоди ариза дар бораи аз нав баррасӣ намудани санади судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда аз тарафи суди иқтисодӣ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 116 Кодекси мазкур баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 290. Шакл ва мазмуни ариза

1. Ариза дар бораи аз нав баррасӣ намудани санади судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоршуда ба суди иқтисодӣ хаттӣ пешниҳод карда мешавад. Ариза аз тарафи шахсе, ки онро додааст ва ё намояндаи ваколатдори ӯ имзо карда мешавад.

2. Дар ариза дар бораи аз нав баррасӣ намудани санади судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоргардида бояд зикр гарданд:

- номи суди иқтисодие, ки ба он ариза пешниҳод шудааст;

- номи шахси аризадиҳанда ва дигар шахсони иштироккунандаи парванда, маҳалли истиқомат ё ҷойгиршавии онҳо;

- номи суди иқтисодие, ки санади судиро қабул намудааст, дар бораи аз нав баррасӣ кардани он вобаста ба ҳолатҳои нави ошкоршуда аризадиҳанда дархост кардааст; рақами парванда, санаи қабули санади судӣ; предмети баҳс;

- талаботи шахсе, ки ариза пешниҳод намудааст; ҳолатҳои нав ошкоргардида, ки бо моддаи 288 Кодекси мазкур пешбинӣ шудааст ва ба фикри аризадиҳанда бо такя ба ҳуҷҷатҳо, ки ҳолати нав ошкоргардидаро ё муқаррар кардани ин ҳолатро тасдиқ мекунад, асос барои масъалагузорӣ дар бораи аз нав дида баромадани санади судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоргардида ба шумор меравад;

- номгӯи ҳуҷҷатҳои замимагардида.

3. Дар ариза инчунин метавонад рақами телефонҳо, факс, суроғаи почтаи электронии шахсони иштироккунандаи парванда ва дигар шахсон дарҷ гардад.

4. Шахси аризадиҳанда ӯҳдадор аст ба дигар шахсони иштироккунандаи парванда нусхаи ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагаштаро, ки онҳо надоранд, ба воситаи мактуби фармоишӣ бо хабарнома фиристонад.

5. Ба ариза бояд замима гарданд:

- нусхаи ҳуҷҷатҳое, ки ҳолатҳои нав ошкоргардидаро тасдиқ менамоянд;

- нусхаи санади судие, ки аз нав дида баромадани онро аризадиҳанда дархост менамояд;

- ҳуҷҷате, ки ба дигар шахсони иштироккунандагони парванда фиристонидани нусхаи ариза ва ҳуҷҷатҳои дар онҳо набударо тасдиқ менамояд;

- ваколатнома ё дигар ҳуҷҷате, ки ваколати шахсро барои имзо кардани ариза тасдиқ менамояд.

Моддаи 291. Ба истеҳсолоти суди иқтисодӣ қабул намудани ариза

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Ариза дар бораи аз нав дида баромадани санади судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоргардида, ки бо риояи талаботи муқаррарнамудаи Кодекси мазкур ба шакл ва мазмуни он пешниҳодшуда ба истеҳсолоти суди иқтисодии дахлдор қабул карда мешавад. Дар ҳолати вайрон кардани талаботи зикргардида суди иқтисодӣ бо тартиби пешбининамудаи моддаи 292 Кодекси мазкур аризаро бармегардонад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Масъалаи қабули ариза ба истеҳсолоти суди иқтисодӣ аз ҷониби судя танҳо дар мӯҳлати панҷ рӯзи баъди воридшавии он ба суд ҳал карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

3. Дар бораи ба истеҳсолот қабул кардани ариза суди иқтисодӣ таъинот мебарорад. Дар таъинот вақт ва маҳалли гузаронидани маҷлиси судӣ вобаста ба баррасии ариза дарҷ карда мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Нусхаҳои таъинот ба шахсони иштироккунандаи парванда фиристонида мешавад.

Моддаи 292. Баргардонидани ариза дар бораи аз нав дида баромадани санади судӣ аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоргардида

1. Суди иқтисодӣ ба аризадиҳанда аризаи пешниҳодкардаи ӯро дар хусуси вобаста ба ҳолатҳои навошкоргардида аз нав дида баромадани санади судӣ бармегардонад, агар ҳангоми ба истеҳсолот қабул кардани он муқаррар кунад, ки (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776):

- ариза бо вайрон кардани қоидаҳои муқарраркардаи моддаи 287 Кодекси мазкур пешниҳод шуда бошад;

- ариза баъди хотима ёфтани мӯҳлати муқарраргардида пешниҳод шудааст ва дархост дар бораи барқароркунии мӯҳлат мавҷуд нест ё дар барқароркунии мӯҳлати гузаронидани пешниҳоди ариза рад карда шуда бошад;

- талаботи пешбининамудаи Кодекси мазкур нисбати шакл ва мазмуни ариза риоя карда нашудаанд.

2. Дар бораи баргардонидани ариза таъинот бароварда мешавад.

3. Нусхаҳои таъинот ба аризадиҳанда якҷоя бо ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида на дертар аз рӯзи дигари баровардани он фиристода мешавад.

4. Таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи баргардонидани ариза мумкин аст мавриди шикоят қарор дода шавад.

Моддаи 293. Баррасии ариза ҷиҳати аз нав дида баромадани санади судӣ вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида

1. Суди иқтисодӣ ариза дар бораи аз нав дида баромадани санади судии эътибори қонунӣ пайдонамуда вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардидаро дар маҷлиси судӣ дар мӯҳлати на зиёда аз як моҳи баъди воридшавии ариза ба суди иқтисодӣ баррасӣ менамояд.

2. Аризадиҳанда ва дигар шахсони иштироккунандаи парванда оид ба вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ огоҳ карда мешаванд. Ҳозир нашудани шахсони ба таври дахлдор огоҳкардашуда барои баррасии ариза монеъ намегардад.

Моддаи 294. Санадҳои судие, ки суди иқтисодӣ дар натиҷаи баррасии ариза ҷиҳати аз нав дида баромадани санади судӣ вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида қабул менамояд

1. Вобаста ба натиҷаи баррасии ариза ҷиҳати аз нав дида баромадани санади судии эътибори қонунӣ пайдокарда аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоргардида суди иқтисодӣ, ҳалнома ё қарор дар бораи қонеъ гардонидани ариза ва бекор кардани санади судии пештар қабулкардааш аз рӯи ҳолатҳои нав ошкоргардида қабул мекунад ё дар хусуси рад намудани ариза таъинот мебарорад.

2. Ҳангоми бекор кардани санади судӣ вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида парвандаро ҳамон суде, ки санади судии пештар қабулкардаашро бекор кардааст, тибқи қоидаҳои умумии муқаррарнамудаи Кодекси мазкур такроран баррасӣ менамояд.

3. Суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад парвандаро бевосита баъд аз бекор кардани санади судӣ дар ҳамон маҷлиси судӣ такроран баррасӣ намояд, агар шахсони иштироккунандаи парванда ва намояндагони онҳо дар маҷлиси судӣ ҳузур дошта бошанд ва нисбати моҳиятан баррасӣ намудани парванда дар ҳамон маҷлиси судӣ норозигӣ баён накарда бошанд.

4. Нусхаҳои таъинот дар бораи рад кардани ариза дар хусуси аз нав дида баромадани санади судӣ вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида ба шахсони иштироккунандаи парванда дар мӯҳлати панҷ рӯзи баъди қабули он фиристонида мешавад.

5. Ҳалнома ё қарори суди иқтисодӣ дар бораи бекор кардани санади судӣ вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида ва таъинот дар бораи рад кардани ариза ҷиҳати аз нав дида баромадани санади судӣ вобаста ба ҳолатҳои нав ошкоргардида метавонанд мавриди шикоят қарор гиранд.

ФАСЛИ VII. БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲО ВОБАСТА БА ИҶРОИ САНАДҲОИ СУДИИ СУДҲОИ ИҚТИСОДӢ

Моддаи 295. Тартиби иҷро намудани санадҳои судии судҳои иқтисодӣ

1. Санадҳои судии судҳои иқтисодӣ, ки эътибори қонунӣ пайдо кардаанд, ба истиснои ҳолатҳои иҷрои фаврӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи истеҳсолоти иҷро" иҷро карда мешаванд.

2. Иҷрои маҷбурии санади судӣ дар асоси варақаи иҷрои суди иқтисодӣ анҷом дода мешавад.

Моддаи 296. Додани варақаи иҷро

(Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776)

1. Варақаи иҷро барои иҷрои ҳалнома, таъинот ё қарори суд аз ҷониби суд дода мешавад (қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

2. Варақаи иҷро баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани санади судӣ дода мешавад, ба истиснои ҳолатҳои иҷрои фаврӣ. Дар ин ҳолатҳо варақаи иҷро дарҳол баъди баровардани чунин санади судӣ ё нигаронидани он барои иҷрои фаврӣ дода мешавад. Варақаи иҷро ба ситонанда супорида мешавад ё бо дархости ӯ бевосита аз ҷониби суди иқтисодӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи истеҳсолоти иҷро" барои иҷро фиристонида мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 02.04.2020 № 1687).

3. Вобаста ба ҳар як санади судӣ як варақаи иҷро дода мешавад, агар дар моддаи мазкур тартиби дигар муқаррар нашуда бошад.

4. Дар ҳолатҳое, ки агар санади судӣ ба манфиати якчанд даъвогар ё зидди якчанд ҷавобгар қабул шуда бошад ё агар иҷро дар маҳалҳои гуногун бояд анҷом дода шавад, аз ҷониби суди иқтисодӣ дар асоси дархости ситонанда якчанд варақаи иҷро дода мешавад, ки дар ҳар кадоми онҳо маҳалли иҷро ё ҳамон қисми санади судӣ, ки бо ин варақаи иҷро бояд иҷро гардад, дақиқ дарҷ карда мешавад.

5. Дар асоси санади судӣ оид ба ситонидани маблағҳои пулӣ аз ҷавобгарони муштарак тибқи дархости ситонанда суди иқтисодӣ метавонад вобаста ба теъдоди ҷавобгарони муштарак якчанд варақаи иҷро диҳад ва дар ҳар яки он маблағи умумии ситонидашаванда, номгӯи ҳамаи ҷавобгарон ва ҷавобгарии муштараки онҳо дарҷ гардад.

Моддаи 297. Додани нусхаи дигари варақаи иҷро

1. Ҳангоми гум кардани варақаи иҷро суди иқтисодие, ки санади судиро баровардааст, метавонад дар асоси аризаи ситонанда нусхаи дигари варақаи иҷроро диҳад.

2. Аризаи ситонанда дар бораи додани нусхаи дигари варақаи иҷро то хотима ёфтани мӯҳлати муқарраркарда барои пешниҳоди варақаи иҷро дода мешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар варақаи иҷро, аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ё дигар шахсе, ки иҷрои варақаи иҷро ба зиммааш буд, гум карда шудааст ва ба ситонанда дар ин бора пас аз гузаштани мӯҳлати муқарраргардида барои пешниҳоди варақаи иҷро барои иҷро маълум гашта бошад. Дар ин ҳолатҳо ариза дар бораи додани нусхаи дигари варақаи иҷро мумкин аст дар муддати се моҳ аз рӯзи ба ситонанда маълум гардидани гум шудани варақаи иҷро пешниҳод карда шавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 02.04.2020 №1687, аз 02.04.2020 № 1687).

3. Аризаи ситонанда дар хусуси додани нусхаи варақаи иҷроро суди иқтисодӣ дар маҷлиси судӣ дар мӯҳлати на зиёда аз даҳ рӯзи баъди ба суд ворид шудани ариза баррасӣ мекунад. Шахсони иштироккунандаи парванда оид ба вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ огоҳ карда мешаванд. Ҳозир нашудани шахсони ба таври дахлдор огоҳкардашуда барои баррасии ариза монеъ намегардад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

4. Нисбати таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи додан ё надодани нусхаи варақаи иҷро шикоят кардан мумкин аст.

Моддаи 297(1). Барқарор намудани мӯҳлати гузаронидашуда ҷиҳати пешниҳоди ҳуҷҷатҳои иҷро барои иҷро

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Барои ситонандагоне, ки мӯҳлати пешниҳод кардани ҳуҷҷатҳои иҷроро барои иҷро бо сабабҳои аз ҷониби суди иқтисодӣ узрнок эътирофгардида гузаронидаанд, мӯҳлати гузаронидашуда метавонад барқарор карда шавад, агар дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад.

2. Ариза оид ба барқарор намудани мӯҳлати гузаронидашуда ба суди иқтисодие, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст ё ба суди иқтисодии маҳалли иҷро пешниҳод карда мешавад. Ариза тибқи тартиби пешбининамудаи моддаи 116 Кодекси мазкур баррасӣ мегардад.

3. Нисбат ба таъинот дар бораи барқарор намудани мӯҳлати гузаронидашуда шахсони иштироккунандаи парванда метавонанд шикоят пешниҳод намоянд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 297(2). Тавзеҳи санади судии суди иқтисодие, ки бояд иҷро карда шавад

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Ҳангоми носаҳеҳ будани санади судии суди иқтисодӣ, ки дар асоси он ҳуҷҷати иҷро дода шудааст, иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад ба суде, ки ин санади судиро қабул кардааст, ҷиҳати тавзеҳи санади судӣ муроҷиат кунад. Тавзеҳи санади судии суди иқтисодӣ тибқи қоидаҳои пешбининамудаи моддаи 177 Кодекси мазкур дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 298. Ба таъхир андохтан ё дароз намудани мӯҳлати иҷрои санади судӣ, тағйир додани усул ва тартиби иҷрои он

1. Ҳангоми мавҷудияти ҳолатҳое, ки иҷрои санади судиро мушкил мегардонад, суди иқтисодие, ки варақаи иҷроро додааст, дар асоси аризаи ситонанда, қарздор ё иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад иҷрои санади судиро ба таъхир андозад ё мӯҳлати иҷроро дароз намояд, усул ва тартиби иҷрои онро тағйир диҳад (Қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

2. Ариза дар бораи ба таъхир андохтан ё дароз намудани мӯҳлати иҷрои санади судӣ дар бораи тағйир додани усул ва тартиби иҷрои он аз ҷониби суди иқтисодӣ дар мӯҳлати як моҳи баъди ба суди иқтисодӣ ворид гаштани ариза дар маҷлиси судӣ бо огоҳ кардани ситонанда, қарздор ва иҷрочии мақомоти иҷро баррасӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

3. Ҳозир нашудани шахсони зикргардида, ки ба таври дахлдор дар бораи вақт ва маҳалли маҷлиси судӣ огоҳ карда шудаанд, барои баррасии ариза монеъ намегардад.

4. Оид ба натиҷаи баррасии ариза таъинот бароварда мешавад.

5. Нусхаҳои таъинот ба ситонанда, қарздор ва иҷрочии мақомоти иҷро фиристонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

6. Дар ҳолатҳои барои қарздор ба таъхир андохтан ё дароз намудани мӯҳлати иҷрои санади судӣ дар асоси аризаи ситонанда суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад оид ба таъмини иҷрои санади судӣ тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи боби 8 ҳамин Кодекс, тадбирҳо андешад.

7. Нисбати таъиноти суди иқтисодӣ дар бораи ба таъхир андохтан ё дароз намудани мӯҳлати иҷрои санади судӣ, дар хусуси тағйир додани усул ва тартиби иҷрои он ё дар бораи рад кардани ариза дар бораи ба таъхир андохтан ё дароз намудани мӯҳлати иҷрои санади судӣ, дар хусуси тағйир додани усул ва тартиби иҷрои он шикоят кардан мумкин аст.

Моддаи 299. Баргардонидани иҷрои санади судӣ

1. Агар санади судии иҷрокардашуда пурра ё қисман бекор шуда бошад ва санади нави судӣ дар бораи пурра ё қисман рад кардани даъво қабул гардида бошад ё даъво бе баррасӣ мононда шуда бошад ё истеҳсолоти парванда қатъ шуда бошад, ба ҷавобгар ҳама чизе, ки аз ӯ ба фоидаи даъвогар мутобиқи санади судии бекоргардида ё дар қисми дахлдор тағйирдода ситонида шуда буд, баргардонида мешавад (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776).

2. Агар санади судии иҷронакарда пурра ё қисман бекор карда, санади нави судӣ дар бораи пурра ё қисман рад кардани даъво қабул гардида бошад ё даъво пурра ё қисман баррасӣ нашуда ё баррасии парванда қатъ гардида бошад, суди иқтисодӣ санади судиро дар бораи пурра ё қисман қатъ кардани ситониш аз рӯи қисми дахлдори санади судии бекоршуда қабул мекунад.

Моддаи 300. Ҳалли масъала дар хусуси баргардонидани иҷрои санади судӣ

1. Масъалаи баргардонидани иҷрои санади судӣ аз ҷониби суди иқтисодие, ки санади нави судӣ қабул кардааст ва ба он санади судии пештар қабулгардида бекор карда ва тағйир дода шудааст, ҳал карда мешавад.

2. Агар дар қарор дар бораи бекор кардан ё тағйир додани санади судӣ дар хусуси баргардонидани иҷрои он дарҷ нашуда бошад, ҷавобгар ҳуқуқ дорад аризаи дахлдорро ба суди иқтисодии марҳилаи якум пешниҳод намояд.

3. Ариза дар хусуси баргардонидани иҷрои санади судӣ тибқи қоидаи муқаррарнамудаи моддаи 298 Кодекси мазкур баррасӣ карда мешавад.

4. Таъиноти суди иқтисодӣ дар хусуси баргардонидани иҷрои санади судӣ ё рад кардани баргардонидани иҷро мавриди шикоят қарор гирифта метавонад.

5. Суди иқтисодии марҳилаи якум барои баргардонидани маблағи пулӣ, молумулк ё арзиши ситонидашудаи он тибқи аризаи ташкилот, шаҳрванд варақаи иҷро медиҳад. Ба ариза ҳуҷҷате, ки иҷрои санади судии пештар иҷрогардидаро тасдиқ мекунад, замима мегардад.

Моддаи 300(1). Ӯҳдадории судяи суди иқтисодӣ ҷиҳати боздоштани истеҳсолоти иҷро

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Судяи суди иқтисодӣ ӯҳдадор аст истеҳсолоти иҷроро дар ҳолатҳои зерин боздорад:

- фавти қарздор, фавтида эълон намудан ё бедарак ғоибшуда эътироф намудани қарздор, агар муносибатҳои ҳуқуқии муқаррарнамудаи суд вориси ҳуқуқиро иҷозат диҳад;

- ғайри қобили амал эътироф кардани қарздор;

- иштироки қарздор дар амалиёти ҷангӣ дар ҳайати Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо ва воҳидҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис ёфтаанд ё бо хоҳиши ситонанда, ки таҳти ҳамин шароит қарор дорад;

- пешниҳоди даъво дар бораи аз ҳабс озод кардани (аз рӯйхат баровардани) молу мулке, ки мутобиқи ҳуҷҷати иҷро аз он ситонидан сурат мегирад;

- аз ҷониби қарздор бо тартиби суди мавриди баҳс қарор додани ҳуҷҷати иҷро, агар чунин баҳсро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869).

Моддаи 300(2). Ҳуқуқи судяи суди иқтисодӣ ҷиҳати боздоштани истеҳсолоти иҷро

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Судяи суди иқтисодӣ метавонад истеҳсолоти иҷроро дар ҳолатҳои зерин боздорад:

- азнавташкилдиҳии ташкилоте, ки қарздор мебошад;

- хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857);

- дар сафари тӯлонии хизматӣ қарор доштани қарздор;

- дар муассисаи статсионарӣ таҳти муолиҷа қарор доштани қарздор;

- кофтукови қарздор ва молу мулки ӯ;

- хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857);

- пешниҳоди шикоят нисбат ба амали (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро ё дар бораи аз ҷониби ӯ рад кардани амали иҷро (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 300(3). Мӯҳлати боздоштани истеҳсолоти иҷро

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Истеҳсолоти иҷро дар ҳолатҳои зерин боздошта мешавад:

- дар ҳолатҳои пешбининамудаи сархатҳои якум ва дуюми моддаи 300(1), сархати якуми моддаи 300(2) ҳамин Кодекс - то муайян намудани вориси ҳуқуқии қарздор, аз ҷониби суд додани молу мулки шахси бедарак ғоибшуда ба идоракунандае, ки мақомоти васоят ва парасторӣ таъин намудааст ё ба қарздори ғайри қобили амал таъин намудани васӣ ё ба охир расонидани азнавташкилдиҳии ташкилот;

- дар ҳолатҳои пешбининамудаи сархати сеюми моддаи 300(1), сархатҳои дуюм, сеюм ва чоруми моддаи 300(2) ҳамин Кодекс - то баргаштан аз сафари хизматӣ, баромадан аз муассисаи муолиҷавӣ ё ба охир расидани кофтукови қарздор ё молу мулки ӯ(Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857);

- дар ҳолатҳои пешбининамудаи сархатҳои чорум ва панҷуми моддаи 300(1), сархати панҷуми моддаи 300(2) ҳамин Кодекс - то эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳалнома ё таъинот дар хусуси рад намудани қонеъгардонии даъво ё шикоят(Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857).

- хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857).

2. Истеҳсолоти иҷро мутобиқи аризаи ситонанда ё бо ташаббуси суд ё иҷрочии мақомоти иҷро баъди бартараф намудани ҳолатҳое, ки боиси боздоштани он гардидаанд, аз нав оғоз карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

3. хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857).

Моддаи 300(4). Қатъ намудани истеҳсолоти иҷро

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Истеҳсолоти иҷро дар ҳолатҳои зерин қатъ мегардад, агар:

- ситонанда аз ситонидан ё аз қабули молу мулке, ки ҳангоми иҷрои ҳалнома аз қарздор ҷиҳати супоридани он ба ситонанда гирифта шудааст, даст кашида бошад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857);

- ситонанда ва қарздор созиши оштӣ баста бошанд ва онро суд тасдиқ карда бошад;

- молу мулки ташкилоти барҳамхӯрда барои қонеъгардонии талаботи ситонанда нокифоя бошад;

- барои чунин навъи ситонидан мӯҳлати даъвои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон гузашта бошад;

- ҳалномае, қи дар асоси он ҳуҷҷати иҷро дода шудааст, бекор карда шуда бошад.

2. Ҳангоми аз ситонидан даст кашидани ситонанда ва бастани созиши оштӣ байни ситонанда ва қарздор коидаҳои пешбининамудаи моддаи 138 Кодекси мазкур татбиқ мегарданд.

3. Ҳангоми мавҷуд будани асосҳо барои қатъ кардани истеҳсолоти иҷро, иҷрочии мақомоти иҷро варақаи иҷроро бо сабти дахлдор ба суди иқтисодие, ки варақаи иҷроро додааст, ирсол менамояд. Чораҳои дигари таъинкардаи иҷрочии мақомоти иҷро оид ба таъмини иҷро бекор карда мешаванд. Истеҳсолоти иҷрои қатъгардида наметавонад аз нав оғоз карда шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 301. Баррасии масъалаҳо дар бораи боздоштан, аз нав оғоз кардан ва қатъ кардани истеҳсолоти иҷро

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

1. Суди иқтисодӣ тибқи аризаи ситонанда, қарздор, иҷрочии мақомоти иҷро истеҳсолоти иҷроро, ки иҷрочии мақомоти иҷро дар асоси варақаи иҷрои суди иқтисодӣ дода, оғоз кардааст, дар ҳолатҳои пешбиникардаи қонун, метавонад боздорад ё қатъ намояд (Конуни ЧТ аз 26.12.2011 № 776, аз 02.04.2020 № 1687).

2. Боздоштан ё қатъ кардани истеҳсолоти иҷро аз ҷониби суди иқтисодие, ки варақаи иҷроро додааст ё аз ҷониби суди иқтисодии маҳалли ҷойгиршавии иҷрочии мақомоти иҷро анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

3. Ариза дар бораи боздоштан ё қатъ намудани истеҳсолоти иҷро дар мӯҳлати даҳ рӯз бо тартиби муқарраркардаи моддаи 298 Кодекси мазкур баррасӣ карда мешавад.

4. Нисбати таъиноти суди иқтисодӣ дар хусуси боздоштан ё қатъ кардани истеҳсолоти иҷро ё рад кардани боз доштан ё қатъ кардани истеҳсолоти иҷро шикоят кардан мумкин аст.

5. Суди иқтисодие, ки истеҳсолоти иҷроро боздошта буд, онро дар асоси аризаи ситонанда, қарздор, иҷрочии мақомоти иҷро баъд аз баратараф кардани сабабҳо ё ҳолатҳое, ки асоси боздоштани пешбурди иҷро буданд, аз нав оғоз менамояд (Қонуни ҶТ аз 02.04.2020 № 1687).

6. Дар бораи аз нав оғоз кардани истеҳсолоти иҷро таъинот бароварда мешавад. Нусхаи таъинот ба ситонанда, қарздор ва иҷрочии мақомоти иҷро фиристонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 18.03.2022 № 1857).

Моддаи 302. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869)

Моддаи 303. Шикоят нисбат ба қарор, амали (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687)

Ситонанда ё қарздор метавонад нисбат ба қарор, амали (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро оид ба иҷрои санадҳои судии суди иқтисодӣ ё рад кардани иҷрои чунин амалҳо шикоят пешниҳод намояд. Шикоят ба суди иқтисодие, ки дар ҳудуди фаъолияти он иҷрочии мақомоти иҷро ӯҳдадориҳои худро анҷом медиҳад, дар мӯҳлати даҳ рӯз аз рӯзи қабули қарор, амал (беамалӣ), рад кардани иҷрои чунин амалҳо ё аз рӯзе, ки ситонанда ё қарздор аз қабули қарор, амал (беамалӣ) ё рад кардани иҷрои чунин амалҳо аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро огоҳӣ ёфтаанд, пешниҳод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 304. Мӯҳлат ва тартиби баррасии шикоят нисбат ба қарор, амали (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687)

Шикоятро суди иқтисодӣ нисбат ба қарор, амали (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро ё рад кардани иҷрои чунин амалҳо дар мӯҳлати даҳ рӯз бо иштироки ситонанда, қарздор ва иҷрочии мақомоти иҷро баррасӣ мекунад. Ба маҷлиси судии суди иқтисодӣ ҳозир нашудани шахсони зикргардида, ки ба таври дахлдор оид ба вақт ва маҳалли баргузории маҷлиси судӣ огоҳ гардидаанд, барои баррасии шикоят монеа шуда наметавонад. Вобаста ба натиҷаи баррасии шикоят ҳалнома қабул карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 869, аз 02.04.2020 № 1687).

Моддаи 305. Ҷавобгарӣ барои гум кардани варақаи иҷро

Нисбат ба шахсе, ки барои гум кардани варақаи иҷро аз ҷониби суди иқтисодӣ барои иҷро додашуда гунаҳкор аст, суди иқтисодӣ ҳуқуқ дорад бо тартиб ва ба андозаи муқарраркардаи боби 11 Кодекси мазкур ҷаримабандӣ намояд.

Моддаи 306. Ҷавобгарӣ барои иҷро накардани санади судӣ аз ҷониби бонк ё дигар ташкилоти кредитӣ ва дигар шахсон

1. Барои иҷро накардани санади судии суди иқтисодӣ оид ба ситонидани маблағҳои пулии қарздор аз ҷониби бонк ё дигар ташкилоти кредитии хизматрасонӣ ҳисобномаҳои қарздор, ҳангоми дар ҳисобномаи қарздор мавҷуд будани маблағи пулӣ ва аз ҷониби ситонанда ба онҳо барои иҷро пешниход намудани варақаи иҷро суди иқтисодӣ метавонад онҳоро тибқи қоидаҳои боби 11 Кодекси мазкур ба андозаи муқаррарқарнамудаи қонун ҷаримабандӣ намояд.

2. Барои иҷро накардани амали дар варақаи иҷро дарҷгардида аз ҷониби шахсе, ки иҷрои чунин амал ба зиммаи ӯ гузошта шудааст, нисбати ин шахс суди иқтисодие, ки варақи иҷроро додааст, метавонад тибқи тартиб ва ба андозаи муқарраркардаи боби 11 Кодекси мазкур ҷарима бандад.

3. Ҷаримаи судиро супурдани шахс ӯро аз ӯҳдадории иҷрои санади судӣ озод намекунад.

4. Масъалаи ҷаримабандии судиро суди иқтисодӣ дар асоси аризаи ситонанда бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мазкур баррасӣ менамояд.

КОДЕКСИ ГУМРУКИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

КОДЕКС

Рақам:

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

03.12.2004

КОДЕКСИ ГУМРУКИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2004, №12, қ.2, мод.703, мод.704; с.2006, №3, мод.159; с.2007, №7, мод.681; с.2008, №6, мод.459, №10, мод.818; с.2011, №3, мод.160, №6, мод.458; с.2012, №4, мод.250, №7, мод.695, мод.724, №8, мод.818, №12, қ.1, мод.1000; с.2013, №12, мод.879; с.2015, №3, мод.211; с.2016, №3, мод.151, №7, мод.625, №11, мод.882; с.2017, №5, қ.1, мод.278, мод.279; с.2018, №2, мод.68, №7-8, мод.528; с.2019, №4, мод.228, №6, мод.323; с.2020, №1, мод.24; Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 17 декабри соли 2020, № 1746)

(Қонуни ҶТ аз 3.03.2006 № 169, аз 30.07.2007 № 319, аз 18.06.2008 № 401, аз 6.10.2008 № 437, аз 25.03.2011 № 693, аз 28.06.2011 № 747, аз 16.04.2012 № 800, аз 03.07.2012 № 845, аз 03.07.2012 № 874, аз 01.08.2012 № 881, аз 28.12.2012 № 906, аз 28.12.2013 № 1035, аз 18.03.2015 № 1189, аз 15.03.2016 № 1298, аз 23.07.2016 № 1347, аз 14.11.2016 № 1366, аз 30.05.2017 № 1421, № 1422, аз 21.02.2018 № 1512, аз 3.08.2018 № 1545, аз 4.04.2019 № 1600, аз 20.06.2019 № 1621, аз 2.01.2020 № 1678, аз 17.12.2020 № 1746, аз 29.01.2021 № 1768, аз 18.03.2022 № 1868, аз 19.07.2022 № 1906, аз 24.12.2022 № 1932, аз 13.11.2023 № 2001, аз 13.11.2024 № 2108, аз 15.04.2025 №2162)

Кодекси мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, иқтисодӣ ва ташкилии фаъолияти гумрукро муайян намуда, ба ҳимояи истиқлолият ва амнияти иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, фаъол сохтани муносибатҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар системаи муносибатҳои иқтисодии ҷаҳонӣ, таъмини ҳимояи ҳуқуқи шаҳрвандон, субъектҳои хоҷагидорӣ ва мақомоти давлатӣ ва аз ҷониби онҳо риоя намудани ӯҳдадориҳо дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ нигаронида шудааст.

ФАСЛИ I. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ АСОСӢ

Моддаи 1. Танзими гумрукӣ ва фаъолияти гумрукӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Танзими гумрукӣ аз муқаррар намудани тартиб ва қоидаҳое иборат мебошад, ки шахсон ҳангоми риоя намудани онҳо ҳуқуқи аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - сарҳади гумрукӣ) интиқол додани мол ва воситаҳои нақлиётро амалӣ менамоянд.

Танзими гумрукӣ мувофиқи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Фаъолияти гумрукӣ маҷмӯи усулҳо ва воситаҳои таъмини риояи тадбири танзими гумрукию тарифӣ, мамнӯият ва маҳдудиятҳоеро дар бар мегирад, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими давлатии фаъолияти иқтисодии хориҷӣ вобаста бо интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ муқаррар шудааст.

3. Роҳбарии умумии фаъолияти гумрукиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо мақсадҳои гумрукӣ татбиқи мустақими вазифаҳоро дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ ва истифодаи якхелаи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби ҳамаи мақомоти гумрук дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳамкориҳои байналмилалӣ дар соҳаи танзими гумрукӣ бо мақсади ҳамоҳангсозӣ ва мутаносибии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба меъёрҳои ҳуқуқии байналмилалӣ ва амалияи умумиэътирофшудаи байналмилалӣ иштирок менамояд.

Моддаи 2. Ҳудуди гумрукӣ ва сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳудуди ягонаи гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ташкил медиҳад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд минтақаҳои озоди иқтисодӣ ҷойгир бошанд, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил шуда, қисми ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб мераванд. Моли дар ҳудуди минтақаҳои озоди иқтисодӣ ҷойгиршуда бо мақсади истифодаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз, инчунин мамнӯият ва маҳдудияти дорои хусусияти иқтисодӣ, ки тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян шудаанд, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун моли берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгиршуда ба ҳисоб мераванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421, аз 19.07.2022 № 1906).

3. Доираи ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин доираи ҳудуди дар қисми 2 ҳамин модда нишондодашуда сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Сарҳади гумрукӣ, ба истиснои доираи минтақаҳои дар қисми 2 ҳамин модда муайяншуда ба Сарҳади давлатӣ мувофиқ аст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421, аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 3. Санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ

1. Санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз ҳамин Кодекс, қонунҳо, санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ки қабули онҳоро ҳамин Кодекс пешбинӣ намудааст, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон иборат мебошад (Қонуни ҶТ 14.11.2016 № 1366).

2. Қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон муносибатҳои вобаста ба фаъолияти гумрукӣ, аз ҷумла муносибатҳои муқаррар намудани тартиби интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ, муносибатҳоеро, ки дар ҷараёни барасмиятдарории гумрукӣ ва назорати гумрукӣ ба миён меоянд, шикоят нисбати санад, амалӣ (беамалии) мақомоти гумрук ва шахсони мансабдори онҳо, инчунин муносибатҳо оид ба муқаррар намудан ва татбиқи низоми гумрукӣ, муайян, татбиқ намудан, тағйир додан ва ситонидани пардохтҳои гумрукиро танзим менамояд.

3. Агар дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба муқаррароти ҳамин Кодекс меъёрҳои дигар муқаррар шуда бошанд, меъёрҳои санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ татбиқ мегарданд.

Моддаи 4. Тартиби мавриди амал қарор додани санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298)

Санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ бо тартиби пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ" мавриди амал қарор дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298).

Моддаи 5. Қувваи бозгашти санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ

1. Амали санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ нисбати муносибатҳое, ки то ҷорӣ намудани онҳо ба миён омадаанд, татбиқ намегардад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар дар худи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ё санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигар оид ба мавриди амал қарор додани онҳо тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Меъёрҳои муқарраркунанда ё вазнинкунандаи ҷавобгарӣ ё вогузорандан ӯҳдадориҳои иловагӣ ба зиммаи субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқии гумрукӣ қувваи бозгашт надоранд.

3. Меъёрҳои сабуккунандаи ҷавобгарии иштирокчиёни муносибатҳои ҳуқуқии гумрукӣ қувваи бозгашт доранд.

Моддаи 6. Талабот ба санадҳои қонунгузории гумрук, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ

1. Муқаррароти санадҳои қонунгузории гумрук, санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ бояд чунон баён гарданд, ки ҳар як шахс ҳуқуқ ва вазифаҳои худ, аз ҷумла ҳангоми интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ иҷрои кадом амал, кай ва тартиби иҷрои онро дақиқ донад.

2. Муқаррароти санади меъёрии ҳуқуқии мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ наметавонанд хилофи муқаррароти санадҳои қонунгузории гумрук ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бошанд ё талабот, мамнӯият ва маҳдудиятеро муайян намоянд, ки онҳо дар санадҳои қонунгузории гумрук ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ нашудаанд.

Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

3. Ҳеҷ кас барои вайрон кардани қоидаҳои гумрукӣ ба ҷавобгарӣ кашида намешавад, ба шарте, ки ин вайронкунӣ аз сабаби носаҳеҳӣ ва гуногунфаҳмии меъёрҳои ҳуқуқии дар санадҳои меъёрии ҳуқуқии фаъолияти гумрукӣ мавҷуда ба миён омада бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

4. Нисбати санадҳои меъёрии ҳуқуқии мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ, ки ба ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шахсони соҳаи фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар навъи фаъолияти иқтисодӣ дахл мекунад, тибқи тартиби судӣ, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят кардан мумкин аст.

Моддаи 7. Истифодаи тадбирҳои танзими тарифи гумрукӣ, мамнӯият ва маҳдудиятҳои мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда

Дар фаъолияти гумрукӣ тадбирҳои танзими гумрукию тарифӣ, мамнӯият ва маҳдудиятҳои мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон муқарраргардида, ки дар рӯзи қабули декларатсияи гумрукӣ амал мекунанд, истифода бурда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 8. Тартиби баҳисобгирии мӯҳлатҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс

1. Муқаррар намудани рӯзи оғоз ва рӯзи анҷоми мӯҳлатҳои мувофиқи ҳамин Кодекс муқарраршуда, ки барои давра ё рӯзи фарорасии ҳодиса муайян мегардад, мувофиқи тартиби пешбининамудаи ҳамин Кодекс муқаррар карда мешавад.

2. Агар мувофиқи ҳамин Кодекс барои баҳисобгирии мӯҳлатҳо тартиби махсус муқаррар нашуда бошад, барои муайян кардани рӯзи оғоз ва рӯзи анҷоми мӯҳлатҳо дар фаъолияти гумрукӣ қоидаҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо назардошти ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 3 моддаи 129 ҳамин Кодекс истифода мегарданд.

Моддаи 9. Муносибат бо маълумоте, ки мақомоти гумрук гирифтааст

1. Ҳама гуна маълумоте, ки мақомоти гумрук гирифтааст, дар асоси санадҳои меъёрии ҳуқуқии гумрук, дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ танҳо барои мақсадҳои гумрукӣ истифода бурда мешаванд.

2. Мақомоти гумрук ва шахсони мансабдори онҳо, дигар шахсони ба маълумот иҷозатдошта, ки дар қисми 1 ҳамин модда зикр шудаанд, тибқи қонун ва ё қарордод ҳуқуқ надоранд маълумоти дорои сирри давлатӣ, тиҷоратӣ, бонкӣ, андоз ё дигар сирри қонунан ҳифзшавандаро ифшо намоянд, барои мақсадҳои шахсӣ истифода баранд ё ба шахси сеюм, аз ҷумла ба мақомоти давлатӣ диҳанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидаанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Мақомоти гумрук метавонанд тибқи тартиби байни мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва мақоми давлатии ваколатдор мувофиқашуда, бо риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳимояи сирри давлатӣ, тиҷоратӣ, бонкӣ, андоз ва дигар сирри қонунан ҳифзшаванда ва дигар маълумоти махфӣ (конфиденсиалӣ) маълумоти гирифтаашонро ба мақоми давлатии ваколатдор диҳанд, агар чунин маълумот барои ин мақомот ҷиҳати иҷрои вазифаҳои мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаашон гузошташуда зарур бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Мақомоти ваколатдори давлатӣ, шахсони мансабдори онҳо, шахсони дигаре, ки тибқи қонун ба маълумоти махфии аз мақомоти гумрук гирифташуда иҷозат доранд, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ надоранд чунин маълумотро ифшо намоянд, паҳн кунанд, ба мақсадҳои шахси истифода баранд ё онро ба шахси сеюм диҳанд.

3. Маълумоти дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда, ки сирри давлатӣ, тиҷоратӣ, бонкӣ, андоз ё дигар сирри қонунан ҳифзшавандаро ташкил медиҳад ва дигар маълумоти махфӣ (конфиденсиалӣ) дорои низоми махсуси ҳифз ва иҷозат мебошад.

4. Гум кардани ҳуҷҷатҳои дорои сирри давлатӣ, тиҷоратӣ, бонкӣ, андоз ё дигар сирри қонунан ҳифзшаванда, маълумоти махфӣ (конфиденсиалӣ), ифшои чунин маълумот, истифодаи онҳо барои мақсадҳои шахсӣ ё додани онҳо ба шахси сеюм боиси ҷавобгарии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.

5. Маълумоти махфӣ оид ба амалиёти воридотию содиротии мушаххаси фаъолияти иқтисодии хориҷӣ танҳо ба суд ва мақомоти таҳқиқ ва тафтишоти пешакӣ вобаста ба тафтиши парвандаҳои ҷиноятӣ пешниҳод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 874, аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 10. Мафҳумҳои асосӣ

1. Дар ҳамин Кодекс мафҳумҳои асосӣ ба маънои зайл истифода бурда мешаванд:

1) амалиёти гумрукӣ - амалҳои алоҳида нисбати мол ва воситаҳои нақлиёт, ки аз ҷониби шахсон ва мақомоти гумрук ҳангоми барасмиятдарории гумрукии мол ва воситаҳои нақлиёт иҷро карда мешаванд;

2) андозҳо - андоз аз арзиши иловашуда ва аксизҳо, ки мақомоти гумрук вобаста ба интиқоли мол аз сарҳади гумрукӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон меситонанд;

3) андозҳои дохилӣ - андоз аз арзиши иловашуда ва аксиз, ки ҳангоми муомилоти мол дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

4) боркашон (интиқолдиҳанда) - шахсе, ки молро аз сарҳади гумрукӣ ва таҳти назорати гумрукӣ дар доираи ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқол медиҳад ё барои истифодаи воситаи нақлиёт масъул аст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

5) брокери гумрукӣ (намоянда) - миёнараве, ки амалиёти гумрукиро аз номи декларант ва (ё) бо супориши он ё шахси дигар, ки ба зиммаи ӯ чунин масъулият гузошта шудааст, иҷро мекунад ё ба вай ҳуқуқ дода шудааст, ки амалиёти гумрукиро мувофиқи ҳамин Кодекс анҷом диҳад;

6) воридоти мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон - интиқоли воқеии мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт ба ҳудуди гумрукӣ ва ҳамаи дигар амалҳои мувофиқи ҳамин Кодекс пешбинишуда бо мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт то замони иҷозати онҳо аз ҷониби мақомоти гумрук (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

7) воситаҳои нақлиёт - ҳама гуна киштии дарёӣ (аз ҷумла лихтерҳои худгард ва ғайрихудгард, биржаҳо, инчунин киштиҳои болдор), киштиҳои дорои болиштҳои пурбод, тайёраҳо, нақлиёти автомобилӣ (аз ҷумла ядакҳо, нимядакҳо, воситаҳои нақлиёти омехта) ё воҳиди ҳаракаткунандаи роҳи оҳанро дар бар мегирад, ки барои ҳамлу нақли байналмилалии интиқоли пулакии шахсон ё ҳамлу нақли пулакӣ ва ройгонӣ бори саноатӣ ва тиҷоратӣ истифода мешаванд, инчунин қисмҳои эҳтиётии штатӣ, олот ва таҷҳизот, сӯзишворию равғанҳои молидании дар бакҳои штатӣ мавҷуда, агар онҳо якҷоя бо воситаҳои нақлиёт интиқол дода шаванд;

8) декларант - шахсе, ки молро декларатсия мекунад ё аз номи ӯ мол декларатсия карда мешавад;

9) декларатсияи гумрук - ҳуҷҷати дорои шакли муайян, ки дар он тибқи ҳамин Кодекс маълумоти барои мақомоти гумрук зарури зикр карда мешавад;

10) интиқоли мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ - бо усулҳои гуногун ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид кардан ё аз он содир кардани молу воситаҳои нақлиёт (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

11) интиқоли ғайриқонунии мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ - амали воридот ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё содироти мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт аз ин ҳудуд бо вайрон намудани тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

12) иҷозати мол - амали мақомоти гумрук, ки ба шахсони манфиатдор барои истифода ва (ё) ихтиёрдории мол тибқи низоми гумрукӣ иҷозат медиҳад;

13) иҷозати шартӣ - иҷозати мол ва воситаҳои нақлиёт бо маҳдудиятҳо ва шартҳои муқарраршуда оид ба истифода ва ихтиёрдории онҳо;

14) мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мақоми давлатии дахлдор, ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таъмини бевоситаи иҷрои вазифаҳо дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ ва истифодаи якхелаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи ҳамаи мақомоти гумрук дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатдор шудааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

15) мақомоти гумрук - мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва воҳидҳои тобеи он, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар ҳамин Кодекс мақомоти гумруки давлатҳои хориҷӣ ёдовар шудаанд;

16) мол - ҳама гуна амволи манқули ҳам ба мақсадҳои тиҷоратӣ ва ҳам ғайритиҷоратӣ аз сарҳади гумрукӣ интиқолшаванда, инчунин воситаҳои нақлиёти марбут ба амволи ғайриманқул, ки аз сарҳади гумрукӣ интиқол дода мешаванд. Воситаҳои нақлиёти дар банди 7 ҳамин қисм нишондодашуда ба мол тааллуқ надоранд;

17) моли ватанӣ - моле, ки барои мақсадҳои гумрук дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои статуси муомилоти озод мебошад, яъне моле, ки аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содир нашудааст ва пурра дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истеҳсол гардидааст, моли барои муомилоти озод дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозатдодашуда ва моле, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз моли барои муомилоти озод дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозатдодашуда истеҳсол гардидааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

18) моли хориҷӣ - моле, ки моли ватанӣ ҳисобида намешавад;

19) моли таҳти назорати гумрукӣ қарордошта - моли хориҷие, ки то замони иҷозати он ба муомилоти озод, интиқоли воқеии мол аз сарҳади гумрукӣ ҳангоми содирот ё худ то замони нобудкунии он, ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шудааст, инчунин моли ватанӣ аз замони содироти он аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон то замони интиқоли воқеии он аз сарҳади гумрукӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

20) муомилоти озод - муомилоти мол дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бидуни мамнӯият ва маҳдудиятҳои пешбининамудаи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

21) назорати гумрукӣ - маҷмӯи тадбирҳо, аз ҷумла дар асоси арзёбӣ ва идоракунии таваккале, ки мақомоти гумрук бо мақсади таъмини риояи қонунгузории гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

22) низоми гумрукӣ - расмиёти гумрукие мебошад, ки маҷмӯи талабот ва шартҳо, аз ҷумла тартиби нисбати мол ва воситаҳои нақлиёт истифода бурдани боҷҳои гумрукӣ ва андоз, мамнӯият ва маҳдудиятҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин мақоми мол ва воситаҳои нақлиётро ба мақсадҳои гумрукӣ вобаста бо мақсади интиқоли онҳо аз сарҳади гумрукӣ ва истифодабарӣ дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё берун аз ин ҳудуд дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

23) расмиёти гумрукӣ - маҷмӯи муқаррароте, ки статуси мол ва воситаҳои нақлиёти аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолшавандаро барои мақсадҳои гумрукӣ муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

24) содироти мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон - пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ ё анҷом додани амалҳои дар сархати дуюми ҳамин банд зикршуда, ки мустақиман ба содироти мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт, инчунин дигар амалҳои мувофиқи ҳамин Кодекс барои мол ва воситаҳои нақлиёт то замони интиқоли ҳақиқии онҳо аз сарҳади гумрукӣ пешбинишуда нигаронида шудааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Ба амалҳое, ки мустақиман ба содироти мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон нигаронида шудаанд, амали дохил шудани (вуруди) шахси воқеии аз Ҷумҳурии Тоҷикистон хориҷшаванда ба минтақаи назорати гумрукӣ, ворид шудани воситаҳои нақлиёт ба нуқтаи гузаргоҳ аз сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади баровардани он аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, супоридани мол ба ташкилотҳои нақлиётӣ ва (ё) муросилоти байналмилалӣ тавассути ташкилотҳои (муассисаҳои) алоқаи почта барои ирсол берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, амали шахс ҷиҳати бо мол ва воситаҳои нақлиёт мустақиман баромадан аз сарҳади гумрукӣ берун аз маҳалҳое, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда шудаанд, ба ҳисоб меравад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

25) статуси (мақоми) мол ва воситаҳои нақлиёт барои мақсадҳои гумрукӣ - мавҷуд будан ё набудани мамнӯият ва маҳдудиятҳо барои ҳуқуқи истифода ва ихтиёрдории мол ва воситаҳои нақлиёт, ки мувофиқи ҳамин Кодекс муқаррар шудааст;

26) шахсони манфиатдор - шахсоне, ки манфиати онҳо тавассути қарор, амалӣ (беамалии) мақомоти гумрук нисбати мол ва воситаҳои нақлиёт мустақиман ва инфироди дахолат карда мешавад, агар аз ҳамин Кодекс тартиби дигаре барнаояд;

27) шахсон - шахси воқеӣ ва ҳуқуқм, агар аз ҳамин Кодекс тартиби дигаре барнаояд;

28) шахсони хориҷӣ - шахсоне, ки шахсони ватанӣ ҳисобида намешаванд;

29) шахсони ватанӣ - шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, шахси бешаҳрванд, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳали истиқомати доимӣ дорад, соҳибкори инфиродӣ, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта шудааст, инчунин шахси ҳуқуқие, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис ёфтааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

30) шахси ҳуқуқии ватанӣ - шахси ҳуқуқие, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис ёфтааст;

31) экспедитор - шахсе, ки мувофиқи шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ мутобиқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон амал мекунад;

32) ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ - ҳисобнома-фактура (инвойс), номнависи (спетсификатсияи) бор, варақаи бастабандӣ ва ҳуҷҷатҳои дигаре, ки ҳангоми анҷом додани фаъолияти савдои хориҷӣ ва дигар фаъолият, инчунин барои тасдиқи аҳдҳо вобаста ба интиқоли мол тавассути сарҳади гумрукӣ истифода мегарданд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

33) ҳуҷҷатҳои гумрукӣ - ҳуҷҷатҳое, ки танҳо барои мақсадҳои гумрукӣ таҳия шудаанд;

34) ҳуҷҷатҳои нақлиётӣ (борбарӣ) - коносамент, борхат ё дигар ҳуҷҷатҳое, ки мавҷудият ва мазмуни шартномаро барои интиқоли мол тасдиқ менамоянд ва ҳангоми интиқоли байналмилалӣ ҳамроҳикунандаи мол ва воситаҳои нақлиёт мебошанд;

35) молҳои қалбакӣ - молҳои дорои объектҳои моликияти зеҳнии бо вайрон намудани ҳуқуқҳои соҳибҳуқуқ тайёргардида ва (ё) аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолшавандае, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифз мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 874);

36) соҳибҳуқуқ - шахсе, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои ҳуқуқи истисноӣ ба объекти моликияти зеҳнӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 874);

37) боздошти иҷозат - дар сурати ҷой доштани шубҳа оид ба қалбакӣ будани молҳо аз ҷониби мақомоти гумрук тамдид гардидани мӯҳлати қабули қарор дар бораи иҷозати онҳо, ки мутобиқи низоми интихобгардидаи гумрукӣ интиқол дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 874);

38) феҳристи гумрукии объектҳои моликияти зеҳнӣ - номгӯи молҳои дорои объектҳои моликияти зеҳнии мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифзшаванда (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 874);

39) Мамнӯият ва маҳдудиятҳо - чораҳои ҳимояи манфиати иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар савдои хориҷӣ, воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, содироти он аз ин ҳудуд, аз ҷумла системаи чораҳои назорати содирот, тасдиқи мутобиқат ба стандартҳо ва талабот оид ба бехатарии мол, аз ҷумла регламентҳои техникӣ, талаботи байторӣ, фитосанитарӣ, карантинӣ, санитарию эпидемиологӣ, фармасевтӣ ва радиатсионӣ, инчунин сертификати мутобиқат, ки мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва (ё) санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон муқаррар гардидаанд (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906, аз 30.05.2017 № 1421);

40) боҷи гумрукӣ - пардохти ҳатмие, ки дар ҳолати интиқоли мол тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи мақомоти гумрук тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тариқи ғайринақдӣ ситонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678, аз 13.11.2023 № 2001).

2. Ҳамаи мафҳумҳои дигар дар ҳамин Кодекс мутобиқи мазмуне, ки дар дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидаанд, истифода бурда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

БОБИ 2. ПРИНСИПҲОИ АСОСИИ ИНТИҚОЛИ МОЛ ВА ВОСИТАҲОИ НАҚЛИЁТ АЗ САРҲАДИ ГУМРУКӢ

Моддаи 11. Интиқоли мол (аз ҷумла асъор ва сарватҳои асъорӣ) ва воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Ҳамаи шахсон барои интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, тибқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ҳуқуқи баробар доранд.

2. Мол ва воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс интиқол дода мешаванд.

Тартиби интиқоли асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон, қоғазҳои қиматноки бо асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон ифодаёфта, асъори хориҷӣ ва сарватҳои асъории дигар тибқи ҳамин Кодекс ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад.

Моддаи 12. Риояи мамнӯият ва маҳдудиятҳо ҳангоми интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ

1. Моле, ки воридоташ ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда шудааст, аз ҷониби мақомоти гумрук боздошта шуда, нисбати онҳо тадбирҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ мегарданд. Агар дар ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад, чунин мол бояд бетаъхир аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бароварда шавад. Ин молро интиқолдиҳанда мебарорад. Ҳангоми набудани имконоти баровардан ё фавран набаровардан ин мол бояд дар анбори нигаҳдории муваққатӣ ё маҳали дигаре, ки минтақаҳои назорати гумрукӣ мебошанд (моддаи 403), аз ҳисоби шахсони дар моддаи 15 ҳамин Кодекс зикргардида ҷойгир карда шавад. Мӯҳлати ниҳоии нигаҳдории чунин мол 3 шабонарӯз муайян карда шудааст, агар мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати моли алоҳида мӯҳлати дигаре муқаррар нашуда бошад. Моли мазкур ҳангоми ба охир расидани ин мӯҳлат мувофиқи боби 58 ҳамин Кодекс ихтиёрдорӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моле, ки воридоти он ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдуд карда шудааст (ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс аз ҷониби мақомоти гумрук иҷозат дода мешавад), бо риояи талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои воридот иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Моле, ки содироташ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст, бояд аслан содир карда нашавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моле, ки содироташ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдуд карда шудааст, бо риояи талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои содирот иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Хароҷоти декларантҳо, интиқолдиҳандагон ё шахсони алоҳида вобаста ба риояи мамнӯият ва маҳдудиятҳо барои воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё содироти он аз ин ҳудуд мувофиқи моддаи 15 ҳамин Кодекс аз ҷониби мақомоти гумрук ҷуброн карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 13. Расмиёти гумрукӣ ва назорати гумрукӣ

1. Ҳамаи мол ва воситаҳои нақлиёте, ки аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқол дода мешаванд, тибқи тартиб ва шартҳои муайяннамудаи ҳамин Кодекс бояд ҳатман мавриди барасмиятдарорӣ ва назорати гумрукӣ қарор гиранд.

2. Ҳангоми амалӣ намудани расмиёт ва назорати гумрукӣ мақомоти гумрук ва шахсони мансабдори онҳо ҳуқуқ надоранд талабот ва маҳдудиятҳоеро муқаррар намоянд, ки дар санадҳои меъёрии ҳуқуқии гумрук ва ё дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ нашудаанд.

Моддаи 14. Истифодабарӣ ва ихтиёрдории мол ва воситаҳои нақлиёт

1. Ҳеҷ кас ба истифодабарӣ ва ихтиёрдории мол ва воситаҳои нақлиёт то замони иҷозати онҳо ҳуқуқ надорад, ба истиснои тартиб ва шартҳое, ки ҳамин Кодекс муқаррар намудааст.

2. Баъди иҷозати мол ва воситаҳои нақлиёт истифодабарӣ ва ихтиёрдории онҳо тибқи низоми арзгардидаи гумрукӣ анҷом дода мешавад.

Моддаи 15. ӯҳдадорӣ оид ба татбиқи амалиёти гумрукӣ барои иҷозати мол

Агар ҳамин Кодекс тартиби дигаре муқаррар накарда бошад, ӯҳдадорӣ оид ба татбиқи амалиёти гумрукиро барои иҷозати мол инҳо ба зимма мегиранд:

1) агар мол аз сарҳади гумрукӣ тибқи аҳди фаъолияти иқтисодии хориҷӣ аз ҷониби шахси ватанӣ басташуда интиқол дода шавад - шахси ватание, ки чунин аҳдро бастааст ё аз номи ӯ ё бо супориши ӯ аҳд ба имзо расидааст;

2) агар мол аз сарҳади гумрукӣ бе бастани аҳд аз ҷониби шахси ватанӣ интиқол дода шавад - шахсе, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи соҳибӣ ё ҳуқуқи истифодабарии молро дорад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) шахсони дигаре, ки тибқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ва (ё) ҳамин Кодекс бо моли таҳти назорати гумрукӣ қарордошта барои иҷрои амали дорои аҳамияти ҳуқуқӣ аз номи худ ба сифати дахлдор баромад карда метавонанд.

Моддаи 16. Кафолатҳо барои иҷрои пурраи ӯҳдадориҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс

Дар ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати мол мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд аз шахси кафолатдиҳанда иҷрои ӯҳдадориҳояшро мувофиқи муқаррароти ҳамин Кодекс, аз ҷумла ҷиҳати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи боби 46 ҳамин Кодекс талаб намоянд.

БОБИ 3. АМАЛҲО ДАР СОҲАИ ФАЪОЛИЯТИ ГУМРУКӢ

Моддаи 17. Амалҳо дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ

Фаъолияти шахси ҳуқуқӣ ба сифати боркашони гумрукӣ, соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ, соҳибони анборҳои гумрукӣ, соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ, танзимгари ваколатдори иқтисодӣ ва брокерҳои гумрукӣ (намояндаҳо), бо шарти мувофиқан дохил намудан ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ, Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ, Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ, Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ, Феҳристи танзимгари ваколатдори иқтисодӣ ё Феҳристи брокерҳои гумрукӣ (намояндаҳо) (минбаъд дар ҳамин боб Феҳристи шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунанда) иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678, аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 18. Феҳристи шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунанда

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Феҳристи шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунанда мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба роҳ монда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ вазифадор аст на камтар аз як маротиба дар ҳар се моҳ Феҳристи шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунандаро дар воситаҳои ахбори омма ва сомонаи расмии интернетии худ нашр намояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678, аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 19. Дохил намудани шахси ҳуқуқӣ ба Феҳристи шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунанда

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шахси ҳуқуқӣ ба Феҳристи шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунанда мутобиқи шартҳои муқарраркардаи ҳамин Кодекс дохил карда мешавад. Барои дохил намудан ба ин феҳристҳо музд ситонида намешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Барои дохил намудан ба яке аз Феҳристҳои шахсоне, ки дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амал мекунанд, шахси ҳуқуқӣ ба мақомоти гумрук бо аризаи хаттии дорои маълумоти пешбининамудаи ҳамин Кодекс ва ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти дар ин ариза нишондодашуда, бо номгӯи муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс муроҷиат менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

3. Ҳуҷҷатҳои дар қисми 2 ҳамин модда пешбинишуда метавонанд дар шакли асл ва ё нусхаи бо тартиби ҷори тасдиқшудаи онҳо пешниҳод карда шаванд.

Баъди анҷоми баррасии ариза мақоми гумрук вазифадор аст бо хоҳиши тарафи аризадиҳанда нусхаи аслии ҳуҷҷатҳои пешниҳодшударо ба вай баргардонад.

4. Мақоми гумрук аризаро дар давоми на дертар аз 30 рӯзи қабул баррасӣ менамояд. Мақоми гумрук хулосаро ҳангоми қабули қарор ҷиҳати ба феҳристи дахлдор дохил намудани аризадиҳанда ба мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мефиристад. Барои ба расмият даровардани қарори мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мақоми гумрук ба аризадиҳанда дар бораи дохил карда шудани ӯ ба чунин феҳрист шаҳодатнома медиҳад. Аризадиҳанда ҳуқуқ дорад фаъолияти дахлдорро дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ аз рӯзи гирифтани шаҳодатнома оғоз намояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад ба феҳристи дахлдор дохил карда шудани аризадиҳандаро танҳо дар сурати шартҳои ба феҳристи дахлдор дохил намуданро риоя накардани ӯ, ки ҳамин Кодекс пешбинӣ намудааст, рад намояд. Қарор дар бораи рад баъди қабул шуданаш ба шакли хаттӣ фавран ба аризадиҳанда расонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

5. Мақоми гумруке, ки аризаро баррасӣ менамояд, ҳуқуқ дорад аз шахсони сеюм, инчунин аз мақомоти давлатӣ ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти аризадиҳандаро талаб намояд. Шахсони мазкур вазифадоранд дар давоми даҳ рӯзи гирифтани дархост ҳуҷҷатҳо ё маълумоти дархостшударо пешниҳод намоянд.

Моддаи 20. Шаҳодатномаи ба яке аз феҳристҳо дохил намудани шахсоне, ки дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амал мекунанд

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шаҳодатномаи ба яке аз феҳристҳо дохил намудани шахсоне, ки дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амал мекунанд (баъдан дар ҳамин боб шаҳодатнома), аз рӯи намунаи муайянкардаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дода мешавад. Шаҳодатнома бояд маълумоти ҳамин Кодекс пешбининамударо дошта бошад. Шаҳодатномаро ба шахси дигар додан мумкин нест (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Дар бораи тағйирёбии маълумоти дар ариза ё дар ҳуҷҷатҳои замимави зикршуда мутобиқи қисми 2 моддаи 19 ҳамин Кодекс шахси ҳуқуқӣ (вориси ҳуқуқии вай), ки дар яке аз феҳристҳои шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунанда дохил карда шудааст, вазифадор аст мақоми гумрукро ба таври хаттӣ дар давоми панҷ рӯзи сар задани ҳодисаи дахлдор ё аз рӯзи ба шахс маълум шудани он огоҳ намояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Мақоми гумрук дар давоми 5 рӯзи кори мутобиқати маълумоти нави зикршударо ба шартҳое, ки барои дохил намудани шахси ҳуқуқӣ ба яке аз феҳристҳо муқаррар шудаанд, месанҷад ва агар маълумоти дар шаҳодатнома зикршаванда тағйир ёбад, мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қисми 4 моддаи 19 ҳамин Кодекс масъалаи додани Шаҳодатномаи навро баррасӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

3. Шаҳодатнома аз тарафи мақоми гумрук танҳо дар ҳолатҳои пешбининамудаи моддаҳои 98, 113, 145, 231 ва қисми 4 моддаи 263 ҳамин Кодекс бозхонда мешавад.

Қарор дар бораи бозхонди шаҳодатнома аз тарафи мақоми гумрук ба шахси ҳуқуқие, ки нисбати ӯ чунин қарор қабул шудааст бояд рӯзи дигари қабули қарор ба таври хаттӣ бо фаҳмонидани сабаби қабули чунин қарор расонида шавад. Ин қарор ба роҳбар ё намояндаи ваколатдори шахси ҳуқуқӣ бо гирифтани имзо ё дигар намуди тасдиқкунандаи далел ва санаи қабули ин қарор супорида мешавад. Агар шахсони номбаршуда аз гирифтани ин қарор саркашӣ кунанд, он бо мактуби супориши ба воситаи почта равон карда мешавад.

Қарор дар бораи бозхонди шаҳодатнома баъд аз 15 рӯзи қабули чунин қарор эътибори қонуни пайдо мекунад.

Намунаи қарор дар бораи бозхонди шаҳодатнома аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тасдиқ карда мешавад.

4. Бозхонди шаҳодатнома боиси аз феҳристи дахлдор хориҷ кардани шахси ҳуқуқие, ки дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амал мекунад, мегардад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

5. Аризаи дохил намудан ба феҳристи дахлдор пас аз бозхонди шаҳодатнома, баъди бартараф намудани сабабҳое, ки барои чунин бозхонд асос гардидаанд ва дар ҳолатҳои бозхонди шаҳодатнома бо сабаби якчанд маротиба ба ҷавобгарии маъмури кашида шудани шахси ҳуқуқӣ баъди ба охир расидани мӯҳлате, ки шахс таҳти ҷазои маъмурӣ қарор дошт, баррасӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 21. Хориҷ намудани шахси ҳуқуқӣ аз феҳристҳои шахсоне, ки дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амал мекунанд

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шахси ҳуқуқӣ аз феҳристҳои шахсоне, ки дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амал мекунанд, дар ҳолатҳои зерин хориҷ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) бо хоҳиши ҳамин шахс аз рӯзи дигари аз ҷониби мақоми гумрук гирифтани аризаи хаттии шахс ҳангоми хориҷ намудан аз феҳристи дахлдор (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

2) баъди ба охир расидани мӯҳлати амали шаҳодатномае, ки қисми 2 моддаи 96, қисми 3 моддаи 111, қисми 2 моддаи 142, қисми 3 моддаи 229 ва қисми 3 моддаи 263 ҳамин Кодекс муқаррар кардааст, аз рӯзи дигари ба охир расидани чунин мӯҳлат;

3) ҳангоми қабул намудани қарори бозхонди шаҳодатнома - аз рӯзи эътибори қонуни пайдо кардани чунин қарор;

4) ҳангоми барҳам додани шахси ҳуқуқӣ баъди як рӯзи аз ҷониби мақоми бақайдгиранда ба Феҳристи ягонаи давлатии шахси ҳуқуқӣ қайд намудани шахси ҳуқуқие, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷараёни барҳамхӯри фаро мерасад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

5) ҳангоми боздоштани фаъолияти шахси ҳуқуқӣ дар натиҷаи азнавташкилдиҳӣ, ба истиснои дигаргунсозӣ - аз рӯзи дигаре, ки азнавташкилдиҳии шахси ҳуқуқӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба охиррасида ҳисоб мешавад.

2. Аз Феҳристи шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунанда хориҷ кардани шахси ҳуқуқӣ ин шахсро (вориси ҳуқуқии ӯро) аз ӯҳдадориҳои ба охир расонидани амалиёти гумрук оид ба интиқол ё нигоҳдошти моли таҳти назорати гумрукӣ қарордошта ё иҷрои дигар амале, ки ӯҳдадории иҷрои он то хориҷ намудани шахси ҳуқуқӣ аз Феҳристи дахлдор тибқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ба миён омадааст, озод намекунад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

БОБИ 4. ИТТИЛОЪДИҲӢ ВА МУШОВАРА

Моддаи 22. Гирифтани иттилоот оид ба сабабҳои қабули қарор, амалӣ (беамалии) содиршуда

1. Шахсе, ки нисбати вай аз ҷониби мақоми гумрук ё шахси мансабдор қарор қабул гардидааст ё амале анҷом дода шудааст, инчунин шахсе, ки то гузашти мӯҳлати муайян нисбати вай қарор қабул нашудааст ё ки бояд иҷро гардад, вале иҷро нашудааст, ҳуқуқ дорад ба ин мақоми гумрук оид ба сабаб ва асосҳои қабул шудани қарор ё амали иҷрошуда ё сабабҳои қабул нашудани қарор ё анҷом надодани амали дахлдор муроҷиат намояд, агар ин мустақиман ё ба таври инфироди ба ҳуқуқ ва манфиатҳои шахси номбаршуда дахл дошта бошад.

2. Дархост бояд дар давоми шаш моҳи қабули қарор, иҷрои амал (беамали) ё ба анҷом расидани мӯҳлати қабули онҳо ё иҷрои амал ё аз рӯзе, ки ин шахс оид ба қабули қарор ё анҷом додани амал (беамали) огоҳ гардидааст, пешниҳод карда шавад.

3. Шахси манфиатдор барои пешниҳоди маълумоти зарурӣ метавонад ҳам хаттӣ ва ҳам шифоҳӣ бо дархост муроҷиат намояд. Дархости шифоҳӣ бояд аз ҷониби мақоми гумрук дар рӯзи қабули дархост баррасӣ карда шавад. Ҳангоми додани дархости хатти ба он бояд дар давоми 10 рӯзи гирифтани дархостнома хаттӣ ҷавоб дода шавад.

Моддаи 23. Иттилоот дар бораи санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи фаъолияти гумрукӣ

1. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва дигар мақомоти гумрук дастрасии ройгони иттилоотро вобаста ба санади меъёрии ҳуқуқии амалкунандаи соҳаи фаъолияти гумрукӣ, аз ҷумла бо истифодаи технологияҳои иттилоотӣ, тахтаҳои иттилоотӣ, гӯшаи иттилоотӣ, варақаҳои маълумот ва маводи дигари нашрӣ, инчунин воситаҳои техникии видеоӣ, аудиоӣ ва воситаҳои дигари техникии барои пахши иттилоот истифодашаванда таъмин менамоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678, аз 19.07.2022 № 1906).

2. Мақомоти гумрук дар хусуси санади меъёрии ҳуқуқии таҳияшаванда, инчунин оид ба тағйиру иловаҳо ба санади меъёрии ҳуқуқии эътибори қонуни пайдонакарда дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ, аз ҷумла бо истифодаи технологияҳои иттилоотӣ дастрасии иттилоотро таъмин менамоянд, ба истиснои ҳолатҳое, ки огоҳсозии қаблӣ оид ба таҳияи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ барои гузаронидани назорати гумрукӣ монеа мешавад ё ба паст гардидани самаранокии онҳо мусоидат менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

3. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои гумруки дар нашрияҳои расмии худ чопи санадҳои меъёрии ҳуқуқиеро, ки ҳамин мақомот қабул кардаанд, инчунин санадҳои қонунгузории гумрукӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ таъмин менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 24. Машварат оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва дигар масъалаҳое, ки таҳти салоҳияти мақомоти гумрук қарор доранд

1. Ҳангоми машварат бояд на танҳо иттилоотӣ дархостшуда, балки ҳама гуна иттилоотӣ ба кор иртиботдоштае, ки мақомоти гумрук ба маълумоти шахси манфиатдор расонидани онро мувофиқи мақсад медонанд, пешниҳод гардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Мақомоти гумрук ба шахсони манфиатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ, ки таҳти салоҳияти ин мақомот қарор доранд, машварат медиҳанд. Сардори мақоми гумрук (шахси ивазкунандаи вай) шахсони мансабдори мақомоти гумрукро, ки ба гузаронидани машварат ваколатдоранд, муайян менамояд. Иттилоот оид ба дархости шахси манфиатдор дар мӯҳлати кӯтоҳтарин, вале на дертар аз як моҳи гирифтани чунин дархост пешниҳод карда мешавад.

2. Машварат аз ҷониби мақомоти гумрук ҳам шифоҳӣ ва ҳам хаттӣ ройгон дода мешавад. Бо талаби шахси манфиатдор мақоми гумрук вазифадор аст иттилоотро дар шакли хаттӣ пешниҳод намояд, ки он барои қабули қарор ё иҷрои амал (беамали) аз ҷониби мақомоти гумрук ҳангоми анҷом додани амалиёти гумрукӣ нисбати мол ва воситаҳои нақлиёт асос шуда наметавонад.

3. Мақомоти гумрук барои зараре, ки дар натиҷаи таҳрифи матни санади ҳуқуқии бе огоҳонӣ ва назорати онҳо интишоршуда расонида шудааст, инчунин барои зараре, ки дар натиҷаи машварати ғайритахассусии шахсони барои гузаронидани чунин машварат салоҳиятнадошта расонида шудааст, масъул намебошанд.

БОБИ 5. ОМОРИ ГУМРУКИ

Моддаи 25. Омори гумрукии тиҷорати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Ба мақсади таҳлили вазъи тиҷорати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, назорати воридоти пардохтҳои гумрукӣ ба буҷети давлатӣ, назорати асъор, таҳлили ҳолат, афзоиш ва рушди тиҷорати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, баланси савдою пардохт ва дар маҷмӯъ иқтисодиёт мақомоти гумрук ҷамъоварӣ ва коркарди маълумотро оид ба интиқоли мол аз сарҳади гумрукӣ анҷом дода, маълумоти омори тиҷорати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар мақомоте, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд, пешниҳод мекунанд.

Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ маълумоти омори гумрукиро оид ба тиҷорати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ташкилотҳои байналмилалӣ тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд.

Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ маълумоти омори мақомоти гумрукро оид ба тиҷорати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи тартиб ва мӯҳлати муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон интишор менамояд.

2. Омори гумрукии тиҷорати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пеш бурда мешавад.

3. Омори гумрукии тиҷорати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи методологияе, ки муқоисаи маълумотро оид ба тиҷорати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳамкорони тиҷорати хориҷии он таъмин менамояд, пеш бурда мешавад.

Моддаи 26. Омори гумрукии махсус

1. Мақомоти гумрук бо мақсади иҷрои вазифаҳои ба зиммаашон гузошташуда омори гумрукии махсусро мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои гумрук ба роҳ мемонанд.

2. Маълумоти омори гумрукии махсус аз ҷониби мақомоти гумрук танҳо барои мақсадҳои гумруки истифода бурда мешавад.

Моддаи 27. Ҳуҷҷатҳо ва маълумоте, ки барои мақсадҳои омори истифода мешаванд

1. Барои мақсадҳои омор ҳуҷҷатҳо ва маълумоте, ки шахсон тибқи муқаррароти ҳамин Кодекс пешниҳод мекунанд, истифода бурда мешаванд.

2. Нисбати иттилооте, ки барои мақсадҳои омор истифода мешавад, муқаррароти пешбининамудаи моддаи 9 ҳамин Кодекс татбиқ мегардад.

БОБИ 6. КИШВАРИ ИСТЕҲСОЛКАРДАИ МОЛ, НОМГӯИ МОЛҲОИ ФАЪОЛИЯТИ ИҚТИСОДИИ ХОРИҶӢ

Моддаи 28. Соҳаи истифодаи ҳамин боб

1. Муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол тибқи муқаррароти пешбининамудаи ҳамин боб дар ҳамаи ҳолатҳое, ки истифодаи тадбирҳои танзими тарифи гумрукӣ ва мамнӯияту маҳдудиятҳои тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда ба кишвари истеҳсолкардаи мол вобаста бошад, муайян карда мешавад.

2. Қоидаҳои муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол бо мақсади татбиқи тарифҳои имтиёзнок (преференсияҳо) ё беимтиёзи сиёсати тиҷорат муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 29. Муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол

1. Кишвари истеҳсолкардаи мол кишваре ба ҳисоб меравад, ки дар он мол пурра истеҳсол шудааст (моддаи 30) ё тибқи мизони муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ё тартиби муайяннамудаи ҳамин Кодекс мавриди коркарди ҳамаҷониба қарор гирифтааст (моддаи 31). Ҳамзамон кишвари истеҳсолкардаи мол метавонад гурӯҳи кишварҳо ё иттиҳоди гумрукҳои кишварҳо ё минтақа ё қисми кишвар фаҳмида шавад, агар ин барои муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол зарур бошад.

2. Бо дархости декларант ё шахси дигари манфиатдор мақомоти гумрук оид ба муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол тибқи моддаҳои 41 - 44 ҳамин Кодекс қарори пешаки қабул менамоянд.

Моддаи 30. Моле, ки пурра дар ин кишвар истеҳсол карда шудааст

Моли пурра дар ин кишвар истеҳсолкардашуда инҳо ҳисобида мешаванд:

1) канданиҳои фоиданоке, ки аз қаъри замини ҳамин кишвар ва ҳудуди баҳрҳо ва қаъри баҳрҳои он гирифта шудаанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) маҳсулоти растани, ки дар ҳамин кишвар парвариш ва ҷамъовари карда шудаанд;

3) чорвое, ки дар ҳамин кишвар тавлид ва парвариш ёфтааст;

4) маҳсулоти дар ҳамин кишвар аз чорвои дар он ҷо парваришёфта гарифта шудааст;

5) маҳсулоте, ки дар натиҷаи шикор ё моҳидори дар ҳамин кишвар гирифта шудааст;

6) маҳсулоти шикори моҳи аз баҳр ва дигар маҳсулоти моҳи, ки дар киштии баҳрии ҳамин кишвар коркард шудааст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845);

7) маҳсулоте, ки дар киштиҳои коркарди баҳрии ҳамин кишвар пурра аз маҳсулоти дар банди 6 ҳамин модда зикршуда гирифта шудааст;

8) маҳсулоти аз қаъри баҳрҳо ва сарватҳои зерибаҳрӣ берун аз ҳудуди баҳрии ҳамин давлат гирифташуда, ба шарте ки ҳамин давлат барои коркарди қаъри ин баҳр ва сарватҳои зерибаҳрӣ ҳуқуқи истиснои дошта бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421);

9) шикастапораҳо ва партовҳо (ашёи дуюмдараҷа), ки дар натиҷаи истеҳсолот ё амалиёти дигар оид ба коркард дар ин ё он кишвар истеҳсол шудаанд, инчунин маҳсулоти қаблан истифодашуда, ки дар ҳамин кишвар ҷамъоварӣ гардида, танҳо барои коркарди он ба сифати ашё ба кор меояд;

10) маҳсулоти технологияҳои олӣ, ки дар объектҳои кайҳоние гирифта шудааст, ки дар фазои кайҳони қарор доранд, агар ҳамин кишвар кишвари бақайдгирии объекти дахлдори кайҳонӣ бошад;

11) моле, ки дар ҳамин кишвар маҳз аз маҳсулоти дар бандҳои 1-10 ҳамин модда зикргардида тайёр шудааст;

12) қувваи барқе, ки дар ҳудуди ҳамин кишвар истеҳсол шудааст.

13) Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 31. Мизони (критерияҳои) коркарди кифоя

1. Агар дар истеҳсоли мол ду ё зиёда кишвар иштирок намояд, кишвари истеҳсолкардаи мол кишваре ҳисоб меёбад, ки дар он амалиёти охирини коркард ё истеҳсоли моли тибқи муқаррароти ҳамин модда ҷавобгӯи мизони коркарди дахлдор мебошад, сурат гирифтааст.

2. Агар нисбати намуди моли алоҳида ё ягон кишвар хусусиятҳои муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи моле, ки ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид шудааст, тибқи қисми 4 ҳамин модда махсус зикр нагардад, қоидаи умуми татбиқ карда мешавад. Мол маҳсули ҳамон кишваре ба ҳисоб меравад, ки агар дар натиҷаи амалиёти коркард ё истеҳсоли мол рамзи таснифотии мол нисбати Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ дар сатҳи ҳама гуна чор аломати аввали он тағйир ёфта бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421, № 1422).

3. Сарфи назар аз муқаррароти пешбининамудаи қисми 2 ҳамин модда, ин амалиётҳо ҷавобгӯи мизони дахлдори коркард ҳисобида намешаванд:

1) амалиёти ҳифзи мол ҳангоми нигаҳдошт ва интиқоли он;

2) амалиёти омода намудани мол барои фурӯш ва интиқол (тақсими партияи мол), ташкили ирсолот, навбандӣ, бастабандии нав);

3) амалиёти оддии сарҷамъ кардан ва амалиёти дигаре, ки иҷрои он ҳолати молро мувофиқи тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон куллан тағйир намедиҳад;

4) якҷоякунии моле, ки дар кишварҳои мухталиф истеҳсол шудааст, агар хусусияти маҳсулоти ниҳоӣ аз хусусияти моли якҷояшаванда фарқи калон надошта бошад.

4. Барои муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол мувофиқи тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мизони коркарди куллии мол низ дар чунин ҳолатҳо истифода бурда мешавад:

1) анҷом додани амалиёти муайяни истеҳсолӣ ё технологӣ барои он, ки кишвари истеҳсолкардаи мол ҳамон кишваре ҳисобида шавад, ки амалиёт дар он сурат гирифтааст;

2) тағйир додани арзиши мол, ҳангоме, ки ҳиссаи фоизии арзиши масолеҳи истифодашуда ё арзиши изофашуда ба ҳиссаи муқарраргардидаи нархи маҳсулоти ниҳоӣ баробар мешавад (қоидаи ҳиссаи адвалорӣ).

5. Ҳангоми муайян намудани тартиби татбиқи мизони коркарди дахлдори моли алоҳидае, ки аз кишварҳои барояшон тарифи имтиёзнок фароҳамовардаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мешавад. Бо мақсади пешниҳоди тарифи имтиёзнок Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад шартҳои истифодаи хариди мустақим ва интиқоли мустақими молро муайян намояд.

Моддаи 32. Хусусиятҳои муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол

1. Моли ба партияҳо ҷудокардашуда ё васл карданашудае, ки бинобар шароити истеҳсолӣ ё нақлиёти имконияти як партия карда фиристоданаш вуҷуд надорад, ҳамчунин моле, ки як партияаш иштибоҳан ба чанд партия тақсим карда шудааст, бо хоҳиши декларант ҳангоми муайян кардани кишвари истеҳсолкардаи мол бояд ҳамчун моли ягона, яклухт дониста шавад.

2. Шартҳои истифодаи қисми 1 ҳамин модда аз инҳо иборатанд:

1) пешаки огоҳонидани мақоми гумрук аз моли ба қисмҳо ҷудо кардашуда ё васл карданашудае, ки ё бо якчанд партия фиристода шудааст, бо зикри сабаби чунин молрасонӣ ва пешниҳоди мушаххасоти ҳар як дастаи мол бо зикри рамзи таснифотии мол мувофиқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, арзиш ва кишвари истеҳсолкардаи мол, ки ба ҳар як дастаи мол дахл дорад ё пешниҳоди ҳуҷҷати тасдиқкунандаи иштибоҳан ба чанд даста тақсим карда шудани мол (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422);

2) тамоми дастаи молро аз як давлат фиристодани як боррасон,

3) декларатсия кардани тамоми дастаи мол дар як мақоми гумрук,

4) ворид намудани тамоми дастаи мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлате, ки аз рӯзи декларатсияи гумрукиро қабул кардани мақоми гумрук ё ба анҷом расидани мӯҳлати пешниҳоди декларатсия кардани дастаи аввали мол бештар аз як сол набошад. Бо дархости асосноки декларант ин мӯҳлат аз ҷониби мақоми гумрук ба мӯҳлати барои ворид намудани тамоми дастаи ин мол зарурӣ дароз карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Таҷҳизот, қисмҳои эҳтиётӣ ва асбобу анҷоме, ки барои истифодаи мошину таҷҳизот ва дастгоҳу воситаҳои нақлиёт заруранд, маҳсули ҳамон кишваре ба ҳисоб мераванд, ки мошину таҷҳизот, дастгоҳу воситаҳои нақлиёт ба онҳо марбутанд, ба шарте ки ин таҷҳизоту қисмҳои эҳтиётӣ ва асбобу анҷом ҳамроҳи ҳамин мошину таҷҳизот, дастгоҳҳо ё воситаҳои нақлиёт ба миқдоре якҷоя оварда ва истифода бурда шаванд, ки маъмулан онҳоро бо ин таҷҳизот мефиристанд.

4. Бастабанде, ки дар он мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда мешавад, низ маҳсули ҳамон кишваре дониста мешавад, ки дар он мол истеҳсол шудааст, ба истиснои ҳолатҳое, ки бастабанди мол бояд алоҳида декларатсия карда шавад. Дар ин ҳолат кишвари истеҳсоли бастабанд алоҳида аз кишвари истеҳсолкардаи мол муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 33. Тасдиқи кишвари истеҳсолкардаи мол

1. Барои тасдиқи кишвари истеҳсолкардаи мол мақоми гумрук ҳуқуқ дорад аз ин кишвар мувофиқи ҳолатҳои пешбининамудаи моддаи 36 ҳамин Кодекс пешниҳоди ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи кишвари истеҳсолкардаи молро талаб намояд.

2. Ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи кишвари истеҳсолкардаи мол аз ин ё он кишвар декларатсияи истеҳсоли мол (моддаи 34) ё дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сертификати истеҳсоли мол мебошад (моддаи 35).

Моддаи 34. Декларатсияи истеҳсоли мол

1. Ҳуҷҷати тасдиқкунандаи кишвари истеҳсолкардаи мол тибқи ҳамин Кодекс метавонад декларатсияи истеҳсоли мол бошад, ки дар шакли озод таҳия шудааст, ба шарте, ки дар он маълумот оид ба муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол зикр шуда бошад. Ба сифати чунин декларатсия метавонанд ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ ва дигар ҳуҷҷатҳои мансуб ба мол истифода гарданд, ки дорои маълумот оид ба кишвари истеҳсолкардаи мол буда, аз ҷониби тайёркунанда, фурӯшанда ё содиркунанда вобаста ба содир намудани мол таҳия шудаанд.

2. Агар дар декларатсияи истеҳсоли мол маълумот оид ба кишвари истеҳсолкардаи мол ба мизоне асос ёфта бошад, ки аз мизони дар Ҷумҳурии Тоҷикистон (моддаҳои 30 ва 31) истифодашаванда фарқ мекунад, кишвари истеҳсолкардаи мол мувофиқи мизоне муайян карда мешавад, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мегардад.

Моддаи 35. Сертификати истеҳсоли мол

1. Сертификати истеҳсоли мол ҳуҷҷатест, ки кишвари истеҳсолкардаи молро бе чунучаро тасдиқ менамояд ва аз ҷониби мақоми ваколатдор ё ташкилотҳои ҳамин кишвар ё кишварҳои содиркунанда дода шудааст, агар дар кишвари содиркунанда сертификат дар асоси маълумоти кишвари истеҳсолкардаи мол дода шавад.

Агар дар Сертификати истеҳсоли мол маълумот оид ба кишвари истеҳсолкардаи мол ба мизоне асос ёфта бошад, ки аз мизони дар Ҷумҳурии Тоҷикистон (моддаҳои 30 ва 31) истифодашаванда фарқ дорад, кишвари истеҳсолкардаи мол мувофиқи мизоне муайян карда мешавад, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мегардад.

2. Ҳангоми содир намудани мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон сертификати истеҳсоли мол, агар сертификати мазкур мувофиқи шартҳои қарордод, мувофиқи қоидаҳои миллии кишвари воридкунандаи мол зарур бошад ё агар мавҷуд будани сертификати мазкур тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шуда бошад, аз ҷониби мақомот ё ташкилоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Мақомот ва ташкилотҳое, ки сертификати истеҳсоли молро додаанд, вазифадоранд нусхаи он ва дигар ҳуҷҷатҳоеро, ки дар асоси онҳо кишвари истеҳсолкардаи мол тасдиқ шудааст, дар давоми чор сол нигаҳ доранд.

3. Сертификати истеҳсоли мол ҳамзамон бо декларатсияи гумрукӣ ва дигар ҳуҷҷатҳо ҳангоми барасмиятдарории гумрукии моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда пешниҳод карда мешавад. Ҳангоми гум кардани сертификат нусхаи расман тасдиқшудаи он қабул карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Агар сертификати истеҳсоли мол ба таври зарурӣ ба расмият дароварда нашуда бошад (тасҳеҳшуда, ифлос, тасҳеҳоти тасдиқнашуда, имзо ва мӯҳрҳои дахлдор надорад, маълумоти дар сертификат зикршуда имконият намедиҳад муносибати он бо моли декларатсияшаванда муқаррар карда шавад, дар сертификат кишвари истеҳсолкардаи мол ё меъёрҳои, он ки дар асоси онҳо дар бораи кишвари истеҳсолкардаи мол хулоса бароварда шудааст, аниқ муайян карда нашудааст, ба шарте ки зикри ин мизон тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ бошад) ё агар муайян гардад, ки сертификат дорои маълумоти носаҳеҳ мебошад, мақоми гумрук ҳуқуқ дорад ба мақомоти салоҳиятдор ё ташкилотҳои давлатӣ, ки сертификати кишвари истеҳсолкардаи молро додаанд, бо хоҳиши пешниҳоди ҳуҷҷатҳои иловагӣ ё дақиқсозандаи маълумот муроҷиат намояд.

5. Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад ба мақомоти салоҳиятдор ё ташкилотҳои кишваре, ки сертификати истеҳсоли молро додаанд, бо хоҳиши пешниҳоди ҳуҷҷатҳои иловагӣ ё дақиқсозандаи маълумот, инчунин бо мақсади гузаронидани санҷиши ҷузъи муроҷиат намояд. Гузаронидани чунин санҷиш барои ба муомилот иҷозат додани мол дар асоси маълумот оид ба кишвари истеҳсолкардаи он, ки ҳангоми барасмиятдарории гумрукии он истифода шудааст, монеа шуда наметавонад.

Моддаи 36. Пешниҳоди ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи кишвари истеҳсолкардаи мол

1. Ҳангоми воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуҷҷати тасдиқкунандаи кишвари истеҳсолкардаи мол дар сурате нишон дода мешавад, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон ба давлати истеҳсолкардаи чунин мол тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон имтиёзҳои тарифӣ фароҳам оварад. Дар ин ҳолат ҳуҷҷати тасдиқкунандаи кишвари истеҳсолкардаи мол ҳамзамон бо пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ ба мақомоти гумрук манзур мегардад. Дар айни замон имтиёзҳои тарифии фароҳамоварда метавонанд бо зарурати пешниҳоди сертификати кишвари истеҳсолкардаи мол тибқи намунаи муайяни пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон асоснок карда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд ҳуҷҷати тасдиқкунандаи кишвари истеҳсолкардаи молро, дар ҳолатҳои алоҳида танҳо ҳангоми муайян намудани носаҳеҳии маълумоти зикргардида оид ба кишвари истеҳсолкардаи мол, ки барои татбиқи меъёри боҷи гумрукӣ ва андоз ва (ё) мамнӯият ва маҳдудиятҳои тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида таъсир мерасонанд, талаб намоянд.

2. Сарфи назар аз муқаррароти пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда пешниҳоди ҳуҷҷати тасдиқкунандаи кишвари истеҳсолкардаи мол дар ҳолатҳои зайл талаб карда намешавад:

1) агар моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда ба низоми гумрукии байналмилалии транзит ё низоми гумрукии воридоти муваққатӣ бо пешниҳоди пурра озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз манзур шуда бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки мақомоти гумрук нишонаҳоеро ошкор намудаанд, ки кишвари истеҳсолкардаи мол давлате мебошад, ки воридоти молаш ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ё транзити он аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) агар арзиши умумии моли аз сарҳади гумруки интиқолшаванда, ки дар як вақт ва бо як усул, аз тарафи як интиқолдиҳанда ба номи як қабулкунанда, дар як воситаи нақлиёт, бо як борхати молу нақлиёт фиристодашуда, то 400 нишондиҳанда барои ҳисобҳо баробар бошад (Конун аз 06.10.2008с. № 437);

3) агар мол аз сарҳади гумрукӣ аз ҷониби шахси воқеӣ тибқи боби 37 ҳамин Кодекс интиқол дода шавад;

4) дар ҳолатҳои дигаре, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудаанд.

Моддаи 37. Шартҳои иловагии иҷозати мол ҳангоми муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи он

1. Дар ҳолатҳои мавҷуд набудани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи кишвари истеҳсолкардаи мол ё ҳангоми ошкор шудани нишонаҳои он ки ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда дуруст ба расмият дароварда нашудаанд ва (ё) дорои маълумоти носаҳеҳ мебошанд, то пешниҳоди ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи кишвари истеҳсолкардаи мол ё дақиқкунандаи маълумот:

1) агар мақомоти гумрук нишонаҳоеро ошкор намуда бошанд, ки кишвари истеҳсолкардаи мол кишварест, ки муносибати тиҷоратию сиёсӣ бо он низоми мусоидаткунандаи миллиро пешбинӣ наменамояд ё пардохти боҷҳои гумрукӣ аз рӯи меъёрҳои зикргардида пешниҳод карда мешавад боҷҳои гумрукии мол бояд аз рӯи меъёрҳое пардохта шаванд, ки онҳо нисбати моли кишваре истифода мешаванд, ки муносибатҳои тиҷоратию сиёсӣ бо онҳо низоми нисбатан мусоидаткунандаи миллиро пешбинӣ накардаанд;

2) агар мақоми гумрук нишонаҳои онро ошкор намояд, ки кишвари истеҳсолкардаи мол давлатест, ки нисбати воридоти моли он тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудият муқаррар карда шудааст, барои муомилоти мол ба шарти аз ҷониби декларант пешниҳод шудани ҳуҷҷатҳое иҷозат дода мешавад, ки риоя гардидани маҳдудиятҳои муқарраршуда ё таъмини пардохти боҷҳои зиддидемпингӣ ё ҷуброниро тасдиқ намояд;

3) агар мақоми гумрук нишонаҳоеро ошкор кунад, ки кишвари истеҳсолкардаи мол кишваре буда метавонад, ки воридоти моли он ба Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда шудааст, дар ин ҳолат барои муомилоти мол иҷозат дода намешавад.

2. Нисбати моли дар банди 1) қисми 1 моддаи мазкур зикршуда низоми имтиёзнок ё низоми нисбатан мусоидаткунандаи миллӣ ба шарте татбиқ (барқарор) карда мешавад, ки агар кишвари истеҳсолкардаи моли мазкур дар муддати то як сол аз рӯзи аз ҷониби мақоми гумрук қабул намудани декларатсияи гумрукӣ тасдиқ шавад. Дар ин ҳолат маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андозҳои пардохтшуда мувофиқи моддаи 397 ҳамин Кодекс баргардонида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 38. Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ

1. Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо назардошти амалияи байналмилалии системаи таснифоти қабулгардидаи мол тасдиқ карда мешавад.

2. Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ барои андешидани тадбири танзими гумрукию тарифӣ ва ғайритарифӣ, инчунин намудҳои дигари фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, пешбурди омори гумрукии тиҷорати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурда мешавад.

Моддаи 39. Пешбурди Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ

Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷиро пеш мебарад.

Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ:

1) Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар созмонҳои байналмилалӣ дар бобати таҳия, ворид намудани тағйиру иловаҳо, тафсир ва татбиқи асосҳои байналмилалии Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ намояндагӣ мекунад;

2) ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба асосҳои байналмилалии Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, тавзеҳи байналмилалии онҳо ва қарорҳо оид ба тафсири ин асосҳо назорат менамояд;

3) ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати мутобиқгардонии Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷи ба асосҳои байналмилалии он пешниҳод манзур медорад;

4) бо мақомоти давлатии манфиатдор ҷиҳати таҳия ва ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ пешниҳодот тартиб медиҳад;

5) нусхаи назоратии Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷиро таҳия намуда, ҳамзамон ба талабот нигоҳ медорад;

6) нашри Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ тавзеҳи байналмилалӣ ва қарорҳо оид ба тафсири асосҳои байналмилалиро таъмин менамояд, аз ҷумла дар сомонаи расмии интернетии худ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

7) қарорҳои иҷрояшон ҳатмиро оид ба таснифоти моли алоҳида таҳия, тасдиқ ва нашр менамояд, аз ҷумла дар сомонаи расмии интернетии худ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

8) вазифаҳои дигареро, ки барои пешбурди Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ заруранд, ба ҷо меоварад.

Моддаи 40. Таснифоти (классификатсияи) мол

1. Мол ҳангоми декларатсиякунонӣ дар мақомоти гумрук (боби 14) бояд мавриди таснифот қарор гирад, яъне нисбати мол тибқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ рамзи таснифотӣ муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422).

2. Мувофиқи дархости декларант мақомоти гумрук оид ба таснифи мол мувофиқи моддаҳои 41-44 ҳамин Кодекс пешакӣ қарор қабул менамоянд.

3. Дар ҳолатҳои муайян намудани вайронкунии қоидаҳои таснифи мол ҳангоми декларатсиякунони мақоми гумрук ҳуқуқ дорад молро мустақилона тасниф намояд.

4. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар хусуси таснифи намудҳои алоҳидаи мол қарорҳ қабул карда, нашри онҳоро таъмин менамояд, аз ҷумла дар сомонаи расмии интернетии худ(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

5. Қарорҳои мақомоти гумрук дар хусуси таснифи мол ҳатмӣ мебошанд. Декларант ҳуқуқ дорад нисбати чунин қарорҳо мувофиқи боби 7 ҳамин Кодекс шикоят намояд.

6. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ташаккули махзани маълумотро оид ба қарорҳо дар бораи таснифоти мол таъмин менамояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Моддаи 41. Қабули қарори пешакӣ

1. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва мақомоти гумрукӣ, ки аз ҷониби он муайян карда мешаванд, тибқи дархости шахси манфиатдор мувофиқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ дар бораи таснифоти мол нисбати моли мушаххас, дар бораи истеҳсоли мол аз кишвари мушаххас (кишвари истеҳсолкардаи мол) қарори пешакӣ қабул менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

2. Шакл ва тартиби қабули қарори пешакӣ аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян карда мешавад.

3. Қарорҳои пешакӣ, ба истиснои маълумоти дорои сирри давлатӣ, тиҷоратӣ, бонкӣ, андоз ва сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда, инчунин маълумоти дигари махфӣ (конфиденсиалӣ), ки ба шахси манфиатдор дахл дорад, дар сомонаи расмии интернетии мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дарҷ карда мешаванд(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Моддаи 42. Дархост дар бораи қабули қарори пешакӣ

1. Шахсе, ки ба қабули қарори пешакӣ манфиатдор аст, ба мақоми дахлдори гумрук нисбати қабули қарори пешакӣ дархостнома ирсол менамояд.

Ин дархостнома бояд барои қабули қарори пешакӣ дорои ҳамаи маълумоти зарури бошад. Ба дархостнома бояд чошнӣ ва (ё) намунаи молҳо, номгӯйи тиҷоратӣ, номгӯйи истеҳсолкунандаи мол, тафсиру сурат, тасвир, нақша, ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ, техникӣ ва дигар ҳуҷҷатҳо замима карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Дархостнома дар бораи қабули қарори пешакӣ дар мӯҳлати муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи муроҷиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ" баррасӣ мегардад.

2. Агар маълумоти дар дархостномаи қабули қарори пешакӣ зикрнамудаи муроҷиаткунанда барои қабули қарори пешакӣ нокифоя бошад, мақоми гумрук дар давоми 30 рӯз аз санаи гирифтани чунин дархостнома муроҷиаткунандаро оид ба зарурати пешниҳоди маълумоти иловагӣ огоҳ менамояд ва мӯҳлати пешниҳоди онро муқаррар мекунад, ки ин мӯҳлат набояд аз 30 рӯз зиёд бошад. Ҳангоми дар мӯҳлати муқарраршуда пешниҳод накардани маълумоти иловагӣ, дархостнома дар бораи қабули қарори пешакӣ рад карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Дархостнома дар бораи қабули қарори пешакӣ дар он сурат рад карда мешавад, агар дар ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида ва маълумоти иловагие, ки бо дархости мақоми гумрукии баррасикунандаи дархостнома дар бораи қабули қарори пешакӣ пешниҳод шудааст, маълумоти бо ҳам мухолиф ҷой дошта бошад.

Рад намудани дархостномаи қабули қарори пешакӣ ба муроҷиати такрории муроҷиаткунанда, ки қабули қарори пешакиро дархост кардааст, монеа намегардад, ба шарти бартараф кардани омилҳое, ки боиси раддияи дархостномаи мазкур гардида буданд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678, аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 43. Моҳияти ҳуқуқӣ ва мӯҳлати амалӣ қарори пешакӣ

Қарори пешакӣ барои ҳамаи мақомоти гумрук ҳатмӣ мебошад. Қарори пешакӣ аз рӯзи қабул гардиданаш ба мӯҳлати 3 сол амал мекунад, ба шарте, ки он тағйир наёфта ё бозхонд нашуда ё амалӣ он тибқи моддаи 44 ҳамин Кодекс қатъ нашуда бошад.

Моддаи 44. Қатъи амал, тағйир додан ё бозхондани Қарори пешакӣ

1. Мақомоти гумрук метавонанд дар бораи қатъи амали қарори пешакӣ, тағйир додан ё бозхондани қарори пешакии қабулнамудаи худ ё мақомоти поёнии гумрук (тағйир додан ё бозхондани қарори пешакӣ, ки худашон ё мақомоти поёнии гумрук қабул кардаанд) танҳо дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи ҳамин модда қарор қабул кунанд.

Қарор дар бораи қатъи амал, тағйир додан ва бозхондани қарори пешакӣ ба шахсе, ки барояш қарори пешакӣ дода шудааст, дар шакли хаттӣ, дар рӯзи дигари қабул гардидани қарор дар бораи қатъи амал, тағйир додан ё бозхондани қарори пешакӣ фиристода мешавад.

2. Агар қарор дар бораи амали қарори пешакӣ дар асоси ҳуҷҷатҳои қалбакии пешниҳоднамудаи муроҷиаткунанда қабул шуда бошад, он бекор карда мешавад. Қарор дар бораи қатъи амали қарори пешакӣ аз рӯзи қабули қарори пешакӣ эътибори қонуни пайдо мекунад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

3. Қарори пешакӣ дар сурати тағйир ёфтани Номгӯйи молии фаъолияти иқтисодии хориҷӣ ё ошкор гаштани хатоҳое, ки зимни қабули қарори пешакӣ роҳ дода шудаанд, тағйир дода мешавад.

Тағйирот дар мӯҳлати дар қарори тағйир додани қарори пешакӣ зикршуда, аммо на камтар аз 3 моҳи баъди рӯзи қабули қарор дар бораи ворид намудани тағйирот ба қарори пешакӣ эътибор пайдо мекунанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

4. Қабули қарори пешакӣ метавонад дар ҳолатҳои зайл бозхонда шавад:

1) ҳангоми тағйирёбии Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, аз ҷониби Ташкилоти умумиҷаҳонии гумрукӣ қабул шудани қарорҳои таснифотие, ки барои татбиқ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ мебошанд;

2) агар тибқи созишномаҳои байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон марбут ба масъалаҳои муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол тартиб ва шартҳои дигари муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол муқаррар карда шуда бошанд.

Қарор дар бораи бозхонди қарори пешакӣ бояд дар давоми 3 рӯзи баъди интишори расмии санадҳои номбаршуда қабул гардад ва ҳамзамон бо он эътибори қонуни пайдо мекунад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

5. Қарор дар бораи тағйир додан ё бекор кардани қарори пешакӣ оид ба муайян намудани кишвари истеҳсолкардаи мол метавонад аз ҷониби суд аз нав баррасӣ гардад.

БОБИ 7. ШИКОЯТ АЗ ҚАРОР, АМАЛИ (БЕАМАЛИИ) МАҚОМОТИ ГУМРУК ВА ШАХСОНИ МАНСАБДОРИ ОНҲО

Моддаи 45. Ҳуқуқ барои шикоят

Ҳар шахс ҳуқуқ дорад нисбати қарор, амали (беамалии) мақомоти гумрук ё шахсони мансабдори онҳо шикоят намояд, ба шарте, ки бо чунин қарор, амал (беамали) ба ақидаи ин шахс, ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои қонунии ӯ поймол карда ё барои амалӣ гаштани онҳо монеаҳо эҷод шуда ё ғайриқонунӣ ба зиммаи ӯ ӯҳдадории нав гузошта шуда бошад.

Моддаи 46. Тартиби пешниҳоди шикоят

1. Аз қарор, амалӣ (беамалии) мақомоти гумрук ё шахсони мансабдори онҳо ба мақомоти гумрук, прокуратура ва (ё) суд шикоят кардан мумкин аст.

Пешниҳоди шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахсони мансабдори онҳо ба мақомоти гумрук имконияти ҳамзамон ё минбаъд ба прокуратура ё суд пешниҳод намудани шикоятномаи дорои ҳамин мазмунро истисно наменамояд. Шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақомоти гумрук ва шахсони мансабдори онҳо, ки ба мақомоти гумрук, прокуратура ё суд ирсол шудааст, аз ҷониби ҳамин мақомот баррасӣ мегардад.

2. Тартиби пешниҳоди шикоят, тартиби баррасӣ ва тартиби ҳалли шикоятӣ ба прокуратура ва суд фиристодашавандаро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

3. Тартиби пешниҳоди шикоят, баррасӣ ва ҳалли шикояте, ки ба мақомоти гумрук нисбати қарор, амали (беамалии) мақомоти гумрук ё шахсони мансабдори онҳо ирсол шудааст, тибқи ҳамин боб муқаррар гардида, ҳангоми шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақомоти гумрук ва шахсони мансабдори он истифода бурда мешавад, ба истиснои қарорҳои мақомоти гумрук (шахсони мансабдори мақомоти гумрук) нисбати парвандаҳо оид ба ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ.

Моддаи 47. Тартиби пешниҳоди шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахсони мансабдори он ба мақомоти гумрук

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Нисбати қарор, амали (беамалии) мақомоти гумрук ба мақоми болоии гумрук шикоят карда мешавад.

Шикоят нисбати амали (беамалии) шахси мансабдори мақоми гумрук ба мақоми гумрукие, ки ин шахс хизматро адо мекунад (вазифаи давлатиро ишғол менамояд) ва агар нисбати қарори амали (беамалии) сардори мақоми гумрук бошад, ба мақоми болоии гумрук арз карда мешавад.

Шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он метавонад мустақиман ба мақоми болоии гумрук, инчунин тавассути мақоми гумруке, ки нисбати қарор, амали (беамалии) он ё сардори он шикоят пешниҳод шудааст, дода шавад.

2. Мақоми гумрук, ки нисбати қарор, амали (беамалии) он ё сардори он шикоят пешниҳод шудааст, онро бо маводи тасдиқкунанда ба мақоми болоии гумрук дар давоми 5 рӯзи ворид шуданаш ирсол менамояд.

Агар мақоми гумруке, ки нисбати қарор, амали (беамалии) мақомоти гумрук ва шахсони мансабдори онҳо шикоят гирифтааст, ҳуқуқи баррасиро надошта бошад, вазифадор аст дар мӯҳлати 5 рӯз онро ба мақоми гумруке фиристад, ки бояд мувофиқи ҳамин модда шикоятро баррасӣ намояд ва дар ин бора шахси шикоятнамударо ба таври хаттӣ огоҳ созад.

3. Шикоят нисбат ба қарор, амали (беамалии) мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба ҳамин мақом пешниҳод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 48. Мӯҳлати пешниҳоди шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он

1. Шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он метавонад дар муҳлати як моҳ дар ҳолатҳои зерин пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) аз рӯзе, ки шахс дар бораи поймол гардидани ҳуқуқ, озодӣ ё манфиатҳои қонунӣ, гузоштани маҳдудият ҷиҳати амалӣ намудани онҳо ё ғайриқонунӣ ба зиммаи вай гузоштани ӯҳдадориҳо огоҳ шудааст ё бояд огоҳ мегардид;

2) аз рӯзи гузаштани мӯҳлати муқарраршуда барои қабули қарор ё иҷрои амал аз ҷониби мақоми гумрук ё шахси мансабдори он, ки қабул ва иҷрои амал мувофиқи ҳамин Кодекс пешбини шудааст.

2. Шикоят нисбати қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ метавонад дар мӯҳлати даҳ шабонарӯз аз лаҳзаи супорида шудани нусхаи қарор ё гирифтани он пешниҳод карда шавад ва бо тартиби муайяннамудаи Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 49. Барқарор намудани мӯҳлати пешниҳоди шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахси мансабдори он

1. Ҳангоми гузаронидани мӯҳлати пешниҳоди шикоят бо сабабҳои узрнок он метавонад тибқи аризаи шахси нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он бо шикоят муроҷиатнамуда аз ҷониби мақоми гумруки ваколатдори баррасии чунин шикоят барқарор карда шавад.

2. Мӯҳлати гузаронидашудаи шикоят ҳангоми воқеан барои баррасӣ қабул намудани шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахсони мансабдори он барқароршуда ҳисоб меёбад.

Моддаи 50. Шакл ва мазмуни шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахсони мансабдори он

1. Шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахси мансабдори он дар шакли хаттӣ супорида мешавад ва бояд аз ҷониби муроҷиаткунанда имзо карда шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Шахсе, ки бо шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахси мансабдори он муроҷиат намудааст, метавонад ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ҳолатҳои дар шикоят зикршударо пешкаш нанамояд. Агар пешниҳоди чунин ҳуҷҷатҳо барои баррасии шикояти мазкур дорои аҳамияти калон бошад ва ин ҳуҷҷатҳо дар мақоми гумруке, ки нисбати қарор, амали (беамалии) он ва шахси мансабдори он шикоят шудааст, мавҷуд набошад, мақоми гумруки баррасикунандаи шикояти мазкур ҳуқуқ дорад онҳоро аз шахси шикоятнамуда талаб кунад. Дар ин ҳолат мӯҳлати баррасии шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахси мансабдори он то пешниҳоди ҳуҷҷатҳои талабнамудаи мақоми гумрук, вале на бештар аз 3 моҳ боздошта мешавад. Ҳангоми аз ҷониби шахс пешниҳод нашудани ҳуҷҷатҳои талабнамудаи мақоми гумрук қарор нисбати шикояти мазкур бе назардошти далелҳое, ки барои тасдиқи онҳо ҳуҷҷатҳо пешниҳод нашудаанд, қабул карда мешавад.

Моддаи 51. Оқибати пешниҳоди шикоят нисбати қарор, амали мақоми гумрук ё шахси мансабдори он

1. Пешниҳоди шикоят нисбати қарор, амали мақоми гумрук ва шахси мансабдори он иҷрои қарор ва амали таҳти шикоят қарордоштаро бознамедорад.

2. Ҳангоми мавҷуд будани асосҳои кофи барои гумони он, ки шикоят нисбати қарор ё амал мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нест, инчунин дар ҳолате, ки агар бознадоштани иҷрои қарор, амал метавонад хусусияти бебозгашт дошта бошад, мақоми гумруки баррасикунандаи шикоят ҳуқуқ дорад иҷрои қарор ва (ё) амали шикоятшавандаро то қабули қарор вобаста ба моҳияти шикоят пурра ё қисман боздорад.

Моддаи 52. Асосҳо барои моҳиятан рад намудани баррасии шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахси мансабдори он

1. Агар мӯҳлати муқарраргардидаи пешниҳоди шикоят риоя нашуда бошад ва шахс дар бораи барқарор намудани мӯҳлати гузаронидаи пешниҳоди шикоят бо ариза муроҷиат накарда бошад ё худ аризаи барқароркунии мӯҳлати гузашта барои шикоят рад карда шуда бошад, мақоми гумрук метавонад баррасии шикоятро нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва ё шахси мансабдори он моҳиятан рад намояд.

2. Қарор ҳангоми моҳиятан рад намудани баррасии шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахси мансабдори он бояд дар давоми 3 рӯзи воридшавии шикояти мазкур қабул карда шавад.

3. Оид ба қарори мақомоти гумрук дар бораи моҳиятан рад намудани баррасии шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ва шахси мансабдори он ба мақоми болоии гумрук ё суд шикоят кардан мумкин аст.

Моддаи 53. Бозхонди шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он

1. Шахсе, ки нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он бо шикоят муроҷиат кардааст, метавонад то қабули қарор оид ба шикоят дар ҳама ҳолат шикояти худро бозхонад.

2. Шикояти такрорӣ оид ба ҳамин масъала метавонад дар доираи мӯҳлати муқаррарнамудаи моддаи 48 ҳамин Кодекс пешниҳод карда шавад.

Моддаи 54. Мақоми гумруке, ки шикоятро нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он баррасӣ менамояд

1. Шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук аз ҷониби мақоми болоии гумрук баррасӣ карда мешавад.

2. Шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) шахси мансабдори мақоми гумрук аз ҷониби мақоми гумруке, ки ин шахс дар он хизмат менамояд (вазифаи давлатиро ишғол менамояд) ва шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) сардори мақоми гумрук аз ҷониби мақоми болоии гумрук барраӣ карда мешавад.

3. Аз номи мақоми гумрук қарор дар бораи шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори онро сардори ҳамин мақоми гумрук ё шахси мансабдори аз ҷониби он ваколатдоршуда қабул менамояд. Ҳамзамон шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он наметавонад аз ҷониби шахси мансабдоре, ки қарори таҳти шикоят қарордоштаро қабул кардааст, амали (беамалии) таҳти шикоят қарордоштаро анҷом додааст ё шахсе, ки нисбат ба мансаби ишғолнамудаи он поёнтар қарор дорад, баррасӣ гардад.

Моддаи 55. Мӯҳлати баррасии шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он

Шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он бояд аз ҷониби мақоми гумрук дар давоми як моҳ аз рӯзи воридшавӣ ва дар ҳолатҳое, ки омӯзиш ва тафтиши иловагӣ талаб карда намешавад - дар давоми на зиёда аз 15 рӯз баррасӣ гардад.

Агар барои баррасии шикоят гузаронидани тафтиши махсус, дархости ҳуҷҷатҳои иловагӣ ё худ қабули дигар чораҳо тақозо гардад, сардори мақоми гумруки баррасикунандаи шикоят метавонад мӯҳлати ҳаллӣ шикоятро на бештар аз як моҳ тамдид намояд ва дар ин бора ба муроҷиаткунанда хаттӣ, бо зикри сабаби тамдид хабар диҳад. Мӯҳлати умумии баррасии шикоят набояд аз ду моҳ зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 56. Қарори мақомоти гумрук оид ба шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он

1. Амал ҷиҳати татбиқи қарори мақоми гумрук дар бораи қонеъ намудани шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук, шахси мансабдори он бояд аз ҷониби мақомоти гумрук, ки қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук, шахси мансабдори он ғайриқонунӣ дониста шудааст, дар давоми 5 рӯзи корӣ аз рӯзи ворид шудани ин қарор ба ин мақомот анҷом дода шавад, агар дар қарори мазкур мӯҳлати дигаре муайян нашуда бошад.

Зараре, ки ба муроҷиаткунанда дар натиҷаи сари вақт иҷро накардани қарор расонида шудааст, мувофиқи моддаи 472 ҳамин Кодекс ҷуброн карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Шахси мансабдори мақоми гумрук, ки шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори онро аз номи мақоми гумрук баррасӣ менамояд, ҳангоми ошкор намудани нишонаҳои гуноҳи шахси мансабдори мақомоти гумрук ё иҷрои номатлуби вазифаҳои ба зиммаи шахси мансабдори мақоми гумрук гузошташуда барои ҷалби ин шахси мансабдор ба ҷавобгарии интизоми тибқи тартиби муқарраргардида тадбирҳо меандешад.

3. Нусхаи қароре, ки оид ба баррасии шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он қабул гардидааст, ба шахси бо шикоят муроҷиаткарда дар доираи мӯҳлатҳои муқаррарнамудаи моддаи 55 ҳамин Кодекс фиристода мешавад. Дар қарор далелу асосҳои қабули он, инчунин маълумот дар бораи ҳуқуқи шахси бо шикоят муроҷиатнамуда ба овардани шикояти минбаъда нисбат ба қарори мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд нишон дода шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

4. Оид ба қарори мақоми гумрук нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он ба мақоми болоии гумрук ё ба суд шикоят кардан мумкин аст.

Моддаи 57. Тартиби соддагардонидашудаи шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) шахси мансабдори мақоми гумрук

1. Тибқи тартиби соддагардонидашуда нисбати қарор, амали (беамалии) шахси мансабдори гумрук ё дидбонгоҳи гумрукӣ вобаста ба интиқоли мол аз сарҳади гумрукӣ, ки арзиши он аз 400 нишондиҳанда барои ҳисобҳо бештар намебошад, шикоят кардан мумкин аст (Конун аз 06.10.2008с. № 437).

2. Тартиби соддагардонидашудаи шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) шахси мансабдори гумрук аз шикояти шифоҳии шахс мувофиқан ба шахси мансабдори мақоми болоии гумрук ё дидбонгоҳи гумрукӣ ва дар сурати шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) сардори дидбонгоҳи гумрук - ба сардори гумрук, ки дар минтақаи фаъолияти он чунин дидбонгоҳи гумрук қарор дорад, иборат мебошад.

3. Баррасии шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) шахси мансабдори гумрук ба тартиби соддагардонидашуда бетаъхир анҷом дода шуда, қарор нисбати он фавран қабул карда мешавад.

4. Ҳангоми шикоят тибқи тартиби соддагардонидашуда бо хоҳиши шахси нисбати қарор, амали (беамалии) шахси мансабдори мақоми гумрук бо шикоят муроҷиатнамуда шахси мансабдори мақоми гумрук, ки ин шикоятро баррасӣ менамояд, дар бораи баррасии шикоят тибқи тартиби соддагардонидашуда санад таҳия менамояд, ки он дар бораи шахси мансабдори баррасикунандаи шикоят, шахси бо шикоят муроҷиатнамуда, мазмуни мухтасари шикоят ва қарори қабулшуда маълумотро дар бар мегирад. Ҳангоми рад кардани баррасии шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) шахси мансабдори мақоми гумрук тибқи тартиби соддагардонидашуда дар ҳамин санад сабабҳои чунин рад нишон дода мешавад. Шакли санадро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян менамояд. санади баррасии шикоятро нисбати қарор, амали (беамалии) шахси мансабдори мақоми гумрук бо тартиби соддагардонидашуда шахси мансабдори мақоми гумрук, ки шикоятро баррасӣ намудааст ва шахсе, ки бо шикоят муроҷиат кардааст имзо мегузоранд. Нусхаи санад дар бораи баррасии шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) шахси мансабдори мақоми гумрук тибқи тартиби соддагардонидашуда ба шахси бо шикоят муроҷиатнамуда супорида мешавад.

5. Баррасии шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) шахси мансабдори мақоми гумрук тибқи тартиби соддагардонидашуда ва қабули қарор барои шикоят нисбати қарор, амали (беамалии) мақоми гумрук ё шахси мансабдори он тибқи тартиби умумӣ монеъ шуда наметавонад.

ФАСЛИ II. РАСМИЁТИ ГУМРУКӢ

ЗЕРФАСЛИ 1. БАРАСМИЯТДАРОРИИ ГУМРУКӢ

БОБИ 8. МУҚАРРАРОТИ АСОСИИ БАРАСМИЯТДАРОРИИ ГУМРУКӢ

Моддаи 58. Доираи истифодаи ҳамин боб

Муқаррароти ҳамин боб ҳамаи амалиёти гумрукии мол ва воситаҳои нақлиёти аз сарҳади гумрукӣ интиқолшавандаро дар бар мегирад.

Моддаи 59. Тартиби барасмиятдарории гумрукӣ

1. Барасмиятдарории гумруки тибқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки тибқи он қабул гардидаанд, анҷом дода мешавад.

2. Талаботи мақомоти гумрук ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ бояд асоснок ва тибқи талаботи муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ва зарурияти таъмини риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдуд карда шаванд.

3. Тартиб ва технологияи барасмиятдарории гумрукӣ вобаста ба намуди моли аз сарҳади гумрукӣ интиқолшаванда, навъи нақлиёти барои чунин интиқол истифодашаванда, гурӯҳи шахсони интиқолдиҳандаи мол ва воситаҳои нақлиёт муқаррар карда мешавад.

4. Амалиёти гумрукӣ сарфи назар аз кишвари истеҳсолкардаи мол, давлати ирсолкунанда ва таъиноти мол баробар татбиқ мешавад.

Моддаи 60. Оғоз ва анҷоми барасмиятдарории гумрукӣ

1. Барасмиятдарори гумрукии мол чунин оғоз меёбад:

1) ҳангоми воридоти мол - дар лаҳзаи пешниҳоди декларатсияи қаблии гумрукӣ ба мақоми гумрук ё ҳуҷҷатҳо тибқи моддаи 72 ҳамин Кодекс (вобаста ба он, ки кадом амал аввал анҷом дода мешавад) ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс бошад, аризаи шифоҳӣ ё анҷоми амалҳои дигаре, ки дар бораи нияти шахс ҷиҳати барасмиятдарории гумрукӣ гувоҳӣ медиҳанд;

2) ҳангоми содироти мол - дар лаҳзаи пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс бошад, - аризаи шифоҳӣ ё анҷоми амалҳои дигаре, ки дар бораи нияти шахс ҷиҳати барасмиятдарории гумрукӣ гувоҳӣ медиҳад.

2. Барасмиятдарории гумрукӣ бо иҷрои амалиёти гумрукӣ, ки тибқи ҳамин Кодекс барои нисбати мол қабул намудани расмиёти гумрукӣ, ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукӣ ё анҷом додани амали ин низом, агар ин низоми гумрукӣ дар мӯҳлати муайян амал намояд, ичунин барои ҳисоб ва пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз заруранд, хотима меёбад.

Моддаи 61. Иҷозати мақоми гумрук барои анҷом додани амалиёти гумрукӣ

1. Агар барои анҷом додани амалиёти гумрукии алоҳида иҷозати мақоми гумрук зарур бошад, чунин иҷозат бетаъхир, баъди он, ки шахси мансабдори ваколатдори мақоми гумрук итминон пайдо намояд, ки шартҳои зарурии муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс барои гирифтани чунин иҷозат иҷро шудаанд, дар мӯҳлати на дертар аз санҷиши декларатсияи гумрукӣ, ҳуҷҷатҳои дигар ва санҷиши мол (қисми 1 моддаи 400) дода мешавад.

Агар санҷиши риояи шартҳои додани иҷозат баъди додани он тавонад бе зарар барои назорати гумрукӣ анҷом пазирад ва агар ҳангоми минбаъд ошкор намудани риоя нашудани чунин шарт вайрон кардани қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон тавонад бартараф гардад, иҷозат то гузаронидани санҷиш дода мешавад.

2. Агар дар ҳамин Кодекс пешбинӣ шуда бошад, ки иҷозат аз ҷониби мақоми гумрук дар шакли хаттӣ дода мешавад, тартиби додани чунин иҷозат ва шакли онро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар менамояд.

3. Иҷозати мақоми гумрук инчунин аз ҷониби мақоми гумрук анҷом додани амалҳои дигар низ ба ҳисоб меравад.

Моддаи 62. Маҳал ва вақти барасмиятдарории гумрукии мол

1. Барасмиятдарории гумрукии мол дар маҳалҳои ҷойгиршавии мақомоти гумрук дар вақти кори ин мақомот анҷом дода мешавад.

2. Бо дархости асосноки декларант ё шахси дигари манфиатдор амалиёти алоҳидаи гумрукӣ ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ метавонад берун аз маҳали ҷойгширшавӣ ва берун аз вақти кори мақомоти гумрук тибқи моддаҳои 465 ва 466 ҳамин Кодекс анҷом дода шаванд.

Моддаи 63. Ҳуҷҷатҳо ва маълумоте, ки барои барасмиятдарории гумрукӣ заруранд

1. Барои барасмиятдарории гумрукӣ шахсони дар ҳамин Кодекс муайянгардида бояд ба мақомоти гумрук ҳуҷҷатҳо ва маълумоти барои барасмиятдарории гумрукӣ заруриро пешниҳод намоянд.

Мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ пешниҳоди танҳо ҳамон ҳуҷҷатҳо ва маълумотеро талаб намоянд, ки барои таъмини риояи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон заруранд ва пешниҳоди онҳо тибқи ҳамин Кодекс пешбинӣ шудааст.

2. Номгӯи ҳуҷҷатҳо ва маълумот, талабот нисбати маълумоте, ки барои барасмиятдарории гумрукӣ нисбати расмиёти мушаххаси гумрукӣ ва низомҳои гумрукӣ заруранд, аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тибқи ҳамин Кодекс муайян карда мешавад. Ҳамзамон мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад номгӯи маълумот ва ҳуҷҷатҳои барои барасмиятдарории гумрукӣ заруриро бо назардошти гурӯҳи шахсони интиқолдиҳандаи мол ва воситаҳои нақлиёт, навъи мол, мақсади истифодаи мол, талаботи низомҳои гумрукӣ ё навъи нақлиёте, ки барои интиқоли мол аз сарҳади гумрукӣ истифода мешавад, ихтисор намояд. Мӯҳлати пешниҳоди ҳуҷатҳо ва маълумоти зарурӣ барои барасмиятдарории гумрукӣ, агар ҳамин Кодекс тартиби дигаре муайян накарда бошад, аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

3. Номгӯи ҳуҷҷатҳо ва маълумоти барои барасмиятдарории гумрукӣ зарурӣ бояд расман интишор карда, аз ҷумла дар сомонаи расмии интернетии мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ шаванд. Санадҳои меъёрии ҳуқуқии мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ, ки номгӯи ҳуҷҷатҳо ва маълумоти барои барасмиятдарории гумрукӣ заруриро муайян менамояд, мутобиқи моддаи 4 ҳамин Кодекс эътибори қонунӣ пайдо мекунад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

4. Агар ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигаре пешбинӣ накарда бошанд, шакли ҳуҷҷатҳои гумрукиро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян мекунад.

5. Бо мақсади соддагардонӣ ва суръатбахшии барасмиятдарории гумрукӣ мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо мақомоти гумрукии давлатҳои хориҷӣ дар бораи эътирофи муштараки ҳуҷҷатҳои барои мақсадҳои гумрукӣ истифодашаванда созишнома ба имзо мерасонад.

6. Мақомоти гумрук ҳуқуқ надоранд қабули ҳуҷҷатҳои барои барасмиятдарории гумрукӣ заруриро аз сабаби дар онҳо мавҷуд будани маълумоти носаҳеҳ, ки ба муайян намудани андозаи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ба қабули қарори мақомоти гумрук нисбати мамнӯият ва маҳдудиятҳо тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсир намерасонад, рад намоянд. Ҳангоми радди мақоми гумрук ҷиҳати қабули ҳуҷҷатҳои зикршуда ин мақом шахси пешниҳоднамудаи ҳуҷҷатҳоро дар бораи сабабҳои рад огоҳ менамояд. Бо дархости ҳамин шахс мақоми гумрук огоҳии мазкурро дар шакли хаттӣ пешниҳод менамояд.

7. Ҳуҷҷатҳои зарурӣ барои барасмиятдарории гумрукӣ метавонанд дар шакли асл ё нусха пешниҳод карда шаванд, ки онҳоро шахси пешниҳоднамуда, декларант ё мақоми ваколатдоре, ки чунин ҳуҷҷатро додааст, тасдиқ намудаанд ё ба таври нотариалӣ тасдиқ шудаанд. Ҳангоми пешниҳоди нусхаи ҳуҷҷатҳои мазкур, ки шахси пешниҳоднамуда ё декларант тасдиқ кардааст, мақоми гумрук тибқи зарурат мувофиқати нусхаи чунин ҳуҷҷатҳоро бо асли онҳо муқоиса менамояд, сипас нусхаи асли ин ҳуҷҷатҳо ба шахси пешниҳоднамуда баргардонида мешавад.

8. Ҳуҷҷатҳои барои барасмиятдарории гумрукӣ зарурӣ метавонанд тибқи ҳамин Кодекс дар шакли ҳуҷҷатҳои электронӣ пешниҳод карда шаванд.

Моддаи 64. Иштироки шахсони манфиатдор ва намояндагони онҳо ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ

Шахсони манфиатдор ё намояндагони онҳо ҳуқуқ доранд ва бо талаботи мақомоти гумрук вазифадоранд ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ иштирок намоянд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 65. Забони барасмиятдарории гумрукӣ

Барасмиятдарории гумрукӣ, аз ҷумла пур кардани ҳуҷҷатҳои барои барасмиятдарории гумрукӣ зарурӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс, бо забони давлатӣ ё забони муоширати байни миллатҳо анҷом дода мешавад. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад ҳолатҳои дигареро муайян намояд, ки мақомоти гумрук барои мақсадҳои гумрукӣ метавонанд ҳуҷҷатҳо ва маълумотро бо забонҳои хориҷие, ки шахсони мансабдори гумрукӣ ин забонро медонанд, қабул кунанд.

Моддаи 66. Барасмиятдарории гумрукӣ ва назорати дигар мақомоти давлатӣ

Барасмиятдарори танҳо баъди анҷом додани назорати давлатии санитарию карантинӣ, карантинию фитосанитарӣ, байторӣ ва намудҳои дигари назорати давлатии воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё содироти онҳо аз ин ҳудуд сурат гирад, агар мол тибқи санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо назардошти муқаррароти пешбининамудаи қисми 3 моддаи 77 ҳамин Кодекс бояд ҳатман мавриди чунин назорат қарор гиранд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 67. Тартиби дар навбати аввал барасмиятдарории гумрукӣ

Ҳангоми ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудан ва аз ҳудуди он содир намудани моле, ки барои рафъи оқибати офатҳои табиӣ, садамаҳо ва фалокат заруранд, инчунин моли зудвайроншаванда, ҳайвоноти зинда, маводи радиоактивӣ, муросилоти байналмилалии почта, бори экпресс, иттилоот ва маводи дигар барои воситаҳои ахбори омма, маводи барои мақомоти олии ҳокимият таъингардида ва дигар моли шабеҳ, ҳамчунин нисбати моле, ки аз сарҳади гумрукӣ танзимгари ваколатдори иқтисодӣ интиқол медиҳад, барасмиятдарории гумрукии онҳо ба таври соддагардонидашуда ва дар навбати аввал анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421, аз 2.01.2020 № 1678).

Моддаи 68. хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678)

БОБИ 8(1). ТАНЗИМГАРИ ВАКОЛАТДОРИ ИҚТИСОДӢ

Моддаи 68(1). Танзимгари ваколатдори иқтисодӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678)

1. Танзимгари ваколатдори иқтисодӣ - шахси ҳуқуқии ватание мебошад, ки ба Феҳристи танзимгарони ваколатдори иқтисодӣ дохил карда шуда, ба шартҳои моддаи 68(2) Кодекси мазкур ҷавобгӯ буда, ҳуқуқи истифодаи содагардонии махсуси пешбининамудаи моддаи 684 Кодекси мазкурро дорад.

2. Мақоми танзимгари ваколатдори иқтисодӣ аз ҷониби мақомоти гумрук ба шахси ҳуқуқии ватанӣ бо роҳи додани шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи танзимгарони ваколатдори иқтисодӣ дода мешавад. Шакл ва тартиби додан, бекор кардан, бозхондан ва боздоштани амали шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи танзимгарони ваколатдори иқтисодӣ аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Моддаи 68(2). Шартҳои додани мақоми танзимгари ваколатдори иқтисодӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678)

Шартҳои аз ҷониби шахси ҳуқуқӣ гирифтани мақоми танзимгари ваколатдори иқтисодӣ аз инҳо иборатанд:

1) таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 Кодекси мазкур;

2) иҷрои фаъолияти савдои хориҷӣ на камтар аз се сол то рӯзи муроҷиат ба мақоми гумрук;

3) дар рӯзи муроҷиат ба мақоми гумрук мавҷуд набудани уҳдадориҳои иҷронашудаи пардохтҳои гумрукӣ, фоизҳо, ҷаримаҳо аз рӯи қарорҳо оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ, ки эътибори қонунӣ пайдо кардаанд;

4) мавҷуд набудани ҳолатҳои дар давоми 1 (як) сол пеш аз муроҷиат ба мақоми гумрук ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудан барои ҳуқуқвайронкуниҳо дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ;

5) мавҷуд будани низоми баҳисобгирии молҳо, ки имконият медиҳад маълумоти ба мақомоти гумрук ҳангоми барасмиятдарории гумрукии мол пешниҳодшударо бо маълумот оид ба гузаронидани амалиёти хоҷагидорӣ мувофиқи талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқоиса намояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Моддаи 68(3). Феҳристи танзимгарони ваколатдори иқтисодӣ

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678)

1. Дохил намудан ба Феҳристи танзимгарони ваколатдори иқтисодӣ дар асоси муроҷиати шахсе, ки ба талаботи муқаррарнамудаи моддаҳои 681 ва 682 Кодекси мазкур ҷавобгӯ мебошад, амалӣ карда мешавад.

2. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ Феҳристи танзимгарони ваколатдори иқтисодиро пеш мебарад ва таъмини нашри онро дар сомонаи расмии интернетии худ анҷом медиҳад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Моддаи 68(4). Содагардонии махсуси ба танзимгари ваколатдори иқтисодӣ пешниҳодшаванда

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678)

1. Ба танзимгари ваколатдори иқтисодӣ содагардонии махсуси зерин пешниҳод карда мешавад:

1) анҷом додани амалиёти гумрукӣ вобаста ба ворид шудани мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, баровардани мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, барасмиятдарории гумрукӣ ва иҷозати мол дар навбати аввал;

2) дар навбати аввал гузаронидани назорати гумрукӣ, дар сурати таъини он дар шакли азназаргузаронии гумрукӣ ё муоинаи гумрукӣ;

3) нигаҳдории муваққатии мол дар бино, майдончаҳои кушода ва ҳудуди дигари танзимгари ваколатдори иқтисодӣ;

4) иҷозати мол то пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ мутобиқи моддаи 150 Кодекси мазкур;

5) анҷом додани амалиёти гумрукӣ вобаста ба иҷозати мол дар бино, майдончаҳои кушода ва ҳудудҳои дигари танзимгари ваколатдори иқтисодӣ;

6) пешниҳод накардани таъмини иҷрои уҳдадории пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҳангоми ҷойгир намудани мол таҳти расмиёти гумрукии транзити дохилии гумрукӣ аз ҷониби танзимгари ваколатдори иқтисодӣ, ки ҳамчун декларант нисбати ин мол баромад мекунад, дар ҳолатҳое, ки пешниҳоди чунин таъминот тибқи моддаи 86 Кодекси мазкур муқаррар карда шудааст;

7) пешниҳод накардани таъмини иҷрои уҳдадории пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҳангоми иҷозати мол, аз ҷониби танзимгари ваколатдори иқтисодӣ, ки ҳамчун декларант нисбати ин мол баромад мекунад, бо хусусиятҳои пешбининамудаи моддаҳои 151 ва 160 Кодекси мазкур.

