ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ НИШОНДИ**Ҳ**АНДА БАРОИ** Ҳ**ИСОБ**ҲО

**Моддаи 1. Нишондиҳанда барои ҳисобҳо**

1. Нишондиҳанда барои ҳисобҳо маблағи пулие мебошад, ки ҳар сол дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли молиявии дахлдор муқаррар гардида, барои ҳисоб кардани андозҳо, боҷҳо, пардохтҳои дигари ҳатмӣ, ҷарима ҳамчун ҷазо, ҳисоб кардани ин ё он бузургии арзишӣ (ҳадди ақал ва ё ниҳоӣ), кумакпулиҳо ва иловапулиҳои иҷтимоӣ мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешавад.

2. Муқаррар намудани нишондиҳанда барои ҳисобҳо, чун қоида, бо назардошти сатҳи таваррум, ки тибқи дурнамои нишондиҳандаҳои асосии макроиқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи дарпешистодаи банақшагирӣ муқаррар шудааст, сурат мегирад.

Моддаи 2. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи нишондиҳанда барои ҳисобҳо»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи нишондиҳанда барои ҳисобҳо» аз 5 январи соли 2008 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2008, №1, қ.2, мод. 15; с. 2012, №8, мод. 825) аз эътибор соқит дониста шавад.

**Моддаи 3. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур** Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

**Президенти**

**Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон**

ш. Душанде

20 июни соли 2024

№2065
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	2065	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ НИШОНДИҲАНДА БАРОИ ҲИСОБҲО	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	20.06.2024	Амалкунанда	word pdf zip

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ ДОНИШГОҲИ МИЛЛИИ ТОҶИКИСТОН**

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва идоракунии Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро муайян намуда, самтҳои фаъолият ва таъминоти молиявии онро муқаррар менамояд.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Муносибатҳое, ки бо Қонуни мазкур танзим мешаванд**

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон» вазъи ҳуқуқӣ ва раванди фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро ҳамчун муассисаи таълимии худмухтор муайян мекунад.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон** Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигар, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

**БОБИ 2. ВАЗЪИ ҲУҚУҚӢ ВА ФАЪОЛИЯТИ ДОНИШГОҲИ МИЛЛИИ ТОҶИКИСТОН**

**Моддаи 3. Мақоми Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон муассисаи таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ буда, ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тобеъ ва ҳисоботдиҳанда мебошад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти молия, андоз, омор ва мақомоти ваколатдори давлатии дигар ҳисоботҳои соҳавӣ пешниҳод менамояд.

3. Муассиси Донишгоҳи миллии Тоҷикистон Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

**Моддаи 4. Худмухтории Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Худмухторӣ рукни асосии ташкили раванди таълимию методӣ, илмию таҳқиқотӣ, робитаҳои байналмилалӣ, тарбиявӣ ва муносибатҳои молиявию иқтисодии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон мебошад. Худмухторӣ шакли фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон мебошад, ки масъулияташро дар назди муассис муайян мекунад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар интихоб ва ҷобаҷогузории кадрҳо, фаъолияти таълимию методӣ, илмию таҳқиқотӣ, инноватсионӣ, байналмилалӣ, тарбиявӣ, молиявию иқтисодӣ ва фаъолияти дигар мустақил буда, татбиқи онҳоро дар мувофиқа бо муассис амалӣ менамояд.

**Моддаи 5. Фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон фаъолияти худро дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегарданд, амалӣ менамояд.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҳамчун муассисаи таълимии худмухтор ҳуқуқи таҳия ва барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро дорад.

3. Барномаҳои таълимӣ аз рӯйи ихтисос (самт) ва нақшаҳои таълимии зинаҳои таҳсилоти амалкунанда аз ҷониби Донишгоҳи миллии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

**Моддаи 6. Сохтори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Сохтори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз роҳбарият, шурои олимон, раёсатҳо, шуъбаҳо, факултетҳо ва кафедраҳо иборат мебошад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар мувофиқа бо муассис воҳидҳои сохторӣ (пажӯҳишгоҳ, донишкада, академия, коллеҷ, литсей, муассисаи томактабӣ ва дигар) таъсис медиҳад, ки онҳо шахси ҳуқуқӣ буда, мустақилона самти мушаххаси фаъолияти онро амалӣ менамоянд.

3. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо мақсади инкишофи фаъолият ва робитаҳои байналмилалӣ ҳуқуқ дорад бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо муассис дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷ филиалҳо ва намояндагиҳо кушояд.

**Моддаи 7. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

2. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар асоси Қонуни мазкур ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия мегардад.

3. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон маълумоти зеринро дар бар мегирад:

- ном, маҳалли ҷойгиршавӣ ва мақоми ҳуқуқии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- мақсад, вазифа ва самтҳои асосии фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- ваколатҳои Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- тартиби идоракунии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, сохтори он ва фаъолияти онҳо;

- бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон қабули донишҷӯён, магистрантон, аспирантон, унвонҷӯён, докторантон аз рӯйи ихтисос, докторантон, постдокторантон, коромӯзон ва кормандон ба Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- ҳуқуқу уҳдадориҳои донишҷӯён, магистрантон, аспирантон, унвонҷӯён, докторантон аз рӯйи ихтисос, докторантон, постдокторантон, коромӯзон ва кормандони Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- ваколатҳо, тартиби ташкил ва муҳлати ваколатҳои мақомоти идоракунии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- шакл ва усулҳои фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- тартиби ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон.

4. Дар оиннома метавонанд муқаррароти дигари вобаста ба хусусиятҳои фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон пешбинӣ гарданд.

Моддаи 8. Тартиби таъин ва озод намудани ректор, муовини якум ва муовинони ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин ва озод карда мешавад.

2. Муовини якум ва муовинони ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар мувофиқа бо муассис аз ҷониби ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон таъин ва озод карда мешаванд.

**Моддаи 9. Фаъолияти таълимӣ, илмӣ ва методии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон муассисаи таълимӣ мебошад, ки бо мақсади амалӣ намудани фаъолияти таълимӣ, илмӣ ва илмию инноватсионӣ, методӣ, ташкили инфрасохтори таълимию илмӣ ва фаъолияти дигар мутобиқи оинномаи он таъсис дода шудааст.

2. Фаъолияти таълимию методии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад.

**Моддаи 10. Амалӣ намудани фаъолияти таълимӣ аз ҷониби Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон барномаҳои таълимиро дар зинаҳои бакалавриат, мутахассис, магистратура, аспирантура, унвонҷӯй, докторантура аз рӯйи ихтисос, докторантура, постдокторантура дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

2. Қабули донишҷӯён, магистрантон, аспирантон, унвонҷӯён, докторантон аз рӯйи ихтисос, докторантон ва постдокторантон ба Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар асоси иҷозатномаи мақоми ваколатдори давлатӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба роҳ монда мешавад.

3. Тартиби гузарондани имтиҳонҳои ҷорӣ ва аттестатсияи хатм аз ҷониби Донишгоҳи миллии Тоҷикистон муайян карда мешавад. Раиси комиссияи аттестатсияи хатм бо муассис мувофиқа карда мешавад.

4. Намунаи дипломи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо пешниҳоди Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

**Моддаи 11. Фаъолияти байналмилалии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ташкилотҳо, фондҳо ва созмонҳои молиявии байналмилалӣ робитаи бевоситаро ба роҳ монад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҷиҳати баланд бардоштани сатҳи ҳамкориҳои байналмилалии байнидонишгоҳӣ, иштироки фаъол дар барномаҳои созмонҳои байналмилалии соҳавӣ ва гузарондани чорабиниҳои сатҳи байналмилалӣ тадбирҳои амалӣ меандешад.

3. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои муқарраргардида дар мувофиқа бо муассис ҳуқуқи баргузор намудани озмунҳои сатҳи ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ, ҳамчунин таҳия ва тасдиқи низомномаи озмунҳои мазкурро дорад.

**Моддаи 12. Маблағгузорӣ ва молу мулки Донишгоҳи миллии Тоҷикистон**

1. Маблағгузории Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ, маблағҳои махсуси Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ва маблағҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, ба роҳ монда мешавад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ба молу мулки дар истифодааш қарордошта (биною иншоот, маҷмааҳои таълимӣ, таҷҳизот ва ашёи дигари зарурии таълимӣ, инноватсионӣ, фарҳангӣ, иҷтимоӣ, истеҳсолӣ ва ғайра) дар доираи муайяннамудаи қонун мутобиқи мақсади фаъолияташ, супоришҳои муассис ё мақомоти ваколатдори он ва таъиноти молу мулк ҳуқуқи соҳибӣ, истифода ва ихтиёрдориро дорад.

3. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҳуқуқ надорад молу мулки ба он вобасташуда ё молу мулки бо харҷнома бадастовардаашро фурӯшад ё онҳоро ба тарзи дигар ихтиёрдорӣ намояд.

**БОБИ 3. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 13. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 14. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе, 20 июни соли 2024, № 2061

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	2061	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ДОНИШГОҲИ МИЛЛИИ ТОҶИКИСТОН	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	20.06.2024	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МАСЪУЛИЯТ**

**БАРОИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК**

Қонуни мазкур муносибатҳоро оид ба масъулият дар таълиму тарбияи кӯдак бо мақсади таълиму тарбияи кӯдак дар руҳияи инсондӯстӣ, ифтихори ватандорӣ, эҳтиром ба арзишҳои миллӣ, умумибашарӣ ва фарҳангӣ танзим намуда, ба ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои кӯдак равона гардидааст.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) вақти шабона - аз 1 апрел то 30 сентябр - аз соати 22:00 то соати 06:00 ва аз 1 октябр то 31 март - аз соати 20:00 то соати 06:00;

2) кӯдак - шахсе, ки ба синни ҳаждаҳ нарасидааст;

3) марказҳои дилхушӣ - клубҳои шабона, дискоклубҳо, толорҳои букмекерӣ ва марказҳои бозиҳои бурднок;

4) масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак - уҳдадории шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар раванди таълиму тарбияи кӯдак;

5) тарбия - раванди ҳадафмандонаи ба воя расондани кӯдак аз ҷониби падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), муассисаи таълимӣ, ҷомеа ва ба зиндагии мустақилона омода намудани ӯ;

6) таълим - фаъолияти муштараки падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), омӯзгор ва муассисаи таълимӣ барои инкишофи кӯдак, донишомӯзӣ, такмили истеъдод, маҳорат, малака ва қобилияти фикрию ҷисмонии ӯ;

7) шахсоне, ки падару модарро иваз мекунанд - васӣ, парастор, шахсоне, ки дар асоси шартнома кӯдакро тарбия мекунанд, намояндагони дигари қонунии онҳо, инчунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дигаре, ки кӯдак воқеан таҳти таълиму тарбияи онҳо қарор дорад.

**Моддаи 2. Доираи амали Қонуни мазкур**

Амали Қонуни мазкур нисбат ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста ба маҳалли истиқомати онҳо, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон зиндагӣ мекунанд ва шахсони ҳуқуқӣ, новобаста ба шакли моликият, татбиқ мегардад, агар санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, тартиби дигарро муқаррар накарда бошанд.

**Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

**Моддаи 4. Принсипҳои масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

Масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак ба принсипҳои зерин асос меёбад:

1) эҳтироми кӯдак, ҳуқуқ ва озодиҳои ӯ;

2) таъмини ҳифзи ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои қонунии кӯдак;

3) қонуният;

4) адолат;

5) инсондӯстӣ;

6) муносибати инфиродӣ ба таълиму тарбияи кӯдак, аз ҷумла кӯдаки дар вазъияти номусоиди иҷтимоӣ қарордошта;

7) пешгирии зӯроварӣ нисбат ба кӯдак;

8) иштироки аҳли ҷомеа дар таълиму тарбияи кӯдак;

9) ногузирии ҷавобгарӣ барои вайрон намудани ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои кӯдак.

**Моддаи 5. Сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

Сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак аз инҳо иборат мебошад:

1) таъмини ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдак, роҳ надодан ба поймолкунии онҳо;

2) таҳкими кафолатҳои ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдак, инчунин барқарор кардани ҳуқуқҳои поймолшудаи ӯ;

3) ташаккули асосҳои ҳуқуқии кафолатҳои ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдак;

4) мусоидат ба рушди ҷисмонӣ, зеҳнӣ, маънавӣ ва ахлоқии кӯдак, тарбияи ӯ дар руҳияи ватандӯстӣ, ҳисси баланди шаҳрвандӣ ва сулҳдӯстӣ;

5) таъмини фаъолияти мақсаднок оид ба ташаккули ҷаҳонбинӣ ва маърифатнокии кӯдак;

6) роҳ надодан ба табъизи кӯдак, новобаста ба мансубияти нажодӣ, миллӣ, ҷинсӣ, динӣ, забонӣ, вазъи иҷтимоӣ ва молумулкӣ, ҳолати саломатӣ ва дигар аломатҳо;

7) дастгирии давлатии ташкилотҳое, ки ҳуқуқу манфиатҳои қонунии кӯдакро ҳифз менамоянд.

**Моддаи 6. Ҷалби аҳли ҷомеа барои таълиму тарбияи кӯдак**

Мақомот ва ташкилоте, ки масъалаҳои вобаста ба таълиму тарбияи кӯдакро баррасӣ мекунанд, метавонанд иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ, раисони маҳаллаҳо, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дигарро дар амалишавии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак ҷалб намоянд.

БОБИ 2. МАҚОМОТИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ ВА МАҚОМОТИ ХУДИДОРАКУНИИ ШАҲРАК ВА ДЕҲОТ, САЛОҲИЯТ ВА ВАКОЛАТИ ОНҲО ДАР САМТИ МАСЪУЛИЯТ БАРОИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК

**Моддаи 7. Мақомоте, ки масъалаҳои вобаста ба масъулият барои таълиму тарбияи кӯдакро баррасӣ мекунанд**

1. Мақомоте, ки барои таълиму тарбияи кӯдак масъуланд, мақоми ваколатдори давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак (минбаъд - мақоми ваколатдори давлатӣ) ва мақомоти дигаре мебошанд, ки дар амалисозии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак иштирок мекунанд.

2. Ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоте, ки масъалаҳои вобаста ба таълиму тарбияи кӯдакро баррасӣ мекунанд, аз ҷониби Комиссияи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳуқуқи кӯдак анҷом дода мешавад.

**Моддаи 8. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак мансубанд:

1) пешбурди сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

2) тасдиқ ва назорати барномаҳои давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

3) муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ;

4) тасдиқ намудани низомномаи намунавии комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

5) ҳамоҳанг намудани фаъолияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин ташкилоти дигари дахлдор дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

6) амалӣ намудани дигар ваколатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

**Моддаи 9. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ**

Мақоми ваколатдори давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) амалигардонии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

2) таҳияи лоиҳаи қонунҳо ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

3) ҳамоҳанг намудани фаъолияти мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин ташкилоти дигари дахлдор дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

4) таҳия ва пешниҳод намудани барномаҳои давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

5) таҳия ва пешниҳод намудани низомномаи намунавии комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

6) дар доираи ваколатҳои худ амалӣ намудани назорати фаъолияти комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

7) гузаронидани мониторинг дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

8) ба роҳ мондани ҳамкории байналмилалӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

9) андешидани тадбирҳо ҷиҳати таъмини риояи талаботи Қонуни мазкур;

10) ба роҳ мондани корҳои ташвиқотию тарғиботӣ ва фаҳмондадиҳӣ;

11) дархости маълумот аз вазорату идораҳо, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва ташкилотҳои дигар оид ба иҷрои санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

12) амалӣ намудани ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

Моддаи 10. Мақомоти дигар, ки дар амалисозии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак иштирок мекунанд

1. Ба мақомоти дигар, ки дар амалисозии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак иштирок мекунанд, дохил мешаванд:

1) мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ;

2) мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот;

3) Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросими назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак аз инҳо иборатанд:

1) иштирок дар амалисозии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

2) таъмини амалисозии барномаҳои давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

3) андешидани тадбирҳо оид ба таъмини риояи талаботи Қонуни мазкур;

4) таъмини ҳамкорӣ байни мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳои дигар дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

5) назорати фаъолияти комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

6) амалӣ намудани ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

3. Ваколатҳои мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак аз инҳо иборатанд:

1) иштирок дар амалисозии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

2) иштирок дар таъмини амалисозии барномаҳои давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак;

3) андешидани тадбирҳо оид ба таъмини риояи талаботи Қонуни мазкур;

4) назорати фаъолияти комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак дар мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ;

5) амалӣ намудани ваколатҳои дигар, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

4. Ваколатҳои мақомоти дигар, ки дар банди 3) қисми 1 ҳамин модда номбар шудаанд, тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

**БОБИ 3. КОМИССИЯҲОИ ҶАМЪИЯТӢ ДАР САМТИ МАСЪУЛИЯТ БАРОИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК**

**Моддаи 11. Комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

1. Комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак мақоми ҳамоҳангсози ҷамъиятӣ буда, дар мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ ва муассисаҳои таълимӣ таъсис дода мешаванд.

2. Низомнома ва ҳайати комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак аз ҷониби роҳбарони мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ ва муассисаҳои таълимӣ тасдиқ карда мешаванд.

3. Шумораи умумии аъзои комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак набояд аз 7 нафар кам бошад.

4. Ба ҳайати комиссияҳои ҷамъиятӣ дар мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот бояд кормандони милитсия, ходимони иттиҳодияҳои динӣ ва аъзои шурои занон дохил карда шаванд.

**Моддаи 12. Вазифаҳои комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак**

1. Комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак ба амалисозии Қонуни мазкур мусоидат менамоянд.

2. Комиссияҳои ҷамъиятӣ риояи талаботи Қонуни мазкурро аз падару модар, шахсони онҳоро ивазкунанда, омӯзгор ва шахсони дигар талаб намуда, ҷиҳати пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо дар ин самт тадбирҳои зарурӣ меандешанд.

