ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН «ДАР БОРАИ ИСТИФОДАИ ЭНЕРГИЯИ АТОМӢ»**

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва иқтисодии муносибатҳои ҷамъиятиро ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ муайян намуда, ба ҳифзи саломатӣ ва ҳаёти одамон, муҳити зист, молу мулк ва таъмини низоми паҳн накардани силоҳи ядроӣ, таҳкими низоми байналмилалии амнияти истифодаи энергияи атомӣ, бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ равона карда шудааст.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) аз истифода баровардани дастгоҳ – фаъолияти бо ҳуҷҷатҳо барасмиятдаровардашуда вобаста ба қатъи истифодаи дастгоҳи ядроӣ, радиатсионӣ ва ё электрофизикӣ ва хориҷ кардани он аз санҷиш ва назорати давлатӣ бо таъмини ҳолати ниҳоии дастгоҳи ядроӣ ва майдони ҷойгиркунии он ба талаботи бехатарӣ;

2) амнияти ҷисмонии ядроӣ – ҳолати низоми ягонаи тадбирҳои ташкилӣ ва техникӣ, ки ба пешгирӣ, зоҳиршавӣ ва (ё) эътино ба далелҳои тасарруф, тахрибкорӣ, дастрасӣ бидуни иҷозат, интиқоли ғайриқонунӣ, муносибат ё дигар амалҳои ғайриқонунӣ нисбат ба объектҳои истифодаи энергияи атомӣ ва (ё) истифодабаранда равона карда шудааст;

3) ба истифода додани дастгоҳ – фаъолияти бо ҳуҷҷатҳо барасмиятдаровардашуда ҷиҳати ба ҳолати корӣ овардани ҷузъҳо (қисматҳо) ва низомҳои дастгоҳи ядроӣ, радиатсионӣ ва ё электрофизикӣ пас аз ба охир расидани сохтмони он ва баргузор намудани озмоишҳои зарурӣ;

4) бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ – ҳолати хосиятҳо ва тавсифоти объекти истифодаи энергияи атомӣ, ки дар он бо эҳтимолияти муайян ғайриимкон будани садамаи ядроӣ ва радиатсионӣ таъмин карда мешавад;

5) гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ – ҷойгиркунии сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ дар нуқтаи гӯронидани онҳо бидуни берункунӣ;

6) давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ – танзими давлатии фаъолият оид ба интихоби майдон, лоиҳакашӣ, сохтмон, ба истифода додан, истифодабарӣ, аз истифода баровардан ва озодкунӣ аз назорати танзимӣ;

7) дастгоҳи радиатсионӣ – таҷҳизоти махсуси ғайриҳастаӣ, аз ҷумла биноҳо, иншоот ва таҷҳизоти марбут ба он, ки дар он муносибат бо манбаъҳои афканишоти ионофар анҷом дода мешавад;

8) дастгоҳи ядроӣ – реакторҳои ядроӣ, аз ҷумла реакторҳои неругоҳҳои атомӣ, дастгоҳҳои кайҳонӣ ва парвозкунанда, воситаҳои нақлиёт, реакторҳои саноатӣ, озмоишии таҳқиқотӣ, стендҳои ядроӣ, ҳама гуна иншооти дигар, маҷмааҳо, дастгоҳи насбшуда, таҷҳизот ва воситаҳои техникӣ барои истеҳсол, истифода, коркард, интиқол ва ҷойгиркунии маводи ядроӣ;

9) дастгоҳи электрофизикӣ - дастгоҳи махсуси ғайриядроӣ ё радиатсионӣ, ки ҳосилкунандаи афканишоти ионофар ё қобилияти ҳосилкунии онро дошта, иншоот, бино ва таҷҳизоти ба он марбутаро дар бар мегирад;

10) истифодабарии объектҳои истифодаи энергияи атомӣ – фаъолияти маъмурӣ, хоҷагидорӣ, муҳандисию техникӣ, ки дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ аз ҷониби шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ анҷом дода мешавад;

11) категорияи хатари радиатсионӣ – хусусияти объекти истифодаи энергияи атомӣ аз рӯи дараҷаи хатари радиатсионии он барои аҳолӣ ва (ё) муҳити зист ҳангоми муносибат бо он ё дар шароити садамаи эҳтимолӣ;

12) маводи махсуси ғайриядроӣ - маводе, ки дорои маводи ядроӣ намебошанд ё онро тавлид карда наметавонанд, аммо метавонанд дар дастгоҳҳое истифода шаванд, ки барои берун кардани энергияи таркандаи дохилиядроӣ (таркиши ядроӣ) пешбинӣ шудаанд;

13) минтақаи назоратӣ – ҳудуди ташкилот ё манбаи афканишоти ионофар, ки дар он сатҳи шуоъхӯрии одамон дар шароити муътадили истифодаи чунин манбаъ метавонад аз меъёрҳои муқарраргардидаи ниҳоии миқдори шуоъхӯрӣ барои аҳолӣ бештар бошад ва дар он реҷаи маҳдуди фаъолияти хоҷагидорӣ муқаррар гардида, назорати радиатсионӣ анҷом дода мешавад;

14) минтақаи муоинавӣ – ҳудуди берун аз минтақаи назоратӣ қарордошта, ки дар он мониторинги радиатсионӣ гузаронида мешавад;

15) муҳофизати ҷисмонӣ – маҷмуи чорабиниҳои маъмурӣ, техникӣ, ҳифзи ҳуқуқӣ, ки муҳофизати маводи ядроӣ ва радиоактивӣ, дастгоҳ ва объектҳои истифодаи энергияи атомӣ, нуқтаҳои нигаҳдорӣ ва гӯронидани партовҳои радиоактивиро аз дастрасии тасодуфӣ ё ғайриқонунӣ, тахрибкорӣ, гумшавӣ, расонидани зарар, дуздӣ, тасарруф, ғайриқонунӣ истифода бурдан ё ба шахси дигар додан таъмин менамоянд;

16) маводи ядроӣ – маводи дорои радионуклидҳои тақсимшаванда (таҷзияшаванда) ё маводе, ки метавонанд онҳоро ҳосил намоянд;

17) макони берун аз дастгоҳ – объекте, ки ба мафҳуми дастгоҳ дохил намешавад ва дар он одатан маводи ядроӣ ба миқдори на зиёдтар аз як килограмми самаранок истифода мешавад;

18) мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи таъмини амнияти ядроӣ ва радиатсионӣ (минбаъд - мақоми ваколатдори давлатӣ) – мақоми иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, ки сиёсати ягонаи давлатӣ ва танзими давлатиро дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ татбиқ менамояд;

19) манбаи афканишоти ионофар – таҷҳизот ва (ё) моддаи радиоактивие, ки шуои радиоактивӣ меафканад ё қобилияти чунин афканишотро дорад;

20) маҷмуъҳои бастабандии (борпечи) нақлиётӣ – маҷмуи бастаҳои зарурӣ барои ҷойгир кардан ва нигоҳ доштани моддаҳои радиоактивӣ ҳангоми ҳамлу нақли онҳо, ки метавонанд дорои як ё якчанд зарфҳо, моддаҳои ҷаббанда, конструксияҳои фосилакунонӣ, таҷҳизот барои муҳофизат аз афканишот, барои хунуккунӣ ва изолятсияи ҳароратӣ, амортизаторҳо бошанд;

21) назорат – низоми мониторинги фаъолият ва тасҳеҳи рафтори объектҳои зери назорат бо мақсади мутобиқатии фаъолияти онҳо ба меъёрҳои ҳуқуқ ва ҳадафҳои фаъолияти амалишаванда мебошад;

22) нигоҳдорӣ – ҷойгиркунии муваққатии сӯзишвории ядроӣ, маводи ядроӣ, моддаҳои радиоактивӣ, манбаъҳои радионуклидӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ дар маҳалҳои нигоҳдорӣ, ки эҳтимолияти истихроҷи онҳоро барои муносибати баъдӣ бо онҳо дар назар дорад;

23) нуқтаи гӯронидан – дастгоҳи ядроӣ ё радиатсионӣ, ки барои гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ пешбинӣ шудааст;

24) нуқтаи нигоҳдорӣ – дастгоҳи ядроӣ ё радиатсионӣ, ки барои нигоҳдории сӯзишвории ядроӣ, маводи ядроӣ, моддаҳои радиоактивӣ, манбаъҳои радионуклидӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ пешбинӣ шудааст;

25) санҷиш – низоми санҷиши риояи қонунгузорӣ дар раванди амалисозии намудҳои гуногуни фаъолият бо ташаббуси минбаъдаи ба ҷавобгарӣ кашидан ҳангоми вайрон кардани қонунгузорӣ мебошад;

26) сатҳи берункунӣ – қимати бузургиҳои физикии муайянкунандаи хусусиятҳои ядроӣ, радиатсионӣ, геометрӣ ва вазнии объектҳои истифодаи энергияи атомӣ, ки дар меъёрҳои гигиенӣ ва тартиботи техникӣ пешбинӣ шудаанд, ки ҳангоми дар ин қимат ва ё аз он пасттар будани объектҳои истифодаи энергияи атомӣ аз санҷиш ва назорати давлатӣ хориҷ карда мешаванд;

27) сӯзишвории ядроии истифодашуда – сӯзишвории ядроӣ, ки дар реактори ядроӣ шуоъ хӯрда, тамоман аз он хориҷ (берун) карда шудааст;

28) танзими давлатӣ – фаъолияти мақомоти ваколатдори давлатӣ оид ба таҳия, тасдиқ ва дар амал ҷорӣ кардани меъёрҳо ва қоидаҳои бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, иҷозатномадиҳии намудҳои фаъолият вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ ва амалӣ намудани назорат ва санҷиш;

29) истифодабаранда – шахси воқеӣ ва ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ, ки фаъолияташ бо давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ вобаста мебошад;

30) хавфи радиатсионӣ – эҳтимолияти расонидани зарар ба ҳаёт ва саломатии инсон, молу мулки шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ, муҳити зист дар натиҷаи шуоъхӯрӣ бо назардошти вазниншавии оқибатҳои он;

31) энергияи атомӣ – энергияи хориҷшаванда дар реаксияҳои ядроӣ ва ҳангоми коҳиши радиоактивӣ, инчунин, энергияи ҳосилкунандаи афканишоти ионофар.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

**Моддаи 3. Принсипҳо ва вазифаҳои асосии танзими ҳуқуқӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

1. Принсипҳои асосии танзими ҳуқуқӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ:

1) таъмини бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ, ҳифзи аҳолӣ ва муҳити зист аз хатари радиатсионӣ;

2) дастрас, объективӣ ва саривақтӣ будани иттилооти марбут ба истифодаи энергияи атомӣ ва таъсири он ба аҳолӣ ва муҳити зист, агар иттилооти мазкур маълумоти сирри давлатӣ надошта бошад;

3) бозпас гардондани сӯзишвории ядроии истифодашуда ба истеҳсолкунанда;

4) таъмини санҷиш ва назорати давлатии бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ зимни истифодаи энергияи атомӣ;

5) таъмин намудани ҳифзи иҷтимоии кормандони объектҳои истифодаи энергияи атомӣ;

6) ҷуброни зараре, ки аз таъсири радиатсионӣ расидааст.

2. Вазифаҳои асосии танзими ҳуқуқии муносибатҳое, ки зимни амалӣ намудани ҳамаи намудҳои фаъолият дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ба вуҷуд меоянд, инҳоянд:

1) таъсиси асосҳои ҳуқуқии низоми идораи давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ва низоми танзими давлатии амният ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ;

2) муқаррар намудани ҳуқуқ, уҳдадориҳо ва масъулияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳо ва дигар шахсони ҳуқуқию шаҳрвандон.

**Моддаи 4. Субъект ва объектҳои истифодаи энергияи атомӣ**

1. Субъектҳои соҳаи истифодаи энергияи атомӣ инҳо мебошанд:

1) мақомоти ваколатдори давлатӣ;

2) истифодабарандагон.

2. Объектҳои истифодаи энергияи атомӣ инҳо мебошанд:

1) дастгоҳи ядроӣ;

2) нуқтаҳои нигоҳдории маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, партовгоҳи радиоактивӣ, объектҳо ва дастгоҳи доимие, ки барои нигоҳдорӣ ё гӯронидани маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, инчунин, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ пешбинӣ шудаанд;

3) маводи ядроӣ;

4) сӯзишвории ядроии истифодашуда;

5) партовҳои радиоактивӣ;

6) манбаъҳои афканишоти ионофар бо нишондиҳандаҳои беш аз сатҳи берункунӣ.

3. Амали Қонуни мазкур объектҳоеро, ки дорои маводи ядроӣ ва манбаъҳои дигари афканишоти ионофар бо миқдор, шиддат ва фаъолияти камтар аз талаботи дар меъёрҳо ва қоидаҳои муқарраршудаи давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ё истифодабарандаи онҳо мебошанд, фаро намегирад.

**БОБИ 2. ТАНЗИМИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ ИСТИФОДАИ ЭНЕРГИЯИ АТОМӢ**

**Моддаи 5. Танзими давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Танзими давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ нисбат ба ҳолатҳои зерин татбиқ мешавад:

1) иҷозатномадиҳии фаъолият вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ;

2) муомилот бо маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, аз ҷумла ҳангоми ҷустуҷӯ ва истихроҷи канданиҳои фоиданок, ки дорои чунин мавод ҳастанд ва ҳамчунин ҳангоми истеҳсол, истифода, коркард, интиқол ва нигоҳдории маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ;

3) баргузор намудани таҳқиқотҳои илмӣ, иҷрои корҳо ва пешниҳод намудани хизматрасониҳо вобаста ба истифодаи энергияи атомӣ, аз ҷумла дар реакторҳои илмию таҳқиқотӣ;

4) муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ, нуқтаи нигоҳдорӣ ва гӯронидани маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ;

5) таъмини бехатарӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ;

6) баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ, манбаъҳои афканишоти ионофар, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ;

7) содирот ва воридоти маводи ядроӣ, технологияҳо ва таҷҳизот, маводи махсуси ғайриядроӣ, мавод, технологияҳо ва таҷҳизоти дорои таъиноти дуҳадафа, манбаъҳои афканишоти ионофар;

8) мониторинги вазъияти радиатсионӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

9) ҳамлу нақли транзитии маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ тавассути ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

10) санҷиш ва назорати фаъолияти шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ ҳангоми иҷрои корҳои марбут ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ;

11) экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ;

12) омодакунӣ ва аттестатсияи кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ кор мекунанд.

**Моддаи 6. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон салоҳияти зерин дорад:

1) пешбурди самтҳои асосии сиёсати давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомиро таъмин мекунад;

2) мақоми ваколатдори давлатиро дар соҳаи таъмини амнияти ядроӣ ва радиатсионӣ муайян мекунад;

3) қоидаҳои гузаронидани экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро тасдиқ мекунад;

4) қоидаҳои интихоби майдони ҷойгиркунии дастгоҳи ядроӣ ва нуқтаи гӯрониданро тасдиқ мекунад;

5) нақшаи миллии эътино ба садамаҳои ядроӣ ва радиатсиониро тасдиқ мекунад;

6) тартиби ташкили низоми давлатии баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофарро тасдиқ мекунад;

7) дар бораи пеш аз муҳлат аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯронидан дар сурати ба вуҷуд омадани таҳдид ба амнияти аҳолӣ ва (ё) муҳити зист қарор қабул мекунад;

8) тартиби дохилии ҳамкориҳои мутақобилаи байни ташкилотҳои давлатиро дар вақти санҷишҳои Агентии байналмилалии энергияи атомӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад;

9) тартиби пешниҳоди ҳисоботҳо ва эъломияҳо ба Агентии байналмилалии энергияи атомӣ дар бораи маводи ядроӣ ва дастгоҳи ядроии дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мавҷудбударо мувофиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии аз ҷониби Тоҷикистон эътирофшуда муайян мекунад;

10) дигар салоҳиятҳоеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, амалӣ менамояд.

**Моддаи 7. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ**

Мақоми ваколатдори давлатӣ дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) сиёсати давлатиро дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ амалӣ менамояд;

2) ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таҳия, тағйир ва бекор намудани санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои истифода аз энергияи атомӣ пешниҳодҳо ирсол мекунад;

3) ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи пеш аз муҳлат аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯронидан дар сурати ба вуҷуд омадани таҳдид ба амнияти аҳолӣ ва (ё) муҳити зист пешниҳод ирсол менамояд;

4) дар асос ва баҳри иҷрои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон меъёрҳо ва қоидаҳоеро таҳия, муқаррар ва татбиқ менамояд, ки фаъолияти вобаста ба истифодаи энергияи атомиро ба танзим медарорад;

5) ба фаъолияти вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии иншооти истифодаи энергияи атомӣ иҷозатнома медиҳад;

6) риояи меъёрҳо ва қоидаҳоро дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ таҳти санҷиш ва назорат қарор медиҳад;

7) санҷишҳоро вобаста ба иҷрои ваколати худ баргузор менамояд;

8) мониторинги давлатии вазъи радиатсиониро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом медиҳад;

9) баҳисобгирӣ ва назорати давлатии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофарро анҷом медиҳад;

10) аз шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ маълумот ва ҳуҷҷатҳоеро, ки барои ҳалли вазифаҳои бар дӯши он гузошташуда зарур ҳастанд, бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ талаб менамояд ва ба даст меорад;

11) пешбурд ва баррасии ҳуқуқвайронкуниҳои маъмуриро барои риоя накардани қоидаҳо, меъёрҳо ва дастурҳои бехатарии радиатсионӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ анҷом медиҳад ва дар мавриди зарурӣ маводро ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ пешниҳод менамояд;

12) бо мақомоти ваколатдори давлатҳои дигар ва созмонҳои байналмилалӣ дар масъалаҳои бехатарӣ, ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ, оид ба масъалаҳои паҳн накардани силоҳи ядроӣ ва назорати маводи ядроӣ ҳамкорӣ менамояд;

13) қоидаҳои муҳофизати ҷисмонии маводи ядроӣ ва дастгоҳи ядроиро таҳия ва тасдиқ мекунад;

14) қоидаҳои муҳофизати ҷисмонии манбаъҳои афканишоти ионофар ва нуқтаҳои нигоҳдориро таҳия ва тасдиқ мекунад;

15) қоидаҳои аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ва радиатсиониро таҳия ва тасдиқ менамояд;

16) қоидаҳои аккредитатсияи ташкилотҳоеро, ки онҳо экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро анҷом медиҳанд, таҳия ва тасдиқ менамояд;

17) қоидаҳои такмили ихтисоси кормандонеро, ки онҳо дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ кор мекунанд, таҳия ва тасдиқ менамояд;

18) қоидаҳои аттестатсияи кормандонеро, ки онҳо дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ кор мекунанд, таҳия ва тасдиқ менамояд;

19) дар амалӣ намудани назорати содирот дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ иштирок менамояд;

20) методикаҳои ҳисобкуниҳои вобаста ба таъмини бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро, ки аз ҷониби ташкилоти экспертӣ пешниҳод шудаанд, мувофиқа менамояд;

21) тартиби муайян намудан ва таъсиси минтақаҳои назоратӣ ва муоинавиро таҳия ва тасдиқ мекунад.

22) тартиби тасдиқи конструксияҳои маҷмуъҳои бастабандии нақлиётиро муайян намуда, конструксияҳои маҷмуъҳои бастабандии нақлиётиро тасдиқ кунад, ҳамчунин амали сертификат-иҷозатҳои онҳоро, ки аз тарафи мақомоти ваколатдори кишварҳои дигар тасдиқ гардидаанд, дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон паҳн менамояд;

23) таҳқиқотҳо оид ба бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, таъмини реҷаи паҳн накардани силоҳи ядроӣ ва мониторинги озмоишҳои ядроиро ташкил менамояд;

24) қоидаҳои ташкили ҷамъоварӣ, нигоҳдорӣ ва гӯронидани партовҳои радиоактивӣ ва сӯзишвории ядроии истифодашударо таҳия ва тасдиқ менамояд;

25) тавсияҳои методиро барои шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ фаъолият мекунанд, роҷеъ ба усулҳо ва роҳҳои тасдиқи мувофиқати объекти истифодаи энергияи атомӣ ба талаботи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, ки бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ муқаррар карда шудаанд, таҳия ва тасдиқ менамояд;

26) дигар ваколатҳоеро амалӣ менамояд, ки дар Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд.

**Моддаи 8. Санҷиш ва назорати давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Санҷиш ва назорати давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор» ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешаванд.

**Моддаи 9. Мустақилияти мақоми ваколатдори давлатӣ**

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ аз дигар мақомоти иҷроия ва ташкилотҳо, ки фаъолияти онҳо ба рушд ва истифодаи энергияи атомӣ марбут аст, мустақилияти маъмурию молиявӣ дошта, бояд дорои захираҳои кофии инсонӣ барои иҷрои вазифаҳои дар наздаш гузошташуда бошад.

2. Монеъ шудан ба фаъолияти шахсони мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ ҳангоми иҷрои уҳдадориҳои хизматиашон манъ аст.

**БОБИ 3. ШАРТҲОИ ФАЪОЛИЯТ ВОБАСТА БА ИСТИФОДАИ ЭНЕРГИЯИ АТОМӢ**

Моддаи 10. Иҷозатномадиҳии фаъолият вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии иншооти истифодаи энергияи атомӣ

Иҷозатномадиҳии фаъолият вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии иншооти истифодаи энергияи атомӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» анҷом дода мешавад.

**Моддаи 11. Категорияҳои хатари радиатсионии дастгоҳҳои ядроӣ, радиатсионӣ ва электрофизикӣ**

1. Дастгоҳҳои ядроӣ, радиатсионӣ ва электрофизикӣ ба чор категорияи хатари радиатсионӣ ҷудо мешаванд:

1) категорияи 1 – дастгоҳҳое, ки ҳангоми садама дар онҳо эҳтимолияти таъсири радиатсионӣ ба аҳолии берун аз ҳудуди минтақаи назорати онҳо мавҷуд аст;

2) категорияи 2 – дастгоҳҳое, ки ҳангоми садама дар онҳо таъсири радиатсионӣ дар ҳудуди минтақаи назоратии онҳо маҳдуд аст;

3) категорияи 3 – дастгоҳҳое, ки таъсири радиатсионии онҳо дар майдони ҷойгиркуниашон маҳдуд аст;

4) категорияи 4 – дастгоҳҳое, ки таъсири радиатсионии онҳо танҳо дар бино ё ҷойи корӣ маҳдуд буда, дар он ҷо корҳои марбут ба иҷрои фаъолият бо истифодаи энергияи атомӣ анҷом дода мешаванд.

2. Категорияҳои хатари радиатсионии дастгоҳҳои ядроӣ, радиатсионӣ ва электрофизикӣ аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ, ки дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ фаъолият мекунанд ва (ё) соҳибони дастгоҳҳо мебошанд, мутобиқи талаботи бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ муайян карда мешаванд.

3. Соҳибони дастгоҳҳои ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ танҳо шахсони ҳуқуқӣ шуда метавонанд.

**Моддаи 12. Бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ**

1. Ҳама гуна фаъолият марбут ба истифодаи энергияи атомӣ бо шарти таъмини ҳифзи саломатии аҳолӣ ва муҳити зист, ҳимояи молу мулки шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ аз таъсири зараровари афканишоти ионофар анҷом дода мешавад.

2. Бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ аз ҷониби истифодабаранда мутобиқи меъёрҳо ва қоидаҳои муқарраршуда таъмин карда мешавад.

3. Бо мақсади таъмини бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ зери назорат қарор додани таъсири манфии афканишоти ионофар ба кормандон, аҳолӣ ва муҳити зист, дар дастгоҳҳои истифодаи энергияи атомӣ минтақаҳои назоратӣ ва муоинавӣ таъсис дода мешаванд.

**Моддаи 13. Сохтмони дастгоҳи ядроӣ ва нуқтаҳои гӯронидан**

1. Қарор дар бораи сохтмон ва минтақаи сохтмони дастгоҳи ядроӣ ва нуқтаи гӯронидан аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дар назар доштани омилҳои зерин қабул карда мешавад:

1) талабот ба онҳо барои ҳалли вазифаҳои хоҷагидории кишвар ва минтақаҳои ҷудогонаи он;

2) вуҷуд доштани шароити зарурӣ барои ҷойгиркунии объектҳои зикршуда, ки ба талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ҷавобгӯ ҳастанд;

3) набудани таҳдид ба бехатарии объектҳои зикршуда аз тарафи объектҳои шаҳрвандӣ ва ҳарбии дар наздикӣ ҷойгиршуда;

4) талаботе, ки бо қонунгузории экологии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда шудаанд;

5) оқибатҳои иҷтимоӣ ва иқтисодии эҳтимолии ҷойгиркунии объектҳои зикршуда барои рушди саноат, кишоварзӣ ва иҷтимоии минтақа.

2. Пас аз қабули қарор дар бораи сохтмон ва минтақаи сохтмон корҳо оид ба интихоби майдони ҷойгиркунии дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан анҷом дода мешаванд.

3. Майдони ҷойгиркунии дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан бояд бо дар назар доштани ҳолатҳои зерин муайян карда шавад:

1) таъсири берунаи эҳтимолии хусусияти табиӣ ва (ё) техногенидошта;

2) паҳншавии эҳтимолии моддаҳои радиоактивӣ;

3) имконияти пешгирӣ аз зарар ба аҳолӣ ва муҳити зист дар натиҷаи истифода аз дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан ва ё дар натиҷаи ба вуҷуд омадани ҳодисаҳо ё садамаҳо.

4. Лоиҳакашӣ, сохтмон ва ба истифода додани дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан мутобиқи Қонуни мазкур ва қонунҳои дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи сохтмон анҷом дода мешаванд.

5. Ҳуҷҷатҳои лоиҳавии дастгоҳи ядроӣ ва нуқтаҳои гӯронидан бояд ҳатман аз экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, ҳамчунин экологӣ ва санитарию эпидемиологӣ гузаранд.

6. Сохтмони дастгоҳи ядроӣ ва нуқтаи гӯронидан танҳо ба шахсони ҳуқуқӣ иҷозат дода мешавад.

**Моддаи 14. Амнияти ҷисмонии ядроӣ**

1. Ҳангоми иҷрои фаъолият дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ истифодабаранда амнияти ҷисмонии ядроиро таъмин мекунад. Санҷиши таъмини муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ, манбаъҳои радиатсионӣ, маҳалҳои нигоҳдории маводи ядроӣ ва моддаҳои радиоактивӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ анҷом дода мешавад.

2. Барои таъмини амнияти ҷисмонии ядроӣ муҳофизати ҷисмонии объектҳои истифодаи энергияи атомӣ анҷом дода мешавад, ки бояд ҳолатҳои зеринро таъмин намояд:

1) муҳофизати объекти истифодаи энергияи атомӣ аз берункунии беиҷозат, тасарруфи маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ ё ғасби ғайриқонунии дастгоҳи ядроӣ;

2) муҳофизати объектҳои истифодаи энергияи атомӣ аз тахрибкорӣ;

3) сабук кардан ё ба ҳадди ақал расонидани оқибатҳои радиологии харобкории эҳтимолӣ дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ.

3. Муҳофизати дастгоҳи ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ аз тарафи воҳидҳои махсуси муҳофизатии мақомоти корҳои дохилӣ анҷом дода мешавад.

4. Ҳангоми интиқоли маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ чорабиниҳо оид ба таъмини муҳофизати ҷисмонӣ анҷом дода мешаванд.

Моддаи 15. Талабот ба таъмини муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ, нуқтаи нигоҳдории маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ ва нуқтаи гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ

1. Талабот ба таъмини муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ, нуқтаи нигоҳдории маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ ва нуқтаҳои гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ бо меъёрҳо ва қоидаҳо дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ муқаррар карда мешаванд.

2. Муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ, нуқтаи нигоҳдории маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ ва нуқтаи гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ бояд мутобиқи уҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ амалӣ карда шавад.

3. Истифодаи дастгоҳи ядроӣ, нуқтаи нигоҳдории маводи ядроӣ, маводи радиоактивии дигар ва нуқтаи гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ, инчунин, анҷом додани ҳар гуна корҳо оид ба истифода аз маводи ядроӣ ва моддаҳои радиоактивӣ, ки дар ҳар гуна шакл ва дар ҳар марҳилаи истеҳсол, истифода, коркард, интиқол, нигоҳдорӣ ё гӯронидан қарор доранд, манъ аст, агар чораҳо барои иҷрои талабот оид ба таъмини муҳофизати ҷисмонии объектҳои истифодаи энергияи атомӣ андешида нашуда бошанд.

**Моддаи 16. Низоми давлатии баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар**

1. Низоми давлатии баҳисобгирӣ, назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар миқдори маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар, маҳалли ҷойгиршавии онҳо, пешгирии талафот, истифодаи беиҷозат ва тасарруф, пешниҳоди иттилооти фаврӣ дар мавриди мавҷудият ва интиқоли маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофарро муайян ва таъмин менамояд. Низоми мазкур, инчунин, пешниҳоди маълумотро дар бораи аз ҳисоб хориҷ кардан ва гӯронидани манбаъҳо, содирот ва воридоти манбаъҳо ва маводи ядроӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон, ба созмонҳои байналмилалӣ ва давлатҳои дигар таъмин менамояд.

2. Маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар аз тарафи давлат ба ҳисоб гирифта шуда, мавриди назорат қарор дода мешаванд. Барои мақсадҳои мазкур мақоми ваколатдори давлатӣ низоми давлатии баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофарро ташкил медиҳад.

3. Истифодабаранда, ки бо истифода аз маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар фаъолият мекунад, баҳисобгирии онҳо ва пешниҳоди маълумоти боэътимодро ба мақоми ваколатдори давлатӣ таъмин менамояд.

**Моддаи 17. Талабот нисбат ба истифодабаранда, уҳдадориҳои истифодабаранда**

1. Истифодабаранда барои амнияти дастгоҳи ядроӣ, манбаи афканишоти ионофар, нуқтаи нигоҳдорӣ ва гӯронидан, инчунин, барои муносибати зарурӣ бо маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ дорои масъулияти пурра мебошад.

2. Масъулият барои амнияти дастгоҳи ядроӣ, манбаи афканишоти ионофар, нуқтаи нигоҳдорӣ ва гӯронидан ҳатто дар сурати қатъ гардидани амали иҷозатнома ё муфлисшавӣ то гузаштани объектҳои мазкур ба дигар истифодабаранда ё гирифтани иҷозатномаи нав ба зиммаи истифодабаранда ва муассисони он (барои шахсони ҳуқуқӣ) боқӣ мемонад.

3. Истифодабаранда уҳдадор аст:

1) дорои захираҳои зарурии молиявӣ, моддию техникӣ ва кадрӣ бошад, ки барои таъмини амният дар ҳамаи марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ кофӣ бошанд;

2) барои иҷрои корҳо ҷиҳати аз истифода баровардани объектҳои истифодаи энергияи атомӣ, солимгардонии ҳудуд, гӯронидани партовҳои радиоактивӣ, бартараф кардани оқибатҳои вазъияти садамавӣ, ҷуброни зарар ба ҳаёт ва саломатии одамон, муҳити зист ва, ҳамчунин, молу мулки шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ тадбирҳо пешбинӣ намояд;

3) мутобиқати маҳсулот ва хизматрасониҳоеро, ки ба бехатарии объекти истифодаи энергияи атомӣ таъсир мерасонанд, санҷиш намояд;

4) фарҳанги бехатариро дар тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ муқаррар ва риоя намояд;

5) талабот ва расмиёт оид ба санҷиши сифати истеҳсолкунӣ ва ё насби ашёи барои бехатарии объект муҳимбударо муқаррар ва риоя намояд.

4. Истифодабаранда талаботи зеринро таъмин менамояд:

1) дастгоҳи ядроӣ, манбаи афканишоти ионофар, нуқтаи нигоҳдорӣ ва гӯронидан танҳо барои мақсадҳои пешбинишуда истифода шаванд;

2) равандҳои таҳия ва иҷрои барномаҳо, таъмини сифат дар ҳама марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ ташкил ва ҳамоҳанг шаванд;

3) тадбирҳо барои омодагӣ ба садама ва тадбирҳои зиддисадамавӣ дар дастгоҳи ядроӣ, манбаи афканишоти ионофар, нуқтаи нигоҳдорӣ ва гӯронидан, инчунин, тадбирҳо оид ба кам кардани оқибатҳои манфии садама барои кормандони объектҳои мазкур, аҳолӣ ва муҳити зист таҳия ва андешида шаванд;

4) низоми муайянкунии номутобиқатӣ ва чораҳои ислоҳкунӣ дар тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ таҳия ва амалӣ карда шаванд;

5) низоми идоракунии маъмурӣ бо мақсади таъмини ҳамаи талаботи танзимӣ ташкил ва ҷорӣ карда шаванд;

6) хусусиятҳо оид ба харид бо чунин тарз, ки сатҳи зарурии бехатарии объект таъмин гардад, таҳия карда шаванд;

7) вояи инфиродии афканишоти кормандони объектҳои истифодаи энергияи атомӣ ва амалисозии ҳуқуқи онҳо барои ҷуброн ба ҳисоб гирифта шаванд;

8) кормандон ва сафарбаршудагон аз хавфи таъсири радиатсия тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ суғурта карда шаванд;

9) уҳдадориҳои дигар, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардаанд, анҷом дода шаванд.

**Моддаи 18. Ташкили назорати содирот дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Ташкили назорати содирот дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи назорати содирот» амалӣ карда мешавад.

Моддаи 19. Интиқоли маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ

1. Интиқоли маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ ҳамаи амалиёт ва шароитҳоеро дар бар мегирад, ки ба омодасозӣ ва хизматрасонии маҷмуъҳои бастабандии нақлиётӣ ва, ҳамчунин, омодасозӣ, боргирӣ, фиристодан, интиқол, аз ҷумла нигоҳдории транзитӣ, борхоликунӣ ва қабул дар нуқтаи ниҳоии таъиноти борҳо марбут ҳастанд.

2. Фиристонанда, интиқолдиҳанда ва қабулкунандаи бор барои таъмини иҷрои талаботи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, ҳамчунин ташкили шароитҳои зарурии иҷрои бехатари интиқол мутобиқ бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон уҳдадор мебошанд.

3. Интиқоли маводи ядроӣ ва сӯзишвории ядроии истифодашуда ҳангоми мавҷуд будани иҷозатнома барои фаъолият вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ ба амал оварда мешавад.

4. Интиқоли маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ дар маҷмуъҳои бастабандии нақлиётие анҷом дода мешавад, ки сохтори (конструксияи) онҳо аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ бо нишон додани рамз ва навъи бастабандии иҷозатдодашуда барои интиқоли маводи ядроӣ ва радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ, шароитҳои интиқол, шумора ва санаи бақайдгирӣ, муҳлати амали онҳо тасдиқ карда мешавад.

**Моддаи 20. Муомилот бо партовҳои радиоактивӣ ва сӯзишвории ядроии истифодашуда**

1. Фаъолият вобаста ба муомилот бо партовҳои радиоактивӣ бо қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи муомилот бо партовҳои радиоактивӣ» ва «Дар бораи ҳифзи муҳити зист» танзим карда мешавад.

2. Ҷойгиркунии бехатари сӯзишвории ядроии истифодашуда бояд дар ҳуҷҷати лоиҳавӣ ва истифодабарии фаъолияти мазкур пешбинӣ карда шавад.

3. Ба муомилот бо сӯзишвории ядроии истифодашуда танҳо шахсони ҳуқуқӣ иҷозат дода мешаванд.

4. Муомилот бо сӯзишвории ядроии истифодашуда бояд иҷрои талаботи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро мутобиқ бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ва, ҳамчунин, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии аз ҷониби Тоҷикистон эътирофшуда таъмин намояд.

**Моддаи 21. Тахассуси кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ машғул ҳастанд**

1. Барои таъмини бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, омодагӣ ва эътино ба садамаҳои ядроӣ ва (ё) радиатсионӣ кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ машғул ҳастанд, бояд дорои тахассуси дахлдор бошанд.

2. Шахсоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ машғул ҳастанд, ба категорияҳои зерин ҷудо мешаванд:

1) коргар – корманде, ки басти пурра ё нопурраи кориро дошта ё ин ки муваққатӣ кироя кор мекунад ва ҳуқуқу уҳдадориҳои эътирофшударо нисбати муҳофизати радиатсионии касбӣ (муҳофизати радиатсионии кормандон) дорад, аз ҷумла кафшергарон, челонгарон, механикҳо, электрикҳо, операторони механизмҳо ва дигар кормандони боихтисос;

2) шахси масъул оид ба бехатарии радиатсионӣ – корманде, ки дар масъалаҳои муҳофизати радиатсионӣ вобаста ба намуди муайяни фаъолияти амалӣ салоҳияти техникӣ дорад ва аз ҷониби истифодабаранда барои назорати риояи талаботи дахлдори қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин гаштааст;

3) коршиноси ихтисосманд – корманде, ки дар асоси аттестатсияи мақоми ваколатдори давлатӣ ё ташкилоти дахлдор иҷозатнома ба фаъолияти касбӣ ё тахассуси академӣ ба даст овардааст ва таҷрибаи муайяни корӣ ва дониши махсуси соҳавӣ дорад;

4) мутахассис оид ба муҳофизат аз афканишот – корманде, ки дорои омодагӣ оид ба муҳофизати радиатсионӣ ва дигар фанҳои ихтисосии кофӣ барои иҷрои баҳодиҳии вазъи радиатсионӣ, барои паст кардани оқибатҳои радиологӣ ё барои назорати вояҳои гирифтаи шахсони эътинокунанда мебошад;

5) мутахассис оид ба баҳодиҳии вазъи радиат-сионӣ - корманде, ки дар мавриди ҳолати садамавии ядроӣ ва радиологӣ ба истифодабарандаи манбаи хатарнок бо роҳи гузаронидани таҳқиқи дозиметрӣ, гузаронидани баҳодиҳии вояҳо, назорати ифлосшавии радиоактивӣ, таъмини муҳофизати радиатсионии кормандони эътинокунанда ва таҳияи тавсияҳо доир ба чораҳои муҳофизатӣ кумак мерасонад;

6) мутахассисон – кормандоне, ки роҳбарони зинаи болоӣ, роҳбарони калон (сардорони шуъбаҳо ва бахшҳо), роҳбарони зинаи поёнӣ (операторҳои калон, сардорони гурӯҳҳои хизматрасонии техникӣ ва дастгирии техникӣ ва муовинони онҳо), кормандони муҳандисӣ ва (ё) илмӣ мебошанд ва фаъолияти онҳо ба истифодабарии объектҳои истифодаи энергияи атомӣ марбут аст;

7) техникҳо – кормандоне, ки техникҳои дастгоҳи назоратию андозагирӣ, техникҳои назорати радиатсионӣ, техникҳои ташхисгоҳи химиявӣ, техникҳо-механикҳо, техникҳо-электрикҳо ва техникҳои дастгоҳи электронӣ ва ҳамчунин дигар кормандони боихтисосро дар бар мегиранд, ки онҳо ба таври мустақим дар корҳои марбут ба истифодаи дастгоҳи ядроӣ машғул ҳастанд.

3. Кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ машғули кор мебошанд, бояд ба талаботи тахассусие, ки аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ тасдиқ карда шудааст, ҷавобгӯ бошанд.

4. Ба шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ, ки дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ фаъолият мекунанд, ба объектҳои истифодаи энергияи атомӣ ҷалб кардани кормандони ба талаботи тахассусӣ мувофиқнабуда ва (ё) дорои нишондиҳандаи тиббии барои иҷрои намуди кори изҳоршуда ғайри қобили қабул иҷозат дода намешаванд.

5. Барои дастгирии сатҳи муносиби касбӣ ва қонеъ сохтани талабот оид ба баланд бардоштани сатҳи дониш ва маҳорати кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ машғул ҳастанд, шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ фаъолияткунанда такмили ихтисоси кормандонро таъмин мекунанд.

**Моддаи 22. Аттестатсияи кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ фаъолият менамоянд**

1. Кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ фаъолият менамоянд, ҷиҳати муайян кардани сатҳи мувофиқати ихтисос ва омодагии касбӣ ба вазифаҳои ишғолкарда аз аттестатсия мегузаранд.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ аттестатсияи инҳоро мегузаронад:

1) мутахассисоне, ки ба уҳдадориҳои вазифавии онҳо идоракунии мустақими дастгоҳи ядроӣ, таъмини бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ ҳангоми иҷрои фаъолият дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ дохил мешаванд;

2) кормандони дастгоҳи ядроӣ, ки ба уҳда-дориҳои вазифавии онҳо баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ, манбаъҳои афканишоти ионофар, партовҳои радиоактивӣ, таъмини муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ ва маводи ядроӣ дохил мешаванд. Кормандони дигар аз тарафи шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродие, ки дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ фаъолият мекунанд, аттестатсия карда мешаванд.

3. Аттестатсияи кормандон ба намудҳои зерин ҷудо мешавад:

1) аттестатсияи аввалия;

2) аттестатсияи давравӣ;

3) аттестатсияи ғайринавбатӣ.

4. Иҷозат ба фаъолияти меҳнатӣ дар иншоотҳои истифодабарии энергияи атомӣ ба корманде, ки хулосаи комиссияи аттестатсиониро оид ба номувофиқатии сатҳи ихтисос ва омодагии касбӣ ба вазифаи ишғолнамудааш гирифтааст, манъ аст.

5. Тартиб ва асосҳои гузаронидани аттестатсияи кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ фаъолият мекунанд, аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ муайян карда мешаванд.

Моддаи 23. Аз истифода баровардани дастгоҳ, пеш аз муҳлат аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё радиатсионӣ ва бастани нуқтаи гӯронидан

1. Истифодабаранда дар марҳилаи лоиҳакашии дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан нақшаи ибтидоии аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯрониданро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ таҳия мекунад.

2. Нақшаи ибтидоии аз истифода баровардан дорои тавсифи марҳилаҳои аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯронидан, усулҳои таҷзияи конструксияи асосӣ, арзёбии арзиш ва муҳлатҳои иҷрои кор, захираҳои зарурӣ, тадбирҳо вобаста ба таъмини бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, меъёрҳо ва хусусиятҳои асосии майдони ҷойгиркунии дастгоҳи ядроӣ пас аз истифода баровардани он ё нуқтаи гӯронидан пас аз бастан мебошад.

3. Ҳангоми истифодаи дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан нақшаи ибтидоии аз истифода баровардан бо дар назар доштани ихтирооти нави техникӣ ва технологӣ, тағйироти талаботи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, арзиши корҳо ва захираҳои зарурӣ бознигарӣ ва навсозӣ карда мешаванд.

4. Ҳангоми қабули қарор дар бораи аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯронидан истифодабаранда нақшаи ниҳоии аз истифода бароварданро бо дар назар доштани технологияҳо, методика, нишондиҳандаҳои иқтисодӣ, талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ таҳия мекунад. Нақшаи ниҳоии аз истифода баровардан асос барои лоиҳакашӣ ва баргузор намудани корҳо дар хусуси аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯронидан мебошад.

5. Қарор дар бораи қатъ кардани истифодаи дастгоҳ аз ҷониби истифодабаранда ба таври мустақил дар ҳар марҳилаи ҳаётӣ қабул карда мешавад. Дар ин замина истифодабаранда ба мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба қарори қабулшуда, санаи оғоз ва муҳлатҳои иҷрои корҳо оид ба аз истифода баровардани он иттилоъ медиҳад. Истифодабаранда иҷрои корҳоро аз рӯи нақшаи аз истифода баровардан дар ҳаҷми пурра таъмин менамояд.

6. Қарор дар бораи пеш аз муҳлат аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди мақоми ваколатдори давлатӣ дар сурати вайрон кардани талаботи истифодаи бехатари ядроӣ, ки ба садамаи ядроӣ ва (ё) радиатсионӣ оварда расонидааст ё метавонад оварда расонад ва беқобилиятии асосноки аз ҷониби истифодабаранда таъмин гардидани истифодаи бехатари баъдии дастгоҳи ядроӣ, қабул карда мешавад.

7. Қарор дар бораи бастани нуқтаи гӯронидан аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди мақоми ваколатдори давлатӣ баъди ба охир расидани чорабиниҳо оид ба бастани он қабул карда мешавад. Пешниҳоди мақоми ваколатдори давлатӣ ба чорабиниҳо оид ба бастани нуқтаи гӯронидан, ки аз тарафи истифодабаранда иҷро шудаанд, асоснок карда мешавад, аз ҷумла:

1) солимгардонии ҳудуде, ки дар натиҷаи истифодаи нуқтаи гӯронидан ифлос шудааст;

2) баргузор намудани андозагириҳои назоратии вазъияти радиатсионӣ дар майдони ҷойгиркунии нуқтаи гӯронидан;

3) тартиб додани бастаи ҳуҷҷатҳо барои интиқол ба бойгонӣ бо тавсифи пурраи партовҳои радиоактивии гӯронидашуда, конструксияҳои нуқтаи гӯронидан, хусусиятҳои геотектоникӣ, геологӣ ва геофизикии майдони ҷойгиркунии нуқтаи гӯронидан.

**Моддаи 24. Омодагӣ ва эътино ба садама**

1. Нақшаи миллии эътино ба садамаҳои ядроӣ ва радиатсионӣ бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои зерин ҷорӣ карда мешавад:

1) дар сурати хориҷ шудан ё таҳдиди хориҷ шудани омилҳои таъсири садамаи ядроӣ ё радиатсионӣ берун аз ҳудуди майдони ҷойгиркунии дастгоҳи садамавии ядроӣ, радиатсионӣ ё электрофизикӣ;

2) ҳангоми садамаҳои фаромарзии ядроӣ ё радиатсионӣ, ки дар ҳудуди кишвари дигар рух додаанд ва таъсири онҳо ё таҳдиди таъсири онҳо ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон паҳн мешавад.

2. Нақшаи миллии эътино ба садамаҳои ядроӣ ва радиатсионӣ ҳолатҳои зеринро муайян мекунад:

1) ҳуқуқу уҳдадориҳои мақомоти иҷроияи мар-казӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ҳамчунин шахси ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ дар мавриди садамаи ядроӣ ё радиатсионӣ;

2) тартиби амалҳо ва идоракунии чорабиниҳо оид ба омодагӣ ва эътино ба садамаҳои ядроӣ ва радиатсионӣ;

3) ҳамоҳангсозии амалҳои ташкилот ва мақо-моти давлатӣ дар мавриди садамаҳои ядроӣ ё радиатсионӣ ва бартараф кардани оқибатҳои он.

3. Ҳангоми гирифтани иттилоот дар бораи садамаи дахлдори ядроӣ ё радиатсионӣ мақоми ваколатдори давлатӣ фавран дар ин бора ва ҳамчунин дар бораи амалӣ намудани нақшаи миллии эътино ба садамаҳои ядроӣ ва радиатсионӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи мудофиаи гражданӣ иттилоъ медиҳад.

4. Истифодабарандагон нақшаҳои чорабиниҳои зиддисадамавиро тибқи тартиби муқарраргардидаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия ва тасдиқ мекунанд. Дар нақшаҳои чорабиниҳои зиддисадамавӣ тартиби амалҳо ва чорабиниҳо ҳангоми ҳодисаҳо ва бартараф кардани садамаҳо ва оқибатҳои онҳо барои ба ҳадди ақал расонидани таъсири эҳтимолӣ ба кормандон, аҳолӣ ва муҳити зист мутобиқи категорияҳои хатари радиатсионии дастгоҳи ядроӣ пешбинӣ карда мешавад.

5. Истифодабарандагон дар тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ иҷрои чорабиниҳоро оид ба омодагӣ ва эътино ба садама таъмин менамоянд.

6. Дар сурати рух додани садамаҳо ва ҳодисаҳои фаромарзӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ мақоми ваколатдори давлатӣ ба таври муштарак бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи мудофиаи гражданӣ тадбирҳоро оид ба огоҳсозӣ ва эътино мутобиқ бо санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон меандешанд.

БОБИ 4. ЭКСПЕРТИЗАИ БЕХАТАРИИ ЯДРОӢ, РАДИАТСИОНӢ ВА АМНИЯТИ ҶИСМОНИИ ЯДРОӢ. АККРЕДИТАТСИЯИ ТАШКИЛОТҲОЕ, КИ ЭКСПЕРТИЗАИ БЕХАТАРИИ ЯДРОӢ, РАДИАТСИОНӢ ВА АМНИЯТИ ҶИСМОНИИ ЯДРОИРО АНҶОМ МЕДИҲАНД

**Моддаи 25. Экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ**

1. Экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ бо мақсади анҷом додани арзёбии мустақили амнияти дастгоҳи ядроии категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ, маҷмуъҳои нақлиётии бастабандӣ дар тамоми давраи вақте гузаронида мешавад, ки дар ин муддат онҳо метавонанд хатари эҳтимолӣ дошта бошанд.

2. Давраи баргузор намудани экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ дар се сол як маротиба мебошад.

3. Экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ аз ҷониби ташкилотҳое гузаронида мешавад, ки онҳо барои иҷрои намуди мазкури фаъолият аз аккредитатсияи мақоми ваколатдори давлатӣ гузашта бошанд. Шахсоне, ки дар муносибатҳои наздики хешовандӣ ё муносиб бо шахсони мансабдори истифодабаранда қарор доранд ва ё дар муносибатҳои меҳнатӣ ё дигар муносибатҳои шартномавӣ бо истифодабаранда қарор доранд, ҳамчун коршинос наметавонанд баромад кунанд.

4. Ҳуҷҷатҳо барои экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ аз ҷониби истифодабаранда пешниҳод карда мешавад, ки баҳрабардории объектҳои истифодаи энергияи атомиро анҷом медиҳад.

5. Аз рӯи натиҷаҳои гузаронидани экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ хулоса дар бораи қобили қабул ва имконпазир будани қабули қарор оид ба амалисозии объекти экспертиза дода мешавад.

6. Гирифтани хулосаи манфии экспертиза истифодабарандаро, ки баҳрабардории объектҳои истифодаи энергияи атомиро анҷом медиҳад ва ҳамаи эродҳои дар хулосаи коршиносӣ зикршударо бартараф намудааст, аз ҳуқуқи муроҷиати такрорӣ барои гузаронидани экспертиза маҳрум намесозад.

7. Маблағгузории экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ аз ҳисоби маблағҳои истифодабаранда, ки баҳрабардории объектҳои истифодаи энергияи атомӣ ё дигар манбаъҳоеро, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда нашудаанд, анҷом медиҳад.

**Моддаи 26. Объектҳои экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ**

Ҳуҷҷатҳои зерин мавриди экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ қарор мегиранд:

1) ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ барои интихоби майдонҳои ҷойгиркунӣ ва сохтмони дастгоҳи ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ;

2) ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ ва истифодабарии даст-гоҳи ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ, маҷмуъҳои бастабандии нақлиётӣ;

3) ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ оид ба навсозии техникии дастгоҳи ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ, маҷмуъҳои бастабандии нақлиётӣ;

4) ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ ва истифодабарӣ оид ба аз истифода гирифтани дастгоҳи ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ, маҷмуъҳои бастабандии нақлиётӣ.

Моддаи 27. Аккредитатсияи ташкилотҳое, ки экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро анҷом медиҳанд

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ аккредитатсияи ташкилотҳоеро мегузаронад, ки онҳо экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро анҷом медиҳанд.

2. Аз рӯи натиҷаҳои гузаронидани аккредитатсия шаҳодатнома оид ба аккредитатсия дода мешавад. Муҳлати амали шаҳодатнома оид ба аккредитатсия се сол аст. Шаҳодатнома оид ба аккредитатсия соҳаи аккредитатсия, намудҳои корҳо дар соҳаи аккредитатсия, методикаи татбиқшавандаи ҳисобкуниҳо ва воситаҳои барномавию техникиро дар бар мегирад.

3. Ташкилоте, ки экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро анҷом медиҳад, бояд ба талаботи зерин ҷавобгӯ бошад:

1) доштани на камтар аз панҷ соли таҷрибаи кори амалӣ дар соҳаи аккредитатсия ё фаъолияте, ки ба таври мустақим ба соҳаи аккредитатсия алоқаманд аст;

2) доштани кормандони боихтисос, ки метавонанд иҷрои корҳоро дар соҳаи муносиби аккредитатсия таъмин намоянд;

3) доштани воситаҳои барномавию техникӣ ва (ё) методикаи ҳисобкуниҳо барои иҷрои намудҳои корҳои зикршуда.

4. Баррасии ҳуҷҷатҳо оид ба аккредитатсия аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар тули сӣ рӯз аз рӯзи қабули онҳо анҷом дода мешавад.

5. Барои рад кардани аккредитатсияи ариза-диҳанда ҳолатҳои зерин асос шуда метавонанд:

1) дар ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда мавҷуд будани иттилооти нодуруст;

2) номувофиқатии ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда ба талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

3) номувофиқатии ихтисоси кормандони ариза-диҳанда бо соҳаи зикршудаи аккредитатсия;

4) номувофиқатии методикаи ҳисобкунӣ ва воситаҳои барномавӣ бо соҳаи зикршудаи аккредитатсия;

5) мавҷуд будани қарори суд дар бораи манъ кардани фаъолият оид ба намуди зикршуда.

6. Нисбат ба қарор дар бораи рад кардани аккредитатсия тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят бурдан мумкин аст.

7. Ташкилотҳои аккредитатсияшуда уҳдадоранд:

1) тибқи дархости мақоми ваколатдори давлатӣ ҳуҷҷатҳои марбут ба анҷоми фаъолиятро дар соҳаи аккредитатсия пешниҳод намоянд;

2) иттилооти махфиеро, ки дар рафти иҷрои корҳо ба даст омадааст, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ифшо накунанд.

8. Мақоми ваколатдори давлатӣ рӯйхати ташки-лотҳои аккредитатсияшударо, ки экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро анҷом медиҳанд, пеш мебарад.

9. Ташкилотҳои аккредитатсияшуда ҳангоми баргузор намудани экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ методикаи ҳисобкуниҳоеро амалӣ менамоянд, ки бо мақоми ваколатдори давлатӣ мувофиқа карда шудааст.

**БОБИ 5. ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ ШАХСОНИ ВОҚЕӢ ВА ҲУҚУҚӢ**

**Моддаи 28. Ҳуқуқҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ҳуқуқ доранд:

1) тавассути мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба истифодаи энергияи атомӣ ва воситаҳои ахбори омма дар бораи бехатарии объектҳои барои сохтмон пешбинишуда, объектҳои лоиҳакашӣ, бунёдшаванда, истифодашаванда ва аз истифода баровардашавандаи энергияи атомӣ, дар бораи назорати амалишавандаи вазъияти радиатсионӣ дар маҳалҳое, ки онҳо истиқомат ё кору фаъолият мекунанд, ҳамчунин дар бораи вояи шуоъгирӣ маълумот ба даст оранд;

2) экспертизаи экологии ҷамъиятии ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ ва назорати вазъияти радиатсионии муҳити зистро бо тартиби муқарраргардидаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом диҳанд;

3) ҷуброни дар натиҷаи садамаи ядроӣ ё ради-атсионӣ расонидашударо аз истифодабаранда, ки ба садамаи мазкур роҳ додааст, талаб кунанд.

**Моддаи 29. Уҳдадориҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ уҳдадоранд қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ки истифодаи энергияи атомиро ба танзим медарорад, риоя намуда, талаботи меъёру қоидаҳои бехатарӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ва ҳамчунин талаботи шахсони мансабдори ташкилотҳо оид ба истифода аз энергияи атомиро иҷро намоянд.

**Моддаи 30. Ҷуброни зараре, ки дар натиҷаи истифодаи нолозими объектҳои энергияи атомӣ расонида шудааст**

1. Зарари ба саломатии шахсони воқеӣ расонидашуда ва ҳамчунин зарар ба шахсоне, ки вобаста ба марги саробон дар натиҷаи истифодаи нолозим аз объектҳои энергияи атомӣ ба онҳо расонида шудааст, бояд аз ҳисоби расонандаи зарар дар ҳаҷми пурра бо дар назар доштани дараҷаи аз даст додани қобилияти меҳнатии зарардида, хароҷот барои табобати ӯ, барқарорсозии саломатӣ, нигоҳубини бемор ва кумакпулиҳои таъиншуда мутобиқи қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда шавад.

2. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳуқуқ доранд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз расонандагони зарар ҷуброни пурраи зарари молумулкии вобаста ба истифодаи нолозим аз объектҳои энергияи атомӣ аз ҷониби ташкилотҳо ва шаҳрвандон расида ва хароҷоти ташкилотҳоро новобаста аз шакли моликияти онҳо ва шахсони воқеиро, ки онҳо дар корҳои садамавию наҷотбахшӣ ва бартараф кардани оқибатҳои истифодаи номувофиқ аз объектҳои энергияи атомӣ иштирок намудаанд, талаб намоянд.

3. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки дар истифодаи номувофиқи объектҳои энергияи атомӣ гунаҳгоранд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон уҳдадоранд зарари ба замин, об, олами набототу ҳайвонот расонидашуда, аз ҷумла хароҷоти солимгардонии замин ва барқарорсозии ҳосилхезии табиии заминро ҷуброн намоянд.

**БОБИ 6. КАФОЛАТҲОИ ЯДРОӢ**

**Моддаи 31. Уҳдадории истифодаи осоиштаи энергияи атомӣ**

1. Маводи ядроӣ ва радиоактивӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо ба мақсадҳои осоишта ва тибқи уҳдадориҳое, ки аз санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон бармеояд, истифода мешаванд.

2. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳама гуна фаъолият бо мақсади таҳқиқот, озмоиш, рушд, сохтан, истеҳсол, воридот, воридоти муваққатӣ, содирот, транзит, дар ихтиёр доштан, паҳн кардан, фурӯш, таъмир, ба истифода даровардан, корбаст, иҷора, ҷойгиркунӣ ва тарконидани силоҳи ядроӣ, ҳар гуна таҷҳизоти ядроии тарканда ё таҷҳизоти тарканда бо маводи радиоактивӣ манъ аст.

**Моддаи 32. Низоми кафолатҳои ядроӣ**

1. Дар доираи амалисозии муқаррароти Созишнома оид ба паҳн накардани силоҳи ядроӣ ва Созишнома байни Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Агентии байналмилалии энергияи атомӣ дар бораи татбиқи кафолатҳо дар робита бо Созишнома оид ба паҳн накардани силоҳи ядроӣ ва Протоколи иловагӣ ба Созишномаи мазкур (минбаъд - Созишнома) мақоми ваколатдори давлатӣ дар сатҳи миллӣ иҷрои уҳдадориҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҷиҳати кафолатҳои ядроӣ, ки аз талаботи Созишнома бармеояд, идора ва ҳамоҳанг месозад, аз ҷумла:

1) вобаста ба пешниҳоди иҷозат, санҷиш ва назорати шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки оид ба амалӣ намудани кафолатҳо уҳдадоранд, инчунин, нисбати татбиқи муҷозот ҷиҳати риоя накардани чораҳои барои амалӣ намудани кафолатҳои зарурӣ талабот муқаррар менамояд;

2) барои ворид гаштани намояндагони Агентии байналмилалии энергияи атомӣ ба объектҳо, макони берун аз дастгоҳ ва дилхоҳ майдону маконҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ворид шудан ба онҳо барои амалӣ намудани фаъолияти санҷишӣ дар асоси Созишнома иҷозат дода шудааст, мусоидат мекунад;

3) дар ҳолатҳои муайяншуда нозирони Агентии байналмилалии энергияи атомиро ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти санҷишии онҳо ҳамроҳӣ менамояд;

4) аз мақомоти давлатӣ, шахсони ҳуқуқию соҳиб-корони инфиродӣ ҳамаи маълумотеро, ки барои амалӣ намудани Созишнома зарур аст, талабу ҷамъоварӣ менамояд, пешбурд ва пешниҳоди чунин маълумотро ба Агентии байналмилалии энергияи атомӣ амалӣ менамояд;

5) ҳуҷҷатҳои танзимиро, ки барои иҷрои Созишнома заруранд, қабул менамояд;

6) ҳамкориҳои дахлдорро бо дигар мақомоти давлатӣ дар доираи иҷрои ин уҳдадориҳо амалӣ менамояд.

2. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ, шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ уҳдадоранд, ки бо намояндагони Агентии байналмилалии энергияи атомӣ ҳангоми санҷиш дар татбиқи чораҳо оид ба кафолатҳо ҳамкорӣ намоянд.

3. Фаъолият оид ба таҳқиқот ва коркарди марбут ба давраи сӯзишвории ядроӣ, ки ба он талаботи Созишнома паҳн мешавад, танҳо бо огоҳсозӣ оид ба фаъолият ва пешниҳоди маълумоти зарурӣ ва ба даст овардани иҷозати пешакии мақоми ваколатдори давлатӣ метавонад шуруъ шавад.

**БОБИ 7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 33. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 34. Аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи истифодаи энергияи атомӣ»**

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи истифодаи энергияи атомӣ» аз 9 декабри соли 2004 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2004, №12, қ.1, мод. 696) аз эътибор соқит дониста шавад.

**Моддаи 35. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

**Президенти**

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН

***ш. Душанбе, 23 декабри соли 2021, № 1845***

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	1845	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН «ДАР БОРАИ ИСТИФОДАИ ЭНЕРГИЯИ АТОМӢ»	Маҷлиси Олии ҶТ	23.12.2021	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН «ДАР БОРАИ ПАРАНДАПАРВАРӢ»**

Қонуни мазкур асосҳои ташкилӣ, ҳуқуқӣ ва иқтисодии фаъолияти субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарвариро муайян намуда, ба рушди соҳа ва таъмини бозори истеъмолии кишвар равона гардидааст.



БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- соҳаи парандапарварӣ – соҳаи кишоварзӣ, ки истеҳсоли гӯшти паранда, тухми озуқавӣ, инкубатсионӣ ва намуди дигари маҳсулотро таъмин мекунад;

- субъекти хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ – субъекти хоҷагидор, ки ба истеҳсоли гӯшти паранда, тухми озуқавӣ, инкубатсионӣ, чӯҷабарорӣ, инчунин, нигоҳдорӣ ва фурӯши маҳсулоти соҳа машғул мебошад;

- парандаҳо – гурӯҳи ҳайвоноти сутунмуҳрадори гармхуни тухмзо ва болу пардор, ки синфи алоҳидаи олами ҳайвонотро ташкил медиҳанд;

- парандаҳои кишоварзӣ – ҳамаи намуди парандаҳое, ки бо мақсади истеҳсоли гӯшт, тухми озуқавӣ, инкубатсионӣ ва намуди дигари маҳсулот парвариш карда мешаванд;

- парандаҳои дурага – парандаҳое, ки дар натиҷаи ҷуфткунии парандаҳои дорои хусусияту аломатҳои асосии авлодӣ ё модарии мувофиқ ба вуҷуд омадаанд;

- зоти паранда – маҷмуи дохилинамудӣ ва гурӯҳҳои сершумори як намуди парандаи кишоварзӣ, ки сифатҳои ба ҳам монанди маҳсулнокӣ, сохти бадан ва шакли берунӣ доранд;

- кросс – маҷмуи авлод ва дурагаҳои парандаҳои кишоварзӣ, ки дар доираи тартиби муайянгардидаи ҷуфткунонӣ ба вуҷуд омада, маҳсулнокии баланд ва қобилияти устувори ҳаётӣ доранд;

- тухми инкубатсионӣ – тухми бордоршуда, ки барои чӯҷабарорӣ истифода бурда мешавад;

- маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ – маҳсулоти асосӣ - гӯшту тухми паранда, чӯҷаи зинда ва маҳсулоти иловагӣ - партови забҳи паранда пар, пат ва пору.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи парандапарварӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи парандапарварӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Принсипҳои фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ

Фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:

- ташаккули низоми устувори таъмини аҳолӣ бо маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- бартарии ҳуқуқи истеъмолкунандагон;

- таъмини самаранокӣ ва рақобати озод дар истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- шаффофияти баҳисобгирии натиҷаи фаъолият ва ҳисоботдиҳӣ;

- истифодаи технологияи муосири истеҳсоли маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- ояндабинӣ ва банақшагирии истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- таъмини риояи стандартҳо ва регламентҳои техникӣ оид ба бехатарии маҳсулоти истеҳсолшаванда.

Моддаи 4. Субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ

1. Ба субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ мансубанд:

1) корхонаи (хоҷагии) зотпарварии парандаҳо, ки ба такрористеҳсолкунӣ ва такмил додани хусусиятҳои ирсию маҳсулнокии зоту кроссҳои муайяни парандаҳо машғул мебошад;

2) корхонаи (хоҷагии) парвариши парандаҳои хушзоти тартиби I, ки барои парвариши шаклҳои авлодии парандаҳои дорои маҳсулнокии баланд ва омилҳои дигари фарқкунанда махсус гардонда шудааст;

3) корхонаи (хоҷагии) парвариши парандаҳои хушзоти тартиби II, ки ба истеҳсоли тухми инкубатсионӣ ва парвариши парандаҳои дурага дар натиҷаи ҷуфткунонии ду ва ё зиёда шаклҳои авлодии аз ҷиҳати ирсӣ фарқкунанда бадастомада махсус гардонда шудааст;

4) корхонаи (хоҷагии) чӯҷабарорӣ;

5) фермаи парандапарварӣ (ҷузъи таркибии хоҷагии кишоварзӣ, хоҷагии деҳқонӣ (фермерӣ), ки бо мақсади истеҳсоли гӯшти паранда ва тухми озуқавӣ ба парвариши парандаи кишоварзӣ машғул мебошад.

2. Субъектҳои хоҷагидор барои машғул шудан ба фаъолият оид ба истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз қайди давлатӣ мегузаранд.

3. Таъсисдиҳӣ ва муайян намудани шакли фаъолияти субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

4. Субъекти хоҷагидор метавонад бо риояи таносуби мувофиқ фаъолияти гуногуни соҳаи парандапарвариро якбора амалӣ намояд.

5. Шахсони воқеӣ, ки соҳибкори инфиродӣ намебошанд, метавонанд барои қонеъ гардондани талаботи шахсӣ ба парвариши паранда машғул шаванд.

БОБИ 2. ТАНЗИМ ВА ДАСТГИРИИ ДАВЛАТИИ СОҲАИ ПАРАНДАПАРВАРӢ

Моддаи 5. Усулҳои танзими давлатии соҳаи парандапарварӣ

Танзими давлатии соҳаи парандапарварӣ бо усулҳои зерин амалӣ карда мешавад:

- қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ;

- назорати давлатии истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- дастгирии давлатии субъектҳои хоҷагидори соҳа, аз ҷумла маблағгузорӣ барои рушди соҳа;

- муқаррар намудани талаботи зиддиинҳисорӣ нисбат ба муомилоти маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ.

Моддаи 6. Самтҳои дастгирии давлатии соҳаи парандапарварӣ

Дастгирии давлатии соҳаи парандапарварӣ дар самтҳои зерин анҷом дода мешавад:

- ҷалби сармоя барои бунёди корхонаҳои соҳаи парандапарварӣ, истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳа;

- таъмини дастрасӣ ба техника ва технологияи муосири парвариши ҳамаи намуди парандаҳои кишоварзӣ;

- ҷорӣ намудани механизми маблағгузории тадқиқоти илмии муассисаҳои илмӣ дар муайян намудани зотҳо, офаридани кроссҳои нави паранда, такмили сифатҳои фоиданоки зотҳои мавҷуда ва таҳкими пойгоҳҳои истеҳсоли хӯроки паранда аз ҳисоби манбаъҳои дохилӣ;

- рушди инфрасохтори бозори маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ ва таъмини иттилоот оид ба ҳаҷми истеҳсол ва фурӯши он;

- шаклҳои дигари дастгирӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст.

Моддаи 7. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи парандапарварӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи парандапарварӣ мансубанд:

- таъмини татбиқи сиёсати давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба танзими соҳаи парандапарварӣ;

- муқаррар намудани шаклҳои дастгирии давлатии соҳаи парандапарварӣ;

- муайян намудани самтҳои асосии ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- муайян намудани мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 8. Ваколатҳои мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ

1. Ба ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ дохил мешаванд:

- амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- таҳия ва барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани дурнамо, консепсия, стратегия ва барномаҳои давлатӣ оид ба рушди соҳаи парандапарварӣ;

- таҳияи санадҳои меъёрии техникии танзими истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- муқаррар намудани тартиб ва қоидаҳои амалисозии фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ;

- ҳамоҳангсозии фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар истеҳсоли маҳсулоти хушсифат;

- мониторинги давлатии вазъи соҳаи паранда-парварӣ;

- ташкил ва истифодабарии махзани маълумот оид ба истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- ҷорӣ намудани низоми ягонаи хизматрасонии иттилоотию машваратӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- мусоидат ба рушди бозори фурӯши маҳсулоти соҳа;

- ташкили корҳои илмию тадқиқотӣ оид ба муайян намудани зотҳо, офаридани кроссҳои нав, дору, ваксинаҳо ва хӯроки серғизои омехта барои парандаҳо;

- пешбурди феҳристи намуд, зоту кроссҳои парандаҳо;

- ҳамкорӣ бо ташкилотҳои байналмилалӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии озуқаворӣ оид ба танзими соҳаи парандапарварӣ ваколатҳои зеринро дорад:

- амалӣ намудани сиёсати давлатии бехатарии озуқаворӣ дар истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳа;

- назорати риояи меъёрҳои байторию санитарӣ дар фаъолияти субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ;

- назорати иҷрои чораҳои пешгирии пайдоиш, паҳншавӣ ё барҳам додани касалиҳои паранда, безараргардонӣ ва нобудсозии парандаҳои ба касалиҳои сироятии барои ҳайвонот ва инсон хатарнок дучоргардида;

- назорати бехатарии воридоти маҳсулоти парандапарварӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

3. Мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба стандартонӣ ва танзими соҳаи парандапарварӣ ваколатҳои зеринро дорад:

- назорати давлатии риояи талаботи стандартҳо, регламентҳои техникӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- назорати фаъолияти озмоишгоҳҳои санҷиши сифати маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ аз рӯйи натиҷаи таҳқиқот барои истифодаи мақсаднок корношоям донистан, имконияти истифода ва ё нобудсозии минбаъдаи онҳо;

- амалисозии фаъолият доир ба қабули стандартҳо ва ҳуҷҷатҳои стандартонӣ ва муқаррар намудани талаботи техникӣ ба маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 9. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ ваколатҳои зеринро дорад:

- таҳияи барномаҳои маҳаллии рушди соҳаи парандапарварӣ ва назорати иҷрои онҳо;

- мусоидат ба фаъолияти субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ;

- назорати фаъолияти субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ оид ба истифодаи самараноки захираҳои иқтисодии маҳал;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 10. Омодасозӣ ва бозомӯзии мутахассисону кормандони соҳаи парандапарварӣ

Раванди омодасозӣ ва бозомӯзии мутахассисон ва кормандони соҳаи парандапарварӣ дар самтҳои зерин ба роҳ монда мешавад:

- амалисозии шартномаҳои субъектҳои ҳамкорӣ оид ба тайёр намудан, бозомӯзии касбӣ ва такмили ихтисоси мутахассисони соҳаи парандапарварӣ;

- ташкили таҷрибаомӯзии таълимӣ ва истеҳсолии мутахассисону кормандони соҳа бо мақсади ташаккул, таҳким ва такмили дониш, маҳорат ва малакаи кории онҳо дар фаъолияти минбаъдаи касбӣ;

- мутобиқгардонии фаъолияти муассисаҳои илмӣ ва таълимӣ дар ҳалли масъалаҳои муҳими рушди соҳаи парандапарварӣ;

- таъмини субъектҳои фаъолияти парандапарварӣ бо иттилоот ва дигар маводи дахлдор дар бораи дастовардҳои илмӣ ва таҷрибаи пешқадами рушди соҳа.

БОБИ 3. ФАЪОЛИЯТ ДАР СОҲАИ ПАРАНДАПАРВАРӢ

Моддаи 11. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ

1. Субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ ҳуқуқ доранд:

- азнавтаҷҳизонии техникӣ, таъмири маҷмуӣ ва барқарорсозии иқтидорҳои истеҳсолиро амалӣ намоянд;

- барои амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ бо шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ шартномаҳо ба имзо расонанд;

- технологияҳои муосири парвариши паранда ва истеҳсоли хӯроки серғизои омехтаро аз ҳисоби манбаъҳои дохилӣ ҷорӣ намоянд;

- барои истеҳсоли хӯроки паранда қитъаҳои заминро ба иҷора гиранд;

- нархи фурӯши маҳсулоти соҳаро тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намоянд;

- дар гузарондани корҳои илмию тадқиқотӣ оид ба муайян намудани зотҳо, офаридани кроссҳо ва парандаҳои дурагаи сермаҳсул, такмили хусусиятҳои ирсии зотҳои мавҷуда ва истеҳсоли хӯроки серғизои омехтаи паранда ҳамкорӣ намоянд;

- дар ташкил ва баргузории семинар, машварат ва конференсияҳо оид ба масъалаҳои муҳими рушди соҳаи парандапарварӣ иштирок намоянд;

- бо риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон воридот ва содироти маҳсулоти соҳаро ба роҳ монанд.

2. Субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ уҳдадоранд:

- қоидаҳои ташкил ва амалисозии ҷараёнҳои технологии муқарраргардидаи соҳаро риоя кунанд;

- чораҳо оид ба таъмини бақайдгирии миқдору сифати маҳсулоти соҳаро таҳия ва амалӣ намоянд;

- стандартҳо ва регламентҳои техникӣ, талаботи санитарӣ, санитарию байторӣ, экологӣ ва бехатарии маҳсулоти соҳаро риоя намоянд;

- тартиб ва қоидаҳои парвариш, хӯрокдиҳӣ, таъмини афзоиши саршумори парандаро риоя намоянд;

- иншоот ва таҷҳизоти дар ихтиёрашон бударо дар ҳолати хуби техникӣ, санитарӣ ва экологӣ нигоҳ доранд;

- дар муҳлатҳои муайяншуда ба мақомоти ваколатдори давлатии дахлдор ҳисоботи оморию муҳосибиро пешниҳод намоянд;

- воридоти бехатари маҳсулоти соҳаро ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида таъмин намоянд;

- барои пешгирии пайдоиш, паҳншавӣ ё барҳам додани касалиҳои паранда, безараргардонӣ ва нобудсозии парандаҳои ба касалиҳои сироятии барои ҳайвонот ва инсон хатарнок гирифторшуда сари вақт тадбирҳои санитарию байторӣ андешанд;

- тибқи талаботи стандарт ва регламентҳои техникӣ, борбандӣ, тамғагузорӣ, интиқол ва нигоҳдории маҳсулоти соҳаро таъмин намоянд;

- ба рушди корҳои илмию тадқиқотӣ, ҷорисозии технологияҳои муосир ва омодасозию бозомӯзии кадрҳои соҳа мусоидат кунанд;

- уҳдадориҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро иҷро намоянд.

Моддаи 12. Муқаррар намудани имтиёзу маҳдудиятҳо дар соҳаи парандапарварӣ

1. Имтиёзҳо барои дастгирӣ ва рушди соҳаи парандапарварӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии озуқаворӣ ҳангоми ба миён омадани вазъи фавқулода (эпидемия, эпизоотия) тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад барои ворид кардани маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудият ҷорӣ намояд.

Моддаи 13. Ҷудо кардани қитъаҳои замин барои фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ

1. Ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон қитъаҳои замин ҷудо карда мешаванд.

2. Лоиҳакашӣ, сохтмон ва истифодаи объектҳои соҳаи парандапарварӣ бо риояи хусусиятҳои табиию минтақавӣ, талаботи лоиҳаи шаҳрсозӣ, байторӣ, экологӣ, техникӣ, санитарию гигиенӣ, эстетикӣ ва дигар талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешаванд.

Моддаи 14. Иттиҳодияҳои парандапарварон

Субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд иттиҳодияҳо таъсис диҳанд ва (ё) ба ҳайати онҳо дохил шаванд.

БОБИ 4. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 15. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 16. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи паррандапарварӣ»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи паррандапарварӣ» аз 21 июли соли 2010 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2010, № 7, мод. 565) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 17. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.



Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                           Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе, 23 декабри соли 2021, № 1822

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	1822	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН «ДАР БОРАИ ПАРАНДАПАРВАРӢ»	Маҷлиси Олии ҶТ	23.12.2021	Амалкунанда	word PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН "ДАР БОРАИ ҶАВОНОН ВА СИЁСАТИ ДАВЛАТИИ ҶАВОНОН"**

Қонуни мазкур асосҳои ташкилӣ, ҳуқуқӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодии ташаккулу камолоти ҷавононро бо мақсади амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон пешбинӣ карда, истифодаи самараноки неруи зеҳнӣ ва маънавии онҳоро ба манфиати ҷомеа муайян менамояд.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) иттиҳодияи ҷамъиятии ҷавонон - иттиҳоди ихтиёрӣ, худидора ва ғайритиҷоратии ҷавонон мебошад, ки онҳо дар асоси умумияти манфиатҳо барои амалӣ намудани мақсадҳое муттаҳид гардидаанд, ки дар оинномаи иттиҳодияи ҷамъиятии ҷавонон нишон дода шудаанд;

2) мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҷавонон - мақоми давлатие, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян гардида, сиёсати давлатиро дар соҳаи кор бо ҷавонон амалӣ менамояд;

3) оилаи ҷавон - оилае, ки дар он зану шавҳар ё яке аз онҳо ба синни 30 нарасидаанд, ё ин, ки падар ё модари синни то 30-солае, ки дар танҳоӣ кӯдакро тарбия мекунад;

4) сиёсати давлатии ҷавонон - низоми ягонаи тадбирҳои ташкилӣ ва ҳуқуқӣ, иҷтимоию иқтисодӣ, фарҳангӣ мебошад, ки аз ҷониби субъектҳои сиёсати давлатии ҷавонон бо мақсади ташаккулу камолоти ҷавонон, ҳифзи ҳуқуқ ва истифодаи босамари неруи зеҳнии онҳо ба манфиати ҷамъият татбиқ мегардад;

5) субъектҳои сиёсати давлатии ҷавонон - ҷавонон, оилаҳои ҷавон, иттиҳодияҳои ҷамъиятии ҷавонон, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилотҳое, ки дар доираи ваколатҳои худ дар амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон иштирок менамоянд;

6) ташкилотҳои кор бо ҷавонон - шахсони ҳуқуқӣ, аз ҷумла иттиҳодияҳои шахсони ҳуқуқӣ (ассотсиатсияҳо ва иттифоқҳо), новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқие, ки дар соҳаи ҷавонон фаъолият менамоянд;

7) ҷавонон - шахсони синни аз 14 то 30-сола мебошанд;

8) ҷавонони болаёқат, фаъол ва ташаббускор - ҷавононе, ки қобилияти муносиб, майлу рағбат ва масъулияти баланди шаҳрвандӣ ба корҳои ҷамъиятӣ дошта, иштироккунандаи фаъоли чорабиниҳои оммавӣ мебошанд ва ё дар таҳсил, шуғл ё меҳнат рафтори намунавӣ доранд.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҷавонон ва сиёсати давлатии ҷавонон

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҷавонон ва сиёсати давлатии ҷавонон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Вазифаҳои асосии сиёсати давлатии ҷавонон

Вазифаҳои асосии сиёсати давлатии ҷавонон аз инҳо иборатанд:

1) ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии ҷавонон;

2) тарбияи шаҳрвандӣ ва таҳкими ҳувияти миллӣ;

3) ҷалб намудани ҷавонон ба ҳаёти иҷтимоӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ, ҷамъиятӣ ва сиёсии кишвар.

Моддаи 4. Принсипҳои асосии сиёсати давлатии ҷавонон

Сиёсати давлатии ҷавонон бо принсипҳои асосии зерин асос меёбад:

1) қонуният;

2) ошкорбаёнӣ ва шаффофият;

3) иштироки ҷавонон дар ташаккул ва амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон;

4) дастгирӣ ва ҳавасмандгардонии ташаббусҳои ҷавонон ва иттиҳодияи онҳо;

5) ҳуқуқи баробари ҷавонон ба дастгирии давлатӣ;

6) афзалиятнокии арзишҳои миллӣ, маънавӣ, ахлоқӣ ва фарҳангӣ;

7) ҳамкории байниидоравӣ дар амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон;

8) амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон.

Моддаи 5. Самтҳои афзалиятноки сиёсати давлатии ҷавонон

Самтҳои афзалиятноки сиёсати давлатии ҷавонон инҳоянд:

1) тарбияи ҷавонон дар руҳияи ватандӯстӣ, эҳсоси масъулияти шаҳрвандӣ ва таҳкими ҳувияти миллии онҳо;

2) ташаккули мафкураи миллӣ бо роҳи тарбия намудани ҷавонон дар самти шинохти бештари манфиатҳои миллӣ ва ҳисси оштинопазир ба терроризму экстремизм, коррупсия, нашъаҷалобӣ ва намудҳои дигари ҷинояткорӣ;

3) ташаккули ахлоқи ҳамидаи ҷавонон, фаъол намудани онҳо дар самти анҷом додани корҳои ихтиёрии ҷамъиятӣ (фаъолияти волонтёрӣ) ва баланд бардоштани ҳисси эҳтироми ҷавонон ба фарҳанги миллӣ;

4) таъмини иштироки ҷавонон дар ҳаёти сиёсию иҷтимоии ҷомеа ва идоракунии давлатӣ, аз ҷумла бо роҳи дастгирии фаъолияти иттиҳодияҳои ҷамъиятии онҳо;

5) таъмини ҳифзи ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии ҷавонон;

6) таъмини ҳифзи саломатӣ, тарзи ҳаёти солим ва рушди ҷисмонии ҷавонон;

7) фароҳам овардани шароит ҷиҳати гирифтани таҳсилоти сифатнок барои ҷавонон ва таъмини рушди ихтироъкорию эҷодкории онҳо;

8) таъминоти иҷтимоии ҷавонон, таъмини онҳо ба шуғли пурмаҳсул ва ҷойи кори муносиб;

9) таъмини мустақилияти иқтисодии ҷавонон, рушди фаъолияти соҳибкории ҷавонон, ҷалби онҳо ба хоҷагидорӣ ва ҳунармандӣ;

10) омодасозӣ ва дастгирии мутахассисони ҷавон ҷиҳати пешниҳод намудани мутахассисони лаёқатманд ба вазифаҳои роҳбарикунанда.

БОБИ 2. АСОСҲОИ ИДОРАКУНӢ ДАР САМТИ АМАЛИСОЗИИ СИЁСАТИ ДАВЛАТИИ ҶАВОНОН

Моддаи 6. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон дорои салоҳияти зерин мебошад:

1) пешбурди сиёсати давлатӣ дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон;

2) муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кор бо ҷавонон ва сиёсати давлатии ҷавонон;

3) тасдиқи дурнамо, консепсия, стратегия ва барномаҳои давлатии рушди соҳаи кор бо ҷавонон;

4) ташаккул додани заминаи меъёрии ҳуқуқӣ дар соҳаи кор бо ҷавонон ва ҳамоҳангсозии ҳамкории байналмилалӣ;

5) тасдиқи низомномаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кор бо ҷавонон;

6) таъсиси марказҳо ва сохторҳои дигар дар соҳаи кор бо ҷавонон;

7) ташкили низоми ягонаи маълумоти оморӣ ва таъмини иттилоотии соҳаи сиёсати давлатии ҷавонон;

8) салоҳияти дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 7. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кор бо ҷавонон

Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кор бо ҷавонон дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) таъмини татбиқи сиёсати давлатӣ дар соҳаи кор бо ҷавонон;

2) омода намудани ҷавонон дар руҳияи ватандӯстӣ, эҳсоси масъулияти шаҳрвандӣ ва шинохти бештари манфиатҳои миллӣ;

3) андешидани чораҳои зарурӣ ҷиҳати шинос намудани ҷавонон бо манфиатҳои миллию ҷамъиятӣ, ба вуҷуд овардани мафкураи оштинопазир ва муқовимат ба амалҳои номатлуб, инчунин, ақидаю гурӯҳҳои ба ин амалҳо мусоидаткунанда ва ташаккули маърифати ҳуқуқию сиёсӣ;

4) андешидани чораҳои зарурӣ ҷиҳати ташаккули ахлоқи ҳамидаи ҷавонон, сафарбар кардани онҳо ба корҳои ихтиёрии ҷамъиятӣ (фаъолияти волонтёрӣ) ва баланд бардоштани ҳисси эҳтироми ҷавонон ба фарҳанги миллӣ;

5) омода сохтани ҷавонон ҷиҳати дар ҳаёти сиёсию иҷтимоии ҷомеа ва идоракунии давлатӣ ширкат варзидан;

6) амалӣ намудани чорабиниҳои фаҳмондадиҳӣ ва тарғиботи оид ба баланд бардоштани вазъи иҷтимоии ҷавонон, омода намудани онҳо барои дарёфти шуғли пурмаҳсул ва ҷойи кори муносиб, таъмини мустақилияти иқтисодии ҷавонон, рушди фаъолияти соҳибкории ҷавонон, ҷалби онҳо ба хоҷагидорӣ ва ҳунармандӣ;

7) омода ва пешниҳод намудани мутахассисони ҷавон ба вазифаҳои роҳбарикунанда;

8) ҳамоҳангсозии фаъолияти ташкилотҳои кор бо ҷавонон ва иттиҳодияҳои ҷамъиятии ҷавонон бо мақсади амалисозии мақсадноки сиёсати давлатии ҷавонон, новобаста аз мансубияти идоравӣ ва шакли моликият;

9) ташкил намудани нашри адабиёти илмӣ, методӣ ва оммавӣ доир ба масъалаҳои амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон тибқи тартиби қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

10) пешбурди феҳристи захираи мутахассисони ҷавон ва тасдиқ намудани тартиби баҳисобгирии он;

11) таҳия ва амалӣ намудани фармоишҳои иҷтимоии давлатӣ вобаста ба амалисозии самтҳои афзалиятноки сиёсати давлатии ҷавонон;

12) пешбурди омори соҳаи кор бо ҷавонон ва аз мақомоти дахлдори давлатӣ ва ташкилотҳои кор бо ҷавонон талаб намудани маълумоти оморӣ;

13) ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 8. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) таъмини татбиқи сиёсати давлатии ҷавонон дар маҳал;

2) тасдиқ ва маблағгузорӣ намудани барномаҳои мақсадноки маҳаллии рушди ҷавонон ва сиёсати давлатии ҷавонон;

3) маблағгузорӣ намудани соҳаи кор бо ҷавонон аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ ва аз ҳисоби сарчашмаҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст;

4) ташаккул додани фондҳои рушди соҳаи кор бо ҷавонон аз ҳисоби сарчашмаҳои ғайрибуҷетӣ;

5) мусоидат намудан ба фаъолияти ташкилотҳои кор бо ҷавонон барои сохтмон, таъмир ва барқарорсозии иншооти соҳавӣ;

6) ба роҳ мондани фармоиши иҷтимоии давлатӣ вобаста ба амалисозии самтҳои афзалиятноки сиёсати давлатии ҷавонон;

7) таъсис додани стипендияи номӣ, ҷоизаҳои дахлдор дар сатҳи маҳал ва чораандешӣ намудан ҷиҳати ҳавасмандгардонии ҷавонон дар маҳал дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон;

8) ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 9. Ваколатҳои мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон

Мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон дорои ваколатҳои зерин мебошанд:

1) таъмини татбиқи сиёсати давлатии ҷавонон дар ҳудуди шаҳрак ва деҳот;

2) тасдиқ ва амалӣ намудани нақшаҳои мақсадноки рушди ҷавонон ва сиёсати давлатии ҷавонон дар ҳудуди шаҳрак ва деҳот;

3) таъсис додани ҷоизаҳо ҷиҳати ҳавасмандгардонии ҷавонон дар ҳудуди шаҳрак ва деҳот;

4) мусоидат кардан барои таъсис, таъмир ва бозсозии иншооти ҷавонон;

5) иштирок кардан дар ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои гуногуни ҷавонон;

6) мусоидат кардан ба фаъолияти субъектҳои сиёсати давлатии ҷавонон дар ҳудуди дахлдор;

7) ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 10. Иттиҳодияи ҷамъиятии ҷавонон

1. Таъсис, фаъолият, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии иттиҳодияи ҷамъиятии ҷавонон мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2.  Иттиҳодияи ҷамъиятии ҷавонон фаъолияти худро тибқи оинномаи худ ба роҳ мемонад.

3.  Фаъолияти иттиҳодияи ҷамъиятии ҷавонон ҳамчун шарики иҷтимоӣ дар амалисозии самтҳои афзалиятҳои сиёсати давлатии ҷавонон бо роҳи амалисозии фармоишҳои иҷтимоии давлатӣ, ташкили чорабиниҳои мақсадноки рушди ҷавонон дастгирӣ карда мешавад.

4.      Барои дастгирии фаъолияти иттиҳодияи ҷамъиятии ҷавонон грантҳои давлатӣ таъсис дода мешаванд.

Моддаи 11. Ассотсиатсияи иттиҳодияҳои ҷамъиятии ҷавонон

Иттиҳодияҳои ҷамъиятии ҷавонон ҳуқуқ доранд ассотсиатсияи иттиҳодияҳои ҷамъиятии ҷавононро таъсис диҳанд. Иттиҳодияҳои ҷамъиятии ҷавонон ва шахсони ҳуқуқӣ ба чунин ассотсиатсия ҳуқуқи шомил шуданро доранд.

Моддаи 12. Маркази ҷавонон

Таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии маркази ҷавонон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 13. Шурои олимони ҷавони муассисаҳои таълимӣ, таҳсилоти олии касбӣ ва илмӣ

Бо мақсади ташаккул ва рушди заминаҳои илмӣ, таҳлилӣ ва иттилоотии ҷавонон дар муассисаҳои илмӣ ва таълимии таҳсилоти олии касбӣ шурои олимони ҷавон таъсис дода мешавад.

Моддаи 14. Шуъбаи кор бо ҷавонони муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ

Бо мақсади муттаҳидсозии ҷавонон дар амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон ва дастгирии фаъолияти таълимию эҷодкорӣ ва ташаббускории донишҷӯён дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ шуъбаи кор бо ҷавонон таъсис гардида, фаъолияти худро тибқи Қонуни мазкур ба роҳ мемонад.

Моддаи 15. Маҳфили гирандагони стипендияҳо барои ҷавонони болаёқат, фаъол ва ташаббускор

Маҳфили гирандагони стипендияҳо барои ҷавонони болаёқат, фаъол ва ташаббускор метавонад аз ҳисоби гирандагони стипендияҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, раисони вилоятҳо, шаҳрҳо, ноҳияҳо ва, инчунин, стипендияи номӣ дар назди мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кор бо ҷавонон ва сохторҳои маҳаллии он таъсис ёбад.

Моддаи 16. Маҳфили волонтёрони ҷавон

1. Маҳфили волонтёрони ҷавон метавонад аз ҳисоби ихтиёриён дар назди ташкилотҳо, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ, таъсис ёбад.

2. Аъзои волонтёрони ҷавон ба воситаи ташкилоти ҷалбкунанда барои фаъолият тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷалб карда мешаванд.

БОБИ 3. АСОСҲОИ ҲУҚУҚӢ, ИҚТИСОДӢ ВА ИҶТИМОӢ ДАР САМТИ АМАЛИСОЗИИ СИЁСАТИ ДАВЛАТИИ ҶАВОНОН

Моддаи 17. Ҳуқуқи ҷавонон дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон

Ҷавонон дар амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон дорои ҳуқуқҳои зерин мебошанд:

1) дар амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон ширкат варзанд;

2) тибқи талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кумакҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ гиранд;

3) намуди кумак ва хизматрасониҳоро қабул намоянд ё рад кунанд;

4) захираҳои моддӣ, молиявӣ, меҳнатӣ, иттилоотӣ ва табииро дастрас ва истифода намоянд;

5) аз ҳуқуқҳои дигари муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода баранд.

Моддаи 18. Амалисозии ҳуқуқи ҷавонон ба таъмини иштироки онҳо дар ҳаёти сиёсию иҷтимоии ҷомеа ва идоракунии давлатӣ, аз ҷумла бо роҳи дастгирии фаъолияти иттиҳодияҳои ҷамъиятии онҳо

Таъмини иштироки ҷавонон дар ҳаёти сиёсию иҷтимоии ҷомеа ва идоракунии давлатӣ, аз ҷумла бо роҳи дастгирии фаъолияти иттиҳодияҳои ҷамъиятии онҳо бо мақсади фаъолгардонии сиёсӣ, таҳкими иқтидор ва захираи мутахассисони соҳаи идоракунӣ, ҳавасмандгардонӣ ва таъмини ҳуқуқи ҷавонон ба идоракунӣ ва ҳуқуқэҷодкунӣ, таъмини таҷриба, такмили малака, маҳорати идоракунӣ ва роҳбарии ҷавонон, дастгирии шарикии ҷавонон ва иттиҳодияҳои ҷамъиятии онҳо дар таҳия ва амалисозии барномаҳои мақсадноки алоқаманд, инчунин, амалисозии босамари сиёсати давлатии ҷавонон аз ҷониби субъектҳои сиёсати давлатии ҷавонон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 19. Таъмини ҳифзи ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии ҷавонон

1. Ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии ҷавонон аз ҷониби субъектҳои сиёсати давлатии ҷавонон дар доираи муқаррароти Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқӣ ҳифз ва таъмин карда мешаванд.

2. Давлат шахсонеро, ки ба синни 18 нарасидаанд, таҳти ҳимоя қарор дода, тартиби махсуси амалӣ гардонидани ҳуқуқҳои онҳоро муқаррар мекунад.

Моддаи 20. Ҳифзи саломатӣ, солимгардонӣ, истироҳат, тарзи ҳаёти солим ва рушди ҷисмонии ҷавонон

Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кор бо ҷавонон, тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, рушди сайёҳӣ, маориф ва илм, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва ташкилотҳои кор бо ҷавонон:

1) ҳангоми паҳншавии бемориҳои махсусан хатарнок, аз ҷумла вируси норасоии масунияти одам, бемории пайдошудаи норасоии масуният ва бемориҳои ба воситаи алоқаи ҷинсӣ гузаранда, нашъамандӣ, майзадагӣ ва бемориҳои дигаре, ки ба афзоиши маъюбӣ ва фавти ҷавонон сабаб мешаванд, оид ба пешгирии паҳншавии чунин бемориҳо тадбирҳои таъхирнопазир меандешанд;

2) тарзи ҳаёти солимро бо роҳи машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, инчунин, истеъмоли ғизои солим ва риояи ҳолатҳои беҳдоштии шахсӣ ба роҳ мемонанд;

3) барои ташкили истироҳату солимгардонии ҷавонон, лагерҳои тобистонаю зимистона ва рушди сайёҳии ҷавонон мусоидат менамоянд;

4) хизматрасонии тиббӣ ва хизматрасониҳои дигарро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд.

Моддаи 21. Ҳуқуқи ҷавонон ба гирифтани таҳсилоти сифатнок ва рушди ихтироъкорию эҷодкорӣ

Ҳуқуқи ҷавонон ба гирифтани таҳсилоти сифатнок ва рушди ихтироъкорию эҷодкории онҳо бо роҳҳои зерин амалӣ карда мешавад:

1) таъсиси стипендияҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, раисони вилоятҳо, шаҳрҳо, ноҳияҳо ва стипендияҳои номӣ барои хонандагону донишҷӯёни муассисаҳои таълимӣ, ҷавонони болаёқат ва фаъоли ҷамъиятӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

2) аз ҷониби давлат дастгирӣ кардани ихтироъкорӣ ва эҷодкории ҷавонон;

3) рушд ва дастгирии давлатии фаъолияти илмиву ихтироъкорӣ ва эҷодкории ҷавонон бо роҳи гузаронидани чорабиниҳои оммавии фарҳангӣ.

Моддаи 22. Ҳуқуқи ҷавонон ба дастгирии иҷтимоӣ, шуғли пурмаҳсул ва ҷойи кори муносиб

1. Давлат дар таъмини кумакпулӣ, кумаки тиббию равонӣ, таҳсил, ҷойи кор, манзил ва нафақа барои ҷавонон аз гурӯҳҳои осебпазир, инчунин, оилаҳои ҷавоне, ки як ва ё ҳар дуи онҳо маъюб мебошанд, тадбирҳои зарурӣ меандешад.

2. Ҷавонон ба меҳнат, интихоби касбу кор ва ҳифзи меҳнат ҳуқуқ доранд.

3. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва барномаҳои давлатӣ ва маҳаллӣ:

1) ҷавононро ба ҷойи кори муносиб таъмин менамоянд;

2) дар таҳия ва амалисозии барномаҳои давлатӣ, маҳаллӣ ва барномаҳои дигар дар соҳаи кор бо ҷавонон иштирок менамоянд;

3) машғулиятнокии ҷавононро таҳлил менамоянд ва ҷиҳати таъмини шуғлнокии онҳо чораҳо меандешанд;

4) маблағгузории чорабиниҳоро, ки ба мақсади ташкили ҷойи кор барои ҷавонон амалӣ карда мешаванд, таъмин менамоянд;

5) ба фаъолияти ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликият, оид ба таъмини шуғли пурмаҳсул, тамоюли касбӣ ва тайёрии касбии ҷавонон мусоидат мекунанд;

6) омӯзиши касбу ҳунар ва таълими забонҳои хориҷиро ташкил менамоянд;

7) корфармоёнеро, ки ба хизмати иҷтимоӣ, шуғли ҷавонон дар соҳаҳои мухталифи иқтисодӣ, илму техника, маориф, фарҳанг ва тандурустӣ мусоидат мекунанд, ҳавасманд мегардонанд.

4. Ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликият, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи меҳнат барои бо кор таъмин намудани ҷавонон ҳиссаи (квотаи) ҷойҳои кориро муайян мекунанд.

Моддаи 23. Ҳуқуқи ҷавонон ба моликият, фаъолияти соҳибкорӣ ва муносибатҳои дигари иқтисодӣ

1. Давлат ҳуқуқи ҷавононро ба моликият, фаъолияти соҳибкорӣ ва муносибатҳои дигари иқтисодӣ кафолат медиҳад.

2. Ташкилотҳои кор бо ҷавонон ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ фаъолияти соҳибкории ҷавононро тавассути таъминоти моддию техникӣ, грантҳо ва қарзҳои имтиёзнок дар доираи амалисозии барномаҳои мақсадноки рушди соҳавӣ ва маҳаллӣ дастгирӣ менамоянд.

3. Барои дастгирӣ ва рушди фаъолияти иқтисодии ҷавонон барномаҳои мақсадноки давлатӣ ва лоиҳаҳои озмоишӣ (моделӣ) таҳия ва амалӣ гардонида мешаванд.

4. Ҷиҳати рушди маданияти иқтисодии ҷавонон дар байни онҳо, махсусан оилаҳои ҷавон, мунтазам чорабиниҳои гуногун гузаронида мешаванд.

5. Лоиҳаҳои тиҷоратии ҳунармандони ҷавон оид ба коркард ва истеҳсоли молу маҳсулоти дастӣ дар доираи фондҳои дастгирии соҳибкорӣ ва барномаҳои мақсадноки рушди давлатӣ дастгирӣ карда мешаванд.

Моддаи 24. Омодасозӣ ва дастгирии мутахассисони ҷавон ҷиҳати пешниҳод намудани онҳо ба вазифаҳои роҳбарикунанда

Давлат барои амалисозии босамари сиёсати давлатии ҷавонон ва рушди заминаҳои илмӣ, таҳлилӣ, иттилоотӣ, таълимӣ, омодасозии кадрӣ ва касбии сиёсати давлатии ҷавонон шароит ва заминаи зарурии илмию амалӣ ва идоракуниро фароҳам меорад.

Моддаи 25. Дастгирии давлатии оилаҳои ҷавон

1. Бо мақсади дастгирии давлатии оилаҳои ҷавон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тадбирҳои зерин андешида мешаванд:

1) расонидани кумакҳои моддӣ, таълимӣ, тиббӣ, ҳуқуқӣ, равоншиносию омӯзишӣ ба оилаҳои ҷавон ҷиҳати ҳаллу фасли масъалаҳои иҷтимоию иқтисодӣ ва маишии онҳо;

2) расонидани кумакҳои молиявии таъхирнопазир ба оилаҳои ҷавон дар доираи барномаҳои давлатӣ ва маҳаллӣ;

3) беҳтар намудани шароити манзилии оилаҳои ҷавони камбизоат аз ҳисоби фонди манзили истифодаи иҷтимоӣ;

4) таъмини хизматрасонии ройгони иттилоотӣ ва машваратии оилаҳои ҷавон дар муассисаҳои марбутаи давлатӣ ва маҳаллӣ;

5) татбиқи чораҳо барои омода намудани ҷавонон ба ҳаёти мустақилонаи оилавӣ ва мусоидат ба омӯзиши асосҳои танзими оила.

2. Бо мақсади ҳавасмандгардонии ҷавонон барои ташкили оила, устувор гардонидани он, таваллуд, тарбияи кӯдакон тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кумаки моддию молиявӣ ва навъҳои дигари ёрӣ муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 26. Маблағгузорӣ дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон

Маблағгузорӣ дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон дар доираи маблағҳои барои субъектҳои татбиқкунандаи сиёсати давлатии ҷавонон пешбинишудаи буҷети давлатӣ ва сарчашмаҳои дигари маблағгузорие, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, таъмин карда мешавад.

Моддаи 27. Фонди дастгирии ҷавонони Тоҷикистон

Бо мақсади дастгирии иқтисодӣ, иҷтимоӣ, моддию маънавӣ, фарҳангӣ ва ҳуқуқии ҷавонон тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад Фонди дастгирии ҷавонони Тоҷикистон таъсис дода шавад.

Моддаи 28. Эҳсонкорӣ дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд барои рушди соҳаи кор бо ҷавонон иншооти соҳаи кор бо ҷавононро таъсис дода, онҳоро бо таҷҳизоти зарурӣ муҷаҳҳаз намоянд, тариқи эҳсонкорӣ молу мулк ва маблағ хайр намоянд.

БОБИ 4. МУНОСИБАТҲОИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ДАР САМТИ АМАЛИСОЗИИ СИЁСАТИ ДАВЛАТИИ ҶАВОНОН

Моддаи 29. Ҳамкориҳои байналмилалӣ дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон

Ҳамкориҳои байналмилалӣ дар самти амалисозии сиёсати давлатии ҷавонон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 30. Иштироки сармоягузорони хориҷӣ дар ташкили инфрасохтори соҳаи кор бо ҷавонон

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии хориҷӣ, инчунин, созмонҳои байналмилалӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд дар ташкили инфрасохтори соҳаи кор бо ҷавонон иштирок намоянд.

БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 31. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 32. Аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ҷавонон ва сиёсати давлатии ҷавонон»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи сиёсати давлатии ҷавонон» аз 15 июли соли 2004 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2004, №7, мод.459; с.2011, №6, мод.429; с.2014, №11, мод.670) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 33. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                         Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе, 23 декабри соли 2021, № 1830

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	1830	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҶАВОНОН ВА СИЁСАТИ ДАВЛАТИИ ҶАВОНОН	Маҷлиси Олии ҶТ	23.12.2021	Амалкунанда	word PDF ZIP

Январ 2020

^-A A ⁺A

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

word

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ

Рақам:

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

19.04.2000

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар бораи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2000, № 4, мод. 108; с. 2004, № 5, мод. 351; с. 2007, № 5, мод. 351; с. 2008, № 10, мод. 796; с. 2010, № 7, мод. 539, № 12, қ. 1, мод. 801; с. 2011, № 12, мод. 830; с. 2013, № 3, мод. 178, № 7, мод. 499; с. 2016, № 3, мод. 126, № 7, мод. 600; с. 2017, № 7-9, мод. 563)

(Қонуни конст. аз 17.05.2004 № 40, аз 12.05.2007 № 255, аз 06.10.2008 № 443, аз 21.07.2010 № 622, аз 29.12.2010 № 654, аз 26.12.2011 № 794, аз 19.03.2013 № 959, аз 22.07.2013 № 1011, аз 15.03.2016 № 1273, аз 23.07.2016 № 1323, аз 18.07.2017 № 1453, аз 25.06.2021 № 1798)

БОБИ 1. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

Моддаи 1.

Маҷлиси Олӣ - парламенти Ҷумҳурии Тоҷикистон - мақоми олии намояндагӣ ва қонунгузори Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

Маҷлиси Олӣ фаъолияти худро мутобиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Аз номи тамоми халқи Тоҷикистон фақат Президент, Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷаласаи якҷояи худ ҳуқуқи сухан гуфтан доранд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 2.

Маҷлиси Олӣ аз ду Маҷлис - Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон иборат аст.

Маҷлиси миллӣ аз 33 аъзо иборат буда, аз ҷумла 25 аъзои он ба таври ғайримустақим дар маҷлисҳои якҷояи вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва шаҳру ноҳияҳои он, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳои онҳо, шаҳри Душанбе ва ноҳияҳои он, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ (якҷоя) бо овоздиҳии пинҳонӣ интихоб мегарданд. Дар Маҷлиси миллӣ Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳрҳо ва ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ намояндагони баробар доранд. 8 нафар аъзои Маҷлиси миллиро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин мекунад. Ҳар Президенти собиқи Ҷумҳурии Тоҷикистон узви якумраи Маҷлиси миллӣ мебошад, агар ӯ аз истифодаи ин ҳуқуқ даст накашад. Фаъолияти Маҷлиси миллӣ даъватӣ мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Маҷлиси намояндагон аз 63 вакил иборат аст, ки онҳо дар асоси ҳуқуқи интихоботии умумӣ, баробар, мустақим ва бо овоздиҳии пинҳонӣ интихоб карда мешаванд. Маҷлиси намояндагон доимоамалкунанда ва касбӣ мебошад.

Тартиби интихоби аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагонро Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон" муқаррар менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 2(1).

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Конститутсияи, Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни конститутсионии мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443, 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 2(2).

Маҷлиси Олӣ фаъолияти худро дар асоси принсипҳои волоияти қонун, ҳокимияти халқ, таҷзияи ҳокимияти давлатӣ, таъмини ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд, адолат, шаффофият, ошкорбаёнӣ ва дастаҷамъӣ ба роҳ мемонад(Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798).

Моддаи 3.

Мӯҳлати ваколати Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон 5 сол аст. Ваколати Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар рӯзи оғози фаъолияти Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони даъвати нав қать мегардад.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон метавонад пеш аз мӯҳлат дар ҷаласаи якҷояи худ бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон ихтиёран пароканда шаванд.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар давраи вазъияти фавқулодда ва ҳолати ҷангӣ пароканда намешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 4.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон фаъолияти худро дар шакли иҷлосияҳо, ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон доир мекунанд. Шӯрои Маҷлиси миллӣ ва Шӯрои Маҷлиси намояндагон, кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон фаъолияти худро дар шакли ҷаласаҳо амалӣ мегардонанд. Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон оид ба масъалаҳои дар салоҳияти онҳо буда муҳокимаҳои парламентӣ доир мекунанд.

Мақомоти ҳамоҳангсозандаи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар алоҳидагӣ ҷаласа мегузаронанд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Тартиби фаъолияти Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон, мақомот, аъзо ва вакилони онҳоро Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамин қонуни конститутсионӣ, дигар қонунҳои конститутсионӣ ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин Дастури ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон, Дастури Маҷлиси миллӣ ва Дастури Маҷлиси намояндагон муқаррар мекунанд.

Дастури ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар ҷаласаи якҷоя, Дастури Маҷлиси миллӣ ва Дастури Маҷлиси намояндагон аз ҷониби ҳар як Маҷлис дар ҷаласаҳои онҳо қабул карда мешавад (Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798).

Ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон ва иҷлосияҳои онҳо бо хондани Суруди Миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон кӯшода ва пӯшида мешаванд(Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798).

Моддаи 5.

Дар давраи байни иҷлосияҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон ҳангоми зарурат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷлосияҳои ғайринавбатии онҳоро даъват менамояд.

Дар ин иҷлосияҳо танҳо он масъалаҳое баррасӣ мешаванд, ки боиси даъвати ин иҷлосияҳо гардидаанд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 6.

Дар иҷлосияҳо, ҷаласаҳои якҷоя ва алоҳидаи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазир ва аъзои Ҳукумат, Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои ҳуқуқӣ - Намояндаи ваколатдори Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Суди конститутсионӣ, Раиси Суди Олӣ, Раиси Суди Олии иқтисодӣ, Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ, раиси Палатаи ҳисоб, Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ваколатдор оид ба ҳуқуқи кӯдак дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, директори Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Бонки миллии Тоҷикистон иштирок карда метавонанд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443, аз 26.12.2011 № 794, аз 22.07.2013 № 1011, аз 15.03.2016 № 1273, аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 7.

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон ба амри интихобкунандагон тобеъ набуда, ҳуқуқ дорад фикри худро озодона изҳор намояд, мувофиқи ақидаҳои худ овоз диҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443, аз 22.07.2013 № 1011).

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳуқуқи дахлнопазирӣ дорад, ӯро ҳабс кардан, дастгир кардан, маҷбуран овардан, кофтуков кардан мумкин нест, ба истиснои дастгир шуданаш дар ҷои содири ҷиноят (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳамчунин мавриди кофтукови (азназаргузаронии) шахсӣ қарор дода намешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонун барои таъмини амнияти дигарон муқаррар намудааст.

Масъалаи маҳрум намудани дахлнопазирии узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон бо пешниҳоди Прокурори генералӣ аз ҷониби Маҷлиси дахлдор ҳал карда мешавад.

Ваколати узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон ҳангоми ба охир расидани мӯҳлати ваколат, вафот, истеъфо, ғайри қобили амал эътироф шудани онҳо аз ҷониби суд, эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми айбдоркунандаи суд, қатъи шаҳрвандӣ, соҳиб шудан ба шаҳрвандии давлати дигар, тарки доимии ҷумҳурӣ, ишғоли вазифае, ки ба ваколати узви Маҷлиси миллӣ мувофиқ нест, ба вазифаи дигар таъин намудани вакили Маҷлиси намояндагон, парокандашавии Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон қатъ мегардад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40, аз 06.10.2008 № 443, аз 22.07.2013 № 1011, аз 23.07.2016 № 1323).

Вазъи ҳуқуқии узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагонро Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи вазъи ҳуқуқии узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Моддаи 8.

Шахсони мансабдор, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки ба узви Маҷлиси миллӣ ё вакили Маҷлиси намояндагон дар бобати амалӣ гардонидани ваколатҳояшон халал мерасонанд, ба ҳаёт, саломатӣ, шаъну шарафи онҳо ҳамчун намояндагони халқ суиқасд мекунанд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443, аз 22.07.2013 № 1011).

Ҳеҷ кас ҳуқуқ надорад бо силоҳ ба бинои Маҷлиси миллӣ, Маҷлиси намояндагон ворид шавад, ба истиснои онҳое, ки чунин ҳуқуқро доранд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

БОБИ 2. ҶАЛАСАҲОИ ЯКҶОЯИ МАҶЛИСИ МИЛЛӣ ВА МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 9.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар ҳолатҳои пешбининамудаи Конуститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҷаласаҳои якҷоя мегузаронанд (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Ҷаласаи якуми якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони даъвати навро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон даъват менамояд.

Ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагонро Раиси Маҷлиси миллӣ ва Раиси Маҷлиси намояндагон бо навбат даъват менамоянд ва ба он раисӣ мекунанд. Тартиби даъват ва гузаронидани ҷаласаи якҷояро Қонуни конститутсионии мазкур ва Дастури ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон муқаррар менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40, аз 25.06.2021 № 1798).

Ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон ҳамон вақт салоҳиятнок аст, агар дар кори он на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии аъзо ва вакилони онҳо ҳузур дошта бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40, аз 22.07.2013 № 1011).

Ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон ошкоро гузаронида мешаванд. Дар мавридҳои пешбиникардаи қонун ва Дастури ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон мумкин аст ҷаласаҳои пӯшида низ гузаронида шаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 10.

Салоҳияти Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон ҳангоми гузаронидани ҷаласаҳои якҷоя:

1. Тасдиқи фармони Прзидент дар бораи таъин намудан ва озод кардани Сарвазир ва дигар аъзои Ҳукумат;

2. Тасдиқи фармони Президент дар бораи ҷорӣ намудани ҳолати ҷангӣ ва вазъияти фавқулодда;

3. Ризоият ба истифодаи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон берун аз аз ҳудуди он барои иҷрои ӯҳдадориҳои байналмилалии Тоҷикистон;

4. Таъини интихоботи Президент;

5. Қабули истеъфои Президент;

6. Сарфароз гардонидани Президент бо мукофотҳои давлатӣ ва рутбаи олии ҳарбӣ;

7. Баррасии масъалаи дахлнопазирии Президент.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар ҷаласаҳои якҷояи худ аз рӯи масъалаҳои зикршудаи салоҳияташон қарор қабул мекунанд. Қарори якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон, ки ҳар яке аз маҷлисҳо дар алоҳидагӣ овоз медиҳанд, қабул мегардад, агар тартиби дигари қабули қарорро Конститутсия муқаррар накарда бошад.

Дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон Президент савганд ёд мекунад ва бо паёми худ дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии ҷумҳурӣ баромад менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 11.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар ҷаласаи якҷоя на дертар аз ду моҳи то ба охир расидани мӯҳлати ваколатҳои Президент интихоботи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро таъин мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Дар сурати пеш аз мӯҳлат қатъ гардидани ваколатҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати се моҳ, интихоботи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Моддаи 12.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар ҷаласаи якҷоя дар бораи пеш аз мӯҳлат қатъ гардидани ваколатҳои Президент ҳангоми вафот, истеъфо ва ғайри қобили амал донистани ӯ қарор қабул мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40, аз 06.10.2008 № 443).

Ваколатҳои Президент дар ҳолате ки ӯ дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар бораи ба истеъфо баромаданаш хабар медиҳад, бо тарафдории аксарияти аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон, ки ҳар яке аз онҳо дар алоҳидагӣ овоз медиҳанд, қатъ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Дар ҳолатҳои зикршуда дар мӯҳлати се моҳ интихоботи Президент гузаронида мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Дар сурате, ки Президент бинобар беморӣ вазифаҳои худро иҷро карда натавонад, ҳар ду Маҷлис дар ҷаласаи якҷояи худ дар асоси хулосаи комиссияи тиббии давлатии ташкил кардаашон дар бораи пеш аз мӯҳлат аз мансаб озод намудани Президент бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи овозҳои шумораи умумии аъзо ва вакилони ҳар яке аз Маҷлисҳо қарор қабул мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 13.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар ҷаласаи якҷояи худ дар асоси хулосаи Суди конститутсионӣ барои аз ҳуқуқи дахлнопазирӣ маҳрум намудани Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сурати аз тарафи ӯ содир шудани хиёнат ба давлат қарор кабул менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Қарор дар бораи аз ҳуқуқи дахлнопазирӣ маҳрум намудани Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сурати аз тарафи ӯ содир шудани хиёнат ба давлат бо овоздиҳии пинҳонӣ бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон, ки ҳар яке дар алоҳидагӣ овоз медиҳанд, қабул карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Масъалаи айбдор кардани Президент ба содир кардани хиёнат ба давлат бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон пешниҳод карда мешавад.