2. Содагардониҳои махсусе, ки моддаи мазкур пешбинӣ намудааст, танҳо дар ҳолатҳое татбиқ мегарданд, агар танзимгари ваколатдори иқтисодӣ ҳамчун декларанти моле, ки нисбати он истифодаи чунин содагардониҳои махсус пешбинӣ шудааст, ҳуқуқи баромад карданро дошта бошад.

3. Номгӯйи молҳое, ки нисбати онҳо содагардониҳои махсуси моддаи мазкур пешбинӣ намегарданд, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

БОБИ 9. РАСИДАНИ МОЛУ ВОСИТАҲОИ НАҚЛИЁТ БА ҲУДУДИ ГУМРУКИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

Моддаи 69. Маҳал ва вақти расидани мол ва воситаҳои нақлиёт ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Расидани мол ва воситаҳои нақлиёт ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар гузаргоҳҳо аз сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар шудааст, дар вақти кории мақомоти гумрук (моддаи 466), иҷозат дода мешавад. Дар маҳалҳои дигар мол ва воситаҳои нақлиёт ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон расонида шаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тадбирҳои эҳтиётиеро, ки интиқолдиҳанда барои пешгирии истифодаи беиҷозати мол ва воситаҳои нақлиёт дар ҳудуди гумрукӣ ҳангоми расиданашон берун аз вақти кори мақоми гумрук бояд андешад, муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421).

Барои расидани намудҳои моли алоҳида ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон нуқтаҳои гузаргоҳҳоро аз сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Баъди гузаштан аз сарҳади гумрукӣ интиқолдиҳанда вазифадор аст мол ва воситаҳои нақлиёти овардаи худро дар нуқтаи гузаргоҳ ё маҳалҳои дигари дар қисми 1 ҳамин модда (маҳали расидан) зикршуда расонад ва онҳоро ба мақомоти гумрук пешниҳод кунад. Дар айни замон тағйири ҳолати мол ё вайрон кардани бастабандии онҳо, инчунин тағйирдиҳӣ, барҳамдиҳӣ, нобудсозӣ ё вайронкунии тамғаю мӯҳрҳо ва воситаҳои дигари ҳаммонандсозӣ иҷозат дода намешавад.

3. Мақомоти гумрук вазифадоранд дар шакли оммафаҳм оид ба нуқтаҳои гузаргоҳҳо аз сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, маҳдудиятҳои муқарраршуда ва вақти кори мақомоти гумрук маълумот пешниҳод намоянд.

4. Муқаррароти ҳамин модда нисбати моле, ки тавассути нақлиёти дарёӣ ё ҳавоӣ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, бе таваққуф дар бандар ё фурудгоҳи дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгирбуда убур мекунанд, татбиқ намегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 70. Тадбирҳое, ки ҳангоми садама ва таъсири қувваи рафънопазир ё дигар ҳолатҳо андешида мешаванд

1. Агар молрасонӣ аз маҳали убури сарҳади гумрукӣ ба маҳали расидан қатъ гардад, инчунин агар киштиҳои дарёӣ ва ҳавопаймо ночор таваққуф кунанд ё фуруд оянд ё дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар натиҷаи садама ва таъсири қувваи рафънопазир ё ҳолатҳои дигари барои боррасонӣ монеашаванда таваққуф ва фуруд дар маҳалҳои муайяншуда номумкин бошад, интиқолдиҳанда вазифадор аст барои ҳифзи молу воситаҳои нақлиёт тамоми тадбирҳоро андешад ва фавран дар бораи ин ҳолатҳо ва маҳали ҷойгиршавии молу воситаҳои нақлиёт ба наздиктарин мақоми гумрук хабар диҳад, инчунин молро ба наздиктарин мақоми гумрук интиқол диҳад (агар воситаи нақлиёти ӯ зарар дида бошад) ё интиқоли онҳоро ба ҳама гуна ҷойи дигар, ки мақоми гумрук нишон додааст, таъмин намояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Мақомоти гумрук хароҷоти интиқолдиҳанда ва дигар шахсонро, ки вобаста ба риояи талаботи ҳамин модда ба миён омадааст, ҷуброн намекунанд.

Моддаи 71. Огоҳонидани пешакии мақомоти гумрук дар бораи расидани мол ва воситаҳои нақлиёт ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

Маъмурияти дидбонгоҳи гузаргоҳ аз сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбарияти фурудгоҳ, аэродром, бандарҳо, истгоҳҳои роҳи оҳан, стансияҳо) мақоми гумрукро қаблан дар бораи маҳал ва вақти расидани воситаҳои нақлиёт дар нуқтаҳои гузаргоҳ аз сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби бо маъмурияти гузаргоҳи мазкур ва мақоми гумрук тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқашуда огоҳ менамояд.

Моддаи 72. Пешниҳоди ҳуҷҷатҳо ва маълумот дар бораи расидани мол ва воситаҳои нақлиёт ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Ҳангоми расидани мол ва воситаҳои нақлиёт ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолдиҳанда вазифадор аст ба мақомоти гумрук ҳуҷҷатҳо ва маълумоти пешбининамудаи моддаҳои 73 - 76 ҳамин Кодексро вобаста ба навъи нақлиёте, ки дар он ҳамлу нақли байналмилали амалӣ мегардад, пешниҳод намояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад рӯйхати маълумоти дар моддаҳои 73-76 ҳамин Кодекс пешбинишударо ихтисор намояд. Мақоми гумрук ҳуқуқ надорад аз интиқолдиҳанда пешниҳоди маълумоти дигарро талаб намояд.

Агар ҳуҷҷатҳои дар моддаҳои 73-76 ҳамин модда пешбинишуда дорои маълумоти зарурӣ набошанд, интиқолдиҳанда вазифадор аст ба мақоми гумрук маълумоти нокифояро бо роҳи пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дигари иловагии ба таври озод таҳияшуда хабар диҳад.

2. Интиқолдиҳанда ҳуқуқ дорад ба мақоми гумрук ҳуҷҷатҳо ва маълумотро то воқеан расидани мол ва воситаҳои нақлиёт ба ҳудуди гумрукии Тоҷикистон пешниҳод намояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Интиқолдиҳанда ҳуқуқ дорад ҳуҷҷатҳоро (қисми ҳуҷҷатҳоро) тибқи ҳамин Кодекс ва тибқи тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар шакли ҳуҷҷатҳои электронӣ пешниҳод намояд.

4. Ҳангоми аз ҷониби интиқолдиҳанда пешниҳод кардани ҳуҷҷатҳо бо забони хориҷӣ мақомоти гумрук ҳангоми зарурат ҳуқуқ доранд танҳо тарҷумаи маълумоти пешбининамудаи моддаҳои 73-76 ҳамин Кодексро ба забони давлатӣ ё забони муоширати байналмилалӣ талаб намоянд.

5. Аз номи интиқолдиҳанда ҳуҷҷатҳо ва маълумотро метавонад шахсе, ки бо супориши вай амал мекунад, пешниҳод намояд.

Моддаи 73. Ҳуҷҷатҳо ва маълумоте, ки ҳангоми ҳамлу нақли байналмилали тавассути нақлиёти автомобилӣ пешниҳод карда мешаванд

1. Ҳангоми ҳамлу нақли байналмилали тавассути нақлиёти автомобилӣ интиқолдиҳанда ба мақоми гумрук маълумоти зеринро хабар медиҳад:

1) дар бораи қайди давлатии воситаҳои нақлиёт;

2) ном ва суроғаи интиқолдиҳандаи мол;

3) номи давлати ирсолкунанда ва давлати таъиноти мол;

4) ном ва суроғаи фиристанда ва гирандаи мол;

5) дар бораи фурӯшанда ва қабулкунандаи мол мувофиқи ҳуҷҷатҳои тиҷоратие, ки интиқолдиҳанда дорад;

6) дар бораи миқдори ҷойҳои бор, маркировкаи онҳо ва навъи бастабандии мол;

7) номгӯй, инчунин рамзи мол мувофиқи талаботи байналмилалии тавзеҳ ва кодгузории мол дар сатҳи на камтар аз 4 рақами аввал (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422);

8) вазни умумии мол (бо кг) ё ҳаҷми мол (бо метри мукааб) ба истиснои моли калонҳаҷм;

9) дар бораи мавҷудияти моле, ки воридоташон ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ ё маҳдуд карда шудаанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

10) дар бораи маҳал ва таърихи таҳияи борхати нақлиётии байналмилалӣ;

2. Интиқолдиҳанда маълумоти дар қисми 1 ҳамин модда зикршударо бо роҳи ба мақоми гумрук пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳои зерин хабар медиҳад:

1) ҳуҷҷатҳо ба воситаи нақлиёт;

2) борхати нақлиётии байналмилалӣ;

3) ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ ба моли интиқолшаванда, ки интиқолдиҳанда дорад.

Моддаи 74. Ҳуҷҷатҳо ва маълумоте, ки ҳангоми ҳамлу нақли байналмилали тавассути нақлиёти дарёӣ пешниҳод карда мешаванд

1. Ҳангоми ҳамлу нақли байналмилали тавассути нақлиёти дарӣ интиқолдиҳанда ба мақоми гумрук маълумоти зеринро хабар медиҳад:

1) дар бораи қайди киштӣ ва мансубияти миллии он:

2) номгӯ ва тавсифи киштӣ:

3) ному насаби капитан:

4) ному насаб ва суроғаи агенти киштӣ:

5) дар бораи теъдоди мусофирони киштӣ, ному насаби онҳо, шаҳрванди (табаият), таърих ва маҳали таваллуд, бандари таваққуф ва фуруд:

6) дар бораи теъдод ва ҳайати экипаж:

7) номгӯи бандари сафар ва бандари даромади киштӣ:

8) номгӯи, теъдоди умумӣ ва тавсифи мол:

9) дар бораи теъдоди ҷойҳои бор, маркировкаи онҳо ва навъи бастабандии мол:

10) номгӯи бандари боргирӣ ва бандари борфарорӣ:

11) рақами коносаментҳо ё дигар ҳуҷҷатҳое, ки мавҷудият ва мазмуни қарордоди интиқоли баҳриро барои моли дар бандари мазкур холишаванда тасдиқ менамояд;

12) номгӯи бандарҳои фаровардани моли дар кишти боқимонда;

13) номгӯи бандарҳои аввалаи ирсоли мол;

14) номгӯи захираҳое, ки дар киштӣ мавҷуданд ва нишон додани теъдоди онҳо;

15) тавзеҳи ҷойгиркунии мол дар киштӣ;

16) дар бораи мавҷуд будани (мавҷуд набудани) муросилоти почтаҳои байналмилалӣ дар киштӣ;

17) дар бораи мавҷуд будани (мавҷуд набудани) моле, ки ворид кардани онҳо ба ҳудуди гумрукии Тоҷикистон манъ ё маҳдуд аст, аз ҷумла асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон ва арзишҳои асъорӣ, ки ҳайати экипаж бо худ дорад, доруворӣ, ки дар таркибашон воситаҳои нашъадор, маводи сахттаъсир, моддаҳои психотропи ва заҳрнок мавҷуд аст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

18) дар бораи мавҷуд будани (мавҷуд набудани) моли хатарнок, аз ҷумла яроқу лавозимоти ҷангӣ.

1) декларатсияи умумӣ;

2) декларатсияи бор;

3) декларатсияи захираҳо дар киштӣ;

4) декларатсия дар бораи ашёи шахсии ҳайати экипажи киштӣ;

5) таъиноти киштӣ;

6) рӯйхати мусофирон;

7) ҳуҷҷате, ки Ковенсияи умумиҷаҳонии почта тақозо менамояд;

8) коносаментҳо ва дигар ҳуҷҷатҳое, ки мавҷудият ва мазмуни қарордоди интиқоли дарёиро тасдиқ мекунанд.

Моддаи 75. Ҳуҷҷатҳо ва маълумоте, ки ҳангоми ҳамлу нақли байналмилали тавассути нақлиёти ҳавоӣ пешниҳод карда мешаванд

1. Ҳангоми ҳамлу нақли байналмилали тавассути нақлиёти ҳавоӣ интиқолдиҳанда ба мақомоти гумрук маълумоти зеринро хабар медиҳад:

1) зикри аломати мансубияти миллӣ ва аломати бақайдгирии ҳавопаймо;

2) рақами рейс, зикри самти парвоз, нуқтаи парвоз, ҷойи фуруди ҳавопаймо;

3) номи истифодабарандаи ҳавопаймо;

4) теъдоди ҳайати экипаж;

5) дар бораи теъдоди мусофирон, ном ва насаби онҳо; номгӯи маҳалҳои саворшавӣ ва фурудоии онҳо;

6) зикри навъи мол;

7) рақами борхат, миқдори ҷой дар ҳар як борхат;

8) номи нуқтаи боргирӣ ва борфарорӣ;

9) дар бораи миқдори захираҳои киштӣ, ки ба он бор карда ё фароварда мешаванд;

10) дар бораи мавҷуд будани (мавҷуд набудани) муросилоти почтаҳои байналмилалӣ дар киштии ҳавоӣ;

11) дар бораи мавҷуд будани (мавҷуд набудани) моле, ки ворид кардани он ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ ё маҳдуд аст, аз ҷумла асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон ва арзишҳои асъорӣ, ки ҳайати экипаж бо худ дорад, доруворӣ, ки дар таркибашон воситаҳои нашъадор, маводи сахттаъсир, моддаҳои психотропӣ ва заҳрнок мавҷуданд, инчунин аслиҳа ва лавозимоти ҷангӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

1) ҳуҷҷати муқаррарии (стандартии) интиқолдиҳанда, ки мувофиқи созишномаи байналмилалӣ дар соҳаи авиатсияи гражданӣ (декларатсияи генералӣ) пешбинӣ шудааст;

2) ҳуҷҷати дорои маълумот дар бораи моли тавассути ҳавопаймо интиқолшаванда (борхат);

3) ҳуҷҷати дорои маълумот дар бораи захираҳои ҳавопаймо;

4) борхати бори ҳавопаймо;

5) ҳуҷҷати дорои маълумот оид ба интиқоли мусофирон ва бағоҷи онҳо (руйхати мусофирон);

6) ҳуҷҷате, ки Ковенсияи умумиҷаҳонии почта тақозо менамояд.

Моддаи 76. Ҳуҷҷатҳо ва маълумоте, ки ҳангоми интиқоли байналмилалӣ тавассути нақлиёти роҳи оҳан пешниҳод карда мешаванд

1. Ҳангоми ҳамлу нақли байналмилалӣ тавассути нақлиёти роҳи оҳан интиқолдиҳанда ба мақоми гумрук маълумоти зеринро хабар медиҳад:

1) номгӯ ва суроғаи ирсолкунандаи бор;

2) номгӯ ва суроғаи қабулкунандаи бор;

3) номгӯи истгоҳи ирсолкунанда ва истгоҳи таъиноти мол;

4) дар бораи теъдоди ҷойи бор, оид ба маркировкаи он ва навъи бастабандии мол;

5) номгӯ, инчунин коди мол тибқи Системаи ҳамоҳангшудаи тасниф ва рамзгузории мол ё Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, дар сатҳи на камтар аз 4 рақами аввал (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422);

6) вазни умумии мол (бо кг);

7) рақамҳои ҳаммонандсозии контейнерҳо.

2. Интиқолдиҳанда маълумоти дар қисми 1 ҳамин модда зикршударо бо роҳи нишон додани ҳуҷҷатҳои зерин хабар медиҳад:

1) борхати роҳи оҳан;

2) ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ барои интиқоли мол, ки дар ихтиёри интиқолдиҳанда мавҷуданд.

Моддаи 77. Амалиёт бо молу воситаҳои нақлиёт дар маҳали расидани онҳо

1. Баъди расидани мол ва ба мақоми гумрук пешниҳод намудани ҳуҷҷату маълумоти дахлдор молро метавон фаровард, ба дигар воситаи нақлиёт бор кард (моддаи 78), дар анбори муваққати ҷой кард (боби 12), ба низоми муайяни гумрукӣ ё транзити дохилии гумрукӣ арзшуда ворид намуд (боби 10).

2. Аз лаҳзаи пешниҳоди мол ба маҳали боррасонӣ чунин мол статуси таҳти нигаҳдошти муваққатӣ қарордоштаро мегирад. Бо анҷом ёфтани мӯҳлати ниҳоии нигаҳдории муваққатӣ (моддаи 103) мақомоти гумрук моли мазкурро тибқи боби 57 ҳамин Кодекс ихтиёрдорӣ менамоянд.

3. Агар мақомоти гумрук санҷиши молеро анҷом диҳанд, ки нисбати воридоти он ба Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мамнӯият ва маҳдудиятҳо муқаррар шудаанд ва таъмини риояи онҳо инчунин таҳти салоҳияти дигар мақомоти давлатӣ низ мебошад, мақомоти гумрук ҳамоҳангсозии ин амалиёт ва баробар анҷом додани онҳоро таъмин менамоянд.

4. Воситаҳои нақлиёт бояд тибқи боби 36 ҳамин Кодекс ба расмияти гумрукӣ дароварда шаванд.

Моддаи 78. Борфарорӣ ва азнавборкунӣ дар маҳали расидани мол

1. Борфарорӣ ва азнавборкунии мол аз воситаҳои нақлиёте, ки ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид шудааст, дар маҳали расидан ва дар вақти кори мақомоти гумрук дар маҳали махсус барои чунин мақсадҳо пешбинигардида анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Дар ҷойҳои дигар ва (ё) дар вақти ғайрикории мақоми гумрук борфарорӣ ва азнавборкунии мол бо иҷозати мақоми гумрук, ки бо дархости шахси манфиатдор тибқи моддаҳои 465 ва 466 ҳамин Кодекс дода шудааст, анҷом дода мешавад.

2. Ҷойи борфарорӣ ва азнавборкунии он минтақаи назорати гумрукӣ ҳисобида мешавад. Ҷойи мазкур бояд тарзе сохта ва муҷаҳҳаз гадад, ки ҳифзи молро таъмин намояд ва имконияти ба он дохилшавии шахсоне, ки дар борфарорӣ ва борбардорӣ иштирок наменамоянд, истисно карда шавад.

3. Бо дархости шахсе, ки дар бандарҳо амалиётро бо мол анҷом медиҳад, мол метавонад дар ҷойҳои борфарорӣ ва азнавборкунӣ бе ҷойгиркунонӣ дар анборҳои нигаҳдории муваққатӣ дар мӯҳлати барои иҷрои амалиёт зарурӣ, вале дар доираи мӯҳлати муайяннамудаи моддаи 103 ҳамин Кодекс, нигоҳ дошта шаванд.

4. Ҳангоми гум кардани мол ё бе иҷозати мақомоти гумрук додани он ба шахсони сеюм масъулият барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз мутобиқи ҳамин Кодекс ба зиммаи шахсе мебошад ки ин амалиётро анҷом медиҳад.

5. Фаровардани моле, ки воридоти он ба Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ шудааст, иҷозат дода намешавад.

БОБИ 10. ТРАНЗИТИ ДОХИЛИИ ГУМРУКӢ

Моддаи 79. Транзити дохилии гумрукӣ

1. Транзити дохилии гумрукӣ расмиёти гумрукие мебошад, ки мувофиқи он моли хориҷӣ тавассути ҳудуди гумрукии Тоҷикистон бидуни ситонидани боҷи гумрукӣ, андоз ва татбиқи тадбирҳои мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда интиқол дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Транзити дохилии гумрукӣ ҳангоми интиқоли мол аз маҳали расидани он то маҳали ҷойгиршавии мақоми гумрукӣ таъинот (моддаи 92), аз маҳали ҷойгиршавии мол ҳангоми декларатсиякунонии он то маҳали баровардани он аз ҳудуди гумрукии Тоҷикистон, байни анборҳои нигаҳдории муваққатӣ, анборҳои гумрукӣ, инчунии дар ҳолатҳои дигари интиқоли моли хориҷӣ дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурда мешавад, агар ба ин мол таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Муқаррароти ҳамин боб нисбати моле, ки тавассути нақлиёти ҳавоӣ интиқол дода мешавад, агар ҳавопаймо ҳангоми парвоз дар хати сайри доимии байналмилалӣ дар маҳали расидани мол муваққатан ё ночор (ба сабаби техникӣ) бе фаровардани қисми мол фуруд ояд, инчунин нисбати моли тавассути қубур ё хати барқ интиқолшаванда татбиқ намегардад.

4. Интиқоли мол тибқи расмиёти транзити дохилии гумрукӣ метавонад аз ҷониби ҳама гуна интиқолдиҳанда, аз ҷумла боркашони гумрукӣ анҷом дода шавад.

Моддаи 80. Иҷозат барои транзити дохилии гумрукӣ

1. Транзити дохилии гумрукӣ бо иҷозати хаттии мақоми гумрук, ки дар минтақаи фаъолияти он интиқоли мол тибқи расмиёти транзити дохилии гумрукӣ (мақоми гумрукӣ ирсолкунанда) оғоз мегардад, иҷозат дода мешавад.

2. Иҷозат ба транзити дохилии гумрукӣ ба инҳо дода мешавад:

1) ба интиқолдиҳанда;

2) ба экспедитор, агар вай шахси ватанӣ бошад;

3) ба шахсоне, ки дар қисми 6 ҳамин модда зикр шудаанд.

3. Ба транзити дохилии гумрукӣ бо риояи шартҳои зерин иҷозат дода мешавад:

1) агар воридоти мол ба Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ нашуда бошад;

2) агар нисбати моли воридшаванда дар маҳали расидани он назорати сарҳадӣ ва дигар намуди назорати давлатӣ гузаронида шуда бошад, дар ҳолате, ки агар мол тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар маҳали расидани он бояд таҳти чунин назорат қарор гирад;

3) агар нисбати мол ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи риояи маҳдудиятҳо мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолати интиқоли ин мол тавассути ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод шуда бошанд (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906, аз 30.05.2017 № 1421);

4) агар нисбати ин мол ҳуҷҷати назоратии расидани мол (моддаи 81) пешниҳод шуда бошад;

5) агар мол бо аломатҳои ҳаммонандсозӣ таъмин бошад:

6) агар воситаи нақлиёт ба таври зарурӣ муҷаҳҳаз бошад, дар ҳолате, ки мол таҳти тамға (пломба) ва мӯҳрҳои гумрукӣ интиқол дода шавад (моддаи 84);

7) агар барои таъмини риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тадбирҳо андешида шуда бошанд (моддаи 86).

4. Иҷозат ба транзити дохилии гумрукӣ баъди пешниҳоди мол ба мақоми гумрукӣ ирсолкунанда фавран, баъди он, ки мақоми гумрук ба риояи шартҳои муқаррарнамудаи қисми 3 ҳамин модда итминон ҳосил мекунад, аммо на дертар аз як шабонарӯзи қабули ҳуҷҷати назоратии расидани мол дода мешавад (моддаи 81). Ҳуҷҷати назорати расидани мол аз ҷониби мақоми гумруки ирсолкунанда дар мӯҳлати 30 дақиқа қабул карда мешавад, агар он ба ҳамаи талаботи муқарраршуда ҷавобгӯ бошад.

Ҳангоми додани иҷозат барои транзити дохилии гумрукӣ мақоми гумруки ирсолкунанда мӯҳлати транзити дохилии гумрукӣ (моддаи 82) ва маҳали расонидани молро муайян менамояд (моддаи 85).

5. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ метавонад ҷиҳати иҷозат надодани интиқолдиҳанда ё экспедитор ба транзити дохилии гумрукӣ, ки якчанд маротиба ӯҳдадории худро оид ба интиқоли мол тибқи транзити дохилии гумрукӣ иҷро нанамудааст, агар тибқи қарор маълум гардад, ки оид ба қонунвайронкуниҳои маъмурӣ дар фаъолияти гумрукӣ нисбати он ҷавобгарии маъмурӣ андешида шудааст ва ҳатто агар яке аз ин қарорҳо иҷро нашуда бошад ё ҳамин интиқолдиҳанда ё экспедитор ӯҳдадориҳояшро оид ба пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз тибқи моддаи 90 ҳамин Кодекс иҷро накарда бошад, қарор қабул намояд. Қарори мазкур бояд дар мӯҳлати 5 рӯзи баъди пардохти ҷаримаи маъмурӣ, боҷҳои гумрукӣ ва андоз тибқи моддаи 90 ҳамин Кодекс бекор карда шуда, дар ин бора интиқолдиҳанда ё экспедитор, ки нисбати онҳо чунин қарор қабул шудааст, дар мӯҳлати муқарраршуда дар шакли хатти огоҳ карда мешаванд.

6. Ҳангоми интиқоли мол тибқи транзити дохилии гумрукӣ ба маҳали расидани мол (моддаи 85), ки маҳали ҷойгиршавии мақоми гумрук ҳисоб намешавад, иҷозати транзити дохилии гумрукӣ ба таври истисно ба шахсе дода мешавад, ки тибқи ҳамин Кодекс ба зиммааш нигаҳдории мол ва иҷрои дигар амалиёт бо мол дар маҳали расидани мол гузошта шудааст. Дар ин ҳолат шахси мазкур ӯҳдадориҳо ва масъулиятҳои барои экспедитор муқаррарнамудаи ҳамин бобро бо назардошти ҳолатҳои қисми 5 моддаи 92 ҳамин Кодекс ба зимма дорад.

7. Агар иҷозат ба транзити дохилии гумрукӣ барои риоя нашудани бандҳои 1 - 3 қисми 3 ҳамин модда дода нашавад, мақоми гумрук ҳуқуқ дорад ба интиқолдиҳанда иҷозат диҳад, ки молро ба анбори нигаҳдории муваққатӣ ё дигар ҷойҳои минтақаи назорати гумрукӣ ҳисобшаванда интиқол диҳад, бо шарти мушоияти гумрукии воситаҳои нақлиёте, ки тавассути онҳо мол интиқол дода мешавад.

Эзоҳ: 1. Бо мақсади истифодаи ҳамин боб таҳти мафҳуми воситаҳои нақлиёт инчунин воситаҳои нақлиёте фаҳмида мешавад, ки дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон мол тавассути онҳо интиқол дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Бо мақсади истифодаи ҳамин боб таҳти мафҳуми экспедитор шахсе фаҳмида мешавад, ки тибқи қарордоди экспедитсияи нақлиётӣ мутобиқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон амал мекунад.

Моддаи 81. Декларатсияи транзитӣ

1. Ба сифати декларатсияи транзити мақоми гумруки интиқолдиҳанда ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ, нақлиёти (борбари) ва (ё) ҳуҷҷатҳои гумрукии дорои маълумоти дар қисми 2 ҳамин модда зикршударо қабул мекунад.

2. Барои гирифтани иҷозат ба транзити дохилии гумруки интиқолдиҳанда (экспедитор) ба мақоми гумруки интиқолдиҳанда маълумоти зеринро пешниҳод менамояд:

1) дар бораи ном ва ҷои интиқолдиҳанда (қабулкунанда) тибқи ҳуҷҷатҳои нақлиётӣ;

2) дар бораи мамлакати интиқолдиҳандаи (мамлакати таъинот) мол;

3) дар бораи ном ва ҷои интиқолдиҳандаи мол ё экспедитор, агар экспедитор барои транзити дохилии гумруки иҷозат гирифта бошад;

4) дар бораи воситаи нақлиёте, ки тавассути он бор дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқол дода мешавад, ҳангоми боркашони тавассути нақлиёти автомобилӣ бошад - ҳамчунин дар бораи ронандаи воситаи нақлиёт (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

5) дар бораи намуд ё ном, миқдор ва нархи мол тибқи ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ, нақлиёти (борбари), вазн ё ҳаҷм, рамзи мол, тибқи Системаи ҳамоҳангшудаи тавсифот ва рамзгузории мол ё Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ дар сатҳи на камтар аз чор аломати аввал (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422);

6) дар бораи миқдори умумии ҷои бор;

7) дар бораи маҳали таъиноти мол;

8) дар бораи ба нақша гирифтани азнавборкунӣ ё дигар амалиёти борбардорӣ ё борфарорӣ дар роҳ;

9) дар бораи ба нақша гирифтани мӯҳлати интиқоли мол (моддаи 82);

10) дар бораи хати сайр, агар интиқоли мол бо хатҳои сайри муайян ба ҷо оварда шавад (қисми 3 моддаи 86).

3. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад номгӯи маълумоти дар қисми 2 ҳамин модда зикршударо бо назардошти категорияи шахс, молу воситаҳои нақлиёти интиқолшаванда, навъи мол, инчунин вобаста ба навъи нақлиёт ихтисор намояд.

4. Агар ҳуҷҷатҳои тибқи қисми 1 ҳамин модда пешниҳодшуда ҳамаи маълумоти дар қисми 2 ҳамин модда зикршударо надошта бошанд, ин маълумот иловатан, бо роҳи ба шакли хаттӣ дохил намудани маълумоти нокифоя ба декларатсияи транзитӣ пешниҳод карда мешавад. Шакли декларатсияи транзитӣ ва тартиби пур кардани онро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян менамояд.

5. Мақоми гумрук ҳуқуқ надорад аз интиқолдиҳанда ё экспедитор дигар маълумотро, ба истиснои маълумоти дар қисми 2 ҳамин модда зикргардида, талаб намояд.

6. Дар хусуси қабули ҳуҷҷатҳо ба сифати декларатсияи транзитӣ тибқи қисми 1 ҳамин модда шахси мансабдори мақоми гумрук дар чунин ҳуҷҷатҳо тибқи намуна ва тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ сабт мегузорад.

7. Декларатсияи транзитиро ба шакли ҳуҷҷати электрони пешниҳод кардан мумкин аст. Тартиби пешниҳоди декларатсияи транзитӣ ба шакли ҳуҷҷати электронӣ ва тартиби истифодаи онро дар транзити гумрукии дохили мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тибқи ҳамин Кодекс муайян менамояд.

8. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба сифати декларатсияи транзитӣ ҳуҷҷатҳое, ки чунин санадҳо муқаррар кардаанд, истифода бурда мешавад.

Моддаи 82. Мӯҳлати транзити дохилии гумрукӣ

1. Мӯҳлати ниҳоии транзити дохилии гумрукӣ, агар интиқол тавассути нақлиёти автомобилӣ ва роҳи оҳан сурат гирад, наметавонад аз мӯҳлати ба ҳисоби 2000 км дар як моҳ муайяншуда зиёд бошад ва дар ҳолате, ки агар интиқол тавассути нақлиёти ҳавоӣ сурат гирад - ин мӯҳлат аз рӯзи гирифтани иҷозат барои транзити дохилии гумрукӣ набояд аз се рӯз зиёд бошад.

2. Ҳангоми гирифтани иҷозат ба транзити дохилии гумрукӣ мӯҳлати транзити дохилии гумрукӣ аз ҷониби мақоми гумруки ирсолкунанда дар доираи мӯҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда, вобаста ба аризаи интиқолдиҳанда (экспедитор), мӯҳлати муқаррарии интиқоли мол, навъи нақлиёт ва имкониятҳои воситаи нақлиёт, хати сайри он ва дигар шароити ҳамлу нақл муқаррар карда мешавад.

3. Бо дархости асосноки шахси манфиатдор мақоми гумрук мӯҳлати муқаррарнамудаи транзити дохилии гумрукиро дар доираи мӯҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда тамдид менамояд. Агар ҳангоми интиқоли мол тибқи расмиёти транзити дохилии гумруки интиқолдиҳанда дар мӯҳлати аввали муқарраргардида аз сабаби садама ё таъсири қувваи рафънопазир молро расонида натавонад, бо иҷозати мақоми гумрук дар шакли хатти мӯҳлати транзити дохилии гумрукӣ метавонад ба мӯҳлати зиёда аз мӯҳлати ниҳоии муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда тамдид карда шавад.

Моддаи 83. Ҳаммонандсозии (идентификатсияи) мол ва ҳуҷҷатҳои он

1. Мақоми гумруки ирсолкунанда ҳаммонандсозии молеро, ки ба расмиёти гумрукии транзити дохилии гумрукӣ фаро гирифта шудаанд, бо мақсади таъмини имконияти аз ҷониби мақоми гумруки таъинот (қисми 1 моддаи 92) ошкор намудани аломати гирифтани бор, ҷойгузории бор дар нақлиёт ё иҷрои ягон амалиёт бо бор, агар амалҳои мазкур ҳангоми интиқоли ин мол мувофиқи транзити дохилии гумрукӣ сурат гирифта бошанд, анҷом медиҳад.

2. Бо мақсади ҳаммонандсозии мол мақоми гумруки ирсолкунанда ҳуқуқ дорад воситаҳои зеринро истифода намояд:

1) гузоштани тамғаҳои (пломбаҳои) гумрукӣ ва мӯҳрҳо ба нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда;

2) гузоштани нишонҳои ҳаммонандсозии рақамӣ, ҳарфӣ ё маркировкаи дигар, гузоштани тамға (пломба) ва мӯҳрҳо ба ҷойҳои бори алоҳида;

3) гузоштани штамп;

4) гирифтани чошниҳо ва намунаҳо;

5) тавсифи мол ва воситаҳои нақлиёт;

6) истифодаи нақшаҳо, суратҳои калонҳаҷм таҳияшуда, фотосуратҳо, видеосабтҳо, ороишҳо;

7) истифодаи нақшаҳои таҳиянамудаи шахсони мансабдори мақомоти гумрук суратҳои калонҳаҷм таҳияшуда, фотосуратҳо, видеосабтҳо, ороишҳо;

8) воситаҳои дигари имкондиҳандаи ҳаммонандсозии мол, инчунин тамғаҳои (пломбаҳои) ирсолкунандаи мол.

3. Ҳаммонандсозии мол бо роҳи гузоштани тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ ба воситаҳои нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда бо риояи шартҳои муқаррарнамудаи моддаи 84 ҳамин Кодекс амалӣ карда мешавад.

Дар ҳолатҳои дигар ҳаммонандсозии мол бо истифодаи воситаҳои дигари муқаррарнамудаи қисми 2 ҳамин модда анҷом дода мешавад.

4. Мақомоти гумрук инчунин тамғаҳои (пломбаҳои) гумрукӣ ё воситаҳои дигари ҳаммонандсозии мақомоти гумруки давлатҳои хориҷиро истифода мебаранд, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар:

1) тамғаҳои (пломбаҳои)гумрукӣ ё воситаҳои дигари ҳаммонандсозӣ аз ҷониби мақоми гумруки ирсолкунанда нокифоя ё ба мизони муайяннамудаи қисми 1 моддаи 84 ҳамин Кодекс беэътимод ҳисобида шаванд;

2) мақоми гумруки ирсолкунанда муоинаи гумрукии молро анҷом диҳад.

Агар мақомоти гумрук тамғаҳои (пломбаҳои) гумрукӣ ё воситаҳои дигари ҳаммонандсозии мақомоти гумруки давлатҳои хориҷиро истифода баранд, барои тағйир додан, нест ё нобуд кардан ё хароб намудани ин воситаҳои ҳаммонандсозӣ мамнӯиятҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс нисбати воситаҳои ҳаммонандсозии мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ мегарданд.

5. Мақомоти гумрук ҳаммонандсозии ҳуҷҷатҳои нақлиёти (борбари), инчунин ҳуҷҷатҳои тиҷоратии моли дар ихтиёри интиқолдиҳанда бударо барои мақсадҳои гумрукӣ амалӣ менамоянд.

Барои мақсадҳои ҳаммонандсозии ҳуҷҷатҳо мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд воситаҳои зеринро истифода баранд:

1) гузоштани мӯҳр ва штамп дар ҳуҷҷатҳо;

2) гузоштани воситаҳои махсуси часпанда ва махсуси ҳимоятӣ;

3) ҷойгир намудани ҳуҷҷатҳои зарурӣ барои мақсадҳои гумрукӣ дар қисматҳои боргузории воситаҳои нақлиёт, контейнерҳо ё бордонҳои ҷудошаванда, ки ба онҳо тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ гузошта мешаванд;

4) гузоштани ҳуҷҷатҳои зарурӣ барои мақсадҳои гумрукӣ дар сейфлифофаҳо.

Моддаи 84. Таҷҳизонидани воситаҳои нақлиёт, контейнерҳо ва бордонҳои ҷудошаванда ҳангоми интиқоли мол таҳти тамға (пломба) ва мӯҳрҳои гумрукӣ

1. Воситаҳои нақлиёт, контейнерҳо ё бордонҳои ҷудошаванда барои интиқоли мол таҳти тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ иҷозат дода мешаванд, ба шарте агар тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ мустақиман ба ҳамин воситаҳои нақлиёт, контейнерҳо ва бордонҳои ҷудошаванда тарзе гузошта шуда бошанд, ки сохт ва таҷҳизонии онҳо имкон медиҳад:

1) тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ ба таври оддӣ ва эътимодбахш гузошта шаванд;

2) мол аз қисми борҷои тамғашудаи (пломбашудаи) воситаи нақлиёт бе гузоштани пайҳои назарраси кушодани борҷои воситаи нақлиёт ё хароб кардани тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумруки мол ба борҷойҳои воситаи нақлиёт гирифта ё гузошта нашаванд;

3) дар воситаҳои нақлиёт ва борҷои он барои пинҳон намудани мол ҷойҳои махфӣ набошанд;

4) ҳамаи ҷойҳое, ки дар онҳо мол гузошта шудаанд, барои азназаргузаронии гумруки дастрас бошанд.

2. Талаботи муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда нисбати нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда иҷрошуда ҳисобида мешавад, агар воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда ҷавобгӯи талаботи техникие бошад, ки мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар менамояд.

3. Дар бораи иҷозат додани воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда ба интиқоли мол таҳти тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ мақоми гумруки ирсолкунанда қарор қабул менамояд, агар воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда пешаки ба интиқол таҳти тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ иҷозат дода нашуда бошад.

Қарори мазкур аз ҷониби мақоми гумруки ирсолкунанда дар рӯзи муроҷиати шахси манфиатдор қабул карда мешавад.

4. Мувофиқати воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда ба талаботи дар қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда зикргардида метавонанд сари вақт, бо роҳи гирифтани гувоҳнома дар бораи иҷозат додани воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда ба интиқоли мол таҳти тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ тасдиқ карда шавад.

Гувоҳнома дар бораи иҷозат додани воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда ба интиқоли мол таҳти тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ бо тартиби зайл дода мешавад:

1) инфиродӣ;

2) вобаста ба конструксияи (навъи) воситаи нақлиёт ё бордони ҷудошаванда.

Гувоҳнома дар бораи иҷозат додани воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда ба интиқоли мол таҳти тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ аз тарафи мақоми гумрук дар асоси аризаи шахси манфиатдор дар давоми 5 рӯзи гирифтани аризаи мазкур дода мешавад. Гувоҳномаи мазкур то даврае амал мекунад, ки дар конструксияи воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда тағйирот сурат нагирад. Гувоҳнома дар бораи иҷозат додани воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда ба интиқоли мол таҳти тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ ҳангоми ба шахси дигар гузаштани ҳуқуқи соҳибии воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда эътибори худро нигоҳ медорад. Шакли гувоҳнома дар бораи иҷозат додани воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошаванда барои интиқоли мол таҳти тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ ва тартиби додани онҳо аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

5. Мақомоти гумрук пешаки иҷозат додани воситаи нақлиёт, контейнер ё бордони ҷудошавандаро барои интиқоли мол таҳти тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ, ба истиснои ҳолатҳои зерин, талаб наменамоянд:

1) агар интиқоли молро боркаши гумрукӣ анҷом дода бошад (боби 11);

2) иҷозати пешакӣ дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шуда бошад.

Моддаи 85. Маҳали расонидани мол ҳангоми транзити дохилии гумрукӣ

1. Маҳали расонидани молро ҳангоми транзити дохилии гумрукӣ мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар асоси маълумот дар бораи маҳали таъиноти дар ҳуҷҷатҳои нақлиёти (борбари) зикргардида муайян менамояд. Маҳали расонидани мол минтақаи назорати гумрукие мебошад, ки дар ҳудуди фаъолияти мақоми гумрукӣ таъинот қарор дорад (қисми 1 моддаи 92). Ҳамзамон моли интиқолшаванда аз ҷойҳои расидааш (моддаи 69) ба маҳали ҷойгиршавии мақоми гумрук расонида мешавад (моддаи 464) (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Дар сурати тағйир додани маҳали таъинот мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёт ҳангоми транзити дохилии гумруки интиқолдиҳанда ҳуқуқ дорад ба мақоми гумрук бо дархости тағйир додани маҳали расонидани бор муроҷиат намояд. Дар ин ҳолат интиқолдиҳанда метавонад ба ҳама гуна мақоми гумруке, ки дар хати сайри он мавҷуд аст, бо ариза, ки дар шакли озод таҳия шудааст, дар мавриди тағйир додани маҳали таъинот муроҷиат намояд ва ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи тағйир додани маҳали таъинот, инчунин ҳуҷҷатҳои пешбинамудаи қисми 3 моддаи 92 ҳамин Кодексро пешниҳод кунад.

Қарор дар бораи тағйир додани маҳали расонидани бор аз ҷониби мақоми гумрук дар рӯзи дигари гирифтани ариза ва ҳуҷҷатҳои дар сархати 1 ҳамин қисм зикргардида қабул карда мешавад. Қарори мазкур бо роҳи анҷом додани транзити дохилии гумрукӣ нисбати моле, ки маҳали расонидани он тағйир дода шудааст ва додани иҷозати нав ба транзити дохилии гумрукӣ (моддаи 80) ба расмият дароварда мешавад. Иҷозати нав ба транзити дохилии гумрукӣ дар рӯзи қабули қарор дар бораи тағйир додани маҳали расонидани бор дода мешавад.

Моддаи 86. Тадбирҳо барои таъмини риояи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми транзити дохилии гумрукӣ

1. Интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт тибқи расмиёти транзити дохилии гумрукӣ ҳангоми риояи шартҳои зерин амалӣ мегардад:

1) моле, ки воридоташ ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва содироташ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда нашудааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) барасмиятдарории декларатсияи транзитӣ тибқи моддаи 81 ҳамин Кодекс,

3) таъмини яке аз тадбирҳои интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт тибқи қисми 2 ҳамин модда.

2. Ба тадбирҳои таъмини назорати боррасонӣ ва воситаҳои нақлиёт тибқи расмиёти гумрукии транзити дохилии гумрукӣ инҳо дохил мешаванд:

1) таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо роҳи дохил намудани маблағ ба суратҳисоби депозитии мақоми гумрук (гарави пулӣ) (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001);

2) таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо роҳи ба гарав гузоштани амвол;

3) кафолати бонк;

4) интиқоли мол аз ҷониби боркашони гумрукӣ;

5) мушоияти гумрукии мол;

6) дигар тадбирҳои пешбининамудаи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

Шахси интиқолдиҳандаи мол ва воситаҳои нақлиёт ҳуқуқ дорад яке аз тадбирҳои номбаршударо интихоб намояд.

3. Ҳангоми интиқоли мол тибқи расмиёти транзити дохилии гумрукӣ тавассути нақлиёти роҳи оҳан муқаррароти қисми 2 ҳамин модда истифода намешавад.

4. Тадбири таъмини расонидани мол ва воситаҳои нақлиёт тибқи транзити дохилии гумрукӣ ҳангоми интиқол дар асоси санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути нақлиёти ҳавоӣ ва боркашонҳои гумрукӣ истифода намешавад.

5. Рӯйхати моле, ки интиқолаш дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пардохти ҳатмии боҷҳои гумрукӣ ва андоз таъмин мегардад, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян ва тасдиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

6. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон Хукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад хати сайри интиқоли намудҳои алоҳидаи молро тибқи транзити дохилии гумрукӣ муқаррар намояд. Дар ҳолатҳои дигар хати сайр барои интиқоли намудҳои дигари мол, ки ҳангоми интиқоли он тавассути ҳудуди гумрукӣ ҳодисаҳои муттасил вайрон кардани қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта шудааст ё тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мамнӯият ва маҳдудиятҳо муқаррар гардидааст, муайян карда мешавад. Ҳамзамон хати сайрро интиқолдиҳанда интихоб менамояд. Хати сайрӣ аз ҷониби интиқолдиҳанда арзшуда ҳангоми интиқоли мол барои ӯ ҳатмӣ мебошад. Тағйир додани хати сайр бо иҷозати хаттии мақоми гумрук мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 87. Мушоияти гумрукӣ

1. Мушоияти гумрукӣ - ҳамроҳи кардани воситаҳои нақлиёти интиқолдиҳандаи мол тибқи транзити дохилии гумрукӣ мебошад, ки аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти гумрук танҳо бо мақсади таъмини риояи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми транзити дохилии гумрукӣ анҷом дода мешавад.

2. Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад оид ба мушоияти гумрукӣ дар ҳолатҳои зерин қарор қабул кунад:

1) агар таъмини пардохти боҷи гумрукӣ дар асоси банди 1 қисми 2 моддаи 86 ҳамин Кодекс пешниҳод карда нашавад;

2) интиқоли намудҳои алоҳидаи мол, ки дар асоси системаи таҳлили хатар ва идораи онҳо тибқи ҳамин Кодекс муайян карда шуда бошад;

3) аз ҷониби интиқолдиҳанда ақалан як маротиба дар тӯли сол аз рӯзи муроҷиат барои иҷозати транзити дохилии гумрукии мол ба ҷойи таъинот расонида нашудааст ва он тибқи қарори эътибори қонуни пайдокарда дар хусуси таъини ҷазои маъмурӣ аз рӯи парвандаи қонуншиканиҳо дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ тасдиқ шуда бошад;

4) баргашта баровардани моле, ки иштибоҳан ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид шудааст ё моле, ки воридоти он манъ аст, агар маҳали интиқоли воқеии моли зикршуда аз сарҳади гумрукӣ ҳангоми содироти он бо маҳали ҷойгиршавии ин мол мувофиқат накунад;

5) интиқоли мол тибқи қисмҳои 6 ва 7 моддаи 80 ҳамин Кодекс;

6) интиқоли моле, ки тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати он мамнӯият ва маҳдудият муқаррар шудааст.

3. Барои мушоияти гумрукӣ дар ҳаҷми муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон хироҷи гумрукӣ ситонида мешавад.

Моддаи 88. Вазифаҳои интиқолдиҳанда ҳангоми транзити дохилии гумрукӣ

Ҳангоми интиқоли мол тибқи транзити дохилии гумруки интиқолдиҳанда вазифадор аст:

1) мол ва ҳуҷҷатҳои онро мувофиқи мӯҳлати муайяннамудаи мақоми гумрук ба маҳали расонидани мол тибқи хати сайри дахлдор интиқол диҳад, агар ин хати сайрӣ муайян ё арзшуда бошад;

2) ҳифзи мол, тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ ё дигар воситаҳои ҳаммонандкуниро таъмин намояд, агар онҳо истифода шуда бошанд;

3) нисбати мол бе иҷозати мақомоти гумрук ба азнавборкунӣ, борфарорӣ, борбардорӣ ва амалиёти дигарро иҷозат надиҳад, ба истиснои азнавборкунии бор ба нақлиёти дигар, ки мувофиқи қисми 1 моддаи 89 ҳамин Кодекс пешбинӣ шудааст.

Моддаи 89. Азнавборкунӣ, борфарорӣ, борбардорӣ ва дигар амалиёт нисбати мол

1. Азнавборкунӣ, борфарорӣ, борбардорӣ ва дигар намуди амалиёт, ки тибқи транзити дохилии гумрукӣ анҷом дода мешавад, бо иҷозати мақоми гумруки ирсолкунанда (қисми 1 моддаи 80) ё мақоми гумруке, ки дар минтақаи он амалиёти дахлдор амалӣ мегардад, анҷом дода мешавад. Агар аз нав бор кардани мол аз як воситаи нақлиёт ба воситаи дигари нақлиёт бе вайрон кардани тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ имконпазир бошад, чунин амал баъди огоҳонидани пешакии мақоми гумрук иҷозат дода мешавад. Тартиби огоҳониданро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

2. Мақоми гумрук метавонад барои амалиёти боркунии мол дар ҳолатҳое иҷозат надиҳад, ки агар он боиси нобудшавии мол ё тағйирёбии хосияти он гардад.

Моддаи 90. Ҷавобгарии интиқолдиҳанда ва экспедитор ҳангоми транзити дохилии гумрукӣ

1. Ҳангоми нарасонидани моли хориҷӣ ба мақоми гумруки таъинот (қисми 1 моддаи 92) интиқолдиҳанда ё экспедитор, агар барои транзити дохилии гумрукӣ экспедитор иҷозат гирифта бошад, вазифадор аст боҷҳои гумрукии воридотӣ ва андозҳоро тибқи ҳамин Кодекс пардозад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Агар молро интиқолдиҳанда ба қабулкунанда ё шахси дигар бе иҷозати мақоми гумрук дода бошад, шахсе, ки ин борро ба соҳиби гирифтааст, барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъул мебошад, агар муайян карда шавад, ки ҳангоми гирифтани ин мол ин шахс аз вайрон кардани қоидаҳои гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон огоҳ буд ё бояд онро медонист.

2. Интиқолдиҳанда ва экспедитор барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъул нестанд, дар сурате, ки агар ин мол дар натиҷаи садама, ҳодисаи рафънопазир ё талафи табиӣ дар шароити оддии интиқол (борбари) нобуд шудааст ё тамоман талаф шуда бошад.

Мақомоти гумрук ҳуқуқ надоранд ба интиқолдиҳанда ё экспедитор дар асоси он, ки интиқол тавассути хати сайри муайяншуда сурат нагирифтааст ё мӯҳлати муайяншудаи транзити дохилии гумрукӣ риоя нашудааст, оид ба пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз талабот пеш гузоранд, агар шароиту талаботи дигари муайянкардаи ҳамин боб иҷро шуда бошад.

3. Дар сурати ҳангоми транзити дохилии гумрукӣ аз нав бор кардани мол аз як воситаи нақлиёт ба воситаи дигари нақлиёт масъулияти пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба зиммаи интиқолдиҳандае (экспедиторе) хоҳад буд, ки барои транзити дохилии гумрукӣ иҷозат гирифтааст.

4. Ҳангоми интиқоли мол тавассути нақлиёти роҳи оҳан мутобиқи транзити дохилии гумрукӣ масъулият барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба зиммаи роҳи оҳан, ки молро талаф кардааст ё онро бе иҷозати мақомоти гумрук додааст, гузошта мешавад. Талабот оид ба супоридани пардохтҳои гумрукӣ ва андоз аз ҷониби мақомоти гумруки роҳи оҳани таъинот пешниҳод карда мешавад. Муқаррароти ҳамин қисм нисбати ҳолатҳое, ки агар иҷозати транзити дохилии гумрукӣ ба экспедитор дода шуда бошад, инчунин ҳангоми интиқоли мол тибқи муросилоти мустақими омехта, агар иҷозати транзити дохилии гумрукӣ ба интиқолдиҳандаи навъи дигари нақлиёт дода шуда бошад, татбиқ намегардад.

Моддаи 91. Тадбирҳои ҳангоми садама ва (ё) таъсири қувваи рафънопазир андешидашаванда, ки монеи интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт ҳангоми транзити дохилии гумрукӣ мегарданд

Ҳангоми садама ва (ё) таъсири қувваи рафънопазир интиқолдиҳанда вазифадор аст:

1) барои таъмини нигаҳдории мол ва воситаҳои нақлиёт тамоми тадбирҳои заруриро андешад;

2) дар бораи ҳодисаи рухдода ба мақоми дахлдори ваколатдори давлатӣ ва минбаъд ба мақоми гумруки наздиктарин бетаъхир хабар диҳад. Мақоми гумруки огоҳёфта вазифадор аст бетаъхир мақоми гумруки ирсолкунанда ва таъинотро огоҳ намояд, инчунин дар бораи имконияти интиқоли минбаъдаи мол бо риояи қоидаҳои транзити дохилии гумрукӣ қарор қабул кунад.

Мақомоти гумрук хароҷоти интиқолдиҳандаро вобаста ба андешидани тадбирҳои дар ҳамин модда пешбинишуда ҷуброн намекунанд.

Моддаи 92. Анҷоми расмиёти транзити дохилии гумрукии мол

1. Мақоми гумруке, ки дар он транзити дохилии гумрукӣ (мақоми гумруки таъинот) хотима меёбад, анҷоми транзити дохилии гумрукии молро дар мӯҳлати кӯтоҳтарини имконпазир, вале на дертар аз 24 соат аз лаҳзаи бақайдгирии расидани воситаи нақлиёт, бо роҳи ба интиқолдиҳанда додани гувоҳнома дар бораи анҷоми транзити дохилии гумрукӣ тибқи намунаи муайянкардаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба расмият медарорад, агар ҳангоми санҷиши ҳуҷҷатҳо ва ҳаммонандсозии мол ҳамин мақоми гумрук вайронкунии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро ошкор накарда бошад.

2. Мақоми гумруки таъинот вазифадор аст расидани воситаи нақлиётро ба маҳали боррасонӣ дар мӯҳлати 2 соат аз лаҳзаи аз ҷониби интиқолдиҳанда пешниҳод кардани ҳуҷҷатҳои дар қисми 3 ҳамин модда зикршуда ба қайд гирад ва фавран, баъди бақайдгирӣ ба интиқолдиҳанда дар бораи расидани воситаи нақлиёт тибқи намунаи муайянкардаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тасдиқнома диҳад.

3. Барои анҷоми транзити дохилии гумруки интиқолдиҳанда вазифадор аст ба мақоми гумруки таъиноти мол, ҳуҷҷати назорати расидани мол (моддаи 81), инчунин ҳуҷҷатҳои дигари барои мол доштаашро дар давоми 1 соати расидани воситаи нақлиёт ба маҳали молрасонӣ ва ҳангоме, ки агар мол берун аз вақти кории мақоми гумрук расида бошад - дар давоми як соати оғози кори ҳамин мақоми гумрук пешниҳод намояд. Ҳангоми интиқоли мол тавассути нақлиёти роҳи оҳан мӯҳлати пешниҳоди ҳуҷҷатҳои мазкур набояд аз 12 соат зиёд бошад.

4. Дар маҳали молрасонӣ то анҷоми транзити дохилии гумрукӣ воситаҳои нақлиёт дар минтақаи таҳти назорати гумрукӣ ҷойгир карда мешаванд. Ҷойгиркунии воситаҳои нақлиёт дар минтақаи назорати гумрукӣ барои ҳар вақту соат иҷозат дода мешавад.

5. Ҳангоми интиқоли мол ба маҳали молрасонӣ, ки маҳали ҷойгиршавии мақоми гумрук (қисми 6 моддаи 80) намебошад, транзити дохилии гумрукӣ метавонад бе пешниҳоди мол ба мақоми гумруки таъинот хотима ёбад.

Шахси барои транзити дохилии гумрукӣ иҷозатгирифта вазифадор аст молро барои нигаҳдорӣ қабул намуда, ба иҷрои амале, ки боиси тағйир ёфтани ҳолати мол, вайроншавии бастабандии он мегардад, роҳ надиҳад, истифода ва ихтиёрдории онро то лаҳзаи аз ҷониби мақоми гумрук тасдиқ наёфтани расонидани мол ба анборҳои нигаҳдории муваққатӣ, анбори гумрукӣ ё ҷойи дигар, ки тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи ҳамин боб чун ҷойи молрасони муайян шудааст, таъмин намояд. Зимнан, мол бояд дар бинои алоҳида ё дар майдони иҳоташуда, бо лавҳаи дорои иттилооте, ки ҳаммонандсозии онро имконпазир мегардонад, ҷой дода шавад.

Барои анҷом додани транзити дохилии гумрукӣ дар мақоми гумруки таъинот ҳамзамон бо ҳуҷҷатҳои дар қисми 3 ҳамин модда зикршуда дар давоми як шабонарӯзи расидани воситаҳои нақлиёт ба маҳали молрасонӣ ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи қабули мол пешниҳод карда мешавад. Дар давоми се рӯзи пешниҳод шудани ҳуҷҷатҳои зикршуда мақоми гумрук расидани молро тибқи намуна ва тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тасдиқ менамояд.

БОБИ 11. БОРКАШОНИ ГУМРУКӢ

Моддаи 93. Боркашони гумрукӣ

1. Боркашони гумрукӣ шахси ҳуқуқии ватание буда метавонад, ки ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ дохил карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Боркашони гумрукӣ интиқоли моли таҳти назорати гумрукӣ бударо тибқи ҳолат ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс анҷом медиҳад.

3. Боркашони гумрукӣ ҳуқуқ дорад минтақаи фаъолияти худро бо минтақаи як (якчанд) мақоми гумрук (мақомоти гумрук) маҳдуд созад.

4. Муносибати боркашони гумрукии мол бо ирсолкунандагони мол ё экспедиторҳо дар асоси шартнома муқаррар мегардад. Аз ҷониби боркашони гумрукӣ набастани шартнома оид ба интиқоли мол ҳангоми мавҷудияти имконияти бастани чунин шартнома иҷозат дода намешавад.

Моддаи 94. Шартҳои дохил намудан ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

Шартҳои ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ дохил намудан аз инҳо иборатанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) фаъолият ҷиҳати интиқоли бор дар мӯҳлати на камтар аз ду сол;

2) таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

3) мавҷуд будани иҷозатнома (литсензия) барои фаъолият дар соҳаи интиқоли бор, агар ба чунин намуди фаъолият мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода шавад;

4) дар ихтиёр доштани (таҳти моликият, пешбурди хоҷагидорӣ, идоракунии оперативӣ ё таҳти иҷора) воситаҳои нақлиётӣ барои интиқоли мол истифодашаванда, аз ҷумла воситаҳои нақлиёти барои интиқоли мол бо тамғаю (пломбаю) мӯҳри гумрукӣ муносиб (моддаи 84);

5) мавҷудияти шартнома дар бораи суғуртаи хавфи масъулияти шаҳрвандии худ, ки мумкин аст дар натиҷаи зарар ба моли тибқи шартномаи интиқол ба интиқолдиҳанда супурдашуда ё аз сабаби вайрон кардани ӯҳдадориҳое, ки аз қарордод бармеояд, расад. Маблағи суғурта наметавонад аз андозаи 6000 нишондиҳанда барои ҳисобҳо камтар бошад (Конун аз 06.10.2008с. № 437).

Эзоҳ: Бо мақсади истифодаи ҳамин боб таҳти воситаҳои нақлиёт инчунин воситаҳои нақлиёте, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бор мекашонанд, дар назар дошта шудааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 95. Ариза дар бораи дохил намудан ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шахс ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ дар асоси аризаи ӯ, мувофиқи муқаррароти моддаҳои 93 ва 94 ҳамин Кодекс дохил карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Ариза дар бораи дохил намудан ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ бояд инҳоро дар бар гирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) муроҷиат ба мақоми гумрук бо хоҳиши дохил намудан ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

2) маълумот дар бораи номгӯй, шакли ташкилию ҳуқуқӣ, маҳали ҷойгиршавӣ, оид ба кушодани суратҳисобҳои бонкӣ, инчунин маълумот дар бораи миқдори сармояи оинномавии (ҷамъшавандаи) пурра ташаккулёфта, фонди оинномавӣ ё аъзоҳаққии аризадиҳанда;

3) маълумот дар бораи мӯҳлати иҷрои фаъолият дар соҳаи интиқоли бор ;

4) маълумот дар бораи нияти маҳдуд кардани минтақаи фаъолияти худ дар ҳудуди минтақаи як (якчанд) мақоми гумрук (мақомоти гумрук) ё маҳдуд накардани минтақаи фаъолияти худ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

5) маълумот дар бораи воситаҳои нақлиётӣ таҳти соҳибии худ қарордошта (миқдори умумӣ, тавсифи техникӣ), ки барои истифода ҳангоми иҷрои фаъолият ҳамчун боркашони гумрукӣ пешбинӣ мегардад, аз ҷумла оид ба воситаҳои нақлиёти барои интиқоли мол бо тамға (пломба) ва мӯҳрҳои гумрукӣ муносиб (моддаи 84);

6) маълумот дар бораи таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

7) маълумот дар бораи шартномаи (шартномаҳои) суғурта кардани хавфи масъулияти шаҳрвандии аризадиҳанда.

3. Ба ариза барои дохил намудан ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ иҷозатнома оид ба иҷрои фаъолият дар соҳаи интиқоли бор, агар чунин намуди фаъолият мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода шавад, инчунин ҳуҷҷатҳои зерини тасдиқкунандаи маълумоти пешниҳодшуда замима мегарданд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) маълумот дар бораи бақайдгирии давлатии шахси ҳуқуқӣ;

2) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ҳуқуқи ихтиёрдории воситаҳои нақлиёте, ки барои истифода ҷиҳати иҷрои фаъолият ба сифати боркашони гумрукӣ ба инобат гирифта шудаанд;

3) маълумот дар бораи иҷозат доштани воситаҳои нақлиёт барои интиқоли мол бо тамға (пломба) ва мӯҳрҳои гумрукӣ;

4) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

5) тасдиқномаҳои бонкҳо дар бораи дар онҳо кушода шудани суратҳисобҳо;

6) шартномаи (полиси) суғурта (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 96. Шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи боркашони гумрукӣ инҳоро дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) номи боркаши гумрукӣ, зикри шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва маҳали ҷойгиршавӣ;

2) маълумот дар бораи ҳаҷм ва шакли таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

3) нишон додани минтақаи фаъолияти боркаши гумрукӣ, ҳангоме, ки он фаъолияти худро дар ҳудуди минтақаи фаъолияти як (якчанд) мақоми гумрук (мақомоти гумрук) маҳдуд карда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ дар давоми се сол эътибор дорад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 97. Вазифаҳои боркашони гумрукӣ

Боркаши гумрукӣ вазифадор аст:

1) шарт ва талаботи муқаррарнамудаи ҳамин Кодексро ҳангоми интиқоли моле, ки таҳти назорати гумрукӣ қарор доранд, риоя кунад;

2) баҳисобгирии моли таҳти назорати гумрукӣ қарордоштаро ба роҳ монад ва ба мақомоти гумрук дар бораи интиқоли чунин мол ҳисобот пешниҳод намояд (моддаи 405).

3) боҷу андозҳои гумрукиро дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи 90 ҳамин Кодекс пардозад;

4) махфияти маълумотӣ аз ирсолкунанда, қабулкунандаи мол ё экспедитор гирифтаро нигоҳ дорад.

Моддаи 98. Бозхонди шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи боркашонҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

Шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи боркашони гумруки дар ҳолатҳои зерин аз ҷониби мақоми гумрук бозхонда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) аз ҷониби боркашони гумрукӣ риоя нашудани ҳатто яке аз шартҳои дохил намудан ба Феҳристи боркашони гумрукӣ, ки моддаи 94 ҳамин Кодекс муқаррар кардааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

2) аз ҷониби боркашони гумрукӣ риоя нашудани ӯҳдадориҳои пешбининамудаи банди 3 моддаи 97 ҳамин Кодекс;

3) аз сабаби иҷро накардани ӯҳдадориҳо ҷалби чандинкаратаи боркаши гумрукӣ ба ҷавобгарии маъмури барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ.

БОБИ 12. НИГАҲДОРИИ МУВАҚҚАТИИ МОЛ

Моддаи 99. Нигаҳдории муваққатии мол

Нигаҳдории муваққатии мол расмиёти гумрукие мебошад, ки тибқи он моли хориҷӣ бидуни пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ва бе татбиқи маҳдудиятҳои нисбати он муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, то иҷозат додани он мутобиқи низоми муайяни гумрукӣ ё то ҷойгиркунии онҳо таҳти расмиёти дигари гумрукӣ таҳти назорати гумрукӣ нигоҳ дошта мешавад.

Моддаи 100. Анборҳои нигаҳдории муваққатӣ

1. Нигаҳдории муваққатии мол дар анборҳои нигаҳдории муваққатӣ анҷом дода мешавад, агар ҳамин боб тартиби дигаре муқаррар накарда бошад.

Анборҳои нигаҳдории муваққатӣ биноҳои махсус ҷудогардида ва барои чунин мақсадҳо таҷҳизонидашуда ва (ё) майдончаҳои кушодае мебошанд, ки ба талаботи муқаррарнамудаи моддаи 107 ҳамин Кодекс мувофиқанд.

2. Анборҳои нигаҳдории муваққати минтақаи назорати гумрукӣ ба шумор мераванд.

3. Мол мумкин аст дар ҳама гуна анбори нигаҳдории муваққатӣ, бо назардошти маҳдудиятҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс ҷойгир карда шавад.

Моддаи 101. Ҷойгиронии мол дар анборҳои нигаҳдории муваққатӣ

1. Дар анборҳои нигаҳдории муваққатӣ мумкин аст ҳама гуна моли хориҷӣ, аз ҷумла моле ҷойгир карда шавад, ки ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо вайрон кардани тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шудааст (қисми 1 моддаи 12) (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Моле, ки мумкин аст ба моли дигар зарар расонад ё шароитҳои махсуси нигаҳдориро талаб кунад, бояд дар анборҳо ё дар биноҳои алоҳидаи анборҳои нигаҳдории муваққатӣ, ки барои нигаҳдории чунин мол мутобиқ гардонида шудаанд, бо риояи талаботи ҳатмии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дошта шавад.

3. Анборҳои нигаҳдории муваққатӣ мумкин аст дар ҳолатҳои пешбининамудаи моддаҳои 418 ва 435 ҳамин Кодекс барои нигаҳдории мол истифода бурда шавад.

Моддаи 102. Ҳуҷҷатҳое, ки барои ҷойгиронии молҳо дар анбори нигаҳдории муваққатӣ заруранд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ҷойгиронии молҳо дар анбори нигаҳдории муваққатӣ декларатсияи мухтасар аст.

2. Декларатсияи мухтасар на дертар аз рӯзи дигари корӣ баъд аз ба мақоми гумрук пешниҳод намудани мол ва воситаҳои нақлиёт манзур мегардад. Агар дар давоми ин мӯҳлат молҳо таҳти низоми гумрукии муайян ҷой дода шаванд, декларатсияи мухтасар пешниҳод намегардад.

3. Декларатсияи мухтасар бояд дорои маълумоте бошад, ки дар ҳуҷҷатҳои молҳамроҳикунанда нишон дода шудаасту, барои ҳаммонандкунии молҳо зарур аст, инчунин дорои маълумот оид ба ҷойи нигаҳдории муваққатии молҳои воридшуда бошад.

4. Шакли декларатсияи мухтасар ва тартиби пур кардани онро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 103. Мӯҳлати нигаҳдории муваққатии мол

1. Мӯҳлати нигаҳдории муваққатии мол ду моҳ мебошад. Мақоми гумрук дар асоси дархости асосноки шахси манфиатдор мӯҳлати мазкурро тамдид мекунад. Тартиби тамдиди мӯҳлат аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар мегардад.

Мӯҳлати ниҳоии нигаҳдории муваққатии мол 4 моҳ мебошад, агар ҳамин модда мӯҳлати дигареро муқаррар накарда бошад.

2. Моли зуд вайроншаванда мумкин аст дар анбори нигаҳдории муваққатӣ дар доираи мӯҳлати ҳифзи сифати он, ки истифодаи ин молро тибқи таъиноташ имконпазир месозад, нигоҳ дошта шавад, вале ин мӯҳлат набояд аз мӯҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда бештар бошад.

3. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи 12 ва қисми 8 моддаи 418 ҳамин Кодекс нигаҳдории муваққатии мол дар мӯҳлати дар ин моддаҳо зикршуда анҷом дода мешавад. Тамдиди ин мӯҳлатҳо иҷозат дода намешавад.

4. Баҳисобгирии мӯҳлати нигаҳдории муваққатии мол аз рӯзи ҷойгиронии он дар анбори нигаҳдории муваққатӣ ё аз рӯзе оғоз мешавад, ки мол тибқи ҳамин Кодекс дорои статуси моли ба таври муваққати нигаҳдоришаванда мегардад. Дар сурати истифодаи транзити дохилии гумрукӣ ҳангоми интиқоли мол аз маҳали расидан ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон то маҳали ҷойгиршавии мақоми гумрук баҳисобгирии мӯҳлати нигаҳдории муваққатии ин мол аз рӯзи анҷоми транзити дохилии гумрукӣ аз нав оғоз мегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

5. Мол баъди анҷоми мӯҳлатҳои пешбининамудаи ҳамин модда мутобиқи боби 57 ҳамин Кодекс ихтиёрдори карда мешавад.

Моддаи 104. Амалиёт бо моле, ки таҳти нигаҳдории муваққатӣ қарор дорад.

1. Шахсони ваколатдори мол ва намояндагони онҳо ҳуқуқ доранд бо моли таҳти нигаҳдории муваққатӣ қарордошта амалиёти муқаррарии барои таъмини нигаҳдории бетағйири мол заруриро анҷом диҳанд (аз ҷумла молро аз назар гузаронанд ва чен кунанд, дар ҳудуди анбори нигаҳдории муваққатӣ ҷойҳои онро иваз намоянд), ба шарте агар ин амалҳо боиси тағйири ҳолат, вайроншавии бастабандҳо ва (ё) тағйир додани воситаҳои ҳаммонандкунии гузошташуда нагарданд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Амалиёти дар қисми 1 ҳамин модда зикрнашударо (аз ҷумла, гирифтани чошнӣ ва намунаи мол, таъмири бастбанди мол, инчунини амалиёти баровардани мол аз анборҳои нигаҳдории муваққатӣ ва интиқоли минбаъдаи он) шахсони ваколатдори мол ва намояндагони он бо иҷозати мақоми гумрук анҷом медиҳанд.

Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад чунин амалиётро танҳо дар сурате рад намояд, ки агар иҷрои он боиси талафот ва тағйирёбии ҳолати мол гардад.

Моддаи 105. Моли корношоям, харобгардида ва вайроншуда

Моле, ки дар натиҷаи садама ё таъсири қувваи рафънопазир дар давраи нигаҳдории муваққатии мол корношоям, вайрон ё хароб гаштааст, бояд таҳти низоми гумрукии арзнамудаи декларант ҷой дода шавад, чунон ки агар он ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шакли корношоям, харобгардида ё вайроншуда ворид карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 106. Навъҳои анборҳои нигаҳдории муваққатӣ

1. Анборҳои нигаҳдории муваққатӣ метавонанд пӯшида ва кушода бошанд.

2. Анборҳои нигаҳдории муваққатӣ агар барои истифодаи ҳама гуна мол ва ҳама гуна шахс дастрас бошанд, анборҳои кушода ба ҳисоб мераванд.

3. Анборҳои нигаҳдории муваққатӣ агар барои нигаҳдории моли соҳиби анбор (моддаи 108) ё барои нигаҳдории моли муайян, аз ҷумла муомилоташ маҳдуд ва (ё) талабкунандаи шароити махсуси нигаҳдори пешбинӣ шуда бошад, анборҳои пӯшида мебошанд.

Моддаи 107. Талабот нисбати ободонӣ, таҷҳизонӣ ва маҳали ҷойгиршавии анборҳои нигаҳдории муваққатӣ

1. Биноҳо ва (ё) майдончаҳои кушода, ки барои истифода ба сифати анборҳои нигаҳдории муваққатӣ таъин гардидаанд, бояд тавре обод ва таҷҳизонида шаванд, ки ҳифзи молро таъмин намоянд ва дастрасии шахсони бегонаро (ки кормандони анбор нестанд, нисбати мол ваколатдор ё намояндаи шахси ваколатдор нисбати мол намебошанд) имконнопазир гардонанд, инчунин имконият диҳанд, ки назорати гумруки нисбати чунин мол анҷом дода шавад.

2. Биноҳо ва ё майдончаҳои кушода, ки барои истифода ба сифати анборҳои нигаҳдории муваққатӣ пешбинӣ шудаанд, бояд дорои ҳудуди муҳофизатшаванда бошанд, ки воситаҳои нақлиёти интиқолдиҳандаи мол дар мӯҳлати барои анҷом додани транзити дохилии гумруки зарурӣ таваққуф кунанд. Ин ҳудуд минтақаи назорати гумрукӣ ҳисоб карда мешавад. Воситаҳои нақлиётие, ки бори таҳти назорати гумрукиро интиқол медиҳанд, метавонанд ба ин минтақа дар ҳама вақти шабонарӯз дохил шаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

3. Мутобиқи қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ барои ободонӣ, таҷҳизонӣ ва маҳали ҷойгиршавии анборҳои нигаҳдории муваққатӣ бо мақсади таъмини назорати гумрукӣ талаботи ҳатмӣ муқаррар менамояд.

4. Бо қарори мақоми гумрук талаботи алоҳидаи барои ободонӣ ва таҷҳизонии анборҳои пӯшида пешбининамудаи ҳамин модда метавонад нисбати анборҳои дар ҳудуди корхонаҳо қарордошта, ки соҳиби онҳо фаъолияти истеҳсолиро анҷом медиҳад, истифода нагардад, агар меъёрҳои муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда риоя карда шавад.

Эзоҳ: Бо мақсади истифодаи ҳамин модда таҳти мафҳуми воситаи нақлиёт воситаи нақлиёте фаҳмида мешавад, ки тавассути он дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон мол интиқол дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 108. Соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ

1. Соҳиби анбори нигаҳдории муваққати шахси ҳуқуқии ватание буда метавонад, ки ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ дохил карда шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Соҳиби анбори нигаҳдории муваққати нигаҳдории моли таҳти назорати гумрукӣ қарордоштаро тибқи ҳолат ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс таъмин менамояд.

3. Муносибати соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ бо шахсоне, ки моли худро дар он нигаҳ медоранд, дар асоси шартнома ба роҳ монда мешавад. Агар барои бастани шартнома ҷиҳати нигаҳдории мол дар анбори нигаҳдории муваққатӣ шароит мавҷуд бошад (ба истиснои анбори пӯшида, ки барои нигаҳдории моли соҳиби анбор истифода мегардад), соҳиби анбори гумрукӣ наметавонад аз бастани шартнома саркашӣ кунад.

4. Соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ метавонанд мақомоти гумрук бошанд, ки бе дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ ба фаъолият ба сифати соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ (моддаи 115) машғуланд. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ вазифадор аст номгӯи анборҳои нигаҳдории муваққатиеро, ки соҳибони онҳо мақомоти гумрук мебошанд, инчунин тағйироти ба ин номгӯи дохилшударо на камтар аз як маротиба дар шаш моҳ дар нашрияҳои расмии худ ва сомонаи расмии интернетии худчоп кунад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678, аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 109. Шартҳои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шартҳои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ аз инҳо иборатанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) соҳибии (таҳти моликият, пешбурди хоҷагидорӣ ё таҳти иҷора будани) анборҳои кушода, бино ва (ё) майдончаҳои кушодаи барои истифодаи нигаҳдории муваққатӣ ва ба сифати анборҳои нигаҳдории муваққатӣ таъингардида, ки ҷавобгӯи талаботи муқарраргардида мебошанд (моддаи 107);

2) таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мувофиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

3) мавҷудияти қарордод дар бораи суғуртаи хавфи масъулияти шаҳрвандии худ, ки мумкин аст дар натиҷаи расонидани зарар ба моли таҳти нигаҳдори мавҷудбудаи шахси дигар ё вайрон кардани шартҳои дигари нигаҳдорӣ бо шахсони дигар фаро расад. Маблағи суғурта, ки дар доираи он суғуртакунанда ӯҳдадор шудааст ҳангоми фарорасии ҳар як ҳолати суғурта зарари ба моликияти шахсон расонидашударо ҷуброн намояд, тибқи масоҳати муфид ё ҳаҷми муфид ба ҳисоб гирифта шуда, агар ба сифати анбори гумрукӣ майдончаи кушода истифода шуда бошад, аз ҳисоби ҳаҷми 5 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои ҳар як метри мураббаи масоҳати муфид ё агар ба сифати анбори гумрукӣ бино истифода шуда бошад, аз ҳисоби ҳаҷми 2 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои ҳар як метрии мукааби масоҳати муфид муқаррар карда мешавад, вале он наметавонад аз ҳаҷми 8000 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо камтар бошад (Конун аз 06.10.2008с. № 437).

2. Агар соҳибии бино ва (ё) майдончаи кушода дар асоси шартномаи иҷора амалӣ гардад, пас чунин шартнома бояд ба мӯҳлати на камтар аз як сол аз рӯзи додани ариза ҷиҳати дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ баста шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 110. Ариза барои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шахс ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ дар асоси аризаи ҷавобгӯи талаботи муқаррарнамудаи моддаҳои 108 - 109 ҳамин Кодекс дохил карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Ариза барои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ бояд инҳоро дар бар гирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) муроҷиат ба мақомоти гумрук барои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

2) маълумот дар бораи номгӯй, шакли ташкилию ҳуқуқӣ, маҳали ҷойгиршавӣ, кушодани суратҳисобҳои бонкӣ, инчунин андозаи сармояи оинномавии (ҷамъшавандаи) пурра ташаккулёфта, фонди оинномавӣ ё аъзоҳаққии аризадиҳанда;

3) маълумот дар бораи навъи анбори нигаҳдории муваққатӣ (барои анбори пӯшида, инчунин асоснокии зарурат ва ба мақсад мувофиқ будани интихоби чунин анбор);

4) маълумот дар бораи биноҳо ва (ё) майдончаҳои кушодае, ки дар ихтиёри аризадиҳанда қарор дошта, барои истифода ба сифати анбори нигаҳдории муваққатӣ дар назар гирифта шудаанд, маҳали ҷойгиршавии онҳо, ободонӣ, таҷҳизонӣ ва таъминоти моддию техникӣ;

5) маълумот дар бораи таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

6) маълумот дар бораи шартномаи (шартномаҳои) суғуртаи хавфи масъулияти шаҳрвандии аризадиҳанда.

3. Ба аризаи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ ҳуҷҷатҳои зерине, ки тасдиқкунандаи маълумоти пешниҳодшуда мебошанд, замима мегарданд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) гувоҳнома дар бораи бақайдгирии давлатии шахси ҳуқуқӣ;

2) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ҳуқуқи ихтиёрдории биноҳо ва (ё) майдончаҳои кушода, ки барои истифода ҳамчун анбори нигаҳдории муваққатӣ таъин гардидаанд;

3) лоиҳаҳо ва нақшаҳои биноҳо ва (ё) майдончаҳои кушода, ки барои истифода ҳамчун анбори нигаҳдории муваққатӣ таъин гардидаанд;

4) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

5) тасдиқномаҳои бонкҳо дар бораи дар ин бонкҳо кушодани суратҳисобҳо;

6) шартномаи (полиси) суғурта (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

4. Барои ҳар бинои аз нигоҳи ҳудуд махсусгардонидашуда ва (ё) ҳар майдончаи кушодаи аз нигоҳи ҳудуд махсусгардонидашуда, ки барои истифода ҳамчун анбори нигаҳдории муваққатӣ таъингардида, аризаи алоҳида пешниҳод карда мешавад.

Моддаи 111. Шаҳодатнома барои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ ба ҳар як бинои ҳудудан махсусгардонидашуда ё ҳар майдончаи кушодаи ҳудудан махсусгардонидашуда, ки ба сифати анбори нигаҳдории муваққатӣ истифода мегардад, дохил карда мешавад. Ба ҳар як бинои ҳудудан махсусгардонидашуда ё ҳар майдончаи кушодаи ҳудудан махсусгардонидашуда, ки ба сифати анбори нигаҳдории муваққатӣ истифода мегардад, барои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ шаҳодатномаи алоҳида дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Шаҳодатнома барои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ инҳоро дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) номи соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ, шакли ҳуқуқию ташкилии он ва зикри маҳали ҷойгиршавиаш;

2) маълумот дар бораи ҳуқуқи ихтиёрдории бино ва (ё) майдончаи кушода, ки ба сифати анбори нигаҳдории муваққатӣ истифода бурда мешавад;

3) маълумот дар бораи таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

4) зикри навъи анбори нигаҳдории муваққатӣ;

5) зикри маҳали ҷойгиршавии анбори нигаҳдории муваққатӣ.

3. Шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ дар давоми се сол эътибор дорад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 112. Вазифаҳои соҳиби анборҳои нигаҳдории муваққатӣ

1. Соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ вазифадор аст:

1) шарт ва талаботи муқаррарнамудаи ҳамин Кодексро нисбати нигаҳдории мол, ки таҳти назорати гумрукӣ қарор доранд, таъмин намояд.

2) баҳисобгирии нигаҳдории моли таҳти назорати гумрукӣ қарордоштаро анҷом дода, ба мақомоти гумрук дар бораи нигаҳдории ин мол (моддаи 405) ҳисобот пешниҳод намояд;

3) ҳифзи моли дар анборҳои нигаҳдории муваққатӣ мавҷуда ва воситаҳои нақлиёти дар ҳудуди ҳамшафати он бударо, ки минтақаи назорати гумрукӣ ҳисоб мешавад, таъмин намояд,

4) имконияти ҷойгиркунии шабонарӯзии мол ва воситаҳои нақлиётро дар анборҳои нигаҳдории муваққатӣ ё дар ҳудуди ҳамшафат ба анбор, ки минтақаи назорати гумрукӣ ҳисоб мешавад, таъмин намояд,

5) бе иҷозати мақоми гумрук имконнопазирии дастрасии шахсони бегонаро ба мол ва воситаҳои нақлиёти дар анбори мазкур ё ҳудуди ҳамшафати он таъмин намояд,

6) дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 2 ҳамин модда, инчунин дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи 90 ҳамин Кодекс, агар соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ ба транзити дохилии гумрукӣ иҷозат дошта бошад, боҷи гумрукӣ ва андозро мепардозад.

2. Соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ ҳангоми талаф ё бе иҷозати мақомоти гумрук додани моли дар анборҳои нигаҳдории муваққатӣ ҷойгиршуда барои супурдани боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъул мебошад. Соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз танҳо ҳангоме масъул намебошад, ки агар мол дар натиҷаи садама, таъсири қувваи рафънопазир ё нобудшавии табиӣ дар шароити муқаррарии нигаҳдорӣ тамоман талаф ёфта бошад.

Моддаи 113. Бозхондани шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

Шаҳодатнома барои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ дар ҳолатҳои зерин бозхонда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) аз ҷониби соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ риоя нашудани ҳатто яке аз шартҳои талаботи Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ, ки моддаи 109 ҳамин Кодекс муқаррар кардааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

2) аз ҷониби соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ риоя нашудани талаботи банди 6 қисми 1 моддаи 112 ҳамин Кодекс;

3) ҷалби чандкаратаи соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ барои содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ.

Моддаи 114. Амалиёт бо мол ҳангоми аз Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ хориҷ намудани соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

Ҳангоми бозхондани шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ ё хориҷ намудани соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ аз ин Феҳрист моли дар анбори нигаҳдории муваққатӣ қарордошта бояд аз ҳисоби вай, дар давоми 2 моҳи баъди рӯзи хориҷшавӣ фарорасанда ба анбори дигари нигаҳдории муваққати гузаронида шавад. Аз рӯзи дигари баъди хориҷ кардани соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ аз Феҳристи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ ба ҷойгиркунии мол дар анбори нигаҳдории муваққатӣ иҷозат дода намешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 115. Нигаҳдории мол дар анборҳои нигаҳдории муваққатии мақомоти гумрук

1. Анборҳои нигаҳдории муваққатии мақомоти гумрук анборҳои кушода буда, бояд ба талаботи муқаррарнамудаи моддаи 107 ҳамин Кодекс ҷавобгӯ бошанд.

2. Ҳангоми нигаҳдории мол дар анборҳои нигаҳдории муваққатии мақомоти гумрук муносибатҳои мутақобилаи мақомоти гумрук бо шахсоне, ки молро дар ин анборҳо ҷойгир намудаанд, тибқи ҳамин Кодекс ва Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад. Нисбати шартномае, ки мақоми гумрук бо шахси ҷойдиҳандаи мол дар анбори нигаҳдории муваққатӣ мебандад, талаботи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки барои шартномаи оммавӣ муқаррар шудаанд, татбиқ мегардад. Агар барои бастани шартнома ҷиҳати нигаҳдории мол дар анбори нигаҳдории муваққатӣ шароит мавҷуд бошад, соҳиби анбори гумруки наметавонад аз бастани шартнома саркаши кунад.

Барои нигаҳдори дар анбори нигаҳдории муваққати қабул намудани мол мақоми гумрук ба шахси молро ҷойгирнамуда мувофиқи намунаи муайянкардаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ расид медиҳад.

3. Ҳуқуқ, вазифа ва масъулияти мақомоти гумрук вобаста ба нигаҳдории мол аз ҷониби ин мақомот аз моҳияти ӯҳдадориҳо тибқи муқаррароти умумии нигаҳдорӣ бармеояд, ки қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо назардошти муқаррароти ҳамин Кодекс пешбинӣ намудааст.

Мақоми гумрук барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҳангоми талаф шудани моли дар анбори нигаҳдории муваққатӣ қарордошта ҷавобгар мебошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар мол дар натиҷаи садама, таъсири қувваи рафънопазир ё талафи табиӣ дар шароити мӯътадили нигаҳдорӣ тамоман нобуд шуда бошад.

4. Барои нигаҳдории мол дар анбори нигаҳдории муваққатии мақоми гумрук мувофиқи шартнома музд ситонида мешавад. Ҳаққи пардохт барои нигаҳдории мол дар анбори нигаҳдории муваққатӣ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Моддаи 116. Хусусиятҳои нигаҳдории муваққатии моле, ки тавассути нақлиёти роҳи оҳан интиқол дода мешавад

1. Тибқи дархости роҳи оҳан нигаҳдории мувакқатии моли тавассути нақлиёти роҳи оҳан интиқолёбанда то фаровардани он мустақиман дар воситаҳои нақлиёти дар хатҳои роҳи оҳан қарордоштаи ин роҳи оҳан, дар ҷойҳое, ки анбори нигаҳдории муваққатӣ нестанд ва маҳали ҷойгиршавии он бо мақомоти гумрук мувофиқа шудааст, иҷозат дода мешавад.

Маҳалҳои мазкур минтақаи назорати гумрукӣ ба шумор мераванд. Роҳи оҳан вазифадор аст амнияти молро таъмин намуда, дастрасии шахсони бегонаро ба он истисно намояд.

2. Моле, ки дар воситаҳои нақлиёт дар минтақаи назорати гумрукӣ нигаҳдорӣ мешаванд, тибқи ҳамин модда барои мақсади гумрукӣ ҳамчун моли таҳти нигаҳдории мувақкатӣ қарордошта баррасӣ мегарданд. Фаровардани бор ва интиқоли он ба маҳалҳои дигар бо иҷозати мақоми гумрук анҷом дода мешавад.

3. Ҳангоми талафи моли дар воситаҳои нақлиёти дар минтақаи назорати гумрукӣ қарордошта ё бе иҷозати мақомоти гумрук додани он, масъулияти пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозҳо ба зиммаи роҳи оҳан мебошад.

Моддаи 117. Нигаҳдории муваққатӣ дар анбори гирандаи мол

1. Бо иҷозати мақоми гумрук нигаҳдории муваққатӣ метавонад дар анборҳои гирандаи мол дар ҳолати зайл анҷом дода шавад:

1) ҳангоми истифодаи расмиёти махсуси соддагардонидашуда танзимгари ваколатдори иқтисодӣ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

2) ҳангоми зарурати нигаҳдории муваққатии моле, ки шароити махсуси нигаҳдориро тақозо менамоянд, агар дар маҳали наздиктарин барои нигаҳдории чунин мол анбори махсусгардонидашуда мавҷуд набошад.

2. Ҳангоми додани иҷозат барои нигаҳдории муваққатӣ дар анборҳои қабулкунандаи мол мақоми гумрук ҳуқуқ дорад таъмини супоридани пардохтҳои гумрукиро талаб намояд.

3. Қабулкунандаи бор ҳангоми нигаҳдории мол дар анбор худ вазифадор аст ҳамаи дигар талаботи ҳамин моддаро риоя намояд. Дар анборҳои қабулкунандаи мол ба нигаҳдории моли хориҷие, ки ба шахсони сеюм таалуқ доранд, иҷозат дода намешавад.

Моддаи 118. Ҷойгир намудани мол дар анборҳои нигаҳдории муваққатӣ аз ҷониби мақомоти гумрук

1. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи 12, моддаҳои 418 ва 435 ҳамин Кодекс мол метавонанд дар анборҳои нигаҳдории муваққатии мақомоти гумрук ҷойгир карда шаванд.

Подош барои нигаҳдорӣ ва ҷуброни хароҷот ба соҳиби анборҳои нигаҳдории муваққатӣ дар ҳолатҳои зикргардида аз ҳисоби шахсони дар ҳамин моддаҳо муқарраршуда анҷом дода мешавад.

2. Агар хароҷоти нигаҳдорӣ аз ҳисоби воситаҳои буҷети давлатӣ сурат гирад, ин хароҷот ба соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ аз ҷониби мақомоти гумрук дар доираи ҳаҷми зарурӣ ва хароҷоти ҳуҷҷатан тасдиқгардида, ки соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ масраф намудааст, ҷуброн карда мешавад.

БОБИ 13. БАРОВАРДАНИ МОЛ ВА ВОСИТАҲОИ НАҚЛИЁТ АЗ ҲУДУДИ ГУМРУКИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

Моддаи 119. Маҳал ва мӯҳлати баровардани мол ва воситаҳои нақлиёт аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Баровардани мол ва воситаҳои нақлиёт аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - баровардани мол ва воситаҳои нақлиёт) дар нуқтаҳои гузаргоҳҳо аз Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян шудаанд ва дар вақти кории мақомоти гумрук (моддаи 466) иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Муқаррароти ҳамин модда нисбати моли тавассути роҳҳои дарёӣ ва ҳавоӣ интиқолёбанда, ки аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе таваққуф дар бандарҳо ё фурудгоҳҳои воқеъ дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон убур мекунанд, татбиқ намегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 120. Пешниҳоди ҳуҷҷатҳо ва маълумот

1. Мол ва воситаҳои нақлиёт бо иҷозати мақомоти гумрук бароварда мешаванд.

2. Барои гирифтани иҷозат аз мақоми гумрук ҷиҳати баровардани мол ва воситаҳои нақлиёт ба мақоми гумрук ҳуҷҷатҳои гумрукии тасдиқкунандаи нигаҳдории ин мол таҳти низоми гумрукӣ, ки баровардани молро аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ менамояд, пешниҳод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. То баровардани мол ва воситаҳои нақлиёт интиқолдиҳанда вазифадор аст ба мақоми гумрук ҳуҷҷатҳо ва маълумоти пешбининамудаи моддаҳои 73 - 76 ҳамин Кодексро вобаста ба навъи нақлиёти интиқолдиҳандаи моли байналмилалӣ пешниҳод намояд.

Агар ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда дорои маълумоти пешбининамудаи моддаҳои 73 - 76 ҳамин Кодекс набошанд, интиқолдиҳанда вазифадор аст ба мақоми гумрук маълумоти заруриро бо усули пешниҳоди дигар ҳуҷҷатҳои дар ихтиёраш буда ё ҳуҷҷатҳои иловагие, ки дар шакли соддагардонидашуда таҳия намудааст, манзур дорад.

Мақоми гумрук ҳуқуқ надорад аз интиқолдиҳанда маълумоти дар моддаҳои 73 - 76 ҳамин Кодекс пешбининашударо талаб намояд.

Аз номи интиқолдиҳанда ҳуҷҷатҳо ва маълумотро метавонад ҳар шахси дигари ваколатдорнамудаи ӯ пешниҳод намояд.

Моддаи 121. Боркунии мол ба воситаи нақлиёте, ки аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон хориҷ мешавад

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Боркунии мол ба воситаи нақлиёти аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон хориҷшаванда баъди аз ҷониби мақоми гумрук қабул кардани декларатсияи гумрукӣ ва дар ҳуҷҷатҳои бору нақлиёт гузоштани штампи "Ба боркуни иҷозат дода шудааст" иҷозат дода мешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар ҳангоми барасмиятдарории гумрукии мол мақоми гумрук пешниҳоди молро барои санҷиш талаб нанамояд, инчунин агар интиқоли мол тибқи низоми гумрукии транзити байналмилалии гумрукӣ қарор дошта бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук бо мақсади азназаргузаронии мол ҳуқуқ доранд ҳангоми боркунии он ба нақлиёти аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон убуркунанда иштирок намоянд. Дар ин ҳолат мол дар маҳале, ки ҷойгиронии он бо мақомоти гумрук мувофиқа шудааст ва дар вақти кории мақоми гумрук бор карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Бо дархости шахси манфиатдор мақоми гумрук ҳуқуқ дорад ба боркунии берун аз вақти кории ин мақом тибқи моддаи 466 ҳамин Кодекс иҷозат диҳад.

Моддаи 122. Талабот нисбати мол ҳангоми баровардани он аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Мол бояд аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воқеан тибқи ҳамон теъдод ва ҳолате, ки ҳангоми ҷойгиронии он таҳти низоми муайяни гумрукӣ қарор дошт, бароварда шавад, ба истиснои тағйирёбии теъдод ва ҳолати мол дар натиҷаи фарсудашавии табиӣ, талаф ё тағйирёбии хосияти табиии мол ҳангоми интиқоли мӯътадил, инчунин тағйирёбии теъдоди он дар натиҷаи қисмате, ки дар воситаи нақлиёти интиқолдиҳанда боқӣ мемонад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми талаф ё дигар шудани ҳолати мол дар натиҷаи садама ё таъсири қувваи рафънопазир ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи регламент ва стандартҳои амалкунандаи техникии Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад, ҳангоми тағйир ёфтани маълумот дар бораи миқдори мол аз сабаби норасоии усули андозагири шахс барои риоя накардани муқаррароти ҳамин модда ҷавобгар намебошад.

3. Ҳангоми пешниҳоди мол ба мақоми гумруки маҳали баровардани он ва дархости декларант мақоми гумрук миқдори моли воқеан баровардашударо тасдиқ менамояд.

БОБИ 14. ДЕКЛАРАТСИЯ КАРДАНИ МОЛ

Моддаи 123. Моле, ки бояд декларатсия карда шавад

Мол ҳангоми интиқол аз сарҳади гумрукӣ, тағйири низоми гумрукӣ, инчунин дар ҳолатҳои дигари пешбининамудаи моддаҳои 183, 184, 247 ва 435 ҳамин Кодекс бояд декларатсия карда ба мақоми гумрук пешниҳод шавад.

Моддаи 124. Декларатсия кардани мол

1. Мол бо роҳи ба мақомоти гумрук дар шакли муқарраршуда арз намудани маълумоти боэътимод дар бораи мол, низоми гумрукии он ва маълумоти дигари барои мақсадҳои гумрук зарурӣ (ба таври хаттӣ, шифоҳӣ, конклюдентӣ ва электронӣ) декларатсия карда мешавад.

Мол аз ҷониби декларант ё брокери гумрук (намоянда) (боби 15) бо интихоби декларант декларатсия карда мешавад.

2. Шакл ва тартиби декларатсия кардани мол дар ҳолатҳое, ки ҳамин Кодекс танзим нанамудааст, аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумруки муайян карда мешавад.

3. Рӯйхати маълумоте, ки бояд дар декларатсияи гумрукӣ зикр гардад, танҳо бо маълумоте маҳдуд мегардад, ки барои мақсадҳои ҳисоб ва ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ташаккули омори гумрукӣ ва татбиқи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон зарур мебошанд.

4. Ҳангоми истифодаи декларатсияи гумрукӣ ба сифати ҳуҷҷати баҳисобгирӣ бо мақсади назорати асъор, ки мақомоти гумрук анҷом медиҳанд, дар декларатсияи гумрукӣ бояд маълумоте низ зикр шаванд, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими асъор ва назорати асъор барои чунин мақсадҳо заруранд.

5. Декларатсияи гумрукӣ аз ҷониби тартибдиҳандаи он тасдиқ ва аз ҷониби корманди ин шахси ҳуқуқӣ имзо карда мешавад. Декларатсия бо роҳи гузоштани мӯҳр тасдиқ карда мешавад, агар тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шахси тартибдиҳандаи декларатсияи гумрукӣ мӯҳр дошта бошад.

6. Номгӯи маълумоте, ки бояд дар декларатсияи гумрукӣ зикр гардад ва шакли пешниҳоди онҳо бояд расман чоп карда шаванд. Санадҳои меъёрии ҳуқуқии мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ, ки номгӯи маълумоти дар декларатсияи гумрукӣ зикршавандаро муайян мекунанд, тибқи моддаи 4 ҳамин Кодекс эътибори қонуни пайдо мекунанд.

Моддаи 125. Маҳали декларатсия кардани мол

1. Декларатсияи гумрукӣ мумкин аст ба ҳар мақоми гумрукӣ дорои ҳуқуқи қабули декларатсия пешниҳод гардад.

2. Бо мақсади таъмини самаранокии назорати риояи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад мақоми гумруки дахлдорро барои декларатсияи намудҳои алоҳидаи мол танҳо дар ин ҳолатҳо муайян кунад:

1) ҳангоми зарурати истифодаи таҷҳизоти махсусгардонидашуда ва (ё) донишҳои махсус барои барасмиятдарории гумрукии чунин мол ба монанди арзишҳои фарҳангӣ, аслиҳа, техникаи ҳарбӣ ва лавозимоти ҷангӣ, маводи радиоактивӣ ва таҷзияшаванда;

2) вобаста ба навъи нақлиёти мавриди истифодаи интиқоли моли байналмилалӣ истифодашаванда (автомобилӣ, дарёӣ, ҳавоӣ, роҳи оҳан, қубурӣ ва хатӣ интиқоли барқ);

3) ҳангоми интиқоли намудҳои алоҳидаи мол аз сарҳади гумрукӣ, ки нисбати онҳо вайронкунии қонунгузории гумруки муттасил ба қайд гирифта шудааст ё мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мамнӯият ва маҳдудият муқаррар гардидааст;

4) ҳангоми зарурати назорати махсуси моли алоҳидаи дорои объекти моликияти зеҳни (интеллектуалӣ) тибқи номгӯи муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.

3. Дар сурати пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ ба мақоми дигари гумрук, ки қисми 2 ҳамин модда муайян намудааст, декларатсияи гумрукӣ дар рӯзи пешниҳод аз ҷониби мақоми гумрукие, ки декларатсияи гумрукиро гирифтааст, ба мақомоти гумрукии дахлдор фиристода мешавад.

Мӯҳлати қабули декларатсияи гумрукӣ (моддаи 132) дар чунин ҳолат ба мӯҳлате тамдид мегардад, ки барои ирсоли он зарур аст, вале набояд аз ду рӯзи кори зиёд бошад.

4. Санадҳои меъёрии ҳуқуқии мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ, ки ҷойи декларатсияи баъзе навъҳои молро муайян кардааст, тибқи моддаи 4 ҳамин Кодекс эътибори қонуни пайдо мекунанд.

Моддаи 126. Декларант

1. Ба сифати декларант шахсони дар моддаи 15 ҳамин Кодекс зикргардида, инчунин дигар шахсоне, ки тибқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо риояи муқаррароти қисми 2 ҳамин модда ҳуқуқи ихтиёрдории молро доранд, метавонанд баромад намоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Танҳо шахси ватанӣ декларант буда метавонад, ба истиснои ҳолатҳои интиқоли мол аз сарҳади гумрукӣ:

1) аз ҷониби шахсони воқеӣ барои истифодаи шахсӣ, оилавӣ, хонаводагӣ ва дигар эҳтиёҷоте, ки ба фаъолияти соҳибкорӣ марбут нест;

2) аз ҷониби шахсони хориҷие, ки аз имтиёзҳои гумрукӣ тибқи боби 39 ҳамин Кодекс истифода мебаранд;

3) аз ҷониби ташкилотҳои хориҷие, ки намояндагиашон дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби муқарраргардида ба қайд гирифта (аккредитатсия) шудаанд, ҳангоми ариза ба мақоми гумрук таҳти низомҳои гумрукии воридоти муваққатӣ, реэкспорт, транзит, инчунин низоми гумрукии иҷозат барои муомилоти озоди мол, ки барои истифодаи шахсии ҳамин намояндагиҳо ворид карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

4) аз ҷониби интиқолдиҳандагони хориҷӣ ҳангоми арзи низоми гумрукии транзит;

5) дигар ҳолатҳое, ки шахси хориҷӣ барои ихтиёрдории мол дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон берун аз доираи муомилоти иқтисодии хориҷӣ ҳуқуқ дорад ва яке аз тарафҳои он шахси ватанӣ мебошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 127. Ҳуқуқу вазифаҳои декларант

1. Ҳангоми декларатсияи мол ва иҷрои дигар амалҳои гумруки, ки барои иҷозати мол зуруранд, декларант ҳуқуқ дорад:

1) моли декларатсияшавандаро аз ҷумла то пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ аз назар гузаронад ва онҳоро чен кунад;

2) бо иҷозати мақоми гумрук чошнӣ ва намунаи моли декларатсияшавандаи ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшавандаро гирад. Декларатсияи гумрукии алоҳида барои гирифтани чошнӣ ва намунаи мол ба шарте пешниҳод карда намешавад, ки агар чунин чошнӣ ва намуна дар декларатсияи гумрукии мол нишон дода шаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) ҳангоми азназаргузаронии моли декларатсияшаванда (моддаҳои 412 ва 413), дар сурати аз ҷониби шахси мансабдори мақоми гумрук гирифтани чошнӣ ва намунаи мол иштирок кунад (моддаи 424);

4) бо натиҷаҳои тадқиқотҳои дар мақоми гумрук мавҷудаи чошнӣ ва намунаи моли декларатсияшавандаи худ шинос шавад;

5) барои декларатсия кардани мол дар шакли ҳуҷҷатҳои электронӣ ҳуҷҷатҳо ва маълумоти заруриро тибқи ҳамин Кодекс пешниҳод намояд;

6) аз дигар ваколатҳо ва ҳуқуқҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс истифода барад.

2. Ҳангоми декларатсия кардани мол ва анҷом додани дигар расмиёти гумрукӣ декларант вазифадор аст:

1) ба мақоми гумрук декларатсияи гумрукӣ, маълумот ва ҳуҷҷатҳои заруриро пешниҳод намояд (моддаи 131);

2) бо талаби мақоми гумрук моли декларатсияшавандаро пешниҳод намояд;

3) тибқи фасли 3 ҳамин Кодекс боҷҳои гумрукӣ ва андозро пардозад ё пардохти онҳоро таъмин намояд.

3. Декларант барои риоя накардани вазифаҳои дар қисми 2 ҳамин модда пешбинишуда, дарҷ намудани маълумоти носаҳеҳ дар декларатсияи гумрукӣ, инчунин барои ба брокери гумрукӣ (намоянда) пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳои беэътибор, аз ҷумла қалбакӣ ва (ё) дорои маълумоти баръало бардурӯғ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1932).

Моддаи 128. Хусусиятҳои хоси декларатсия кардани моли мухталифи марбут ба як партия

1. Бо хоҳиши декларант моли мухталифи як партия метавонад бо нишон додани як рамзи таснифотии Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ декларатсия карда шавад, ба шарте агар ба ин рамзи таснифоти мувофиқат кунанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422):

1) меъёри нисбатан баланди боҷҳои гумрукӣ (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347);

2) меъёри нисбатан баланди аксизи гумрукӣ (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347);

3) меъёри нисбатан баланди андоз аз арзиши изофашуда (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347);

4) коди ин мол ба сатҳи 4 рақами аввал мувофиқат кунад.

2. Маълумот дар бораи номгӯй ва теъдоди моли як партия аз ҷониби декларант бо роҳи пешниҳоди рӯйхати мол арз карда мешавад. Ба сифати чунин рӯйхат шарҳи номнависи (спетсификатсияи) бор, варақаи бастабандӣ, рӯйихат ва дигар ҳуҷҷатҳои шабеҳ истифода бурда мешавад. Барои мақсадҳои гумрукӣ рӯйхати мол ба сифати қисми таркибии декларатсияи гумрукӣ баррасӣ карда мешавад.

3. Агар нисбати яке аз моли дар як партия мавҷуда тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудият муқаррар шуда бошад, декларатсияи чунин мол бо зикри як рамзи таснифоти мувофиқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ декларантро аз риояи чунин маҳдудият озод намекунад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422).

4. Бо мақсади санҷиши риояи муқаррароти қисми 3 ҳамин модда мақоми гумрук ҳуқуқ дорад аз декларант пешниҳоди маълумоти аниқкунандаи баъзе моли декларатсияшавандаро талаб кунад.

Моддаи 129. Мӯҳлати пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ

1. Декларатсияи гумрукии моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда, ба истиснон ҳолатҳои пешбининамудаи моддаҳои 150, 309 ва 316 ҳамин Кодекс, дар мӯҳлати на дертар аз 15 рӯзи баъди пешниҳоди мол ба мақоми гумрукӣ маҳали расидани он ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё аз рӯзи анҷоми транзити дохилии гумрукӣ пешниҳод карда мешавад, агар мол дар маҳали расидани он декларатсия карда нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Агар мӯҳлати дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда барои ҷамъоварии ҳуҷҷатҳо ва маълумот барои декларант нокифоя бошад, бо муроҷиатномаи асосноки декларант мақоми гумрук мӯҳлати пешниҳоди декларатсияи гумрукиро тамдид мекунад. Тамдиди мӯҳлати пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ бояд боиси вайрон кардани мӯҳлати нигаҳдории муваққатии мол нагардад.

3. Агар анҷоми мӯҳлати пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ ба рӯзи ғайрикории мақоми гумрук рост ояд, рӯзи анҷоми ин мӯҳлат рӯзи минбаъдаи кории мақоми гумрук ҳисобида мешавад.

4. Декларатсияи гумрукӣ барои моли аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содиршаванда, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи моддаи 336 ҳамин Кодекс, то баровардани онҳо аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 130. Декларатсияи пешакии мол

1. Декларатсияи гумрукии моли хориҷӣ метавонад то лаҳзаи расидани он ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё то анҷоми транзити дохилии гумрукӣ пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Агар барои мақсадҳои гумрукӣ истифодаи ҳуҷҷатҳои нақлиёти (борбарӣ) ё тиҷоратии мушоияткунандаи мол зарур бошад, мақоми гумрук ҳангоми декларатсияи пешакии мол нусхаи ин ҳуҷҷатҳои тасдиқнамудаи декларантро мегирад ва ҳангоми зарурат, баъди расидани мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон маълумоти дар нусхаи ҳуҷҷатҳои мазкур мавҷударо бо маълумоти нусхаҳои асл муқоиса менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Баъди анҷоми санҷиши декларатсияи гумрукӣ ва пардохти маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз то расидани мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон чунин декларатсияи гумрукӣ метавонад ба сифати ҳуҷҷати ягона ҷиҳати истифодаи расмиёти гумрукӣ нисбати ин мол истифода гардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Агар мол ба мақоми гумрукӣ декларатсияи гумрукиро қабулкарда тибқи қисми 1 ҳамин модда дар давоми 15 рӯзи қабули он пешниҳод нашавад, декларатсияи гумрукӣ пешниҳоднашуда ба ҳисоб меравад.

Моддаи 131. Пешниҳоди ҳуҷҷатҳо ҳангоми декларатсия кардани мол

1. Декларатсияи гумрукии бор ба мақоми гумрук бояд ҳамзамон бо пешниҳоди нусхаи электронӣ ва ҳуҷҷатҳои барои мақсади гумрукӣ зарурии пешбининамудаи ҳамин модда пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Шакли нусхаи электронии декларатсияи гумрукии борро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Декларант метавонад нусхаи ҳуҷҷати тасдиқкунандаи маълумоти арзшударо дар асоси ӯҳдадори ҷиҳати пешниҳоди ҳуҷҷати дахлдор ба мақоми гумрук дар мӯҳлати санҷиши декларатсияи гумрукӣ пешниҳод намояд, агар чунин ҳуҷҷат барои қабули қарор дар бораи иҷозати додани мол ҳатмӣ бошад.

Агар пешниҳоди ҳуҷҷатҳои алоҳида дар мӯҳлати зикргардида имконнопазир бошад, дар асоси аризаи асосноки декларант мақомоти гумрук иҷозат медиҳанд нусхаи онҳо бо пешниҳоди минбаъдаи ҳуҷҷатҳо дар мӯҳлати барои ҷамъоварии онҳо зарурӣ, вале на дертар аз 30 рӯзи тақвимии баъди бақайдгирии декларатсияи гумрукӣ манзур карда шаванд. Декларант барои пешниҳод накардани ҳуҷҷатҳо дар мӯҳлати муқарраршуда ё нишон додани маълумоти носаҳеҳ дар нусхаи ҳуҷҷатҳои қаблан пешниҳоднамуда масъул мебошад.

Агар ба мақоми гумрук пештар ҳуҷҷатҳое пешниҳод шуда бошанд, ки тибқи онҳо барасмиятдарории гумрукии маҷмӯи минбаъдаи мол сурат гирифтааст, дар ин ҳолат пешниҳоди нусхаи чунин ҳуҷҷатҳо кифоя аст.

3. Агар дар коргузории мақоми гумрук ҳуҷҷатҳое боқи монанд, ки барои қабули қарор ҷиҳати иҷозат додани мол заруранд, мақоми гумрук барои декларант дар нусхаи ин ҳуҷҷатҳо бо зикри мақоми гумруке, ки дар он ин ҳуҷҷатҳо нигоҳ дошта мешаванд, сабти дахлдор мегузорад. Ин сабт бо мӯҳри дорои рақами шахсии шахси мансабдори мақоми гумрук тасдиқ карда мешавад.

4. Қарордод, ҳисобнома-фактураҳо (инвойсҳо), ҳуҷҷатҳои нақлиётӣ, ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз баъди иҷозати мол бояд ба декларант баргардонида шаванд ва онҳо дар давоми се соли бақайдгирии декларатсияи гумрукии бор нигоҳ дошта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

5. Декларатсияи гумрукӣ ба мақоми гумрук бояд ҳамзамон бо ҳуҷҷатҳое пешниҳод гардад, ки дар асоси онҳо декларатсияи гумрукӣ пур карда шудааст. Ба ин гуна ҳуҷҷатҳо мансубанд (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906):

1) ҳуҷҷатҳое, ки ваколатҳои шахси пешниҳодкунандаи декларатсияи гумрукиро тасдиқ менамоянд;

2) ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

3) ҳуҷҷатҳои нақлиётӣ (марбут ба ҳамлу нақл);

4) ҳуҷҷатҳое, ки риояи мамнӯият ва маҳдудиятҳоро тасдиқ менамоянд;

5) ҳуҷҷатҳое, ки супоридан ва (ё) таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозҳоро тасдиқ менамоянд (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906).

6. Тибқи талаботи низомҳои гумрукии интихобшуда иловатан ба ҳуҷҷатҳои асосии дар қисми 5 ҳамин модда зикршуда мувофиқи тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дигар ҳуҷҷатҳои барои мақсадҳои гумрукӣ зарурӣ пешниҳод карда мешаванд.

7. Агар декларант довталаби имтиёзи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, аз ҷумла ҳангоми арзи низоми гумрукие, ки низоми гумрукии пурра ё қисман озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, нисбати мол истифода набурдани мамнӯият ва маҳдудияти тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида ё кам кардани заминаи андоз бошад, ӯ вазифадор аст ба мақоми гумрук ҳуҷҷатҳои дахлдори тасдиқкунандаи шартҳои арзро пешниҳод намояд.

8. Бо мақсади тасдиқи арзиши гумрукии арзшуда декларант вазифадор аст ҳуҷҷатҳои асосноккунандаи арзиши гумрукии арзшуда ва усули барои муайян намудани арзиши гумруки интихобнамудаашро пешниҳод кунад.

9. Агар пешниҳоди ҳуҷҷатҳои алоҳида ҳамзамон бо декларатсияи гумрукӣ имконнопазир бошад, бо муроҷиатномаи асосноки декларант мақоми гумрук дар шакли хаттӣ барои пешниҳоди ин ҳуҷҷатҳо дар мӯҳлати барои ҷамъоварии онҳо зарурӣ, аммо на дертар аз 45 рӯзи баъди қабули декларатсияи гумрукӣ иҷозат медиҳад, агар дар ҳамин Кодекс мӯҳлати дигари пешниҳоди ҳуҷҷатҳои алоҳида ва маълумот пешбинӣ нашуда бошад. Декларант дар шакли хаттӣ оид ба пешниҳоди ҳуҷҷатҳо дар мӯҳлати муайяншуда ӯҳдадорӣ манзур медорад.

10. Дар ҳолати ба мақоми гумрук пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳое, ки метавонанд ҳангоми барасмиятдарории гумрукии дигар мол истифода гарданд, бо дархости декларант мақоми гумрук оид ба қабули ҳуҷҷатҳо тибқи намунаи муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тасдиқномаи хаттӣ медиҳад. Тасдиқнома то дохил намудани тағйирот ба ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда ё то гузаштани мӯҳлати амали он эътибор дорад. Тасдиқномаи мазкурро декларант метавонад ҳангоми барасмиятдарории гумрукии мол, бидуни пешниҳоди иловагии ҳуҷҷатҳои қабулкардаи мақоми гумрук истифода барад. Декларант ҳуқуқ дорад ҳуҷҷатҳои мазкурро то пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ манзур дорад.

Моддаи 132. Қабули декларатсияи гумрукӣ

1. Далели пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ ва манзур доштани ҳуҷҷатҳои зарурӣ дар рӯзи гирифтани онҳо аз ҷониби мақоми гумрук сабт мегардад. Мақоми гумрук бо дархости шахси пешниҳодкардаи декларатсияи гумрукӣ дар бораи гирифтани декларатсияи гумрукӣ ва пешниҳоди ҳуҷҷатҳои зарурӣ (аз ҷумла дар шакли ҳуҷҷати электронӣ) бетаъхир тасдиқнома медиҳад.

2. Мақоми гумрук декларатсияи гумрукии пешниҳодшударо дар рӯзи расидани он қабул менамояд, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар:

1) декларатсияи гумрукӣ ба мақоми гумруке пешниҳод шуда бошад, ки ҳуқуқи қабули декларатсияи гумрукиро надорад;

2) декларатсияи гумрукӣ аз ҷониби шахсе пешниҳод шуда бошад, ки ба ин кор ваколатдор набошад;

3) дар декларатсияи гумрукӣ маълумоти зарурӣ зикр нашуда бошад (моддаи 124);

4) декларатсияи гумруки имзо нашуда бошад ё ба таври зарурӣ тасдиқ нашуда бошад ё мувофиқи шакли муқарраршуда таҳия нагардида бошад;

5) ҳангоми пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ ҳуҷҷатҳои барои барасмиятдарории гумрукӣ зарурӣ пешниҳод нашуда бошанд, ба истиснои ҳуҷҷатҳое, ки метавонанд баъди қабули декларатсияи гумрукӣ мутобиқи қисми 9 моддаи 131 ҳамин Кодекс пешниҳод карда шаванд;

6) нисбати моли декларатсияшаванда амале, ки бояд мутобиқи ҳамин Кодекс пеш аз пешниҳод ё ҳамзамон бо пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ анҷом дода шавад, сурат нагирифта бошад.

3. Декларатсияи гумрукӣ аз лаҳзаи қабул ҳамчун ҳуҷҷати тасдиқкунандаи далели дорои аҳамияти ҳуқуқӣ эътибор пайдо мекунад.

4. Агар декларатсияи гумрукӣ аз ҷониби мақоми гумрук қабул нашуда бошад, чунин декларатсия барои мақсади гумрукӣ пешниҳоднашуда дониста мешавад.

5. Мақоми гумрук сабабҳои қабул накардани декларатсияи гумрукиро ба шахси пешниҳодкунандаи декларатсия на дертар аз рӯзи дигари пешниҳод шудани декларатсияи гумрукӣ огоҳ менамояд. Бо дархости шахси пешниҳодкунандаи декларатсияи гумрукӣ чунин огоҳинома дар шакли хаттӣ манзур мегардад.

Моддаи 133. Ворид намудани тағйиру иловаҳо ба маълумоти дар декларатсияи гумрукии арзшуда

1. Бо дархости асосноки хаттии декларант ба маълумоти қаблан дар декларатсияи гумрукии қабулшуда арзнамудаи ӯ тағйиру иловаҳо ворид кардан мумкин аст.

2. Тағйиру иловаҳо ба маълумоти дар декларатсияи гумрукии қабулгардида арзшуда бо иҷозати мақоми гумрук зимни риояи шартҳои зерин имконпазир аст:

1) агар мақоми гумрук дар лаҳзаи гирифтани дархости декларант носаҳеҳии маълумоти дар декларатсияи гумрукӣ зикршударо муайян накарда бошад, ба истиснои ҳолати ошкорсозии носаҳеҳиҳое, ки ба қабули қарор дар бораи иҷозати мол таъсир намерасонанд;

2) агар мақоми гумрук то лаҳзаи гирифтани дархости декларант санҷиши молро оғоз накарда бошад;

3) агар тағйиру иловаҳои воридшаванда ба қабули қарор дар бораи додани иҷозат ба мол таъсир нарасонанд ва боиси зарурати тағйир додани маълумоте нагарданд, ки ба муайян кардани андозаи маблағи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва истифодаи мамнӯияту маҳдудиятҳои тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда таъсир расонанд.

3. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳуқуқ надоранд бо ташаббуси худ ё супориш ё хоҳиши шахсони манфиатдор декларатсияи гумрукиро пур кунанд, тағйир диҳанд ё маълумоти дар декларатсияи гумрукӣ арзшударо пурра кунанд, ба истиснои ворид намудани танҳо он маълумоте, ки таҳти салоҳияти мақомоти гумрук қарор дорад, инчунин тағйир додан ё пурра кардани маълумоти рамзгузоришудае, ки барои коркарди мошини истифода мешавад, ба шарте агар чунин маълумот дар шакли рамзгузоринашуда дар декларатсияи гумрукӣ мавҷуд бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422).

Моддаи 134. Бозхондани декларатсияи гумрукӣ

1. Тибқи муроҷиати хаттии декларант декларатсияи гумрукии қабулшуда барои моли хориҷӣ мумкин аст аз ҷониби ӯ пеш аз додани иҷозат ба чунин мол барои арз таҳти низоми дигари гумрукӣ бозхонда шавад.

Бозхондани декларатсияи гумрукӣ бо иҷозати хаттии мақоми гумрук имконпазир аст, агар пеш аз гирифтани ин дархост мақоми гумрук носаҳеҳии маълумоти дар декларатсияи гумрукӣ зикршударо муайян накарда бошад, ба истиснои ҳолати ошкор шудани носаҳеҳиҳое, ки ба қабули қарор дар бораи додани иҷозат ба мол таъсир намерасонад.

Ҳангоми додани иҷозат барои бозхондани декларатсияи гумрукӣ мақоми гумрук барои пешниҳоди декларатсияи гумрукии нав мӯҳлат муайян мекунад ва ин мӯҳлат наметавонад аз рӯзи додани иҷозати бозхонд бештар аз 15 рӯз бошад. Бозхондани декларатсияи гумрукӣ барои дароз кардани мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз асос шуда наметавонад.

2. Тибқи муроҷиати хаттии декларант декларатсияи гумрукии қабулшуда барои моли ватанӣ, ки аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содир карда мешавад, мумкин аст аз ҷониби вай сарфи назар аз мақсади чунин бозхонд, қабл аз баровардани мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла, баъди додани иҷозати ҷойгиркунии мол таҳти низоми гумрукии арзшуда бозхоста шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Бозхондани декларатсияи гумрукӣ бо иҷозати хаттии мақоми гумрук иҷозат дода мешавад, ба шарте агар мақоми гумрук то гирифтани дархости декларант носаҳеҳии маълумоти дар декларатсияи гумрукӣ зикршударо муайян накарда бошад, ба истиснои ҳолати ошкорсозии носаҳеҳиҳое, ки ба қабули қарор дар бораи ҷойгиркунии мол таҳти низоми гумрукии арзшуда таъсир намерасонанд.

Ба ин мол барои пешниҳоди декларатсияи гумрукии нав мӯҳлат муқаррар намегардад.

Моддаи 135. Декларатсияи гумрукии нопурра

1. Агар декларант бинобар сабабҳои ба ӯ вобастанабуда барои пур кардани декларатсияи гумрукӣ дорои маълумоти зарурӣ набошад, мақоми гумрук метавонад ба пешниҳоди декларатсияи гумрукии нопурра иҷозат диҳад, ба шарте агар дар он барои иҷозат додани мол, ҳисоб ва супурдани пардохтҳои гумрукӣ, тасдиқкунандаи риояи маҳдудиятҳо мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда, инчунин имкондиҳандаи ҳаммонандсозии мол тибқи маҷмӯи хусусиятҳои миқдорӣ ва сифатӣ маълумоти зарурӣ дарҷ шуда бошад.

Декларант ҳангоми пешниҳоди декларатсияи гумрукии нопурра дар шакли хаттӣ ӯҳдадорӣ ба зимма мегирад, ки маълумоти нокифояро дар мӯҳлати муайяннамудаи мақоми гумрук пурра хоҳад кард ва ин муддат наметавонад аз рӯзи қабули декларатсияи гумрукии нопурра аз ҷониби мақоми гумрук бештар аз 45 рӯз бошад.

2. Агар мақоми гумрук декларатсияи гумрукии нопурраро қабул кунад, дар ин сурат ҳамон талабот ва шартҳои қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла тартиби ҳисоб ва супурдани пардохтҳои гумрукие истифода мегардад, ки дар ҳолатҳои пешниҳоди ибтидоии декларатсияи гумрукии пурра ва ба таври дахлдор пуркардашуда истифода бурда шудааст.

Моддаи 136. Декларатсияи гумрукии даврӣ

1. Ҳангоми интиқоли мунтазами ҳамон як мол аз ҷониби ҳамон як шахс мақоми гумрук ҳуқуқ дорад барои пешниҳоди декларатсияи гумрукии даврӣ ба ҳама моли аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давраи муайян интиқолшаванда иҷозат диҳад.

2. Мол метавонад ҳамчун ҳамон як мол баррасӣ шавад, агар он мувофиқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ рамзи таснифотии якхела дошта бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422).

3. Мол ҳангоме ҳамчун мунтазам аз ҷониби ҳамон як шахс аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолёбанда ҳисобида мешавад, ки агар ҳамон як шахс дар давоми 30 рӯзи тақвими расонидани як Номгӯи молҳоро 3 маротиба ё бештар анҷом диҳад.

4. Барои мақсади гумрукӣ чун маҷмӯи ягона (партия) ҳамон як моле баррасӣ карда мешавад, ки аз як нуқтаи гузаргоҳ интиқол ёфта, барасмиятдарории гумрукии он дар ҳамон як мақоми гумрук дар давоми 30 рӯзи тақвимӣ, тибқи як шартномаи (қарордоди) тиҷорати хориҷӣ, сарфи назар аз теъдоди молрасонии алоҳида, анҷом дода мешавад.

5. Боҷҳо ва андозҳои гумрукӣ то қабули декларатсияи даврии гумрукӣ ё дар рӯзи қабули он пардохта мешаванд.

6. Ҳангоми барасмиятдарории мол бо истифодаи расмиёти даврии декларатсия санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар рӯзи аз ҷониби мақомоти гумрук қабул кардани декларатсияи даврии гумрукӣ амал мекунанд, истифода бурда мешаванд.

7. Декларатсияи даври бо роҳи пешниҳоди декларатсияи даврии гумрукӣ то оғози давраи расидани мол (воридот ё содирот) амалӣ мешавад. Зимнан декларатсияи гумрукии даври барои маҷмӯи ягонаи мол пур карда мешавад.

8. Дар давоми 10 рӯзи тақвимии баъди анҷоми давраи молрасонӣ, ки дар ҷараёни он интиқоли мол бо истифодаи расмиёти декларатсияи даврӣ сурат гирифтааст, декларатсияи пурраи гумрукии бор бо назардошти миқдори воқеии моли ворид ва содиршуда пешниҳод карда мешавад.

9. Агар воридоти мол дар ҳаҷме, ки аз ҳаҷми дар декларатсияи гумрукии даврӣ зикргардида фарқ кунад, декларатсияи пурраи гумрукии бор бо назардошти миқдори воқеии бори воридшуда пур карда мешавад. Дар ин сурат декларатсияи даврии гумрукӣ барои давраҳои минбаъдаи молрасонӣ бо назардошти ин тағйирот пур карда мешавад.

10. Тартиби барасмиятдарории гумрукии мол бо истифодаи декларатсияи даврии гумрукӣ аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян карда мешавад.

Моддаи 137. Хусусиятҳои декларатсияи моли ватанӣ ҳангоми содир намудани онҳо аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Ҳангоми содир намудани моли ватанӣ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо хоҳиши декларант тартиби соддагардонидашудаи декларатсия тибқи моддаҳои 135, 136 ва 138 ҳамин Кодекс истифода бурда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Тартиби соддагардонидашудаи декларатсия кардани моли ватанӣ дар сурате истифода мешавад, ки агар он ба назорати гумрукӣ мамоният накунад ва декларантро аз риояи талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла дар бобати пурра ва саривақт пардохтани боҷҳои гумрукӣ ва андоз, риояи мамнӯият ва маҳдудияти муқаррар намудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин риояи низоми гумрукии муайяншуда озод нанамояд.

Дар сурати аз ҷониби мақоми гумрук рад намудани истифодаи тартиби соддагардонидашудаи декларатсияи моли ватанӣ мақоми гумрук дар ин бора декларантро тибқи қисми 5 моддаи 132 ҳамин Кодекс, бо зикри шартҳое, ки барои татбиқи ин тартиб заруранд, огоҳ месозад.

3. Моле, ки тавассути хати қубур ва бо хати барқ интиқол меёбад, тибқи тартиби муайяннамудаи боби 40 ҳамин Кодекс декларатсия карда мешавад.

Моддаи 138. Декларатсияи гумрукии муваққатии даврии моли ватанӣ

1. Ҳангоми содироти моли ватанӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки нисбаташ барои барасмиятдарории гумрукӣ имконияти пешниҳоди маълумоти аниқ вуҷуд надорад, бо тартиби маъмулии тиҷорати хориҷӣ декларатсикунонии муваққатии даврии мол бо роҳи пешниҳоди декларатсияи муваққатӣ иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Баъди баровардани моли ватанӣ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон декларант вазифадор аст декларатсияи гумрукии пурра ва ба таври дахлдор пуркардашударо ба ҳама моли ватании дар давоми мӯҳлати муайян интиқолдодашуда пешниҳод намояд. Декларатсияи гумрукии пурра ва ба таври дахлдор пуркардашуда, дар мӯҳлати муқаррарнамудаи мақоми гумрук тибқи аризаи декларант пешниҳод карда мешавад. Ҳангоми муқаррар намудани чунин мӯҳлат, мӯҳлате, ки ба декларант ҷиҳати гирифтани маълумоти барои декларатсияи гумрукии пурра ва ба таври дахлдор пуркардашуда зарури ба инобат гирифта мешавад. Мӯҳлати ниҳоии пешниҳоди декларатсияи гумрукии пурра ва ба таври дахлдор пуркардашуда аз рӯзи дигари тамом шудани мӯҳлати баровардани моли декларатсияшуда 90 рӯзро ташкил медиҳад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Мӯҳлате, ки дар тӯли он эҳтимоли баровардани моли декларатсияшавандаи ватанӣ бо истифодаи декларатсияи гумрукии муваққатӣ сурат мегирад, аз ҷониби декларант муайян карда мешавад. Ин давра нисбати моли ватание, ки таҳти андозбандии содироти қарор мегирад ё нисбат ба он мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мешавад, наметавонад аз як моҳи тақвими зиёд бошад, вале декларатсияи гумрукии муваққатӣ дар мӯҳлати на бештар аз 15 рӯз то оғози ин давра аз ҷониби мақоми гумрук қабул карда мешавад.

4. Дар декларатсияи гумрукии муваққатӣ арзи маълумот бо назардошти нияти содироти миқдори эҳтимолии моли ватанӣ дар давоми мӯҳлати муайян, арзиши гумрукии шарти (нарх), ки тибқи нақшаи интиқоли миқдори моли ватанӣ аз сарҳади гумрукӣ, инчунин вобаста ба шартҳои пешбининамудаи аҳди фаъолияти иқтисоди хориҷӣ хусусияти истеъмолии моли ватанӣ ва тартиби муайян кардани нархи онҳо дар рӯзи пешниҳоди декларатсияи гумрукии муваққатӣ муайян мегардад, иҷозат дода мешавад.

Баровардани моли ватанӣ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бештар аз миқдори дар декларатсияи гумрукии муваққатӣ арзшуда, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи қисмҳои 1 ва 2 моддаи 122 ҳамин Кодекс, иҷозат дода намешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

5. Ҳангоми истифодаи декларатсияи гумрукии муваққати мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар рӯзи аз тарафи мақоми гумрук қабул намудани ин декларатсия истифода бурда мешаванд. Меъёрҳои боҷҳои воридотӣ дар рӯзи қабули декларатсияи гумрукии муваққатӣ аз тарафи мақоми гумрук, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс, қабул карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

6. Боҷҳои гумрукии содиротӣ якҷоя бо пешниҳоди декларатсияи гумрукии муваққатӣ ба мақоми гумрук супорида мешаванд. Агар маблағи пардохтшавандаи боҷҳои гумрукии содиротӣ дар натиҷаи дақиқсозии маълумоти дар қисми 4 ҳамин модда зикргардида зиёд шавад, маблағи иловагии боҷҳои гумрукии содиротӣ якҷоя бо декларатсияи гумрукии пурра ва ба таври дахлдор пуркардашуда пардохта мешавад. Дар чунин ҳолат фоизҳо ҳисоб карда намешавад. Маблағи барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашудаи боҷҳои гумрукии содиротӣ тибқи моддаи 396 ҳамин Кодекс баргардонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Мушахассоти пардохти боҷҳои гумрукии содироти ҳангоми интиқоли мол тавассути қубур ё хати барқ мутобиқи моддаҳои 312 ва 314 ҳамин Кодекс муайян карда мешавад.

7. Агар баъди гузашти 4 моҳ аз рӯзи қабули декларатсияи муваққатии гумруки моли ватанӣ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бароварда нашаванд, декларатсияи гумрукие, ки дар он баровардани чунин мол арз шудааст, пешниҳоднашуда ба ҳисоб меравад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Мақоми гумрук бо дархости асосноки шахси манфиатдор мӯҳлати мазкурро тамдид мекунад, вале он набояд бештар аз 4 моҳи дигар бошад.

БОБИ 15. БРОКЕРИ ГУМРУК (НАМОЯНДА)

Моддаи 139. Брокери гумрук (намоянда)

1. Брокери гумрук (намоянда) шахси ҳуқуқии ватание буда метавонад, ки ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон) ба қайд гирифта шудааст (моддаи 140). Корхонаи давлати наметавонад брокери гумрук (намоянда) бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Брокери гумрук (намоянда) мувофиқи ҳамин Кодекс аз номи декларант ё шахсони манфиатдори дигар тибқи супориши онҳо амалиёти гумрукиро анҷом медиҳад.

3. Брокери гумрук (намоянда) ҳуқуқ дорад доираи фаъолияти худро бо иҷрои амалиёти гумрукӣ нисбати намудҳои муайяни мол, мувофиқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ ё нисбати моли аз сарҳади гумрукӣ бо воситаҳои навъи муайяни нақлиёт интиқолшаванда, инчунин иҷрои амалиёти алоҳидаи гумрукӣ ё минтақаи фаъолият дар доираи минтақаи фаъолияти як (якчанд) мақоми гумрук (мақомоти гумрук) маҳдуд созад.

4. Муносибати брокери гумрук (намоянда) бо декларантҳо ва шахсони дигари манфиатдор дар асоси шартнома ба роҳ монда мешавад. Аз ҷониби брокери гумрук (намоянда) рад намудани бастани шартнома ҳангоми мавҷудияти шартҳои қобили қабули бастани он иҷозат дода намешавад.

Моддаи 140. Шартҳои дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон)

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

Шартҳои дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон) аз инҳо иборатанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) мавҷудияти на камтар аз ду мутахассиси барасмиятдарии гумрукии дорои шаҳодатномаи тахассуси дар штати дархосткунанда (моддаи 146);

2) мавҷудияти сармояи ибтидоии оинномавии (ҷамъшавандаи) пурра ташаккулёфта, фонди оинномавӣ ё аъзоҳаққии дархосткунанда;

3) таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

4) мавҷудияти шартномаи суғуртаи хавфи маъсулияти шаҳрвандии худ, ки мумкин аст бар асари расонидани зарар ба молу мулки шахсони муаррифишаванда ё вайрон шудани шартномаҳо бо ин шахсон ба миён ояд. Маблағи суғурта наметавонад аз андозаи 6000 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо камтар бошад (Конун аз 06.10.2008с. № 437).