**БОБИ 4. ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ ПАДАРУ МОДАР ВА ШАХСОНИ ОНҲОРО ИВАЗКУНАНДА ДАР ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК**

**Моддаи 13. Баробарии ҳуқуқ ва уҳдадориҳои падару модар**

Падару модаре, ки якҷоя ё ҷудо зиндагӣ мекунанд, дар таълиму тарбияи кӯдак ҳуқуқ ва уҳдадориҳои баробар доранд, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

**Моддаи 14. Ҳуқуқҳои падару модар дар таълиму тарбияи кӯдак**

Падару модар дар таълиму тарбияи кӯдак ҳуқуқҳои зеринро доранд:

1) ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдакро ҳимоя намоянд;

2) муассисаҳои таълимиро интихоб намоянд;

3) дар раванди таълиму тарбия, аз ҷумла назорати сатҳу сифати таълим ва донишомӯзии кӯдак дар муассисаҳои таълимӣ, иштирок ва мусоидат намоянд;

4) дар фаъолияти мақомоти худидоракунии муассисаи таълимӣ иштирок намоянд;

5) аз операторон ва провайдерони хизмати алоқаи барқӣ дар бораи аз тарафи кӯдак истифода шудани хизмати алоқаи барқӣ маълумоти дахлдорро ба таври ройгон гиранд;

6) ҷиҳати беҳтар намудани сифати таълиму тарбияи кӯдак ба муассисаи таълимӣ муроҷиат кунанд;

7) азхудкунии барномаҳои таълимиро назорат намоянд;

8) ба фаъолияти муассисаи таълимие, ки кӯдак дар он таҳсил мекунад, мусоидат намоянд;

9) ба раванди таълиму тарбия, мазмуни таҳсилот, давомот ва сатҳу сифати донишомӯзии кӯдак шинос шаванд;

10) бо шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҷиҳати таълиму тарбияи кӯдак тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шартнома банданд;

11) нисбат ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳангоми аз ҷониби онҳо монеа эҷод кардан ба таълиму тарбияи кӯдак ба мақомоти дахлдор муроҷиат намоянд;

12) аз имтиёзҳои пешбинишуда тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода намоянд;

13) дигар ҳуқуқҳоеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, амалӣ намоянд.

**Моддаи 15. Уҳдадориҳои падару модар дар таълими кӯдак**

Падару модар дар таълими кӯдак уҳдадориҳои зеринро доранд:

1) таълим гирифтани кӯдакро таъмин намоянд;

2) барои гирифтани таълиму тарбияи томактабии кӯдак тадбирҳо андешанд;

3) ба гирифтани таҳсилоти миёнаи умумии кӯдак монеъ нашаванд;

4) кӯдакро бо воситаҳои зарурии таълимӣ таъмин карда, барои таълими ӯ шароит муҳайё намоянд;

5) риояи пӯшидани либосҳои дахлдори муассисаи таълимиро аз ҷониби кӯдак дар ҳамаи зинаҳои таҳсилот таъмин ва назорат карда, ба шакли зоҳирӣ ва санитарию беҳдоштии ӯ диққат дода, бидуни зарурати тиббӣ ҷиҳати пешгирии тағйири сунъии намуди зоҳирӣ, аз ҷумла холкӯбӣ, чораандешӣ намоянд;

6) ба кӯдаки дорои имконияти маҳдуди ҷисмонӣ ва руҳӣ барои таҳсил кардан ва касбу ҳунар омӯхтан шароит муҳайё намоянд;

7) донишомӯзӣ ва иштироки кӯдакро дар раванди таълим назорат карда, бо маъмурияти муассисаи таълимӣ, омӯзгорон ва кормандони дигари соҳаи маориф оид ба таълими кӯдак мунтазам ҳамкорӣ намоянд;

8) ба омӯзиши забони давлатӣ, инчунин забонҳои хориҷӣ мусоидат намоянд;

9) дар ҷаласаҳои падару модар ва чорабиниҳои дигари муассисаи таълимӣ фаъолона иштирок намоянд;

10) талаботи дахлдори қоидаву тартибот ва санадҳои дохилии муассисаи таълимиро, ки кӯдак дар он таълим мегирад, риоя намоянд;

11) дар ҷашну маросим ва таҷлили зодрӯзи кормандони муассисаҳои таълимӣ пешниҳоди туҳфаҳои молию пулиро аз ҷониби кӯдак манъ намоянд;

12) ҳама гуна пардохти маблағро аз ҷониби кӯдак ба кормандони муассисаҳои таълимӣ иҷозат надиҳанд;

13) гирифтани таълими ғайриқонунӣ, аз ҷумла таълими ғайриқонунии диниро аз ҷониби кӯдак роҳ надиҳанд;

14) таълими динии кӯдакро дар хориҷи кишвар бе розигии хаттии мақоми ваколатдори давлатӣ иҷозат надиҳанд;

15) уҳдадориҳои дигареро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба таълими кӯдак муқаррар намудааст, иҷро намоянд.

**Моддаи 16. Уҳдадориҳои падару модар дар тарбияи кӯдак**

Падару модар дар тарбияи кӯдак уҳдадориҳои зеринро доранд:

1) ба кӯдак тибқи арзишҳои миллӣ номи нек гузоранд;

2) пас аз таваллуд кӯдакро аз қайди давлатии сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ гузаронанд;

3) барои ҳифзи саломатӣ, ташаккули ҷисмонӣ, маънавӣ ва ахлоқии кӯдак шароит муҳайё намоянд;

4) кӯдакро ба зиндагии мустақилона омода намоянд;

5) кӯдакро дар руҳияи эҳтиром ба Ватан, волоияти қонун, арзишҳои миллӣ ва умумибашарӣ, эҳтиром ба шахсияти худ ва атрофиён, оила, урфу одат, анъанаҳо, фарҳанги миллӣ ва халқҳои дигар, инчунин бартарии манфиатҳои миллӣ тарбия намоянд;

6) оид ба рушди маърифати ахлоқӣ, эстетикӣ, санитарӣ ва экологии кӯдак чораандешӣ карда, асосҳои гигиенаи шахсӣ, фарҳанги шаҳрнишинӣ ва муоширатро ба ӯ омӯзонанд;

7) кӯдакро дар руҳияи сарфаю сариштакорӣ ва муносибати эҳтиёткорона нисбат ба молу мулк ва арзишҳои дигар тарбия намоянд;

8) дар раванди тарбия нисбат ба кӯдак зӯроварӣ, аз ҷумла ҷазои ҷисмониро истифода набаранд;

9) шаъну шарафи кӯдакро эҳтиром намоянд ва ба муносибати бераҳмона, ғайриинсонӣ ва пастзананда нисбат ба ӯ роҳ надиҳанд;

10) новобаста ба ҷинс, синну сол, қобилияти зеҳнӣ, ҷисмонӣ ва руҳии кӯдакон, нисбат ба онҳо муносибати баробар дошта бошанд;

11) дар сурати хабардор шудан аз ҳолати кӯдаке, ки дар тарбияи дигар шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ қарор дорад, бо онҳо ҳамкорӣ намоянд;

12) ба марказҳои дилхушӣ рафтани кӯдакро манъ намоянд;

13) гаштугузори кӯдаки то шашсоларо бе ҳамроҳии шахси аз чордаҳсола боло дар кӯча ва дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ иҷозат надиҳанд;

14) аз соати 18:00 то соати 08:00 ба марказҳои пешниҳоди бозиҳои компютерӣ рафтани кӯдаки худро иҷозат надиҳанд;

15) бе ҳамроҳии шахси болиғ гаштугузор кардани кӯдаки то шонздаҳсоларо дар ҷойҳои хатарнок манъ намоянд;

16) кирдорҳои зиддиҷамъиятӣ, муомилаи дағалона бо атрофиён, халалдор намудани оромии ҷомеа, истифодаи суханҳои қабеҳ, рафтори дағалона дар кӯча, хиёбон, майдон, ҷойҳои фароғатӣ, дохили нақлиёт, хобгоҳ, манзили истиқоматӣ, дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ ва муносибати харобкоронаи кӯдакро ба муҳити зист пешгирӣ намоянд;

17) ба кӯдак ба муассисаи таълимӣ овардани маҳсулоти тамоку, машруботи спиртӣ, воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ, сахтаъсир ва мадҳушкунандаи дигар, асбобу ашёи манъшуда ва халандаву бурандаро, ба истиснои асбобу ашёи таълимӣ, манъ намоянд, инчунин ба гирифта гаштани онҳо роҳ надиҳанд;

18) фарҳанги истифодаи телефони мобилиро омӯзонанд ва ҷиҳати дар вақти дарс истифода набурдани он чораандешӣ намоянд;

19) ба кӯдак тамошои филмҳои дорои хусусияти террористӣ, экстремистӣ, тундгароӣ, ҷудоихоҳӣ, порнографӣ, ваҳшатангезӣ, зӯроварӣ ва аксу наворҳои дигари манъшударо иҷозат надиҳанд;

20) аз тарафи кӯдак мақсаднок истифода шудани интернетро назорат намоянд;

21) ба кӯдак мутолаа ва паҳн кардани сабту наворҳои электронӣ (аз ҷумла тавассути телефонҳои мобилӣ), китобҳо, варақаҳо, рӯзномаҳо, маҷаллаҳо ва дигар маводи чопии дорои хусусияти террористӣ, экстремистӣ, тундгароӣ, ҷудоихоҳӣ, порнографӣ ва зӯровариро манъ намоянд;

22) иштироки кӯдакро дар фаъолияти иттиҳодияҳои динӣ, ба истиснои кӯдаконе, ки ба таври расмӣ дар муассисаҳои таълимии динӣ ба таълим фаро гирифта шудаанд, иҷозат надиҳанд;

23) ба кӯдак истеъмоли машруботи спиртӣ, воситаҳои нашъадор, маҳсулоти тамоку, моддаҳои психотропӣ ё моддаҳои мадҳушкунандаи дигарро манъ намоянд;

24) иштироки кӯдакро дар чорабиниҳои барои ӯ тавсиянашуда иҷозат надиҳанд;

25) ба кӯдак барои идора кардани воситаҳои нақлиёт бе шаҳодатномаи ронандагӣ, инчунин барои омадан ба муассисаи таълимӣ бо воситаҳои нақлиёти механикӣ иҷозат надиҳанд;

26) ба кӯдак ҷиҳати интихоби касбу кор мусоидат кунанд;

27) ба оворагардӣ ва рафторҳои зиддиахлоқии дигари кӯдак роҳ надиҳанд;

28) кӯдакро ба кори ғайриқонунӣ ҷалб насозанд;

29) ба зишту касиф ва хароб намудани биною иншоот, шикастани панҷараҳо, санги болои қабрҳо, ҳайкалҳо, нимпайкараҳо ва ороишоти дар оромгоҳҳо ва ҷойҳои таърихию фарҳангӣ насбшуда ва расондани зарари дигар ба онҳо аз тарафи кӯдак роҳ надиҳанд;

30) дастрасии кӯдакро ба маводи сӯзандаю тарканда ва силоҳ иҷозат надиҳанд;

31) истифодаи ҷавоҳирот, зару зевар, дигар ашёи қиматбаҳо (ба истиснои як ҷуфт гӯшвораи андозааш хурд барои духтарон)-ро аз тарафи кӯдак дар муассисаҳои таълимӣ манъ намоянд;

32) уҳдадориҳои дигарро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба тарбияи кӯдак муқаррар намудааст, иҷро намоянд.

**Моддаи 17. Ҳуқуқу уҳдадориҳои шахсоне, ки падару модарро иваз мекунанд**

Шахсоне, ки падару модарро иваз мекунанд, дорои ҳамаи ҳуқуқу уҳдадориҳое мебошанд, ки дар моддаҳои 14, 15 ва 16 Қонуни мазкур нисбат ба падару модар пешбинӣ шудаанд, агар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигарро муқаррар накарда бошад.

**БОБИ 5. ҲУҚУҚУ УҲДАДОРИҲОИ МУАССИСАИ ТАЪЛИМӢ ВА ОМӮЗГОР**

**Моддаи 18. Ҳуқуқҳои муассисаи таълимӣ дар таълиму тарбияи кӯдак**

Муассисаи таълимӣ дар таълиму тарбияи кӯдак ҳуқуқҳои зеринро дорад:

1) ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кӯдакро ҳимоя намояд;

2) ҷиҳати беҳтар намудани сатҳу сифати таълиму тарбияи кӯдак ба падару модар ва мақомоти давлатии дахлдор бо пешниҳод муроҷиат кунад;

3) бо падару модар ҷиҳати таълиму тарбияи кӯдак тибқи қонунгузорӣ шартнома бандад;

4) падару модарро ба ҷаласаҳо вобаста ба таълиму тарбияи кӯдак даъват намояд;

5) иҷрои талаботи санадҳои дохилии муассисаи таълимиро аз ҷониби падару модар талаб намояд;

6) ҳангоми аз тарафи падар ё модар риоя накардани талаботи санадҳои дохилии муассисаи таълимӣ ва иҷро накардани уҳдадориҳое, ки тибқи Қонуни мазкур муқаррар шудаанд, ба мақомоти дахлдор муроҷиат намояд;

7) нисбат ба шахсони воқеӣ ва мансабдор ҳангоми монеа эҷод кардани онҳо ба таълиму тарбияи кӯдак ба мақомоти дахлдор муроҷиат намояд;

8) ҳуқуқҳои дигарро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, амалӣ намояд.

**Моддаи 19. Уҳдадориҳои муассисаи таълимӣ дар таълиму тарбияи кӯдак**

Муассисаи таълимӣ дар таълиму тарбияи кӯдак уҳдадориҳои зерин дорад:

1) ба кӯдак таълиму тарбияи дуруст диҳад;

2) омодагии кӯдакро ба таҳсилоти умумӣ дар сатҳи зарурӣ таъмин намояд;

3) талаботи таълимии кӯдакро бо дар назар гирифтани хоҳишу қобилият қонеъ гардонад;

4) барои таълими кӯдак шароит фароҳам оварда, воситаҳои зарурии таълимиро таъмин намояд;

5) риояи пӯшидани либосҳои дахлдори муассисаи таълимиро аз ҷониби кӯдак таъмин ва назорат карда, ба шакли зоҳирӣ ва санитарию беҳдоштии ӯ диққат дода, ҷиҳати пешгирии тағйири сунъии намуди зоҳирӣ бидуни зарурати тиббӣ, аз ҷумла холкӯбӣ, чораандешӣ намояд;

6) ба кӯдаки дорои имконияти маҳдуди ҷисмонӣ ва руҳӣ барои таҳсил шароит муҳайё намояд;

7) донишомӯзӣ ва иштироки кӯдакро дар раванди таълим назорат карда, бо падару модар ҳамкорӣ намояд;

8) бо тартиби муқарраршуда ҷаласаҳои падару модар ва чорабиниҳои дигари муассисаи таълимиро ташкил ва баргузор намояд;

9) ба кормандони муассисаҳои таълимӣ аз ҷониби кӯдак пардохти ҳама гуна маблағро иҷозат надиҳад;

10) барои ҳифзи саломатӣ, ташаккули ҷисмонӣ, маънавӣ ва ахлоқии кӯдак тадбирҳо андешад;

11) кӯдакро дар руҳияи эҳтиром ба Ватан, волоияти қонун, арзишҳои миллӣ ва умумибашарӣ, эҳтиром ба шахсияти худ ва атрофиён, оила, урфу одат, анъанаҳо, фарҳанги миллӣ ва таҳаммулгароӣ, инчунин бартарии манфиатҳои миллӣ тарбия намояд;

12) оид ба рушди маърифати ҳуқуқӣ, ахлоқӣ, эстетикӣ, санитарӣ ва экологии кӯдак чораандешӣ карда, асосҳои гигиенаи шахсӣ, фарҳанги ҳамзистӣ дар ҷомеа ва муоширатро ба ӯ омӯзонад;

13) ба кӯдак ба муассисаи таълимӣ овардани маҳсулоти тамоку, машруботи спиртӣ, воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ, сахттаъсир ва мадҳушкунандаи дигар, асбобу ашёи манъшуда ва халандаву бурандаро, ба истиснои асбобу ашёи таълимӣ, роҳ надиҳад;

14) ба кӯдак барои ба муассисаи таълимӣ бо воситаҳои нақлиёти механикӣ омадан, истифодаи ҷавоҳирот, зару зевар, дигар ашёи қиматбаҳо (ба истиснои як ҷуфт гӯшвораи андозааш хурд барои духтарон) дар муассисаи таълимӣ роҳ надиҳад ва дар сурати вайрон кардани ин талабот чораҳои дахлдор андешад, аз ҷумла ба мақомоти давлатии дахлдор хабар диҳад;

15) уҳдадориҳои дигарро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба таълиму тарбияи кӯдак муқаррар намудааст, иҷро намояд.