Моддаи 14.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон масъалаҳои муҳим ва заруриеро, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд, баррасӣ мекунанд.

Моддаи 15.

Тағйиру иловаҳоро ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ҳадди ақал аз се як ҳиссаи шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон пешниҳод мекунанд.

Моддаи 16.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар ҷаласаҳои якҷоя дар доираи ваколатҳои худ қарорҳо қабул мекунанд.

Қарорҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон бо аксарияти овозҳои шумораи умумии аъзо ва вакилон қабул карда мешаванд, агар Конститутсия тартиби дигари қабули қарорҳоро муқаррар накарда бошад.

Қарорҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон эътибори ҳатмӣ доранд.

БОБИ 3. МАҶЛИСИ МИЛЛӣ

Моддаи 17.

Фаъолияти Маҷлиси миллӣ дар шакли иҷлосия сурат мегирад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Иҷлосияи якуми Маҷлиси миллиро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давоми як моҳи баъди интихоботи аъзои Маҷлиси миллӣ даъват мекунад.

Иҷлосияи якуми Маҷлиси миллиро узви синну солаш калонтарин мекушояд ва онро то интихоб шудани Раиси Маҷлиси миллӣ мебарад (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Иҷлосияи Маҷлиси миллиро Раиси Маҷлиси миллӣ соле на камтар аз чор маротиба даъват менамояд. Тартиби даъват ва гузаронидани иҷлосияро Қонуни конститутсионии мазкур ва Дастури Маҷлиси миллӣ муқаррар менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40, аз 25.06.2021 № 1798).

Ҷаласаи Маҷлиси миллӣ салоҳиятнок аст, агар дар кори он на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии аъзои он иштирок намоянд.

Ҷаласаҳои Маҷлиси миллӣ ошкоро гузаронида мешаванд, дар ҳолатҳои пешбиникардаи қонунҳо ва Дастури Маҷлиси миллӣ мумкин аст ҷаласаҳои пӯшида низ гузаронида шаванд.

Моддаи 18.

Узви Маҷлиси миллӣ наметавонад вакили зиёда аз ду мақоми намояндагӣ бошад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Моддаи 19.

Салоҳияти Маҷлиси миллӣ:

1. Таъсис, барҳам додан ва тағйир додани сарҳади воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, муқаррар намудан ва ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии онҳо, мансуб донистан ва тағйир додани мансубияти маҳалҳои аҳолинишин ба категорияи шаҳр, шаҳрак ва деҳа, номгузорӣ ва номивазкунии воҳидҳои марзиву маъмурӣ ва маҳалҳои аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 19.03.2013 № 959, аз 25.06.2021 № 1798);

2. Интихоб ва бозхонди Раис, муовини якум, муовинон ва судяҳои Суди конститутсионӣ, Суди Олӣ, ва Суди Олии иқтисодӣ бо пешниҳоди Президент (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443);

3. Ҳалли масъалаи бекор кардани дахлнопазирии раис, муовини якум, муовинон ва судяҳои Суди конститутсионӣ, Суди Олӣ ва Суди Олии иқтисодӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443);

4. Ризоият барои таъин ва озод намудани Прокурори генералӣ, муовини якум ва муовинони ӯ (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443);

5. Интихоби Намояндаи Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар дигар мақомоти Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни конст. ҶТ аз 19.03.2013 № 959, аз 23.07.2016 № 1323);

6. Амалӣ намудани ваколатҳои дигаре, ки Конститутсия ва қонунҳо муайян кардаанд.

Маҷлиси миллӣ аз рӯи масъалаҳои дар салоҳияташ буда қарор қабул мекунад. Қарори Маҷлиси миллӣ бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои он қабул мегардад, агар тартиби дигари қабули қарорро Конститутсия муқаррар накарда бошад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Иҷрои қарорҳои Маҷлиси миллӣ дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ аст (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443, аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 20.

Маҷлиси миллӣ соле як маротиба ё аз рӯи зарурат ҳисоботи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар бораи ҳолати назорат ба иҷрои дақиқ ва якхелаи қонунҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мешунавад (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 21.

Маҷлиси миллӣ қарорҳои Маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳоро дар сурати ба Конститутсия, қонунҳои конститутсионӣ ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро мувофиқат накардани онҳо бекор мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Маҷлиси миллӣ ҳуқуқ дорад маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳоро дар сурати талаботи Конститутсия ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро мунтазам иҷро накардани онҳо пароканда кунад (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011, аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 22.

Хориҷ карда шудааст (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Моддаи 23.

Маҷлиси миллӣ аз ҷумлаи аъзои худ ба мӯҳлати ваколатҳояш Раиси Маҷлиси миллиро бо овоздиҳии пинҳонӣ бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои худ интихоб мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Раиси Маҷлиси миллӣ дар назди Маҷлиси миллӣ ҳисоботдиҳанда мебошад ва метавонад бо овоздиҳии пинҳонӣ бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллӣ бозхонда шавад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Масъалаи бозхонди Раиси Маҷлиси миллиро камаш аз се як ҳиссаи аъзои он ба миён мегузоранд.

Агар ин таклифро аксарияти шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллӣ ҷонибдорӣ намояд, дар ин маврид масъалаи бозхонди Раиси Маҷлиси миллӣ ба овоздиҳии пинҳонӣ монда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Раиси Маҷлиси миллӣ ҳуқуқ дорад ба истеъфо барояд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 24.

Салоҳияти Раиси Маҷлиси миллӣ:

1) иҷлосияи Маҷлиси миллӣ ва дар навбати худ ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагонро даъват мекунад ва ба онҳо раисӣ мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443);

2) ба Маҷлиси миллӣ номзадии муовини якум ва муовинони Раиси Маҷлиси миллӣ, раисони кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси миллӣ ва номзадии Роҳбари дастгоҳи Маҷлиси миллиро пешниҳод менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40);

3) қонунҳои ҷонибдорикардаи Маҷлиси миллиро барои имзо ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мекунад (Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798);

4) ба қарорҳои Маҷлиси миллӣ ва Шӯрои Маҷлиси миллӣ имзо мегузорад;

5) ба Маҷлиси миллӣ номзадии Намояндаи Маҷлиси миллиро дар Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар дигар мақомоти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 19.03.2013 № 959, аз 23.07.2016 № 1323);

6) Маҷлиси миллиро дар дохил ва хориҷи кишвар намояндагӣ мекунад;

7) ба созишномаҳои байнипарламентии Маҷлиси миллӣ имзо мегузорад(Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798);

8) ба Дастгоҳи Маҷлиси миллӣ роҳбарӣ мекунад;

9) ваколатҳои дигареро, ки дар Конститутсия, ҳамин қонуни конститутсионӣ, дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Дастури Маҷлиси миллӣ муайян шудаанд, амалӣ мегардонад.

Барои амалӣ намудани ваколатҳои худ Раиси Маҷлиси миллӣ қарор қабул мекунад ва амр медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Моддаи 25.

Ҳангоми вафот, истеъфо ва ғайри қобили амал донистани Президент вазифаи ӯ то ба вазифааш шурӯъ намудани Президенти нав ба зиммаи Раиси Маҷлиси миллӣ мегузарад. Дар ин маврид ваколати Раиси Маҷлиси миллӣ ба зиммаи муовини якум ӯ мегузарад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 26.

Муовини якум ва муовинони Раиси Маҷлиси миллӣ аз ҷумлаи аъзои Маҷлиси миллӣ ба мӯҳлати ваколати Маҷлиси миллӣ бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси миллӣ интихоб мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40, аз 06.10.2008 № 443).

Яке аз муовинони Раиси Маҷлиси миллӣ аз ҳисоби намояндагони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон интихоб мешавад.

Раиси Маҷлиси миллӣ самтҳои фаъолияти муовини якум ва муовинони худро муайян мекунад. Дар доираи салоҳияти худ муовинони Раиси Маҷлиси миллӣ ҳуқуқ доранд ба воҳидҳои сохтории Дастгоҳи Маҷлиси миллӣ роҳбарӣ намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Дар сурати набудани Раиси Маҷлиси миллӣ вазифаҳои ӯро бо супориши вай муовини якуми Раиси Маҷлиси миллӣ иҷро мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Муовини якум ва муовинони Раиси Маҷлиси миллӣ бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси миллӣ бозхонд шуда метавонанд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Муовини якум ва муовинони Раиси Маҷлиси миллӣ ҳуқуқи ба истеъфо рафтан доранд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 27.

Шӯрои Маҷлиси миллӣ мақоми ҳамоҳангсоз ва ҳисоботдиҳандаи Маҷлиси миллӣ буда, мутобиқи Конститутсия, ҳамин Қонуни конститутсионӣ ва Дастури Маҷлиси миллӣ фаъолият мекунад.

Ба ҳайати Шӯрои Маҷлиси миллӣ Раиси Маҷлиси миллӣ, муовини якум ва муовинони ӯ, раисони кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси миллӣ дохил мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Ба Шӯрои Маҷлиси миллӣ Раиси Маҷлиси миллӣ сарварӣ менамояд.

Ҷаласаи Шӯрои Маҷлиси миллиро Раиси Маҷлиси миллӣ аз рӯи зарурат даъват менамояд ва он дар сурати ҳозир будани зиёда аз нисфи ҳайати умумии Шӯро босалоҳият ҳисоб меёбад.

Шӯрои Маҷлиси миллӣ дар доираи салоҳияти худ қарор қабул мекунад. Қарори Шӯрои Маҷлиси миллӣ бо тарафдории аксарияти шумораи ҳайаташ қабул карда мешавад. Шӯрои Маҷлиси миллӣ метавонад қарорро ба тариқи пурсиш қабул намояд (Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798).

Қарорҳои Шӯрои Маҷлиси миллӣ, ки ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон, қонунҳои конститутсионӣ, қонунҳо ва қарорҳои Маҷлиси миллӣ мухолифат менамоянд, бо қарори Шӯрои Маҷлиси миллӣ ё қарори Маҷлиси миллӣ бекор карда мешаванд (Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798).

Моддаи 28.

Салоҳияти Шӯрои Маҷлиси миллӣ:

1) ташкили тайёрии ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон, иҷлосияҳои Маҷлиси миллӣ;

2) таҳия кардани лоиҳаи рӯзнома ва тартиби кори ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон, иҷлосияҳои Маҷлиси миллӣ;

3) мураттаб сохтани фаъолияти кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси миллӣ;

4) таъмини ҳамкорӣ бо Маҷлиси намояндагон, Шӯрои Маҷлиси намояндагон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар мақомоти дахлдо (Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798);

5) ташкили банақшагирии корҳои вобаста ба фаъолияти Маҷлиси миллӣ;

6) пешакӣ баррасӣ намудани қонунҳое, ки Маҷлиси намояндагон қабул кардааст ва дигар санадҳо;

7) таҳлили таклифу эрод ва дархости аъзои Маҷлиси миллӣ, ки дар иҷлосияҳои Маҷлиси миллӣ баён кардаанд ва аз рӯи онҳо қабул намудани қарорҳои дахлдор(Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798);

8) ташкили робитаҳои байнипарламентии Маҷлиси миллӣ;

9) таъмини назорати иҷрои қарорҳои Маҷлиси миллӣ;

10) ба амал баровардани ваколатҳои вобаста ба фаъолияти Маҷлиси миллӣ ва аз ҷониби аъзои он самарабахш ба ҷо овардани ваколатҳое, ки Конститутсия, ҳамин Қонуни конститутсионӣ ва Дастури Маҷлиси миллӣ муайян намудаанд (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 29.

Маҷлиси миллӣ кумитаҳо ва комиссияҳои дахлдори худро таъсис медиҳад.

Номгӯй ва ҳайати кумитаҳо ва комиссияҳоро Маҷлиси миллӣ бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси миллӣ муайян мекунад.

Узви Маҷлиси миллӣ метавонад узви танҳо як кумита бошад. Ҳангоми ташкилдиҳии ҳайати онҳо розигии узви Маҷлиси миллӣ ба назар гирифта мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Моддаи 30.

Ба ҳайати кумита ва комиссия Раиси Маҷлиси миллӣ ва муовинони ӯ интихоб шуда наметавонанд.

Моддаи 31.

Кумитаҳо ва комиссияҳоро Маҷлиси миллӣ дар ҳайати раисон ва аъзои кумитаҳо ва комиссияҳо интихоб мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Раисони кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси миллӣ ба мӯҳлати салоҳияташон бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси миллӣ бо овоздиҳии кӯшод бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллӣ интихоб мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси миллӣ бо пешниҳоди раисони кумитаҳо ва комиссияҳо муовинони раиси кумитаҳо ва комиссияҳоро интихоб мекунанд.

Раисони кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси миллӣ бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси миллӣ бозхонд шуда метавонанд.

Раисони кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси миллӣ ҳуқуқ доранд ба истеъфо раванд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 32.

Салоҳияти кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси миллӣ, тартиби фаъолияти онҳо бо Дастури Маҷлиси миллӣ муайян карда мешаванд.

Моддаи 33.

Маҷлиси миллӣ ҳангоми зарурат комиссияҳои муваққатӣ таъсис медиҳад.

Салоҳият ва тартиби фаъолияти комиссияҳои муваққатӣ аз тарафи Маҷлиси миллӣ ҳангоми таъсис ёфтанашон муайян карда мешаванд.

БОБИ 4. МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОН

Моддаи 34.

Фаъолияти Маҷлиси намояндагон дар шакли иҷлосия сурат мегирад.

Иҷлосияи якуми Маҷлиси намояндагонро дар давоми як моҳи баъди интихоби вакилони Маҷлиси намояндагон Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон даъват мекунад.

Иҷлосияи якуми Маҷлиси намояндагонро вакили синну солаш калонтарин мекушояд ва то интихоб шудани Раиси Маҷлиси намояндагон онро мебарад.

Иҷлосияи навбатии Маҷлиси намояндагон дар як сол як маротиба аз рӯзи аввали кории моҳи октябр то рӯзи охирини кории моҳи июни соли минбаъда гузаронида мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 654).

Ҷаласаи Маҷлиси намояндагон салоҳиятнок аст, агар дар кори он на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилони он иштирок кунанд.

Ҷаласаҳои Маҷлиси намояндагон ошкоро гузаронида мешаванд, дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунҳо ва Дастури Маҷлиси намояндагон, ҷаласаҳои пӯшида низ гузаронда мешаванд.

Моддаи 35.

Вакили Маҷлиси намояндагон фаъолияти худро дар асоси касбии доимӣ иҷро мекунад.

Вакили Маҷлиси намояндагон наметавонад вакили дигар мақомоти намояндагӣ бошад, вазифаи дигареро иҷро кунад, фаъолияти соҳибкорӣ намояд, ба истиснои фаъолияти илмиву эҷодӣ ва омӯзгорӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 36.

Салоҳияти Маҷлиси намояндагон:

1. Таъсиси Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон, интихоб ва бозхонди Раис, муовин ва аъзои он бо пешниҳоди Президент;

2. Ба муҳокимаи халқ пешниҳод намудани лоиҳаи қонунҳо ва дигар масъалаҳои муҳими давлатию ҷамъиятӣ;

3. Тасдиқи барномаҳои иқтисодӣ ва иҷтимоӣ;

4. Ризоият ба додугирифти қарзи давлатӣ;

5. Тасдиқ ва бекор кардани шартномаҳои байналмилалӣ;

6. Таъини раъйпурсӣ;

7. Таъсиси судҳо;

8. Тасдиқи рамзҳои давлатӣ;

9. Тасдиқи мукофотҳои давлатӣ;

10. Тасдиқи фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани раиси Бонки миллии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 654, аз 22.07.2013 № 1011);

11. Ризоият барои таъин намудани Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443);

12. Ризоият барои таъин намудани Ваколатдор оид ба ҳуқуқи кӯдак (Қонуни конст. ҶТ аз 15.03.2016 № 1273);

13. Муқаррар намудани рутбаҳои ҳарбӣ, дипломатӣ, рутбаҳо ва унвонҳои махсус (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443);

14. Муайян намудани маоши Президент (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443);

15. Ташкил ва гузаронидани муҳокимаҳои парламентӣ;

16. Ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намудани раиси Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷиқистон, муовини ӯ ва сараудиторони Палатаи ҳисоб бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011);

17. Интихоби Намояндаи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар дигар мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 654, аз 22.07.2013 № 1011, аз 23.07.2016 № 1323);

18. Баррасии масъалаи маҳрум кардан аз ҳуқуқи дахлнопазирии вакили Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, раиси Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини ӯ ва сараудиторони Палатаи ҳисоб (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 654, аз 22.07.2013 № 1011);

19. Амалӣ намудани ваколатҳои дигаре, ки Конститутсия ва қонунҳо муайян кардаанд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Маҷлиси намояндагон аз рӯи масъалаҳои дар салоҳияташ буда қарор қабул мекунад. Қарори Маҷлиси намояндагон бо тарафдории аксарияти шумораи умумии вакилон қабул мегардад, агар тартиби дигари қабули қарорро Конститутсия муайян накарда бошад.

Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ваколатдор оид ба ҳуқуқи кӯдак дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, раиси Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини ӯ ва сараудиторони Палатаи ҳисоб пас аз таъин шудан ба вазифа дар ҷаласаи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон савганд ёд мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011, аз 23.07.2016 № 1323).

Дар ҷаласаи Маҷлиси намояндагон роҳбарони давлатҳои хориҷӣ метавонанд суханронӣ кунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 37.

Маҷлиси намояндагон бо пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қонунро дар бораи буҷети давлатӣ қабул мекунад ва иҷрои буҷети давлатиро назорат мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон лоиҳаи қонунро дар бораи буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҳар сол то якуми ноябр ба Маҷлиси намояндагон пешниҳод мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Қонун дар бораи буҷети давлатӣ бо тарафдории аксарияти шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагон қабул карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи буҷети давлатӣ, ки Маҷлиси намояндагон қабул кардааст, дар муддати понздаҳ рӯз ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои имзо ва интишор пешниҳод мешавад.

Агар Президент ба қонун ё қисми он розӣ набошад, қонунро дар муддати понздаҳ рӯз бо далелу эродҳо ба Маҷлиси намояндагон бармегардонад. Дар сурати баррасии такрорӣ қонун дар матни пештар қабулшудааш бо аксарияти аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагон дастгирӣ ёбад, Президент дар муддати даҳ рӯз ба қонун имзо мегузорад ва онро интишор менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Маҷлиси намояндагон хулосаи аудитории Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистонро оид ба ҳисоботи солонаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи иҷрои буҷети давлатӣ барои соли гузашта, ҳисоботи ҷамъбастии Палатаи ҳисоб оид ба фаъолияти аудиториро баррасӣ менамояд ва ҳисоботи вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ, идораҳо ва дигар мақомоти давлатиро бо мақсади назорати иҷрои буҷети давлатӣ мешунавад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 654, аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 38.

Хориҷ карда шудааст ((Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 39.

Барои ташкили фаъолияти Маҷлиси намояндагон аз ҳисоби вакилони Маҷлиси намояндагон Раиси Маҷлиси намояндагон, муовини якум ва муовинони ӯ интихоб мешаванд, кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси намояндагон таъсис дода мешавад, раисони онҳо интихоб мегарданд, Шӯрои Маҷлиси намояндагон таъсис меёбад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443, аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 40.

Маҷлиси намояндагон аз рӯи масъалаҳои муҳокимашаванда дар доираи ваколатҳои худ қарорҳо қабул мекунад ва иҷрои онҳоро назорат менамояд.

Иҷрои қарорҳои Маҷлиси намояндагон дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ аст (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 41.

Маҷлиси намояндагон аз ҳисоби вакилони худ ба мӯҳлати ваколаташ Раиси Маҷлиси намояндагонро бо овоздиҳии пинҳонӣ бо тарафдории аксарияти шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагон интихоб мекунад.

Раиси Маҷлиси намояндагон дар назди Маҷлиси намояндагон ҳисоботдиҳанда мебошад ва метавонад бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагон бо овоздиҳии пинҳонӣ бозхонда шавад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Масъалаи бозхонди Раиси Маҷлиси намояндагон аз тарафи на камтар аз се як ҳиссаи вакилони Маҷлиси намояндагон пешниҳод мешавад.

Дар ҳолати таклифи мазкурро дастгирӣ кардани аксарияти шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагон масъала дар бораи бозхонди Раиси Маҷлиси намояндагон ба овоздиҳии пинҳонӣ гузошта мешавад.

Раиси Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ дорад ба истеъфо равад (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

хориҷ карда шуда (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1453).

Моддаи 42.

Салоҳияти Раиси Маҷлиси намояндагон:

1) ба мураттабсозии масъалаҳое, ки дар иҷлосия ва ҷаласаҳои Маҷлиси намояндагон ва ҷаласаҳои Шӯрои он баррасӣ мешаванд, роҳбарӣ мекунад;

2) ба иҷлосия ва ҷаласаҳои Маҷлиси намояндагон ва ҷаласаҳои Шӯрои он раисӣ мекунад;

3) ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагонро дар навбати худ даъват намуда, ба он раисӣ мекунад:

4) номзадии муовини якум ва муовинони Раиси Маҷлиси намояндагон, раисони кумитаю комиссияҳои, Маҷлиси намояндагон ва роҳбари Дастгоҳи Маҷлиси намояндагонро ба Маҷлиси намояндагон пешниҳод менамояд;

5) қонун дар бораи авф ва қонун дар бораи буҷети давлатиро, ки Маҷлиси намояндагон қабул кардааст, барои имзо ва интишор ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мекунад;

6) қонунҳои қабулкардаи Маҷлиси намояндагонро барои ҷонибдорӣ ба Маҷлиси миллӣ пешниҳод мекунад;

7) ба қарорҳои Маҷлиси намояндагон ва қарорҳои Шӯрои Маҷлиси намояндагон имзо мегузорад;

8) номзадии Намояндаи Маҷлиси намояндагонро дар Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар дигар мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси намояндагон пешниҳод мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011, аз 23.07.2016 № 1323);

9) Маҷлиси намояндагонро дар дохил ва хориҷи кишвар намояндагӣ мекунад;

10) ба созишномаҳои байнипарламентии Маҷлиси намояндагон имзо мегузорад;

11) ҳангоми зарурат ҷаласаҳои ғайринавбатии Шӯрои Маҷлиси намояндагонро даъват мекунад;

12) мӯҳлати баррасии лоиҳаи қонунҳо ва таклифҳои қонунгузориро тамдид менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011);

13) ваколатҳои дигареро, ки Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии мазкур, дигар қонунҳои конститутсионӣ, қонунҳо, Дастури ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Дастури Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян кардаанд, амалӣ мекунад (Қонуни конст. ҶТ 23.07.2016 № 1323).

Раиси Маҷлиси намояндагон дар бораи фаъолияти Маҷлиси намояндагон дар давраи иҷлосияи гузашта ва дар бораи лоиҳаи барномаи кори қонунгузории Маҷлиси намояндагон барои иҷлосияи навбатӣ ба Маҷлиси намояндагон гузориш медиҳад. Аз рӯи гузориши Раиси Маҷлиси намояндагон, Маҷлиси намояндагон метавонад қарор қабул кунад.

Раиси Маҷлиси намояндагон дар доираи салоҳияти худ қарор қабул мекунад ва амр медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 654).

Моддаи 43.

Муовини якум ва муовинони Раиси Маҷлиси намояндагон аз ҷумлаи вакилони Маҷлиси намояндагон ба мӯҳлати ваколати Маҷлиси намояндагон бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси намояндагон интихоб карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Тартиби интихоби муовини якум ва муовинони Раиси Маҷлиси намояндагон бо Дастури Маҷлиси намояндагон муайян карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Раиси Маҷлиси намояндагон самтҳои фаъолияти муовини якум ва муовинони худро муайян менамояд. Муовини якум ва муовинони Раиси Маҷлиси намояндагон дар доираи салоҳияти худ ҳуқуқ доранд ба воҳидҳои сохтории Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон роҳбарӣ намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40, аз 22.07.2013 № 1011).

Дар сурати набудани Раиси Маҷлиси намояндагон вазифаҳои ӯро бо супориши Раиси Маҷлиси намояндагон муовини якум иҷро мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Муовини якум ва муовинони Раиси Маҷлиси намояндагон метавонанд бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси намояндагон бозхонда шаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Муовини якум ва муовинони Раиси Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ доранд ба истеъфо раванд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40, ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 44.

Шӯрои Маҷлиси намояндагон мақоми ҳамоҳангсоз, ҳисоботдиҳандаи Маҷлиси намояндагон буда, мутобиқи Конститутсия, ҳамин қонуни конститутсионӣ ва Дастури Маҷлиси намояндагон фаъолият мекунад.

Моддаи 45.

Ба ҳайати Шӯрои Маҷлиси намояндагон Раиси Маҷлиси намояндагон, муовини якум ва муовинони ӯ, раисони кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси намояндагон дохил мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Маҷлиси намояндагон метавонад ба ҳайати Шӯрои Маҷлиси намояндагон вакилони дигарро низ интихоб намояд.

Ба Шӯрои Маҷлиси намояндагон Раиси Маҷлиси намояндагон сарварӣ менамояд.

Ҷаласаи Шӯрои Маҷлиси намояндагонро Раиси Маҷлиси намояндагон аз рӯи зарурат, вале камаш моҳе як бор даъват менамояд ва он дар сурати ҳозир будани зиёда аз нисфи ҳайати умумии Шӯро босалоҳият ҳисоб меёбад.

Шӯрои Маҷлиси намояндагон дар доираи салоҳияти худ қарор қабул мекунад. Қарори Шӯрои Маҷлиси намояндагон бо тарафдории аксарияти шумораи ҳайаташ қабул карда мешавад.

Қарорҳои Шӯрои Маҷлиси намояндагон, ки ба Конститутсия, қонунҳо ва қарорҳои Маҷлиси намояндагон мухолифат менамоянд, Маҷлиси намояндагон онҳоро бекор мекунад.

Моддаи 46.

Салоҳияти Шӯрои Маҷлиси намояндагон:

1) ташкили тайёрии ҷаласаҳои Маҷлиси намояндагон ва банақшагирии корҳои марбут ба тартиб додани лоиҳаи қонунҳо;

2) баррасии масъалаҳои даъват намудани ҷаласаҳои ғайринавбатии Маҷлиси намояндагон бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси намояндагон, кумитаҳо, комиссияҳои Маҷлиси намояндагон, аз се як ҳиссаи шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагон;

3) таҳияи лоиҳаи рӯзнома ва тартиби кори ҷаласаҳои Маҷлиси намояндагон;

4) ҳамоҳангсозии фаъолияти кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси намояндагон;

5) муайян намудани кумитаи масъул оид ба омода кардани лоиҳаи қонун барои баррасӣ дар Маҷлиси намояндагон, ки субъекти ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ пешниҳод кардааст. Фиристодани лоиҳаҳо барои баррасӣ ба кумитаҳои Маҷлиси намояндагон, дар сурати зарурат ба дигар субъектҳои ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ ва муайян намудани мӯҳлати тайёр кардани хулоса, пешниҳоди тағйиру иловаҳо ба лоиҳаи қонун ва дигар санадҳо;

6) фиристодани лоиҳаи қонун ва маводи ба он вобаста, ки кумитаи масъули Маҷлиси намояндагон барои баррасии Маҷлиси намояндагон тайёр кардааст, ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, вакилони Маҷлиси намояндагон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар субъектони ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ, ки ба Маҷлиси намояндагон лоиҳаи қонуни мазкурро пешниҳод намудаанд, дар мӯҳлатҳои муқарраркардаи Дастури Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

7) таъмини баррасии пешакии лоиҳаи қонунҳо ва дигар санадҳо;

8) пас гардонидани лоиҳаи қонуни пешниҳодкардаи субъекти ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ дар сурати мухолифати он ба талаботи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ" ва Дастури Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни конст. ҶТ 23.07.2016 № 1323);

9) қабули қарор дар бораи муҳокимаи парламентӣ;

10) қабули қарори дахлдор оид ба пешниҳоду эрод ва дархости вакилон, ки дар ҷаласаҳои Маҷлиси намояндагон изҳор шудаан(Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798);

11) ба роҳ мондани ҳамкорӣ бо Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Шӯрои он, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар мақомоти дахлдор;

12) ташкили робитаҳои байнипарламентии Маҷлиси намояндагон;

13) таъмини назорати иҷрои қарорҳои Маҷлиси намояндагон;

14) таъсис додани комиссияҳо вобаста ба масъалаҳое, ки ба салоҳияти онҳо дохил мешаванд;

15) пешниҳод ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати сарфарозгардонии вакили Маҷлиси намояндагон ва корманди Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон бо мукофоти давлатӣ, рутба ва унвони махсус;

16) татбиқи ваколатҳои дигар вобаста ба фаъолияти Маҷлиси намояндагон, ки Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, Қонуни конститутсионии мазкур, дигар қонунҳои конститутсионӣ, қонунҳо, Дастури ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Дастури Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудаанд (Қонуни конст. ҶТ 23.07.2016 № 1323).

Шӯрои Маҷлиси намояндагон қарор қабул мекунад ва ба он Раиси Маҷлиси намояндагон имзо мегузорад. Ҳангоми набудани Раиси Маҷлиси намояндагон ба қарори Шӯрои Маҷлиси намояндагон раисикунандаи ҷаласаи Шӯрои Маҷлиси намояндагон имзо мегузорад. Қарори Шӯрои Маҷлиси намояндагон ба кумитаҳо ва комиссияҳои Маҷлиси намояндагон, Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон ва мақомоти дахлдор фиристода мешавад.

Қарорҳои Шӯрои Маҷлиси намояндагон, ки ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, қонунҳои конститутсионӣ, қонунҳо ва қарорҳои Маҷлиси намояндагон мухолифат менамоянд, бо қарори Шӯрои Маҷлиси намояндагон ё қарори Маҷлиси намояндагон бекор карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 29.12.2010 № 654, аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 47.

Маҷлиси намояндагон кумитаю комиссияҳои дахлдори худро таъсис медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Номгӯй ва шумораи ҳайати кумитаю комиссияҳоро бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси намояндагон Маҷлиси намояндагон муайян мекунад.

Вакили Маҷлиси намояндагон узви танҳо як кумита ва дар як вақт метавонад узви комиссияи доимӣ ва ё муваққатии Маҷлиси намояндагон интихоб шавад. Ҳангоми муайян кардани ҳайати шахсии кумитаю комиссияҳо розигии вакили Маҷлиси намояндагон ба инобат гирифта мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.07.2010 № 622).

Моддаи 48.

Ба ҳайати кумита ва комиссия Раиси Маҷлиси намояндагон ва муовини якум ва муовинони ӯ интихоб шуда наметавонанд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Моддаи 49.

Маҷлиси намояндагон кумитаю комиссияҳоро дар ҳайати раисон ва аъзои кумитаю комиссияҳо интихоб мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Раисони кумитаю комиссияҳоро Маҷлиси намояндагон бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси намояндагон аз ҳисоби аъзои кумита ва комиссияҳои дахлдор бо овоздиҳии кушод бо тарафдории аксарияти шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагон ба мӯҳлати салоҳияташ интихоб менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40, аз 22.07.2013 № 1011).

Кумитаю комиссияҳои Маҷлиси намояндагон бо пешниҳоди раисони кумитаю комиссияҳо муовинони раис ва котибони кумитаю комиссияҳоро интихоб мекунанд.

Раисони кумитаю комиссияҳо бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси намояндагон бозхонд шуда метавонанд.

Раисони кумитаҳою комиссияҳои Маҷлиси намояндагон ҳуқуқ доранд ба истеъфо раванд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 50.

Салоҳияти кумитаю комиссияҳои Маҷлиси намояндагон, тартиби фаъолияти онҳо бо Дастури Маҷлиси намояндагон муайян карда мешавад.

Моддаи 51.

Маҷлиси намояндагон ҳангоми зарурат, барои ҳалли масъалаҳои мушаххас комиссияҳои муваққатӣ таъсис медиҳад.

Салоҳият ва тартиби фаъолияти комиссияҳои муваққатиро Маҷлиси намояндагон ҳангоми таъсис ёфтанашон муайян мекунад.

Моддаи 52.

Вакилони Маҷлиси намояндагон барои изҳори дастаҷамъонаи ақидаҳои сиёсии худ, амалӣ гардонидани барномаҳо ва ҳадафҳои пешазинтихоботӣ ҳуқуқ доранд дар фраксияву гурӯҳҳо муттаҳид шаванд.

Вакили Маҷлиси намояндагон метавонад танҳо аъзои як гурӯҳ ё як фраксия бошад.

Вакилони Маҷлиси намояндагон новобаста ба иштирокашон дар фаъолияти ягон мақомоти Маҷлиси намояндагон метавонанд аъзои фраксияву гурӯҳҳо бошанд.

Фраксияву гурӯҳҳои вакилони Маҷлиси намояндагон мақомоти Маҷлиси намояндагон намебошанд. Вакилони Маҷлиси намояндагон ба ин фраксияву гурӯҳҳо озодона дохил шуда, аз онҳо хориҷ мегарданд ва ҳангоми ба амал баровардани ваколатҳои вакилиашон ба қарорҳои фраксияву гурӯҳҳои мазкур вобаста намебошанд.

Моддаи 53.

Фраксия ё гурӯҳ камаш аз панҷ вакили Маҷлиси намояндагон ташкил меёбад. Дар хусуси ташкил, ҳайат, ҳадафу вазифаҳои фраксия ё гурӯҳи вакилони Маҷлиси намояндагон ба Комиссияи назорати Дастур ва ташкили кори Маҷлиси намояндагон хаттӣ хабар дода, дигар вакилони Маҷлиси намояндагон низ воқиф гардонда мешаванд. Хабарномаро бояд роҳбари фраксия ё гурӯҳ имзо кунад.

БОБИ 5. ФАЪОЛИЯТИ ҚОНУНГУЗОРӢ

Моддаи 54.

Аъзои Маҷлиси миллӣ, вакили Маҷлиси намояндагон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ доранд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40).

Ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ дар шакли пешниҳоди лоиҳаи қонуни нави Ҷумҳурии Тоҷикистон, лоиҳаи қонун дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё аз эътибор соқит донистани қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин дар шакли пешниҳоди хаттӣ дар бораи қабул кардани қонуни нави Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ворид намудани тағйиру иловаҳо ба қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон (таклифҳои қонунгузорӣ) амалӣ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 55.

Мақомоти давлатӣ, ҷамъиятӣ ва шаҳрвандоне, ки ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ надоранд, лоиҳаи қонунҳо ё таклифҳои қонунгузориро метавонанд ба воситаи мақомоте, ки ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ доранд ё ба воситаи аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон ба Маҷлиси намояндагон пешниҳод намоянд.

Моддаи 56.

Лоиҳаи қонунҳо ва таклифҳои қонунгузорӣ ба Маҷлиси намояндагон ба тариқи амалигардонии ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ пешниҳод мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Лоиҳаи қонунро дар бораи авф Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси намояндагон пешниҳод мекунад.

Лоиҳаи қонунҳоро дар бораи буҷет, оид ба муқаррар ва бекор кардани андоз Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси намояндагон пешниҳод менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Лоиҳаи қонунҳо ва таклифҳои қонунгузории ба Маҷлиси намояндагон воридшударо Шӯрои Маҷлиси намояндагон ба кумитаю комиссияҳои дахлдор ё дигар мақомот барои муҳокимаи пешакӣ, пешниҳоди хулоса ва таҳияи масъала ҷиҳати баррасӣ ба ҷаласаи Маҷлиси намояндагон мефиристад(Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 57.

Маҷлиси намояндагон лоиҳаи қонунҳо ё таклифҳои қонунгузориро мутобиқи Конститутсия, ҳамин қонуни конститутсионӣ, қонунҳои дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Дастури Маҷлиси намояндагон баррасӣ менамояд ва қарор қабул мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Моддаи 58.

Маҷлиси намояндагон ҳокимияти қонунгузориро амалӣ намуда, санадҳои меъёрии ҳуқуқии зеринро қабул мекунад:

- қонунҳои конститутсионӣ;

- кодексҳо;

- қонунҳо;

- қарорҳо (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 59.

Қонунҳоро Маҷлиси намояндагон қабул менамояд. Қонун бо тарафдории аксарияти шумораи умумии вакилон қабул мегардад, агар тартиби дигарро Конститутсия муқаррар накарда бошад.

Қонунҳое, ки Маҷлиси намояндагон қабул намудааст, ба Маҷлиси миллӣ пешниҳод мешаванд, ба истиснои қонунхо дар бораи буҷети давлатӣ ва авф. Қонунҳо дар бораи буҷети давлатӣ ва авф танҳо аз ҷониби Маҷлиси намояндагон қабул карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40, аз 22.07.2013 № 1011).

Маҷлиси миллӣ қонунро бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои худ ҷонибдорӣ мекунад. Дар мавриди дастгирӣ наёфтани қонун аз ҷониби Маҷлиси миллӣ қонун такроран дар Маҷлиси намояндагон баррасӣ мешавад.

Дар сурати бо қарори Маҷлиси миллӣ норозӣ будани Маҷлиси намояндагон, қонун ҳамон вақт қабулшуда ҳисоб мешавад, ки агар Маҷлиси намояндагон онро такроран бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилон тасдиқ намояд.

Моддаи 60.

Қонунҳои конститутсионӣ оид ба масъалаҳое қабул мешаванд, ки Конститутсия муайян намудааст. Қонунҳои конститутсионӣ бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагон қабул мегарданд ва Маҷлиси миллӣ бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи аъзои худ ҷонибдорӣ мекунад.

Дар сурати бо қарори Маҷлиси миллӣ норозӣ будани Маҷлиси намояндагон, қонуни конститутсионӣ ҳамон вақт қабул шуда ҳисоб мешавад, ки агар Маҷлиси намояндагон онро такроран ба тарафдории на камтар аз чор се ҳиссаи шумораи умумии вакилон тасдиқ намояд (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 61.