Моддаи 141. Ариза дар хусуси дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон)

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шахс ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон) дар асоси ариза, ки ҷавобгӯи талаботи муқаррарнамудаи моддаҳои 139 ва 140 ҳамин Кодекс мебошад, дохил карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Ариза дар хусуси дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон) бояд инҳоро дар бар гирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) муроҷиат ба мақоми гумрук бо хоҳиши дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон) (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

2) маълумот дар бораи номгӯй, шакли ташкилию ҳуқуқӣ, маҳали ҷойгиршавӣ, оид ба суратҳисобҳои бонкии кушодаи аризадиҳанда, инчунин маълумот дар бораи номгӯй ва маҳали ҷойгиршавии воҳидҳои сохторҳои хоси он, ки тавассути он аризадиҳанда ба сифати брокери гумрук (намоянда) дар рӯзи додани ариза мехоҳад фаъолият кунад;

3) маълумот дар бораи андозаи сармояи оинномавии (ҷамъшавандаи) супоридашуда ё саҳмҳои аъзоҳаққии аризадиҳанда;

4) маълумот дар бораи нияти маҳдуд кардани соҳаи фаъолияти худ ба амалиёти гумруки нисбати моли алоҳида мувофиқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ ё нисбати моле, ки тавассути воситаи нақлиёти алоҳида дар ҳудуди гумрукӣ интиқол дода мешаванд, инчунин анҷом додани амалиёти алоҳидаи гумрукӣ ё минтақаи фаъолият дар доираи минтақаи фаъолияти як (якчанд) мақоми гумрук (мақомоти гумрук) ё иҷрои фаъолияти худ бе чунин маҳдудият (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

5) маълумот дар бораи мавҷуд будани мутахассисони барасмиятдарории гумрукӣ дар штати аризадиҳанда дар рӯзи пешниҳоди ариза;

6) маълумот дар бораи таъмини супурдани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

7) маълумот оид ба шартномаи (шартномаҳои) суғуртаи хавфи масъулияти шаҳрвандии аризадиҳанда.

3. Ба аризаи дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон) хуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти зерин пешниҳод карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) шаҳодатнома дар бораи бақайдгирии давлатии шахси ҳуқуқӣ;

2) шаҳодатномаҳои тахассусии мутахассисони барасмиятдарории гумрукие, ки кормандони аризадиҳанда мебошанд;

3) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи таъмини супурдани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс,

4) тасдиқномаи бонкҳо дар бораи дар онҳо кушода шудани суратҳисобҳо;

5) шартномаи (полиси) суғурта (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 142. Шаҳодатнома дар хусуси дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон)

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шаҳодатнома дар хусуси дохил намудани ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон) инҳоро дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) номи брокери (намояндаи) гумрук, зикри шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва маҳали ҷойгиршавӣ, воҳидҳои сохтории хоси он, ки вазифаҳои брокери гумрукро анҷом медиҳанд;

2) маълумот дар бораи ҳаҷм ва шакли таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

3) маълумот дар бораи маҳдудият гардонидани соҳаи фаъолияти брокерони гумрук (намояндагон), агар онҳо муаяйн шуда бошанд.

2. Шаҳодатнома дар хусуси дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон) дар муддати панҷ сол эътибор дорад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 143. Ҳуқуқҳои брокери гумрук (намоянда)

1. Ҳангоми анҷом додани амалиёти гумрукӣ брокери гумрук (намоянда) дорои ҳамон ҳуқуқест, ки шахси брокери гумрук (намоянда)ро ҷиҳати намояндагии манфиатҳои худ дар муносибат бо мақомоти гумрук ваколатдорнамуда доро мебошад.

2. Брокери гумрук (намоянда) ҳуқуқ дорад дар назди мақомоти гумрук барои иҷрои ӯҳдадориҳои супурдани пардохтҳои гумрукӣ аз ҷониби шахсе, ки ӯро намояндагӣ мекунад, ба сифати зомин баромад намояд, агар тибқи ҳамин Кодекс пешниҳоди таъмини пардохти онҳо талаб карда шавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

3. Брокери гумрук ҳуқуқ дорад аз номи шахсе, ки ӯро намояндаги мекунад, пешниҳоди ҳуҷҷатҳо ва маълумоти заруриро барои мақсади гумрукӣ, аз ҷумла дорои маълумоти сирри тиҷоратӣ, бонкӣ, дигар маълумоти қонунан ҳифзшаванда, дигар маълумоти махфиро талаб намояд ва чунин ҳуҷҷати маълумотро дар мӯҳлате, ки риояи талаботи ҳамин Кодексро таъмин менамояд, дастрас кунад.

4. Ҳангоми бастани шартнома бо шахсе, ки ӯро намояндаги мекунад, брокери гумрук (намоянда) ҳуқуқ дорад:

1) барои гурӯҳҳои алоҳидаи шахсоне, ки ӯро намояндаги мекунанд, нисбати нархҳои муқарраршуда таҳфиф (скидка) ва дигар имтиёзҳо пешниҳод намояд;

2) ба сифати шартҳои имзои шартнома бо шахсе, ки ӯро намояндаги мекунад, талаби таъмини иҷрои ӯҳдадориҳои ин шахсро тибқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намояд.

Моддан 144. Вазифаҳо ва масъулияти брокери гумрук (намоянда)

1. Вазифаҳои брокери гумрук (намоянда) ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ тибқи талабот ва шартҳои нисбати амалҳои гумрукии барои ҷой додани мол таҳти низоми гумрукии зарурӣ ё расмиёти дигари гумрукӣ муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс муайян шудааст. Далели анҷом додани чунин амалҳо ба зиммаи брокери гумрук ӯҳдадории иҷрои амалҳои марбут ба анҷоми амали низоми гумрукӣ, инчунин дигар ӯҳдадориҳоеро, ки тибқи ҳамин Кодекс танҳо ба зиммаи шахси дар моддаи 15 ҳамин Кодекс зикршуда, интиқолдиҳанда ё шахси дигар гузошта шудааст, намегузорад.

2. Брокери гумрук (намоянда) боҷҳои гумрукӣ ва андозро мепардозад, агар мазмуни низоми гумрукии барои декларатсияи мол муайян гардида пардохти онҳоро пешбинӣ карда бошад. Барои супоридани боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ки бояд тибқи ҳамин Кодекс ҳангоми декларатсияи мол пардохта шавад, брокери гумрук (намоянда) дорои ҳамон масъулияте мебошад, ки декларант ба зимма дорад.

3. Маълумоти аз шахсони намояндагишаванда дастрасшуда, ки дорои сирри бонкӣ, тиҷоратӣ ва дигар сирри қонунан ҳифзшаванда ё дигар маълумоти махфӣ мебошанд, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд ифшо карда нашаванд ё аз ҷониби брокери гумрук (намоянда) ва кормандони он барои мақсадҳои шахсӣ, додан ба шахси дигар истифода бурда нашаванд.

4. Брокери гумрук (намоянда) вазифадор аст баҳисобгирии молҳоеро, ки нисбати онҳо амалиёти гумрукӣ мегузаронад, анҷом диҳад ва ба мақомоти гумрук дар бораи амалиёти гумрукии гузаронидашуда ҳисобот пешниҳод намояд (моддаи 405).

5. Брокери гумрук (намоянда) вазифадор аст бо талаби мақоми гумрук нусхаи электронии декларатсияи гумрукиро пешниҳод намояд.

6. ӯҳдадори ва масъулияти брокери гумрук (намоянда) дар назди мақомоти гумрук наметавонад дар асоси шартномаи брокери гумрук (намоянда) бо шахси намояндагишаванда маҳдуд гардад.

Моддаи 145. Бозхондани шаҳодатнома дар хусуси дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон)

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

Шаҳодатнома дар хусуси дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намояндагон) дар ҳолатҳои зерин аз тарафи мақоми гумрук бозхонда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) аз ҷониби брокерони гумрук (намояндагон) риоя нашудани ҳатто яке аз талаботи дохил намудан ба Феҳристи брокерони гумрук (намоянда), ки моддаи 140 ҳамин Кодекс муқаррар кардааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

2) аз сабаби иҷро накардани вазифаҳо ҷалби чандинкаратаи брокери гумрук (намоянда) ба ҷавобгарии маъмури барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ.

Моддаи 146. Мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ

1. Мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ шахси воқеие мебошад, ки ҷавобгӯи талаботи тахассуси муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ буда, дорои шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ мебошад.

2. Мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ фаъолияти худро ба сифати корманди брокери гумрук (намоянда) анҷом медиҳад.

Моддаи 147. Аттестатсияи мувофиқат ба талаботи тахассусӣ (квалификатсионӣ)

1. Аттестатсияи мувофиқат ба талаботи тахассуси (минбаъд-аттестатсия) - санҷиши тахассусии шахси воқеӣ мебошад, ки барои гирифтани шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ довталаб аст. Аттестатсия дар шакли имтиҳони тахассуси гузаронида мешавад. Ба шахсоне, ки бомувафакқият имтиҳони тахассусиро месупоранд, шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ дода мешавад. Шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ бо мӯҳлати амал маҳдуд карда намешавад.

2. Талабот нисбат ба довталабон барои гирифтани шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ, тартиби гузаронидани аттестатсия, номгӯи ҳуҷҷатҳое, ки ҳамзамон бо ариза дар бораи иҷозати гузаштан аз аттестатсия супорида мешаванд, барномаҳои таълими тахассусӣ ва тартиби супоридани имтиҳони тахассусиро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян менамояд. Барои супоридани имтиҳонҳои тахассусӣ ҳамаи шахсоне, ки ҷавобгӯи талаботи барои довталабон муқарраргардида мебошанд, сарфи назар аз тайёрии тахассусии онҳо барои супоридани имтиҳонҳои тахассусӣ иҷозат дода мешаванд. Имтиҳони тахассусиро мақомоти гумруке қабул мекунанд, ки аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян гардидаанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

3. Ҳар як мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ вазифадор аст дар ҳар ду соли баъди соли гирифтани шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ, тибқи барномаи такмили дараҷаи тахассусӣ, ки мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар ҳаҷми 40 соати академи тасдиқ кардааст, бо таълим фаро гирифта шавад. Таълим оид ба барномаҳои баланд бардоштани тахассус аз ҷониби шахсоне анҷом дода мешавад, ки барои пешбурди фаъолияти таълими дорои иҷозатнома мебошанд (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906).

Моддаи 148. Тартиби бекор кардан, бозхондан ва боздоштани амали шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298)

Тартиби бекор кардан, бозхондан ва боздоштани амали шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси барасмиятдарории гумрукӣ аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298).

БОБИ 16. ИҶОЗАТИ МОЛ

Моддаи 149. Асосҳо барои иҷозати мол

1. Иҷозати мол аз ҷониби мақомоти гумрук дар мӯҳлати пешбининамудаи моддаи 152 ҳамин Кодекс бо риояи шартҳои зерин анҷом дода мешавад:

1) агар ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ ва тафтиши мол аз ҷониби мақомоти гумрук вайронкунии қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ошкор нашуда бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки вайронкуниҳои ошкоршудаи барои оғози парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ асоснабуда, бартараф шуда бошанд ва моли таҳти вайронкуни қарордошта набояд ситонида ё мусодира гардад, наметавонанд минбаъд ба сифати далели шайъи мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон талаб карда шавад;

2) агар ба мақоми гумрук ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи риояи маҳдудиятҳои муқарраркардаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, пешниҳод шуда бошанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки ҳамин ҳуҷҷатҳо мумкин аст баъди иҷозати мол пешниҳод карда шаванд (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906);

3) агар аз ҷониби декларант талабот ва шартҳои зарурӣ барои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии интихобгардида ё истифодаи расмиёти дахлдор тибқи ҳамин Кодекс риоя гардида бошанд;

4) агар боҷҳои гумрукӣ ва андози мол пардохта шуда бошанд ё таъмини супоридани пардохти онҳо мувофиқи боби 46 ҳамин Кодекс пешниҳод шуда бошанд.

2. Иҷозати моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида ба муомилоти озод бо шарти ворид гардидани маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба буҷет анҷом дода мешавад. Ҳангоми ворид нагардидани маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андозҳо ба буҷет мол шартан иҷозатдодашуда ҳисобида мешавад. Бо талаби шахсе, ки боҷҳои гумрукӣ ва андозро пардохтааст, мақоми давлатии ваколатдори соҳаи молия дар бораи ба буҷет ворид шудани маблағ маълумот пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Мақоми давлатии ваколатдори соҳаи молия дар бораи ба буҷет гузаронидани маблағ ба мақоми гумрук бояд фавран маълумот пешниҳод намояд, аз ҷумла тавассути мубодилаи электронӣ.

3. Иҷозати мол метавонад мувофиқи моддаи 441 ҳамин Кодекс боздошта шавад.

4. Рухсати ҷойгир намудани моли ватании аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содиршавандаро таҳти низоми гумрукӣ мақомоти гумрук вобаста ба иҷозати мол медиҳад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 150. Иҷозати мол то пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ

1. Ҳангоми ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудани моли дар моддаи 67 ҳамин Кодекс зикршуда, инчунин ҳангоми истифодаи расмиёти махсуси соддагардонидашудаи барасмиятдарории гумрукӣ тибқи моддаи 68(4) ҳамин Кодекс, иҷозати мол то лаҳзаи пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ имконпазир аст, ба шарте агар декларант ҳуҷҷатҳо ё дигар санадҳои тиҷоратиро, ки дорои маълумоти барои ҳаммонандсозии мол истифодашаванда мебошанд, инчунин ҳуҷҷатҳо ва маълумоти тасдиқкунандаи риояи маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро пешниҳод карда бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки чунин ҳуҷҷатҳо ва маълумот баъди қабули қарори иҷозати мол пешниҳод гардида, пардохтҳои гумрукӣ ё супоридани онҳо мувофиқи тартиби муайяннамудаи боби 46 ҳамин Кодекс таъмин карда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Иҷозати мол то пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ иҷозат дода мешавад, агар декларант дар бораи аз ҷониби вай пешниҳод кардани декларатсияи гумрукӣ, ҳуҷҷатҳои зарурӣ ва маълумот дар мӯҳлати муқаррарнамудаи мақоми гумрук, ки наметавонад аз 45 рӯзи баъди иҷозати мол ё мӯҳлати дигари барои пешниҳоди ҳуҷҷатҳо ва маълумоти алоҳида муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс бештар бошад, ӯҳдадории хаттӣ пешниҳод намояд.

3. Ҳангоми иҷозати мол то пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ меъёрҳои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, таносуби қурби асъори хориҷӣ, маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар рӯзи иҷозати моли мазкур амал мекунанд, истифода бурда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

Моддаи 151. Иҷозати шартӣ

1. Иҷозати шартии мол дар ҳолатҳои зайл анҷом дода мешавад, ки:

1) агар имтиёзҳои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои маҳдудиятҳо оид ба истифодабарӣ ва ихтиёрдории мол бошанд;

2) агар мол таҳти низоми гумрукии анбори гумрукӣ, анбори озод, минтақаи озоди гумрукӣ, савдои бебоҷ коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ, коркарди мол барои муомилоти озод, воридоти муваққатӣ, реэкспорт, транзити гумрукии байналмилалӣ, нобудкунӣ, инчунин таҳти низомҳои махсус, ки нисбати моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда истифода мегарданд, ҷойгир шуда бошанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) агар иҷозати мол бе пешниҳоди ҳуҷҷатҳо ва маълумоти тасдиқкунандаи риояи маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода шуда бошад;

2. Моли шартан иҷозатдодашуда, ки нисбати он тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз имтиёз фароҳам оварда шудааст, метавонад танҳо барои мақсадҳое истифода шавад, ки ба шартҳои фароҳам овардани имтиёз мутобиқ аст.

Ба шахси сеюм додани моле, ки мақомоти гумрук онро бе пешниҳоди ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи риояи маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат додаанд, аз ҷумла бо роҳи фурӯш ё бегона кардан бо дигар усулҳо ва дар ҳолатҳое, ки маҳдудият ба воридоти моли номбаршуда бо сабаби санҷиши сифат ва бехатарии ин мол муқаррар шудааст, иҷозати он барои истифода (кор фармудан, истеъмол) дар ҳама шаклҳо манъ аст.

3. Моли шартан иҷозатдодашуда дорои статуси моли хориҷӣ буда, таҳти назорати гумруки қарор мегирад.

4. Моли барои муомилоти озод арзшуда шартан иҷозатдодашуда ба ҳисоб меравад, агар нисбати он батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз фароҳам оварда шуда бошад ё агар ба буҷет маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз ворид нашуда бошад.

Моддаи 152. Мӯҳлати иҷозати мол

1. Мақомоти гумрук иҷозати молро тибқи моддаи 149 ҳамин Кодекс дар давоми 2 рӯзи кори аз лаҳзаи қабули декларатсияи гумрукӣ, пешниҳоди дигар ҳуҷҷатҳо ва маълумоти зарурӣ, инчунин пешниҳоди мол ба мақомоти гумрук анҷом медиҳанд, ба истиснои ҳолати тамдиди мӯҳлати гузаронидани санҷиши мол тибқи қисми 2 моддаи 400 ҳамин Кодекс.

2. Ҳангоми истифодаи декларатсияи пешакӣ (моддаи 130) иҷозати мол баъди пешниҳод шуданаш ба мақоми гумрук анҷом дода мешавад.

Моддаи 153. Шартҳои иловагии иҷозати мол

1. Ҳангоми аз ҷониби мақоми гумрук дар рафти тафтиши декларатсияи гумрукӣ, дигар ҳуҷҷатҳои ҳангоми декларатсияи мол пешниҳодшуда ва декларатсияшаванда ошкор намудани риоя накардани шартҳои иҷозати пешбининамудаи моддаи 149 ҳамин Кодекс иҷозати мол дода намешавад.

Мақоми гумрук бетаъхир декларантро огоҳ менамояд, ки маҳз кадом шартҳои иҷозати мол риоя нашудааст, декларант бояд маҳз кадом амалеро анҷом диҳад, ки барои риояи шартҳои иҷозати мол мутобиқи муқаррароти ҳамин модда заруранд.

2. Агар мақоми гумрук ошкор намояд, ки ҳангоми декларатсияи мол маълумоти носаҳеҳ пешниҳод шудаанд, ки ба андозаи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз тибқи ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс таъсир мерасонанд, мақоми гумрук ба декларант бетаъхир оид ба тасҳеҳи ин маълумот ва аз нав ҳисоби кардани андозаи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз талабнома мефиристад. Дар талабномаи мақоми гумрук бояд зикр гардад, ки маҳз кадом маълумоти зарурӣ барои иҷозати мол бояд тасҳеҳ карда шавад.

3. Дар сурати аз ҷониби мақоми гумрук ошкор намудани нишонаҳои гувоҳидиҳандаи он, ки маълумоти ҳангоми декларатсияи мол арзшуда, ки ба андозаи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз таъсир мерасонанд, метавонанд носаҳеҳ бошанд ё маълумоти арзшуда ба таври дахлдор тасдиқ нашудаанд, мақоми гумрук тибқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс бо ҳама гуна усули пешбининамудаи ҳамин Кодекс санҷиши иловагӣ мегузаронад.

Иҷозати мол аз ҷониби мақоми гумрук ба шарти таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ки ба таври иловагӣ оид ба натиҷаи чунин санҷиш ҳисоб карда мешаванд, амалӣ мегардад. Мақоми гумрук ба декларант дар шакли хаттӣ оид ба ҳаҷми зарурии таъмини пардохти гумрукӣ маълумот медиҳад.

4. Агар мақоми гумрук ошкор намояд, ки ҳангоми декларатсияи мол маълумоти носаҳеҳ арз шудааст, ки барои нисбати мол истифода бурдани мамнӯият ва маҳдудияти муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсир мерасонанд, дар ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс мақоми гумрук ба декларант барои тасҳеҳи чунин маълумот ва пешниҳоди ҳуҷҷатҳо барои тасдиқи риояи маҳдудиятҳои дахлдор талабнома пешниҳод менамояд. Дар талабномаи мақоми гумрук бояд зикр гардад, ки маҳз кадом маълумотро барои муомилоти озод бояд тасҳеҳ кард ва маҳз кадом ҳуҷҷати тасдиқкунандаи риояи маҳдудияти дахлдор бояд пешниҳод карда шавад.

5. Дар сурати аз ҷониби мақоми гумрук ошкор намудани нишонаҳои гувоҳидиҳандаи он, ки маълумоти ҳангоми декларатсияи мол арзгардида барои истифодаи мамнӯият ё маҳдудияти нисбати мол муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсир мерасонанд, метавонанд носаҳеҳ бошанд ё маълумоти арзшуда ба таври дахлдор тасдиқ нашудааст, мақоми гумрук тибқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс бо ҳама гуна усули пешбининамудаи ҳамин Кодекс санҷиши иловагӣ мегузаронад.

Иҷозати молро мақоми гумрук ба шарти аз ҷониби декларант пешниҳод шудани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи риояи маҳдудияти дахлдор анҷом медиҳад. Мақоми гумрук дар шакли хаттӣ ба декларант хабар медиҳад, ки барои ин маҳз кадом ҳуҷҷатҳо бояд пешниҳод карда шаванд.

6. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисмҳои 2 ва 4 ҳамин модда иҷозати мол дар рӯзи дигари аз ҷониби декларант иҷро шудани талаботи мақоми гумрук ва пардохти маблағи дахлдори боҷҳои гумрукӣ ва андоз анҷом дода мешавад, агар чунин пардохти иловагӣ талаб карда шавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки мол ситонида ё тибқи қонунгузории ҷиноятию мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба ҳабс гирифта шуда бошад.

Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисмҳои 3 ва 5 ҳамин модда иҷозати мол дар рӯзи дигари пешниҳоди таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ё аз лаҳзаи пешниҳоди ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи риояи маҳдудиятҳои дахлдор анҷом дода мешавад.

Агар дар натиҷаи тасҳеҳи маълумоти ҳангоми барасмиятдарории мол арзшуда маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андози барои пардохт муайяншуда нисбати маблағи арзнамудаи декларант барои иҷозати мол камтар бошад, иҷозат додани ин мол то иҷрои талаботи дар қисмҳои 2 ва 3 ҳамин модда зикргардида сурат мегирад.

7. Амалҳои пешбининамудаи ҳамин модда бояд аз ҷониби декларант дар доираи мӯҳлатҳои нигаҳдории муваққатии муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс анҷом дода шавад.

Моддаи 154. Иҷозати мол ҳангоми кушодани парвандаи ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ

Ҳангоми кушодани парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иҷозати мол метавонад тибқи моддаи 153 ҳамин Кодекс бо қарори сардори мақоми гумрук, ки шахси мансабдори он парвандаро оғоз намудааст, то хатми баррасии парванда анҷом дода шавад, агар мол ба сифати далели шайъи ситонида ё мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ ба ҳабс гирифта нашуда бошад, ба шарти пешниҳод намудани таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба маблағи пардохтшавандаи пардохтҳои гумрукӣ, фоизҳо ва ҷаримаҳо (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

ЗЕРФАСЛИ 2. НИЗОМИ ГУМРУКӢ

БОБИ 17. МУҚАРРАРОТИ УМУМИИ МАРБУТ БА НИЗОМИ ГУМРУКӢ

Моддаи 155. Намудҳои низоми гумрукӣ

Бо мақсади татбиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими гумрукӣ нисбати мол намудҳои зерини низоми гумруки муқаррар карда мешаванд:

1) иҷозат барои муомилоти озод;

2) содирот;

3) транзити гумрукии байналмилалӣ;

4) коркард дар ҳудуди гумрукӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

5) коркард барои муомилоти озод;

6) коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

7) воридоти муваққатӣ;

8) анбори гумрукӣ;

9) реимпорт;

10) реэкспорт;

11) нобудкунӣ;

12) даст кашидан ба манфиати давлат;

13) содироти муваққатӣ;

14) савдои бебоҷ;

15) минтақаи озоди гумрукӣ;

16) анбори озод;

17) интиқоли захираҳо;

18) низомҳои гумрукии махсус.

Моддаи 156. Интихоб ва тағйир додани низоми гумрукӣ

1. Воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва содироти он аз ин ҳудуд шахсро вазифадор менамояд, ки молро таҳти яке аз низоми гумрукии муқаррарнамудаи ҳамин зерфасл ҷойгир кунад ва ин низоми гумрукиро риоя намояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Шахс ҳуқуқ дорад, ки мувофиқи ҳамин Кодекс ҳар навъи низоми гумрукиро дар доираи мӯҳлати барои ҳар низом муқарраргардида интихоб намояд ё низоми онро тағйир диҳад.

Моддаи 157. Ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукӣ

1. Ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумруки аз ҷониби мақоми гумрук мувофиқи ҳамин Кодекс иҷозат дода мешавад.

2. Ҳангоми аз ҷониби шахс риоя кардани низоми гумрукии арзшуда ва шартҳои иҷозати мол (моддаи 149) мақоми гумрук вазифадор аст барои таҳти низоми гумрукии арзшуда ҷойгир намудани мол иҷозат диҳад.

3. Рӯзи ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукӣ рӯзи иҷозати мол аз ҷониби мақоми гумрук ҳисоб мешавад.

Моддаи 158. Риояи мамнӯият ва маҳдудиятҳо ҳангоми таҳти низоми гумруки ҷойгир намудани мол

Мамнӯият ва маҳдудиятҳоеро, ки дорои хусусияти иқтисоди намебошанд ва мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда шудаанд, шахсон вазифадоранд сарфи назар аз низоми гумрукии арзшуда, риоя намоянд.

Моддаи 159. Ҳуҷҷатҳо ва маълумоти тасдиқкунандаи риояи низоми гумрукӣ

1. Барои таҳти низоми гумрукӣ ҷойгир намудани мол ба мақомоти гумрук танҳо ҳуҷҷату маълумоте пешниҳод карда мешаванд, ки риояи шартҳои таҳти низоми гумрукӣ ҷойгир намудани молро мувофиқи ҳамин зерфасл тасдиқ менамоянд.

2. Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад танҳо ҳуҷҷату маълумотеро талаб намояд, ки барои тасдиқи риояи шартҳои нигаҳдории мол таҳти низоми гумрукии арзшуда ва риояи ин низоми гумрукӣ мувофиқи ҳамин Кодекс заруранд.

Моддаи 160. Кафолати риояи низоми гумрукӣ

Ҳангоми додани иҷозат барои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукӣ, ки мундариҷаи он пурра ё қисман озод намудан аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз ё баргардонидани маблағи пардохтшуда ва (ё) истифода набурдани мамнӯият ва маҳдудияти дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро пешбини менамояд, мақоми гумрук ҳуқуқ дорад пешниҳоди таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ (боби 46), пешниҳоди ӯҳдадорӣ оид ба содироти бозпаси моли муваққатан воридгардида ва дигар кафолатҳои иҷрои ӯҳдадориҳои муқаррарнамудаи ҳамин зерфаслро талаб намояд.

Моддаи 161. ӯҳдадориҳои тасдиқи риояи шартҳои нигаҳдории мол таҳти низоми гумрукӣ

ӯҳдадории тасдиқи риояи шартҳои нигаҳдории мол таҳти низоми гумрукии арзшуда, ки мазмуни он пардохти қисман ё пурраи боҷҳои гумрукӣ ва андоз ё баргардонидани маблағи пардохтшуда ва (ё) истифода набурдани мамнӯият ва маҳдудияти дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро пешбинӣ менамояд, ба зиммаи декларант гузошта мешавад.

Моддаи 161(1). Масъулият барои риоя накардани шарту талаботи низоми гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Масъулият барои риоя накардани шарту талаботи низоми гумрукӣ ба зиммаи шахсоне, ки ҳамин Кодекс муайян намудааст, гузошта мешавад.

2. Шахсон барои риоя накардани шарту талаботи низоми гумрукӣ нисбат ба мол ё маҳсули коркарди он, ки таҳти назорати гумрукӣ қарор доранд, дар ҳолатҳои зерин масъулият надоранд:

- нобудшавӣ, осебпазирӣ, вайроншавӣ ё талафи бебозгашти онҳо дар натиҷаи садама ё таъсири қувваи рафънопазир;

- тағйирёбии теъдод ё ҳолати онҳо дар натиҷаи фарсудашавии табиӣ, талафоташон дар шароити мӯътадили интиқол, нигаҳдорӣ ва истифода (эксплуататсия), агар амалиётҳои мазкур дар доираи низоми гумрукии интихобшуда амалӣ шаванд;

- аз соҳибии шахси ваколатдор бо қарор ё дар натиҷаи амалҳои мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё давлатҳои хориҷӣ соқит шудани онҳо.

3. ӯҳдадории тасдиқ намудани ҳолатҳое, ки боиси талафот, осебпазирии молҳо, тағйирёбии теъдод ва ҳолати онҳо шудаанд, ба зиммаи шахсоне, ки барои риояи низоми гумрукӣ масъуланд, вогузор мегардад. Ҳолатҳое, ки дар ҳудуди давлатҳои хориҷӣ рух додаанд, аз ҷониби консулгарии дар хориҷа будаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё мақомоти салоҳиятдори давлате, ки дар ҳудудаш ҳолатҳои зикршуда рух додаанд, тасдиқ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 162. Оқибати ситонидани мол аз рӯи парвандаи ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ

1. Дар сурати ситонидани моли таҳти низоми гумруки ҷойгиршуда оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амали низоми гумрукӣ нисбати ин мол боздошта мешавад.

2. Агар қарори эътибори қонуни пайдокарда оид ба ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ мусодираи моли таҳти низоми гумрукӣ ҷойгиршударо пешбинӣ накарда бошад, амали низоми гумрукӣ нисбати ин мол барқарор карда мешавад.

Ҳангоми барқарор намудани амали низоми гумрукӣ фоизҳо, ки ҳисоб кардан ва пардохтани онҳо тибқи ҳамин зерфасл пешбинӣ гардидаанд, барои давраи боздоштани амали низоми гумрукӣ ҳисоб карда ва пардохта намешаванд.

3. Агар ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудани шахс ба риоя накардани низоми гумрукӣ вобаста бошад ва риоя накардани он боиси имконнопазирии истифодаи минбаъдаи ҳамин низоми гумрукӣ гардад, низоми гумрукӣ бояд мутобиқи зерфасли мазкур дар давоми 15 рӯзи баъди эътибор пайдо кардани қарори дахлдор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, анҷом дода шавад.

БОБИ 18. ИҶОЗАТ БАРОИ МУОМИЛОТИ ОЗОД

Моддаи 163. Мазмуни низоми гумрукии иҷозат барои муомилоти озод

Иҷозат барои муомилоти озод низоми гумрукие мебошад, ки мувофиқи он моли хориҷӣ бе маҳдудият барои истифода ва истеъмол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 164. Шартҳои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии иҷозат барои муомилоти озод

1. Иҷозати мол барои муомилоти озод бо шартҳои зайл анҷом дода мешавад:

1) пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз;

2) риояи маҳдудиятҳое, ки хусусияти иқтисоди надоранд ва мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидаанд;

3) иҷрои талаботи дигари пешбининамудаи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) анҷоми барасмиятдарории гумрукӣ.

2. Дар сурати риоя накардани шартҳои зикргардида мол мувофиқи моддаи 151 ҳамин Кодекс шартан иҷозат дода мешавад.

БОБИ 19. СОДИРОТ

Моддаи 165. Мазмуни низоми гумрукии содирот

Содирот низоми гумрукие мебошад, ки мувофиқи он моли ватанӣ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе маҳдудият барои истифода ва истеъмол берун аз ин ҳудуд содир карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 166. Шартҳои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии содирот

1. Содироти мол ба шарти пардохти боҷи гумрукии содиротӣ бо тартиби пешбининамудаи ҳамин Кодекс ва риояи маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

2. Ҳангоми содироти мол озод кардан аз пардохт, баргардонидан ё ҷуброни андозҳои дохили мутобиқи қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

БОБИ 20. ТРАНЗИТИ ГУМРУКИИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ

Моддаи 167. Мазмуни низоми гумрукии транзити гумрукии байналмилалӣ

Транзити гумрукии байналмилалӣ низоми гумрукие мебошад, ки мувофиқи он моли хориҷӣ дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти назорати гумрукӣ байни ҷойи расидани онҳо ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҷойи баровардани онҳо аз ин ҳудуд (агар ин як қисми роҳе бошад, ки берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз мегардад ва хотима меёбад) бидуни пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, инчунин бидуни истифодаи мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқол дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 168. Шартҳои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии транзити гумрукии байналмилалӣ

1. Таҳти низоми гумрукии транзити гумрукии байналмилалӣ ҳама гуна моли хориҷиро ҷойгир намудан мумкин аст, ба истиснои моле, ки транзиташ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда шудааст.

2. Мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд шартҳои иловагии таҳти низоми гумрукии транзити гумрукии байналмилалӣ ҷойгир намудани мол муқаррар карда шаванд.

Моддаи 169. Нисбати қоидаҳои транзити гумрукии байналмилали истифода бурдани қоидаҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс оид ба транзити дохилии гумрукӣ

1. Ҳангоми транзити гумрукии байналмилалӣ тартиби додани иҷозат аз ҷониби мақоми гумрук барои транзити гумрукии байналмилалӣ ва муайян намудани мӯҳлати транзити гумрукии байналмилалӣ, ҳаммонандсозии мол ва чораҳои таъмини қонунгузории гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи моддаҳои 80 - 86 ҳамин Кодекс нисбати транзити дохилии гумрукӣ ва нисбати транзити гумрукии байналмилалӣ татбиқшаванда анҷом дода мешавад.

2. Нисбати ҳуқуқ, ӯҳдадори ва масъулияти интиқолдиҳанда ё экспедитор ҳангоми транзити гумрукии байналмилалӣ муқаррароти пешбининамудаи қисмҳои 1 ва 2 моддаи 88, инчунин моддаҳои 90 ва 91 ҳамин Кодекс татбиқ карда мешавад.

Моддаи 170. Азнавборкунии моли транзитӣ ва дигар амалиёт нисбати моли транзитӣ

1. Аз нав бор кардани моли транзитӣ аз нақлиёте, ки тавассути он мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид гардидааст, ба нақлиёте, ки мол аз ин ҳудуд бароварда мешавад, танҳо бо иҷозати мақоми гумруке анҷом дода мешавад, ки дар минтақаи фаъолияти он чунин амалиёти моли сурат мегирад. Агар моли транзитӣ ба нақлиёти дигар бе кандани тамға ва мӯҳрҳои гузошташудаи гумрукӣ бор карда шаванд, чунин азнавборкунӣ бо огоҳонидани пешакии мақоми гумрук иҷозат дода мешавад. Тартиби огоҳониданро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ба анбор ҷойгир кардани (нигаҳдорӣ, ба қисмҳо ҷудо намудан, ҷамъ намудани партияҳои зиёди мол ва дигар чунин амалиёт) моли транзитӣ дар минтақаи гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо риояи талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс иҷозат дода мешавад.

3. Нисбати моли транзити иҷрои амалиёте, ки дар қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда пешбинӣ нашудаанд, танҳо ҳангоме иҷозат дода мешавад, ки агар он вобаста ба хатари воқеии нобудшавӣ, гумшавӣ, тамоман талафшавӣ ё бениҳоят вайроншавии мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт анҷом дода шавад.

Моддаи 171. Анҷоми низоми гумрукӣ

1. Транзити гумрукии байналмилалӣ бо баровардани моли транзитӣ аз минтақаи гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом меёбад.

Интиқолдиҳанда вазифадор аст, ки моли транзитӣ, декларатсияи транзитӣ ва дигар ҳуҷҷатҳои моли транзитии бо мақсади транзити гумрукии байналмилалии мол истифодашавандаро ба мақоми гумруки таъинот пешниҳод намояд (қисми 1 моддаи 92). Мақоми гумруки таъинот вазифадор аст барои ба анҷом расонидани транзити гумрукии байналмилали амалиёти зарурии гумрукиро иҷро намуда, дар рӯзи пешниҳоди моли транзитӣ ва ҳуҷҷатҳои транзитӣ барои баровардани мол ва воситаҳои нақлиёт (моддаи 120) иҷозат диҳад.

Ҳангоми баровардани моли транзитӣ бо партияҳои алоҳида транзити гумрукии байналмилалӣ баъди баровардани партияи охирини мол аз минтақаи гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷомёфта ба ҳисоб меравад.

2. Транзити гумрукии байналмилалӣ дар сурати риояи талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс метавонад инчунин ҳангоми таҳти низоми дигари гумрукӣ ҷойгир намудани мол ба анҷом расад.

Моддаи 172. Хусусиятҳои истифодаи низоми гумрукӣ

1. Агар маҳали расидани моли транзити ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо маҳали бароварданаш аз ин ҳудуди гумруки мутобиқ ояд, транзити гумрукии байналмилалӣ бо тартиби соддагардонидашуда иҷозат дода мешавад. Интиқолдиҳанда ё экспедитор танҳо он ҳуҷҷату маълумотеро пешниҳод мекунад, ки ҳангоми расидани мол ва воситаҳои нақлиёт зарур аст (моддаи 72) ва иҷозат барои транзит бошад - дар рӯзи пешниҳоди мол ва ҳуҷҷату маълумот ба мақоми гумрук дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Агар моли транзити дар маҳали дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда аз воситаи нақлиёте, ки ҳангоми ворид намудан истифода шудааст, ба нақлиёте бор карда шавад, ки ҳангоми баровардани мол истифода мешавад, азнавборкунӣ танҳо бо иҷозати мақоми гумрук иҷозат дода мешавад. Чунин иҷозат ба интиқолдиҳанда ё экспедитор ҳангоми пешниҳод намудани ҳуҷҷату маълумоти пешбининамудаи моддаи 72 ҳамин Кодекс дода мешавад.

Мақоми гумрук танҳо дар ҳолатҳое, ки агар амалиёти моли нисбати моли транзитӣ боиси аз байн рафтан ё тағйирёбии хусусияти истеъмолии он мегардад, метавонад ба иҷрои амалиёти моли иҷозат надиҳад.

БОБИ 21. КОРКАРД ДАР ҲУДУДИ ГУМРУКӢ

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

Моддаи 173. Мазмуни низоми гумрукии коркард дар ҳудуди гумрукӣ

1. Коркард дар ҳудуди гумрукӣ низоми гумрукие мебошад, ки ҳангоми он моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон овардашуда барои мақсади иҷрои амалиёти коркард дар мӯҳлати муайяншуда (мӯҳлати коркарди мол), бо озодкунии шартии пурра аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ва минбаъд содир намудани маҳсули коркардашуда берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати муайян истифода мегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Нисбати моли воридотӣ, ки таҳти низоми гумрукии коркард дар ҳудуди гумрукӣ ҷойгир карда шудааст, ҳамаи мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 174. Шартҳои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии коркард дар ҳудуди гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Коркард дар ҳудуди гумрукӣ дар сурати мавҷуд будани иҷозати мақоми гумрук анҷом дода мешавад (моддаи 179) (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ иҷозат дода мешавад, агар мақомоти гумрук моли барои коркард воридшударо ба маҳсули коркард ҳаммонанд карда тавонанд (моддаи 175), ба истиснои ҳолатҳое, ки агар низоми гумруки бо содироти маҳсули коркард, ки дар натиҷаи коркарди мол ҳосил шудааст ва мувофиқи моддаи 186 ҳамин Кодекс эквиваленти моли воридшуда мебошад, анҷом ёбад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Таҳти низоми гумрукии коркард дар ҳудуди гумрукӣ, бо риояи талабот ва шартҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс, метавонад моли хориҷие ҷойгир карда шавад, ки пештар таҳти низомҳои дигари гумрукӣ қарор дошт (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳолатҳоеро муайян менамояд, ки нисбати намудҳои муайяни моли воридшуда коркард дар ҳудуди гумрукӣ иҷозат дода намешавад, инчунин ҷиҳати иҷозат додани мол барои иҷрои амалиёти коркард тибқи низоми гумрукии коркард дар ҳудуди гумрукӣ, бо назардошти ҳифзи манфиатҳои истеҳсолкунандагони ватанӣ маҳдудиятҳои миқдорӣ ё арзиширо муқаррар намояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 175. Ҳаммонандсозии маҳсули моли коркардшуда

1. Барои ҳаммонандсозии маҳсули моли воридотии коркардшуда метавонанд усулҳои зайле истифода шаванд, ки агар ин усулҳо вобаста ба хусусияти мол ва амалиёт оид ба коркарди мол қобили истифода бошанд:

1) аз ҷониби аризадиҳанда, коркардкунанда ё шахси мансабдори мақоми гумрук гузоштани мӯҳр, штамп, маркировкаи рақами ва ғайра ба моли воридшуда;

2) тавсифи пурраи моли воридшуда, суратгирӣ ва тасвири он дар масштаб;

3) муқоисаи натиҷаи таҳқиқи чошнӣ ва намунаҳои моли воридшуда ва маҳсули коркарди он;

4) коркарди моле, ки барои истеҳсоли маҳсули моли коркардашуда мусоидат менамояд ё онро осон мекунад, ҳатто агар ин мол қисман ё пурра дар ҷараёни коркард мавриди истеъмол қарор гирад.

Моддаи 176. Амалиёт доир ба коркарди мол

Амалиёт доир ба коркарди мол таҳти низоми гумрукии коркард дар ҳудуди гумрукӣ амалҳои зайлро дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) коркард ё такмили худи мол;

2) истеҳсоли моли нав, аз ҷумла насб, васл ё ба қисмҳо ҷудо кардани мол;

3) таъмири мол, аз ҷумла барқарорсозӣ, ивази қисмҳои асосӣ ва барқарор кардани хусусиятҳои истеъмолӣ;

Моддаи 177. Мӯҳлати коркарди мол

1. Мӯҳлати коркарди мол аз ҷониби аризадиҳанда бо розигии мақоми гумрук муқаррар карда мешавад ва наметавонад аз ду сол зиёд бошад.

2. Муқаррар намудани мӯҳлати коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ бо назардошти давомнокии ҷараёни коркарди мол ва мӯҳлате, ки барои ихтиёрдории маҳсули коркарди он зарур аст, муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Агар шахси барои коркард иҷозатгирифта дар мӯҳлати муайян, бе вайрон кардани талабот ва шартҳои дар ҳамин боб зикргардида, бо сабабҳои ба ӯ новобаста низоми гумрукиро ба охир расонида натавонад, бо пешниҳоди асосноки шахси барои коркард иҷозатгирифта мӯҳлати аввалаи коркард дар доираи мӯҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда тамдид карда мешавад.

4. Ҷараёни вақти коркарди мол аз рӯзи ҷойгир намудани он таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ ва дар сурати бо партияи алоҳида ворид намудани мол аз рӯзи воридоти партияи аввали он оғоз мегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 178. Меъёри баромади маҳсули коркард

1. Меъёри баромади маҳсули коркард (миқдор ё таркиби фоизии маҳсули коркард, ки дар натиҷаи коркарди миқдори муайяни моли овардашуда ҳосил шудааст) аз ҷониби аризадиҳанда бо розигии мақоми гумрук бо назардошти шароити воқеие, ки мол мавриди коркард қарор мегирад ба истиснои ҳолатҳои дар қисми 3 ҳамин модда пешбиншуда муайян карда мешавад.

2. Ҳангоми мувофиқаи миқдори баромади маҳсули коркардшуда мақоми гумрук хулосаи ташкилотҳои экспертиро (аз ҷумла лабораторияҳои гумрукиро), ки ба ҷараёни мушаххаси технологӣ асос ёфтааст, ба инобат мегирад.

3. Агар амалиёт оид ба коркарди моли дорои хусусияти доими маъмулан мувофиқи шартҳои муайяни техникӣ иҷро шуда, боиси истеҳсоли маҳсули коркарди сифатан бетағйир гардад, мақомоти давлатии аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатдоршуда барои мақсади гумрукӣ меъёри стандартии баромади маҳсули коркардро муқаррар мекунад.

4. Тавсиф, сифат ва миқдори маҳсули коркард баъди мувофиқаи баромади ниҳоии маҳсули коркардшуда пурра муайян карда мешавад.

Моддаи 179. Рухсатнома барои коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Барои коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ ҳар як шахси манфиатдори ватанӣ, аз ҷумла шахсе, ки мустақиман амалиёти коркарди маҳсулотро анҷом намедиҳад, метавонад рухсатнома гирад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Рухсатномаи коркарди мол аз ҷониби мақоми гумрук дар асоси аризаи шахси манфиатдор дода мешавад.

3. Дар рухсатномаи коркарди мол инҳо зикр карда мешаванд:

1) тавсиф, сифат ва миқдори маҳсулоте, ки барои коркард таъин гардидааст ва маҳсули коркардшудаи он;

2) амалиёти вобаста ба коркарди мол ва тарзи иҷрои он;

3) меъёри баромади маҳсули коркард;

4) усулҳои ҳаммонандсозии моли воридшуда бо маҳсули коркард;

5) мӯҳлати коркарди мол;

6) дигар маълумоте, ки аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян карда мешавад ва барои мақсадҳои гумрукӣ зарур аст.

Намунаи рухсатномаро барои коркарди мол мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян менамояд.

4. Рухсатнома барои коркарди мол дар мӯҳлати муайяншудаи коркарди мол амал мекунад.

5. Шахсе, ки барои коркарди мол рухсатнома гирифтааст, дар мӯҳлати амали он ҳуқуқ дорад онро бо иҷозати хаттии мақоми гумрук (моддаи 61) ба шахси дигари ватанӣ супорад, ба шарте ки ин шахс ӯҳдадор шавад, ки минбаъд низ талабот ва шартҳои дар моддаҳои 173 -180 ҳамин Кодекс муқарраршударо риоя менамояд. Ҳамзамон шахсе, ки барои коркарди мол рухсатнома гирифтааст, бояд ба мақоми гумрук оид ба иҷрои талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин модда барои даврае, ки мол мутобиқи низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ истифода шудааст, ҳисобот диҳад, инчунин агар мутобиқи ҳамин Кодекс дар ин давра ҳолатҳое ба миён оянд, ки пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозро тақозо мекунанд, боҷҳои гумрукӣ ва андозро пардозад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Шахсе, ки ба ӯ барои коркарди мол рухсатнома дода шудааст, бояд ӯҳдадор шавад, ки талабот ва шартҳои мувофиқи ҳамин боб муқарраргардидаро риоя менамояд, инчунин агар риояи низоми гумрукӣ бо кафолат таъмин бошад (моддаи 160), ҳуҷҷатҳои заруриро ба номи худ ба расмият дарорад. Шахси мазкур аз рӯзи аз ҷониби мақоми гумрук қабул намудани қарор дар бораи додани рухсатнома барои коркарди мол дорои ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳое мебошад, ки ҳамин Кодекс нисбати шахси барои коркарди мол рухсатнома гирифта муқаррар намудааст.

6. Бо шарти аз ҷониби аризадиҳанда риоя гардидани талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин боб рухсатнома барои коркарди мол метавонад то овардани мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва баъди он дода шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

7. Шахсе, ки барои коркарди мол рухсатнома гирифтааст, мутобиқи қисми 2 моддаи 350 ҳамин Кодекс барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъул мебошад.

Моддаи 180. Тартиби додани рухсатномаи коркарди мол

1. Барои гирифтани рухсатномаи коркарди мол ба мақоми гумрук аризаи дорои чунин маълумот пешниҳод мешавад:

1) дар бораи аризадиҳанда;

2) дар бораи шахсе (шахсоне), ки мустақиман амалиёти коркарди молро иҷро менамояд;

3) дар бораи моле, ки барои коркард таъин гардидааст, маҳсули коркард, инчунин партову пасмондаҳо;

4) дар бораи амалиёт оид ба коркарди мол, тарз ва мӯҳлати иҷрои он;

5) дар бораи ҷойгиршавии иқтидорҳои истеҳсолие, ки тавассути онҳо амалиёти коркарди мол иҷро карда мешавад;

6) дар бораи меъёри маҳсули коркард;

7) дар бораи усулҳои ҳаммонандсозии моли воридшуда бо маҳсули коркард;

8) дар бораи ивази моли воридшуда бо моли эквивалентӣ;

9) дар бораи мӯҳлати коркарди мол.

2. Намунаи ариза ва тарзи пешниҳоди дорои маълумоте, ки дар он мебошад, аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

Ба ариза ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти арзшуда замима мегардад.

3. Мақоми гумрук ариза ва ҳуҷҷатҳои замимагардидаро дар давоми 30 рӯзи гирифтани он баррасӣ менамояд. Дар ин муддат мақоми гумрук риояи талабот ва шартҳои муқарраргардидаро тафтиш намуда, оид ба мувофиқаи меъёри арзшудаи маҳсули коркард ва мӯҳлати коркарди мол қарор қабул мекунад.

Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад аз шахсони сеюм, инчунин аз мақомоти давлати ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти дар қисми 1 ҳамин модда зикргардидаро дархост намояд. Шахсони зикргардида дар давоми 10 рӯзи гирифтани дархост вазифадоранд ҳуҷҷатҳои талабшударо пешниҳод намоянд. Ҳамзамон мақоми гумрук ҳуқуқ дорад мӯҳлати баррасии аризаро то ду моҳ аз рӯзи қабул тамдид намояд.

Рухсатнома барои коркарди мол ва ҳуҷҷатҳои ба он замимашуда аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба қайд гирифта мешавад. Ҳангоми риоя накардани талабот ва шартҳои муқарраршуда мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад рухсатномаи коркарди молро надиҳад.

4. Ба сифати ариза барои коркарди мол декларатсияи гумрукӣ оид ба ҷойгиронии мол таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ истифода бурда мешавад, ба шарте ки ҳангоми воридоти мол ва содироти минбаъдаи маҳсули коркардшуда он ҳамзамон ба ҳамон як мақоми гумрук пешниҳод гардида, ба расмият дароварда шавад, агар (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) мақсади таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ қарор додани он аз таъмир, аз ҷумла таъмири ройгон иборат бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) арзиши гумрукии моле, ки таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ қарор дорад, набояд аз ҳаҷми 600 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад (Конун аз 06.10.2008с. № 437, аз 30.05.2017 № 1421);

3) пасмондаи моли қаблан овардашуда мутобиқи қисми 1 моддаи 184 ҳамин Кодекс таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ ҷой дода шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

5. Агар ба сифати ариза барои коркарди мол декларатсияи гумрукӣ истифода шавад, мӯҳлати баррасии он набояд аз мӯҳлати тафтиши декларатсияи гумрукӣ, ки қисми 1 моддаи 400 ҳамин Кодекс муқаррар кардааст, зиёд бошад.

6. Мақоми гумрук танҳо дар ҳолате, ки агар аризадиҳанда ҳангоми пешниҳоди он талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи моддаҳои 173 - 180 ҳамин Кодексро иҷро накунад, инчунин ҳангоми аз ҷониби мақоми гумрук қабул намудани қарори мувофиқа накардани меъёри арзшудаи маҳсули коркард ва мӯҳлати коркарди мол додани рухсатномаро рад менамояд.

Надодани рухсатнома барои коркарди мол аз ҷониби мақоми гумрук бояд асоснок карда шуда, сабаби он зикр гардад. Оиди надодани рухсатнома аризадиҳанда хатти огоҳ карда мешавад.

Моддаи 181. Бозхондани рухсатнома барои коркарди мол

1. Рухсатномаи барои коркарди мол додашуда аз ҷониби мақоми гумрук бозхонда мешавад, агар ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ дар асоси қисми 4 моддаи 174 ҳамин Кодекс мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода нашавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Қарор дар бораи бозхондани рухсатнома аз рӯзи эътибори қонуни пайдо кардани санади дахлдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амал мекунад.

3. Ҳангоми бозхондани рухсатномаи барои коркарди мол таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ додашуда тибқи рухсатномаи бозхондашуда коркарди мол рухсат дода намешавад ва нисбати моле, ки то бозхондани рухсатнома таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ қарор дорад, мувофиқи ҳамин боб ба охир расонидани низоми гумрукии мазкур иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Намунаи бозхондани рухсатнома барои коркарди мол аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

Моддаи 182. Озод намудани маҳсули коркард аз боҷи гумрукии содиротӣ ва ҷори намудани мамнӯият ва маҳдудиятҳо нисбати маҳсули коркард

1. Ҳангоми содироти маҳсули коркард аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон боҷҳои гумрукии содиротӣ пардохта намешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Нисбати содироти маҳсули коркард ҳамаи мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ мегарданд.

Моддаи 183. Партовҳои коркарди мол

1. Нисбати партовҳое, ки дар натиҷаи коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ ба вуҷуд меоянд, боҷҳои гумрукӣ ва андоз пардохта мешаванд, чуноне, ки агар ин партовҳо дар ҳамон ҳолат ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шудаанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки ин партовҳо аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бароварда шудаанд ё дар шакле коркард шудаанд, ки барои истифодаи тиҷоратии минбаъда дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон корношоям мебошанд ва наметавонанд бо усули аз нигоҳи иқтисоди судманд ба ҳолати аввалаашон баргардонида шаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Партовҳое, ки аз онҳо боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида мешаванд, бояд декларатсия карда шаванд.

2. Бо мақсади ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз партовҳо чун моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида ҳисоб карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Арзиши гумрукии партовҳо мутобиқи қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо назардошти мушаххасоти муқарраркардаи қисми 3 ҳамин модда муайян карда мешавад.

3. Ҳангоми муайян карда натавонистани арзиши гумрукии партовҳо бо усули нархи аҳдномавии моли овардашуда, усули арзиши аҳдномавӣ ба моли шабеҳ ё усули арзиши моли ҳамҷинс мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, арзиши гумрукии партовҳо бо яке аз арзишҳои зерин муайян карда мешавад:

1) нархи фурӯши партовҳо ҳангоми фурӯши ибтидоии онҳо дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба харидоре, ки бо ягон аъзои муомилот оид ба коркарди мол алоқаманд нест (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) нархи фурӯши моли шабеҳ ё ҳамҷинси партовҳо, агар ин мол дар натиҷаи коркарди шабеҳ бо истифодаи низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ истеҳсол шуда бошад ва агар нархи фурӯш ҳангоми фурӯши ибтидоии он дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба харидоре, ки бо ягон аъзои муомилот оид ба коркарди мол алоқаманд нест (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) нархи аҳдномавии моле, ки ба нархи партовҳо шабеҳ ё ҳамҷинс мебошад, агар ин мол ҳамчун моли содиротӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон фурӯхта шуда бошад ва ба Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳамон вақт ё тақрибан дар ҳамон вақте, ки декларатсияи партовҳо сурат гирифтааст, ворид карда шуда бошад;

4) нархи фурӯши моли ба партовҳо шабеҳ ё ҳамҷинси дар бозори дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон байни фурӯшандаю харидорӣ ба ҳамдигар вобастагӣ надошта, бо тарҳи андозҳое, ки ҳангоми фурӯши мол дар Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешавад.

Моддаи 184. Пасмондаҳои коркарди мол

1. Пасмондаи моли таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ ҷойгир шударо аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе пардохти боҷҳои гумрукии содиротӣ баровардан ё таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор додан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Аз пасмондаи бароварданашуда маблағи боҷу андозҳои воридотии гумрукӣ ситонида мешавад, чуноне, ки агар ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳамин шакл ворид шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Пасмондаҳое, ки барои онҳо боҷҳои гумрукӣ ва андоз пардохта мешаванд, бояд декларатсия карда шаванд.

Маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо назардошти ҳаҷми миқдор ё арзиши пасмондаҳо мутаносибан ба маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз муайян карда мешавад, чуноне, ки агар моли дар натиҷаи коркарди он чунин пасмондаҳо ҳосилшуда дар рӯзи таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ ба муомилоти озод бароварда шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 185. Анҷом ва боздошти низоми гумрукӣ

1. Дар мӯҳлати на дертар аз рӯзи анҷоми мӯҳлати коркард (моддаи 177) низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ бояд бо содироти маҳсули коркард аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом ёбад ё моли воридшуда ва маҳсули коркарди он таҳти низоми дигари гумрукӣ ҷойгир карда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Агар маҳсули коркард аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо якчанд партия бароварда шавад, муқоисаи ниҳоии миқдори маҳсули коркарди дар рухсатномаи коркарди мол (моддаи 179) зикршуда метавонад давра ба давра, баъди баровардани маҳсули коркард, ақаллан дар се моҳ як маротиба ва дар давоми 30 рӯзи баровардани партияи охирини маҳсули коркард гузаронида шавад. Агар дар натиҷаи чунин муқоиса шахсе, ки рухсатномаи коркардро дар ҳудуди гумруки гирифтааст, боҷҳои гумрукӣ ва андоз супорад, аз чунин маблағи пардохтҳои гумрукӣ фоиз ситонида намешавад, ба шарте агар пардохт дар давоми 10 рӯзи ба таври хаттӣ қабул шудани қарори мақоми гумрук оид ба зарурияти пардохти зикршуда анҷом дода шавад. Мақоми гумрук дар рӯзи дигари қабули қарор ба шахсе, ки рухсатномаи коркарди молро гирифтааст, оид ба зарурияти пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз огоҳинома мефиристад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудудигумрукӣ метавонад бо иҷозат додани моли барои коркард овардашуда ва (ё) маҳсули коркарди онҳо барои муомилоти озод ё ҷойгир намудани онҳо таҳти дигар низоми гумрукӣ, бо риояи шарту талаботи муқарраркардаи ҳамин Кодекс анҷом ёбад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Бо иҷозат додани моли барои коркард овардашуда ва (ё) маҳсули коркарди онҳо барои муомилоти озод маблағҳои боҷҳои гумрукӣ ва андоз тарзе пардохта мешаванд, ки агар моли овардашуда дар рӯзи ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ қарор гирифта бошад, инчунин фоизҳо аз маблағи зикршуда дар ҳаҷми муқарраркардаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон тарзе пардохта мешаванд, ки агар нисбати ин маблағҳо аз рӯзи ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ мӯҳлат дароз карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

5. Бо талаби шахси манфиатдор амали низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ мумкин аст дар чунин ҳолатҳо боздошта шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) ҳангоми ҷойгир намудани маҳсули коркард дар анбори гумрукӣ мутобиқи қисми 3 моддаи 217 ҳамин Кодекс;

2) ҳангоми ҷойгир намудани маҳсули коркард таҳти дигар низомҳои гумрукие, ки иҷозат барои муомилоти озодро пешбинӣ наменамоянд.

6. Боздоштани амали низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ боиси боздоштани мӯҳлати коркарди мол мегардад (моддаи 177). Фоиз ва боҷу андозҳое, ки мутобиқи ҳамин модда дар назар дошта шудааст, дар давраи боздоштани амали низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумруки ҳисобӣ ва пардохт карда намешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Дар давраи боздоштани амали низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ иҷрои амалиёт оид ба коркарди мол (моддаи 176) иҷозат дода намешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

7. Низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ метавонад ҳангоми бе тағйир баровардани моли овардашуда низ хотима ёбад (бо усули реэкспорт) (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 186. Ҷуброни баробарарзиш (эквивалентӣ)

1. Бо иҷозати мақоми гумрук моли овардашудае, ки таҳти низоми гумрукии коркарди мол дар ҳудуди гумрукӣ ҷойгир шудааст, метавонад бо дигар мол, аз ҷумла бо моли ватанӣ иваз карда шавад, агар он тибқи намуд, сифат ва хусусияти техникӣ ба моли овардашуда монанд бошад (ҷуброни баробарарзиш) (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Маҳсулоте, ки дар натиҷаи коркарди моли баробарарзиш ҳосил шудааст, мутобиқи муқаррароти ҳамин боб, ҳамчун маҳсули коркарди моли овардашуда баррасӣ мегардад.

3. Моли баробарарзиш бо мақсадҳои гумрукӣ дорои статуси моли овардашуда буда, моли овардашуда бошад - статуси моли баробарарзишро дорад.

4. Агар ҷуброни баробарарзиш иҷозат дода шавад, содироти моли коркардшуда бо шарти будани рухсатномаи коркард то овардани мол барои коркард ба ҳудуди гумрукӣ иҷозат дода мешавад. Барои воридоти чунин мол мақомоти гумрук мӯҳлат муқаррар менамоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

БОБИ 22. КОРКАРД БАРОИ МУОМИЛОТИ ОЗОД

Моддаи 187. Мазмуни низоми гумрукии коркард барои муомилоти озод

1. Коркард барои муомилоти озод низоми гумрукие мебошад, ки мувофиқи он моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон овардашуда бо мақсади иҷрои амалиёти коркард дар мӯҳлати муайяншуда (мӯҳлати коркарди мол), бо пурра шартан озод кардан аз боҷи гумрукӣ ва баровардани маҳсули коркардшуда барои муомилоти озод бо пардохти боҷҳои гумрукӣ тибқи меъёрҳое, ки нисбати маҳсули коркард қабул карда шудааст, истифода бурда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347, аз 30.05.2017 № 1421).

2. Нисбати моле, ки таҳти низоми гумрукии коркард барои муомилоти озод ҷойгир шудааст, ҳамаи мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқарраркардаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурда мешаванд.

Моддаи 188. Шартҳои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии коркард барои муомилоти озод

1. Мол таҳти низоми гумрукии коркард барои муомилоти озод бо шартҳои зерин иҷозат дода мешавад:

1) агар рухсатномаи мақоми гумрук мавҷуд бошад (моддаи 192);

2) пешниҳоди хулосаи мақоми давлатии ваколатдор оид ба меъёри маҳсули коркард тибқи намунаи муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо мувофиқаи мақоми давлатии ваколатдор;

3) ҳаммонандсозии маҳсули коркард бо моли хориҷӣ аз ҷониби мақомоти гумрук (моддаи 189);

4) таъмини иҷрои талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла таъмини имконнопазирии гирифтани молу маҳсули коркард бидуни назорати гумрукӣ, фароҳам овардани шароит барои назорати гумрукӣ, таъмини дастрасии мақомоти гумрук ба мол, ҳисоби мол ва иҷрои амалиёт бо онҳо, инчунин додани ҳисобот;

5) имконнопазирии барқарор намудани маҳсули коркард ба ҳолати ибтидоӣ бо усули аз нигоҳи иқтисоди судманд;

6) маблағи боҷҳои гумрукии барои маҳсули коркард пардохтшаванда аз маблағе, ки дар рӯзи ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии коркарди мол барои муомилоти озод бояд пардохта шавад, камтар аст, чуноне агар онҳо барои муомилоти озод иҷозат дода мешуданд;

7) воридоти мол барои коркард аз ҷониби шахсе, ки мустақиман ба коркарди мол машғул мебошад.

2. Низоми гумрукии коркард барои муомилоти озод аз ҷониби шахсе арз карда мешавад, ки мутобиқи ҳамин Кодекс ба сифати декларант баромад карда метавонад.

3. Моли хориҷие, ки пештар таҳти низомҳои дигари гумрукӣ қарор дошт, бо риояи талабот ва шартҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс метавонад таҳти низоми гумрукии коркард барои муомилоти озод ҷойгир карда шавад.

4. Рӯйихати молеро, ки таҳти низоми гумрукии коркард барои муомилоти озод ҷойгир намудан мумкин нест, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 189. Ҳаммонандсозии мол дар маҳсули коркарди он

Ҳангоми ҳаммонандсозии мол ба маҳсули коркарди он усулҳои пешбининамудаи моддаи 175 ҳамин Кодекс истифода бурда мешаванд.

Моддаи 190. Амалиёт доир ба коркарди мол

Амалиёт доир ба коркарди мол таҳти низоми гумрукии коркарди мол барои муомилоти озод амали зайлро дар бар мегирад:

1) коркард ва такмили худи мол;

2) истеҳсоли моли нав, аз ҷумла васл, насб ё ба қисмҳо ҷудо кардани мол.

Моддаи 191. Мӯҳлати коркарди мол

1. Мӯҳлати коркарди мол бо розигии мақоми гумрук аз ҷониби аризадиҳанда муқаррар карда мешавад ва наметавонад аз як сол зиёд бошад.

2. Мӯҳлати коркарди мол барои муомилоти озод бо назардошти давомнокии ҷараёни коркарди он муқаррар карда мешавад.

3. Агар шахси барои коркард иҷозатгирифта бе вайрон кардани талабот ва шартҳои дар ҳамин боб зикргардида натавонад дар мӯҳлати муайян бо сабабҳои ба ӯ новобаста низоми гумрукиро ба охир расонад, тибқи аризаи асосноки шахси барои коркард иҷозатгирифта мӯҳлати ибтидоии коркард дар доираи мӯҳлатҳои муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда дароз карда мешавад.

4. Мӯҳлати коркарди мол аз рӯзи ҷойгир намудани он таҳти низоми гумрукии коркарди мол барои муомилоти озод ва ҳангоми қисман ворид намудани мол аз рӯзи воридоти партияи аввали он оғоз мегардад.

Моддаи 192. Рухсатномаи коркарди мол барои муомилоти озод

1. Рухсатномаи коркарди мол барои муомилоти озод аз ҷониби мақоми гумрук дар асоси аризаи декларант дода мешавад (қисми 1 моддаи 193).

2. Дар рухсатнома инҳо зикр карда мешаванд:

1) тавсиф, сифат ва миқдори моли барои коркард воридшуда ва маҳсули коркарди он;

2) амалиёт нисбати коркарди мол ва усули иҷрои он;

3) меъёри маҳсули коркард;

4) усулҳои ҳаммонандсозии маҳсули моли воридотии коркардшуда;

5) мӯҳлати коркарди мол;

6) дигар маълумоте, ки аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян карда мешавад ва барои мақсади гумрукӣ зарур аст.

Намунаи рухсатнома барои коркарди мол аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

3. Рухсатнома барои коркарди мол дар мӯҳлати муайяншудаи коркарди мол амал мекунад.

4. Рухсатнома барои коркарди мол то ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии коркарди мол барои муомилоти озод дода мешавад.

5. Рухсатномаи гирифтаро ба шахси дигар додан мумкин нест.

6. Мутобиқи қисми 2 моддаи 350 ҳамин Кодекс шахсе, ки барои коркарди мол рухсатнома гирифтааст, барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъул мебошад.

Моддаи 193. Тартиби додани рухсатномаи коркарди мол

1. Барои гирифтани рухсатномаи коркарди мол ба мақоми гумрук аризаи дорои чунин маълумот дода мешавад:

1) дар бораи аризадиҳанда;

2) дар бораи шахсе (шахсоне), ки мустақиман амалиёти коркарди молро иҷро менамояд;

3) дар бораи моле, ки барои коркард таъин гардидааст, маҳсули коркард, инчунин партову пасмондаҳо;

4) дар бораи амалиёт оид ба коркарди мол, усул ва мӯҳлати иҷрои он;

5) дар бораи маҳали ҷойгиршавии иқтидорҳои истеҳсолие, ки тавассути онҳо амалиёти коркарди мол иҷро карда мешавад;

6) дар бораи меъёри маҳсули коркард;

7) дар бораи усулҳои ҳаммонандсозии маҳсули моли воридотии коркардшуда;

8) дар бораи мӯҳлати коркарди мол.

2. Намунаи ариза ва пешниҳоди маълумоте, ки дар онҳо мебошанд, аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

Ба ариза ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти пешниҳодшуда замима мегардад.

3. Мақоми гумрук ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардидаро дар давоми 30 рӯзи қабули онҳо баррасӣ менамояд. Дар давоми ин мӯҳлат мақоми гумрук риояи талабот ва шартҳои муқарраргардидаро тафтиш менамояд, инчунин оид ба мувофиқаи мӯҳлати коркарди мол меъёри маҳсули коркарди он, ки мутобиқи қоидаҳои муқаррарнамудаи моддаи 178 ҳамин Кодекс муайян карда мешавад, қарор қабул мекунад.

Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад аз шахсони сеюм, инчунин аз мақомоти давлати ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти дар қисми 1 ҳамин модда зикргардидаро талаб намояд. Ин шахсон вазифадоранд дар давоми 10 рӯзи гирифтани дархост ҳуҷҷатҳои талабшударо пешниҳод намоянд. Ҳамзамон мақоми гумрук ҳуқуқ дорад мӯҳлати баррасии аризаро аз рӯзи қабул карда гирифтанаш то ду моҳ дароз кунад.

Рухсатнома барои коркарди мол ва ҳуҷҷатҳои ба он замимашуда аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба қайд гирифта мешавад. Ҳангоми риоя накардани талабот ва шартҳои муқарраршуда мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад додани рухсатномаи коркарди молро рад намояд.

4. Мақоми гумрук танҳо дар ҳолате, ки агар ҳангоми додани ариза аризадиҳанда талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи моддаҳои 187 - 193 ҳамин Кодексро иҷро накунад, инчунин ҳангоми аз ҷониби мақоми гумрук қабул намудани қарори мувофиқа нашудани маълумоти арзшуда метавонад рухсатнома надиҳад.

Надодани рухсатнома барои коркарди мол аз ҷониби мақоми гумрук бояд асоснок карда шавад. Оид ба надодани рухсатнома аризадиҳанда хаттӣ огоҳ карда мешавад.

Моддаи 194. Партовҳо ва пасмондаҳо

Нисбати партовҳое, ки дар натиҷаи коркарди мол барои муомилоти озод ба вуҷуд меояд, инчунин пасмондаи моли таҳти низоми гумрукии коркарди мол барои муомилоти озод қарордошта қоидаҳои пешбининамудаи моддаҳои 183 ва 184 ҳамин Кодекс татбиқ мешаванд.

Моддаи 195. Анҷоми низоми гумрукии коркард барои муомилоти озод

1. Низоми гумрукии коркард барои муомилоти озод баъди иҷозати маҳсули коркард барои муомилоти озод анҷом меёбад. Ҳангоми иҷозати маҳсули коркард барои муомилоти озод боҷҳои гумрукӣ бо назардошти меъёрҳои барои маҳсули коркард муайяншуда ҳисоб карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

Арзиши гумрукӣ ва миқдори маҳсули коркард дар рӯзи иҷозат додани онҳо барои муомилоти озод муайян карда мешавад.

2. Дар мавридҳои истисноӣ ва бо тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ низоми гумрукии коркард барои муомилоти озод баъди бо риояи шартҳои барои интихоб ва (ё) иваз намудани низомҳои гумрукӣ пешбининамудаи ҳамин Кодекс таҳти низоми гумрукии дигар қарор додани маҳсули коркард низ анҷом меёбад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 196. Хусусиятҳои истифодаи меъёрҳои боҷи гумрукӣ нисбати маҳсули коркард

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347)

Нисбати маҳсули коркард меъёри боҷҳои гумрукии мамлакате истифода бурда мешавад, ки моли барои коркард овардашударо истеҳсол намудааст. Агар дар ҷараёни коркард моли хориҷие истифода шавад, ки мамлакатҳои гуногун истеҳсол намудаанд, меъёри боҷҳои гумрукӣ бо назардошти хусусиятҳои зайл татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347):

1) агар дар натиҷаи коркард рамзи таснифоти тибқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ дар сатҳи ҳама гуна чор нишони аввал тағйир ёфта бошад, нисбати маҳсули коркард меъёри боҷҳои гумрукӣ ҳамчун нисбати моли воридотии мамлакатҳое истифода мегардад, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон бо онҳо дар муносибатҳои тиҷоратию сиёсӣ низоми ба миллат нисбатан мусоидаткунандаро фароҳам овардааст (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347, аз 30.05.2017 № 1422);

2) дар дигар ҳолатҳо меъёри боҷҳои гумрукӣ тибқи кишвари истеҳсолкардаи моли хориҷие татбиқ мегардад, ки арзиши гумрукии он нисбатан баланд аст (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

БОБИ 23. КОРКАРД БЕРУН АЗ ҲУДУДИ ГУМРУКӢ

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

Моддаи 197. Мазмуни низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ низоми гумрукие мебошад, ки мувофиқи он моли ватанӣ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади иҷрои амалиёти коркард дар мӯҳлати муайяншуда (мӯҳлати коркард) бароварда шуда, минбаъд маҳсули коркарди он бо қисман ё пурра озод намудан аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ бо шартан пурра озод намудан аз боҷҳои содиротӣ бароварда мешавад. Нисбати моли содиршаванда мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурда намешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Ҳангоми содироти мол мувофиқи низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ он аз пардохти андозҳои дохилӣ озод карда намешавад ва инчунин андозҳои дохилӣ баргардонида ё ҷуброн карда намешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 198. Шартҳои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрук коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ бо рухсатномаи мақоми гумрук иҷозат дода мешавад (моддаи 203) (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Агар мақоми гумрук моли содиршударо бо маҳсули коркардшуда ҳаммонанд карда тавонад (моддаи 199), коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ иҷозат дода мешавад, ба истиснои ҳолатҳое ки иваз кардани маҳсули коркард ба моли хориҷӣ мувофиқи моддаи 206 ҳамин Кодекс амалӣ карда шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Барои ҷойгиронии мол таҳти низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ мол барои мақсадҳои гумрукӣ бояд дорои статуси иҷозат ба муомилоти озод ё дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истеҳсол шуда бошад. Таҳти низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ қарор додани моле иҷозат дода мешавад, ки нисбати он имтиёз оид ба пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фароҳам оварда шудааст, агар ин амалиёт оид ба коркарди мол аз таъмир иборат бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад ҳолатҳоеро муайян намояд, ки коркарди мол берун аз ҳудуди гумрукӣ нисбати баъзе намудҳои муайяни мол манъ карда шавад, инчунин нисбати иҷозати мол барои амалиёти коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ, бо назардошти ҳимояи манфиати истеҳсолкунандагони ватанӣ маҳдудиятҳои арзишӣ ё миқдориро муқаррар намояд. Ин мамнӯият ва маҳдудиятҳо мутобиқи моддаи 4 ҳамин Кодекс дар амал татбиқ мегарданд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 199. Ҳаммонандсозии мол бо маҳсули коркард

1. Барои ҳаммонандсозии моли содиротӣ ва маҳсули коркарди он усулҳои зайл истифода мешаванд, агар ин усулҳо бо назардошти хусусияти мол ва амалиёти вобаста ба коркарди он қобили қабул бошанд:

1) аз ҷониби аризадиҳанда ё шахси мансабдори мақоми гумрук гузоштани мӯҳр, штамп, маркировкаи рақамӣ ва ғайра ба маҳсулоти содиротӣ;

2) тавсифи пурраи моли содиротӣ, суратгирӣ ва тасвири он дар масштаб;

3) муқоисаи натиҷаи таҳқиқи пешакии чошнӣ ва намунаи моли овардашуда ва маҳсули коркарди он;

4) истифодаи рақамҳои силсилавӣ ё дигар тамғаҳои истеҳсолкунандаи моли содиршуда;

5) тасдиқи далелноки он, ки моли содиротӣ таҳти амалиёти коркард қарор гирифтааст;

6) усулҳои дигари ҳаммонандсозии мол, ки истифодаи технологияи замонавиро дар назар дорад.

2. Қобили қабул будани усули арзшудаи ҳаммонандсозии маҳсули моли барои коркарди берун аз ҳудуди гумрукӣ содиршударо мақоми гумрук бо назардошти хусусияти мол ва анҷом додани амалиёти коркарди он муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Бо дархости аризадиҳанда ва розигии мақоми гумрук ҳаммонандсозии зикршуда барои мақсадҳои гумрукӣ бо роҳи таҳқиқи маълумоти муфассали пешниҳодшуда оид ба ашё, мавод ва қисмҳои такмилие, ки дар истеҳсолот истифода мешаванд, инчунин технологияи истеҳсоли маҳсули коркард таъмин карда мешавад.

Моддаи 200. Амалиёт доир ба коркарди мол

Амалиёт доир ба коркарди мол ҳангоми низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ амали зайлро дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) коркард ва такмили худи мол;

2) истеҳсоли моли нав, аз ҷумла насб, васл ё ба қисмҳо ҷудо кардани он;

3) таъмири мол, аз ҷумла барқарорсозӣ, иваз кардани қисмҳои таркибӣ ва барқарорсозии хусусияти истеъмолии он;

Моддаи 201 Мӯҳлати коркарди мол

1. Мӯҳлати коркарди мол бо розигии мақоми гумрук аз ҷониби декларант муқаррар карда мешавад ва наметавонад аз ду сол бештар бошад.

2. Мӯҳлати коркарди мол берун аз ҳудуди гумрукӣ бо назардошти давомнокии ҷараёни коркарди мол, мӯҳлате, ки барои интиқоли маҳсули коркард зарур аст, дар доираи мӯҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Бо аризаи асосноки шахси барои коркарди мол иҷозатгирифта мӯҳлати ибтидоии коркард дар доираи мӯҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда дароз карда мешавад.

4. Мӯҳлати коркарди мол аз рӯзи ҷойгир намудани он таҳти низоми гумрукии коркарди мол берун аз ҳудуди гумрукӣ ва дар сурати бо партия содир намудани мол аз рӯзи ҷойгир намудани партияи аввали он оғоз мегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 202. Меъёри маҳсули коркард бо мақсади гумрукӣ

1. Меъёри баромади маҳсули коркард (миқдор ё таркиби фоизии маҳсули коркард, ки дар натиҷаи коркарди миқдори муайяни моли содиршуда ҳосил гардидааст) аз ҷониби декларант бо розигии мақоми гумрук, бо назардошти шароите, ки коркарди мол сурат мегирад, ба истиснои ҳолатҳои дар қисми 4 ҳамин модда пешбинишуда муайян мегардад, агар ин барои мақсади назорати гумрукӣ зарур бошад. Меъёри маҳсули коркард то ворид намудани маҳсули коркард ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Меъёри мувофиқашудаи миқдори маҳсули коркарди молро мақоми гумрук дар асоси ҳуҷҷатҳои пешниҳоднамудаи декларант, ки дорои маълумот оид ба ҷараёни технологии коркард мебошад, амалӣ менамояд. Ҳангоми мувофиқаи маҳсули коркард мақомоти гумрук хулосаи ташкилотҳои экспертиро (аз ҷумла лабораторияҳои гумрукӣ), ки ба ҷараёни мушаххаси технологии коркард асос ёфтаанд, ба инобат мегирад.

3. Тавсиф, сифат ва миқдори маҳсули коркард баъди мувофиқаи маҳсули коркард пурра муайян карда мешавад.

4. Агар амалиёт нисбати моле, ки аслан дорои хусусияти доимӣ мебошад, маъмулан мувофиқи шартҳои муайяни техникӣ иҷро шавад ва боиси истеҳсоли маҳсули коркарди сифатан бетағйир гардад, дар ин ҳолат мақоми ваколатдор барои мақсади гумрукӣ меъёри стандартии баромади маҳсули коркардро муқаррар мекунад.

Ҳангоми истифодаи меъёрҳои стандартии маҳсули коркард ба мақсади гумрукӣ воридоти мол ба миқдори зиёда аз меъёри муқарраршудаи маҳсули моли коркардшуда бо пурра ё қисман озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз иҷозат дода намешавад.

Моддаи 203. Рухсатнома барои коркарди мол

1. Содироти мол барои коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ ҳангоми мавҷуд будани рухсатномаи коркарди мол берун аз ҳудуди гумрукӣ иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Рухсатномаи коркарди мол берун аз ҳудуди гумрукӣ аз ҷониби мақоми гумрук ба декларант дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Дар рухсатнома инҳо зикр мешаванд:

1) тавсиф, сифат ва миқдори моли барои коркард таъингардида ва маҳсули коркарди он;

2) амалиёт нисбати коркарди мол ва тарзи иҷрои он;

3) меъёри маҳсули коркард, агар он муайян карда шуда бошад (қисми 4 моддаи 202) ё дар рӯзи додани рухсатнома мувофиқа шуда бошад;

4) усулҳои ҳаммонандсозии маҳсули моли содиротии коркард;

5) мӯҳлати коркарди мол;

Намунаи рухсатномаро барои коркарди мол мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои гумрукӣ муқаррар менамояд.

4. Рухсатнома барои коркарди мол дар мӯҳлати муайяншудаи коркард амал мекунад.

5. Мутобиқи қисми 2 моддаи 350 ҳамин Кодекс шахсе, ки барои коркарди мол рухсатнома гирифтааст, барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъул мебошад.

Моддаи 204. Тартиби додани рухсатномаи коркарди мол

1. Барои гирифтани рухсатномаи коркарди мол ба мақоми гумрук аризаи дорои чунин маълумот пешниҳод карда мешавад:

1) дар бораи аризадиҳанда;

2) дар бораи шахсе (шахсоне), ки мустақиман амалиёти коркарди молро иҷро менамояд, ва маҳали ҷойгиршавии он (онҳо);

3) дар бораи моли мавриди коркард;

4) дар бораи амалиёт оид ба коркарди мол, усул ва мӯҳлати иҷрои он;

5) дар бораи меъёри маҳсули коркард, агар он муқаррар шуда бошад (қисми 4 моддаи 202) ё агар дар рӯзи пешниҳоди ариза ин меъёр аз ҷониби декларант муайян шуда бошад;

6) дар бораи моли коркардшаванда ва миқдори эҳтимолии он;

7) дар бораи усулҳои ҳаммонандсозии маҳсули моли содиротии коркардшуда бо маҳсули коркард;

8) дар бораи иваз намудани маҳсули коркард ба моли хориҷӣ;

9) дар бораи мӯҳлати коркарди мол.

2. Намунаи ариза ва тарзи пешниҳоди маълумотро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар менамояд.

Ба ариза ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти пешниҳодшуда замима мегардад.

3. Мақоми гумрук ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардидаро дар давоми 30 рӯзи қабул карда гирифтани он баррасӣ менамояд. Дар давоми ин мӯҳлат мақоми гумрук маълумоти дар ариза зикршударо санҷида, инчунин оид ба мувофиқаи меъёри арзшудаи маҳсули коркард ва мӯҳлати коркарди он қарор қабул мекунад.

Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад аз шахсони сеюм, инчунин аз мақомоти давлати ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти арзшударо талаб намояд. Ҳамзамон мақоми гумрук ҳуқуқ дорад мӯҳлати баррасии аризаро ба мӯҳлати на бештар аз ду моҳ аз рӯзи қабул дароз намояд.

Рухсатномаи коркарди мол ва ҳуҷҷатҳои ба он замимашуда аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба қайд гирифта мешаванд. Дар сурати риоя накардани талабот ва шартҳои муқарраргардида мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ метавонад додани рухсатномаи коркарди молро рад намояд.

4. Ба сифати ариза барои коркарди мол декларатсияи гумрукӣ барои моле, ки таҳти низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ содир мегардад, истифода мешавад, ба шарте агар мол бо як партия содир шавад ва дар ҳолатҳое, ки (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) агар мақсади таҳти низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ қарор додани мол аз таъмири он иборат бошад, аз ҷумла музднок иҷрошаванда (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) агар арзишии гумрукии моле, ки таҳти низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ қарор дорад, бояд аз ҳаҷми 2000 нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд набошад (Конун аз 06.10.2008с. № 437, аз 30.05.2017 № 1421).

5. Агар ба сифати ариза барои коркарди мол декларатсияи гумрукӣ истифода шавад, мӯҳлати баррасии он бояд аз мӯҳлати тафтиши декларатсияи гумрукӣ, ки қисми 1 моддаи 400 ҳамин Кодекс муқаррар кардааст, зиёд набошад. Дар ин ҳолат маҳсули коркард ҳангоми баровардани он бояд аз ҷониби ҳамон мақоми гумрукие декларатсия карда шавад, ки барои коркард рухсатнома додааст.

6. Мақоми гумрук танҳо дар ҳолате, ки агар ҳангоми додани ариза аризадиҳанда талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин бобро иҷро накунад, инчунин ҳангоми аз ҷониби мақоми гумрук қабул намудани қарор дар бораи мувофиқа накардани маълумоти арзшудаи маҳсули коркард ва мӯҳлати коркарди он додани рухсатномаро рад менамояд.

Надодани рухсатнома барои коркарди мол аз ҷониби мақоми гумрук бояд асоснок карда шуда, сабаби он зикр гардад. Оид ба надодани рухсатнома аризадиҳанда хаттӣ огоҳ карда мешавад.

Моддаи 205. Бозхондани рухсатнома барои коркарди мол

1. Рухсатномаи барои коркарди мол додашуда аз ҷониби мақоми гумрук бозхонда мешавад, агар дар асоси қисми 4 моддаи 198 ҳамин Кодекс мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷойгир кардани мол таҳти низоми гумрукии коркарди мол берун аз ҳудуди гумрукӣ иҷозат дода нашавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Қарор дар бораи бозхонди рухсатнома аз рӯзи эътибори қонуни пайдо кардани санадҳои дахлдори меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амал мекунад.

3. Ҳангоми бозхонди рухсатномаи коркарди мол ба ҷойгир кардани мол таҳти низоми гумрукии коркарди мол берун аз ҳудуди гумрукӣ мувофиқи рухсатномаи бозхондшуда коркарди он иҷозат дода намешавад, вале нисбати моле, ки то боз хондани рухсатнома таҳти низоми гумрукии коркарди мол берун аз ҳудуди гумрукӣ ҷойгир карда шудааст, иҷозат дода мешавад, ки низоми гумрукӣ мутобиқи ҳамин боб анҷом дода шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Намунаи бозхондани рухсатномаи коркарди молро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар менамояд.

Моддаи 206. Иваз намудани маҳсули коркард ба моли хориҷӣ

1. Мувофиқи дархости асосноки декларант ва иҷозати мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ иваз намудани маҳсули моли коркардшудаи хориҷӣ иҷозат дода мешавад, агар:

1) он вобаста ба тавсиф, миқдор, арзиш, сифат ва хусусиятҳои техникӣ ба маҳсули коркард мувофиқат намояд;

2) коди моли хориҷӣ тибқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ бо рамзи маҳсули коркард тибқи ин Номгӯи дар сатҳи чор рақами аввал мувофиқат намояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422).

2. Дар ҳолатҳои дигар ивази маҳсулоти коркарди моли хориҷӣ бо роҳи азнавбарасмиятдарории рухсатномаи коркарди мол бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 204 ҳамин Кодекс иҷозат дода мешавад.

Моддаи 207. Истифодаи қисман ё пурра озод намудани маҳсули коркард аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Агар мақсади коркард таъмири кафолатноки (ройгони) моли баровардашуда бошад, маҳсули коркарди он аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз пурра озод карда мешавад.

Нисбати моле, ки қаблан дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба муомилоти озод иҷозат дода шудааст, агар ҳангоми иҷозати он ба муомилоти озод мавҷудияти норасоӣ, ки боиси таъмир гардидааст, ба инобат гирифта шуда бошад, озодкунии пурра аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз иҷозат дода намешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Дар ҳолатҳои дигар барои моли маҳсули коркард, ба истиснои аксизҳо қисман озодкунии он аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз иҷозат дода мешавад, ки ин бо тартиби зайл амалӣ мегардад:

1) андозаи маблағи пардохтшавандаи боҷҳои гумрукӣ ҳамчун фарқияти маблағи боҷи гумрукии воридотӣ, ки нисбати маҳсули коркардшаванда истифода мегардад ва маблағи боҷҳои гумрукии воридотие, ки метавонист нисбати моли содиршаванда истифода бурда шавад, муайян мегардад, чуноне, ки агар он ба муомилоти озод иҷозат дода шавад ва агар ба маҳсули коркард меъёрҳои махсуси боҷҳои гумрукӣ истифода шавад ва амалиёти коркард таъмири кафолатнок (ройгон) набошад ё бо назардошти арзиши амалиёти коркард, ки ҳангоми набудани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи арзиши ин амалиёт метавонад ҳамчун фарқияти байни арзиши гумрукӣ, ҳаҷми умумии маҳсулоти истеҳсолшавандаи маҳсули коркард ва арзиши гумрукии моли барои коркард содиршуда муайян карда шавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347);

2) андозаи маблағи пардохтшавандаи андоз аз арзиши иловашуда бо назардошти арзиши амалиёти коркард муайян карда мешавад, ки дар сурати набудани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ин амалиёт метавонад ҳамчун фарқияти байни арзиши гумрукии ҳаҷми умумии маҳсули коркарди ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида ва арзиши гумрукии моли барои коркард содиршуда муайян карда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Аксизҳо нисбати маҳсули коркард пурра супорида мешаванд, ба истиснои ҳолатҳое, ки мақсади амалиёти коркарди мол аз таъмири кафолатноки (ройгони) моли содиршуда иборат бошад.

4. Ҳангоми воридоти маҳсули коркард бо гузашти мӯҳлати коркард (моддаи 201), инчунин ҳангоми риоя нанамудани дигар талабот ва шартҳои ҳамин боб ё тасдиқи онҳо ба таври номатлуб, низоми пурра ва қисман озодкунии онҳо аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз фароҳам оварда намешавад.

Моддаи 208. Анҷоми низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ бо ворид намудани маҳсули коркард ба ҳудуди гумрукии Чумҳурии Тоҷикистон ё тавассути усули дигари пешбининамудаи ҳамин модда анҷом меёбад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Агар маҳсули коркард ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо якчанд партия ворид шавад, муқоисаи ниҳоии миқдори маҳсули коркарди дар рухсатномаи коркарди мол (моддаи 203) зикршуда метавонад давра ба давра, баъди воридоти маҳсули коркард, вале на бештар аз як маротиба дар се моҳ ва дар давоми 30 рӯзи баъди ворид намудани партияи охирини маҳсули коркард гузаронида шавад. Агар дар натиҷаи чунин муқоиса шахсе, ки рухсатномаи коркардро дар ҳудуди гумрукӣ гирифтааст, бояд боҷҳои гумрукӣ ва андоз супорад, аз чунин маблағи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз фоиз ситонида намешавад, ба шарте агар пардохт дар давоми 10 рӯзи кории ба таври хаттӣ қабул шудани қарори мақоми гумрук оид ба зарурати пардохти зикршуда анҷом дода шавад. Мақоми гумрук дар рӯзи дигари баъди қабули қарор ба декларант оид ба зарурати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз огоҳинома мефиристад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Низоми гумрукии коркарди мол берун аз ҳудуди гумрукӣ метавонад бо воридоти бозпаси моли (реимпорт) аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содиршуда ё ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии нисбати моли содироти истифодашаванда, бо риояи талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс анҷом дода шавад. Тағйир додани низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ ба низоми гумрукии содирот иҷозат дода намешавад, агар мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баргашта овардани моли барои коркард содиршуда ва маҳсули онҳо ҳатмӣ бошанд. Тағйир додани низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ ба низоми гумрукие, ки нисбати моли содироти истифода мешаванд, бе пешниҳоди воқеии мол ба мақоми гумрук иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Ҳангоми тағйир додани низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ ба низоми гумрукии содирот нисбати моли баровардашуда бояд маблағи боҷҳои гумрукии содиротӣ, агар онҳо муқаррар шуда бошанд, инчунин фоизи маблағи мазкур пардохта шавад, ба монанди он, ки дар рӯзи қабули декларатсияи гумрукӣ барои содирот батаъхирандозии пардохти боҷи гумрукии содиротӣ фароҳам оварда шудааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Агар маҳсули коркард таҳти низоми гумрукие қарор гирад, ки иҷозати молро ба муомилоти озод пешбинӣ намекунад, маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз нисбати ин мол наметавонад аз маблағи мувофиқи бандҳои 2 ва 3 моддаи 207 ҳамин Кодекс ҳисобшаванда, бе ҳисоби фоизҳо, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 5 ҳамин модда, зиёд бошад.

5. Агар маҳсули коркарди моле оварда шавад, ки то содирот нисбати он оид ба пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз имтиёзҳо фароҳам оварда шудаанд (қисми 3 моддаи 198), ҳангоми иҷозати чунин мол ба муомилоти озод ҳамзамон бо маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи моддаи 207 ҳамин Кодекс муқарраршуда бояд боҷҳои гумрукии воридотӣ ва андоз, ки нисбати мол то содирот барои коркард фароҳам оварда шудаанд, пардохта шаванд.

БОБИ 24. ВОРИДОТИ МУВАҚҚАТӢ

Моддаи 209. Мазмуни низоми гумрукии воридоти муваққатӣ

Воридоти муваққатӣ низоми гумрукие мебошад, ки ҳангоми он моли хориҷӣ дар мӯҳлати муайян (мӯҳлати воридоти муваққатӣ) дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пурра ё қисман озод намудан аз боҷи гумрукӣ ва андоз, бидуни истифодаи тадбирҳои мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодӣ нисбати ин мол, ки мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян шудааст, ба шарти содироти бозпаси он дар мӯҳлати муайян аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти назорати гумрукӣ истифода бурда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 210. Шартҳои таҳти низоми гумрукии воридоти муваққатӣ қарор додани мол

1. Воридоти муваққатӣ бо шарте иҷозат дода мешавад, ки агар молро мақоми гумрук ҳангоми содироти бозпаси он (реэкспорт) ҳаммонанд карда тавонад, ба истиснои ҳолатҳое, ки тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон иваз намудани моли муваққатан воридгардида бо ҳамин навъи мол иҷозат дода мешавад.

2. Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад аз шахсе, ки низоми гумрукии воридоти муваққатиро арз менамояд, пешниҳоди кафолати иҷрои ӯҳдадориҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодексро (моддаи 160) талаб намояд, аз ҷумла барои бозпас содир намудании моли муваққатан вориднамуда ӯҳдадорӣ ба зимма гирад.

3. Таҳти низоми гумрукии воридоти муваққатӣ метавонад моли хориҷие ҷойгир карда шавад, ки қаблан бо риояи талабот ва шартҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс таҳти низомҳои дигари гумрукӣ қарор дошт.

Моддаи 211. Маҳдудиятҳо барои истифода ва ихтиёрдории моли муваққатан вориднамуда

1. Аз моли муваққатан вориднамуда шахсе метавонад истифода барад, ки барои воридоти муваққатӣ дорои рухсатномаи мақоми гумрук бошад.

2. Бо иҷозати мақоми гумрук моли муваққатан воридгардидаро барои истифода ба шахси дигар, ки метавонад тибқи моддаи 126 ҳамин Кодекс декларант бошад, додан мумкин аст.

Моли муваққатан воридшуда ба шахси дигар бо иҷозати мақоми гумрук дода мешавад, агар ин шахс дар назди мақоми гумрук ӯҳдадор шавад, ки шартҳои низоми гумрукии воридоти муваққатиро риоя менамояд. Ҳамзамон шахси қаблан барои воридоти муваққатӣ иҷозатгирифта бояд боҷҳои гумрукӣ ва андозро барои даврае, ки ин шахс истифодаи молро тибқи низоми гумрукии воридоти муваққатӣ анҷом додааст, пардозад, агар нисбати мол озодкунии қисмани шартии пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз тибқи қисми 2 моддаи 212 ҳамин Кодекс татбиқ гардад. Агар риояи низоми гумрукии воридоти муваққатии гумрукӣ бо кафолат таъмин гардад (моддаи 160), шахсе, ки ба он моли муваққатан воридгардида супурда мешавад, бояд ҳуҷҷатҳои дахлдорро ба номи худ ба расмият дарорад. Шахси мазкур аз рӯзи иҷозати мақоми гумрук барои додани моли муваққатан воридшуда ба шахси дигар аз ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои барои шахси дорои иҷозат барои воридоти муваққатӣ муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс истифода мебарад ва онҳоро иҷро мекунад.

3. Моли муваққатан воридшуда бояд дар ҳолати бетағйир нигоҳ дошта шавад, ба истиснои тағйири он дар натиҷаи фарсудашавии табиӣ ё талафи табиӣ ҳангоми шароити мӯътадили интиқол (борбарӣ), нигаҳдорӣ ва истифода. Нисбати моли муваққатан воридшуда иҷрои амалиёти зарурӣ ҷиҳати таъмини нигаҳдории он, аз ҷумла таъмир (ба истиснои таъмири асосӣ ва модернизатсияи он), хизматрасонии техникӣ ва дигар амалиёте, ки барои нигаҳдории хусусиятҳои истифодабарии мол дар ҳолате, ки он дар рӯзи ҷойгиркунӣ таҳти низоми воридоти муваққатӣ қарор дошта иҷозат дода мешавад.

4. Ихтиёрдории моли муваққатан воридшуда бо усулҳои пешбининанамудаи ҳамин модда манъ мебошад.

5. Додани мол ба шахси дигар тибқи қисми 2 ҳамин модда мӯҳлати воридоти муваққатиро боз намедорад ва тамдид наменамояд.

Моддаи 212. Истифодаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Номгӯи гурӯҳи моли бо шарти пурра озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз муваққатан воридшаванда, инчунин шартҳои чунин озодкунӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Озодкунии пурраи шартӣ аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз иҷозат дода мешавад, агар воридоти муваққатии мол ба иқтисоди Ҷумҳурии Тоҷикистон зарари назарраси иқтисодӣ нарасонад, аз ҷумла дар ҳолатҳои:

1) воридоти муваққатии контейнерҳо, тағмонҳо ва намудҳои дигари зарфҳо ва бастабандҳо, ки барои истифодаи чандинкарата таъин гардидаанд;

2) агар воридоти муваққатии мол дар доираи рушди муносибатҳои тиҷоратии хориҷӣ, робитаҳои байналмилалӣ дар соҳаи илм, санъат, кинематография, варзиш, сайёҳӣ, гузаронидани намоишгоҳҳо ва ярмаркаҳо анҷом дода шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) агар мақсади воридоти муваққатӣ аз расонидани кӯмаки байналмилалӣ иборат бошад;

4) агар воридоти муваққатӣ бо шартҳои лизинги анҷом дода шавад.

2. Нисбати гурӯҳҳои дигари мол, инчунин ҳангоми риоя нашудани шартҳои озодкунии пурраи шарти аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андози муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда озодкунии қисман шарти барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз истифода бурда мешавад. Ҳангоми озодкунии қисмии шарти аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз барои ҳар як моҳи пурра ва нопурраи тақвимии нигаҳдории мол дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон 3 фоизи маблағи боҷҳо ва андозҳо пардохта мешавад, чуноне, ки агар он ҳангоми иҷозати мол барои муомилоти озод пардохта шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Ҳангоми озодкунии қисман шарти аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҳангоми ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии воридоти муваққатӣ ё давра ба давра, бо интихоби шахсе, ки барои воридоти муваққати иҷозат гирифтааст, пардохта мешавад. Пардохти даврии маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо розигии мақоми гумрук аз ҷониби шахсе муайян карда мешавад, ки барои воридоти муваққатӣ иҷозат гирифтааст. Ҳамзамон мӯҳлати мушаххаси пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо назардошти он муайян мегардад, ки ин маблағ бояд то оғози давраи дахлдор пардохта шавад.

4. Маблағи умумии боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ки ҳангоми воридоти муваққатӣ бо озодкунии қисман шарти аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида мешавад, бояд аз маблағи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозе, ки мебоист дар рӯзи ҷойгирони таҳти низоми гумрукии воридоти муваққатӣ ба муомилоти озод иҷозат дода шавад, бе назардошти фоизҳо барои гузаронидани мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ, андоз ва фоизҳое, ки метавонанд тибқи сархати 4 қисми 2 моддаи 214 ҳамин Кодекс ҳисоб карда шаванд, зиёд набошад.

5. Агар маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ки ҳангоми озодкунии қисман шарти аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида шудаанд ба маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андозе, ки мебоист дар рӯзи ҷойгирони таҳти низоми гумрукии воридоти муваққатӣ ба муомилоти озод иҷозатшуда баробар шавад, мол барои муомилоти озод иҷозатшуда ба ҳисоб меравад, ба шарте агар нисбати мол маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқарраркардаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ нагарданд ё маҳдудиятҳое, ки дар рӯзи ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии воридоти муваққатӣ истифода шудаанд, бекор карда шаванд.

6. Ҳангоми ҷойгир намудани моли воридоти муваққатӣ таҳти низомҳои дигари гумрукӣ маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андозе, ки ҳангоми озодкунии қисман шарти аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз пардохта шудаанд, баргардонида намешавад.

7. Масъулияти пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз тибқи қисми 2 моддаи 350 ҳамин Кодекс ба зиммаи шахсе гузошта мешавад, ки барои воридоти муваққатӣ рухсатнома дорад.

Моддаи 213. Мӯҳлати воридоти муваққатии мол

1. Мӯҳлати воридоти муваққатии мол на бештар аз 2 сол мебошад. Барои молҳои алоҳида, аз ҷумла молҳое, ки бо шартҳои лизинг ворид мешаванд, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад барои воридоти муваққатӣ нисбат ба мӯҳлати ниҳоии муайяннамудаи сархати якуми ҳамин банд мӯҳлати нисбатан кӯтоҳ ё давомнокро муқаррар намояд.

2. Мӯҳлати воридоти муваққатии мол дар асоси аризаи шахси барои иҷозати воридоти муваққатӣ муроҷиаткарда, бо назардошти мақсад ва ҳолатҳои чунин воридот аз ҷониби мақоми гумрук дар доираи мӯҳлати дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда муқаррар карда мешавад.

3. Дар асоси муроҷиати асосноки шахси дорои иҷозат барои воридоти муваққатӣ ва ҳангоми вайрон накардани талабот ва шартҳои пешбининамудаи ҳамин боб мӯҳлати муқарраргардидаи воридоти муваққатии мол бо қарори мақоми гумрук дар доираи мӯҳлати дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда тамдид карда мешавад.

Моддаи 214. Анҷоми амали низоми гумрукӣ ва боздоштани он

1. Мол бояд аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон на дертар аз рӯзи охирини гузаштани мӯҳлати воридоти муваққатии мол, ки мақоми гумрук муқаррар намудааст (моддаи (213), содир карда шавад ё мутобиқи ҳамин Кодекс таҳти низоми дигари гумрукӣ қарор дода шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Низоми гумрукии воридоти муваққатӣ метавонад бо иҷозати мол барои муомилоти озод анҷом ёбад.

Ҳангоми анҷоми низоми гумрукии воридоти муваққатӣ ба иҷозати мол барои муомилоти озод арзиши гумрукӣ ва теъдоди мол дар рӯзи таҳти низоми гумрукии воридоти муваққатӣ ҷойгиркунии мол, аммо меъёри пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 5 моддаи 212 ҳамин Кодекс, дар рӯзи иҷозати мол барои муомилоти озод муайян карда мешаванд. Декларант ҳуқуқ дорад ҳангоми камшавии арзиши гумрукии мол ё камшавии теъдоди он, ки дар натиҷаи фарсудашавии табиӣ ё талафи табиӣ дар шароити муқаррарии интиқол, нигаҳдорӣ ва истифода, инчунин дар натиҷаи садама ва таъсири қувваи рафънопазир ба миён омадаанд, муроҷиат намояд. Тасҳеҳи арзиши гумрукии мол ва (ё) миқдори онҳо метавонад анҷом дода шавад, агар декларант ба мақоми гумрук маълумоти саҳеҳ ва бо ҳуҷҷатҳо тасдиқшударо пешниҳод намояд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

Ҳангоми муайян намудани маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андозе, ки бояд ҳангоми иҷозати мол ба муомилоти озод пардохта шаванд, баҳисобгирии маблағи пардохти гумрукии ҳангоми озодкунии қисман аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз тибқи қисми 2 ва 3 моддаи 212 ҳамин Кодекс супоридашуда сурат мегирад.

Ҳангоми иҷозати мол барои муомилоти озод, ки нисбати он озодкунии қисман шарти аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз татбиқ шудааст, барои даврае, ки чунин озодкуни истифода гардидааст, фоизҳо аз маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз бояд пардохта шаванд, чуноне, ки агар нисбати ин маблағ аз рӯзи татбиқи озодкунии қисман аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз тамдиди мӯҳлат фароҳам оварда шудааст, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар қисми 5 моддаи 212 ҳамин Кодекс пешбинӣ шудааст.

3. Амали низоми гумрукии воридоти муваққатӣ дар ҳолатҳои зайл боздошта мешавад:

1) ҳангоми ба ҳабс гирифтани моли воридотии муваққатӣ ё ситонидани онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

2) ҳангоми ҷойгир намудани моли воридотии муваққатӣ ба анбори гумрукӣ тибқи қисми 3 моддаи 217 ҳамин Кодекс;

3) бо хоҳиши шахси дорои иҷозати воридоти муваққатӣ ҳангоми ҷойгир намудани моли воридотии муваққатӣ, ки нисбати он озодкунии қисман аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз истифода шудаанд, таҳти низоми дигари гумрукӣ, ки иҷозати молро барои муомилоти озод пешбинӣ намекунад.

Баъди анҷоми мӯҳлати боздошт амали низоми гумрукии воридоти муваққатӣ барқарор карда мешавад.

Ҳангоми барқарор намудани амали низоми гумрукии воридоти муваққатӣ фоизҳо, ки ҳисоб ва пардохти онҳо мувофиқи ҳамин боб пешбинӣ шудааст, барои давраи боздоштани амали низоми гумрукии воридоти муваққатӣ ҳисоб ва пардохта намешаванд.

БОБИ 25. АНБОРИ ГУМРУКӢ

Моддаи 215. Мазмуни низоми гумрукии анбори гумрукӣ

Анбори гумрукӣ низоми гумрукие мебошад, ки ҳангоми он моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшуда бидуни пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ва бе истифодаи мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти назорати гумрукӣ нигоҳ дошта шуда, вале моли барои содирот таъингардида мувофиқи шартҳои пешбининамудаи ҳамин боб таҳти назорати гумрукӣ нигоҳ дошта мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 216. Анборҳои гумрукӣ

1. Анборҳои гумрукӣ бинои махсус ҷудокардашуда ва муҷаҳҳаз барои мақсади нигаҳдории мол ва (ё) майдончаҳои кушодае мебошанд, ки ба талаботи муқаррарнамудаи моддаи 225 ҳамин Кодекс мувофиқанд.

Моли таҳти низоми гумрукии анборҳои гумрукӣ ҷойгиршуда дар анборҳои гумруки нигаҳдорӣ карда мешавад, ба истиснои моле, ки дар қисми 4 моддаи 217 ҳамин Кодекс зикр шудааст.

2. Анборҳои гумрукӣ минтақаи назорати гумрукӣ мебошанд.

3. Мол метавонад дар ҳама гуна анборҳои гумрукӣ, бо назардошти маҳдудиятҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс ҷойгир карда шавад.

Моддаи 217. Шартҳои таҳти низоми гумрукӣ қарор додани мол

1. Тамоми намуди мол, ба истиснои моле, ки мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридот ва содироташ аз Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст, инчунин моли дигаре, ки нисбати он маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ мегарданд ва номгӯи онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд, инчунин моле, ки мӯҳлати истифодабарии он дар рӯзи пешниҳод таҳти низоми гумрукии анбори гумрукӣ аз мӯҳлати муқаррарнамудаи қисми 2 моддаи 218 ҳамин Кодекс камтар аст, нигоҳ дошта шавад.

2. Моле, ки метавонад ба моли дигар зарар оварад ё шароити махсуси нигаҳдориро талаб мекунад, бояд дар анборҳои гумрукӣ ё биноҳои алоҳидаи анборҳои гумрукии барои нигаҳдошти чунин мол махсус ҷиҳозонидашуда, бо риояи ҳатмии талаботи муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дошта шавад.

3. Таҳти низоми гумрукии анбори гумрукӣ метавонад моле ҷойгир карда шавад, ки қаблан таҳти низомҳои дигари гумрукӣ қарор дошт. Дар анборҳои гумрукӣ дар ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс метавонад моли хориҷӣ бо мақсади боздоштани амали низоми гумрукие, ки иҷозати молро барои муомилоти озод пешбинӣ наменамояд, ҷойгир карда шавад.

4. Таҳти низоми гумрукии анбори гумрукӣ бидуни ҷойгиркунии воқеии мол ба анбори гумрукии молҳое, ки аз сабаби ҳаҷми калон доштанашон дар анбори гумрукии дар наздики қарордошта нигаҳдори кардани онҳо имконнопазир аст, дар сурати иҷозати хаттии мақоми гумрук иҷозат дода мешавад. Дар чунин ҳолат шахсе, ки низоми гумрукии анбори гумрукиро арз намудааст, бояд ба мақоми гумрук таъмини супоридани пардохтҳои гумрукиро, ки метавонист ҳангоми барои муомилоти озод иҷозат додани мол супорад, пешниҳод намояд, инчунин ҳамаи дигар талабот ва шартҳои пешбининамудаи ҳамин бобро риоя кунад. Ҳамзамон бо ҳама усул ба шахси дигар барои истифода ё ихтиёрдори додани мол, аз ҷумла бегона кардани мол дар мӯҳлати нигаҳдории он таҳти низоми гумрукии анбори гумрукӣ манъ аст.

Моддаи 218. Мӯҳлати нигаҳдории мол дар анбори гумрукӣ

1. Мол метавонад дар мӯҳлати то 3 сол дар анбори гумрукӣ нигоҳ дошта шавад.

2. Моли дорои мӯҳлати маҳдуди истифода ё фурӯш бояд аз низоми гумрукии анбори гумрукӣ бароварда, таҳти низомҳои дигари гумрукӣ арз карда шавад ва аз анбори гумрукӣ дар давоми 180 рӯзи то гузаштани мӯҳлати маҳдуди зикршуда бароварда шавад, ба истиснои моли зуд вайроншаванда, ки нисбати он мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ метавонад мӯҳлати кӯтоҳтарро муқаррар намояд.

3. Мӯҳлати нигаҳдории молро шахсе, ки молро дар анбори гумрукӣ ҷойгир кардааст, дар декларатсияи гумрукӣ, дар доираи мӯҳлати пешбининамудаи ҳамин модда муайян менамояд.

4. Дар асоси дархости асосноки шахсе, ки молро дар анбори гумрукӣ ҷойгир намудааст, мақоми гумрук метавонад мӯҳлати нигаҳдории молро дар доираи мӯҳлати пешбининамудаи ҳамин модда тамдид намояд.

Моддаи 219. Амалиёт бо моли дар анбори гумрукӣ қарордошта

1. Шахсони ваколатдори мол ва намояндагони онҳо ҳуқуқ доранд бо моли дар анбори гумрукӣ нигаҳдоришаванда амалиёти муқаррарии барои эҳтиёт заруриро бо нигоҳ доштани тағйирнопазирии мол анҷом диҳанд, молро аз назар гузаронанд ва чен кунанд, дар ҳудуди анбори гумрукӣ ҷойи онро иваз кунанд, ба шарте агар ин амалиёт боиси тағйир ёфтани ҳолати мол, вайрон шудани бастабандии он ва (ё) тағйирёбии воситаҳои гузошташудаи ҳаммонандсозӣ нагардад.

2. Амалиёти дар қисми 1 ҳамин модда зикрнашуда, аз ҷумла гирифтани чошнӣ ва намунаи мол, амалиёти оддии насб, инчунин амалҳои зарурӣ ҷиҳати омодасозии мол барои фурӯш, ҳамлу нақл, аз ҷумла ба партияҳо ҷудо намудан, барои баровардан омода сохтан, навъбандӣ, борбандӣ, аз нав бастан, маркировка ва дигар амалҳои барои беҳдошти сифати мол нигаронидашуда аз ҷониби шахсони ваколатдори мол ва намояндаи онҳо бо иҷозати мақоми гумрук анҷом дода мешавад.

Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад танҳо дар ҳолате, ки агар иҷрои ин амалҳо боиси талафи мол ё тағйир ёфтани хосияти мол гардад, барои гузарондани чунин амалҳо иҷозат надиҳад.

3. Нисбати гирифтани чошнӣ ва намунаҳо аз моли хориҷӣ бояд боҷҳои гумрукии воридотӣ ва андозҳо пардохта шаванд, чуноне, ки агар ин мол барои муомилоти озод иҷозат дода шудааст, ба истиснои ҳолатҳое, ки намунаи мол ба анбори гумруки дар давоми 1 моҳ баргардонда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

4. Бегона кардани моли дар анбори гумрукӣ нигаҳдоришаванда, додани ҳуқуқи соҳибӣ, истифода ва ихтиёрдории он ба шахси дигар, ба истиснои моли дар қисми 4 моддаи 217 ҳамин Кодекс зикршуда, ба шарти қаблан ба таври хаттӣ огоҳ намудани мақоми гумрук иҷозат дода мешавад. Ҳамзамон шахси ҳуқуқи амволиро бадастоварда ба мақоми гумрук дар бораи риояи минбаъдаи талабот ва шартҳои нисбати ин мол муқаррарнамудаи ҳамин боб ба таври хаттӣ ӯҳдадори пешниҳод менамояд. Аз рӯзи дигари баъди аз ҷониби мақоми гумрук гирифтани ин ӯҳдадори шахси соҳиби ҳуқуқи амволи ба мол аз ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳое, ки ҳамин Кодекс нисбати шахси молро дар анбори гумрукӣ ҷойгиркарда муайян намудааст, истифода мебарад.

5. Бо иҷозати хаттии мақоми гумрук интиқоли мол аз як анбори гумрукӣ ба анбори дигари гумрукӣ то анҷоми мӯҳлати дар моддаи 218 ҳамин Кодекс муқарраршуда иҷозат дода мешавад. Ҳамзамон мӯҳлати нигаҳдории мол дар анбори гумрукӣ қатъ ва боздошта намешавад.

Моддаи 220. Аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз озод кардани моли содиротӣ ё баргардонидани маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андози пардохтшуда

1. Ҳангоми таҳти низоми гумрукӣ қарор додани моли хориҷие, ки қаблан таҳти низоми гумрукии дигар қарор дошт ва барои баровардан аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин шудааст, аз чунин мол боҷҳои гумрукии воридотӣ ва андоз пардохта намешавад ё маблағи супоридашудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи боби 48 ҳамин Кодекс баргардонида мешаванд, агар озод кардани мол аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз ё баргардондани маблағ ҳангоми воқеан баровандани мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шуда бошад. Ҳангоми содир накардани молҳо аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағи боҷҳои гумрукии воридотӣ ва андоз, ки аз онҳо озодкунӣ аз пардохт ё баргардонидани маблағ истифода шуда буд, инчунин фоизи онҳо бояд пардохта шавад. Ҳисоби маблағи барои боҷҳои гумрукӣ ва андоз супоридашаванда, инчунин фоизҳо дар асоси қоидаҳои анҷоми низоми гумрукии қаблӣ ва мувофиқи шартҳои ҷойгир кардани мол таҳти низоми гумрукии арзшуда, ки аз тарафи декларант барои истифодаи мол дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян шудааст, анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми ҷойгир намудани моли ватании барои содирот аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъингардида дар анбори гумрукӣ тибқи низоми гумрукии содирот озодкуни аз пардохт, баргардондани маблағи андозҳои дохилӣ фароҳам оварда мешавад, агар чунин озодкунӣ, ҷуброн ё баргардонидани маблағ ҳангоми содироти воқеии ин мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шуда бошад. Ҳангоми анҷом надодани содироти воқеии чунин мол дар давоми шаш моҳ аз рӯзи ҷойгир намудани онҳо дар анбори гумрукӣ маблағи мазкур бо ҳисоби фоизҳо, дар ҳаҷми муқаррарнамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон, тибқи тартиби барои ситондани пардохтҳои гумрукӣ пешбининамудаи ҳамин Кодекс ситонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 221. Моли корношоям, вайроншуда ё харобшуда

Моле, ки дар натиҷаи садама, таъсири қувваи рафънопазир дар давраи нигаҳдории мол дар анбори гумрукӣ корношоям, вайрон ё хароб шудааст, бояд таҳти низоми гумрукии муайян ҷойгир карда шавад, чуноне, ки агар он ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми корношоями, вайроншуда ё харобшуда ворид карда шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 222. Муайян намудани арзиши мол ҳангоми иҷозат барои муомилоти озод

Агар барои мақсадҳои ҳисоби боҷҳои гумруки ва андоз мувофиқи ҳамин Кодекс арзиши гумрукии мол ё теъдоди он баъди нигаҳдории мол дар анбори гумрукӣ истифода гардад, ҳангоми иҷозати мол барои муомилоти озод арзиши гумрукии мол ва (ё) теъдоди он дар рӯзи иҷозати мол барои муомилоти озод муайян карда мешавад.

Моддаи 223. Анҷоми амали низоми гумрукӣ

1. Мол дар анбори гумрукӣ (моддаи 218) бояд мувофиқи талабот ва шартҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс дар муддати на дертар аз рӯзи гузаштани мӯҳлати нигаҳдории он таҳти низоми дигари гумрукӣ қарор дода шавад.

Ихтиёрдории моли мазкур баъди анҷоми ин мӯҳлат мувофиқи фасли VI ҳамин Кодекс анҷом дода мешавад.

2. Моли таҳти низоми анбори гумрукӣ бударо таҳти низоми дигари гумрукӣ танҳо шахсе метавонад ҷойгир намояд, ки нисбати ин мол ваколатдор аст.

3. Ҳангоми аз анбори гумрукӣ иҷозат додани моле, ки қаблан таҳти низоми гумрукии воридоти муваққатӣ қарор дошт, бо мақсади истифодаи минбаъдаи он дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи ҳамин низом, мӯҳлати воридоти муваққатии мол барқарор карда мешавад. Ҳангоми иҷозати чунин мол барои муомилоти озод ҳисоби пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи моддаи 214 ҳамин Кодекс анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Нисбати моли дар анбори гумрукӣ нигаҳдоришаванда низоми гумрукии нобудкунӣ метавонад аз ҷониби соҳиби анбори гумрукӣ бо назардошти муқаррароти қисми 2 ҳамин модда арз карда шавад.

Моддаи 224. Навъҳои анбори гумрукӣ

1. Анборҳои гумрукӣ метавонанд кушода ва пӯшида бошанд.

Анборҳои гумрукӣ, агар онҳо барои нигаҳдошти ҳама гуна мол ва истифода барои ҳар шахс дастрас бошанд, анбори кушода ҳисоб мешаванд.

Агар анборҳои гумрукӣ танҳо барои нигаҳдории моли соҳиби анбори гумрукӣ таъин гардида бошанд, анбори пӯшида ҳисоб мешаванд (моддаи 226).

2. Номгӯи молҳоеро, ки наметавонанд дар анборҳои навъи пӯшида нигоҳ дошта шаванд, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

3. Анборҳои гумрукии пӯшида ва кушода метавонанд барои нигаҳдории моли алоҳидае, ки нигаҳдории махсусро талаб менамояд ё моле, ки метавонад ба моли дигар зарар расонад (анборҳои гумрукии махсус), истифода бурда шаванд.

Моддаи 225. Талабот нисбати ободонӣ, таҷҳизонӣ ва маҳали ҷойгиршавии анборҳои гумрукӣ

1. Бино ва (ё) майдонҳои барои истифода ба сифати анбори гумрукӣ таъиншуда бо мақсади таъмини назорати гумрукӣ бояд тарзе сохта ва таҷҳизонида шаванд, ки амнияти нигаҳдории молро таъмин намуда, дастрасии шахсони бегонаро (шахсоне, ки кормандони анбор нестанд, нисбати мол ваколат надоранд ё намояндаи шахси дорои чунин ваколатҳо намебошанд) имконнопазир созад, инчунин барои назорати гумрукӣ нисбати ин мол имконият фароҳам орад. Маҳали ҷойгиршавии анбори гумрукӣ бо назардошти манфиати ташкилоти тиҷоратӣ ва шахсони манфиатдори дигар муайян карда мешавад.

2. Мувофиқи қисми 1 ҳамин модда мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ барои ободонии бино, таҷҳизот ва маҳали ҷойгиршавии биноҳо ва майдонҳои кушодаи барои истифодаи анбори гумрукӣ таъиншуда талаботи ҳатмиро муқаррар менамояд.

Моддаи 226. Соҳиби анбори гумрукӣ

1. Соҳиби анбори гумрукӣ метавонад шахси ҳуқуқии ватанӣ бошад, ки ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ дохил карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Соҳиби анбори гумрукӣ нигаҳдории моли таҳти назорати гумрукӣ бударо тибқи ҳолат ва шартҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс анҷом медиҳад.

3. Муносибати соҳиби анбори гумрукӣ бо шахсоне, ки молро дар анборҳои гумрукӣ барои нигаҳдори ҷойгир намудаанд, дар асоси шартнома ба роҳ монда мешавад. Набастани шартнома аз ҷониби соҳиби анбори гумрукии кушода ҳангоми мавҷудияти шароити муносиби бастани он иҷозат дода намешавад.

4. Соҳибони анборҳои гумрукӣ метавонанд мақомоти гумрукие бошанд, ки ба сифати соҳиби анбори гумрукӣ, бе дохил намудани онҳо ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ фаъолият намоянд. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ вазифадор аст на камтар аз як маротиба дар шаш моҳ мунтазам нашри номгӯи анборҳои гумрукиро, ки соҳиби он мақоми гумрук ҳисоб мешавад, инчунин тағйиру иловаҳо ба онҳоро дар нашрияҳои расмӣ ва сомонаи расмии интернетии худ таъмин намояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678, аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 227. Шарти дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шартҳои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ аз инҳо иборатанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) соҳибии (таҳти моликият, пешбурди хоҷагидорӣ ё таҳти иҷора) бино ва (ё) майдончаҳои кушодаи барои истифода ба сифати анбори гумрукӣ коршоям ва ҷавобгӯи талаботи муқарраргардида (моддаи 225);

2) таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

3) шартнома дар бораи суғуртаи хавфи масъулияти шаҳрвандии худ, ки метавонад дар натиҷаи расонидани зарар ба моли дигар шахсон, ки таҳти нигаҳдорӣ қарор гирифтааст ё вайрон кардани шартҳои дигари нигаҳдорӣ бо шахсонн дигар фаро расад. Маблағи суғурта, ки дар доираи он суғуртакунанда ӯҳдадор мешавад ҳангоми фарорасии ҳар як ҳолати суғурта зарари ба моликияти шахсон расонидашударо ҷуброн намояд, тибқи масоҳати муфид ё ҳаҷми муфид ҳисоб карда мешавад ва агар ба сифати анбори гумрукӣ майдончаи кушода истифода шуда бошад - дар ҳаҷми 5 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои ҳар як метри мураббаи масоҳати муфид ё агар ба сифати анбори гумрукӣ бино истифода шуда бошад - дар ҳаҷми 2 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои ҳар як метри мукааби масоҳати муфид истифода бурда шавад, вале наметавонад аз ҳаҷми 8000 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо камтар бошад (Конун аз 06.10.2008с. № 437);

2. Агар соҳибии бино ва (ё) майдончаи кушода дар асоси шартномаи иҷора анҷом дода шавад, дар ин сурат шартнома бояд ба мӯҳлати на камтар аз се сол аз рӯзи пешниҳоди ариза ҷиҳати дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ баста шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 228. Ариза барои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шахс ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ дар асоси аризаи ҷавобгӯи талаботи муқаррарнамудаи моддаи 226 ҳамин Кодекс дохил карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Ариза барои дохилшавӣ ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ бояд инҳоро дар бар гирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) муроҷиат ба мақоми гумрук бо ариза барои дохилшавӣ ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

3) маълумот дар бораи навъи анбори гумрукӣ (барои анбори пӯшида, инчунин асоснокии зарурат ва ба мақсад мувофиқ будани интихоби ин анбор);

4) маълумот дар бораи биноҳо ва (ё) майдончаҳои кушодае, ки дар ихтиёри аризадиҳанда қарор дошта, барои истифода ба сифати анбори гумрукӣ таъин гардидааст, маҳали ҷойгиршавӣ, ободонӣ, таҷҳизонӣ ва таъминоти моддию техникии онҳо;

5) маълумот дар бораи таъмини пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

6) маълумот дар бораи шартномаи (шартномаҳои) суғуртаи хавфи масъулияти шаҳрвандии аризадиҳанда.

3. Ба аризаи барои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ ҳуҷҷатҳои зерини тасдиқкунандаи маълумоти пешниҳодшуда замима мегарданд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) шаҳодатнома дар бораи сабти давлатии шахси ҳуқуқӣ;

2) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ҳуқуқи соҳибии биноҳо ва (ё) майдончаҳои кушода, ки барои истифода ба сифати анбори нигаҳдории муваққатӣ таъин гардидаанд;

3) тарҳҳо ва нақшаҳои биноҳо ва (ё) майдончаҳои кушода, ки барои истифода ба сифати анбори нигаҳдории муваққатӣ таъин гардидаанд;

4) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи супурдани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

5) тасдиқномаҳои бонкҳо дар бораи кушодани суратҳисобҳо;

6) шартномаи (полиси) суғурта (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

4. Барои ҳар бинои ҳудудан алоҳида ва (ё) ҳар майдончаи кушодаи ҳудудан алоҳида, ки барои истифода ба сифати анбори гумруки таъин гардидааст, аризаи алоҳида пешниҳод карда мешавад.

Моддаи 229. Шаҳодатнома дар барои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Дохил намудани соҳиби анбори гумрукӣ ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ нисбати ҳар як бинои ҳудудан алоҳида ва (ё) ҳар як майдончаи кушодаи ҳудудан алоҳида, ки ба сифати анбори гумрукӣ истифода мегардад, анҷом дода мешавад. Ба ҳар як бинои ҳудудан алоҳида ва (ё) ҳар як майдончаи кушодаи ҳудудан алоҳида дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ шаҳодатнома дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ инҳоро дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) номи соҳиби анбори гумрукӣ ва нишон додани номгӯи шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва маҳали ҷойгиршавӣ;

2) маълумот дар бораи ҳуқуқи соҳибии бино ва (ё) майдончаи кушода, ки ба сифати анбори гумрукӣ истифода мешавад;

3) маълумот дар бораи таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ тибқи талаботи пешбининамудаи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

4) нишон додани навъи анбори гумрукӣ;

5) нишон додани маҳали ҷойгиршавии анбори гумрукӣ.

3. Шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ дар давоми панҷ сол эътибор дорад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 230. Вазифаҳо ва масъулияти соҳиби анбори гумрукӣ

1. Соҳиби анбори гумрукӣ вазифадор аст:

1) шарт ва талаботи муқаррарнамудаи ҳамин Кодексро нисбати нигаҳдории мол дар анборҳои гумрукӣ риоя намояд;

2) баҳисобгирии моли нигаҳдоришавандаро анҷом дода, ба мақомоти гумрук дар бораи нигаҳдории ин мол ҳисобот пешниҳод намояд (моддаи 405);

3) амнияти моли дар анборҳои гумрукӣ нигаҳдоришавандаро таъмин намояд;

4) дастрасии шахсони бегонаро ба моли нигаҳдоришаванда бе иҷозати мақомоти гумрук имконнопазир созад;

5) боҷҳои гумрукӣ ва андозро дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 2 ҳамин модда, инчунин дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи 90 ҳамин Кодекс пардозад, агар соҳиби анбори гумрукӣ дорои иҷозат ба транзити дохилии гумрукӣ бошад.

2. Соҳиби анбори гумрукӣ нисбати моли дар анбори гумрукӣ нигаҳдоришаванда, ҳангоми гум кардан ё бе иҷозати мақоми гумрук додани мол барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъул мебошад. Соҳиби анбори гумрукӣ барои пардохти боҷҳои гумрукӣ, андозҳо танҳо ҳангоме масъул намебошад, ки агар мол дар натиҷаи садама, таъсири қувваи рафънопазир ё талафи табиӣ ҳангоми нигаҳдории муқаррарӣ нобуд ё тамоман талаф шуда бошад.

Моддаи 231. Бозхондани шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

Шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ метавонад аз ҷониби мақоми гумрук дар ҳолатҳои зерин бозхонда шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) аз ҷониби соҳиби анбори гумрукӣ риоя нашудани ҳатто яке аз шартҳои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ, ки тибқи моддаи 227 ҳамин Кодекс муқаррар шудааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

2) аз ҷониби соҳиби анбори гумрукӣ риоя нашудани ӯҳдадориҳои пешбининамудаи банди 5 қисми 1 моддаи 230 ҳамин Кодекс;

3) агар соҳиби анбори гумрукӣ чандин маротиба барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ ҷалб шуда бошад.

Моддаи 232. Амалиёт бо мол ҳангоми хориҷ намудани соҳиби анбори гумрукӣ аз Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

Ҳангоми бозхондани шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ ё хориҷ намудани соҳиби анбори гумрукӣ аз Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ бо дигар асосҳо моли дар анборҳои гумрукӣ нигаҳдоришаванда бояд аз ҳисоби вай дар мӯҳлати ду моҳ аз рӯзи хориҷшавӣ дар анбори дигари гумрукӣ ҷойгир карда шаванд. Соҳиби анбори гумрукӣ вазифадор аст шахсонеро, ки моли худро дар анборҳои гумрукӣ қарор додаанд, дар давоми 3 рӯзи хориҷ намудани вай аз Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ огоҳ намояд. Аз рӯзи дигари хориҷ намудани соҳиби анбори гумрукӣ аз Феҳристи соҳибони анборҳои гумрукӣ ҷойгиркунии мол дар ин анборҳои гумрукӣ манъ мебошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 233. Нигаҳдории мол дар анборҳои гумрукии мақомоти гумрук

1. Анборҳои гумрукии мақомоти гумрук анборҳои кушода ҳисоб мешаванд ва бояд ҷавобгӯи талаботи муқаррарнамудаи моддаи 225 ҳамин Кодекс бошанд.

2. Ҳангоми нигаҳдории мол дар анборҳои гумрукӣ муносибати муттақобилаи мақомоти гумрук бо шахсоне, ки моли худро дар анборҳои гумрукӣ ҷой медиҳанд, мутобиқи ҳамин Кодекс ва Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад. Нисбати шартномаи мақоми гумрук бо шахсе, ки моли худро дар анборҳои гумрукӣ ҷойгир менамояд, талаботи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки барои шартномаи оммавӣ пешбинӣ шудааст, татбиқ мегардад. Аз ҷониби мақоми гумрук набастани шартномаи нигаҳдории мол ҳангоми мавҷудияти имконияти бастани он иҷозат дода намешавад.

Қабули мол барои нигаҳдорӣ аз ҷониби мақоми гумрук дар анборҳои гумрукӣ бо додани квитантсияи дорои намунаи муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба шахси соҳиби бор тасдиқ карда мешавад.

3. Ҳуқуқ, вазифаҳо ва масъулияти мақоми гумрук марбут ба нигаҳдории мол дар анборҳои гумрукӣ аз моҳияти масъулияти мувофиқи муқаррароти умумии нигаҳдори пешбининамудаи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо назардошти муқаррароти ҳамин Кодекс бармеояд.

Мақоми гумрук дар сурати гум шудани моли дар анборҳои гумрукӣ нигаҳдоришаванда барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҷавобгар мебошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар мол дар натиҷаи садама, таъсири қувваи рафънопазир ё талафи табиӣ ҳангоми нигаҳдории муқаррари нобуд ё тамоман талаф шуда бошад.

БОБИ 26. РЕИМПОРТ

Моддаи 234. Мазмуни низоми гумрукии реимпорт

1. Реимпорт низоми гумрукие мебошад, ки мувофиқи он моли қаблан аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содиршуда ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи мӯҳлатҳои муқарраршуда (банди 2 қисми 1 моддаи 235), бе пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ва бе татбиқи мамнӯият ва маҳдудияти дорои хусусиятҳои иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ворид карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Моли таҳти низоми гумрукии реимпорт ҷойгиршуда барои мақсади гумрукӣ чун иҷозатшуда барои муомилоти озод баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 235. Шартҳои таҳти низоми гумрукии реимпорт қарор додани мол

1. Таҳти низоми гумрукии реимпорт қарор додани мол иҷозат дода мешавад, агар:

1) ҳангоми содир намудани мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон он дорои статуси таҳти муомилоти озод қарордошта ё маҳсули коркарди моли хориҷӣ бошад (боби 21) (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) мол дар ҷараёни 3 соли баъд аз рӯзи дигари интиқоли моли мазкур аз сарҳади гумрукӣ ҳангоми содироти он аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти низоми гумрукии реимпорт арз шудааст. Тибқи дархости асосноки шахси манфиатдор мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мӯҳлати мазкурро нисбати таҷҳизоти дар сохтмон, истеҳсолоти саноатӣ, истихроҷи канданиҳои фоиданок ва дигар мақсадҳои шабеҳ бо шарти риояи ҳамаи дигар муқаррароти ҳамин боб тамдид менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) мол дар ҳамон ҳолате, ки аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содир шуда буд, бетағйир боқӣ монда бошад, ба истиснои тағйирот дар натиҷаи фарсудашавии табий ё талафи табиӣ ҳангоми шароити мӯтадили интиқол, нигаҳдорӣ ва истифода (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

4) маблағи боҷҳои гумрукӣ, андозҳо, субсидияҳо ва дигар маблағҳое, ки бояд ҳангоми реимпорти мол ба буҷети давлатӣ (моддаи 236) баргардонида шаванд, пардохта шуда бошад.