**Моддаи 20. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои омӯзгор**

Омӯзгор дар таълиму тарбияи кӯдак ҳуқуқу уҳдадориҳои зеринро дорад:

1) қоидаҳои одобу ахлоқи омӯзгориро риоя намояд;

2) дар муассисаи таълимӣ либоси дахлдор пӯшад;

3) аз қабули ҳар гуна маблағ, аз ҷумла дар ҷашну маросим ва таҷлили зодрӯз, аз гирифтани туҳфаҳои молию пулӣ аз таълимгирандагон худдорӣ намояд;

4) дар раванди таълиму тарбия нисбат ба кӯдак зӯроварӣ, аз ҷумла ҷазои ҷисмониро истифода набарад;

5) ҳуқуқу озодӣ ва шаъну шарафи кӯдакро риоя ва эҳтиром карда, ба муносибати бераҳмона, ғайриинсонӣ ва пастзананда нисбат ба ӯ роҳ надиҳад;

6) фарҳанги истифодаи телефони мобилиро омӯзонад ва ҷиҳати дар вақти дарс истифода набурдани он чораандешӣ намояд;

7) азхудкунии барномаҳои таълимиро дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот аз таълимгиранда талаб намояд;

8) новобаста ба нажод, ранги пӯст, пайдоиш, ҷинс, забон, дин ва эътиқод, мансубияти миллӣ ва (ё) этникӣ, маъюбият, ҳолати саломатӣ, синну сол, шаҳрвандӣ, ақида, вазъи молумулкӣ ё ҳолати дигар, нисбат ба кӯдакон муносибати баробар дошта бошад;

9) бо падару модар дар масъалаҳои давомот, дониш ва интизоми кӯдак ҳамкорӣ намояд;

10) бо тартиби муқарраршуда дарсҳои кушода ташкил карда, падару модарони таълимгирандагонро ба онҳо ҷалб намояд;

11) нисбат ба таълимгирандагоне, ки тартиботи дохилии муассисаи таълимиро халалдор менамоянд, ба дарсҳо бе тайёрӣ меоянд ва шакли зоҳириашон ба талабот ҷавобгӯ нест, маъмурияти муассисаи таълимӣ ва падару модарро сари вақт хаттӣ ё шифоҳӣ огоҳ намояд;

12) оид ба таълимгирандагоне, ки аз таҳсил саркашӣ карда, аз хондан дур мемонанд, падару модар ва роҳбарияти муассисаи таълимиро сари вақт хаттӣ ё шифоҳӣ огоҳ намояд;

13) аз тарғиби ғояҳои бегона ва ташвиқи ҳама гуна масъалаҳое, ки аз доираи мавзуи дарс берунанд, худдорӣ намояд;

14) барои инкишофи маҳорат, малакаи хаттӣ ва нутқи шифоҳии таълимгирандагон кӯшиш намояд;

15) барои дар озмуну олимпиадаҳо ва чорабиниҳои монанди онҳо иштирок намудани таълимгирандагон саъю талош намояд;

16) аз таълимгирандагон ҳамроҳи худ овардани маводи таълимиро талаб карда, омодагии онҳоро ба дарс, машғулиятҳои таълимӣ назорат намояд, онҳоро ба хондани китобҳои илмию бадеӣ, рӯзномаю маҷаллаҳо ташвиқ карда, барои васеъ кардани ҷаҳонбинии онҳо тадбирҳо андешад;

17) иштироки таълимгирандагонро дар маҳфилҳои илмӣ, адабӣ, эҷодӣ ва маҳфилҳои дигар, ҳамчунин созмонҳои хонандагон таъмин карда, ба фаъолона ширкат варзиданашон мусоидат намояд;

18) таълимгирандагонро дар руҳияи ватандӯстӣ, зебоипарастӣ, риояи қонун, эҳтиром ба ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, падару модар, ҳамсолон, насли калонсол, арзишҳои фарҳангию миллӣ, таърихӣ ва муқаддасоти миллӣ тарбия кунад;

19) ҳуқуқу уҳдадориҳои дигарро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, амалӣ намояд.

**БОБИ 6. ПЕШГИРИИ ҲУҚУҚВАЙРОНКУНИҲО ДАР САМТИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК**

**Моддаи 21. Пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо дар самти таълиму тарбияи кӯдак**

1. Мақомоте, ки масъалаҳои вобаста ба масъулият барои таълиму тарбияи кӯдакро баррасӣ мекунанд, уҳдадоранд тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маҷмуи чораҳои дорои хусусияти иқтисодӣ, иҷтимоӣ, ҳуқуқӣ, иттилоотӣ, таълимӣ, тарбиявӣ ва тавонбахширо бо мақсади пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо аз ҷониби падару модар, васӣ, парастор, шахсоне, ки дар асоси шартнома кӯдакро тарбия мекунанд, дигар намояндагони қонунии онҳо, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дигар, ки кӯдак воқеан таҳти таълиму тарбияи онҳо қарор дорад, инчунин ҷиҳати бартараф кардани сабабу шароитҳои ба онҳо мусоидаткунандаро амалӣ намоянд.

2. Ҳангоми аз таълиму тарбия дур мондани кӯдак ва содир шудани амали номатлуб нисбат ба кӯдак, инчунин дар мавриди муайян шудани ҳолатҳое, ки ба ҳаёт ва саломатии кӯдак таҳдид менамоянд, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ уҳдадоранд, ки ба мақомоти дахлдори давлатӣ хабар диҳад.

**Моддаи 22. Чораҳои пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо дар самти таълиму тарбияи кӯдак**

Чораҳои пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо дар самти таълиму тарбияи кӯдак аз инҳо иборатанд:

1) гузарондани ташвиқот дар байни аҳолӣ ҷиҳати амалӣ шудани уҳдадориҳои падару модар дар таълиму тарбияи кӯдак;

2) баргузор намудани ҷаласаҳои падару модарон вобаста ба таълиму тарбияи кӯдак;

3) ташкил намудани «Рӯзҳои падару модар» дар муассисаҳои таълимӣ бо мақсади расондани кумаки педагогӣ, равонӣ, методӣ ба падару модарон;

4) аз ҷиҳати моддӣ ва маънавӣ ҳавасманд гардондани падару модаре, ки ҳуқуқу уҳдадориҳои худро дар таълиму тарбияи кӯдак муваффақона иҷро менамоянд;

5) андешидани тадбирҳо оид ба пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ аз тарафи кӯдакон;

6) доир намудани суҳбатҳои пешгирикунанда;

7) роҳандозии корҳои инфиродӣ бо падару модар;

8) бо тартиби муқарраргардида муваққатан гирифтани кӯдак аз падару модаре, ки уҳдадориҳои худро ба таври дахлдор иҷро намекунанд ё ҳангоми мавҷуд будани хатар ба ҳаёт ва саломатии кӯдак;

9) андешидани чораҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти таълиму тарбияи кӯдак пешбинӣ кардааст.

**БОБИ 7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 23. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 24. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» аз 2 августи соли 2011, №762 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2011, №7-8, мод. 616; с. 2016, №3, мод. 147; с. 2018, №5, мод. 283; с. 2019, №4-5, мод. 222; с. 2022, №6, мод. 353, №12, қ. 2, мод. 778) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 25. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе, 20 июни соли 2024, № 2049

Қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Оид ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

«Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак»

Мутобиқи моддаи 60 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак» ҷонибдорӣ карда шавад.

Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси

Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Рустами ЭМОМАЛӢ

ш. Душанбе, 19 июни соли 2024, № 500

Қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Дар бораи қабул кардани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

«Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак»

Мутобиқи моддаи 60 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак» қабул карда шавад.

Раиси Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон М. ЗОКИРЗОДА

ш. Душанбе, 8 майи соли 2024, № 1304

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	2049	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МАСЪУЛИЯТ БАРОИ ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ КӮДАК	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	20.06.2024	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ АДВОКАТУРА ВА ФАЪОЛИЯТИ АДВОКАТӢ

^-A A ⁺A

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

1182

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

18.03.2015

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ АДВОКАТУРА ВА ФАЪОЛИЯТИ АДВОКАТӢ

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2015, №3, мод. 204, №11, мод. 958; с. 2016, №5, мод. 362; с. 2017, №1-2, мод. 14)

(Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237, аз 14.05.2016 № 1311, аз 24.02.2017 № 1391, аз 04.07.2020 № 1704, аз 03.01.2024 № 2023)

Бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 7 январи соли 2015, № 1725

қабул гардидааст.

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 5 марти соли 2015, № 787

ҷониборӣ гардидааст.

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии фаъолияти адвокатӣ, ҳуқуқу ӯҳдадориҳои адвокатҳо ва ташкили адвокатураро муқаррар мекунад.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Мафҳумҳои асосие, ки дар Қонуни мазкур истифода мешаванд:

- адвокатура - иттиҳоди касбӣ, ки дар он адвокатҳо бо мақсади расонидани ёрии ҳуқуқӣ муттаҳид шудаанд;

- адвокат - шахсе, ки мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур соҳиби мақоми адвокат гардидааст;

- ваколатдиҳанда - шахси воқеӣ ё ҳуқуқие, ки ба адвокат барои расонидани ёрии ҳуқуқӣ дар намуди маслиҳат ё намояндагӣ, ҳамчунин барои ҳимояи ҳуқуқу озодиҳо ва манфиатҳои қонунии худ муроҷиат кардааст;

- восита ва тарзҳои қонунӣ - восита ва тарзҳои расонидани ёрии ҳуқуқӣ, ки бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда нашудаанд;

- ёрии ҳуқуқӣ - ёрии тахассусӣ ва касбие, ки аз ҷониби адвокатҳо бо истифода аз восита ва тарзҳои қонунӣ барои ҳимояи ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ расонида мешавад;

- Иттифоқи адвокатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - Иттифоқи адвокатҳо) - ташкилоти ягонаи мустақили касбии ғайридавлатӣ ва ғайритиҷоратӣ, ки ба аъзогии ҳатмии адвокатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфтааст;

- мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо - воҳидҳои сохтории Иттифоқи адвокатҳо дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ;

- мақоми адвокат - вазъи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии шахсе, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ба ҳуқуқи амалӣ намудани фаъолияти адвокатӣ соҳиб шудааст;

- манфиати қонунӣ - манфиати шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки бевосита ё бавосита бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон муқаррар гардидаанд;

- ордер - ҳуҷҷати намунаи ягонаи аз ҷониби Иттифоқи адвокатҳо муқарраршуда, ки ваколатҳои адвокатро оид ба расонидани ёрии ҳуқуқӣ тасдиқ менамояд;

- сирри адвокатӣ - ҳама гуна маълумоте, ки бо расонидани ёрии ҳуқуқӣ аз тарафи адвокат ба шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ алоқаманд аст;

- ташкилоти адвокатӣ - шакли ташкилии амалисозии фаъолияти адвокатӣ;

- фаъолияти адвокатӣ - фаъолияти касбиест, ки онро шахсони соҳиби мақоми адвокат гардида, ҷиҳати расонидани ёрии ҳуқуқии тахассусӣ ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бо мақсади ҳимояи ҳуқуқу озодиҳо ва манфиатҳои қонунии онҳо, инчунин таъмин намудани дастрасӣ ба адолати судӣ амалӣ менамоянд;

- ҳаққи хизмати адвокат - ҳаққи хизмат барои расонидани ёрии ҳуқуқӣ, ки адвокат дар асоси созишнома ба ваколатдиҳанда мерасонад;

- шаҳодатномаи адвокат - ҳуҷҷати расмӣ, ки соҳиби мақоми адвокат будани шахсро тасдиқ менамояд.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи адвокатура ва фаъолияти адвокатӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи адвокатура ва фаъолияти адвокатӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1391).

Моддаи 3. Адвокат

1. Адвокат ҳатман бояд узви Иттифоқи адвокатҳо бошад.

2. Адвокат маслиҳатчии касбии мустақили ваколатдиҳанда оид ба масъалаҳои ҳуқуқӣ мебошад.

3. Адвокат ҳуқуқ дорад фаъолияти адвокатиро бо кор ба сифати роҳбари ташкилоти адвокатӣ, дар вазифаҳои интихобӣ дар Иттифоқи адвокатҳо ва мақомоти минтақавии он, инчунин дар иттиҳодияҳои ҷамъиятии адвокатҳо, аз ҷумла байналмилалӣ дар якҷоягӣ амалӣ намояд.

4. Адвокат намудҳои зерини ёрии ҳуқуқиро мерасонад:

- оид ба масъалаҳои ҳуқуқӣ ба тариқи шифоҳӣ ё хаттӣ маслиҳат ва маълумот медиҳад;

- ариза, шикоят, дархост ва дигар ҳуҷҷатҳои дорои хусусияти ҳуқуқиро тартиб медиҳад;

- манфиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро дар мурофиаи судии конститутсионӣ намояндагӣ мекунад;

- ба сифати намояндаи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар мурофиаҳои судии гражданӣ, оилавӣ, иқтисодӣ ва ҳакамӣ иштирок менамояд;

- ба сифати намоянда ва ё ҳимоятгари шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар мурофиаи судии ҷиноятӣ ва дар пешбурди парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ иштирок менамояд;

- ба сифати намояндаи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар дигар мақомот барои ҳалли баҳсҳо иштирок мекунад;

- ба сифати намояндаи шахсони ҳуқуқӣ дар муҳокимаи парвандаҳо дар арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ иштирок мекунад;

- манфиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро дар мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва дигар ташкилотҳо намояндагӣ мекунад;

- манфиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро дар мақомоти давлатӣ, судҳо ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқи давлатҳои хориҷӣ, судҳои байналмилалӣ, мақомоти ғайридавлатии давлатҳои хориҷӣ, агар бо қонунгузории давлатҳои хориҷӣ, ҳуҷҷатҳои оинномавии судҳои байналмилалӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ ва ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, тартиби дигар муқаррар карда нашуда бошад, намояндагӣ мекунад;

- ба сифати намояндаи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар истеҳсолоти иҷро иштирок менамояд;

- дигар намуди ёрии ҳуқуқиро, ки бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда нашудааст, мерасонад.

5. Адвокатҳои давлатҳои хориҷӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи амалӣ намудани фаъолияти адвокатиро надоранд, ба истиснои парвандаҳои иқтисодӣ оид ба масъалаҳои ҳуқуқи давлати хориҷӣ, ки дорои сирри давлатӣ намебошанд. Чунин фаъолияти адвокатиро адвокатҳои давлатҳои хориҷӣ танҳо баъди ба Феҳристи махсуси адвокатҳои давлатҳои хориҷии дар Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияткунанда (минбаъд - Феҳристи махсуси адвокатҳои хориҷӣ) ворид намудани онҳо амалӣ менамоянд.

Моддаи 4. Фаъолияти адвокатӣ

1. Фаъолияти адвокатӣ фаъолияти соҳибкорӣ намебошад.

2. Ёрии ҳуқуқии аз тарафи шахсони зерин расонидашаванда фаъолияти адвокатӣ ҳисобида намешавад:

- кормандони мақомоти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот;

- кормандони хадамоти ҳуқуқии шахсони ҳуқуқӣ;

- иштирокчиён ва кормандони ташкилотҳое, ки ба хизматрасонии ҳуқуқӣ машғуланд;

- намояндагони патентӣ, ба истиснои ҳолатҳое, ки адвокат ба сифати намояндаи патентӣ баромад мекунад;

- дигар шахсоне, ки дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон махсус барои пешбурди фаъолияти касбии ҳуқуқӣ ваколатдор карда шудаанд.

3. Амали Қонуни мазкур нисбати мақомот ва шахсоне, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон намояндагиро амалӣ менамоянд, татбиқ намегардад.

Моддаи 5. Принсипҳои фаъолияти адвокатӣ

Фаъолияти адвокатӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:

- қонуният;

- мустақил будани адвокатҳо ва фаъолияти адвокатӣ;

- таъмини сифати ёрии ҳуқуқӣ;

- баробарҳуқуқии адвокатҳо;

- дахолат накардан ба фаъолияти адвокатӣ;

- ҳатмӣ будани узвияти адвокат дар Иттифоқи адвокатҳо;

- аз ҷониби адвокат эҳтиром ва ҳифз намудани ҳуқуқу озодиҳо ва манфиатҳои ваколатдиҳанда.

Моддаи 6. Адвокатура ва давлат

1. Адвокатура ниҳоди ҷомеаи шаҳрвандӣ буда, ба низоми мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дохил намешавад.

2. Бо мақсади мусоидат кардан ба фаъолияти адвокатӣ ва таъмини дастрасии ёрии ҳуқуқӣ ба аҳолӣ, мақомоти давлатӣ кафолатҳои мустақилии адвокатураро таъмин намуда, фаъолияти адвокатҳоеро, ки ба шахсони воқеӣ ёрии ҳуқуқии ройгон мерасонанд, дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағгузорӣ менамоянд, инчунин дар ҳолатҳои зарурӣ ба ташкилоти адвокатӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон биноҳои хизматӣ, таҷҳизот ва воситаҳои алоқа ҷудо менамоянд.

Моддаи 7. Истифодабарии истилоҳоти дар Қонуни мазкур пешбинишуда

1. Дар номи ташкилот ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ истифодабарии истилоҳоти "адвокатура", "адвокат" ва "маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ" ё ибораҳое, ки дар таркибашон ин истилоҳот мавҷуд аст, танҳо аз ҷониби Иттифоқи адвокатҳо ва мақомоти минтақавии он, адвокатҳо ва ташкилотҳои адвокатие, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур таъсис ёфтаанд, роҳ дода мешавад.

2. Истифода бурдани истилоҳоти мазкур дар номи дигар шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ манъ аст.

БОБИ 2. АСОСҲОИ ФАЪОЛИЯТИ АДВОКАТӢ

Моддаи 8. Ваколатҳои адвокат

1. Ваколатҳои адвокат, ки ба сифати намояндаи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар мурофиаи судии конститутсионӣ, гражданӣ, оилавӣ, маъмурӣ, иқтисодӣ ва ба сифати намояндаи шахсони воқеӣ, ҳуқуқӣ ё ҳимоятгари гумонбаршуда, айбдоршаванда, судшаванда, маҳкумшуда ва сафедшуда дар мурофиаи судии ҷиноятӣ, намояндаи шахсони ҳуқуқӣ дар муҳокимаи парвандаҳо дар арбитражи байналмилалии тиҷоратӣ, намояндаи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар муҳокимаи суди ҳакамӣ, инчунин расмиёти маъмурӣ иштирок мекунад, бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба танзим дароварда мешавад.

2. Ҳангоми расонидани ёрии ҳуқуқӣ ва амалӣ намудани намояндагии ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии ваколатдиҳанда адвокат ӯҳдадор аст шаҳодатномаи адвокатии худ ва ордерро, ки аз тарафи ташкилоти адвокатии дахлдор дода шудааст, пешниҳод намояд. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатҳои адвокат бо ваколатнома тасдиқ карда мешаванд. Аз адвокат ва ё ваколатдиҳанда талаб намудани пешниҳоди созишнома дар бораи расонидани ёрии ҳуқуқӣ ҳамчун асоси амалӣ намудани вазифаҳои намояндагӣ манъ аст.