Тафсири Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистонро Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон бо тартибе, ки барои қонунҳои конститутсионӣ муқаррар шудааст баррасӣ намуда, дар шакли қонуни конститутсионӣ қабул ва ҷонибдорӣ мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011, аз 23.07.2016 № 1323).

Моддаи 62.

Қонунҳои қабулнамудаи Маҷлиси намояндагон ва ҷонибдорикардаи Маҷлиси миллӣ дар давоми як ҳафта барои имзо ва интишор ба Президент фиристода мешаванд.

Агар Президент бо қонун ё қисми он розӣ набошад, қонунро дар давоми понздаҳ рӯз бо далелу эродҳо ба Маҷлиси намояндагон бармегардонад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон бо тартиби муқарраркардаи Конститутсия қонуни мазкурро такроран баррасӣ менамоянд. Дар сурати баррасии такрорӣ қонун дар матни пештар қабулшудааш бо аксарияти аз се ду ҳиссаи шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон дастгирӣ ёбад. Президент дар муддати даҳ рӯз ба қонун имзо мегузорад ва онро интишор менамояд.

Ҳангоми баррасии қонуни аз тарафи Президент баргардонидашуда, ки онро пештар Маҷлиси намояндагон бо аз се ду ҳиссаи овозҳо қабул намуда буд, Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон қонунро такроран бо аксарияти на камтар аз се ду ҳиссаи овозҳо тарафдорӣ мекунанд.

Агар Президент Қонуни конститутсиониро баргардонад, Маҷлиси намояндагон ва Маҷлиси миллӣ бо тартиби муқарраркардаи Конститутсия қонуни мазкурро такроран баррасӣ менамоянд. Дар сурати баррасии такрорӣ қонуни конститутсионӣ дар матни пештар қабулшудааш бо аксарияти аз чор се ҳиссаи шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон тасдиқ шавад, Президент дар муддати даҳ рӯз ба қонуни конститутсионӣ имзо мегузорад ва онро интишор менамояд.

БОБИ 6. ТАЪМИНИ ФАЪОЛИЯТИ МАҶЛИСИ МИЛЛӣ, МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 63.

Хизматрасонии иттилоотӣ, ташкилию техникӣ ва хизматрасонии дигари Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон ва мақомоти онҳо, аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагонро Дастгоҳи Маҷлиси миллӣ ва Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон таъмин менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Дастгоҳи Маҷлиси миллӣ ва Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон шахсони ҳуқуқӣ, мақомоти кории Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон мебошанд. Низомномаи Дастгоҳ ва сохтори он, рӯйхати кормандони онро мувофиқан Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон тасдиқ менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Роҳбарони Дастгоҳҳо дар иҷлосияи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон мутаносибан бо пешниҳоди Раиси Маҷлиси миллӣ ва Раиси Маҷлиси намояндагон таъин карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Муносибатҳои меҳнатии кормандони Дастгоҳи Маҷлиси миллӣ ва Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон ба муддати салоҳияти Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон вобастагӣ надорад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Моддаи 64.

Фаъолияти моддию техникӣ ва дигар фаъолияти Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон, аз ҷумла хароҷоти вобаста ба узвияти онҳо дар Созмонҳои байналмиллалӣ ва минтақавии парламентӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳурӣ таъмин карда мешавад.

Сметаи хароҷоти фаъолияти Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон, мақомоти онҳо, аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагонро мутаносибан Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон тасдиқ менамоянд ва он дар буҷети ҷумҳурӣ алоҳида сабт мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон соҳиби молу мулке мебошанд, ки дар тавозуни Дастгоҳи Маҷлиси миллӣ ва Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон ва бахшҳои тобеи онҳоанд ва аз ин молу мулк истифода мебаранд ва ба он ихтиёрдорӣ мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 65.

Узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон шаҳодатнома ва нишони сарисинагии узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон доранд, ки аз онҳо дар давоми мӯҳлати ваколатҳояшон истифода мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011).

Моддаи 66.

Хароҷоти вобаста ба иҷрои фаъолият ва кафолатҳои иҷтимоии аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон бо тартиби муқарраргардида аз ҳисоби Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон пардохта мешавад.

Моддаи 67.

хориҷ карда шуда (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1453)

Моддаи 68.

Раиси Маҷлиси миллӣ ва Раиси Маҷлиси намояндагон ба таъминот ва хизматрасонии зайли давлатӣ ҳуқуқ доранд (Қонуни конст. ҶТ аз 22.07.2013 № 1011):

ба манзилгоҳи хизматӣ;

ба нақлиети махсус;

ба муҳофизин;

ба хароҷот ҷиҳати мақсадҳои намояндагӣ дар дохили мамлакат;

ба хароҷоти вобаста ба сафари давлатҳои хориҷӣ мутобиқи меъёрҳои байналмилалӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443);

ба хизматрасонии махсуси тиббӣ ва санаторию курортӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443);

ба суғуртаи давлатӣ.

Барои Раиси Маҷлиси Олии даъвати якум, Раиси Маҷлиси миллӣ ва Раиси Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баъд аз анҷоми мӯҳлати ваколат, дар сурати ба истеъфо рафтан ё аз нав вакил интихоб шудан:

cарфи назар аз синну сол ба андозаи навад фоизи музди кори Раиси фаъолияткунандаи Маҷлиси намояндагон бо дарназардошти иловапулиpо нафақа муқаррар карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 17.05.2004 № 40);

бо манзилгоҳи хизматӣ;

бо хизматрасонии махсуси тиббӣ ва санаторию курортии онҳо ва аъзои оилаашон (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443);

бо ҳуқуқи истифода кардан аз нақлиёти автомобилии хизматӣ;

бо муҳофизин таъмин карда мешаванд.

Дигар шароити таъминот, хизматрасонӣ ва ҳифзи Раиси Маҷлиси Олии даъвати якум, Раиси Маҷлиси миллӣ ва Раиси Маҷлиси намояндагон бо қарори Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 69.

Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон ба аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон метавонанд дигар имтиёзҳои иловагӣ ва кафолати иҷрои онҳоро муқаррар намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 06.10.2008 № 443).

Моддаи 69(1).

Нашрияҳои расмии Маҷлиси Олӣ рӯзномаи "Садои мардум" ва маҷаллаи "Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон" мебошанд.

Оинномаи рӯзномаи "Садои мардум" бо қарори якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон тасдиқ карда мешавад (Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798).

Моддаи 69(2).

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар шабакаи интернет сомонаи расмии худро доранд. Тартиби пешбурд, номгӯи маълумот ва иттилооте, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сомона ҷойгир карда мешаванд, мувофиқан дар Дастури Маҷлиси миллӣ ва Дастури Маҷлиси намояндагон муайян карда мешаванд (Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798).

Моддаи 69(3).

Қароргоҳи расмии Маҷлиси Олӣ дар пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон - шаҳри Душанбе ҷойгир мебошад(Қонуни конст. аз 25.06.2021 № 1798).

Моддаи 70.

Аз рӯзи мавриди амал қарор додани Қонуни конститутсионии мазкур Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.1995, № 21, м. 221, с.1996, № 3, м. 50, с.1997, № 9, м. 110, с.1998, № 10, м.115) аз эътибор соқит дониста шавад (Қонуни конст. ҶТ аз 23.07.2016 № 1323).

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе

19 апрели соли 2000 № 1

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оиди мавриди амал қарор додани Конуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

1. Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон" пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

2. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарори худро ба қонуни мазкур мутобиқ гардонад.

Раиси

Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии

Ҷумҳурии Тоҷикистон С. ХАЙРУЛЛОЕВ

ш. Душанбе, 10 апрели соли 2000 № 42

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ МИЛЛИИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оиди Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон"-ро баррасӣ намуда, қарор мекунад:

Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ҷонибдорӣ карда шавад.

Раиси

Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии

Ҷумҳурии Тоҷикистон М.УБАЙДУЛЛОЕВ

ш. Душанбе, 19 апрели соли 2000 № 25

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ

Рақам:

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

12.05.2001

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2001, №4, мод. 215; с. 2003, №4, мод. 152; с. 2008, №1, қ. 1, мод. 1; с. 2009, №12, мод. 813; с. 2016, №7, мод. 602)

(Қонуни конст.ҶТ аз 22.04.2003 № 22, аз 5.01.2008 № 346, аз 3.12.2009 № 575, аз 23.07.2016 № 1325, аз 18.07.2017 № 1455, аз 18.03.2022, № 1851).)

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мақоми ҳокимияти иҷроияи давлатӣ мебошад.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти худро дар асоси дастаҷамъӣ амалӣ намуда, системаи мақомоти идоракунии давлатиро роҳбарӣ, фаъолият ва мутобиқати ҳамкории онҳоро таъмин менамояд.

Моддаи 2. Асоси ҳуқуқии фаъолияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти худро дар асоси Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамин Қонуни конститутсионӣ, дигар қонунҳо, қарорҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармону амрҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки онҳоро Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф намудааст, ба амал мебарорад (Қонуни конст.ҶТ аз 23.07.2016 № 1325).

Моддаи 3. Принсипҳои асосии фаьолияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар фаъолияти худ принсипҳои волоияти қонун, ҳокимияти халқ, таҷзияи ҳокимият, ошкорбаёнӣ, дастаҷамъӣ, таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрвандонро ба роҳбарӣ мегирад.

Моддаи 4. Фаъолияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба таъмини иҷрои қонунҳо ва дигар санадҳои меъерии ҳуқуқӣ

(Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575)

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои худ иҷрои Конститутсия, дигар қонунҳо, фармонҳо ва амрҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалиеро, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф кардааст, таъмин намуда, аз ҷониби мақомоти идоракунии давлатӣ иҷро шудани онҳоро мунтазам назорат мекунад.

БОБИ 2. РАИСИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН, СОХТОР ВА ҲАЙАТИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 5. Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба фаъолияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳбарӣ намуда, барои татбиқи самарабахши ваколатҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тадбирҳо меандешад.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоботдиҳанда мебошад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Моддаи 6. Сохтори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Сохтори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз вазоратҳо ва кумитаҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон иборат аст.

Вазоратҳо ва кумитаҳои давлатиро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис ва барҳам медиҳад.

Моддаи 7. Ҳайати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз Сарвазир, муовини якум ва муовинони ӯ, вазирон, раисони кумитаҳои давлатӣ иборат мебошад.

Аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон шахсоне шуда метавонанд, ки танҳо шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дошта бошанд (Қонуни конст.ҶТ аз 23.07.2016 № 1325).

Моддаи 8. Ба вазифа таъин кардан ва озод намудани Сарвазир ва дигар аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Сарвазир ва дигар аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин ва озод мекунад ва фармонро дар ин хусус ба ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои тасдиқ пешниҳод менамояд.

Агар фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро оид ба таъин ва озод кардани узви Ҳукумат Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷаласаи якҷоя тасдиқ накунанд, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад фармони мазкурро такроран ба ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои тасдиқ пешниҳод намояд ё дар бораи таъин намудани шахси дигар фармон пешниҳод кунад.

Аъзои Хукумат баъди аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин шудан ва тасдиқ гардидани фармон дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон савганд ёд мекунанд:

"Ҳамчун аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо дарки масъулият ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон савганд ёд мекунам, ки манфиатҳои миллат ва давлатро аз ҳама боло гузошта, тамоми неру ва дониши худро барои рушди иқтисодию иҷтимоии Тоҷикистон содиқона ва поквиҷдонона сарф намуда, Конститутсия, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва амру фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро қатъиян риоя мекунам, адолат ва қонуниятро сарчашмаи фаъолияти худ қарор дода, ба хотири дар арсаи байналмилалӣ боз ҳам баланд бардоштани шӯҳрати ватанам софдилона хизмат менамоям (Қонуни конст.ҶТ аз 23.07.2016 № 1325).

Макон ва тартиби баргузории савгандёдкунии аъзои Ҳукуматро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни конст.ҶТ аз 23.07.2016 № 1325).

Риоя накардани савганд аз ҷониби узви Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон асос барои ба ҷавобгарии интизомӣ кашидани ӯ мегардад (Қонуни конст.ҶТ аз 18.07.2017 № 1455).

Моддаи 9. Мӯҳлати фаъолияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати ваколати Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият мекунад.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатҳои худро дар назди Президенти навинтихобшудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон вомегузорад ва мутобиқи фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифаҳои худро то тасдиқ шудани ҳайати нави Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро менамояд.

Моддаи 10. Истеъфои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мавриди ғайриимкон донистани иҷрои фаъолияти мӯътадили худ метавонад ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз хусуси истеъфо арз намояд. Ҳар як узви Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи 6а истеъфо рафтан дорад.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад ҳар вақт Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар ҳайати пурра ё аъзои алоҳидаи онро ба истеъфо фиристад ва фармонро дар ин хусус барои тасдиқ ба ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намояд.

Моддаи 11. Фаъолияте, ки ба иҷрои вазифаи аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқ нест

Узви Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ надорад:

вакили мақомоти намояндагӣ бошад;

дигар вазифаро ишғол намояд;

шахсан ё ба воситаи шахсони боваринок ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул шавад;

бо дигар фаъолияти музднок, ғайр аз фаъолияти омӯзгорӣ, илмӣ ва эҷодӣ машғул шавад.

Узви Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон инчунин наметавонад:

ахборот, воситаҳои таъминоти моддию техникӣ, молиявӣ ва иттилоотиро, ки танҳо барои фаъолияти хизматӣ пешбинӣ шудаанд, ба мақсадҳои ғайрихизматӣ истифода намояд;

барои осори нашршуда ва суханрониҳо ба сифати узви Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳаққи қалам гирад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Хориҷ карда шуд (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Эъломиякунонии даромадҳо ва вазъи молумулкии узви Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи муѕовимат ба коррупсия" ва қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад (Қонуни конст.ҶТ аз 18.07.2017 № 1455 аз 18 марти соли 2022, № 1851).

БОБИ 3. САЛОҲИЯТИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 12. Роҳбарӣ ба вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ ва дигар мақомоти идоракунии давлатӣ

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба кори вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ ва дигар мақомоти идоракунии давлатӣ роҳбарӣ менамояд ва фаъолияти онҳоро назорат мекунад.

Вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ ва дигар мақомоти идоракунии давлатӣ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тобеанд.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон низомномаи вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ ва дигар мақомоти идоракунии давлатӣ ва сохтори дастгоҳи марказии онҳоро мувофиқи тартиби муқарраргардида тасдиқ мекунад.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муовинони вазирҳо, муовинони раисони кумитаҳои давлатӣ, роҳбарони кумитаҳо ва дигар мақомоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовинони онҳо, роҳбарони мақомоти идоракунии давлатӣ ва ташкилотҳоеро, ки қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян кардаанд, ба вазифа таъин мекунад ва аз вазифа озод менамояд (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аъзои коллегияҳои вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ ва дигар мақомоти идоракунии давлатиро тасдиқ мекунад.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад мақомоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар ҳудуди маблағҳое, ки дар буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таъминоти мақомоти идоракунии давлатӣ муқаррар шуданд, таъсис диҳад ва низомномаи онҳоро тасдиқ намояд (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Моддаи 13. Салоҳияти умумии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

дар татбиқи сиёсати дохили ва хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок мекунад;

роҳбарии самараноки иҷтимоию иқтисоди ва фарҳангиро таъмин мекунад;

ба системаи мақомоти ҳокимияти иҷроия роҳ6ари мекунад;

барномаҳои мақсадноки давлатиро таҳия менамояд ва татбиқи онҳоро таъмин мекунад;

ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ дорад.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми зарурат ҳалли баъзе масъалаҳои идоракунии давлатиро, ки ба салоҳияти вай дохил мешаванд, ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, вазоратҳо ва кумитаҳои давлатии ҷудогонаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар мақомоти идоракунии давлатӣ дода метавонад, агар ҳалли ин масъалаҳо мутобиқи Конститутсия, қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба салоҳияти истисноии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мансуб набошанд (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Моддаи 14. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи иқтисодиёт

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

раванди иқтисодиро танзим мекунад;

фазои ягонаи иқтисодӣ ва фаъолияти озоди иқтисодӣ, гардиши озодонаи мол, хизматрасони, сармоя ва қувваи коргариро таъмин менамояд;

дурнамои иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистонро пешгӯӣ мекунад, барномаҳои рушди соҳаҳои афзалиятноки иқтисодиётро таҳия ва амалӣ менамояд;

барномаҳои давлатии иқтисоди ва сармоягузориро таҳия менамояд ва барои татбиқи он тадбирҳо меандешад;

моликияти давлатиро идора мекунад;

барои соҳибкорӣ ва рушди озодонаи тамоми шаклҳои моликият дар шароити муносибатҳои бозори шароит фароҳам меорад;

сиёсати давлатиро дар соҳаи ҳамкории байналмилалии иқтисодӣ, молиявӣ ва сармоягузорӣ таҳия менамояд ва дар амал татбиқ мекунад;

роҳбарии умумии фаъолияти гумрукиро ба амал мебарорад;

дар бобати муҳофизати манфиатҳои истеҳсолкунандагони молҳои ватанӣ, иҷрокунандагони кор ва хизматрасониҳо тадбирҳо меандешад;

фаъолияти саноати мудофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистонро таъмин менамояд;

зарурати ҷалб намудани қарзи давлатӣ ё қарзе, ки аз ҷониби давлат кафолат дода мешавад, муайян мекунад.

Моддаи 15. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи буҷет, молия, пул, қарз ва андоз Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

татбиқи сиёсати ягонаи молиявӣ, қарзӣ, пулӣ ва андозситониро таъмин менамояд;

лоиҳаи қонуни буҷетро таҳия намуда ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мекунад ва иҷрои онро таъмин менамояд;

лоиҳаи қонунҳоро дар бораи муқаррар кардан ва бекор намудани андоз таҳия менамояд ва ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мекунад;

ризоияти Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро оид ба доду гирифти қарзи давлатӣ мегирад;

дар бобати танзими бозори қоғазҳои қиматнок тадбирҳо меандешад;

идоракунии қарзи давлатии дохилӣ ва хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба амал мебарорад;

ба фаъолияти молиявӣ дар муносибатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бо давлатҳои хориҷӣ роҳбарӣ менамояд;

сиёсати ягонаи нархро бо назардошти талаботи иқтисоди бозорӣ таҳия менамояд ва барои дар амал татбиқ намудани он тадбирҳо меандешад.

Моддаи 16. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи иҷтимоӣ

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

гузаронидани сиёсати ягонаи давлатии иҷтимоӣ, татбиқи ҳуқуқи конститутсионии шаҳрвандонро дар соҳаи таъминоти иҷтимоӣ амалӣ мекунад, ба рушди таъминоти иҷтимоӣ ва хайру эҳсон мусоидат менамояд;

барномаҳои иҷтимоию иқтисодиро ба тасдиқи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд;

дар бобати татбиқи ҳуқуқи шаҳрвандон ба меҳнат тадбирҳо меандешад;

барномаҳои таъмини шуғли аҳолиро таҳия менамояд ва доир ба татбиқи ин барномаҳо тадбирҳо меандешад;

пешбурди сиёсати ягонаи давлатии муҳоҷиратро таъмин менамояд;

дар бобати татбиқи ҳуқуқи шаҳрвандон барои ҳифзи саломатӣ ва таъмини некӯаҳволии санитарию эпидемиологӣ тадбирҳо меандешад;

ба ҳалли масъалаҳои оила, падару модарон ва фарзандон мусоидат менамояд, оид ба татбиқи сиёсати ҷавонон тадбирҳо меандешад (Қонуни конст.ҶТ аз 18.07.2017 № 1455);

оид ба рушди тарбияи ҷисмонӣ, варзиш ва туризм, инчунин соҳаи табобати курортию санаторӣ ва истироҳатӣ тадбирҳо меандешад ва онҳоро амалӣ менамояд.

Моддаи 17. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи илм, фарҳанг, маориф ва тандурустӣ

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

доир ба дастгирии давлатии инкишофи илм, фарҳанг, маориф ва тандурустӣ тадбирҳо меандешад ва онҳоро амалӣ менамояд;

пешбурди сиёсати ягонаи давлатиро дар соҳаи илм, фарҳанг, маориф ва тандурустӣ таъмин намуда, самтҳои асосии рушду такомули онҳоро муайян менамояд;

ба рушди забон, адабиёт, санъати касбӣ, танзими анъанаҳо ва расму оинҳо мусоидат менамояд ва муҳофизати ёдгориҳои таърих ва фарҳангро таъмин мекунад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Моддаи 18. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодабарии табиат ва муҳофизати муҳити зист

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

пешбурди сиёсати ягонаи давлатиро дар соҳаи истифодаи табиат, ҳифзи муҳити зист ва бехатарии экологӣ таъмин менамояд;

доир ба татбиқи ҳуқуқи шаҳрвандон барои муҳити зисти мусоид ва оид ба таъмини беҳбудии экологӣ тадбирҳо меандешад;

фаъолияти мақомоти идоракунии давлатиро дар бобати якҷоя гузаронидани чорабиниҳои ҳифзи табиат ва татбиқи барномаҳои экологии аҳамияти ҷумҳуриявӣ ва баиналмилалӣ доштаро ҳамоҳанг месозад, дар бобати рафъи оқибатҳо ва кам кардани хатари сар задани ҳолатҳои фавқулоддаи хислати табиӣ, техногенӣ ва экологӣ дошта тадбирҳо меандешад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575);

ҳифз ва истифодаи окилонаи захираҳои табиӣ, танзими истифодаи табиат ва ҳифзи захираи маъдан ва ашёи хоми Ҷумҳурии Тоҷикистонро ташкил менамояд.

Моддаи 19. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи таъмини қонуният, ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрвандон, мубориза бар зидди ҷинояткорӣ

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

дар таҳия ва татбиқи сиёсати давлатии таъмини амнияти шахс, ҷамъият ва давлат чораҳо меандешад;

доир ба таъмини қонуният ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрвандон дар бобати муҳофизати моликият ва тартиботи ҷамъиятӣ, оиди мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва дигар ҳодисаҳои барои ҷамъият хатарнок тадбирҳо меандешад;

доир ба таъминоти ташкилӣ, рушд, таҳким бахшидани заминаи моддию техникии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ тадбирҳо меандешад ва онҳоро амалӣ мекунад.

Моддаи 20. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба таъмини мудофиа ва амнияти давлатӣ

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

оид ба таъмини мудофиа ва амнияти давлатӣ тадбирҳо меандешад;

Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар воҳидҳои ҳар6иро бо аслиҳа ва техникаи ҳарбӣ, воситаҳои моддӣ, захираҳо ва хизматрасониҳо таъмин мекунад;

иҷрои барномаҳои мақсадноки давлатӣ ва нақшаҳои такмили яроқу аслиҳа, инчунин барномаҳои тайёр кардани шаҳрвандонро аз рӯи ихтисосҳои каcби ҳарбӣ таъмин мекунад;

барои хизматчиёни ҳарбӣ ва дигар шахсоне, ки мувофиқи қонунҳо ба мақсади таъмини мудофиа ё амнияти давлат ҷалб карда мешаванд, кафолати иҷтимоиро таъмин менамояд;

муҳофизати сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро таъмин менамояд:

ба мудофиаи гражданӣ роҳбарӣ мекунад.

Моддаи 21. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи сиёсати хориҷӣ ва муносибатҳои байналмилалӣ

(Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575)

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

дар амали намудани сиёсати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок менамояд;

намояндагии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналхалқӣ аз ҷиҳати моддӣ таъмин менамояд;

иҷрои ӯҳдадориҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро мувофиқи шартномаҳои байналмилалӣ таъмин менамояд, инчунин аз ҷониби иштироккунандагони шартномаҳои мазкур ба иҷро расидани ӯҳдадориҳои онҳоро назорат мекунад;

ҳуқуқ ва манфиатҳои шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистонро берун аз ҳудуди он ҳимоя менамояд (Қонуни конст.ҶТ аз 23.07.2016 № 1325);

танзим ва назорати давлатиро дар соҳаи фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, ҳамкории байналмилалии илмию техникӣ ва фарҳангӣ анҷом медиҳад.

Моддаи 22. Салоҳиятии дигари Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар салоҳиятеро, ки Конститутсия, қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи он гузоштаанд, ба амал мебарорад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Фаъолияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми эълони ҳолати ҷангӣ ё вазъияти фавқулодда тибқи қонунҳое, ки ин ҳолатҳоро ба танзим медароранд, муайян карда мешавад.

БОБИ 4. ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 23. Маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Шакли асосии фаъолияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

Ҳангоми зарурат, бо иҷозати хаттии Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ё бо супориши ӯ бо иҷозати хаттии Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон қарорҳо ва фармоишиҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи масьалаҳои алоҳидаи хусусияти оперативӣ дошта, мумкин аст бе гузаронидани маҷлис бо роҳи пурсиши хаттии аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тарафдории аз нисф зиёди аъзои Ҳукумат қабул карда шаванд (Қонуни конст.ҶТ аз 22.04.2003 № 22).

Маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон моҳе камаш як маротиба гузаронида мешаванд ва дар сурате салоҳиятнок ҳисоб мегарданд, ки агар дар онҳо камаш аз се ду ҳиссаи аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок дошта бошанд.

Дар маҷлисҳо масъалаҳое, ки ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тааллуқ доранд баррасӣ мешаванд.

Дар маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарорҳо бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул мешаванд.

Дар маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон шахсони дигар низ ҳуқуқ доранд мутобиқи тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок намоянд.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад маҷлисҳои пӯшида доир намояд.

Тартиби тайёр ва гузаронидани маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи Дастури Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, сурат мегирад.

Маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ё бо супориши ӯ Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон мегузаронад.

Рафти маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қарорҳои он бо тартиби муқарраркардаи Ҳукумат метавонанд аз тариқи воситаҳои ахбори омма пахш гарданд (Қонуни конст.ҶТ аз 18.07.2017 № 1455).

Моддаи 24. Раёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои пешакӣ тайёр кардани масъалаҳое, ки дар маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ мегарданд, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мақоми машваратӣ -Раёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис медиҳад.

Ҳайати Раёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якум ва муовинони ӯ иборат мебошад. Ба ҳайати Раёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон инчунин дигар аъзои Ҳукумат дохил шуда метавонанд, ки онҳо бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд

Маҷлисҳои Раёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи зарурат гузаронида мешаванд.

Маҷлисҳои Раёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳангоми набудани ӯ муовини якуми Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон мегузаронад.

Раёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба таҳияи рӯзномаи маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарорҳои дорои хусусияти тавсиявӣ қабул мекунад.

Моддаи 25. Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон

Бо супориши Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Сарвазириӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон:

кори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро ташкил мекунад;

вазифаҳоро дар байни муовини якум ва муовинони Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон тақсим мекунад;

маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро мегузаронад;

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар муносибатҳои байналмилалӣ намояндагӣ мекунад ва шартномҳои байниҳукуматиро имзо менамояд (Қонуни конст.ҶТ аз 18.07.2017 № 1455);

оид ба таъмини иҷрои қарорҳо ва фармоишҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон супоришҳо медиҳад;

ваколатҳои дигареро, ки қонун пешбини намудааст амалӣ мегардонад.

Ҳангоми набудани Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифаҳои ӯро муовини якуми Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро менамояд.

Моддаи 26. Муовини якум, муовинони Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон

Муовини якум, муовинони Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи тақсимоти вазифаҳо ҳамоҳангсозии фаъолияти вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ ва дигар мақомоти идоракунии давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба амал мебароранд, ба кори онҳо назорат мекунанд ва оид ба таъмини иҷрои қарорҳо ва фармоишҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон супоришҳо медиҳанд, пешниҳодот ва лоиҳаҳои қарорҳо ва фармоишҳоро, ки ба маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бароварда мешаванд, пешакӣ баррасӣ менамоянд, барои вазъи ин корҳо масъуланд.

Моддаи 27. Вазирон ва Раисони кумитаҳои давлатӣ

Вазирон ва Раисони кумитаҳои давлатӣ:

барои фаъолияти вазоратҳо, кумитаҳои давлатие, ки онҳо роҳбарӣ мекунанд ва барои фаъолияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар маҷмӯъ масъуланд;

дар баррасии масъалаҳо дар маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок мекунанд;

ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи баррасии масъалаҳое, ки ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд, таклифҳо пешниҳод мекунанд;

ваколатҳои дигареро, ки қонун пешбинӣ намудааст, амалӣ мегардонанд.

Моддаи 28. Комиссияҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон комиссияҳои доимӣ таъсис медиҳад, вазифа, тартиби фаъолияти онҳоро муайян мекунад ва низомномаҳои онҳоро тасдиқ менамояд.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои тайёр кардани лоиҳаи қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва баррасии ихтилофот оид ба лоиҳаи қарорҳо, инчунин барои иҷрои қарорҳои алоҳидаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон комиссияҳои муваққатӣ ва гурӯҳҳои корӣ таъсис медиҳад.

Моддаи 29. Санадҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи Конститутсия, ҳамин Қонуни конститутсионӣ ва Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон қарорҳо ва фармоишҳо қабул мекунад, ки иҷрои онҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмист (Қонуни конст.ҶТ аз 23.07.2016 № 1325).

Санадҳое, ки хусусияти меъёрӣ доранд дар шакли қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешаванд. Санадҳо оид ба масъалаҳои таъҷилӣ ва дигар масьалаҳои ҷорӣ, ки хусусияти меъёрӣ надоранд дар шакли фармоишҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешаванд.

Ба санадҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон имзо мегузорад.

Санадҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон (қисми онҳо) дар мавриди мухолифати онҳо бо Конститутсия ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон бекор карда мешаванд ё амали онҳо боздошта мешавад.

Санадҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон (қисми онҳо) аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон беэътибор дониста шуда ё амали онҳо боздошта мешаванд.

Нисбати санадҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба суд бо тартиби муқарраркардаи қонун шикоят кардан мумкин аст.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад муроҷиатномаҳо ва изҳоротҳоро, ки хусусияти ҳуқуқӣ надоранд, қабул намояд.

БОБИ 5. МУНОСИБАТИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БО МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 30. Иштироки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар фаьолияти қонунгузорӣ

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ дорад.

Ҳуқуқи ташаббуси қонунгузориро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шакли пешниҳоди лоиҳаи қонунҳои нави Ҷумҳурии Тоҷикистон, лоиҳаи қонунҳо дар бораи тағйир додан ё бекор кардани қонунҳои ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин шакли пешниҳоди хаттӣ дар бораи қабул кардани қонунҳои нави Ҷумҳурии Тоҷикистон ё дохил намудани тағйирот ба қонунҳои ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистон (таклифҳои қонунгузорӣ) ба амал мебарорад.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барномаи тайёр намудани лоиҳаи санадҳои меъёрии ҳуқуқиро, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд, таҳия ва тасдиқ мекунад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба лоиҳаи қонунҳо хулосаи хаттӣ медиҳад, ки онҳо ба субъекти ташаббуси қонунгузорӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристода мешавнд.

Моддаи 31. Иштироки аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҷаласаҳои Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд дар ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҷаласаҳои Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, кумита ва комиссияҳои онҳо мутобиқи талаботи Дастури онҳо иштирок намоянд ва баромад кунанд.

БОБИ 6. МУНОСИБАТИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БО МАҚОМОТИ СУДӢ, МАКОМОТИ МАҲАЛЛИИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ ВА ИТТИҲОДИЯҲОИ ҶАМЪИЯТӢ

(Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575)

Моддаи 32. Муносибати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо судҳо

Муносибати Ҳукумат бо судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси конститутсия, ин Қонуни конститутсионӣ ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад.

Моддаи 33. Муносибати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр, ноҳия, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот

(Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575)

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи салоҳияти худ роҳбарӣ, назорат ва ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатиро амалӣ менамояд (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳодҳои раисони Вилояти Мухтори Куҳистони Бадахшон, вилоятҳо,шаҳри Душанбе, шаҳрҳо ва ноҳияҳо, маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқро, ки ба ваколати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дохиланд, баррасӣ менамояд.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисобот ва гузоришҳои роҳбарони мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатиро дар бораи татбиқи Конститутсия ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои якҷояи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон, қарорҳои Маҷлиси миллӣ, қарорҳои Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармонҳо ва амрҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳо ва фармоишҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мешунавад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамкории вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ, идораҳо ва дигар мақомоти идоракунии давлатиро бо раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот таъмин менамояд, ҳамзамон масъалаҳои баҳсноки ба вуҷуд омадаро ҳал менамояд (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар буҷети давлатӣ ҳаҷми маблағҷудокуниро барои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ пешбинӣ менамояд (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон низомнома ва сохтори намунавии дастгоҳи раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр, ноҳия ва лимити шумораи ниҳоии хизматчиёни давлатии мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатиро тасдиқ менамояд (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Хорич карда шуд (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон санадҳои раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳрҳо ва ноҳияҳои ҷумҳуриро, ки ба Конститутсия ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат доранд, бекор мекунад.

Моддаи 34. Муносибати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва ташкилотҳои динӣ

Муносибати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва ташкилотҳои динӣ дар асоси Конститутсия, ҳамин қонуни конститутсионӣ, қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

БОБИ 7. ТАЪМИНИ ФАЪОЛИЯТИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 35. Таъмини фаъолияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Таъмини Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо маводи таҳлилӣ, иттилоотӣ ва дигар санадҳо, ташкили назорат 6а иҷрои қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, омода кардани маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад. Вазъи ҳуқуқии Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро Низомномаи Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, муайян мекунад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Моддаи 35 (1). Муҳофизати давлатии Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, аъзои оилаи ӯ ва дигар аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Бо мақсади таъмини амнияти ҳаёт ва фаъолияти Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, аъзои оилаи ӯ ва дигар аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, тибқи рӯйхати шахсони мансабдор, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд, мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҳои муҳофизати давлатии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба амал мебарорад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Сарвазир ва дигар аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати ваколати худ ҳуқуқ надоранд, ки аз муҳофизати давлатӣ даст кашанд (Қонуни конст.ҶТ аз 22.04.2003 № 22, аз 23.07.2016 № 1325).

Моддаи 36. Пардохти музди меҳнат, таъминоти моддию маишӣ ва ҳимояи иҷтимоии аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Андозаи маоши мансабӣ, иловапулӣ барои рутбаи тахассусӣ ва собиқаи хизмати давлатӣ, инчунин шартҳо ва тартиби пардохти музди меҳнат, давомнокии рухсатии меҳнатии ҳарсолаи аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад (Қонуни конст.ҶТ аз 3.12.2009 № 575).

Хизматрасонии тиббӣ, таъминоти иҷтимоию маишии аъзои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.

Ба Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми ба нафақа баромадан, нафақа дар ҳаҷми ҳаштод фоизи музди миёнаи меҳнаташ таъин карда шуда, новобаста аз ҳадди ниҳоии пардохти нафақа пурра пардохта мешавад (Қонуни конст.ҶТ аз 5.01.2008 № 346).

Моддаи 37. Хароҷоти таъминоти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи тартиби муқарраргардида аз ҳисоби буҷети давлатӣ маблағгузорӣ карда мешавад.

Хароҷоти таъминоти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар буҷети давлатӣ дар сатри алоҳида муайян карда мешавад.

Моддаи 38. Аз эътибор сокит донистани Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 3 ноябри соли 1995 "Дар бораи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1995, № 21, мод. 218) аз эътибор сокит дониста шавад.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Рахмонов

ш.Душанбе

12 майи соли 2001 № 28

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ НИЗОМИ ҲУҚУҚИИ ВАЗЪИЯТИ ФАВҚУЛОДДА

Забон Тоҷикӣ

Замима:

word

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ

Рақам:

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

03.11.1995

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ НИЗОМИ ҲУҚУҚИИ ВАЗЪИЯТИ ФАВҚУЛОДДА

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1995, №21, мод. 233;с. 1997, №23-24, мод. 356; с. 2002, №4, қ.;1. мод. 254; с. 2005, №12, мод. 625; с. 2008, №10, мод. 795)

(Қонуни конст. ҶТ аз 10.05.2002, аз 28.12.2005 № 134, аз 6.10.2008 № 416, аз 26.07.2014 № 1085)

Моддаи 1.

Вазъияти фавқулодда тадбири муваққатӣ мебошад, ки он мутобиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон эълон шуда, низоми махсуси ҳуқуқии фаъолияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии маҳаллӣ, корхонаҳо муассисаҳо ва ташкилотҳоро пешбинӣ менамояд ва муваққатан ҳуқуқу озодиҳои конститутсионии шаҳрвандон, инчунин ҳуқуқи шахсони юридикиро маҳдуд намуда, ба зимми онҳо вазифаҳои иловагӣ мегузорад, ки тавассути ҳамин қонуни конститутсионй муқаррар карда мешаванд.

Вазъияти фавқулодда дар чунин мавридҳо ҷорӣ карда мешавад:

1) ҳангоми рӯй додани офатҳои табиӣ, садамаю фалокатҳо, паҳншавии касалиҳои сирояткунанда, эпизоотияҳо (муромурии ҳайвонот), ки ба ҳаёту саломатии аҳолӣ хатарноканд;

2) дар мавриде, ки тартиботи ҳуқуқӣ ба таври оммавӣ вайрон карда шуда, воқеан ба ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон таҳдид мекунад;

3) ҳангоми кӯшиши ғасб кардани ҳокимияти давлатӣ ё бо роҳи зӯрӣ тағйир додани сохти конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) ҳангоми сӯиқасд ба тамомияти арзии давлат, ки ба тағйири сарҳади он таҳдид мекунад;

5) дар мавриди зарурати барқарор кардани тартиботи ҳуқуқии конститутсионӣ ва фаъолияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ.

Моддаи 2.

Вазъияти фавқулодда дар саросари Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё дар маҳалҳои алоҳидаи он бо Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон эълон карда мешавад ва Фармон фавран ба тасдиқи ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон пешниҳод карда шуда, ба Созмони Милали Муттаҳид хабар дода мешавад. Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҷори намудани вазъияти фавқулодда дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати на дертар аз се рӯз аз лаҳзаи мавриди амал қарор гирифтанаш тасдиқ карда мешавад.

Қарори якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хусуси тасдиқи Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҷори намудани вазъияти фавқулодда бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон, ки ҳар яке аз маҷлисҳо дар алоҳидагӣ овоз медиҳанд қабул карда мешавад.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар давраи вазъияти фавқулодда пароканда намешавад.

Вазъияти фавқулоддаро дар тамоми қаламрави ҷумҳурӣ ба мӯҳлати то се моҳ ҷорӣ кардан мумкин аст. Дар ҳолатҳои зарурӣ ин мӯҳлат метавонад аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дароз карда шавад.