2. Истифодаи мол берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади ба даст овардани фоида, инчунин иҷрои амалиёти зарурӣ барои таъмини нигаҳдории он, аз ҷумла таъмир (ба истиснои таъмири асосӣ ва модернизатсия), хизматрасонии техникӣ ва дигар амале, ки барои нигаҳдории хусусиятҳои истифодабарии мол заруранд ва нигоҳ доштани мол дар ҳолате, ки он дар рӯзи содирот аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дошт, барои ҷойгир намудани он таҳти низоми гумрукии реимпорт монеа шуда наметавонад, ба истиснои ҳолатҳое, ки иҷрои амалҳои таъмир боиси баланд шудани арзиши мол нисбат ба арзиши он дар рӯзи содирот нагардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Таҳти низоми гумрукии реимпорт метавонад моле ҷойгир карда шавад, ки қаблан таҳти низомҳои дигари гумрукӣ қарор дошт.

4. Қарор додани молҳо таҳти низоми гумрукии реимпорт бо шарти риояи талаботи қисми 1 ҳамин модда, ҳамчунин дар мавриде иҷозат дода мешавад, ки агар танҳо қисме аз молҳои қаблан содиршуда ворид гардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 236. Баргардонидани маблағи боҷҳои гумрукии воридотӣ, андозҳо, субсидияҳо ва дигар маблағ ҳангоми реимпорти мол

1. Ҳангоми реимпорти мол ба буҷети давлатӣ бояд ин маблағ баргардонида шавад:

1) маблағи боҷҳои гумрукии воридотӣ, андозҳо ва (ё) фоизи онҳо, агар маблағи чунин боҷҳои гумрукӣ, андозҳо ва (ё) фоизҳо ситонида нашуда бошад ё вобаста ба содироти мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргардонида шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) маблағи андозҳои дохилӣ, субсидияҳо ва дигар маблағи пардохтнашуда ё қаблан мустақиман ё ғайримустақим ба сифати пардохт, имтиёз гирифташуда ё аз сабаби содироти мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн гардидааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Маблағи боҷҳои гумрукии воридотӣ ва андозҳои тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи қисми 4 моддаи 185 ҳамин Кодекс барои муайян намудани маблағи барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз зарури ҳангоми иҷозати маҳсули коркарди мол барои муомилоти озод ҳисоб карда мешавад.

Маблағи андозҳои дохилӣ дар асоси меъёрҳои дар рӯзи қабули декларатсияи гумрукӣ ҳангоми баровардани мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалкунанда ва арзиши гумрукии мол ва (ё) теъдоди он, ки ҳангоми баровардани он аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян шудааст, ҳисоб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347, аз 30.05.2017 № 1421):

3. Тартиби ҳисоби маблағи субсидия ва дигар маблағи дар қисми 2 ҳамин модда зикрнашуда аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад ҳолатҳоеро муқаррар намояд, ки ҳамзамон бо ин маблағ фоизҳои он дар ҳаҷми муқаррарнамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида шавад.

4. Маблағҳои боҷҳои гумрукӣ, андозҳо, субсидияҳо ва дигар фоизҳое, ки мувофиқи ҳамин модда пешбинӣ шудааст, аз ҷониби мақомоти гумрук мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ситонида мешаванд.

Моддаи 237. Ҳуҷҷат ва маълумоте, ки барои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии реимпорт заруранд

1. Барои гирифтани иҷозати ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии реимпорт декларант ба мақоми гумрук дар бораи шароитҳои баровардани мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дар бораи таъмири мол, агар чунин амалиёт бо мол берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида шуда бошанд, маълумот пешниҳод мекунад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Барои тасдиқи маълумоти дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда декларант ба мақоми гумрук декларатсияи гумрукиро, ки ҳангоми содироти мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул шуда буд, ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи рӯзи убури мол аз сарҳади гумруки ҳангоми содирот, ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи риояи талаботи моддаи 236 ҳамин Кодекс, инчунин дигар ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти арзшударо пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 238. Баргардонидани маблағи боҷҳои гумрукии содироти ҳангоми реимпорти мол

1. Маблағи пардохтшудаи боҷҳои гумрукии содироти ҳангоми реимпорти мол баргардонида мешавад, агар мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи низоми гумрукии реимпорт дар давоми на дертар аз 6 моҳи баъди убури мол аз сарҳади гумрукӣ ҳангоми содироти он аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Маблағи боҷҳои содиротии гумрукии пардохтшуда бо қарори мақомоти гумрук аз ҷониби мақомоти ваколатдори молия тибқи ҳамин Кодекс баргардонида мешавад.

БОБИ 27. РЕЭКСПОРТ

Моддаи 239. Мазмуни низоми гумрукии реэкспорт

Реэкспорт низоми гумрукие мебошад, ки мувофиқи он моли қаблан ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида аз ин ҳудуд бидуни пардохт ё баргардонидани боҷҳои гумрукии воридотӣ ва андозҳо, бе татбиқи мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусиятҳои иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон содир карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 240. Шартҳои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии реэкспорт

1. Таҳти низоми гумрукии реэкспорт мол бо шартҳои зайл ҷойгир карда мешавад:

1) баровардани молҳое, ки дар ҷойҳои нигаҳдории муваққатӣ қарор доранд то ҷойгиркунии онҳо таҳти низоми муайяни гумрукӣ;

2) баровардани моли қаблан барасмиятдаровардашуда таҳти низоми гумрукии иҷозати мол барои муомилоти озод, бо риояи талаботи пешбининамудаи моддаи 242 ҳамин Кодекс;

3) содироти молҳои хориҷӣ, ки таҳти амалиёти коркард қарор нагирифтаанд ва қаблан таҳти низоми гумрукии коркард дар ҳудуди гумрукӣ ва коркарди мол барои муомилоти озод ҷойгир карда шудаанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

4) содироти молҳои хориҷӣ, ки қаблан таҳти низомҳои гумрукии анбори гумрукм, минтақаи озоди гумрукӣ, анбори озод, воридоти муваққатӣ ва савдои бебоҷ қарор дода шудаанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845);

5) содироти молҳои хориҷии ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридкардашуда бо вайрон кардани талаботи манъи воридоти онҳо тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон (қисми 1 моддаи 12) (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Тартиби барасмиятдарории гумрукии моли реэкспортшаванда аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

3. Реэкспорти моли зераксизӣ дар сурати таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ, андозҳо ё мушоияти гумрукӣ анҷом дода мешавад.

4. Санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва (ё) санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд шартҳои иловагии ҷойгир намудани молро таҳти низоми гумрукии реэкспорт муқаррар намоянд.

Моддаи 241. Татбиқи боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҳангоми реэкспорти мол

1. Ҳангоми реэкспорти мол озодкунӣ аз пардохти боҷҳои гумрукии воридотӣ ва андозҳо фароҳам оварда мешавад ё баргардонидани таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз анҷом дода мешавад, агар чунин озодкунӣ ё баргардонидан ҳангоми анҷоми низоми гумрукӣ, ки тибқи он мол дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дошт, пешбинӣ шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми содир намудани моли реэкспортшаванда боҷҳои гумрукии содиротӣ пардохта намешаванд.

Моддаи 242. Татбиқи низоми гумрукии реэкспорт нисбати моле, ки барои муомилоти озод иҷозат дода шудааст

1. Молҳои барои муомилоти озодиҷозатдодашуда, ки онҳо дар рӯзи убури сарҳади гумрукӣ дорои камбудиҳо буданд ё ба тарзи дигар ба теъдод, сифат, тавсиф, бастабанди ё дигар шартҳои муомилоти иқтисодии хориҷӣ мувофиқат намекарданд ва аз ҳамин сабабҳо ба ирсолкунандаи бор ё ба шахси дигари зикрнамудаи он баргардонида мешаванд, метавонанд таҳти низоми гумрукии реэкспорт ҷойгир карда шаванд, агар ин молҳо:

1) дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода ва таъмир нашуда бошанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки мол барои муайян намудани камбудӣ ё дигар ҳолатҳое, ки боиси баргардонидани онҳо гардидаанд, истифода шуда бошанд;

2) метавонанд аз ҷониби мақомоти гумрук ҳаммонанд карда шаванд;

3) дар давоми 6 моҳ аз рӯзи иҷозати онҳо барои муомилоти озод бароварда шаванд.

2. Ҳангоми реэкспорти мол тибқи қисми 1 ҳамин модда маблағи пардохтшудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз мутобиқи моддаи 397 ҳамин Кодекс баргардонида мешаванд.

БОБИ 28. НОБУДКУНӢ

Моддаи 243. Мазмуни низоми гумрукии нобудкунӣ

Нобудкуни низоми гумрукие мебошад, ки мувофиқи он моли хориҷӣ таҳти назорати гумрукӣ, бе пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, инчунин бе татбиқи мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон нобуд карда мешавад.

Моддаи 244. Шартҳои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии нобудкунӣ

1. Нобудкунии мол иҷозат дода мешавад, агар моли таҳти нобудкунӣ қарордошта бо усули аз нигоҳи иқтисоди судманд ба шакли аввалааш барқарор карда нашавад.

2. Нобудкунӣ нисбати гурӯҳи молҳои зерин иҷозат дода намешавад:

1) арзиши фарҳангӣ;

2) намудҳои ҳайвонот ва растаниҳое, ки таҳти хатари нобудшавӣ қарор доранд, узв ва маҳсули онҳо (дериватҳо), ба истиснои ҳолатҳое, ки нобудкунии онҳо барои мақсадҳои пешгирии эпидемия ва ҳолатҳои эпизоотӣ анҷом дода мешавад;

3) моли аз ҷониби мақомоти гумрук ба сифати гарав қабулшуда, то анҷоми муносибатҳои вобаста ба гарав;

4) моли аз ҷониби мақоми давлатии ваколатдор ситонидашуда ё моле, ки нисбати он тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳабси амвол пешбинӣ шудааст;

5) дигар молҳое, ки номгӯи онҳоро метавонад Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намояд.

3. Нобудкунии мол иҷозат дода намешавад, агар:

1) нобуд кардани мол ба муҳити зист зарари ҷиддӣ расонад ё мустақиман ё ғайримустақим ба ҳаёт ва саломатии одамон хатари ҷиддӣ дошта бошад;

2) мол бо роҳи истеъмол аз рӯи таъиноти муқаррариаш нобуд карда шавад;

3) барои мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси хароҷот гардад.

Моддаи 245. Мӯҳлат ва маҳали нобудкунӣ

1. Мӯҳлати нобудкунии молро мақоми гумрук дар асоси аризаи декларант, бо назардошти вақти дахлдор барои гузаронидани амали нобудкунии намуди моли арзшуда ва мӯҳлате, ки барои интиқоли мол бо воситаи нақлиёт аз маҳали ҷойгиршавӣ ба маҳали нобудкунӣ зарур аст, муқаррар карда мешавад.

2. Маҳали нобудкунии молро декларант бо розигии мақоми гумрук бо назардошти талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи муҳити зист муайян менамояд.

Моддаи 246. Татбиқи низоми гумрукии нобудкунӣ нисбати моле, ки дар натиҷаи садама ё таъсири қувваи рафънопазир талаф ёфтааст

1. Низоми гумрукии нобудкунӣ метавонад нисбати моли нобудкардашуда, тамоман талафшуда ё дар натиҷаи садама ё таъсири қувваи рафънопазир харобгардида татбиқ карда шавад.

2. Ҳангоми ҷойгир намудани моли нобудшаванда ё харобгашта таҳти низоми гумрукии нобудкунӣ муқаррароти қисми 1 моддаи 244 ва моддаи 247 ҳамин Кодекс татбиқ карда мешавад.

Моддаи 247. Партовҳои моли нобудкардашуда

1. Аз партовҳое, ки дар натиҷаи нобудкунии моли хориҷӣ ба миён омадаанд, бояд боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида шаванд, чуноне, ки агар партовҳои мазкур ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳамин ҳолат ворид гардида бошанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки ин партовҳо аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бароварда шудаанд ё чунон коркард шудаанд, ки барои истифодаи минбаъдаи тиҷоратӣ дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон корношоям буда, онҳоро бо усули аз нигоҳи иқтисоди судманд барқарор кардан ва ба ҳолати аввала баргардонидан имконнопазир аст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Партовҳое, ки аз онҳо боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида мешаванд, бояд декларатсия карда шаванд.

2. Барои мақсадҳои ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз партовҳо чун моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида дониста мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Арзиши гумрукии партовҳо тибқи қоидаҳои пешбининамудаи моддаи 183 ҳамин Кодекс муайян карда мешавад.

4. Масъулияти пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз барои партовҳо ба зиммаи декларант гузошта мешавад.

БОБИ 29. ДАСТ КАШИДАН БА МАНФИАТИ ДАВЛАТ

Моддаи 248. Мазмуни низоми гумрукии даст кашидан ба манфиати давлат

Даст кашидан ба манфиати давлат низоми гумрукие мебошад, ки ҳангоми он мол ройгон, бидуни ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз, инчунин бидуни истифодаи мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба моликияти давлат гузаронида мешавад.

Моддаи 249. Шартҳои ҷойгир кардани мол таҳти низоми гумрукии даст кашидан ба манфиати давлат

1. Даст кашидан аз мол ба манфиати давлат набояд боиси хароҷоти мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон гардад, ки ҷуброни он аз ҳисоби маблағи аз фурӯши мол бадастомада имконнопазир аст.

2. Таҳти низоми гумрукии даст кашидан ба манфиати давлат моле, ки муомилоти он мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда шудааст, қарор дода намешавад.

Моле, ки муомилоташон мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст, дар асоси қарори суд, бо истифодаи мусодира тибқи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ ба моликияти давлат гузаронида мешаванд.

3. Номгӯи мушаххаси молеро, ки наметавонад таҳти низоми гумрукии даст кашидан аз мол ба манфиати давлат қарор дода шавад, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 250. Статуси моле, ки шахс аз он ба манфиати давлат даст кашидааст

1. Молҳое, ки таҳти низоми гумрукии даст кашидан аз мол ба манфиати давлат қарор гирифтаанд, тибқи ҳамин Кодекс ба моликияти давлат гузаронида мешаванд.

2. Аз лаҳзаи ба мақомоти гумрук додани моле, ки шахс аз он ба манфиати давлат даст кашидааст, ин мол бо мақсади гумрукӣ дорои статуси иҷозат барои муомилоти озод дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб меравад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 251. Масъулият барои татбиқи низоми гумрукии даст кашидан ба манфиати давлат

Масъулият барои ҳуқуқи ихтиёрдории мол бо роҳи ҷойгир намудани он таҳти низоми гумрукии даст кашидан ба манфиати давлат ба зиммаи декларант гузошта мешавад. Мақомоти гумрук ҳеҷ гуна даъвои амволии шахсони нисбати мол ваколатдорро, ки аз он декларант ба манфиати давлат даст кашидааст, ҷуброн намекунанд.

БОБИ 30. СОДИРОТИ МУВАҚҚАТӢ

Моддаи 252. Мазмуни низоми гумрукии содироти муваққатӣ

1. Содироти муваққатӣ низоми гумрукие мебошад, ки ҳангоми он моли ватанӣ метавонад дар мӯҳлати муайян берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо озодкунии пурраи шарти аз ситонидани боҷҳои гумрукии содиротӣ ва бе татбиқи мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, истифода бурда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми содироти муваққатии мол озодкунӣ аз андозҳои дохилӣ, баргардонидан ё ҷуброни он татбиқ намегардад.

Моддаи 253. Шартҳои ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии содироти муваққатӣ

1. Мол таҳти низоми гумрукии содироти муваққатӣ дар ҳолатҳои зерин ҷойгир карда мешавад:

1) таъмини ҳаммонандсозии мол аз ҷониби мақомоти гумрук ҳангоми воридоти бозпаси он;

2) пешниҳоди ӯҳдадорӣ дар бораи воридоти бозпаси мол тибқи намунаи тасдиқнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ;

3) таъмини пардохти боҷҳои гумрукии содиротӣ.

2. Ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии содироти муваққатӣ барои моле, ки содироти он аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст, мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода намешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 254. Мӯҳлати содироти муваққатӣ

1. Мӯҳлати умумии содироти муваққатии мол на зиёда аз се сол мебошад.

Мӯҳлати содироти муваққатӣ аз ҷониби мақоми гумрук тибқи аризаи декларант, бо назардошти мақсад ва шартҳои чунин содирот ва муқаррароти қисми 2 ҳамин модда муайян карда мешавад. Бо дархости асосноки шахси мазкур мӯҳлати арзшудаи содироти муваққати бо назардошти муқаррароти қисми 2 ҳамин модда, вале на бештар аз як сол тамдид карда мешавад.

2. Барои намудҳои алоҳидаи мол, ки воридоти бозпаси он ҳангоми содироти муваққатӣ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ мебошад, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мӯҳлати ниҳоии содироти муваққатиро муқаррар менамояд.

Моддаи 255. Истифодаи боҷҳои гумрукии содиротӣ

1. Ҳангоми содироти муваққатии мол озодкунии пурраи шарти аз пардохти боҷҳои гумрукии содироти фароҳам оварда мешавад.

2. Ҳангоми баргашта наовардани моли муваққатан содиршуда маблағи боҷҳои гумрукии содиротӣ бо назардошти арзиши мол ва (ё) теъдоди он ҳангоми содирот, инчунин меъёрҳои боҷҳои гумрукии дар рӯзи арзшавии мол таҳти низоми гумрукии содироти муваққатӣ амалкунанда пардохта мешаванд. Фоизҳо аз ин маблағ дар ҳаҷми муқаррарнамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешаванд, ба мисли он ки барои ин маблағҳо дар рӯзи ҷойгиркунии моли ватанӣ таҳти низоми гумрукии содироти муваққатӣ тамдиди мӯҳлат фароҳам оварда шуда бошад.

Моддаи 256. Анҷоми низоми гумрукии содироти муваққатӣ

1. Моли муваққатан содиргардида ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон на дертар аз рӯзи ба охир расидани мӯҳлати содироти муваққатӣ (моддаи 254) бояд баргардонида шавад ё мувофиқи ҳамин Кодекс таҳти низоми дигари гумрукӣ арз карда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Бо дархости шахсе, ки молро таҳти низоми гумрукии содироти муваққатӣ қарор додааст, мақоми гумрук барои иваз намудани низоми гумрукии содироти муваққатӣ ба низоми гумрукии содирот, бо риояи шарт ва талаботи пешбининамудаи ҳамин Кодекс иҷозат медиҳад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон моли муваққатан содиршуда бояд ҳатман ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргардонда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Ҳангоми ба шахси хориҷӣ додани моли муваққатан содиршуда шахсе, ки молро таҳти низоми гумрукии содироти муваққатӣ қарор додааст, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 2 ҳамин модда вазифадор аст низоми гумрукии содироти муваққатиро ба низоми гумрукии содирот иваз намояд.

4. Тағйири низоми гумрукии содироти муваққатӣ ба низоми дигар, ки нисбати моли содироти истифода мегардад, бидуни пешниҳоди воқеии мол ба мақоми гумрук иҷозат дода мешавад.

Моддаи 257. Масъулият вобаста ба пардохти боҷҳои гумрукӣ

Масъулият вобаста ба пардохти боҷҳои гумрукӣ мувофиқи қисми 2 моддаи 350 ҳамин Кодекс ба зиммаи шахсе гузошта мешавад, ки молро таҳти низоми гумрукии содироти муваққатӣ қарор додааст.

БОБИ 31. САВДОИ БЕБОҶ

Моддаи 258. Мазмуни низоми гумрукии савдои бебоҷ

1. Савдои бебоҷ низоми гумрукие мебошад, ки ҳангоми он молҳои хориҷии ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшуда ё молҳои ватанӣ ба тариқи чакана ба шахсони воқеии берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон сафаркунанда мустақиман дар мағозаи савдои бебоҷ, бидуни пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, инчунин бе татбиқи мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон фурӯхта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Таҳти низоми гумрукии савдои бебоҷ ҳамаи мол ҷой дода мешавад, ба истиснои моле, ки воридот ва содироти он ба Ҷумҳурии Тоҷикистон, муомилоти он дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст, инчунин дигар молҳое, ки номгӯи онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Молҳои дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда дар мағозаҳои савдои бебоҷ таҳти назорати гумрукӣ дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар нуқтаҳои гузаргоҳ аз Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон фурӯхта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Моли дар мағозаҳои савдои бебоҷ фурӯхташаванда мувофиқи тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бояд дорои воситаҳои ҳаммонандсозӣ бошад.

5. Ҳангоми қарор додани моли ватанӣ таҳти низоми гумрукии савдои бебоҷ озодкунӣ аз пардохти андозҳои дохилӣ, баргардонидан ё ҷуброни он мувофиқи қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

6. Ҳангоми ҷойгир намудани моли хориҷи таҳти низоми савдои бебоҷ маблағи боҷи гумрукии воридотӣ ва андоз баргардонида мешавад, агар баргардонии онҳо ҳангоми содироти воқеии мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи ҳамин Кодекс пешбинӣ шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

7. Декларанти моли таҳти низоми гумрукии савдои бебоҷ ҷойгиршаванда метавонад танҳо соҳиби мағозаи савдои бебоҷ бошад.

8. Соҳиби мағозаи савдои бебоҷ метавонад танҳо шахси ҳуқуқии ватание бошад, ки ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ дохил карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

9. Моле, ки барои таъмини фаъолияти мағозаи савдои бебоҷ истифода мегардад, набояд таҳти низоми гумрукии савдои бебоҷ ҷой дода шавад.

10. Мағозаи савдои бебоҷ мувофиқи тартиби муқарраркардаи низом дар нуқтаҳои гузаргоҳи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сурати мавҷуд будани ҳуҷҷатҳои бақайдгирӣ ва иҷозат барои фурӯши чаканаи мол, агар ҳатмӣ будани онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ карда бошад, кушода мешавад.

11. Иҷозати мол мувофиқи низоми гумрукии савдои бебоҷ баъди гирифтани шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ имконпазир мебошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 259. Талабот нисбати ободонӣ ва таҷҳизонии бинои мағозаи савдои бебоҷ

1. Бинои мағозаи савдои бебоҷ метавонад аз толори савдо, биноҳои ёрирасон ва анборҳо иборат бошад.

Биноҳои мазкур бояд тарзе муҷаҳҳаз бошанд, ки фурӯши молро танҳо дар толорҳои мағозаи савдои бебоҷ анҷом дода, инчунин ҳифзи мол ва имконияти назорати гумрукиро нисбати онҳо таъмин намоянд.

2. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ барои ободонии анборҳои мағозаи савдои бебоҷ талаботи ҳатмиро муқаррар мекунад, агар чунин анборҳо берун аз нуқтаҳои гузаргоҳ аз сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи тартиби пешбининамудаи моддаи 107 ҳамин Кодекс ҷойгир шуда бошанд.

3. Толорҳои савдои мағоза бояд тарзе ҷойгир шаванд, ки монда рафтани молҳои аз мағозаи савдои бебоҷ харидшударо дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон истисно намоянд, аз ҷумла ба дасти шахсони воқеие, ки дар ин ҳудуд мемонанд, додани онҳоро имконнопазир гардонанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Бинои мағозаи савдои бебоҷ минтақаи назорати гумрукӣ ба шумор меравад.

5. Агар бино дар асоси шартномаи иҷора ихтиёрдори карда шавад, пас бояд ин шартнома ба мӯҳлати на камтар аз се сол аз рӯзи додани ариза барои дохилшавӣ ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ баста шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 260. Шарти дохил намудан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шартҳои дохил намудан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ аз инҳо иборатанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) соҳибии биное (таҳти моликият, пешбурди хоҷагидорӣ ё таҳти иҷора), ки барои истифодаи он ба сифати мағозаи савдои бебоҷ муносиб ва ҷавобгӯи талаботи муқарраргардида бошад (моддаи 259);

2) таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

3) шартномаи суғуртаи хавфи масъулияти шаҳрвандии худ, ки метавонад дар натиҷаи расонидани зарар ба моли шахсони дигар, ки ба фурӯш монда шудааст ё вайрон кардани шартҳои дигари фурӯш бо шахсони дигар фаро расад. Маблағи суғурта, ки дар доираи он суғуртакунанда ӯҳдадор мешавад ҳангоми фарорасии ҳар як ҳолати суғурта зарарӣ ба моликияти шахсон расонидашударо ҷуброн намояд, тибқи масоҳат ё ҳаҷми муфид дар ҳаҷми 2 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои ҳар як метри мукааби масоҳати муфид муайян карда мешавад, вале наметавонад аз ҳаҷми 3000 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо камтар бошад (Конун аз 06.10.2008с. № 437).

Моддаи 261. Ариза барои дохил кардан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Шахс ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ дар асоси аризае, ки ҷавобгӯи шартҳои муқаррарнамудаи моддаҳои 258 - 260 ҳамин Кодекс мебошад, дохил карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Ариза барои дохил кардан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ бояд инҳоро дар бар гирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) муроҷиат ба мақоми гумрук барои дохил кардан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

3) маълумот дар бораи биноҳои дар ихтиёри аризадиҳанда қарордошта, ки барои истифода ба сифати мағозаи савдои бебоҷ таъин шудаанд, дар бораи маҳали ҷойгиршавии он, ободонӣ, таҷҳизонӣ ва таъминоти моддию техникии он;

4) маълумот дар бораи таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

5) маълумот дар бораи шартномаи (шартномаҳои) суғурта кардани хавфи масъулияти шаҳрвандии аризадиҳанда.

3. Ба аризаи барои дохил шудан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ ҳуҷҷатҳои зерине, ки тасдиқкунандаи маълумоти пешниҳодшуда мебошанд, замима мегарданд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) шаҳодатнома дар бораи сабти давлатии шахси ҳуқуқӣ;

2) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ҳуқуқи соҳибии биноҳое, ки барои истифода ҳамчун мағозаи савдои бебоҷ таъин гардидаанд;

3) тарҳи нақшаи биноҳо, ки барои истифода ҳамчун мағозаи савдои бебоҷ таъин шудаанд;

4) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

5) тасдиқномаҳои бонкҳо дар бораи кушодани суратҳисобҳо;

6) шартномаи (полиси) суғурта (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

4. Барои ҳар як бинои ҳудудан алоҳида, ки барои истифодаи мағозаи бебоҷ пешбинӣ шудааст, аризаи алоҳида пешниҳод карда мешавад.

Моддаи 262. Вазифаҳо ва масъулияти соҳиби мағозаи савдои бебоҷ

1. Соҳиби мағозаи савдои бебоҷ вазифадор аст:

1) талабот ва шартҳои низоми гумрукии савдои бебоҷро риоя кунад;

2) талаботи ободонӣ ва таҷҳизонии мағозаи савдои бебоҷро риоя кунад (моддаи 260);

3) имконияти барои мақсадҳои дигар истифода бурдани молеро, ки ба мағозаи савдои бебоҷ барои фурӯш ворид шудаанд, истисно намояд;

4) бақайдгирии моли ба мағозаи савдои бебоҷ воридшуда ва фурӯши онро анҷом дода, ба мақомоти гумрук ҳисобот пешниҳод намояд (моддаи 405);

5) моли таҳти низоми гумрукии савдои бебоҷ қарордоштаро танҳо дар биноҳои ёрирасон ва анборҳои мағозаи савдои бебоҷ нигоҳ дорад;

6) дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 2 ҳамин модда ва қисми 2 моддаи 263 ҳамин Кодекс, инчунин дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи 90 ҳамин Кодекс боҷҳои гумрукӣ ва андозро пардозад, ба шарте, агар соҳиби мағозаи савдои бебоҷ иҷозати транзити дохилии гумрукиро дошта бошад;

7) талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар соҳаи савдо бо назардошти хусусиятҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс риоя кунад;

8) дар сурати баста шудани мағозаи бебоҷ мақоми гумрукро огоҳ намояд.

2. Соҳиби мағозаи савдои бебоҷ барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андози моли таҳти низоми гумрукии савдои бебоҷ қарордошта ҳангоми гум кардани моли хориҷӣ ё истифодаи он бо мақсадҳои дигари ғайри фурӯши чакана дар мағозаи савдои бебоҷ ба шахсони воқеие, ки аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон хориҷ мешаванд, мутобиқи талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин боб масъулият дорад. Соҳиби мағозаи савдои бебоҷ барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз танҳо дар сурате масъул намебошад, ки агар мол дар натиҷаи садама, таъсири қувваи рафънопазир ё талафи табиӣ дар шароити мӯътадили нигаҳдорӣ ва фурӯш нобуд ё тамоман гум шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 263. Шаҳодатнома барои дохил кардан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Дохил кардан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ нисбати ҳар як бинои ҳудудан алоҳида, ки ба сифати мағозаи савдои бебоҷ истифода бурда мешавад, татбиқ мегардад. Барои ҳар як бинои ҳудудан алоҳида дар бораи дохил кардан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ шаҳодатномаи алоҳида дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Шаҳодатнома дар бораи дохил намудан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ инҳоро дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) номи соҳиби мағозаи савдои бебоҷ ва нишон додани шакли ташкилию ҳуқуқӣ, маҳали ҷойгиршавии он;

2) маълумот дар бораи ҳуқуқи соҳибии бино, ки ба сифати мағозаҳои савдои бебоҷ истифода бурда мешавад;

3) маълумот дар бораи таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

4) нишони додани маҳали ҷойгиршавии мағозаи савдои бебоҷ.

3. Шаҳодатнома дар бораи дохил кардан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ дар давоми панҷ сол эътибор дорад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

4. Шаҳодатнома дар бораи дохил кардан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷро мақоми гумрук метавонад дар ҳолатҳои зерин бозхонад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) аз тарафи соҳиби мағозаи савдои бебоҷ риоя нашудани ҳатто яке аз шартҳои муқаррарнамудаи боби 31 ҳамин Кодекс барои фаъолият ба сифати соҳиби мағозаи савдои бебоҷ;

2) аз тарафи соҳиби мағозаи савдои бебоҷ риоя нашудани яке аз шартҳои пешбининамудаи банди 5 қисми 1 моддаи 230 ҳамин Кодекс;

3) ҳангоми якчанд маротиба ҷалб намудани соҳиби мағозаи савдои бебоҷ ба ҷавобгарии маъмурӣ барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ.

5. Ҳангоми бозхондани шаҳодатнома дар бораи дохил кардан ба Феҳристи соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) моли хориҷии таҳти низоми гумрукии савдои бебоҷ қарордошта бояд дар давоми 15 рӯзи баъди бозхонди шаҳодатномаи мазкур таҳти низоми дигари гумрукӣ қарор дода шавад;

2) маблағи андозҳои дохилие, ки аз моли ватании таҳти низоми гумрукии савдои бебоҷ ҷойгиршуда ва дар мағозаи савдои бебоҷ қарордошта баргардонида шудаанд, бо ҳисоб кардани фоизҳои муқаррарнамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар давраи ҷойгир намудани мол дар мағозаи савдои бебоҷ амал менамуданд, тибқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс барои ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз пардохта мешавад;

3) моли таҳти низоми гумрукии савдои бебоҷ қарордошта баъди як рӯзи бозхонди шаҳодатнома барои мақсади гумрукӣ ҳамчун моли таҳти низоми нигаҳдории муваққатӣ ҷойгиршуда дониста мешавад. Фурӯши чунин мол, инчунин ҷойгир намудани моли дигар дар мағозаи савдои бебоҷ иҷозат дода намешавад.

4. Бозхонди шаҳодатнома дар бораи дохил кардан ба Феҳристи соҳибони мағозаи савдои бебоҷ соҳиби мағозаи савдои бебоҷро аз риояи талабот ва иҷрои ӯҳдадориҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс озод наменамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

БОБИ 32. МИНТАҚАИ ОЗОДИ ГУМРУКӢ

Моддаи 264. Таъиноти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ

1. Минтақаи озоди гумрукӣ низоми гумрукие мебошад, ки ҳангоми он молҳои хориҷӣ ва ватанӣ дар ҳудуди сарҳади дахлдор дар минтақаҳои озоди иқтисодӣ, бо роҳи пурра ё қисман озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, инчунин бе истифодаи мамнӯият ва маҳдудияти дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгир ва истифода бурда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421).

2. Минтақаи озоди иқтисодӣ ҳамчун ҳудуде, ки дар он низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ амал мекунад, мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 265. Моле, ки барои ҷойгир намудан таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ иҷозат дода мешавад

1. Таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ моле иҷозат дода мешавад, ки барои ноил шудан ба мақсадҳои ташкили минтақаи озоди иқтисодӣ зарураст, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

2. Номгӯи молҳои барои ноил шудан ба мақсадҳои ташкили минтақаи озоди иқтисодӣ зарурӣ тибқи Низомномаи минтақаи озоди иқтисодӣ, ки мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 266. Амалҳое, ки нисбат ба молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиршуда ва молҳое, ки зимни амалиёти коркарди молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиршуда ҳосил шудаанд, анҷом дода мешаванд

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Бо молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиршуда иҷрои амалиёти истеҳсолӣ ва тиҷоратии дигар, ба истиснои фурӯши чаканаи онҳо, мувофиқи номгӯи муқаррарнамудаи Низомномаи минтақаи озоди иқтисодӣ иҷозат дода мешавад.

2. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад номгӯи молҳоеро, ки барои ҷойгир карданашон таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ иҷозат дода намешавад, муайян намояд, инчунин мамнӯият ва маҳдудиятҳоро барои анҷом додани амалиёти алоҳида бо молҳое, ки таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгир карда шудаанд, муқаррар намояд.

3. Молҳое, ки таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгир карда шудаанд, метавонанд таҳти низоми гумрукии дигар, аз ҷумла низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ бо мақсади ҷойгир карданашон дар минтақаи озоди иқтисодии дигар ё таҳти расмиёти гумрукӣ бо риояи талаботу шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ва (ё) санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ ҷойгир карда шаванд.

4. Молҳое, ки дар натиҷаи амалиёти коркарди молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиркардашуда ҳосил шудаанд, метавонанд таҳти низомҳои гумрукии иҷозат барои муомилоти озод, содирот, реэкспорт, нобудкунӣ, даст кашидан ба манфиати давлат, инчунин таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ бо мақсади ҷойгир карданашон дар минтақаи озоди иқтисодии дигар бо риояи талаботу шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ва (ё) санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ ҷойгир карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 23.07.2016 № 1347).

Моддаи 267. Мӯҳлати ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ

1. Мол метавонад таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ бе маҳдудияти мӯҳлат ҷойгир карда шавад, ба шарте агар минтақаи озоди иқтисодӣ фаъолият намояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

2. Ҳангоми барҳам додани минтақаи озоди иқтисодӣ, молҳое, ки таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгир карда шудаанд ва молҳое, ки дар натиҷаи амалиёти коркарди молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиркардашуда ҳосил шудаанд, бояд дар давоми мӯҳлати анҷомёбии расмиёти барҳамдиҳии минтақаи озоди иқтисодӣ, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд, таҳти низоми гумрукӣ ё расмиёти гумрукӣ мутобиқи қисмҳои 3 ва 4 моддаи 266 ҳамин Кодекс ҷойгир карда шаванд, агар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигареро муқаррар накарда бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

3. Содироти берун аз ҳудуди минтақаи озоди иқтисодии молҳое, ки таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгир карда шудаанд ва молҳое, ки дар натиҷаи амалиёти коркарди молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиркардашуда ҳосил шудаанд, ба шарте иҷозат дода мешавад, ки молҳои мазкур таҳти низоми гумрукӣ ё расмиёти гумрукӣ мутобиқи қисмҳои 3 ва 4 моддаи 266 ҳамин Кодекс ҷойгир карда шаванд, агар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигареро муқаррар накарда бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 268. Тадбирҳо оид ба таъмини риояи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон дар минтақаҳои озоди гумрукӣ

1. Ҳудуде, ки барои ташкил кардани минтақаи озоди иқтисодӣ пешбинӣ шудааст, бояд тарзе ободу таҷҳизонида шавад, ки тавонад риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла имконияти анҷом додани назорати гумрукиро нисбат ба молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиршуда таъмин намояд. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ талаботи ҳатмиро дар хусуси ободу таҷҳизонидани ҳудуде, ки барои ташкил кардани минтақаи озоди иқтисодӣ пешбинӣ шудааст, муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

2. Роҳбари маъмурияти минтақаи озоди иқтисодӣ вазифадор аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845):

1) имконияти интиқоли молу воситаҳои нақлиётро аз ҳудуди озоди иқтисодӣ бидуни назорати гумрукӣ истисно намояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845);

2) ба мақомоти гумрук ҷиҳати фаъолият оид ба назорати гумрукии воридоту содироти мол ва воситаҳои нақлиёт аз сарҳади минтақаи озоди иқтисодӣ шароити зарурӣ фароҳам орад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845);

3) талаботи мақомоти гумрукро оид ба риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ иҷро намояд.

Моддаи 269. Баҳисобгирии моле, ки дар минтақаҳои озоди гумрукӣ мавҷудаст

1. Шахсоне, ки дар минтақаҳои озоди иқтисодӣ фаъолият доранд, баҳисобгирии молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиршуда ва амалиёт бо онҳоро ба роҳ мемонанд ва ба мақомоти гумрук дар хусуси онҳо бо тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳисобот медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

2. Ҳама гуна тағйироте, ки бо молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиршуда рух додааст, дар ҳуҷҷатҳои баҳисобгирӣ бояд инъикос карда шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 270. Ситонидани боҷҳои гумрукӣ, андозҳо ва истифодаи тадбирҳои мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодӣ

1. Ҳангоми ҷойгиронии молҳо таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумруки озодкунии пурра ва ё қисман аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз амалӣ гардида, вале тадбирҳои мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ намешаванд. Ҳангоми содироти ин мол аз минтақаи озоди иқтисодӣ ба қисмати дигари ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида мешаванд ва тадбирҳои мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи шартҳои арзшудаи низоми гумрукӣ татбиқ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

2. Далели истеҳсоли мол дар ҳудуди минтақаи озоди иқтисодӣ бо сертификати истеҳсоли мол тасдиқ карда мешавад. Ҳангоми набудани сертификати мазкур мол ба таври зайл баррасӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421):

1) ҳангоми содироти мол берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади ситонидани боҷҳои гумрукии содиротӣ ва қабули тадбири мамнӯият ва маҳдудиятҳо, ки мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидаанд, ҳамчун молҳои ватанӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) ҳангоми воридоти мол ба қисми дигари ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади ситонидани боҷҳои гумрукии воридотӣ ва қабули тадбири мамнӯият ва маҳдудиятҳо, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидаанд, ҳамчун молҳои хориҷӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 271. Хусусиятҳои барасмиятдарории гумрукии мол таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ

1. Барасмиятдарории гумрукии молҳое, ки ба ҳудуди минтақаи озоди иқтисодӣ ворид мешаванд ва таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ қарор мегиранд, инчунин молҳое, ки нисбат ба онҳо низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ тағйир меёбад, бояд бо тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ амалӣ гардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

2. Ҳангоми тағйир додани низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ба низоми дигари гумрукӣ барасмиятдарории гумрукии молҳо, истифодаи тадбирҳои мансуб ба мамнӯияту маҳдудиятҳои мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда, супоридани боҷҳои гумрукӣ ва андозҳо мувофиқи шарту талаботи низоми гумрукии интихобгардида амалӣ мегардад. Ҳамзамон арзиши гумрукии мол нисбати моли истифодашаванда бо назардошти меъёрҳои амортизатсиони ҳангоми истифода (ба кор бурдан) тибқи низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ, ки мувофиқи қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидааст, муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 272. Анҷоми низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

Низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҳангоми таҳти низоми гумрукӣ ё расмиёти гумрукӣ мутобиқи қисмҳои 3 ва 4 моддаи 266 ҳамин Кодекс ҷойгир кардани молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиркардашуда ва (ё) молҳое, ки дар натиҷаи амалиёти коркарди молҳои таҳти низоми гумрукии минтақаи озоди гумрукӣ ҷойгиркардашуда ҳосил шудаанд, анҷом меёбад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

БОБИ 33. АНБОРИ ОЗОД

Моддаи 273. Таъиноти низоми гумрукии анбори озод

1. Анбори озод низоми гумрукие мебошад, ки ҳангоми он мол дар биноҳои (маҳалҳои) дахлдори ба сифати анбори озод истифодашаванда бидуни ситонидани боҷҳои гумрукӣ, андозҳо, татбиқи мамнӯияту маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҷойгир ва истифода бурда мешаванд.

2. Анбори озод дар асоси пешниҳоди мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва мақоми давлатии ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти тиҷорати хориҷӣ бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешавад (минбаъд дар ҳамин боб - пешниҳод).

Моддаи 274. Моле, ки барои ҷойгир кардан дар анбори озод иҷозат дода мешавад

Дар низоми гумрукии анбори озод ҷойгиркунии моле иҷозат дода мешавад, ки барои коркард таъин гардидааст, инчунин моле, ки бо кӯмаки он амалиёти коркард анҷом дода мешавад, ба истиснои моли манъшудае, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

Моддаи 275. Амалиёте, ки бо мол дар анбори озод анҷом дода мешавад

1. Дар анбори озод иҷрои амалиёти зерин иҷозат дода мешавад:

1) Барои таъмини нигаҳдории ин мол - поккорӣ, шамолдиҳӣ, хушккунӣ (аз ҷумла ташкили гармидиҳӣ), ташкили низоми ҳарорати мӯътадили нигаҳдори (хунуккунӣ, яхкунонӣ, гармкунӣ,) ҷойгиронӣ дар бастабандҳои муҳофизатӣ, молидани равғанҳои муҳофизатӣ ва консервантҳо, молидани маводи зидди занг, дохил кардани маводи пешгирикунанда;

2) оид ба омодасозии мол барои фурӯш ва интиқол - тақсим ба партияҳо, ташкили ирсол, навъбандӣ, бастабандӣ, бастабандии нав, маркировка, боркунӣ, борфарорӣ, аз нав бор кардан, амалиёти маъмулии марбут ба такмил ё омода сохтан ба ҳолати корӣ, ҷойивазкунии мол дар ҳудуди анбор бо мақсади ҷойгиронии судманд, ҷойгиронии мол барои овезаҳои намоишӣ, тест;

3) оид ба коркард - истеҳсоли (коркарди мол), аз ҷумла насб ва мутобиқгардонӣ, ки ҳангоми он моли воридшуда хусусияти асосии худро нигоҳ медорад, коркарди худи мол, ки ҳангоми он моли хориҷӣ хусусияти хоси худро аз даст дода, дар маҳсули коркард таснифоти худро нигоҳ медорад ва имкон медиҳад моли воридоти бо маҳсули коркард ҳаммонанд карда шавад ва ҳаммонандсози шарти муҳими коркард, таъмири мол, аз ҷумла барқарорсозӣ ва истифодаи баъзе молҳое мебошад, ки барои осон гардонидани истеҳсоли маҳсули коркард аз истеъмоли пурра ё қисмани онҳо дар ҷараёни коркард таъин гардидаанд;

4) барои истифодаи мол ба сифати таҷҳизоти технологӣ ва қисмҳои эҳтиётии онҳо, техникаҳои борбардорию борфарорӣ ва дигар воситаҳои дар анбори озод истифодашаванда.

2. Амалиёт бо моли дар анборҳои озод ҷойгиршуда, ки дар бандҳои 1 ва 2 қисми 1 ҳамин модда зикр шудаанд, бо огоҳонидани мақомоти гумрук сурат гирифта, набояд рамзи молро мувофиқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ тағйир диҳанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422).

Бо моле, ки дар анбори озод таҳти нигаҳдории муваққатӣ қарор доранд, метавонад амалиёти пешбининамудаи банди 1 қисми 1 ҳамин модда анҷом дода шавад.

Ҳангоми бо моли хориҷии дар анбори озод ҷойгиршуда анҷом додани амалиёт бо мақсади истеҳсоли маҳсули коркард истифодаи моли ватани ба сифати маводи иловагӣ ва унсурҳои иловаги иҷозат дода мешавад.

3. Бо мақсади таъмини риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва татбиқи назорати гумруки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад барои иҷрои амалиёт бо моли дар анборҳои озод нигаҳдоришаванда мамнӯият ва маҳдудиятҳои алоҳидаро муқаррар намояд.

Моддаи 276. Мӯҳлати нигаҳдории мол дар анборҳои озод

Мол дар анбори озод метавонад бе маҳдуд намудани мӯҳлат нигоҳ дошта шавад, ба шарте, агар анбори озод фаъолият намояд.

Моддаи 277. Назорати гумрукӣ ва барасмиятдарории гумрукии моли таҳти низоми гумрукии анбори озод ҷойгиршаванда

Назорати гумрукӣ ва барасмиятдарории гумрукии моли таҳти низоми гумрукии анбори озод ҷойгиршаванда, инчунин аз анборҳои озод содиршаванда тибқи тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ анҷом дода мешавад.

Моддаи 278. Баҳисобгирии моли дар анборҳои озод ҷойгиршуда

1. Соҳибони анборҳои озод баҳисобгирии моли дар анбори озод ҷойгиршуда, инчунин амалиёти бо ин мол иҷрошударо анҷом дода, ба мақомоти гумрук мувофиқи тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳисобот пешниҳод менамоянд.

2. Барои баҳисобгирии моли дар анбори озод ҷойгиршуда, инчунин амалиёти бо ин мол иҷрошуда, метавонанд ҳуҷҷатҳои барои пешбурди фаъолияти ҳисобдорӣ ва ҳисоботдиҳи тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъиншуда истифода гарданд, ба шарте агар дар ин ҳуҷҷатҳо номгӯ ва аломатҳои ҳаммонандсозии мол, теъдод, маълумот дар бораи ҷойгир намудани онҳо дар ҳудуди анбори озод, ҳама гуна тағйироти дар анборҳо бо онҳо суратгирифта инъикос гарданд.

Моддаи 279. Вазифаҳои соҳиби анбори озод

Соҳиби анбори озод вазифадор аст:

1) мутобиқати анбори озодро бо талаботи муқарраршуда дар давоми мӯҳлати фаъолияти анбори озод таъмин намояд;

2) муҳофизати мол ва мувофиқати амалиёти бо онҳо гузаронидашавандаро тибқи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин намояд;

3) ба назорати гумрукӣ мусоидат намояд;

4) бидуни назорати гумрукӣ гирифтани моли дар анбори озод нигаҳдоришавандаро истисно намояд;

5) шартҳои таъсис ва фаъолияти анбори озодро риоя кунад, инчунин талаботи мақомоти гумрук, аз ҷумла таъмини дастрас будани молро иҷро намояд;

6) барои татбиқи назорати гумрукӣ ва барасмиятдарории гумрукӣ ба мақомоти гумрук тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бино, таҷҳизот ва воситаҳои алоқаро дар анбори озод фароҳам орад;

7) баҳисобгирии моли дар анборҳои озод ҷойгиршударо анҷом дода, ба мақомоти гумрук дар бораи амалиёти бо он гузаронидашуда тибқи тартиби муқаррарнамудаи моддаи 278 ҳамин Кодекс ҳисобот пешниҳод кунад.

Моддаи 280. Ситонидани боҷҳои гумрукӣ, андоз ва татбиқи тадбирҳои мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Ҳангоми ҷойгир намудани моли ватанӣ ва хориҷӣ дар анборҳои озод боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида намешаванд ва тадбирҳои мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба истиснои талабот оид ба амнияти мол, татбиқ намегарданд. Ҳангоми аз анборҳои озод ба қисми дигари ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон баровардани мол боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида мешаванд ва тадбирҳои мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси шартҳои арзшудаи низоми гумрукӣ, ба истиснои воридоти моли ватанӣ, татбиқ мегарданд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми содироти мол аз анборҳои озод берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон боҷҳои гумрукӣ ва тадбирҳои ба мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати моли зайл татбиқ намегарданд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) моли хориҷӣ;

2) дар анборҳои озод истеҳсолшуда;

3) дар анборҳои озод коркардшуда.

3. Истеҳсоли мол дар анборҳои озод бо сертификати истеҳсоли мол тасдиқ карда мешавад. Ҳангоми мавҷуд набудани сертификати мазкур мол чунин барраси карда мешавад:

1) ҳангоми содироти мол берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади ситонидани боҷҳои гумрукии содиротӣ ва қабули тадбири мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчун моли ватанӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) ҳангоми воридоти мол ба қисми дигари ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади ситонидани боҷҳои гумрукии воридотӣ, андозҳо ва татбиқи тадбирҳои мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчун моли хориҷӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 281. Талабот нисбати фаъолияти анбори озод

1. Биное, ки барои таъсис ва фаъолияти анбори озод пешбинӣ шудааст, бояд ҷавобгӯи талаботи зерин бошад:

1) таҳти моликияти шахсии соҳиби анбор бошад ё ба мӯҳлати на камтар аз 3 сол аз лаҳзаи додани ариза барои гирифтани рухсатнома ба иҷора гирифта шуда бошад;

2) андозаи (периметри) он муайян ва иҳота карда шуда бошад;

3) дар ҳудуди анбори озод бино ва иншооте, ки марбути анбор нестанд, бояд вуҷуд надошта бошанд;

4) дорои ҷое бошад, ки барои азназаргузаронии мол зарур аст;

5) барои амалиёти коркарди мол обод ва муҷаҳҳаз бошад.

2. Анборҳои озод бояд дар тамоми давраи фаъолияти худ ҷавобгӯи талаботи муқарраргардида бошанд.

Моддаи 282. Рухсатнома барои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод

1. Анбори озод дар асоси қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва баъди гирифтани рухсатнома аз мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҷиҳати фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод таъсис дода мешавад.

2. Рухсатнома барои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод ба шахси ҳуқуқӣ дода мешавад, ки соҳиби майдончаи барои таъсиси анбори озод таъингардида мебошад ё онро тибқи ҳуқуқи пешбурди хоҷагидорӣ ё идораи фаври ихтиёрдорӣ мекунад, ба шарте, ки пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозро мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс таъмин карда бошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

3. Рухсатнома барои фаъолият ба сифати соҳиби анбори гумрукӣ ба ҳар як бинои ҳудудан алоҳида, ки ба сифати анбори озод истифода мегардад, дода мешавад. Рухсатнома барои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод инҳоро дар бар мегирад;

1) номи мақоми гумрук;

2) номгӯй ва шакли ташкилию ҳуқуқӣ;

3) номгӯи навъи фаъолият;

4) маълумот дар бораи ҳуқуқи ихтиёрдории бино, ки ба сифати анбори озод истифода бурда мешавад;

5) маълумот дар бораи таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

6) зикри маҳали ҷойгиршавии анбори озод;

7) рақам ва санаи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

8) рақами мушаххаси андозсупоранда;

9) рақами бақайдгирӣ ва санаи додани рухсатнома;

4. Мӯҳлати амали рухсатнома барои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод маҳдуд карда намешавад.

5. Рухсатнома барои фаъолият ба сифати соҳиби анбор ба шахси дигар дода намешавад.

Моддаи 283. Ариза барои иҷрои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод

1. Пешниҳод барои қабули қарор ҷиҳати иҷрои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод дар асоси аризаи шахс сурат мегирад. Ариза барои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод бояд инҳоро дар бар гирад:

1) муроҷиат бо хоҳиши баррасии ҳуҷҷатҳо барои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод;

2) маълумот дар бораи номгӯй, шакли ташкилию ҳуқуқӣ, маҳали ҷойгиршавӣ, суратҳисобҳои кушодашудаи бонкӣ, инчунин андозаи сармояи оинномавии (ҷамъшавандаи) пурра ташаккулёфта, фонди оинномавӣ ё аъзоҳаққии аризадиҳанда;

3) маълумот дар бораи биноҳо, ки дар ихтиёри аризадиҳанда қарор дошта, барои истифода ба сифати анбори озод таъин гардидаанд, маҳали ҷойгиршавӣ, ободонӣ, таҷҳизонӣ ва таъминоти моддию техникии онҳо;

4) маълумот дар бораи таъмини пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

5) маълумот дар бораи шартномаи (шартномаҳои) суғуртаи хавфи масъулияти шаҳрвандии аризадиданда.

2. Ба ариза барои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод ҳуҷҷатҳои зерине, ки тасдиқкунандаи маълумоти пешниҳодшуда мебошанд, замима мегарданд:

1) шаҳодатнома дар бораи бақайдгирии давлатии шахси ҳуқуқӣ;

2) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ҳуқуқи соҳибии биноҳо, ки барои истифода ҳамчун анбори нигаҳдории муваққатӣ таъин шудаанд;

3) тарҳу нақшаҳои биноҳо, ки барои истифода ҳамчун анбори нигаҳдории муваққатӣ таъин шудаанд;

4) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи таъмини пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 384 ҳамин Кодекс;

5) тасдиқномаи бонкҳо дар бораи кушодани суратҳисобҳо дар онҳо (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

3. Ҳангоми тағйир ёфтани маълумоти дар ариза ва ҳуҷҷатҳо дарҷшуда соҳиби анбори озод бояд мақоми гумрукро на дертар аз 30 рӯзи тақвими аз санаи ворид намудани тағйирот огоҳ намояд.

Моддаи 284. Боздоштани амали рухсатнома ҷиҳати фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод

1. Ҳангоми аз ҷониби соҳиби анбор риоя нашудани талабот ва ӯҳдадориҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс амали рухсатнома метавонад бо қарори мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо зикри сабабҳои боздоштани он, ба мӯҳлати 6 моҳ боздошта шавад.

2. Қарор дар бораи боздоштани амали рухсатнома бо фармоиши роҳбари мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо зикри сабаби бозхонди он қабул карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

3. Амали рухсатнома аз рӯзи интишори фармоиши дахлдор боздошта мешавад. Ҳангоми боздоштани амали рухсатнома ҷойгир намудани мол дар анбори озод манъ аст. Моле, ки то боздоштани амали иҷозатнома дар анбори озод ҷойгир шуда буд, бояд аз ҷониби соҳиби анбори озод бетағйир нигоҳ дошта шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

4. Амали рухсатнома баъди бартараф намудани сабабҳои боздоштани амали он ва интишори фармоиши дахлдори мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ барқарор мегардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 285. Бозхондани рухсатнома барои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод

1. Рухсатнома барои фаъолият ба сифати соҳиби анбори озодро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар ҳолатҳои зерин метавонад бозхонад:

1) дидаю дониста пешниҳод намудани маълумоти бардурӯғ;

2) аз ҷониби соҳиби анбори озод иҷро нашудани талаботи дар рухсатнома мавҷуда;

3) бартараф нанамудани сабабҳое, ки қаблан боиси боздоштани амали рухсатнома гардидаанд;

4) аз ҷониби суд ба соҳиби анбори озод манъ кардани фаъолият оид ба хизматрасонии анбори озод;

5) қатъи фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

6) агар соҳиби анбори озод чандин маротиба барои вайрон кардани қонунгузории маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ ҷалб шуда бошад;

7) азнавташкилдиҳӣ ё барҳам додани анбори озод мувофиқи санади меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Қарор дар бораи бозхондани рухсатнома бо фармоиши мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ, бо асосноксозии чунин қарор ба расмият дароварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

3. Бозхондани рухсатнома аз рӯзи қабули фармоиш амалӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

4. Ҳангоми бозхондани рухсатнома соҳиби анбори озод вазифадор аст дар давоми 15 рӯзи тақвимии баъди гирифтани қарор дар бораи бозхондани рухсатнома онро ба мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ баргардонад.

5. Аризаи такрорӣ дар бораи додани рухсатнома ҷиҳати фаъолият ба сифати соҳиби анбори озод метавонад баъди ду сол аз рӯзи интишори фармоиш дар бораи бозхондани рухсатнома, дар сурати бартараф намудани сабабҳое, ки боиси қабули қарор гардида буданд, баррасӣ карда шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

6. Ҳангоми қатъи фаъолияти анбори озод моли таҳти низоми гумрукии анбори озод ҷойгиршуда метавонад таҳти дигар низоми гумрукӣ арз карда шавад ё нисбати ин мол амали низоми гумрукии анбори озод дар давоми си рӯзи тақвими аз рӯзи қабули қарор дар бораи қатъи амали рухсатнома бояд анҷом дода шавад.

Дар ҳолатҳои дар анбори озод мавҷуд будани моли таҳти амалиёти коркард қарордошта мақоми гумрук шахсеро, ки молро дар анбори гумрукӣ ҷой додааст, дар бораи барҳам хӯрдани анбори озод огоҳ менамояд. Дар ин ҳолат амали низоми гумрукии анбори озод нисбати ин мол то анҷоми охирин амали коркард нигоҳ дошта мешавад.

БОБИ 34. ИНТИҚОЛИ ЗАХИРАҲО

Моддаи 286. Мазмуни низоми гумрукии интиқоли захираҳо

1. Интиқоли захираҳо низоми гумрукие мебошад, ки ҳангоми он моли барои истифода дар киштиҳои дарёӣ, ҳавопаймо ва қатораҳо таъингардида, ки барои интиқоли пулакии байналмилалии мусофирон ё интиқоли пулакӣ ва бепулӣ байналмилалии моли саноатӣ ё тиҷоратӣ истифода мешаванд, инчунин моли барои фурӯш ба ҳайати экипаж ва мусофирони чунин киштиҳои дарёӣ, ҳавопаймо таъингардида аз сарҳади гумрукӣ бидуни пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ва бидуни татбиқи мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, интиқол дода мешаванд.

2. Ҳангоми содироти моли таҳти низоми гумрукии интиқоли захираҳо ҷойгиршуда озодкуни аз пардохт, баргардонидан ё ҷуброни андозҳои дохилӣ анҷом дода намешавад, агар қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигарро пешбинӣ накарда бошад.

Моддаи 287. Ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии интиқоли захираҳо

1. Таҳти низоми гумрукии интиқоли захираҳо ҷойгир намудани моли зерин иҷозат дода мешавад (минбаъд дар ҳамин боб - захираҳо), ки:

1) барои таъмини мӯътадили истифодабарӣ ва хизматрасонии техникии киштиҳои дарёӣ, ҳавопаймо ва қатораҳо дар хати сайр ё дар нуқтаҳои истгоҳҳои фосилавӣ ё истгоҳ (аз ҷумла сӯзишворӣ, равғанҳои молиданӣ) заруранд;

2) барои истифодаи мусофирон ва ҳайати экипажи киштиҳои дарёӣ, ҳавопаймо ё мусофирон ва кормандони бригадаҳои қатораҳо пешбинӣ шудаанд, сарфи назар аз он, ки ин захираҳо фурӯхта мешаванд ё не;

3) барои фурӯш ба мусофирон ва ҳайати экипажи киштиҳои дарёӣ ва ҳавопаймо бе мақсади истифодаи онҳо дар саҳни ин нақлиёт пешбинӣ шудаанд.

2. Захираҳо таҳти низоми гумрукии интиқоли захира сарфи назар аз давлати бақайдгирӣ ва мансубияти миллии киштиҳои дарёӣ, ҳавопаймо ва қатораҳо ҷойгир карда мешаванд.

3. Таҳти низоми гумрукии интиқоли захираҳо ҷойгир намудани қисмҳои эҳтиётӣ ва таҷҳизоте, ки барои таъмини истифодаи мӯътадил ва хизматрасонии техникии киштиҳои дарёӣ, ҳавопаймо ва қатораҳо дар хати сайр ё дар нуқтаҳои истгоҳҳои фосилавӣ ё истгоҳ таъин гардидаанд, иҷозат дода намешавад.

4. Низоми гумрукии интиқоли захира нисбати захираҳо ҳангоми истифодаи киштиҳои дарёӣ бо мақсади тиҷоратӣ, ҳавопаймои авиатсияи гражданӣ, давлатӣ ва озмоишӣ (эксперименталӣ), ба истиснои ҳолатҳои истифодаи воситаҳои нақлиёт аз ҷониби шахсони воқеӣ барои истифодаи шахси (боби 37) татбиқ карда мешавад.

5. Декларатсиякунонии гумрукии захираҳо бе ҷойгир намудани молҳо таҳти расмиёти гумрукӣ ба амал бароварда мешавад.

Ҳангоми декларатсиякунонии захираҳо ба сифати декларатсияи гумрукӣ метавонанд декларатсияи мол, ҳуҷҷатҳои нақлиётӣ (борбарӣ), тиҷоратӣ ва (ё) ҳуҷҷатҳои дигари ҳамроҳикунандаи мол истифода шаванд.

Рӯйхати маълумоте, ки ҳангоми декларатсиякунонии захираҳо дар декларатсияи гумрукӣ дарҷ карда мешавад, аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян мегардад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Моддаи 288. Шартҳои озодкунӣ аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Ҳангоми ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудани захираҳое, ки барои таъмини истифодабарии мӯътадил дар саҳни киштиҳои дарёӣ, ҳавопаймо ва қатораҳо қарор доранд, боҷҳои гумрукӣ ва андоз пардохта намешаванд, ба шарте агар ин захираҳо ҳангоми таваққуфи ин киштӣ, ҳавопаймо ва қатораҳо дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар онҳо боқӣ монда бошанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми ворид намудани захираҳое, ки дар қатораҳо қарор доранд ва барои таъмини мӯътадили истифода ва хизматрасонии техникии онҳо, инчунин барои истифодаи мусофирон ва кормандони бригадаҳои қатораҳо таъин гардидаанд, боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида намешаванд, ба шарте агар ин захираҳо ҳангоми таваққуфи қатораҳо дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар онҳо боқӣ монанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Ҳангоми ҷойгир намудани моли хориҷие, ки барои фурӯш ба мусофирон ва ҳайати экипажи киштиҳои дарёӣ, ҳавопаймо бе мақсади истифодаи онҳо дар ин ҳавопаймо ва киштиҳо таъин гардидаанд, таҳти низоми гумрукии интиқоли захираҳо озодкунӣ аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андози воридоти ҳангоми фурӯши ин мол берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо назардошти қисми 3 моддаи 289 ҳамин Кодекс фароҳам оварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Ҳангоми аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон баровардани захираҳои дар киштиҳои дарёӣ ё ҳавопаймоҳо қарордошта боҷҳои гумрукии содироти ситонида намешаванд, агар ин захираҳо ба миқдори муайян, вобаста ба теъдоди ҳайати мусофирон, экипаж ва давомнокии сафар барои таъмини мӯътадили истифода ва хизматрасонии техникии ин ҳавопаймо ва киштиҳо, бо назардошти захираҳои дар ин нақлиёт мавҷудбуда бароварда шаванд.

5. Ҳангоми аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон баровардани захираҳои барои истифодаи мӯътадил ва хизматрасонии техникии қатораҳо зарурӣ, инчунин захираҳои барои истеъмоли мусофирон ва кормандони бригадаҳои қатораҳо таъингардида боҷҳои гумрукии содироти ситонида намешаванд, агар ин захираҳо ба миқдори барои таъмини истифодаи мӯътадил ва хизматрасонии техникии қатораҳо, инчунин барои истеъмоли мусофирон ва кормандони бригадаҳои қатора дар хати сайр, бо назардошти захираи дар қатора мавҷудбуда бароварда шаванд.

6. Захираҳо метавонанд бо иҷозати мақоми гумрук муваққатан фароварда шаванд, мутаносибан ба дигар ҳавопаймо, киштиҳо ва қатораҳо, ки интиқоли байналмилалии мол ва мусофиронро анҷом медиҳанд, бор карда шаванд, агар шартҳои пешбининамудаи ҳамин боб риоя гардад.

Моддаи 289. Истифодаи захираҳо

1. Захираҳои барои истеъмоли мусофирон ва ҳайати экипажи киштиҳои дарёӣ таъингардида ва захираҳо барои таъмини истифодан мӯътадил ва хизматрасонии техникии киштиҳои зарурӣ метавонанд дар ин киштиҳо ҳангоми таваққуф дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба миқдори муайян, вобаста ба теъдоди ҳайати мусофирон, экипаж, давомнокии таваққуф, аз ҷумла вақти таъмири киштиҳои дарёӣ дар маҳали таъмир (док, верф) ё заводҳои таъмир истеъмол ва истифода бурда шаванд, агар экипаж дар ин ҳолатҳо киштиро тарк накунад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми фуруди ба нақша гирифташудаи ҳавопаймо дар як ё якчанд фурудгоҳҳое, ки дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воқеъ мебошанд, захираҳои барои таъмини истифодабарии мӯътадил ва хизматрасонии техникии ин ҳавопаймо ва барои истеъмоли ҳайати экипаж ҳангоми дар нуқтаҳои фурудгоҳ ва ҳангоми парвоз байни ин нуқтаҳо қарор доштани ҳавопаймо таъингардида метавонанд дар нуқтаҳои фуруд ва ҳангоми парвоз байни ин нуқтаҳо истифода бурда шаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Захираҳое, ки барои фурӯш ба мусофирон ва ҳайати экипажи ҳавопаймо бидуни мақсади истеъмоли онҳо дар ҳавопаймо таъин гардидаанд, метавонанд ҳангоми дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доштани ин ҳавопаймо фурӯхта шаванд, ба шарте ки онҳо дар ин ҳавопаймоҳо фурӯхта шаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Захираҳои барои истеъмоли мусофирони қатораҳо ва кормандони бригадаҳои қатора ва захираҳои барои таъмини мӯътадили истифода ва хизматрасонии техникии ин қатораҳо зарурӣ метавонанд дар қатораҳо ҳангоми ҳаракат ё таваққуф дар истгоҳҳои фосилавӣ ё истгоҳҳо дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба миқдори муайян, вобаста ба теъдоди мусофирон ва кормандони бригадаҳои қатора, инчунин давомнокии таваққуф ва вақти ҳаракат дар хати сайр истеъмол ва истифода бурда шаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

5. Мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд интиқолдиҳандаро вазифадор намоянд, ки барои таъмини риояи истифодаи захираҳои пешбининамудаи ҳамин боб ҳангоми дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доштани киштиҳои дарёӣ, ҳавопаймо ё қатораҳо тадбирҳои зарурӣ андешанд. Бо қарори мақоми гумрук ба ҷойҳое, ки захираҳо нигоҳ дошта мешаванд, метавонад тамға ва мӯҳри гумрукӣ гузошта шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

БОБИ 35. НИЗОМҲОИ ГУМРУКИИ МАХСУС

Моддаи 290. Моле, ки таҳти низомҳои гумрукии махсус қарор дода мешавад

Низоми гумрукии махсус нисбати моли зерине, ки аз сарҳади гумруки интиқол дода мешавад, муқаррар мегардад:

1) моли аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содиршаванда, ки барои таъмини фаъолияти сафоратҳо, консулгариҳо, намояндагиҳои назди созмонҳои байналмилалӣ ва дигар намояндагиҳои расмии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хориҷа таъин гардидааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) моле, ки аз сарҳади гумрукӣ байни қисмҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон воқеъ дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва берун аз ин ҳудуд қарордошта интиқол дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) моле, ки аз сарҳади гумрукӣ интиқол дода шуда, барои пешгирӣ ва рафъи офатҳои табиӣ ва дигар ҳолатҳои фавқулодда таъин гардидааст, аз ҷумла моле, ки барои тақсими ройгон ба шахсони дар натиҷаи ҳолатҳои фавқулодда зарардида таъин шудааст ва моле, ки барои амалиёти садамавию наҷотдиҳӣ, дигар амалҳои таъхирнопазир ва фаъолияти ташкилотҳои садамавию наҷотдиҳӣ зарураст;

4) моле, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бароварда мешавад ва барои таъмини фаъолияти муассисаҳои тиббиӣ, варзишию табобатӣ ва муассисаҳои дигари иҷтимои таъин гардида, амволи онҳо таҳти моликияти Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доранд, инчунин барои аз ҷониби корхонаҳои ватани гузаронидани корҳои илмию тадқиқотӣ ба манфиати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асосҳои ғайритиҷоратӣ истифода бурда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

5) моли ватанӣ, ки байни мақомоти гумрук аз ҳудуди давлати хориҷм интиқол дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 291. Мазмуни низоми гумрукии махсус, тартиб ва шартҳои таҳти низоми гумрукии махсус қарор додани мол

1. Низоми гумрукии махсус озодкунии пурраи молро аз боҷҳои гумрукӣ, андозҳо, инчунин нисбати онҳо истифода нашудани мамнӯият ва маҳдудияти дорои хусусияти иқтисодӣ, ки мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар шудаанд, пешбинӣ менамояд.

2. Баргардонидани маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз, инчунин озод намудан аз пардохт, баргардонидан ё ҷуброни андозҳои дохили ҳангоми ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии махсус анҷом дода намешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар низоми гумрукии махсус интихобшуда ба низоми гумрукии содирот тағйир дода шуда бошад.

3. Талабот ва шартҳои дигари ҷойгир намудани мол таҳти низоми гумрукии махсус, инчунин маҳдудиятҳо барои истифода ва ихтиёрдории мол, ки таҳти низоми гумрукии зикргардида қарор дода шудааст, аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукм муқаррар карда мешавад.

ЗЕРФАСЛИ 3. РАСМИЁТИ ГУМРУКИИ МАХСУС

БОБИ 36. ИНТИҚОЛИ ВОСИТАҲОИ НАҚЛИЁТ

Моддаи 292. Низоми гумрукие, ки нисбати воситаҳои нақлиёт истифода бурда мешавад

Воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ тибқи тартиби пешбининамудаи ҳамин боб, таҳти низомҳои гумрукии воридоти муваққатӣ ва содироти муваққатӣ интиқол дода мешаванд.

Моддаи 293. Воридоти муваққатии воситаҳои нақлиёт

1. Воридоти муваққатии воситаҳои нақлиёт ба сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пурра озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, бо риояи шартҳои зерин иҷозат дода мешавад:

1) агар воситаи нақлиёт ба номи шахси хориҷӣ ва (ё) дар ҳудуди давлати хориҷӣ ба қайд гирифта шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) агар воситаи нақлиётӣ ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида аз ҷониби шахсони хориҷӣ истифода бурда шавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки воситаи нақлиёт аз ҷониби шахси ватании ба таври дахлдор аз ҷониби шахси хориҷӣ ваколатдоршуда истифода мегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) агар воситаҳои нақлиёт дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҳамлу нақли дохилӣ истифода бурда нашавад;

4) агар воситаҳои нақлиёт баъди воридот ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба иҷора дода нашавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад ҳолатҳои воридоти муваққатии воситаҳои нақлиётро ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо озодкунии пурра аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз муқаррар намояд, агар воситаи нақлиёти муваққатан воридгардида аз ҷониби шахси ватанӣ истифода бурда шавад ё ба номи шахси ватанӣ ба қайд гирифта шуда бошад, инчунин агар дигар шартҳои пешбининамудаи бандҳои 1 - 4 қисми 1 ҳамин модда риоя карда нашуда бошанд, ба шарте, ки дар давоми мӯҳлати воридоти муваққатии воситаи нақлиёт ҳуқуқӣ моликият ба воситаи нақлиёт ба шахси ватанӣ нагузарад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Агар озодкунии пурра аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда истифода нагардад, инчунин агар шартҳое, ки ҳангоми он озодкунии пурра аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз риоя карда нашаванд, нисбати воситаҳои нақлиёт тибқи тартиби барои моли муваққатан воридшаванда муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс (моддаи 212) қисман озод кардан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз истифода мегардад.

4. Низоми гумрукии воридоти муваққатӣ нисбати воситаҳои нақлиёт ҳангоми содиротӣ бозпаси он дар мӯҳлатҳои муайяннамудаи моддаи 294 ҳамин Кодекс анҷом меёбад. Бо иҷозати мақоми гумрук низоми гумрукии воридоти муваққати нисбати воситаҳои нақлиёти муваққатан воридгардида метавонад инчунин тибқи қоидаҳои барои анҷоми низоми гумрукии воридоти муваққатии мол муайяннамудаи моддаи 214 ҳамин Кодекс анҷом дода шавад.

Моддаи 294. Мӯҳлати воридоти муваққатии воситахои нақлиёт

1. Содироти бозпаси воситаи нақлиёти муваққатан воридгардида бояд бетаъхир, баъди иҷрои амалиёти нақлиётие, ки барои он чунин воситаи нақлиёт ворид гардидааст, анҷом дода шавад.

2. Дар ҳолатҳои истиснои мақоми гумрук бо мақсади татбиқи назорати гумрукӣ метавонад бо назардошти аризаи интиқолдиҳанда, инчунин бо назардошти ҳамаи ҳолатҳои марбут ба амалиёти эҳтимолии нақлиётӣ мӯҳлати воридоти муваққатии воситаҳои нақлиётро муқаррар намояд.

Дар асоси дархости асосноки шахси манфиатдор мақоми гумрук мӯҳлати ибтидоии муқарраргардидаи воридоти муваққатиро тамдид менамояд.

Моддаи 295. Амалиёт бо воситаҳои нақлиёти муваққатан воридгардида

Бо воситаҳои нақлиёти муваққатан воридгардида анҷом додани амалиёти маъмулӣ вобаста ба хизматрасонии техникӣ ва таъмир, ки ҳангоми ҳаракат ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё истифодаи онҳо дар ин ҳудуд тақозо мегардад, иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 296. Содироти муваққатии воситаҳои нақлиёт

1. Содироти муваққатии воситаи нақлиёт ба шарте иҷозат дода мешавад, ки агар ин воситаи нақлиёт дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муомилоти озод бошад ва ба номи шахси ватанӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбинишудаи қисми 3 ҳамин модда ба қайд гирифта шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми содироти муваққатии воситаҳои нақлиёт боҷҳои гумрукӣ ситонида намешаванд.

3. Содироти муваққатии воситаҳои нақлиёте, ки қаблан ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қисман озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз муваққатан ворид гардидаанд, иҷозат дода мешавад, агар содироти муваққатиро шахси ватание анҷом диҳад, ки воситаи нақлиёт тибқи ҳуқуқи моликият ба ӯ таалуқ надорад, сарфи назар аз он, ки ин воситаи нақлиёт ба номи шахси ватанӣ ба қайд гирифта шудааст ё на. Ҳамзамон низоми гумрукии воридоти муваққатӣ нисбати ин воситаҳои нақлиёт дар қисми пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз то анҷоми амали ин низом тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи моддаи 214 ҳамин Кодекс татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Содироти муваққатии воситаи нақлиёт, сарфи назар аз он, ки кадом шахс ва бо кадом мақсад онро берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мебарад, иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 297. Мӯҳлати содироти муваққатии воситаҳои нақлиёт

Бо мақсади татбиқи назорати гумрукӣ мақоми гумрук метавонад мӯҳлати содироти муваққатии воситаҳои нақлиётро тибқи аризаи интиқолдиҳанда, бо назардошти ҳамаи ҳолатҳои вобаста ба анҷом додани амалиёти эҳтимолии нақлиёти муқаррар намояд.

Мутобиқи дархости асосноки шахси манфиатдор мақоми гумрук мӯҳлати ибтидоии муқарраршудаи содироти муваққатиро тамдид менамояд.

Моддаи 298. Воридоти бозпаси воситаҳои нақлиёти муваққатан содиргардида

1. Ҳангоми ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бозпас ворид намудани воситаи нақлиёти муваққатан содиргардида боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида намешаванд, агар воситаи нақлиёт берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти амалиёти коркард қарор нагирифта бошад, ба истисноӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) амалиёти таъмир, хизматрасонии техникм ва амалиёти шабеҳе, ки барои таъмини нигаҳдорӣ ва истифодаи он заруранд, инчунин нигаҳдории он дар ҳолате, ки дар рӯзи таҳти низоми гумрукии содироти муваққатӣ ҷойгир намудан қарор дошт;

2) амалиёти вобаста ба таъмир, ки мувофиқи талаботи қонун ё шартнома ройгон анҷом дода мешавад;

3) амалиёти таъмир, аз ҷумла таъмири асоси барои барқарорсозии воситаи нақлиёт баъди осеб дидани он аз сабаби садама ё таъсири қувваи рафънопазир, ки берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон рух додааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Агар воситаи нақлиёте, ки нисбати он берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалиёти таъмир ва (ё) амалиёти дигар сурат гирифтааст, мувофиқи талаботи қисми 1 ҳамин модда аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз озод карда нашавад, нисбати ин воситаи нақлиёт тибқи тартиби пешбининамудаи моддаи 207 ҳамин Кодекс оид ба ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҳангоми воридоти маҳсули коркардашуда мувофиқи низоми гумрукии коркард берун аз ҳудуди гумрукӣ бо қисман озод намудан аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз истифода мегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Ҳангоми муайян намудани арзиши амалиёти коркард хароҷоти интиқоли воситаи нақлиёт ба маҳали коркард ва баръакс ба инобат гирифта намешавад, агар чунин интиқол ба ҳамлу нақли байналмилалии мол ё мусофирон алоқаманд бошад.

Моддаи 299. Тағйир додани низоми гумрукии содироти муваққатӣ

1. Нисбати воситаҳои нақлиёти муваққатан содиршуда бо риояи талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс тағйир додани низоми гумрукии содироти муваққатӣ ба низоми гумрукии содирот ё низоми дигари гумрукӣ иҷозат дода мешавад.

2. Ҳангоми ба шахси хориҷӣ додани ҳуқуқи моликият ба нақлиёти муваққатан содиргардида шахсе, ки воситаи нақлиётро таҳти низоми гумрукии содироти муваққати қарор додааст, вазифадор аст низоми гумрукии содироти муваққатиро ба низоми гумрукии содирот иваз намояд.

3. Тағйир додани низоми гумрукии содироти муваққатӣ бе пешниҳоди воқеии воситаи нақлиёт ба мақоми гумрук иҷозат дода мешавад.

Моддаи 300. Воридоти муваққатӣ ва содироти муваққатии таҷҳизот ва қисмҳои эҳтиётӣ

1. Таҷҳизоти махсуси якҷоя бо воситаи нақлиёт муваққатан воридгардида, ки барои борбардорӣ, борфарорӣ, коркард ва муҳофизати мол пешбинӣ шудааст, сарфи назар аз он, ки алоҳида аз воситаи нақлиёт истифода мегардад ё на, бояд таҳти шартан пурра озод намудан аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз қарор гирад.

2. Қисмҳои эҳтиётӣ ва таҷҳизоти муваққатан воридшаванда, ки барои таъмир, хизматрасонии техникӣ ё истифодаи воситаи нақлиёт таъин гардидаанд шартан пурра аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз озод карда мешаванд.

3. Қисмҳои эҳтиётии муваққатан содиршуда, ки барои таъмир ва хизматрасонии техникии воситаи нақлиёти муваққатан содиршуда, бо мақсади иваз намудани қисмҳо ва таҷҳизоте, ки ҳангоми содироти муваққатии воситаи нақлиёт дар он насб шуда буданд, ҳангоми содироти муваққатии онҳо аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз шартан пурра озод карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Воридоти қисмҳои эҳтиётӣ ва таҷҳизоти истифодашуда ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо озодкунии пурра аз боҷҳои гумрукии воридотӣ ва андозҳо, ки нисбати онҳо низоми гумрукии реимпорт истифода мегардад, иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 301. Барасмиятдарории гумрукии воситаҳои нақлиёт, қисмҳои эҳтиётӣ ва таҷҳизот

1. Барасмиятдарории гумрукии воситаҳои нақлиёт, қисмҳои эҳтиётӣ ва таҷҳизот бо тартиби соддагардонидашуда дар маҳали расидани онҳо дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё дар маҳали баромади он аз ин ҳудуд анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Барасмиятдарории гумрукии воситаҳои нақлиёт дар маҳалҳои ҷойгиршавии мақомоти гумрук ҳангоми вақти кории онҳо сурат мегирад.

2. Ҳангоми барасмиятдарории гумрукии воситаҳои нақлиёт мақомоти гумрук мутаносибан ба сифати декларатсияи вуруд ва хуруҷ ҳуҷҷатҳои стандартии интиқолдиҳандаро, ки тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёт пешбинӣ шудааст, истифода мебаранд, агар онҳо дар бораи воситаи нақлиёт, хати сайр, бор, захираҳо, дар бораи экипаж ва мусофирон, мақсадҳои воридотӣ (содиротӣ) воситаи нақлиёт ва (ё) номгӯи қисмҳои эҳтиётӣ, таҷҳизоти бо мақсади таъмир ва истифодаи воситаи нақлиёт интиқолшаванда маълумотро дар бар гиранд.

Агар дар ҳуҷҷатҳои пешниҳодшудаи стандартии интиқолдиҳанда ҳамаи маълумоти дахлдор мавҷуд набошад, маълумоти нокифоя ба мақомоти гумрук мутаносибан тавассути декларатсияи вуруд ва хуруҷ дар намунаи муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ пешниҳод карда мешавад. Дар ин ҳолат ҳуҷҷатҳои стандартии пешниҳодшаванда мутаносибан ҳамчун қисми таркибии декларатсияи вуруд ва хуруҷ баррасӣ карда мешаванд.

Мақоми гумрук ҳуқуқ надорад пешниҳоди маълумоти дигарро талаб намояд.

Декларатсияи вуруд ва хуруҷ аз ҷониби интиқолдиҳанда ҳангоми ворид шудани воситаи нақлиёт ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё хориҷ шудан аз ин ҳудуд пешниҳод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Ҷойгир намудани воситаҳои нақлиёт таҳти низомҳои гумрукии воридоти муваққатӣ ва содироти муваққатӣ дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи 293, моддаи 296 ва қисми 1 моддаи 298 ҳамин Кодекс бо пешниҳоди декларатсияи вуруд ва хуруҷ анҷом дода мешавад.

Дар ҳолатҳои дигар декларатсияи воситаҳои нақлиёт тибқи қоидаҳои барои декларатсияи мол муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс анҷом дода мешавад (боби 14).

Агар қисмҳои эҳтиётӣ ва таҷҳизот мувофиқи моддаи 300 ҳамин Кодекс аз сарҳади гумруки ҳамзамон бо воситаи нақлиёт гузаронида шаванд, арзи маълумот дар бораи онҳо дар декларатсияи вуруд ва хуруҷ ки барои ин воситаи нақлиёт пешниҳод шудааст, иҷозат дода мешавад.

4. Агар талабот нисбати ҳуҷҷатҳои ба мақоми гумрук ҳангоми вуруд ва хуруҷи воситаҳои нақлиёт пешниҳодшаванда мувофиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёт муайян гардида бошад, барои мақсадҳои гумрукӣ ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи ин санадҳо истифода бурда мешаванд.

5. Агар воситаи нақлиёт ба ин ё он низоми гумрукӣ барои мақсадҳои гумрукӣ ҳамчун мол арз нашуда бошад, аз лаҳзаи барасмиятдарории гумрукии воситаи нақлиёт он мутаносибан таҳти низоми гумрукии воридоти муваққатӣ ё содироти муваққатӣ қарордошта ҳисобида мешавад, ки ин боиси ӯҳдадории шахс ҷиҳати риояи шартҳои низомҳои мазкури гумрукӣ мегардад.

6. Барасмиятдарории гумрукии қисмҳои эҳтиётӣ ва таҷҳизоти ивазшуда, ки ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мешаванд, тибқи қоидаҳои барасмиятдарории гумрукии моле сурат мегирад, ки мувофиқи низоми гумрукии реимпорт ворид гардидаанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

7. Қисмҳои эҳтиётӣ ва таҷҳизоти истифодашуда, вале бозпас содирнагардида бояд ба муомилоти озод иҷозат дода шаванд ё бо риояи талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс таҳти низоми дигари гумрукӣ қарор дода шаванд.

Моддаи 302. Интиқоли киштиҳои дарёӣ ва ҳавопаймоёне, ки барои ҳамлу нақли байналмилалии мол ва мусофирон истифода намешаванд

1. Киштиҳои дарёие, ки муваққатан аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсадҳои истифодаи зайл содир карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) барои амалиёти ҷустуҷӯӣ, наҷотдиҳӣ ва ядакӣ (буксир);

2) барои корҳои гидротехникӣ, зериобию техникӣ ва корҳои дигари шабеҳ;

3) барои назорати санитарӣ, карантинӣ ва назорати дигар;

4) бо мақсадҳои таълимӣ, варзишӣ ва фарҳангӣ, инчунин барои дигар мақсадҳо аз ҳудуди гумрукӣ ҳангоми содироти муваққатӣ ва воридоти бозпаси онҳо тибқи қоидаҳои пешбининамудаи ҳамин боб интиқол дода мешаванд, ба истиснои воситаҳои нақлиёте, ки шахсони воқеӣ барои истифодаи шахсӣ, оилавӣ, хоҷагидорӣ ва дигар ҳолатҳои ба фаъолияти соҳибкорӣ алоқаманд набуда интиқол медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳавопаймои гражданӣ, давлатӣ ва таҷрибавӣ, ки барои ҳамлу нақли байналмилалии мол ва мусофирон истифода намешавад, аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми содироти муваққатӣ ва воридоти бозпаси он тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи ҳамин боб интиқол дода мешавад.

БОБИ 37. ИНТИҚОЛИ МОЛ АЗ ҶОНИБИ ШАХСОНИ ВОҚЕӢ

Моддаи 303. Интиқоли мол аз ҷониби шахсони воқеӣ барои истифодаи шахсӣ, оилавӣ, хоҷагидорӣ ва дигар амалҳое, ки ба пешбурди фаъолияти соҳибкорӣ алоқаманд нестанд

1. Моли барои истифодаи шахсӣ, оилавӣ, хоҷагидорӣ ва дигар эҳтиёҷоти шахси воқеӣ таъингардида, ки ба пешбурди фаъолияти соҳибкорӣ алоқаманд нест (минбаъд - барои истифодаи шахсӣ), аз ҷониби ҳамин шахси воқеӣ аз сарҳади гумрукӣ тибқи муқаррароти ҳамин боб, вале дар қисмате, ки ҳамин боб танзим нанамудааст - тибқи тартиби умумии муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс интиқол дода мешавад.

2. Таъиноти молро мақоми гумрук дар асоси аризаи шахси воқеӣ оид ба моли аз сарҳади гумрукӣ интиқолшаванда, вобаста ба хусусият ва теъдоди мол, инчунин мунтазамии интиқоли мол аз сарҳади гумрукӣ муайян менамояд.

3. Тартиби интиқоли моли таъиноти истифодаи шахси аз сарҳади гумрукӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ пурра озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозҳо, татбиқи меъёри ягонаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ситонидани пардохтҳои гумрукӣ дар шакли пардохти маҷмӯии гумрукӣ, инчунин истифода набурдани мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодӣ, ки тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар шудаанд, тасдиқи ҳатмии мутобиқати мол ва тартиби соддагардонидашудаи барасмиятдарории гумрукиро дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

Моддаи 304. Ворид ва содир намудани молу воситаҳои нақлиёт барои истифодаи шахси ва ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз чунин молу воситаҳои нақлиёт

1. Нисбати моле, ки шахсони воқеӣ дар доираи меъёрҳои вазнӣ (миқдорӣ) ва арзишии муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид менамоянд, ба истиснои моле, ки воридоти он ба Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст, озодкунии пурра аз пардохти боҷҳо, андозҳо (тартиби воридоти имтиёзнок) фароҳам оварда мешавад.

Нисбати воситаҳои нақлиёт, инчунин моле, ки арзиши он аз меъёри имтиёзнок зиёдаст, дар қисмати чунин афзоиш меъёри ягонаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз (тартиби воридоти соддагардонидашуда) татбиқ карда мешавад. Арзиши ниҳоии моли воридоти барои шахсони воқеӣ ҳангоми истифодаи тартиби соддагардонидашуда аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад. Тартиби татбиқи меъёри ягонаи боҷҳои гумрукӣ ва андозро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси андозаи миёнаи меъёри муқарраршудаи боҷҳои гумрукӣ ва андозе муайян менамояд, ки нисбати молу воситаҳои нақлиёте, ки ба миқдори нисбатан зиёд аз ҷониби шахсони воқеӣ аз сарҳади гумрукӣ интиқол дода мешаванд, истифода мегардад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

Озодкунии пурра аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ё меъёрҳои ягонаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар доираи андозаҳои миқдории муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

2. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои воридоти мол аз ҷониби шахсони воқеӣ бо истифодаи озодкунии пурра аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ё қабули меъёри ягонаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз нисбати моли зераксизӣ, моле, ки нисбати он тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои воридот ба Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудиятҳои теъдоди муқаррар шудаанд, маҳдудиятҳои (вазни) миқдорӣ ё арзишӣ муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

3. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳолатҳоеро муайян менамояд, ки нисбати моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби шахсони воқеии ба синни муайян нарасида, инчунин шахсони сарҳади гумрукиро муттасил убуркунанда воридшаванда озодкунии пурра аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз фароҳам оварда намешавад ё озодкунӣ аз пардохт дар доираи нисбатан камтар фароҳам оварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад ҳолатҳоеро муайян намояд, ки озодкунӣ аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ё меъёрҳои ягонаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз нисбати моли аз тарафи шахсони воқеӣ ҳангоми кӯчидан ба ҷойи зисти доими интиқолшаванда, моли аз ҷониби гурезаҳо ва муҳоҷирони иҷбори воридшаванда, инчунин нисбати моликияти меросӣ дар ҳаҷми бештар аз андозаи муайяннамудаи қисми 1 ҳамин модда татбиқ гардад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

5. Нисбати арзишҳои фарҳангии аз ҷониби шахсони воқеӣ воридшаванда озодкунии пурра аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба шарти декларатсиякунонии хаттии онҳо, инчунин бақайдгирии махсусе, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи содирот ва воридоти арзишҳои фарҳангӣ пешбинӣ намудааст, фароҳам оварда мешавад.

6. Моли тибқи ҳамин модда ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда, инчунин аз ин ҳудуд содиршаванда барои мақсадҳои гумрукӣ мутаносибан ҳамчун барои муомилоти озод иҷозатшуда ё таҳти низоми гумрукии содирот содиршуда баррасӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

7. Нисбати моли аз ҷониби шахсони воқеӣ содиршаванда озодкунӣ аз пардохт, баргардонидан ё ҷуброни андозҳои дохилӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

8. Нисбати моле, ки барои онҳо тартиби соддагардонидашуда ё имтиёзноки интиқоли мол аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ нашудааст, тартиби умумии барасмиятдарории гумрукӣ ва пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ки ҳамин Кодекс муқаррар намудааст, татбиқ карда мешавад.

9. Муқаррароти ҳамин модда нисбати моле, ки шахсони воқеӣ муваққатан ворид (содир) ва бозпас содир (ворид) менамоянд, татбиқ намегардад.

Эзоҳ. Барои мақсадҳои татбиқи ҳамин боб таҳти мафҳуми воситаҳои нақлиёт воситаи нақлиёти автомобилӣ ва ядакҳо, киштиҳои дарёӣ ва ҳавопаймо ҳамзамон бо қисмҳои эҳтиётии онҳо ва дигар қисму таҷҳизоти маъмулии онҳо, ки шахсони воқеӣ танҳо барои истифодаи шахси ворид ё содир менамоянд, дар назар дошта шудааст.

Моддаи 305. Воридоти муваққатии мол аз ҷониби шахсони воқеӣ

1. Нисбати моли муваққатан ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи шахсони воқеии хориҷи воридшаванда озодкунии пурра аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҳангоме фароҳам оварда мешавад, ки агар ин мол танҳо барои истифодаи шахси дар давраи буду боши муваққатии онҳо дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Озодкуни аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андози пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда нисбати воситаҳои нақлиёти ба шахсони воқеии хориҷӣ таалуқдошта ё аз ҷониби онҳо иҷорашуда ё барои истифодаи муваққатӣ гирифташуда ё ба тариқи дигар истифодашаванда, ки ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамзамон бо вуруди шахси хориҷӣ ё то вуруд ё баъди вуруди вай оварда шудаанд, татбиқ мегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Воситаҳои нақлиёте, ки аз ҷониби шахсони воқеӣ барои интиқоли пулакии шахсон ё барои ҳамлу нақли моли саноатӣ ё тиҷоратӣ оварда мешаванд, аз сарҳади гумрукӣ тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи боби 36 ҳамин Кодекс интиқол дода мешаванд.

3. Дар ҳолате, ки агар моли муваққатан воридшуда бояд мувофиқи қисми 2 моддаи 308 ҳамин Кодекс ба таври хатти декларатсия шавад, мӯҳлати воридоти муваққатиро мақоми гумрук дар асоси аризаи шахси воқеии хориҷӣ, бо назардошти давомнокии буду боши вай дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар доираи мӯҳлати муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, тибқи қисми 4 ҳамин модда муқаррар менамояд.

Бо дархости асосноки шахси воқеии хориҷӣ мӯҳлати воридоти муваққатии муқаррарнамудаи мақоми гумрук метавонад дар доираи мӯҳлати муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи қисми 4 ҳамин модда тамдид карда шавад.

4. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад мӯҳлати ниҳоии воридоти муваққатиро нисбати намуди алоҳидаи мол, аз ҷумла воситаҳои нақлиёти муваққатан ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби шахсони воқеии хориҷӣ воридшаванда муқаррар намояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

5. Моли муваққатан воридгардида, аз ҷумла воситаҳои нақлиёт метавонанд аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тариқи ҳама гуна мақоми гумрук бозпас содир карда шаванд. Ҳангоми содироти моли муваққатан воридгардида боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида намешаванд, мамнӯияту маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда намешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

6. Содироти бозпаси моли муваққатан воридшуда, аз ҷумла воситаҳои нақлиёт метавонад анҷом дода нашавад, агар ба ин мол, аз ҷумла воситаҳои нақлиёт дар натиҷаи садама ё таъсири қувваи рафънопазир зарари ҷиддӣ расонида шуда бошад.

7. Шахсони воқеии ватанӣ метавонанд муваққатан воситаҳои нақлиётро ворид намоянд, ба шарте агар ин воситаҳои нақлиёт дар ҳудуди давлати хориҷӣ ба қайд гирифта шуда, дар маҷмӯъ мӯҳлати воридоти муваққати дар тӯли як соли тақвими вобаста ба ҳар як воситаи нақлиёти муваққатан воридшаванда аз се моҳи тақвими зиёд набошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 306. Содироти муваққатии мол аз ҷониби шахсони воқеӣ

1. Шахсони воқеии ватанӣ ҳуқуқ доранд аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон молро барои истифодаи шахси ба мӯҳлати буду боши муваққатии худ дар ҳудуди давлати хориҷӣ бо пурра озодкунӣ аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз муваққатан содир ва бозпас ворид намоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Дар асоси аризаи шахси воқеӣ мақоми гумрук ҳаммонандсозии (моддаи 434) моли муваққатан содиршавандаро анҷом медиҳад, агар чунин ҳаммонандсозӣ ба воридоти бозпас, бо пурра озодкунӣ аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз мусоидат намояд. Дар бораи ҳаммонандсозии моли дар декларатсияи гумрукӣ дарҷкардашуда, як нусхаи он ба шахси воқеии содирнамудаи мол баргардонида мешавад. Мавҷуд набудани чунин ҳаммонандсози барои бозпас ворид намудани ин мол аз ҷониби шахсони воқеӣ, бо озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз монеъ намегардад.

Моддаи 307. Барасмиятдарории гумрукии моле, ки аз ҷониби шахси воқеӣ барои истифодаи шахси интиқол дода мешавад

1. Барасмиятдарории гумрукии моле, ки аз ҷониби шахсони воқеӣ барои истифодаи шахси интиқол дода мешавад, мувофиқи тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тибқи ҳамин Кодекс анҷом дода мешавад.

2. Шахсони воқеӣ, ки бо воситаҳои нақлиёти худ, инчунин воситаҳои нақлиёти таъиноти тиҷоратӣ ё қатора сарҳади гумрукиро убур мекунанд, чун қоида метавонанд воситаи нақлиётро тарк накарда, амалиёти гумрукиро анҷом диҳанд.

3. Мол, аз ҷумла воситаҳои нақлиёте, ки шахсони воқеӣ барои истифодаи шахси интиқол медиҳанд, дар ҳолатҳои зерин дар анборҳои нигаҳдории муваққатӣ ҷойгир карда мешаванд:

1) бо хоҳиши шахсони мазкур;

2) агар барасмиятдарории фаврии гумрукии мол ва (ё) пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо сабабҳои аз мақомоти гумрук вобастанабуда имконнопазир бошад.

4. Нигаҳдории муваққатии мол тибқи тартиби муқаррарнамудаи боби 12 ҳамин Кодекс аз ҳисоби шахсоне, ки моли онҳо дар анборҳои нигаҳдории муваққатӣ қарор доранд, сурат мегирад.

5. Бо мақсади соддагардонии барасмиятдарории гумрукии моле, ки аз ҷониби шахсони воқеӣ тавассути нақлиёти автомобилӣ ва роҳи оҳан интиқол дода мешаванд, мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад бо хадамоти гумруки давлати ҳаммарз дар хусуси барасмиятдарории муштараки гумрукӣ ва назорати гумрукии моли мазкур созишнома бандад.

Моддаи 308. Декларатсия кардани моли шахсони воқеӣ

1. Моли шахсони воқеӣ, ки дар борҷомаи дасти ва бағоҷ интиқол дода мешавад, ҳангоми убури Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон декларатсия карда мешавад.

2. Дар шакли хатти моли зайл, аз ҷумла воситаҳои нақлиёт декларатсия карда мешавад:

1) моле, ки шахсони воқеӣ дар шакли бағоҷи ҳамроҳинашаванда интиқол медиҳанд;

2) моле, ки ба суроғаи шахсони воқеӣ барои истифодаи шахси фиристода мешавад, ба истиснои моле, ки тавассути почтаи байналмилалӣ ирсол мегардад;

3) моле, ки мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридоташ маҳдуд карда шудааст ё арзиш ва (ё) теъдодаш аз маҳдудияти муайянгардидаи интиқоли мол бо озодкуни аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бештар мебошад (моддаи 304);

4) моле, ки содироташ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдуд карда шудааст;

5) моле, ки ҳангоми содироти он санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон декларатсияи ҳатмиро дар шакли хатти пешбинӣ кардаанд;

6) воситаҳои нақлиёт.

3. Дар ҳолатҳое, ки дар қисми 2 ҳамин модда зикр нашудаанд, мол ба таври шифоҳи декларатсия карда мешавад.

Шахси воқеи ҳуқуқ дорад бо хоҳиши худ молеро, ки тавассути сарҳади гумрукӣ интиқол медиҳад ва декларатсияи хаттии он ҳатмӣ намебошад, дар шакли хаттӣ декларатсия кунад.

4. Тибқи ҳолатҳо ва тартибе, ки мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян мекунад, моли дар шакли шифоят декларатсияшаванда бо риояи анҷом додани амалҳое декларатсия карда мешавад, ки дар борҷомаи дастӣ ва бағоҷи ҳамроҳишавандаи шахси воқеӣ мавҷуд набудани молеро тасдиқ менамоянд, ки бояд дар шакли хаттӣ декларатсия карда шавад (декларатсия дар шакли конклюдентӣ), мавҷуд нест. Бо ин мақсад дар нуқтаҳои гузаргоҳ барои убури шахсони воқеӣ ҷойҳои махсус ишорашудае таъин мегарданд, ки шахс метавонад шакли декларатсия кардани молро интихоб намояд. Агар шахси воқеӣ аз тариқи ҷойи махсуси муайяншуда гузарад, ки барои убури шахсоне таъин гардидааст, ки дар борҷомаи дасти ва бағоҷ моли барои декларатсияи хаттӣ зарурӣ надоранд, он ҳамчун арз ба мақомоти гумрук дар хусуси дар ихтиёри ин шахс мавҷуд набудани моли дар шакли хаттӣ декларатсияшаванда баррасӣ мегардад.

5. Моли шахсони ноболиғи то синни 16 - сола аз ҷониби падар ё модар, фарзандхонда, васӣ, парастор ё ҳамроҳикунанда ва ҳангоми хуруҷӣ (вурудӣ) муташаккилона ва вурудӣ (хуруҷӣ) муташаккилонаи гурӯҳи шахсони ноболиғ бе ҳамроҳи кардани падар ё модар, фарзандхонда, васӣ ё парастор - аз ҷониби роҳбари ин гурӯҳ декларатсия карда мешавад.

6. Нисбати моли аз сарҳади гумрукӣ ҳамчун бағоҷи ҳамроҳинашаванда интиқолшаванда декларатсияи гумрукӣ бояд ҳангоми воридоти чунин мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати муқаррарнамудаи моддаи 129 ҳамин Кодекс ва ҳангоми содироти онҳо - ҳамзамон бо пешниҳоди мол ба мақоми гумрук манзур мегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моли аз сарҳади гумрукӣ чун бағоҷи ҳамроҳинашаванда интиқолшаванда метавонад аз ҷониби шахси интиқолдиҳанда ё шахси дигаре, ки тибқи бовариномаи шахси интиқолдиҳандаи мол амал мекунад, декларатсия карда шавад.

Моли бағоҷи ҳамроҳинашавандаи шахси ноболиғи то синни 16 - сола аз ҷониби падар ё модар, фарзандхонда, васӣ, парастор ё шахсоне, ки тибқи бовариномаи шахсони мазкур амал мекунанд, декларатсия карда мешавад.

Моддаи 309. Пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз ҷониби шахсони воқеӣ

1. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз ҷониби шахсони воқеӣ ҳангоми эъломиякунонии мол дар шакли хаттӣ тариқи ғайринақдӣ пардохта мешаванд. Ба шахсе, ки боҷҳои гумрукӣ ва андозро пардохт намудааст, нусхаи супоришномаи пардохт, ки шакли онро мақомоти гумрук дар мувофиқа бо Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст, тариқи электронӣ ирсол карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001).

2. Боҷҳои гумрукӣ, андозҳо нисбати моле, ки аз сарҳади гумрукӣ барои истифодаи шахси интиқол дода мешавад, аз ҷониби шахсони воқеӣ дар шакли пардохти маҷмӯии гумрукӣ (пардохт дар шакли маблағи умумии боҷҳои гумрукӣ, андозҳо, бе тақсими қисмии онҳо ба қисми таркибии боҷҳо, андозҳо) ё тибқи меъёри ягонаи боҷи гумрукӣ супорида мешаванд (моддаи 304) (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

Моддаи 310. Арзиши гумрукии моле, ки шахсони воқеӣ интиқол медиҳанд

1. Арзиши гумрукии мол аз ҷониби шахсе, ки молро интиқол медиҳад, ҳангоми декларатсия кардани онҳо арз карда мешавад. Барои тасдиқи арзиши гумрукии арзшуда шахси воқеӣ метавонад чекҳо, ҳисобномаҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи дастрас намудани моли декларатсияшаванда ва арзиши онҳоро пешниҳод намояд.

2. Ҳангоми аз ҷониби шахсони воқеӣ барои истифодаи шахси ворид намудани мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба арзиши гумрукии мол хароҷоти боррасони то фурудгоҳҳо, бандарҳои дарёӣ ва маҳали дигари расонидани мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳуритт Тоҷикистон дохил карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Ҳангоми мавҷуд набудани ҳуҷҷатҳо ва маълумоти тасдиқкунандаи дурустии муайян кардани арзиши гумрукии моли арзнамудаи шахси воқеӣ, мақоми гумрук метавонад арзиши гумрукии молро мустақилона дар асоси маълумоте, ки дар феҳрастҳои (каталогҳои) ташкилотҳои хориҷии машғули фурӯши маҳсулот мавҷуд буда ё дар асоси маълумоти дигари нархие, ки нисбати моли шабеҳ дар ихтиёри мақоми гумрук қарор доранд, муайян намояд.

Ҳангоми истифодаи маълумоти нархи мазкур мақоми гумрук тасҳеҳи арзиши гумрукии молро вобаста ба сифати мол, талабот нисбати он дар бозор, кишвари истеҳсолкардаи мол, вақти истеҳсол ва дигар омилҳои ба нарх таъсиркунанда анҷом медиҳад.

Моддаи 311. Қисмҳои эҳтиётӣ ва сӯзишворӣ барои воситаҳои нақлиётӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ интиқолшаванда

1. Қисмҳои эҳтиётие, ки барои таъмири воситаҳои нақлиёти муваққатан аз ҷониби шахсони воқеӣ ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшуда заруранд, метавонанд муваққатан бо пурра озодкуни аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба мӯҳлати на зиёда аз мӯҳлати воридоти муваққатии воситаҳои нақлиёт ворид карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Сӯзишвории воситаҳои нақлиёт, ки дар бакҳои мувофиқи конструксияи воситаи нақлиёт насбшуда мавҷуданд ва ин воситаҳои нақлиётро аз сарҳади гумруки шахсони воқеӣ интиқол медиҳанд, метавонад бе пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид ё мутаносибан аз ҳудуди он хориҷ карда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 312. Маълумот дар бораи қоидаҳои интиқоли мол аз ҷониби шахсони воқеӣ аз сарҳади гумрукӣ

Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва мақомоти дигари гумрук дастрасии маълумотро дар бораи қоидаҳои интиқоли мол аз ҷониби шахсони воқеӣ, аз ҷумла тавассути пахши варақаҳои иттилоотӣ дар муассисаҳои нақлиётӣ ва сайёҳӣ бо забони давлатӣ, забони муоширати байни миллатҳо ва забонҳои хориҷӣ, инчунин тавассути таҳияи лавҳаҳои иттилоотӣ дар маҳалҳои барасмиятдарории гумрукии моле, ки аз ҷониби шахсони воқеӣ интиқол карда мешаванд, таъмин менамоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

БОБИ 38. ИНТИҚОЛИ МОЛ ДАР МУРОСИЛОТИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ ПОЧТА

Моддаи 313. Муросилоти байналмилалии почта

1. Бо мақсади татбиқи ҳамин боб таҳти мафҳуми муросилоти байналмилалии почта муросилоти почтае фаҳмида мешавад, ки барои ба хориҷи ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристодани муросилоти почтаи ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида ё худ ба тариқи транзит аз ин ҳудуд интиқолшаванда қабул карда мешавад. Ба муросилоти байналмилалии почта инҳо мансубанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) мактубҳо (оддӣ, фармоишӣ, бо эълони арзиш);

2) кортҳои почтавӣ (оддӣ, фармоишӣ);

3) бандерол ва халтаҳои махсуси "М" (оддӣ, фармоишӣ);

4) секограммаҳо (оддӣ, фармоишӣ);

5) лифофаҳои хурд (фармоишӣ);

6) муросилот (муқаррарӣ, бо эълони арзиш);

7) муросилоти байналмилалии экспресс - почта.

2. Муассисаҳои алоқаи почта ҳуқуқ надоранд муросилоти байналмилалии почтаро бе иҷозати мақоми гумрук ба гирандаи онҳо супоранд ё берун аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол намоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 314. Мамнӯият ва маҳдудиятҳои воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва содироти он аз ин ҳудуди ҳангоми ирсол дар муросилоти байналмилалии почта

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Дар муросилоти байналмилалии почта ба ирсоли моли зерин иҷозат дода намешавад:

1) моле, ки мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридоти он ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва содироти он аз ин ҳудуд манъ шудааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) моле, ки ирсоли он мувофиқи санадҳои Иттиҳоди умумиҷаҳонии почта манъ шудааст;

3) моле, ки нисбаташ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудият муқаррар шудааст ва номгӯи онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

2. Нисбати моле, ки барои воридоти он ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё содироти он аз ин ҳудуди мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудиятҳо муқаррар карда шудаанд, гиранда ё фиристандаи моли мазкур ё шахсони аз номи онҳо амалкунанда вазифадоранд ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи риояи ин гуна маҳдудиятҳоро пешниҳод намоянд (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906, аз 30.05.2017 № 1421).

3. Нисбати моле, ки дар муросилоти байналмилалии почта фиристода мешаванд, мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои зерин татбиқ карда намешаванд:

1) агар мол ба суроғаи шахсони воқеӣ фиристода шуда, барои истифодаи шахси таъин гардида бошад;

2) дар дигар ҳолатҳои муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.

4. Ситонидани моле, ки ирсоли он дар муросилоти байналмилалии почта манъ ва (ё) маҳдуд карда шудааст, ҳамчунин ихтиёрдории он мувофиқи ҳамин Кодекс аз тарафи мақомоти гумрук ва дар қисмати танзимнакардаи ҳамин Кодекс - бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

Моддаи 315. Барасмиятдарории гумрукии моли дар муросилоти байналмилалии почта ирсолшаванда

1. Моли дар муросилоти байналмилалии почта ирсолшавандаи дорои ҳуҷҷатҳои ҳамроҳикунанда, ки дар санадҳои Иттиҳоди умумиҷаҳонии почта пешбинӣ шудаанд, мутобиқи ҳамин Кодекс бо назардошти хусусиятҳои пешбининамудаи ҳамин боб ба расмият дароварда мешавад.

2. Моли дар муросилоти байналмилалии почта ирсолшаванда бо тартиби афзалиятнок ва дар мӯҳлати кӯтоҳтарин, ки наметавонад аз 3 рӯз бештар бошад, ба расмият дароварда мешавад. Мӯҳлати аниқи барасмиятдарорӣ аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар якҷоягӣ бо мақоми идоракунии фаъолияти соҳаи алоқаи почта муайян карда мешавад.

3. Барасмиятдарории гумрукии моли дар муросилоти байналмилалии почта ирсолшаванда дар маҳалҳои мубодилаи байналмилалии почта, ба истиснои ҳолати пешбининамудаи қисми 6 ҳамин модда ба расмият дароварда мешаванд. Объектҳои алоқаи почта, ки ҷойҳои мубодилаи байналмилалии почта ба ҳисоб мераванд, аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ якҷоя бо мақоми идоракунии фаъолияти соҳаи алоқаи почта муайян карда мешаванд.

4. Агар ҳамаи маълумоте, ки ба мақомоти гумрук барои мақсадҳои гумрукӣ заруранд, дар ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи санадҳои Иттиҳоди умумиҷаҳонии почта ва ҳамроҳикунандаи муросилоти байналмилалии почта мавҷуд бошанд, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 5 ҳамин модда, пешниҳоди декларатсияи гумрукии алоҳида талаб карда намешавад.

5. Декларатсиякунонии мол бо роҳи пешниҳоди декларатсияи алоҳидаи гумрукӣ дар ҳолатҳои зерин талаб карда мешавад, агар:

1) арзиши моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда аз андозаи муқаррарнамудаи қисми якуми моддаи 317 ҳамин Кодекс, ки барои интиқоли мол дар муросилоти байналмилалии почта бе пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз муқаррар шудааст, зиёд бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки мол барои истифодаи шахсӣ, оилавӣ, хонаводагӣ ва дигар мақсадҳои новобаста ба фаъолияти соҳибкорӣ, ба унвони шахсони воқеӣ фиристонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) содироти мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи фиристонандаи мол ба мақоми гумрук тасдиқ шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда барои қарор додан таҳти низоми гумрукие таъин гардида бошад, ки он ба муомилоти озод баровардани молро пешбинӣ намекунад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

6. Барасмиятдарории моле, ки мувофиқи қисми 5 ҳамин модда нисбати онҳо бояд декларатсияи алоҳидаи гумрукӣ пешниҳод карда шавад, аз ҷониби мақомоти гумрукие, ки дар минтақаи фаъолияти онҳо гирандаҳо ё фиристонандаҳои мол ҷойгиранд, тибқи тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо мувофиқаи мақоми идоракунии фаъолияти соҳаи алоқаи почта амалӣ мегардад.

7. Барасмиятдарории моли аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муросилоти байналмилалии почта содиршаванда, ки нисбати он мувофиқи қисми 5 ҳамин модда пешниҳоди декларатсияи алоҳидаи гумрукӣ пешбинӣ шудааст, то супоридани ин мол ба муассисоти алоқаи почта барои ирсол анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 316. Азназаргузаронии гумрукӣ ва тафтиши гумрукии муросилоти байналмилалии почта

1. Муассисоти алоқаи почта бо талаби мақомоти гумрук муросилоти байналмилалии почтаро барои азназаргузаронии гумрукӣ ва муоинаи гумрукӣ пешниҳод менамоянд. Усулҳои чунин пешниҳодро мақомоти гумрук муайян менамоянд.

2. Мақомоти гумрук пешниҳоди намудҳои зерини муросилоти воридшавандаи почтаро талаб наменамоянд:

1) кортҳои почта ва мактуб;

2) адабиёт барои нобиноён.

Ҳангоми мавҷуд будани асоси кофи дар бораи он ки дар байни чунин муросилоти почта моли воридоташ ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ ё маҳдудкардашуда ҳаст, инчунин ҳангоми азназаргузаронии гумрукӣ ва муоинаи гумрукӣ дар асоси санҷиши интихобӣ ё тасодуфи мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд пешниҳоди ин муросилоти почтаро талаб намоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд аз муассисаҳои алоқаи почта талаб намоянд, ки муросилоти байналмилалии почтаи содиротиро, ки мақомоти гумрук дар асоси санҷиши интихоби ё тасодуфи онро аз назар мегузаронанд ё муоина мекунанд, нишон диҳанд.

4. Ҳангоми азназаргузаронии гумрукӣ ё муоинаи гумрукӣ аз воситаҳои техникии назорати гумрукӣ ҳаддалимкон бештар истифода бурда мешаванд.

Моддаи 317. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз нисбати моли дар муросилоти байналмилалии почта ирсолшаванда

1. Агар арзиши моле, ки дар муросилоти байналмилалии почта фиристонида мешавад, дар мӯҳлати як ҳафта ба унвони як гиранда аз миқдори 150 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд набошад, аз он боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида намешаванд (Конун аз 06.10.2008с. № 437).

2. Нисбати моле, ки ба унвони шахсони воқеӣ барои истифодаи шахси ирсол шудаанд, қисман ё пурра озод кардан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз истифода мегардад. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи моддаи 304 ҳамин Кодекс нисбати моле, ки арзиши он аз арзиши моли бе пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ирсолшаванда зиёдтар мебошад, нисбати чунин афзоиш меъёрҳои ягонаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

3. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз нисбати моле, ки барояш декларатсияи алоҳидаи гумрукӣ тақозо намегардад, аз тарафи мақомоти гумрукие, ки дар ҷойҳои мубодилаи байналмилалии почта молро ба расмият медароранд бо истифодаи ордери мудохилоти гумрук (қисми якуми моддаи 309) ҳисоб карда мешаванд. Маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар асоси маълумот доир ба арзиши моле, ки дар ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи санадҳои Иттиҳоди умумиҷаҳонии почта зикр шудаанд ва барои мақсадҳои гумрукӣ истифода мегарданд, ҳисоб карда мешавад. Нисбати муросилоти байналмилалии почта, ки арзишаш эълон карда шудааст, маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар асоси ҳамин арзиши эълонгардида танҳо дар сурате ҳисоб карда мешавад, ки агар он аз арзиши дар ҳуҷҷатҳои барои мақсадҳои гумрукӣ баёншуда зиёдтар бошад.

4. Муросилоти байналмилалии почтаи дорои моле, ки мақоми гумрук пардохтҳои гумрукии онро ҳисоб кардааст, ба гирандаи мол дар ҷойҳои мубодилаи байналмилалии почта танҳо баъди пардохтҳои гумрукиро пурра гирифтани муассисаи алоқаи почта супурда мешавад. Боҷи гумрукӣ дар асоси варақаи ҳаволаи почтавии маблағе, ки аз тарафи шахси мансабдори мақомоти гумрук пур карда шудааст, ситонида мешавад. Пардохти ҳаволаи почтавӣ аз ҳисоби шахсе сурат мегирад, ки боҷи гумрукиро пардохтааст ва он набояд аз 1 фоизи мабалағи пардохти ситонидашаванда зиёд бошад. Варақаҳои ҳаволаи почтавии маблағҳо ба мақомоти гумрук ройгон дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

5. Ҳангоми гум кардани муросилоти байналмилалии почта, бе иҷозати мақомоти гумрук ба гиранда додани он ҷавобгарии супоридани пардохтҳои гумрукӣ ба зиммаи муассисаи алоқаи почтае мебошад, ки муросилоти почтаро гум кардааст ё супурдааст.

6. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз нисбати моли дар қисми 5 моддаи 315 ҳамин Кодекс зикршуда бо тартиби муқаррарнамудаи фасли III ҳамин Кодекс ҳисоб карда, пардохта мешавад.

Моддаи 318. Транзити гумрукии дохилии муросилоти байналмилалии почта

Расмиёти транзити гумрукии дохилӣ (боби 10) дар муросилоти байналмилалии почта бо тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар мувофиқа бо мақоми идоракунандаи фаъолият дар соҳаи алоқаи почта дар асоси талабот ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс истифода карда мешавад.

Моддаи 319. Транзити муросилоти байналмилалии почта

Муросилоти байналмилалии почта, ки аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба тариқи транзит интиқол мегардад, мувофиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба расмият дароварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

БОБИ 39. ИНТИҚОЛИ МОЛ АЗ ТАРАФИ КАТЕГОРИЯҲОИ АЛОҲИДАИ ШАХСОНИ ХОРИҶӢ

Моддаи 320. Соҳаи истифодаи ҳамин боб

1. Муқаррароти ҳамин боб нисбати моле, ки намояндагиҳои дипломатӣ, консулгарӣ ва дигар намояндагиҳои расмии давлатҳои хориҷӣ, ташкилотҳои байналмилалӣ, аъзои ин намояндагиву муассисаҳо, ҳамчунин нисбати моли мавриди истифодаи шахсӣ ва хонаводагии категорияи алоҳидаи шахсони хориҷии дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои имтиёзу афзалият ва (ё) масуният аз ҳудуди гумрукӣ интиқол медиҳанд, тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Барасмиятдарории гумрукии моли дар қисми якуми ҳамин модда зикргардида бо тартиби соддагардонидашуда анҷом дода мешавад.

Моддаи 321. Интиқоли мол аз тарафи намояндагони дипломатии давлатҳои хориҷӣ

Намояндагиҳои дипломатии давлатҳои хориҷии муқими Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд моли барои истифодаи расмии намояндагиҳо таъингардидаро бо озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ, андозҳо ва бидуни татбиқ намудани мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид кунанд ва аз ин ҳудуд содир намоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 322. Интиқоли мол аз тарафи сардори намояндагии дипломатии давлати хориҷӣ ва аъзои ҳайати дипломатии намояндагии давлати хориҷӣ

1. Сардори намояндагии дипломатии давлати хориҷӣ ва аъзои ҳайати дипломатии намояндагии давлати хориҷӣ, ҳамчунин аъзои оилаи ҳамзисти онҳо метавонанд моли таъиноти истифодаи шахсӣ ва хонаводагӣ, аз ҷумла моли таъиноти ниёзи аввалия пешбинигардидаро бо озод намудан аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз бе истифодаи мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид ва аз он содир намоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Бағоҷи шахсии сардори намояндагии дипломатии давлати хориҷӣ, аъзои ҳайати дипломатии давлати хориҷӣ, ҳамчунин аъзои оилаи ҳамзисти онҳо аз муоинаи гумрукӣ озод мебошанд, ба шарте агар асосҳои ҷиддии эҳтимоли он мавҷуд набошад, ки бағоҷ дорои моли барои истифодаи шахсӣ ва хонаводагӣ таъиннагардида ё ки моле мебошад, ки воридоташ ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва содироташ аз ин ҳудуд мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътттрофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда шудааст ё бо қоидаҳои карантини танзим карда мешавад. Муоинаи гумруки бояд танҳо дар ҳузури шахсони дар ҳамин модда зикршуда ё намояндагони ваколатдори онҳо гузаронида шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 323. Интиқоли мол аз тарафи аъзои ҳайати маъмурӣ-техникии намояндагии дипломатии давлати хориҷӣ

Агар аъзои ҳайати маъмурӣ-техникии намояндагии дипломатии давлати хориҷӣ ва аъзои оилаи ҳамзисти онҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон доими зиндагӣ накунанд ва шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон набошанд, метавонанд моли таъиноти ниёзи аввалия ва барои истифодаи шахсӣ ва хонаводагӣ пешбинигардидаро бо озод намудан аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ва бидуни ба ин мол татбиқ намудани мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 324. Имтиёзҳои гумрукие, ки ба аъзои ҳайати дипломатии намояндагии давлати хориҷӣ, ба аъзои ҳайати маъмурӣ-техникӣ ва хизматрасонӣ пешниҳод карда мешаванд

Дар асоси созишномаи махсус бо давлати хориҷӣ, бо назардошти усули муносибатҳои мутақобила бо давлати алоҳидаи хориҷӣ имтиёзҳои гумрукии ба аъзои ҳайати дипломатии намояндагии давлати хориҷӣ пешбининамудаи ҳамин Кодекс метавонанд ба аъзои маъмурӣ-техникӣ ва хизматрасонии ин намояндагӣ, инчунин аъзои оилаи онҳо, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон доими зиндагони намекунанд ва шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон намебошанд, дар асоси принсипи ҳамкорӣ бо давлати хориҷӣ татбиқ гарданд.

Моддаи 325. Интиқоли мол аз тарафи муассисаҳои консулгарии давлатҳои хориҷӣ ва аъзои ҳайати онҳо

1. Ба муассисаҳои консулгарии давлатҳои хориҷӣ, шахсони мансабдори консулгариҳои хориҷӣ, аз ҷумла ба сардори муассисаҳои консулгарии давлати хориҷӣ, ба хидматчиёни муассисаҳои консулгарии давлати хориҷӣ, ҳамчунин ба аъзои оилаи онҳо имтиёзҳои гумрукии мувофиқи ҳамин Кодекс барои намояндагии ҳайати дипломатии давлатҳои хориҷӣ ё ҳайати дахлдори намояндагии дипломатии давлати хориҷӣ пешбинишуда фароҳам оварда мешавад.

2. Дар асоси созишномаи махсус бо давлати хориҷӣ ба кормандони ҳайати хизматрасонии муассисаи консулгарии давлати хориҷӣ, ҳамчунин аъзои оилаи онҳо, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон доими зиндагонӣ намекунанд, тибқи принсипи ҳамкорӣ бо давлати алоҳидаи хориҷӣ имтиёзҳои гумрукие, ки мувофиқи ҳамин Кодекс барои аъзои дахлдори ҳайати дипломатии намояндагии давлатҳои хориҷӣ пешбинӣ гардидааст, фароҳам оварда мешавад.

Моддаи 326. Интиқоли почтаи дипломатӣ ва вализаи консулгарии давлатҳои хориҷӣ аз сарҳади гумрукӣ

1. Почтаи дипломатӣ ва вализаи консулгарии давлатҳои хориҷиро, ки аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқол дода мешаванд, кушодан ва боздоштан мумкин нест. Ҳангоми мавҷудияти асосҳои ҷиддии эҳтимоли он, ки дар вализаи консули ҳуҷҷатҳо ва (ё) моли дар қисми 3 ҳамин модда зикрнашуда ҷой доранд, мақоми гумрук ҳуқуқ дорад талаб намояд, ки вализаи консули аз тарафи шахси ваколатдори давлати хориҷӣ дар ҳузури корманди мақоми гумрук кушода шавад. Ҳангоми рози нашудан ба кушодани вализаи консули он ба маҳали ирсолкунанда баргардонида мешавад.

2. Ҳамаи ҷойҳои почтаи дипломатӣ ва вализаҳои консули бояд ишораҳои аёни зоҳирие дошта бошанд, ки аз хусусияти ин ҷойҳо гувоҳӣ медиҳанд.

3. Почтаи дипломатӣ метавонад танҳо ҳуҷҷат ва моли дипломатиро, ки барои истифодаи расмӣ пешбинӣ шудааст ва вализаи консулӣ бошад танҳо мукотибаи расмӣ, ҳуҷҷат ё молеро дар бар гирад, ки мустақиман барои истифодаи расмӣ пешбинӣ шудааст.

Моддаи 327. Имтиёзҳои гумрукӣ ба курерҳои дипломатӣ ва консулии хориҷӣ

Курерҳои дипломати ва консулии давлатҳои хориҷи метавонанд ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон моли барои истифодаи шахси ва хонаводаги таъингардидаро тибқи принсипи муносибатҳои мутақобила бо давлати алоҳидаи хориҷи бидуни муоинаи гумруки ва пардохти боҷҳои гумруки, андозҳо ва истифодаи мамнӯият ва маҳдудиятҳои дорои хусусияти иқтисодии муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид кунанд ва аз ин ҳудуд содир намоянд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 328. Имтиёзҳои гумруки барои намояндагон ва аъзои ҳайати вакилони давлатҳои хориҷи

Ба намояндагони давлатҳои хориҷи, аъзои ҳайати вакилони парлумон ва ҳукумат, инчунин дар асоси муносибатҳои мутақобила бо аъзои ҳайати вакилони давлатҳои хориҷӣ, ки ба Ҷумҳурии Тоҷикистон барои иштирок дар гуфтушунидҳои байналмилалӣ, конференсияҳо ва маҷлисҳои байналмилалӣ ё бо супоришҳои дигари расмӣ меоянд, имтиёзҳои гумрукии барои аъзои ҳайати дипломатии намояндагони давлатҳои хориҷӣ пешбининамудаи ҳамин Кодекс фароҳам оварда мешаванд. Ин гуна имтиёзҳо барои аъзои оилаи ҳамроҳикунандаи онҳо низ фароҳам оварда мешаванд.

Моддаи 329. Интиқоли мол аз тарафи ҳайати дипломатӣ, шахсони мансабдори консулгарӣ, намояндагон ва аъзои ҳайати вакилони давлатҳои хориҷӣ, ки ба тариқи транзит аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон убур мекунанд

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

Ба аъзои ҳайати дипломатии намояндагиҳои давлатҳои хориҷӣ ва шахсони мансабдори консулгарии давлатҳои хориҷӣ, аъзои оилаи онҳо, ки дар моддаи 328 ҳамин Кодекс зикр шудаанд ва ба тариқи транзит аз Ҷумҳурии Тоҷикистон убур мекунанд, имтиёзҳои ба аъзои ҳайати дипломатии намояндаги пешбининамудаи ҳамин Кодекс фароҳам оварда мешавад.

Моддаи 330. Имтиёзҳои гумрукӣ барои ташкилотҳои байналмилалии байнидавлатӣ ва байниҳукуматӣ, намояндагиҳои давлатҳои хориҷии назди онҳо, ҳамчунин барои кормандони ин ташкилоту намояндагиҳо

Имтиёзҳои гумрукӣ барои ташкилотҳои байналмилалии байнидавлатӣ ва байниҳукуматӣ, намояндагиҳои давлатҳои хориҷии назди онҳо, ҳамчунин барои ҳайати ин ташкилоту намояндагиҳо ва аъзои оилаи онҳо мувофиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

БОБИ 40. ИНТИҚОЛИ МОЛ ТАВАССУТИ ҚУБУР ВА БО ХАТҲОИ ИНТИҚОЛИ БАРҚ

Моддаи 331. Соҳаи истифодаи ҳамин боб

Интиқоли мол аз сарҳади гумрукӣ тавассути қубур ва бо хатҳои интиқоли барқ тибқи муқаррароти ҳамин боб, аммо дар қисмате, ки ҳамин боб танзим нанамудааст, бо тартиби умумии муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс анҷом дода мешавад.

Моддаи 332. Воридоту содироти мол тавассути қубур

1. Воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва содироти мол аз ин ҳудуд тавассути қубур баъди қабули декларатсияи гумрукӣ ва иҷозати мақоми гумрук тибқи шартҳои дар он арзшудаи низоми гумрукӣ иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ пешниҳоди воқеии мол талаб карда намешавад.

3. Ҳангоми воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё содироти мол аз ин ҳудуд тавассути қубур ба омезиши мол ва инчунин тағйири миқдору ҳолати сифатии мол дар натиҷаи таъсири хусусиятҳои технологии интиқол ва хусусиятҳои хоси мол тибқи меъёрҳои техникӣ ва стандартҳои миллии дар Ҷумҳурии Тоҷикистон амалкунанда роҳ дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Расмиёти гумрукии нигоҳдории муваққатӣ ва транзити дохилии гумрукӣ нисбати моле, ки тавассути қубур интиқол дода мешавад, истифода карда намешавад.

Моддаи 333. Тартиби декларатсия кардани моле, ки тавассути қубур интиқол дода мешавад

1. Ҳангоми интиқоли мол тавассути қубур ба декларатсиякунонии муваққатии даврии мол мувофиқи қоидаҳои муайяннамудаи моддаи 138 ҳамин Кодекс бо назардошти хусусиятҳои пешбинишудаи ҳамин модда иҷозат дода мешавад.

Декларатсиякунонии муваққатии даврӣ бо роҳи пешниҳод намудани декларатсияи муваққатии гумрукӣ ба амал бароварда мешавад.

Дар декларатсияи муваққатӣ арзи маълумот бо назардошти мақсади воридот ё содироти теъдоди тахминии мол дар давоми вақти муайян, ки аз мӯҳлати амали қарордоди савдои хориҷӣ зиёд нест, арзиши баҳодиҳии гумрукии шартӣ, ки мувофиқи теъдоди мол муайян гардида, барои интиқол аз сарҳади гумрукӣ пешбинӣ шудааст ва (ё) тибқи шартҳои пешбиникардаи қарордоди савдои хориҷӣ барои муайян намудани нархи моли мазкур иҷозат дода мешавад.

Пешниҳоди як декларатсияи муваққатӣ ба моле, ки аз тарафи ҳамон як шахс ворид ва содир карда шуда, мувофиқи шартҳои як низоми гумрукӣ ҷиҳати иҷрои ӯҳдадориҳо нисбати якчанд қарордоди савдои хориҷӣ (аз ҷумла бо шартҳои мухталифи таҳвили мол, нархгузорӣ ва пардохт тибқи шартҳои мухталиф) интиқол дода мешавад, иҷозат дода мешавад.

2. Декларатсияи гумрукии муваққатӣ аз тарафи декларант дар се моҳ як маротиба, вале барои гази табиӣ як маротиба дар як соли тақвимӣ, яъне то таърихи 20 - уми моҳи пеш аз фарорасии ин давра пешниҳод карда мешавад.

Агар дар давоми як моҳи тақвимии таҳвил шартҳои таҳвили мол ва (ё) теъдоди моли дар декларатсияи гумрукии муваққатии аз тарафи мақомоти гумрук қабулкардашуда тағйир ёбанд, барои пешниҳоди декларатсияи гумрукии муваққатии иловагӣ дар давоми як моҳи таҳвил иҷозат дода мешавад.

3. Декларант вазифадор аст як ё якчанд декларатсияи гумрукии пурра ва ба таври зарурӣ пуркардашудаи моли воридотӣ ва содиротиро барои ҳар як моҳи тақвимии таҳвили мол пешниҳод намояд. Декларатсияи гумрукии пурра бояд то таърихи 20 - уми моҳи ояндаи (навбатии) баъд аз моҳи тақвимии таҳвили ҳармоҳа пешниҳод карда шавад. Мақоми гумрук дар асоси муроҷиати асосноки декларант мӯҳлати пешниҳоди декларатсияи гумрукии пурраро тамдид менамояд, вале на бештар аз 90 рӯз. Тамдиди мӯҳлати пешниҳоди декларатсияи гумрукии пурра мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозро тамдид наменамояд.

4. Агар моли дар декларатсияи гумрукии муваққатии барои воридот ё содирот арзшуда дар давоми як моҳи тақвими ворид ё воқеан содир нашавад, декларант вазифадор аст мақоми гумрукро то анҷом ёфтани мӯҳлати пешниҳоди декларатсияи гумрукии пурра хаттӣ огоҳ намояд.

Моддаи 334. Татбиқи меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ, андозҳо ва тартиби супоридани онҳо ҳангоми интиқоли мол тавассути қубур

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347)

1. Боҷҳои гумруки барои моли аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содиршаванда барои ҳар моҳи тақвимии таҳвили мол тибқи меъёрҳои боҷҳои гумрукии содиротие, ки дар таърихи 15 - уми моҳи молрасони амал мекунанд, супорида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347, аз 30.05.2017 № 1421).

На камтар аз 50 фоизи маблағи боҷҳои гумрукии содиротӣ, ки дар асоси маълумоти дар декларатсияи гумрукии муваққати дарҷгардида ҳисоб карда шудаанд, дар мӯҳлати то таърихи 20 - уми моҳе, ки пеш аз моҳи тақвимии таҳвил фаро мерасад, супорида мешаванд. Ҳамзамон маблағи боҷи гумрукии содиротӣ дар асоси миқдори моле ҳисоб карда мешавад, ки мутаносибан ба як моҳи молрасонӣ баробар аст, ба шарте, агар дар декларатсияи гумрукии муваққатӣ давраи молрасонии зиёдтар аз як моҳи тақвими дарҷ шуда бошад.