Моддаи 9. Ҳуқуқҳои адвокат

Ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти касбӣ адвокат ҳуқуқ дорад:

- маълумоти заруриро барои расонидани ёрии ҳуқуқи ҷамъоварӣ намояд, аз ҷумла маълумотномаҳо, тавсифномаҳо ва дигар ҳуҷҷатҳоро аз мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, инчунин аз дигар шахсони ҳуқуқӣ, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликияташон дархост карда гирад ва мақомот ва ташкилотҳои зикргардида бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифадоранд ба адвокат ҳуҷҷатҳои дархосткардаи ӯ ё нусхаи тасдиқгардидаи онҳоро ба истиснои ҳуҷҷатҳое, ки маълумоти дорои сирри давлатиро дар бар гирифтаанд, диҳанд;

- далел ва маълумоти барои расонидани ёрии ҳуқуқӣ заруриро ҷамъ оварад ва пешниҳод намояд;

- бо шахси таҳти ҳимояташбуда бо пешниҳоди ордер ва шаҳодатномаи адвокат бе мамониат як ба як (аз ҷумла аз лаҳзаи дастгир шудан, нигоҳ доштан дар изоляторҳои (тавқифгоҳҳои) тафтишотӣ ё изоляторҳои (тавқифгоҳҳои) нигоҳдории муваққатӣ ва муассисаҳои ислоҳӣ) бе маҳдуд кардани шумора ва давомнокии мӯҳлат сӯҳбат кунад;

- маълумоти дар парванда мавҷудбударо, ки аз рӯи он адвокат ёрии ҳуқуқӣ мерасонад, бо риоя намудани сирри давлатӣ ва сирри дигари бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифзшаванда нусхабардорӣ намояд;

- ҳангоми иштирок намудан дар маҷлиси пӯшидаи судӣ бо матни пурраи санадҳои судии қабулнамудаи суд шинос шавад;

- барои ҳимоя ҳама гуна восита ва тарзҳои қонуниро истифода барад.

Моддаи 9(1). Дархости адвокат

(Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023)

1. Бо мақсади расондани ёрии ҳуқуқӣ адвокат ба мақомоти дахлдор бо дархост муроҷиат менамояд.

2. Дар дархост бояд насаб, ном, номи падари адвокат, ҳуҷҷат, маълумоти хаттӣ ё шифоҳии ба ӯ лозима ва суроғаи шахсе, ки ҷавоби дархост ба ӯ равона карда мешавад, зикр гардад.

3. Рад кардани пешниҳоди маълумот вобаста ба дархости адвокат танҳо дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонун мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

Моддаи 10. Ӯҳдадориҳои адвокат

1. Ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти касбӣ адвокат ӯҳдадор аст:

- содиқона, софдилона ва оқилона ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии ваколатдиҳандаро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳимоя намояд;

- талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро оид ба иштироки ҳатмии адвокат ба сифати ҳимоятгар дар мурофиаи судии ҷиноятӣ дар асоси қарори таҳқиқбаранда, муфаттиш, прокурор, судя ё таъиноти суд иҷро намояд, инчунин ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар дигар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ёрии ҳуқуқии ройгон расонад;

- савияи дониши худро баланд бардорад ва маҳорати касбии худро такмил диҳад;

- талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кодекси одоби касбии адвокатҳоро риоя намояд, қарорҳои Иттифоқи адвокатҳо ва мақомоти минтақавии онро, ки дар доираи ваколатҳояшон қабул карда шудаанд, иҷро намояд;

- ҳар моҳ барои эҳтиёҷоти Иттифоқи адвокатҳо маблағро дар шакли ҳаққи узвият пардохт намояд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023);

- барои таъмин намудани фаъолияташ мувофиқи тартиб ва андозаи муайяннамудаи ташкилоти адвокатӣ маблағ ҷудо намояд;

- бо ваколатдиҳанда ҳангоми амалӣ намудани намояндагӣ созишнома бандад ва ордер пешниҳод намояд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023);

- дар муҳокимаи саривақтии парвандаҳо ба кашолкории сунъӣ роҳ надиҳад;

- сирри давлатӣ ва сирри дигари бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифзшавандаро, ки ҳангоми расонидани ёрии ҳуқуқӣ ба ӯ маълум гаштаанд, ифшо насозад.

2. Ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти касбӣ адвокат ҳуқуқ надорад супориш оид ба расонидани ёрии ҳуқуқиро қабул намояд, агар он:

- баръало хусусияти ғайриқонунӣ дошта бошад;

- чунин ёриро ба шахсоне расонад ё қаблан расонида бошад, ки манфиати онҳо ба манфиати шахсе, ки дар хусуси пешбурди парвандааш муроҷиат кардааст, зид бошад;

- ба мавзуи созишнома бо ваколатдиҳанда манфиати мустақилона дошта бошад, ки аз манфиатҳои ваколатдиҳанда фарқ кунад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023);

- қаблан дар парванда ба сифати судя, машваратчии халқӣ, прокурор, муфаттиш, таҳқиқбаранда, котиби маҷлиси суд, шоҳид, коршинос (эксперт), мутахассис, тарҷумон ё шахси холис иштирок карда бошад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237);

- бо судя, машваратчии халқӣ, прокурор, муфаттиш, таҳқиқбаранда, котиби маҷлиси суд, ки дар тафтиш ё баррасии судии ҳамин парванда иштирок мекунанд, муносибатҳои хешовандӣ дошта бошад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237).

3. Адвокат ҳуқуқ надорад, ки аз ӯҳдадории худ дар бобати ҳимоя даст кашад, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

4. Адвокат ҳуқуқ надорад маълумоти ба ӯ додаи ваколатдиҳандаро, ки бо расонидани ёрии ҳуқуқӣ алоқаманд аст, бе розигии ин шахс ифшо намояд.

5. Адвокат ҳуқуқ надорад, ки гуноҳи ҳимояшавандаи худро исботшуда эътироф намояд, агар ҳимояшаванда онро рад кунад. Иқрор шудани ҳимояшаванда ба гуноҳи худ адвокатро аз ҳуқуқи мубоҳиса намудани чунин фикр ва хоҳиши сафед намудани ӯ бинобар исбот нашудани гуноҳаш маҳрум намекунад. Адвокат ҳуқуқ надорад ба таври оммавӣ дар бораи исботшуда эълон намудани гуноҳи ҳимояшавандааш изҳорот диҳад, агар зерҳимояаш онро рад намояд.

6. Адвокат дар ҳама ҳолат бояд манфиатҳои қонунии ваколатдиҳандаро ҳимоя намояд ва ҳуқуқ надорад мавқеи ҳуқуқии ба манфиатҳои ӯ мухолифро ишғол намояд. Дар ҳолати худтӯҳматкунии ваколатдиҳанда дар мурофиаи судии ҷиноятӣ, адвокат бояд мавқеи мухолифро ишғол намояд.

7. Барои иҷро накардан ва ё ба таври дахлдор иҷро накардани ӯҳдадориҳои касбии худ адвокат тибқи тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

Моддаи 11. Сирри адвокатӣ

1. Сирри адвокатиро ҳолати муроҷиат ба адвокат, маълумот оид ба мазмуни гуфтугузори шифоҳӣ ва хаттӣ бо шахсе, ки барои ёрии ҳуқуқӣ муроҷиат кардааст ва дигар шахсон оид ба хусусият ва натиҷаи амалҳое, ки ба манфиати шахси барои ёрии ҳуқуқӣ муроҷиатнамуда содир мешаванд, инчунин дигар маълумоти бо расонидани ёрии ҳуқуқӣ алоқаманд, ташкил медиҳанд.

2. Адвокат, ёрдамчии ӯ ва коромӯз - адвокат ҳуқуқ надоранд ҳама гуна маълумотро, ки сирри адвокатӣ мебошад, ифшо намоянд, инчунин ба манфиати худ ё дигар шахсон истифода баранд.

3. Адвокате, ки маълумоти ба сирри адвокатӣ мансуббударо бе розигии шахси барои ёрии ҳуқуқӣ муроҷиатнамуда ифшо менамояд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

4. Пешниҳоди маълумот ва иттилоот ба мақоми ваколатдори муқовимат ба қонунигардонии (расмикунонии) даромадҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда ва маблағгузории терроризм ифшои сирри адвокатӣ ҳисобида намешавад.

БОБИ З. МАҚОМИ АДВОКАТ

Моддаи 12. Соҳиб шудан ба мақоми адвокат

1. Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки таҳсилоти олии ҳуқуқшиносӣ дорад, забони давлатиро медонад, инчунин на кам аз ду сол собиқаи корӣ аз рӯи ихтисоси ҳуқуқшиносӣ дорад ё коромӯзиро дар ташкилоти адвокатӣ дар мӯҳлати муқаррарнамудаи Қонуни мазкур гузаштааст, метавонад соҳиби мақоми адвокат гардад.

2. Шахс ҳуқуқи соҳиб шудан ба мақоми адвокат ва машғул шудан ба фаъолияти адвокатиро надорад, агар:

- ба талаботи қисми 1 ҳамин модда ҷавобгӯ набошад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237);

- мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон қобилияти амалаш маҳдуд карда шуда ё ӯ ғайриқобили амал эътироф карда шуда бошад;

- барои содир кардани ҷиноят маҳкум шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237);

- аз мақомоти давлатӣ, судӣ, адлия, прокуратура, адвокатура дигар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва хизмати ҳарбӣ барои вайрон кардани савганди касбӣ, содир намудани кирдорҳои хусусияти коррупсионидошта аз вазифа озод карда шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237);

- дар асоси сархати чоруми қисми 1 моддаи 27, моддаҳои 29-32 Кодекси мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237).

3. Қарор дар бораи додани мақоми адвокатро Комиссияи тахассусии назди Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - Комиссияи тахассусӣ) баъди аз ҷониби шахси довталаб супоридани имтиҳони тахассусӣ барои соҳиб шудан ба мақоми адвокат қабул менамояд.

4. Ба собиқаи корӣ аз рӯи ихтисоси ҳуқуқшиносӣ, ки барои соҳиб шудан ба мақоми адвокат зарур аст, кор дар мансабҳои зерин дохил мешавад:

- ба сифати судя, прокурор, муфаттиш ва таҳқиқбаранда (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023);

- мансабҳои давлатии ҳокимияти давлатӣ ва хизмати давлатӣ, ки доштани таҳсилоти олии ҳуқуқшиносиро талаб мекунанд;

- дар вазифаҳои хадамоти ҳуқуқии ташкилотҳо, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқиашон, ки доштани таҳсилоти олии ҳуқуқшиносиро талаб мекунанд;

- дар вазифаҳои муассисаҳои илмӣ-таҳқиқотӣ, ки доштани таҳсилоти олии ҳуқуқшиносиро талаб мекунанд;

- ба сифати омӯзгори фанҳои ҳуқуқшиносӣ дар муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ ва пас аз таҳсилоти олии касбӣ;

- ба сифати адвокат;

- ба сифати ёрдамчии адвокат.

5. Адвокат ҳуқуқ дорад бе иҷозати иловагӣ фаъолияти адвокатиро дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ намояд.

Моддаи 13. Комиссияи тахассусӣ

1. Комиссияи тахассусӣ барои ҳал намудани масъалаи соҳиб шудан ба мақоми адвокат ва қатъ намудани он, инчунин гузаронидани аттестатсияи адвокатҳо дар назди Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237).

2. Комиссияи тахассусӣ ба мӯҳлати ду сол дар ҳайати 9 нафар аъзо бо чунин меъёри намояндагӣ таъсис дода мешавад:

- ду намоянда аз Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- як намоянда аз Созмони судяҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1391);

- панҷ намоянда аз Иттифоқи адвокатҳо, ки онҳоро Анҷумани адвокатҳо интихоб менамояд;

- як намояндаи дорои унвони илмии соҳаи ҳуқуқшиносӣ, ки аз тарафи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон пешниҳод карда мешавад.

3. Раиси Комиссияи тахассусӣ яке аз муовинони вазири адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи тақсимоти вазифаҳо мебошад. Муовини раиси Комиссияи тахассусӣ аз ҳисоби намояндагони адвокатҳо, котиби масъул аз ҳисоби аъзои комиссия дар ҷаласаи Комиссияи тахассусӣ интихоб карда мешавад. Аъзои Комиссияи тахассусӣ, ба истиснои раиси Комиссия, наметавонанд зиёда аз як маротиба аъзои Комиссияи тахассусӣ бошанд. Ҳангоми иштирок надоштани раиси Комиссияи тахассусӣ дар ҷаласа, ваколати ӯ ба зиммаи муовини раиси Комиссияи тахассусӣ мегузарад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

4. Ҷаласаи Комиссияи тахассусӣ ҳамон вақт гузаронида мешавад, ки агар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии аъзои он ҳузур дошта бошанд.

5. Ҷаласаи Комиссияи тахассусӣ аз ҷониби раиси Комиссияи тахассусӣ аз рӯи зарурат, вале на камтар аз чор маротиба дар як сол даъват карда мешавад.

6. Қарорҳои қабулнамудаи Комиссияи тахассусӣ бо протокол ба расмият дароварда мешаванд, ки он аз ҷониби ҳамаи аъзои Комиссияи тахассусӣ имзо карда мешавад. Дар мавриди ҳангоми овоздиҳӣ фикри махсус доштани узви Комиссияи тахассусӣ, ки он аз қарори бо аксарияти овозҳои аъзои дар ҷаласаи Комиссияи тахассусӣ иштирокдошта қабул шудааст, фарқ мекунад, фикри махсус дар шакли хаттӣ тартиб дода, ба протоколи ҷаласа замима карда мешавад.

7. Қарори Комиссияи тахассусӣ оид ба масъалаи қабули имтиҳонҳои тахассусӣ аз шахсони довталаб барои соҳиб шудан ба мақоми адвокат бо аксарияти овозҳои аъзои Комиссияи тахассусӣ, ки дар ҷаласаи он иштирок доштанд, бо роҳи овоздиҳии кушода бе иштироки довталаб қабул карда мешавад. Қарори Комиссияи тахассусӣ ба довталаб дарҳол пас аз овоздиҳӣ эълон карда мешавад. Аз болои қарори Комиссияи тахассусӣ ба суд шикоят кардан мумкин аст.

8. Дар давраи гузариш аъзои Комиссияи тахассусӣ аз ҳисоби намояндагони адвокатҳо бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 45 Қонуни мазкур интихоб карда мешаванд.

Моддаи 14. Иҷозат додан ба имтиҳони тахассусӣ

1. Шахсе, ки ба талаботи қисмҳои 1 ва 2 моддаи 12 Қонуни мазкур ҷавобгӯ мебошад, ҳуқуқ дорад ба мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо оид ба соҳиб шудан ба мақоми адвокат бо ариза муроҷиат намояд.

2. Довталаб ба ғайр аз ариза ба мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо ҳуҷҷатҳои зеринро пешниҳод менамояд:

- нусхаи шиносномаи шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон(Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237);

- тарҷумаи ҳол;

- нусхаи дафтарчаи меҳнатӣ ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунандаи собиқаи кории ӯ ҳамчун ҳуқуқшинос;

- нусхаи ҳуҷҷати таҳсилоти олии ҳуқуқшиносӣ;

- маълумотнома дар бораи ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шудан ва маҳкум гардидан (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237);

3. Пешниҳод кардани маълумоти носаҳеҳ метавонад боиси рад кардани қабули ҳуҷҷатҳои довталаб гардад.

4. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо дар муддати то як моҳ санҷиши саҳеҳӣ ва дурустии ҳуҷҷатҳо ва маълумотеро, ки аз ҷониби довталаб пешниҳод карда шудаанд, мегузаронад. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо ҳуқуқ дорад аз мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳои дахлдор оид ба тасдиқ кардани саҳеҳӣ ва дурустии ҳуҷҷатҳо ва маълумоти пешниҳодкардаи довталаб дархост намояд. Мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳои мазкур ӯҳдадоранд, ки дар мӯҳлати на дертар аз 15 рӯз аз лаҳзаи гирифтани дархост ба мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо аз натиҷаҳои санҷиши ҳуҷҷатҳо маълумот пешниҳод намоянд.

5. Баъд аз анҷоми санҷиш мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо доир ба ирсол намудани дархост ҷиҳати иштироки довталаб дар имтиҳони тахассусӣ дар Комиссияи тахассусӣ ё оид ба рад намудани қабули ҳуҷҷатҳо ба довталаб ҷавоби хаттӣ медиҳад.

6. Қабули ҳуҷҷатҳо метавонад танҳо бо асосҳои дар Қонуни мазкур пешбинигардида рад карда шавад. Дар ин хусус қарори дахлдор қабул карда мешавад. Нисбати қарори мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо оид ба рад намудани қабули ҳуҷҷатҳо дар мӯҳлати як моҳ аз рӯзи гирифтани нусхаи қарори мазкур ба Иттифоқи адвокатҳо ё ба суд дар мӯҳлат ва бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси мурофиавии граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят кардан мумкин аст.

Моддаи 15. Имтиҳони тахассусӣ

1. Комиссияи тахассусӣ дар ҷаласаи навбатӣ, вале на дертар аз се моҳ аз рӯзи гирифтани пешниҳоди мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо аз довталаб имтиҳони тахассусӣ қабул мекунад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

2. Имтиҳони тахассусӣ аз ҷавобҳои хаттӣ ба саволҳо ва мусоҳибаи шифоҳӣ иборат мебошад.

3. Номгӯи саволҳо барои имтиҳони тахассусӣ, тартиби супоридани имтиҳони тахассусӣ ва баҳогузории дониши довталабон аз ҷониби Комиссияи тахассусӣ таҳия ва тасдиқ карда мешаванд.

4. Довталабе, ки имтиҳони тахассусиро насупоридааст, барои такроран супоридани имтиҳони тахассусӣ пас аз гузаштани на камтар аз шаш моҳ роҳ дода мешавад.

Моддаи 16. Додани мақоми адвокат

1. Комиссияи тахассусӣ довталабро, ки имтиҳони тахассусиро бо муваффақият супоридааст, дар давоми панҷ рӯз пас аз қабул гардидани қарор дар хусуси ба ӯ додани мақоми адвокат хаттӣ огоҳ менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

2. Комиссияи тахассусӣ ҳуқуқ надорад ба довталабе, ки бомуваффақият имтиҳони тахассусиро супоридааст, додани мақоми адвокатро рад кунад, ба истиснои мавридҳое, ки баъд аз супоридани имтиҳони тахассусӣ ҳолатҳое ошкор гарданд, ки барои соҳиб шудан ба мақоми адвокат монеъ мешаванд. Дар чунин ҳолатҳо нисбати қарор оид ба рад кардани додани мақоми адвокат ба суд шикоят кардан мумкин аст.