Дар шароити вазъияти фавқулодда ҳуқуқу озодии шаҳрвандон, ки дар моддаҳои 16, 17, 18, 19, 20, 22, 25 ва 28-уми Конститутсия пешбинӣ шудаанд, маҳдуд карда намешавад.

Моддаи 3.

Дар мавриди ҷорӣ намудани вазъияти фавқулодда сабабу асосҳои қабули чунин қарор, мӯҳлат ва ҳудуди амали он зикр карда мешаванд.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад онро пеш аз мӯҳлати муқарраршуда бекор кунад ё мӯҳлати вазъияти фавқулоддаро дароз намояд, агар ҳолатҳое, ки боиси эълони вазъияти фавқулодда гардидаанд, бартараф нашуда бошанд.

Қарор дар бораи ҷорӣ намудан, дароз кардани мӯҳлат ва ё бекор кардани вазъияти фавқулодда аз лаҳзаи қабулаш эътибор пайдо мекунад, агар тартиби дигаре махсус таъкид нашуда бошад ва фавран интишор мегардад.

Моддаи 4.

Дар шароити вазъияти фавқулодда вобаста ба ҳолатҳои мушаххас мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ метавонанд чунин тадбирҳоро андешанд:

1) муҳофизати тартиботи ҷамъиятӣ ва объектҳоеро, ки фаъолияти ҳаётии аҳолӣ ва хоҷагии халқро таъмин мекунанд, пурзӯр намоянд;

2) шаҳрвандонро аз минтақаҳои барои зист хавфнок муваққатан кӯчонда, ҳатман барояшон хонаҳои дигари истиқоматии доими ё муваққатӣ диҳанд;

3) низоми махсуси дурафти шаҳрвандонро ҷорӣ намоянд;

4) ба шаҳрвандони ҷудогона дар мӯҳлати муқарраршуда тарк намудани маҳалли муайян ва хонаашонро (ҳавлиашонро) манъ кунанд, вайронкунандагони тартиботи ҷамьиятиро, ки сокинони маҳалли мазкур нестанд, аз ҳисоби худи онҳо ба маҳалли зисти доимиашон ё берун аз маҳалле, ки вазъияти фавқулодда эълон гардидааст, фиристанд;

5) аз шаҳрвандон силоҳ, лавозимоти ҷанги ва аз корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳо - ҳамчунин техникаи таълимии ҳарбӣ, маводу масолеҳи таркандаю радиоактивӣ, маводи сахттаъсири қимёвӣ ва заҳрнокро муваққатан кашида гиранд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 № 1085);

6) гузарондани маҷлису гирдиҳамоиҳо, роҳпаймоию намоишҳои кӯчагӣ, ки бо мазмуни худ боиси ноустуворшавии вазъият мешаванд, чунин гуруснанишинӣ ва эътирозҳо, чорабиниҳои намоишӣ, варзишӣ ва дигар тадбирҳои оммавиро манъ кунанд;

7) барои корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо сарфи назар аз шакли моликияташон тартиби махсуси корро ҷорӣ намоянд, ҳамчунин дигар масъалаҳои фаъолияти хоҷагии онҳоро ҳал кунанд;

8) роҳбарони корхонаю муассисаҳо ва ташкилотҳоро ба вазифа таъин ва аз вазифа сабукдӯш кунанд, бо сабабҳои узрнок аз вазифа холӣ кардани коргарону хизматчиёнро манъ намоянд;

9) барои пешгирӣ ва рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда захираю имкониятҳои корхонаҳо ва муассисаю ташкилотҳо истифода намуда, баъдан мутобиқи тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағи онҳоро ҷуброн намоянд;

10) гузарондани корпартоиҳоро манъ кунанд;

11) шаҳрвандони қобили меҳнатро барои кор дар корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳо, инчунин барои бартараф намудани оқибати ҳолатҳои фавқулодда ҷалб кунанд ва бехатарии меҳнатро таъмин намоянд;

12) гардиши силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда, моддаҳои сахттаъсири қимиёвӣ ва заҳрнок, инчунин машрубот ва спирти этилиро маҳдуд ё манъ кунанд, ба истиснои маводи доруворӣ (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 № 1085);

13) карантин ҷорӣ кунанд ва дигар тадбирҳои ҳатмии санитарию зиддиэпидемиявӣ андешанд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 № 1085);

14) истифодаи дастгоҳҳои нусхабардор, техникаи сабти аудио ва видеоӣ, инчунин дастгоҳҳои паҳнкунандаи мавҷҳои радио, телевизион, шабакаҳои мобилӣ ва интернетро маҳдуд ё манъ кунанд, таҷҳизоти техникии садобаландкунандаро гиранд, ба фаъолияти воситаҳои ахбори омма назорат кунанд, ҳангоми зарурат сензура ва дар интишори рӯзномаҳо маҳдудият ҷорӣ намоянд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 № 1085);

15) қоидаҳои махсуси истифодаи воситаҳои алоқаро ҷорӣ кунанд;

16) ҳаракати воситаҳои нақлиётро маҳдуд кунанд ва онҳоро тафтиш намоянд;

17) соати комендантӣ ҷорӣ кунанд;

18) ташкил ва фаъолияти гурӯҳҳои мусаллаҳи шаҳрвандонро пешгирӣ кунанд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 № 1085);

19) ҳуҷҷатҳои шаҳрвандонро тафтиш кунанд, дар мавридҳои зарурӣ, дар сурати мавҷуд будани маълумот оиди дар дасти шаҳрвандон будани силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда, моддаҳои сахттаъсири кимиёвӣ ва заҳрдор, азназаргузаронии шахсӣ, азназаргузаронии молу воситаҳои нақлиётро гузаронанд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 № 1085);

20) ба дигар минтақаҳо бо мақсади паҳнкунӣ бурдан ва овардани маводӣ чопӣ, сабтҳои магнитӣ ва видеоиро, ки мазмуни онҳо ба номӯътадилшавии вазъият, барангехтани низои миллӣ, итоат накардан ба мақомоти ҳокимият ва идораи давлатӣ даъват менамоянд, манъ кунанд.

Моддаи 5.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ, дорад, санадҳои мақомоти ҳокимияти намояндаги ва иҷроияи маҳаллии воҳидҳои дахлдори марзиву маъмуриро, ки дар он ҷо вазъияти фавқулодда эълон шудааст ва низоми вазъияти фавқулоддаро халалдор мекунанд, бекор кунад ё боздорад.

Барои танзими корҳои пешгирӣ ё бартараф кардани оқибати ҳолатҳои фавқулодда Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, Раисони вилоятҳо ва шаҳри Душанбе, ноҳияҳо ва шаҳрҳо метавонанд мақомоти махсуси муваққатӣ ташкил намоянд.

Моддаи 6.

Дар давраи вазъияти фавқулодда роҳбарони корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳо ҳуқуқ доранд дар мавридҳои зарурӣ коргарону хизматчиёнро бе розигии онҳо ба кори дигар, ки бо шартномаи меҳнатӣ пешбинӣ нашудааст, гузаронанд.

Дар давраи вазъияти фавқулодда принсипи интихобӣ будани роҳбарони корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳо мумкин аст риоя нашавад, агар онро манфиатҳои муътадил гардонидани вазъият талаб намоянд.

Моддаи 7.

Дар давраи соати комендантӣ ба шаҳрвандон ба рухсатномаю ҳуҷҷатҳои махсусес, ки шахсияти онҳоро тасдиқ мекунанд, дар кӯча ё дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ гаштан ё бе ин ҳуҷҷатҳо аз манзили худ дур будан манъ аст.

Шахсоне, ки тартиботи пешбинишудаи қисми якуми ҳамин моддаро вайрон кардаанд, аз тарафи милиса ё посбонҳои ҳарбӣ то охири соати комендантӣ ва шахсоне, ки ҳуҷҷат надоранд, то вақти муайян шудани шахсияташон, вале на бештар аз се шабонарӯз, дастгир карда мешаванд; дастгиршудагон ва ҳамчун чизу чораи онҳоро аз назар гузарондан мумкин.

Моддаи 8.

Барои вайрон кардани талаботи бандҳои 3, 4, 6, 10, 12, 16, 20-уми моддаи 4, инчунин талаботи пешбиникардаи қисми якуми моддаи 7-уми ҳамин Қонуни конститутсионӣ шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд, агар барои ин вайронкуниҳо мувофиқи қонунҳои ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгарии ҷиноятӣ пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 06.10.2008 № 416, аз 26.07.2014 № 1085).

Моддаи 9.

Барои паҳн кардани овозаҳои иғовгарона ва амалҳое, ки ба вайрон кардани тартиботи ҳуқуқӣ сабаб мешаванд, ё низои миллиро бармеангезанд, барои фаъолона мамониат кардан ба ҳуқуқҳои қонунӣ ва вазифаҳояшонро ба амал баровардани шаҳрвандон ва соҳибмансабон, ҳамчунин барои қасдан итоат накардан ба амри қонунӣ ё талаботи корманди мақомоти корҳои дохилӣ, хизматчии ҳарбӣ, ё шахсони дигаре, ки вазифаи хизматӣ ё қарзи ҷамъиятиашонро оиди ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ адо мекунанд, ё ки амалҳои дигари ба ҳамин монанд, ки тартиботи ҷамъиятӣ ва осоиши шаҳрвандонро халалдор мекунанд, ё худ барои вайрон кардани қоидаҳои назорати маъмурӣ дар маҳалҳое, ки вазъияти фавқулодда эълон карда шудааст, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 06.10.2008 № 416, аз 26.07.2014 № 1085).

Протоколҳо оиди корҳои қонуншиканиҳои мазкур аз тарафи кормандони ба ин ваколатдори мақомоти корҳои дохилӣ ё комендатураи маҳалли ҷудогона тартиб дода мешаванд.

Парвандаҳои оид ба қонуншиканиҳои пешбиникардаи моддахо 8 ва 9-уми ҳамин Қонуни конститутсионӣ аз тарафи судя ба тартиби муқарраркардаи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи дар мӯҳлати то се шабонарӯз баррасӣ карда мешаванд. Шахсоне, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир намудаанд, то аз тарафи судя баррасӣ карда шудани парванда дар ҳабс нигоҳ дошта шуда метавонанд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 № 1085).

Моддаи 10.

Барои роҳбарӣ ба корпартоии манъшуда дар шароити вазъияти фавқулодда, ҳамчунин барои монеъ шудан ба кори корхона, муассиса ва ташкилот айбдор мувофиқи қонунҳои амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад.

Моддаи 11.

Ба Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дода мешавад, ки дар шароити вазъияти фавқулодда тобеияти ҳудудии судии парвандаҳои гражданӣ ва ҷиноятиро, ки қонун муқаррар кардааст, тағйир диҳад.

Моддаи 12.

Ба шаҳрвандоне, ки дар ҳолатҳои фавқулодда ё дар натиҷаи иҷрои корҳои пешгирӣ ё барҳамдиҳии ҳолатҳои фавқулодда заррар дидаанд, аз тарафи мақомоти дахлдори давлатӣ, иичунин корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо манзилгоҳ ҷудо карда, зарари моддии дидаашон ҷуброн карда мешавад, ба онҳо барои бо кор таъмин шудан кӯмак ва дигар ёрии зарурӣ расонида мешавад.

Шарту шароит ва тартиби додани манзилгоҳ, ҷуброн кардани зарар ва расонидани дигар ёриро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 13.

Дар мавридҳое, ки дар маҳалҳои вазъияти фавқулодда эълоншуда мақомоти ҳокимият ва идораи давлатӣ вазифаҳои худро бояду шояд иҷро намекунанд, ё ки онҳо ба фаъолияти зиддиконститутсуонӣ роҳ медиҳанд, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад чунин шакли махсуси идораи муваққатии ҷумҳурӣ ё қаламрави ҷудогонаи онро муқаррар намояд;

идоракунии бевоситаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар мақомот ё шахси мансабдоре, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин мекунад, бо роҳи боздоштани ваколати мақомоти дахлдори ҳокимият ва идораи давлатӣ.

Таклифҳоро дар бораи ҷорӣ намудани шаклҳои махсуси идоракунӣ, инчунин мақомот ва соҳибмансабоне, ки мувофиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ доранд, пешниҳод карда метавонанд.

Моддаи 14.

Шаклҳои махсуси идораро мақомоти зайл ба амал бароварда метавонанд:

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути мақомоте, ки таъсис медиҳад ё шахси мансабдоре, ки таъин мекунад.

Қарор дар бораи истифодаи ин ё он мақомот ҳангоми амалӣ намудани шаклҳои махсуси идораи ҷумҳурӣ ё қаламрави алоҳидаи он аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардида, аз ин хусус ба Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон иттилоъ дода мешавад.

Моддаи 15.

Ҳангоми ҷорӣ намудани шаклҳои махсуси идора сабабҳои қабул кардани чунин қарор, мӯҳлат ва ҳудуди амали он нишон дода мешавад.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад амали шаклҳои махсуси идораро то гузаштани мӯҳлати муқарраршуда бекор кунад ё мӯҳлати амали онҳоро дар сурати бартараф карда нашудани ҳолатҳое, ки барои ҷорӣ намудани ин шаклҳои махсуси идора асос шуда буданд, дароз кунад.

Амали шаклҳои махсуси идораи ноҳияҳо, шаҳрҳо ва минтақаҳои алоҳида дар сурати пароканда кардани Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ, Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ аз лаҳзаи интихоби ҳайати нави Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ ин ҳудудҳо ва ташкили Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, қатъ мегардад.

Қарор дар бораи ҷорӣ намудан, бекор ё дароз кардани мӯҳлати шаклҳои махсуси идора аз лаҳзаи қабул шуданаш эътибор пайдо мекунад, агар қоидаи дигаре махсус пешбинӣ нашуда бошад ва фавран интишор мешавад.

Моддаи 16.

Мақомот ё мансабдороне, ки шаклҳои махсуси идораро амалӣ менамоянд, ҳуқуқ доранд:

чораҳои дар моддаи 4-уми ҳамин Қонуни конститутсионӣ пешбинишударо амалӣ намоянд;

фаъолияти Маҷлиси маҳаллии вакилони халқ, Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ боздоранд, муваққатан вазифаҳои онҳоро ба ӯҳда гиранд;

оид ба масъалаҳои тараққиёти давлатӣ, хоҷагӣ ва иҷтимоию мадании минтақаҳои тобеъ ба мақомоти олии ҳокимияту идораи давлатиӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон таклифҳо пешниҳод намоянд.

Иҷрои қарори мақом ё шахси мансабдоре, ки шаклҳои махсуси идораро дар маҳалҳои алоҳида аз рӯи масъалаҳои мувофиқи ҳамин Қонуни конститутсионӣ ба салоҳияти онҳо тааллуқдошта амалӣ менамоянд, барои ҳамаи мақомоти давлатӣ, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилоту иттиҳодияҳои ҷамъиятие, ки дар минтақаҳои дахлдорро воқеанд, ҳатмӣ мебошад.

Дар давраи амали шаклҳои махсуси идора ҳамчунин чораҳоеро татбиқ кардан мумкин аст, ки моддаҳои 5, 6, 7, 11, 12-уми ҳамин Қонуни конститутсионӣ пешбинӣ кардаанд.

Моддаи 17.

Хориҷ карда шуд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 № 1085)

Ба шахсоне, ки барои нигоҳ доштани низоми вазъияти фавқулодда ҷалб карда мешаванд, маоши вазифавӣ ва маош барои рутбаҳои махсус ва ҳарбӣ ба андозаи ду баробар муқаррар карда мешавад. Як моҳи хизмати онҳо дар вақти амали вазъияти фавқулодда се моҳ ҳисоб гардида, ба собиқаи хизмати онҳо (стажи корӣ) дохил мешавад.

Доираи шахсоне, ки барои нигоҳ доштани низоми вазъияти фавқулодда ҷалб мегарданд, аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе

3 ноябри соли 1995 № 994

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ РАЪЙПУРСИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

word

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ

Рақам:

106

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

04.11.1995

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ РАЪЙПУРСИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1995, № 21, мод. 245; с. 2001, № 4, мод. 212; с. 2008, № 12, қ. 1, мод. 983)

(Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27, аз 31.12.2008 № 458, аз 3.08.2018 № 1542)

БОБИ 1. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳуми раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон овоздиҳии умумихалқи оид ба масъалаҳои муҳими ҳаёти давлатию ҷамъиятии ҷумҳурӣ мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо бо роҳи раъйпурсӣ тағйиру иловаҳо дохил карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Қарорҳое, ки раъйпурсии умумихалқӣ қабул менамояд, эътибори олии ҳуқуқи дошта, ба ҳеч гуна тасдиқшавӣ эҳтиёҷ надоранд ва иҷрои онҳо дар тамоми каламрави Тоҷикистон ҳатмист (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Моддаи 2. Масъалаҳое, ки мавзӯи раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон намебошанд

Мутобиқи моддаи 100-уми Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон шакли идораи ҷумҳурӣ, тамомияти арзӣ, моҳияти демократӣ, ҳуқуқбунёдӣ, дунявӣ ва иҷтимоии давлат тағйирнопазиранд ва воҷиби ба раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузоштан намебошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Масъалаҳои оид ба сарҳади Ҷумҳурии Тоҷикистон, андоз, буҷет, тақсимоти маъмурию ҳудудӣ марзи, дидани ҷораҳои фавкулоддаю фаврии ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ, ҳимояи сиҳати ва амнияти шаҳрвандон, тағйир додани мақом ва тамомияти арзии Вилояти Муҳтори Кӯҳистони Бадахшон хамчунин масъалаҳои вобаста ба таъин ва озод кардани шахсони мансабдоре, ки ба салоҳияти Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Президенти Ҷумҳурии Тoҷикистон дахл доранд, инчунин масъалаҳое, ки бо иҷрои ӯҳдадориҳо аз руи шартномаҳои байналмилалӣ ҷумҳури вобаста мебошанд, наметавонанд ба раъйпурсии умумихалқӣ гузошта шаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27, аз 31.12.2008 № 458, аз 3.08.2018 № 1542).

Моддаи 3. Ҳуқуқи дар раъйпурси иштирок кардани шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон

Дар раъйпурсӣ шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистои, ки синашон ба 18 расидаасту мувофиқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи овоздиҳӣ доранд, иштирок карда метавонанд.

Дар раъйпурсӣ шаҳрвандоне, ки суд онҳоро ғайри қобили амал донистааст ва е бо ҳукми суд дар ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ нигоҳ дошга мешаванд ҳуқуқи иштироқ кардан надоранд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон қатьӣ назар аз аслу насаб, аҳволи ичтимоии ва амволӣ, мансубияти нажодӣ ва миллӣ, чинс, маълумот, забон муносибат ба дин, акидаҳои сиесӣ, навъ ва тарзи машгулият дар раъйпурси иштирок мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Ҳама гуна маҳдудкунии бевосита ва е бавоситаи ҳуқуқи иштироқи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар раъйпурсӣ манъ аст ва мувофиқи Қонун ҷазо дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Моддаи 4. Принсипҳои умумии раъйпурсӣ

Шаҳрвандон дар раъйпурсӣ озодона, бевосита ва шахсан иштирок мекунанд.

Овоздиҳи дар раъйпурсӣ пинҳони сурат мегирад, назорат ба изҳори хоҳишу иродаи шаҳрвандон манъ аст (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистои дар раъйпурсӣ дар маҳалли зисти доимӣ ва ё муваққатии худ дар асосҳои баробар иштирок мекунанд. Ҳар шаҳрванд як овоз дорад.

Моддаи 5. Қонунгузорӣ дар бораи раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27)

Қонунгузори дар бораи раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамин Қонуни конститутсионӣ ва қонунҳои дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон иборат мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27, аз 3.08.2018 № 1542)

Моддаи 6. Ошкорбаёнӣ дар вақти тайёр кардани раъйпурсӣ

Дар рафти тайёр кардан ва гузаронидани раъйпурсӣ ошкорбаёнии васеъ ва иштироки аҳли ҷомеа таъмин карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Ҳизбҳои сиёсӣ, иттифоқҳои касаба, идтиҳодияҳои дигари ҷамъиятӣ, ки мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи Қонун ба қайд гирифта шуданд, макомоти давлатию ҷамъиятӣ, ки дар ташкил ва гузаронидани раъпурсӣ ширкат меварзанд, ба таври кушод ва ошкоро бо риояи қонунҳои амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият мекунанд.

Ба ҳизбҳои сиёсӣ, иттифоқҳои касаба, ба дигар иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, коллективҳои меҳнатӣ ва шаҳрвандон ҳуқуқи ба тарафдорӣ ё муқобили масъалаи ба раъйпурсӣ гузошташаванда таблиғ намудан кафолат дода мешавад.

Дар рӯзи овоздиҳӣ тарғибот манъ аст.

Қарорҳои вобаста ба раьйпурсӣ ва масъалаҳое, ки ба раъйпурсӣ гузошта мешаванд, бояд дар воситаҳои ахбори оммаи расмӣ дар муддати даҳ рӯзи баъди аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул шуданашон интишор ёбанд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Воситаҳои ахбори омма рафти тайёрӣ ва гузаронидани раъйпурсиро иникос мекунанд, ба намояндагони онҳо кафолат дода мешавад, ки дар ҳамаи маҷлису ҷамъомадҳои марбут ба раъйпурсӣ бемамоният ҳузур дошта бошанд ва ахбори дахлдорро дастрас намоянд.

Комиссияҳои раъйпурсӣ аҳолиро дар бораи ҳайати худ, маҳал ва вақти кор, ташкили участкаҳои овоздиҳӣ ва рӯйхати шаҳрвандоне, ки ҳуқуқи дар раъйпурсӣ иштирок кардан доранд, сари вақт хабардор мекунанд.

Мушоҳидони миллӣ ва байналмилалӣ, намояндагони воситаҳои ахбори омма ҳуқуқ доранд бо пешниҳоди ҳуҷҷати ваколатнок дар рӯзи раъйпурсӣ дар маҷлисҳои комиссияҳои раъйпурсӣ ҳангоми ҳисоби овозҳо ва муайян кардани натиҷаи раъйпурсӣ иштирок намоянд. Ҳизбҳои сиёсӣ, иттифоқҳои касаба, иттиҳодияҳои ҷамъиятие, ки тибки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта шудаанд, ҳуқуқ доранд бо тартиби муқарраргардида барои анҷом додани мушоҳида дар рӯзи раъйпурсӣ дар ҳар як участка якнафарӣ мушоҳидони миллиро таъин намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Ҳизбҳои сиёсӣ, иттифоқҳои касаба ва дигар иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ на дертар аз панҷ рӯз пеш аз раъйпурсӣ бо тартиби муқарраргардида рӯйхати мушоҳидони миллии худро барои бақайдгирӣ ба комиссияҳои дахлдори ҳавзавии раъйпурсӣ пешниҳод менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Бо мақсади таъмини шаффофият ва мушоҳидаи ошкорои баргузории раъйпурсӣ мушоҳидони байналмилалӣ даъват карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Фаъолияти мушоҳидони байналмилалӣ тибқи Қонуни конститутсионии мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмиалалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, танзим мегардад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Мушоҳидони байналмилалӣ бо тартиби муқарраргардида иҷозатнома гирифта, дар Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми доштани даъватнома аккредитатсия карда мешаванд. Даъватнома аз ҷониби мақоми ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди нашри расмии қарор дар бораи таъини рӯзи раъйпурсӣ фиристода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Мушоҳидони миллӣ ва байналмилалӣ ӯҳдадоранд Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалиеро, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, риоя ва хулосаи худро дар асоси мушоҳида ва маводи воқеӣ таҳия намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458, аз 3.08.2018 № 1542).

Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мушоҳидони байналмилалӣ дар бораи аккредитатсияи онҳо шаҳодатномаи намунаи муқарраргардидаро медиҳад, Шаҳодатномаи мазкур ба мушоҳиди байналмилалӣ ҳуқуқ медиҳад, ки ҷараёни омодагӣ ва гузаронидани раъйпурсиро мушоҳида намояд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Мушоҳидони байналмилалӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти ҳимояи давлат мебошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Мушоҳидони байналмилалӣ фаъолияти худро мустақилона ва озодона анҷом медиҳанд. Таъминоти моддию молиявии фаъолияти онҳо аз ҳисоби тарафе, ки онҳоро фиристодааст ё аз ҳисоби маблағи худи онҳо анҷом дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Дар сурати аз тарафи мушоҳидони байналмилалӣ вайрон намудани қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, принсипҳо ва меъёрҳои аз тарафи умум эътирофшудаи ҳуқуқи байналмилалӣ Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон аккредитатсияи мушоҳидони байналмилалиро бекор менамояд.

Фаъолияти мушоҳидони миллӣ ва байналмилалӣ мувофиқан пас аз ба қайд гирифтан ва аккредитатсияи онҳо дар комиссияҳои дахлдори ҳавзавии раъйпурсӣ, Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз ёфта, пас аз эълон гардидани натиҷаи пешакии раъйпурсӣ анҷом меёбад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Мушоҳидони миллӣ ва байналмилалӣ ҳуқуқ доранд: (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458)

- бо рӯйхати шаҳрвандони дар раъйпурсӣ иштироккунанда шинос шаванд;

- дар бинои овоздиҳӣ аз оғоз то анҷоми кори комиссияи участкавӣ ҳузур дошта бошанд;

- ба раъйдиҳандагон додани бюллетенҳои овоздиҳиро мушоҳида намоянд;

- ҳисоб кардани овозҳои раъйдиҳандагонро дар шароите, ки ба мушоҳидаи ҷараёни ҳисоби бюллетенҳои овоздиҳӣ имкон медиҳад. мушоҳида намоянд;

- бо протоколҳои комиссияҳои участкавӣ оид ба натиҷаи овоздиҳӣ ва комиссияҳои ҳавзавӣ дар бораи натиҷаи раъйпурсӣ шинос шаванд;

- ба намояндагони комиссияҳои раъйпурсӣ бе дахолат ба кори онҳо оид ба мушоҳидаи худашон иттилоъ диҳанд;

- аз қарор ва амали (беамалии) комиссияҳо ба комиссияи болоӣ ва ё суд шикоят намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Мушоҳидони миллӣ ва байналмилалӣ ҳуқуқ надоранд:

- бюллетенҳои овоздиҳиро ба раъйдиҳандагон супоранд;

- бо хоҳиши раъйдиҳандагон барои гирифтани бюллетен имзо гузоранд ва ё онро пур кунанд;

- ба раъйдиҳандагон таъсир расонанд, ба ҷараёни раъйпурсӣ дахолат намоянд ва дигар амале содир намоянд, ки махфӣ будани овоздиҳиро халалдор созад;

- бевосита дар ҳисоби бюллетенҳо, ки аз тарафи аъзои комиссия анҷом дода мешавад, иштирок намоянд;

- амале содир намоянд, ки ба кори комиссия оид ба гузаронидини раъйпурсӣ монеа шавад ва ё дар қабули қарори комиссияи дахлдор оид ба гузаронидани раъйпурсӣ иштирок намоянд;

- мақоми худро барои содир кардани амале, ки ба мушоҳидаи рафти раъйпурсӣ вобаста нест, истифода баранд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Моддаи 7. Таъминоти моддии раъйпурсӣ

Ҳароҷоти вобаста ба тайёр кардан ва гузаронидани раъйпурсӣ аз лаҳзаи қабули қарори таъини он аз ҳисоби буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва ҷамъиятӣ, корхонаю муассиса ва ташкилотҳо ба ихтиёри комиссияҳои раъйпурсӣ бино ва таҷҳизотеро, ки барои тайёр кардан ва гузаронидани раъйпурсӣ лозиманд, ройгон медиҳанд. Биноҳо ва таҷҳизоти корхонаю ташкилотҳои ғайридавлатӣ барои кори комиссияҳои раъйпурсӣ дар асоси иҷора аз ҳисоби маблағи буҷети ҷумҳурӣ истифода бурда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458, аз 3.08.2018 № 1542).

БОБИ 2. ТАЪИН КАРДАНИ РАЪЙПУРСӢ

Моддаи 8. Ҳуқуқи таъин кардани раъйпурсӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27)

Раьйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Моддаи 9. Пешниҳоди таклиф дар бораи раъйпурсӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27)

Ташаббуси пешниҳод оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ҳадди акал аз се як ҳиссаи умумии аъзо ва вакилони Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тааллуқ дорад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Ташаббуси пешниҳод кардани таклиф дар бораи раъйпурсӣ ба ғайр аз масъалае, ки дар қисми якуми ҳамин модда пешбинӣ шудааст, ба на камтар аз се як ҳиссаи шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё на камтар аз се як ҳиссаи шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тааллуқ дорад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Моддаи 10. Тартиби амалӣ намудани ҳуқуқи ташаббуси пешниҳод кардани таклиф дар бораи гузаронидани раъйпурсӣ.

Таклиф дар бораи гузаронидани раъйпурсӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешииҳод карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Таклиф дар бораи гузаронидани раъйпурсӣ бояд инҳоро дар бар гирад: асоснок кардани зарурати гузаронидани раъйпурсӣ, возеҳ ифода намудани масъалаҳое, ки ба раъйпурсӣ гузошта мешаванд ва имзоҳои на камтар аз се як ҳиссаи шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё на камтар аз се як ҳиссаи шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳангоми тағйиру иловаҳо ба Конститутсия бошад, имзоҳои на камтар аз се як ҳиссаи шумораи умумии аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон масъалаи ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқ будани лоиҳаи тағйиру иловаҳои ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда, лоиҳаи қонунҳо ва дигар масъалаҳоеро, ки ба раъйпурсии умумихалқӣ пешниҳод карда мешаванд, муайян менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458, аз 3.08.2018 № 1542).

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон маводҳои воридшударо оид ба гузаронидани раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон на дертар аз шаш моҳи баъди ворид шудани талабномаи гузаронидани раъйпурсӣ барраси менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

хориҷ карда шуд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Моддаи 10(1). Тартиби баррасии масъалаҳо оид ба раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458)

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муддати 10 рӯз пас аз ворид шудани ҳуҷҷатҳо ва маводҳои замимашуда дар бораи раъйпурсӣ онҳоро барои хулоса ба Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамоянд. Муроҷиат ба Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон" амалӣ мешавад.

Баррасии масъалаҳои ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқ будани лоиҳаи тағйиру иловаҳои ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшаванда, лоиҳаи қонунҳо ва дигар масъалаҳое, ки ба раъйпурсии умумихалқӣ пешниҳод карда мешаванд, аз тарафи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиб ва мӯҳлати муқаррарнамудаи Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон" амалӣ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Дар ҳолати ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқ будани масъалаҳои ба раъйпурсии умумихалқӣ пешниҳодшаванда, ки аз тарафи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати на дертар аз 15 рӯзи қабули қарори Суди конститутсионӣ дар бораи гузаронидани раъйпурсии умумихалқӣ ва масъалаҳои фарогири он қарор қабул менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Дар ҳолати ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқ набудани масъалаҳои ба раъйпурсии умумихалқӣ пешниҳодшаванда, ки аз тарафи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад, ҳамаи расмиёте, ки Қонуни конститутсионии мазкур пешбинӣ намудааст, қатъ мегарданд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458, аз 3.08.2018 № 1542).

Моддаи 11. Қабули қарор аз рӯи таклиф дар бораи гузаронидани раъйпурсӣ

Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи таклифи гузаронидани раъйпурсӣ ҳак дорад бо назардошти хулосаю мулоҳизаҳои кумитаҳо ва комиссияҳои дахлдор, инчунин Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз чунин қарорҳоро қабул намояд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458):

а) дар бораи таъини раъйпурсӣ, санаи гузаронидани он ва тадбирҳои он;

б) дар хусуси рад намудани таклиф дар бораи таъини раъйпурсӣ;

в) дар хусуси қабул кардани қонун ё қарори дигар, ки дар таклиф дар бораи гузаронидани раъйпурсӣ пешниҳод шудааст бе гузаронидани раъйпурсӣ;

Қарори оид ба масъалаи гузаронидани раъйпурсӣ, ба истиснои ҳолатҳои дар моддаи 12-уми ҳамин Қонуни конститутсионӣ пешбинишуда қабул карда мешавад, агар ба тарафдории он беш аз нисфи шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон овоз дода бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Моддаи 12. Қабули қарор аз рӯи таклиф дар бораи дохил кардани тагйироту иловаҳо ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон

хориҷ карда шуд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Қарор дар бораи қабули таклиф оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё на камтар аз нисфи шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешавад. Қарор дар бораи гузаронидани раъйпурси оид ба ворид кардани тағйиру иловаҳо ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27, аз 3.08.2018 № 1542).

Таклифҳо дар бораи тағйиру иловаҳо ба Конститутсия се моҳ пеш аз раъйпурсӣ дар матбуот чоп мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Агар Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон таклиф дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳоро ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон рад карда бошад, он на пештар аз як сол такроран ба миён гузошта мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27). (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542)

Моддаи 13. Мӯҳлати гузаронидани раъйпурсӣ

Раъйпурсиро пештар аз ду моҳ ва дертар аз чор моҳи баъди рӯзи қабул кардани қарор дар бораи гузаронидани он гузаронидан мумкин нест.

Ин мӯҳлат аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйир дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

БОБИ 3. ТАЙЕРӢ БА РАЪЙПУРСӢ

Моддаи 14. Ҳавзаю участкаҳои раъйпурсӣ

Ҳавзаҳои раъйпурсӣ бо қарори Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳудуди шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ ташкил карда мешаванд. Дар шаҳри Душанбе ҳавзаҳо дар ҳудуди ноҳияҳои он ташкил карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Рӯйхати ҳавзаҳо бо зикри ҳудуду маҳалли воқеияти комиссияҳои ҳавзавӣ аз ҷониби Комиссияи маркази интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон на дертар аз даҳ рӯзи баъди таъини раъйпурсӣ чоп карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Участкаҳои раъйпурсӣ аз ҷониби комиссияҳои ҳавзавии раъйпурси аз рӯи тартиб ва меъёрҳои муқаррарнамудаи моддаҳои 21, 22-юми Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ташкил карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Дар сурати дар муҳлати ду моҳ гузаронидани раъйпурсӣ участкаҳои раъйпурсӣ на дертар аз рӯзи биступанҷуми баъд аз таъини раъйпурсӣ барпо мегарданд.

Дар ҳолати дар як рӯз бо интихобот ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронидани раъйпурсӣ, участкаҳои интихобот дар як вақт участкаҳои раъйпурсӣ низ мебошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Моддаи 15. Комиссияҳои раъйпурсӣ

Барои омода кардан ва гузаронидани раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон комиссияҳои эайл ташкил карда мешаванд:

а) Комиссияи маркази интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27);

б) Комиссияи ҳавзавии раъйпурсӣ;

в) Комиссияи участкавии раъйпурсӣ.

Ваколати комиссияҳои ҳавзавӣ ва участкавии раъйпурсӣ аз лаҳзаи ташкили онҳо ба вуҷуд омада, баъд аз гузаштани як моҳ аз лаҳзаи чопи натичаҳои раъйпурсӣ қатъ мегардад.

Моддаи 16. Ташкили коммиссияҳои раъйпурсӣ.

Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон, чун мақоми доимоамалкунанда мутобиқи моддаи 11 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ташкил мегарад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Комиссияҳои ҳавзавии раъйпурсӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи моддаи 13 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил мегарданд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Комиссияҳои участкавии раъйпурсӣ мутобиқи моддаҳои 16 ва 17 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ташкил карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Дар назди намояндагиҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлатҳои хориҷӣ вазифаҳои раиси комиссияи участкавии раъйпурсиро роҳбари намояндагӣ иҷро мекунад.

Моддаи 17. Салоҳияти Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27)

1. Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон корҳои зайлро анҷом медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27):

1) дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба иҷрои ҳамин Қонуни конститутсионӣ назорат карда, татбиқи яксони онро таъмин менамояд, дар доираи салоҳияти худ дастурҳо нашр карда, ин Қонуни конститутсиониро тавзеҳ медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

2) ҳавзаҳои раъйпурсиро ташкил мекунад;

3 )комиссияҳои ҳавзавии раъйпурсиро ташкил менамояд ва дар бораи маҳалли воқеи онҳо маълумот чоп мекунад;

4) кори комиссияҳои раъйпурсиро ба роҳ мемонад, тартиби тағйир додани ҳайати онҳоро муайян менамояд, мустақилона ё бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон карорҳои комиссияҳои ҳавзавии раъйпурсиро бекор мекунад, агар ин қарорҳо хилофи ҳамин Қонуни конститутсионӣ бошанд;

5) масъалаҳои ба ҳавзаи раъйпурсӣ мансуб кардани участкаҳои раъйпурсиеро, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон барпо мешаванд;

6) маблағро ба комиссияҳои ҳавзавии раъйпурсӣ тақсим мекунад, аз биноҳо, нақлиёт, воситаҳои алоқа таъмин гардидани комиссияҳои ҳавзавиро назорат менамояд, дигар масъалаҳои таъмини моддию техникии раъйпурсиро баррасӣ мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458);

7) шакл ва матни бюллетени овоздиҳӣ, рӯйхати шаҳрвандоне, ки ба иштирок дар раъйпурсӣ ҳуқуқ доранд, протоколҳои маҷлисҳои комиссияҳои раъйпурсӣ, дигар ҳуҷҷатҳои раъйпурсӣ, намунаи қуттиҳои овоздиҳӣ ва мӯҳрҳои комиссияҳои раъйпурсӣ, тартиби ҳифзи ҳуҷҷатҳои раъйпурсиро муқаррар мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542);

8) тартиби иштироки мушоҳидони миллӣ ва баймалмилалӣ, намояндагони воситаҳои ахбори маҳаллӣ ва хориҷиро муқаррар мекунад, онҳоро бо ҳуҷҷатҳои дахлдор таъмин менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458);

9) гузориши роҳбарони вазорату кумитаҳои давлатӣ ва идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва иттиҳодияҳои ҷамъиятиро аз рӯи масъалаҳои тайёр кардан ва гузаронидани раъйпурсӣ мешунавад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458);

10) натиҷаи раъйпурсиро дар тамоми Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷамъбаст менамояд;

11) натиҷаи раъйпурсиро муқаррар намуда, дар матбуот чоп мекунад;

12) аризаю шикоятҳоро аз хусуси қарору амали (беамалии) комиссияҳои раъйпурсӣ баррасӣ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542);

13) дигар ваколатҳои пешбиникардаи ҳамин Қонуни конститутсионӣ ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ мегардонад.