Дар ҳолати пешниҳоди декларатсияи гумрукии муваққатӣ мувофиқи сархати дуюми қисми 2 моддаи 333 ҳамин Кодекс боҷҳои гумрукии содиротӣ дар мӯҳлати на дертар аз рӯзи қабули чунин декларатсия пурра супорида мешаванд.

Қисмати боқимондаи маблағи боҷҳои гумрукии содиротӣ, ки дар асоси маълумоти аниқ дар бораи моли содиршуда ва меъёрҳои боҷҳои гумрукии содиротии дар таърихи 15 - уми моҳи гузаштаи молрасонӣ амалкунанда дар мӯҳлати то таърихи 20 - уми моҳи ояндаи тақвимии таҳвил супорида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

2. Ҳангоми воридоти мол тавассути қубур боҷҳои гумрукии воридотӣ ва андозҳо то таърихи 20 - уми моҳи пеш аз фарорасии ҳар як моҳи тақвимии молрасонӣ дар асоси маълумоти дар декларатсияи муваққатии гумрукӣ дарҷгардида пардохта мешаванд. Барои мақсадҳои ҳисоб кардан ва супоридани боҷҳои гумрукӣ ва андоз меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андози то таърихи 15 - уми моҳи пеш аз фарорасии моҳи таҳвил амалкунанда татбиқ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

Маълумоти аниқшуда оид ба воридоти мол барои ҳар як моҳи тақвимии таҳвил ба мақомоти гумрук то таърихи 20 - уми моҳи ояндае, ки баъд аз моҳи тақвимии таҳвил фаро мерасад, пешниҳод карда мешавад. Агар маблағи пардохтшавандаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар натиҷаи маълумоти аниқшуда зиёд шавад, маблағ бояд ҳамзамон бо пешниҳоди маълумоти аниқшуда пардохта шавад. Дар ин ҳолат фоизҳо ҳисоб карда намешаванд.

Маблағҳои барзиёд супоридашуда мутобиқи моддаи 396 ҳамин Кодекс баргардонида мешаванд.

Моддаи 335. Татбиқи мамнӯият ва маҳдудиятҳое, ки мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда шудаанд

Ҳангоми интиқоли мол тавассути қубур мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар рӯзи қабули декларатсияи гумрукии муваққатӣ татбиқ карда мешаванд.

Моддаи 336. Хусусиятҳои воридот, содирот ва декларатсия кардани моле, ки тавассути хати барқ интиқол дода мешавад

1. Ба воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё содироти он аз ин ҳудуд, ки бо хати барқ интиқол дода мешавад, бе иҷозати пешакии мақомоти гумрук, бо шарти декларатсиякунонии минбаъда ва пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи ҳамин модда иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Расмиёти гумрукии нигаҳдории муваққатӣ ва транзити дохилии гумрукӣ нисбати моле, ки бо хати барқ интиқол дода мешавад, татбиқ карда намешаванд.

3. Қувваи барқи аз сарҳади гумрукӣ интиқолшаванда бо роҳи пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ дар мӯҳлати то таърихи 20 - уми моҳи ояндае, ки баъд аз ҳар як моҳи тақвимии таҳвили мол фаро мерасад, декларатсия карда мешавад. Мақоми гумрук дар асоси муроҷиати асосноки декларант метавонад мӯҳлати пешниҳоди декларатсияи гумрукиро то 5 рӯз тамдид намояд.

4. Миқдори қувваи барқи воқеӣ, ки бо таҷҳизоти ҳисобкунандаи дар маҳалҳои аз нигоҳи технологӣ зарур насбгардида ва инъикоскунандаи интиқоли барқ муайян карда мешавад, бояд декларатсия карда шавад.

Миқдори қувваи барқи байни ду давлат интиқолшаванда ҳамчун салдои интиқол (маблағи алгебравии интиқоли қувваи барқ дар самтҳои мутақобилаи байнидавлатии интиқоли барқи ҳама гуна шиддат) барои ҳар моҳи тақвими муайян карда мешавад.

Ҳисоби салдои интиқол ба андозаи ҳаҷми талафи қувваи барқ, ки ҳангоми интиқоли он дар шабакаҳо ба миён омадааст, тасҳеҳ карда мешавад.

Декларатсиякунони дар асоси санадҳои таҳвили воқеии қувваи барқ тибқи қарордоди тиҷорати хориҷӣ ба роҳ монда мешавад.

5. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар мӯҳлати на дертар аз рӯзи пешниҳоди декларатсияи гумрукии моле, ки аз сарҳади гумрукӣ дар давоми як моҳи тақвими интиқол меёбанд, супорида мешаванд.

Моддаи 337. Таъмини пардохтҳои гумрукӣ

Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад пешниҳоди таъмини супоридани пардохтҳои гумрукиро талаб намояд, аз ҷумла дар ҳолате, ки агар декларант фаъолияти иқтисодии хориҷии худро камтар аз як сол ба роҳ монда бошад. Андозаи супоридани таъмини пардохтҳои гумрукӣ мутобиқи моддаи 383 ҳамин Кодекс муайян карда мешавад.

Моддаи 338. Истифода набурдани талабот оид ба ҳаммонандсозии моле, ки тавассути қубур ва хатҳои барқ интиқол дода мешавад

Моли тавассути қубур ва хати барқ интиқолшаванда ҳаммонанд карда намешавад, ки ин ба мақомоти гумрук барои ба мақсади гумрукӣ муқаррар намудани теъдод, сифат ва дигар хусусиятҳои мол бо истифодаи маълумоти ҳуҷҷатҳо, нишондоди ченкунакҳо ва дигар асбобҳои ченкуни монеъ намешавад.

Моддаи 339. Интиқоли моли ватани байни ду нуқтаи гумрукии дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воқеъбуда тавассути ҳудуди давлати хориҷӣ

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

Интиқоли моли ватанӣ тавассути қубур ва хатҳои интиқоли барқ байни ду нуқтаи гумрукии дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воқеъбуда тавассути ҳудуди давлати хориҷӣ, тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи боби 35 ҳамин Кодекс нисбати низоми махсуси Интиқоли моли ватани байни мақомоти гумрукӣ тавассути ҳудуди давлати хориҷӣ интиқол дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

ФАСЛИ III. ПАРДОХТҲОИ ГУМРУКӢ ВА ХИРОҶҲОИ ГУМРУКӢ

БОБИ 41. ҲОЛАТҲОИ УМУМИИ МАРБУТ БА ПАРДОХТҲОИ ГУМРУКӢ ВА ХИРОҶҲОИ ГУМРУКӢ. НАВЪҲОИ ПАРДОХТҲОИ ГУМРУКӢ ВА ХИРОҶҲО

Моддаи 340. Пардохтҳои гумрукӣ ва намудҳои онҳо

1. Ба пардохтҳои гумрукӣ дохил мешаванд:

1) боҷи гумрукӣ;

2) андоз аз арзиши иловашуда, ки ҳангоми воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) аксиз, ки ҳангоми воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

4) пардохти махсуси гумрукӣ (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1545).

2. Пардохтҳои гумрукӣ ситонида мешаванд, агар онҳо мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян шуда бошанд.

3. Боҷҳои махсус, зиддидемпингӣ ва ҷубронӣ, ки мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд, тибқи қоидаҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс нисбати ситонидани боҷҳои гумрукии воридотӣ пардохт карда мешаванд.

4. Пардохткунандагон, тартиби ҳисоб ва пардохти андозҳоеро, ки марбут ба пардохтҳои гумрукианд, қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон бо назардошти хусусиятҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 340(1). Пардохти махсуси гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1545)

1. Пардохти махсуси гумрукӣ намуди пардохти гумрукие мебошад, ки меъёри он аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои воридот ва/ё содироти моли муайян муқаррар карда мешавад.

2. Дар сурати муайян намудани пардохти махсуси гумрукӣ пардохтҳои гумрукии дигаре, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар шудаанд, ситонида намешаванд (Қонуни ҶТ аз 3.08.2018 № 1545).

Моддаи 341. Боҷҳои гумрукӣ

1. Боҷҳои гумрукӣ ҳангоми декларатсия кардани мол дар низомҳои гумрукие, ки шартҳои таҳти ин низом ҷойгиркунони супурдани боҷҳои гумрукиро таъмин мекунанд, мувофиқи ҳамин Кодекс пардохта мешаванд.

2. Меъёрҳои боҷҳои гумрукиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд ва мувофиқи моддаи 4 ҳамин Кодекс эътибор пайдо мекунад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

Моддаи 342. Намудҳои меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347)

Меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ба чунин гурӯҳҳо тақсим мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347):

1) адвалорӣ - ба арзиши гумрукии моли мавриди андозбанди қароргирифта бо фоиз ҳисоб карда мешаванд;

2) махсус - тибқи ҳаҷми муқараршудаи воҳиди моли мавриди андозбанди қароргирифта ҳисоб карда мешаванд;

3) омехта - ҳар ду навъи зикршудаи меъёрҳои пардохти гумрукиро дар бар мегиранд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

Моддаи 343. Хориҷ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 881)

Моддаи 344. Намудҳои хоси боҷҳо

(Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 881)

Боҷҳои хоси гумрукӣ (махсус, зиддидемпингӣ ва ҷубронӣ) нисбат ба молҳои воридотӣ метавонанд муваққатан мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти савдои хориҷӣ ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон татбиқ карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 881).

Моддаи 345. Озодкунии молҳои алоҳида аз пардохти боҷҳои гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1932)

Намудҳои зерини воридот аз пардохти боҷҳои гумрукӣ озод карда мешаванд:

1) воридоти пули миллӣ ё асъор (ба ғайр аз мақсадҳои нумизматикӣ), инчунин коғазҳои қиматнок;

2) воридоти металлҳои қиматбаҳо ва сангҳои қиматбаҳо аз ҷониби Бонки миллии Тоҷикистон ва Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои Хазинаи давлатии сарватҳо;

3) воридоти молҳое, ки ройгон ба мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд, воридоти молҳо ба сифати кумаки башардӯстона, воридоти молҳое, ки ройгон ба ташкилотҳои эҳсонкорӣ барои мақсадҳои рафъи оқибатҳои офатҳои табиӣ, садама ва фалокатҳо дода мешаванд;

4) воридоти таҷҳизоти истеҳсолию технологӣ ва маҳсулоти такмилии онҳо, аз ҷумла дар асоси шартҳои иҷораи молиявӣ (лизинг), барои ташаккул ё пурра кардани сармояи (фонди) оинномавии корхонаҳо ё азнавтаҷҳизонии техникии истеҳсолоти амалкунанда, ба шарте ки ин молу мулк мустақиман барои истеҳсоли мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) мутобиқи ҳуҷҷатҳои таъсисии корхона истифода шуда, ба категорияи молҳои зераксизӣ мансуб набошанд. Дар сурати барҳамдиҳии чунин корхона ё аз ҷониби ин корхона дар давоми ду сол аз лаҳзаи воридот ба Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода нашудан ё ба шахси дигар таҳвил намудани таҷҳизоти истеҳсолии технологӣ ва маҳсулоти такмилие, ки ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шудаанд, боҷҳои гумрукӣ, ки мутобиқи ҳамин баъд пардохта нашудаанд, ба буҷет ситонида мешаванд, ба истиснои воридоти чунин таҷҳизот дар асоси шартҳои иҷораи молиявӣ (лизинг);

5) воридоти маводу лавозимот барои истеҳсоли доруворӣ, таҷҳизоти тиббӣ, фармасевтӣ ва асбобҳои тиббӣ, технологияҳои навтарин барои корхонаҳои дорусозӣ ва таҷҳизоти муосири ташхису табобат, дорувории тиббӣ, ба истиснои дорувории тиббии дар дохили ҷумҳурӣ истеҳсолшаванда, ки тартиб ва номгӯйи онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд;

6) воридоти молҳо барои амалӣ намудани лоиҳаҳои сармоягузории давлатии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи маблағҳои созишномаҳои грантӣ ва қарзӣ;

7) воридоти молҳо барои сохтмони объектҳои махсусан муҳим, ба истиснои молҳои дар ҷумҳурӣ истеҳсолшавандае, ки номгӯйи онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд;

8) воридоти таҷҳизоту техника, масолеҳи сохтмонӣ ва маводи дигар барои таъмини эҳтиёҷоти иншооти сайёҳӣ (аз ҷумла меҳмонхона, осоишгоҳ ва истироҳатгоҳҳои табобатӣ, марказҳои сайёҳӣ ва иншооти дигари сайёҳӣ), ба истиснои молҳои дар ҷумҳурӣ истеҳсолшаванда. Рӯйхати иншооти сайёҳӣ, номгӯй ва миқдори таҷҳизоту техника ва масолеҳи сохтмонии воридшаванда ва маводи дигар аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд;

9) воридоти молҳо (ба истиснои молҳои зераксизӣ) бевосита аз ҷониби истеҳсолкунандагон барои истеҳсоли алюминийи аввалия тибқи номгӯй ва ҳаҷми муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

10) воридоти алюминийи аввалия;

11) воридоти техникаи ҳарбӣ, агрегатҳои асосӣ, силоҳ, лавозимоти ҷангӣ ва дастгоҳҳои парвозкунандаи таъиноти мудофиавӣ, инчунин қисмҳои эҳтиётӣ ба онҳо, арзиши хизматрасонӣ ва таъмир;

12) воридоти молҳои махсуси истифодаи фардӣ барои маъюбон мутобиқи номгӯе, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад;

13) воридоти технологияву таҷҳизот ва мавод барои таъминоти соҳаҳои парандапарварӣ, моҳипарварӣ ва (ё) воридоти молҳо бевосита барои эҳтиёҷоти худии субъектҳои хоҷагидор дар соҳаҳои парандапарварӣ, моҳипарварӣ ва истеҳсоли хӯроки омехтаи паранда ва чорво;

14) воридоти ашёи хом барои коркард ва истеҳсоли маҳсулоти ниҳоӣ, ба истиснои ашёи хоми дар дохили ҷумҳурӣ истеҳсолшаванда ва молҳои зераксизӣ, ки тартиб ва номгӯйи онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад;

15) воридоти техника ва таҷҳизот, қисмҳои эҳтиётӣ ва маҳсулоти такмилии зерин, ба истиснои воридоти қисмҳои эҳтиётӣ ва маҳсулоти такмилии дар ҷумҳурӣ истеҳсолшаванда, ки номгӯйи онҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад:

- техникаи кишоварзӣ;

- қисмҳои эҳтиётӣ ва маҳсулоти такмилии техника ва мошинолоти кишоварзӣ аз ҷониби корхонаҳои васлу насбкунанда (истеҳсолкунанда) барои истеҳсол, инчунин фурӯши моли (маҳсулоти) ниҳоии истеҳсолшуда;

- қисмҳои эҳтиётӣ ва маҳсулоти такмилии автомобилҳои сабукрав, боркашу борбардор аз ҷониби корхонаҳои васлу насбкунанда (истеҳсолкунанда) барои истеҳсоли худӣ;

16) воридоти автомобилҳои нав бевосита аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар асоси шаҳодатнома фаъолияткунанда (агар аз санаи барориш 1 (як) сол нагузашта, масофаи тайнамудаи онҳо то 10 (даҳ) ҳазор километр бошад) бо рамзҳои молии 8702, 8703, 8704 ва 8705 тибқи номгӯйи молии фаъолияти иқтисодии хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон - 50 фоиз;

17) воридоти воситаҳои нақлиёти танҳо бо муҳаррики барқӣ ҳаракаткунанда, аз ҷумла электромобилҳо, электробусҳо ва троллейбусҳо (агар аз санаи барориш 1 (як) сол нагузашта бошад). (Қонуни ҶТ аз 15.04.2025 №2162).

Эзоҳ: Муқаррароти бандҳои 5), 8) ва 13)-16) то 31 декабри соли 2026 амал мекунанд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1932).

Моддаи 346. Имтиёзҳои тарифӣ

1. Таҳти мафҳуми имтиёзҳои тарифӣ чунин имтиёзе фаҳмида мешавад ки ҳангоми татбиқи сиёсати тиҷоратии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби яктарафа шартҳои муносибатҳои мутақобила ё нисбати моли аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолшаванда, баргардонидани боҷи қаблан пардохташуда, озод кардан аз пардохти боҷи гумрукӣ кам кардани меъри боҷи гумрукӣ, муқаррар намудани квотаҳои тарифӣ барои воридоти (содироти) имтиёзноки мол пешниҳод карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

2. Имтиёзҳои тарифи мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Моддаи 347. Хироҷҳои гумрукӣ ва намудҳои онҳо

Ба хироҷҳои гумрукӣ дохил мешаванд:

1) хироҷи гумрукӣ барои барасмиятдарории гумрукӣ;

2) хироҷи гумрукӣ барои мушоияти гумрукӣ;

3) хироҷи гумрукӣ барои нигаҳдории мол дар анборҳои мақоми гумрук;

4) хироҷи гумрукӣ барои додани шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси барасмиятдарорандаи гумрукӣ.

Моддаи 348. Андозаи хироҷҳои гумрукӣ

1. Ҳангоми барасмиятдарории молу воситаҳои нақлиёт, мушоияти гумрукии мол ва воситаҳои нақлиёт, нигоҳдории мол дар анборҳои мақоми гумрук, инчунин барои додани шаҳодатномаи тахассусии мутахассиси барасмиятдарорандаи гумрукӣ хироҷҳои гумрукӣ тибқи тартиб ва андозаи муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида мешаванд.

2. Хироҷҳои гумрукӣ аз ҷиҳати андоза бояд бо арзиши тахминии хизматрасони маҳдуд шуда бошанд ва набояд асоси ғайримустақими ҳимояи моли ватанӣ ё бо мақсади ситонидани боҷу хироҷ асоси андозбандии моли хориҷи ҳангоми воридоти он гарданд.

Моддаи 349. Ба миён омадан ва қатъи ӯҳдадории пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз. Ҳолатҳое, ки боҷҳои гумрукӣ ва андоз пардохта намешаванд

1. Ҳангоми интиқоли мол аз сарҳади гумруки ӯҳдадории пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар ҳолати зайл ба миён меоянд:

1) ҳангоми воридоти мол - аз лаҳзаи убури сарҳади гумрукӣ;

2) ҳангоми содироти мол - аз лаҳзаи пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ ё анҷом додани амалҳое, ки мақсад аз онҳо мустақиман содир намудани мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон аст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз супорида намешаванд, агар:

1) мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ҳамин Кодекс:

- аз мол боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида нашаванд;

- агар мол аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз шартан пурра озод карда шуда бошад - дар давраи амали ин гуна озодкунӣ ва бо риояи шартҳое, ки дар натиҷаи онҳо мол аз пардохти боҷу андозҳо озод карда шудааст;

2) агар то иҷозат барои муомилоти озод ва ҳангоми аз тарафи шахсон вайрон нашудани талаботу шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс моли хориҷӣ бар асари садама ва ё таъсири қувваи рафънопазир ё дар натиҷаи фарсудашавии табиӣ ва ё талаф дар шароити муқаррарии интиқол, нигаҳдорӣ ва истифодабарӣ тамоман нобуд ё тамоман талаф шуда бошад;

3) агар мол мувофиқи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба моликияти давлатӣ гузаронида шавад.

3. Нисбати моле, ки барои муомилоти озод дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода шудааст ва ё аз ин ҳудуд содир карда шудааст, дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадории пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз қатъ меёбад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 350. Шахсоне, ки барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъуланд

1. Шахси масъул барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз декларант ба ҳисоб меравад. Агар мол аз тарафи брокери гумрук (намоянда) декларатсия карда шавад, ӯ мувофиқи қисми 2 моддаи 144 ҳамин Кодекс барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз шахси масъул ҳисоб меёбад.

2. Ҳангоми риоя нашудани муқаррароти ҳамин Кодекс дар бораи истифодабарӣ ва ихтиёрдории мол ё иҷрои дигар талаботу шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс барои татбиқи расмиёти гумрукӣ ва низоми гумрукӣ, ки мазмуни онҳо пурра ё қисман аз супурдани боҷҳои гумрукӣ ва андоз озод карданро пешбинӣ менамояд, шахсони барои супурдани боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъул дар ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс соҳиби анбори нигаҳдории муваққатӣ, соҳиби анбори гумрукӣ, интиқолдиҳанда, шахсоне, ки ба зиммаи онҳо масъулияти риояи низомҳои гумрукӣ гузошта шудааст, ҳисоб мешаванд.

3. Ҳангоми насупурдани боҷҳои гумрукӣ ва андоз, аз ҷумла ҳангоми нодуруст ҳисоб кардан ва (ё) дер супурдани онҳо дар назди мақомоти гумрук шахсе ҷавобгар аст, ки масъулияти супурдани боҷҳои гумрукӣ ва андозро ба зимма дорад.

4. Ҳангоми интиқоли ғайриқонунии молу воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ масъулияти супурдани боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба ӯҳдаи шахси интиқолдиҳандаи ғайриқонунии молу воситаҳои нақлиёт ва ба зиммаи шахсе мебошад, ки дар интиқоли ғайриқонунӣ иштирок мекунад, агар онҳо аз чунин интиқоли ғайриқонунии молу воситаҳои нақлиёт огоҳ буданд ва ё бояд огоҳ мебуданд, ҳангоми воридот бошад, инчунин шахсоне масъуланд, ки молу воситаҳои нақлиёти ғайриқонунӣ воридшударо барои худ харида гирифтаанд ва ё моликияти худ қарор додаанд, ба шарте, ки ҳангоми харидан ғайриқонунӣ ворид шудани онҳоро медонистанд ё худ бояд огоҳ мебуданд, ки ин ваҷҳ ба таври зарурӣ тибқи тартиби муайянкардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ шудааст. Агар шахсони номбаршуда дар содироту воридоти ғайриқонунии молу воситаҳои нақлиёт ба сифати декларант амал карда бошанд, онҳо барои супурдани боҷҳои гумрукӣ ва андоз, чунин масъулиятро ба зимма доранд.

Моддаи 351. Маҳдудиятҳо оид ба маблағи умумии боҷҳои гумрукӣ ва андоз нисбати моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

Маблағи умумии боҷҳои гумрукӣ ва андоз нисбати моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда наметавонад аз маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андозе, ки бояд супорида шаванд, зиёд бошад, чуноне, ки агар мол барои муомилоти озод ҳангоми ворид шуданаш ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, бе супурдани фоиз иҷозат дода шудааст, ба истиснои ҳолатҳое, ки маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар натиҷаи тағйир ёфтани меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андоз зиёд мешавад ва нисбати мол меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андози дар рӯзи қабули декларатсияи гумрукӣ амалкунанда аз тарафи мақоми гумрук ҳангоми арзи тағйири низоми гумрукӣ татбиқ мегардад. Дар ин ҳолат маблағи супоридаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ки ҳангоми истифодаи низоми гумрукии пешина пардохта шудааст, ҳангоми супурдани маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи шартҳои низомӣ аз нав интихобшудаи гумрукӣ ба ҳисоб гирифта мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347, аз 30.05.2017 № 1421).

БОБИ 42. МУАЙЯН НАМУДАНИ АРЗИШИ ГУМРУКИИ МОЛ

Моддаи 352. Арзиши гумрукии мол

Арзиши гумрукии мол арзиши молест, ки аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқол ёфта, мутобиқи ҳамин боб муайян мегардад ва ба мақсадҳои зерин истифода бурда мешавад:

1) таҳти пардохтҳо ва хироҷҳои гумрукӣ қарор додани мол;

2) ба кор бурдани тадбирҳои дигари танзими давлатии фаъолияти иқтисодии хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 353. Муайян кардани арзиши гумрукии моли содиротӣ

1. Арзиши гумрукии моле, ки аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содир мешавад, дар асоси нархи муомилотие, ки воқеан пардохта шудааст ва ё ҳангоми фурӯши он барои содирот бояд пардохта шавад, муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми муайян кардани арзиши гумрукии мол хароҷоти зерин ба нархи муомилот дохил карда мешавад, ба шарте агар он қаблан дохил карда нашуда бошад:

1) хароҷоти расондани мол то фурудгоҳ, бандар ё маҳали дигари содироти мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

- арзиши ҳамлу нақл;

- хароҷоти борбардорӣ ва борфарорӣ, аз нав бор кардан ва аз ҷое ба ҷое кашондани мол:

2) арзиши суғурта;

3) хароҷоти фурӯшанда:

- музди комиссионӣ ва брокерӣ;

- арзиши контейнер ё зарфҳои дигари серистифода, ба шарте, агар мутобиқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷии он ҳамчун воҳиди тому ягона бо моли арзёбишаванда баррасӣ гардад;

- арзиши бастабандӣ, аз ҷумла арзиши масолеҳи бастабандӣ ва корҳои вобаста ба бастабандӣ;

4) роялтӣ ва хироҷи додани иҷозатнома барои моли арзёбишавандае, ки бояд фурӯшанда мустақиман ва ё ғайримустақим ҳамчун шарти фурӯши моли арзёбишаванда супорад, ба шарте, агар чунин роялти ва хироҷ ба нархе, ки воқеан супурда шудааст ё бояд супорида шавад, дохил нашуда бошад;

5) қисми даромад аз фурӯши минбаъда, ки мустақиман ва ё ғайримустақим фурӯшанда мегирад.

6) андозҳое, ки дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида мешаванд, ба шарте, ки мутобиқи қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон онҳо ба фурӯшанда вобаста ба баровардани мол аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда намешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Ҳангоми муайян кардани арзиши гумрукии мол аз нархи муомилоти пардохту хароҷоти зерин хориҷ карда мешаванд, ба шарте агар онҳо қаблан ба нархи муомила дохил шуда, бо ҳуҷҷат тасдиқ карда шуда бошанд:

1) хароҷоти насб, васл, танзими таҷҳизот ё расонидани кӯмаки техникии баъди содир кардани чунин таҷҳизот аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) хароҷоти расондани мол баъди содир кардани он аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) арзиши суғуртаи расондани мол баъди содироти он аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

4) боҷҳои гумрукӣ ва андозе, ки дар давлати воридкунанда пардохта мешаванд.

4. Дар сурати вуҷуд надоштани нархи муомилоти арзиши гумрукии моли содиротӣ дар асоси нусхаи ҳуҷҷати муҳосибавии фурӯшандаи содиркунанда дар бораи хароҷоти вобаста ба истеҳсол ё харид, нигоҳдорӣ ва интиқоли моли содиротӣ, ки аз тарафи декларант пешниҳод мешавад, муайян карда мешавад. Дар баробари ин хароҷоти дар қисми 2 ҳамин модда зикршуда низ ба ҳисоб гирифта мешавад.

5. Дар сурати мавҷуд набудани маълумоти тасдиқкунандаи арзиши гумрукии арзшудаи моли содироти арзиши гумрукии чунин мол тибқи маълумот дар бораи моли шабеҳ ва ё ҳамҷинс, ки мақоми гумрук дар ихтиёр дорад, аз ҷумла тибқи маълумоте, ки бо истифода аз натиҷаи экпертизаи мустақил пешниҳод шудаааст, муайян мегардад.

Моддаи 354. Усулҳои муайян кардани арзиши гумрукии моли воридотӣ

1. Арзиши гумрукии моле, ки ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда мешавад, бо истифодаи усулҳои зерин муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) тибқи нархи муомилоти моли воридшаванда;

2) тибқи нархи муомилоти моли шабеҳ;

3) тибқи нархи муомилоти моли ҳамҷинс;

4) тарҳи арзиш;

5) ҷамъ кардани арзиш;

6) усули эҳтиётӣ.

2. Усули асосии муайян кардани арзиши гумрукии мол усулест, ки ба нархи муомилотии моли воридотӣ асос ёфтааст.

3. Дар сурати имконнопазирии истифодаи усули асоси паёпай усулҳои номбаршуда ба кор бурда мешаванд. Зимнан кадом усули минбаъда баъди он истифода мешавад, ки арзиши гумрукии молро бо истифода аз усули қабли муайян кардан имконнопазир бошад. Дар асоси аризаи декларант усулҳои тарҳ ва ҷамъ кардани арзиш бо тартиби баръакс анҷом дода мешавад.

4. Маълумот барои муайян кардани арзиши гумрукии мол бо яке аз усулҳои дар қисми 1 ҳамин модда пешбинигардида бояд мутобиқи принсипҳои ҳисоби муҳосибавии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда шавад.

Моддаи 355. Усули муайян кардани арзиши гумрукӣ тибқи нархи муомилотии моли воридотӣ

1. Арзиши гумрукии моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда нархест, ки воқеан пардохт шудааст ё бояд ҳангоми фурӯши он барои содирот ба Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта шавад. Арзиши воқеан пардохтшуда ё пардохтшаванда маблағи пурраи пардохт барои молҳои воридотӣ мебошад, ки аз тарафи харидор ба фурӯшанда ё ба манфиати фурӯшанда ба амал бароварда шудааст ё ба амал бароварда мешавад. Шарт нест, ки пардохт танҳо дар шакли гузаронидани маблағ ифода ёбад, он метавонад ба воситаи аккредитив ё ҳуҷҷатҳои гардишӣ гузаронида шавад. Пардохт метавонад мустақим ё ғайримустақим амалӣ карда шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ҳангоми муайян кардани арзиши гумрукии мол хароҷоти зерин ба нархи муомила илова карда мешавад, ба шарте агар он қаблан дохил карда нашуда бошад:

1) хароҷоти расонидани мол ба фурудгоҳ бандар ё маҳали дигари ворид кардани мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

- арзиши интиқол;

- хароҷоти борбардорӣ, борфарорӣ, аз нав бор кардан ва аз ҷое ба ҷое кашондани мол;

2) арзиши суғурта;

3) хароҷоти харидор;

- музди комиссионӣ ва брокерӣ, ба истиснои музди комиссионии хариди мол;

- арзиши контейнер ё зарфҳои дигари серистифода, ба шарте агар мутобиқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷи он ҳамчун воҳиди тому ягона бо моли арзёбишаванда баррасӣ гардад;

- арзиши бастабанд, аз ҷумла арзиши масолеҳи бастабандӣ ва корҳои вобаста ба бастабандӣ;

4) қисми дахлдори арзиши зерини моле (кору хизматрасоние), ки мустақиман ё ғайримустақим аз тарафи харидор ба фурӯшанда ройгон ё бо нархи арзон барои истифода вобаста ба истеҳсол ё фурӯши моли арзёбишавандаи содироти пешниҳод шуда буд:

- ашёи хом, қисмҳо, моли нимтайёр ва маҳсулоти дигари такмилӣ, ки қисми таркибии моли арзёбишаванда ба шумор меравад;

- асбобу анҷом, штампу қолабҳо ва ашёи шабеҳи дигаре, ки ҳангоми истеҳсоли моли арзёбишаванда ба кор бурда шудаанд;

- масолеҳе, ки дар истеҳсоли моли арзёбишаванда харҷ шудааст (равғанҳои молиданӣ, сӯзишворӣ ва ғайра);

- тадқиқоти муҳандисӣ, корҳои конструкторию таҷрибавӣ, дизайн, ороиши бадеӣ, нигораву нақшаҳое, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро шуда, бевосита барои истеҳсоли моли арзёбишаванда заруранд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

5) роялтӣ ва хироҷ барои додани иҷозатнома ба моли арзёбишавандае, ки бояд харидор мустақиман ё ғайримустақим ҳамчун шарти фурӯши моли арзёбишаванда супорад, ба шарте агар чунин роялти ва хироҷ ба нархе, ки воқеан супурда шудааст ё бояд супорида шавад, дохил нашуда бошад;

6) ҳаҷми қисми даромади мустақим ё ғайримустақими фурӯшанда аз ҳама гуна фурӯши минбаъда, супурдан ё истифодаи моли арзёбишаванда.

3. Дар сурати расондани як партия моли номгӯи гуногун хароҷоте, ки бояд ба арзиши гумрукии ҳар яке аз моли воридоти дохил карда, барои тамоми партияи мол таъин гардидааст, мутаносибан тибқи ҳаҷме, ки бо таносуби арзиши ҳар мол нисбати арзиши партияи мол муайян мегардад, муқаррар карда мешавад.

4. Ҳангоми муайян кардани арзиши гумрукии мол пардохтҳо ва хароҷот бо шарте дохил карда намешаванд, ки онҳо аз нархи барои моли воридоти воқеан пардохтшуда ё пардохтшаванда тарҳ карда шуда бошанд:

1) хароҷоти насб, васл, танзими таҷҳизот ё расонидани ёрии техникӣ баъди ворид кардани чунин таҷҳизот ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) хароҷоти расонидан баъди ворид шудани мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) боҷҳои гумрукӣ ва андозе, ки дар давлати воридоти мол супурда мешаванд.

5. Усули вобаста ба нархи муомилоти моли воридоти барои муайян кардани арзиши гумрукии мол истифода бурда намешавад, агар:

1) нисбати ҳуқуқ барои ихтиёрдорӣ ё истифода мавҷуд будани маҳдудият аз ҷониби харидори моли арзёбишаванда, ба истисноӣ:

- маҳдудиятҳое, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардаанд;

- маҳдудиятҳои минтақаи ҷуғрофӣ, ки дар он мумкин аст мол бозфурӯши шавад;

- маҳдудиятҳое, ки ба арзиши мол таъсири ҷиддӣ намерасонанд;

2) ба Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи муомилоте, ки нишонаҳои хариду фурӯш надорад, мол чунин ворид карда шудааст:

- ройгон;

- бо шарти консигнатсия, ки молрасониро барои фурӯш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бе гузаштани ҳуқуқи моликият ба воридкунанда пешбинӣ менамояд;

- ба унвони филиалҳои (намояндагиҳои) худ, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доранд, аз тарафи шахси ҳуқуқии хориҷӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

- мувофиқи қарордоди иҷораи молиявии молу мулк (лизинг);

- бо мақсади нигаҳдошти муваққатӣ;

- ҳамчун партови истеҳсолот бо мақсади истифодабарии ғайритиҷории он;

- бо мақсади ивази кардани моли (маснуоти такмили) дорои сифати номатлубе, ки барояш мӯҳлати кафолат муқаррар шудааст;

- тибқи дигар муомилот;

3) фурӯш ё нархи муомилот ба риояи шартҳое вобастаги дорад, ки баҳисобгирии таъсири онҳо имконнопазир аст, ва аз ин сабаб арзиши муомилот барои муайян кардани арзиши гумрукӣ қобили қабул намебошад:

- шартномаи мубодила (мена);

- шартномаҳои пешбиникунандаи амалиёти толлингӣ;

- шартномаҳои контрактатсия;

- дигар намудҳои шартномаҳо;

4) маълумоте, ки декларант ҳангоми арзи арзиши гумрукӣ истифода бурдааст, бо санадҳо тасдиқ нашудааст ва ё миқдоран муайяншаванда ва эътимодбахш намебошанд;

5) иштирокчиёни муомила шахсони ба якдигар вобастаанд ва арзиши муомила барои муайян кардани арзиши гумрукӣ мутобиқи талаботи ҳамин модда ҳамчун асос қобили қабул намебошад. Зимнан мафҳуми шахсони ба якдигар вобаста ба манъои шахсонест, ки яке аз нишонаҳои зеринро қонеъ мекунанд:

- яке аз иштирокчиёни муомила ё шахси мансабдори яке аз иштирокчиёни муомила ҳамзамон шахси мансабдори иштирокчии дигари муомила мебошад;

- ширкаткунадагони муомила соҳиби муштараки корхона ҳисоб мешаванд;

- иштирокчиёни муомила бо муносибатҳои меҳнатӣ алоқаманданд;

- яке аз шахсон мустақиман ва ё ғайримустақим панҷ ва ё бештар аз панҷ фоизи саҳмияҳои овоздиҳандаи дар муомилаи ҳар яке аз иштирокчиёни муомила буда ё аъзоҳақии дар сармояи оинномавии ҳар кадоми иштирокчиёни муомиларо молик аст ё назорат менамояд;

- иштирокчиёни муомила таҳти назорати мустақим ва ё ғайримустақими шахси сеюм қарор доранд;

- иштирокчиёни муомила муштаракан шахси сеюмро ба таври мустақим ва ё ғайримустақим назорат менамоянд;

- яке аз иштирокчиёни муомила таҳти назорати мустақим ва ё ғайримустақими иштирокчии муомила қарор дорад;

- иштирокчиёни муомила ё шахсони мансабдори онҳо хешовандони наздиканд.

6. Вобастагии мутақобилаи иштирокчиёни муомила барои ғайри қобили қабул ҳисоб кардани нархи муомила асоси кофи буда наметавонад. Дар ин ҳолат мақоми гумрук бояд ҳолатҳои иловагии муомиларо омӯзад ва нархи онро, агар вобастагии мутақобила ба нарх таъсир накарда бошад, мумкин аст барои муайян кардани арзиши гумрукии мол истифода барад.

7. Агар мақоми гумрук далел ва асосе дошта бошад, ки вобастагии мутақобилаи иштирокчиёни муомила ба нархи мол таъсир кардааст, ба декларант (бо хоҳиши декларант ба шакли хатти) дар хусуси имконияти пешниҳоди маълумоти иловагӣ тавсия медиҳад, ки ба нархи мол таъсир нарасондани вобастагии мутақобиларо тасдиқ менамояд.

8. Бо ташаббуси декларант мумкин аст арзиши муомила ҳамчун асоси муайян кардани арзиши гумрукии мол қабул шавад, ба шарте агар декларант исбот намояд, ки ин арзиш ба яке аз арзишҳои зерини тақрибан муқарраршуда наздик аст;

1) ба арзиши муомилотии моли шабеҳ ё ҳамҷинс ҳангоми содир намудан ба Ҷумҳурии Тоҷикистон байни иштирокчиёне, ки ба ҳамдигар вобастагӣ надоранд;

2) арзиши гумрукии моли шабеҳ ё ҳамҷинсе, ки бо усули тарҳ кардани арзиш муайян шудааст;

3) арзиши гумрукии моли шабеҳ ё ҳамҷинс, ки бо усули ҷамъ кардани арзиш муайян шудааст.

9. Нархҳое, ки декларант барои муқоиса пешниҳод кардааст, бо назардошти тафовутҳои зерин тасҳеҳ карда мешаванд:

1) тафовут дар сатҳи тиҷоратӣ;

2) тафовут дар миқдор;

3) тафовут дар унсурҳо (хароҷот), ки дар қисми 2 ҳамин модда зикр шудаанд;

4) тафовут дар хароҷоти дигари фурӯшанда, ки ҳангоми муомилаи шахсони ба ҳамдигар новобаста ба миён меояд, ба шарте, ки фурӯшанда ҳангоми муомила бо шахси вобаста чунин хароҷот накунад.

10. Нархи моли шабеҳ ё ҳамҷинсе, ки декларант барои муқоиса пешниҳод кардааст, наметавонад бар ивази нархи муомила барои муайян кардани арзиши гумрукии мол истифода бурда шавад.

Моддаи 355(1). Хароҷоти созишномаҳои молиявӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Хароҷотҳо барои пардохти фоизҳо тибқи созишномаҳои молиявие, ки харидор онҳоро бастааст ва ба хариди молҳо барои ворид намудан тааллуқ доранд, новобаста ба он ки маблағгузорӣ аз тарафи фурӯшанда, бонк ё дигар шахс таъмин шудааст, набояд ба арзиши гумрукӣ ҳамроҳ карда шаванд, ба шарте ки созишномаи молиявӣ хаттӣ анҷом дода шудааст ва харидор ҳангоми зарурат метавонад тасдиқ намояд, ки:

- нархи нишондодашудаи мол ба арзиши воқеан пардохтшуда ё пардохтшаванда баробар аст;

- меъёри фоиз аз меъёри маъмули барои аксарияти чунин созишномаҳо дар кишваре, ки ҳамон вақт бо маблағгузорӣ таъмин шудааст, зиёд намебошад.

2. Хароҷотҳо барои пардохти фоизҳои созишномаҳои молиявӣ аз арзиши воқеан пардохтшуда ё пардохтшаванда алоҳида нишон дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 355(2). Арзиши ҳомили таъминоти барномавӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Ҳангоми муайян намудани арзиши гумрукии ҳомили ахборотии воридшаванда, ки маълумот ё дастурамалҳои барномавӣ барои истифодаи таҷҳизот барои коркарди маълумотро доро мебошанд (таъминоти барномавӣ), нарх ё арзиши таъминоти барномавӣ набояд ба арзиши гумрукӣ ҳамроҳ карда шаванд, ба шарте ки нарх ё арзиш аз арзиши ҳомили таъминоти барномавӣ алоҳида нишон дода шуда бошанд.

2. Мафҳуми "ҳомили таъминоти барномавӣ", ки дар қисми 1 моддаи мазкур зикр гардидааст, маънои схемаи интегралӣ, нимноқил ва дастгоҳҳои амсоли он ё маҳсулотҳое, ки чунин схема ва дастгоҳҳоро дар бар мегиранд, надорад.

3. Мафҳуми "маълумот ё дастурамалҳои барномавӣ", ки дар қисми 1 моддаи мазкур зикр гардидааст, маънои маълумот ё дастурамалҳои овозӣ, кино ё видеоиро надорад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 356. Усули муайян кардани арзиши гумрукӣ тибқи нархи муомилоти моли шабеҳ

1. Ҳангоми истифодаи усули муайян кардани арзиши гумрукии нархи муомилоти моли шабеҳ ҳамчун асоси муайян намудани арзиши гумрукии мол нархи муомилоти моли шабеҳ бо шарти риояи ҳолатҳои дар ҳамин модда зикргардида истифода карда мешавад.

2. Таҳти моли шабеҳ моле фаҳмида мешавад, ки бо моли арзишашон муайяншаванда тибқи хусусиятҳои зерин шабеҳ аст:

1) хусусияти физикӣ;

2) сифат ва қурб дар бозор.

3. Ҳангоми истифодаи усули арзиши гумрукӣ дар асоси ҳамин модда:

1) мол ба моли арзёбишаванда шабеҳ ҳисоб намеёбад, агар мол дар давлати истеҳсолшудаи моли арзишашон муайяншаванда истеҳсол нашуда бошад;

2) моле, ки онро на истеҳсолкунандаи моли арзишаш муайяншаванда, балки шахси дигар истеҳсол кардааст, ба инобат гирифта мешавад, ба шарте, агар моли шабеҳи арзишаш муайяншавандаи шахси истеҳсолкарда мавҷуд набошад;

3) мол шабеҳ ҳисобида намешавад, агар корҳои тарҳрези таҷрибавӣ, озмоишию конструкторӣ, ороиши бадеӣ, дизайн, ангора ё нақшаҳои он:

- ба харидор аз тарафи фурӯшанда ройгон ё бо нархи арзон ба мақсади истифода дар истеҳсолот ва фурӯш барои содирот ба Ҷумҳурии Тоҷикистон дода шуда бошад;

- дар Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро карда шуда, аз ҳамин сабаб арзиши он ба арзиши гумрукии мол дар асоси сархати панҷуми банди 4 қисми 2 моддаи 355 ҳамин Кодекс ҳамроҳ карда нашудааст.

4. Фарқияти ночиз дар намуди зоҳири барои баррасӣ нашудани ин мол ҳамчун моли шабеҳ асос шуда наметавонад, ба шарте агар ин гуна мол ба талаботи ҳамин модда ҷавобгӯ бошад.

5. Нархи муомилоти моли шабеҳ барои муайян намудани арзиши гумрукии онҳо ҳамчун асос қабул карда мешавад, ба шарте агар ин мол:

1) барои ворид намудан ба Ҷумҳурии Тоҷикистон фурӯхта шуда бошад;

2) ҳамзамон бо моли арзиши гумрукиаш муайяншаванда ё камаш то 90 рӯзи тақвими пеш аз воридоти моли арзишаш муайяншаванда ворид карда шуда бошад;

3) тақрибан ба ҳамон миқдор ва ҳамон сатҳи тиҷоратӣ ворид карда шуда бошанд;

6. Агар мол ба ҳамон миқдор ва сатҳи тиҷоратӣ (яклухт, чакана) ворид нашуда бошад, мумкин аст арзиши моли монанди ба миқдори дигар ва дараҷаи тиҷоратии дигар воридшуда (яклухт, чакана) бо тасҳеҳи нарх бо назардошти ин фарқиятҳо истифода карда шавад.

7. Агар арзиши хароҷоте, ки дар бандҳои 1 ва 2 қисми 2 моддаи 355 ҳамин Кодекс зикр шуда барои моли шабеҳ ба сабаби фосилаи роҳ ва навъи воситаи нақлиёт аз арзиши чунин хароҷоти моли арзишашон муайяншаванда бисёр фарқ кунад, арзиши гумрукӣ, ки тибқи муомилоти моли шабеҳ муайян карда мешавад, бояд ба таври дахлдор тасҳеҳ карда шавад.

8. Молҳои шабеҳ бояд мувофиқи талаботи пешбининамудаи қисмҳои 6 ва 7 ҳамин модда дар асоси маълумоти аниқ ва бо ҳуҷҷатҳо тасдиқшуда тасҳеҳ карда шаванд.

9. Агар дар натиҷаи истифодаи усули мазкур зиёда аз як нархи муомилоти моли шабеҳ пайдо шавад, барои муайян намудани арзиши гумрукии моли воридоти нархи аз ҳама пасти онҳо истифода карда мешавад.

Моддаи 357. Усули муайян намудани арзиши гумрукӣ тибқи нархи муомилоти моли ҳамҷинс

1. Ҳангоми истифодаи усули муайян намудани арзиши мол тибқи нархи муомилоти моли ҳамҷинс ҳамчун асос барои муайян намудани арзиши гумрукии мол бо риояи шартҳои дар ҳамин модда нишондодашуда нархи муомилоти моле истифода мешавад, ки бо моли воридшаванда ҳамҷинс мебошад.

2. Молҳои ҳамҷинс моли ба ҳам шабеҳ нест, вале хусусиятҳои ба ҳам монанд дошта, аз унсурҳои ба ҳам монанд иборат аст, ки ба онҳо имконият медиҳад ба мисли моли арзишаш муайяншаванда вазифаҳои якхеларо иҷро намояд ва дар доду гирифт якдигарро иваз карда тавонад.

3. Ҳангоми муайян намудани ҳамҷинсии мол хусусиятҳои зерини он ба инобат гирифта мешаванд:

1) сифат ва нишони молӣ;

2) қурб дар бозор.

4. Ҳангоми истифодаи усули муайян намудани арзиши гумрукии мол тибқи нархи муомилоти моли ҳамҷинс муқаррароти қисмҳои 4 - 9 моддаи 356 ҳамин Кодекс татбиқ карда мешавад.

5. Ҳангоми истифодаи усули мазкури муайян намудани арзиши гумрукӣ:

1) мол бо моли арзишаш муайяншаванда ҳамҷинс ҳисоб карда намешавад, ба шарте агар он дар кишвари истеҳсолкардаи моли арзишаш муайяншаванда истеҳсол нашуда бошад;

2) моле, ки онро на истеҳсолкунандаи моли арзишаш муайяншаванда, балки шахси дигар истеҳсол намудааст, ба инобат гирифта мешавад, ба шарте агар моли ҳамҷинси истеҳсолкардаи арзишаш муайяншавандаи ҳамон истеҳсолкунанда мавҷуд набошад;

3) мол ҳамҷинс ҳисобида намешавад, ба шарте агар корҳои тарҳрезӣ, таҷрибавӣ, озмоишию конструкторӣ, ороиши бадеӣ, дизайн, ангора ё нақшаҳои он:

- ба харидор аз тарафи фурӯшанда ройгон дода ё бо нархи арзон ҷиҳати истифода дар истеҳсолот ва барои содир кардан ба Ҷумҳурии Тоҷикистон фурӯхта шуда бошад;

- дар Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро карда шуда, аз ҳамин сабаб арзиши он ба арзиши гумрукии мол дар асоси сархати панҷуми банди 4 қисми 2 моддаи 355 ҳамин Кодекс ҳамроҳ карда нашуда бошад.

Моддаи 358. Усули муайян намудани арзиши гумрукӣ дар асоси тарҳи арзиш

1. Арзиши гумрукии мол тибқи усули нархгузорӣ дар асоси тарҳи арзиш дар он ҳолате муайян карда мешавад, ки моли нархгузоришавандаи шабеҳ ва ҳамҷинс бе тағйири ҳолати аввалиаш фурӯхта шавад.

2. Ҳангоми истифодаи усули тарҳи арзиш барои муайян намудани арзиши гумрукии мол нархи воҳиди моле чун асос қабул карда мешавад, ки тибқи он моли шабеҳ ва ҳамҷинс дар баробари воридоти моли нархгузоришаванда ба шахсони бо фурӯшанда новобаста ба миқдори хеле зиёд яклухт фурӯхта мешавад.

3. Дар баробари ин мол бояд ҳамзамон бо воридоти моли нархгузоришаванда дар як вақт фурӯхта шавад ва дар сурати дар ин муддат фурӯхта нашуданаш бояд дар давраи наздиктари воридоти моли нархгузоришаванда, яъне дар муддати на дертар аз 90 рӯзи тақвимии воридоти моли нархгузоришаванда фурӯхта шавад.

4. Аз нархи воҳиди мол хароҷоти зерин тарҳ мешавад:

1) хароҷоти комиссионии пардохтшаванда ё мувофиқашудаи пардохт ё иловапулӣ бо мақсади гирифтани фоида ва пӯшонидани тамоми хароҷоти марбути фурӯши моли воридотии ҳамин навъ ё намуд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

2) маблағи боҷҳои воридотӣ, андозҳо ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми воридот ё фурӯши он супурда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) хароҷоти дар Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохтшаванда барои борбарӣ, суғурта, корҳои борбардорӣ ва борфарории дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷомдодашаванда (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

5. Моли ҳамон як намуд ё гурӯҳ ҳамон молест, ки ба гурӯҳ ва дараҷаи моли дар соҳаи муайяни саноат истеҳсолшуда марбутаст, моли шабеҳ ё ҳамҷинсро дар бар мегирад, вале танҳо бо ин хусусиятҳо маҳдуд намешавад.

6. Ҳангоми дар фурӯш набудани моли шабеҳ ё ҳамҷинси нархгузоришаванда дар ҳамон ҳолате, ки ҳангоми воридот қарор дошт, бо хоҳиши декларант нархи моли коркардшуда бо тарҳи арзиши иловашуда ва риояи талаботи қисмҳои 2-4 ҳамин модда истифода шуда метавонад.

Моддаи 359. Усули муайян намудани арзиши гумрукӣ дар асоси ҷамъи арзиш

1. Ҳангоми истифодаи усули баҳодиҳӣ дар асоси ҷамъи арзиш асос барои муайян намудани арзиши гумрукии мол нархи мол бо роҳи ҷамъ кардани арзишҳои зерин истифода мешавад:

1) арзиши масолеҳ ва хароҷоти истеҳсолкунанда ҳангоми истеҳсоли моли нархгузоришаванда;

2) маблағи даромад ва хароҷоти умумии ба нарх ҳамроҳшаванда ҳангоми фурӯши моли ҳамин навъ ва намуд, мисли моли нархгузоришавандае, ки дар кишвари истеҳсолкунанда барои содирот ба Ҷумҳурии Тоҷикистон истеҳсол шудааст;

3) арзиши хароҷоти дар бандҳои 1 ва 2 қисми 2 моддаи 355 ҳамин Кодекс зикргардида.

2. Мақомоти гумрук ҳуқуқ надоранд аз шахсони хориҷӣ бе розигии онҳо пешниҳоди ҳуҷҷатҳоро барои тасдиқи арзиши гумрукӣ тибқи усули муайян намудани арзиши гумрукӣ дар асоси ҷамъи арзиш талаб намоянд. Маълумот ва ҳуҷҷатҳое, ки истеҳсолкунанда пешниҳод намудааст ё аз номи вай пешниҳод шудаанд, мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон метавонанд аз тарафи мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди санҷиш қарор дода шаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 874).

Моддаи 360. Усули эҳтиётии муайян намудани арзиши гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298)

1. Агар арзиши гумрукии молҳо мутобиқи моддаҳои 355-359 ҳамин Кодекс муайян карда нашавад, арзиши гумрукии молҳои арзёбишаванда (воридотӣ) дар асоси маълумоте, ки дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавҷуд аст, бо роҳи истифодаи тарзу усулҳои ба принсипҳо ва муқаррароти ҳамин Кодекс мувофиқ муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Усулҳои муайян кардани арзиши гумрукии молҳои мутобиқи ҳамин модда истифодашаванда усулҳое мебошанд, ки бо моддаҳои 355-359 ҳамин Кодекс пешбинӣ гардидаанд. Ҳангоми муайян кардани арзиши гумрукии молҳо мутобиқи ҳамин модда зимни татбиқи усулҳои мазкур ба амалҳои зерин иҷозат дода мешавад:

1) барои муайян кардани арзиши гумрукии молҳои нархгузоришаванда (воридотӣ) метавонад арзиши аҳд бо молҳои шабеҳ ё ҳамҷинсе, ки дар кишвари дигар нисбат ба кишвари истеҳсолкунандаи молҳои арзёбишаванда истеҳсол гардидаанд, ба асос гирифта шавад;

2) ҳангоми муайян кардани арзиши гумрукии молҳо дар асоси арзиши аҳдҳо бо молҳои шабеҳ ё ҳамҷинс ба инҳирофи оқилонаи талаботи муқаррарнамудаи моддаҳои 356 ва 357 ҳамин Кодекс дар хусуси он, ки молҳои шабеҳ ё ҳамҷинс бояд дар худи ҳамон давра ё давраи ба он мувофиқ чун молҳои арзёбишаванда ворид карда шаванд;

3) барои муайян кардани арзиши гумрукии молҳо метавонад арзиши гумрукии молҳои шабеҳ ё ҳамҷинс, ки мутобиқи моддаҳои 358 ва 359 ҳамин Кодекс муайян гардидааст, ба асос гирифта шавад;

4) ҳангоми муайян кардани арзиши гумрукии молҳо дар асоси усули тарҳи арзиш ба инҳирофи мӯҳлати муқаррарнамудаи қисми 3 моддаи 358 ҳамин Кодекс роҳ дода мешавад.

3. Барои муайян кардани арзиши гумрукии молҳо мутобиқи ҳамин модда истифода шуда наметавонанд:

1) нархи молҳо дар бозори дохштаи кишвари содирот (кишваре, ки аз он мол бароварда шудааст);

2) нархи моли аз кишвари содирот ба кишварҳои сеюм таҳвилшаванда;

3) нархи молҳои дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истеҳсолшуда дар бозори дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) хароҷоти дигар нисбат ба арзиши ҳисобӣ барои молҳои шабеҳ ё ҳамҷинс мутобиқи моддаи 359 ҳамин Кодекс муайян гардидааст;

5) нархе, ки барои мақсадҳои гумрукӣ қабули арзиши баландтаринро аз байни ду арзиши алтернативӣ пешбинӣ менамояд;

6) арзиши худсарона ё қалбакӣ;

7) арзиши ҳадди ақалли гумрукӣ.

4. Дар сурати татбиқ намудани моддаи мазкур мақомоти гумрук ӯҳдадор аст дар шакли хаттӣ манбаи маълумоти истифодашударо ишора кунанд, инчунин ҳисоби дақиқи дар асоси он баровардашударо пешниҳод намоянд (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298).

Моддаи 361. Пешниҳоди ҳуҷҷатҳо барои тасдиқи арзиши гумрукии арзшуда

1. Барои тасдиқи маълумоти арзшуда оид ба арзиши гумруки декларант бояд ҳуҷҷатҳои зеринро пешниҳод намояд:

1) декларатсияи арзиши гумрукӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 4 моддаи 362 ҳамин Кодекс;

2) шартнома ва созишномаҳои иловаги ба он, ки маълумоташон барои муайян намудани арзиши гумрукии мол таъсир мерасонад;

3) ҳисобнома-фактура (инвойс) ё ҳисобнома - проформа (барои муомилоти ғайри хариду фурӯш);

4) ҳуҷҷатҳои пардохт, ки арзиши молро тасдиқ мекунанд, агар тибқи шарти пардохт оид ба муомилот дар рӯзи пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ арзиши мол пурра ё қисман пардохта шуда бошад;

5) ҳуҷҷатҳои нақлиётӣ ва суғуртавӣ, агар хароҷоти интиқол ва суғуртаро тибқи шартҳои молрасони харидор пардохт намояд.

6) ҳисобнома барои интиқол ё гувоҳномаи расман тасдиқшуда дар бораи хароҷоти нақлиёти дар ҳолатҳое, ки хароҷоти нақлиёти ба ҳисобнома - фактура дохил карда нашуда, вале аз тарафи харидор пардохта шуда бошад;

7) нусхаи декларатсияи гумрукии кишвари фиристонандаи мол, агар декларант онро пешниҳод карда тавонад;

2. Агар барои тасдиқи арзиши гумрукии арзгардида ҳуҷҷатҳои дар қисми якуми ҳамин модда зикршуда нокифоя бошанд, декларант метавонад ҳуҷҷатҳои зерини иловагиро пешниҳод намояд:

1) ҳуҷҷатҳои таъсисотии шахси интиқолдиҳандаи бор;

2) қарордодҳо бо тарафи сеюм, ки ба муомила дахл доранд;

3) ҳисобномаҳои пардохтӣ ба шахсони сеюм ба фоидаи фурӯшанда;

4) ҳисобномаҳои хизмати комиссионӣ ва миёнаравӣ (брокерӣ), ки ба муомилоти моли нархгузоришаванда дахл доранд;

5) нусхаҳо (иқтибос) аз ҳуҷҷатҳои бухгалтерии харидор, ки арзиши молро тасдиқ мекунанд;

6) шартномаҳои иҷозатномадиҳӣ ва муаллифӣ;

7) расидҳои анборӣ;

8) фармоиш барои фиристодани мол;

9) феҳрастҳо (каталогҳо), номнависи (спетсификатсияи) бор нархномаҳои ширкатҳои истеҳсолкунанда;

10) калкулятсияи ширкати истеҳсолкунанда ҷиҳати моли нархгузоришаванда;

11) ҳуҷҷатҳои дигаре, ки барои тасдиқи маълумоти дар декларатсия арзгардидаи арзиши гумрукӣ истифода карда мешаванд.

3. Ҳуҷҷатҳои аслии дар зербандҳои 2 - 6 қисми 1 ва дар бандҳои 1 - 8 қисми 2 ҳамин модда зикршуда бояд баъди иҷозати муомилоти мол ба декларант баргардонида шаванд.

Дар айни ҳол ба мақсади барасмиятдарории гумрукӣ, дар баробари ҳуҷҷатҳои зикршудаи асл нусхаи тасдиқшудаи ҳуҷҷатҳо аз тарафи декларант бояд пешниҳод карда шавад.

Моддаи 362. Шартҳои арзи арзиши гумрукии мол

1. Арзиши гумрукии мол ба мақоми гумрук аз тарафи декларант ҳангоми декларатсиякунонии мол бо пур кардани декларатсияи арзиши гумрукӣ арз карда мешавад. Намунаи декларатсияи арзиши гумрукӣ ва тартиби пур кардани онро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар менамояд.

2. Арзиши гумрукии арзнамудаи декларант ва маълумоти пешниҳодкардаи ӯ, ки ба муайян кардани арзиши гумрукии мол дахл доранд, бояд ба маълумоти дурусти миқдоран аниқ ва бо ҳуҷҷатҳо тасдиқшуда асос ёбанд.

3. Декларатсияи арзиши гумрукӣ ба ҳамаи молҳои аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолшаванда тибқи низоми гумрукии иҷозати мол дар муомилоти озод ё содироти мол, ба истиснои ҳолатҳои дар қисми 4 ҳамин модда зикршуда, пур карда мешавад.

4. Декларатсияи арзиши гумрукӣ пур карда намешавад, агар:

1) арзиши гумрукии партияи моли воридотӣ аз маблағи баробар ба 400- нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд набошад, ба истиснои молрасонии чандинкарата тибқи як қарордод, ҳамчунин молрасонии чандинкаратаи моли якхела аз тарафи як фиристонанда ба унвони як гиранда тибқи қарордодҳои мухталиф (Конун аз 06.10.2008с. № 437);

2) меъёру шартҳои муқаррарнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати моле, ки шахсони воқеӣ аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқол медиҳанд, риоя шаванд.

5. Дар ҳолатҳои дар қисми 4 ҳамин модда зикршуда арзиши гумрукӣ дар декларатсияи гумрукӣ арз карда мешавад.

Моддаи 363. Тасҳеҳи арзиши гумрукии мол

1. Арзиши гумрукии мол дар ҳолатҳои зерин тасҳеҳ карда мешавад, агар:

1) дар рафти барасмиятдарории гумрукӣ ва назорати гумрукии арзиши гумрукӣ:

- номувофиқии усули муайян кардани арзиши гумрукии моли арзнамудаи декларант, миқдор ва (ё) сохтори арзиши гумрукии мол дар ҳуҷҷатҳои барои тасдиқи онҳо пешниҳодшуда ошкор шуда бошад, ба истиснои ҳолатҳои муқарраркардаи қисми 3 ҳамин модда;

- дар декларатсияи арзиши гумрукӣ хатои техникӣ ошкор шудааст, ки ба андозаи арзиши гумрукии арзшуда таъсир расонидааст;

- мол мувофиқи моддаи 366 ҳамин Кодекс бо истифодаи маълумоти нархгузории дар ихтиёри мақомоти гумрук буда шартан ба муомилоти озод иҷозат дода шуда, ба ихтиёри декларант вогузошта шуда бошад;

2) баъди иҷозати мол:

- дар асоси маълумоти иловагии пешниҳоднамудаи декларант ҳангоми муайян намудани арзиши пурраи (ниҳоии) гумрукии моли шартан иҷозат додашуда ё ҳангоми нархгузории гумрукие, ки мақомоти гумрук нисбати моли шартан ҷавоб додашуда анҷом додааст;

- саҳви техникие, ки ҳангоми декларатсиякунонии мол ошкор гардида, ба андоза ва ё сохтори арзиши гумрукӣ таъсир расонидааст;

- мол нодуруст декларатсия карда шуда бошад, ки дар рафти тафтиши навбати (ҳангоми тафтиши бастаи ҳуҷҷатҳои назоратии дар мақомоти гумрук маҳфузбуда ва ҳангоми тафтиши иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷӣ ва фаъолияти дигар) ошкор шуда бошад;

- номувофиқии арзиши гумрукии арзшуда дар рӯзи бақайдгирии декларатсияи гумрукӣ бо арзиши ҳақиқии мол, аз сабаби номувофиқии моли воридотӣ ё содиротӣ тибқи миқдор ва (ё) сифат бо шартҳои қарордоди (шартномаи) савдои хориҷӣ;

3) нархи муомила бинобар назорати давлатии нархгузории трансфертӣ тағйир ёфта бошад;

2. Ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи номувофиқии миқдори мол инҳо мебошанд:

1) нисбати молҳое, ки аз пардохтҳои гумрукӣ озоданд, даъвосанади (санади қабули) мувофиқашудаи содиркунанда (воридкунанда) оид ба миқдор бо иштироки намояндаи содиркунанда (воридкунанда) ва санади муоинаи мақоми гумрук мувофиқа шудааст;

2) нисбати моли дигар - хулосаи (санади) экспертизаи мустақил ва санади муоинаи мақоми гумрук.

3. Ҳангоми ошкор намудани далели гум шудан, камомад, осеб дидани (вайрон шудани) мол то лаҳзаи арз намудани арзиши гумрукии он номувофиқии арзиши арзнамудаи декларант ба андозаи дар ҳисобномафактура зикршуда боиси тасҳеҳи арзиши гумрукии мол намегардад, ба шарте агар арзиши арзгардида аз арзиши дар ҳисобнома-фактура зикршуда ба андозаи моли гумшуда, камомад, осебдида (вайроншуда) фарқ намояд. Ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи воқеияти гум шудан, камомад ва осеб дидани (вайрон шудани) мол хулосаи (акти) экспертизаи мустақил ва санади муоинаи гумрукӣ мебошад.

Фарқият тибқи миқдор ва сифат, ки андозааш аз доираи маблағи франшизи дар шартнома мувофиқашуда намебарояд ё дар созишномаи нарх баён гардидааст, барои мақомоти гумрук барои пасту баланд кардани нарх асос шуда наметавонад.

4. Ҳангоми тағйир ёфтани нарх вобаста ба назорати давлатии трансфертии нархгузорӣ, ҳуҷҷати тасдиқкунандаи тасҳеҳи нархи муомилоти мол қарори мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар бораи ҳисоби маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз мебошад.

5. Ҳангоми тасҳеҳи нарх баъди барасмиятдарории гумрукии мол дар низоми гумрукии содирот ё иҷозат барои муомилоти озод бо ҳисоб намудани боҷҳои гумрукӣ ва андози пардохтшаванда (ҳамчунин бо ташаббуси декларант то давраи фаро расидани тафтиши молиявӣ) ба фарқияти байни ҳисобшуда ва воқеан пардохт гардидаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз барои ҳар рӯзи таъхири пардохт ба миқдори фоизи муқаррарнамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷарима ҳисоб карда мешавад. Фоиз аз рӯзи бақайдгирии декларатсияи гумрукӣ ҷиҳати барасмиятдарории гумрукӣ ҳисоб карда мешавад.

6. Намунаи варақаҳои тасҳеҳи арзиши гумрукӣ танҳо барои моле пур карда, мешавад, ки арзиши гумрукии он ва (ё) пардохтҳои гумрукӣ ва (ё) андозҳо тасхеҳ карда мешаванд. Намунаи варақаи тасҳеҳи арзиши гумрукӣ ва тартиби пур кардани он аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад. Намунаҳои мазкури тасҳеҳи арзиши гумрукӣ қисми таркибии декларатсияи гумрукӣ мебошад.

7. Баъд аз қабули ҳуҷҷатҳо барои барасмиятдарории гумрукӣ ҳамаи тасҳеҳоти арзиши гумрукии анҷомдодаи мақоми гумрук, ки аз ҷониби декларант арз шудаанд, ҳамчун арзиши гумрукии мол ҳисоб шуда, декларант метавонад нисбати онҳо тибқи тартиби муқарраршуда шикоят намояд.

Моддаи 364. Ҳуқуқу вазифаҳои декларант ҳангоми муайян намудани арзиши гумрукии мол

1. Декларант ҳуқуқ дорад:

1) дурустии маълумоти пешниҳоднамудаашро оид ба муайян намудани арзиши гумрукии мол ҳангоми шубҳа намудани мақомоти гумрук ба дурустии он исбот намояд;

2) ҳангоми зарурати аниқ намудани арзиши гумрукии арзшуда моли декларатсияшавандаро бо шарти пешниҳод намудани таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз тибқи нархгузории анҷомдодаи мақоми гумрук гирад. Ҳангоми зарурати аниқ намудани арзиши гумрукии арзнамудаи моле, ки аз он боҷҳои гумрукӣ ва андоз ситонида намешаванд, моли декларатсияшавандаро дар сурати ӯҳдадор будан ба пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дахлдор дар мӯҳлати муқаррарнамудаи мақомоти гумрук гирад;

3) аз мақомоти гумрук эзоҳи хаттии сабаби қабул нашудани арзиши гумрукии молро талаб намояд.

4) дар сурати рози набудан бо қарори мақоми гумрук нисбати муайян намудани арзиши гумрукии мол аз ин қарор мувофиқи тартиби муайяннамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят пеш оварад.

5) аз мақомоти гумрук нисбати арзиши гумрукии моле, ки аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо тартиб ва шартҳои пешбининамудаи моддаҳои 41-44 ҳамин Кодекс интиқол дода мешавад, қарори пешакӣ гирад.

2. Декларант вазифадор аст:

1) арзиши гумрукии молро арз намояд ва маълумоти дахлдори муайянкунандаи онро, ки ба маълумоти дуруст ва миқдоран муайян ва бо ҳуҷҷатҳо тасдиқгардида асос ёфтааст, пешниҳод намояд;

2) ҳангоми зарурати тасдиқи арзиши гумрукии арзшуда мувофиқи талаби мақоми гумрук ба он маълумоти зарурии тасдиқиро пешниҳод намояд;

3) тамоми хароҷоти иловагии аниқ намудани арзиши гумрукии арзкардаи худ ё хароҷоти ба мақоми гумрук пешниҳод намудани маълумоти иловагиро ба зимма гирад.

Моддаи 365. Ҳуқуқу вазифаҳои мақоми гумрук ҷиҳати муайян намудани арзиши гумрукии мол

1. Мақоми гумруки барасмиятдарорандаи мол ҳуқуқ дорад:

1) дар бораи раво будани усули муайян намудани арзиши гумрукии мол, ки декларант интихоб намудааст ва дурустии муайян намудани арзиши гумрукии мол аз тарафи декларант дар асоси ҳуҷҷатҳо ва маълумоти пешниҳоднамудаи декларант, ҳамчунин дар асоси маълумоти дар ихтиёри худ доштааш, ки барои муайян кардани арзиши гумрукӣ истифода мешавад, қарор қабул кунад;

2) ба таври хаттӣ аз декларант ҳуҷҷату маълумоти иловагиро талаб намояд, ба шарте ки ҳуҷҷатҳо ва маълумоти пешниҳоднамудаи декларант барои қабули қарор оид ба арзиши гумрукии арзшуда нокифоя бошанд ва барои пешниҳод намудани онҳо мӯҳлати кифояро муқаррар намояд. Дар айни ҳол талаби ҳуҷҷатҳои иловагӣ барои ба қайд нагирифтани декларатсияи гумрукӣ ва иҷозати мол асос шуда наметавонад;

3) ҳангоми набудани ҳуҷҷату маълумоте, ки дурустии муайян намудани арзиши гумрукии арзнамудаи декларантро тасдиқ мекунанд ё ҳангоми мавҷуд будани асоси он ки маълумоти пешниҳодкардаи декларант боэътимод ва кофи нест, арзиши гумрукии моли декларатсияшавандаро мустақилона бо истифодаи пайдарҳамии усулҳои муайян кардани арзиши гумрукии мол, ки ҳамин Кодекс муқаррар намудааст, дар асоси маълумоти дар ихтиёрдоштааш (аз ҷумла маълумоти нархгузории моли шабеҳ ва ҳамҷинс) мувофиқи ҳамин Кодекс тасҳеҳ карда, мустақилона муайян намояд;

2. Мақоми гумрук вазифадор аст бо дархости хаттии декларант маълумоти зеринро пешниҳод намояд:

1) маълумот дар бораи тартиб ва усули муайян намудани арзиши гумрукии мол ҳангоми муайян намудани он аз тарафи мақомоти гумрук;

2) шарҳи сабабҳое, ки арзиши гумрукии арзнамудаи декларантро мақомоти гумрук қабул карда наметавонад.

Моддаи 366. Иҷозати шартии мол бо истифодаи маълумоти нархгузории мақомоти гумрук

1. Ҳангоми ғайриимкон будани усули муайян намудани арзиши гумрукии мол тибқи нархи муомилоти моли воридотӣ аз сабаби набудани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи арзиши гумрукӣ, инчунин ҳангоми зарурати муайян кардани арзиши гумрукии арзнамудаи декларант мақоми гумрук ҳуқуқ дорад иҷозати шартии молро анҷом диҳад, ба шарте ки пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар асоси нархгузории мол тибқи маълумоти нархгузории дар ихтиёрдоштаи мақоми гумрук таъмин шуда бошад.

2. Маълумоти нархгузории дар ихтиёри мақомоти гумрук буда аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо истифодаи маълумоти омории декларатсияҳои гумрукии бор, ки дар асоси маълумоти дуруст, миқдоран муайяншуда ва бо ҳуҷҷатҳо тасдиқшуда барасмият дароварда шудаанд, ташаккул меёбад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

3. Мӯҳлати амали таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз рӯзи иҷозати мол 60 рӯзи тақвими аст, ба истиснои ҳолатҳое, ки ҳуҷҷатҳои пардохт бояд ба сифати ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда пешниҳод шуда бошанд ва тибқи шарти муомила мӯҳлати пардохт аз мӯҳлати мазкур зиёд бошад.

4. Баъди аз тарафи декларант пешниҳод шудани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи арзиши гумрукии арзшуда таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи боби 46 ҳамин Кодекс бо пур кардани намунаи варақаи тасҳеҳи арзиши гумрукӣ баргардонида ё ба ҳисоб гирифта мешавад.

5. Ҳангоми пешниҳод нашудани ҳуҷҷатҳои зарурии тасдиқкунандаи арзиши гумрукии мол, баъди гузаштани мӯҳлати муқарраршуда маблағи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ки бо истифода аз нархи шартии мол ҳисоб карда шудааст, бо роҳи аз тарафи шахси мансабдори мақомоти гумрук пур кардани намунаи варақаи тасҳеҳи арзиши гумрукии мол, ки қарори ниҳои нисбати арзиши гумрукии мол мебошад, ба буҷети давлати гузаронида мешавад.

БОБИ 43. ҲИСОБИ БОҶҲОИ ГУМРУКӢ ВА АНДОЗ

Моддаи 367. Объекти ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз

Объекти ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз моле мебошад, ки аз сарҳади гумрукӣ интиқол дода мешавад. Заминаи андоз барои ҳисоби боҷҳои гумрукӣ ва андоз арзиши гумрукии мол ва (ё) миқдори он мебошад.

Моддаи 368. Тартиби муайян кардан ва арзи арзиши гумрукии мол

1. Арзиши гумрукии молро декларант тибқи усулҳои муайян намудани арзиши гумрукӣ, ки онро ҳамин Кодекс муқаррар намудааст, муайян менамояд ва ҳангоми декларатсия кардани мол ба мақоми гумрук арз мекунад.

2. Арзиши гумрукии моле, ки аз тарафи декларант арз мешавад ва маълумоте, ки ӯ барои муайян кардани он пешниҳод менамояд, бояд боэътимод ва бо ҳуҷҷатҳо тасдиқ шуда бошад.

3. Арзиши гумрукии молро мақомоти гумрук тибқи тартибе назорат мекунад, ки мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мутобиқи ҳамин Кодекс муайян кардааст.

Мақоми гумрук дар асоси ҳуҷҷату маълумоти пешниҳодкардаи декларант, инчунин дар асоси иттилоотӣ дар ихтиёр доштааш, ки барои муайян кардани арзиши гумрукии мол истифода мешавад, дар бораи рози буданаш бо усули муайянкунии арзиши гумрукии мол, ки декларант интихоб кардааст ва дар бораи дурустии муайян намудани арзиши гумрукии мол, ки декларант арз кардааст, қарор қабул мекунад.

4. Агар ҳуҷҷату маълумоти пешниҳодкардаи декларант барои қабул кардани қарор нисбати арзиши гумрукии арзшудаи мол кофи набошад, мақоми гумрук дар шакли хаттӣ аз декларант ҳуҷҷату маълумоти иловаги хоста, мӯҳлати пешниҳод намудани онҳоро муайян мекунад, ки он барои ин амал кифоя аст.

Декларант барои тасдиқи арзиши гумрукии арзшудаи мол вазифадор аст бо дархости мақоми гумрук ҳуҷҷату маълумоти иловагии заруриро пешниҳод кунад ё ба таври хаттӣ тавзеҳ диҳад, ки ҳуҷҷату маълумоти дархосткардаи мақоми гумрук ба чи сабаб пешниҳод нашудаанд. Декларант ҳуқуқ дорад дурустии истифодаи усули интихобкардаи худро барои муайян кардани арзиши гумрукии мол ва эътимоднокии маълумоти пешниҳодкардаашро исбот намояд.

5. Дар сурати набудани маълумоти тасдиқкунандаи дурустии муайян кардани арзиши гумрукии мол, ки декларант арз кардааст, ё ҳангоми ошкор гардидани он, ки ҳуҷҷату маълумоти пешниҳодкардаи декларант эътимодбахш ва (ё) кофи нестанд, мақоми гумрук ҳуқуқ дорад дар бораи рози набудани худ бо усули интихобшуда барои муайян кардани арзиши гумрукии мол қарор қабул кунад ва ба декларант бо усули дигар муайян намудани арзиши гумрукии молро пешниҳод намояд. Дар ин ҳолат мақоми гумрук ва декларант оид ба интихоби усули дахлдори арзиши гумрукии мол метавонанд байни худ машварат кунанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

6. Агар дар мӯҳлати иҷозат додани мол (моддаи 152) расмиёти муайян кардани арзиши гумрукии мол ба охир нарасида бошад, иҷозати мол ба шарти таъмин намудани супурдани пардохтҳои гумрукӣ, ки метавонанд ба таври иловагӣ ҳисоб карда шаванд, ба амал бароварда мешавад. Мақоми гумрук андозаи лозимаи таъмини супурдани боҷу андозҳои гумрукиро ба таври хаттӣ ба декларант хабар медиҳад. Ҳангоми содироти моли биржавие, ки нархи он дар лаҳзаи барасмиятдарории гумрукӣ маълум нашудааст, таъмини иловагии супурдани боҷи гумрукӣ ва андозҳо пешниҳод карда намешавад.

7. Агар декларант дар мӯҳлати муайяннамудаи мақоми гумрук ҳуҷҷату маълумоти иловагиро пешниҳод накарда бошад ва (ё) худ мақоми гумрук нишонаҳои онро ошкор карда бошад, ки маълумоти пешниҳодкардаи декларант боэътимод ва (ё) кофи нест ва дар баробари ин декларант муайян кардани арзиши гумрукии молро дар асоси усули дигари пешниҳодкардаи мақоми гумрук рад кардааст, мақоми гумрук бо истифодаи пайдарҳам аз усулҳои муайянкунии арзиши гумрукии мол ба таври мустақил арзиши гумрукии молро муайян мекунад. Мақоми гумрук декларантро аз қарори қабулшуда хатти дар рӯзи дигари қабул шудани чунин қарор хабардор мекунад. Дар ҳолате, ки мақоми гумрук арзиши гумрукии молро баъди иҷозати мол муайян мекунад, мақоми гумрук дар хусуси супурдани пардохтҳои гумрукӣ талабот пешниҳод менамояд (моддаи 394), ба шарте, ки пардохти иловагии боҷҳои гумрукӣ ва андоз зарур бошад. Маблағи иловагии боҷҳои гумрукӣ ва андоз бояд дар муддати 10 рӯзи кори аз рӯзи гирифтани дархост супурда шаванд. Фоиз барои маблағи иловагии боҷҳои гумрукӣ ва андозҳои дар ин мӯҳлат супоридашуда ҳисоб карда намешавад.

Моддаи 369. Тартиби ҳисоб кардани боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз тарафи декларант ё шахсони дигаре, ки барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъуланд, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 3 моддаи 317 ҳамин Кодекс ва қисми 2 ҳамин модда мустақилона ҳисоб карда мешаванд.

2. Дар сурати пешниҳоди талабнома оид ба супурдани боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи моддаи 394 ҳамин Кодекс боҷҳои гумрукӣ ва андози пардохтшаванда аз тарафи мақоми гумрук ҳисоб карда мешаванд.

3. Маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андози пардохтшаванда бо асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 370. Истифодаи меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андоз

(Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347)

1. Бо мақсади ҳисоб кардани боҷҳои гумрукӣ ва андоз меъёрҳое истифода бурда мешаванд, ки дар рӯзи қабули декларатсияи гумрукӣ аз тарафи мақоми гумрук амал мекунанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки моддаҳои 150, 334 ва қисми якуми моддаи 372 ҳамин Кодекс пешбинӣ намудааст (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

2. Бо мақсади ҳисоб кардани боҷҳои гумрукӣ ва андоз меъёрҳои мутобиқ ба номгӯй ва таснифи мол мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурда мешаванд, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар сархати дуюми қисми мазкур, инчунин моддаи 304 ҳамин Кодекс дар бораи истифодаи меъёрҳои ягонаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз нисбати моли аз сарҳади гумрукӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ интиқолёбанда барои истифодаи шахсм пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

Ҳангоми декларатсиякунонии моли чандин номгӯй бо зикри як рамзи таснифии марбут ба Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ мувофиқи моддаи 128 ҳамин Кодекс нисбати ҳамаи чунин мол меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андоз истифода бурда мешаванд, ки бо ин коди таснифӣ мутобиқанд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347, аз 30.05.2017 № 1422).

Моддаи 371. Мубодилаи арзи хориҷи бо мақсади ҳисоб кардани боҷҳои гумрукӣ ва андоз

Агар барои ҳисоб кардани боҷҳои гумрукӣ ва андоз, аз ҷумла муайян намудани арзиши гумрукии мол мубодилаи арзи хориҷи зарур бошад, қурби арзи хориҷи нисбат ба асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз тарафи Бонки миллии Тоҷикистон барои ҳисобу китоб ва боҷҳои гумрукӣ муқаррар карда шудааст ва дар рӯзи қабули декларатсияи гумрукӣ аз тарафи мақоми гумрук амал мекунад, истифода мешавад.

Моддаи 372. Ҳисоб кардани боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҳангоми интиқоли ғайриқонунии мол аз сарҳади гумрукӣ ё истифодаи мол бо вайрон кардани маҳдудиятҳои муқарраршуда

1. Нисбати моле, ки ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо вайрон кардани шарту талаботи муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ворид шуда, боҷҳои гумрукӣ ва андози онҳо супурда нашудаанд, маблағи супоридашавандаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар асоси меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андозе ҳисоб карда мешаванд, ки дар рӯзи гузаштани сарҳади гумрукӣ амал мекунанд ва агар муайян кардани чунин рӯз имконнопазир бошад - рӯзи ошкор шудани чунин мол аз тарафи мақомоти гумрук ба инобат гирифта мешавад. Ҳангоми гум шудан, нарасонидан ё бе иҷозати мақомоти гумрук додани моле, ки мувофиқи расмиёти гумрукии транзити дохилии гумрукӣ ва нигоҳдории муваққатӣ интиқол дода ё нигоҳдорӣ карда мешавад, маблағи пардохтшавандаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар асоси меъёрҳои дар рӯзи ҷойгиронии мол таҳти расмиёти дахлдори гумрукӣ амалкунанда ҳисоб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347, аз 30.05.2017 № 1421).

Дар сурати ғайриқонунӣ баровардани мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағи пардохтшавандаи боҷи гумрукӣ дар асоси меъёрҳои боҷи гумрукие, ки дар рӯзи гузаштани сарҳади гумрукӣ амал мекунанд ва агар муайян кардани чунин рӯз имконнопазир бошад, рӯзи якуми моҳ ё рӯзи якуми моҳи якуми сол, ки дар ин муддат мол бароварда шудааст, ҳисоб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347, аз 30.05.2017 № 1421).

2. Барои ҳисоб кардани боҷҳои гумрукӣ ва андози моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшуда арзиши гумрукии мол, миқдори он ё хусусиятҳои дигаре, ки барои муайян намудани заминаи андоз дар рӯзи татбиқи меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андоз мутобиқи қисми якуми ҳамин модда истифода мешаванд, ба сифати заминаи андоз ба кор бурда мешаванд. Агар муайян кардани маблағи пардохти боҷи гумрукӣ ва андоз бо сабаби ба мақоми гумрук пешниҳод нашудани маълумоти дақиқ дар бораи хусусияти мол, номгӯй, миқдор, кишвари истеҳсол ва арзиши гумрукии он имконнопазир бошад, маблағи боҷҳои гумрукӣ дар асоси болотарин андозаи меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андоз, миқдор ва арзиши моле муайян карда мешавад, ки барои муайян намудани онҳо маълумоти дахлдор мавҷуд аст. Дар сурати муқаррар шудани маълумоти дақиқ дар бораи мол дар давоми як сол аз рӯзи пардохт ё иҷозат маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андози барзиёд пардохтшуда баргардонида мешавад ё маблағи кампардохтшуда мутобиқи ҳамин фасл ситонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347, аз 30.05.2017 № 1421).

Аз маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андози моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида маблағи андоз аз арзиши иловашудае, ки ҳангоми муомилоти мол дар ҳаҷми бо ҳуҷҷатҳо тасдиқгардидаи барои ҳисоби андоз аз арзиши иловашуда истифодашаванда мувофиқи қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон истифодашаванда тарҳ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Дар сурати истифодаи моли шартан иҷозатшуда ба мақсадҳои дигар, на бо он мақсадҳое, ки мувофиқи онҳо озодкунии пурра ё қисман аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз пешниҳод шудааст, меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андозҳое ба кор бурда мешаванд, ки дар рӯзи қабули декларатсияи гумрукӣ аз тарафи мақоми гумрук амал мекунанд. Арзиши гумрукии мол, миқдор ё хусусиятҳои дигар, ки барои муайян кардани заминаи андоз истифода мегарданд, дар рӯзи ба кор бурдани меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андоз муайян карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

БОБИ 44. ТАРТИБ ВА МӯҲЛАТИ ПАРДОХТИ БОҶҲОИ ГУМРУКӢ ВА АНДОЗ

Моддаи 373. Пардохткунандагони боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Пардохткунандагони боҷҳои гумрукӣ ва андоз декларантҳо ё шахсони дигаре мебошанд, ки дар асоси ҳамин Кодекс вазифаи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба ӯҳдаи онҳо гузошта шудааст.

2. Ҳар шахс ҳуқуқ дорад боҷҳои гумрукӣ ва андози моли аз сарҳади гумрукӣ интиқолшавандаро пардохт намояд.

Моддаи 374. Мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз то қабули декларатсияи гумрукӣ аз ҷониби мақомоти гумрук ё ҳамзамон бо он, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс, пардохт мешаванд.

2. Ҳангоми воридоти мол боҷҳои гумрукӣ ва андоз бояд дар давоми 15 рӯзи пешниҳоди мол ба мақоми гумрук дар маҳалли расидани он ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё аз рӯзи анҷом ёфтани транзити дохилии гумрукӣ пардохта шаванд, ба шарте агар мол дар маҳали воридшавии он декларатсия карда нашавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Ҳангоми содироти мол боҷи гумрукӣ бояд дар мӯҳлати на дертар аз рӯзи пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ пардохта шавад, ба шарте агар ҳамин Кодекс тартиби дигарро муқаррар накарда бошад.

4. Дар сурати тағйир ёфтани низоми гумруки боҷҳои гумрукӣ ва андоз бояд то рӯзе, ки ҳамин Кодекс барои анҷом додани амали низоми гумрукии тағйирёбанда муқаррар кардааст, пардохта шаванд.

5. Ҳангоми ба мақсади дигар истифода кардани моли шартан иҷозатдодашуда на бо мақсаде, ки вобаста ба он имтиёзҳои гумрукӣ пешниҳод шуда буданд, барои ҳисоби фоизҳо (моддаи 393) мӯҳлати супурдани боҷҳои гумрукӣ ва андоз рӯзи аввале ҳисоб меёбад, ки шахс талаботи маҳдудият барои истифодабари ва ихтиёрдории молро вайрон кардааст. Агар муайян намудани ин рӯз имконнопазир бошад, рӯзи аз тарафи мақомоти гумрук қабул шудани декларатсияи гумрукӣ ба ин гуна мол рӯзи оғози мӯҳлати супурдани боҷу андозҳо ҳисоб карда мешавад.

6. Ҳангоми вайрон кардани талабу шартҳои расмиёти гумрукӣ, ки мутобиқи ҳамин Кодекс шахсро ба пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз вазифадор месозад, мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ барои ҳисоби фоизҳо рӯзи содир шудани чунин қонуншикани ҳисоб мешавад. Агар муайян кардани чунин рӯз имконнопазир бошад, рӯзи оғози амали расмиёти дахлдори гумрукӣ мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз шуморида мешавад.

7. Мӯҳлати пардохти боҷи гумрукӣ ва андози моле, ки шахсони воқеӣ барои истифодаи шахси интиқол медиҳанд, дар муросилоти байналмилалии почта, тавассути қубурҳо ва хатҳои барқ интиқол дода мешавад, моли муваққатан воридкардашуда ва қисман аз боҷҳои гумрукӣ ва андоз озод кардашуда, моли ғайриқонуни воридкардашудае, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз харидорони он пайдо карда шудаанд (созмонҳои машғули тиҷорати яклухт ё чаканаи моли воридшуда) тибқи ҳамин Кодекс муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 375. Пешпардохтҳо

1. Пешпардохт маблағест, ки ба суратҳисоби депозитии мақоми гумрук, ки намуна ва тартиби истифодаи онро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо розигии мақоми давлатии ваколатдор дар соҳаи молия муайян мекунад ба ҳисоби пардохти минбаъдаи гумрукӣ ворид гаштааст ва аз ҷониби пардохткунанда ба сифати намудҳои мушаххас ва маблағи пардохти гумрукӣ нисбати моли мушаххас ҳаммонанд карда нашудааст.

2. Пешпардохт мумкин аст ба суратҳисоби депозитии мақоми гумрук дар хазинадории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин бо арзи хориҷӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001).

3. Маблағе, ки мақоми гумрук ба сифати пешпардохт гирифтааст, амволи шахсе ба шумор меравад, ки пешпардохтро супоридааст ва то замоне, ки ин шахс дар ин бора ба мақоми гумрук фармоиш накардааст ё мақоми гумрук пешпардохтро мутобиқи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон наситонад, наметавонад ҳамчун пардохти гумрукӣ ҳисоб карда шавад.

Пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ аз тарафи супорандаи пешпардохт ё аз тарафи намояндаи вай ё анҷом додани амалҳои дигаре, ки гувоҳи ҳамчун пардохти гумрукӣ истифода бурдани маблағи худ мебошад, ҳамчун супориши шахси пешпардохтро анҷомдода баррасӣ мегардад.

4. Бо дархости пардохткунанда мақоми гумрук вазифадор аст ба вай дар бораи харҷ шудани маблағе, ки ба сифати пешпардохт супоридааст, дар давоми 30 рӯзи баъди гирифтани дархости хаттӣ ҳисобот пешниҳод намояд. Агар пардохткунанда аз натиҷаи ҳисоботи мақоми гумрук рози набошад, харҷи маблағи пардохткунанда якҷоя санҷида мешавад. Натиҷаи чунин санҷиш бо санади тибқи намунаи муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба расмият дароварда мешавад. Санад дар ду нусха таҳия гардида, ба он мақоми гумрук ва пардохткунанда имзо мегузоранд. Як нусхаи он баъди имзо ба пардохткунанда бояд дода шавад.

5. Пешпардохтҳо тибқи қоидаҳои барои баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз пешбининамудаи ҳамин Кодекс (боби 48) баргардонида мешаванд, ба шарте ки аризаи баргардонидани Пешпардохтҳо дар зарфи се соли ба ҳисоби депозитии мақоми гумрукӣ гузаронидани он пешниҳод шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001).

Моддаи 376. Тартиб ва шаклҳои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба суратҳисоби мақоми гумрукӣ дар системаи хазинадории Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронда мешавад, ки ба ин мақсад онҳо мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон кушода шудаанд, ба истиснои ҳолати пешбининамудаи қисми 4 моддаи 317 ҳамин Кодекс (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001).

2. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо интихоби пардохткунанда, ҳам бо асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳам бо асъори хориҷӣ, ки қурби онро Бонки миллии Тоҷикистон муайян мекунад, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тариқи ғайринақдӣ пардохт карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001).

3. Асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон ба асъори хориҷӣ бо мақсади пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозе, ки ба асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоб карда шудааст, тибқи нархе мубодила мешавад, ки дар рӯзи аз тарафи мақоми гумрук қабул намудани декларатсияи гумрукӣ амал мекунад, вале ҳангоми ба пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ вобаста набудани ӯҳдадории пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз тибқи нархи рӯзи пардохти воқеӣ иваз карда мешавад.

4. Боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳар шакл пардохта мешавад.

Моддаи 377. Иҷрои ӯҳдадори оид ба пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

ӯҳдадории пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо назардошти хусусиятҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс чунин иҷрошуда ҳисоб меёбад:

1) аз лаҳзаи пардохт тариқи ғайринақдӣ (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001);

2) аз лаҳзаи ба ҳисоби пардохтҳои гумрукӣ ҳисоби кардани (гузаронидани) боҷҳои гумрукӣ ва андози барзиёд пардохтшуда ё маблағи барзиёд ситонидашудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз, вале агар чунин баҳисобгирӣ бо ташаббуси пардохткунанда сурат гирад, - аз лаҳзаи қабули ариза дар хусуси баҳисобгирӣ;

3) аз лаҳзаи ба ҳисоби пардохтҳои гумрукӣ ҳисоби кардани (гузаронидани) боҷҳои гумрукӣ ва андози пешпардохт ё гаравпулӣ ва агар чунин баҳисобгири бо ташаббуси пардохткунанда сурат гирад, - аз лаҳзаи гирифтани супориш аз ҷониби мақоми гумрук дар хусуси баҳисобгирӣ;

4) аз лаҳзаи ба ҳисоби пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҳисоби кардани (гузаронидани) маблағи пардохтаи бонк ё ташкилоти кредитӣ ё ташкилоти суғурта мутобиқи кафолати бонки ё қарордоди суғурта, инчунин аз тарафи кафолатдиҳанда мутобиқи қарордоди кафолат;

5) аз лаҳзаи рӯёндани пардохтҳои гумрукӣ аз моле, ки аз он боҷи гумрукӣ ва андоз супурда нашудааст ё маводи ба гарав гузошташуда ё амволи дигари пардохткунанда, ба шарте, ки андозаи ин маблағ аз қарзи пардохтшавандаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз камтар набошад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001).

БОБИ 45. ТАҒЙИРИ МӯҲЛАТИ ПАРДОХТИ БОҶИ ГУМРУКӢ ВА АНДОЗ

Моддаи 378. Шартҳои умумии тағйири мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби тағйир додани мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозро ҳангоми мавҷуд будани асосҳои муқаррарнамудаи моддаи 379 ҳамин Кодекс муқаррар менамояд.

2. Мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо роҳи батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлат тағйир дода мешавад.

3. Иҷозати батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлат метавонад барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз танҳо ҳангоми мавҷуд будани асосҳои пешбининамудаи моддаи 380 ҳамин Кодекс рад карда шавад.

4. Батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлат барои пардохти боҷи гумрукӣ ва андоз метавонад нисбати як ё якчанд намуди боҷҳои гумрукӣ ва андоз, инчунин барои тамоми маблағи пардохтшаванда ё қисме аз он иҷозат дода шавад.

5. Батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлати пардохти боҷи гумрукӣ ва андоз ба шарти таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо тартиби пешбининамудаи боби 46 ҳамин Кодекс иҷозат дода мешавад.

6. Батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлати супоридани боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз 14 рӯз то 6 моҳ фароҳам оварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

7. Қарор дар бораи додани иҷозати батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ё надодани чунин иҷозат ба маълумоти аризадиҳанда ба таври хаттӣ расонида мешавад. Дар қарор муддати ба таъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлат барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ва дар сурати надодани чунин иҷозат сабаби чунин тасмим зикр мегардад.

Моддаи 379. Асосҳои батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

Иҷозати батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба пардохткунандаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар сурати вуҷуд доштани ақаллан яке аз асосҳои зерин дода мешавад:

1) зарар дидани ин шахс дар натиҷаи офати табиӣ, фалокати технологӣ ё ҳодисаҳои дигари рафънопазир;

2) молрасониро дар асоси созишномаҳои байниҳукуматӣ ба ӯҳда доштани шахс;

3) боздошти маблағгузорӣ аз ҳисоби буҷети давлатӣ ё пардохт аз ҷониби шахси мазкур барои иҷро намудани фармоиши давлатӣ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

4) воридоти молҳои зудвайроншаванда (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

5) воридоти ниҳолҳо ё маводи тухмӣ, воситаҳои ҳифзи растанӣ, хӯрокворӣ барои ҳайвонот, ғайр аз гурбаҳо, сагҳо ва парандаҳои ороишӣ аз ҷониби ташкилотҳое, ки ба фаъолияти кишоварзӣ машғул мебошанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

6) дигар ҳолатҳои истисноии муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 380. Ҳолатҳое, ки батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлатро истисно менамоянд

1. Батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз иҷозат дода намешавад, ба шарте агар нисбати шахси талабгори батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлат:

1) парвандаи ҷиноятӣ ё парвандаи маъмурӣ ба сабаби вайрон кардани қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз шуда бошад;

2) расмиёти муфлисшавӣ оғоз шуда бошад.

2. Дар сурати мавҷуд будани сабабҳои дар қисми якуми ҳамин модда зикршуда қарори батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз наметавонад қабул карда шавад ва қарори қабулшуда бояд бекор карда шавад ва дар ин бора дар давоми 3 рӯзи корӣ ба маълумоти аризадиҳанда ба таври хаттӣ расонида шавад.

Моддаи 381. Фоизҳо барои батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Барои батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз фоизҳо мутобиқи қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида намешавад, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи зерфасли 2 фасли II ва моддаҳои 382, 393, 394, 396 ва 398 Кодекси мазкур (Қонуни ҶТ аз 18.03.2015 № 1189).

2. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи мазкур фоизҳо пеш аз пардохти қарз ё ҳамзамон бо пардохти маблағи қарзи боҷҳои гумрукӣ ва андоз мувофиқи Кодекси мазкур супорида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 18.03.2015 № 1189).

3. Фоизи қарз бо тартиби пешбининамудаи ҳамин Кодекс нисбати пардохт, ситонидан ва баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз пардохта, ситонида ва баргардонида мешавад.

БОБИ 46. ТАЪМИНИ ПАРДОХТИ БОҶҲОИ ГУМРУКӢ ВА АНДОЗ

Моддаи 382. Шартҳои умумии таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Иҷрои вазифаи пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар ҳолатҳои зерин таъмин карда мешавад:

1) батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлат барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз;

2) шартан иҷозат додани мол;

3) интиқол ва (ё) нигоҳдории моли хориҷӣ;

4) фаъолият дар соҳаи гумрук.

2. Таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар ҳолатҳои зерин пешниҳод карда намешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845):

1) агар маблағи пардохтшавандаи боҷи гумрукӣ, андоз ва фоизҳо камтар аз 150 нишондиҳанда барои ҳисобҳо бошад;

2) ҳангоми ворид кардани молҳо ба минтақаи озоди иқтисодӣ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

3. Агар ҳамон як шахс якчанд амалиёти гумрукиро дар муддати муайян анҷом диҳад, мақоми гумрук вазифадор аст таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозро барои анҷом додани ҳамаи чунин амалиёт (таъминоти генерали) қабул намояд. Мақомоти гумрук таъмини генералии пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозро барои анҷом додани амалиёти гумрукӣ дар якчанд мақомоти гумрук қабул мекунанд, ба шарте, ки чунин таъминот барои ҳар як мақомоти гумрук дар сурати вайрон кардани ӯҳдадориҳои тибқи ҳамин Кодекс таъмингардида истифода шавад.

4. Таъминоти генералӣ аз ҷониби шахсоне, ки чунин таъминотро пешниҳод намудаанд, метавонад истифода гардад. Таъминоти генералӣ ба як ё якчанд мақоми гумрук метавонад пешниҳод карда шавад. Бо интихоби шахс таъминоти генералӣ метавонад дар шакли гарави пулӣ, замонат ё кафолати бонкӣ пешниҳод карда шавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

5. Таъминоти генералӣ ба мӯҳлати на камтар аз як сол пешниҳод карда мешавад. Бо дархости шахсе, ки дар қисми 4 моддаи мазкур зикр гардидааст, ҳаҷми таъминоти генералӣ бо чунин воситаҳо метавонад зиёд шавад:

1) ворид кардани гаравҳои иловагии пулӣ;

2) аз нав дида баромадани (иваз намудани) ваколати бонкие, ки мӯҳлати амали он набояд аз мӯҳлати амали кафолати бонкӣ, ки қаблан аз ҷониби мақоми гумрук ҳамчун таъминоти генералӣ қабул гардидааст, кам бошад;

3) ворид намудани тағйироти дахлдор ба шартномаи замонат (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

6. Назорат аз болои истифодабарии таъминоти генералӣ аз тарафи мақоми гумруке, ки ин таъминотро қабул кардааст, гузаронида мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

7. Дар ҳолати ба таъминоти генералӣ баргардондани ситониш мақоми гумруке, ки ситониданро анҷом медиҳад, оид ба ин ҳолат шахси таъминоти генералӣ пешниҳоднамударо дар давоми се рӯзи корӣ аз рӯзи ба таъминоти генералӣ баргардонидани ситонидан огоҳ мекунад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

8. Андозаи таъминоти генералии пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар асоси маблағи пардохтшаванда бо дар назар доштани талаботи боби 46 Кодекси гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад. Нисбати намудҳои алоҳидаи мол Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳолат ва шароитеро муайян менамояд, ки андозаи таъминоти генералии пешниҳодшаванда метавонад аз маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андозҳое, ки пардохти онҳо бо чунин таъминоти генералӣ таъмин карда мешаванд, пасттар бошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

9. Таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз тарафи шахси барои пардохти онҳо масъул ё аз тарафи ҳама гуна шахси дигар ба манфиати шахси масъули пардохткунандаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз анҷом дода мешавад.

10. Таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар мӯҳлати на дертар аз 3 рӯзе, ки мақоми гумрук дар бораи иҷрои ӯҳдадориҳои таъминшуда бовари ҳосил кард ё баъди қатъи фаъолияте, ки шарти он таъмини пардохти боҷи гумрукӣ ва андоз мебошад, баргардонида мешавад, ба истиснои гарави пулӣ, ки он мутобиқи моддаи 398 ҳамин Кодекс баргардонида мешавад.

Моддаи 383. Андозаи таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Андозаи таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз тарафи мақоми гумрук вобаста ба маблағи пардохтҳои гумрукӣ, фоизи пардохтшаванда ҳангоми иҷозати мол барои муомилоти озод ё баровардани он мутобиқи низоми гумрукии содирот муайян гардида, наметавонад аз андозаи маблағи мазкур зиёдтар бошад.

2. Агар ҳангоми муайян кардани андозаи таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба таври дақиқ муайян кардани боҷҳои гумрукӣ ва андози супоридашаванда бо сабаби ба мақоми гумрук пешниҳод нашудани маълумоти дақиқ дар бораи хусусияти мол, номгӯй, миқдор, кишвари истеҳсолкарда ва арзиши гумрукии он имконпазир набошад, андозаи таъмини пардохт дар асоси андозаи калонтарини меъёрҳои боҷҳои гумрукӣ ва андоз, арзиши мол ва (ё) миқдори он, ки мумкин аст бар асоси маълумоти мавҷуда муайян гарданд, муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 № 1347).

3. Дар ҳолати пешбининамудаи қисми 3 моддаи 153 ҳамин Кодекс андозаи таъмини пардохти боҷи гумрукӣ ва андозро мақоми гумрук ҳамчун фарқияти байни маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ки мумкин аст ба таври илова, бо назардошти талаботи муқаррарнамудаи қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда ҳисоб карда шаванд ва маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андози пардохтшуда муайян мекунад.

4. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад андозаи муайяни таъмини пардохти боҷи гумрукиро нисбати намудҳои ҷудогонаи мол бо назардошти талаботи муқаррарнамудаи қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда муқаррар кунад.

Моддаи 384. Таъмини супоридани пардохтҳои гумрукӣ аз тарафи шахсоне, ки дар соҳаи гумрук фаъолият мекунанд

1. Фаъолияти брокери гумрукӣ, соҳиби анбори нигоҳдории муваққатӣ, соҳиби анбори гумрукӣ, соҳиби анбори озод, соҳиби мағозаи савдои бебоҷ, танзимгари ваколатдори иқтисодӣ ва боркашони гумрукӣ ба таъмини пардохти боҷи гумрукӣ ва андоз вобаста аст (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

2. Андозаи таъмини пардохти боҷи гумрукӣ ва андоз ҳангоми машғул шудан бо ин намудҳои фаъолият наметавонад камтар аз ин ҳадд бошад:

1) аз андозаи 3000 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои брокери гумрукӣ (Конун аз 06.10.2008с. № 437);

2) аз андозаи 150 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва иловатан аз андозаи 4 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои як метри мураббаъи масоҳати муфид, ба шарте, ки ба сифати анбор майдончаи кушода истифода шавад ё андозаи 2 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои 1 метри мукааби ҳаҷми муфиди бино, ба шарте, ки бино ба сифати анборҳо барои соҳибони анборҳои нигоҳдории муваққатӣ, анбори озод, инчунин анборҳои гумрукии кушода ва пӯшида истифода шавад (Конун аз 06.10.2008с. № 437);

3) андозаи 3000 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои соҳиби мағозаи савдои бебоҷ (Конун аз 06.10.2008с. № 437);

4) андозаи 6000 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои боркашони гумрукӣ (Конун аз 06.10.2008с. № 437);

5) андозаи 8000 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо барои танзимгари ваколатдори иқтисодӣ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Моддаи 385. Усулҳои таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо тарзу усулҳои зерин таъмин мегардад:

1) ба гарав гузоштани мол ва амволи дигар;

2) кафолати бонкӣ;

3) гузаронидани маблағ ба суратҳисоби депозитии мақоми гумрук (гарави пули) (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001);

4) замонат.

2. Таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз метавонад бо ҳама гуна усули пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда тибқи интихоби пардохткунанда анҷом дода шавад.

Моддаи 386. Ба гарав гузоштани мол ва амволи дигар

1. Мавзӯи гарав метавонад моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда ва инчунин амволи дигаре бошад, ки тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавзӯи гарав буда метавонад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Гарав бо шартномаи миёни мақоми гумрук ва гаравгузор ба расмият дароварда мешавад. Гаравгузор метавонад шахси масъули пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ва ё ҳар шахси дигар бошад.

3. Дар сурати дар назди мақомоти гумрук иҷро нашудани ӯҳдадориҳои бо гарав таъмингардида маблағи қарзи пардохти боҷи гумрукӣ ва андоз аз тарафи мақомоти гумрук аз ҳисоби арзиши амволи ба гарав гузошташуда ба буҷети давлат гузаронида мешавад.

4. Моли таҳти назорати гумрукӣ қарордошта ва ба мақомоти гумрукӣ ба сифати гарав вогузоршуда, инчунин амволи дигари ба гарав гузошташуда бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида мешавад.

Моддаи 387. Кафолати бонкӣ

1. Мақомоти гумрук ба сифати таъмини пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз кафолатҳои бонкеро қабул мекунад, ки аз ҷониби бонкҳои ба Феҳристи бонкҳои аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ (минбаъд дар ҳамин боб - феҳрист) бо тартиби муайяннамудаи ин мақом бурда мешавад, дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ вазифадор аст дар нашрияҳои расмии худ ва сомонаи расмии интернетии худ рӯйхати бонкҳои ба Феҳрист дохилшударо ба таври мунтазам интишор намояд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678, аз 19.07.2022 № 1906).

3. Ҳангоми муносибатҳои ҳуқуқии вобаста ба додани кафолати бонкӣ, пешниҳод кардани талабот дар бораи кафолати бонкӣ, аз тарафи кафолатдиҳанда иҷро шудани ӯҳдадориҳо ва қатъи кафолати бонкӣ муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурда мешавад.

4. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар мувофиқа бо Бонки миллии Тоҷикистон барои бонкҳои ба Феҳрист дохилшуда ҳадди аксари маблағи як кафолати бонкӣ ва ҳадди аксари маблағи ҳамаи кафолатҳои бонкии ҳамзамон амалкунандаро, ки аз тарафи як бонк ё як ташкилот барои қабули кафолатҳои бонкӣ аз тарафи мақомоти гумрук бо мақсади таъмини пардохти боҷи гумрукӣ ва андоз дода шудаанд, муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 388. Тартиби дохил намудани бонкҳо ба феҳрист

1. Бонкҳо бо риояи шартҳои пешбининамудаи ҳамин модда ба феҳрист дохил карда мешаванд. Барои дохил кардани бонк ба феҳрист музд ситонида намешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Шартҳои дохил шудани бонк ба феҳрист аз инҳо иборатанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) мавҷуд будани иҷозатнома барои анҷоми амалиёти бонкӣ, ки аз тарафи Бонки миллии Тоҷикистон дода шудааст ва машғул будан бо фаъолияти бонкӣ на камтар аз 5 сол;

2) надоштани қарз оид ба пардохтҳои гумрукӣ ва дигар ӯҳдадориҳо аз мақомоти гумрук;

3) доштани сармояи оинномавии сабтшудаи бонк ба андозаи на камтар аз ҳаҷми 1,1 - каратаи ҳаҷми минималии сармояи оинномавии бонк, ки Бонки миллии Тоҷикистон муқаррар намудааст;

4) риояи меъёрҳои ҳатмии иқтисоди барои тамоми давраҳои ҳисоботи дар давоми охирин соли тақвимӣ.

3. Шартҳои дохил намудани филиали бонк ба феҳрист аз инҳо иборатанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) дохил кардани филиал аз ҷониби бонк ба Феҳристи ягонаи сабти давлатии намояндагӣ ва филиалҳои шахсони ҳуқуқӣ (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

2) доштани ҳуқуқи додани кафолати бонкӣ аз тарафи филиал, ки дар Низомномаи он пешбинӣ шудааст;

3) мувофиқати бонки болои ба шартҳои дохил намудан ба феҳрист ё ба феҳрист дохил кардани он (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

4. Бонк барои дохил шудан ба феҳрист ба мақоми гумрук бо ариза муроҷиат менамояд, ки он бояд маълумоти тасдиқкунандаи шартҳои дохилшавӣ ба феҳрист бошад ва ҳуҷҷатҳои зеринро пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) бонк пешниҳод менамояд:

- ҳуҷҷатҳои таъсисотӣ;

- шаҳодатномаи бақайдгирии шахси ҳуқуқӣ;

- иҷозатномаи Бонки миллии Тоҷикистон барои анҷом додани амалиёти бонкӣ;

- корти расман тасдиқшудаи дорои намунаҳои имзои шахсони мансабдори бонк, ки ба онҳо ҳуқуқи имзо кардани кафолатҳои бонкӣ дода шудааст ва нақши мӯҳри бонк;

- ҳуҷҷати дорои ҳисобу китоби маблағи (сармояи) худ барои ҳар давраи ҳисоботии соли охирини тақвимӣ, ки бо имзои роҳбар ва сармуҳосиб ва бо мӯҳр тасдиқ шудааст;

- ҳисоботи балансии охирин давраи ҳисоботӣ, ки бо имзои роҳбар ва сарҳисобдор ва мӯҳр тасдиқ шуда бошад;

- ҳисобот дар бораи даромад ва зарари охирин давраи ҳисоботӣ, ки бо имзои роҳбар ва сармуҳосиб ва мӯҳр тасдиқ шуда бошад;

- маълумотнома дар бораи иҷрои меъёрҳои иқтисодии ҳатмӣ ва аҳамияти нишондодҳо барои ҳисобу китоби онҳо дар ҳар давраи ҳисоботи охирини соли тақвимӣ, ки бо имзои роҳбар, сармуҳосиб ва мӯҳр тасдиқ шуда бошад;

- нусхаи хулосаи аудитори дар бораи эътимоднокии ҳисоботи бухгалтерии соли гузашта, ки ба он роҳбар ва сармуҳосиб, имзо гузоштаанд ва бо мӯҳр тасдиқ шуда бошад;

2) филиали бонк ба таври илова пешниҳод менамояд:

- низомномаи филиал;

- шаҳодатнома дар бораи дохил намудани филиали банк ба Феҳристи ягонаи сабти давлатии намояндагӣ ва филиалҳои шахсони ҳуқуқӣ (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

- корти расми тасдиқшуда бо намунаҳои имзои шахсони мансабдори филиал, ки ба онҳо ҳуқуқи имзо кардани кафолатҳои бонкӣ дода шудааст ва нақши мӯҳри филиал;

5. Ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи қисми 4 ҳамин модда мумкин аст, дар шакли асл ё нусхаи расман тасдиқшуда пешниҳод гарданд.

Баъди баррасии ариза мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бояд бо дархости аризадиҳанда нусхаҳои асли ҳуҷҷатҳои пешниҳодшударо ба вай баргардонад.

6. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ аризаи дохил шудан ба феҳристро дар мӯҳлати на бештар аз 30 рӯзи баъди гирифтани он баррасӣ намуда, дар бораи дохил кардани бонк ба феҳрист қарор қабул мекунад. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ танҳо дар сурати риоя нашудани шартҳои дохилшавӣ ба феҳрист, ки дар қисми 2 ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, дар бораи дохил накардан ба феҳрист қарор қабул мекунад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Қарори қабулшуда дар давоми 3 рӯзи баъди қабул шудани он ба таври хаттӣ ба маълумоти аризадиҳанда расонида мешавад.

7. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ, ки аризаи дохил намудан ба феҳристро баррасӣ менамояд, барои тасдиқи ҳуҷҷату маълумоти пешниҳоднамудаи аризадиҳанда ҳуқуқ дорад аз шахсони сеюм, инчунин мақомоти давлати ҳуҷҷатҳои дорои маълумоти заруриро талаб намояд. Шахсони мазкур дар давоми 10 рӯзи гирифтани дархост бояд ҳуҷҷатҳои талабшударо пешниҳод намоянд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

8. Қарор дар бораи дохил накардан ба феҳрист танҳо дар сурати риоя нашудани шартҳои пешбининамудаи ҳамин модда метавонад қабул карда шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Ба аризадиҳанда хабарномаи дохил накардан ба феҳрист бо зикри сабабҳои қабули чунин қарор дар давоми 3 рӯзи қабули он фиристода мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

9. Бонкҳо аз рӯзи аввали моҳе, ки баъди моҳи қабул шудани қарори дохил шудан ба феҳрист фаро мерасад, ба феҳрист дохил карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 389. Хориҷ кардани бонкҳо аз феҳрист

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Бонк бо қарори мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар ҳолатҳои зерин аз феҳрист хориҷ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) барҳам хӯрдан ё азнавташкилшавии бонк;

2) бозхонди иҷозатномаи иҷрои амалиёти бонкии бонк аз тарафи Бонки миллии Тоҷикистон;

3) иҷро нашудани ҳатто яке аз шартҳои дохилшави ба феҳрист (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

4) иҷро нашудани ӯҳдадориҳои марбут ба кафолати бонкӣ;

5) гузаштани як сол аз рӯзи дохилшавӣ ба феҳрист, ба шарте агар то гузаштани мӯҳлати мазкур ариза дар бораи дубора дохил шудан ба Феҳрист бо тартиби муқарраргардида пешниҳод нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Хориҷ кардани бонк аз феҳрист амали кафолатҳои бонкиеро, ки онҳо додаанд ва мақомоти гумрукӣ қабул кардаанд, қатъ намегардонад ва онҳоро аз масъулияти иҷро накардан ё иҷрои номатлуби шартҳои чунин кафолатҳои бонкӣ озод намегардонад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

3. Бонки аз феҳрист хориҷшуда мумкин аст баъди як сол, ба шарти рафъи сабабҳои хориҷ шуданаш аз феҳрист, дубора ба он дохил карда шавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 390. Супоридани маблағ ба суратҳисоби депозитии мақоми гумрук (гарави пулӣ)

1. Маблағи ба суратҳисоби депозитии мақоми гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ба сифати таъмини пардохти боҷи гумрукӣ ва андоз (гарави пулӣ) бо асъори Тоҷикистон ё арзи хориҷӣ, ки қурби онро Бонки миллии Тоҷикистон муайян мекунад, супурда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001).

2. Фоиз ба маблағи гарави пулӣ ҳисоб карда намешавад.

3. Ҳангоми иҷро накардани ӯҳдадориҳои бо гарави пулӣ таъмингардида маблағи пардохтҳои гумрукӣ, фоизи пардохтшаванда ба буҷети давлатӣ аз маблағи гарави пулӣ гузаронида мешавад.

4. Баъди иҷрои ӯҳдадориҳои бо гарави пули таъмингардида маблағи супоридашуда мувофиқи моддаи 398 ҳамин Кодекс баргардонида мешавад ё мувофиқи хоҳиши супоранда метавонад ба ҳисоби пардохтҳои гумрукии оянда ё барои таъмини супурдани пардохтҳои гумрукӣ тибқи ӯҳдадории дигар дар назди мақомоти гумрук истифода шавад.

5. Барои тасдиқи супоридани гарави пули ба шахсе, ки ба суратҳисоби депозитии мақомоти гумрук пул супоридааст, забонхати гумрукие дода мешавад, ки намуна ва тартиби истифодаи онро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо розигии мақоми давлатии ваколатдор дар соҳаи молия мутобиқи моддаи 398 ҳамин Кодекс муайян мекунад. Забонхати гумрукиро ба шахси дигар додан мумкин нест (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001).

Моддаи 391. Замонат

Замонат мувофиқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон бо роҳи бастани шартнома миёни мақоми гумрук ва зомин ба расмият дароварда мешавад. Брокерҳои гумрукӣ, соҳибони анборҳои нигоҳдории муваққатӣ, соҳибони анборҳои гумрукӣ, соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ инчунин шахсони дигар метавонанд ба сифати зомин баромад намоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

БОБИ 47. СИТОНИДАНИ ПАРДОХТҲОИ ГУМРУКӢ

Моддаи 392. Қоидаҳои умумии ситонидани маҷбурии боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Дар сурати дар мӯҳлати муқарраршуда насупоридан ё пурра напардохтани боҷи гумрукӣ, андоз мақомоти гумрук боҷҳои гумрукӣ ва андозро маҷбуран, тибқи тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон меситонанд.

2. Ситонидани маҷбурии боҷҳои гумрукӣ ва андоз нисбати шахсони барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз масъул ё аз ҳисоби арзиши моле, ки боҷҳои гумрукӣ ва андози он супорида нашудааст, анҷом дода мешавад

3. Ситонидани маҷбурии боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз шахсон бо роҳи ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз ҳисоби маблағҳои дар суратҳисобҳои дар бонкҳо будаи пардохткунанда ё аз ҳисоби амволи дигари пардохткунанда тибқи тартиби судӣ анҷом мегирад.

4. Мақоми гумрук пеш аз истифодаи чораҳои вобаста ба ситонидани маҷбурии боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба шахси масъули пардохткунандаи онҳо талаби супоридани пардохтҳои гумрукиро пешниҳод мекунад.

Моддаи 393. Фоизҳо

1. Ҳангоми дар мӯҳлати муқарраршуда (гузаштани мӯҳлат) напардохтани боҷҳои гумрукӣ ва андоз фоизҳо супорида мешаванд.

2. Ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қисмҳои 3-5 ҳамин модда барои ҳар рӯзи гузаштани мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз рӯзи дигари гузаштани мӯҳлати пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз то рӯзи иҷрои ӯҳдадории пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ё то рӯзи қабул шудани қарор дар бораи батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлат барои супоридани боҷҳои гумрукӣ ва андоз фоиз ҳисоб карда мешавад. Фоиз ба андозаи муқаррарнамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешавад.

3. Ҳангоми ба кафил ё зомин пешниҳод кардани талабнома оид ба пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз фоизҳо барои на бештар аз се моҳи баъди рӯзи гузаштани мӯҳлати иҷроиши ӯҳдадории бо кафолат ё замонати бонкӣ таъмингардида, ҳисоб карда мешаванд.

4. Ҳангоми пешниҳоди талабнома оид ба пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба шахси масъули пардохткунандаи фоизҳо то рӯзи пешниҳоди талабнома ҳисоб карда мешаванд. Ҳангоми напардохтани боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар мӯҳлатҳои дар талабнома муқарраршуда фоизҳо мувофиқи талаботи қисми 2 ҳамин модда ҳисоб карда мешаванд.

5. Дар ҳолати вайрон кардани мӯҳлати пешниҳоди декларатсияи гумрукӣ ҳангоми дар анбори нигоҳдории муваққати будани мол (боби 12) барои давраи нигаҳдории муваққати фоизи пардохтҳои гумрукӣ ҳисоб ва пардохт намешаванд.

6. Фоизҳо, сарфи назар аз бақияпулиҳо, новобаста аз андешидани тадбирҳои дигари ҷавобгарӣ барои вайронкунии қоидаҳои гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон супорида мешаванд.

7. Фоизҳо дар баробари пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ё баъди пардохти ин маблағҳо, вале дар давоми як моҳи баъди супоридани боҷҳои гумрукӣ ва андоз пардохта мешаванд.

8. Додани ариза барои батаъхиргузорӣ ё тамдиди мӯҳлат барои пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз ҳисоб кардани фоизи бақияпулиро бознамедорад.

9. Супоридан, ситонидан ва баргардонидани фоиз тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс нисбати супоридан, ситонидан ва баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз амали карда мешаванд.

Моддаи 394. Талабномаи супоридани пардохти боҷи гумрукӣ ва андоз

1. Талабномаи супоридани боҷи гумрукӣ ва андоз огоҳномаи мақоми гумрук аст, ки ба таври хаттӣ дар бораи дар мӯҳлати муқарраршуда насупоридани маблағи боҷи гумрукӣ ва андоз, инчунин ӯҳдадориҳои супоридани маблағи боҷи гумрукӣ, андоз ва фоизҳо дар мӯҳлатҳои дар ин талабнома омадаро дар бар мегирад.

2. Талабномаи супоридани боҷҳои гумрукӣ ва андоз бояд маълумотро дар бораи маблағи пардохтшавандаи боҷи гумрукӣ ва андоз, андозаи фоизи дар рӯзи пешниҳоди талабнома ҳисобшуда, мӯҳлати супоридани боҷи гумрукӣ ва андоз мувофиқи ҳамин Кодекс, мӯҳлати иҷрои талабнома, ҳамчунин тадбирҳои маҷбурии ситонидани боҷи гумрукӣ, андоз ва таъмини ситонидани онҳоро, ки дар сурати насупоридани боҷу андозҳои гумрукӣ аз тарафи пардохткунанда истифода мегарданд, инчунин дар бораи асосҳои пешниҳоди талабномаро дар бар гирад. Намунаи талабнома дар бораи супоридани боҷи гумрукӣ ва андоз аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

3. Талабнома дар бораи супоридани боҷи гумрукӣ ва андоз ба пардохткунанда бояд дар давоми 10 рӯзи баъд аз ошкор шудани далели насупоридан ё пурра насупоридани боҷи гумрукӣ ва андоз фиристода шавад.

4. Мӯҳлати иҷрои шартҳои талабнома дар бораи супоридани боҷи гумрукӣ ва андоз на зиёда аз 20 рӯзро аз рӯзи қабули талабнома ташкил медиҳад. Ҳангоми иҷро накардани талабномаи мазкур мақомоти гумрук дар бобати маҷбуран ситонидани боҷи гумрукӣ ва андоз мувофиқи талаботи ҳамин Кодекс чора меандешанд.

5. Талабномаи супоридани боҷи гумрукӣ ва андоз ба роҳбар ё шахси ваколатдори намояндаи ташкилот ё шахси воқеӣ бо имзои шахсӣ ё ба тариқи дигар, ки далели гирифтан ва рӯзи гирифтани онро тасдиқ менамояд, супорида мешавад. Агар шахсони мазкур аз гирифтани талабномаи мазкур саркаши намоянд, пас он тавассути почта бо мактуби фармоиши фиристода мешавад. Талабномаи супоридани боҷи гумрукӣ ва андоз баъд аз шаш рӯзи фиристодани мактуби фармоиши дастрасшуда ҳисоб меёбад.

6. Ҳангоми дар мӯҳлати дар қисми 4 ҳамин модда пешбинишуда иҷро накардани шартҳои талабномаи супоридани боҷи гумрукӣ ва андоз мақомоти гумрук тадбирҳои пешбининамудаи моддаи 395 ҳамин Кодексро амали менамоянд.

7. Талабномаи супоридани боҷи гумрукӣ ва андоз ба пардохткунанда сарфи назар аз ҷалби ӯ ба ҷавобгарии маъмурӣ ё ҷиноятӣ фиристода мешавад.

8. Мӯҳлати даъво бо талаби мақомоти гумрук нисбати пардохти маблағи боҷи гумрукӣ, андоз ва фоизҳо аз ҷониби пардохткунанда аз рӯзи ба анҷом расидани барасмиятдарории мол ҳисоб карда шуда, панҷ солро ташкил медиҳад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298).

9. Мақомоти гумрук дар давраи муҳлати даъво ҳуқуқ доранд, ки маблағи пардохтҳои гумрукии аз ҷониби иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷӣ пардохтшавандаро ҳисоб намоянд (иловатан ҳисоб намоянд), пардохтҳои гумрукии ҳисобшударо (иловатан ҳисобшударо) тибқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонанд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1932).

10. Иштирокчии фаъолияти иқтисодии хориҷӣ ҳуқуқ дорад, ки дар давраи муҳлати даъво мустақилона уҳдадории пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андозро аз нав бозҳисобӣ ва ислоҳ намояд, инчунин баргардонидан ё ба ҳисоб гирифтани маблағи барзиёд пардохтшуда ё ситонидашудаи боҷҳои гумрукӣ ва андозро тибқи моддаи 396 ҳамин Кодекс талаб намояд.

11. Муҳлати даъво дар давраи амали мораторияи санҷишҳои гумрукӣ боздошта мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1932).

12. Беэътимод эътироф намудани қарзи пардохткунанда оид ба маблағи боҷи гумрукӣ, андоз ва фоизҳо тибқи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298, аз 24.12.2022 № 1932).

Моддаи 395. Чораҳое, ки мақомоти гумрук ҳангоми иҷро накардани талабномаи супоридани боҷҳои гумрукӣ ва андоз меандешанд

Боздоштани амалиёти хароҷоти аз рӯи ҳисобномаҳои шахс дар бонкҳо ва дигар муассисаҳои молиявию кредитӣ, ҳабси амвол ва ситонидани маблағҳои ба шахс тааллуқдоштаро мақоми гумрук тибқи ҳамин Кодекс ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

БОБИ 48. БАРГАРДОНИДАНИ БОҶҲОИ ГУМРУКӢ, АНДОЗ ВА МАБЛАUИ ДИГАР

Моддаи 396. Баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андози барзиёд супорида ва ё барзиёд ситонидашуда

1. Маблағи барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз маблағе мебошад, ки ба сифати маблағи боҷи гумрукӣ ва андоз воқеан супорида ё ситонида шуда, андозаи он аз маблағи мутобиқи ҳамин Кодекс ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохтшаванда зиёдтар мебошад.

2. Аризаи баргардонидани маблағи барзиёд супурда ё барзиёд ситонидаи боҷҳои гумрукӣ ва андозро пардохткунанда ба мақоми гумруке, ки ӯ ин маблағро ба он супурдааст ё ҳамин маблағро дар ин мақом аз ӯ ситонидаанд, дар давоми панҷ соли баъд аз супурдан ё ситонида шудани маблағ пешниҳод мекунад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298).

3. Дар сурати ошкор шудани пардохти барзиёд ё ситонидани барзиёди боҷҳои гумрукӣ ва андоз мақоми гумрук вазифадор аст дар давоми на дертар аз як моҳи баъд аз ошкор шудани чунин далел дар бораи маблағи барзиёд супурдашудашуда ё барзиёд ситонидашудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба пардохткунанда хабар диҳад.

4. Баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андози барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашуда аз тарафи мақоми давлатии ваколатдор дар соҳаи молия бо қарори мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ анҷом дода мешавад. Шакл ва тартиби қабули қарор оид ба баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андози барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашуда аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи молия тибқи тартиби муқарраргардида муайян карда мешаванд. Мӯҳлати умумии баррасии ариза дар бораи баргардонидан, қабул кардани қарор дар бораи баргардонидан ва баргардонидани маблағи барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз набояд аз рӯзи додани ариза дар бораи баргардонидан ва пешниҳоди ҳамаи ҳуҷҷатҳои зарурӣ бештар аз як моҳ бошад. Ҳангоми вайронкунии мӯҳлати мазкур ба маблағи барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ки дар мӯҳлати муқарраргардида баргардонида нашудааст, барои ҳар рӯзи вайронкунии мӯҳлати баргардонидан фоизҳо ба андозаи муқаррарнамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоб карда мешавад. Агар пардохт ё ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо арзи хориҷӣ сурат гирифта бошад, фоизҳои ба маблағи барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз, ки мутобиқи қурби Бонки миллии Тоҷикистон бо асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар рӯзи супоридан ё ситонидани барзиёд ҳисоб шудааст, ҳисоби карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

5. Маблағи барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз ба суратҳисобе гузаронида мешавад, ки дар аризаи баргардонидан нишон дода шудааст.

6. Боҷҳои гумрукӣ ва андози барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашуда бо асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон баргардонида мешаванд. Агар супоридан ё ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо арзи хориҷӣ сурат гирифта бошад, баргардонидани боҷи гумрукӣ ва андози барзиёд супоридашуда ё барзиёд ситонидашуда бо қурби Бонки миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар рӯзи супоридани барзиёд ё ситонидани барзиёд амал мекард, анҷом дода мешавад.

7. Ҳангоми баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андози барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашуда ҳамчунин бояд фоизҳо аз маблағи баргардонидашавандаи супорида ё ситонидашудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз баргардонида шавад, ба истиснои баргардонидани маблағи боҷи гумрукӣ ва андоз мувофиқи моддаи 397 ҳамин Кодекс.

8. Баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андози барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашуда бо хоҳиши пардохткунанда метавонад ба шакли ҳисоби кардан ба ҳисоби иҷрои ӯҳдадориҳои пардохтҳои гумрукии дигар, фоизҳо ва ҷаримаҳо анҷом дода шавад. Баҳисобгирии пардохтҳои гумрукии барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашуда мутобиқи ҳамин модда вобаста ба тартиби баргардонидан, бо назардошти муқаррароти қисми 9 ҳамин модда амалӣ мегардад.

9. Боҷҳои гумрукӣ ва андози барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашуда дар ҳолатҳои зерин баргардонида намешаванд:

1) дар сурати қарздории пардохткунанда оид ба супоридани пардохтҳои гумрукӣ дар ҳаҷми қарзи мазкур. Дар ин ҳолат мумкин аст боҷҳои гумрукӣ ва андози барзиёд супорида ё ситонидашуда ба ҳисоб гирифта шавад;

2) агар маблағи пардохтҳои гумрукии баргардонидашаванда камтар аз андозаи ду нишондиҳанда барои ҳисобҳо бошад, ба истиснои ҳолатҳои супурдани барзиёди пардохтҳои гумрукӣ аз тарафи шахсони воқеӣ ё барзиёд ситонидани чунин пардохтҳо аз шахсони мазкур (Карор аз 06.10.2008с. № 437);

3) дар сурати додани ариза дар бораи баргардонидани маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз баъд аз гузаштани мӯҳлати муқарраршуда.

10. Дар сурати мавҷуд будани қарз оид ба супоридани пардохтҳои гумрукӣ ва фоизҳо мақоми гумрук метавонад мустақилона онро аз ҳисоби маблағи барзиёд супорида ё барзиёд ситонидашудаи пардохтҳои гумрукӣ пӯшонад. Мақоми гумрук вазифадор аст, пардохткунандаро дар бораи ҳисоби кардани қарзаш дар давоми 3 рӯзи пӯшонидани он хабар диҳад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298).

11. Ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 4 ҳамин модда дар сурати баргардонидани пардохтҳои гумрукӣ фоизи он пардохта намешавад, маблағҳо индексатсия карда намешаванд.

Моддаи 397. Ҳолатҳои дигари баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз

1. Баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз инчунин дар ҳолатҳои зерин сурат мегирад:

1) агар декларатсияи гумрукии ба мақоми гумрук пешниҳодшуда мутобиқи ҳамин Кодекс пешниҳоднашуда ҳисоб карда шавад;

2) бозхонди декларатсияи гумрукӣ;

3) додани имтиёзоти тарифи дар шакли баргардонидани маблағи супоридашудаи боҷи гумрукӣ;

4) барқарор кардани низоми бештари мусоидаткунандаи миллӣ ё имтиёзҳои тарифӣ;

5) агар ҳамин Кодекс баргардонидани маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андози пардохтшударо ҳангоми баровардани моли хориҷӣ аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикнстон ё ҳангоми нобудкунии онҳо ё даст кашидан ба манфиати давлат ва ё ҳангоми реимпорти мол пешбинӣ карда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

6) бо иҷозати мақоми гумрук тағйир ёфтани низоми гумрукии қаблан арзшуда, агар маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андози ҳангоми қарор додани мол таҳти низоми гумрукии аз нав интихобшуда пардохтшаванда камтар аз маблағи боҷи гумрукӣ ва андозе бошад, ки дар низоми гумрукии аввал супорида шудаанд, ба истиснои ҳолати пешбининамудаи қисми 6 моддаи 212 ҳамин Кодекс;

7) дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба тадбирҳои ҳифзи манфиатҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷараёни амали намудани тиҷорати хориҷии мол нисбати боҷҳои махсуси муваққатӣ, зиддидемпингӣ ё ҷубронӣ.