Моддаи 17. Феҳристи ягонаи адвокатҳо, ташкилотҳои адвокатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Феҳристи махсуси адвокатҳои давлатҳои хориҷӣ

1. Феҳристи ягонаи адвокатҳо, ташкилотҳои адвокатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Феҳристи махсуси адвокатҳои давлатҳои хориҷӣ мутаносибан маҷмӯи маълумот дар бораи адвокатҳо, ташкилотҳои адвокатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва адвокатҳои давлатҳои хориҷиро, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти адвокатиро амалӣ менамоянд, дар бар мегиранд.

2. Тартиби пешбурди феҳристҳои дар қисми 1 ҳамин модда пешбинишударо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

Моддаи 18. Ба Феҳристи ягонаи адвокатҳо ворид кардани маълумот дар бораи адвокат

1. Маълумот дар бораи адвокат ба Феҳристи ягонаи адвокатҳо дар давоми панҷ рӯз пас аз қабул гардидани қарор дар бораи додани мақоми адвокат ворид карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

2. Адвокат вазифадор аст аз рӯзи соҳиб шудан ба мақоми адвокат ё барқарор кардани мақоми адвокат дар мӯҳлати як моҳ ба Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё мақомоти минтақавии он ҳуҷҷатҳои таъсисиро дар бораи шакли ташкилии фаъолияти адвокатии интихобкардааш пешниҳод намояд.

3. Дар сурати ба Феҳристи ягонаи адвокатҳо ворид накардани маълумот дар бораи адвокат ва шакли ташкилии фаъолияти он тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба суд шикоят овардан мумкин аст.

Моддаи 19. Савганди адвокат

Адвокат баъди супоридани имтиҳони тахассусӣ ва гирифтани огоҳии хаттӣ ба узвияти Иттифоқи адвокатҳо дохил шуда, дар назди Анҷумани адвокатҳо ё Раёсати Иттифоқи адвокатҳо савганди адвокатиро бо мазмуни зерин ёд мекунад: "Бо тантана савганд ёд мекунам, ки ӯҳдадориҳои адвокатиро содиқона, софдилона ва оқилона иҷро мекунам, ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои қонунии ваколатдиҳандаро тибқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳо ва Кодекси одоби касбии адвокатҳо ҳимоя менамоям". Имзои савгандёдкунанда зери матни ҳамин савганд гирифта мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 № 1391, аз 03.01.2024 № 2023).

Моддаи 20. Шаҳодатномаи адвокат

1. Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба адвокат шаҳодатномаи адвокатро медиҳад, ки дар он насаб, ном, номи падари адвокат ва рақами бақайдгирии ӯ дар Феҳристи ягонаи адвокатҳо дарҷ карда мешаванд.

2. Шакли шаҳодатномаи адвокат, тартиби тайёр намудан ва пардохти хароҷот аз тарафи вазири адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

3. Шаҳодатномаи адвокат ҳуҷҷати ягонаи тасдиқкунандаи мақоми адвокат мебошад, ки барои иҷрои ваколатҳои касбӣ, тибқи тартиби муқарраргардида бемамониат даромадан ба мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳо новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликияташон ҳуқуқ медиҳад.

4. Дар сурати ба адвокат надодани шаҳодатномаи адвокат дар мӯҳлат ва бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба суд шикоят овардан мумкин аст.

5. Шахсе, ки мақоми адвокатиаш боздошта ва ё қатъ карда шудааст, баъди қабули қарори дахлдори мақоми ваколатдор вазифадор аст бетаъхир шаҳодатномаи адвокатиашро ба Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон супорад.

Моддаи 21. Боздоштани мақоми адвокат

1. Мақоми адвокат дар ҳолатҳои зерин боздошта мешавад:

- интихоби адвокат ба мақомоти давлатӣ ва ё мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ба давраи фаъолияти меҳнатии доимӣ;

- даъвати адвокат ба хизмати ҳарбӣ;

- бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бедарак ғоибшуда эътироф намудани адвокат;

- бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муваққатан аз вазифа дур кардани адвокат (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237);

- дар асоси аризаи адвокат (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

- дар муҳлати зиёда аз панҷ сол нагузаштани курсҳои бозомӯзӣ ва такмили ихтисос;

- барои содир кардани ҷиноят маҳкум шуда бошад ё дар асоси сархати чоруми қисми 1 моддаи 27, моддаҳои 29-32 Кодекси мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод шуда бошад, то аз ҷониби Комиссияи тахассусӣ қабули қарор дар бораи қатъ намудани мақоми адвокат (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

2. Боздоштани мақоми адвокат боиси боздоштани кафолатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур барои адвокат мегардад, ба истиснои кафолатҳое, ки дар қисми 2 моддаи 23 Қонуни мазкур пешбинӣ шудаанд.

3. Шахсе, ки мақоми адвокатиаш боздошта шудааст, ҳуқуқ надорад фаъолияти адвокатиро амалӣ намояд, аз ҷумла вазифаҳои интихобиро дар мақомоти адвокатура ишғол намояд. Вайрон кардани муқаррароти ҳамин қисм боиси қатъ гардидани мақоми адвокат мегардад.

4. Қарор оид ба боздоштани мақоми адвокатро Иттифоқи адвокатҳо дар асоси пешниҳоди мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо ва дигар мақомоти дахлдор қабул менамояд.

5. Баъди аз байн рафтани асосҳои дар қисми 1 ҳамин модда пешбинишуда мақоми боздошташудаи адвокат бо қарори Иттифоқи адвокатҳо дар асоси аризаи адвокат, пешниҳоди мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо ё пешниҳоди дигар мақомоти дахлдор барқарор карда мешавад.

6. Нисбати қарори Иттифоқи адвокатҳо оид ба боздоштани мақоми адвокат ё доир ба рад кардани барқароркунии мақоми адвокат бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба суд шикоят кардан мумкин аст.

7. Иттифоқи адвокатҳо дар мӯҳлати даҳ рӯз аз рӯзи қабул кардани қарор оид ба боздоштан ё барқарор кардани мақоми адвокат барои ворид кардани маълумоти дахлдор ба Феҳристи ягонаи адвокатҳо ба таври хаттӣ Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин шахсеро, ки мақоми адвокатиаш боздошта ё барқарор карда шудааст, ба истиснои ҳолати боздоштани мақоми адвокат тибқи асоси дар сархати сеюми қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида ва ташкилоти адвокатиеро, ки дар он шахси мазкур ба фаъолияти адвокатӣ машғул буд, огоҳ мекунад.

8. Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати даҳ рӯз аз рӯзи гирифтани огоҳиномаи зикршуда ба Феҳристи ягонаи адвокатҳо оид ба боздоштан ё барқарор кардани мақоми адвокат маълумот ворид менамояд.

Моддаи 22. Қатъ намудани мақоми адвокат

1. Мақоми адвокат аз ҷониби Комиссияи тахассусӣ бо пешниҳоди Иттифоқи адвокатҳо тибқи асосҳои зерин қатъ карда мешавад:

- бо аризаи хаттии адвокат оид ба қатъ намудани мақоми адвокат;

- эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори суд оид ба ғайри қобили амал ё дорои қобилияти амалаш маҳдуд эътироф гардидани адвокат;

- фавти адвокат ё эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори суд оид ба фавтида эълон кардани адвокат;

- эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми суд оид ба гунаҳгор донистани адвокат дар содир кардани ҷиноят ва ё қабул гардидани қарор дар бораи аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод кардан бо асосҳои дар сархати чоруми қисми 1 моддаи 27, моддаҳои 29-32 Кодекси мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237);

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023);

- такроран аз аттестатсия нагузаштани адвокат (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237, аз 03.01.2024 № 2023);

- аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадан ё шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро аз даст додани адвокат (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237);

- барои истиқомати доимӣ аз Ҷумҳурии Тоҷикистон баромада рафтани адвокат (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237);

- ошкор гардидани ҳолатҳое, ки дар қисми 2 моддаи 12 ва қисми 3 моддаи 21 Қонуни мазкур пешбинӣ шудаанд.

2. Мақоми адвокат метавонад бо қарори Комиссияи тахассусӣ дар асоси пешниҳоди Иттифоқи адвокатҳо дар ҳолатҳои зерин қатъ карда шавад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023):

- аз ҷониби адвокат дар назди ваколатдиҳанда иҷро накардани ӯҳдадориҳо ё ба таври дахлдор иҷро накардани онҳо;

- аз ҷониби адвокат вайрон кардани меъёрҳои Кодекси одоби касбии адвокатҳо;

- аз ҷониби адвокат иҷро накардан ё ба таври дахлдор иҷро накардани ӯҳдадориҳои касбии худ ва қарорҳои дар доираи ваколаташон қабулнамудаи мақомоти Иттифоқи адвокатҳо;

- ғайриимкон будани иҷрои фаъолияти касбии адвокат дар мӯҳлати зиёда аз чор моҳ;

- муайян кардани нодурустии маълумоте, ки ба Комиссияи тахассусӣ мутобиқи талаботи қисми 2 моддаи 14 Қонуни мазкур пешниҳод шудааст.

3. Иттифоқи адвокатҳо ҳангоми аз мақомоти давлатӣ, Комиссияи тахассусӣ, мақомоти минтақавӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ гирифтани маълумоти дар қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда пешбинишуда ба ҷаласаи навбатии Комиссияи тахассусӣ пешниҳод ирсол менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

4. Мақоми адвокат аз лаҳзаи қабули қарори Комиссияи тахассусӣ қатъгардида ҳисоб меёбад. Шахсе, ки мақоми адвокатиаш қатъ карда шудааст, ҳуқуқ надорад фаъолияти адвокатиро амалӣ намояд, инчунин дар мақомоти Иттифоқи адвокатҳо вазифаҳои интихобиро ишғол намояд.

5. Оид ба қароре, ки мутобиқи қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда қабул гардидааст, Комиссияи тахассусӣ дар мӯҳлати даҳ рӯз аз рӯзи қабули он дар шакли хаттӣ шахсеро, ки мақоми адвокатиаш қатъ карда шудааст, огоҳ месозад, ба истиснои ҳолати қатъ гардидани мақоми адвокат тибқи асосе, ки дар сархати сеюми қисми 1 ҳамин модда пешбинӣ шудааст.

6. Нисбати қарори Комиссияи тахассусӣ, ки тибқи асосҳои дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур пешбинигардида қабул карда шудааст, ба суд шикоят овардан мумкин аст (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

Моддаи 23. Кафолати мустақилияти адвокат

1. Дахолат ё бо кадом тарзу воситае набошад, мамониат кардан ба фаъолияти адвокатие, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад, манъ аст.

2. Адвокат барои изҳор намудани ақидаи худ ҳангоми иҷрои фаъолияти адвокатӣ набояд ба ягон намуди ҷавобгарӣ кашида шавад (аз ҷумла баъд аз боздоштан ва ё қатъ намудани мақоми адвокатии ӯ), ба истиснои изҳор намудани ақидаҳое, ки дар он аломатҳои ҷиноят ҷой доранд. Мутобиқи Қонуни мазкур талаботи зикршуда ба ӯҳдадории адвокат дар назди ваколатдиҳанда дахл надоранд.

3. Аз адвокат, кормандони ташкилоти адвокатӣ ва Иттифоқи адвокатҳо талаб кардани маълумот вобаста ба расонидани ёрии ҳуқуқӣ оид ба парвандаҳои мушаххас манъ аст.

4. Адвокат, аъзои оила ва молу мулки ӯ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти ҳимояи давлат қарор доранд. Дар ҳолати таҳдид ба ҳаёт, саломатӣ ва молу мулки онҳо мақомоти таъминкунандаи ҳимояи давлатӣ вазифадоранд ҷиҳати таъмини бехатарии адвокат, аъзои оила ва молу мулки ӯ тадбирҳои зарурӣ андешанд.

5. Адвокат, ёрдамчии адвокат ё коромӯз-адвокатро вобаста ба ҳолатҳое, ки ба онҳо дар натиҷаи расонидани ёрии ҳуқуқӣ маълум гаштаанд, ба сифати шоҳид даъват кардан ва пурсидан манъ аст.

Моддаи 24. Суғуртакунии хатари ӯҳдадории адвокат

Мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон адвокат метавонад хатари ҷавобгарии молу мулкии худро барои риоя накардани шартҳои созишномаи бо ваколатдиҳанда басташуда оид ба расонидани ёрии ҳуқуқӣ суғурта намояд.

БОБИ 4. ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТИ АДВОКАТӢ

Моддаи 25. Шаклҳои ташкилии фаъолияти адвокатӣ

1. Шаклҳои ташкилии фаъолияти адвокатӣ мувофиқи Қонуни мазкур кабинети адвокатӣ, маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ, коллегияи адвокатӣ ва бюрои адвокатӣ мебошанд.

2. Адвокат ҳуқуқ дорад мустақилона шакли ташкилӣ ва ҷойи амалигардонии фаъолияти адвокатиро интихоб намояд.

3. Бақайдгирии шаклҳои ташкилии фаъолияти адвокатӣ тибқи Қонуни мазкур аз ҷониби Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти минтақавии он амалӣ карда мешавад. Дар хусуси шакли ташкилии интихобнамуда ва макони фаъолияти адвокатӣ адвокат ӯҳдадор аст дар мӯҳлати даҳ рӯз аз бақайдгирии давлатӣ ба таври хаттӣ мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳоро огоҳ намояд.

4. Ташкилотҳои адвокатҳо дорои суратҳисоб ва дигар ҳисобҳо дар бонкҳо, бланкҳо, мӯҳр ва тамға бо номи худ мебошанд.

Моддаи 26. Маҳдудиятҳои таъсис додани ташкилоти адвокатӣ

1. Адвокат ҳуқуқ надорад бо шахсе, ки соҳиби мақоми адвокат нест, ташкилоти адвокатӣ таъсис диҳад.

2. Адвокат ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти адвокатӣ ҳуқуқ надорад, ки зери итоати шахси мақоми адвокатро надошта қарор гирад.

3. Амалӣ намудани фаъолияти адвокатӣ танҳо дар як ташкилоти адвокатӣ мумкин аст.

4. Ташкилоти адвокатҳо ҳамчун навтаъсисёфта ё дар натиҷаи азнавташкилдиҳии шакли ташкилии қаблан мавҷудбудаи фаъолияти адвокатӣ таъсис дода мешавад.

Моддаи 27. Кабинети адвокатӣ

1. Адвокате, ки фаъолияти адвокатиро ба таври инфиродӣ амалӣ кардан мехоҳад, кабинети адвокатӣ таъсис медиҳад.

2. Адвокат дар бораи таъсис додани кабинети адвокатӣ дар мӯҳлати даҳ рӯз ба мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо огоҳнома ирсол менамояд, ки дар он маълумот оид ба адвокат, маҳалли ҷойгиршавии кабинети адвокатӣ, тартиби амалӣ намудани алоқаи электронӣ, телефонӣ, телеграфӣ, почта ва дигар намуди алоқа бо Иттифоқи адвокатҳо ва мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо нишон дода мешаванд.

3. Кабинети адвокатӣ шахси ҳуқуқӣ намебошад.

4. Созишнома дар бораи расонидани ёрии ҳуқуқӣ дар кабинети адвокатӣ байни адвокат ва ваколатдиҳанда баста шуда, дар китобҳои бақайдгирӣ қайд карда мешавад. Адвокате, ки дар кабинети адвокатӣ фаъолият менамояд, дар асоси шартҳои созишномаи басташуда бо ваколатдиҳанда ба тариқи инфиродӣ дар назди ӯ масъул мебошад.

Моддаи 28. Маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ

1. Ду ва зиёда адвокат ҳуқуқи таъсис додани маслиҳатхонаи ҳуқуқиро доранд.

2. Ба муносибатҳое, ки вобаста ба таъсисдиҳӣ, азнавташкилдиҳӣ, барҳамдиҳӣ ва фаъолияти маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ ба миён меоянд, муқаррароти моддаи 29 Қонуни мазкур татбиқ карда мешаванд.

3. Маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ шахси ҳуқуқии ғайритиҷоратӣ буда, аз лаҳзаи бақайдгирии давлатӣ таъсисёфта ҳисобида мешавад.

4. Маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ метавонад танҳо ба коллегияи адвокатҳо табдил дода шавад.

Моддаи 29. Коллегияи адвокатҳо

1. Панҷ ва зиёда адвокат ҳуқуқ доранд коллегияи адвокатҳоро таъсис диҳанд.

2. Коллегияи адвокатҳо шахси ҳуқуқии ғайритиҷоратӣ мебошад, ки ба аъзогӣ асос ёфтааст ва дар асоси оинномаи тасдиқнамудаи муассисони он (минбаъд - оиннома) ва шартномаи таъсисии аз ҷониби онҳо басташуда амал мекунад.

3. Муассисони коллегияи адвокатҳо танҳо адвокатҳое буда метавонанд, ки маълумот дар бораи онҳо ба Феҳристи ягонаи адвокатҳо ворид карда шудааст.

4. Дар шартномаи таъсисӣ аз ҷониби муассисон шартҳои ба коллегияи адвокатҳо додани молу мулки онҳо, тартиби иштирок кардан дар фаъолияти он, тартиб ва шарти ба коллегияи адвокатҳо қабул кардани аъзои нав, ҳуқуқ ва ӯҳдадории муассисони (аъзои) коллегияи адвокатҳо, тартиб ва шарти баромадани муассисон (аъзо) аз ҳайати он нишон дода мешавад.

5. Оиннома бояд дорои чунин маълумот бошад:

- номи коллегияи адвокатҳо;

- маҳалли ҷойгиршавии коллегияи адвокатҳо;

- мавзуъ ва мақсади фаъолияти коллегияи адвокатҳо (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023);

- сарчашмаи ташкилшавии молу мулки коллегияи адвокатҳо ва самтҳои истифодашавии он (аз ҷумла мавҷуд будан ё набудани фонди тақсимнашаванда ва самтҳои истифодашавии он);

- тартиби идоракунии коллегияи адвокатҳо;

- тартиби азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии коллегияи адвокатҳо;

- тартиби ба оиннома ворид намудани тағйиру иловаҳо;

- муқаррароти дигаре, ки ба Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф нестанд.

6. Иҷрои талаботи шартномаи таъсисӣ ва оиннома аз ҷониби худи коллегияи адвокатҳо ва муассисони (аъзои) он ҳатмист.