Моддаи 18. Салоҳияти комиссияи ҳавзавии раъйпурсӣ

Комиссияи ҳавзавии раъйпурсӣ корҳои зайлро анҷом медиҳад:

1) назорати иҷрои ҳамин Қонуни конститутсиониро дар ҳудуди ҳавза амалӣ менамояд;

2) участкаҳои раъйпурсӣ ташкил медиҳад, рақамҳои онҳоро муқаррар мекунад, комиссияҳои участкавии раъйпурсиро ташкил ва фаъолияти онҳоро танзим менамояд;

3) гузориши мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, роҳбарони корхонаҳо муассисаҳо ва ташкилотҳоро, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқиашон, оид ба масъалаҳои тайёр кардан ва гузаронидани раъйпурсӣ мешунавад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458);

4) маблағро дар байни Комиссияҳои укастквӣ тақсим карда, аз биноҳо, нақлиёт, воситаҳои алоқа таъмин гардидани комиссияҳои участкавиро назорат мекунад ва дигар масъалаҳои таъминоти моддию техникии раъйпурсиро дар ҳудуди ҳавза баррасӣ менамояд;

5) тартиб додани руйхатҳои шаҳрвандонеро, ки ҳуқуқи дар раъйпурсӣ иштирок кардан доранд, назорат менамояд ва руйхатҳоро шиносоии умум мегузорад;

6) комиссияҳои участкавии раъйпурсиро бо бюллетенҳои овоздиҳӣ таъмин мекунад;

7) натиҷаи раъйпурсии ҳавзаро муқаррар намуда, онро ба комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ месупорад;

8) арзу шикоятҳои аз хусуси қарору амалӣ комиссияҳои участкавии раъйпурсӣ дохилшударо баррасӣ намуда, оид ба онҳо қарор қабул мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542);

9) мувофиқи ҳамин Қонуни конститутсионӣ ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон салоҳиятҳои дигарро низ анҷом медиҳад.

Моддаи 19. Салоҳияти комиссияи участкавии раъйпурсӣ.

Комиссияи участкавии раъйпурсӣ корҳои зайлро анҷом медиҳад:

1) доир ба участка рӯйхати шаҳрвандонеро, ки ҳуқуқи дар раъйпурсӣ иштирок кардан доранд, тартиб медиҳад;

2) шаҳрвандонро бо рӯйхат шинос менамояд, аризаҳоро дар бораи ғалату носаҳеҳии рӯйхат қабул карда, баррасӣ менамояд ва масъалаи ба онҳо дохил кардани тағйироти дахлдорро ҳал мекунад;

3) аз шаҳрвандоне, ки имконият надоранд рӯзи раъйпурсӣ дар чои сукунати худ бошанд ва дар раъйпурсӣ ширкат варзанд, қарори дар лифофа муҳршудаи онҳоро мегирад ва махфияти изҳори иродаи интихобкунандагонро таъмин менамояд;

4) аҳолиро аз маҳалли воқеияти комиссияи участкавӣ, вақти кори он, ҳамчунин аз рӯзи раъйпурсӣ ва чои овоздиҳӣ огоҳ мекунад;

5) таҳияи хонаҳои овоздиҳӣ, қуттиҳои бюллетенандозӣ ва дигар таҷҳизотро таъмин менамояд;

6) дар рӯзи раъйпурсӣ дар участка овоздиҳиро ташкил мекунад;

7) овозҳои дар участка додашударо ҳисоб мекунад ва протоколро ба комиссияи дахлдори ҳавзавии раъйпурсӣ пешниҳод менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542);

8) аз рӯи масъалаҳои тайёр кардан ва гузаронидани раъйпурсӣ, ташкили овоздиҳӣ аризаву шикоятҳоро баррасӣ карда, оид ба онҳо қарорҳо қабул менамояд;

Дар сурати дар як вакт гузаронидани раъйпурсӣ ва интихобот ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон салоҳияти комиссияҳои участкавии раъйпурсиро комиссияҳои участкавии интихобот анҷом медиҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Моддаи 20. Узвият дар комиссияҳои раъйпурсӣ

Узви комиссияи раъйпурсӣ ҳангоми иҷрои ваколатҳои хеш бояд бетараф ва объективӣ бошад.

Узви комиссия аз рӯи аризааш, ҳамчунин дар ҳолати маҳрум шудан аз салоҳияташ метавонад аз иҷрои вазифаҳояш озод кард шавад.

Дар сурати талабҳои ҳамин Қонуни конститутсиониро риоя накардани узви комиссия ё мудом ба инобат нагирифтани вазифаҳои худ мақоме, ки комиссияро ташкил кардааст, ҳак дорад ӯро аз салоҳияташ маҳрум созад. Дар сурати зарурат узви дигари комиссия мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Қонуни конститутсионӣ таъин карда мешавад.

Як шахс узви танҳо як комиссияи раъйпурсӣ буда метавонад.

Моддаи 21. Ташкили кори комиссияҳои раъйпурсӣ

Маҷлиси комиссияи раъйпурсӣ ҳамон вақт комилҳуқуқ ҳисоб меёбад, ки дар он на камтар аз се ду ҳиссаи ҳайати комиссия иштирок дошта бошад. Қарори комиссия бо овоздиҳии кушодаи аксарияти шумораи умумии аъзои дар маҷлис иштирокдоштаи комиссия қабул карда мешавад. Аъзоёни комиссия, ки бо қарори он розӣ нестанд, ҳак доранд фикри махсуси худро баён кунанд, ки он дар шакли хаттӣ ба протокол замима мегардад. Дар сурати тақсим шудани овозҳо, овози раисикунанда ҳалкунанда ҳисоб меёбад.

Иҷрои қарори комиссия, ки дар доираи салоҳияташ қабул шудааст, барои комиссияҳои поёнӣ, инчунин мақомоти давлатӣ, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, коллективҳои меҳнатӣ, роҳбарони корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқиашон, ҳатмӣ мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва макомоти иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо, шахсони мансабдор вазифадоранд ба комиссияҳои раъйпурсӣ дар иҷрои салоҳияташон мадад расонанд, маълумотҳои барои корашон заруриро пешниҳод намоянд.

Комиссияи раъйпурсӣ ҳуқуқ дорад аз рӯи масъалаҳои вобаста ба тайёр кардану гузаронидани раъйпурсӣ ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, иттиходияҳои ҷамьияти, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқиашон, шахсони мансабдор муроҷиат намояд, ки онҳо вазифадоранд масъалаи ба миён гузошташударо баррасӣ карда, ба комиссия дар муҳлати на дертар аз се рӯз ҷавоб диҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458, аз 3.08.2018 № 1542).

Раис, муовини раис, котиб ё аъзои дигари комиссияро бо қарори он дар давраи тайёр кардан ва гузаронидани раъйпурсӣ аз иҷрои вазифаҳои истеҳсолӣ ё худ хизматӣ бо нигоҳ доштани музди миёнаи меҳнаташ аз ҳисоби маблағе, ки барои гузаронидани раъйпурсӣ ҷудо гардидааст, озод кардан мумкин аст.

Моддаи 22. Баррасии шикоятҳо аз хусуси қарорҳои комиссияҳои раъйпурсӣ

Аз хусуси қарорҳои комиссияҳои раъйпурсӣ мақомоти ҳизбҳои сиёсӣ ва дигар ташкилотҳои ҷамъиятӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, коллективҳои меҳнатӣ, шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд ба комиссияи болоии раъйпурсӣ ё суд дар давоми даҳ рӯзи қабул шудани Қарор шикоят кунанд. Аз хусуси Қарори Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ ба Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давоми даҳ рӯзи баъди қабул шудани Қарор шикоят кардан мумкин аст. Шикоят бояд дар давоми се рӯзи баъди дохил шуданаш ва агар то рӯзи раъйпурсӣ камтар шаш рӯз монда бошад, фавран баррасӣ гардад.

Моддаи 23. Рӯйхати шаҳрвандоне, ки барои иштирок дар раъйпурсӣ ҳуқуқ доранд

Тартиб додан, барои шиносоӣ гузоштан ва аниқ кардани рӯйхати шаҳрвандоне, ки барои иштироқ дар раъйпурсӣ ҳуқуқ доранд, инчунин аз хусуси, он шикоят намуда, бо ҳамон тарзе сурат мегирад, ки мутобиқи моддаҳои 23, 24 ва 25 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон" барои рӯйхати интихобкунандагон муқаррар карда шудааст (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Ҳангоми дар як вақт гузаронидани раъйпурсӣ ва интихобот ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҳам интихобот ва ҳам раъйпурсӣ рӯйхати ягона тартиб дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Моддаи 24. Таъмини ҳуқуқӣ дар раъйпурсӣ иштироқ кардани шаҳрвандон дар сурати иваз намудани маҳаллӣ истиқомат

Дар давраи баъди барои шиносшавии умум гузошта шудани рӯйхати шаҳрвандоне, ки ҳуқуқӣ дар раъйпурсӣ иштирок кардан доранд ва то рӯзи раъйпурсӣ шаҳрванде, ки рӯзи раъйпурсӣ имкон надорад, дар чои сукунати худ бошад (сафари хизматӣ, фиристода шудан ба муассисаи табобатӣ ва ҳамин гуна сабабҳои дигар), ҳуқуқ дорад шиноснома ё дигар ҳуҷҷати тасдиққунандаи шахсияташро нишон дода, аз комиссияи участкавӣ бюллетени овоздиҳиро гирад, оид ба масъалаҳо ба бюллетен дохилшуда ба қароре омада, ин бюллетенро дар лифофаи сарбаста ба комиссияи овоздиҳӣ супорад. Комиссияи участкавӣ дар ин бобат дар рӯйхат қайди лозимӣ мекунад. Лифофаи сарбаста дар ҳузури шахси овоздиҳанда мӯҳр карда мешавад. Комиссияи участкавӣ барои ҳифозати ин лифофа ҷавобгар аст (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Моддаи 25. Бюллетени овоздиҳӣ

Дар бюллетени овоздиҳӣ матни масъала ё лоиҳаи Қарори ба раъйпурсӣ гузошташуда ва вариантҳои изҳори иродаи овоздиҳанда: "тарафдор" ва "муқобил" чоп карда мешаванд.

Дар мавриди гузаронидани раъйпурсӣ доир ба лоиҳаҳои қарорҳои гуногун ҳамаи лоиҳаҳои қарорҳои ба раъйпурсӣ пешниҳодшуда дар бюллетенҳои алоҳидаи рангашон аз ҳам фарққунанда чоп карда шуда алоҳида ва новобаста аз якдигар овоз дода мешаванд.

Шакл ва матни бюллетенҳои овоздиҳиро Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ на дертар аз 30 рӯз пеш аз рӯзи раъйпурсӣ тасдиқ мекунад. Комиссияи марказӣ ҳамчунин тайёр кардани бюллетенҳо ва бо онҳо таъмин намудани комиссияҳои ҳавзавиро ба ҷо меорад.

Бюллетенҳои овоздиҳӣ ба забони давлатӣ ва ба забоне, ки аксарияти аҳолии ҳавза аз он истифода мекунанд, чоп карда мешаванд ва онҳо бояд на кам аз як дараҷаи ҳифозат дошта бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Комиссияҳои ҳавзавӣ комиссияҳои участкавиро бо бюллетенҳои овоздиҳӣ на дертар аз се рӯз пеш аз рӯзи раъйпурсӣ таъмин менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Маълумотро дар бораи додан ва гирифтани бюллетенҳои овоздиҳи раис, муовини раис ё котиби комиссияи ҳавзавӣ ва участкавӣ бо имзои худ тасдиқ мекунанд.

Биное, ки дар он бюллетенҳои овоздиҳӣ нигоҳ дошта мешаванд мӯҳр зада, ба муҳофизати мақомоти корҳои дохилӣ супорида мешавад.

БОБИ 4. ТАРТИБИ ОВОЗДИҲӢ ВА ҶАМЪБАСТИ НАТИҶАИ РАЪЙПУРСӢ

Моддаи 26. Вақт ва маҳалли овоздиҳӣ

Дар раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон овоздиҳӣ дар рӯзи раъйпурсӣ аз соати 6 то 20-и вақти маҳаллӣ гузаронида мешавад. Комиссияи участкавӣ дар бораи вақт ва маҳалли овоздиҳӣ шаҳрвандонро на аз 10 рӯз пеш аз рӯзи раъйпурсӣ хабардор мекунад.

Дар участкаҳое, ки дар назди намояндагиҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлатҳои хориҷӣ, дар санаторияҳо, истироҳатгоҳҳо, беморхонаҳо ва дигар муассисаҳои муолиҷавии статсионарӣ, маҳалҳои маскунии дурдасту душворгузар ташкил гардидаанд, комиссияи участкавӣ дар сурате, ки ҳамаи овоздиҳандагони шомили рӯйхат овоз дода бошанд, метавонанд овоздиҳиро ҳар вақт хатмшуда эълон кунад.

Моддаи 27. Ташкили овоздиҳӣ

Овоздиҳӣ дар биноҳои махсус ҷудокардашудае гузаронида мешавад, ки онҳо бояд бо миқдори зарурии ҳуҷраҳо ё хонаҳо барои овоздиҳии маҳфӣ таҷҳизонида, ҷойҳои бюллетендиҳӣ муайян ва куттиҳо барои қабули бюллетенҳои гузошташуда бошад. Онҳо бояд тавре гузошта шаванд, ки овоздиҳандагон ҳатман аз ҳуҷра ё хонаи овоздиҳии махфӣ гузашта, баъд ба назди қуттиҳо биёянд.

Масъулият барои ташкили овоздиҳӣ, таъмини махфияти изҳори иродаи шаҳрванд, таҷҳизонидани бино ва дар он нигоҳ доштани тартиботи зарури бар души комиссияи участкавӣ мебошад.

Дар рӯзи раъйпурсӣ раиси комиссияи участкавӣ пеш аз саршавии овоздиҳи дар ҳузури ҳамаи аъзоёни комиссия, инчунин бо иштироки намояндагон (мушоҳидон), воситаҳои ахбори омма, ки дар бинои овоздиҳи ҳозиранд, куттиҳои овоздиҳиро аз назар гузаронида, баъд онҳоро муҳр мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458, аз 3.08.2018 № 1542).

Ҳар шаҳрванд шахсан овоз медиҳад: ба ҷои шахси дигар овоз додан манъ аст. Бюллетенҳо аз тарафи комиссияи участкавӣ ва шаҳрвандон дар асоси рӯйхати шаҳрвандони участка бо нишон додани шиноснома ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсияти шаҳрванд дода мешаванд. Ҳар шаҳрванд барои гирифтани бюллетени овоздиҳӣ ба рӯйхати шаҳрвандоне, ки барои иштирок дар раъйпурсӣ ҳуқуқ доранд, дар рӯ ба рӯи насаб, ном ва номи падари худ имзо мегузорад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Моддаи 28. Тартиби овоздиҳӣ

Шаҳрванд бюллетени овоздиҳиро дар ҳуҷра ё хонаи овоздиҳии махфӣ пур мекунад. Ҳангоми пур кардани бюллетен ба ғайр аз овоздиҳанда ҳузури шахси дигар манъ аст. Шаҳрванде, ки имкон надорад мустақилона бюллетенро пур кунад, ҳак дорад аз рӯи салоҳдидаш ба хуҷра шахси дигарро, ки узви комиссияи участкавӣ набошад, даъват намояд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Агар овоздиҳанда тарафдори масъалаи ба раъйпурсӣ гузошташуда бошад, дар бюллетени овоздиҳӣ дар квадрати холӣ, дар рӯ ба рӯи калимаи "тарафдор" аломати "+" мегузорад. Агар овоздиҳанда зидди масъалаи ба раъйпурсӣ гузошташуда бошад, дар квадрати холӣ, дар рӯ ба рӯи калимаи "муқобил" аломати "+" мегузорад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Агар дар раъйпурсӣ якбора якчанд масъала гузошта шуда бошад овоздиҳандагон аз рӯи ҳар яки он бюллетен пур мекунанд.

Овоздиҳанда бюллетени пуркардаашро ба қуттии овоздиҳӣ меандозад.

Дар мавриде, ки шаҳрвандони алоҳида бинобар аҳволи саломатиташон ё бо сабабҳои дигар ба маҳалли овоздиҳӣ омада наметавонанд, комиссияи участкавӣ бо хоҳиши онҳо ба аъзоёни алоҳидаи комиссия супориш медиҳад, ки овоздиҳиро дар ҷои воқеъбудаи ин шаҳрвандон ташкил намояд, ки дар ин хусус дар рӯйхати шаҳрвандон қайд карда мешавад.

Шаҳрвандоне, ки бо ягон сабаб ба рӯйхат дохил нагардидаанд, дар асоси ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсият ва маҳалли зисти онҳо ба замимаи рӯйхати шаҳрвандон дохил карда мешаванд.

Моддаи 29. Ҳисоби овозҳо

Баъди аз хусуси анҷоми овоздиҳӣ хабар додани раис дар ҳузури аъзоёни комиссияи участкавӣ ба даруни қуттиҳои овоздиҳӣ лифофаҳои сарбастаи бюллетендоре, ки ҳангоми овоздиҳии пешакӣ истифода шудаанд андохта мешавад. Пеш аз кушодани қуттиҳои овоздиҳи комиссияи участкавӣ ҳамаи бюллетенҳои истифоданашударо ҳисоб карда бекор менамояд ва дар ин бора протокол тартиб медиҳад.

Баъди анҷоми овоздиҳиро эълон кардани раис комиссияи участкавӣ қуттиҳои овоздиҳиро дар ҳузури ҳамаи аъзоёни комиссия мекушояд. Кушодани қуттиҳо пеш аз анҷоми овоздиҳӣ манъ аст.

Дар асоси рӯйхатҳои овоздиҳӣ, аз ҷумла рӯйхатҳои иловагӣ, бо назардошти аризаҳои шаҳрвандон дар бораи овоздиҳии пеш аз мӯҳлат ва аризаҳо дар бораи овоздиҳӣ дар хона комиссия шумораи умумии шаҳрвандони участка, инчунин шумораи шаҳрвандони бюллетенгирифтаро ҳисоб мекунад. Бюллетенҳои дар қуттиҳои сайёри овоздиҳӣ буда алоҳида ҳисоб карда мешаванд. Дар ин маврид миқдори бюллетенҳо бо миқдори аризаҳои хаттӣ бо хоҳиши овоздиҳӣ дар хона муқоиса карда мешаванд. Аз рӯи шумораи бюллетенҳои дар қуттиҳои овоздиҳӣ буда комиссия инҳоро муқаррар мекунад:

шумораи шаҳрвандоне, ки дар овоздиҳӣ иштирок кардаанд;

шумораи овозҳое, ки ба тарафдории масъала ё таклифи дар раъйпурсӣ гузошта дода шудаанд;

шумораи овозҳое, ки ба муқобили масъала ё таклифи дар раъйпурсӣ гузошта дода шудаанд;

шумораи бюллетенҳое, ки беэътибор дониста шудаанд.

Бюллетенҳое, ки дар онҳо ҳеҷ кадоме аз вариантҳои ҷавоб хат зада нашудааст, ё ҳар ду вариант хат зада шудааст, инчунин бюллетени намунааш тасдиқнашуда беэътибор дониста мешаванд. Дар мавриди пайдо шудани шубҳа дар бораи ҳақиқи будан ё набудани бюллетен комиссияи участкавӣ қарор қабул намуда, шумораи чунин бюллетенҳоро дар протокол қайд мекунад.

Натиҷаи овоздиҳӣ дар ҳар участкаи овоздиҳӣ ҳисоб карда мешавад. Агар дар раъйпурсӣ дар як вақт якчанд масъала монда шуда бошад, ҳисоби овозҳо оид ба ҳар кадоми онҳо алоҳида сурат мегирад.

Моддаи 30. Протоколи натиҷаи овоздиҳӣ

Натиҷаи ҳисоби овозҳо дар маҷлиси комиссияи участкавӣ тафтиш ва муҳоқима гардида, ба протоколе, ки ду нусха тартиб меёбад, дохил карда мешавад.

Протокол бо ранг ё ручкаҳои шарикдор пур карда шуда, ҳамаи аъзои комиссияи участкавӣ ба он имзо мегузоранд ва он бо муҳр тасдиқ мегардад.

Нусхаи аввали протокол ба комиссияҳои ҳавзавӣ супурда, нусхаи дуюм барои нигоҳдорӣ дар комиссияи участкавӣ монда мешавад.

Комиссияи ҳавзавӣ дар асоси протоколҳои комиссияҳои участкавӣ маълумотҳои гирифтаашро ҷамъбаст мекунад, онҳоро тафтиш менамояд ва баъди муҳокима протоколи ҷамъбастиро дар ду нусха тартиб дода, ба он раис, муовини раис, котиб ва аъзои комиссия имзо мегузоранд ва он бо муҳр тасдиқ карда мешавад. Нусхаи аввалии он фавран ба Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ фиристода ё ба тарзи дигар интиқол карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Комиссияҳои ҳавзавӣ ва участкавии раъйпурсӣ баъди ҳисоб кардани овозҳо нусхаҳои протоколҳо ва бюллетенҳои сарбастаи муҳршударо аз ҷумла бюллетенҳои бекоршударо ба мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳру ноҳияҳои дахлдор месупоранд, ки дар он ҷо муддати ду моҳ нигоҳ дошта шуда, баъд агар дар ин муддат оид ба натиҷаи раъйпурсӣ эътироз нашуда бошад онҳоро бо роҳи сӯзондан нобуд мекунанд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27, аз 3.08.2018 № 1542).

Маълумот оид ба натиҷаи раъйпурсӣ дар ҳавза аз тарафи комиссияи дахлдори ҳавзавӣ дар муҳлатҳои муқарраркардаи Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар матбуот чоп карда мешавад. Дар маълумот шумораи умумии шаҳрвандони дар рӯйхати ҳавза дохилгардида , шумораи шаҳрвандони дар овоздиҳӣ иштирокнамуда, шумораи ҷавобҳои "тарафдор" ва шумораи ҷавобҳои "муқобил", ки алоҳида барои ҳар як саволи ба раъйпурсӣ гузошташуда дода шудааст, шумораи бюллетенҳои беэътибор донисташуда нишон дода мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27, аз 3.08.2018 № 1542).

Моддаи 31. Ҷамъбасти натиҷаи раъйпурсӣ

Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси протоколҳои ҳамаи комиссияҳои ҳавзавии раъйпурсӣ инҳоро муайян мекунад;

теъдоди шаҳрвандоне, ки ҳуқуқи дар раъйпурсӣ иштирок кардан доранд;

теъдоди шаҳрвандоне, ки бюллетен гирифтаанд;

теъдоди шаҳрвандоне, ки дар овоздиҳӣ иштирок кардаанд;

теъдоди овозҳое, ки ба тарафдории масъала ё таклифи дар раъйпурсӣ гузошта дода шудаанд;

теъдоди овозҳое, ки ба муқобили масъала ё таклифи дар раъйпурсӣ гузошта дода шудаанд;

теъдоди бюллетенҳое, ки беэътибор дониста шудаанд.

Агар дар овоздиҳӣ камтар аз нисфи шаҳрвандоне ширкат варзанд, ки ҳуқуқи дар раъйпурсӣ иштирок карданро доранд, раъйпурсӣ барпонашуда дониста мешавад. Дар ин сурат раъйпурсӣ оид ба ҳамин масъала метавонад на пештар аз ду сол доир гардад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Қарор дар бораи масъалаҳои ба раъйпурсӣ гузошташуда, дар бораи дохил кардани тағйиру иловаҳо ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон қабулшуда ҳисоб меёбад, агар ба тарафдории он зиёда аз нисфи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар раъйпурсӣ иштирок кардаанд, овоз дода бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Агар ба раъйпурсӣ вариантҳои алтернативии қарор дохил шуда бошанду ягонтои онҳо миқдори зарурии овозҳоро нагирифта бошанд, ҳамаи вариантҳо радшуда дониста мешавад ва такроран ба раъйпурсӣ гузоштани онҳо камаш баъд аз як сол сурат мегирад.

Натиҷаи раъйпурсӣ бинобар вайрон карда шудани ҳамин Қонуни конститутсионӣ дар рафти раъйпурсӣ ё ҳангоми ҳисоби овозҳо, ки ба натиҷаи овоздиҳи таъсир расонидааст, метавонад беэътибор дониста шавад. Дар сурати ошкор намудани чунин вайронкориҳо аз хусуси натиҷаи раъйпурсӣ ба Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муддати як моҳ шикоят кардан мумкин аст.

Дар ҳолати аз тарафи Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон беэътибор дониста шудани натиҷаи раъйпурсӣ дар мӯҳлати ду моҳ тибқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Қонуни конститутсионӣ такроран раъйпурсӣ гузаронида мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Моддаи 32. Нашр ва эътибор пайдо кардани қароре, ки дар раъйпурсӣ қабул шудааст

Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон натиҷаи пешакии раъйпурсии умумихалқиро аз тариқи воситаҳои ахбори омма дар муддати 24 соати пас аз ба охир расидани раъйпурсии умумихалқӣ эълон мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон иттилоотро дар бораи натиҷаи ниҳоии раъйпурсии умумихалқӣ дар муддати на дертар аз даҳ рӯзи баргузории раъйпурсии умумихалқӣ дар матбуот чоп мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Дар сурати дар ягон ҳавза ё участка беэътибор дониста шудани натиҷаи овоздиҳӣ Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳак дорад ба комиссияи дахлдор супориш диҳад, ки дар давоми ду ҳафта дар ҳамин ҳавза ва ё участка овоздиҳии такрорӣ гузаронад. Аз хусуси қарори Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ мумкин аст ба Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муддати як ҳафта аз рӯзи қабули он шикоят карда шавад (Қонуни конст. ҶТ аз 12.05.2001 № 27).

Қарори дар раъйпурси қабулшуда на дертар аз ҳафт рӯзи овоздиҳии охирини оид ба масъалаи ба раъйпурсӣ гузошташуда нашр мешавад ва аз рӯзи нашр шуданаш эътибор пайдо мекунад, ба шарте ки дар худи қарори раъйпурсӣ мӯҳлати дигаре пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542).

Моддаи 33. Тағйир додан ва бекор кардани қарори қабул кардаи раъйпурсӣ

Қарореро, ки дар раъйпурсӣ қабул шудааст, фақат тавассути раъйпурсӣ тағйир додан ё бекор кардан мумкин аст.

Моддаи 34. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни конститутсионии мазкур

(Қонуни конст. ҶТ аз 3.08.2018 № 1542)

Шахсоне, ки бо роҳи зуроварӣ, фиреб, таҳдид, бо ришва харидан ё дигар монеи озодона амалӣ гардидани ҳуқуқи шаҳрвандон барои иштирок дар раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон мегарданд, инчунин мансабдорони мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, масъулини иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, корхонаю муассисаҳо ва ташкилотҳо, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқиашон, аъзоёни комиссияҳои раъйпурсӣ, ки ба сохтори ҳуҷҷатҳо, изофанависӣ, дидаю дониста нодуруст ҳисоб кардани овозҳо роҳ дода, махфияти овоздиҳиро вайрон кардаанд, мувофиқи тартиби муқарраркардаи Қонун ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 31.12.2008 № 458).

Президенити

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Ш. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе

4 ноябри соли 1995 № 106

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар хусуси тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни конститутсиони Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

1.Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон" аз лаҳзаи расман нашр гардиданаш мавриди амал қарор дода шавад.

2.Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 25 декабри соли 1991 "Дар бораи овоздиҳии халқ (раъйпурси). (Ахбори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1992, №3, моддаи 34)" аз эътибор соқит дониста шавад.

Раиси

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон С. РАҶАБОВ

ш. Душанбе

4 ноябри соли 1995 №107

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ТАРТИБИ ҲАЛЛИ МАСЪАЛАҲОИ СОХТИ МАЪМУРИЮ ҲУДУДИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

word

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ

Рақам:

1001

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

12.12.2012

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ТАРТИБИ ҲАЛЛИ МАСЪАЛАҲОИ СОХТИ МАЪМУРИЮ ҲУДУДИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Қонуни конститутсионии мазкур асосҳои ҳуқуқӣ ва принсипҳои тартиби ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ, салоҳият ва ваколати мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии шаҳрак ва деҳотро дар ҳалли масъалаҳои таъсису барҳам додани воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, маҳалҳои аҳолинишин, муқаррар намудану таљйир додани сарҳади онҳо, номгузорию номивазкунии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин, баҳисобгирию бақайдгирии онҳо, ҳамчунин масъалаҳои дигари вобаста ба сохти маъмурию ҳудудиро муайян менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни конститусионии мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492):

- сохти маъмурию ҳудудӣ - тақсим кардани ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ бо мақсади самаранок ташкил намудани идоракунии давлатӣ, худидоракунии шаҳрак ва деҳот, таъмини қонуният ва тартиботи ҳуқуқӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- воҳиди маъмурию ҳудудӣ - ҳудуди тибқи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни конститутсионии мазкур муайяншудае, ки ҳудуди як ё якчанд маҳалҳои аҳолинишин ва ҳудудҳои дигари беаҳолиро муттаҳид намуда, дар он мақомоти ҳокимияти давлатӣ, худидоракунии шаҳрак ва деҳот мутаносибан идоракунии давлатӣ ё фаъолияти худидоракуниро амалӣ менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- маҳалли аҳолинишин - ҳудуди муайяни ҷои зисти аҳолӣ, ки дар он равандҳои иҷтимоию иқтисодӣ, сохтори демографии аҳолӣ, шуљли онҳо ташаккул ёфта, сохтмон ва навсозии манзилҳои истиқоматӣ, дигар биною иншоот ҷиҳати пешбурди ҳаёту фаъолияти аҳолӣ амалӣ гашта, номи худ ва мувофиқи тартиби муқарраршуда марзи муайян дорад;

- вилоят - воҳиди маъмурию ҳудудӣ мазкур ҷойгирифтаро муттаҳид намуда, дар он идоракунии давлатӣ бо назардошти манфиатҳои ҷомеа дар маҳалҳо ва ваколатҳои мақомоти ҳокимияти давлатию худидоракунии шаҳрак ва деҳот амалӣ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- шаҳр - маҳалли аҳолинишин, ки ҳамчун воҳиди маъмурию ҳудудӣ ба қайд гирифта шуда, дар он идоракунии давлатӣ бо назардошти манфиатҳои ҷомеа дар маҳалҳо амалӣ карда мешавад. Шаҳр ҳамчун воҳиди маъмурию ҳудудӣ метавонад ҳудуди ноҳия, шаҳрак ва деҳотро муттаҳид намояд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- ноҳия - воҳиди маъмурию ҳудудӣ, ки шаҳракҳо ва деҳоти дар ҳудуди муқарраргардидаи ноҳияи мазкур ҷойгирифтаро муттаҳид намуда, дар он идоракунии давлатӣ бо назардошти манфиатҳои ҷомеа дар маҳалҳо ва ваколатҳои мақомоти ҳокимияти давлатию худидоракунии шаҳрак ва деҳот амалӣ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- шаҳрак - маҳалли аҳолинишин, ки ҳамчун воҳиди маъмурию ҳудудӣ ба қайд гирифта шуда, дар он худидоракунии маҳаллӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад. Дар ҳудуди шаҳрак мумкин аст маҳалҳои аҳолинишини дигар, ки воҳидҳои маъмурию ҳудудии алоҳида нестанд, ташкил карда шаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- деҳот - воҳиди маъмурию ҳудудӣ, ки аз як ё якчанд деҳаҳо иборат буда, дар он худидоракунии маҳаллӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- деҳа - ҳудуди муайяни ҷои зисте, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун маҳалли аҳолинишин ба қайд гирифта шуда, дар он дараҷаи муайяни ободонӣ таъмин карда шудааст;

- маркази маъмурӣ - маҳалли аҳолинишин, ки дар он мақомоти идоракунандаи ҳокимияти давлатӣ ё худидоракунии шаҳрак ва деҳот ҷойгир шудаанд;

- бақайдгирии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин - амали мақоми ваколатдори давлатии бақайдгирии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин (минбаъдмақоми ваколатдори давлатӣ) дар бораи ба расмият даровардан ва ба Феҳристи ягонаи бақайдгирии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин (минбаъд - Феҳристи бақайдгирӣ) дохил намудани воқеияти таъсис ва барҳам додани воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, таљйир додани сарҳади онҳо, ба категорияи шаҳр, шаҳрак ва деҳа мансуб донистани маҳалли аҳолинишин, муқаррар кардан ва ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, номгузорӣ ва номивазкунии онҳо (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- баҳисобгирии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин - амали баъди бақайдгирӣ аз тарафи мақомоти дахлдори маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба Феҳристи баҳисобгирии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин (минбаъд - Феҳристи баҳисобгирӣ) дохил кардан ва аз он хориҷ намудани маълумот дар бораи воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни конститутсионии мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

Моддаи 3. Принсипҳои асосии ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492):

- тақсимнашаванда ва дахлнопазир будани ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мувофиқати манфиатҳои умумидавлатӣ ва манфиатҳои аҳолие, ки дар ҳудуди дахлдор зиндагӣ мекунад;

- ваколатҳои худро амалӣ намудани мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар ҳудуди воҳиди маъмурию ҳудудии дахлдор (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- гуногуншаклии вазъи ҳуқуқии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ мутобиқи таъиноти онҳо, хусусиятҳои маҳал, сатҳи рушди иқтисодию иҷтимоӣ ва дигар омилҳо (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- ошкорбаёнӣ ва ба ҳисоб гирифтани афкори умум ҳангоми ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

Моддаи 4. Воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва ҳудуди онҳо

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

1. Ба воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳрҳо, ноҳияҳо, шаҳракҳо ва деҳот, ки дар онҳо мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии шаҳрак ва деҳот ташкил карда шудаанд, дохил мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

2. Ба ҳар як воҳиди маъмурию ҳудудӣ бо мақсади муайян намудани доираи ваколатҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии шаҳрак ва деҳот ном гузошта, сарҳад ва маркази маъмурие, ки дар он мақомоти мазкур ҷойгир шудаанд, муқаррар карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

3. Ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи сохти маъмурию ҳудудӣ ба ҳудуди пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳудуди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ тақсим мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

4. Ҳудуди пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон - шаҳри Душанбе ҳамчун воҳиди маъмурию ҳудудӣ ба ҳудуди ноҳияҳои тобеи шаҳр тақсим мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

5. Ҳудуди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят ҳамчун воҳиди маъмурию ҳудудӣ ба ҳудуди шаҳрҳо ва ноҳияҳои тобеи вилоят тақсим мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

6. Ҳудуди шаҳр ҳамчун воҳиди маъмурию ҳудудӣ, ки маҳалҳои аҳолинишини дигарро муттаҳид намудааст, ба ҳудуди шаҳр, шаҳрак ва деҳот, ки воҳиди маъмурию ҳудудии алоҳида мебошанд, тақсим мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

7. Ҳудуди ноҳия ҳамчун воҳиди маъмурию ҳудудӣ ба ҳудуди шаҳрак ва деҳот, ки воҳидҳои маъмурию ҳудудии алоҳида мебошанд, тақсим мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

8. Ҳудуди шаҳрак ҳамчун воҳиди маъмурию ҳудудии маҳалҳои аҳолинишини дигарро муттаҳидкунанда ба ҳудуди шаҳрак ва маҳалҳои аҳолинишине, ки воҳиди маъмурию ҳудудии алоҳида нестанд, тақсим мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

9. Ҳудуди деҳот ҳамчун воҳиди маъмурию ҳудудӣ ба ҳудуди маҳалҳои аҳолинишине, ки воҳиди маъмурию ҳудудӣ алоҳида нестанд, тақсим мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

Моддаи 5. Маҳалҳои аҳолинишин

1. Ба маҳалҳои аҳолинишин шаҳрҳо, шаҳракҳо ва деҳаҳо дохил мешаванд.

2. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон шаҳрҳо аз рӯи тобеият ба категорияҳои зерин тақсим мешаванд:

- шаҳри Душанбе - пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ;

- шаҳрҳои тобеи вилоят.

3. Маҳалҳои хурди истиқоматии аҳамияти муваққатидошта, ки истиқоматкунандагони доимӣ надоранд ё объектҳои таъиноти хизматӣ мебошанд (хонаҳои ҷангалбонон, бошишгоҳҳои саҳроӣ, пойгоҳҳои обуҳавосанҷӣ, хонаҳои устоҳои минтақаҳои роҳсозӣ ва љайра), инчунин ҳавлиҳои алоҳида маҳалли аҳолинишин ҳисобида намешаванд ва ба он маҳалҳои аҳолинишине тааллуқ доранд, ки бо онҳо аз ҷиҳати муносибатҳои хоҷагӣ, маъмурӣ ва ҳудудӣ алоқаманд мебошанд.

Моддаи 6. Категорияҳои маҳалҳои аҳолинишин

1. Маҳалҳои аҳолинишини Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи нишондодҳои зерин ба категорияҳо ҷудо мешаванд:

- шумораи аҳолии дар онҳо истиқоматкунанда;

- сатҳи рушд ва махсусгардонии инфрасохтори истеҳсолӣ ва иҷтимоию фарҳангӣ;

- амалӣ намудани вазифаҳои давлатӣ дар ҳудуди дахлдор.

2. Ба категорияи шаҳрҳо дохил мешаванд:

- шаҳри Душанбе - пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки мақоми он бо қонун муайян карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- шаҳрҳое, ки ҳамчун маҳалҳои аҳолинишин марказҳои нисбатан калони иқтисодӣ ва фарҳангӣ ба ҳисоб рафта, ҳамзамон воҳиди маъмурию ҳудудии алоҳида мебошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- шаҳрҳое, ки ҳамчун маҳалҳои аҳолинишин марказҳои иқтисодӣ, фарҳангӣ ва маъмурӣ ба ҳисоб рафта, ба сифати воҳиди маъмурию ҳудудӣ ҳудуди шаҳрак ва деҳотро низ муттаҳид гардонидаанд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

3. Ба категорияи шаҳрҳо маҳалҳои аҳолинишине мансуб дониста мешаванд, ки марказҳои маъмурӣ, иқтисодӣ ва фарҳангӣ буда, корхонаҳои саноатӣ, сохтмону нақлиёт, хоҷагии коммуналӣ, фонди давлатии манзил, шабакаи ташкилотҳои иҷтимоию фарҳангӣ ва савдою хизматрасонӣ дошта, теъдоди аҳолии онҳо аз 10 ҳазор нафар кам нест. Дар мавридҳои алоҳида ба категорияи шаҳрҳо маҳалҳои аҳолинишинеро низ дохил кардан мумкин аст, ки теъдоди аҳолии онҳо аз 10 ҳазор камтар буда, вале дар ояндаи наздик барои рушди иқтисодиёт ва афзоиши аҳолӣ имконият доранд.