2. Ариза дар мавриди баргардонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 1 ҳамин модда дар давоми на дертар аз як соли баъди рӯзи фароарсии ҳолате, ки боиси баргардонидани маблағи пардохтшудаи боҷҳои гумрукӣ ва андоз мутобиқи муқаррароти моддаи 396 ҳамин Кодекс гардидааст, пешниҳод карда мешавад. Дар ин ҳолат муқарарроти қисми 7 моддаи 396 ҳамин Кодекс истифода бурда намешавад.

Моддаи 398. Баргардонидани гарави пулӣ

1. Гарави пулӣ ба шарти иҷрои ӯҳдадориҳои таъминшуда бо гарави пули баргардонида мешавад, агар аризаи баргардонидани он ба мақоми гумрук дар ҷараёни се сол аз рӯзи дигаре, ки баъди иҷрои ӯҳдадориҳо фаро мерасад, дода шуда бошад. Баъди гузаштани мӯҳлати мазкур маблағи гарави пулии талабнашуда ба буҷети давлат гузаронида шуда, баргардонида намешавад.

2. Гарави пули ба мақоми гумруке, ки ба ҳисобномаи он маблағи гарави пули супорида шуда буд ё ба мақоми гумруке, ки дар он расмиёти гумрукӣ ё низоми гумрукие анҷом дода мешавад, ки ӯҳдадории иҷрои онҳо бо гарави пули таъмин гардидааст, баргардонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001).

3. Гарави пулӣ дар сурати пешниҳод кардани забонхати гумрукӣ (қисми 5 моддаи 390) бо асъори пардохт баргардонида мешавад. Дар сурати пардохти маблағи гарави пулӣ бо арзи хориҷи мақоми гумрук ҳангоми надоштани маблағи пулӣ бо ин арз, метавонад чунин гаравро бо арзи хориҷии дигар, ки қурби онро Бонки миллии Тоҷикистон муайян мекунад ё бо хоҳиши пардохткунанда бо асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон баргардонад. Барои баргардонидани арзи хориҷӣ ба асъори Тоҷикистон қурби Бонки миллии Тоҷикистон дар рӯзи баргардонидани маблағи гарави пулӣ истифода бурда мешавад.

4. Гарави пулӣ тариқи ғайринақдӣ баргардонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2001).

5. Дар сурати қарздории пардохткунанда вобаста ба супоридани пардохтҳои гумрукӣ фоизҳо дар ҳаҷми чунин қарзи гарави пулӣ баргардонида намешаванд. Мақоми гумрук метавонад гарави пулиро мутобиқи моддаи 394 ҳамин Кодекс ситонад.

6. Ҳангоми баргардонидани маблағи гарави пулӣ фоизи он пардохт намешавад, маблағ индексатсия намегардад ва подоши комиссиони тибқи амалиёти бонкӣ аз ҳисоби маблағҳои интиқолшаванда пардохта мешавад.

ФАСЛИ IV. НАЗОРАТИ ГУМРУКӢ

БОБИ 49. ҚОИДАҲОИ УМУМИЕ, КИ БА НАЗОРАТИ ГУМРУКӢ ТААЛЛУҚ ДОРАНД

Моддаи 399. Усулҳои гузаронидани назорати гумрукӣ

1. Ҳангоми назорати гумрукӣ мақомоти гумрук усулҳои интихобиро асос мекунанд ва одатан танҳо бо ҳамон навъи назорати гумрукӣ маҳдуд мешаванд, ки барои таъмини риояи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон кифоя аст.

2. Дангоми интихоби навъи назорати гумрукӣ усули идора намудани таваккал (риск) истифода мешавад. Дар ин ҳолат таҳти мафҳуми таваккал эҳтимоли риоя нагардидани қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон фаҳмида мешавад.

Усули идора намудани таваккал ба истифодаи самараноки захираҳои мақомоти гумрук барои пешгирии вайрон кардани қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон асос меёбад, ки:

1) хусусияти устувор дорад;

2) бо саркашӣ аз супоридани боҷҳои гумрукию андозҳо дар ҳаҷми ниҳоят калон алоқаманд аст;

3) рақобатпазирии молистеҳсолкунандагони ватаниро халалдор мекунад;

4) ба дигар манфиатҳои барои давлат муҳим, ки риояаш ба зиммаи мақомоти гумрук гузошта шудааст, дахолат мекунад.

3. Мақомоти гумрук усулҳои таҳлили таваккалиро барои муайян кардани молҳо, воситаҳои нақлиёт, ҳуҷҷатҳо ва шахсон, ки ба тафтиш, муоина ва дараҷаи чунин тафтиш ва муоина дахл доранд, истифода мебаранд.

4. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ стратегияи назорати гумрукиро вобаста ба системаи арзёбии таваккал муайян мекунад.

5. Бо мақсади такмил додани назорати гумрукӣ мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо мақомоти гумрукӣ давлатҳои хориҷӣ ҳамкорӣ мекунад, бо онҳо оид ба ёрии байниҳамдигарӣ созишномаҳо мебандад.

6. Назорати гумрукиро танҳо мақомоти гумрук мутобиқи ҳамин Кодекс амали менамоянд.

7. Истифода нашудани шаклҳои алоҳидаи назорати гумрукӣ ё озод будан аз онҳо маънои озод намудани шахсонро аз ӯҳдадории риояи муқаррароти ҳамин Кодекс ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ надорад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

8. Тибқи зарурат мақомоти гумрук метавонанд ҳамаи шаклҳои назорати гумрукиро, ба истиснои ҳолатҳои дар моддаи 430 ҳамин Кодекс пешбинигардида истифода намоянд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 400. Мӯҳлати тафтиши декларатсияи гумрукӣ, дигар ҳуҷҷатҳо ва мол ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ

1. Ҳангоми барасмиятдарории гумрукии мол тафтиши декларатсияи гумрукӣ ва дигар ҳуҷҷатҳои ба мақоми гумрук пешниҳодшаванда, инчунин тафтиши мол бо мақсади муқаррар кардани мувофиқати маълумоти дар декларатсияи гумрукӣ дарҷгардида, дигар ҳуҷҷатҳо, ном, кишвари истеҳсол, миқдор ва нархи мол бояд дар давоми на дертар аз ду рӯзи кории баъди декларатсияи гумрукиро қабул намудани мақомоти гумрук, нишон додани мол ва пешниҳоди ҳуҷҷатҳо, ба истиснои ҳолатҳое, ки ҳамин Кодекс мӯҳлатҳои аз ин кӯтоҳро муқаррар кардааст, анҷом дода шавад.

2. Мақоми гумрук ҳуқуқ дорад мӯҳлати тафтиши молро дароз намояд, агар моли барои тафтиш пешниҳодшуда ба ҷойҳои борпечони барои намунаҳои алоҳида ва (ё) номгӯи молҳо ва (ё) маълумот оид ба борҷома ва маркировкаи ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ ва (ё) нақлиётии мол тақсим карда нашуда бошад. Мӯҳлати тафтиши мол бо шарте дароз карда мешавад, ки вазъияти зикршуда ба мақомоти гумрук иҷрои амалиётро барои муқаррар кардани мувофиқати мол ва маълумот дар бораи он имкон намедиҳад. Мӯҳлати тафтиши мол ба мӯҳлате, ки ба шахси нисбати мол ваколатдор барои партияи молро ба молҳои алоҳида ҷудо кардан зарур аст, тамдид карда мешавад.

Моддаи 401. Молу воситаҳои нақлиёте, ки таҳти назорати гумрукӣ қарор доранд

1. Молу воситаҳои нақлиёти ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида аз вақти убури сарҳади гумрукӣ ҳангоми ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид шуданашон то лаҳзаҳои зерин таҳти назорати гумрукӣ ба ҳисоб мераванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) иҷозат барои муомилоти озод;

2) нобудкунӣ;

3) даст кашидан ба манфиати давлат;

4) гузаронидани мол ба моликияти давлатӣ ё ихтиёрдории онҳо бо дигар усул мутобиқи фасли VI ҳамин Кодекс;

5) талафот дар натиҷаи нобудшавӣ ҳангоми садама ё таъсири қувваи рафънопазир ё дар натиҷаи коҳиши табиӣ дар шароити мӯътадили боркашонӣ, нигаҳдорӣ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845);

6) воқеан содир кардани мол ва воситаҳои нақлиёт аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Истифода ва ихтиёрдории моли воридгардида ва воситаҳои нақлиёти таҳти назорати гумрукӣ қарордошта тибқи тартиб ва шартҳои дар ҳамин Кодекс муайяншуда ба ҷо оварда мешавад.

2. Молу воситаҳои нақлиёти ватанӣ ҳангоми аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон баровардани онҳо аз лаҳзаи қабули декларатсияи гумрукӣ ё иҷрои амали бевоситаи баровардани мол аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва то убури сарҳади гумрукӣ таҳти назорати гумрукӣ ба ҳисоб мераванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Мақомоти гумрук назорати иҷрои ӯҳдадории шахсонро ҷиҳати воридоти бозпаси молу воситаҳои нақлиёти ватанӣ ё маҳсули коркарди онҳоро мувофиқи шартҳои низоми гумрукӣ, тибқи тартиби пешбининамудаи ҳамин фасл анҷом медиҳанд, агар чунин мол (маҳсули коркард), ки пештар аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бароварда шуда буданд, мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатман бозпас оварда шавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 402. Назорати минбаъдаи гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Мақомоти гумрук назорати гумрукии молҳои дармуомилот будаеро, ки ба ҳудуди гумрукӣ ворид карда шудаанд, бо мақсадҳои зерин анҷом медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421):

1) санҷиши маълумотҳое, ки барасмиятдарории гумрукии чунин молҳоро мутобиқ ба талаботу шартҳои қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамоянд;

2) санҷиши мавҷудияти маркировка ё аломатҳои дигари ҳаммонандсозии молҳо, ки барои тасдиқи воридоти расмии молҳо ба ҳудуди гумрукӣ истифода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Назорати минбаъдаи гумрукӣ ба низоми баҳодиҳиву идоракунии таваккалҳо асос ёфта, бо тартиби пешбининамудаи боби 50 ҳамин Кодекс амалӣ мегардад.

3. Назорати минбаъдаи гумрукӣ метавонад аз ҷониби мақомоти гумрук дар давоми як соли баъд аз ҳолати таҳти назорати гумрукӣ қарор доштанро гум кардани молҳо амалӣ гардад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 403. Минтақаҳои назорати гумрукӣ

1. Минтақаҳои назорати гумрукӣ бо мақсади назорати гумрукӣ дар шакли азназаргузаронӣ ва муоинаи гумрукии молу воситаҳои нақлиёт, нигаҳдошт ва интиқол таҳти назорати гумрукӣ ташкил карда мешаванд.

Минтақаҳои назорати гумрукӣ қад-қади сарҳади гумрукӣ, дар маҳалҳои барасмиятдарории гумрукӣ, маҳалҳои батанзимдарорӣ ва амалиёти гумрукӣ, дар маҳалҳои борбардорию борфарорӣ, азназаргузаронӣ ва муоинаи онҳо, дар маҳалҳои нигоҳдории муваққатӣ, истгоҳи васоити нақлиёте, ки бори таҳти назорати гумрукӣ бударо мекашонанд ва маҳалҳои дигари мутобиқи ҳамин Кодекс муайяншуда, ташкил карда мешаванд.

2. Дар сурати мунтазам ҷойгиршавии моли таҳти назорати гумрукӣ минтақаҳои назорати гумрукӣ муваққатан ё доимӣ буда метавонанд. Минтақаҳои назорати гумрукии муваққатӣ дар асоси шартҳои зерин ташкил карда мешаванд:

1) барои барасмиятдарории молу воситаҳои нақлиёт берун аз маҳали иҷрои амалиёти гумрукӣ (моддаи 465) - агар иҷрои чунин амалиёт муайян кардани минтақаҳои назорати гумрукиро вобаста ба зарурати таъмини бемамониати фаъолияти мақомоти гумрук талаб намояд;

2) ҳангоми зарурати иҷрои азназаргузаронӣ ва муоинаи молу воситаҳои нақлиёте, ки мақомоти гумрук берун аз минтақаи доимии назорати гумрукӣ ошкор кардаанд;

Қарор дар бораи ташкили минтақаҳои назорати гумрукии муваққатӣ аз тарафи сардори мақомоти гумрук ё шахси ивазкунандаи ӯ дар шакли хаттӣ қабул карда мешавад.

3. Тартиби ташкил ва аломатгузории минтақаҳои назорати гумрукӣ, инчунин талабот ба онҳо, ба истиснои ташкили минтақаи назорати гумрукӣ қад - қади сарҳади гумрукӣ, аз тарафи мақоми салоҳиятдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад. Минтақаҳои назорати гумрукии қад - қади сарҳади гумрукӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

Тартиби ташкил ва аломатгузории минтақаҳои назорати гумрукӣ, инчунин талабот ба онҳо, дар сурати сохтани онҳо дар минтақаи нуқтаи гузаргоҳ аз сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи мақоми салоҳиятдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

4. Фаъолияти истеҳсолӣ ва фаъолияти дигари тиҷоратӣ, интиқоли молу воситаҳои нақлиёт, шахсон, аз ҷумла шахсони мансабдори мақомоти дигари давлатӣ аз сарҳади минтақаҳои назорати гумрукӣ ва дар ҳудуди онҳо танҳо бо иҷозати мақомоти гумрук ва таҳти назорати онҳо мумкин аст, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар ҳамин Кодекс ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидианд. Дар чунин ҳолатҳо ба минтақаҳои назорати гумрукӣ бо роҳи қаблан огоҳ намудани мақомоти гумрук дохил шудан мумкин аст.

Дар нуқтаи гузаргоҳи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудиятҳои зикргардида нисбати иҷрои амалиёти интиқоли молу воситаҳои нақлиёт ва шахсон аз сарҳади минтақаи назорати гумрукӣ танҳо дар доираи низоми муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амал мекунанд.

5. Мол танҳо дар минтақаҳои назорати гумрукӣ тафтиш карда мешавад.

Моддаи 404. Пешниҳоди ҳуҷҷатҳо ва маълумоте, ки барои назорати гумрукӣ заруранд

1. Шахсоне, ки молу воситаҳои нақлиётро аз сарҳади гумрукӣ интиқол медиҳанд, брокерҳои гумрук (намояндаҳо), соҳибони анборҳои нигоҳдории муваққатӣ, соҳибони анборҳои гумрукӣ ва боркашонҳои гумрукӣ вазифадоранд ба мақомоти гумрук ҳуҷҷату маълумотеро пешниҳод намоянд, ки мутобиқи ҳамин Кодекс барои назорати гумрукӣ заруранд.

2. Мақоми гумрук ҳуҷҷату маълумотеро, ки барои назорати гумрукӣ заруранд, ба таври хатти талаб менамояд ва мӯҳлати пешниҳоди онҳоро вобаста ба мӯҳлате, ки барои назорати гумрукӣ кифоя аст, муқаррар менамояд. Бо муроҷиати асосноки шахс ин мӯҳлат аз тарафи мақоми гумрук ба мӯҳлати барои пешниҳоди ҳуҷҷату маълумоти зарурӣ дароз карда мешавад.

3. Барои назорати гумрукӣ мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд аз бонк ва дигар ташкилотҳои қарздиҳанда оид ба алоқамандии амалиёти шахсон бо фаъолияти иқтисодии берунӣ ва пардохти боҷи гумрукӣ ва андозҳо, ки дар моддаи 15 ҳамин Кодекс зикр гардидааст, инчунин оид ба амалиёти брокерҳои гумрукӣ, соҳибони анборҳои нигоҳдории муваққатӣ, соҳибони анборҳои гумрукӣ ва боркашонҳои гумрукӣ низ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маълумот гиранд.

4. Бо мақсади тафтиши дурустии маълумот баъди иҷозати мол барои муомилот, мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ, ҳисобу китоби бухгалтерӣ ва дигар маълумот, аз ҷумла ҳуҷҷатҳои электрониро, ки ба амалиёти иқтисодии хориҷии ин мол тааллуқ доранд ва ин маълумот дар бораи моли ба минтақаи гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида бошад - инчунин барои амалиёти дигар нисбати ин мол аз декларант ё дигар шахсоне, ки ба ин мол муносибат доранд, талаб карда гиранд.

5. Мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд барои назорати гумрукӣ аз мақомоте, ки шахсони ҳуқуқиро ба қайд мегиранд ва аз дигар мақомот маълумот талаб намоянд.

6. Ҳуҷҷатҳои барои назорати гумрукӣ зарурӣ бояд аз тарафи шахсон баъди соле, ки мол статуси таҳти низоми гумрукӣ буданашро гум мекунад, дар давоми се соли тақвими нигоҳ дошта шаванд. Брокерҳои гумрук (намояндаҳо), соҳибони анборҳои нигоҳдории муваққатӣ, соҳибони анборҳои гумрукӣ ва боркашонҳои гумрукӣ баъди соле, ки амалиёти гумрукӣ гузаронида шудааст, бояд се соли тақвими ҳуҷҷатҳоро нигоҳ доранд.

Моддаи 405. Пешниҳоди ҳисобот бо мақсади назорати гумрукӣ

Брокерҳои гумрукӣ (намояндаҳо), соҳибони анборҳои нигоҳдории муваққатӣ, соҳибони анборҳои гумрукӣ, соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ, танзимгари ваколатдори иқтисодӣ, боркашонҳои гумрукӣ, инчунин шахсони дорои моли шартан иҷозатшуда ва (ё) онро истифода мебаранд, бо талаби мақомоти гумрук вазифадоранд дар бораи моли нигоҳдошташаванда, интиқолшаванда, фурӯхташаванда, коркардашаванда ва (ё) истифодашаванда тибқи намунаи муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ маълумот пешниҳод намоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Моддаи 406. Норавоии расонидани зарари ғайриқонунӣ дар вақти назорати гумрукӣ

1. Ҳангоми назорати гумрукӣ ба боркашонҳо, декларант, намояндагони онҳо, соҳибони анборҳои нигоҳдории муваққатӣ, соҳибони анборҳои гумрукӣ, соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ ва дигар шахсони манфиатдор, инчунин ба молу воситаҳои нақлиёт набояд зарар расонида шавад.

2. Зараре, ки аз қарорҳои ғайриқонунии мақомоти гумрук ё шахсони мансабдори он ҳангоми назорати гумрукӣ расидааст, аз ҷумла манфиати аз даст рафта (даромади ногирифта) бояд пурра ҷуброн карда шавад.

3. Барои зараре, ки ба шахс расидааст, мақомоти гумрук ё шахсони мансабдори он мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.

4. Зараре, ки ба шахс дар натиҷаи қабули қарори қонунӣ ва амали шахсони мансабдори мақомоти гумрук расидааст, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҷуброн карда намешавад.

БОБИ 50. ШАКЛ ВА ТАРТИБИ ГУЗАРОНИДАНИ НАЗОРАТИ ГУМРУКӢ

Моддаи 407. Шаклҳои назорати гумрукӣ

Шаклҳои назорати гумрукӣ чунинанд:

1) тафтиши ҳуҷҷату маълумот;

2) пурсиши шифоҳӣ;

3) гирифтани тавзеҳот;

4) мушоҳидаи гумрукӣ;

5) азназаргузаронии гумрукии молу воситаҳои нақлиёт;

6) муоинаи гумрукии молу воситаҳои нақлиёт;

7) муоинаи шахс;

8) тафтиши маркировкаи мол бо маркаҳои махсус, мавҷудияти воситаҳои ҳаммонандсозӣ;

9) азназаргузаронидани бино ва ҳудуди он;

10) санҷиши гумрукӣ.

Моддаи 408. Тафтиши ҳуҷҷату маълумот

1. Мақомоти гумрук ҳуҷҷату маълумоти ҳангоми барасмиятдарории гумрукии молу воситаҳои нақлиёт пешниҳодшударо мутобиқи ҳамин Кодекс, бо мақсади муқаррар кардани асли будани ҳуҷҷатҳо ва саҳеҳии маълумоти онҳо, инчунин дуруст ба расмият дароварда шудани онҳоро тафтиш менамоянд.

2. Дурустии маълумоти ба мақомоти гумрук пешниҳодшуда ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ бо роҳи муқоисаи онҳо бо маълумоти аз дигар манбаъҳо гирифташуда, аз ҷумла тибқи натиҷаи шаклҳои дигари назорати гумрукӣ, таҳлили маълумоти омори гумрукии махсус, коркарди маълумот бо истифодаи воситаҳои барномавӣ, инчунин бо дигар роҳҳое, ки қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, тафтиш карда мешавад.

3. Ҳангоми назорати низоми гумрукӣ мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд ба таври асоснок ҳуҷҷату маълумоти иловагиро танҳо бо мақсади тафтиши маълумоти дар декларатсияи гумрукӣ ва дигар ҳуҷҷатҳои гумрукӣ дарҷгардида дархост карда гиранд. Мақоми гумрук чунин ҳуҷҷату маълумотро дар шакли хаттӣ талаб мекунад ва мӯҳлати пешниҳоди онҳоро муайян мекунад, ки бояд барои тафтиш кифоя бошад.

4. Дархости ҳуҷҷату маълумоти иловаги ва тафтиши онҳо барои иҷозати мол ба муомилот монеа намешавад (моддаи 149), ба шарте агар дар ҳамин Кодекс тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

Моддаи 409. Пурсиши шифоҳӣ

Ҳангоми барасмиятдарории гумрукии молу воситаҳои нақлиёте, ки аз сарҳади гумрукӣ интиқол дода мешаванд, шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд пурсиши шифоҳии шахсони воқеӣ, инчунин шахсонеро, ки намояндагони ташкилотҳои ваколатдори чунин молу воситаҳои нақлиёт мебошанд, бе тартиб додани тавзеҳи ин шахсон дар шакли хаттӣ доир намоянд.

Моддаи 410. Гирифтани тавзеҳот

1. Гирифтани тавзеҳот, яъне аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти гумрук дар бораи вазъе, ки барои назорати низоми гумрукӣ зарур аст, аз шахсони дар моддаи 15 ҳамин Кодекс зикргардида, декларантҳо ва дигар шахсоне, ки бо интиқоли молу воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумруки машғуланд ва чунин маълумотро доранд.

2. Тавзеҳот ба таври хаттӣ тартиб дода мешавад. Намунаи тавзеҳот аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

Моддаи 411. Мушоҳидаи гумрукӣ

Мушоҳидаи гумрукӣ яъне ошкоро, мақсадноқ мунтазам ё як маротиба, мустақим ё ғайримустақим (бо истифодаи воситаҳои техникӣ) аз ҷониби шахсони мансабдори ваколатдори мақоми гумрук бо чашм мушоҳида кардани интиқоли молу воситаҳои нақлиёти таҳти назорати гумрукӣ қарордошта, амалиёти боркашонӣ ва дигар амалиёт мебошад.

Моддаи 412. Азназаргузаронии гумрукии молу воситаҳои нақлиёт

1. Азназаргузаронии гумрукии молу воситаҳои нақлиёт, яъне азназаргузаронии мол, бағоҷи шахсони воқеӣ, воситаҳои нақлиёт, зарфҳои боркашӣ, тамғаҳои гумрукӣ, мӯҳру дигар воситаҳои ҳаммонандсозии мол бо мақсади назорати гумрукӣ аст, ки аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти гумрук сурат мегирад, ба шарте, ки чунин азназаргузаронӣ ба кушодани дари воситаҳои нақлиёт ё баровардани онҳо ва осеб дидани борҷомаи мол алоқаманд набошад.

2. Дар минтақаи назорати гумрукӣ азназаргузаронии гумрукии молу воситаҳои нақлиёт мумкин аст дар ғайби декларант ва дигар шахсони ваколатдори молу воситаҳои нақлиёт ва намояндагони онҳо сурат гирад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар шахсони зикргардида хоҳиши ҳангоми муоинаи гумрукӣ иштирок карданро дошта бошанд.

3. Агар дар рафти азназаргузаронии гумрукии молу воситаҳои нақлиёт маълум гардад, ки миқдори мол ҳангоми декларатсиякунонӣ нодуруст нишон дода шудааст, мақоми гумрук миқдори молро барои мақсадҳои гумрукӣ мустақилона муайян мекунад.

4. Аз натиҷаи азназаргузаронии гумрукии молу воситаҳои нақлиёт, агар натиҷаи чунин азназаргузаронӣ дар оянда зарур бошад, шахсони мансабдори мақомоти гумрук тибқи намунаи тасдиқнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ санад тартиб медиҳанд. Бо талаби шахси ваколатдори мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт шахсони мансабдори мақомоти гумрук вазифадоранд санад тартиб диҳанд ё дар ҳуҷҷатҳои нақлиётии (боркашонии) дар дасти ин шахс буда дар бораи азназаргузаронии гумрукии молу воситаҳои нақлиёт сабт гузоранд. Нусхаи дуюми санади азназаргузаронии гумрукӣ ба шахси ваколатдори мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт супорида мешавад.

Моддаи 413. Муоинаи гумрукии молу воситаҳои нақлиёт

1. Муоинаи гумрукӣ, яъне аз тарафи шахсони мансабдори ваколатдори мақоми гумрукӣ барои азназаргузаронии молу воситаҳои нақлиёт бо кушодани тамға, мӯҳр ва дигар воситаи ҳаммонандсозии амвол, кушодани борҷомаи мол ё боргоҳи воситаи нақлиёт ё зарфу контейнерҳо ва дигар ҷойҳо, ки дар онҳо мол ҳаст ё буданаш мумкин аст, гузаронида мешавад.

Муоинаи гумрукии мол баъди қабули декларатсияи гумрукии мол гузаронида мешавад. То қабули декларатсияи гумрукии моле, ки ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон оварда мешавад, муоинаи гумрукӣ бо мақсади ҳаммонандсозии мол барои мақсадҳои гумрукӣ ё ҳангоми будани маълумот доир ба вайронкунии қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати муоинаи чунин маълумот, инчунин барои назорати гумрукӣ дар асоси тафтиши интихобӣ гузаронида мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298, аз 30.05.2017 № 1421).

2. Шахси мансабдори ваколатдори мақоми гумрук барои муоинаи гумрукӣ қарор қабул карда, декларант ё дигар шахси ваколатдори мол ва (ё) воситаҳои нақлиётро, агар ӯ маълум бошад, дар ин бора хабардор мекунад. Ҳангоми муоинаи гумрукии молу воситаҳои нақлиёт шахсони зикршуда иштирок карда метавонанд ва бо талаби шахсони мансабдори ваколатдори мақомоти гумрук бошад, шахсони зикргардида ё намояндаҳои онҳо вазифадоранд иштирок намоянд. Ҳангоми набудани намоянда, ки интиқолдиҳанда махсус ваколатдор намудааст, чунин шахси воқеии идоракунандаи воситаи нақлиёт мебошад.

3. Ҳангоми набудани декларант ё дигар шахсҳои нисбати мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт ваколатдор ва намояндаҳои онҳо мақоми гумрук ҳуқуқ дорад дар ҳолатҳои зерин муоинаи гумрукӣ гузаронад:

1) дар сурати наомадани шахсони мазкур баъди гузаштани мӯҳлати дар қисми 1 моддаи 129 ҳамин Кодекс муайяншуда;

2) ҷой доштани таҳдид ба бехатарии давлатӣ, тартиботи ҷамъиятӣ, ҳаёт ва саломатии инсон, ҳайвонот, наботот, муҳити табиии зист, ҳифзи арзишҳои маданӣ ва дигар ҳолатҳое, ки таъхирнопазир аст (аз ҷумла нишонаҳое, ки ба моддаи оташангез, ашёи дорои хатари таркиш, тарканда, заҳролудкунанда, моддаҳои химиявию биологии хатарнок, воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ, зудтаъсиркунанда, заҳролуд, заҳрнок, моддаҳои радиоактивӣ, маводи ядроӣ ва дигар моли шабеҳ ки аз бадбӯй будани мол далолат мекунанд);

3) таҳвили мол тавассути почтаи байналмилалӣ (боби 38);

4) дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузоштани молу воситаҳои нақлиёт бо вайрон кардани низоми гумрукии аз ин ҳудуд баровардани молу воситаҳои нақлиёт (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Молу воситаҳои нақлиёт дар ҳолатҳои зикршуда бо иштироки шахсони холис мавриди муоинаи гумрукӣ қарор мегиранд.

4. Агар як қисми моле, ки дар декларатсияи гумрукӣ чун моли як номгӯй аз муоинаи гумрукӣ гузашта бошад, натиҷаи чунин муоина ба ҳамаи чунин моли дар декларатсияи гумрукӣ қайдшуда дахл мекунад. Агар, декларант ё дигар шахсони нисбати мол ваколатдор чунин шуморанд, ки натиҷаи муоина ҳамаи молро фаро нагирифтааст, онҳо ҳуқуқ доранд гузаронидани муоинаи гумрукии иловагии қисми боқимондаи молро талаб намоянд.

5. Агар дар рафти муоинаи гумрукии молу воситаҳои нақлиёт далели нодуруст нишон додани миқдори мол ҳангоми декларатсиякунони муқаррар карда шавад, мақоми гумрук миқдори молро барои мақсадҳои гумрукӣ мустақилона муайян мекунад.

6. Тибқи натиҷаи муоинаи гумрукӣ ду нусха санад тартиб дода мешавад. Дар санади гузаронидани муоинаи гумрукӣ маълумоти зерин нишон дода мешавад:

1) маълумот дар бораи шахсони мансабдори мақомоти гумрук, ки муоинаи гумрукӣ гузарониданд ва шахсоне, ки дар муоинаи гумрукӣ иштирок доштанд;

2) сабабҳои гузаронидани муоинаи гумрукӣ бе иштироки декларант ё дигар шахси нисбати молу воситаҳои нақлиёт ваколатдор;

3) натиҷаи муоинаи гумрукӣ.

Намуди санад аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тасдиқ карда мешавад.

Нусхаи дуюми санад ба шахси нисбати мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт ваколатдор ё ба намояндаи мол супорида мешавад, ба шарте, ки ӯ аниқ карда шуда бошад.

Моддаи 414. Муоинаи шахс

1. Муоинаи шахс ҳамчун шакли истисноии назорати гумрукӣ бо қарори сардори мақоми гумрук ё шахси ивазкунандаи ӯ ҳангоми мавҷуд будани далели кофи барои гумонбар шудан ба он, ки шахси воқеии аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаранда ё дар минтақаи назорати гумрукӣ ё дар минтақаи транзитии фурудгоҳи кушодаи байналмилалӣ қарордошта моли барои воридот ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва содирот аз ин ҳудуд манъбударо ё интиқоли онро бо вайрон кардани тартиботи дар ҳамин Кодекс муқарраршуда пинҳон карда, онро ихтиёран намедиҳад, иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Қарори муоинаи шахс аз тарафи сардори мақоми гумрук ё шахси ивазкунандаи ӯ бо гузоштани амри хаттӣ ба гузориши шахси мансабдори мақомоти гумрук қабул карда мешавад.

2. Шахси мансабдори мақоми гумрук вазифадор аст, ки шахси воқеиро қабл аз шурӯи муоинаи шахси бо қарори муоина шудани шахс, ҳуқуқу вазифаҳояш ҳангоми муоина шинос карда, таклиф намояд, ки моли пинҳонкардаашро ихтиёран супорад.

Далели шиносоии шахси воқеи бо қарори муоина шудани ӯ бо роҳи аз тарафи шахси мазкур гузоштани сабти дахлдор дар ин қарор тасдиқ карда мешавад. Дар сурати аз чунин амал даст кашидан дар ин бора дар қарори муоина шудани шахс сабт гузошта мешавад ва бо имзои шахси мансабдори мақомоти гумрук, ки оид ба муоинаи шахс қарор қабул кардааст, тасдиқ карда мешавад.

3. Шахс аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти гумрукӣ, ки бо ӯ ҳамҷинс мебошанд, дар ҳузури ду шахси холиси ҳамҷинсаш дар бинои алоҳидае, ки ба талаботи санитарию гигиенӣ мувофиқ аст, муоина карда мешавад.

Ба ин бино даромадани шахсони воқеии дигар ва рафти муоинаи шахсро мушоҳида кардани онҳо манъ аст. Тани шахси муоинашавандаро бояд танҳо корманди тиб ташхис намояд ва ӯ ҳуқуқ надорад, ки аз иҷрои қарори сардори мақомоти гумрук ё шахси вайро ивазкунанда оид ба муоинаи шахс саркаши кунад.

Ҳангоми муоинаи шахсони ноболиғ ва ғайри қобили амал, намояндагони қонунии онҳо (падар ё модар, падархонд, сарпараст, парастор,) ё шахсони ӯро ҳамроҳикунанда ҳуқуқӣ иштирок доранд.

4. Шахс бояд боодобона муоина шуда, ба иззати нафси ӯ нарасанд, ба саломатӣ ва моли шахси муоинашаванда дар сатҳи зарурии барои ёфтани моли аз тарафи шахси воқеӣ пинҳонкардашуда зарари ғайриқонунӣ расонида нашавад.

5. Шахс (намояндаи қонунии вай) дар рафти муоина вазифадор аст талаботи қонунии шахси мансабдори муоинакунандаи мақоми гумрукро иҷро намояд ва ӯ ҳуқуқ дорад:

1) талаб намояд, ки қарори сардори мақоми гумрук ё шахси ивазкунандаи ӯро дар бобати муоина шуданаш нишон диҳанд;

2) бо ҳуқуқу ӯҳдадориҳои худ шинос шавад;

3) баёнот диҳад, дархост пешниҳод кунад;

4) баъди тартиб додани санади муоина бо он шинос шавад ва изҳорот диҳад, он бояд ба ин санад дохил карда шавад;

5) аз забони модарӣ ё хизмати тарҷумон истифода намояд;

6) мутобиқи ҳамин Кодекс баъди анҷом ёфтани муоинаи шахс ба шарте, ки ҳуқуқу манфиатҳои қонунии худро ҳангоми муоина шуданаш поймолшуда ҳисобад, метавонад аз амали шахсони мансабдори мақомоти гумрук шикоят намояд.

6. Оид ба муоинаи шахс аз рӯи намунаи аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тасдиқгардида ду нусха санад тартиб дода мешавад.

Санадро шахси мансабдори мақоми гумрук, ки шахсро муоина кардааст, шахси воқеие (намояндаи қонунии ӯ), ки нисбати вай муоина гузаронида шудааст, шахсони холис ва агар ташхиси бадан гузаронида шуда бошад, корманди тиббӣ имзо мекунад. Нусхаи дуюми санад ба шахсе, ки мавриди муоина қарор гирифтааст (намояндаи қонунии ӯ), супорида мешавад.

Моддаи 415. Тафтиши маркировкаи мол бо маркаҳои махсус, дар онҳо мавҷуд будани нишонаҳои ҳаммонандсозӣ

1. Мақомоти гумрук маркаҳои махсус доштани мол ё борҷомаи он, воситаҳои ҳаммонандсозӣ ё дигар усулҳои ишорагузории молро, ки барои тасдиқи воридоти расмии он ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мешаванд, тафтиш мекунанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Агар моли дар қисми якуми ҳамин модда зикршуда маркаҳои махсус, воситаҳои ҳаммонандсозӣ ё усулҳои дигари нишонагузорӣ надошта бошад, ин гуна далел ҳамчун ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе расмиёти гумрукӣ ва иҷозати мол барои муомилот овардани мол ҳисоб меёбад, ба шарте агар шахси дорандаи чунин мол акси ин ҳолатро исбот накунад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 416. Азназаргузаронии бино ва ҳудуди он

1. Бино ва ҳудуди он бо мақсади тасдиқи мавҷудияти молу воситаҳои нақлиёти таҳти назорати гумрукӣ буда, аз ҷумла шартан иҷозатдодашуда дар анборҳои нигоҳдории муваққатӣ, анборҳои гумрукӣ, анборҳои озод, дар биноҳои мағозаи савдои бебоҷ инчунин дар дасти шахсоне, ки бояд мол мутобиқи шартҳои расмиёти гумрукӣ ё низоми гумрукии пешбининамудаи ҳамин Кодекс бошад, мавриди азназаргузарони қарор мегиранд. Бино ва ҳудуди он ҳангоми будани маълумот оид ба талафи мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт, бегона ё истифода намудан бо дигар мақсад ё бо вайрон кардани талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс барои санҷиши чунин маълумот, инчунин дар асоси тафтиши интихоби тафтиш карда мешавад.

2. Бино ва ҳудуди дар қисми 1 ҳамин модда нишондоданашуда аз ҷониби мақомоти гумрук дар нуқтаи гузаргоҳи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар минтақаҳои назорати гумрукӣ, ки қад - қади сарҳади гумрукӣ ташкил ёфтаанд, инчунин шахсонеро, ки моли овардаашонро ба таври чакана ё яклухт савдо мекунанд, дар сурати расидани маълумот дар мавриди дар бино ё ҳудуди таҳти ихтиёрдории ин шахсон мавҷуд будани молу воситаҳои нақлиёте, ки ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо вайрон кардани тартиби пешбининамудан ҳамин Кодекс оварда шудаанд ва барои тафтиши чунин маълумот аз назар гузаронида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Азназаргузаронии биноҳои истиқомати иҷозатдода намешавад.

4. Бино ва ҳудуди он бо нишон додани амрномаи аз тарафи сардори мақоми гумрук ё шахси ӯро ивазкунанда имзошуда ва шаҳодатномаи хизматӣ аз назар гузаронида мешавад. Номгӯи шахсони мансабдори мақомоти гумрук, ки ба ин биною ҳудуд ҳуқуқӣ даромадан доранд, инчунин намунаи амрнома аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян карда мешавад. Агар қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигари дастрасии шахсони ваколатдори мақомоти давлатиро ба объектҳои алоҳида муқаррар карда бошад, шахсони ваколатдори мақомоти гумрук хукуқ доранд ба объектҳои зикргардида бо тартиби муайянкардаи ин санадҳои ҳуқуқӣ ворид шаванд.

5. Ҳангоми роҳ надодани шахсони мансабдори мақоми гумрук ба бино ва ҳудуди он, шахсони мазкур ҳуқуқ доранд бо рафъ намудани муқовимат ва кушодани дари бинои махкам дар ҳузури ду шахси холис ба бино дароянд, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигари ба объектҳои алоҳида ворид шудани шахсони мансабдори мақомоти давлатиро муқаррар кардааст. Мақомоти гумрук прокурорро аз ҳамаи ҳолатҳои воридшавӣ ба биною ҳудуди он бо рафъи муқовимат, кушодани дари биноҳои маҳкам дар давоми 24 соат огоҳ менамоянд.

6. Бино ва ҳудуди он бояд дар муддати кӯтоҳтарин аз назар гузаронида шавад ва он бояд аз 24 соат зиёд набошад.

7. Оид ба натиҷаи азназаргузарони тибқи намунае, ки мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тасдиқ мекунад, санад тартиб дода мешавад. Нусхаи дуюми санади мазкур ба дасти шахсе, ки бино ё ҳудуди он аз назар гузаронда шудааст, супурда мешавад.

Моддаи 417. Санҷиши гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Мақомоти гумрук санҷиши гумрукии декларантҳо ва шахсони дигари анҷомдиҳандаи фаъолиятеро, ки назорати он ба зиммаи мақомоти гумрук аст, дар сурати вуҷуд доштани асоси кофӣ барои гумони аз ҷониби чунин шахсон риоя накардани қонунгузории гумрукӣ мегузаронанд.

2. Санҷиши гумрукиро мақомоти гумрук метавонанд нисбат ба шахсони зерин гузаронанд:

1) декларантҳо ва шахсоне, ки дар моддаи 15 ҳамин Кодекс пешбинӣ шудаанд, - агар дар натиҷаи татбиқи намудҳои дигари назорати гумрукии пешбининамудаи ҳамин боб маълумоте ошкор шуда бошад, ки аз беэътимодии маълумоти ҳангоми барасмиятдарории гумрукии пешниҳодшуда ё аз истифода ва ихтиёрдории мол бо риоя накардани талабот ва маҳдудиятҳои муқарраршуда шаҳодат диҳанд;

2) брокерҳои гумрукӣ (намояндагон), соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ, соҳибони анборҳои гумрукӣ, соҳибони анборҳои озод, соҳибони мағозаҳои савдои бебоҷ, танзимгари ваколатдори иқтисодӣ ва боркашонҳои гумрукӣ - ҳангоми ошкор шудани маълумоте, ки дар бораи вайрон кардани баҳисобгирии молҳои аз сарҳади гумрукӣ интиқолшаванда ва ҳисобот дар бораи онҳо ё риоя накардани дигар талаботу шартҳои фаъолияти навъи дахлдори муқарраркардаи ҳамин Кодекс шаҳодат медиҳад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

3) шахсоне, ки моли воридкардаашонро ба таври чакана ё яклухт савдо мекунанд - ҳангоми ошкор шудани маълумоти гувоҳидиҳандаи он, ки молҳо ба ҳудуди гумрукӣ бо халалдор шудани талаботу шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс ворид гаштаанд ва ин боиси вайрон шудани тартиби супоридани боҷҳои гумрукӣ ва андозҳо ё риоя накардани мамнӯияту маҳдудиятҳои мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда гардидааст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Санҷиши гумрукӣ аз анҷом додани санҷиши далели ҷойгиркунонии молҳо таҳти низоми гумрукии муайян ё таҳти расмиёти гумрукӣ, риояи талаботу шартҳои истифодаи молҳо дар низоми гумрукӣ ё расмиёти гумрукии марбута, инчунин ҳаққонияти маълумоти дар декларатсияи гумрукӣ ва ҳуҷҷатҳои дигари зимни барасмиятдарории гумрукӣ пешниҳодшаванда нишондодашуда тавассути муқоисаи ин маълумот бо маълумотҳои баҳисобгирӣ ва ҳисоботдиҳии муҳосибӣ, бо ҳисобҳо, бо иттилооти дигари шахсони дар ҳамин модда зикргардида иборат аст. Ҳангоми гузаронидани санҷиши гумрукӣ амалиёти дигари назорати гумрукӣ метавонанд истифода гарданд. Тибқи зарурат санҷиши гумрукӣ метавонад аз ҷониби мақомоти гумрук бо ҷалби мақомоти дигари давлатӣ гузаронида шавад.

4. Санҷишҳои гумрукӣ метавонанд нақшавӣ ва ғайринақшавӣ бошанд. Санҷиши гумрукии нақшавӣ санҷишест, ки ба нақшаи даврии фаъолияти назоратии мақоми гумрук ворид карда шудааст. Санҷишҳои дигари гумрукӣ санҷишҳои ғайринақшавӣ мебошанд. Вобаста ба мақсаднокӣ ва ҷойи гузарониданашон санҷишҳои гумрукӣ метавонанд маҷмӯӣ, мавзӯъӣ, камералӣ ва сайёр бошанд, ки хусусиятҳои гузарониданашонро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тибқи ҳамин Кодекс муайян менамояд.

5. Санҷиши гумрукӣ дар асоси дастури сардори мақоми гумрук ё муовини ваколатдори ӯ гузаронида мешавад. Дар дастур номгӯи мақоми гумруке, ки санҷишро мегузаронад, номгӯи шахси ҳуқуқӣ ё насаб, ном, номи падари шахсоне, ки нисбаташон санҷиши гумрукӣ гузаронида мешавад, насаб ва сарҳарфҳои ном ва номи падари санҷишгарон, вазифаи онҳо, мавзӯи (масъалаҳои) санҷиши гумрукӣ ва мӯҳлати гузаронидани он қайд карда мешаванд.

6. Мақомоти гумрук дар давоми панҷ рӯзи корӣ қабл аз оғози санҷиш ба таври хаттӣ шахси санҷидашавандаро аз гузаронидани санҷиши гумрукӣ огоҳ менамояд. Қабл аз гузаронидани санҷиши гумрукӣ шахсони мансабдори мақоми гумруке, ки чунин санҷиши гумрукиро мегузаронад, вазифадоранд ба роҳбари шахси ҳуқуқии (намояндагӣ ва филиалҳо) санҷидашаванда, дар вақти ҳозир набуданаш - ба намояндаи шахси ҳуқуқӣ (намояндагӣ ва филиалҳо) ё ба шахсони дигари санҷидашаванда, дар вақти ҳозир набуданашон - ба намояндагони қонунии онҳо шаҳодатномаи хизматӣ ва дастур дар хусуси гузаронидани санҷиши гумрукиро нишон диҳанд, инчунин маълумоти заруриро ба китоби баҳисобгирии санҷишҳо (ревизияҳо) сабт намоянд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

7. Мӯҳлати гузаронидани санҷиши гумрукӣ набояд аз сӣ рӯзи тақвимӣ зиёд бошад. Мӯҳлати мазкур метавонад аз ҷониби сардори мақоми гумрук ё муовини ваколатдори ӯ то сӣ рӯзи дигар тамдид гардад. Тамдиди мӯҳлати гузаронидани санҷиши гумрукӣ бо тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ сурат мегирад. Гузаронидани санҷиши гумрукӣ метавонад вобаста ба фосилаҳои вақте, ки байни ба шахс изҳор намудани талаботи мақоми гумрук оид ба пешниҳод намудани ҳуҷҷату маълумотҳо ва пешниҳоди ҳуҷҷату маълумотҳои мазкур, инчунин барои бо дархости мақоми гумрук дастрас кардани маълумоту ҳуҷҷатҳои дигар сарф шудааст, бо қарори сардори мақоми гумрук ё муовини ваколатдори ӯ боздошта шавад. Давраи танаффусҳо дар гузаронидани санҷиши гумрукӣ ба мӯҳлати умумии гузаронидани санҷиши гумрукӣ дохил намешавад.

8. Ҳангоми гузаронидани санҷиши гумрукӣ мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд:

1) пешниҳоди ройгони ҳама гуна ҳуҷҷату маълумотро (ҳамчунин ҳуҷҷатҳои бонкиро), аз ҷумла дар шакли ҳуҷҷатҳои электронӣ, ки ба гузаронидани амалиёти истеҳсолӣ, тиҷоратӣ ё ғайра бо молҳои тавассути сарҳади гумруки интиқолёбанда тааллуқ доранд, талаб намоянд ва бо онҳо шинос гарданд;

2) дар доираи салоҳияти худ ба хазина ва манбаъҳои маълумотии системаҳои автоматикунонидашудаи иттилоотии шахси санҷидашаванда бо назардошти талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи иттилоот роҳ ёбанд;

3) бино ва ҳудуди шахси санҷидашавандаро аз назар гузаронанд, инчунин азназаргузаронии гумрукӣ ва муоинаи гумрукиро мувофиқи талаботи ҳамин Кодекс дар ҳузури намояндагони ваколатдори шахси санҷидашаванда анҷом диҳанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

4) гузаронидани ҳисобрасии молҳоро бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон талаб намоянд, инчунин санҷиши дурустии гузаронидани онҳоро анҷом диҳанд;

5) ҳуҷҷатҳо ва иқтибос аз онҳоро, ки бо имзои шахси мансабдори ваколатдор ва мӯҳри шахси ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ тасдиқ гардидаанд, аз шахсони санҷидашаванда талаб намоянд;

6) баёноти хаттиро аз шахсони мансабдори шахси ҳуқуқӣ, соҳибкори инфиродӣ ва шахсони дигари санҷидашаванда аз рӯи масъалаҳое, ки дар рафти гузаронидани санҷиши гумрукӣ пайдо мешаванд, талаб намоянд;

7) биноҳоро мӯҳри манъи истифода зананд;

8) ҳуҷҷатҳоеро, ки аз содир гаштани ҳуқуқвайронкунӣ шаҳодат медиҳанд, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ситонанд. Зимнан шахсони санҷишгар ҳуқуқи нусхабардорӣ кардани ҳуҷҷатҳои ситонидашударо доранд;

9) мутобиқи моддаи 418 ҳамин Кодекс молҳоро ситонанд ё ба ҳабс гиранд;

10) амалҳои дигари пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро анҷом диҳанд.

9. Мӯҳри манъи истифода задан ба биноҳо ва ситонидани ҳуҷҷатҳое, ки аз содир гаштани ҳуқуқвайронкунӣ шаҳодат медиҳанд, дар мавридҳои истисноӣ, дар сурате ки наандешидани тадбирҳои мазкур боиси пинҳон мондани ҳуқуқвайронкунӣ мегардад, анҷом дода мешаванд.

10. Барои мақсадҳои гузаронидани санҷиши гумрукӣ мақомоти гумрук метавонанд натиҷаҳои ҳисобрасии молҳоро, ки шахси дорои ваколат нисбати молҳо ё дорои масъулияти нигаҳдории чунин молҳо ё мақомоти назоратӣ гузаронидааст, хулосаҳои аудиторӣ, инчунин санаду хулосаҳоеро, ки мақомоти давлатӣ таҳия кардаанд, истифода намоянд.

11.Натиҷаҳои гузаронидани санҷиши гумрукӣ бо санаде ба расмият дароварда мешаванд, ки шакли онро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар кардааст. Санади санҷиши гумрукӣ дар давоми 10 рӯз пас аз ба анҷом расидани санҷиши гумрукӣ дар на камтар аз ду нусха тартиб дода мешавад.

12. Дар санади санҷиши гумрукӣ бо назардошти хусусиятҳои гузаронидани намудҳои алоҳидаи санҷишҳои гумрукӣ бояд инҳо дарҷ ёбанд:

1) асоси таъин шудани санҷиши гумрукӣ, сана ва рақами дастур барои гузаронидани он, вазифаҳо, насаб ва сарҳарфҳои ном ва номи падари шахсоне, ки санҷишро гузаронидаанд;

2) санаи оғоз ва анҷоми санҷиши гумрукӣ (дар мавриди ҷо доштани танаффусҳо фосилаи онҳо нишон дода мешавад), инчунин макони тартиб дода шудани санади санҷиши гумрукӣ;

3) вазифаҳо, насаб ва сарҳарфҳои ном ва номи падари кормандони шахси санҷидашаванда, ки вазифадоранд санади санҷиши гумрукиро имзо намоянд, бо зикри ҳатмии давраи кориашон дар вазифаҳои ишғолнамуда, насаб ва сарҳарфи ном ва номи падари роҳбари шахси ҳукуқӣ (намояндагӣ ва филиалҳо) ва шахси ба зиммааш вазифаҳои сармуҳосиби (муҳосиби калон бо ҳуқуқҳои сармуҳосиби) шахси ҳуқуқӣ, соҳибкори инфиродии санҷидашаванда, ки мансабҳои зикршударо дар давраи санҷишӣ ишғол менамуданд, инчунин шахсони дигаре, ки ба санҷиши гумрукӣ ҷалб гардидаанд;

4) номгӯ, макони воқеъшавӣ ва тобеияти шахси ҳуқуқӣ, насаб, ном ва номи падар, ҷойи истиқомати соҳибкори инфиродии санҷидашаванда, рақами инфиродии андозсупорандаи онҳо, рақами суратҳисобҳои ҷорӣ бо зикри бонкҳо ва (ё) ташкилотҳои қарздиҳию молиявии ғайрибонкие, ки дар онҳо ҳисобҳои мазкур кушода шудаанд (дар сурати мавҷуд буданашон);

5) мавҷуд будани китоби баҳисобгирии санҷишҳо (ревизияҳо), инчунин иттилоъ дар хусуси навиштаҷоти дар он сабтшуда оид ба санҷиши гумрукии мазкур;

6) кӣ ва кай санҷишҳои гумрукиро дар давраи санҷишӣ бо худи ҳамон мавзӯъ қаблан гузаронидааст, чӣ гуна тадбирҳо вобаста ба далелҳои ошкоршудаи қонуншиканӣ андешида шудаанд;

7) кадом амалиёти (ҳуҷҷатҳои) молиявию хоҷагидорӣ, бо кадом усул ва мансуб ба кадом давра санҷида шудаанд;

8) макон, замон (агар он муқаррар карда шуда бошад) ва хусусияти ҳуқуқвайронкунии содиршуда, санадҳои қонунгузорие, ки талаботашон вайрон карда шудааст;

9) андозаи зарари расонидашуда (агар он мавҷуд бошад) ва оқибатҳои дигари ҳуқуқвайронкуниҳои ошкоршуда;

10) маълумоти пешбининамудаи қисми 8 моддаи 418 ҳамин Кодекс;

11) маълумоти дигаре, ки барои баррасии мавод оид ба натиҷаҳои санҷиши гумрукӣ ва қабули қарорҳо аз рӯи онҳо зарур аст.

13. Дар санади санҷиши гумрукӣ бояд дарҷи воқеӣ, амиқ ва дақиқи далелҳои ошкоршуда риоя гардад. Ба санади санҷиши гумрукӣ ворид кардани гумону тахмин ва маълумоти тасдиқнашуда дар бораи фаъолияти шахси санҷидашаванда мумкин нест. Ҳангоми гузаронидани санҷиши гумрукӣ шахсони мансабдори мақоми гумрук вазифадоранд, ки ҳама гуна далелу ҳолатҳои барои қабули қарори асоснок аҳамияти ҷиддӣ доштаро маълум намоянд.

14. Санади санҷиши гумрукӣ аз ҷониби шахсони мансабдори мақоми гумрук, ки санҷиши гумрукиро гузаронидаанд, ба имзо мерасад. Роҳбари шахси ҳуқуқӣ (намояндагӣ ва филиалҳо), дар вақти ҳозир набудани вай -намояндаи қонунии шахси ҳуқуқӣ (намояндагӣ ва филиалҳо) ё соҳибкори инфиродӣ, дар вақти ҳозир набудани он - намояндаи қонунии соҳибкори инфиродӣ, инчунин шахсе, ки вазифаҳои сармуҳосиби (муҳосиби калон бо ҳуқуқҳои сармуҳосиби) шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродии санҷидашавандаро ба зимма дорад, вазифадоранд санади санҷиши гумрукиро имзо намоянд. Дар ҳолати саркашӣ кардани шахсони дар ҳамин қисм зикргардида аз имзо кардани санади санҷиши гумрукӣ, дар он навиштаҷоти дахлдор сабт карда мешавад. Пас аз ба имзо расидани санади санҷиши гумрукӣ ё дар ин санад сабт кардани навиштаҷот дар хусуси аз имзо саркашӣ кардани он, нусхаи дуюми ин санад ба шахсе, ки дар ҳамин қисм зикр гардидааст, супорида мешавад. Дар ҳолати саркашӣ кардан аз гирифтани санади санҷиши гумрукӣ, дар он навиштаҷоти дахлдор сабт гардида, нусхаи дуюми санади мазкур ба унвони шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродии санҷидашуда равон карда мешавад.

15. Дар ҳолати вуҷуд доштани раддия нисбат ба санади санҷиши гумрукӣ шахсони онро имзокунанда пеш аз имзо навиштаҷоти дахлдорро дар ин хусус сабт менамоянд ва на дертар аз сӣ рӯзи тақвимӣ аз рӯзи ба имзо расидани санад раддияи худро вобаста ба мазмуни он ба таври хаттӣ ба мақоми гумруке, ки санҷиши гумрукиро таъин намудааст, пешниҳод мекунанд. Пас аз гузаштани ин мӯҳлат раддияҳо барои баррасӣ қабул карда намешаванд.

16. Асоснокии ваҷҳе, ки дар раддия изҳор шудааст, аз ҷониби шахсони мансабдори санҷиши гумрукиро анҷомдодаи мақоми гумрук санҷида мешавад ва дар ин хусус хулосаи хаттие тартиб дода мешавад, ки бо он шахсони бо тартиби муқарраршуда пешниҳоднамудаи раддия бо санади санҷиши гумрукӣ бояд шинос карда шаванд.

17. Дар ҳолати ошкор шудани аломатҳои ҷиноят ё ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби шахсони мансабдори мақоми гумрук, ки санҷишро мегузаронанд, то анҷоми санҷиши гумрукӣ санади фосилавии алоҳида тартиб дода мешавад. Дар асоси санади фосилавӣ мақомоти гумрук мувофиқи қонунгузории мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ амал менамоянд. Далелҳои дар санади фосилавӣ нишондодашуда ба санади санҷиши гумрукӣ, ки пас аз анҷоми санҷиши гумрукӣ тартиб дода мешавад, ворид карда мешаванд. Тарзи таҳия кардан, ба имзо расонидан ва супоридани санади фосилавӣ бо ҳамон тартибест, ки барои санади санҷиши гумрукӣ муқаррар шудааст.

18. Қарорро дар шакли фармоиш аз рӯи санади санҷиши гумрукӣ сардори мақоми гумрук ё муовини ваколатдори ӯ дар доираи салоҳияташон, ки ҳамин Кодекс муайян намудааст, дар мӯҳлати на дертар аз сӣ рӯзи тақвимӣ аз рӯзи гирифтани маводҳои санҷиши гумрукӣ қабул мекунанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 24.12.2022 № 1932).

Моддаи 418. Ба ҳабс гирифтан ё ситонидани амвол ҳангоми санҷиши гумрукӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Ҳангоми санҷиши гумруки мол дар ҳолатҳои зерин ба ҳабс гирифта мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845):

1) ҳангоми ошкор намудани моле, ки маркаи махсус, воситаҳои ҳаммонандсозӣ, ё тарзҳои дигари нишонагузорӣ надорад аз чунин нишонагузориро ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои тасдиқи он, ки мол бо роҳи қонуни ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид шудааст, пешбини намудаанд ё онҳо дорои маркаю нишонаҳои қалбакӣ мебошанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) дар ҳуҷҷатҳои тиҷоратии шахси санҷидашаванда маълумот оид ба иҷозати мол аз тарафи мақомоти гумрук қайд нашуда бошад, ба шарте ки мутобиқи санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ишора шудани чунин маълумот дар ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ ҳангоми муомилоти мол дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ бошад, ҳамчунин ҳангоми ошкор намудани нодурустии ин гуна маълумот ё вуҷуд надоштани ҳуҷҷатҳои тиҷоратӣ, ки дар онҳо чунин маълумот бояд зикр шаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421);

3) ошкор намудани далелҳои истифода ва (ё) ихтиёрдории моли шартан барои муомилот иҷозатшуда бо мақсади дигар, нисбати оне, ки онҳо аз пардохти боҷи гумрукию андозҳои воридотӣ қисман ё пурра озод карда шудаанд.

2. Моле, ки нисбаташ ҳабс муқаррар карда шудааст, барои нигоҳ доштан ба соҳибаш ё дигар шахсе, ки нисбати ин мол ваколатдор аст, дода мешавад. Ҷои нигоҳдории чунин мол минтақаи назорати гумрукӣ эълон карда мешавад (моддаи 403).

3. Агар мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон молро ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудан ё ба муомилот баровардан мумкин набошад, инчунин ҳангоми будани асоси кофи оид ба эҳтимоли он, ки ҳабси мол барои эҳтиёт кардани он кофи нест, мақомоти гумрук онро меситонанд.

Моли ситонидашуда дар анборҳои муваққатӣ ё дар дигар ҷой, ки минтақаи назорати гумрукӣ мебошад, ҷойгир карда мешавад.

4. Ситонидан ё ба ҳабс гирифтани мол метавонад анҷом дода нашавад. Агар шахси молаш ошкоргардида таъмини супурдани пардохтҳоро, ки метавонад ситонида шавад, пешниҳод намояд, ба истиснои ҳолатҳое, ки воридоти молҳо ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муомилоти онҳо мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст ё нисбати ин молҳо маҳдудияти миқдори муқаррар шудааст, мол метавонад ситонида ё ба ҳабс гирифта нашавад.

Боҷҳои гумрукӣ ва андоз бо мақсади муайян кардани маблағи таъмини пардохти онҳо мутобиқи моддаи 372 ҳамии Кодекс ҳисоб карда мешавад.

5. Мол дар асоси қарори асосноки шахси мансабдори мақомоти гумрук, ки санҷиши гумрукӣ мегузаронад, дар ҳузури соҳиби мол ё намояндаи ӯ, инчунин дар ҳузури ду шахси холис ситонида ё ҳабс карда мешавад. Дар ҳолатҳои зарурӣ барои ситонидан ё ба ҳабс гирифтани мол мутахассис даъват карда мешавад (моддаи 425). Пеш аз ситонидан ё ҳабси мол шахси мансабдори мақомоти гумрук вазифадор аст ба шахсе, ки молаш ситонида ё ҳабс карда мешавад, қарори ситонидан ва ҳабс намудани молро пешниҳод кунад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

6. Оид ба ситонидан ё ҳабс кардани мол протокол тартиб дода мешавад. Дар протокол ё рӯйихати ба он замимагардида моли ситонидашуда ва ё ҳабсшуда номгӯи он, миқдор ва нишонаҳои хоса пурра қайд карда мешавад. Протоколи мазкурро шахси мансабдори мақоми гумрук, ки молро ситонидааст ё ҳабс кардааст ва шахс ё намоянда, ки молаш ситонида ё ҳабс карда мешавад, инчунин шахсони холис имзо мекунанд. Нусхаи протокол ба соҳиби мол ё намояндаи ӯ супурда мешавад.

7. Моли ситонида ё ҳабсшуда, ба истиснои ҳолатҳое, ки он метавонад мавриди мусодира қарор гирад, барои далели шайъи зарур гардад ё аз ҳисоби он боҷи гумрукӣ пардохта шавад, баъди як рӯзи анҷом ёфтани санҷиши гумрукӣ баргардонида ё аз ҳабс озод карда мешавад. Агар дар рафти санҷиш муқаррар нашавад, ки нисбати чунин мол қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вайрон карда нашудааст, он ба соҳибаш баргардонида ё фавран аз ҳабс озод карда мешавад, вале хароҷоти нигоҳдории муваққатии мол аз ҳисоби буҷети давлат пардохта мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

8. Оид ба ихтиёрдории моли ситонидашуда ё ҳабсшуда дар санаде, ки дар он натиҷаи санҷиши гумрукии гузаронидашуда инъикос меёбад, қайд карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

9. Моли ситонида ё ҳабсшудаи талабнашуда баъди ду моҳи ба охир расидани санҷиши гумрукӣ бо тартиби муқаррарнамудаи фасли VI ҳамин Кодекс ихтиёрдори карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

БОБИ 51. ЭКСПЕРТИЗА ВА ТАҲҚИҚ ҲАНГОМИ НАЗОРАТИ ГУМРУКӢ

Моддаи 419. Муқаррар кардани экспертиза ҳангоми назорати гумрукӣ

1. Молу воситаҳои нақлиёт ё ҳуҷҷатҳое, ки дар бораи молу воситаҳои нақлиёт ё амалиёти (амали) нисбати онҳо гузаронидашаванда маълумот доранд, дар ҳолатҳое мавриди экспертиза қарор мегиранд, ки дар рафти назорати гумрукӣ барои эзоҳи масъалаҳои пайдошуда маълумоти махсус зарур бошад.

2. Экспертиза аз ҷониби коршиноси лабораторияи гумрукӣ, инчунин дигар ташкилотҳои дахлдор ё дигар коршиносоне, ки мақомоти гумрук таъин мекунад, гузаронида мешавад. Ба сифати коршинос мумкин аст ҳар шахсе, ки барои додани хулоса маълумоти махсус дорад, таъин карда шавад. Барои гузаронидани экспертиза коршинос дар асоси шартнома ҷалб карда мешавад. Ҳангоми таъини экспертиза бо ташаббуси декларант ё дигар шахси манфиатдор шахсони мазкур ҳуқуқ доранд ба мақомоти гумрук номзади коршиносро пешниҳод намоянд.

3. Оид ба таъини экспертиза шахси мансабдори мақоми гумрук бо розигии сардори ин мақомот ё муовини ӯ дар ин бора қарор мебарорад, ки дар он сабаби гузаронидани экспертиза, ному насаби коршинос, номи ташкилоте, ки бояд дар он экспертиза гузаронида шавад, масъалаҳои ба зиммаи коршинос гузошташуда, рӯйихати мавод ва ҳуҷҷатҳои ба ихтиёри коршинос гузошташаванда, мӯҳлати гузаронидани экспертиза ва пешниҳоди хулоса ба мақомоти гумрук қайд карда мешавад.

Дар қарор ҳамчунин дар бораи огоҳонии коршинос оид ба ҷавобгарии ҷиноятӣ барои дидаю дониста додани хулосаи бардурӯғ қайд мешавад.

4. Мӯҳлати экспертиза бояд аз мӯҳлатҳои зерин зиёд набошад:

1) аз мӯҳлати нигоҳдории муваққатӣ (моддаи 103), ба шарте агар мол то гирифтани натиҷаи экспертиза иҷозат дода нашавад;

2) шаш моҳ ба шарте агар экспертиза нисбати воситаҳои нақлиёт анҷом дода шавад;

3) як сол дар дигар ҳолатҳо.

5. Шахси мансабдори мақоми гумрук вазифадор аст декларант ё дигар шахси ваколатдори молро, ба шарте, ки ин шахс аниқ бошад, бо қарори таъин шудани экспертиза шинос намояд ва ҳуқуқҳои дар моддаи 423 ҳамин Кодекс пешбинигардидаро фаҳмонида, дар қарор сабти дахлдор мегузорад, ки онро шахси мазкур ё намояндааш тасдиқ менамояд.

6. Хароҷоти мақомоти гумрук, лабораторияҳои гумрукӣ ва дигар коршиносону ташкилотҳое, ки экспертиза гузаронидаанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки экспертиза бе ташаббуси мақомоти гумрук гузаронида шуда бошад, аз ҳисоби буҷети давлат пардохта мешавад.

Моддаи 420. Хулосаи коршинос

1. Коршинос дар асоси тадқиқоти гузаронидашуда ва бо назардошти натиҷаи онҳо аз номи худ ба таври хатти хулоса пешниҳод мекунад.

2. Дар хулосаи коршинос бояд замон ва макони гузаронидани тадқиқот, аз тарафи ки, дар кадом асос гузаронидани экспертиза, масъалаҳои дар назди коршинос гузошташуда, объекти тадқиқот, маводу ҳуҷҷатҳои ба коршинос пешниҳодшуда, мундариҷа ва натиҷаи тадқиқот, бо нишон додани усулҳои татбиқшуда, арзёбии натиҷаи тадқиқот, хулосаҳо тибқи масъалаҳои пешниҳодшуда ва асоснокии онҳоро зикр намояд.

Маводу ҳуҷҷатҳое, ки аз хулосаи коршинос ё якчанд коршинос далолат мекунанд, ба хулоса замима мегарданд ва қисми таркиби он мебошанд.

Агар коршинос дар рафти экспертиза ҳолатҳои мавҷудаи муҳимро муайян кунад, ки аз ин хусус дар назди ӯ масъала гузошта нашуда буд, вай ҳуқуқ дорад мулоҳизаҳояшро доир ба ин ҳолатҳо ба хулоса ҳамроҳ кунад.

3. Агар экспертиза бо иштироки якчанд коршинос гузаронида шуда бошад, хулоса аз тарафи ҳамаи онҳо имзо карда мешавад. Агар байни коршиносон мухолифат пайдо шавад, ҳар яки онҳо хулосаашонро алоҳида тартиб медиҳанд.

4. Мақоми гумрук, ки экспертизаро таъин намудаст, ба декларант ё дигар шахсони ваколатдор нисбати мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт, агар ин шахсон аниқ бошанд, нусхаи хулосаи коршинос, маълумоти ӯро оид ба имконпазирии надодани хулоса месупорад.

5. Ҳангоми қабули қарор мақомоти гумрук хулосаи коршиносонро тибқи натиҷаи экспертиза, аз ҷумла экспертизаи бо ташаббуси декларант ё шахси дигари манфиатдор гузаронидашударо барраси менамоянд.

Моддаи 421. Экспертизаи иловагӣ ва такрорӣ

1. Ҳангоми нофаҳмо ё номукаммал будани хулоса мумкин аст гузаронидани экспертизаи иловагӣ ба ҳамин коршинос, коршиносӣ дигар ё ташкилот супурда шавад.

2. Дар сурати бо хулосаи коршиноси гумрукӣ аз рӯи экспертизаи аввалия ва (ё) иловагии гумрукӣ розӣ набудани декларант, шахси дигари нисбати мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт ваколатдор ва намояндаҳои онҳо ё мақоми гумруке, ки экспертизаро таъин кардааст, экспертизаи гумрукии такрорӣ гузаронида мешавад. Гузаронидани экспертизаи гумрукии такрорӣ ба комиссияи иборат аз 2 (ду) ва зиёда коршиносон, ба истиснои коршиносе (коршиносоне), ки экспертизаи аввалия ва (ё) иловагиро гузаронидааст (гузаронидаанд), супорида мешавад. Коршиносе (коршиносоне), ки экспертизаи аввалия ва (ё) иловагиро гузаронидааст (гузаронидаанд), метавонад (метавонанд) зимни гузаронидани экспертизаи такрорӣ иштирок намояд (намоянд) ва ба комиссия тавзеҳот диҳад (диҳанд), аммо дар таҳқиқот ва омода намудани хулосаи коршинос иштирок намекунад (намекунанд) (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

3. Экспертизаи иловагӣ ё такрорӣ мутобиқи моддаҳои 419 ва 420 ҳамин Кодекс таъин карда мешавад.

Моддаи 422. Ҳуқуқ ва масъулияти коршинос

1. Коршинос ҳуқуқ дорад:

1) маводи марбут ба экспертизаро дида барояд;

2) бо розигии мақоми гумрук ба кори экспертиза дигар коршиносонро ҷалб кунад;

3) барои гузаронидани экспертиза маводи иловагии заруриро талаб карда гирад;

4) аз додани хулоса даст кашад, ба шарте ки маводи ба ӯ пешниҳодшуда пурра набошад ё он барои гузаронидани экспертиза дониши зарурӣ надошта бошад. Маълумот дар бораи надодани хулоса ба мақомоти гумрукӣ экспертизаро таъинкарда ба таври хаттӣ пешниҳод карда мешавад;

5) бо иҷозати мақомоти гумрук ҳангоми назорати гумрукӣ дар гузаронидани амалҳои аниқ иштирок намояд.

2. Ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маълумоти дар рафти экспертиза ё тайёри бадастовардаи коршинос, ки аз маълумоти дорои сирри тиҷоратӣ, бонкӣ ва дигар сирри қонунан ҳифзшуда иборат аст, инчунин дигар маълумоти махфиро набояд ошкор кунад, истифода барад ё ба шахсони сеюм диҳад.

Моддаи 423. Ҳуқуқи декларант, шахси дигари нисбати мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт ваколатдор ва намояндаҳои онҳо ҳангоми таъин кардан ва гузаронидани экспертиза

1. Ҳангоми таъин кардан ва гузаронидани экспертиза декларант шахси дигари нисбати мол ва ё воситаҳои нақлиёт ваколатдор ва намояндаҳои онҳо ҳуқуқ доранд:

1) ба коршинос раддияи асоснок пешниҳод намоянд;

2) оид ба таъин намудани коршиноси мушаххас дархост пешниҳод кунанд;

3) оид ба гузоштани масъалаҳои иловагӣ дар назди коршинос барои тибқи онҳо хулоса гирифтан дархост пешниҳод кунанд;

4) бо иҷозати мақоми гумрукии экспертизаро таъиннамуда дар он иштирок кунанд ва ба коршинос тавзеҳот диҳанд;

5) чошнӣ ва намунаи молро гиранд (моддаи 424);

6) бо хулосаи коршинос ё ахбори ӯ оид ба надодани хулоса шинос шаванд ва нусхаи чунин хулоса ё ахборро гиранд;

7) оид ба гузаронидани экспертизаи такрорӣ ё иловагӣ дархост пешниҳод кунанд.

2. Ҳангоми қонеъ гардидани дархости декларант, шахси дигари нисбати мол ва (ё) воситаҳои нақлиёт ваколатдор ё намояндаҳои онҳо, ки экспертизаро таъин намудаанд, шахси мансабдори мақомоти гумрук қарори дахлдор қабул мекунад.

Ҳангоми дархостро қонеъ накардан шахси мансабдори мақомоти гумрук бояд дар ин бора ба шахсе, ки дархост пешниҳод кардааст, ба таври хаттӣ иттилоъи асоснок диҳад.

Моддаи 424. Чошнӣ ва намуна

1. Шахси мансабдори мақоми гумрук дар рафти назорати гумруки ҳуқуқ дорад барои тадқиқот аз мол чошнӣ ё намунаи зарурӣ гирад. Оид ба гирифтани чошнӣ ё намунаи дар шакли муайянкардаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ санад тартиб дода мешавад. Нусхаи дуюми санади мазкур бояд ба шахси нисбати мол ваколатдор, агар вай аниқ бошад ё ба намояндаи ӯ супорида шавад.

Дар ҳолатҳои зарурӣ чошнию намуна бо иштироки коршинос ё мутахассис гирифта мешавад.

2. Чошнӣ ё намунаи моли таҳти назорати гумрукӣ бударо декларантҳо, шахсони нисбати мол ваколатдор, намояндаҳои онҳо, шахсони дар қисми 1 моддаи 442 ҳамин Кодекс зикргардида ва кормандони дигар мақомоти давлатӣ, бо иҷозати хаттии мақомоти гумрук гирифта метавонанд.

3. Чошнӣ ё намунаҳо дар ҳаҷми камтарин, ки барои тадқиқоти онҳо заруранд, гирифта мешаванд.

Иҷозати аз мол гирифтани чошни ё намуна аз тарафи шахсони дар қисми 2 ҳамин модда қайдшуда дода мешавад, ба шарте, ки ин амал:

1) назорати гумрукиро душвор нагардонад;

2) тавсифи молро тағйир надиҳад;

3) боиси саркашӣ кардан аз пардохти боҷҳои гумрукию андоз ё риоя накардани мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон нагардад.

4. Ҳангоми гирифтани чошнӣ ва намунаи мол декларант барои чошнӣ ва намуна декларатсияи гумрукии алоҳида пешниҳод наменамояд, ба шарте агар онҳо дар декларатсияи гумрукии мол қайд шуда бошанд.

Агар чошнӣ ва намуна аз тарафи мақоми гумрук дар мӯҳлати таъиншуда баргардонида нашавад, декларант ҳуқуқ дорад арзиши гумрукии моли декларатсияшавандаро ба андозаи арзиши гумрукии чошнӣ ва намуна кам кунад.

5. Декларантҳо, шахсони нисбати мол ваколатдор, намояндаҳои онҳо ҳуқуқ доранд ҳангоми аз мол чошнӣ ва намуна гирифтани шахсони мансабдори мақомоти гумрук ва кормандони мақомоти дигари давлатӣ иштирок кунанд.

6. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд ҳангоми аз мол чошни ё намуна гирифтани кормандони мақомоти дигари давлатӣ, инчунин шахсони дар қисми 2 ҳамин модда зикршуда иштирок намоянд.

7. Декларантҳо ва намояндагони онҳо вазифадоранд ба шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳангоми гирифтани чошнӣ ва намунаи мол ба онҳо ёри расонанд, аз ҷумла аз ҳисоби худашон молро бор кунанд ва фароранд ва дигар амалиёти заруриро нисбати мол иҷро кунанд.

8. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд дар ғайби декларантҳо ва намояндагони онҳо дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 3 моддаи 413 ҳамин Кодекс аз мол чошнӣ ё намуна гиранд. Дар чунин ҳолатҳо чошнӣ ё намуна дар ҳузури на камтар аз ду шахси холис гирифта мешавад.

9. Мақомоти гумрук бояд аз натиҷаи тадқиқоти чошнӣ ё намунаи моле, ки аз тарафи мақомоти дигари давлатӣ гирифта шудаанд, хабардор бошанд ва дар ин бора шахсони дар қисми 2 ҳамин модда зикршударо огоҳ намоянд.

10. Тартиби аз мол гирифтани чошнӣ ё намуна, инчунин тартиби тадқиқи онҳо аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мутобиқи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

11. Баробари ба охир расидани тадқиқот чошнӣ ё намунаи мол ба соҳибаш баргардонида мешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки чунин чошнӣ ва намуна мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд нобуд ё партов карда шавад, инчунин агар хароҷоти баргардонидани чошнӣ ё намуна аз нархи онҳо бештар бошад.

Моддаи 425. Иштироки мутахассис ҳангоми гузаронидани назорати гумрукӣ

1. Ҳангоми зарурат барои иштирок дар иҷрои амалҳои мушаххаси назорати гумрукӣ мумкин аст мутахассиси ба натиҷаи чунин амалҳо манфиатнадоштаи дорои донишу малакаи махсус, ки барои мусоидат ба мақомоти гумрук муҳим аст, махсусан ҳангоми истифодаи воситаҳои техникӣ ҷалб карда шавад.

2. Шахс ба сифати мутахассис дар асоси шартнома ҷалб карда мешавад.

3. Мутахассис ҳуқуқ дорад:

1) бо маводи дахлдори амале, ки бо иштироки ӯ иҷро мегардад, шинос шавад;

2) бо иҷозати шахси мансабдори мақоми гумрук ба иштирокчиёни ин амал саволҳои ба ин амал дахлдорро диҳад;

3) ҳуҷҷатҳоеро, ки тибқи натиҷаи иҷрои амал дар рафти назорати гумрукӣ тартиб дода мешаванд, аз назар гузаронад, пешниҳоду мулоҳизаҳояшро оид ба иҷрои ин амал баён кунад, ки бояд дар чунин ҳуҷҷатҳо қайд карда шаванд.

4. Мутахассис вазифадор аст:

1) дар амале, ки дониши махсусро талаб мекунад, иштирок кунад, оид ба амали пешгирифтааш шарҳу эзоҳот диҳад;

2) иҷро шудани ин амал, мазмун ва натиҷаи онро бо имзои худ тасдиқ кунад.

5. Ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маълумоти ҳангоми иҷрои амали назорати гирифтаашро, ки он сирри тиҷоратӣ, бонкӣ ва ё дигар сирри қонунан ҳифзшаванда мебошад, инчунин дигар маълумоти махфиро набояд ошкор кунад, бо мақсади дигар истифода барад ё ба шахси сеюм диҳад.

6. Хароҷоти мақомоти гумрук нисбати ҷалби мутахассис аз ҳисоби буҷети давлатӣ пардохта мешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки мутахассис бе дархости мақомоти гумрук ҷалб шуда бошад.

Моддаи 426. Ҷалби мутахассисони мақомоти дигари давлатӣ барои мусоидат ба назорати гумрукӣ

1. Мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутахассисони мақомоти дигари ҳифзи ҳуқуқ ё мақомоти назораткунандаро барои мусоидат ба назорати гумрукӣ ҷалб намоянд.

2. Хароҷоти вобаста ба ҷалби мутахассисони мақомоти дигари давлатӣ, ба шарте агар кори иҷрокардаи онҳо ба доираи вазифаҳои хизматиашон вобаста набошад, бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.

БОБИ 52. БАҲОДИҲӢ ВА ИДОРАИ ТАВАККАЛ (РИСК)

Моддаи 427. Мафҳуми умумӣ ва мақсади истифодаи идораи таваккал

1. Таваккал дараҷаи эҳтимолияти риоя накардани қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки мумкин аст ба давлат зарар орад.

Баҳои таваккал ин мунтазам муайян кардани афзалияти идораи таваккал бо роҳи баҳодиҳӣ ва муқоисаи сатҳи таваккал бо стандарти пешакӣ муайяншуда бошад.

Идораи таваккал ин тарзи истифодаи тадбирҳои пешгирӣ мебошад, ки имконият медиҳанд, усулҳои назорат барои пешакӣ огоҳонидани таваккал муайян карда шаванд.

2. Мақсади истифодаи идораи таваккал чунин аст:

1) таваҷҷӯҳ ба соҳаи таваккали ғайримуқаррарӣ ва самараноктар истифода кардани захираҳои дар ихтиёрдошта;

2) зиёд кардани имконияти ошкор сохтани ҳуқуқвайронкунӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ;

3) барои иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, ки қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя мекунанд, муҳайё намудани шароити мусоид ба интиқоли молу воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 428. Категорияҳои таваккал

Ба категорияҳои таваккал объектҳои зерин дохил мешаванд:

1) намуди мол;

2) рамзи мол мутобиқи Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ;

3) кишвари истеҳсоли мол;

4) кишвари интиқолшавандаи мол;

5) кишвари таъиноти мол;

6) воситаи нақлиёт;

7) арзиши гумрукӣ;

8) хати сайри интиқоли мол;

9) иштирокчии фаъолияти иқтисодии хориҷӣ;

10) ҳуҷҷатҳое, ки барои барасмиятдарории гумрукӣ пешниҳод карда мешаванд.

Моддаи 429. Фаъолияти мақомоти гумрук оид ба баҳодиҳӣ ва идораи таваккал

1. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҷамъоварӣ, ҷамъбаст, таҳлили маълумоти оморӣ ва фавриро оид ба содир шудани ҳуқуқвайронкунӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ, аз ҷумла - ҳамаи далелҳои ҳуқуқвайронкуниро, ки дар марҳалаи тафтиш қарор доранд, инчунин нисбати онҳо қарори мурофиави қабул шудаанд, анҷом медиҳад.

2. Рӯйхати нишондиҳандаҳои таваккал, меъёри муайян намудан ва татбиқ кардани онҳо аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

3. Рӯйхати муқарраргардидаи нишондиҳандаҳои таваккал дар рафти назорати гумрукӣ барои татбиқи усулҳои гуногуни назорати гумрукӣ аз тарафи мақомоти гумрук истифода мешавад ва барои маҳдуд кардани интиқоли мол аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон асос шуда наметавонад. Рӯйхати мазкур маълумоти махфӣ мебошад.

4. Бо пешниҳоди воҳидҳои минтақавии мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ рӯйхати нишондиҳандаҳои таваккал бо назардошти вазъи фаврии баамаломада дар ҳамаи давраи амали онҳо метавонад иваз карда шавад.

5. Иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷиро тибқи тартиби муқарарнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба дараҷаи таваккали ҳадди ақал ё ҳадди аксар мансуб донистан мумкин аст.

Тартиби мансуб донистани иштирокчиёни фаъолияти иқтисодӣ ба категорияи ҳадди ақал ё ҳадди аксари таваккал ва нисбати онҳо қабул намудани расмиёти алоҳидаи гумрукӣ ва шаклҳои назорати гумрукӣ дар асоси пешниҳоди тартибдодаи воҳидҳои минтақавии мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ, якҷоя бо ташкилотҳои ғайритиҷоратии соҳаи фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

БОБИ 53. МУҚАРРАРОТИ ИЛОВАГИИ МАРБУТ БА НАЗОРАТИ ГУМРУКӢ

Моддаи 430. Озод кардан аз шаклҳои муайяни назорати гумрукӣ

1. Озод кардан аз татбиқи шаклҳои муайяни назорати гумрукӣ танҳо тибқи ҳамин Кодекс, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

2. Бағоҷи шахсии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аъзои оилааш муоинаи гумрукӣ карда намешаванд.

3. Бағоҷи шахсии аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аъзои оилаашон, ки бо онҳо ҳамсафаранд, мавриди муоинаи гумрукӣ қарор намегиранд.

Бағоҷи шахсии аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон агар шахсони мазкур вобаста ба вазифаҳои хизматиашон аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаранд, мавриди муоинаи гумрукӣ қарор намегиранд.

4. Роҳбари мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ё шахси ивазкунандаи ӯ ҳуқуқ дорад шахсони ҷудогона, молу воситаҳои алоҳидаи нақлиётро дар ҳолатҳое, ки он ба таъмини бехатарии Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқаманд бошад, аз шаклҳои муайяни назорати гумрукӣ озод намояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 431. Маълумот дар бораи шахс

1. Маълумотро дар бораи шахсоне, ки молу воситаҳои нақлиётро аз сарҳади гумрукӣ мегузаронанд, дар бораи шахсоне, ки дар соҳаи гумрук фаъолият доранд (боби 3), мақомоти гумрук ҳангоми назорати гумрукӣ ва барасмиятдарории гумрукии молу воситаҳои нақлиёте, ки аз сарҳади гумрукӣ гузаронида мешаванд, тибқи ҳолатҳо ва тартиби пешбининамудаи ҳамин Кодекс ҷамъ меоваранд.

2. Бо мақсади назорати гумрукӣ ва ситонидани пардохтҳои гумрукӣ, мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ин бора маълумот ҷамъоварӣ намоянд, ки иттилооти зайлро дар бар гирад:

1) дар бораи муассисони ташкилот;

2) дар бораи бақайдгирии давлатӣ ба сифати шахси ҳуқуқӣ ё ба сифати соҳибкори инфиродӣ;

3) дар бораи таркиби амволе, ки барои фаъолияти соҳибкорӣ истифода мешавад;

4) дар бораи суратҳисобҳои бонкии кушодашуда;

5) дар бораи фаъолияти шахс дар соҳаи фаъолияти иқтисодии хориҷӣ;

6) дар бораи маҳали ҷойгиршавии ташкилот;

7) дар бораи гузаштан аз қайди мақоми андоз ба сифати андозсупоранда ва рақами мушаххаси андозсупоранда;

8) дар бораи қобилияти пардохтпазирии шахсоне, ки ба феҳристи шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрук амалкунанда дохил карда шудаанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 19.07.2022 № 1906);

9) нисбати шахсони воқеӣ дар бораи маълумоти шахсии шаҳрвандон (ному насаб, шаҳрвандӣ, санаи таваллуд, ҷинс, рақами мушаххаси андозсупоранда (агар бошад), суроғаи ҷои истиқомат), инчунин чанд маротиба аз сарҳади гумрукӣ мол гузарондани онҳо.

3. Шахсони дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда ҳуқуқ доранд маълумоти ҳуҷҷаткардаи мақомоти гумрукро дар бораи худ дастрас намоянд ва бо мақсади пурраву боэътимод гардонидани он маълумотро аниқу саҳеҳ кунанд. Мақомоти гумрук ба шахсон маълумоти оид ба онҳо мавҷударо ба таври ройгон медиҳанд.

Моддаи 432. Истифодаи воситаҳои техникӣ, киштию ҳавопаймоҳо ҳангоми назорати гумрукӣ

1. Мақомоти гумрук бо мақсади кӯтоҳ кардани вақти назорати гумрукӣ, самаранокӣ ё муносиб гардонидани он метавонанд воситаҳои техникиеро, ки рӯйхаташ аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад, истифода баранд.

Воситаҳои техникии мазкур бояд барои ҳаёт ва саломатии инсон безарар бошанд.

2. Молу воситаҳои нақлиёт дар ҳудуди обҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дар маҳалҳои назди сарҳади гумрукӣ бо истифодаи киштиву ҳавопаймоҳои мақомоти гумрук мавриди назорати гумрукӣ қарор мегиранд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

3. Тартиби истифодаи киштиву ҳавопаймоҳои мақомоти гумрук бо мақсади назорати гумрукӣ мутобиқи ҳамин Кодекс аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

Моддаи 433. Бор кардану фаровардани молу воситаҳои нақлиёт ва дигар амалиёти барои назорати гумрукӣ зарурӣ

1. Бо талаби мақомоти гумрук декларант, соҳиби анбори нигоҳдории муваққатӣ, соҳиби анбори гумрукӣ, соҳиби анбори озод, брокери гумрукӣ ва дигар шахси нисбати мол ваколатдор вазифадоранд моли таҳти назорати гумрукӣ бударо интиқол диҳанд, баркашида ё шуморида миқдорашро аниқ кунанд, бор кунанд ва фароранд, аз як нақлиёт ба дигар нақлиёт бор кунанд, бастабанди осебдидаро ба тартиб биёранд, бастабандро кушоянд, ба бастабанд ҷой кунанд ё аз нав бастабанди кунанд, инчунин дари бино, сарпӯши зарф ва дигар ҷоеро, ки чунин мол мавҷуд ҳаст ва буда метавонад, кушоянд.

2. Интиқолдиҳанда вазифадор аст ба борбардорӣ ва борфарории молу воситаҳои нақлиёте, ки аз сарҳади гумрукӣ мегузаронад, мусоидат намояд.

Моддаи 434. Ҳаммонандсозии молу воситаҳои нақлиёт

1. Барои ҳаммонандсозии (идентификатсияи) молу воситаҳои нақлиёти таҳти назорати гумрукӣ буда мӯҳру тамғагузорӣ, маркировкаи ҳарфӣ ва дигар намуди маркировка, аломатҳои ҳаммонандсозӣ, ҳуҷҷатҳои нақлиётӣ (борбарӣ), тиҷоратӣ ва дигар ҳуҷҷатҳо, гузоштани штамп, гирифтани чошнӣ ва намунаҳои мол, рӯйихаткунии пурраи молу воситаҳои нақлиёт, нақшаҳои кашидашуда, тасвири манзараҳои калонҳаҷм, суратҳо, тасвирҳо ва дигар воситаҳои ҳаммонандсозӣ истифода шуда метавонанд.

2. Воситаҳои ҳаммонандсозӣ ба истиснои таҳдиди хатари воқеии нобуд шудан, тамоман аз даст рафтан ё хароб гардидани молу воситаҳои нақлиёт, танҳо аз тарафи мақомоти гумрукӣ ё бо иҷозати онҳо тағйир дода ё нобуд карда мешаванд. Дар бораи тағйир додан, нобуд кардан канда гирифтан ва ё осеб расонидан ба воситаҳои ҳаммонандсозӣ ба мақоми гумрук фавран хабар дода, барои исботи таҳдиди хатари зикршуда далелҳо пешниҳод карда мешаванд. Оид ба тағйир додан, канда гирифтан, нобуд ё иваз кардани воситаҳои ҳаммонандсози тибқи намунаи тасдиқнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ аз ҷониби мақомоти гумрук санад тартиб дода мешавад.

3. Агар ба мақсадҳои гумрукӣ тамға, мӯҳр ё дигар воситаҳои ҳаммонандсозии мақомоти гумрукии давлатҳои хориҷӣ ба сифати воситаҳои ҳаммонандкуни истифода гардад, муқаррароти қисми 2 ҳамин модда истифода карда мешавад.

4. Бо хоҳиши декларант мақомоти гумрук моли ватаниеро, ки барои баровардан аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод шудааст, дар ҷои декларатсиякунониашон ҳаммонанд мекунанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 435. Ваколатҳои иловагии мақомоти гумрук ҳангоми ошкор кардани моли ғайриқонунӣ ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон овардашуда

(Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421)

1. Ҳангоми аз тарафи мақомоти гумрук ошкор кардани моли ғайриқонунӣ аз сарҳади гумрукӣ гузаронидашуда, ки онро шахсон дар ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми машғул шуданашон ба фаъолияти соҳибкорӣ харидаанд ва барояш боҷҳои гумрукӣ ва андоз супорида нашудааст ё мамнӯият ва маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон риоя нагардидааст, нисбати ин мол муқаррароти пешбининамудаи моддаи 418 ҳамин Кодекс татбиқ мегардад. Моли мазкур барои мақсадҳои гумрукӣ ҳамчун моли таҳти назорати гумрукӣ қарордошта дониста мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Шахсони дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда ҳуқуқ доранд мутобиқи моддаи 372 ҳамин Кодекс боҷи гумрукиро супоранд ва шарту талаботи барасмиятдарории гумрукии молро бо тартиби соддагардонидашудаи муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ иҷро намоянд. Дар ин ҳолат мол ситонида намешавад, ба шарте ки агар шахсон пардохтҳои гумрукиро дар давоми панҷ рӯзи ошкор шудани молашон супоранд ё пардохти онро мутобиқи боби 46 ҳамин Кодекс таъмин намоянд. Ба маблағи зикргардидаи пардохтҳои гумрукӣ фоиз ҳисоб карда намешавад.

3. Муқаррароти қисми 2 ҳамин модда дар бобати ба шахсон додани ҳуқуқи супоридани пардохтҳои гумрукӣ ва барасмиятдарории гумрукии моли ғайриқонунӣ ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон овардашуда нисбати молҳои манъшуда, нисбати молҳои воридоташон ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муомилоташон мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъшуда, инчунин нисбати молҳое, ки мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбаташон ҳангоми воридот маҳдудияти миқдорӣ муқаррар шудааст, татбиқ намегардад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

4. Ҳангоми супоридани пардохтҳои гумрукӣ ва барасмиятдарории гумрукии он аз тарафи шахсони дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда, мол барои мақсадҳои гумрукӣ ҳамчун моли барои муомилоти озод иҷозатдодашуда ҳисоб мешавад, ки ин ба мақомоти гумрук оид ба иҷрои амалҳои зарурӣ барои ошкор кардани шахсоне, ки молро ғайриқонунӣ аз сарҳади гумрукӣ мегузаронанд, монеа намебошад.

5. Агар шахсон аз супоридани пардохтҳои гумрукӣ ва иҷрои амалиёти гумрукӣ нисбати моли ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ғайриқонуни воридшуда саркаши кунанд, ихтиёрдории чунин мол мутобиқи ҳамин Кодекс сурат мегирад. Моли дар қисми 3 ҳамин модда зикршуда дар асоси қарори суд, бо дархости мақомоти гумрук ба моликияти давлатӣ гузаронида мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 436. Истифодаи натиҷаи назорати гумрукӣ ҳангоми пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, баррасии парвандаҳои гражданӣ ва ҷиноятӣ

Натиҷаи назорати гумрукӣ, ки мутобиқи муқаррароти ҳамин фасл ба расмият дароварда шудааст, мумкин аст ҳангоми оғоз намудани парвандаҳои ҷиноятӣ, гражданӣ ва ҳуқуқию маъмурӣ ба сифати далел қабул карда шавад ва бояд аз ҷониби суд ё шахсони мансабдор ҳангоми баррасии парвандаҳои зикргардида, даъво ба қарор, амали (беамалии) мақомоти гумрук ва шахсони мансабдори он ё парвандаҳои дахлдори баҳсҳои иқтисодӣ, ки суди иқтисодӣ ҳал мекунад, дар қатори дигар далелҳо мутобиқи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон арзёбӣ карда шавад.

БОБИ 54. АНДЕШИДАНИ ЧОРАҲО НИСБАТИ МОЛИ АЛОҲИДА АЗ ТАРАФИ МАҚОМОТИ ГУМРУК

Моддаи 437. Асос барои боздошти иҷозати мол

1. Мақомоти гумрук бо тартиби пешбининамудаи ҳамин боб барои боздошти иҷозати мол дар асоси аризаи шахси соҳиби ҳуқуқҳои истиснои (моликияти зеҳнӣ) ба объекти ҳуқуқи муаллифӣ ва ҳуқуқҳои ба ҳам вобастаанд ба нишони мол, ба нишони хизматрасонӣ ва соҳибии истифодабарии номи ҷои истеҳсоли мол (минбаъд - соҳибҳуқуқ) тадбирҳои дахлдор қабул менамояд. Чораҳои дар ҳамин боб пешбинишуда ҳангоми гузаронидани мол аз сарҳади гумрукӣ ё ҳангоми иҷрои амалҳои дигар бо моле, ки таҳти назорати гумрукӣ қарор доранд, истифода бурда мешаванд.

2. Чораҳои мутобиқи ҳамин боб андешидаи мақомоти гумрук мутобиқи қонунгузории Чумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати бо ҳама гуна восита ҳимоя намудани ҳуқуқҳои худ ба дорандаи ҳуқуқ монеа намебошанд.

Моддаи 438. Аризаи соҳибҳуқуқ ва тартиби баррасии он

1. Соҳибҳуқуқи дорои асоси кофи, ки ҳуқуқҳои вай мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи моликияти зеҳнӣ бар асари аз сарҳади гумрукӣ гузаронидани моли ба ақидаи ӯ қалбакӣ ё ҳангоми анҷоми дигар амалҳо бо моли таҳти назорати гумрукӣ қарордошта вайрон карда мешаванд, ҳуқуқ дорад ба мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар бораи андешидани чораи боздошти иҷозати ин гуна мол ариза пешниҳод кунад. Аризаро метавонад аз номи соҳибҳуқуқ намояндааш пешниҳод намояд.

2. Ариза дар бораи андешидани чораҳои боздошти иҷозати мол бояд маълумоти зеринро дар бар гирад:

1) дар бораи соҳибҳуқуқ ва агар аризаро намояндаи вай диҳад, инчунин дар бораи намоянда;

2) дар бораи объекти моликияти зеҳнӣ;

3) дар бораи моле, ки ба ақидаи соҳибҳуқуқ қалбакӣ мебошад ва ҳаддалимкон муфассалтар, то он ки мақомоти гумрук тавонанд ин гуна молро ошкор намоянд;

4) дар бораи мӯҳлате, ки мақомоти гумрук мувофиқи ҳамин боб тадбирҳо меандешанд.

Ба аризаи соҳибҳуқуқ дар бораи андешидани чораҳои боздошти иҷозати мол ҳуҷҷатҳое илова карда мешаванд, ки ба объекти моликияти зеҳнӣ ҳуқуқ доштанашро тасдиқ мекунанд (шаҳодатнома, қарордод, аз ҷумла қарордоди литсензионӣ) дар бораи вогузоштани ҳуқуқҳои истисноӣ, дигар ҳуҷҷатҳое, ки ҳуқуқҳои ӯро ба объектҳои моликияти зеҳнӣ тасдиқ менамоянд) агар аризаро намоянда диҳад, ба аризаи ӯ инчунин ваколатномаи ба намояндаи худ додаи соҳибҳуқуқ замима карда мешавад.

Соҳибҳуқуқ (намояндаи вай) метавонад ба ариза намунаи молеро, ки метавонад ба сифати тасдиқ барои далели он, ки ҳуқуқҳои вай вайрон карда мешаванд, замима кунад.

3. Тартиби додани ариза ва талабот нисбати маълумоти арзшуда вобаста ба намуди объекти моликияти зеҳнӣ аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян карда мешавад.

4. Ба ариза ӯҳдадории хаттии соҳибҳуқуқ дар бораи товони зарари амволӣ, ки метавонад ба декларант, соҳиби мол ё шахси дар моддаи 15 ҳамин Кодекс зикрдашуда аз сабаби боздошти иҷозати мол расонида шавад, замима мегардад.

5. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ аризаро дар давоми як моҳи расиданаш баррасӣ менамояд ва дар бораи қабули тадбирҳо мувофиқи ҳамин боб ё наандешидани чунин тадбирҳо қарор қабул менамояд.

Бо мақсади санҷиши эътимоднокии маълумоти пешниҳоднамудаи соҳибҳуқуқ (намояндаи вай) мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад аз шахсони сеюм, инчунин аз мақомоти давлатӣ ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти арзшавандаро дархост намояд. Ин шахсон вазифадоранд дар давоми даҳ рӯзи гирифтани дархост ҳуҷҷатҳои дархостшударо пешниҳод намоянд. Ҳамзамон мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад мӯҳлати баррасии аризаро то як моҳ дароз намояд.

Қарор дар бораи наандешидани чораҳо мувофиқи ҳамин боб ҳангоми аз тарафи соҳибҳуқуқ (намояндаи вай) пешниҳод шудани маълумоти беэътимод, инчунин аз тарафи вай риоя нашудани талаботи муайяннамудаи қисми 2 моддаи 439 ҳамин Кодекс қабул карда мешавад.

Дар бораи қарори қабулшуда соҳибҳуқуқ (намояндаи вай) дар давоми се рӯзи қабул шудани чунин қарор хаттӣ огоҳонида мешавад.

6. Ҳангоми тағйир ёфтани маълумоти дар ариза сабтшуда ё худ ҳуҷҷатҳои ба он замимашуда соҳибҳуқуқ (намояндаи вай) вазифадор аст дар ин бора ба мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ фавран хабар диҳад.

Моддаи 439. Феҳристи гумрукии объектҳои моликияти зеҳнӣ

(Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906)

1. Объектҳои моликияти зеҳнӣ, ки нисбати онҳо мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар бораи андешидани тадбирҳо мувофиқи ҳамин боб қарор қабул намудааст, ба Феҳристи гумрукии объектҳои моликияти зеҳнӣ (минбаъд дар ҳамин боб - Феҳрист) дохил карда мешаванд. Барои дохил намудан ба Феҳрист музд ситонида намешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Бо тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ пешбурди Феҳрист ба роҳ монда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

2. Объекти моликияти зеҳнӣ ба Феҳрист ба шарте дохил карда мешавад, ки соҳибҳуқуқ ӯҳдадориҳои дар қисми 4 моддаи 438 ҳамин Кодекс зикршударо бо усулҳои пешбининамудаи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро намояд. Соҳибҳуқуқ метавонад ба ҷои иҷрои ӯҳдадориҳо қарордоди суғуртаи хавфи масъулиятро барои расонидани зарар ба манфиати шахсони дар қисми 4 моддаи 438 ҳамин Кодекс нишондадашуда пешниҳод намояд. Ҳамзамон маблағи иҷрои ӯҳдадори ё маблағи суғурта бояд аз андозаи 6000 - нишондиҳанда барои ҳисобҳо кам набошад (Конун аз 06.10.2008с. № 437, аз 19.07.2022 № 1906).

3. Объекти моликияти зеҳнӣ аз Феҳрист дар ҳолатҳои зерин хориҷ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906):

1) бо хоҳиши соҳибҳуқуқ (намояндаи вай);

2) аз тарафи соҳибҳуқуқ иҷро накардани шартҳои пешбининамудаи қисми 2 ҳамин модда;

3) ҳангоми ба анҷом расидани мӯҳлати ҳифзи ҳуқуқии объекти моликияти зеҳни;

4) агар соҳибҳуқуқ дар давоми мӯҳлати боздошти иҷозати мол (моддаи 441) ба мақоми ваколатдор мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҳифзи ҳуқуқи худ муроҷиат накарда бошад.

4. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ номгӯи объектҳои моликияти зеҳнии ба Феҳрист дохилшударо дар нашрияҳои расмӣ ва сомонаи расмии интернетии худ чоп мекунад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678, аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 440. Мӯҳлате, ки мақомоти гумрук барои боздошти иҷозати мол чора меандешанд

Мӯҳлате, ки мақоми гумрук барои боздошти иҷозати мол чора меандешад, дар асоси аризаи соҳибҳуқуқ (намояндаи ӯ), ба муддати на зиёда аз панҷ сол аз рӯзи ворид намудани объекти моликияти зеҳнӣ ба Феҳрист муқаррар карда мешавад. Ин мӯҳлат метавонад дар асоси аризаи соҳибҳуқуқ (намояндаи ӯ) бо шарти риояи талаботи пешбининамудаи моддаи 438 ва қисми 2 моддаи 439 ҳамин Кодекс дароз карда шавад. Мӯҳлате, ки дар муддати он мақомоти гумрук барои боздошти иҷозати мол чора меандешанд, наметавонад аз мӯҳлати ҳифзи ҳуқуқии объекти моликияти зеҳнӣ зиёд бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 441. Боздошти иҷозати мол

1. Агар ҳангоми барасмиятдарории гумрукӣ ва назорати гумрукӣ мақоми гумрук моли ҳамчун қалбаки зикркардаи соҳибҳуқуқро (намояндаи ӯро) ошкор намояд, иҷозати ин гуна мол ба муддати 10 рӯзи кори боздошта мешавад. Бо дархости асосноки хаттии соҳибҳуқуқ (намояндаи ӯ) ин мӯҳлат метавонад ба муддати на зиёда аз 10 рӯзи кори зиёд карда шавад, агар шахси мазкур ба мақоми ваколатдори муҳофизи ҳуқуқи соҳибҳуқуқ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муроҷиат намуда бошад.

Қарор дар бораи боздошти иҷозати мол ва тамдиди мӯҳлати боздошти иҷозати мол аз тарафи сардори мақоми гумрук ё шахси ивазкунандаи ӯ ба шакли хаттӣ қабул карда мешавад.

2. Мақоми гумрук дар мӯҳлати на дертар аз рӯзи дигари баъди боздошти иҷозати мол ба декларант ва соҳибҳуқуқ (намояндаи ӯ) оид ба боздошти иҷозати мол, сабабҳо ва мӯҳлатҳои ин боздошт, инчунин ба декларант дар бораи ном (ном, насаб, номи падар) ва суроғаи соҳибҳуқуқ (намояндаи ӯ), ба соҳибҳуқуқ (намояндаи ӯ) бошад ном (ном, насаб, номи падар) ва суроғаи декларантро хабар медиҳад.

3. Соҳибҳуқуқ мувофиқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон барои зарари ба декларант, молик, гирандаи мол ё шахси дар моддаи 15 ҳамин Кодекс зикршуда дар натиҷаи боздошти иҷозати мол расонидааш мувофиқи талаботи ҳамин боб ҷавобгар аст, агар мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда нашавад, ки мол (баста ва этикеткаи онҳо) қалбаки мебошанд.

Моддаи 441(1). Ваколатҳои иловагии мақомоти гумрук оид ба назорати гумрукии молҳои моликияти зеҳнӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд иҷозати молҳои объекти моликияти зеҳнидоштаеро, ки ба феҳрист дохил нашудаанд, бе аризаи соҳибҳуқуқ оид ба боздошти онҳо ҳангоми иҷозат, тибқи тартиби муқаррарнамудаи моддаи мазкур дар ҳолатҳои ошкор шудани аломатҳои вайрон шудани ҳуқуқҳои моликияти зеҳнӣ боздоранд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Қарор оид ба боздоштани иҷозати мол мутобиқи моддаи мазкур, инчунин оид ба бекор кардани қарор оид ба боздоштани иҷозати мол аз тарафи роҳбари мақоми гумрук ё шахси онро ивазкунанда тавассути қабули фармоиш амалӣ карда мешавад.

2. Мақомоти гумрук бо мақсади татбиқи ваколатҳои иловагиашон оид ба ҳимояи тамғаи молӣ, тамғаи хизматрасонии ҳифзшаванда маълумотҳои аз феҳристҳои давлатии бақайдгирии мақоми ваколатдори давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳимояи ҳуқуқҳои моликияти зеҳнӣ дастрас кардаашонро истифода мебаранд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

3. Агар иҷозати мол мувофиқи қисми 1 моддаи мазкур боздошта шавад, мақомоти гумрук фавран ҳамаи чораҳои заруриро барои дар ин хусус огоҳ намудани соҳибҳуқуқ ва декларант ҳангоми ошкор шудани аломатҳои вайроншавии ҳуқуқ ва тасдиқи зарурияти чораҷӯӣ ба хотири боздоштани иҷозати молҳое, ки дорои объектҳои моликияти зеҳнианд, меандешанд. Барои муайян намудани макони соҳибҳуқуқи тамғаи молӣ, тамғаи хизматрасонӣ ё ҳуқуқҳои муаллиф ва ҳуқуқҳои вобаста ба он, ки ҳуқуқҳояш эҳтимол вайрон шудаанд, мақоми гумрук ба мақоми ваколатдори давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳимояи ҳуқуқҳои моликияти зеҳнӣ бо мақсади муайян намудани мавҷудияти бақайдгирии ҳуқуқи муаллиф, дастрас намудани маълумот доир ба тамғаи молӣ, тамғаи хизматрасонӣ ва соҳибҳуқуқ бо хотири огоҳонидани минбаъдаи соҳибҳуқуқ дар бораи зарурияти андешидани чораҳои марбут ба дархост муроҷиат менамояд. Дар дархост бояд дар бораи мақоми гумрук ва молҳое, ки нисбат ба онҳо чораҳои ҳимоя андешида мешаванд, маълумот дода шавад. Мақоми гумрук ва мақоми ваколатдори давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳимояи ҳуқуқҳои моликияти зеҳнӣ оид ба муайян намудани макон ва огоҳонидани соҳибҳуқуқ дар давоми 24 соат бетаъхир ҳамаи чораҳои заруриро меандешанд. Агар дар давоми 24 соат мақоми гумрук макони соҳибҳуқуқро муайян карда натавонад, қарор дар бораи боздоштани иҷозати мол бекор гардида, барасмиятдарории гумрукӣ ва иҷозати молҳо бетаъхир бо тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур анҷом дода мешавад.

4. Иҷозати молҳо ҳангоми ошкор шудани аломатҳои вайронкунии ҳуқуқҳои моликияти зеҳнӣ, бо мақсади огоҳонидани соҳибҳуқуқ ва қабули қарор дар хусуси бекор кардан ё тамдид намудани боздоштани иҷозати молҳо, ба мӯҳлати то 3 рӯзи корӣ боздошта мешавад.

5. Қарор оид ба боздоштани иҷозати молҳо бекор карда шуда, барасмиятдарории гумрукӣ ва иҷозати молҳо тибқи тартиби муайяннамудаи Кодекси мазкур бетаъхир анҷом дода мешавад, агар дар давоми мӯҳлати дар қисми 4 моддаи мазкур пешбинишуда ба мақоми гумрук:

- соҳибҳуқуқ дар бораи тамдид намудани мӯҳлати боздоштани иҷозати молҳо то даҳ рӯзи корӣ ариза пешниҳод накунад;

- соҳибҳуқуқ ариза дар хусуси бекор кардани қарор дар бораи боздоштани иҷозати молҳоро пешниҳод намояд.

6. Агар дар давоми мӯҳлати дар қисми 4 моддаи мазкур пешбинишуда ба мақомоти гумрук аз соҳибҳуқуқ ариза дар хусуси тамдид намудани мӯҳлати боздоштани иҷозати молҳо ворид шавад, иҷозати молҳо то даҳ рӯзи корӣ аз санаи боздошти аввалаи иҷозати молҳо боздошта мешавад. Дар ин ҳолат соҳибҳуқуқ вазифадор аст дар давоми даҳ рӯзи корӣ:

1) таъиноти судро дар бораи қабули аризаи даъвогӣ оид ба вайрон шудани ҳуқуқ ба объектҳои моликияти зеҳнӣ, ки бо интиқоли молҳо аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқамандӣ дошта, иҷозати молҳо боздошта шудааст, пешниҳод намояд;

2) оид ба ҷуброни зарари ба декларант ва шахсони дигар расонидашуда, инчунин хароҷоти мақомоти гумрук, ки бо сабаби боздоштани иҷозати молҳое, ки дорои объектҳои моликияти зеҳнианд, пайдо шудаанд, дар ҳолатҳои бо қарори суд муайян шудани он ки молҳо ба вайронкунии ҳуқуқҳои моликияти зеҳнӣ марбут нестанд, ӯҳдадорӣ пешниҳод намояд;

3) далелҳоеро, ки муроҷиати соҳибҳуқуқро ба мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар хусуси ворид намудани молҳо ба феҳрист тибқи тартиби муқаррарнамудаи моддаи 439 Кодекси мазкур тасдиқ месозанд, пешниҳод намояд. Агар соҳибҳуқуқ дар давоми даҳ рӯзи корӣ аз санаи боздошти аввалаи иҷозати молҳо таъиноти судро дар бораи қабули аризаи даъвогӣ дар хусуси вайрон шудани ҳуқуқ ба объектҳои моликияти зеҳнӣ, ки бо интиқоли молҳо аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқамандӣ дошта, иҷозати молҳо боздошта шудааст, пешниҳод намояд, ҳамчунин агар аз ҷониби соҳибҳуқуқ ӯҳдадориҳои дигар иҷро гарданд, мӯҳлатҳои боздоштани иҷозати молҳо, инчунин мӯҳлатҳои нигаҳдории муваққатии молҳо то эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори суд аз рӯи даъвои зикршуда тамдид мегарданд. Агар дар давоми даҳ рӯзи корӣ аз санаи боздошти аввалаи иҷозати молҳо соҳибҳуқуқ муқаррароти қисми мазкурро риоя накунад, мақоми гумрук қарор дар бораи боздоштани иҷозати молҳоро бекор мекунад ва барасмиятдарории гумрукии молҳоро тибқи тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур анҷом медиҳад. Дар ҳолати мазкур хароҷотҳои декларант ва мақоми гумрук, ки бо боздоштани иҷозати молҳо дар давоми даҳ рӯзи корӣ вобастаанд, ба зиммаи соҳибҳуқуқ гузошта мешаванд. Тартиби ҳамгироӣ ва робитаи иттилоотӣ байни мақомоти гумрук ва мақоми ваколатдори давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳимояи ҳуқуқи моликияти зеҳнӣ тибқи санади якҷоя муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845, аз 30.05.2017 № 1421, аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 442. Пешниҳоди маълумот. Гирифтани чошнӣ ва намуна

1. Бо иҷозати мақомоти гумрук соҳибҳуқуқ (намояндаи ӯ) ва декларант метавонанд таҳти назорати гумруки чошнӣ ва намунаи молро, ки нисбати онҳо қарор дар бораи боздошти иҷозати мол қабул шудааст, таҳқиқ гузаронанд, ҳамчунин онҳоро аз назар гузаронанд ва аксбародорӣ намоянд ё ба тарзи дигар ин гуна молро сабт намоянд.

2. Бо дархости соҳибҳуқуқ (намояндаи ӯ) мақомоти гумрук метавонад маълумоти иловагиеро, ки барои исботи вайрон шудани ҳуқуқҳои вай заруранд, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, пешниҳод намояд.

3. Маълумоти гирифтаи соҳибҳуқуқ (намояндаи ӯ) ё декларант мувофиқи ҳамин модда, махфи ба ҳисоб рафта, бояд ифшо нашавад, ба шахсони сеюм, инчунин ба мақомоти давлатӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, дода нашавад.

Моддаи 443. Бекор кардани қарор дар бораи боздошти иҷозати мол

1. Агар то гузаштани мӯҳлати боздошти иҷозати мол аз тарафи мақоми ваколатдор мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ситонидани мол, дар бораи ҳабси мол ё мавриди мусодира қарор додани онҳо қарор гирифта нашавад, қарор дар бораи боздошти иҷозати мол аз рӯзи дигар баъди гузаштани мӯҳлати боздошти иҷозати мол бояд бекор карда шавад.

2. Қарор дар бораи боздошти иҷозати мол то гузаштани мӯҳлати боздошти иҷозати мол бояд бекор карда шавад, агар:

1) соҳибҳуқуқ (намояндаи ӯ) ба мақомоти гумрук бо дархости бекор кардани қарор дар бораи боздошти иҷозати мол муроҷиат намуда бошад;

2) объекти моликияти зеҳнӣ аз Феҳрист хориҷ карда шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

3. Қарор дар бораи боздошти иҷозати мол дар рӯзи маълум гардидани асосҳои дар қисми 2 ҳамин модда пешбинишуда бекор карда мешавад.

4. Бекор карда шудани қарор дар бораи боздошти иҷозати мол аз тарафи сардори мақоми гумрукӣ ин қарорро қабулнамуда ё шахси ивазкунандаи ӯ ба таври хаттӣ амалӣ карда мешавад. Баъди бекор кардани чунин қарор иҷозати мол мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Кодекс амалӣ карда мешавад (боби 16).

Моддаи 444. Моле, ки нисбати он мақомоти гумрук чораҳои боздошти иҷозати молро намеандешанд

Чораҳои вобаста ба боздошти иҷозати мол мувофиқи ҳамин боб нисбати моли дорои моликияти зеҳнӣ, ки аз тарафи шахсони воқеӣ ё тавассути муросилоти байналмилалии почта ба миқдори кам ирсол мешаванд андешида намешаванд, агар ин мол барои истифодаи шахсӣ, оилавӣ, хонаводагӣ ва дигар эҳтиёҷот, ки ба иҷрои фаъолияти соҳибкорӣ алоқаманд нестанд, таъин нагардида бошанд.

ФАСЛИ V. НАЗОРАТИ ГУМРУКӢ ДАР СОҲАИ НАЗОРАТИ АСЪОР ВА СОДИРОТӢ

БОБИ 55. ВАЗИФАҲОИ МАҚОМОТИ ГУМРУК ДАР СОҲАИ НАЗОРАТИ АСЪОР

Моддаи 445. Вазифаҳои мақомоти гумрук дар соҳаи назорати асъор

Мақомоти гумрук дар доираи ваколатҳои худ назорати риояи қонунгузории асъори Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҳангоми интиқоли молу воситаҳои нақлиёт аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 446. Ваколати мақомоти гумрук дар соҳаи назорати асъор

Бо мақсади таъмини риояи қонунгузории асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон мақомоти гумрук:

1) назоратро барои аз тарафи иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷӣ риоя гардидани қонунгузории асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамояд;

2) ба Бонки миллии Тоҷикистон дар бораи ҳаракати молу воситаҳои нақлиёт аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартибе, ки мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо мувофиқаи Бонки милии Тоҷикистон муайян намудааст, ахбор пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

3) Бонки миллии Тоҷикистон ва бонкҳои сатҳи дуюмро дар бораи вайрон кардани қонунгузории асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз тарафи мақомоти гумрук ошкор карда шудаанд, огоҳ менамояд.

БОБИ 56. НАЗОРАТИ СОДИРОТӢ, КИ МАҚОМОТИ ГУМРУК АНҶОМ МЕДИҲАНД

Моддаи 447. Мақомоти гумрук ҳамчун мақоми назорати содиротӣ

1. Мақомоти гумрук дар соҳаи назорати содиротӣ дар доираи салоҳияти худ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзими назорати содиротиро амалӣ менамоянд.

2. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ вазифаҳо ва ваколатҳои мақомоти гумрукро бо роҳи интишори санади меъёрии ҳуқуқии соҳаи назорати содиротӣ дар доираи салоҳияти худ мутобиқи санади меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 448. Салоҳияти мақомоти гумрук дар соҳаи назорати содиротӣ

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

1. Мақомоти гумрук назорати гумрукии молеро, ки таҳти назорати содироти қарор доранд, ҳангоми интиқоли онҳо аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

2. Мақомоти гумрук дар ташаккули заминаи меъёрии ҳуқуқии соҳаи назорати содиротӣ иштирок мекунанд ва аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқоли ғайриқонунии маҳсулотро, ки бояд таҳти назорати содиротӣ қарор гирад, пешгирӣ ва манъ менамоянд.

Моддаи 449. Риояи махфияти маълумот

Шахсони мансабдори мақомоти гумрук, ки ба татбиқи назорати содироти ваколатдоранд, бояд махфияти маълумоти аз иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷӣ ва дигар мақомоти давлатии ваколатдор гирифтаашонро нигоҳ доранд.

ФАСЛИ VI. БА МОЛИКИЯТИ ДАВЛАТИ ГУЗАРОНИДАНИ МОЛУ ВОСИТАҲОИ НАҚЛИЁТ ВА ИХТИЁРДОРИИ ОНҲО

БОБИ 57. АСОСҲО ВА ТАРТИБИ ГУЗАРОНИДАНИ МОЛУ ВОСИТАҲОИ НАҚЛИЁТ БА МОЛИКИЯТИ ДАВЛАТӢ

Моддаи 450. Асосҳо барои гузаронидани мол ва воситаҳои нақлиёт ба моликияти давлатӣ

Мол ва воситаҳои нақлиёт ба моликияти давлатӣ дар асосҳои зерин гузаронида мешаванд:

1) қарори суд ҳангоми истифодаи мусодираи амвол тибқи қонунвайронкунии маъмурӣ ё содир намудани ҷиноят;

2) қарори суд дар бораи ба моликияти давлатӣ гузаронидани мол мувофиқи қисми 9 моддаи 418 ва қисми 5 моддаи 435 ҳамин Кодекс;

3) декларатсияи гумрукие, ки таҳти низоми гумрукии даст кашидан ба манфиати давлат ба расмият дароварда шудааст ва санади супоридан ва қабули молу воситаҳои нақлиёт.

Моддаи 451. Тартиби гузаронидани мол ва воситаҳои нақлиёт ба моликияти давлатӣ бо қарори суд

1. Молу воситаҳои нақлиёт ба моликияти давлати вобаста ба ҳуқуқвайронкуниҳо дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ, аз рӯзи ҳукми қонуни пайдо кардани қарори суд гузаронида мешаванд.

2. Мақоми гумрук дар асоси қарори суд бо санади супоридан ва қабули мол ё ба воситаҳои нақлиёти мусодирашударо ба мақоми ваколатдори давлатии дахлдор месупорад.

Моддаи 452. Асосҳои ба моликияти давлатӣ гузаронидани мол ва воситаҳои нақлиёт, ки таҳти низоми гумрукии даст кашидан ба манфиати давлат ба расмият дароварда шуданд

1. Шахси интиқолдиҳандаи молу воситаҳои нақлиёт ба мақомоти гумрук декларатсияи гумрукии таҳти низоми гумрукии даст кашидан ба манфиати давлат арзшударо пешниҳод менамояд.

2. Мол ва воситаҳои нақлиёт, ки таҳти низоми гумрукии даст кашидан ба манфиати давлат ба расмият дароварда шудаанд, ба моликияти давлатӣ дар асоси декларатсияи гумрукӣ ва санади қабул ва супоридан аз лаҳзаи супоридани молу воситаҳои нақлиёт ба мақоми ваколатдори давлатии дахлдор гузаронида мешаванд.

БОБИ 58. ИХТИЁРДОРИИ МОЛУ ВОСИТАҲОИ НАҚЛИЁТӢ БА МОЛИКИЯТИ ДАВЛАТӢ ГУЗАРОНИДАШУДА

Моддаи 453. Тартиби ихтиёрдории мол ва воситаҳои нақлиёти ба моликияти давлатӣ гузаронидашуда

Ихтиёрдории молу воситаҳои нақлиёти ба моликияти давлатӣ гузаронидашуда мувофиқи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 454. Ихтиёрдории моле, ки мӯҳлати нигоҳдории муваққатии он ё мӯҳлати нигаҳдориаш дар анбори гумрукӣ гузаштааст

Моле, ки мӯҳлати нигаҳдории муваққатӣ ё мӯҳлати нигаҳдориаш дар анбори гумрукӣ гузаштааст, дар асоси санади тибқи намунаи муайянкардаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ таҳиянамудаи мақомоти гумрук, ки гузаштани мӯҳлати нигаҳдории муваққатӣ ё мӯҳлати нигаҳдорӣ дар анбори гумрукиро ба қайд мегирад, ихтиёрдори карда мешавад. Нусхаи дуюми ин санад бояд ба соҳиби қонунии мол супорида шавад, ба шарте, ки ин шахс аз тарафи мақоми гумрук муайян карда шуда бошад. Нусхаи санад ба соҳиби анбори нигоҳдории муваққатӣ ё соҳиби анбори гумрукӣ супорида мешавад.

Моддаи 455. Ихтиёрдории мол ва воситаҳои нақлиёте, ки далели шайъии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурианд

1. Мақомоти гумрук метавонанд молу воситаҳои нақлиётро, ки далели шайъии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурианд, ҳангоми мавҷуд набудани шароитҳои нигаҳдории онҳо ва ҳангоми аз арзиши мол зиёд будани хароҷоти воқеии нигаҳдории онҳо, инчунин дар ҳолатҳои дигари муайянкардаи Кодекси Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва қонунҳои дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон ихтиёрдорӣ намоянд.

2. Агар ҳангоми баррасии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар бораи мусодираи молу воситаҳои нақлиёти дар қисми 1 ҳамин модда зикрёфта қарор қабул карда шавад, маблағи аз фурӯши ин молу воситаи нақлиёт бадастомада ба ҳисоби буҷети давлати гузаронида мешавад.

3. Молу воситаҳои нақлиёте, ки далели шайъии парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ буда, нисбати онҳо ҷиҳати баргардонидан ба соҳиби қонуниашон қарор қабул карда шудааст, вале соҳибашон дар давоми як моҳи эътибори қонуни пайдо кардани қарор оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ онҳоро талаб карда нагирифтааст, мувофиқи ҳамин боб ихтиёрдори карда мешавад, ба шарте, ки агар нигаҳдории ин молу воситаҳои нақлиёт аз тарафи мақомоти гумрук ё таҳти назорати онҳо анҷом дода шуда бошад.

Молу воситаҳои нақлиёт дар асоси санади мақомоти гумрук, ки гузаштани мӯҳлати дархости онҳоро сабт менамояд ва тибқи намунаи тасдиқнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои гумрукӣ таҳия гардидааст, ихтиёрдорӣ карда мешавад.

Моддаи 456. Тартиб ва усулҳои ихтиёрдории молу воситаҳои нақлиёт

1. Молу воситаҳои нақлиёт аз ҷониби ташкилоте, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатдор намудааст, бо роҳи фурӯш, нобуд сохтан ё партов гардонидан тибқи тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ихтиёрдорӣ карда мешавад.

2. Мақоми гумрук пештар, вале дар мӯҳлати на дертар аз 15 рӯз соҳиби қонунӣ ё шахсӣ дар моддаи 15 ҳамин Кодекс зикршударо (ба шарте, ки ин шахсон аз тарафи мақоми гумрук муайян карда шуда бошанд) дар бораи ба ихтиёри ташкилоти ваколатдор додани молу воситаҳои нақлиёт хабардор менамояд.

3. Молу воситаҳои нақлиёт тибқи нархи муайяннамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон фурӯхта мешавад.

4. Молу воситаҳои нақлиёти ба фурӯш гузошташударо шахсони мансабдори мақомоти гумрук, кормандони ташкилотҳои ваколатдор, ҳамчунин аъзои оилаи онҳо харидорӣ карда наметавонанд.

5. Агар дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад, молу воситаҳои нақдиёте, ки муомилоташон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст, инчунин моле, ки нархи нигоҳдорӣ ва фурӯши он аз арзишаш зиёд аст ё мувофиқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд несту нобуд карда ва ё партов гардонида шаванд.

6. Молу воситаҳои нақлиёт аз ҳисоби шахси дар моддаи 15 ҳамин Кодекс зикршуда ва агар ин шахс муайян карда нашуда бошад, аз ҳисоби соҳиби қонунӣ ва агар соҳиби қонуни ҳузур надошта бошад аз ҳисоби буҷети давлатӣ несту нобуд карда мешавад, ба шарте агар тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати намудҳои алоҳидаи мол тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад.

Моддаи 457. Ихтиёрдории маблағи аз фурӯши молу воситаҳои нақлиёт бадастомада

1. Маблағи аз фурӯши молу воситаҳои нақлиёт бадастомадае, ки ба моликияти давлатӣ гузаронида нашуданд, ба соҳибони қонунӣ тибқи тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давоми 3 сол аз фурӯши онҳо пардохта мешавад. Аз ин маблағ боҷҳои гумрукии воридотӣ, андоз нисбати моли хориҷӣ, ба мисли оне, ки ҳангоми иҷозат ба муомилоти озод супорида мешуд, инчунин хароҷоти ҳамлу нақл (интиқол), нигоҳдорӣ ва фурӯши он, аз ҷумла, хароҷоти экспертиза ва нархгузорӣ, ки мақомоти гумрук ва шахсони дигар масраф намудаанд, ситонида мешаванд.

2. Агар маблағи аз фурӯши молу воситаҳои нақлиёт бадастомада барои пардохти боҷҳои гумрукӣ, андоз ва ҷуброни тамоми хароҷоти мақомоти гумрук ва шахсони дигаре, ки мувофиқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи аз ҳисоби ин маблағ ҷуброн шудани хароҷоти худро доранд, кофӣ набошад, он тибқи навбати зайл тақсим карда мешавад:

1) дар навбати аввал ба буҷети давлатӣ маблағи боҷҳои гумрукӣ ва андоз гузаронида мешавад;

2) дар навбати дуввум хароҷоти ҳамлу нақл (интиқол), нигоҳдорӣ ва фурӯши мол ҷуброн карда мешавад.

3. Хароҷот, инчунин ҳисоби чунин хароҷот тибқи тартиби навбати тақвимии ворид гардидани ҳуҷҷатҳое, ки ҳуқуқи ҷуброни хароҷотро мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунанд, анҷом дода мешавад.

4. Баъди гузаштани мӯҳлати дар қисми 1 ҳамин модда пешбинишуда, маблағи аз фурӯши молу воситаҳои нақлиёт бадастомада ба буҷети давлатӣ гузаронида мешавад.

5. Маблағҳои аз фурӯши молу воситаҳои нақлиёт бадастомадае, ки ба моликияти давлатӣ гузаронида шудаанд, ба истиснои хароҷоти ҳамлу нақл (интиқол), нигаҳдорӣ ва фурӯш, ки дар қисми 1 ҳамин модда пешбинӣ гардидааст, ба буҷети давлатӣ гузаронида мешаванд.

Моддаи 458. Ҳуқуқи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҷиҳати ройгон додани моле, ки ба моликияти давлат гузаронида шудааст

Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мувофиқи тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад доруворӣ, озуқаи зудвайроншаванда, ғизои кӯдакон, ҳамчунин либос, пойафзол ва маводи дигари зарурии рӯзгорро, ки ба моликияти давлат гузаронида шудаанд, ба муассисаҳои таъминоти иҷтимоӣ, нигоҳдории тандурустӣ, маориф, муассисаҳои бачагона, мақомоти ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, маводи таърихӣ, объектҳои илмӣ ва асарҳои санъатро, ки арзиши фарҳангӣ надоранд, ба осорхонаҳо, ашёи олами ҳайвонот ва набототро ба боғи ҳайвонот, мамнӯъгоҳҳо, осорхонаҳо, маводи ибодатиро ба ташкилотҳои динӣ супорад.

Моддаи 459. Хусусияти ихтиёрдории намудҳои алоҳидаи мол

Металлҳои қиматбаҳо, сангҳои қиматбаҳо ва маснуоти онҳо, арзишҳои фарҳангӣ, моли тамғагузоришаванда ва дигар моле, ки муомилоти он дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдуд карда шудааст, тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ихтиёрдори карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

ФАСЛИ VII. МАҚОМОТИ ГУМРУК

БОБИ 59. МАҚОМОТИ ГУМРУК ВА ТАЪМИНИ ФАЪОЛИЯТИ ОНҲО

§1. МАҚОМОТИ ГУМРУК

Моддаи 460. Мақомоти гумрук ва мавқеи онҳо дар системаи мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Мақомоти гумрук мақомоти давлатии ҳифзи ҳуқуқ буда, ҳимояи истиқлолият, амнияти иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, риояи ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро ҳангоми интиқол додани мол ва воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамоянд.

2. Ҳеч яке аз мақомоти давлатӣ, ба истиснои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ надоранд қароре қабул кунанд, ки ба салоҳияти мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон дахл намояд, бе иҷозати дахлдор вазифаҳои онҳоро иҷро намояд ё тағйир диҳад, ба зиммаи онҳо вазифаҳои иловагӣ гузорад ё бо роҳҳои дигар ба фаъолияти мақомоти гумрук, ки тибқи муқаррароти ҳамин Кодекс ва санадҳои дигари қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад, дахолат намояд.

3. Таъсир расонидан ба фаъолияти хизматии кормандони мақоми гумрук манъ аст.

Моддаи 461. Сохтори мақомоти гумрук

1. Мақомоти гумрук инҳоянд:

1) мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ;

2) раёсатҳои минтақавии гумрукӣ (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1932);

3) гумрукҳо;

4) дидбонгоҳҳои гумрукӣ;

2. Ташкил, азнавташкилдиҳӣ, барҳамдиҳии раёсатҳои минтақавии гумрук, гумрукҳо ва дидбонгоҳҳои гумрукӣ аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1932).

Салоҳияти мақомоти муайяни гумрукӣ оид ба иҷрои вазифаҳои мушаххас, ба ҷо овардани амалҳои муайяни гумрукӣ, инчунин минтақаи фаъолияти мақомоти гумрукро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян менамояд. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳуқуқ дорад мақомоти махсуси гумруки ташкил намояд, ки ваколатҳои онҳо барои иҷрои баъзе вазифаҳои ба зиммаи мақомоти гумрук гузошташуда ё гузаронидани амалҳои гумрукӣ нисбати навъҳои муайяни мол маҳдуд гардонида шудааст.

3. Раёсатҳои минтақавии гумрукӣ, гумрукҳо ва дидбонгоҳҳои гумрукӣ дар асоси талаботи ҳамин Кодекс, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва инчунин Низомномаи тасдиқнамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ амал менамоянд. Гумрукҳо ва дидбонгоҳҳои гумрукӣ метавонанд шахси ҳуқуқӣ набошанд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1932).

4. Ба системаи мақомоти гумрук инчунин муассисаҳое шомиланд, ки мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ба ҳисоб намераванд ва онҳоро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ барои таъмини фаъолияти худ таъсис медиҳад.