7. Барои бақайдгирии давлатии таъсиси коллегияи адвокатҳо ба Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ариза бо замимаи ҳуҷҷатҳои зерин пешниҳод карда мешавад:

- ҳуҷҷатҳои таъсиси коллегияи адвокатҳо, ки моддаи 53 қисми якуми Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст;

- протоколи маҷлиси умумии муассисон, ки он бояд аз ҷумла, қарорҳо дар бораи таъсисдиҳӣ, дар бораи тасдиқи ҳуҷҷатҳои таъсисӣ, дар бораи таъин намудани роҳбари мақоми коллегияи адвокатҳоро дар бар гирад;

- маълумот дар бораи адвокатҳо;

- ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи суроғаи ҳуқуқӣ ва маҳалли ҷойгиршавӣ, ки мақоми ваколатдори давлатӣ пешниҳод намудааст;

- расид (квитансия) ё нусхаи супориши пардохтӣ дар бораи пардохти боҷи давлатӣ.

8. Дар бораи таъсисдиҳӣ, азнавташкилдиҳӣ ё барҳамдиҳии коллегияи адвокатҳо муассисони он пас аз гузаштани расмиёти муқарраршуда бо мактуби фармоишӣ ба Иттифоқи адвокатҳо огоҳинома ирсол менамоянд.

Дар огоҳинома дар бораи таъсисдиҳӣ, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии коллегияи адвокатҳо бояд дар бораи адвокатҳое, ки дар коллегия фаъолияти адвокатиро амалӣ месозанд, маҳалли ҷойгиршавии коллегияи адвокатҳо, тартиби амалисозии алоқаи электронӣ, телефонӣ, телеграфӣ, почта ва дигар намуди алоқа байни Иттифоқи адвокатҳо ва коллегияи адвокатҳо маълумот мавҷуд бошад. Ба огоҳинома бояд нусхаҳои ба тарзи нотариалӣ тасдиқгардидаи шартномаи таъсисӣ ва оиннома замима карда шаванд.

9. Коллегияи адвокатҳо аз лаҳзаи бақайдгирии давлатӣ таъсисёфта ҳисобида мешавад.

10. Коллегияи адвокатҳо ҳуқуқи кушодани филиал ва намояндагиро надорад.

11. Молу мулки коллегияи адвокатҳо бо ҳуқуқи моликият ба коллегияи адвокатҳо тааллуқ дорад.

12. Аъзои коллегияи адвокатҳо оид ба ӯҳдадориҳои он масъул набуда, коллегияи адвокатӣ оид ба ӯҳдадориҳои аъзои худ масъул намебошад.

13. Коллегияи адвокатҳо мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба даромадҳое, ки аъзои он бинобар амалӣ кардани фаъолияти адвокатӣ ба даст овардаанд, ҳамчун агенти андоз баромад мекунад, инчунин дар масъалаҳои ҳисоббаробаркунӣ бо ваколатдиҳандагон, шахсони сеюм ва оид ба дигар масъалаҳое, ки ҳуҷҷатҳои таъсисии коллегияи адвокатӣ пешбинӣ намудаанд, намояндаи адвокатҳо мебошад.

14. Коллегияи адвокатҳо ӯҳдадор аст дар бораи тағйирот дар ҳайати адвокатҳо - аъзои коллегияи адвокатҳо Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё мақомоти минтақавии он ва Иттифоқи адвокатҳоро хабардор намояд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

15. Коллегияи адвокатҳо дар ҳолатҳои зерин бояд аз нав ба қайди давлатӣ гирифта шавад:

- ворид намудани тағйиру иловаҳо ба ҳуҷҷатҳои таъсисии коллегияи адвокатҳо;

- азнавташкилдиҳии коллегияи адвокатҳо;

- бо қарори суд, ки нисбати азнавташкилдиҳии коллегияи адвокатҳо қабул шудааст;

- дар дигар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

16. Коллегияи адвокатҳо барои иҷро накардан ё иҷрои номатлуби ӯҳдадориҳои агентӣ андоз ё намоянда мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар аст.

17. Созишнома дар бораи расондани ёрии ҳуқуқӣ дар коллегияи адвокатҳо байни адвокат ва ваколатдиҳанда баста шуда, дар ҳуҷҷатгузории коллегияи адвокатҳо ба қайд гирифта мешавад.

Моддаи 30. Бюрои адвокатӣ

1. Агар дар ҳудуди шаҳр ё ноҳия кабинети адвокатӣ, маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ ё коллегияи адвокатҳо мавҷуд набошанд, Иттифоқи адвокатҳо бо пешниҳоди мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ё бо ташаббуси худ метавонад бюрои адвокатиро таъсис диҳад.

2. Пешниҳоди мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар бораи таъсис додани бюрои адвокатӣ бояд дорои чунин маълумот бошад:

- дар бораи шаҳр ё ноҳия, ки дар он ташкили бюрои адвокатӣ дархост карда мешавад;

- дар бораи шумораи судяҳо дар ҳамин шаҳр ё ноҳия;

- дар бораи шумораи зарурии адвокатҳо барои ҳамин шаҳр ё ноҳия;

- дар бораи таъминоти моддию техникӣ ва молиявии фаъолияти бюрои адвокатӣ, аз ҷумла дар бораи биное, ки ба бюрои адвокатӣ пешниҳод мегардад, дар бораи воситаҳои ташкилию техникӣ, ки ба бюрои адвокатӣ дода мешаванд.

3. Пас аз мувофиқаи шартҳои пешбининамудаи сархати чоруми қисми 2 ҳамин модда бо мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ Иттифоқи адвокатҳо дар бораи таъсис додани бюрои адвокатӣ қарор қабул мекунад, номзадии адвокатҳоеро, ки барои кор ба бюрои адвокатӣ равон мегарданд, тасдиқ мекунад ва бо мактуби фармоишӣ дар бораи таъсис додани бюрои адвокатӣ ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ огоҳинома мефиристад.

4. Иттифоқи адвокатҳо тартиби ба бюрои адвокатӣ ба кор фиристодани адвокатҳоро тасдиқ менамояд. Ҳамзамон Иттифоқи адвокатҳо метавонад барои адвокатҳои дар бюрои адвокатӣ фаъолияткунанда ҳаққи хизмати иловагӣ пешбинӣ намояд.

5. Ба муносибатҳое, ки вобаста ба таъсисдиҳӣ ва фаъолияти бюрои адвокатӣ ба миён меоянд, муқаррароти моддаи 29 Қонуни мазкур татбиқ карда мешаванд, агар ҳамин модда тартиби дигарро пешбинӣ накарда бошад.

6. Бюрои адвокатӣ шахси ҳуқуқии ғайритиҷоратӣ буда, аз лаҳзаи бақайдгирии давлатӣ таъсисёфта ҳисобида мешавад.

Моддаи 31. Созишнома дар бораи расонидани ёрии ҳуқуқӣ

1. Фаъолияти адвокатӣ дар асоси созишнома байни адвокат ва ваколатдиҳанда амалӣ мегардад.

2. Созишнома дар шакли хаттӣ байни ваколатдиҳанда ва адвокат (адвокатҳо) барои расондани ёрии ҳуқуқӣ ба худи ваколатдиҳанда ва шахси таъиннамудаи ӯ баста мешавад. Ҳолатҳои бекор кардани созишнома дар бораи расонидани ёрии ҳуқуқӣ бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба танзим дароварда мешавад.

3. Адвокат ҳуқуқ дорад бо ваколатдиҳанда новобаста аз маҳалли зист ё маҳалли ҷойгиршавии он созишнома бандад.

4. Шартҳои асосии созишнома инҳо мебошанд:

- нишон додани адвокате (адвокатҳое), ки ҳамчун вакил иҷрои супоришро қабул намудааст (намудаанд), инчунин ба кадом ташкилоти адвокатӣ тааллуқ доштани ӯ (онҳо);

- матлаби супориш;

- шарт ва андозаи ҳаққи хизмат, ки барои расонидани ёрии хуқуқӣ аз ҷониби ваколатдиҳанда пардохт карда мешавад;

- тартиб ва андозаи ҷуброни хароҷоти адвокат (адвокатҳо), ки бо иҷрои супориш алоқаманд аст, ба истиснои ҳолатҳое, ки ёрии ҳуқуқии ройгон расонда мешавад;

- шартҳои пардохти хароҷоти воқеии суратгирифтаи адвокат (адвокатҳо) барои андозаи кори иҷрошуда, дар сурати пеш аз мӯҳлат қатъ гаштани созишнома;

- андоза ва хусусияти ҷавобгарии адвокате (адвокатҳое), ки иҷрои супоришро қабул намудааст (намудаанд).

5. Ҳуқуқи адвокат ба ҳаққи хизмат ва ҷуброни хароҷоти марбут ба иҷрои супориш наметавонад бе иҷозати махсуси ваколатдиҳанда ба шахсони сеюм гузарад.

6. Ҳаққи хизмате, ки ваколатдиҳанда ба адвокат пардохт менамояд ва (ё) ба адвокат ҷуброн гардидани хароҷоте, ки бо иҷрои супориш алоқаманд аст, бояд ҳатман ба хазинаи ташкилоти дахлдори адвокатӣ ворид карда шавад ё ба суратҳисоби ташкилоти адвокатӣ бо тартиб ва мӯҳлате, ки созишнома пешбинӣ намудааст, гузаронида шавад.

7. Ҳаққи хизмати адвокате, ки дар мурофиаи судии ҷиноятӣ дар асоси қарори таҳқиқбаранда, муфаттиш, прокурор, судя ё таъиноти суд ба сифати ҳимоятгар иштирок менамояд, дар асоси қарори дахлдори мақомоти номбаршуда аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ пардохт карда мешавад. Хароҷот ба ин мақсад дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи буҷети давлатӣ барои соли навбатии молиявӣ дар моддаи алоҳида пешбинӣ карда мешавад.

8. Андоза ва тартиби пардохти ҳаққи хизмат барои адвокате, ки ба сифати ҳимоятгар дар мурофиаи судии ҷиноятӣ дар асоси қарори таҳқиқбаранда, муфаттиш, прокурор, судя ё таъиноти суд иштирок менамояд, аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

9. Бо мақсади расонидани ёрии ҳуқуқии дуюмдараҷа адвокат бо маркази ёрии ҳуқуқӣ созишнома баста, ба феҳристи давлатии адвокатҳои расонандаи ёрии ҳуқуқии дуюмдараҷа дохил карда мешавад. Адвокат ӯҳдадор аст, ки бо даъвати маркази ёрии ҳуқуқӣ тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ёрии ҳуқуқӣ" ба назди таҳқиқбаранда, муфаттиш, прокурор ё судя фавран ҳозир шавад (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1704).

10. Ҳаққи хизмати адвокате, ки барои расонидани ёрии ҳуқуқии дуюмдараҷа ба сифати ҳимоятгар дар пешбурди парвандаи ҷиноятӣ ва парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё дар мурофиаи судии гражданӣ ба сифати намоянда иштирок намудааст, бо тартиби пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ёрии ҳуқуқӣ" пардохт карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1704, аз 03.01.2024 № 2023).

Моддаи 32. Расонидани ёрии ҳуқуқии ройгон

1. Узви Иттифоқи адвокатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шахсони зерин ёрии ҳуқуқии ройгон мерасонад:

- ба даъвогарон дар судҳои марҳилаи якум ҳангоми баррасии парвандаҳо оид ба ситонидани алимент ва барқарор кардан ба кор;

- ба маъюбон ва шахсоне, ки саробони худро дар давраи муқовимати сиёсӣ ва ҳарбӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз даст додаанд ва гурезаҳо (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1704);

- ба шаҳрвандон аз рӯи шикоят оид ба роҳ додани ғалат дар рӯйхати интихобкунандагон;

- ба вакилони мақомоти намояндагии ҳокимияти давлатӣ ҳангоми додани маслиҳат оид ба масъалаҳои қонунгузорӣ, ки бо иҷрои ваколатҳои вакилии онҳо алоқаманданд;

- ба ноболиғон, агар васӣ ё парастор надошта бошанд;

- ба даъватшавандаҳо ба хизмати ҳарбӣ ва хизматчиёни ҳарбии мӯҳлатнок;

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 04.07.2020 № 1704)

- дар ҳолатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

2. Номгӯи ҳуҷҷатҳоеро, ки барои гирифтани ёрии ҳуқуқии ройгон зарур аст, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 33. Ёрдамчии адвокат

1. Адвокат ҳуқуқ дорад ёрдамчӣ дошта бошад. Ёрдамчии адвокат шахсе буда метавонад, ки таҳсилоти олӣ ё олии нопурраи ҳуқуқшиносӣ дорад, ба истиснои шахсоне, ки дар қисми 2 моддаи 12 Қонуни мазкур пешбинӣ шудаанд. Шумораи ёрдамчиёни авдвокатро Иттифоқи адвокатҳо муайян менамояд.

2. Ёрдамчии адвокат ҳуқуқи мустақилона ба фаъолияти адвокатӣ машғул шуданро надорад. Ёрдамчии адвокат таҳти роҳбарии адвокат фаъолият намуда, супоришҳои алоҳидаи ӯро иҷро менамояд.

3. Ёрдамчии адвокат ӯҳдадор аст сирри давлатӣ ва адвокатиро нигоҳ дорад.

4. Ёрдамчии адвокат аз рӯи шартҳои шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ, ки бо ташкилоти адвокатӣ баста шудааст, ба кор қабул карда мешавад.

5. Суғуртаи иҷтимоии ёрдамчии адвокат аз ҷониби ташкилоти адвокатӣ, ки дар он ёрдамчӣ кор мекунад, амалӣ мегардад.

Моддаи 34. Коромӯз - адвокат

1. Адвокате, ки собиқаи адвокатиаш на камтар аз панҷ сол аст, ҳуқуқ дорад коромӯз - адвокат дошта бошад. Коромӯз - адвокат шахсе буда метавонад, ки таҳсилоти олии ҳуқуқшиносӣ дорад, ба истиснои шахсоне, ки дар қисми 2 моддаи 12 Қонуни мазкур пешбинӣ шудаанд. Мӯҳлати коромӯзӣ аз шаш моҳ то як солро дар бар мегирад.

2. Коромӯз - адвокат ҳуқуқи мустақилона ба фаъолияти адвокатӣ машғул шуданро надорад. Коромӯз - адвокат таҳти роҳбарии адвокат фаъолият намуда, супоришҳои алоҳидаи ӯро иҷро менамояд.

3. Коромӯз - адвокат ӯҳдадор аст сирри давлатӣ ва адвокатиро нигоҳ дорад.

4. Тартиби қабули коромӯз - адвокатро Иттифоқи адвокатҳо муқаррар менамояд.

5. Коромӯзӣ дар назди адвокатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ройгон аст (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

Моддаи 35. Бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси адвокат

1. Барои нигоҳ доштани сатҳи зарурии тайёрии касбӣ ва такмили донишҳои адвокат оид ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва таҷрибаи татбиқи қонунҳо адвокатҳо ӯҳдадоранд дар панҷ сол як маротиба тахассуси худро баланд бардошта, дар назди Комиссияи тахассусӣ аз аттестатсия гузаранд. Тартиби бозомӯзӣ, такмили ихтисос ва аттестатсияи адвокатҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237, аз 03.01.2024 № 2023).

2. Муассисаи таълимие, ки такмили ихтисоси адвокатҳоро амалӣ менамояд, аз ҷониби адвокат мустақилона интихоб карда мешавад.

3. Бо мақсади бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси адвокатҳо, Иттифоқи адвокатҳо метавонад Маркази такмили ихтисоси адвокатҳо ё курсҳои махсусро ташкил намояд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

Моддаи 36. Кодекси одоби касбии адвокатҳо

Кодекси одоби касбии адвокатҳоро Анҷумани адвокатҳо қабул мекунад, ки риояи он барои адвокатҳо, ёрдамчиёни онҳо ва коромӯзадвокатҳо ҳатмӣ мебошад.

БОБИ 5. МАҚОМОТИ ИДОРАКУНИИ АДВОКАТҲО

Моддаи 37. Иттифоқи адвокатҳо

1. Иттифоқи адвокатҳо бо мақсади таъмини ёрии баландихтисоси ҳуқуқӣ, дастрас будани он барои аҳолӣ дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ташкили ёрии ҳуқуқии ройгон ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагӣ ва ҳимояи манфиатҳои адвокатҳо дар мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва дигар ташкилотҳо, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликияташон, назорати тайёрии касбии адвокатҳо, бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси адвокатҳо ва аз ҷониби онҳо риоя гардидани Кодекси одоби касбии адвокатҳо ташкил карда мешавад.

2. Иттифоқи адвокатҳо аз ҷониби Анҷумани адвокатҳо ташкил карда мешавад. Иттифоқи адвокатҳо шахси ҳуқуқӣ буда, тавозуни мустақил дорад, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бонк суратҳисоб ва ҳисобҳои дигар дошта метавонад, инчунин дорои мӯҳр, тамға ва бланк бо ном ва суроғаи худ мебошад.

3. Адвокатҳо оид ба ӯҳдадориҳои Иттифоқи адвокатҳо ва Иттифоқи адвокатҳо оид ба ӯҳдадориҳои адвокатҳо ҷавобгар нестанд.

4. Иттифоқи адвокатҳо дар асоси қарори Анҷумани адвокатҳо ва бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур аз ҷониби Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайди давлатӣ гирифта мешавад.

5. Барои бақайдгирии давлатии Иттифоқи адвокатҳо ҳуҷҷатҳои зерин пешниҳод карда мешаванд:

- ариза, ки онро аъзои мақомоти роҳбарикунандаи Иттифоқи адвокатҳо имзо кардаанд ва дар он насаб, ном, номи падар, ҷойи истиқомат ва телефонҳо барои тамос нишон дода шудаанд;

- оинномаи Иттифоқи адвокатҳо бо забони давлатӣ дар ду нусха;

- иқтибос аз протоколи Анҷумани адвокатҳо, ки дар бораи таъсиси Иттифоқи адвокатҳо, тасдиқи оиннома, ташкил кардани мақомоти роҳбарикунанда ва мақоми назорату тафтишии он маълумот дорад;

- маълумот дар бораи муассисони Иттифоқи адвокатҳо - насаб, ном, номи падар, соли таваллуд, ҷои истиқомат, шаҳрвандӣ ва нусхаи шиноснома ё дигар ҳуҷҷате, ки шахсияти онҳоро тасдиқ мекунад;

- ҳуҷҷати пардохти боҷи давлатӣ;

- ҳуҷҷат дар бораи нишонии (маҳалли ҷойгиршавии) мақомоти роҳбарикунандаи Иттифоқи адвокатҳо;

- протоколи маҷлисҳои таъсисии мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо.