Моддаи 462. Вазифаҳои мақомоти гумрук

Мақомоти гумрук вазифаҳои асосии зеринро иҷро мекунанд:

1) дар таҳияи сиёсати гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок намуда, ин сиёсатро амалӣ менамоянд;

2) дар доираи салоҳияти худ ҳимояи соҳибихтиёрӣ ва амнияти иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистонро таъмин менамоянд;

3) риояи қонунгузориҳои гумрук ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ки назорати иҷрои онҳо ба зиммаи мақомоти гумрук гузошта шудааст, таъмин менамоянд;

4) мамнӯияту маҳдудиятҳои тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати моли аз сарҳади гумрукӣ интиқолшаванда муайянгардидаро таъмин менамоянд;

5) ҳуқуқу манфиати давлат ва иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷиро дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ ҳимоя мекунанд;

6) заминаи моддию техникӣ ва иҷтимоии мақомоти гумрукро тараққи медиҳанд;

7) дар доираи салоҳияти худ барои ҳифзи амнияти миллӣ, ҳаёт ва саломатии инсон, ҳифзи муҳити зист ва арзишҳои фарҳангӣ тадбирҳо меандешанд;

8) барасмиятдарории гумрукӣ ва назорати гумрукиро татбиқ мекунанд, барои тезонидани интиқоли молу воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ шароит фароҳам меоранд;

9) боҷҳои гумрукӣ, андоз, хироҷи гумрукӣ ва дигар пардохтҳои гумрукӣ, боҷҳои зиддидемпингӣ, махсус, боҷҳои ҷубронӣ, ҷаримаҳои ҳуқуқвайронкунии гумрукиро меситонанд, дуруст ва сари вақт ҳисоб ва супоридани ин боҷу хироҷ ва андозҳоро таҳти назорат мегиранд, барои маҷбуран ситонидани онҳо чора меандешанд;

10) тартиби аз сарҳади гумрукӣ гузаронидани молу воситаҳои нақлиётро таъмин менамоянд;

11) дар доираи салоҳияти худ ҳуқуқи моликияти зеҳниро ҳимоя менамоянд;

12) бар зидди қоҷоқ ва дигар ҷинояткориҳо, ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ мубориза мебаранд, ғайриқонунӣ аз сарҳади гумрукӣ гузаронидани воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, яроқу лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда, арзишҳои фарҳангӣ, маводи радиоактивӣ, намудҳои ҳайвоноту набототе, ки ба онҳо хатари нобудшавӣ таҳдид менамояд, узв ва маҳсули (дериватӣ) онҳо, объектҳои моликияти зеҳнм, дигар молро пешгирӣ менамоянд, инчунин ба муборизаи зидди терроризми байналмилалм ва пешгирӣ кардани дахолати ғайриқонунӣ ба фаъолияти авиатсияи гражданӣ дар фурудгоҳҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мусоидат менамоянд;

13) чораҳои заруриро ҷиҳати пешгирӣ ва ошкор намудани ҳуқуқвайронкуниҳои ба коррупсия алоқаманд ҳангоми интиқоли молу воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон меандешанд ва бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳлили хавфҳои коррупсиониро дар мақомоти гумрук мегузаронанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

14) дар доираи салоҳияти худ назорати андоз, асъор, содиротӣ ва дигар намудҳои назоратро, ки ҳуқуқи анҷом доданашон ё ҳуқуқи иштирок дар анҷом додани онҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти гумрук вогузор гардидааст, анҷом медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845);

15) омори гумрукии тиҷорати хориҷӣ ва Номгӯи молҳои фаъолияти иқтисодии хориҷиро амалӣ менамоянд;

16) иҷрои ӯҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ таъмин менамоянд, бо мақомоти гумрук ва бо мақомоти дигари босалоҳияти давлатҳои хориҷӣ, ташкилотҳои байналмиллалие, ки бо масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ машғуланд, ҳамкорӣ мекунанд;

17) дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ корҳои иттилоотӣ ва машваратиро ба ҷо меоранд, бо тартиби муқарраршуда мақомоти давлатӣ, муассисаҳо ва шаҳрвандонро бо маълумоти марбути масъалаҳои гумрукӣ таъмин менамоянд;

18) дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ корҳои илмию тадқиқотиро доир менамоянд;

19) бо дархости мақоми ваколатдор дар соҳаи муқовимат ба қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда ва маблағгузории терроризм мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи муқовимат ба қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда ва маблағгузории терроризм" маълумотро аз низоми иттилоотии худ пешниҳод менамоянд (Қонуни ҶТ 14.11.2016 № 1366);

20) муқовимат ба экстремизмро ба воситаи пешгирии ҳолатҳои аз сарҳади гумрукӣ интиқол додани маводи экстремистии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардонанд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906);

21) дигар вазифаҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро иҷро менамоянд (Қонуни ҶТ аз 19.07.2022 № 1906).

Моддаи 463. Парчам ва аломати фарқкунандаи мақомоти гумрук

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845)

Мақомоти гумрук дорои парчам ва аломати фарқкунанда мебошанд. Дар воситаҳои нақлиётии дар ихтиёри мақомоти гумрукбуда аломати фарқкунандаи гумрук ҷойгир кунонида мешавад. Тасвиру нақши парчам ва аломати фарқкунандаи мақомоти гумрукро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

Моддаи 464. Маҳалли ҷойгиршавии мақомоти гумрук

1. Мақомоти гумрук дар нуқтаҳои гузаргоҳи Сарҳади давлатии Чумҳурии Тоҷикистон ҷойгир мебошанд. Маҳалҳои дигари ҷойгиршавии мақомоти гумрукро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо назардошти ҳаҷми муомилоти мол ва шумораи мусофирон, суръати рушди муносибатҳои иқтисодии хориҷии минтақаҳои алоҳида, талаботи ташкилотҳои нақлиётӣ, содиркунандагону воридкунандагон, дигар иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷӣ муайян менамояд.

2. Мақомоти гумрук дар биноҳое қарор мегиранд, ки моликияти мақомоти гумрук мебошанд.

Мақомоти гумрук инчунин метавонад дар биноҳои марбутаи зайл қарор гиранд:

1) соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ, анборҳои гумрукӣ, мағозаҳои савдои бебоҷ ва анборҳои озод;

2) ташкилотҳое, ки бо интиқоли байналмилалии мусофирон тавассути ҳавопаймо, нақлиёти роҳи оҳан ва автомобилӣ машғул мебошанд;

3) дигар ташкилотҳое, ки мунтазам молро ворид ва содир менамоянд.

Моддаи 465. Маҳали анҷом додани амалиёти гумрукии мақомоти гумрук

Барсмиятдароии гумрукии молу воситаҳои нақлиёт бевосита дар маҳали ҷойгиршавии мақомоти гумрук ва воҳидҳои сохтории онҳо анҷом дода мешавад. Аз рӯи дархости асосноки шахси манфиатдор ва иҷозати хаттии роҳбари мақомоти гумрук, ё шахси ваколатдори он амалиёти гумруки метавонад дар дигар маҳалҳо низ анҷом ёбад. Мақомоти гумрук барои анҷом додани амалиёти гумрукӣ дар маҳали ҷойгиршавии молу воситаҳои нақлиёт монеъ намешаванд, ба шарте агар ин самаранокии назорати гумрукиро паст нанамояд.

Моддаи 466. Вақти кории мақомоти гумрук

1. Вақти кории мақомоти гумрукро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Вақти кори мақомоти гумрук дар бандарҳо, фурудгоҳҳо ва дигар нуқтаҳои гузаргоҳи аз Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд бо вақти кории мақомот ва хадамоти назоратии ин гузаргоҳҳо мувофиқат намояд. Вақти кории мақомоти гумрук дар дигар маҳалҳои барасмиятдарории гумрукӣ бо назардошти талаботи ташкилотҳои нақлиётӣ ва иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷӣ муқаррар карда мешаванд.

Вақти кории мақомоти гумрук дар нуқтаҳои гузаргоҳи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо ҷойгиршавии гузаргоҳҳои ҳамсарҳад якҷояанд, аз рӯи имконият бояд бо вақти кории мақомоти гумрукӣ ин давлатҳои ҳамсарҳад мувофиқат намоянд.

2. Аз рӯи дархости асосноки шахси манфиатдор ва ҳангоми мавҷуд будани имконоти мақомоти гумрук амалиёти алоҳидаи гумрукӣ метавонад берун аз вақти кории мақомоти гумрук анҷом дода шаванд.

§2. Ҳуқуқ, салоҳият ва ҷавобгарии мақомоти гумрук

Моддаи 467. Салоҳияти мақомоти гумрук

Мақомоти гумрук барои иҷрои вазифаҳои ба зиммашон гузошташуда салоҳият доранд, ки:

1) бо мақсади таъмини риояи қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон тадбирҳои пешбининамудаи ҳамин Кодексро андешанд;

2) ҳуҷҷатҳо, маълумотеро, ки пешниҳоди онҳо мувофиқи ҳамин Кодекс пешбинӣ гардидааст, талаб кунанд;

3) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи шахсияти шаҳрвандон ва шахсони мансабдорро, ки дар амалиёти гумрукӣ иштирок мекунанд, тафтиш намоянд;

4) аз шахси воқеӣ ва ҳуқуқӣ тасдиқномаи ваколати анҷом додани амалҳои алоҳида ё фаъолияти алоҳидаро дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ талаб кунанд;

5) мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ ба мақсади ошкор кардан, пешгирӣ намудан, роҳ надодан ва кушодани ҷиноят, амалиёти таҳқиқӣ ва таъхирнопазири тафтишотӣ, ки тибқи қонунгузории мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти салоҳияти мақомоти гумрук дониста шудааст, ошкор ва муайян намудани шахсоне, ки барои тайёр кардан, анҷом додан ва ҷиноят содир кардан гунаҳкоранд, гузаронанд (Конуни ЧТ аз 25.03.2011 № 693);

6) дар доираи салоҳияти худ гузаронидани амалиёти таҳқиқӣ ва таъхирнопазири тафтишотиро мувофиқи тартиби муайянкардаи қонунгузории мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом диҳанд;

7) парвандаҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмуриро баррасӣ намоянд ва шахсонро барои вайрон кардани қоидаҳои маъмурӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашанд;

8) дар ҳолатҳои таъхирнопазир аз воситаҳои алоқа ё нақлиёти мансуби ташкилот ё иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ (ба истиснои воситаҳои алоқа ва нақлиёти намояндагиҳои дипломатӣ, консулгарӣ ва дигар муассисаҳои давлатҳои хориҷӣ, инчунин ташкилотҳои байналмилалӣ) барои пешгирии ҷиноят дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ, таъқиб ва дастгир кардани шахсоне, ки ин гуна ҷиноятҳоро содир намудаанд ё шахсони барои содир кардани ҷиноят гумонбаршуда истифода баранд. Дар ин ҳолат зарар ва хароҷоти соҳибони воситаҳои нақлиёт ва алоқа мувофиқи тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад;

9) шахсонеро, ки дар содир кардани ҷиноят гумонбар шудаанд ё онро содир намудаанд ё содиркунандагони ҷиноят ё вайронкунандагони қоидаҳои маъмурии соҳаи фаъолияти мақомоти гумрукро мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дастгир намоянд ва ба биноҳои хизматии мақомоти гумрук ё мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон расонанд;

10) оид ба далелу воқеаҳои марбути интиқоли молу воситаҳои нақлиёт аз сарҳади гумрукӣ ва интиқолу нигаҳдории моли таҳти низоми назорати гумрукӣ нигоҳдоришаванда, борбардорию борфурори ҳуҷҷат тартиб диҳанд, ба видео ва аудио сабт кунанд, ба навори кино ва сурат акси онҳоро гиранд;

11) аз мақомоти давлатӣ, ташкилотҳо, корхонаҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва дигар шахсон маълумоти заруриро барои иҷрои вазифаҳои худ мувофиқи ҳамин Кодекс гиранд;

12) ба роҳбарони мақомоти давлатӣ, муассисаҳо, ташколотҳо ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, инчунин ба дигар шахсон огоҳинома фиристода, талаб намоянд, ки вайронкунии қонунгузории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистонро бартараф кунанд ва иҷрои талаботи мазкурро назорат намоянд;

13) дар ҳолатҳои зайл ба судҳо арзу даъво пешниҳод намоянд:

- дар бораи маҷбуран ситонидани боҷҳои гумрукӣ ва андоз;

- дар бораи ситонидани пардохти боҷҳои гумрукӣ ва андоз аз ҳисоби мол;

- дар ҳолатҳои дигари пешбининамудаи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ;

14) бо мақсади ҳамкорӣ ва кӯмак оид ба масъалаҳои татбиқи усулҳои самараноки барасмиятдарории гумрукӣ бо иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, дигар шахсоне, ки фаъолияти онҳо бо иҷрои фаъолияти иқтисодии хориҷӣ алоқаманд аст ва бо иттиҳодияҳои (ассотсиатсияҳои) касбии онҳо муносибатҳои расмии машварати муқарарар намоянд ва ин муносибатҳоро дастгирӣ кунанд;

15) ҳангоми сафари хизматӣ аз ҳуқуқи пешаки банд кардани ҷой дар меҳмонхонаҳо ва дар ҳама намуди нақлиёт истифода намоянд;

16) робитаҳои байналмилалиро дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ муқаррар намоянд ва давом диҳанд;

17) аз дигар салоҳиятҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро истифода баранд.

Моддаи 468. Ҳуқуқҳои мақомоти гумрук ҳангоми татбиқи назорати гумрукӣ бо истифода аз киштиҳо ва ҳавопаймоҳои мақомоти гумрук

1. Ҳангоми татбиқи назорати гумрукӣ бо истифодаи киштиҳо ва ҳавопаймоҳои мақомоти гумрукӣ ин мақомот ҳуқуқ доранд:

1) ҳангоми муайян намудани нишонаҳои он, ки дар воситаҳои нақлиёт мол ғайриқонунӣ интиқол дода мешавад ва он бояд таҳти назорати гумрукӣ қарор гирад, ин воситаҳои нақлиётро боздошта, муоинаи гумрукии онро анҷом диҳанд (моддаи 413);

2) шахсони ба содир кардани ҷиноят гумонбаршудаи савори воситаи нақлиётро, ки амалҳои таъхирнопазири тафтишотӣ ва таҳқиқотиро нисбати онҳо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ихтиёри мақомоти гумрук гузоштааст, боздошт намоянд, ба шарте ки санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигарро пешбинӣ накарда бошанд.

3) берун аз ҳудуди сарҳади обии Ҷумҳурии Тоҷикистон киштии дарёии аз ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе иҷозати мақомоти гумрук равандаро дар минтақаи наздики Ҷумҳурии Тоҷикистон то дохил шудани он ба ҳудуди обии давлатҳои хориҷӣ таъқиб ва боздошт намоянд, ба шарте агар таъқиб аз сарҳади обии дохилӣ, сарҳади обии Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди додани сигнали садоӣ ва назоратӣ дар бораи боз доштани киштӣ аз масофае, ки ин гуна ишораро дидан ва шунидан мумкин аст ва бетанаффус ишора шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

4) ҳангоми ошкор намудани нишонаҳои қонунвайронкунӣ дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ воситаҳои нақлиётро барои ситонидани онҳо мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон то ҳалли қазия, боздошт намояд;

5) дар ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс воситаҳои нақлиётро ҳамроҳи кунанд, аз ҷумла ба онҳо мансабдорони мақомоти гумрукро савор намоянд.

2. Ба сарнишинони киштиву ҳавопаймоҳои мақомоти гумрук ҳуқуқ дода мешавад, ки:

1) ҳудуди оби ва фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, акваторияи бандарҳои дарёӣ, инчунин фурудгоҳҳо, аэродромҳои (майдончаҳои фурудоии) ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистонро новобаста аз мансубият ва таъиноти онҳо ба таври ройгон истифода намоянд, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

2) аз ҳуқуқи афзалиятноки даромадан ба бандарҳо, ки бо мақомоти давлатии ваколатдор мувофиқа шудааст, ройгон истифода баранд;

3) аз маълумоти навигатсионӣ, гидрометеорологӣ, гидрографӣ ва ғайра ройгон истифода намояд;

4) парвози ҳавопаймо ва киштирониро ройгон таъмин намоянд.

Моддаи 469. Ҳуқуқи мақомоти гумрук нисбати воситаҳои нақлиёти автомобилие, ки моли таҳти назорати гумрукро интиқол медиҳанд

1. Мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд нақлиёти автомобилӣ, аз ҷумла воситаҳои нақлиёти автомобилиеро, ки ба молкашонии байналмилалӣ машғул нестанд, бо мақсади тафтиши мол ва ҳуҷҷатҳо манъ намоянд, ба шарте ки онҳо моли таҳти назорати гумрукӣ қарордоштаро кашонанд. Мақомоти гумрук метавонанд воситаҳои нақлиёти автомобилиро дар минтақаҳои назорати гумрукии қад - қади сарҳади гумрукӣ таъсисёфта, боздоранд.

2. Ҳангоми манъ кардани воситаҳои нақлиёт берун аз минтақаи назорати гумрукӣ вақти тафтиши нақлиёт ва ҳуҷҷатҳои он аз тарафи мақомоти гумрук наметавонад аз ду соат зиёд бошад. Дар бораи тафтиши мол ва ҳуҷҷатҳои он тибқи намунаи муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ санад тартиб дода мешавад, ки як нусхаи он бояд ба боркашон дода шавад. Воситаҳои нақлиёт ба ҳудуди анборҳои нигаҳдории муваққатӣ ё маҳалҳои дигар, ки минтақаи доимии назорати гумрукӣ ҳисоб меёбад (моддаи 403), танҳо ҳангоми кушодани парванда дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ маҷбуран ҷойгир карда шуда, нусхаи қарор ё протоколи дахлдор ба интиқолдиҳанда ва ё ронандаи воситаи нақлиёт супорида мешавад. Ҳамзамон, воситаҳои нақлиёт дар ҳудуди анбори нигаҳдории муваққатӣ ё дар маҳали дигар, ки минтақаи назорати гумрукӣ ҳисоб мешавад, то мӯҳлати барои фаровардани бор зарурӣ, ба истиснои ҳолатҳое, ки воситаҳои нақлиёт мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд мусодира карда шаванд, нигоҳ дошта мешавад.

Моддаи 470. Фаъолияти мутақобила ва ҳамкории мақомоти гумрук бо дигар мақомоти давлатӣ

1. Мақомоти гумрук вазифаҳои худро мустақилона ва якҷоя бо дигар мақомоти давлати иҷро менамоянд.

2. Мақомоти гумрук мувофиқи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд барои аз тарафи дигар мақомоти давлатӣ дар минтақаи назорати гумрукӣ иҷро намудани амалҳои алоҳидаи марбути салоҳияташон иҷозат диҳанд.

3. Ҳангоми аз тарафи мақомоти гумрук ошкор намудани нишонаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ (ҷиноят), ки баррасии парвандаи он тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон салоҳияти дигар мақомоти давлатӣ мебошад, мақомоти гумрук вазифадоранд ин маълумотро ба мақоми дахлдори давлатии фавран пешкаш намоянд.

Моддаи 470(1). Фаъолияти мутақобила ва ҳамкории мақомоти гумрук бо ташкилотҳои ғайритиҷоратии муттаҳидкунандаи шахсоне, ки фаъолияти вобаста ба интиқоли мол ва воситаҳои нақлиётро тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд, инчунин шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунанда

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678)

1. Бо мақсади мувофиқати манфиатҳои муҳими ҷамъиятии шахсони анҷомдиҳандаи фаъолияти вобаста ба интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунанда, мақомоти гумрук бо ташкилотҳои ғайритиҷоратии муттаҳидкунандаи чунин шахсон ҳамкорӣ менамояд.

2. Ҳамкории мақомоти гумрук бо ташкилотҳои ғайритиҷоратии муттаҳидкунандаи шахсони анҷомдиҳандаи фаъолияти вобаста ба интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин шахсони дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ амалкунанда метавонад дар шаклҳои зерин анҷом дода шавад:

1) пешниҳод намудани таклифҳо ба лоиҳаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти гумрукӣ;

2) иштирок дар арзёбии самаранокии татбиқи чораҳои маъмурияти гумрукӣ;

3) шаклҳои дигари ҳамкорӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

3. Бо мақсади фаъолияти мутақобила ва ҳамкорӣ оид ба масъалаҳои татбиқи усулҳои самараноки барасмиятдарории гумрукӣ ва назорати гумрукӣ, мақомоти гумрук бо ташкилотҳои ғайритиҷоратии муттаҳидкунандаи шахсони анҷомдиҳандаи фаъолияти вобаста ба интиқоли мол ва воситаҳои нақлиёт тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон машварат мегузаронад. Тартиби гузаронидани чунин машварат аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678).

Моддаи 471. Назорати идории фаъолияти мақомоти гумрук

Мақоми болоии гумрук ё шахси мансабдори он ҳуқуқ дорад ҳар вақт мувофиқи тартиби назорати идори қарори хилофи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мақоми поёнии гумрук ё мансабдори поёнии мақоми гумрукро бекор кунад, инчунин нисбати амалӣ (беамалии) ғайриқонунии мақомоти поёни гумрук ё шахсони мансабдори поёнии мақомоти гумрук ҳама гуна тадбирҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро андешад.

Моддаи 472. Ҷавобгарии мақомоти гумрук ва шахсони мансабдори онҳо

1. Барои қарор ва амал (беамали) - и ғайриқонунии шахсони мансабдори мақомоти гумрук мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии интизомӣ, маъмурӣ, ҷиноятӣ ва дигар ҷавобгариҳо кашида мешаванд.

2. Мақомоти гумрук товони зарареро, ки дар натиҷаи қабули қарор ва амали (беамалии) ғайриқонунии шахсони мансабдори худ ва дигар кормандон ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ ва меҳнатӣ ба шахсон ва моликияти онҳо расидааст, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн менамоянд.

3. Зараре, ки дар асари амали қонунии мақомоти гумрук ва шахсони мансабдори он расидааст, ҷуброн карда намешавад, ба шарте ки дар ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

Аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти гумрук истифода бурдани қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва яроқи оташфишон

Моддаи 473. Шартҳои истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва яроқи оташфишон аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти гумрук

1. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд бо тартиби пешбининамудаи ҳамин Кодекс қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва яроқи оташфишонро истифода баранд.

2. Пеш аз истифодабарии қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва яроқи оташфишон кас бояд аз нияти кор фармудани онҳо ба таври ошкоро огоҳонида шавад ва ҳангоми истифодаи яроқи оташфишон барои хушдорӣ ба ҳаво тир холи карда шавад. Ҳамзамон шахсони мансабдори мақомоти гумрук вазифадоранд, ки:

1) барои иҷрои талаботи қонунии худ мӯҳлати зарурӣ диҳанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки ба таъхир гузоштани истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва яроқи оташфишон барои ҳаёту саломатии онҳо бевосита хатарнок аст, метавонад боиси оқибатҳои дигари вазнин гардад, ҳангоми ҳамлаи ногаҳонӣ ё ҳамлаи яроқнок ҳамла бо истифодаи техникаи ҳарбӣ, киштиҳо ва воситаҳои нақлиёт ё дар ҳолатҳои дигар, ки чунин огоҳӣ ноҷоиз ва ё имконнопазир мебошад;

2) ба шахсоне, ки ҷароҳат бардоштаанд, ёрии аввалияи тиббӣ расонида, аз ҳодисаи рухдода роҳбари мақомоти гумрукро фавран огоҳ намоянд, ки вай дар навбати худ бояд дар муддати 24 соат ба прокурор хабар диҳад.

3. Ҳангоми истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва яроқи оташфишон вобаста ба хусусият ва андозаи хатари қонуншиканӣ ва муқовимат шахси мансабдори мақомоти гумрук бояд кӯшиш намояд, ки ҳар гуна зарари ҳангоми рафъи хатар расонидашуда то ҳадди имкон камтар бошад.

4. Дар ҳолатҳои муҳофизати зарурӣ ё зарурияти ниҳоӣ шахсони мансабдори мақомоти гумрук дар сурати набудани воситаҳои махсус ҳуқуқ доранд яроқи оташфишон ҳама гуна воситаи дар даст дошта истифода кунанд.

5. Ҳангоми хилофи тартиби муқаррарградида истифода бурдани қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва яроқи оташфишон шахсони мансабдори мақомоти гумрук мутобиқи қонунгузории Чумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 474. Истифодаи қувваи ҷисмонӣ аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти гумрук

1. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматиашон ҳуқуқ доранд қувваи ҷисмонӣ, аз ҷумла усулҳои ҷанги танбатанро дар ҳолатҳое ба кор баранд, ки усулҳои ғайризӯроварӣ наметавонанд иҷрои вазифаҳои ба зиммаашон гузошташударо таъмин намоянд.

2. Қувваи ҷисмонӣ барои мақсадҳои зайл истифода бурда мешавад:

1) пешгири намудани ҳуқуқвайронкунӣ;

2) дастгир кардани шахсони содирнамудаи қонуншиканӣ;

3) иҷро накардани талабҳои қонунии шахси мансабдори мақомоти гумрук;

4) мамониат барои ворид шудан ба дохили биноҳо, ҳудуд, ба назди мол ва воситаҳои нақлиёте, ки таҳти назорати гумрукӣ қарор доранд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 475. Истифодаи воситаҳои махсус аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти гумрук

1. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизмати ҳуқуқ доранд, ки аз воситаҳои махсуси дар ихтиёрашон буда дар ҳолатҳои зайл истифода баранд:

1) барои рафъи ҳамла ба кормандони мақомоти гумрук ё шахсони дигар;

2) барои рафъи ҳамла ба биною иморатҳо ва воситаҳои нақлиёти мақомоти гумрук ё аз тарафи онҳо истифодашаванда, ба молу воситаҳои нақлиёте, ки таҳти назорати гумрукӣ мебошанд, инчунин барои озод кардани объектҳои номбурда дар сурати тасарруфи онҳо;

3) барои дастгир кардани ҳуқуқвайронкунандагон, овардани онҳо ба бинои хизматии мақомоти гумрук ё мақомоти корҳои дохилӣ, ба шарте, ки ин шахсон итоат накунанд, муқобилият нишон диҳанд ё ба атрофиён ва ё ба худ зарар расонанд;

4) барои пешгирӣ намудани муқобилати ҷисмонӣ ба шахси мансабдори мақомоти гумрук;

5) барои боздоштани нақлиёте, ки ронандаи он талаби қонунии шахси мансабдори мақомоти гумрукро дар бораи боз доштани нақлиёт иҷро накунад.

2. Истифодаи воситаҳои махсус нисбати заноне, ки дорои нишонаҳои аёни ҳомилагӣ мебошанд, шахсони дорои нишонаҳои аёни маъюбӣ дошта, ноболиғон, ба истиснои ҳолатҳое, ки онҳо муқобилияти мусаллаҳона нишон медиҳанд, ҳамлаи гурӯҳӣ ва ғайра анҷом медиҳанд, ки ба ҳаёт ва саломатии инсон, амният ва молу воситаҳои нақлиёти таҳти назорати гумрукӣ қарордошта хатарноканд, манъ аст.

3. Номгӯи воситаҳои махсусро, ки мақомоти гумрук мавриди истифода қарор медиҳанд, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 476. Истифодаи яроқи оташфишон аз тарафи шахсони мансабдори мақомоти гумрук

1. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизмати ҳуқуқ доранд дар ҳолатҳои зерин аз яроқи оташфишон истифода кунанд:

1) барои рафъи ҳамла ба кормандони мақомоти гумрук, ҳангоме ки ҳаёт ва саломатии онҳо зери хатар аст, ба шарте агар ҳамла бо восита ва усулҳои дигар рафънопазир бошад;

2) барои пешгирӣ намудани кӯшишҳои ба даст овардани аслиҳаи шахсони мансабдори мақомоти гумрук, аз ҷумла кӯшиши шахси дастгиршуда барои наздик шудан ба мансабдори мақомоти гумрук бо мақсади кӯтоҳ кардани масофае, ки шахси мансабдори мақомоти гумрук нишон дода буд ё даст расонидан ба яроқи оташфишони ҳамин шахси мансабдор;

3) барои рафъи ҳамлаи гурӯҳӣ ва мусаллаҳона ба биною иморатҳо ва воситаҳои нақлиёт, киштиву ҳавопаймоҳои ба мақомоти гумрук тааллуқдошта ё аз ҷониби онҳо истифодашавана ё молу воситаҳои нақлиёти таҳти назорати гумрукӣ қарордошта ё ба объектҳое, ки ин гуна молу воситаҳои нақлиёт мавҷуданд;

4) барои боздоштани шахсоне (шахсе), ки муқобилияти мусаллаҳона нишон медиҳанд, инчунин шахсони (шахси) мусаллаҳе, ки талаби қонунии супоридани яроқи оташфишонро иҷро намекунад;

5) барои боздоштани воситаҳои нақлиёт, кишти бо роҳи вайрон кардани онҳо, ба шарте агар онҳо ба ҳаёт ва саломатии шахсони мансабдори мақомоти гумрук хатари ҷиддӣ пеш оранд ё ба талаби чандинкаратаи онҳо баъди ба ҳаво тир кушодан, итоат накунанд;

6) барои безарар гардонидани ҳайвоноте, ки ба ҳаёт ва саломатии шахси мансабдори мақомоти гумрук таҳдид мекунанд;

7) барои огоҳ намудан аз нияти истифодаи яроқи оташфишон, додани бонги хатар ё имдодталабӣ.

2. Истифодаи яроқи оташфишон нисбати занон, шахсони дорои нишонаҳои аёни маъюби, ноболиғон, ба истиснои ҳолатҳое, ки онҳо муқобилияти мусаллаҳона нишон медиҳанд, ҳамлаи гурӯҳӣ ва ғайра мекунанд, ки ба ҳаёт ва саломатии одамон хатарнок мебошанд, манъ аст.

3. Шахси мансабдори мақомоти гумрук вазифадор аст, дар бораи ҳар як ҳолати истифодаи яроқи оташфишон дар мӯҳлати кӯтоҳтарин ба шакли хаттӣ роҳбари мақомоти гумрукро огоҳ намояд, ки ӯ дар навбати худ бояд дар давоми 24 соати баъди истифодаи яроқи оташфишон дар ин бора ба прокурор хабар диҳад.

4. Номгӯи намуди яроқи оташфишон ва лавозимоти ҷангии онро, ки мақоми гумрук истифода мебарад, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

5. Агар шахси мансабдори мақомоти гумрук лозим донад, ки дар ҳолати рухдода истифодаи яроқи оташфишон зарур мешавад, ӯ ҳуқуқ дорад мутобиқи қисми 1 ҳамин модда яроқи оташфишонашро омодаи истифода кунад.

4. Таъмини фаъолияти мақомоти гумрук

Моддаи 477. Маблағгузорӣ ва таъминоти моддию техникии фаъолияти мақомоти гумрук

Маблағгузории хароҷоти мақомоти гумрук барои таъминот ва рушди он аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ ва дигар маблағҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи буҷети давлатӣ таъмин карда мешавад.

Моддаи 478. Ҷойгиронии объектҳои мақомоти гумрук

1. Қитъаҳои замин, ки барои ҷойгиронии объектҳои мақомоти гумрук таъин гардидаанд, тибқи тартиби ҷудо намудани замин барои эҳтиёҷоти ғайрикишоварзӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи замин дода мешаванд.

2. Ҳангоми ҷойгир намудани воҳидҳои сохтории гумрук барои анҷом додани амалиёти гумрукӣ дар объектҳои марбути ташкилотҳои дар қисми 2 моддаи 464 ҳамин Кодекс зикргардида таъминоти моддию техникии фаъолияти мақомоти гумрук дар бобати истифодаи воситаҳои алоқа, асбобу анҷом ва таҷҳизоти техникии ташкилӣ бо розигии соҳибони ин объектҳо дар асоси шартнома анҷом дода мешавад.

Моддаи 479. Ҳифзи маълумот дар бораи фаъолияти мақомоти гумрук

1. Ҳуҷҷату маводи дорои маълумот дар бораи ҳайати кормандони мақомоти гумрук дар бораи ташкил, тарзу услуб ва воситаҳои татбиқи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ бояд дар бойгонии мақомоти гумрук мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳдошта шаванд (Конуни ЧТ аз 25.03.2011 № 693).

2. Маводи бойгонии мақомоти гумрук, ки дорои арзишҳои илмӣ ва таърихӣ буда, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ифшо шудаанд, барои нигаҳдорӣ ба бойгонии давлатӣ тибқи тартиби муайяннамудаи санадҳои меъёрии ҳукуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон супорида мешаванд.

3. Сирҳои давлатӣ, бонкӣ, андоз, инчунин итилооти махфии мақомоти гумрук мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифз карда мешаванд.

Моддаи 480. Муассисаҳо ва корхонаҳои воҳиди давлатии мақомоти гумрук

1. Барои таъмини фаъолияти мақомоти гумрук мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон лабораторияҳои гумрукӣ, муассисаҳои илмию тадқиқотӣ, муассисаҳои таълимӣ, матбаа, марказҳои иттилоотии ҳисоббарорӣ ва дигар муассисаҳоро таъсис менамояд, ҳамчунин дар ихтиёри худ корхонаҳои воҳиди давлатие дошта метавонад, ки фаъолияти онҳо барои иҷрои вазифаҳои мақомоти гумрук мусоидат мекунанд.

2. Вазифаҳои муассиса ва корхонаҳои воҳиди давлатии мақомоти гумрук мувофиқи талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

Моддаи 481. Амволи мақомоти гумрук ва ташкилотҳои мақомоти гумрук

Амволи мақомоти гумрук, муассиса ва корхонаҳои воҳиди давлатии мақомоти гумрук моликияти давлат ҳисоб мешавад. Амволи мазкур аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ихтёрдори карда мешавад.

БОБИ 60. ТАРТИБИ АДОИ ХИЗМАТ ДАР МАҚОМОТИ ГУМРУК

Моддаи 482. Хизмат дар мақомоти гумрук

1. Хизмат дар мақомоти гумрук намуди хизмати махсуси шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон аст, ки фаъолияти касбиро ҷиҳати татбиқи вазифа, ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои мақомоти гумрук мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мекунад.

2. Тартиби адои хизмат дар мақомоти гумрук тибқи ҳамин Кодекс ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешаванд.

Моддаи 483. Қабул ба хизмат дар мақомоти гумрук

1. Корманди мақомоти гумрук он шахсе шуда метавонад, ки танҳо шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, синнаш аз 20 кам ва аз 35 зиёд набошад, дорои таҳсилоти миёнаи махсус ё оли бошад, забони давлатиро донад , хизмати ҳарбии ҳатмии мӯҳлатнокро (ба истиснои занон, инчунин мардоне, ки билети ҳарбӣ доранд, ба ғайр аз онҳое, ки хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ адо кардаанд) адо карда бошад ва бо сифатҳои шахсӣ, ахлоқӣ, кордонӣ, касбӣ ва вазъи саломатии худ аз ӯҳдаи иҷрои вазифаҳои ба зиммааш гузошташуда барояд (Конуни ЧТ аз 28.06.2011 № 747, аз 30.05.2017 № 1421, аз 29.01.2021 № 1768).

2. Дохил шудани шаҳрвандон ба хизмати мақомоти гумрук ихтиёри буда, он мувофиқи қонунгузории меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо назардошти хусусиятҳои хоси пешбининамудаи ҳамин Кодекс, сурат мегирад.

3. Ба вазифаи мақомоти гумрук шаҳрвандони дорои таҳсилоти миёнаи касбӣ ва оли қабул карда мешаванд.

4. Барои дохил шудан ба хизмат дар мақомоти гумрук ҳуҷҷатҳои зерин зарур аст:

1) аризаи шахсӣ;

2) ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи таҳсилоти касбӣ;

3) хулосаномаи тибби дар бораи коршоям будан ба хизмат.

4) тарҷумаи ҳол;

5) пешниҳоди эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкӣ (Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1621);

6) пешниҳоди дигар ҳуҷҷатҳое, ки дар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд.

5. Талабот нисбати саломатии шаҳрвандоне, ки ба хизмати мақомоти гумрук меоянд, тибқи меъёрҳои барои хизматчиёни ҳарбӣ муқарраршуда муайян карда мешавад.

6. Ҳангоми дохил шудан ба хизмат дар мақомоти гумрук мӯҳлати санҷиш то шаш моҳ бидуни додани рутбаи махсус муқаррар карда мешавад.

Барои хатмкардагони муассисаҳои таҳсилоти олӣ, ки онҳоро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба таҳсил фиристодааст ё барои онҳое, ки аз дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва сохторҳои низомигардонидашуда гузаштаанд, мӯҳлати санҷиш муқаррар карда намешавад.

7. Ба хизмати гумрукӣ шаҳрвандоне, ки доғи суди доштанд ё доранд (сарфи назар аз мӯҳлати адои ҷазои таъиншуда, озод кардан аз адои минбаъдаи ҷазо, қабул ва татбиқи санади авф, ба истиснои онҳое, ки аз тарафи суд сафед карда ё бегуноҳ дониста шудаанд), қабул карда намешаванд.

8. Шахсони дорои ӯҳдадории ҳарбӣ, ки ба хизмати мақомоти гумрук омадаанд, мувофиқи тартиби муайяншуда аз қайди ҳарбӣ баромада, ба қайди махсуси мақомоти гумрук гузошта мешаванд.

9. Бо мақсади таъмини техникии фаъолияти мақомоти гумрук дар воҳидҳои кории онҳо вазифаҳои дахлдори озоди кормандони кирояи мақомоти гумрук (минбаъд кормандон ва хизматчиён) пешбинӣ карда мешавад. Номгӯи вазифаҳои мазкур аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян карда мешавад. Муносибатҳои меҳнатии ҳайати кормандони кирояи (кормандон ва хизматчиёни) мақомоти гумрук мувофиқи қонунгузории меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешавад.

10. Номгӯи вазифаҳои ҳайати хурд, миёна ва калони роҳбарикунандаи мақомоти гумрук ва талаботи тахассуси нисбати кормандони мақомоти гумрук, ки вазифаҳоро ишғол намудаанд аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тасдиқ карда мешавад.

11. Адои хизмат дар мақомоти гумрук дар парвандаи шахсии кормандони мақомоти гумрук дарҷ карда мешавад. Парвандаи шахсии кормандони мақомоти гумрук аз тарафи мақоми кадрии хадамоти гумрук пеш бурда мешавад ва ҳангоми гузаштани корманд ба маҳали дигари хизмат ба он ҷо фиристода мешавад. Тартиби пешбурди парвандаҳои шахсии кормандони мақомоти гумрукро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян менамояд.

12. Ҳангоми қабул ва хизмат дар мақоми гумрук шаҳрванд бояд аз қайди давлатии дактилоскопи гузаронида шавад.

13. Ҷамъ ва дохил кардани маълумот доир ба мансубияти сиёсӣ, динӣ ва ҳаёти шахсии кормандони мақомоти гумрук дар парвандаи шахсӣ манъ аст.

14. Хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298)

Моддаи 484. Маҳдудиятҳо ҳангоми адои хизмат дар мақомоти гумрук

1. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳуқуқ надоранд, ки:

1) ягон кори муздноки муштаракро ба истиснои фаъолияти илмию эҷодӣ ва омӯзгорӣ иҷро намоянд;

2) ба фаъолияти соҳибкорӣ шахсан ё ба воситаи миёнарав машғул шаванд;

3) мустақилона ва ё тавассути намоянда дар идораи субъектҳои хоҷагидорӣ ширкат варзанд;

4) дар корҳои шахси сеюм дар мақомоти гумрук шахси боваринок ё намоянда бошанд;

5) корҳои вобаста ба фаъолияти гумрукиро тибқи қарордоди дорои хусусияти ҳуқуқи шаҳрвандӣ ба ҷо оваранд;

6) ба шахсон бар ивази подош, хизматрасонӣ ва имтиёзҳо бо истифода аз вазифаи хизматӣ ҳар гуна кӯмаки дар қонун пешбининашударо расонанд;

7) вазифаи хизматии худро ба манфиати ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, аз ҷумла иттиҳодияҳои динӣ барои таблиғи муносибат бо онҳо истифода намоянд (дар мақомоти гумрук ташкили сохторҳои ҳизбҳои сиёсӣ, инчунин иттиҳодияҳои динӣ манъ аст);

8) корпартои ташкил кунанд ва дар гузаронидани онҳо иштирок намоянд.

Нисбати кормандони хадамоти гумрук инчунин дигар маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ мегарданд.

2. Кормандони мақомоти гумрук вазифадоранд дар давраи адои хизмат дар мақомоти гумрук ҳиссаи шахсии худ (пакети саҳмия)-ро дар сармояи оинномавии ташкилотҳои тиҷоратӣ тибқи тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои идораи эътимоднок супоранд.

3. Ба кормандони мақомоти гумрук, ки хешу ақрабои наздик ё ба ҳам наздиканд (падару модар, зану шавҳар, бародарон, хоҳарон, писарон, духтарон, ҳамчунин бародарону хоҳарони падару модар, писарон, духтарон, ҳамчунин бародарону хоҳарони падару модар, фарзандони зану шавҳар) агар он ба тобеияти бевосита ё таҳти назорати бевоситаи алоқаманд бошанд, адои хизмат дар ҳамон мақоми гумрук манъ аст.

Моддаи 485. Пешниҳоди эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии кормандони мақомоти гумрук

(Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1621)

Кормандони мақомоти гумрук (ба истиснои ҳайати техникӣ ва хизматрасон) эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии худро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамоянд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2019 № 1621).

Моддаи 486. Савганди шахси мансабдори мақомоти гумрук

1. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон бори аввал ба вазифа таъин мегарданд, баъди ду моҳи додани рутбаи аввали махсус савганди зеринро ёд мекунанд: "Савганд ёд мекунам, ки ҳангоми иҷрои вазифаи шахси мансабдори мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон, Конститутсия ва қонунгузориҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро бечунучаро риоя карда, истиқлолият ва амнияти иқтисодии Тоҷикистонро ҳимоя намуда вазифаҳои хизматии худро софдилона баҷо меоварам, талаботи интизоми хадамоти гумрукро риоя мекунам".

2. Тартиби маросими савгандёдкуниро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрук муайян мекунад.

Моддаи 487 Рутбаҳои махсуси шахсони мансабдори мақомоти гумрук

1. Рутбаҳои махсуси кормандони мақомоти гумрук аз тарафи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

2. Тартиби додани рутбаҳои махсус ба кормандони мақомоти гумрукро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

3. Муқаррароти ҳамин модда инчунин нисбати роҳбарон ва мутахассисони ташкилотҳои махсусгардонидашудаи муассисаҳои гумрук татбиқ карда мешавад.

Моддаи 488. Асосҳои қатъи хизмат дар мақомоти гумрук

1. Фаъолияти корманди мақомоти гумрук бо асосҳои зерин қатъ мегардад:

1) бо хоҳиши шахсӣ;

2) бинобар расидан ба синни ниҳоие, ки моддаи 500(1) Кодекси мазкур муқаррар намудааст (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906);

3) баъди ба охир расидани мӯҳлати хизмат, ки ҳуқуқи ба нафақа баромаданро медиҳад (бо ташаббуси корманди мақомоти гумрук ва ё ризоияти ӯ);

4) бо сабаби ба охир расидани мӯҳлати хизмат мувофиқи қарордод;

5) бинобар риоя накардани шартҳои қарордод;

6) бо сабаби ихтисори ҳайати кормандон;

7) бо сабаби беморӣ - дар асоси хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ оид ба корношоямии ӯ ба хизмат дар мақомоти гумрук;

8) бинобар иллатмандӣ дар асоси хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ оид ба нокифоя будани ҳолаташ барои хизмат ва бинобар беморӣ иҷро карда натавонистани ӯҳдадории хизматӣ, вобаста ба вазифааш ва набудани имконияти ба кори дигар гузаштан;

9) барои дағалона ва ё мунтазам вайрон кардани интизом;

10) барои содир кардани рафторе, ки ба шарафи корманди мақомоти гумрук доғ меорад;

11) эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми айбдоркунии суд ё қатъи парвандаи ҷиноятӣ тибқи асосҳое, ки сафед намекунанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

12) бо сабаби мувофиқат накардани вазифаи хизматӣ ба ихтисосаш аз рӯи натиҷаи аттестатсия;

13) ҳангоми вафот;

14) барои вайрон кардани тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо(Конун аз 30.07.2007с.№ 319);

15) бо сабаби қатъ гардидани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё соҳиб шудан ба шаҳрвандии давлати дигар (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421);

16) дар ҳолатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

2. Шахсони мансабдори мақомоти гумрукӣ аз хизмат ҷавобшуда ҳамчун низомии эҳтиётӣ ба қайд гирифта мешаванд, ба шарте ки онҳо ба синни ниҳоии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои гузаштан ба ҷумлаи шахсони ҳарбии эҳтиётии коршоями хизмати ҳарбӣ нарасида бошанд.

Моддаи 489. Ҳуқуқу вазифаҳои кормандони мақомоти гумрук

1. Кормандони мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд:

1) бо тамоми маводи парвандаи шахсии худ шинос шаванд;

2) аз ҳисоби маблағе, ки барои таъмини мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ пешбинӣ шудааст, касбу ихтисос омӯзанд, ихтисоси худро тағйир ва такмил диҳанд;

3) аз кафолатҳо ва ҳифзи иҷтимоии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода намоянд.

Кормандони мақомоти гумрук инчунин дорои дигар ҳуқуқҳое мебошанд, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст.

2. Ҳуқуқу вазифаҳои хизматии кормандони мақомоти гумрук вобаста ба вазифаи ишғолнамудан онҳо бо дастуруламали вазифавӣ муайян карда мешаванд. Тартиби таҳия ва тасдиқи дастурамали вазифавиро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои гумрук муқаррар менамояд.

3. Иҷрои амалҳои зерин аз тарафи кормандони мақомоти гумрук ҳамчун иҷрои вазифаҳои хизмати дониста мешавад:

1) иштирок дар ҷамъомаду машқҳои ҳарбӣ, мусобиқаҳо ва дигар чорабиниҳои хизматие, ки тибқи нақшаи тасдиқнамудаи роҳбари мақомоти гумрук гузаронида мешаванд;

2) амалҳо оид ба ҳимояи ҳаёт, саломатӣ, эътибори шаҳрвандон, ҳамчунин оид ба амнияти худ вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизматӣ;

3) гаравгон гаштан дар рафти иҷрои вазифаҳои хизматӣ;

4) рафтуомад ба ҷои кор ва сафари хизматӣ.

Моддаи 490. Ҳавасмандгардонии кормандони мақомоти гумрук

1. Кормандони мақомоти гумрук барои иҷрои софдилонаи ӯҳдадориҳои хизматӣ, натиҷаҳои баланди хизматӣ, ташаббускорӣ, ҳимояи моликияти давлатӣ, ҷамъиятӣ ва хусусӣ, кори тӯлонии бенуқсон, инчунин барои шуҷоату фидокорӣ ҳангоми иҷрои вазифаи хизматӣ ҳавасманд гардонида мешаванд.

Кормандони мақомоти гумрук метавонанд бо таври зайл ҳавасманд карда шаванд:

1) эълони раҳматнома;

2) бекор кардани ҷазои интизомии қаблан додашуда;

3) додани мукофоти пулӣ;

4) мукофотони бо тӯҳфаи пурқиммат;

5) сарфарозгардони бо ифтихорнома;

6) сарфарозгардони бо нишони сарисинагии "Корманди ифтихории гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон", "Аълочии хадамоти гумрук" ва медалҳои хадамоти гумрук (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 874);

7) дигар намуди ҳавасмандгардонӣ, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудаанд.

Кормандони мақомоти гумрук бо тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ҳавасманд гардонида мешавад.

2. Кормандони мақомоти гумрук метавонанд, барои хизматҳои махсуси ҳимояи амнияти иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин корнамоиҳои дигари хизматӣ ба мукофотҳои давлатӣ пешбарӣ гарданд.

Моддаи 491. Ҷазоҳои интизоми барои кормандони мақомоти гумрук

1. Барои риоя накардани интизоми хизматӣ ба кормандони мақомоти гумрук метавонанд намудҳои зерини ҷазои интизомӣ дода шаванд:

1) сарзаниш (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845);

2) танбеҳ;

3) танбеҳи қатъӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422);

4) гузарондан ба вазифаи поёнтар ба мӯҳлати то шаш моҳ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845);

5) як зина паст кардани рутбаи махсус;

6) озод кардан аз мақомоти гумрук (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

2. Ҷазои интизоми гирифтани корманде, ки кирдори ношоям содир кардааст, ӯро аз ҷавобгарии моддӣ озод намесозад.

3. Ҷазои интизоми бояд муносиби гуноҳ ва кирдори содиршуда бошад. Ҳангоми муайян намудани ҷазо хусусияти кирдор, вазъияте, ки он содир шудааст, рафтори қаблии гунаҳгор, муносибати вай бо кору хизмат, собиқаи хизматӣ, тахассус ба инобат гирифта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422).

Барои як кирдор таъин намудани якчанд ҷазои интизомӣ манъ аст.

4. Тартиби додани ҷазои интизоми ба кормандони мақомоти гумрук тибқи Оинномаи тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

Моддаи 492. Тартиби ба вазифа таъин намудани шахсони мансабдори мақомоти гумрук, ҷойивазкунӣ (ротатсия) ва ба кори дигар гузаронидани онҳо

(Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298)

1. Сардорони раёсатҳои дастгоҳи марказӣ, сардорони раёсатҳои минтақавии гумрукӣ бо розигии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовинони сардорони раёсатҳо, сардорони шуъбаҳо, сарнозирон, нозирони калон ва нозирони воҳидҳои сохтории дастгоҳи марказӣ, муовинони сардорони раёсатҳои минтақавии гумрукӣ, сардорони шуъбаҳо, гурӯҳҳо, гумрукҳо, дидбонгоҳҳои гумрукӣ ва муовинони онҳо, сарнозирон, нозирони калон, нозирон ва нозирони хурди раёсатҳои минтақавии гумрукӣ, гумрукҳо ва дидбонгоҳҳои гумрукӣ, инчунин роҳбарон, сарнозирон, нозирони калон, нозирон ва мутахассисони муассисаҳои гумрукии махсусгардондашуда ва роҳбарони корхонаҳои воҳиди давлатии мақомоти гумрук дар асоси қарордод бо фармоиши роҳбари мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ба мансаб таъин карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2024 № 2108).

2. Бо шахсони мансабдори мақомоти гумрукии дар қисми 1 ҳамин модда зикршуда ба мӯҳлати то се сол шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ ба имзо расонда мешавад. Барои шахсони мансабдори мақомоти гумрук, ки бори аввал ба ин вазифа таъин мешаванд, мӯҳлати санҷиш то 6 моҳ муқаррар карда мешавад.

3. Кормандони мақомоти гумрук, ки мавриди санҷишҳои хизматӣ қарор гирифтаанд, метавонанд муваққатан, аммо на зиёда аз ду моҳ аз иҷрои вазифаҳои мансабиашон бо нигаҳдории музди миёнаи меҳнат барканор карда шаванд. Қарори муваққатан аз вазифа барканор кардани кормандони дар қисми 1 ҳамин модда зикршударо роҳбари мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ қабул менамояд.

4. Ҷойивазкунии (ротатсияи) шахсони мансабдори мақомоти гумрук, тартиби дар ихтиёри кадрҳо нигоҳ доштани онҳо бо тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ амалӣ карда мешаванд.

5. Барои муайян намудани мувофиқати кормандони мақомоти гумрук ба вазифаҳои ишғолнамудаашон ҳар се сол аттестатсияи кормандони мақомоти гумрук гузаронида мешавад. Тартиби гузаронидани аттестатсияи кормандони мақомоти гумрук бо Низомнома дар бораи тартиб ва шартҳои гузаронидани аттестатсияи кормандони мақомоти гумрук, ки аз тарафи роҳбари мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ тасдиқ мегардад, муайян карда мешавад.

6. Кормандони мақомоти гумрук баъди ба мансабҳои мақомоти ҳокимияти давлатӣ интихоб ё таъин шуданашон дар ихтиёри кадрҳои мақомоти гумрук нигоҳ дошта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298).

Моддаи 493. Тартиботи дохилии фаъолияти мақомоти гумрук

1. Қоидаҳои тартиботи дохилӣ дар мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва раёсатҳои минтақавии он аз тарафи роҳбарони ин мақомот тасдиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1932).

2. Давомнокии вақти хизмати ҳафтаинаи кормандони мақомоти гумрук набояд аз давомнокии ҳафтаинаи вақти кории муайяннамудаи қонунгузории меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон зиёд бошад.

Кормандони мақомоти гумрук барои иҷрои вазифаҳои таъхирнопазир ё ғайричашмдошти хизматӣ метавонанд барои иҷрои вазифаҳои худ илова аз меъёри вақти хизматии муайяншуда, ҳамчунин шабонгоҳ рӯзҳои ид ва истироҳат бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷалб карда шаванд.

Барои кормандони мақомоти гумрук, ки вазифаҳои худро дар шароити зараровар иҷро менамоянд, вақти кории кӯтоҳи хизматӣ муқаррар карда мешавад.

Моддаи 494. Хусусиятҳои ба рухсатии меҳнати баромадани кормандони мақомоти гумрук

1. Ба кормандони мақомоти гумрук мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон рухсатии меҳнатӣ дода мешавад.

Ҳангоми рухсатии меҳнатӣ ба кормандони мақомоти гумрук дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳкиро пардохта мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

2. Ба кормандони мақомоти гумрук рухсатии меҳнатии пардохтшавандаи ҳарсолаи давомнокиаш 30 рӯзи тақвимӣ аммо ба шахсоне, ки дар маҳалҳои баландкӯҳ ва маҳалҳои шароити иқлимашон вазнин кор мекунанд, рухсатии давомнокиаш 45 рӯзи тақвимӣ дода мешавад. Номгӯи ин ноҳияву маҳалҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906).

Сархати дуюми қисми 2 моддаи 494 хориҷ карда шуд (Қонун аз 3 марти соли 2006 № 169).

3. Ба кормандони мақомоти гумрук ҳар сол чунин рухсатии пардохтшавандаи иловагӣ дода мешавад(Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906):

1) баъди 10 соли собиқаи хизматӣ - 5 рӯзи тақвимӣ (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906);

2) баъди 15 соли собиқаи хизматӣ - 10 рӯзи тақвимӣ (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906);

3) баъди 20 соли собиқаи хизматӣ - 15 рӯзи тақвимӣ (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906).

4. Ба кормандони мақомоти гумрук мумкин аст ба сабабҳои асоснок рухсатии бемузди давомнокиаш то ду моҳ дода шавад. Чунин рухсати ба ҳисоби рухсатии навбатии ҳарсола дохил карда намешавад.

Моддаи 495. Музди меҳнати кормандони мақомоти гумрук

1. Музди меҳнати кормандони мақомоти гумрук аз пардохтҳои зерин иборат аст:

1) маоши вазифавӣ;

2) маош барои рутбаи махсус;

3) иловапулӣ барои собиқаи хизмат (Қонун аз 3 марти соли 2006 № 169);

бандҳои чорум ва панҷуми қисми 1 хориҷ карда шуд (Қонун аз 3 марти соли 2006 № 169).

2. Маоши вазифавӣ, маош барои рутбаи махсус, андоза ва тартиби додани иловапулӣ барои собиқаи хизмати кормандони мақомоти гумрукро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад (Қонун аз 3 марти соли 2006 № 169).

3. Ба корманди мақомоти гумрук ба ивази озуқавори ҷубронпулӣ пардохта мешавад, ки ҳаҷми он бо Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" барои ҳар сол муқаррар карда мешавад.

Моддаи 496. Ҳифзи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии кормандони мақомоти гумрук

1. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ бо пешниҳоди шаҳодатномаи хизматӣ аз нақлиёти ҷамъиятӣ (ба истиснои таксӣ) дар доираи маҳалли адои хизмат ба таври ройгон истифода намоянд. Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1746).

2. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук баъди ба нафақа баромаданашон аз ҳуқуқу имтиёзҳое истифода мекунанд, ки ҳамин Кодекс пешбинӣ кардааст, аз ҷумла таъминоти тиббӣ дар муассисаҳои табобатие, ки он ҷо ба қайд гирифта шудаанд.

3. Шахсони мансабдори мақомоти гумрук аз ҳисоби маблағи буҷети ҷумҳуриявӣ ба маблағи баробар ба ҳаҷми 8 - каратаи музди миёнаи якмоҳаашон ҳатман суғуртаи шахсии давлатӣ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 881).

Мақомоти суғуртаи давлатӣ маблағи суғуртаро дар мавридҳои зайл медиҳанд:

1) ҳалокати (вафоти) шахсони мансабдори мақомоти гумрук дар давраи кор ё баъди ҷавоб шудан, агар он дар натиҷаи расонидани ҷароҳати ҷисмонӣ ё зарари дигаре ба саломатӣ, ки ба иҷрои вазифаҳои хизматиашон вобаста аст, ба амал омада бошад - ба ворисонашон ба андозаи баробар ба ҳаҷми 8 - каратаи музди миёнаи якмоҳаи шахсони мансабдори мақомоти гумрук (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 881);

2) ба шахсони мансабдори мақомоти гумрук ба иртиботи иҷрои фаъолияти хизмати расонидани ҷароҳати ҷисмонӣ ё зарари дигаре ба саломатиашон, ки минбаъд ба фаъолияти касбӣ машғул шудани онҳоро ғайриимкон мегардонад, ба андозаи баробар ба ҳаҷми 6 - каратаи музди миёнаи якмоҳаашон (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 881);

3) ба шахсони мансабдори мақомоти гумрук ба иртиботи иҷрои фаъолияти хизматӣ расонидани ҷароҳати ҷисмонӣ ё зарари дигаре ба саломатиашон, ки дар натиҷаи он қобилияти кориашон ба таври пойдор гум нашуда, ба қобилияти минбаъд машғул шудан ба фаъолияти касбӣ асар накардааст, ба андозаи баробар ба ҳаҷми 5 - каратаи музди миёнаи якмоҳаашон (Қонуни ҶТ аз 01.08.2012 № 881).

Агар ба шахсони мансабдори мақомоти гумрук ба иртиботи фаъолияти хизматиашон ҷароҳати ҷисмонӣ ё ба саломатиашон зарари дигаре расонида шавад, ки минбаъд бо фаъолияти касбӣ машғул шудани онҳоро ғайриимкон мегардонад, барояшон ҳар моҳ дар шакли фарқи байни музди миёнаи якмоҳа ва нафақаи ба ҳамин муносибат таъиншуда, бидуни ба ҳисоб гирифтани маблағи пардохт, ки аз ҳисоби суғуртаи ҳатмии шахсии давлати гирифта шудааст, ҷубронпулӣ дода мешавад.

Агар шахсони мансабдори мақомоти гумрук вобаста ба фаъолияти хизматиашон ҳалок шаванд (вафот кунад), ҳамчунин шахсони мансабдори мақомоти гумрукӣ аз хизмат ҷавобшуда, дар натиҷаи вобаста ба фаъолияти хизматӣ ба онҳо ҷароҳати ҷисмонӣ ё ба саломатиашон зарари дигар расонидан вафот кунанд, ба аъзои ғайри қобили меҳнатӣ оилаи онҳо, ки нонхӯри онҳо мебошанд, дар шакли фарқи байни ҳиссаи барояшон баробаршавандаи қисми музди меҳнати ҳалокшуда (вафоткарда) ва нафақаи бинобар гум кардани саробон барояшон таъиншуда, бидуни ба ҳисоб гирифтани маблағи пардохт, ки аз ҳисоби суғуртаи ҳатмии шахсии давлатӣ гирифта шудааст, ҳар моҳ ҷубронпулӣ дода мешавад. Барои муайян кардани қисми мазкури маблағ музди миёнаи меҳнати шахси мансабдори ҳалокшуда (вафоткарда) ба шумораи аъзои оилаи нонхӯраш, аз ҷумла аъзои қобили меҳнат тақсим карда мешавад.

Зараре, ки ба тариқи несту нобуд кардан ва хароб кардан ба амволи шахсони мансабдори мақомоти гумрук ё ин ки ба амволи аъзои оилаи онҳо вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизматиашон расонида шудааст, дар ҳаҷми пуррааш, аз ҷумла фоидаи аз дастрафта аз рӯи тартиби муқарраркардаи қонунгузори ҷуброн мегардад.

Асос барои надодани суғуртапулиҳо ва ҷубронпулиҳои дар ҳамин модда пешбинишуда фақат ҳукмнома ё қарори суд нисбати шахсе шуда метавонад, ки ба ҳалокшавии (вафот кардани) шахсони мансабдори мақомоти гумрук ба онҳо расонидани ҷароҳати ҷисмонӣ ё нобуд кардану хароб кардани амволи ба онҳо тааллуқдошта айбдор дониста шудааст ва мувофиқи қарори дахлдор муқаррар шудааст, ки ин ҳодиса ба иҷрои вазифаи хизматиашон вобастагӣ надорад.

Моддаи 497. Таъминоти моддию маишии кормандони мақомоти гумрук ва аъзои оилаи онҳо

1. Ба шахсоне, ки дар мақомоти гумрук ба вазифа таъин шудаанд, аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар навбати аввал, вале дар давоми як соли баъди муроҷиат манзили истиқоматии хизматӣ дода мешавад.

Мақомоти гумрук метавонад фонди манзили идоравӣ дошта бошад, ки тартиби ташкил ва истифодабарии он аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 15.03.2016 № 1298).

Дар сурати фавти шахси мансабдори мақомоти гумрук ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ ба аъзои оилаи марҳум ҳуқуқи гирифтани манзил боқӣ мемонад.

2. Кормандони мақомоти гумрук ва аъзои оилаи онҳо барои хизмати ройгони тиббӣ дар муассисаҳои тандурустии системаи мақомоти гумрук ҳуқуқ доранд. Ҳангоми дар ҷойи кор ва ё дар ҷойи истиқомати корманди мақомоти гумрук набудани муассисаҳои тандурустии системаи мақомоти гумрук, шӯъбаҳои дахлдор дар онҳо ё таҷҳизоти махсуси тиббӣ, инчунин дар ҳолатҳои таъхирнопазир ба кормандони мақомоти гумрук ва аъзои оилаи онҳо дар муассисаҳои давлатӣ ё идоравии системаи тандурустӣ ёрии тиббӣ расонида мешавад.

3. Кормандони мақомоти гумрук ва аъзои оилаи онҳо ҳангоми гузаронидан ба маҳали дигари хизмат мувофиқи тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷуброни хароҷоти роҳкиро ва интиқоли моли шахси тавассути нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ва автомобилӣ аз ҳисоби маблағҳои мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои гумрукӣ ҳуқуқ доранд.

Моддаи 498. Тайёр намудани кадрҳои мақомоти гумрук

1. Тарбияи мутахассисон, бозомӯзонӣ (тағйири тахассус) ва баланд бардоштани ихтисоси кормандони мақомоти гумрук дар муассисаҳои таълимии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дар муассисаҳои таълимии давлатҳои хориҷӣ дар асоси санадҳои дахлдори ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад.

2. Тартиб ва шартҳои тайёр намудан, бозомӯзонӣ (тағйири тахассус) ва баланд бардоштани ихтисоси кормандони мақомоти гумрук аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ бо мувофиқаи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои таълимӣ муайян карда мешавад.

3. Ба хатмкунандаи муассисаҳои таълимӣ, ки аз ҳисоби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ барои таҳсил фиристода шуданд, баъди хатми муассисаҳои таълимии мазкур дар мақомоти гумрук мувофиқи ихтисос ва касбӣ гирифтааш вазифаҳо кафолат дода мешавад.

4. Ба донишҷӯёни муассисаҳои таълимии олии хориҷӣ, ки дар доираи барномаи тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таҳсил фиристода шудаанд, стипендияи ҳармоҳа, соле як маротиба кирои рафтуомад ба маҳали зисти доимӣ ва таҳсил пардохта шуда, инчунин онҳо бо либоси расмӣ таъмин карда мешаванд.

Моддаи 499. Либоси расмии кормандони мақомоти гумрук

1. Барои кормандони мақомоти гумрук пӯшида гаштани либоси расмӣ пешбинӣ карда мешавад. Шакли либоси мазкур, нишонаҳои фарқкунада ва меъёри таъмини ашёи кормандони мақомоти гумрукро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд. Тартиб, мӯҳлат ва қоидаҳои пӯшидани либоси расмиро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муайян менамояд.

2. Либоси расмӣ ба кормандони мақомоти гумрук аз ҳисоби буҷети давлат дода мешавад.

3. Дар ҳолатҳои бо либоси расмӣ таъмин накардани кормандони мақомоти гумрук ба онҳо ба андозаи арзиши либоси расмӣ, бо назардошти меъёри таъмини амвол мувофиқи қонунгузории меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷубронпулӣ дода мешавад.

Моддаи 500. Таъмини нафақаи кормандони мақомоти гумрук

Таъминоти нафақаи кормандони мақомоти гумрук ва аъзои оилаи онҳо тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи таъмини нафақаи хизматчиёни ҳарбӣ" амалӣ карда мешавад.

Моддаи 500(1). Маҳдудиятҳо вобаста ба синну сол, ки барои хизмат дар мақомоти гумрук муқаррар шудаанд

(Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906)

1. Кормандони мақомоти гумрук то расидан ба синни зайл ба адои хизмат дар ин мақомот ҳуқуқ доранд:

1) сержанти хурди хадамоти гумрук, сержанти хадамоти гумрук, сержанти калони хадамоти гумрук, старшинаи хадамоти гумрук, лейтенанти хурди хадамоти гумрук, лейтенанти хадамоти гумрук, лейтенанти калони хадамоти гумрук, капитани хадамоти гумрук - 53 солагӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422);

2) майори хадамоти гумрук, подполковники хадамоти гумрук, полковники хадамоти гумрук - 58 солагӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422);

3) генерал-майори хадамоти гумрук, генерал-лейтенанти хадамоти гумрук - 63 солагӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422).

2. Кормандони мақомоти гумрук - занҳо бо хоҳиши худ метавонанд панҷ сол пештар аз мӯҳлати дар қисми 1 ҳамин модда пешбинишуда ба нафақа бароянд.

3. Мӯҳлати адои хизмат дар мақомоти гумрук барои кормандони мақомоти гумрук, ки ба синни ниҳоии муқаррарнамудаи қисми 1 ҳамин модда расидаанд, аз ҷониби роҳбари мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ дар асоси хулосаи комиссияи тиббии ҳарбӣ метавонад то ду сол тамдид карда шавад, ба истиснои кормандоне, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мансаб таъин ва аз мансаб озод карда мешаванд. Дар ин сурат бо корманд шартномаи (қарордоди) мӯҳлатноки меҳнатӣ баста мешавад(Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906).

Моддаи 500(2). Кӯмакпулии яквақта ба кормандони аз хизмат ҷавобшудаи мақомоти гумрук

(Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906)

1. Ба кормандони мақомоти гумрук ҳангоми ҷавоб шудан аз хизмат ва ё баромадан ба нафақа кӯмакпулии яквақта барои собиқаи хизматӣ пардохта мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422):

- то 5 сол - ба андозаи 1 маоши таъминоти пулӣ;

- аз 5 то 10 сол - ба андозаи 2 маоши таъминоти пулӣ;

- аз 10 то 20 сол - ба андозаи 3 маоши таъминоти пулӣ;

- зиёда аз 20 сол ба андозаи 4 маоши таъминоти пулӣ (Қонуни ҶТ 28.12.2012 № 906).

2. Ба кормандони мақомоти гумрук, ки бо асосҳои сархатҳои сеюм, чорум, шашум, ҳафтум, ҳаштум, нуҳум, даҳум, ёздаҳум, дувоздаҳум, сенздаҳум, чордаҳум, шонздаҳум, ҳабдаҳум ва нуздаҳуми қисми 1 моддаи 42 Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон, бандҳои 5), 9), 10), 11), 12) ва 14) қисми 1 моддаи 488 Кодекси мазкур ва (ё) бо асосҳое, ки Оинномаи интизомии мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ менамояд, аз хизмат ҷавоб шудаанд, кумакпулии яквақтаи дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда пардохта намешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422).

Моддаи 501. Барқароркунии кормандони мақомоти гумрук ба хизмат дар мақомоти гумрук

1. Ба кормандони мақомоти гумрук, ки ба хизмат барқарор шудаанд, вақти аз рӯзи озодшавии онҳо то рӯзи барқароршавӣ ба хизмат дар мақомоти гумрук ба собиқаи хизмати дарозмуддат барои додани рутбаи махсуси навбатӣ, додани иловапулӣ барои собиқаи хизматӣ дохил карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1422).

2. Ба кормандони мақомоти гумрук, ки ба хизмат дар мақомоти гумрук барқарор карда шудаанд, музди миёнаи меҳнаташон тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешавад.

3. Роҳбари мақоми гумруке, ки дар бораи озод кардан аз кор дар мақомоти гумрук ё ба кори дигар гузаронидани корманди мақомоти гумрук бо вайрон кардани талаботи ҳамин Кодекс қарор қабул намудааст ё иҷрои қарори ба хизмати мақомоти гумрук барқароркунии корманди мазкурро боздоштааст, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошад.

БОБИ 61. СИСТЕМАҲОИ ИТТИЛООТӢ ВА ТЕХНОЛОГИЯҲОИ ИТТИЛООТӢ ДАР ФАЪОЛИЯТИ ГУМРУКӢ

Моддаи 502. Системаҳои иттилоотӣ, технологияҳои иттилоотӣ ва воситаҳои таъмини онҳо, ки дар мақомоти гумрук истифода мешаванд

1. Таҳия, эҷод ва истифодаи системаҳои иттилоотӣ ва технологияҳои иттилоотӣ, ҳамчунин ба усулҳои мубодилаи электронии иттилоот асосёфта ва воситаҳои таъмини онҳоро мақомоти гумрук мувофиқи ҳамин Кодекс ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд.

2. Ҷори намудани системаҳои иттилоотӣ ва технологияҳои иттилоотм бо истифодаи воситаҳои техникаи ҳисоббарор ва алоқа мувофиқи стандартҳои дар Ҷумҳурии Тоҷикистон амалкунандаи байналмилали сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 845).

3. Системаҳои иттилоотӣ, технологияҳои иттилоотӣ ва воситаҳои таъмини онҳо, ки аз тарафи мақомоти гумрук таҳия, эҷод ва ё харида шудаанд, моликияти давлатӣ ба ҳисоб мераванд. Ҳуқуқи соҳибмулкиро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом медиҳад.

4. Истифодаи системаҳои иттилоотӣ, технологияҳои иттилоотӣ ва воситаҳои таъмини онҳоро, ки моликияти давлатӣ намебошанд, мақомоти гумрук дар асоси шартномаҳо амалӣ менамояд.

5. Шарт ва тартиби истифодаи системаҳои иттилоотм, технологияҳои иттилоотӣ ва воситаҳои таъмини онҳо барои мақсадҳои гумрукӣ аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар карда мешавад.

Моддаи 503. Сертификатонии системаҳои иттилоотӣ, технолгияҳои иттилоотӣ, воситаҳои таъмин ва ҳифзи онҳо

Системаҳои иттилоотӣ, технологияҳои иттилоотӣ, воситаҳои таъмини онҳо, ҳамчунин воситаҳои барномавию техникии ҳифзи иттилоот, ки дар фаъолияти гумрукӣ истифода мешаванд, бояд тибқи ҳолат ва тартиби пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон сертификатсия шаванд.

Моддаи 504. Захираҳои иттилоотии мақомоти гумрук

1. Захираҳои иттилоотии мақомоти гумрукро ҳуҷҷатҳо ва маълумоте, ки шахс ҳангоми мутобиқи ҳамин Кодекс гузаронидани амалиёти гумрукӣ пешниҳод менамояд, инчунин ҳуҷҷатҳо ва маълумоти дигари мувофиқи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ихтиёри мақомоти гумрук қарордошта ташкил медиҳанд.

2. Захираҳои иттилоотии мақомоти гумрук моликияти давлатӣ мебошанд. Ҳуқуқи соҳибмулкро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

3. Тартиби ташаккул ва истифодаи захираҳои иттилоотии мақомоти гумрук, талабот оид ба ҳуҷҷатгузории иттилоот аз тарафи мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

4. Ҳуҷҷатҳое, ки пешниҳод ё тартиби пешниҳоди онҳоро ҳамин Кодекс пешбинӣ намудааст, аз ҷумла декларатсияи гумрукӣ, метавонад тавассути усулҳои электронии мубодилаи иттилоот ҳангоми риояи талабот оид ба ҳуҷҷатгузории иттилоот, ки мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ муқаррар намудааст, инчунин талаботи дигари муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда шаванд.

5. Тартиби аз тарафи шахсон гирифтани иттилоотӣ аз захираҳои иттилоотӣ мавҷуда, ки дар ихтиёри мақомоти гумрук мебошанд, аз ҷониби мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ мувофиқи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 505. Системаҳои иттилоотӣ, технологияҳои иттилоотӣ ва воситаҳои таъмини онҳо, ки иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷӣ истифода менамоянд

1. Мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ талаботеро муқаррар менамояд, ки системаҳои иттилоотӣ, технологияҳои иттилоотӣ ва воситаҳои таъмини онҳо бояд ба ин талабот ҷавобгӯ бошанд ва аз ҷониби инҳо истифода гарданд:

1) аз тарафи танзимгари ваколатдори иқтисодӣ (Қонуни ҶТ аз 2.01.2020 № 1678);

2) аз тарафи соҳибони анборҳои нигаҳдории муваққатӣ, соҳибони анборҳои гумрукӣ, брокерҳои гумрукӣ ва шахсони дигар бо хоҳиши онҳо, барои пешниҳоди ҳуҷҷатҳо ва маълумоти пешбининамудаи ҳамин Кодекс.

2. Истифодаи объектҳои мазкур барои мақсади гумрукӣ танҳо баъди санҷиши мувофиқати онҳо ба талаботи муқарраршуда иҷозат дода мешавад. Санҷишро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ анҷом медиҳад.

Моддаи 506. Ҳифзи иттилоот ва ҳуқуқҳои субъектҳои дар ҷараёни иттилоотӣ ва иттилоотони иштироккунанда

1. Таҳия, эҷод ва истифодаи воситаҳои махсуси барномавии техникии ҳифзи иттилоот, ки бо воситаҳои таъмини системаҳои иттилоотӣ ва технологияҳои иттилоотӣ мувофиқат мекунанд, аз тарафи мақомоти гумрук бо мақсадҳои ҳифзи иттилоот ва ҳуқуқҳои субектҳои дар ҷараёни иттилоотӣ ва иттилоот иштироккунанда мувофиқи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

2. Дараҷаи ҳифзи иттилоотӣ ба воситаи ҳифзи иттилоот таъминшаванда бояд ба категорияи иттилоот мувофиқат намояд. Мувофиқати дараҷаи ҳифзи иттилоот бо категорияи муайяни иттилоотӣ аз ҷониби мақомоти гумрук, ки захираи иттилоотиро дар ихтиёр доранд, таъмин карда мешавад.

3. Назорати риояи талаботи ҳифзи иттилоот ва истифодаи воситаҳои ҳифзи иттилоотро мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва мақомоти дигари давлатӣ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд.

БОБИ 62. ТАҲВИЛИ НАЗОРАТШАВАНДАИ МОЛИ АЗ САРҲАДИ ГУМРУКӢ ИНТИҚОЛШАВАНДА

Моддаи 507. Хусусиятҳои таҳвили назоратшавандаи моле, ки аз сарҳади гумрукӣ интиқол дода мешавад

1. Таҳвили назоратшавандаи моли аз сарҳади гумрукӣ интиқолшаванда чорабинии оперативӣ-ҷустуҷӯие мебошад, ки ҳангоми он бо огоҳонӣ ва таҳти назорати мақомоти амаликунандаи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯии воридоти мол ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон, содирот аз ин ҳудуд ё ҳамлу нақли моли воридшуда дар ин ҳудуд иҷозат дода мешавад (Конуни ЧТ аз 25.03.2011 № 693, аз 30.05.2017 № 1421).

Ҳангоми интиқоли мол аз сарҳади гумрукӣ таҳвили назоратшаванда бо мақсади огоҳ намудан, ошкор кардан, пешгирӣ намудан ва кушодани ҷиноятҳои вобаста ба муомилоти ғайриқонунии мол истифода бурда мешавад.

Мақомоти дигари амаликунандаи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ таҳвили назоратшавандаи молро бо мувофиқаи мақомоти гумрук мегузаронанд. Тартиби чунин мувофиқанамои тибқи созишномаи байни мақоми ваколатдор оид ба масъалаҳои фаъолияти гумрукӣ ва мақомоти дахлдори давлатии анҷомдиҳандаи амалиёти оперативию ҷустуҷӯи муайян карда мешавад (Конуни ЧТ аз 25.03.2011 № 693).

2. Ҳангоми қабули қарор оид ба анҷомдиҳии таҳвили назоратшавандаи моли аз ҳудудии гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон содиршаванда дар асоси санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё шартнома бо мақомоти салоҳиятдори давлати хориҷӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон парвандаи ҷиноятӣ оғоз карда намешавад ва роҳбари мақомоти анҷомдиҳандаи таҳвили назоратшаванда прокурорро мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз қарори қабулгардида фавран хабардор месозад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1421).

Моддаи 508. Ситонидан ва ё иваз намудани моли аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолшаванда ҳангоми анҷомдиҳии таҳвили назоратшаванда

Ҳангоми таҳвили назоратшавандаи моли аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқолшаванда, ки фурӯши озоди онҳо манъ аст ё муомилоти онҳо бо иҷозати махсус мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон рухсат дода шудааст, ин мол метавонад тибқи тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пурра ва ё қисман ситонида ё иваз карда шавад. Моле, ки ба саломатии одамон, муҳити табиии зист хатарнок ё барои тайёр кардани яроқи қатли ом ҳамчун замина истифода шуда метавонад, бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон иваз карда мешавад.

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ УЗВИ МАҶЛИСИ МИЛЛӢ ВА ВАКИЛИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ

Рақам:

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

06.08.2001

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ УЗВИ МАҶЛИСИ МИЛЛӢ ВА ВАКИЛИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2001, № 7, мод. 517; с. 2003, № 12, мод. 689; с. 2004, № 12, қ. 1, мод. 698; с. 2005, № 7, мод. 397; с. 2006, № 3, мод. 145; с. 2007, № 7, мод. 654; с. 2011, № 12, мод. 831, мод. 832; с. 2012, № 8, мод. 812; с. 2016, № 7, мод. 601; с. 2017, №7-9, мод. 564)

(Қонуни конст. ҶТ аз 8.12.2003 № 61, аз 9.12.2004 № 71, аз 25.07.2005 № 106, аз 3.03.2006 № 163, аз 30.07.2007 № 304, аз 26.12.2011 № 795, аз 26.12.2011 № 796, аз 01.08.2012 № 897, аз 23.07.2016 № 1324, аз 18.07.2017 № 1454, аз 17.12.2020 № 1749, аз 25.06.2021 № 1799, аз 08.06.2022 № 1871, аз 19.07.2022 № 1889).

Қонуни конститутсионии мазкур ҳуқуқ, вазифа, масъулият ва кафолатҳои ҳуқуқию иҷтимоии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро муқаррар мекунад.

БОБИ I. ҚОИДАҲОИ УМУМИ

Моддаи 1. Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон намояндаи ваколатдори халқ мебошанд.

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон салоҳияти қонунгузори ва дигар салоҳияте, ки Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии мазкур ва қонунҳо муқаррар намудаанд, амали мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1324).

Моддаи 2. Қонунгузори дар бораи вазъи ҳуқуқии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

(Қонуни конст. ҶТ аз 30.07.2007 № 304)

Қонунгузори дар бораи вазъи ҳуқуқии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон аз Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии мазкур, қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон иборат мебошад.

Моддаи 3. Мӯҳлати ваколати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ба мӯҳлати 5 сол интихоб ва таъин мешаванд.

Ваколати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон аз рӯзи тасдиқ намудани ваколати онҳо аз тарафи Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз меёбад.

Ваколати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар рӯзи оғози фаъолияти Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон даъвати нав қатъ мегардад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.07.2007 № 304).

Ҳар Президенти собиқи Ҷумҳурии Тоҷикистон узви якумраи Маҷлиси милли мебошад, агар ӯ аз истифодаи ин ҳақ даст накашад.

Моддаи 3(1) Савганди узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон

(Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1324)

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон баъди интихоб ё таъин шудан дар иҷлосияи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон ба халқи Тоҷикистон савганд ёд мекунанд:

Ман (насаб, ном ва номи падар), ҳамчун узви Маҷлиси миллии (вакили Маҷлиси намояндагони) Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо дарки масъулият ба халқи Тоҷикистон, савганд ёд мекунам, ки манфиатҳои миллат ва давлатро аз ҳама боло гузошта, фаъолияти худро дар асоси Қонститутсия ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ намуда, тамоми неру, дониш ва таҷрибаамро барои рушди иқтисодӣ ва иҷтимоии кишвар, таҳкими ваҳдати миллӣ ва истиқлолияти давлатӣ, таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд равона сохта, дар таҳия ва қабули қонунҳо содиқона ва поквиҷдонона иштирок менамоям (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1324, аз 19.07.2022 № 1889).

Ҳангоми савгандёдкунии узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон дар толори Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Нишони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузошта мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2022 № 1889).

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон аз минбар рост истода, дасти рости худро ба болои Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон гузошта, савганд ёд мекунанд.

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон пас аз савгандёдкунӣ ба зери матни савганд имзо гузошта, онро ба раисикунандаи иҷлосия месупоранд.

Матни савганди имзонамудаи узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон дар парвандаи шахсии онҳо нигоҳ дошта мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2022 № 1889).

Моддаи 4. Пеш аз мӯҳлат қатъ гардидани ваколати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Ваколати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар мавридҳои зерин пеш аз мӯҳлат қатъ мегардад:

1) ҳангоми вафот;

2) истеъфо;

3) ғайри қобили амал эътироф шудани онҳо аз ҷониби суд;

4) эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми айбдоркунандаи суд (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1324);

5) қатьи шаҳрвандӣ;

6) соҳиб шудан ба шаҳрвандии давлати дигар (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1324);

7) тарки доимии ҷумҳури;

8) ишғоли вазифае, ки ба ваколати узви Маҷлиси милли мувофиқ нест;

9) парокандашавии Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон (Қонуни конст. ҶТ аз 9.12.2004 № 71).

Ҳангоми ба вазифаи дигар таъин намудани вакили Маҷлиси намояидагон ваколати ӯ пеш аз мӯҳлат қатъ мегардад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.07.2007 № 304).

Дар мавридҳои пешбининамудаи бандҳои 1)-8) қисми якуми ҳамин модда Маҷлиси милли ё Маҷлиси намояндагон дар бораи пеш аз мўҳлат қатъ гардидани ваколати узви Маҷлиси милли ё вакили Маҷлиси намояндагон бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзо ё вакилон қарор қабул мекунанд ки он аз лаҳзаи қабул шуданаш амалӣ мегардад (Қонуни конст. ҶТ аз 9.12.2004 № 71, аз 30.07.2007 № 304, аз 08.06.2022 № 1871).

Дар мавриди пешбининамудаи банди 9), қисми якуми ҳамин модда ваколати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар асоси қарори якҷояи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон дар бораи пеш аз мўҳлат ихтиёран пароканда шудани Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон, ки бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон қабул карда мешавад, қатъ мегардад (Қонуни конст. ҶТ аз 9.12.2004 № 71, аз 08.06.2022 № 1871).

Моддаи 5. Шаҳодатнома, нишони сарисинагии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар давоми мӯҳлати ваколатҳояшон аз шаҳодатнома ва нишони сарисинаги истифода мекунанд. Низомнома дар бораи шаҳодатнома ва нишони сарисинагии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон, ҳамчунин намунаи онҳоро Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон тасдиқ мекунанд.

Моддаи 6. Шартҳои амалӣ намудани фаъолияти узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

(Қонуни конст. ҶТ аз 30.07.2007 № 304)

Узви Маҷлиси милли ваколатҳои худро аз фаъолияти истеҳсолию хизмати ҷудо нашуда, ба амал мебарорад. Узви Маҷлиси милли барои ба амал баровардани фаъолияташ мувофиқи қонун аз иҷрои вазифаҳои истеҳсоли ва хизмати озод карда мешавад.

Узви Маҷлиси милли наметавонад дар як вақт вакили Маҷлиси намояндагон ё вакили зиёда аз ду мақомоти намояндаги бошад.

Вакили Маҷлиси намояндагон фаъолияти худро дар асоси доимӣ ва касбӣ иҷро мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.07.2007 № 304).

Вакили Маҷлиси намояндагон наметавонад вакили дигар мақомоти намояндаги бошад, вазифаи дигареро иҷро кунад, фаъолияти соҳибкори намояд, ба истиснои фаъолияти илмиву эҷоди ва омӯзгори (Қонуни конст. ҶТ аз 9.12.2004 № 71).

Моддаи 7. Иштироки узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар кори маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот

(Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799)

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон метавонанд дар кори маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот иштирок намоянд, дар муҳокимаи масъалаҳои вобаста ба салоҳияти вакилиашон ширкат варзанд, таклифу дархостҳо пешниҳод кунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Моддаи 8. Риояи меъёри одоби вакили аз ҷониби узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон бояд меъёрҳои одоби вакилиро риоя намоянд.

Масъулият барои вайрон кардани меъёрҳои одоби вакили мутобиқи талаботи Дастури Маҷлиси милли ва Дастури Маҷлиси намояндагон муқаррар карда мешавад.

БОБИ II. КАФОЛАТҲОИ ФАЪОЛИЯТИ УЗВИ МАҶЛИСИ МИЛЛИ ВА ВАКИЛИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОН

Моддаи 9. Иштироки узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон ва иҷлосияҳои Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон вазифадоранд дар ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон, иҷлосияҳои Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон иштирок намоянд.

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар кори ҷаласаҳои якчояи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон, иҷлосияҳои Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон дар асоси муҳокимаҳои дастаҷамъию баробарҳуқуқи ва озодона масъалаҳоеро, ки мувофиқи Конститутсия, қонунҳои конститутсиони ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба салоҳияти Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон мансубанд, барраси ва ҳал мекунанд.

Моддаи 10. Ҳуқуқҳои узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ доранд:

- ба мақомоти Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон интихоб кунад ва интихоб шавад;

- ба барарсии ҷаласаҳои Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон масъалаҳо пешниҳод намояд;

- оид ба дар ҷаласаи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон шунидани ҳисобот ё ахбороти ҳар шахси мансабдор, ки ба Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон ҳисоботдиҳанда ё масъул мебошад, таклиф пешниҳод кунад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.07.2007 № 304);

- нуқтаи назари интихобкунандагонро ба маълумоти Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон расонад;

- оид ба муроҷиати шаҳрвандон маълумот диҳад.

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон инчунин дигар ҳуқуқҳоро, ки дар ҳамин Қонуни конститутсиони ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқи пешбини гардидаанд, амали менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.07.2007 № 304).

Моддаи 11. Шаклҳои фаъолияти узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон

(Қонуни конст. ҶТ аз 26.12.2011 № 796)

Шаклҳои фаъолияти узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон аз инҳо иборатанд:

1) иштирок дар ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи тартиби муқарраркардаи Дастури ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

2) иштирок дар ҷаласаҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон мувофиқи тартиби муқарраркардаи дастурҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон;

3) иштирок дар кори Шӯро, кумитаҳо, комиссияҳо, аз ҷумла комиссияҳои муваққатӣ ва дигар мақомоти Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон мувофиқи тартиби муқарраркардаи дастурҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон;

4) иштирок дар робитаҳои байналмилалии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

5) иҷрои супоришҳои Маҷлиси миллӣ, Маҷлиси намояндагон ва мақомоти онҳо;

6) пешниҳоди дархости вакилӣ;

7) иштирок дар муҳокимаҳои парламентӣ;

8) таҳия ва пешниҳоди лоиҳаи қонунҳо ва таклифҳои қонунгузорӣ барои баррасӣ ба Маҷлиси намояндагон (Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799);

9) баррасии муроҷиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Фаъолияти вакили Маҷлиси намояндагон инҳоро низ дар бар мегирад:

1) кор бо интихобкунандагон;

2) иштирок дар кори фраксияву гурӯҳҳои вакилон.

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳамчунин дар шаклҳои дигаре, ки Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии мазкур, дигар қонунҳои конститутсионӣ, қонунҳо, Дастури ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дастурҳои Маҷлиси миллӣ ва Мач,лиси намояндагон муайян кардаанд, фаъолият мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 26.12.2011 № 796).

Моддаи 12. Ҳуқуқи ташаббуси қонунгузории узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуки ташаббуси қонунгузори доранд. Ҳуқуқи ташаббуси қонунгузори дар шакли пешниҳоди лоиҳаи қонунҳои нави Ҷумҳурии Тоҷикистон, лоиҳаи қонунҳо дар бораи ворил намудани тағйиру иловаҳо ё аз эътибор соқит донистани қонунҳои ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин дар шакли пешниҳоди хатти дар бораи қабул кардани қонунҳои нави Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ворд намудани тағйиру иловаҳо ба қонунҳои ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистон (таклифҳои қонунгузори) ба амал бароварда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.07.2007 № 304).

Лоиҳаи қонунҳо ва таклифҳои қонунгузори, ки аз тарафи узви Маҷлиси милли ва ё вакили Маҷлиси намояндагон дар асоси ҳуқуки ташаббуси қонунгузори пешниҳод гардидаанд, бояд аз тарафи Маҷлиси намояндагон барраси шаванд.

Моддаи 13.Дархости узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ доранд ба Сарвазир, дигар аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Прокурори генералии Тоҷикистон, раиси Бонки миллии Тоҷикистон, раиси Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарон ва шахсони мансабдори дигари мақомоти ҳокимият ва идораҳои давлати, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот иттиҳодияҳои ҷамъияти, инчунин ба роҳбарони корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо барои додани тавзеҳоти расми ё баён намудани мавқеашон оиди масъалаҳое, ки ба манфиатҳои муҳимтарини ҷамъияти дахл дошта, дорои аҳамияти давлати мебошанд, дархост пешниҳод кунанд(Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Дархост аз тарафи узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ё гурӯҳи вакилон дар шакли хатти ё шифоҳи пешниҳод шуда метавонад.

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дархости худро ба мақомоти давлати, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва шахсони мансабдор бо хоҳиши хеш метавонад бевосита ё тавассути Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон фиристонад. Бо талаби ӯ масъалаи дар дархост пешниҳодшуда ба муҳокимаи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон бароварда шуда метавонад (Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Мақомоти давлати, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ё шахси мансабдор, ки ба вай дархост фиристода шудааст, вазифадор аст, ки дар муддати на дертар аз як моҳи қабули он ҷавоби расмии хатти диҳад. Ба ҷавоби дархост бояд шахсе имзо гузорад, ки дархости узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ба унвони ӯ фиристода шудааст (Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Аз рӯи ҷавоби дархост ва натиҷаҳои муҳокимаи он Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон қарор қабул мекунанд.

Моддаи 14. Баррасии таклифҳо ва фикру мулоҳизаҳои узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар иҷлосия ва ҷаласаҳои Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон

Таклифҳо ва фикру мулоҳизаҳое, ки узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар доираи салоҳияташон дар иҷлосияҳо ва ҷаласаҳо баён кардаанд ё дар шакли хатти ба котибот ё раисикунанда додаанд, аз тарафи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон, кумитаҳо ва комиссияҳои онҳо барраси карда мешаванд ё ин ки барои барраси ба мақомоти дахлдори давлатию ҷамъияти, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва шахсони мансабдор фиристонида мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Мақомоти давлати ва ҷамъияти, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот инчунин шахсони мансабдор, ки таклифҳо ва фикру мулоҳизаҳои дар иҷлосияҳою ҷаласаҳо пешниҳодкардаи вакилон ба онҳо равона карда шудаанд, вазифадоранд ин пешниҳодҳоро дар муддати як моҳ дида бароянд ва аз натиҷааш бевосита ба узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон, инчунин ба Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон хабар диҳанд(Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Назорати барраси ва амали намудани таклифҳо ва фикру мулоҳизаҳои узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон аз тарафи кумитаҳо, комиссияҳо, Шӯрои Маҷлиси милли ва Шӯрои Маҷлиси намояндагон сурат мегирад.

Моддаи 15. Иштироки узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар иҷрои қарорҳои Маҷлиси милли, Маҷлиси намояндагон ва мақомоти онҳо

Бо қарори Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон ё мақомоти онҳо узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон рафти амалишавии қонунҳо ва қарорҳои Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагонро меомӯзанд. Дар бораи натиҷаҳои омӯзиш узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ба Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон ё мақомоти онҳо хабар медиҳанд.

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ доранд дар бораи бартараф намудани камбудиҳои ошкоргардида, бекор кардани қарорҳои ғайриқонуни, ба ҷавобгари кашидани шахсоне, ки ба вайронкунии қонун ва иҷро накардани қарорҳои Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон роҳ додаанд, ба мақомоти дахлдор таклиф пешниҳод намоянд.

Моддаи 16. Муносибати вакили Маҷлиси намояндагон бо интихобкунандагон

Вакили Маҷлиси намояндагон:

- бо интихобкунандагон вохӯриҳо мегузаронад;

- шахсони мансабдорро барои иштирок дар ин вохӯриҳо даъват менамояд;

- дар машваратҳои мақомоти ҳокимияти давлати ва идоракуни, инчунин мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ширкат меварзад(Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799);

- рафти баррасии таклифу пешниҳод, арзу шикояти интихобкунандагонро назорат мекунад:

- интихобкунандагонро аз кори Маҷлиси намояндагон воқиф месозад;

- афкори ҷамъияти, эҳтиёҷу дархости интихобкунандагонро меомӯзад, дар ин бора ба Маҷлиси намояндагон ва мақомоти он ахбор медиҳад.

Ба вакили Маҷлиси намояндагон барои гузаронидани вохӯри бо интихобкунандагон аз тарафи мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлати, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, маъмурияти корхонаю муассиса ва ташкилотҳо, иттиҳодияҳои ҷамъияти шароит муҳайё карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 9.12.2004 № 71, аз 25.06.2021 № 1799).

Моддаи 17. Баррасии муроҷиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ аз тарафи узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон

(Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799)

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон муроҷиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ баррасӣ менамоянд, барои дуруст ва сари вақт ҳаллу фасл шудани онҳо чораҳои зарурӣ меандешанд, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ (ва намояндагони онҳо)-ро қабул мекунанд, барои бартараф намудани сабабҳои шикоят ба Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхонаю муассиса ва ташкилотҳо, новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва шакли моликият, таклифҳо пешниҳод менамоянд. Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ доранд шахсони мансабдори мақомоти давлати, корхонаю муассиса ва ташкилотҳоро барои иштирок дар қабули шаҳрвандон даъват намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Моддаи 18. Таъмини шароит барои иҷрои ваколатҳои узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон вазифадоранд, ки узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагонро барои кор бо бинои муҷаҳҳаз, нақлиёти алоҳидаи хизмати, фондҳои китобҳо ва бойгони, воситаҳои алоқа, техникаи ҳисоббарорию электрони, нусхабардору чоп таъмин намоянд.

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар ҳолати зарури бо меҳмонхона таъмин карда мешаванд. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлати, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот барои таъмини фаъолияти вакили ба ихтиёри онҳо ҳуҷраи кори, мошинҳои ҳисоби, электрони, нусхабардор ва чопиашонро медиҳанд, ҳамчунин онҳоро дар ҳудуди ҳавзаи интихобот барои иҷрои ваколатҳояшон бо нақлиёт таъмин менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 9.12.2004 № 71, аз 25.06.2021 № 1799).

Моддаи 19. Ҳуқуқи узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ба қабули бетаъхир аз ҷониби шахсони мансабдор

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ доранд, дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба тамоми мақомоти давлати, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва иттиҳодияҳои ҷамъияти, корхонаю муассиса ва ташкилотҳо бе мамоният ворид шаванд. Шахсони мансабдори мақомоти ҳокимияти давлати, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва иттиҳодияҳои ҷамъияти, корхонаю муассиса ва ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликияташон, вазифадоранд узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагонро аз рӯи масъалаҳои фаъолияти вакили бетаъхир қабул кунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Тартиби ворид гардидан ба ташкилоту муассисаҳоеро, ки фаъолияташон ба сирри давлати вобастаги доранд, қонун муайян мекунад.

Моддаи 20. Вазифаҳои шахсони мансабдор оиди баррасии муроҷиати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Шахсони мансабдори мақомоти давлати, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъияти, ташкилоту муассиса ва корхонаҳо, сарфи назар аз шакли моликияташон вазифадоранд муроҷиати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагонро ба тариқи хаттӣ тибқи қонун барраси намуда, аз натиҷаи тадбири андешидашуда ба узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон хабар диҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.07.2007 № 304, аз 25.06.2021 № 1799).

Моддаи 21.Ҳуқуқи узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон барои гирифтан ва паҳн кардани маълумот

Мақомоти ҳокимияти давлатӣ,мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот иттиҳодияҳои ҷамъияти ва шахсони мансабдор вазифадоранд, ки узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагонро дар мавриди муроҷиат кардан оид ба масъалаҳои фаъолияти вакили бо мутахассисон ва маълумоте, ки барои онҳо лозим аст, таъмин намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ доранд аз тариқи воситаҳои давлатии матбуот, радиову телевизион аз рӯи масъалаҳои фаъолияти вакили бемамониат баромад кунанд, мавод нашр намоянд.

Маводи пешниҳодкардаи узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагонро бе розигии ӯ тағйир додан мумкин нест.

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ надоранд маълумотҳоеро, ки мувофиқи қонун дорои сирри давлатӣ, тиҷоратӣ, бонкӣ ё сирри дигари бо қонун ҳифзшавандаанд, фош кунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 25.06.2021 № 1799).

Моддаи 22. Суғуртаи ҳатмии давлати ва пардохти маблағи суғуртаи узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Ҳаёт ва саломатии узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон дар давраи иҷрои ваколатҳояш аз ҳисоби маблағҳои буҷети Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди суғуртаи ҳатмии давлати қарор мегирад.

Тартиби пардохти суғуртапулии якдафъаинаро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 01.08.2012 № 897).

Моддаи 23. Озод будани узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон аз даъват ба хизмат ва ҷамъомадҳои ҳарби

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар давраи иҷрои ваколатҳояшон дар Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон аз даъват ба хизмати ҳақиқии ҳарби ҳамчунин аз даъват ба ҷамъомадҳои ҳарби озоданд.

Моддаи 24. Таъмини нафақаи узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Таъмини нафақаи узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон мувофиқи тартиби мукаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амали гардонида мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 25.07.2005 № 106, аз 25.06.2021 № 1799).

Моддаи 25. Ҳуқуқи аз воситаҳои нақлиёт ройгон истифодабарии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

(Қонуни конст. ҶТ аз 17.12.2020 № 1749)

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ доранд бо пешниҳоди шаҳодатномаи узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ, обӣ ва автомобилии мусофирбари шаҳрӣ, наздишаҳрӣ ва ноҳиявӣ (ба истиснои такси) ройгон истифода намоянд. Шахсе, ки узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ки маъюби гурӯҳи якуманд, ҳамроҳӣ мекунад, чунин ҳуқуқро дорад. Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.12.2020 № 1749).

Кассаҳои билетфурӯшии вокзалҳо ва истгоҳҳои роҳи оҳан, агентиҳои авиатсияи шаҳрванди ё фурудгоҳҳо вазифадоранд, ки дар вақти нишон додани шаҳодатномаи аъзоги ё вакили бидуни навбат ба онҳо барои як ҷо дар вагони хобрави ё нарми поезд, самолёт ё вертолёт ройгон билет диҳанд. Ҳангоми сафар ба онҳо билети поездҳо, самолётҳо на дертар аз ду соати то парвози самолёт ё рафтани поезд дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.12.2020 № 1749).

Дар толорҳои расмии намояндагии фурудгоҳ ва вокзали роҳи оҳан ба узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ва аъзои оилаашон ройгон хизмат расонида мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.12.2020 № 1749).

Рафтуои узви Маҷлиси милли ва вакили Мачлиси намояндагон дар автобусҳои байнишаҳри, инчунин наздишаҳри дар ҳолатҳое, ки билетҳо бо нишон додани рақами ҷой фурӯхта мешаванд, бо билети ройгоне сурат мегирад, ки дар кассаҳои вокзалҳо ва истгоҳҳои автомобилҳо ё бевосита ҳангоми савор шудан ба автобус бенавбат гирифта мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.12.2020 № 1749).

хориҷ карда шуд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.12.2020 № 1749)

Моддаи 26. Рухсатии ҳарсола пардохтшавандаи узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Ба узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон рухсатии ҳарсолаи пардохтшавандаи давомнокиаш 45 рӯзи тақвими дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.03.2006 № 163).

Моддаи 27. Таъминоти манзили ва маишии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Ба вакили Мачлиси намояндагон, ки манзил надорад ё дар шаҳри Душанбе истиқомат карда барои беҳбудии шароити манзил эҳтиёҷ дорад, барои зиндаги бо оилаааш дар пойтахт манзилгоҳи хизмати дода мешавад. Манзили истиқоматии мазкур аз ҷониби вакили Маҷлиси намояндагон баъди қатъи ваколати вакилиаш дар муҳлати як моҳ супорида мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1324).

Узви Маҷлиси милли ва вакили Мачлиси намояндагон барои бенавбат гузаронидани воситаи алоқа (телефон) ҳуқуқ дорад.

Аз узви Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон ва аъзои оилааш, ки бо вай зиндаги мекунанд, дар ҳадди меъёрҳои пешбининамудаи қонунҳои ҷори барои телефон (ғайр аз гуфтугӯи байнишаҳри ва байналмилали), хизмати коммунали (оби гарм ва гармкуни, оби хунук) 50 фоиз кам ҳақ гирифта мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 8.12.2003 № 61).

Моддаи 28. Таъмини шароити моддию молияви барои амали намудани ваколатҳои узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Ба узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон хароҷоти вобаста ба фаъолияти вакили бо тартиб ва андозае, ки ҳамин Қонуни конститутсиони ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд, пардохта мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.07.2007 № 304).

Музди меҳнати Раиси Маҷлиси миллӣ, Раиси Маҷлиси намояндагон ва вакили Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.03.2006 № 163, 18.07.2017 № 1454).

Хориҷ карда шуд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.03.2006 № 163).

Ба узви Маҷлиси милли, ки ҳангоми иҷрои кори аъзоги дар Маҷлиси милли ё мақомоти он, ҳангоми сафарҳои хизмати вобаста ба супоришҳои мақомоти мазкур, инчунин дар вақти кори вай бо интихобкунандагон аз иҷрои вазифаҳои истеҳсоли ё хизматии ҷои асосии кораш озод карда шудааст, музди меҳнат аз ҷои кори асосиаш пардохта мешавад.

Хароҷоти вобаста бо фаъолияти вакилии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон баробари даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҳар моҳ пардохта мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 26.12.2011 № 795).

Хароҷоти ба шаҳри Душанбе барои ваколатҳояшро ба ҷо овардан кӯчида омадани вакили Маҷлиси намояндагон ва аъзои оилаи ӯ, ҳамчунин вобаста ба ҷои истиқомати доимии вакил баъди қатъ ёфтани ваколатҳояш кӯчида рафтани вай аз ҳисоби маблағҳои Маҷлиси намояндагон пардохта мешавад. Ҳангоми ба шаҳри Душанбе кӯчида омадан ба вакили Маҷлиси намояндагон ва ба ҳар аъзои оилаи ӯ мувофиқи тартиби муқарраргардидаи қонунгузори кӯмакпулии яквақта дода мешавад. Хароҷоти ба хориҷи мамлакат рафтани узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон бо қарори Шӯрои Маҷлиси милли ва Шӯрои Маҷлиси намояндагон пардохта мешавад.

Моддаи 29 Таъминоти тибби ва маишии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Таъминоти тибби ва маишии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ва аъзои оилаи ӯ мутобиқи шароитҳое, ки барои аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад, сурат мегирад.

Моддаи 30. Ҳуқуқи бенавбат дар меҳмонхона ҷой гирифтани узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Маъмурияти меҳмонхонаҳои давлати ва ғайридавлати вазифадоранд ба узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ва аъзои оилаашон баробари пешниҳод кардани шаҳодатномаи аъзоги ва вакили ҳуҷраи алоҳидаи муҷаҳҳаз диҳанд. Шахсе, ки узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон,маъюби гурӯҳи 1-умро ҳамроҳи мекунад, ҳуқуқи ройгон дар меҳмонхона ҷой гирифтанро дорад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.12.2020 № 1749).

Моддаи 31. Шиносномаи дипломатии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Ба узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон дар мӯҳлати ваколаташон шиносномаи дипломати дода мешавад.

Моддаи 32. Озод крадани узви Маҷлиси милли аз иҷрои вазифаҳои истеҳсоли ё хизмати

Узви Маҷлиси милли ҳангоми ба ҷо овардани фаъолияти аъзогиаш дар Маҷлиси милли ва мақомоти он дар асоси расман огоҳонидан оиди даъват ба Маҷлиси милли аз иҷрои вазифаҳои истеҳсоли ё хизмати дар ҷои кори асосиаш озод карда мешавад. Дар ин ҳолат ягон ҳуҷҷати дигар талаб карда намешавад.

Моддаи 33. Ҳифзи ҳуқуқу озоди, шаъну шарафи узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Давлат ба ҳар узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон барои самарабахш бемамоният ба ҷо овардани ваколатҳояш кафолат медиҳад, ҳуқуқу озоди, шаъну шарафи ӯро ҳифз менамояд.

Шахсоне, ки шаъну шарафи узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагонро паст мезананд, ба онҳо ё аъзои оилаи онҳо ва дигар хеши таборашон бо мақсади монеъ шудан ба иҷрои фаъолияти вакилиашон таъсири ғайриқонуни мерасонанд, ё бар хилофи иродаи узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ӯро ба манфиати ягон кас ба қабул намудани қарор моил кардан мехоҳанд, мувофиқи қонунгузории ҷори ба ҷавобгари кашида мешаванд.

Таҳқир намудани узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон, инчунин тӯҳмат нисбат ба онҳо ва ё паҳн кардани хабарҳои бардурӯғ дар бораи фаъолияти вакилии онҳо нораво буда, шахсони ин амалҳоро содиркунанда тибқи қонунгузории ҷори ба ҷавобгари кашида мешаванд.

Моддаи 34. Дахлнопазирии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқи дахлнопазири дорад, ӯро ҳабс кардан, дастгир кардан, маҷбуран овардан, кофтуков кардан мумкин нест, ба истиснои дастгир шуданаш дар ҷои содири ҷиноят, узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳамчунин мавриди кофтукоби шахси (азназаргузарони) қарор дода намешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонун барои таъмини амнияти дигарон муқаррар намудааст (Қонуни конст. ҶТ аз 26.12.2011 № 796).

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагонро бе розигии Маҷлиси дахлдор ба ҷавобгарии ҷиноятӣ ё маъмурӣ кашидан мумкин нест. Дохил шудан ба манзили истиқоматӣ ё утоқи кории узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон, ба нақлиёти шахсӣ ё хизматии ӯ, дар он ҷо гузаронидани кофтуков, ёфта гирифтан, гӯш кардани гуфтугӯи телефонӣ ва дигар сӯҳбатҳои ӯ, кофтукови шахсии узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон, инчунин гирифтани мукотибот, молу мулк ва ҳуҷҷатҳои ӯ танҳо бо дархости Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва иҷозати суди дахлдор фақат бо иртибот доштан ба парвандаи ҷиноятии оғозгардида нисбат ба узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон сурат гирифта метавонад (Қонуни конст. ҶТ аз 26.12.2011 № 796).

Нисбати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон танҳо Прокурори генералии Тоҷикистон метавонад парвандаи ҷиноятӣ ё маъмурӣ оғоз намояд (Қонуни конст. ҶТ аз 26.12.2011 № 796).

Парвандаи ҷиноятӣ ё маъмурӣ нисбати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ба Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тобеияти суди дорад (Қонуни конст. ҶТ аз 26.12.2011 № 796).

Моддаи 35. Тартиби гирифтани розиги барои ба ҷавобгари кашидани узви Маҷлиси милли ва ё вакили Маҷлиси намояндагон

Масъалаи маҳрум намудани дахлнопазирии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон бо пешниҳоди Прокурори генерали аз ҷониби Маҷлиси дахлдор ҳал карда мешавад.

Барои узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагонро ҳабс кардан Прокурори генералии Тоҷикистон ба Маҷлиси дахлдор бо пешниҳод муроҷиат менамояд.

Барои дида баромадани пешниҳоди Прокурори генералии Точикистон оиди маҳрум намудани узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон аз ҳуқуқи дахлнопазирии шахси дар сурати зарурат комиссияи тафтиши аъзоги ё вакилии маҷлиси дахлдор ташкил карда мешавад.

Маҷлиси милли ё Маҷлиси намояндагон пешниҳоди дохилшударо ба тартиби муқаррарнамудаи Дастури Маҷлиси дахлдор дар ҷаласаи худ барраси менамояд. Дар мавриди зарури аз Прокурори генералии Тоҷикистон маводҳои иловаги талаб карда мешавад. Маҷлиси милли ё Маҷлиси намояндагон нисбати узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон қарори асоснок қабул мекунанд ва дар муддати на дертар аз се рӯз Прокурори генералии Тоҷикистонро аз ин хусус воқиф мегардонанд. Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон, ки нисбати ӯ маълумоти пешниҳоди дохил шудааст, ҳуқуқ дорад дар муҳокимаи масъалаҳо иштирок намояд.

Ба пешниҳоди Прокурори генералии Тоҷикистон оиди аз ҳуқуки дахлнопазирии шахси маҳрум намудани узви Маҷлиси милли ё вакили Маҷлиси намояндагон ҷавоби рад додани Маҷлиси милли ё Маҷлиси намояндагон барои боздоштани парвандаи ҷиноятӣ ва парвандаи маъмури, ки ҷавобгариро аз тариқи суди пешбини мекунад, асос мегардад (Қонуни конст. ҶТ аз 26.12.2011 № 796).

Дар хусуси оғози парвандаи ҷиноятӣ ё парвандаи маъмури, ки ҷавобгариро аз тариқи суди пешбини мекунад, дар бораи қатъ намудани парвандаҳои дар истеҳсолотбуда ё оиди ҳукми қонуни гирифтани қарори суд нисбати узви Маҷлиси милли, вакили Маҷлиси намояндагон мақомоти таҳқиқ, тафтишот ё суд вазифадоранд дар муддати на дертар аз се рӯз Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагонро хабардор намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 26.12.2011 № 796).

хориҷ карда шуд (Қонуни конст. ҶТ аз 08.06.2022 № 1871)

Моддаи 36. Кафолатҳои ҳуқуқи меҳнати ва иҷтимоии узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

(Қонуни конст. ҶТ аз 25.07.2005 № 106)

Вакили Маҷлиси намояндагон баъди ба охир расидани ваколатҳояш бо ҷои кор таъмин карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 25.07.2005 № 106).

Мӯҳлати ваколати вакили Маҷлиси намояндагон ва инчунин даврае, ки вакили Маҷлиси намояндагон бинобар имконнопазирии бо кор таъмин намудани ӯ муваққатан кор накардааст, ба собиқаи кори умуми, бефосила ва махсуси меҳнати ё мӯҳлати хизмат, собиқаи кор аз рӯи ихтисос ҳисоб карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 25.07.2005 № 106).

Маҷлиси намояндагон музди меҳнати собиқ вакилро дар давраи кор наёфтан дар давоми се моҳ медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 25.07.2005 № 106, аз 26.12.2011 № 795).

Ба вакилони Маҷлиси намояндагон ба истиснои онҳое, ки аз нав вакил интихоб шудаанд, баъди анҷоми мӯҳлати ваколатҳо ба андозаи музди меҳнати семоҳаашон ё дар сурати ба нафақа аз рӯи синну сол баромадан - музди меҳнати семоҳаашон кӯмакпулӣ дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 26.12.2011 № 795, аз 01.08.2012 № 897).

Барои хизматҳои арзанда ва фаъолияти самараноку пурмаҳсул узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон аз ҷиҳати модди ҳавасманд ва бо мукофотҳои давлати сарфароз гардонида мешаванд.

Моддаи 37. Таъмини амнияти узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон

Узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон, аъзои оилаашон ва молу мулки онҳо таҳти ҳимояи давлат қарор доранд.

Моддаи 38. Ҳуқуқи вакили Маҷлиси намояндагон дар ҳолати пеш аз мӯҳлат ихтиёран пароканда шудани Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлати

(Қонуни конст. ҶТ аз 9.12.2004 № 71)

Дар сурати тибқи моддаи 63 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ихтиёран пароканда шудани Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон ба вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқи гирифтани кӯмакпулии яквақта дар ҳаҷми музди меҳнати семоҳааш дода мешавад. мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлати (Қонуни конст. ҶТ аз 9.12.2004 № 71, аз 26.12.2011 № 795).

Ба вакили Маҷлиси намояндагон ва аъзои оилааш, ки хоҳиши ба ҷои истиқоматии доимии то вакил интихоб шуданаш баргаштанро изҳор кардааст, хароҷоти вобаста ба манзил расидани вай ва бурдани ашёи рӯзгораш аз ҳисоби маблағҳои Маҷлиси намояндагон пардохта мешавад.

Моддаи 39. Дар бораи беэътибор донистани Қонуни конститутсиони "Дар бораи статуси вакили халқи Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи статуси вакили халқи Ҷумҳурии Тоҷикистон" аз 3 ноябри соли 1995 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1995 № 21, моддаи 227, соли 1996 № 24 моддаи 366) беъэтибор дониста шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э.Раҳмонов

ш. Душанбе

аз 6 августи соли 2001 № 43

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МАҚОМОТИ МАҲАЛЛИИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ

Рақам:

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

17.05.2004

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

"ДАР БОРАИ МАҚОМОТИ МАҲАЛЛИИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ"

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2004, № 5, мод. 339; с. 2006, № 11, мод. 472; с. 2009, № 12, мод. 814; с. 2010, № 12, қ. 1, мод. 800; с. 2013, № 3, мод. 179, № 7, мод. 500; с. 2017, № 5, қ. 1, мод. 268, № 7, мод. 464; с. 2020, № 1, мод. 1)

(Қонуни конститутсионии ҶТ аз 21.11.2006 № 211, аз 3.12.2009 № 576, аз 29.12.2010 № 653, аз 19.03.2013 № 960, аз 22.07.2013 № 1012, аз 30.05.2017 № 1411, аз 19.07.2019 № 1641, аз 2.01.2020 № 1670, аз 17.12.2020 № 1748, аз 25.01.2021 № 1800, аз 08.06.2022 № 1872)

Қонуни конститутсионии мазкур тартиби ташкил, ваколат ва фаъолияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатиро танзим мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411, аз 2.01.2020 № 1670).

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1.Мафҳумҳои асосӣ

Мафҳумҳои асосие, ки дар Қонуни конститутсионии мазкур истифода мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411):

- мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ - мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ буда, дар доираи салоҳияти худ амал мекунанд;

- мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ - Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, ки аз тарафи интихобкунандагони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия интихоб шуда, дар доираи ваколати худ масъалаҳои дорои аҳамияти маҳаллиро ҳал мекунанд;

- иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия - шакли асосии фаъолияти мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ буда, ба воситаи он ваколати ин мақомот амалӣ мегардад;

- мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ - мақомоте, ки дар ҳудуди воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ дахлдор иҷрои Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои меъёрии ҳуқуқии дахлдори мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатиро таъмин менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653, аз 30.05.2017 № 1411);

- Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия мақоме, ки ҳокимияти иҷроияро дар ҳудуди воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ дахлдор амалӣ гардонида, ба мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ роҳбарӣ менамояд (Қоуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411);

- дастгоҳи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия - сохтори ёрирасон ва таъминкунандаи фаъолияти раис мебошад;

- сохтори маҳаллии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия - воҳиди мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия буда, дар ҳудуди маъмурию ҳудудӣ дахлдор дар доираи ваколати худ вазифаҳои мақомоти иҷроияи марказиро амалӣ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411);

- сохторҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии тобеи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия - сохторҳои мақомоти иҷроияи маҳаллие, ки дар сохтор ё нақшаи идоракунии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия қарор надошта, роҳбарони онҳо бевосита аз ҷониби раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576);

- машварати назди раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия - мақоми машваратии ташкили кори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мебошад, ки барои баррасии масъалаҳои дахлдор даъват карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576);

- вазифа - самти масъулияти мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мебошад;

- ваколати вогузоршаванда - ваколати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия, мақомоти иҷроияи маҳаллии хокимияти давлатии болоӣ, ки тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё дар асоси шартномаи тарафҳо ба ихтиёри мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии дахлдор вогузошта мешавад;

- ваколати муштарак - ваколате, ки барои иҷрои он ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ё дигар мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия ё мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ аз як тараф ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии дахлдор аз тарафи дигар масъулияти муштарак доранд;

- ваколати истисноӣ - ваколате, ки тибқи қонун ба мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ тааллуқ дорад ва барои иҷрои он танҳо ин мақомот масъул мебошанд.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641)

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни конститутсионии мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641).

Моддаи 3. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ аз мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ иборат мебошанд.

Мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ аз Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия иборат мебошанд.

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ аз раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, сохторҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии тобеи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия ва сохторҳои маҳаллии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия иборат мебошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576).

Моддаи 4. Асосҳои иқтисодӣ ва молиявии фаъолияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ

Асосҳои иқтисодӣ ва молиявии фаъолияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатиро ташкил медиҳанд:

- буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия;

- моликияти коммуналии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия;

- манбаъҳои дигаре, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардаанд.

Моддаи 5.Принсипҳои фаъолияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ

Фаъолияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411):

- қонуният ва адолати иҷтимоӣ;

- ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

- мутобиқати манфиатҳои маҳаллӣ ва умумидавлатӣ;

- ба таври демократӣ, ошкоро ва бо назардошти гуногунандешии сиёсӣ ҳал намудани масъалаҳо;

- масъулият барои натиҷаҳои фаъолияти худ дар назди аҳолӣ;

- изҳори иродаи аҳолӣ ба воситаи Маҷлиси вакилони халқи дахлдор;

- мустақилияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар ҳалли масъалаҳои ваколати худ;

- ҳатмӣ будани иҷрои санадҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ки дар доираи ваколаташон қабул шудаанд;

- дастаҷамъӣ будани фаъолияти мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ;

- яккасардории фаъолияти мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ.

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ фаъолияти худро бо роҳи фароҳам овардани шароити мусоид барои аз ҷониби шаҳрвандон амалӣ намудани ҳуқуқҳои конститутсионии худ оид ба иштирок дар идоракунии корҳои давлатӣ ва ҷамъиятӣ анҷом медиҳанд.

Моддаи 6. Муносибатҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бо мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот

(Қонуни конститутсионии ҶТ аз 25.01.2021 № 1800)

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ба амалӣ гаштани вазифаҳои онҳо мусоидат менамоянд ва тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон кӯмаки ташкилӣ, молиявӣ ва иқтисодӣ мерасонанд.

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳр ва ноҳия метавонанд тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқи баъзе ваколатҳои худро ба мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот вогузоранд.

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ барои ташкилу амалисозии фаъолияти мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ шароитҳои зарурии ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва дигар шароитҳоро муҳайё ва ба аҳолӣ дар амалӣ намудани ҳуқуқҳои онҳо мусоидат менамоянд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 25.01.2021 № 1800).

БОБИ 2. ТАШКИЛ, ВАКОЛАТ ВА ФАЪОЛИЯТИ МАҚОМОТИ НАМОЯНДАГИИ МАҲАЛЛИИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ

Моддаи 7.Тартиби ташкили Маҷлиси вакилони халқ

Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро интихобкунандагони воҳидҳои маъмурию ҳудудии дахлдор дар асоси принсипҳои умумӣ, баробар, мустақим, бо овоздиҳии пинҳонӣ ба мӯҳлати 5 сол интихоб мекунанд (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1411).

Ҳар як шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз синни 18 қатъи назар аз миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ, таҳсил ва молу мулк метавонад вакили Маҷлиси вакилони халқи дахлдор интихоб шавад (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641).

Шумораи вакилони Маҷлиси вакилони халқи дахлдорро Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар доираи меъёрҳои зерин муайян мекунад:

- барои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят ва шаҳри Душанбе - то 70 нафар;

- барои шаҳр ва ноҳия - то 40 нафар;

Маҷлиси вакилони халқ дар сурати интихоб шудани на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии муқарраршудаи вакилони он ваколатдор мебошад.

Тартиби интихоби вакилони Маҷлиси вакилони халқро Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи интихоботи вакилон ба Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ" танзим менамояд.

Ҳангоми азнавташкилдиҳии (ҳамроҳшавии, муттаҳидшавии, табдилдиҳии, тақсимшавии ё ҷудошавии) воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ вакили Маҷлиси вакилони халқи ин воҳиди маъмурию ҳудудӣ вакили Маҷлиси вакилони халқи азнавташкилшудае мебошад, ки ба ҳайати он аксарияти интихобкунандагони вакил дохил мешаванд ва то оғози фаъолияти иҷлосияи даъвати нав ваколати худро нигоҳ медорад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1411).

Моддаи 8.Ваколати Маҷлиси вакилони халқ

Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия чунин ваколат дорад:

- буҷети маҳаллиро қабул мекунад, ҳангоми зарурат ба он тағйиру иловаҳо ворид менамояд, иҷрои онро назорат намуда, ҳисоботи онро тасдиқ мекунад;

- роҳҳои инкишофи иқтисодию иҷтимоии маҳалро муайян намуда, барномаҳои рушди иқтисодӣ-иҷтимоии минтақаи дахлдорро тасдиқ ва иҷрои онҳоро назорат мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653);

- андоз ва пардохти маҳаллиро мувофиқи қонун муқаррар мекунад;

- дар доираи қонун тарзи идора ва ихтиёрдории моликияти коммуналии ҳудуди маъмурию ҳудудии дахлдорро муайян менамояд ва истифодаи самараноки онро назорат мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411);

- дар доираи ваколати худ барномаҳои ҳифзи муҳити зист ва истифодаи оқилонаи сарватҳои табиии ҳудуди воҳиди маъмурию ҳудудии дахлдорро тасдиқ ва иҷрои онҳоро назорат мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411);

- дар доираи ваколати худ барномаҳои мусоидат ба шуғли аҳолӣ ва паст кардани сатҳи камбизоатиро тасдиқ ва иҷрои онҳоро назорат мекунад;

- дар доираи ваколати худ муносибатҳои вобаста ба истифодаи об, замин ва дигар сарватҳои табииро тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим менамояд;

- Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудааст, тасдиқ мекунад;

- ба Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия ҳангоми мавҷуд будани асос бо овоздиҳии пинҳонӣ ва бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилони Маҷлиси вакилони халқи дахлдор нобоварӣ изҳор намуда, ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи аз мансаб озод намудани ӯ масъала мегузорад (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- ҳисоботи роҳбарони сохтори маҳаллии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия ва ташкилотҳои дахлдорро оид ба масъалаҳое, ки ба ваколати Маҷлиси вакилони халқ мансубанд, баррасӣ менамояд ва ҳангоми зарурат ба мақомоти дахлдор дар хусуси ба ҷавобгарӣ кашидани шахсони мансабдори онҳо пешниҳод ирсол медорад;

- Дастури Маҷлиси вакилони халқро қабул ва ба он тағйиру иловаҳо ворид менамояд;

- бо пешниҳоди раиси Маҷлиси вакилони халқ комиссияҳои доимӣ, муваққатӣ ва мақомоти дигари Маҷлиси вакилони халқро таъсис медиҳад, низомномаи онҳоро тасдиқ мекунад, ҳайати комиссияҳоро интихоб менамояд ва ҳисоботро оид ба фаъолияти онҳо мешунавад(Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- ваколати вакилони Маҷлиси вакилони халқи дахлдорро дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон пеш аз мӯҳлат қатъ менамояд;

- санадҳои мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатии дахлдори поёниро дар сурати ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқат накарданашон бекор мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653, аз 30.05.2017 № 1411);

- мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарорҳои раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро тасдиқ ё бекор мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653);

- тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба таъмин ва ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд тадбирҳои зарурӣ меандешад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653);

- дар доираи ваколати худ тибқи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон қоидаҳоеро муайян менамояд, ки барои вайрон намудани онҳо ҷавобгарии маъмурӣ пешбинӣ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576);

- масъалаҳои тағйир додани сарҳади Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, таъсис ва барҳам додани воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, муқаррар намудан ва ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии онҳо, мансуб донистани маҳалҳои аҳолинишин ба категорияи шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ ва вилоят, шаҳрак ва деҳа, номгузорӣ ва номивазкунии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишинро баррасӣ намуда, қарори худро ба мақомоти дахлдор пешниҳод менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.03.2013 № 960, аз 30.05.2017 № 1411);

- лоиҳаи Нақшаи генералии шаҳр, маркази маъмурии ноҳия ва маҳалҳои аҳолинишинро баррасӣ менамояд, ки он мутобиқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мегардад, Нақшаи минтақавии тарҳрезии шаҳр, ноҳия ва Нақшаи умумии сохтмони маркази шаҳр, ноҳия, инчунин нақшаҳои муфассали банақшагирии маҳалро тасдиқ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- шартномаҳо оид ба ваколатҳои вогузоршаванда (шартномаи маъмурӣ) ва муштарак, созишномаҳо доир ба муқаррар намудани муносибатҳо ва ба роҳ мондани ҳамкорӣ бо шаҳрҳои давлатҳои хориҷиро бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ ва ҷонибдорӣ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- бо тартиби пешбининамудаи қонунгузорӣ нашрияи расмӣ ва дигар воситаҳои ахбори омма, инчунин сомонаи мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатиро таъсис дода, тартиб, номгӯйи маълумот ва масъалаҳое, ки мутобиқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сомона ҷойгир карда мешаванд, муайян менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- қарорҳои раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро дар бораи ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани муовини якум, муовинон, роҳбари дастгоҳи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, роҳбарони сохторҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии тобеи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, роҳбарони дахлдори сохторҳои маҳаллии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия тасдиқ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576);

- дигар ваколатҳоро, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд, амалӣ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653).

Моддаи 9.Санадҳои Маҷлиси вакилони халқ

Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар доираи ваколати худ қарор қабул мекунад.

Қарорҳои Маҷлиси вакилони халқ, ки дар ҳудуди дахлдор дорои хусусияти умумиҳатмӣ мебошанд, ба Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои баҳисобгирии давлатӣ, санҷиш ва бақайдгирӣ фиристода мешаванд.

Тартиби интишори расмӣ ва мавриди амал қарор додани санадҳои Маҷлиси вакилони халқро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

Иҷрои қарорҳои Маҷлиси вакилони халқ, ки дар доираи ваколатҳояш қабул шудаанд, дар ҳудуди дахлдор барои мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳо, новобаста ба тобеияти идоравӣ, шакли ташкилию ҳуқуқӣ, мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ, шахсони мансабдор ва шаҳрвандон ҳатмӣ мебошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641).

Маҷлиси вакилони халқ метавонад қарорҳои худро тағйир диҳад ва ё бекор кунад.

Дар сурати ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқат накардани санадҳои Маҷлиси вакилони халқ онҳо аз тарафи худи Маҷлиси вакилони халқ, мақомоти болоӣ ва ё суд бекор карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653, аз 30.05.2017 № 1411).

Маҷлиси вакилони халқ метавонад муроҷиатнома ва изҳорот қабул намояд.

Моддаи 10.Дастури Маҷлиси вакилони халқ

Тартиби гузаронидани иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, ҷаласаҳои мақомоти онҳо, пешниҳод ва баррасии масъалаҳо, ташкил ва интихоби мақомоти Маҷлиси вакилони халқ, шунидани ҳисоботи онҳо, баррасии дархости вакилон, тартиби овоздиҳӣ ва дигар масъалаҳои марбут ба фаъолияти онҳоро дастури Маҷлиси вакилони халқи дахлдор муайян менамояд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 25.01.2021 № 1800).

Моддаи 11. Шакли асосии фаъолияти Маҷлиси вакилони халқ

Шакли асосии фаъолияти Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия иҷлосия буда, дар он масъалаҳое баррасӣ мешаванд, ки ба ваколати Маҷлиси вакилони халқ дохиланд.

Ҷараёни иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ дар шакли протокол ба расмият дароварда шуда, ба он раисикунанда имзо мегузорад.

Моддаи 12. Тартиби даъвати иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ

Иҷлосияи якуми Маҷлиси вакилони халқи аз нав интихобшудаи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия на дертар аз як моҳи баъди интихоботи Маҷлиси вакилони халқ аз тарафи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия даъват карда мешавад.

Иҷлосияҳои Маҷлиси вакилони халқ аз тарафи раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо дар як сол на камтар аз чор маротиба даъват карда мешаванд ва ҳангоми набудани онҳо иҷлосияҳои Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияҳо аз тарафи яке аз муовииони онҳо, ки вакили ин Маҷлиси вакилони халқ мебошад, даъват карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653).

Иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ метавонад бо ташаббуси на камтар аз се як ҳиссаи шумораи умумии вакилони он низ даъват карда шавад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653).

Қарор дар бораи даъвати иҷлосия на дертар аз 10 рӯзи то оғози баргузоршавии иҷлосия ва дар ҳолатҳои зарурӣ фавран қабул карда шуда, ба маълумоти вакилон расонида мешавад.

Моддаи 13. Тартиби гузаронидани иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ

Иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқро раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия мекушояд ва ба он раисӣ мекунад. Ҳангоми набудани раис ба иҷлосия яке аз муовинони ӯ, ки вакили Маҷлиси вакилони халқ мебошад, раисӣ мекунад. Дар ҳолати вакил набудани иҷрокунандаи вазифаи раис ва муовинони ӯ иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқро вакили синну солаш калонтарин мекушояд ва то интихоб шудани раиси Маҷлиси вакилони халқ ба кори он раисӣ мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576).

Дар иҷлосия аз ҳисоби вакилон котибот интихоб карда мешавад.

Аз рӯи масъалаҳое, ки дар иҷлосия баррасӣ мешаванд, Маҷлиси вакилони халқ бо овоздиҳии ошкоро ё пинҳонӣ, бо тарафдории аз нисф зиёди шумораи умумии вакилон қарор қабул мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576).

Иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ дар сурате ваколатдор ҳисобида мешавад, ки дар он на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи муқарраршудаи вакилон иштирок дошта бошанд.

Иҷлосия ба таври ошкоро гузаронида мешавад.

Дар ҳолатҳои зарурӣ бо қарори Маҷлиси вакилони халқ мумкин аст иҷлосияи пӯшида низ гузаронида шавад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653).

Роҳбарони мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, сохторҳои маҳаллии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия, роҳбарон ва дигар шахсони мансабдори ташкилотҳое, ки дар ҳудуди маъмурию ҳудудии дахлдор ҷойгиранд, бо даъвати раиси Маҷлиси вакилони халқ ба иҷлосия ҳозир мешаванд ва дар ҳолати зарурӣ оид ба масъалаҳое, ки ба ваколати Маҷлиси вакилони халқ дохиланд, ахборот медиҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411).

Моддаи 14. Таъсис ва фаъолияти комиссияҳои доимӣ ва муваққатӣ

Маҷлиси вакилони халқ барои баррасии пешакии масъалаҳо ва ба иҷлосия манзур намудани онҳо, мусоидат ба татбиқи қарорҳои Маҷлиси вакилони халқ ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон комиссияҳои доимӣ ва муваққатӣ таъсис медиҳад.

Маҷлиси вакилони халқ бо пешниҳоди раиси Маҷлиси вакилони халқ номгӯй ва шумораи ҳайати комиссияҳои доимӣ ва муваққатиро муқаррар намуда, аз ҳисоби вакилон раис ва аъзои онҳоро интихоб менамояд. Вакили Маҷлиси вакилони халқ метавонад танҳо узви як комиссияи доимӣ бошад.

Комиссияҳои доимӣ дар назди Маҷлиси вакилони халқ масъул буда, ба он ҳисобот медиҳанд.

Ба ҳайати комиссияҳои доимӣ раиси Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия интихоб шуда наметавонад.

Комиссияҳои доимӣ ҳуқуқ доранд:

- ба Маҷлиси вакилони халқ ва раис оид ба рӯзномаи маҷлис ва дигар масъалаҳое, ки дар иҷлосия баррасӣ мешаванд, пешниҳод ирсол намоянд;

- оид ба масъалаҳое, ки дар иҷлосия баррасӣ мешаванд, хулоса диҳанд;

- дар иҷлосия мувофиқи ваколаташон маърӯза ва маърӯзаи иловагӣ кунанд;

- дар доираи ваколаташон ба иҷлосия оид ба шунидани ҳисоботи роҳбарони мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ пешниҳод манзур намоянд.

Комиссияҳои доимӣ метавонанд дигар вакилони Маҷлиси вакилони халқ, намояндагони мақомоти давлатӣ, ташкилотҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ҳизбҳои сиёсӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва инчунин шаҳрвандонро ба кори худ ҷалб намоянд.

Шахсони мансабдори сохторҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, сохторҳои маҳаллии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои воқеъ дар ҳудуди дахлдор бо тартиби муқарраргардида ӯҳдадоранд бо дархости комиссияҳои доимӣ, ки дар доираи ваколаташон дода мешаванд, маълумоти заруриро пешниҳод намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576).

Комиссияҳои доимӣ қарорҳои протоколӣ қабул менамоянд.