6. Оинномаи Иттифоқи адвокатҳо бояд инҳоро пешбинӣ намояд:

- ном, мақсади фаъолияти Иттифоқи адвокатҳо;

- сохтори Иттифоқи адвокатҳо, мақомоти роҳбарикунанда ва назорату тафтишии Иттифоқи адвокатҳо;

- шартҳо ва тартиби ба даст овардан ва гум кардани узвият дар Иттифоқи адвокатҳо, ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои аъзои Иттифоқи адвокатҳо;

- ваколат ва тартиби ташкили мақомоти роҳбарикунандаи Иттифоқи адвокатҳо, мӯҳлат ва ваколати онҳо, маҳалли ҷойгиршавии мақомоти доимии роҳбарикунанда;

- тартиби ворид намудани тағйиру иловаҳо ба оинномаи Иттифоқи адвокатҳо;

- сарчашмаҳои ташаккули маблағҳо ва дигар молу мулки Иттифоқи адвокатҳо, ҳуқуқи Иттифоқи адвокатҳо ва мақомоти минтақавии он оид ба идоракунии молу мулк.

7. Азнавташкилдиҳии Иттифоқи адвокатҳо мумкин нест.

8. Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо як Иттифоқи адвокатҳо таъсис ёфта, ҳуқуқ дорад, ки воҳидҳои сохтории минтақавии худро дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ташкил намояд. Ба ташкил кардани дигар сохторҳои байниминтақавӣ ва байниҳудудӣ роҳ дода намешавад.

9. Қарорҳои мақомоти Иттифоқи адвокатҳо, ки дар доираи ваколати онҳо қабул гардидаанд, барои мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо ва ҳамаи адвокатҳо ҳатмӣ мебошад.

10. Иттифоқи адвокатҳо ҳуқуқ надорад фаъолияти адвокатиро аз номи худ амалӣ намояд, инчунин ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул шавад.

11. Иттифоқи адвокатҳо ва мақомоти минтақавии он уҳдадоранд ба Комиссияи тахассусӣ маълумот оид ба фаъолияти худ, раванди назорати фаъолияти касбии адвокатҳо, баррасии шикояти шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ нисбат ба адвокатҳо, инчунин маълумоти дигари барои фаъолияти Комиссияи тахассусӣ заруриро ҳар шаш моҳ ва вобаста ба ҳолатҳои дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи 22 Қонуни мазкур пешбинишуда ҳар моҳ пешниҳод намоянд. Иттифоқи адвокатҳо нусхаи қарорҳои қабулшударо вобаста ба масъалаҳои дар сархатҳои якум, дуюм, сеюм, чорум, даҳум, сенздаҳум ва чордаҳуми қисми 3 моддаи 38, сархатҳои дувоздаҳум ва чордаҳуми қисми 4 моддаи 39 Қонуни мазкур пешбинишуда дар давоми 3 рӯз пас аз қабули онҳо бо замимаи нусхаи санадҳои дахлдор ба Комиссияи тахассусӣ барои маълумот пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

Моддаи 38. Анҷумани адвокатҳо

1. Мақоми олии Иттифоқи адвокатҳо Анҷумани адвокатҳо мебошад. Анҷумани навбатии адвокатҳо дар ду сол як маротиба даъват карда мешавад. Анҷумани адвокатҳо дар мавриде салоҳиятнок ҳисобида мешавад, ки дар кори он на камтар аз се ду ҳиссаи вакилони ба Анҷумани адвокатҳо интихобгардида иштирок дошта бошанд.

2. Анҷумани ғайринавбатии адвокатҳо аз ҷониби Раёсати Иттифоқи адвокатҳо дар мавридҳои зарурӣ даъват карда мешавад. Инчунин Анҷумани ғайринавбатии адвокатҳо метавонад бо ташаббуси яке аз мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо тибқи қарори Раёсати Иттифоқи адвокатҳо даъват карда шавад.

3. Анҷумани адвокатҳо дорои ваколатҳои зерин аст:

- Оинномаи Иттифоқи адвокатҳоро қабул ва ба он тағйиру иловаҳо ворид менамояд;

- Кодекси одоби касбии адвокатҳоро қабул ва ба он тағйиру иловаҳо ворид менамояд;

- аъзои Раёсати Иттифоқи адвокатҳо ва раиси Раёсати Иттифоқи адвокатҳоро ба мӯҳлати чор сол интихоб менамояд, инчунин оид ба пеш аз мӯҳлат қатъ намудани ваколатҳои аъзо ва раиси Раёсати Иттифоқи адвокатҳо қарор қабул менамояд;

- андоза ва тартиби пардохти ҳаққи узвияти адвокатҳоро муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023);

- сметаи хароҷотро барои таъмини фаъолияти Иттифоқи адвокатҳо тасдиқ менамояд;

- андозаи музди меҳнати раис ва муовини раиси Иттифоқи адвокатҳо ва роҳбарони мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳоро дар доираи сметаи хароҷоте, ки барои таъмини фаъолияти Иттифоқи адвокатҳо тасдиқ шудааст, муайян мекунад;

- ҳисоботи Раёсати Иттифоқи адвокатҳо, аз ҷумла оид ба иҷрои сметаи хароҷот барои таъмини фаъолияти Иттифоқи адвокатҳоро тасдиқ менамояд;

- аъзои Комиссияи ревизионии Иттифоқи адвокатҳоро ба мӯҳлати ду сол интихоб намуда, ҳисоботи онро доир ба натиҷаи фаъолияти хоҷагию молиявии Иттифоқи адвокатҳо тасдиқ менамояд;

- аъзои Комиссияи интизомии Иттифоқи адвокатҳоро интихоб мекунад;

- дастури Анҷумани адвокатҳоро тасдиқ менамояд;

- маҳалли ҷойгиршавии Раёсати Иттифоқи адвокатҳоро муайян менамояд;

- ҷадвали воҳидҳои кории дастгоҳи Иттифоқи адвокатҳоро тасдиқ менамояд;

- Низомномаи мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳоро тасдиқ менамояд;

- Низомномаи Комиссияи ревизионӣ ва Комиссияи интизомии Иттифоқи адвокатҳоро тасдиқ менамояд;

- дигар ваколатҳоро, ки Қонуни мазкур ва Оинномаи Иттифоқи адвокатҳо пешбинӣ намудаанд, амалӣ менамояд.

Моддаи 39. Раёсати Иттифоқи адвокатҳо

1. Раёсати Иттифоқи адвокатҳо мақоми дастаҷамъонаи иҷроияи доимоамалкунандаи Иттифоқи адвокатҳо дар байни анҷуманҳои адвокатҳо мебошад.

2. Раёсати Иттифоқи адвокатҳо аз ҷониби Анҷумани адвокатҳо бо роҳи овоздиҳии пинҳонӣ бо теъдоди 9 нафар аз ҳайати аъзои Иттифоқи адвокатҳо ба мӯҳлати чор сол интихоб карда мешавад.

3. Раиси Раёсати Иттифоқи адвокатҳо ва муовини ӯ наметавонанд зиёда аз ду мӯҳлат пай дар пай ба вазифа интихоб шаванд.

4. Раёсати Иттифоқи адвокатҳо дорои ваколатҳои зерин мебошад:

- аз ҳайати худ муовини раиси Раёсати Иттифоқи адвокатҳоро ба мӯҳлати чор сол интихоб менамояд;

- шумораи дар Анҷумани адвокатҳо иштирок доштани вакилон, инчунин тартиби интихоби онҳоро муайян менамояд;

- дастрасии ёрии ҳуқуқиро дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла ёрии ҳуқуқии ба шаҳрвандон ба тариқи ройгон расонидашавандаро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамояд;

- бо пешниҳоди мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ё бо ташаббуси худ оид ба таъсис додани бюрои адвокатӣ дар маҳалҳо қарор қабул менамояд;

- тартиби таъмини расонидани ёрии ҳуқуқиро аз ҷониби адвокатҳо, ки дар асоси қарори таҳқиқбаранда, муфаттиш, прокурор, судя ё таъиноти суд ба сифати ҳимоятгар дар парвандаҳои ҷиноятӣ иштирок менамоянд, муайян мекунад. Ин тартибро ба маълумоти мақомоти мазкур ва адвокатҳо мерасонад, инчунин аз тарафи адвокатҳо иҷро шудани ин тартибро назорат мебарад;

- барои бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси адвокатҳо мусоидат мекунад, ҳамчунин тартиби ягонаи омӯзонидани коромӯз-адвокатҳоро таҳия ва тасдиқ менамояд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023);

- масъалаҳои боздоштани мақоми адвокатро ҳал менамояд;

- ҳуқуқҳои иҷтимоӣ ва касбии адвокатҳоро ҳифз менамояд;

- барои таъмин намудани ташкилоти адвокатӣ бо биноҳои (ҳуҷраҳои) корӣ мусоидат менамояд;

- таъминоти иттилоотии адвокатҳо, инчунин мубодилаи таҷрибаи касбии адвокатҳоро байни худ ташкил менамояд;

- фаъолияти методиро амалӣ месозад;

- Анҷумани навбатӣ ва ғайринавбатии адвокатҳоро даъват менамояд, рӯзномаи пешакии онҳоро омода месозад;

- молу мулки Иттифоқи адвокатҳоро тибқи сметаи хароҷот ва таъинот ихтиёрдорӣ менамояд;

- дастури Раёсати Иттифоқи адвокатҳоро тасдиқ менамояд;

- баҳисобгирии ташкилотҳои адвокатиро амалӣ менамояд;

- фаъолияти мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳоро ҳамоҳанг месозад;

- ҳангоми гузаронидани экспертиза ва муҳокимаи пешакии лоиҳаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ иштирок менамояд;

- ба Комиссияи тахассусӣ оид ба қатъ намудани мақоми адвокат пешниҳод ирсол менамояд;

- дигар ваколатҳоро, ки Қонуни мазкур ва Оинномаи Иттифоқи адвокатҳо пешбинӣ намудаанд, амалӣ менамояд.

5. Дар сурати аз ҷониби Раёсати Иттифоқи адвокатҳо иҷро накардан ё ба таври номатлуб иҷро кардани муқаррароти Қонуни мазкур, ваколатҳои он метавонад пеш аз мӯҳлат дар Анҷумани адвокатҳо қатъ карда шавад.

6. Маҷлисҳои Раёсати Иттифоқи адвокатҳо аз ҷониби раиси Раёсат аз рӯи зарурат, вале на камтар аз як маротиба дар се моҳ даъват карда мешаванд. Маҷлис дар мавриди иштироки на камтар аз се ду ҳиссаи аъзои Раёсати Иттифоқи адвокатҳо салоҳиятнок ҳисобида мешавад.

7. Қарори Раёсат бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои Раёсати Иттифоқи адвокатҳо, ки дар маҷлиси он иштирок менамоянд, қабул карда мешавад ва иҷрои он барои ҳамаи аъзои Иттифоқи адвокатҳо ҳатмӣ мебошад. Раёсати Иттифоқи адвокатҳо метавонад қарору санадҳои хилофи қонунгузорӣ қабулнамудаи мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳоро бекор намояд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

8. Раиси Раёсати Иттифоқи адвокатҳо дар як вақт Раиси Иттифоқи адвокатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

9. Раиси Раёсати Иттифоқи адвокатҳо:

- дар муносибат бо мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликияташон, Иттифоқи адвокатҳоро муаррифӣ намуда, аз номи Иттифоқи адвокатҳо бе ваколатнома амал менамояд;

- ваколатномаҳо медиҳад;

- аз номи Иттифоқи адвокатҳо созишномаҳо мебандад;

- бо қарори Раёсати Иттифоқи адвокатҳо тибқи смета ва таъиноти молу мулк онро ихтиёрдорӣ менамояд;

- кормандони дастгоҳи Иттифоқи адвокатҳоро ба кор қабул ва аз кор озод менамояд;

- маҷлиси Раёсати Иттифоқи адвокатҳоро даъват менамояд;

- иҷрои қарорҳои Раёсати Иттифоқи адвокатҳо ва қарорҳои Анҷумани адвокатҳоро таъмин менамояд.

10. Раис, муовини ӯ ва дигар аъзои Раёсати Иттифоқи адвокатҳо метавонанд дар Раёсати Иттифоқи адвокатҳо кор карда, ҳамзамон ба фаъолияти адвокатӣ машғул шаванд.

11. Раёсати Иттифоқи адвокатҳо ҳуқуқ надорад аз номи худ фаъолияти адвокатиро амалӣ намояд, инчунин ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул шавад.

Моддаи 40. Комиссияи ревизионии Иттифоқи адвокатҳо

1. Комиссияи ревизионии Иттифоқи адвокатҳо барои амалӣ сохтани назорати фаъолияти молиявию хоҷагии Иттифоқи адвокатҳо ва мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо аз ҳисоби аъзои Иттифоқи адвокатҳо ба мӯҳлати ду сол интихоб карда мешавад.

2. Дар бораи натиҷаҳои кори худ Комиссияи ревизионии Иттифоқи адвокатҳо дар назди Анҷумани адвокатҳо ҳисоботдиҳанда мебошад.

3. Аъзои Комиссияи ревизионии Иттифоқи адвокатҳо метавонанд фаъолияти хизматии худро бо фаъолияти адвокатӣ якҷоя намоянд. Онҳо ҳуқуқ надоранд дар Иттифоқи адвокатҳо дигар вазифаи интихобиро ишғол намоянд.

Моддаи 41. Комиссияи интизомии Иттифоқи адвокатҳо

1. Барои амалӣ намудани назорат аз рӯи фаъолияти касбии адвокатҳо аз ҳисоби аъзои Иттифоқи адвокатҳо Комиссияи интизомии Иттифоқи адвокатҳо интихоб карда мешавад.

2. Комиссияи интизомии Иттифоқи адвокатҳо фаъолияташро дар асоси Қонуни мазкур, Оинномаи Иттифоқи адвокатҳо, Кодекси одоби касбии адвокатҳо ва Низомномаи Комиссияи интизомии Иттифоқи адвокатҳо амалӣ намуда, аз натиҷаи фаъолияти худ ба Анҷумани адвокатҳо ҳисобот медиҳад.

3. Аъзои Комиссияи интизомии Иттифоқи адвокатҳо метавонанд фаъолияти худро дар Комиссияи интизомӣ бо фаъолияти адвокатӣ якҷоя намоянд. Онҳо ҳуқуқ надоранд дар Иттифоқи адвокатҳо дигар вазифаи интихобиро ишғол намоянд.

4. хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

Моддаи 42. Молу мулки Иттифоқи адвокатҳо

1. Молу мулки Иттифоқи адвокатҳо аз ҳисоби ҳаққи узвият, грантҳо, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид гардидаанд ва сарчашмаҳои дигаре, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, ташаккул меёбад. Маблағи ҳаққи узвият бевосита ба суратҳисоби Иттифоқи адвокатҳо пардохт карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

2. Ба хароҷот барои эҳтиёҷоти умумии Иттифоқи адвокатҳо хароҷот барои ҳаққи хизмати адвокатҳо, ки дар мақомоти Иттифоқи адвокатҳо кор мекунанд, ҷуброни хароҷоти ин адвокатҳо, ки бо кор дар ин мақомот алоқаманд аст, хароҷоти музди меҳнати кормандони дастгоҳи Иттифоқи адвокатҳо, таъминоти моддии фаъолияти Иттифоқи адвокатҳо ва дигар хароҷоте, ки сметаи хароҷот барои таъмини фаъолияти Иттифоқи адвокатҳо пешбинӣ намудааст, дохил мешаванд.

Моддаи 43. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо

1. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо воҳидҳои сохтории Иттифоқи адвокатҳо буда, адвокатҳои дар як минтақаи Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияткунандаро муттаҳид мекунанд. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо оид ба фаъолияти худ дар назди Иттифоқи адвокатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоботдиҳанда мебошанд (Қонуни ҶТ аз 03.01.2024 № 2023).

2. Мақоми минтақавии Иттифоқи адвокатҳо дорои номи худ мебошад, ки ишора ба шакли ташкилии он ва минтақаи Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ки дар ҳудуди он вай таъсис ёфтааст, дар бар мегирад.

3. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо бо мақсади таъмини ёрии баландихтисоси ҳуқуқӣ, дастрасии он барои аҳолӣ дар ҳудуди дахлдори Ҷумҳурии Тоҷикистон, ташкили ёрии ҳуқуқии ройгон ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагӣ ва ҳимояи манфиатҳои адвокатҳо дар мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликияташон, назорати тайёрии касбии адвокатҳо ва аз ҷониби онҳо риоя гардидани Кодекси одоби касбии адвокатҳо ташкил карда мешаванд.

4. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо аз ҷониби Анҷумани адвокатҳо таъсис дода мешаванд. Мақоми минтақавии Иттифоқи адвокатҳо воҳиди сохторӣ буда, тавозуни мустақил дорад, дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бонкҳо суратҳисоб ва дигар ҳисобҳо мекушояд, инчунин дорои мӯҳр, тамға ва бланк бо номи худ бо ишора ба шакли ташкилии он ва минтақаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар ҳудуди он таъсис ёфтааст, мебошад.

5. Адвокатҳо аз рӯи ӯҳдадориҳои мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо, мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо бошад, аз рӯи ӯҳдадориҳои адвокатҳо масъул намебошанд.

6. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо дар асоси қарори маҷлиси таъсисии адвокатҳо ва бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ба қайди давлатӣ гирифта мешаванд.

7. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо мавриди азнавташкилдиҳӣ қарор дода намешаванд.

8. Дар ҳудуди ҳар як минтақаи Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад танҳо як мақоми минтақавии Иттифоқи адвокатҳо ташкил карда шавад, ки он ҳуқуқ надорад воҳидҳои сохтории худро дар ҳудуди дигар минтақаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис диҳад.

9. Қарорҳои мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо, ки дар доираи ваколатҳои онҳо қабул карда шудаанд, барои ҳамаи адвокатҳои мақомоти дахлдори минтақавии Иттифоқи адвокатҳо ҳатмӣ мебошанд.

10. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо ҳуқуқ надоранд фаъолияти адвокатиро аз номи худ амалӣ намоянд, инчунин ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул шаванд.

11. Мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо барои корҳои ташкилӣ оид ба расонидани ёрии ҳуқуқии марказонидашудаи ройгон ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин барои иштироки адвокатҳо ба сифати ҳимоятгар дар мурофиаи судии ҷиноятӣ бо қарори мақомоти таҳқиқ, тафтишоти пешакӣ, прокурор, судя ё таъиноти суд масъул мебошанд.

Моддаи 44. Иттиҳодияҳои ҷамъиятии адвокатҳо

Адвокатҳо ҳуқуқ доранд мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иттиҳодияҳои ҷамъиятии адвокатҳоро ташкил кунанд ва ё аъзои (иштирокчии) иттиҳодияи ҷамъиятии адвокатҳо бошанд. Иттиҳодияҳои ҷамъиятии адвокатҳо ҳуқуқ надоранд вазифаҳои ташкилотҳои адвокатӣ, Иттифоқи адвокатҳо ва мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳоро амалӣ намоянд.

БОБИ 6. МУҚАРРАРОТИ ДАВРАИ ГУЗАРИШ

Моддаи 45. Соҳиб шудан ба мақоми адвокат

1. Адвокатҳое, ки дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон то рӯзи мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур фаъолият менамоянд ва ба талаботи қисмҳои 1 ва 2 моддаи 12 Қонуни мазкур ҷавобгӯ мебошанд, фаъолияташонро пас аз мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур дар давоми понздаҳ моҳ идома медиҳанд. Агар онҳо мақсади идома додани фаъолияти адвокатиро дошта бошанд, бояд дар ин мӯҳлат мақоми адвокатро мутобиқи талаботи Қонуни мазкур соҳиб шаванд (Қонуни ҶТ аз 14.05.2016 № 1311).

2. Дар давраи гузариш намояндагони адвокатҳо аз панҷ минтақаи кишвар як нафарӣ (Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ) дар ҷаласаҳои якҷояи ташкилотҳои адвокатӣ ва адвокатҳои ваколатдор ба Комиссияи тахассусӣ интихоб карда мешаванд. Номзадии шахси интихобшуда дар мӯҳлати на дертар аз як моҳ аз рӯзи мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ба Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешавад.

3. То ташкил шудани мақомоти минтақавии Итифоқи адвокатҳо иҷрои ваколатҳои онҳо оид ба иҷозат додан ба имтиҳони тахассусӣ, ки дар моддаи 14 Қонуни мазкур пешбинӣ шудааст, ба Комиссияи тахассусӣ вогузор карда мешавад.

4. Пас аз интихоб намудани аъзои Комиссияи тахассусӣ аз ҷониби Анҷумани адвокатҳо ваколати панҷ нафар адвокатҳое, ки аз минтақаҳо ба аъзогии Комиссияи тахассусӣ интихоб гардидаанд, қатъ гардида, ба онҳо мақоми адвокат бе супоридани имтиҳони тахассусӣ дода мешавад.

5. Ташкилотҳои адвокатие, ки то рӯзи мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон амал менамоянд, дар мӯҳлати як моҳ аз рӯзи мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ба Комиссияи тахассусӣ бояд рӯйхати адвокатҳои фаъолияткунандаро пешниҳод намоянд (Қонуни ҶТ аз 23.11.2015 № 1237).

Моддаи 46. Баргузории маҷлисҳои таъсисии мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо

1. Ташкилотҳои адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудаанд, адвокатҳои ваколатдор ва адвокатҳое, ки мутобиқи Қонуни мазкур мақоми адвокатро соҳиб шудаанд, дар давоми чор моҳ аз рӯзи мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур маҷлисҳои таъсисии мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳоро дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ баргузор менамоянд.

2. Ташкилотҳои адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтаанд, адвокатҳои ваколатдор ва адвокатҳое, ки мутобиқи Қонуни мазкур мақоми адвокатро соҳиб шудаанд, дар маҷлисҳои умумии худ вакилонро ба маҷлиси таъсисии минтақавии адвокатҳо аз рӯи меъёри як вакил аз даҳ адвокат интихоб менамоянд.

3. Маҷлиси таъсисии мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо ҳамон вақт салоҳиятнок ҳисобида мешавад, ки агар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилони он ҳузур дошта бошанд.

4. Маҷлиси таъсисии мақомоти минтақавии Иттифоқи адвокатҳо даҳ нафарӣ вакилро ба Анҷумани якуми адвокатҳо интихоб менамояд.

5. Кушодани маҷлиси таъсисии адвокатҳо ба адвокати синнаш аз ҳама калон, ки дар ҳамин маҷлис иштирок мекунад, супорида мешавад. Барои бурдани ҷаласа вакилоне, ки дар маҷлис иштирок доранд аъзои Раёсатро интихоб мекунанд.

6. Қарорҳои маҷлиси таъсисии минтақавии адвокатҳо бо тарафдории аксарияти шумораи умумии вакилон, ки дар маҷлиси мазкур иштирок доранд, қабул карда мешавад.

7. Ба ҳайати вакилони Анҷумани якуми адвокатҳо метавонанд ҳамчунин адвокатҳои дар маҷлиси таъсисии минтақавии адвокатҳо иштирокнадошта интихоб карда шаванд.

8. Тайёр кардани ҳуҷҷатҳои Анҷумани якуми адвокатҳо ба Кумитаи тадорукот, ки аз ҳисоби вакилони интихобшуда таъсис дода мешавад, вогузор карда мешавад.

Моддаи 47. Гузаронидани Анҷумани якуми адвокатҳо

1. Кумитаи тадорукот гузаронидани Анҷумани якуми адвокатҳоро дар давоми шаш моҳ аз рӯзи мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил менамояд ва вақту маҳалли гузаронидани онро муайян мекунад.

2. Агар дар кори Анҷумани якуми адвокатҳо аз се ду ҳиссаи вакилон иштирок намуда бошанд, он босалоҳият ҳисобида мешавад.

3. Анҷумани якуми адвокатҳоро вакили синнаш аз ҳама калони иштирокдошта кушода, онро то интихоб шудани раиси Раёсати Иттифоқи адвокатҳо мебарад. Барои бурдани маҷлис вакилони анҷуман Раёсатро интихоб мекунанд.

4. Вакилон Дастури муваққатии Анҷумани якумро тасдиқ менамоянд.

5. Анҷумани якуми адвокатҳо мақомоти Иттифоқи адвокатҳоро ташкил намуда, иҷрои вазифаҳои дар моддаи 38 Қонуни мазкур пешбинигардидаро амалӣ менамояд.

6. Қарорҳои Анҷумани якуми адвокатҳо бо тарафдории аксарияти вакилон қабул карда мешаванд.

7. Ба ҳайати мақомоти Иттифоқи адвокатҳо метавонанд адвокатҳое, ки вакилони Анҷумани якум нестанд, интихоб шаванд.

Моддаи 48. Ба тартиб даровардани шакли ташкилии ташкилотҳои адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудаанд

1. Ба тартиб даровардани шакли ташкилии ташкилотҳои адвокатӣ, дигар шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки фаъолияти адвокатиро амалӣ менамоянд ва то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудаанд, мувофиқи муқаррароти Қонуни мазкур ва бо тартиби муқаррарнамудаи ҳамин модда амалӣ карда мешавад.

2. Баъди бақайдгирии Иттифоқи адвокатҳо, ташкилотҳои адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтаанд, ҳуқуқ надоранд вазифаи Иттифоқи адвокатҳо ва ё мақомоти онро, ки Қонуни мазкур муайян намудааст, амалӣ намоянд.

3. Дар муддати шаш моҳ аз рӯзи бақайдгирии Иттифоқи адвокатҳо, ташкилотҳои адвокатӣ, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтаанд, ӯҳдадоранд шакли ташкилии худро ба талаботи Қонуни мазкур мувофиқ намоянд.

4. Ба тартиб даровардани шакли ташкилии ташкилотҳои адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудаанд, дар асоси Қонуни мазкур бо қарори маҷлиси умумии ташкилоти адвокатии дахлдор бо роҳи азнавташкилдиҳӣ (муттаҳидшавӣ, ҳамроҳшавӣ, тақсимшавӣ, ҷудошавӣ, табдилдиҳӣ)-и он ба як ва ё якчанд шакли ташкилии ташкилоти адвокатие, ки Қонуни мазкур пешбинӣ намудааст, анҷом дода мешавад.

5. Назорати иҷрои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон зимни гузаронидани азнавташкилдиҳии ташкилотҳои адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтаанд, аз ҷониби Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти минтақавии он амалӣ карда мешавад.

6. Бо Қонуни мазкур ҳуқуқи адвокатҳое, ки дар маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ фаъолият намуда, ҷудошавии онро аз коллегияи адвокатҳои то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкилшуда бо табдилдиҳии чунин маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ ба ташкилоти ғайритиҷоратии яке аз шаклҳои ташкилии пешбининамудаи Қонуни мазкур талаб менамоянд, эътироф карда мешавад. Қарор оид ба ҷудо шудани маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ бо табдилдиҳии он ба маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ ё коллегияи адвокатӣ бо тарафдории аз се ду ҳиссаи ҳайати адвокатҳои ба рӯйхат дохилбуда, ки дар маслиҳатхонаи ҳуқуқии дахлдор дар рӯзи бақайдгирии Иттифоқи адвокатҳо фаъолият менамоянд, қабул карда мешавад. Зимнан, муассисони (аъзои) маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ ё коллегияи адвокатии аз нав таъсисёфта танҳо адвокатҳое, ки шартномаи таъсисиро бастаанд, шуда метавонанд.

7. Қарори адвокатҳои маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ оид ба ҷудо шудан аз коллегияи адвокатҳо, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудаанд, бояд дар мӯҳлати ду моҳ аз рӯзи бақайдгирии Иттифоқи адвокатҳо бо мактуби фармоишӣ ба коллегияи адвокатҳо, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудааст, инчунин ба Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё мақомоти минтақавии он ирсол карда шавад. Қарори мазкур аз ҷониби маҷлиси умумии коллегияи адвокатҳо, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудааст, дар муддати чор моҳ аз рӯзи бақайдгирии Иттифоқи адвокатҳо баррасӣ карда мешавад.

8. Ҳуқуқ ва ӯҳададориҳои ташкилоти адвокатии азнавташкилшуда, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтааст, ба шахси ҳуқуқии аз нав таъсисёфта дар асоси тавозуни тақсимотӣ мегузарад. Зимнан ба шахси ҳуқуқии аз нав таъсисёфта молу мулк ба тариқи асл ва ҳуқуқҳои молу мулкии пештар дар истифодаи маслиҳатхонаи ҳуқуқии дахлдор қарордошта мегузарад.

9. Талабот оид ба додани ҳуқуқи молумулкӣ бояд дар муддати ду моҳ аз рӯзи бақайдгирии Иттифоқи адвокатҳо бо мактуби фармоишӣ ба мақомоти болоии ташкилоти адвокатҳо, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудааст, инчунин ба Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол карда мешавад. Талаботи мазкур бояд аз ҷониби маҷлиси умумии ташкилоти адвокатҳо, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтааст, дар мӯҳлати чор моҳ аз рӯзи бақайдгирии Иттифоқи адвокатҳо баррасӣ карда шавад.

10. Дар натиҷаи қонеъ намудани талаботи пешбининамудаи қисмҳои 6 ва 9 ҳамин модда ташкилоти адвокатҳо, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтааст, дар асоси санади супоридан ҳуқуқ ба соҳибмулкиро нисбати молу мулки маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ ба адвокатҳое, ки дар маслиҳатхонаҳои ҳуқуқии дахлдор фаъолият мекунанд ба шарти бо ҳиссаҳои баробар аз ин ҳиссаҳо ташкил намудани фонди тақсимнашавандаи маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ ё коллегияи адвокатии нав таъсисёфта медиҳад.

11. Адвокатҳое, ки дар ҳайати ташкилотҳои адвокатии то мавриди амал қарор гирифтани Қонуни мазкур таъсисёфта мебошанд, баъд аз қонеъ намудани талаботи пешбининамудаи қисмҳои 6 ва 9 ҳамин модда ҳуқуқ доранд дар хусуси ба як ё якчанд шакли ташкилии ташкилоти адвокатии пешбининамудаи Қонуни мазкур табдилдиҳии (тақсимшавии) ташкилоти адвокатҳое, ки то мавриди амал қарор гирифтани Қонуни мазкур таъсис ёфтааст, қарор қабул намоянд.

12. Тақсимшавии ташкилоти адвокатҳое, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтааст, ба ду ва зиёда ташкилоти адвокатӣ бо талаби на кам аз нисфи адвокатҳои аъзои ташкилоти адвокатҳои азнавташкилшаванда, ки дар ҳайати ташкилоти адвокатҳо баъд аз қонеъ намудани талаботи қисми 6 ҳамин модда мондаанд, амалӣ карда мешавад. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои ташкилоти адвокатҳои азнавташкилшаванда дар асоси тавозуни тақсимотӣ ба шахсони ҳуқуқие, ки дар натиҷаи тақсимкунӣ аз нав таъсис ёфтаанд, мегузарад. Тақсимоти ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои ташкилоти адвокатии азнавташкилшаванда, ки то мавриди амал қарор гирифтани Қонуни мазкур таъсис ёфтааст, дар байни шахсони ҳуқуқии навтаъсисёфта, мутаносибан бо шумораи адвокатҳое, ки иштирокчиёни шахсони ҳуқуқии навтаъсисёфта мебошанд, ба роҳ монда мешавад. Шахсони ҳуқуқие, ки дар натиҷаи тақсимшавии ташкилоти адвокатии то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкилшуда мебошанд, ҳуқуқ надоранд ном ва рамзи ташкилоти адвокатии пештар ташкилшударо истифода баранд.

13. Талабот оид ба тақсимшавии ташкилоти адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудааст, ба ду ва ё зиёда ташкилоти адвокатӣ бояд дар муддати чор моҳ аз рӯзи бақайдгирии Иттифоқи адвокатҳо бо мактуби фармоишӣ ба мақомоти болоии ташкилоти адвокатӣ, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтааст, инчунин ба Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол карда шавад. Талаботи мазкур аз ҷониби маҷлиси умумии ташкилоти адвокатҳое, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтааст, дар муддати чор моҳ аз рӯзи бақайдгирии Иттифоқи адвокатҳо баррасӣ карда мешавад.

14. Ба як шакли ташкилии пешбининамудаи Қонуни мазкур табдил додани ташкилоти адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудааст, бо қарори маҷлиси умумӣ, ки бо тарафдории аксарияти овозҳои аъзои ташкилоти адвокатии дахлдор қабул шудааст, ба анҷом расонида мешавад. Зимнан ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои ташкилотҳои адвокатии азнавташкилшаванда ба маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ ё коллегияи адвокатии навтаъсис дар асоси санади супоридан мегузарад.

15. Маслиҳатхонаи ҳуқуқӣ ё коллегияи адвокатҳои аз нав дар рафти азнавташкилдиҳӣ таъсисёфта вориси ҳуқуқии ташкилоти адвокатии то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур дар асоси тавозуни тақсимотӣ ва санади супоридан ташкилшуда мебошанд.

16. Аз рӯзи мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкилотҳои адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудаанд, ҳуқуқ надоранд гузаронидани аъзои худ ва додани молу мулк миёни маслиҳатхонаҳои ҳуқуқӣ, ҳамчунин бегона кардани молу мулки ташкилоти адвокатҳоро, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудаанд, ба истиснои тартиби пешбининамудаи ҳамин модда анҷом диҳанд.

17. Бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқии дар натиҷаи мутобиқ гардонидани ташкилотҳои адвокатии то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсисёфта ба Қонуни мазкур, бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

18. Ба Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таври илова нусхаи ҳуҷҷатҳои зерин пешниҳод карда мешавад:

- қарор оид ба азнавташкилдиҳӣ;

- тавозуни тақсимотӣ ё санади супоридан;

- ҳуҷҷатҳои таъсисии шахсони ҳуқуқии азнавташкилшуда;

- ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ҳолати ворид кардани маълумот дар бораи адвокатҳо-муассисон ба Феҳристи ягонаи адвокатҳо.

19. Ба азнавташкилдиҳии ташкилотҳои адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудаанд, қоидаҳои азнавташкилшавии шахсони ҳуқуқии муқаррарнамудаи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон, агар онҳо мухолифи ҳамин модда набошанд, татбиқ карда мешаванд.

Моддаи 49. Таъминоти расонидани ёрии ҳуқуқии ройгон ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин расонидани ёрии ҳуқуқӣ аз рӯи таъинот

1. Ташкилотҳои адвокатӣ дар муддати бист рӯз аз рӯзи бақайдгирӣ ӯҳдадоранд дар хусуси тартиби расонидани ёрии ҳуқуқии ройгон ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дар хусуси тартиби иштироки адвокат ба сифати ҳимоятгар дар мурофиаи судӣ бо таъиноти мақомоти таҳқиқ, тафтишоти пешакӣ, прокурор, судя ё суд қарор қабул намоянд.

2. То қабул кардани қарори дар қисми 1 ҳамин модда пешбинигардида аз ҷониби ташкилоти адвокатӣ масъулият барои расонидани ёрии ҳуқуқии ройгон ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин барои иштироки адвокатҳо ба сифати ҳимоятгар дар мурофиаи судии ҷиноятӣ бо қарори мақомоти таҳқиқ, тафтишоти пешакӣ, прокурор, судя ё таъиноти суд, ба зиммаи ташкилотҳои адвокатие, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур ташкил шудаанд, гузошта мешавад.

БОБИ 7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 50. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 51. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи адвокатура"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 4 ноябри соли 1995 "Дар бораи адвокатура" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.1995, №21, мод. 249; с.2001, №7, мод. 487; с.2006, №3, мод. 144) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 52. Мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш.Душанбе

18 марти соли 2015 № 1182

Русский

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.