Ҷаласаҳои комиссияҳои доимӣ ҳангоми ҳозир будани аз нисф зиёди шумораи умумии аъзои он ваколатдор ҳисобида мешаванд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 25.01.2021 № 1800).

Қарори протоколии комиссияҳои доимӣ бо тарафдории аксарияти аъзои ҳозирбудаи комиссия қабул карда мешавад.

Протоколи ҷаласаи комиссияҳои доимӣ аз ҷониби раиси комиссия ба имзо мерасад(Қонуни конститутсионии ҶТ аз 25.01.2021 № 1800).

Фаъолияти комиссияҳои доимиро низомномае, ки Маҷлиси вакилони халқ тасдиқ кардааст, ба танзим медарорад.

Ҳангоми гузаронидани ҷаласаҳои якҷояи якчанд комиссияҳои доимӣ протоколи онҳо аз ҷониби раисони комиссияҳои дахлдор имзо карда мешавад(Қонуни конститутсионии ҶТ аз 25.01.2021 № 1800).

Дар ҳолатҳои зарурӣ дар доираи ваколати Маҷлиси вакилони халқ комиссияҳои муваққатӣ ташкил карда мешаванд.

Ҳайат, вазифаҳо, ваколат, мӯҳлати фаъолият ва ҳуқуқҳои комиссияҳои муваққатиро Маҷлиси вакилони халқ ҳангоми таъсис додани онҳо муқаррар менамояд.

Комиссияҳои муваққатии Маҷлиси вакилони халқ оид ба масъалаҳои вобаста ба ваколати худ хулоса медиҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653).

Моддаи 15. Вакили Маҷлиси вакилони халқ

(Қонуни конст.ҶТ аз 2.01.2020 № 1670)

Вакили Маҷлиси вакилони халқ намояндаи ваколатдори аҳолии ҳудуди дахлдор буда, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи интихоботи вакилон ба Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ интихоб шудааст.

Вакили Маҷлиси вакилони халқ дар асоси санадҳои қонунгузорӣ, дастури Маҷлиси вакилони халқи дахлдор, қарорҳои Маҷлиси вакилони халқи дахлдор, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва барномаҳои пешазинтихоботӣ фаъолият карда, ҳуқуқ дорад фикри худро озодона изҳор намояд, зимни баррасии масъалаҳо ва қабули қарорҳо мувофиқи ақидаҳои худ овоз диҳад.

Вазъи ҳуқуқии вакили Маҷлиси вакилони халқ, инчунин ҳолатҳои пеш аз муҳлат қатъ намудани ваколати ӯро Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи вазъи ҳуқуқии вакили Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия" муайян менамояд (Қонуни конст.ҶТ аз 2.01.2020 № 1670).

Моддаи 16. Асосҳои қатъи ваколати Маҷлиси вакилони халқ

Ваколати Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар рӯзи оғози фаъолияти Маҷлиси вакилони халқи даъвати нав қатъ мегардад.

Маҷлиси вакилони халқ пеш аз мӯҳлат аз тарафи Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои зерин пароканда карда мешавад:

- мунтазам, яъне дар давоми як сол зиёда аз як маротиба иҷро накардани талаботи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653, аз 30.05.2017 № 1411);

- агар Маҷлиси вакилони халқи аз нав интихобшуда дар давоми як моҳи баъди ифтитоҳи иҷлосияи якумаш мақомоти худро ташкил карда натавонад;

- баргузор нашудани иҷлосия дар давоми ду моҳ, бинобар ҳозир нашудани шумораи зарурии вакилон;

- ҳангоми азнавташкилдиҳии (ҳамроҳшавии, муттаҳидшавии, табдилдиҳии, тақсимшавии, ҷудошавии) воҳиди маъмурию ҳудудии дахлдор (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411).

Ваколати Маҷлиси вакилони халқ пеш аз мӯҳлат дар сурати ихтиёран пароканда шудани он низ қатъ мегардад, агар қарор оид ба ин масъала бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилони Маҷлиси вакилони халқ қабул шуда бошад.

Моддаи 17. Таъмини фаъолияти ташкилӣ ва моддию техникии Маҷлиси вакилони халқ

Хизматрасонии ташкилӣ, моддию техникӣ ва дигар намуди хизматрасонӣ ба фаъолияти Маҷлиси вакилони халқ ва мақомоти он, мусоидат ба вакилони халқ дар иҷрои ваколатҳои худ аз ҷониби дастгоҳи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия сурат мегирад.

Хароҷот барои таъмини Маҷлиси вакилони халқ дар буҷети маҳаллии дахлдор дар сатри алоҳида нишон дода мешавад.

БОБИ 3. ВАКОЛАТ ВА ФАЪОЛИЯТИ РАИСИ ВИЛОЯТИ МУХТОРИ КӮҲИСТОНИ БАДАХШОН, ВИЛОЯТ, ШАҲРИ ДУШАНБЕ, ШАҲР ВА НОҲИЯ

Моддаи 18. Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия ҳокимияти иҷроияро дар маҳал амалӣ менамояд, мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатиро дар воҳидҳои маъмурию ҳудудии дахлдор сарварӣ мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576, аз 30.05.2017 № 1411).

Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод менамояд ва ба тасдиқи Маҷлиси вакилони халқи дахлдор пешниҳод мекунад.

Агар Маҷлиси вакилони халқи дахлдор раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро тасдиқ накунад, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад ӯро такроран ба Маҷлиси вакилони халқ барои тасдиқ пешниҳод намояд ё шахси дигарро ба ин вазифа таъин намуда, барои тасдиқ ба Маҷлиси вакилони халқ пешниҳод намояд.

Агар Маҷлиси вакилони халқи дахлдор аз вазифа озод намудани раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро тасдиқ накунад, масъала такроран барои тасдиқ пешниҳод карда мешавад.

Агар шахс вакили Маҷлиси вакилони халқи дахлдор набошад, ӯ иҷрокунандаи вазифаи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия таъин карда мешавад ва баъди вакил интихоб шуданаш бо тартиби муқаррарнамудаи ҳамин модда ба ин вазифа таъин ва барои тасдиқ пешниҳод карда мешавад.

Моддаи 19. Санадҳои раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар доираи ваколати худ қарор ва амр қабул мекунад.

Санадҳои меъёрии ҳуқуқии раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар шакли қарор қабул карда мешаванд.

Қарорҳои хусусияти фардӣ ва ташкилии амрдиҳӣ дошта, инчунин амрҳои раис санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ намебошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641).

Санадҳои меъёрии ҳуқуқии раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия бояд ба вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои баҳисобгирии давлатӣ, санҷиш ва бақайдгирӣ фиристода шаванд.

Тартиби интишори расмӣ ва мавриди амал қарор додани санадҳои раисро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

Иҷрои санадҳои дар доираи ваколати худ қабулкардаи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар ҳудуди маъмурию ҳудудии дахлдор ҳатмӣ мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653, аз 30.05.2017 № 1411).

Раис метавонад санадҳои худро тағйир диҳад ва ё бекор кунад.

Санадҳои раис аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, раиси болоӣ, худи раис, Маҷлиси вакилони халқи дахлдор, инчунин аз тарафи суд дар сурати ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқат накардани он пурра ё қисман бекор карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653, аз 30.05.2017 № 1411).

Моддаи 20. Ваколати раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия чунин ваколат дорад:

- иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқро даъват менамояд ва ба он раисӣ мекунад;

- ба корҳои тайёрии гузаронидани иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ роҳбарӣ мекунад, рӯзномаи иҷлосияро тартиб медиҳад;

- риояи дастури Маҷлиси вакилони халқро таъмин менамояд;

- фаъолияти комиссияҳои доимии Маҷлиси вакилони халқро ҳамоҳанг месозад;

- ба қарорҳо, протоколҳо ва санадҳои дигари Маҷлиси вакилони халқ имзо мегузорад;

- лоиҳаи буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро барои қабул ба Маҷлиси вакилони халқ пешниҳод менамояд, пас аз қабул иҷрои онро таъмин менамояд, оид ба он ҳисобот медиҳад;

- барои тасдиқи Маҷлиси вакилони халқ барномаҳои тараққиёти иҷтимоию иқтисодии минтақа ва барномаҳои мақсадноки минтақавиро пешниҳод менамояд ва оид ба иҷрои онҳо дар иҷлосия ҳисобот медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653);

- дар доираи ваколати худ оид ба таҳкими тартиботи ҳуқуқӣ ва пурзӯр намудани мубориза бар зидди ҷинояткорӣ, таъмини амнияти шаҳрвандон, ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои онҳо чораҳо меандешад, ҳангоми рӯй додани офатҳои табиӣ, эпидемия ва дигар ҳолатҳои фавқулодда тадбирҳои заруриро амалӣ мегардонад;

- мутобиқи қонунгузории Ҷумхурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи саломатии аҳолӣ, таъмини кӯмаки тиббию санитарӣ, беҳбудии санитарию эпидемиологии аҳолӣ тадбирҳо меандешад;

- Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро дар доираи салоҳиятҳои худ дар хориҷа, дар муносибат бо мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ҳизбҳои сиёсӣ, ташкилотҳо ва шаҳрвандон намояндагӣ мекунад;

- лоиҳаи Нақшаи генералии шаҳр, маркази маъмурии ноҳия ва маҳалҳои аҳолинишин, Нақшаи минтақавии тарҳрезии шаҳр, ноҳия ва Нақшаи умумии сохтмони маркази шаҳр, ноҳия, инчунин нақшаҳои муфассали банақшагирии маҳалро ба баррасии Маҷлиси вакилони халқи дахлдор пешниҳод менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- ба баррасии роҳбарони мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия дар бораи фаъолияти сохтори маҳаллии онҳо дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар сурати иҷро накардани талаботи қонунҳо, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия пешниҳод манзур менамояд. Агар сохтори маҳаллии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия камбудиҳоро бартараф накунад, хулосаи дахлдори худро ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд;

- дар бораи бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонидан бо тартиби муқарраркардаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод ирсол менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- мувофиқи сохтори намунавии тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сохтори дастгоҳи раисро тасдиқ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576);

- дар доираи шумораи ниҳоии хизматчиёни давлатии муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷадвали воҳидҳои кории дастгоҳи раис ва сохторҳои дахлдори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатиро, ки аз буҷети маҳаллӣ маблағгузорӣ карда мешаванд, тасдиқ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576);

- муовини якум ва муовинони худро дар доираи лимити шумораи умумии муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо розигии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод менамояд;

- роҳбари дастгоҳи раис ва кормандони дастгоҳро тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576);

- роҳбарони корхонаҳо, ташкилотҳо ва муассисаҳоро, ки ба моликияти коммуналии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия асос ёфтаанд, ба вазифа таъин ва аз вазифа озод менамояд;

- хориҷ карда шуд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1012);

- моликияти коммуналии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро дар доираи ваколати худ идора менамояд;

- дар давоми сол на камтар аз як маротиба ба Маҷлиси вакилони халқ дар бораи иҷрои барномаҳои тараққиёти иҷтимоию иқтисодии ҳудуди дахлдор,барномаҳои мақсадноки минтақавӣ ҳолати хоҷагидорӣ, истифода ва идораи объектҳои моликияти коммуналии дахлдор ҳисобот медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653);

- ба Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар бораи бекор кардани санадҳои Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, ки ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф мебошанд, пешниҳод манзур менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653, аз 30.05.2017 № 1411);

- иҷрои Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои Президент ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия, Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро таъмин менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653, аз 30.05.2017 № 1411);

- дар доираи ваколатҳои худ ва талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқан баҳисобгирии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, маҳалҳои аҳолинишини ҳудуди дахлдор ва бақайдгирии мақомоти худфаъолияти ҷамъиятиро таъмин менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон масъалаҳои оид ба заминро ҳал менамояд;

- назорати истифодаи табиат, сохтмон ва азнавсозии иншоотҳои ҳифзи табиатро таъмин менамояд;

- ташкилотҳо, муассисаҳо ва корхонаҳои давлатиеро, ки ба моликияти коммуналии дахлдор асос ёфтаанд, бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис ва барҳам медиҳад;

- тартиби ташкил ва фаъолияти машварати назди Раисро бо риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653);

- дар доираи ваколати худ барои пешбурди фаъолият, ҳамчунин омода намудани масъалаҳо барои баррасӣ, татбиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон комиссияҳоро таъсис дода, ҳайат ва мӯҳлати фаъолияти онҳоро тасдиқ ва ваколати онҳоро муайян менамояд;

- қабули шаҳрвандонро ба роҳ мемонад, арзу шикоят ва таклифҳои онҳоро, инчунин муроҷиати шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро мутобиқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- дигар ваколатҳоеро, ки ҳамин Қонуни конститутсионӣ, қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардаанд, амалӣ менамояд.

Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия оид ба масъалаҳои ваколати худ дар назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти болоӣ ва Маҷлиси вакилони халқи дахлдор ҳисоботдиҳанда ва масъул мебошад.

Моддаи 20(1). Тартиби ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани роҳбарони сохторҳои маҳаллии мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1012)

Роҳбарони сохторҳои маҳаллии мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, ки аз буҷети маҳаллии дахлдор маблағгузорӣ мешаванд, ба истиснои соҳаи маориф, аз тарафи раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия бо розигии хаттии роҳбарони мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда шуда, қарорҳои қабулшуда барои тасдиқ ба Маҷлиси вакилони халқи дахлдор пешниҳод карда мешаванд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 17.12.2020 № 1748).

Роҳбарони сохторҳои маҳаллии мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, ки аз буҷети ҷумҳуриявӣ маблағгузорӣ карда мешаванд, аз тарафи роҳбарони мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ бо розигии хаттии раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда шуда, қарорҳои қабулшуда барои тасдиқ ба Маҷлиси вакилони халқи дахлдор пешниҳод карда мешаванд. Муқаррароти мазкур барои ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани роҳбарони сохторҳои маҳаллии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва ҳарбӣ, инчунин судяҳо, прокурорҳо, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани онҳо тартиби дигарро муайян намудааст, татбиқ намегардад.

Тартиби баррасии масъалаҳои ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани роҳбарони сохторҳои маҳаллии мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1012).

Моддаи 21. Ваколати дигари Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят ва шаҳри Душанбе

Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят ва шаҳри Душанбе ҳамчунин ваколатҳои зерин дорад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411):

- ба фаъолияти раисони шаҳрҳо ва ноҳияҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе роҳбарӣ менамояд;

- санадҳои раисони шаҳр ва ноҳияи дахлдорро, ки ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф мебошанд, бекор менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653, аз 30.05.2017 № 1411);

- татбиқи баъзе ваколатҳои худро ба раисони шаҳрҳо ва ноҳияи дахлдор вогузор менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653).

Моддаи 22. Асосҳои аз вазифа озод намудани раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар ҳолатҳои зерин аз вазифа озод карда мешавад:

- дар асоси аризаи ӯ оид ба истеъфо рафтан;

- эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳалномаи суд дар бораи маҳдуд намудани қобилияти амал ё ғайри қобили амал эътироф шудани ӯ (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми айбдоркунандаи суд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411);

- мунтазам иҷро накардани ӯҳдадориҳои хизматӣ;

- қатъи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соҳиб шудан ба шаҳрвандии давлати дигар (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411);

- риоя накардани талаботи ѕонунгузории Їуміурии Тоїикистон дар бораи муѕовимат ба коррупсия, танзими анъана ва їашну маросим (Қонуни конст. ҶТ аз 8 июни соли 2022, № 1872);

- дидаю дониста ѕабул намудани ѕароріои љайриѕонунњ оид ба додан, гирифтан ва вобаста кардани ѕитъаи замин; (Қонуни конст. ҶТ аз 8 июни соли 2022, № 1872);

- дигар асосҳои муқаррарнамудаи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад дар дигар ҳолатҳо низ раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро аз вазифа озод намояд.

Моддаи 23. Дастгоҳи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Таъминоти иттилоотию таҳлилӣ, ташкилию ҳуқуқӣ, молиявӣ ва моддию техникии фаъолияти раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия аз тарафи дастгоҳи раис амалӣ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641).

Дастгоҳи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия аз тарафи раис ташкил ва тағйир дода мешавад.

Низомнома ва сохтори намунавии дастгоҳи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576).

Низомномаи дастгоҳ, сохтор ва ҷадвали воҳидҳои кории онро раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия мувофиқи низомнома ва сохтори намунавии тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи шумораи ниҳоии хизматчиёни давлатии муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576).

Маблағгузории дастгоҳ аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ сурат мегирад.

БОБИ 4. АСОСҲОИ ИҚТИСОДӢ ВА МОЛИЯВИИ ФАЪОЛИЯТИ МАҚОМОТИ МАҲАЛЛИИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ

Моддаи 24. Манбаъҳои иқтисодии фаъолияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ

Манбаъҳои иқтисодии фаъолияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатиро замин, сарватҳои зеризаминӣ, об, ҷангал, олами набототу ҳайвонот ва дигар боигариҳои табиӣ, ки дар воҳидҳои маъмурию ҳудудии дахлдор воқеанд, ҳамчунин моликияти коммуналӣ ва дигар шаклҳои моликият низ, ки сарчашмаи даромади мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва қонеъ гардонидани талаботи иҷтимоию иқтисодии аҳолии воҳидҳои маъмурию ҳудудии дахлдор мебошанд, ташкил медиҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411).

Моддаи 25. Моликияти Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Ба моликияти Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия объектҳое дохил мешаванд, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба онҳо дода шудаанд. Ба моликияти Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия ҳамчунин маблағҳои буҷетӣ, объектҳои инфрасохторҳои маҳаллӣ, муассисаҳои маориф, тандурустӣ, таъминоти иҷтимоӣ, илм ва фарҳанг ва объектҳои дигар, ки аз ҳисоби маблағҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, аз ҷумла дар асоси саҳмгузорӣ сохта ва харида шудаанд, ё аз сарчашмаҳои дигар ройгон дода шудаанд, дохил мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411);

Номгӯи объектҳои моликияти коммуналиро Маҷлиси вакилони халқ тасдиқ менамояд, ба он тағйирот ворид намуда, ҳисоботи роҳбарони корхонаҳоеро, ки ба моликияти коммуналӣ асос ёфтаанд, оид ба истифодаи онҳо мешунавад.

Моддаи 26. Идораи объектҳои моликияти коммуналии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Объектҳои моликияти коммуналии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро Маҷлиси вакилони халқ ва раиси дахлдор мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколати худ идора мекунанд. Объектҳои мазкур бо мақсади хизматрасонии самаранок ба аҳолӣ ва рушди иқтисодию иҷтимоии ҳудуди дахлдор истифода мешаванд.

Тартиби хусусигардонии моликияти коммуналиро санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамоянд.

Тартиби аз моликияти коммуналӣ ба моликияти ҷумҳуриявӣ ва ё аз моликияти ҷумҳуриявӣ ба моликияти коммуналӣ гузаронидани молу мулкро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653).

Аз моликияти коммуналии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия ба моликияти коммуналии дахлдори дигар гузаронидан дар асоси қарорҳои мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатии дахлдор амалӣ карда мешавад.

Маҷлисҳои вакилони халқ, раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо, корхона, муассиса ва ташкилотҳои давлатӣ ҳуқуқ надоранд молу мулке, ки моликияти коммуналӣ мебошанд, ба моликияти шахсони воқеӣ ва шахсони ҳуқуқии ғайридавлатӣ ройгон диҳанд, агар тартиби дигарро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян накарда бошад (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641).

Моддаи 27.Фаъолияти иқтисодии хориҷии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ

Фаъолияти иқтисодии хориҷии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат гирифта, ин мақомот барои вусъат додани фаъолияти иқтисодии хориҷии корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо ва иттиҳодияҳои онҳо, ки дар воҳидҳои маъмурию ҳудудии дахлдор ҷойгиранд, инкишофи иқтидори содиротӣ, зиёд намудани истеҳсоли маҳсулот, иҷрои кор ва хизматрасонии ба рақобат тобовар мусоидат менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411).

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар доираи ваколати худ дар ин самт ҳуқуқ доранд:

- бо шарикони хориҷии худ барои хариду фурӯши маҳсулот, иҷрои кор ва хизматрасонӣ мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон созишнома банданд;

- ба ташкили корхонаҳои муштарак мусоидат намоянд;

- мутобиқи тартиби муқарраркардаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон савдои наздисарҳадӣ ташкил намоянд;

- дигар намудҳои фаъолиятро мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба фаъолияти иқтисодии хориҷӣ амалӣ намоянд.

Моддаи 28. Муносибати мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба объектҳои моликияти ҷумҳуриявӣ

Маҷлиси вакилони халқ ва раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар ҳудуди воҳидҳои маъмурию ҳудудии дахлдор ба ҷойгиркунии мақсадноки объектҳои истеҳсолӣ ва иҷтимоӣ, таъсиси инфрасохторҳои дахлдор, истифодаи самараноки захираҳои табиӣ ва меҳнатӣ, ҳифзи муҳити зист ва соҳаҳои дигар, ки моликияти ҷумҳуриявӣ мебошанд, тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон назорат мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411).

Моддаи 29. Моликияти муштараки мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд дорои моликияти муштарак бошанд ва дар идоракунии он иштирок намоянд.

Моддаи 30. Манбаъҳои молиявии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Манбаъҳои молиявии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия аз инҳо иборатанд:

- маблағҳои буҷети маҳаллӣ;

- маблағҳои ғайриандоз ва фондҳои мақсадноки давлатӣ;

- даромад аз буҷети болоӣ дар шакли кӯмаки молиявии беподош (дотатсия);

- мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз буҷети болоӣ;

- қарзи буҷетӣ аз буҷети болоӣ;

- маблағҳои хайрия;

- қоғазҳои қиматнок, бурднок ва музоядаҳои маҳаллӣ;

- даромад аз чорабиниҳои оммавию варзишӣ ва фарҳангӣ;

- дигар манбаъҳое, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардаанд.

Манбаъҳои молиявии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияро дар асоси шартномавӣ бо манбаъҳои молиявии дигар вилоятҳо, шаҳрҳо, ноҳияҳо, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои маблағҷудокунӣ ба барномаҳои муштарак, аз ҷумла барои иҷрои барномаҳои тараққиёти байниҳудудӣ муттаҳид кардан мумкин аст.

Мақомоти маҳаллии хокимияти давлатии наздисарҳадӣ метавонанд бо мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии минтақаҳои наздисарҳадии давлатҳои ҳаммарз тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои амалӣ намудани барномаҳои муштарак, аз ҷумла барномаҳои тараққиёти байнисарҳадӣ манбаъҳои молиявиашонро муттаҳид гардонанд.

Моддаи 31. Даромадҳои буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Қисми даромади буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия аз ҳисоби даромадҳои андоз ва ғайриандоз, инчунин аз воридоти маблағ аз ҳисоби андозу пардохтҳои танзимкунанда иборат мебошад.

Ба даромадҳо аз андоз дохил мешаванд:

- андозҳои маҳаллӣ, ки номгӯи онҳоро санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудаанд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.12.2009 № 576);

- даромад аз андозу пардохтҳои танзимкунанда мувофиқи тартибе, ки қонун дар бораи Буҷети давлатӣ барои соли навбатии молиявӣ муқаррар кардааст;

- боҷи давлатӣ, ба истиснои боҷи давлатие, ки мувофиқи қонун дар бораи Буҷети давлатӣ барои соли навбатии молиявӣ ба буҷети ҷумҳуриявӣ ворид карда мешавад;

- дигар манбаъҳое, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардаанд.

Ба даромадҳои ғайриандоз дохил мешаванд:

- даромад аз буҷети ҷумҳуриявӣ дар шакли кӯмаки молиявии беподош (дотатсия), мусоидати молиявӣ (субвенсия), қарзи буҷетӣ ё дар шакли дигар;

- даромад аз хизмати пулакие, ки мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва ташкилотҳои идории буҷетӣ мерасонанд;

- воридоти маблағ аз ҳисоби татбиқи чораҳои маҷбуркунӣ барои вайронкунии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи молияи давлатӣ, аз ҷумла ҷарима, пушаймона (пения), ҷубронпулӣ ва ғайра;

- даромад аз рекламаи беруна(Қонуни конститутсионии ҶТ аз 25.01.2021 № 1800);

- хайрияҳои ихтиёрии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

- даромад аз гузаронидани ҳашарҳо;

- даромад аз қоғазҳои қиматнок, бурднок ва музоядаҳои маҳаллӣ;

- даромад аз молу мулке, ки моликияти коммуналии ноҳия ва шаҳр мебошад ё дар идораи хоҷагии онҳо қарор дорад (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641).

Маҷлиси вакилони халқи шаҳр ва ноҳия ҳуқуқ дорад ба гурӯҳҳои алоҳидаи андозсупорандагон барои супоридани андоз, боҷ ва пардохтҳои маҳаллие, ки ба буҷети маҳаллии дахлдор ворид мегарданд, тибқи санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон имтиёзҳо муқаррар намояд.

Моддаи 32. Хароҷоти буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ танҳо хароҷоти зерин маблағгузорӣ мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1411)

- таъмини фаъолияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ;

- ташаккули моликияти коммуналии воҳиди маъмурию ҳудудӣ дахлдор ва идоракунии он;

- таъсис, таъмини фаъолият ва инкишофи муассисаҳои маориф, тандурустӣ, фарҳанг, варзиш ва тарбияи ҷисмонӣ, воситаҳои ахбори омма ва нашрияҳо, дигар муассисаҳое, ки ба моликияти коммуналӣ мансубанд ё дар ихтиёри мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мебошанд;

- инкишофи хоҷагии манзилию коммуналӣ;

- сохтмони роҳ ва нигоҳдории роҳҳое, ки аҳамияти маҳаллӣ доранд;

- ободонӣ ва кабудизоркунӣ дар маҳал;

- ташкили истифода ва коркарди партовҳои рӯзгор;

- таъмини хизматрасонии нақлиётӣ ба аҳолӣ ва муассисаҳое, ки ба моликияти коммуналӣ мансубанд ё дар ихтиёри мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мебошанд;

- ҳифзи муҳити зист дар маҳал;

- амалигардонии барномаҳои рушди иқтисодию иҷтимоии минтақа (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653);

- хизматрасонии қарзии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва пардохти онҳо;

- кӯмаки молиявии беподош ба аҳолӣ;

- барои иҷро намудани вазифаҳои дигар, аз ҷумла вазифаҳои умумидавлатие, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудаанд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641);

- гузаронидани интихоботи мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ.

Маблағгузории фаъолияти дигари мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва хароҷоти дигар, ки ба масъалаҳои аҳамияти маҳаллидошта мансубанд, аз ҷониби мақомоти маҳаллии намояндагии хокимияти давлатӣ мутобиқи гурӯҳбандии буҷетии Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро карда мешаванд.

Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар давраи байни иҷлосияҳо ба захираҳои озоди молиявии буҷет, ки нисбати буҷети тасдиқшуда ба андозаи на зиёда аз даҳ фоизро ташкил медиҳад, ихтиёрдорӣ намуда, қарорҳои худро ба Маҷлиси вакилони халқ барои тасдиқ пешниҳод мекунад. Агар захираҳои озоди молиявии буҷет зиёда аз даҳ фоизи буҷети тасдиқшударо ташкил диҳанд, дар он сурат ба Маҷлиси вакилони халқ лоиҳаи тағйиру иловаҳо ба буҷети маҳаллиро пешниҳод менамояд.

Хароҷоти якҷояи буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия ва буҷети ҷумҳуриявӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи молияи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" барои соли навбатии молиявӣ амалӣ карда мешавад.

Моддаи 33. Фонди захиравии раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия метавонад дар доираи буҷети тасдиқкардашуда фонди захиравии раисро дар ҳаҷми 0,5 фоиз аз ҳаҷми даромади умумии буҷети дахлдори маҳаллӣ таъсис диҳад ва ба таркиби хароҷоти он дохил намояд.

Раис ба фонди захиравӣ ихтиёрдорӣ намуда, дар бораи хароҷоти он ба Маҷлиси вакилони халқ ҳисобот медиҳад.

Истифодаи маблағҳои фонди захиравии раис тибқи тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Моддаи 34. Ҳуқуқҳои буҷетии Маҷлиси вакилони халқ ва раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия

Буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар шакли қарори Маҷлиси вакилони халқи дахлдор таҳия ва дар иҷлосияи он қабул карда мешавад.

Таҳияи лоиҳаи буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия мутаносибан аз тарафи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия ташкил карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 653).

Лоиҳаи буҷет аз рӯи манбаҳои даромад ва самтҳои хароҷот мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешавад.

Буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия имкон дорад бо барзиёдӣ (профитсид) таҳия ва тасдиқ карда шавад.

Маблағгузории мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар ҳаҷме, ки буҷетҳои маҳаллӣ ва ҷумҳуриявӣ муқаррар намудаанд, сурат мегирад.

Хароҷотро барои нигоҳдории мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ Маҷлиси вакилони халқи дахлдор муқаррар менамояд.

Маҷлиси вакилони халқ ва раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар доираи ваколати худ ҳангоми иҷрои буҷет барои таъмини тавозуни он масъул мебошанд.

БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 35. Шикоят намудан ба суд оид ба санадҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ

Мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба суд оид ба санадҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ шикоят намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641).

Моддаи 36. Баррасии эътирози прокурор оид ба санадҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ

Санадҳои Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, ки аз рӯи онҳо прокурор эътироз баён кардааст, дар иҷлосияи он баррасӣ карда мешаванд. Дар сурати қонеъ нагардидани эътирози прокурор аз тарафи Маҷлиси вакилони халқ прокурор метавонад ба мақомоти намояндагии болоӣ ё суд муроҷиат намояд.

Санадҳои раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия, ки аз рӯи онҳо прокурор эътироз баён кардааст, аз ҷониби раиси дахлдор баррасӣ карда мешаванд. Дар сурати қонеъ нагардидани эътироз прокурор метавонад ба мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии болоӣ, ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ё Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ё суд муроҷиат намояд.

Моддаи 37. Мӯҳлати баррасии пешниҳоди Маҷлиси вакилони халқ ва раис нисбат ба роҳбарони сохторҳои маҳаллии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия

Пешниҳоди Маҷлиси вакилони халқ ва раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия нисбат ба роҳбарони сохторҳои маҳаллии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия оид ба иҷро накардани талаботи қонунҳо, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия дар мӯҳлати як моҳ баррасӣ мегардад.

Агар мақомоти болоӣ ё марказии ҳокимияти иҷроия дар мӯҳлати як моҳ пешниҳоди мазкурро баррасӣ накунад, Маҷлиси вакилони халқ ё раис метавонанд ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муроҷиат намоянд.

Моддаи 37(1). Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни конститутсионии мазкур

(Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641)

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни конститутсионии мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1641).

Моддаи 38. Аз эътибор соқит донистани санадҳои қонунгузорӣ

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи худидораи маҳаллӣ ва хоҷагии маҳаллӣ" аз 23 феврали соли 1991 (Ведомостҳои Совети Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1991, № 8, мод. 144; №15, мод. 254; соли 1992, №5, мод. 71; №10, мод. 152; соли 1993, №17 , 18, мод. 373), Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳокимияти давлатӣ дар маҳалҳо" аз 1 декабри соли 1994 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1994, № 23,24, мод. 448; соли 1998, №10, мод. 113) аз эътибор соқит дониста шаванд.

Моддаи 39. Тартиби мавриди амал қарор додани қонуни конститутсионии мазкур

Қонуни конститутсионии мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Раҳмонов

ш. Душанбе

17 майи соли 2004 № 28

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МАҚОМОТИ ПРОКУРАТУРАИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ

Рақам:

107

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

25.07.2005

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ МАҚОМОТИ ПРОКУРАТУРАИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2005, №7, мод. 398; с. 2006, №3, мод. 141; с. 2007, №5, мод. 350. №7, мод. 652; с. 2008, №12, қ. 1, мод. 981; с. 2009, №5, мод. 314; с. 2011. №3, мод. 150, №6, мод. 428; с. 2012, №8, мод. 810; с. 2013, №7, мод. 497, мод. 498, №12, мод. 876; с. 2014, №3, мод. 139, №12, мод. 820; с. 2016, №3, мод. 125; с. 2017, №5, к. 1, мод. 267; с. 2019, №6, мод. 308; Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 17 декабри соли 2020, №1725)

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166)

(Қонуни конст. ҶТ аз 03.03.2006 № 156, аз 12.05.2007 № 251, аз 30.07.2007 № 294, аз 31.12.2008 № 450, аз 19.05.2009 № 515 аз 25.03.2011 № 688, аз 28.06.2011 № 731, аз 01.08.2012 № 876, аз 22.07.2013 № 973, № 974, аз 28.12.2013 № 1034, аз 14.03.2014 № 1064, аз 31.12.2014 № 1166, аз 15.03.2016 № 1272, аз 30.05.2017 № 1410, аз 20.06.2019 № 1607, аз 17.12.2020 № 1725, аз 29.01.2021 № 1752, аз 24.12.2022 № 1917, аз 13.11.2023 № 1983)

БОБИ 1. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

Моддаи 1. Прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон

Прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон мақоми ягонаи марказонидашуда мебошад, ки дар доираи ваколатҳои худ риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳоро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон назорат мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон инчунин дигар вазифаҳоеро, ки Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии мазкур ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардаанд, иҷро менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Моддаи 2. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни конститутсионии мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода бурда мешаванд:

- прокурор - Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ, Сарпрокурори ҳарбии Тоҷикистон, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони онҳо, сардорони раёсатҳо (шӯъбаҳо), муовини якум ва муовинони онҳо, ёрдамчиёни калон ва ёрдамчиёни Прокурори генералӣ, прокурорҳои калон ва прокурорҳои раёсатҳо (шӯъбаҳо), ёрдамчиёни калон ва ёрдамчиёни прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, прокурорҳои калон ва прокурорҳои шӯъбаҳои прокуратураҳои вилоятҳо, прокурорҳои шаҳру ноҳияҳо ва прокурорҳои ба онҳо баробаркардашуда, ки прокурорҳои нақлиёт, ҳарбии гарнизонҳо ва назорати иҷрои қонунҳо дар муассисаҳои ислоҳиро дар бар мегиранд, муовини якум ва муовинони онҳо, ёрдамчиёни калон ва ёрдамчиёни онҳо, прокурор-криминалистҳои калон ва прокурор-криминалистҳо, ки дар доираи салоҳияташон фаъолият мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166);

- кормандони прокурорӣ - прокурорҳо ва муфаттишон, инчунин дигар кормандони мақомот ва муассисаҳои илмию таълимии прокуратура, ки рутбаҳои дараҷавӣ (рутбаҳои ҳарбӣ) доранд.

Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166)

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни конститусионии мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166, аз 30.05.2017 № 1410).

Моддаи 4. Вазифаҳои мақомоти прокуратура

Вазифаҳои мақомоти прокуратура аз таъмини волоияти қонун, таҳкими қонуният ва тартиботи ҳуқуқӣ бо мақсади ҳифзи:

-соҳибихтиёрӣ, истиқлолияти давлатӣ, тамомияти арзӣ ва дахлнопазирии ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166, аз 30.05.2017 № 1410);

-ҳуқуқи иҷтимоию иқтисодӣ, сиёсӣ ва дигар ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

-асосҳои сохтори демократии ҳокимияти давлатӣ, вазъи ҳуқуқии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, дигар мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ, ҳизбҳои сиёсӣ ва дигар сохторҳои ғайридавлатӣ иборат мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Мақомоти прокуратура тартиб ва тарзу усулҳои гузаронидани таҳлили хавфҳои коррупсияро дар мақомоти мазкур муайян намуда, онҳоро дар амал татбиқ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 15.03.2016 № 1272)

Ба зиммаи прокуратура иҷрои вазифаҳое, ки дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ карда нашудаанд, гузошта намешавад.

Моддаи 5. Самтҳои асосии фаъолияти мақомоти прокуратура

Самтҳои асосии фаъолияти мақомоти прокуратура аз инҳо иборатанд:

-назорати риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳо аз ҷониби вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ ва дигар идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, мақомоти идораи ҳарбӣ, мақомоти назорат, бонкҳо ва дигар ташкилотҳои қарзии молиявӣ, корхонаҳо, муассисаҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ, ҳизбҳои сиёсӣ ва иттиҳодияҳои дигар, сарфи назар аз тобеият, мансубият ва шакли моликияти онҳо, аз тарафи шахсони мансабдори онҳо, инчунин ба қонунҳо мутобиқ будани санадҳои ҳуқуқие, ки онҳо мебароранд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410, аз 24.12.2022 № 1917);

-назорат ба риояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, ки ҳамчун арзиши олӣ эътироф гардидаанд, аз тарафи ҳамаи сохторҳо ва шахсони мансабдоре, ки дар сархати якуми қисми якуми моддаи мазкур зикр шудаанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166, аз 24.12.2022 № 1917);

-назорат ба риоя ва иҷрои қонунҳо аз тарафи мақомоте, ки бар зидди ҷинояткорӣ ва ҳуқуқвайронкуниҳои дигар мубориза мебаранд, инчунин мақомоте, ки бо фаъолияти оперативию ҷустуҷӯӣ, таҳқиқ ва тафтишоти пешакӣ машғул мебошанд;

-ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрвандон, манфиатҳои давлат, шаклҳои гуногуни моликияти давлатӣ ва ғайридавлатӣ дар мурофиаи судӣ;

-назорат ба риоя ва иҷрои қонунҳо дар ҷойҳои нигоҳдории боздоштшудагон, ҳабси пешакӣ, ҳангоми иҷрои ҷазо ва дигар чораҳои дорои хусусияти маҷбуркунӣ, ки суд муқаррар мекунад;

-назорат ба риояи қонунҳо ҳангоми иҷрои ҳалномаҳои судӣ ва дигар ҳуҷҷатҳои иҷро, ки қонун муқаррар намудааст, аз ҷониби иҷрочиёни мақомоти иҷро ва дигар мақомоти ваколатдор (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166, аз 20.06.2019 № 1607, аз 24.12.2022 № 1917);

-тафтишоти ҷиноятҳо;

-таҳияи чораҳои пешгирии ҷиноятҳо, мубориза бар зидди коррупсия, терроризм, экстремизм (ифротгароӣ) ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо якҷоя бо дигар мақомоти давлатӣ, иштирок дар кори такмилу тавзеҳи қонунҳо;

-ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти ҳифзи ҳуқуқ оид ба мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва пешгирии он, ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2007 № 251);

-иштирок дар баррасии парвандаҳо аз ҷониби судҳо;

-эътироз, шикоят ва ариза овардан нисбати фармон, ҳалнома, ҳукм, таъинот ва қарорҳои судҳо, ки хилофи қонун мебошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450).

Прокуратура мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои худ метавонад дар дигар самтҳое, ки дахолати назорати прокурорӣ зарур аст, фаъолият намояд.

Моддаи 6. Принсипҳои ташкил ва фаъолияти мақомоти прокуратура

Мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон:

-низоми ягонаи марказонидашудае мебошад, ки ба он Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарварӣ мекунад ва прокурорҳои поёнӣ ба прокурорҳои болоӣ ва ба Прокурори генералӣ тобеъ мебошанд;

-дар ҳудуди салоҳияти худ ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрвандонро ҳимоя мекунанд, баробарии онҳоро дар назди қонун, қатъи назар аз миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ, таҳсил, молу мулк ва мӯътақидоти дигар таъмин менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166);

-то ҳадде, ки ба қонун, ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон ва манфиатҳои нигаҳдории сирри давлатӣ ё дигар сирре, ки қонун ҳифз мекунад, хилоф набошад, ошкоро амал менамоянд, ба мақомоти давлатӣ ва идора, аҳли ҷамъият дар бораи вазъи қонуният, тадбирҳои мустаҳкам намудани он хабар медиҳанд;

-барои сари вақт ошкор ва бартараф кардани ҳар гуна ҳуқуқвайронкунӣ, сарфи назар аз он ки ин кирдор аз тарафи кӣ содир мешавад, барқарор намудани ҳуқуқҳои вайронкардашуда ва бо тартиби муқарраркардаи қонун ба ҷавобгарӣ кашидани гунаҳкорон чора меандешанд;

-ваколатҳои худро дар асоси Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии мазкур, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои меъёрии Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар доираи салоҳияташ қабул намудааст, иҷро менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Моддаи 7. Дахолат накардан ба фаъолияти прокуратура

Дахолат кардани мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ, ҳизбҳои сиёсӣ ва иттиҳодияҳои дигар, воситаҳои ахбори омма ва намояндагони онҳо, инчунин шахсони мансабдор ба фаъолияти прокуратура дар амалӣ намудани назорат ба иҷрои қонунҳо, тафтиши ҷиноятҳо ва дигар қонунвайронкуниҳо манъ аст (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410, аз 24.12.2022 № 1917).

Ба ҳар восита таъсир расонидан ба коркунони прокуратура бо мақсади монеъ шудан дар амалӣ намудани фаъолияти вазифавиашон ё фишор овардан бо мақсади қабул кунонидани қарори ғайриқонунӣ боиси ҷавобгарии пешбининамудаи қонун мегардад.

Парвандаҳои ҷиноятӣ ва ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба прокурорҳо ва муфаттишони мақомоти прокуратура аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, оид ба ҷиноятҳо ва ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурии хусусияти коррупсионидошта, инчунин аз ҷониби директори Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 974).

Дастгир намудан, маҷбуран овардан, кофтукови шахсии прокурорҳо ва муфаттишони мақомоти прокуратура, азназаргузаронии молу мулк, воситаҳои нақлиёт ва алоқа, ки онҳо истифода мебаранд, ҳангоми дастгир намудани онҳо дар вақти содир кардани ҷиноят тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 974).

Прокурорҳо ва муфаттишон вазифадор нестанд, ки оид ба моҳияти парвандаҳо ва маводҳои дар истеҳсолоташон буда ягон хел тавзеҳот диҳанд, онҳоро барои шинос шудан пешниҳод кунанд, ба ғайр аз ҳолатҳо ва тартибе, ки дар қонунгузорӣ пешбинӣ шудаанд, инчунин дар ҳолатҳои гузаронидани санҷишҳо бо супориши Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Ҳеҷ кас ҳуқуқ надорад, ки маълумоти санҷиш ва тафтишоти пешакиро то тамом шудани онҳо ошкор кунад.

Моддаи 8. Ҳатмӣ будани иҷрои талаботи прокурор

Талаботи прокурор, ки аз ваколатҳои дар Қонуни конститутсионии мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бармеоянд, бояд ҳатман дар мӯҳлати муқарраршуда иҷро карда шаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Ахбори оморӣ ва ахбори дигар, маълумот, ҳуҷҷатҳо ё нусхаҳои онҳо, ки барои амалӣ намудани назорати прокурорӣ ё тафтишоти ҷиноят заруранд, бо талаби прокурор ё муфаттиш ройгон дода мешаванд.

Шахсони мансабдор ва шаҳрвандон вазифадоранд, ки бо даъвати прокурор ё муфаттиш ҳозир шаванд ва аз рӯи моҳияти масъалаҳое, ки дар рафти санҷиш муайян карда мешаванд, баёнот диҳанд. Дар сурати саркашӣ аз ҳозиршавӣ шахси мансабдор ё шаҳрванд бо қарори прокурор ё муфаттиш ба воситаи мақомоти милитсия маҷбуран оварда мешавад. Иҷрои ин қарор аз лаҳзаи расидани қарор дар бораи маҷбуран овардан ҳатмӣ мебошад.

Бе сабабҳои узрнок аз тарафи шахсони мансабдор ва шаҳрвандон иҷро накардани талаботи қонунии прокурор ва муфаттиш, инчунин саркашӣ аз ҳозиршавӣ бо даъвати онҳо боиси ҷавобгарии пешбининамудаи қонун мегардад.

Моддаи 9. Иштироки прокурор дар иҷлосияҳо ва ҷаласаҳои мақомоти ҳокимияти қонунгузор, иҷроия, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии шаҳрак ва деҳот

(Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410)

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар иҷлосияҳо, ҷаласаҳои якҷоя ва алоҳидаи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок карда метавонад.

Прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, прокурорҳои вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳрҳо, ноҳияҳо, прокурорҳои нақлиёт, прокурорҳои ҳарбии гарнизонҳо ва прокурори назорат аз рӯи иҷрои қонунҳо дар муассисаҳои ислоҳӣ дар иҷлосияҳо ва ҷаласаҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии дахлдор ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот иштирок мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Прокурор, муовини якум ва муовинони ӯ, инчунин бо супориши онҳо прокурорҳои дигар ҳуқуқ доранд дар баррасии пешниҳод ва эътирозҳои худ ба мақомоти маҳаллии намояндагӣ ва иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликияташон, иштирок намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166, аз 24.12.2022 № 1917).

Прокурорҳо наметавонанд ба ҳайати комиссия, кумитаҳо ва дигар мақомоти коллегиалии аз тарафи мақомоти ҳокимияти намояндагӣ ва иҷроия ташкилкардашуда, агар онҳо ба қонунӣ будани санадҳои ҳуқуқии аз тарафи ин мақомот баровардашуда назорат кунанд, дохил шаванд.

Моддаи 10. Ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар мубориза бар зидди ҷинояткорӣ

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва прокурорҳои тобеи он фаъолияти мақомоти корҳои дохилӣ, мақомоти амният, мақомоти андоз, мақомоти гумрук ва дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқро оид ба мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ҳамоҳанг месозанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Бо мақсади таъмини ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоте, ки дар қисми якуми моддаи мазкур зикр ёфтаанд, Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарпрокурори ҳарбии Тоҷикистон, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, прокурорҳои шаҳру ноҳияҳо ва прокурорҳои ба онҳо баробаркардашуда Шӯрои ҳамоҳангсозиро, ки мақоми машваратӣ буда, мувофиқи Низомнома дар бораи ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар мубориза бар зидди ҷинояткорӣ, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда шудааст, даъват менамояд. Дар маҷлисҳои Шӯрои ҳамоҳангсозӣ раисони судҳои зинаҳои дахлдор иштирок карда метавонанд. Иҷрои қарорҳои Шӯрои ҳамоҳангсозӣ барои мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ҳатмӣ мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Моддаи 11. Иштирок дар фаъолияти ҳуқуқэҷодкунӣ

Прокурор дар рафти амалӣ намудани ваколатҳои худ ҳангоми зарурати такмилдиҳии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ метавонад ба субъекти ваколатдоре, ки ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ дорад ё ба мақоме, ки санади меъёрии ҳуқуқиро қабул кардааст, дар бораи қабул, ворид намудани тағйиру иловаҳо, ё аз эътибор соқит кардани санади меъёрии ҳуқуқӣ таклиф пешниҳод кунад.

Моддаи 12. Баррасии муроҷиатҳо

Мақомоти прокуратура муроҷиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ намуда, барои бартараф кардани ҳуқуқвайронкуниҳо чораҳо меандешанд. Қароре, ки прокурор марбут ба баррасии муроҷиатҳо қабул намудааст, барои ба суд муроҷиат кардани шахс ҷиҳати ҳимояи ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии худ монеъ шуда наметавонад.

Агар шахс вобаста ба вазъи саломатӣ, синну сол, ғайри қобили амал будан ва дигар сабабҳои узрнок ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии худро ҳимоя карда натавонад, прокурор ҳуқуқ дорад ҷиҳати ҳифзи ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии ӯ ба суд бо ариза муроҷиат кунад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

БОБИ 2. НИЗОМ, СОХТОР ВА ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТИ МАҚОМОТИ ПРОКУРАТУРАИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 13. Низом ва сохтори мақомоти Прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон

Низоми мақомоти Прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистонро Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарпрокуратураи ҳарбӣ, прокуратураи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокуратураи нақлиёти Тоҷикистон, прокуратураи шаҳрҳо, ноҳияҳо ва прокуратураҳои ба он баробаркардашуда ташкил медиҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои маркази илмию таълимӣ мебошад.

Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва прокурорҳои поёнӣ ҳуқуқи идоракунии оперативии объектҳои таъиноти иҷтимоӣ-маишӣ ва хоҷагидориро доранд.

Сохтори Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.

Таъсиси мақомоти прокуратура, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии мақомоти прокуратура аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад, вазъи ҳуқуқӣ ва салоҳияти онҳоро Қонуни конститутсионии мазкур ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 14. Ба вазифа таъин ва аз вазифа озод кардани Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовинони ӯ

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ризоияти Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешавад. Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мӯҳлати 5 сол таъин мешавад.

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои муовини якум ва муовинон мебошад, ки онҳо аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ризоияти Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд.

Яке аз муовинони Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон Сарпрокурори ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

Иттилоот дар бораи ба вазифа таъин ва аз вазифа озод кардани Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ дар матбуот нашр мегардад.

Моддаи 15. Масъул будани Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар фаъолияти худ ба Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон масъул буда, дар бораи ҳолати назорати риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳо дар ҳудуди Тоҷикистон соле як маротиба ё аз рӯи зарурат ҳисобот медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Моддаи 16. Таъин намудани прокурорҳо ба вазифа, тобеият ва асосҳои аз вазифа озод кардани онҳо

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, прокурорҳои вилоятҳо, прокурори шаҳри Душанбе, прокурорҳои нақлиёт, прокурорҳои шаҳрҳо, ноҳияҳо ва прокурорҳои ҳарбии гарнизонҳо, прокурори назорат аз рӯи иҷрои қонунҳо дар муассисаҳои ислоҳиро ба вазифа таъин ва аз вазифа озод менамояд. Ин прокурорҳо ба Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоботдиҳанда мебошанд. Мӯҳлати ваколати прокурорҳо 5 сол аст.

Прокурорҳо бо чунин асосҳо аз вазифаашон пеш аз мӯҳлат озод карда мешаванд:

-бо хоҳиши худ;

-бо сабаби ба истеъфо баромадан;

-бо сабаби ба кори дигар гузаштан ё иҷро карда натавонистани вазифа бинобар вазъи саломатӣ;

- бо сабаби интихоб шудан ба мақомоти намояндагӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166);

-аз рӯи натиҷаҳои аттестатсия;

- барои риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мубориза бо коррупсия, танзими анъана ва ҷашну маросимҳо(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166);

-бо дигар асосҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи меҳнат пешбинӣ кардааст.

- қатъи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соҳиб шудан ба шаҳрвандии давлати дигар ё тарки доимии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- бинобар нафақагири Ҷумҳурии Тоҷикистон ё давлати хориҷӣ будан (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Иттилооти ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани прокурорҳо дар матбуоти маҳаллӣ нашр мегардад.

Моддаи 17. Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ба Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳбарӣ мекунад.

Дар Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳайати мушовара дар ҳайати Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон (раис), муовини якум ва муовинони ӯ (аз рӯи вазифа), дигар кормандони прокурорӣ, ки Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин намудааст, ташкил карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Дар Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон раёсатҳо ва шӯъбаҳо мавҷуданд, ки дар айни замон сардорон ва муовинони сардорони онҳо мутобиқан ёрдамчиёни калон ва ёрдамчиёни Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд. Прокурори генералӣ инчунин ёрдамчиёни калон оид ба супоришҳои махсус дорад. Дар раёсатҳо ва шӯъбаҳо прокурорҳои калон ва прокурорҳо (ёрдамчиён), прокурорҳо-криминалистҳо, муфаттишҳои калон ва муфаттишҳо оид ба корҳои махсусан муҳим ҳастанд.

Сардорони раёсатҳо ва шӯъбаҳо ва муовинони онҳо, ёрдамчиёни калон, ёрдамчиёни Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, прокурорҳои калон ва прокурорҳои раёсатҳо ва шӯъбаҳо, прокурор-криминалистҳо, инчунин муфаттишҳои калон ва муфаттишҳо оид ба корҳои махсусан муҳим аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд.

Ба низоми Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳуқуқи воҳиди низомӣ Сарпрокуратураи ҳарбӣ, ки ба он муовини Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон Сарпрокурори ҳарбӣ роҳбарӣ мекунад, дохил мешавад.

Дар низоми Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон Маркази такмили ихтисоси кормандони мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон амал мекунад, ки директор, муовин ва кормандони фаврии онро Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод менамояд.

Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон нашрияҳои махсуси ҳуқуқии худро дорад.

Моддаи 18. Ваколатҳои Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон:

-низоми ягонаи марказонидашудаи прокуратураи Тоҷикистонро сарварӣ мекунад ва ба фаъолияти он назорат менамояд;

-ҳайати мушовараи Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ташкил мекунад ва дар ҷаласаҳои он раисӣ мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166);

-ба мақомоти Прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон кормандонро ба кор қабул ва аз кор озод мекунад;

-роҳбарони воҳидҳои сохторӣ, сармуҳосиб, дигар кормандони Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба вазифа таъин ва аз вазифа озод мекунад;

-низомномаҳои воҳидҳои низомии Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистонро тасдиқ мекунад;

-прокуратураҳоро ташкил ва барҳам медиҳад;

-фармонҳо, амрҳо, дастурҳо, низомномаю дастурамалҳо мебарорад, ки иҷрои онҳо аз тарафи ҳамаи коркунони мақомоти Прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ мебошад. Дар сурати хилофи қонун буданашон ин санадҳо тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ тағйир дода ё бекор карда мешаванд;

-шумораи кормандони Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар ҳудуди воҳиди ҷудокардашуда ва фонди музди меҳнат муқаррар менамояд;

-ваколати воҳидҳои сохтории Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистонро муайян мекунад;

-шумораи кормандон ва сохтори мақомоти тобеи прокуратураро муқаррар мекунад;

-такмили ихтисоси кормандонро ба роҳ мемонад;

-ҳамчунин дигар ваколатҳое дорад, ки Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии мазкур ва дигар қонунҳо пешбинӣ кардаанд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Моддаи 19. Прокуратураи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокуратураи нақлиёти Тоҷикистон

Ба прокуратураи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокуратураи нақлиёти Тоҷикистон прокурорҳои дахлдор роҳбарӣ мекунанд, ки онҳо дорои муовини якум ва муовинон буда, онҳоро Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Дар прокуратураҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокуратураи нақлиёти Тоҷикистон ҳайати мушовара ташкил карда мешавад, ки ба ҳайати он прокурори роҳбарикунандаи прокуратура (раис), муовини якум ва муовинони ӯ (аз рӯи вазифа) ва дигар кормандони прокурорӣ дохил мешаванд.

Шумора ва ҳайати шахсии мушовара аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди прокурорҳои дахлдор тасдиқ карда мешаванд.

Дар ҷаласаҳои ҳайати мушовараи прокуратураи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокуратураи нақлиёти Тоҷикистон прокурори дахлдор ва дар набудани ӯ муовини якум ё яке аз муовинони ӯ раисӣ мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Дар прокуратураҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокуратураи нақлиёти Тоҷикистон раёсатҳо ва шӯъбаҳо ташкил карда мешаванд. Сардорон ва муовинони сардорони раёсатҳо ва шӯъбаҳо, ки дар як вақт ёрдамчиёни калон ва ёрдамчиёни прокурорҳои дахлдор мебошанд, бо розигии Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби прокурорҳои роҳбарикунандаи ин прокуратураҳо ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд.

Дар сохтори раёсатҳо ва шӯъбаҳо прокурорҳои калон, прокурорҳо, муфаттишони калон ва муфаттишҳо оид ба корҳои махсусан муҳим мавҷуданд, ки онҳо аз тарафи прокурорҳои дахлдор ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд.

Прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокуратураи нақлиёти Тоҷикистон ба Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба тағйир додани ҳайати шахсии кормандони дастгоҳи худ таклифҳо пешниҳод менамоянд.

Моддаи 20. Прокуратураҳои шаҳрҳо, ноҳияҳо ва дигар прокуратураҳои ба онҳо баробаркардашуда

Ба прокуратураҳои шаҳрҳо, ноҳияҳо ва дигар прокуратураҳои ба онҳо баробаркардашуда прокурорҳои дахлдор роҳбарӣ мекунанд. Онҳо метавонанд муовини якум, муовинон, ёрдамчиёни калон, ёрдамчиён, муфаттишони калон ва муфаттишон дошта бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Муовини якум ва муовинони прокурорҳо, кормандони дигари прокуратураҳои шаҳрҳо ва ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Муовини якум ва муовинони прокурорҳои шаҳрҳо ва ноҳияҳои тобеи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят ва шаҳри Душанбе бо розигии Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи прокурорҳои дахлдори болоӣ ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд. Кормандони дигари ин прокуратураҳо аз тарафи прокурорҳои дахлдори болоӣ ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Муовинони прокурорҳои нақлиёти вилоятиро Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод мекунад.

Прокурорҳои шаҳрҳо, ноҳияҳо ва дигар прокурорҳои ба онҳо баробаркардашуда ба прокурорҳои болоӣ дар бораи тағйир додани шумораи кормандони дастгоҳ таклифҳо пешниҳод менамоянд.

Прокурорҳои шаҳрҳо, ноҳияҳо ва дигар прокурорҳои ба онҳо баробаркардашуда дар доираи ваколатҳои худ кормандони хидмати ёрирасонро ба кор қабул ва аз кор озод менамоянд.

Моддаи 21. Ваколатҳои прокурорҳои Вилояти Мухтори Қӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокурори нақлиёти Тоҷикистон

Прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокурори нақлиёти Тоҷикистон ба фаъолияти прокуратураҳои шаҳрҳо ва ноҳияҳо дар асоси иҷрои қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳбарӣ намуда, фармонҳо, дастурҳо, амрҳо мебароранд, ки иҷрои онҳо барои ҳамаи кормандони тобеъ ҳатмӣ мебошад.

Моддаи 22. Ҳайати мушовараи мақомоти прокуратура

Ҳайати мушовараи мақомоти прокуратура мақоми машваратӣ буда, дар назди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарпрокурори ҳарбӣ, прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокурори нақлиёти Тоҷикистон ташкил карда мешаванд.

Ба ҳайати мушовара муовини якум ва муовинони прокурори дахлдор, дигар кормандони прокуратура дохил мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Дар ҳайати мушовара муҳимтарин масъалаҳое, ки ба фаъолияти мақомоти прокуратура, вазъи кори назорат ба риояи қонунҳо, иҷрои фармонҳои Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, масъалаҳои кадрҳо дахл доранд, баррасӣ шуда, ҳисоботи сардорони раёсатҳо ва шӯъбаҳо, прокурорҳои тобеъ ва дигар кормандони мақомоти прокуратура шунида мешаванд.

Дар маҷлисҳои ҳайати мушовара мумкин аст баёноти роҳбарони мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо, шахсони мансабдор бинобар вайрон кардани қонунгузорӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ шунида шавад.

Қарори ҳайати мушовара бо тарафдории аксарияти овозҳои аъзои он қабул шуда, бо фармони прокурори дахлдор дар амал татбиқ карда мешавад.

Дар сурати ихтилофи назар дар байни прокурор ва аъзои ҳайати мушовара прокурор қарорҳои худро дар амал татбиқ менамояд.

Дастури кории ҳайати мушовара ва вазъи ҳуқуқии аъзои онро прокурори дахлдор муайян мекунад.

БОБИ 3. НАЗОРАТИ ПРОКУРОРӢ

Моддаи 23. Предмети назорати умумӣ

Предмети назорати умумӣ инҳо мебошанд:

-назорат ба иҷрои қонунҳо аз ҷониби вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ, идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти намояндагӣ ва иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, мақомоти идораи ҳарбӣ, мақомоти назорат, бонкҳо ва дигар ташкилотҳои қарзии молиявӣ, корхонаҳо, муассисаҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ, ҳизбҳои сиёсӣ ва иттиҳодияҳои дигар, сарфи назар аз тобеият, мансубият ва шаклҳои моликияти онҳо, аз тарафи шахсони мансабдори онҳо, инчунин ба қонунҳо мутобиқат намудани санадҳои ҳуқуқие, ки онҳо мебароранд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410, аз 24.12.2022 № 1917);

-назорат ба риояи ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд, ки арзиши олӣ эътироф гардидаанд, аз ҷониби ҳамаи сохторҳо ва шахсони мансабдоре, ки дар сарсатри якуми ҳамин модда нишон дода шудаанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166);

-назорати қонунӣ будани қарорҳои қабулкардаи мақомоте, ки ба баррасӣ намудани парвандаҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, парвандаҳо, маводҳо оид ба баҳсҳои иқтисодӣ барои баррасӣ дар судҳои иқтисодӣ, ба истиснои қарорҳои суд ваколатдоранд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450);

-назорати риояи қонунҳое, ки ба муносибатҳои иқтисодӣ, байналмилалӣ, ҳифзи муҳити зист, гумрук, андоз ва фаъолияти иқтисодии хориҷӣ мансуб мебошанд.

Санҷиши риояи қонунҳо аз рӯи аризаҳо ва дигар маълумотҳо дар бораи вайрон кардани қонуният, ки диққату эътибори бевоситаи прокурорро талаб менамояд, дар сурати зарурат бо ташаббуси прокурор гузаронида мешавад. Дахолати прокурор ба фаъолияти хоҷагӣ ва иваз намудани вазифаи мақомоти тобеи идора ва мақомоти назорат манъ аст (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Моддаи 24. Ваколатҳои прокурор ҳангоми назорати умумӣ

Прокурор ҳангоми назорати умумӣ ҳуқуқ дорад:

-ба муассисаҳо, корхонаҳо, ташкилотҳо, вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ, идораҳо, бонкҳо ва дигар ташкилотҳои қарзии молиявӣ, сохторҳои ғайридавлатӣ бо пешниҳоди шаҳодатномаи хизматӣ бе монеа, ба объектҳои режимӣ ҳангоми будани иҷозати махсус ворид гардад ва бо ҳар гуна ҳуҷҷатҳои онҳо шинос шавад (Қонуни конст. ҶТ аз 24.12.2022 № 1917);

-иҷрои қонунҳоро дар асоси аризаҳо, шикоятҳо, муроҷиатҳо ва дигар маълумотҳо оид ба ҳуқуқвайронкунӣ санҷад;

-барои гузаронидани санҷиш кормандони дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқро ҷалб намояд;

-барои санҷиши қарорҳо, амру фармонҳо ва дигар ҳуҷҷатҳо, маводҳо, маълумоти оморӣ ва дигар маълумотҳоро (асл ё нусхаи онҳоро) талаб намояд, дар бораи вазъи қонуният ва чораҳои таъмини он маълумот гирад;

-шахсони мансабдор, шаҳрвандонро даъват намояд ва аз онҳо доир ба вайрон кардани қонун баёнот талаб кунад.

Прокурор ҳуқуқ дорад аз роҳбарон ва шахсони мансабдор инҳоро талаб намояд:

-гузаронидани санҷиш ва тафтиши (ревизияи) фаъолияти корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои таҳти назорат ва тобеияти онҳо буда, инчунин дар ҳолати зарурӣ таъин кардани экспертиза;

-барои муайян кардани масъалаҳои бамиёномада ҷудо намудани мутахассисон;

-гузаронидани санҷиши мавод, ахбор, муроҷиатҳое, ки ба прокуратура ворид шудаанд ва хабар дар бораи натиҷаи онҳо.

Ҳангоми ошкор сохтани қонунвайронкунӣ прокурор ё муовини ӯ дар доираи салоҳияти худ ҳуқуқ дорад:

-доир ба санадҳои мақомот ва ташкилотҳо, инчунин шахсони мансабдор, ки хилофи қонун мебошанд, эътироз биёрад;

-бо қарори худ шахсонеро, ки ғайриқонунӣ дучори боздошти маъмурӣ шудаанд, озод кунад;

-дар бораи бартараф намудани қонунвайронкуниҳо, сабабу шароити мусоидаткунандаи онҳо таклифҳо пешниҳод намояд;

- дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҳимояи ҳуқуқ ва манфиатҳои шаҳрвандон, давлат, инчунин корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликияташон, аз ҷумла ҷиҳати барқарор кардани зарари расонидашуда, ба суд муроҷиат кунад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166);

- мувофиқи тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон парвандаи ҷиноятӣ, истеҳсолоти парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро оғоз намояд, дар бораи ба ҷавобгарии интизомӣ ё моддӣ кашидан истеҳсолот оғоз кунад, маводро барои баррасӣ ба мақомоти дахлдор фиристонад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166);

-дар бораи бартараф кардани вайронкунии ошкорои қонун амрҳо диҳад.

Моддаи 25. Эътирози прокурор

Эътироз доир ба санад, супориш ва дигар ҳуҷҷатҳои мақомот ва шахсони мансабдоре, ки хилофи қонун мебошанд, аз ҷониби прокурор ё муовинонаш ба мақомоти интишордодаи ин санад ё мақомоти болоӣ оварда мешавад.

Прокурор дар эътирози худ масъалаҳои бекор кардани санад, ба қонун мутобиқ гардонидани он, инчунин қатъ кардани амали ғайриқонунии шахсони мансабдор, барқарор намудани ҳуқуқҳои поймолшударо ба миён мегузорад.

Эътирози прокурор амали санади аз болояш эътирозовардашударо бозмедорад ва онро бояд мақомоти дахлдор ё шахси мансабдор на дертар аз даҳ рӯзи баъди ворид шуданаш ҳатман баррасӣ намояд.

Дар ҳолати овардани эътироз нисбати қарори мақомоти маҳаллии намояндагии ҳокимияти давлатӣ он бояд дар иҷлосияи наздиктарин баррасӣ шавад. Дар ҳолатҳои истисноӣ, ки бартараф намудани ҳолатҳои вайронкунии қонунро талаб мекунад, прокурор ҳуқуқ дорад барои баррасии эътироз мӯҳлати кӯтоҳтар муқаррар намояд. Аз натиҷаи баррасӣ ба прокурор фавран хаттӣ хабар дода мешавад.

Дар сурати баррасӣ кардани эътироз дар мақомоти машваратӣ дар бораи рӯзи маҷлис ба прокуроре, ки эътироз овардааст, хабар дода мешавад.

Эътироз мумкин аст то баррасӣ шудани он аз ҷониби прокурори эътирозоварда ё прокурори болоӣ бозхонда шавад.

Дар сурати бесабаб рад кардани эътироз ё дар мӯҳлати муқарраршуда дида набаромадани он прокурор метавонад дар бораи ғайриқонунӣ донистани санад ба суд бо аризаи даъвогӣ муроҷиат намояд. Пешниҳоди чунин ариза амали санади ҳуқуқиро бозмедорад.

Моддаи 26. Пешниҳоди прокурор

Пешниҳод дар бораи бартараф намудани қонунвайронкуниҳо, сабабу шароитҳои ба онҳо мусоидаткарда аз ҷониби прокурор, муовини ӯ ба мақом, ташкилот ё шахси мансабдоре, ки барои бартараф кардани қонунвайронкунӣ ваколат дорад, пешкаш мешавад ва он бояд фавран баррасӣ шавад. Дар мӯҳлати на дертар аз як моҳ бояд оид ба бартараф намудани қонунвайронкунӣ, сабабу шароитҳои ба онҳо мусоидаткарда тадбирҳои дахлдор андешида, аз натиҷаи он ба прокурор хаттӣ хабар дода шавад.

Мақоми машваратие, ки ба он пешниҳод фиристонида шудааст, дар бораи рӯзи маҷлис ба прокурор хабар медиҳад ва прокурор ҳуқуқ дорад, ки дар муҳокимаи он иштирок намояд.

Моддаи 27. Қарори прокурор

Прокурор, муовини якум ва муовинони онҳо бо назардошти хусусияти қонунвайронкунӣ аз тарафи шахси мансабдор ё шаҳрванд оид ба оғоз намудани истеҳсолот дар бораи ба ҷавобгарии интизомӣ, моддӣ ва маъмурӣ кашидан ё дар бораи оғоз кардани парвандаи ҷиноятӣ қарори асоснок мебарорад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Қарор дар бораи ба ҷавобгарии интизомӣ, моддӣ ё ҷавобгарии маъмурӣ кашидан дар муддати даҳ рӯзи баъди расидани он бояд аз тарафи шахси мансабдор ё мақоми салоҳиятдор баррасӣ шавад. Шикоят аз рӯи қарори қабулшуда иҷрои онро бознамедорад. Аз натиҷаи баррасӣ ба таври хаттӣ ба прокурор хабар дода мешавад.

Дар ҳолатҳои зарурӣ барои тафтиши ҷиноятҳо прокурор ҳуқуқ дорад бо ҷалби кормандони дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар асоси қарори худ гурӯҳҳои тафтишоти фаврӣ таъсис диҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Моддаи 28. Амри прокурор

Амри хаттӣ дар бораи бартараф намудани қонунвайронкунӣ аз тарафи прокурор, муовини ӯ, ё шахси ваколатдоркардаи онҳо ба мақом, шахси мансабдор ё шахсони воқеӣ, ки ба вайрон кардани қонун роҳ додаанд, пешниҳод карда мешавад.

Амри хаттӣ дар мавридҳое пешниҳод карда мешавад, ки қонунвайронкунӣ хусусияти ошкоро дошта, ба манфиати давлат, корхона, муассиса, ташкилот, инчунин шаҳрвандон агар он фавран бартараф карда нашавад, зарари ҷиддӣ расонида метавонад. Амр бояд бетаъхир иҷро гардад, ки дар ин бора ба прокурор хабар дода мешавад.

Мақомот, шахси мансабдор ё шахси воқеӣ метавонад аз хусуси амр ба прокурори болоӣ шикоят кунад, ки ӯ вазифадор аст шикоятро дар мӯҳлати даҳ рӯз дида барояд.

Моддаи 29. Талабот нисбати ҳуҷҷатҳои мавриди эътиноии прокурор ва масъулият барои иҷро накардани онҳо

Дар эътироз, пешниҳод, қарор ё амри прокурор ҳатман зикр мегардад, ки кадом талаби қонун аз тарафи кӣ вайрон карда шудааст, моҳияти вайрон кардани қонун дар чист ва шахсони мансабдор, мақомот, ташкилотҳо ва шахсони воқеӣ бояд дар кадом мӯҳлат онро бартараф намоянд.

Шахсони мансабдор, мақомоти салоҳиятдор ё шахсони воқеие, ки эътироз, пешниҳод, қарор, амри прокурорро дар мӯҳлаташ иҷро накардаанд, беасос рад намудаанд ё барои бартараф намудани вайронкунии қонун, ки дар пешниҳоди прокурор нишон дода шудааст, чора надидаанд, мувофиқи қонун ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

БОБИ 4. НАЗОРАТИ ПРОКУРОРӢ БА ИҶРОИ ҚОНУНҲО АЗ ТАРАФИ МАҚОМОТЕ, КИ ФАЪОЛИЯТИ ОПЕРАТИВӢ-ҶУСТУҶӮӢ, ТАҲҚИҚУ ТАФТИШИ ПЕШАКИРО БА АМАЛ МЕБАРОРАНД

Моддаи 30. Предмети назорат

Предмети назорати прокурорӣ ба иҷрои қонунҳо аз тарафи мақомоте, ки фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ, таҳқиқу тафтиши пешакиро ба амал мебароранд, инҳо мебошанд:

-риояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

-бо тартиби муқарраркардаи қонун ҳаллу фасл намудани аризаҳо ва хабарҳо дар бораи ҷиноятҳои тайёршаванда, содиршаванда ва содиршуда (Қонуни конст. ҶТ аз 25.03.2011 № 688);

- гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ бо мақсади ошкор намудани ҷиноятҳо ва ҷустуҷӯи ҷинояткорон (Қонуни конст. ҶТ аз 25.03.2011 № 688);

-кофтукови далелҳо оид ба парвандаи ҷиноятӣ;

-гузаронидани таҳқиқу тафтиши пешакӣ;

-қонунӣ будани қарорҳои қабулкардаи онҳо.

Моддаи 31. Ваколати прокурор дар соҳаи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ ва таҳқиқу тафтиши пешакӣ

Прокурор дар доираи салоҳияташ ҳуқуқ дорад:

-қонунӣ будани гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ, истифодаи воситаҳои илмӣ-техникиро санҷад;

-аз мақомоти дахлдор парвандаҳои баҳисобгирии оперативӣ, маводҳо, ҳуҷҷатҳо ва дигар маълумотро дар бораи рафти фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷуӣ барои тафтиш талаб намояд (Қонуни конст. ҶТ аз 25.03.2011 № 688);

-муроҷиатҳоро оид ба амал ва қарори мансабдорони дахлдор санҷад ва баррасӣ намояд;

-қарорҳои ғайриқонунӣ ва беасоси мансабдорони мақомотеро, ки фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯиро ба амал мебароранд, бекор кунад;

- ба муфаттиш ва таҳқиқбаранда барои муроҷиат намудан бо дархост ба суд оид ба татбиқи чораҳои пешгирӣ дар намуди ба ҳабс ва ҳабси хонагӣ гирифтан, дар бораи дароз кардани мӯҳлати онҳо, чораҳои маҷбурии мурофиавии муваққатан дур кардан аз вазифа, ҳабси молу мулк, маблағҳои амонатӣ, суратҳисобҳои бонкӣ, коғазҳои қиматнок, кофтуков, ёфта гирифтан, ҳабс ва гирифтани муросилоти почтаю телеграф, хабарҳои телеграфӣ ва хабарҳои дигаре, ки тавассути шабакаҳои алоқаи барқӣ ва алоқаи почта интиқол меёбанд, гӯш кардан ва сабти гуфтугӯи телефонӣ ё гуфтугӯҳо бо истифодаи воситаҳои дигари алоқа ва дар дигар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ розигӣ диҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 28.12.2013 № 1034);

- барои татбиқи чораи пешгирӣ дар намуди гарав розигӣ диҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 28.12.2013 № 1034);

-дигар амали пешбиникардаи қонунро иҷро намояд.

Ваколати прокурорро ҳангоми назорат ба риояи қонунҳо аз ҷониби мақомоти таҳқиқу тафтиши пешакӣ қонунгузории мурофиавии ҷиноятӣ муайян менамояд.

Дастури Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои тафтишу таҳқиқи пешакӣ, ки танзими қонуниро талаб намекунад, барои иҷро ҳатмӣ мебошад.

Моддаи 32. Тафтиши ҷиноят аз ҷониби мақомоти прокуратура

Мақомоти прокуратура аз рӯи парвандаҳои ҷиноятӣ, ки қонунгузории мурофиавии ҷиноятӣ ба салоҳияти онҳо вогузоштааст, тафтишот мегузаронад.

Прокурор ҳуқуқ дорад, тафтиши ҳар гуна ҷиноятро ба истеҳсоли худ гирад ё онро ба прокурор ё муфаттиши тобеаш, супорад. Прокурор инчунин метавонад парвандаҳои ҷиноятиро, ба истиснои парвандаҳо оиди ҷиноятҳои хусусияти коррупсионидошта, ба дигар мақомоти тафтишотӣ супорад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2007 № 251).

Моддаи 33. Додани розигӣ барои татбиқи чораҳои пешгирӣ, чораҳои дигари маҷбурии мурофиавӣ ва амалҳои тафтишотӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 28.12.2013 № 1034)

Ҳуқуқи розигӣ доданро ба татбиқи чораҳои пешгирӣ дар намуди ба ҳабс ва ҳабси хонагӣ гирифтан, дар бораи дароз кардани мӯҳлати онҳо, гарав, ба татбиқи чораҳои маҷбурии мурофиавии муваққатан дур кардан аз вазифа, ҳабси молу мулк, маблағҳои амонатӣ, суратҳисобҳои бонкӣ, коғазҳои қиматнок, кофтуков, ёфта гирифтан, ҳабс ва гирифтани муросилоти почтаю телеграф, хабарҳои телеграфӣ ва хабарҳои дигаре, ки тавассути шабакаҳои барқӣ ва алоқаи почта интиқол меёбанд, гӯш кардан ва сабти гуфтугӯи телефони ё гуфтугӯҳо бо истифодаи воситаҳои дигари алоқа ва дар дигар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ, Сарпрокурори ҳарбӣ, муовини якум ва муовинони ӯ, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони онҳо, прокурорҳои шаҳрҳо, ноҳияҳо ва прокурорҳои ба онҳо баробаркардашуда доранд (Қонуни конст. ҶТ аз 28.12.2013 № 1034, аз 31.12.2014 № 1166).

Ҳангоми ҳалли масъалаи ба ҳабс, ҳабси хонагӣ гирифтан прокурор вазифадор аст, бо тамоми маводи парвандаи ҷиноятӣ, ки барои гирифтан ба ҳабс, ҳабси хонагӣ асос шуда метавонад, пурра шинос шуда, гумонбаршуда ва айбдоршавандаро дар мавриди зарурӣ, гумонбаршуда ва айбдоршавандаи ноболиғро бошад, дар ҳама гуна ҳолат шахсан пурсиш намояд (Қонуни конст. ҶТ аз 28.12.2013 № 1034, аз 30.05.2017 № 1410).

Прокурор инчунин барои боздошту нигоҳдорӣ дар хонаҳои қабулу тақсимкунӣ, муқаррар намудани назорат ба рафтори шахси аз ҷазо озод кардашуда, ки ба маҳдуд кардани ҳуқуқу кафолатҳои конститутсионии шаҳрвандон вобастаанд, баъди омӯзиши маводи пешниҳодшуда ва мавҷуд будани асосҳои кофӣ иҷозат медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 28.12.2013 № 1034).

Прокурор дар мавридҳои пешбиникардаи санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ ва қонун барои боздошти шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрванд иҷозат медиҳад. Дар чунин мавридҳо ҳуқуқи додани иҷозат ба Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ, Сарпрокурори ҳарбии Тоҷикистон, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, прокурорҳои шаҳру ноҳияҳо ва прокурорҳои ба онҳо баробаркардашуда тааллуқ дорад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

хориҷ карда шуд (Қонуни конст. ҶТ аз 28.12.2013 № 1034).

Тартиби додани розигӣ ба татбиқи чораҳои пешгирӣ, бекор кардан, тағйир додан ва дароз кардани мӯҳлати онҳо, татбиқи чораҳои дигари маҷбурии мурофиавӣ ва амалҳои тафтишотӣ мутобиқи қонунгузории мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 28.12.2013 № 1034).

БОБИ 5. ИШТИРОКИ ПРОКУРОР ҲАНГОМИ АЗ ТАРАФИ СУДҲО БАРРАСӢ КАРДАНИ ПАРВАНДАҲО

Моддаи 34. Иштироки прокурор ҳангоми аз тарафи судҳо баррасӣ кардани парвандаҳо

Прокурорҳо мувофиқи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми баррасии парвандаҳо аз тарафи судҳо дар мурофиаи судӣ иштирок менамоянд, нисбати фармонҳо, ҳалномаҳо, ҳукмҳо, таъинот ва қарорҳои судҳо, ки хилофи қонун мебошанд, эътироз, шикоят ва ариза меоваранд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450).

Моддаи 35. Ваколати прокурор дар мурофиаи судӣ

Прокурор иштирокчии мурофиаи судӣ буда, бо дигар иштироккунандагон ҳуқуқи баробар дорад.

Ваколати прокурори дар маҷлиси суд иштироккунандаро қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 36. Иштироки прокурор ҳангоми баррасии парвандаҳои гражданӣ, оилавӣ, ҷиноятӣ, ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва иқтисодӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166)

Дар баррасии парвандаҳои гражданӣ, оилавӣ, ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва иқтисодӣ прокурор дар ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, иштирок мекунад ва оид ба парвандаи баррасишаванда хулоса медиҳад.

Иштироки прокурор дар баррасии судии парвандаҳои ҷиноятӣ дар ҳолатҳое, ки қонунгузории мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, ҳатмист. Прокурор метавонад дар ҳар давраи мурофиаи судии ҷиноятӣ ба баррасии парванда ворид шавад.

Прокурор дар доираи салоҳияти худ дар мурофиаи судии ҷиноятӣ айбдоркуниро аз номи давлат дастгирӣ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Моддаи 37. Эътироз, шикояти кассатсионӣ ва хусусии прокурор

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450)

Ҳуқуқи овардани эътирози кассатсионӣ ва хусусиро нисбати ҳукм, таъинот ва қарорҳои судҳо оид ба парвандаҳои ҷиноятӣ прокурор, муовини якум ва муовинони ӯ дар доираи салоҳияташон, сарфи назар аз иштирок дар баррасии парванда дар суди марҳилаи якум, доранд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450, аз 31.12.2014 № 1166).

Ёрдамчии прокурор, прокурори раёсат ва шӯъба метавонад танҳо нисбат ба ҳукм, таъинот, қарор ва дигар санадҳои судӣ оид ба парвандае, ки дар баррасии он иштирок кардааст, эътироз ва шикоят оварад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450, аз 31.12.2014 № 1166).

Моддаи 38. Аз суд талаб намудани парванда аз ҷониби прокурор

Прокурор, муовини якум ва муовинони ӯ ҳуқуқ доранд, ки дар доираи салоҳияташон ҳар парванда ё гурӯҳи парвандаҳоро, ки аз рӯи онҳо фармон, ҳалнома, ҳукм, таъинот, қарорҳое, ки эътибори қонунӣ пайдо намудаанд, мутобиқи қонунгузории мурофиавии ҷиноятӣ, гражданӣ ва иқтисодӣ аз суд талаб карда гиранд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450, аз 31.12.2014 № 1166).

Баъди муқаррар намудани он, ки фармон, ҳалнома, ҳукм, таъинот ё қарори суд ғайриқонунӣ ё беасос аст, прокурор ба тариқи назорат эътироз ва ариза меоварад. Агар ин берун аз салоҳияти ӯ бошад, вай бо пешниҳод ба прокурори болоӣ муроҷиат менамояд, ки ӯ эътироз оварад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450).

Моддаи 39. Эътироз овардан ба ҳукм, фармон, ҳалнома, таъинот ва қарори суд, ки эътибори қонунӣ пайдо кардаанд

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450, аз 31.12.2014 № 1166)

Ҳуқуқи овардани эътироз ба ҳукм, фармон, ҳалнома, таъинот ва қарори суд ба инҳо дода шудааст (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450, аз 31.12.2014 № 1166):

-ба Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон - нисбати ҳукм, фармон, ҳалнома, таъинот ва қарори ҳамаи судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба истиснои қарорҳои Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба парвандаҳои гражданӣ, Раёсати Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба парвандаҳои иқтисодӣ, инчунин дар ҳолатҳои истисноӣ нисбати қарорҳои Пленуми Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба парвандаҳои ҷиноятӣ, дар сурате ки ба вайронкунии ҷиддии қонунҳо роҳ дода шуда бошад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450);

- ба муовини якум ва муовинони Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон - нисбати ҳукм, фармон, ҳалнома, таъинот ва қарори ҳамаи судҳо, ба истиснои қарорҳои Пленум ва раёсатҳои Суди Олӣ ва Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- ба прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони онҳо нисбати ҳукм, фармон, ҳалнома, таъинот ва қарори судҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо, инчунин судҳои иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, ба истиснои қарорҳои раёсатҳои суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе (Қонуни конст. ҶТ аз 24.12.2022 № 1917).

Ба қарори суд аз рӯи парвандаҳо дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ прокурори шаҳр, ноҳия, муовини якум ва муовинони ӯ ё прокурорҳои болоӣ, муовини якум ва муовинони онҳо эътироз оварда метавонанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Моддаи 40. Бозхонди эътироз, шикоят ва ариза

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450)

Эътироз, шикоят ва ариза нисбати ҳукм, фармон, ҳалнома, таъинот ва қарори суд то оғози баррасии он дар суд мумкин аст аз ҷониби прокуроре, ки эътироз, шикоят ва ариза овардааст ё прокурори болоӣ бозхонда шавад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450).

Моддаи 41. Боздоштани иҷрои ҳукми суд

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450)

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ ҳуқуқ доранд, ки то баррасии муроҷиати шаҳрвандон иҷрои ҳукмҳои эътибори қонунӣ пайдо накардаи судро боздоранд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450, аз 31.12.2014 № 1166, аз 30.05.2017 № 1410).

Моддаи 42. Иштироки прокурор дар ҷаласаҳои Пленуми Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, коллегияҳои судӣ оид ба парвандаҳои гражданӣ, оилавӣ, ҷиноятӣ, ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва коллегияи ҳарбии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, раёсати суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, раёсати судҳои вилоятҳо ва суди шаҳри Душанбе

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166)

Иштироки Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷаласаҳои Пленуми Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Пленуми Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ мебошад.

Иштироки Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷаласаҳои Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовини Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷаласаҳои Раёсати Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми баррасии парвандаҳои ҷиноятӣ, коллегияҳои судӣ оид ба парвандаҳои гражданӣ, оилавӣ, ҷиноятӣ ва ҳуқуқвайронкунии маъмурии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, коллегияи ҳарбии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, инчунин прокурори нақлиёти Тоҷикистон аз рӯи парвандаҳое, ки ба салоҳияти прокурори нақлиёти Тоҷикистон мансубанд, дар ҷаласаҳои суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, суди шаҳри Душанбе ҳатмӣ мебошад.

Прокурор дар баррасии парвандаҳо дар судҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муайянкардаи қонунгузории мурофиавии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок менамояд.

Иштироки прокурор дар мурофиаи судӣ ҳангоми баррасии даъвои прокурор ҳатмӣ мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Моддаи 43. Ҳуқуқи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои муроҷиат ба Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад ба Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаи мутобиқи Конститутсия будани тавзеҳоти дастурии Пленумҳои Суди Олӣ ва Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин оид ба масъалаи санҷиши мутобиқи Конститутсия будани санадҳои дорои хусусияти меъёрие, ки вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ, дигар мақомоти давлатӣ ва ҷамъиятӣ қабул мекунанд, муроҷиат намояд.

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад, ки ба Пленуми Суди Олӣ ва Пленуми Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ба судҳо додани тавзеҳоти дастурӣ оид ба масъалаҳои амалияи судӣ аз рӯи парвандаҳои гражданӣ, иқтисодӣ, ҷиноятӣ ва ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо пешниҳод муроҷиат намояд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 №450).

Сарпрокурори ҳарбӣ, прокурорҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва прокурори нақлиёти Тоҷикистон, прокурорҳои шаҳрҳо, ноҳияҳо, прокурорҳои ҳарбии гарнизон, прокурори назорат аз рӯи иҷрои қонунҳо дар муассисаҳои ислоҳӣ ва нақлиёт (прокуратураҳои поёнӣ) метавонанд аз Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дархост кунанд, ки дар бораи ба судҳо додани тавзеҳоти дастурӣ оид ба масъалаҳои татбиқи қонунгузорӣ ҳангоми баррасии парвандаҳои судӣ ба Пленумҳои Суди Олӣ ва Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон таклиф пешниҳод намояд.

БОБИ 6. НАЗОРАТИ ПРОКУРОРӢ ОИД БА РИОЯИ ИҶРОИ ҚОНУНҲО АЗ ТАРАФИ МАЪМУРИЯТИ ҶОЙҲОИ НИГОҲДОРИИ БОЗДОШТШУДАГОН, МАҲБУСОН, МУАССИСА ВА МАҚОМОТИ ИҶРОКУНАНДАИ ҶАЗОИ ҶИНОЯТӢ, ЧОРАҲОИ МАҶБУРИИ ТАЪИНКАРДАИ СУД

(Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410)

Моддаи 44. Предмети назорат

Предмети назорат инҳо мебошанд:

-қонунӣ будани иқомати шахс дар ҷои нигоҳдории боздоштшудагон, хонаҳои қабулу тақсимкунӣ, ҷои ҳабси пешакӣ, муассиса ва мақомоти иҷрокунандаи ҷазо ва дигар ҷойҳое, ки чораҳои маҷбурии таъинкардаи судро иҷро менамоянд;

-риояи ҳуқуқу вазифаҳои бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршудаи боздоштшудагон, маҳбусон, маҳкумшудагон ва шахсоне, ки дучори чораҳои маҷбурӣ шудаанд, тартиб ва шароити нигоҳдории онҳо;

-қонунӣ будани иҷрои ҷазое, ки бо маҳрумӣ аз озодӣ вобаста намебошад;

-қонунӣ ва асоснокии озод кардани маҳкумшудагон аз адои ҷазо бинобар ба итмом расидани мӯҳлати ҷазо, шартан, пеш аз мӯҳлат аз адои ҷазо озод кардан, ба намуди ҷазои сабуктар иваз кардани қисми адонашудаи ҷазо аз рӯи беморӣ, маъюбӣ, иваз кардани намуди муассисаи ислоҳӣ, татбиқи санади авф ё бахшиши ҷазо.

Моддаи 45. Ваколатҳои прокурор оид ба риояи иҷрои қонунҳо дар ҷойҳои нигаҳдории боздоштшудагон, маҳбусон, муассиса ва мақомоти иҷрокунандаи ҷазои ҷиноятӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166)

Прокуроре, ки назорат мебарад, ҳуқуқ дорад:

-ҳар вақт бидуни тафтиш ба мақомот ва муассисаҳои дар сархати якуми моддаи 44 ҳамин Қонун зикршуда дарояд;

-боздоштшудагон, ҳабсшудагон, маҳкумшудагон ва шахсонеро, ки ба чораҳои маҷбурӣ гирифтор шудаанд, бозпурсӣ намояд;

-бо ҳуҷҷатҳое, ки дар асоси онҳо ин шахсон боздошта, ҳабс, маҳкум ё ба чораҳои маҷбурӣ гирифтор шудаанд, бо ҳуҷҷатҳои оперативӣ-хизматӣ шинос шавад (Қонуни конст. ҶТ аз 25.03.2011 № 688);

-риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳо ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон эътирофнамударо дар бораи ҳуқуқи инсон, муносибати инсондӯстона бо маҳбусон ва маҳкумшудагон талаб намояд;

-аз маъмурият муҳайё кардани шароити таъмини ҳуқуқи боздоштшудагон, маҳбусон, маҳкумшудагон ва шахсони ба чораҳои маҷбурӣ гирифторшударо талаб намояд, ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқ будани амру фармонҳо ва қарорҳои маъмурияти мақомот ва муассисаҳоеро, ки дар сархати якуми моддаи 44 Қонуни мазкур зикр ёфтаанд, санҷад, аз шахсони мансабдор баёнот талаб намояд, эътироз оварад, пешниҳод гузорад, парвандаҳои ҷиноятӣ ё истеҳсолотро оид ба парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ, интизомӣ ва моддӣ оғоз намояд;

-ба қарорҳои ғайриқонунии маъмурияти муассиса ё мақомоти иҷрокунандаи ҷазо дар бораи пешниҳод ё ради пешниҳоди шартан пеш аз мӯҳлат озод кардани маҳкумшуда аз адои ҷазо, иваз кардани қисми адонанамудаи ҷазо ба ҷазои сабуктар эътироз оварад. То баррасии эътироз амали санади ба он эътирозовардашудаи маъмурияти муассиса боздошта мешавад;

-ҷазоҳои интизомиро нисбати шахсони маҳбус ва маҳкумшуда, ки дар сурати вайрон кардани қонун дода шудааст, бекор кунад, бо қарори худ онҳоро аз изолятори (тавқифгоҳи) ҷаримавӣ, бинои навъи камеравӣ, картсер, камераи яккаса, изолятори (тавқифгоҳи) интизомӣ фавран озод кунад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166);

-бо қарори худ мутобиқи тартиби муайянкардаи қонун шахси дар ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ ё муассисаҳои иҷрокунандаи чораҳои маҷбурӣ ғайриқонунӣ нигоҳдошта, ғайриқонунӣ боздошташуда, ба ҳабси маҷбурӣ гирифторшуда ё дар муассисаи судӣ-равонпизишкӣ ҷойгиршударо фавран озод кунад.

Моддаи 46. Ҳатмӣ будани иҷрои қарор ва талабҳои прокурор

Қарор ва талабҳои прокурор оид ба риояи тартиби муқаррарнамудаи қонун ва шароити нигоҳдории боздоштшудагон, ҳабсшудагон, ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ ва дигар ҷазоҳо маҳкумшудагон, ҳамчунин шахсоне, ки нисбаташон чораҳои маҷбурӣ истифода шудаанд ё онҳо дар муассисаҳои судӣ-равонпизишкӣ ҷойгир карда шудаанд, аз тарафи маъмурият, инчунин мақомоте, ки ҳукми судҳоро нисбати шахсони ба ҷазои маҳрумӣ аз озодӣ алоқаманд набуда иҷро менамоянд, бояд ҳатман иҷро карда шаванд.

БОБИ 7. ҲАМКОРИИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ ҲУҚУҚИИ ПРОКУРАТУРА ОИД БА ҲИМОЯИ ҲУҚУҚ ВА ОЗОДИҲОИ ИНСОН ВА ШАҲРВАНД, МУБОРИЗА БО ҶИНОЯТКОРӢ, ДИГАР ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИҲО

Моддаи 47. Предмети ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ

Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи қонунҳо ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон эътирофнамуда ҳамкории байналмилалии ҳуқуқиро бо мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар мақомоти салоҳиятноки давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ ба мақсадҳои зерин амалӣ мегардонад:

-ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, мубориза бо ҷинояткории муташаккилона, дигар ҷинояткорӣ ва ҳуқуқвайронкуниҳо;

-ҷуброни зарари аз ҷинояткорӣ расонидашуда, иҷрои ҷазоҳои ҷиноятӣ;

-расонидани кӯмаки ҳамдигарии ҳуқуқӣ аз рӯи парвандаҳои гражданӣ, оилавӣ ва ҷиноятӣ;

-ошкор ва тафтиши ҷиноятҳои трансмиллӣ ва дигар ҷиноятҳо, кофтукови шахсони ҷиноятсодиркарда, барои ба ҷавобгарии муқарраркардаи қонун кашидан ё барои иҷрои ҳукм додани онҳо;

-пешгирӣ кардани расмигардонии пул ва дигар воситаҳои бо роҳи ҷиноят ғуншуда, ба иқтисодиёт воридшавии сармояҳои бо роҳи ҷиноят ҷамъшуда, инчунин дигар шаклҳои ҷиноятҳои иқтисодӣ;

-такмил додани мураттабсозии байналмилалии ҳуқуқӣ, наздикшавии қонунгузории миллӣ дар соҳаи мубориза бо ҷинояткорӣ ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо.

Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи салоҳияти худ бо мақомоти дахлдори дигар давлатҳо ва ташкилотҳои байналмилалӣ робитаҳои мустаҳкам барқарор менамояд, бо онҳо ҳамкорӣ мекунад, оид ба масъалаҳои ёрии ҳуқуқӣ ва мубориза бар зидди ҷинояткорӣ шартномаҳо мебандад, дар таҳияи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок мекунад.

Моддаи 48. Принсипҳои ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ

Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақомоти прокуратура, дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқи мамлакатҳои хориҷӣ дар асоси принсипҳои зерин ҳамкорӣ мекунад:

-эҳтиром кардани соҳибихтиёрии давлатҳо ва бемайлон риоя намудани қонунгузории миллӣ ва меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ;

-ҳамаҷониба ривоҷ додани ҳамкорӣ ва эътимод дар байни мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар мақомоти салоҳиятноки мамлакатҳои ҳамкорикунанда;

-афзалияти ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандони мамлакатҳои ҳамкорикунанда, инчунин меъёрҳои аз тарафи умум эътирофгардидаи ҳуқуқи байналмилалӣ;

-баробарҳуқуқии тарафҳо;

-софдилона иҷро кардани ӯҳдадориҳои байналмилалӣ.

Моддаи 49. Ваколатҳои прокурор оид ба ҳамкории байналмилалӣ

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми ҳамкории байналмилалӣ ҳуқуқу ваколатҳои пешбиникардаи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалиеро, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, дар ҳалли масъалаҳои зерин истифода мебарад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166):

-лоиҳаи барномаҳои байнидавлатии чорабиниҳоро дар мубориза бо ҷинояти муташаккилона ва дигар намудҳои ҷиноятҳои хавфнок дар ҳудуди давлатҳои ҳамкорикунанда таҳия мекунад, дар иҷрои чунин барномаҳо ширкат меварзад;

-гузаронидани амалиёти муштарак ва бомувофиқаи тафтишотӣ ва дигар чорабиниҳоро оид ба тафтишот ва пешгирии ҷиноятҳо дар ҳудуди мамлакатҳои ҳамкорикунанда ташкил менамояд ё ба он ёрӣ мерасонад;

-кӯмаки бевоситаи ахборотӣ, ташкилӣ, ҳуқуқӣ ва дигар ёрии пешбиникардаи қонун ё шартномаи байналмилалиро ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқи мамлакатҳои ҳамкорикунанда барои пешгирӣ ва ошкор кардани ҷиноятҳо, ҷустуҷӯи ҷинояткорон, иҷрои ҷазо ташкил менамояд ё амалӣ мегардонад;

-дар тайёр кардани кадрҳои мақомоти прокуратура ва гузаронидани тадқиқоти илмӣ дар соҳаи мубориза бо ҷинояткорӣ, ҳимояи ҳуқуқ ва озодии инсон ва шаҳрванд кӯмак мерасонад ва кӯмак мегирад;

-дар фаъолияти ташкилотҳои байналмилалии прокурорҳо иштирок мекунад;

-доир ба лоиҳаҳои шартномаҳои байналмилалӣ, инчунин дар бораи тағйиру иловаҳо ба шартномаҳои амалкунанда пешниҳодҳо таҳия менамояд;

-дигар ваколатҳоро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои байналмилалии эътирофкардаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардаанд, иҷро менамояд.

Моддаи 50. Воситаҳои ҳуқуқии ҳамкории байналмилалии прокуратура

Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷараёни ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ мутобиқи меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ, қонунҳо ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф намудааст, барои расонидани ёрии ҳуқуқӣ, супоришҳо оид ба экстрадитсияи (додани) ҳуқуқвайронкунандагон дархост мефиристад ва дигар муроҷиатҳоро, ки дар қонунҳо ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ пешбинӣ шудаанд, иҷро менамояд.

Моддаи 51. Назорат ба риояи қонунҳо ҳангоми амалӣ гардонидани ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми иҷрои чораҳои расонидани кӯмаки ҳуқуқӣ дар ҷараёни ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ бо мақомоти ҳифзи ҳуқуқи давлати дигар ба риояи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳо назорат мебарад, дар ҳолати зарурӣ ба риояи қонунгузории мурофиавии давлати дархосткунанда назорат мекунад, агар дар ин бора дар қонун ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон нишондод ва хоҳиши муассисаи дархосткунанда мавҷуд бошад ва агар меъёрҳои дахлдор ба қонунгузории давлате, ки супоришро иҷро мекунад, мухолиф набошад, инчунин дигар ваколатҳоеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардаанд, иҷро менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Моддаи 52. Ҳалли масъалаҳое, ки аз созишномаҳои байнидавлатӣ ба миён меоянд

Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи созишномаҳои байнидавлатӣ дар бораи кӯмаки ҳуқуқӣ масъалаи оғоз ва тафтиш кардани парвандаҳои ҷиноятӣ, гузаронидани таҳқиқ, додани ҷинояткорон ё шахсоне, ки ба содир кардани ҷиноят гумонбар шудаанд, фиристонидани ахборот дар бораи натиҷаҳои таъқиботи ҷиноятӣ, инчунин дигар масъалаҳоеро, ки ин созишномаҳо пешбинӣ кардаанд, ҳал менамояд.

БОБИ 8. ХИЗМАТ ДАР МАҚОМОТ ВА МУАССИСАҲОИ ПРОКУРАТУРА. КАДРҲОИ МАҚОМОТИ ПРОКУРАТУРА

Моддаи 53. Талабот нисбати шахсоне, ки ба мақомоти прокуратура ба кор қабул карда мешаванд

Барои кор дар мақомоти прокуратура шахсе қабул карда мешавад, ки танҳо шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дошта, синнаш то 35 сола бошад, дорои таҳсилоти олии ҳуқуқшиносӣ, сифатҳои зарурии касбӣ ва ахлоқӣ буда, забони давлатиро донад, хизмати ҳарбии ҳатмии мӯҳлатнокро (ба истиснои занон, инчунин мардоне, ки билети ҳарбӣ доранд, ба ғайр аз онҳое, ки хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ адо кардаанд) адо карда бошад ва аз рӯи вазъи саломатиаш вазифаҳои ба зиммааш гузоштаро иҷро карда тавонад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410, аз 29.01.2021 № 1752).

Барои иҷрои уҳдадориҳои алоҳидаи мансабӣ, ки ихтисоси муайянро талаб мекунанд, бо назардошти талаботи дигари дар қисми якуми моддаи мазкур пешбинишуда, мутахассисони дигар низ, ки дорои таҳсилоти олии ҳуқуқшиносӣ намебошанд, ба кор қабул карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 13.11.2023 № 1983).

Шаҳрвандон ҳангоми ба кор қабул шудан ба мақомоти прокуратура, ба ғайр аз ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии худро пешниҳод менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 20.06.2019 № 1607).

Шахсоне, ки аз рӯи ихтисосашон таҷрибаи кофии амалӣ надоранд, дар мақомоти прокуратура ба мӯҳлати як сол коромӯзӣ мекунанд.

Дар мавридҳои истисноӣ Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад барои кӯтоҳ намудани мӯҳлати коромӯзӣ ё аз коромӯзӣ озод кардан қарор қабул намояд. Тартиби гузаронидани коромӯзиро Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Шахсоне, ки бори аввал ба вазифаи прокурор ва муфаттиши прокуратура таъин мешаванд, савганди корманди прокуратураро бо мазмуни зайл ёд мекунанд:

"Дар роҳи хизмати содиқонаи қонун қадам ниҳода, тантанавор савганд ёд мекунам, ки Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳо ва ӯҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистонро софдилона риоя менамоям, ба ягон хел каҷравӣ аз он роҳ намедиҳам, бар зидди ҳар гуна қонунвайронкунӣ, сарфи назар аз он, ки онро кӣ содир кардааст, мубориза мебарам, барои самаранок бурдани назорати прокурорӣ ва тафтишоти пешакӣ ҷидду ҷаҳд менамоям, манфиати шахс, ҷамъият ва давлатро фаъолона ҳимоя мекунам; нисбати таклифҳо, аризаҳо ва шикояти шаҳрвандон бо ҳушёрӣ ва диққат муносибат мекунам, ҳангоми ҳал кардани тақдири одамон беғаразӣ ва адолатро риоя менамоям, сирри давлатӣ ва сирри дигарро, ки қонун ҳифз менамояд, қатъӣ нигоҳ медорам, тахассуси худро мунтазам такмил медиҳам, шарафи касбии худро азиз медорам, дар садоқатмандӣ, тозагии ахлоқӣ, хоксорӣ намунаи ибрат мешавам ва беҳтарин анъанаҳои прокуратураро муқаддас дониста, боз ҳам ривоҷ медиҳам (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Эътироф мекунам, ки агар ин савгандро шиканам, минбаъд барои дар мақомоти прокуратура будан муносиб нестам".

Тартиби қабули савгандро Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Ба вазифаи прокурори Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, прокурорҳои вилоятҳо, прокурори шаҳри Душанбе, прокурори нақлиёти Тоҷикистон, шахсоне таъин карда мешаванд, ки синнашон аз 30 кам набошад ва дар мақомоти прокуратура камаш 10 сол собиқаи корӣ дошта бошанд, ки аз он 3 сол дар вазифаҳои роҳбарикунандаи мақомоти прокуратура ё дар вазифаҳои мақомоти олии қонунгузорӣ ё иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ кор карда бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1064).

Ба вазифаи прокурорҳои ноҳияҳо, шаҳрҳо ва прокурорҳои ба онҳо баробаркардашуда шахсоне таъин карда мешаванд, ки синнашон аз 28 кам набошад ва собиқаи кории касбиашон дар мақомоти прокуратура аз 5 сол кам набошад.

Синни ниҳоии дар мақомоти прокуратура хизмат намудани кормандон барои мардон то 63-солагӣ ва барои занон то 58-солагӣ мебошад.

Шахсоне, ки барои ҷинояткорӣ маҳкум шудаанд, ба истиснои шахсони сафедкардашуда аз ҷониби судҳо, наметавонанд ба вазифаи прокурор, ёрдамчии прокурор ва муфаттиши прокуратура таъин шаванд.

Прокурор наметавонад вазифаи дигарро иҷро намояд, вакили мақомоти намояндагӣ, узви ҳизб ва созмонҳои сиёсӣ бошад, бо соҳибкорӣ машғул шавад, ба истиснои фаъолияти илмиву эҷодӣ ва омӯзгорӣ.

Собиқаи хизматӣ дар мақомоти прокуратура ва тартиби ҳисоби онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 53(1). Пешниҳоди эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии довталабони мансабҳои прокурор ва кормандони прокурорӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 20.06.2019 № 1607)

Довталабони мансабҳои прокурор ва кормандони прокурорӣ (ба истиснои ҳайати техникӣ ва хизматрасон) эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии худро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 20.06.2019 № 1607).

Моддаи 54. Рутбаҳои дараҷавии кормандони мақомоти прокуратура

Ба прокурорҳо ва муфаттишон, кормандони муассисаҳои илмию таълимии мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба вазифаи ишғолкардаашон ва собиқаи кор рутбаҳои дараҷавӣ дода мешаванд.

Рутбаҳои дараҷавии кормандони мақомоти прокуратура аз ҷониби Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

Тартиби додани рутбаҳои дараҷавӣ ва аз онҳо маҳрум карданро Низомнома "Дар бораи рутбаҳои дараҷавии кормандони мақомоти Прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон", ки онро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, муайян менамояд.

Тартиби додани рутбаҳои ҳарбӣ ба кормандони прокуратураи ҳарбӣ ва аз онҳо маҳрум кардан мутобиқи боби 9 Қонуни конститутсионии мазкур ба танзим дароварда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Кормандони прокуратура аз рӯи тартибе, ки Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад, аз аттестатсия мегузаранд.

Моддаи 55. Ҳавасмандгардонӣ ва масъулияти интизомии кормандони мақомоти прокуратура

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166)

Номгӯи чораҳои ҳавасмандгардонӣ, масъулияти интизомии кормандони мақомоти прокуратура ва тартиби татбиқи онҳоро Низомнома дар бораи ҳавасмандгардонӣ ва масъулияти интизомии кормандони мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, муқаррар менамояд.

Кормандони мақомоти прокуратура барои эътирофи хизматҳояшон дар назди Ҷумҳурии Тоҷикистон, маҳорати касбӣ ва меҳнати бисёрсолаи софдилона дар хизмати давлатӣ, кори мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ҳимояи ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд, таъмини риояи қонуният аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мукофоти давлатӣ сарфароз гардонида мешаванд.

Кормандони мақомоти прокуратура барои маҳорати касбӣ, дастовардҳои меҳнатӣ, хизмати бисёрсолаи софдилона ва бенуқсон аз ҷониби Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони ифтихории "Корманди фахрии прокуратураи Тоҷикистон" сазовор гардонида, ба онҳо Нишони сарисинагӣ ва Ифтихорномаи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон супорида мешавад.

Низомнома дар бораи тартиби ҳавасмандгардонӣ бо унвони ифтихории "Корманди фахрии прокуратураи Тоҷикистон" ва Ифтихорномаи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

Нисбати қарорҳои роҳбарони мақомоти прокуратура аз рӯи баҳсҳои меҳнатӣ ба прокурори болоӣ ё суд шикоят кардан мумкин аст (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Моддаи 56. Таъминоти моддию иҷтимоии кормандони прокуратура

Музди меҳнати кормандони мақомоти прокуратура аз маоши вазифавӣ, иловапулиҳо барои рутбаи тахассусӣ (дараҷавӣ) ва собиқаи хизмат иборат аст. Иловапулӣ барои собиқаи хизмат ҳамчунин ба он кормандони мақомоти прокуратура дода мешавад, ки рутбаи тахассусӣ (дараҷавӣ) надоранд. Маоши вазифавӣ, андоза ва тартиби додани иловапулиҳои кормандони мақомоти прокуратураро барои рутбаҳои тахассусӣ (дараҷавӣ) ва собиқаи хизмат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 03.03.2006 № 156).

хориҷ карда шуд(Қонуни конст. ҶТ аз 03.03.2006 № 156).

Прокурорҳо ва муфаттишон бо либоси ягонаи расмӣ ба тариқи ройгон тибқи тартиб ва меъёрҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин карда мешаванд.

Ба прокурорҳо ва муфаттишон рухсатии ҳарсолаи пулакии давомнокиаш 30 рӯзи тақвимӣ бо пардохтани роҳпулии рафту омад ба ҷои истироҳат дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Ба прокурорҳо ва муфаттишоне, ки дар маҳалли шароити иқлимиаш душвор ва номусоид кор мекунанд, рухсатии ҳарсолаи пулакӣ мутобиқи меъёрҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

Рухсатии иловагии ҳарсолаи пулакӣ барои собиқаи кор ба прокурор ё муфаттиш дода мешавад:

баъди 5 сол - 3 рӯзи тақвимӣ;

баъди 10 сол - 5 рӯзи тақвимӣ;

баъди 15 сол - 10 рӯзи тақвимӣ;

баъди 20 сол - 15 рӯзи тақвимӣ.

Прокурорҳо, муфаттишон ва аъзои оилаҳои онҳо бо тартибе бо нафақа таъмин мешаванд, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо муқаррар кардааст.

Ба прокурорҳо ва муфаттишон ҳангоми ба нафақа баромадан, дар сурати доштани на камтар аз 10 соли собиқаи хизмат дар мақомоти прокуратура ё ҳангоми маъюбӣ дар ҳаҷми музди меҳнатӣ семоҳа кӯмакпулии якдафъаина дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 03.03.2006 № 156, аз 01.08.2012 № 876).

Ҳангоми озод шудани шахсони мазкур аз хизмат бинобар содир кардани кирдори доғдоркунанда ёрдампулӣ дода намешавад.

Дар сурати вафоти прокурорҳо ва муфаттишон ба ворисонашон дар ҳаҷми музди меҳнати панҷмоҳа кӯмакпулии якдафъаина дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 01.08.2012 № 876).

хориҷ карда шуд(Қонуни конст. ҶТ аз 03.03.2006 № 156).

Прокурорҳо ва муфаттишон ҳуқуқ доранд ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ бо пешниҳоди шаҳодатномаи хизматӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз нақлиёти ҷамъиятии шаҳрӣ, наздишаҳрӣ ва ноҳиявӣ (ба истиснои таксӣ), кормандони прокуратураҳои нақлиётӣ бошанд, дар доираи минтақаҳои хизматӣ аз нақлиёти роҳи оҳан ва ҳавоӣ, новобаста аз тобеияти идоравӣ, ба таври ройгон истифода намоянд. Тартиби пӯшонидани хароҷот барои истифодаи ройгон аз хизматрасонии нақлиётиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Ҳангоми ба сафари хизматӣ баромадан онҳо ҳуқуқ доранд, ки дар меҳмонхонаҳо ҷой брон кунанд, бенавбат ҷой гиранд ва барои тамоми навъҳои нақлиёт бенавбат чипта гиранд.

Ба прокурорҳо ва муфаттишон, ки барои кори доимӣ ба дигар ҷой фиристонида шудаанд, хароҷоти кӯчидан, роҳпулии худ ва аъзои оилаашон пурра пардохта мешавад.

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ вазифадоранд, ки ба прокурорҳо ва муфаттишони ба вазифа таъиншуда, ҳамчунин ба эҳтиёҷмандони беҳтар кардани шароити манзилӣ ба шакли ҳуҷраи алоҳида аз хонаи фонди давлатӣ ё фонди дигари манзилӣ дар навбати аввал, вале на дертар аз 6 моҳ, новобаста аз муддати дар ҳамин маҳалли аҳолинишин зиндагӣ карданашон, манзили истиқоматии хизматӣ диҳанд. Прокурорҳо ва муфаттишон ба масоҳати иловагии манзил ҳуқуқ доранд.

Прокурорҳо ва муфаттишон то ба онҳо аз рӯи тартиби муқарраршуда барои зиндагонии доимӣ додани хонаи истиқоматӣ барои ҷуброни пули иҷораи хонаҳои истиқоматӣ ҳуқуқ доранд.

Бо ризоияти прокурорҳо ва муфаттишон ба онҳо ба ҷои хонаи истиқоматӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳурӣ қарзи бефоиз барои харидан ё сохтани манзил дода мешавад.

Ба прокурорҳо ва муфаттишон ва аъзои оилаи бо онҳо ҳамроҳ зиндагикунанда дар хонаҳои фонди давлатӣ ва фонди дигари манзилӣ, аз ҷумла онҳое, ки дар хонаҳои хусусикардашуда зиндагӣ мекунанд, хонапулӣ ва пардохти хизматрасониҳои коммуналӣ (ба истиснои барқ ва газ), пули телефон, новобаста аз навъи фонди манзилӣ 50 фоиз кам карда мешавад.

Дар хонаҳои истиқоматие, ки прокурорҳо ва муфаттишҳо зиндагӣ мекунанд, бенавбат телефон гузаронида мешавад. Аз рӯи ҳамин тартиб дар муассисаҳои томактабии бачагона, мактаб-интернатҳо, муассисаҳои табобатии тобистона барои фарзандони прокурорҳо ва муфаттишон ҷой муҳайё карда мешавад.

Кормандони макомоти прокуратура баъди баромадан ба нафақа аз ҳуқуқу имтиёзҳое, ки ҳамин Қонуни конститутсионӣ пешбинӣ кардааст, аз ҷумла аз таъминоти тиббии муассисаҳои табобатие, ки дар он ҷо ба қайд гирифта шудаанд, истифода мебаранд.

Моддаи 57. Чораҳои ҳимояи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии прокурорҳо ва муфаттишҳо

Прокурорҳо ва муфаттишҳо намояндагони ҳокимияти давлатӣ буда, таҳти ҳимояи давлат қарор доранд. Хешовандони наздики онҳо, дар мавридҳои истисноӣ бошад, шахсони дигар, ки ба ҳаёт ва саломатиашон ба мақсади монеъ шудан ба фаъолияти қонунии прокурорҳо ва муфаттишон қасд карда мешавад, ҳамчунин моликияти онҳо таҳти чунин ҳимоя қарор доранд.

Тартиб ва шароити ба амал баровардани ҳимояи давлатии прокурорҳо ва муфаттишонро қонун муайян мекунад.

Прокурорҳо ва муфаттишон, ки вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизматиашон ҳалок шудаанд, ҳамчунин прокурорҳо ва муфаттишони аз хизмат ҷавобшудае, ки вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизматиашон дар натиҷаи ҷароҳати ҷисмонӣ гирифтан ё ба саломатиашон расонидани зиёни дигар вафот кардаанд, аз ҳисоби маблағе дафн карда мешаванд, ки барои бо пул таъмин кардани мақомоти прокуратура ҷудо карда шудааст.

Прокурорҳо ва муфаттишон барои ба таври доимӣ гирифта гаштан ва нигоҳ доштани силоҳи оташфишони хизматӣ, воситаҳои махсус ва истифодаи онҳо аз рӯи тартиби муқарраркардаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи милитсия" ҳуқуқ доранд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 973).

Прокурорҳо ва муфаттишон аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳуриявӣ ба ҳаҷми 8-каратаи музди миёнаи якмоҳаашон ҳатман суғуртаи шахсии давлатӣ карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 01.08.2012 № 876).

Мақомоти суғуртаи давлатӣ маблағи суғуртаро дар мавридҳои зайл медиҳанд:

-агар прокурор ё муфаттиш дар давраи кор дар натиҷаи расонидани ҷароҳати ҷисмонӣ ё зарари дигаре ба саломатӣ, ки ба иҷрои вазифаҳои хизматиашон вобаста аст, ҳалок шуда бошанд, ба ворисонашон ба ҳаҷми 8-каратаи музди миёнаи якмоҳаи прокурор ё муфаттиш (Қонуни конст. ҶТ аз 01.08.2012 № 876, аз 31.12.2014 № 1166);

-ба прокурор ё муфаттиш ба иртиботи иҷрои фаъолияти хизматӣ расонидани ҷароҳати ҷисмонӣ ё зарари дигаре ба саломатиашон, ки минбаъд ба фаъолияти касбӣ машғул шудани онҳоро ғайриимкон мегардонад, ба ҳаҷми 6-каратаи музди миёнаи якмоҳаашон (Қонуни конст. ҶТ аз 01.08.2012 № 876, аз 31.12.2014 № 1166);

-ба прокурор ё муфаттиш ба иртиботи иҷрои фаъолияти хизматӣ расонидани ҷароҳати ҷисмонӣ ё зарари дигаре ба саломатиашон, ки дар натиҷаи он қобилияти кориашон пурра гум нашуда, ба қобилияти минбаъд машғул шудан ба фаъолияти касбӣ асар накардааст, ба маъюбони гурӯҳи II ба ҳаҷми 5-каратаи музди миёнаи якмоҳаашон ва ба маъюбони гурӯҳи III ба ҳаҷми 4-каратаи музди миёнаи якмоҳаашон (Қонуни конст. ҶТ аз 01.08.2012 № 876, аз 31.12.2014 № 1166).

Агар ба прокурор ё муфаттиш ба иртиботи фаъолияти хизматиашон ҷароҳати ҷисмонӣ ё ба саломатиашон зарари дигаре расонида шавад, ки минбаъд бо фаъолияти касбӣ машғул шудани онҳоро ғайриимкон мегардонад, барояшон ҳар моҳ фарқи байни музди миёнаи якмоҳа ва нафақаи ба ҳамин муносибат таъиншуда, бидуни ба ҳисоб гирифтани маблағи пардохт, ки аз ҳисоби суғуртаи ҳатмии шахсии давлатӣ гирифта шудааст, ҷубронпулӣ дода мешавад.

Агар прокурор ё муфаттиш вобаста ба фаъолияти хизматиашон ҳалок шаванд (вафот кунанд), дар натиҷаи вобаста ба фаъолияти хизматӣ ба онҳо ҷароҳати ҷисмонӣ ё ба саломатиашон зиёни дигар расонидан вафот кунанд, ба аъзои ғайри қобили меҳнати оилае, ки дар таъминоти онҳо мебошанд, фарқи байни ҳиссаи барояшон баробаршавандаи қисми музди миёнаи меҳнати ҳалокшуда (вафоткарда) ва нафақаи бинобар гум кардани саробон барояшон таъиншуда, бидуни ба ҳисоб гирифтани маблағи пардохт, ки аз ҳисоби суғуртаи ҳатмии давлатӣ гирифта шудааст, ҳар моҳ ҷубронпулӣ дода мешавад. Барои муайян кардани ин қисми музди миёнаи меҳнати ҳалокшуда (вафоткарда) ба шумораи аъзои оилаи дар таъминоташбуда, аз ҷумла аъзои қобили меҳнат тақсим карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 01.08.2012 № 876).

Барои оилаи ҳалокшуда (вафоткарда) ҳуқуқи гирифтани манзили ободи истиқоматӣ бо шарту асосҳое, ки то лаҳзаи ҳалок шудани (вафот кардани) прокурор ё муфаттиш ҷой доштанд, нигоҳ дошта мешавад.

Зараре, ки аз несту нобуд ё хароб кардани амволи прокурор ё муфаттиш ё ин ки амволи аъзои оилаи онҳо вобаста ба иҷрои вазифаҳои хизматиашон расидааст, дар ҳаҷми пурра, аз ҷумла фоидаи аз дастрафта бо тартиби муқарраркардаи қонунгузорӣ ҷуброн мегардад.

Асос барои надодани суғуртапулӣ ва ҷубронпулии дар ҳамин модда пешбинишуда фақат ҳукм ё қарори суд нисбати шахсе шуда метавонад, ки ба ҳалокшавии (вафот кардани) прокурор ё муфаттиш, ба онҳо расонидани ҷароҳати ҷисмонӣ ё нобуду хароб кардани амволи ба онҳо тааллуқдошта айбдор дониста шудааст ва мувофиқи қарори дахлдор муқаррар шудааст, ки ин ҳодиса ба иҷрои вазифаи хизматиашон вобастагӣ надорад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Моддаи 58. хориҷ карда шуд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 974)

БОБИ 9. ХУСУСИЯТҲОИ ТАШКИЛ ВА ТАЪМИНИ ФАЪОЛИЯТИ МАҚОМОТИ ПРОКУРАТУРАИ ҲАРБӢ

Моддаи 59. Мақомоти прокуратураи ҳарбӣ

Сарпрокуратураи ҳарбӣ, прокуратураҳои ҳарбии гарнизонҳо (минбаъд мақомоти прокуратураи ҳарбӣ) ба сохтори ягонаи мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил шуда, ба Прокурори генералӣ тобеъ мебошанд.

Ба мақомоти прокуратураи ҳарбӣ муовини Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон-Сарпрокурори ҳарбӣ роҳбарӣ мекунад. Сохтор ва шумораи кормандони прокуратураи ҳарбӣ аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Ваколатҳои худро мақомоти прокуратураи ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва воҳидҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки мутобиқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил шудаанд, ба амал мебароранд.

Дар Сарпрокуратураи ҳарбӣ ҳайати мушовара ташкил карда мешавад, ки дар он Сарпрокурори ҳарбӣ (раис), муовини якум ва муовинони ӯ (аз рӯи вазифа) ва дигар кормандони прокуратураи ҳарбӣ дохил мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Шумора ва ҳайати шахсии мушовара бо пешниҳоди Сарпрокурори ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Прокурори генералӣ муайян ва тасдиқ карда мешавад.

Моддаи 60. Ваколатҳои прокурорҳои ҳарбӣ

Сарпрокурори ҳарбӣ ва прокурорҳои ба ӯ тобеъ дар доираи салоҳияташон дорои ваколатҳое мебошанд, ки Қонуни конститутсионии мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ муқаррар кардаанд ва новобаста аз роҳбарияти мақомоти идораи ҳарбӣ дар асоси қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон онҳоро амалӣ менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Прокурорҳои ҳарбӣ ҳуқуқ доранд:

-дар маҷлисҳои ҳайати мушовара, шӯроҳои ҳарбӣ, ҷаласаҳои машваратии мақомоти идораи ҳарбӣ иштирок кунанд;

-ревизияву тафтишоти ғайриидоравӣ таъин кунанд, ки хароҷоти гузаронидани онҳоро мутобиқи қарори прокурор мақомоти идораи ҳарбие мепардозанд, ки қисмҳои ҳарбӣ ва муассисаҳои мавриди тафтиш қарор гирифта дар таъминоти ин идора мебошанд;

-таъмини муҳофизат, нигоҳ доштан, посбонӣ карда бурдани шахсони дар гаупвахтаи гарнизон ва қисмҳои ҳарбӣ буда ва дар ҷойҳои нигоҳдории боздоштшудагон ва маҳбусонро аз қисмҳои дахлдори ҳарбӣ, посбонони қӯшуни дохилӣ, мақомот ва муассисаҳои корҳои дохилӣ талаб кунанд;

-аз гауптвахта, ҷойҳои дигари нигоҳдории боздоштшудагон ва маҳбусон шахсонеро фавран озод кунанд, ки ғайриқонунӣ дар он ҷо нигоҳ дошта мешаванд;

-дигар ваколатҳои дар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишударо амалӣ гардонанд.

Моддаи 61. Кадрҳои прокуратураи ҳарбӣ

Ба вазифаи прокурорҳо ва муфаттишони прокуратураи ҳарбӣ афсароне таъин карда мешаванд, ки ба хизмати ҳарбӣ даъват шудаанд ва ба талаботи моддаи 53 Қонуни конститутсионии мазкур ҷавоб медиҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Муовини Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон - Сарпрокурори ҳарбӣ аз рӯи тартиби муқарраркардаи қисми дуюми моддаи 14 Қонуни конститутсионии мазкур ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166, аз 24.12.2022 № 1917).

Муовини аввал ва муовинони Сарпрокурори ҳарбиро Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Сарпрокурори ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод мекунад.

Прокурорҳои ҳарбии гарнизонҳо, ки ба мӯҳлати 5 сол аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Сарпрокурори ҳарбӣ ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд, ба Сарпрокурори ҳарбӣ ва Прокурори генералӣ тобеъ буда, ба онҳо ҳисобот медиҳанд.

Сардорони шӯъбаҳои Сарпрокуратураи ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини аввал ва муовинони прокурори ҳарбии гарнизонҳо бо пешниҳоди Сарпрокурори ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд.

Прокурорҳои калони ҳарбӣ, прокурор-криминалисти калони ҳарбӣ, прокурорҳои ҳарбӣ, ки дар як вақт ёрдамчиёни калон ва ёрдамчиёни Сарпрокурори ҳарбӣ мебошанд, муфаттишони калон ва муфаттишони оид ба корҳои махсусан муҳими Сарпрокуратураи ҳарбӣ, прокурор-криминалистони прокуратураи ҳарбӣ, ёрдамчиёни калон, ёрдамчиён, муфаттишони калон ва муфаттишони прокуратураҳои ҳарбии гарнизонҳо аз тарафи Сарпрокурори ҳарбӣ ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд.

Афсарони мақомоти прокуратураи ҳарбӣ вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбиро доранд ва дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ӯҳдадории ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ" хизмат карда, дорои тамоми ҳуқуқу имтиёзҳое мебошанд, ки Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбӣ" муқаррар кардааст(Қонуни конст. ҶТ аз 24.12.2022 № 1917)

Даъват ва дохил шудани шаҳрвандон ба хизмати ҳарбии мақомоти прокуратураи ҳарбӣ, ба эҳтиёт ҷавоб шудан ва ба истеъфо рафтанашон мувофиқи пешниҳоди Сарпрокурори ҳарбӣ мутобиқи тартиби муқарарраркардаи қонун сурат мегирад.

Вазифаҳои прокурорҳои ҳарбӣ ва муфаттишон ва рутбаҳои ба онҳо мувофиқ ба рӯйхати вазифаҳои ҳарбӣ дохиланд.

Рутбаҳои ҳарбӣ ба прокурорҳо ва муфаттишони ҳарбӣ мувофиқи пешниҳоди Сарпрокурори ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи тартибе ба амал бароварда мешавад, ки барои хизматчиёни ҳарбӣ муқаррар шудааст ва аз тарафи вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад. Рутбаҳои ҳайати олии афсариро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон медиҳад.

Рутбаҳои ҳарбии афсарони мақомоти прокуратураи ҳарбӣ ба рутбаҳои дараҷавии кормандони прокуратура мувофиқ аст.

Прокурорҳои ҳарбӣ ва муфаттишон мутобиқи Низомнома дар бораи мақомоти прокуратураи ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Оинномаи интизомии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳавасманд ва ба ҷавобгарии интизомӣ кашида мешаванд. Ҳуқуқи ҳавасманд кардан ва ба ҷавобгарии интизомӣ кашиданро Сарпрокурори ҳарбӣ ва Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон доранд.

Шумораи штатии хизматчиёни ҳарбӣ ва шахсони ҳайати гражданӣ ба мақомоти прокуратураи ҳарбӣ мувофиқан аз ҳисоби Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо ва воҳидҳои ҳарбӣ ҷудо карда мешавад. Шумораи ҳайати шахсии прокуратураи ҳарбӣ ба шумораи штатии Қувваҳои Мусаллаҳ дохил мегардад.

Ташкил ва тартиби фаъолияти мақомоти прокуратураи ҳарбӣ бо Низомнома "Дар бораи мақомоти прокуратураи ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон", ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, ба танзим дароварда мешавад.

Моддаи 62. Таъминоти моддӣ ва иҷтимоии хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони мақомоти прокуратураи ҳарбӣ

Нисбати хизматчиёни ҳарбии мақомоти прокуратураи ҳарбӣ талаботи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки кафолатҳои ҳуқуқӣ ва иҷтимоӣ, таъминоти нафақа, тиббӣ ва дигар намудҳои таъминоти хизматчиёни ҳарбиро муқаррар менамояд, татбиқ мегардад.

Ба шахсони ҳайати гражданӣ, ки прокурор ва муфаттиши ҳарбӣ намебошанд, иловапулӣ барои дараҷаҳои тахассусӣ мувофиқи тартиб ва андозаи муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешавад.

Моддаи 63. Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии мақомоти прокуратураи ҳарбӣ

Таъминоти молиявии мақомоти прокуратураи ҳарбӣ аз ҳисоби маблағи буҷети ҷумҳуриявӣ сурат мегирад.

Таъминоти моддию техникии мақомоти прокуратураи ҳарбӣ, барои онҳо ҷудо кардани биноҳои хизматӣ, нақлиёт, воситаҳои алоқа ва дигар навъҳои таъминот аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ амалӣ мегардад.

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ вазифадоранд прокуратураҳои дар ҳудудашон воқеъгардидаро бо бинои хизматии муносиб ва кормандони онҳоро дар навбати аввал, вале на дертар аз 6 моҳ новобаста аз муддати дар ҳамин маҳалли аҳолинишин зиндагӣ карданашон бо бинои хизматии истиқоматӣ таъмин намоянд.

Биноҳои хизматии мақомоти прокуратураи ҳарбиро Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё қисмҳои ҳарбии наздиктарини ҷойгиршуда (новобаста аз тобеияташон) тибқи қонунҳои амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳофизат мекунанд.

БОБИ 10. МАСЪАЛАҲОИ ДИГАРИ ТАШКИЛ ВА ФАЪОЛИЯТИ МАҚОМОТИ ПРОКУРАТУРА

Моддаи 64. Муассисаҳои илмию таълимӣ ва муассисаҳои дигари мақомоти прокуратура

Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад барои тадқиқоти илмӣ, такмили ихтисоси кормандони прокуратура муассисаҳои илмию таълимӣ ташкил карда, адабиёти махсус нашр кунад ва нашрияи худро дошта бошад.

Дар назди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои омӯхтани таклифҳо ҷиҳати беҳтар намудани ташкил ва фаъолияти мақомоти прокуратура Шӯрои илмию методӣ амал мекунад.

Моддаи 65. Таъминоти молиявӣ ва моддию техники мақомоти прокуратура

Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии мақомоти прокуратура аз ҳисоби маблағи буҷети ҷумҳуриявӣ сурат мегирад.

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ агар лозим донанд, барои таъмири биноҳои прокуратура, ҷиҳозонии техникии он аз ҳисоби маблағи буҷети маҳаллӣ ёрӣ мерасонанд.

Тартиб ва меъёрҳои таъминоти моддию техникии мақомоти прокуратураро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад.

Таъминоти молиявии фаъолияти мақомоти прокуратура аз тарафи Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ вазифадоранд, ки мақомоти прокуратураи дар ҳудудашон ҷойгиршударо бо биноҳои муносиби хизматӣ таъмин кунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 30.05.2017 № 1410).

Мақомоти прокуратура аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби марказонидашуда аз ҳисоби маблағи буҷети ҷумҳуриявӣ бо нақлиёт ва воситаҳои техникӣ таъмин карда мешаванд.

Муҳофизати биноҳо ва амволи прокуратура ба зиммаи мақомоти корҳои дохилӣ гузошта мешавад.

Моддаи 66. Ҳисоботи оморӣ

Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон якҷоя бо вазорату идораҳои дахлдор дар бораи ҷинояткорӣ, ошкор кардани ҷиноятҳо, кори тафтишотӣ ва назорати прокурорӣ ба иҷрои қонунҳо, инчунин тартиби ягонаи таҳия ва ба мақомоти Прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод кардани ҳисоботи омориро муқаррар мекунад.

Моддаи 67. Мӯҳр ва Нишони мақомоти прокуратура

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166)

Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарпрокуратураи ҳарбии Тоҷикистон, прокуратураҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, прокуратураи нақлиёти Тоҷикистон, прокуратураи шаҳрҳо, ноҳияҳо, дигар прокуратураҳои ба онҳо баробаркардашуда ва Маркази такмили ихтисоси кормандони мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон шахси ҳуқуқӣ буда, дорои мӯҳр бо тасвири Нишони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва номи пурраи прокуратура ба забони давлатӣ мебошад.

Мақомоти прокуратура дорои Нишони фарқкунанда мебошад.

Низомнома дар бораи Нишони мақомоти прокуратура, тасвир ва тавсифи он аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Моддаи 68. Шаҳодатномаи кормандони мақомоти прокуратура

Кормандони мақомоти прокуратура шаҳодатномаи хизматӣ доранд. Низомнома дар бораи шаҳодатномаи хизматии кормандони мақомоти прокуратура ва намунаи он аз тарафи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

Шаҳодатномаи хизматӣ ҳуҷҷатест, ки шахсияти корманди прокуратура, рутбаи дараҷавӣ ва вазифаи ӯ, ҳуқуқи гирифта гаштан ва нигоҳ доштани силоҳро тасдиқ мекунад.

Шаҳодатномаи хизматии Прокурори генералӣ, муовини якум ва муовинони ӯро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2014 № 1166).

Моддаи 69. Дар бораи беэътибор донистани Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Бинобар қабули Қонуни конститутсионии мазкур Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон с.1996, № 5-6, моддаи 146, с.1997, № 9, моддаи 415) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 70. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни конститутсионии мазкур

Қонуни конститутсионии мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э.Раҳмонов

ш. Душанбе

25 июли соли 2005 № 107

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.