4. Ба категорияи шаҳракҳо маҳалҳои аҳолинишине мансуб дониста мешаванд, ки дар ҳудуди онҳо объектҳои муҳими иқтисодӣ (ташкилотҳои саноатӣ, сохтмонӣ, истгоҳҳои роҳи оҳан ва љайраҳо), ҳамчунин муассисаҳои таълимӣ, табобатию солимгардонӣ, иҷтимоию фарҳангӣ, ташкилотҳои савдо, хӯроки умумӣ, хизматрасонии коммуналӣ воқеъ гардида, на камтар аз 2 ҳазор нафар аҳолӣ дошта бошанд. Дар ҳолатҳои истисноӣ ба категорияи шаҳракҳо маҳалҳои аҳолинишини теъдоди аҳолиашон аз 2 ҳазор нафар камтарро низ дохил кардан мумкин аст, агар онҳо маркази маъмурӣ, иқтисодӣ ва фарҳангӣ ҳисобида шуда, дар ояндаи наздик барои рушди иқтисодиёт ва афзоиши аҳолӣ имконияти воқеӣ дошта бошанд.

5. Ба категорияи деҳаҳо маҳалҳои аҳолинишине мансуб дониста мешаванд, ки ба дараҷаи муайяни ободонӣ ноил гардида, теъдоди аҳолии онҳо на камтар аз 50 нафарро ташкил медиҳад ва аз нисф зиёди аҳолии онҳо ба фаъолияти кишоварзӣ машљул мебошанд. Дар ҳолатҳои истисноӣ ба категорияи деҳа маҳалҳои аҳолинишини дурдаст ва мушкилгузареро низ дохил кардан мумкин аст, ки теъдоди аҳолии онҳо аз 50 нафар камтар мебошад.

Моддаи 7. Воҳидҳои ҳудудӣ

1. Ҳудудҳои истифодаи низоми махсус (мамнуъгоҳҳо, бољҳои табиии давлатӣ, парваришгоҳҳо, ёдгориҳои таърихӣ, ёдгориҳои табиат, ҳудудҳои таъиноти мудофиавӣ ва дигар ҳудудҳо) воҳидҳои ҳудудӣ мебошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

2. Таъсисдиҳӣ, азнавташкилдиҳӣ, барҳамдиҳӣ, истифодабарӣ, бақайдгирӣ ва баҳисобгирии воҳидҳои ҳудудӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 8. Банақшагирии рушди ҳудудӣ дар воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Банақшагирии рушди минбаъдаи маҳалҳои аҳолинишин ва воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ дар асоси баҳисобгирии маҷмӯии вазъияти мавҷудаи иҷтимоӣ, иқтисодӣ, экологӣ, шаҳрсозӣ ва шароити дигар дар ҳудуди воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

БОБИ 2. САЛОҲИЯТУ ВАКОЛАТҲОИ МАҚОМОТИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ ВА ХУДИДОРАКУНИИ ШАҲРАК ВА ДЕҲОТ ОИД БА ҲАЛЛИ МАСЪАЛАҲОИ СОХТИ МАЪМУРИЮ ҲУДУДӢ

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Моддаи 9. Салоҳияти Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо назардошти қарорҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва маҷлисҳои аҳолии ҳудудҳои дахлдор:

- таъсис, таљйир, барҳам додани воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, муқаррар намудани маркази маъмурӣ ва ба ҷои дигар кӯчонидани онҳоро муайян менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- сарҳади воҳидҳои маъмурию ҳудудиро муқаррар мекунад ва таљйир медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- мансубияти маҳалҳои аҳолинишинро ба категорияҳои шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ ва вилоят, шаҳрак ва деҳа муайян мекунад ва таљйир медиҳад;

- масъалаҳои номгузорӣ ва номивазкунии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишинро ҳал менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

Моддаи 10. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- ба Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи таъсис ва барҳамдиҳии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, маҳалҳои аҳолинишин, муқаррар намудану таљйир додани марказҳои маъмурӣ ва сарҳади онҳо, номгузориву номивазкунии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин пешниҳод ирсол менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- ба Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мансуб донистани маҳалҳои аҳолинишин ба категорияҳои шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ ва вилоят, шаҳрак ва деҳа, таљйир додани тобеияти онҳо пешниҳод ирсол мекунад;

- оид ба баррасии масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ комиссия таъсис медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

Моддаи 11. Ваколати мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳрҳо ва ноҳияҳо оид ба ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

1. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо дар мавриди ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492):

- ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарори Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят дар бораи таљйири сарҳади Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, таъсис ва барҳам додани ноҳияҳо, шаҳрак ва деҳот дар ҳудуди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, муқаррар кардану ба ҷои дигар кӯчонидани марказҳои маъмурии онҳо, мансуб донистани маҳалҳои аҳолинишин ба категорияи шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ ва вилоят, шаҳрак ва деҳа ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд;

- ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят оид ба муқаррар намудану таљйир додани сарҳади шаҳру ноҳияҳои тобеи вилоят, шаҳрак ва деҳот ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд;

- бо назардошти афкори аҳолии ҳудудҳои дахлдор ва қарори мақомоти дахлдори маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳр ва ноҳия оид ба номгузорӣ ва номивазкунии маҳалҳои аҳолинишин ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд;

- оид ба баррасии пешакии масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудии дахлдор комиссия таъсис медиҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- Феҳристи баҳисобгириро дар ҳудуди дахлдор пеш мебаранд.

2. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе дар мавриди ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492):

- ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанберо дар бораи таљйири сарҳади шаҳр, таъсис ва барҳам додани ноҳияҳои шаҳр ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд;

- ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанбе оид ба муқаррар намудану таљйир додани сарҳади ноҳияҳои шаҳр ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд;

- бо назардошти афкори аҳолии ноҳияҳои шаҳр ва қарори мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳияи дахлдор оид ба номгузорӣ ва номивазкунии ноҳияҳои шаҳр ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанбе, ноҳияҳои шаҳр ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд;

- оид ба баррасии пешакии масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудии шаҳри Душанбе комиссия таъсис медиҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- Феҳристи баҳисобгириро дар ҳудуди шаҳр пеш мебаранд.

3. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳрҳои тобеи вилоят дар мавриди ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492):

- ба мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии вилоятҳо дар бораи таљйир додани сарҳади шаҳрҳо, аз ҷумла дар бораи ба ҳайати онҳо дохил намудани маҳалҳои аҳолинишини алоҳида, ба категорияи шаҳрак ва деҳа мансуб донистани маҳалҳои аҳолинишин, дар бораи таъсис ва барҳам додани шаҳрак ва деҳот, таљйирёбии тобеияти онҳо қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳр ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд;

- бо назардошти қарори маҷлисҳои аҳолии ҳудудҳои дахлдор барои номгузорию номивазкунии шаҳр, шаҳрак, деҳот ва маҳалҳои аҳолинишин ба мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии вилоятҳо қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳр ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд;

- Феҳристи баҳисобгириро дар ҳудуди дахлдор пеш мебаранд.

4. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ ҳамаи маводи дар қисми 3 моддаи мазкур зикргардидаро бевосита ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол менамоянд.

5. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳияҳои тобеи вилоят дар мавриди ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492):

- ба мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии вилоятҳо дар бораи ба категорияи шаҳрак ва деҳа мансуб донистани маҳалҳои аҳолинишин, дар бораи таъсис ва барҳам додани шаҳрак ва деҳот, таљйирёбии тобеияти онҳо, таљйир додани сарҳади ноҳия, шаҳрак ва деҳот қарори Маҷлиси вакилони халқи ноҳия ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд;

- бо назардошти қарори маҷлисҳои аҳолии ҳудуди дахлдор барои номгузорӣ ва номивазкунии ноҳия, шаҳрак, деҳот ва маҳалҳои аҳолинишин ба мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии вилоятҳо қарори Маҷлиси вакилони халқи ноҳия ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд;

- Феҳристи баҳисобгириро дар ҳудуди дахлдор пеш мебаранд.

6. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ҳамаи маводи дар қисми 5 моддаи мазкур зикргардидаро бевосита ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол менамоянд.

Моддаи 12. Ваколатҳои мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот оид ба ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ба мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳру ноҳияҳо дар бораи ба категорияи шаҳрак ва деҳа мансуб донистани маҳалҳои аҳолинишин, номгузорӣ ва номивазкунии шаҳрак ва деҳот, маҳалҳои аҳолинишин, муқаррар намудани сарҳад ва марказҳои маъмурии онҳо қарори Ҷамоат ва маводеро, ки қарори мазкур дар асоси онҳо қабул гардидааст, ирсол менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

БОБИ 3. ТАРТИБИ ТАЪСИС ВА БАРҲАМ ДОДАНИ ВОҲИДҲОИ МАЪМУРИЮ ҲУДУДӢ, МАҲАЛҲОИ АҲОЛИНИШИН ВА ТАЉЙИР ДОДАНИ САРҲАДИ ОНҲО

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Моддаи 13. Таъсис ва барҳам додани вилоятҳо ва таљйири сарҳади онҳо

1. Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон вилоятҳоро таъсис ва барҳам медиҳад. Ҳангоми таъсис додани вилоят сарҳад, тақсимоти шаҳрию ноҳиявӣ ва маркази маъмурии он муқаррар карда мешавад.

2. Таљйир додани сарҳади вилоятҳо ва ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии онҳо аз тарафи Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қарори Маҷлисҳои вакилони халқи дахлдор амалӣ мегардад.

3. Сарҳади Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон бе ризоияти Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон таљйир дода намешавад.

Моддаи 14. Таъсис ва барҳам додани шаҳр, шаҳрак ва таљйири сарҳади онҳо

1. Таъсис ва барҳам додани шаҳр, шаҳрак ҳамчун воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ҳангоми ба категорияи шаҳр ва шаҳрак мансуб донистани маҳалли аҳолинишин бо пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси қарори Маҷлиси вакилони халқи дахлдор аз ҷониби Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

2. Таљйир додани сарҳади шаҳр ва шаҳрак аз тарафи Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қарори Маҷлиси вакилони халқи дахлдор амалӣ мегардад.

Моддаи 15. Таъсис ва барҳам додани ноҳияҳо ва таљйири сарҳади онҳо

1. Ноҳияҳоро Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси қарори Маҷлиси вакилони халқи дахлдор таъсис ва барҳам медиҳад. Ҳангоми таъсис додани ноҳия сарҳад ва маркази маъмурии он, дар вақти таъсис додани ноҳияи тобеи шаҳр бошад, сарҳади он муайян карда мешавад.

2. Таљйир додани сарҳади ноҳияҳо ва ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии онҳо аз тарафи Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қарори Маҷлиси вакилони халқи дахлдор амалӣ карда мешавад.

Моддаи 16. Таъсис ва барҳам додани деҳот ва таљйири сарҳади онҳо

Таъсис ва барҳам додани деҳот, таљйири сарҳади онҳо ва ба ҷои дигар кӯчонидани марказҳои маъмурии онҳо аз тарафи Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қарори Маҷлиси вакилони халқи дахлдори ноҳия, шаҳр, вилоят сурат мегирад. Ҳангоми таъсис додани деҳот сарҳад ва маркази маъмурии он муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 17. Ба категорияи шаҳр, шаҳрак ва деҳа мансуб донистани маҳалли аҳолинишин

Ба категорияи шаҳр, шаҳрак ва деҳа мансуб донистани маҳалли аҳолинишин аз тарафи Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қарори Маҷлиси вакилони халқи дахлдори ноҳия, шаҳр, вилоят сурат мегирад.

БОБИ 4. НОМГУЗОРИВУ НОМИВАЗКУНИИ ВОҲИДҲОИ МАЪМУРИЮ ҲУДУДӢ, МАҲАЛҲОИ АҲОЛИНИШИН ВА ҚИСМҲОИ ТАРКИБИИ ОНҲО

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Моддаи 18. Талабот ба номгузориву номивазкунии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

1. Номгузориву номивазкунии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин бо назардошти манфиатҳои умумидавлатӣ, шароити ҷуљрофӣ, таърихӣ, миллӣ, табиӣ ва шароити дигари маҳал, инчунин қарори маҷлиси аҳолии маҳалли дахлдор амалӣ мегардад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

2. Ҳангоми номгузорӣ ва номивазкунии вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳракҳо, деҳот ва деҳаҳо дар ҳудуди шаҳрҳо ва ноҳияҳо такроран гузоштани номҳое, ки дар ин воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин мавҷуданд, манъ аст (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

3. Хароҷоти молиявию моддии вобаста ба номгузорию номивазкунии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин аз ҳисоби буҷети маҳаллие пардохт мегардад, ки ин воҳиди маъмурию ҳудудӣ ва маҳалли аҳолинишин дар он ҷойгиранд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

4. Ба воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин гузоштани номи ходимони барҷастаи ҷамъиятию сиёсӣ ва илму фарҳанг, ки дар қайди ҳаёт нестанд, мумкин аст (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

Моддаи 19. Номгузорӣ ва номивазкунии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

1. Номгузорӣ ва номивазкунии вилоятҳо, шаҳрҳо, ноҳияҳо, шаҳракҳо, деҳот ва деҳаҳоро Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарори Маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳрҳо, ноҳияҳо, ҷамоатҳои шаҳрак ва деҳот бо назардошти қарори маҷлисҳои аҳолии ҳамин воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалли аҳолинишин амалӣ менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

2. Номгузории вилоятҳо, ноҳияҳо ва деҳот дар вақти таъсиси онҳо, шаҳрҳо, шаҳракҳо ва деҳаҳо дар мавриди ба категорияи шаҳр, шаҳрак ва деҳа мансуб донистани маҳалҳои аҳолинишин амалӣ карда мешавад.

Моддаи 20. Номгузорӣ ва номивазкунии қисмҳои таркибии маҳалҳои аҳолинишин

1. Номгузорӣ ва номивазкунии маҳаллаҳо, кӯчаҳо, майдонҳо, хиёбонҳо, бољҳо, пулҳо ва дигар қисмҳои таркибии маҳалҳои аҳолинишин мувофиқан аз тарафи Маҷлисҳои вакилони халқи шаҳрҳо, ноҳияҳо, ҷамоатҳои шаҳрак ва деҳот амалӣ карда мешавад.

2. Ҳангоми номгузорӣ ва номивазкунии қисмҳои таркибии маҳалҳои аҳолинишин такроран гузоштани номҳое, ки дар ин маҳалҳои аҳолинишин мавҷуданд, манъ аст.

3. Бо номи шахсони дар қайди ҳаётбуда номгузорӣ кардани қисмҳои таркибии маҳалҳои аҳолинишин манъ аст.

Моддаи 21. Номгузорӣ ва номивазкунии объектҳои дигар

Номгузорӣ ва номивазкунии объектҳои дигар бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

БОБИ 5. БАҚАЙДГИРӢ ВА БАҲИСОБГИРИИ ВОҲИДҲОИ МАЪМУРИЮ ҲУДУДӢ ВА МАҲАЛҲОИ АҲОЛИНИШИН

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Моддаи 22. Бақайдгирӣ ва баҳисобгирии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

1. Воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишине, ки марзи муайян ва аҳолии муқимӣ доранд, ҳамчун ҳудудҳои алоҳида ба қайд ва ба ҳисоб гирифта мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

2. Маҳалҳои хурди истиқоматии аҳамияти муваққатидошта, ки истиқоматкунандагони муқимӣ надоранд (хонаҳои ҷангалбонон, бошишгоҳҳои саҳроӣ, пойгоҳҳои обуҳавосанҷӣ, хонаҳои устоҳои минтақаҳои роҳсозӣ ва љайра), ба қайд ва ба ҳисоб гирифта намешаванд.

Моддаи 23. Тартиби бақайдгирӣ ва баҳисобгирии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

1. Бақайдгирии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ пас аз таъсис додан ва маҳалҳои аҳолинишин пас аз ба категорияи шаҳр, шаҳрак ва деҳа мансуб донистан ва қабули қарори дахлдори Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Феҳристи бақайдгирӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ, ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад, анҷом дода мешавад. Тартиби бақайдгирии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишинро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

2. Феҳристи бақайдгирӣ нишондиҳандаҳои зеринро дар бар мегирад:

- рақами тартибӣ;

- санаи таъсис дода шудан ё асос ёфтани воҳиди маъмурию ҳудудӣ ва ба категорияи шаҳр, шаҳрак, деҳа мансуб дониста шудани маҳалли аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- масоҳати воҳиди маъмурию ҳудудӣ ва маҳалли аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- теъдоди аҳолии воҳиди маъмурию ҳудудӣ ва маҳалли аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- масофа то пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон, маркази маъмурии вилоят, шаҳр, ноҳия, шаҳрак, деҳот бо андозаи километр;

- шумораи воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалли аҳолинишин дар воҳиди маъмурию ҳудудии ба қайд гирифташаванда (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

3. Ҳангоми таљйир додани сарҳади воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии онҳо, номивазкунии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин ба Феҳристи бақайдгирӣ таљйироти дахлдор ворид карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

4. Воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишини ҳудуди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳрҳо, ноҳияҳоро баъди бақайдгирии онҳо мутаносибан мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо ба ҳисоб мегиранд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

5. Феҳристи баҳисобгирӣ нишондиҳандаҳои зеринро дар бар мегирад:

- рақами тартибӣ;

- номи воҳиди маъмурию ҳудудӣ, маҳалли аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- санаи таъсис додан ё асос ёфтани воҳиди маъмурию ҳудудӣ, ба категорияи шаҳр, шаҳрак ва деҳа мансуб дониста шудани маҳалли аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- масоҳати воҳиди маъмурию ҳудудӣ ва маҳалли аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- теъдоди аҳолии воҳиди маъмурию ҳудудӣ, маҳалли аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- номгӯи қисмҳои таркибии воҳиди маъмурию ҳудудӣ, маҳалли аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- воҳиди маъмурию ҳудудӣ, ки ба ҳайати он воҳиди маъмурию ҳудудӣ, маҳалли аҳолинишини ба ҳисоб гирифташаванда дохил мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- номи истгоҳи наздиктарини роҳи оҳан ва масофа то ба он бо андозаи километр;

- масофа то маркази маъмурии вилоят, шаҳр, ноҳия, шаҳрак, деҳот бо андозаи километр.

Моддаи 24. Хориҷ намудани маҳалҳои аҳолинишин аз Феҳристи бақайдгирӣ ва Феҳристи баҳисобгирӣ

1. Маҳалҳои аҳолинишине, ки аҳолии онҳо аз минтақа баромада рафтааст ё ба ҷои дигар кӯчидааст, бояд аз Феҳристи бақайдгирӣ ва Феҳристи баҳисобгирӣ хориҷ карда шаванд.

2. Аз Феҳристи бақайдгирӣ ва Феҳристи баҳисобгирӣ инчунин маҳалҳои аҳолинишине, ки ба ҳудуди шаҳр, шаҳрак дохил гардидаанд ё бо дигар маҳалҳои аҳолинишин якҷоя карда шудаанд, хориҷ карда мешаванд.

3. Маҳалҳои аҳолинишин бо тартиби барои бақайдгирӣ ва баҳисобгирӣ муқарраргардида аз Феҳристи бақайдгирӣ ва Феҳристи баҳисобгирӣ хориҷ карда мешаванд.

Моддаи 25. Ҳуҷҷатҳо ва маводе, ки барои ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ заруранд

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Ҳуҷҷатҳо ва маводи зарурӣ барои таъсис ва барҳам додани воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, таљйир додани сарҳади онҳо, ба категорияи шаҳр, шаҳрак ва деҳа мансуб донистани маҳалҳои аҳолинишин, таљйир додани сарҳади онҳо, муқаррар кардан ва ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ, номивазкунии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин мутобиқи Номгӯи ҳуҷҷатҳо ва мавод оид ба ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудие, ки ба Қонуни конститусионии мазкур замима гардидааст, ба Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

Моддаи 26. Баҳисобгирии омории воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

Баҳисобгирии омории воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин аз ҷониби мақомоти омори давлатӣ пеш бурда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492).

БОБИ 6. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 27. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни конститутсионии мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни конститутсионии мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 28. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудии Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 4 ноябри соли 1995 "Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1995, №21, мод. 239; с. 2000, №11, мод. 513; с. 2003, №4, мод. 153; с. 2008, №3, мод. 182; с. 2009, №7-8, мод. 489; №12, мод.812) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 29. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни конститутсионии мазкур

Қонуни конститутсионии мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

19 марти соли 2013, № 958

Замима

ба Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон

"Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти

марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Номгӯи ҳуҷҷатҳо ва маводе, ки оид ба ҳалли масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ пешниҳод карда мешаванд

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

I. Ҳангоми таъсиси вилояти нав:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мактуби тавзеҳии дорои маълумоти асосноккунандаи масоҳати иҷтимоию иқтисодии зарурати таъсиси вилояти нав, сарҳадҳои пешбинишуда, тақсимоти шаҳрӣ ва ноҳиявӣ, маркази маъмурӣ ва номи он, ҳудуд, теъдоди аҳолӣ, аз ҷумла теъдоди аҳолии шаҳрҳо ва деҳаҳо;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилояте, ки ҳудуди он тақсим карда мешавад.

2. Ҳангоми таљйир додани сарҳади вилоят ва ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии он:

(Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлисҳои вакилони халқи вилояте, ки як қисми ҳудуди он гирифта ва вилояте, ки ин ҳудуд ба он дохил карда мешавад дар бораи ризоият ба ин таљйирот;

- қарори Маҷлисҳои вакилони халқи ноҳияе, ки ҳудуди он гирифта мешавад ва ноҳияе, ки ин ҳудуд ба ҳайати он дохил карда мешавад;

- қарори маҷлисҳои маҳалҳои аҳолинишини дахлдор ва ҷамоатҳои шаҳрак ва деҳот дар бораи ризоият барои аз як вилоят ба вилояти дигар додани ҳудуд, агар дар ҳудуди додашаванда маҳалҳои аҳолинишин мавҷуд бошанд;

- мактуби тавзеҳии дорои маълумот дар бораи масоҳати ҳудуди додашаванда, номгӯи воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ё маҳалҳои аҳолинишин, теъдоди аҳолӣ ва тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии ҳудуди додашаванда (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- тасвири сарҳад, харитаи топографӣ бо нақшаи хати гузариши сарҳади маъмурию ҳудудӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- тарҳи нақша бо нишон додани ҳудуди додашаванда ва маҳалҳои аҳолинишин, шабакаи роҳҳо, сарҳадҳои мавҷуда ва нави вилоят дар ин маҳал;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят ва мактуби тавзеҳие, ки дар он далелҳои зарурати ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурӣ, тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии маркази нави маъмурӣ, масофаи он то марказҳои маъмурии ноҳияву шаҳрҳои вилоят ва пойтахти мамлакат нишон дода шудаанд.

3. Ҳангоми таъсис додани ноҳияи нав:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилояте, ки дар ҳудуди он ноҳияи нав таъсис дода мешавад;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи ноҳияи тақсимшаванда дар бораи ризоияти ба ҳайати ноҳияи нави таъсисёбанда додани як қисми ҳудуди он;

- мактуби тавзеҳие, ки дар он маълумот оид ба зарурати таъсис додани ноҳияи нав, тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии ноҳияе, ки ҳудуди он тақсим карда мешавад ва ноҳияи навтаъсисёбанда, масоҳати ҳудуд, теъдоди аҳолии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишини ноҳияе, ки ҳудуди маъмурии он тақсим карда мешавад ва ноҳияи навтаъсисёбанда, тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии маркази маъмурии пешбинишудаи ноҳияи нав, масофаи байни он то марказҳои маъмурии шаҳракҳо, деҳот, вилоят, пойтахти мамлакат, истгоҳи наздиктарини роҳи оҳан, мавҷудияти биноҳо барои ҷойгир намудани муассисаҳои ноҳия, буҷети тахминии ноҳияи нав, номе, ки барои номгузорӣ ба ноҳияи навтаъсисёбанда пешниҳод мешавад ва шарҳи ин ном дарҷ гардида бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- тарҳи нақшаи ноҳияе, ки ҳудуди он тақсим карда мешавад ва ноҳияи нав ташкилшаванда, ки дар он сарҳади ин ноҳияҳо, шаҳракҳо ва деҳот нишон дода мешавад.

4. Ҳангоми таъсис додани ноҳияи шаҳр:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳре, ки дар ҳайати он ноҳия таъсис дода мешавад;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят дар мавриди дар ҳудуди вилоят таъсис додани ноҳияи шаҳр;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи ноҳияи шаҳре, ки ҳудуди маъмурии он тақсим карда мешавад;

- мактуби тавзеҳие, ки дар он маълумот оид ба зарурати таъсис додани ноҳияи шаҳр, масоҳати ҳудуд ва теъдоди аҳолии ноҳияи таъсисёбанда, номгӯи корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳои дигар, тавсифномаи мухтасари фонди манзил ва хоҷагии коммуналӣ, маълумот дар бораи муассисаҳои иҷтимоию фарҳангӣ, буҷети тахминии ноҳияи шаҳрии таъсисёбанда, мавҷудияти биноҳо барои ҷойгир намудани мақомоти маъмурии ноҳия, номе, ки барои номгузории ноҳия пешниҳод мегардад ва шарҳи он дарҷ гардида бошанд;

- тасвири сарҳад, харитаи топографӣ бо нақшаи хати гузариши сарҳади марзиву маъмурӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- нақшаи шаҳр бо тарҳи сарҳади ноҳияи навтаъсисёбанда.

5. Ҳангоми таљйир додани сарҳади ноҳия, ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии он, таљйир додани сарҳади ноҳияи шаҳр:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят;

- қарорҳои Маҷлисҳои вакилони халқи ноҳияе, ки як қисми ҳудуд аз таркиби он гирифта ва ноҳияе, ки ҳамон ҳудуд ба таркиби он дохил карда мешавад;

- қарорҳои ҷамоатҳои шаҳрак ва деҳот, маҷлисҳои аҳолии маҳалҳои аҳолинишини дахлдор дар хусуси ризоият барои ба ноҳияи дигар додани ин ҳудуд;

- мактуби тавзеҳии дорои маълумот дар бораи масоҳати ҳудуди додашаванда, номгӯи воҳидҳои марзиву маъмурӣ ё маҳалҳои аҳолинишин ва теъдоди аҳолии онҳо, тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии ҳудуди додашаванда (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- тарҳи нақша бо нишон додани ҳудуди додашаванда ва маҳалҳои аҳолинишин, шабакаи роҳҳо, сарҳадҳои мавҷуда ва нав дар ин маҳал;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи ноҳия бо мактуби тавзеҳии дорои далелҳои зарурати кӯчонидани маркази маъмурӣ ва тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии маркази нави маъмурӣ бо нишон додани масофаи байни маркази нави маъмурӣ ва марказҳои маъмурии деҳот, шаҳракҳо, вилоят ва пойтахти мамлакат:

- қарори Маҷлисҳои вакилони халқи ноҳияе, ки як қисми ҳудуди он гирифта мешавад ва ноҳияи шаҳрие, ки ҳамин ҳудуд ба таркиби он дохил карда мешавад, бо мактуби тавзеҳии дорои тавсифи таљйироти пешбинишуда, тарҳи нақшаи ҳудуди додашаванда бо нишон додани сарҳади мавҷуда ва сарҳади нави ноҳияҳо.

6. Ҳангоми ба категорияи шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ ва вилоят мансуб донистани маҳалли аҳолинишин:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси дахлдори вакилони халқи вилоят, шаҳр ва Ҷамоати шаҳрак бо пешниҳод дар бораи ба ин ё он категорияи шаҳрҳо мансуб донистани маҳалли аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- мактуби тавзеҳие, ки дар он маълумот оид ба асосноккунии зарурати ба категорияи шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ ва вилоят мансуб донистани маҳалли аҳолинишин, тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии маҳалли аҳолинишине, ки таљйир меёбад, теъдоди аҳолӣ, маълумот дар бораи фонди манзил, масоҳати ҳудуд, масофа то маркази маъмурии вилоят, пойтахти мамлакат ва истгоҳи наздиктарини роҳи оҳан, буҷети тахминии шаҳр, мавҷудияти биноҳо барои ҷойгир намудани мақомоти маъмурии шаҳр, пешниҳод дар бораи номи шаҳр ва шарҳи он дарҷ гардида бошанд;

- тарҳи нақшаи маҳалли аҳолинишин, ки ба шаҳр мансуб дониста мешавад, бо нишон додани сарҳади он.

7. Ҳангоми ба категорияи шаҳрак мансуб донистани маҳалли аҳолинишин:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи дахлдори шаҳр, ноҳия, Ҷамоати деҳот бо пешниҳод дар хусуси ба категорияи шаҳрак мансуб донистани маҳалли аҳолинишин (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- мактуби тавзеҳие, ки дар он маълумот оид ба асосноккунии зарурати ба категорияи шаҳрак мансуб донистани маҳалли аҳолинишин, тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии он, теъдоди аҳолӣ, маълумот дар бораи фонди манзил, масоҳати ҳудуд, масофа то марказҳои маъмурии ноҳия ва вилоят, пойтахти мамлакат ва истгоҳи наздиктарини роҳи оҳан, буҷети тахминии шаҳрак, мавҷудияти биноҳо барои ҷойгир намудани Ҷамоати шаҳрак, пешниҳод дар бораи номи шаҳрак ва шарҳи он дарҷ гардида бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- тарҳи нақшаи маҳалли аҳолинишине, ки ба шаҳрак табдил дода мешавад, бо нишон додани сарҳади он.

8. Ҳангоми таљйир додани сарҳади шаҳр ва шаҳрак:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят (оид ба шаҳрҳои тобеи вилоят);

- қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳр, Ҷамоати шаҳрак, инчунин қарори Маҷлиси вакилони халқи ноҳияе, ки дар тобеияти худ шаҳрак дорад, бо пешниҳод дар хусуси таљйир додани сарҳади шаҳр, шаҳрак; (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492)

- қарори Маҷлиси вакилони халқи воҳиди маъмурию ҳудудие, ки як қисми ҳудуди он ба шаҳр, шаҳрак дохил карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- мактуби тавзеҳие, ки дар он маълумот оид ба асосноккунии зарурати таљйир додани сарҳади шаҳр, шаҳрак, масоҳати ҳудуде, ки ба сарҳади шаҳр, шаҳрак дохил карда мешавад, номгӯи маҳалҳои аҳолинишин, теъдоди аҳолии ба ҳудуди шаҳр, шаҳрак дохилшаванда, маълумот дар бораи муассисаҳо, корхонаҳо, ташкилотҳои дигари дар ҳудуди додашаванда воқеъбуда дарҷ гардиданд (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- тарҳи нақшаи шаҳр, шаҳрак бо нишон додани сарҳади мавҷуда ва сарҳади нави пешбинишуда.

9. Ҳангоми таъсис додани деҳоти нав:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳр, ноҳия, ки дар тобеияти худ шаҳрак ва деҳот доранд, бо дархост дар хусуси ташкил намудани деҳоти нав;

- қарори ҷамоатҳои деҳоте, ки аз ҳисоби хурд намудани онҳо деҳоти нав ташкил меёбад дар хусуси ризоият доир ба таљйир додани ҳудудҳояшон;

- қарори маҷлисҳои аҳолии деҳаҳои ба ҳайати деҳоти нав дохилшаванда дар хусуси ризоияти онҳо барои ба деҳоти нав додани ин маҳалҳои аҳолинишин;

- мактуби тавзеҳие, ки дар он маълумот оид ба асосноккунии зарурати тавсиф намудани деҳоти нав, масоҳати ҳудуд, теъдоди аҳолӣ ва номгӯи маҳалҳои аҳолинишини деҳоте, ки ҳудуди онҳо тақсим мешавад ва деҳоте, ки нав ташкил карда мешаванд, масофа аз маҳалҳои аҳолинишин то марказҳои маъмурии деҳоте, ки ҳудуди онҳо хурд карда мешавад ва масофа аз маҳалҳои аҳолинишине, ки ба ҳайати деҳоти нав дохил мегарданд, то маркази маъмурии пешбинигардидаи он, тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии деҳоте, ки ҳудуди онҳо тақсим карда мешавад ва деҳоте, ки нав таъсис дода мешаванд, буҷети тахминии деҳоти нав, мавҷудияти биноҳо барои ҷойгир намудани ҷамоати он, пешниҳоди номи деҳоти нав ва шарҳи он, инчунин маълумот дар бораи маркази маъмурии он дарҷ гардидаанд;

- тарҳи харитаи деҳоте, ки ҳудуди онҳо тақсим мешаванд ва деҳоти нав таъсисёбанда бо нишон додани маркази маъмуриву маҳалҳои аҳолинишин, сарҳадҳои онҳо ва шабакаи роҳҳо ва.

10. Ҳангоми таљйир додани сарҳади деҳот ва ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии он:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳр, ноҳияе, ки дар ҳудуди худ деҳот доранд, бо пешниҳод дар хусуси таљйир додани сарҳади деҳот ва ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурии он;

- қарорҳои Ҷамоати деҳоте, ки як қисми ҳудуди он гирифта мешавад ва деҳоте, ки ҳамон қисми ҳудуд ба таркиби он дохил карда мешавад. Агар дар ҳудуди додашаванда маҳалҳои аҳолинишин мавҷуд бошанд, қарорҳои маҷлисҳои аҳолии онҳо дар хусуси ризоият барои додани ҳудуди маҳалли истиқомати онҳо ба деҳоти дигар пешниҳод карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- мактуби тавзеҳии дорои маълумот дар бораи масоҳати ҳудуди додашаванда, номгӯи маҳалҳои аҳолинишин ва теъдоди аҳолии ҳар яки онҳо, тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии ҳудуди додашаванда;

- тасвири сарҳад, харитаи топографӣ бо нақщаи хати гузариши сарҳади маъмурию ҳудудӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 2.01.2018 № 1492);

- нақшаи ҳудуди додашаванда бо нишон додани маҳалҳои аҳолинишин, шабакаи роҳҳо, сарҳади мавҷуда ва нав дар маҳалли мазкур;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳр, ноҳия, ки дар ҳудуди худ деҳот доранд, инчунин қарори Ҷамоати деҳот бо мактуби тавзеҳии дорои асосноккунии зарурати ба ҷои дигар кӯчонидани маркази маъмурӣ ва тавсифномаи иҷтимоию иқтисодии маркази нави маъмурӣ, бо нишон додани масофа аз маркази маъмурии нав то маҳалҳои аҳолинишин ва маркази маъмурии ноҳия.

11. Ҳангоми номивазкунии воҳидҳои марзиву маъмурӣ ва маҳалҳои аҳолинишин:

Ҳангоми иваз намудани номи вилоят:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят;

- мактуби тавзеҳие, ки дар он асосноккунии зарурати иваз намудани номи вилоят ва шарҳи номи нави он зикр карда мешаванд.

Ҳангоми иваз намудани номи шаҳр, ноҳия:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят (ҳангоми дигар кардани номи шаҳр, ноҳияи тобеи вилоят);

- қарори Маҷлиси вакилони халқи шаҳр, ноҳияи дахлдор;

- мактуби тавзеҳие, ки дар он зарурати иваз намудани номи шаҳр, ноҳия ва шарҳи номи нави онҳо зикр карда мешаванд.

Ҳангоми иваз намудани номи шаҳрак:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят, шаҳр, ноҳияе, ки дар ҳудуди худ шаҳрак доранд;

- қарори ҷамоати шаҳрак;

- қарорҳои маҷлисҳои аҳолии маҳалҳои аҳолинишини дахлдор;

- мактуби тавзеҳие, ки дар он зарурати иваз намудани номи шаҳрак ва шарҳи номи нави он зикр карда мешаванд.

Ҳангоми иваз намудани номи деҳот:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят, шаҳр, ноҳияе, ки дар ҳудуди худ деҳот доранд;

- қарори ҷамоати деҳот;

- қарорҳои маҷлисҳои аҳолии маҳалҳои аҳолинишини дахлдор;

- мактуби тавзеҳие, ки дар он зарурати иваз намудани номи деҳот ва шарҳи номи нави он зикр карда мешаванд.

Ҳангоми иваз намудани номи деҳа:

- пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- қарори Маҷлиси вакилони халқи вилоят, шаҳр, ноҳия;

- қарорҳои ҷамоатҳои шаҳрак, деҳоте, ки дар ҳудуди худ деҳа доранд;

- қарори маҷлиси аҳолии ҳудуди дахлдор;

- мактуби тавзеҳие, ки дар он зарурати иваз намудани номи деҳа ва шарҳи номи нави он зикр карда мешаванд.

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оид ба қабул намудани Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

1. Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон" қабул карда шавад.

2. Қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ба тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 4 ноябри соли 1995 "Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1995, №21, мод. 240), қарорҳои Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2000, №6, мод. 372; с.2003, №3, мод. 101; с. 2008, №1, қ.2, мод.56; с.2009, №5, мод.377; №9-10, мод. 586) аз эътибор сокит дониста шаванд.

Раиси

Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии

Ҷумҳурии Тоҷикистон Ш. ЗУҲУРОВ

ш. Душанбе, 12 декабри соли 2012, № 1001

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ МИЛЛИИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оид ба Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон"-ро баррасӣ намуда, қарор мекунад:

Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ҷонибдорӣ карда шавад.

Раиси

Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии

Ҷумҳурии Тоҷикистон М.Убайдуллоев

ш. Душанбе, 28 феврали соли 2013, №482

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ИНТИХОБОТИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

word

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ

Рақам:

856

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

10.12.1999

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ИНТИХОБОТИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1999, № 12, мод. 296; с. 2004, № 7, мод. 451; с. 2007, № 5, мод. 352; с. 2008, № 10, мод. 797; с. 2012, № 8, мод. 811; с. 2014, № 3, мод. 140, № 7, қ. 1, мод. 382; с. 2017, № 7-8, мод. 562; с. 2018, № 2, мод. 61, №9-10, мод. 581)

(Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44, от 12.05.2007 № 256, от 6.10.2008 № 444, аз 01.08.2012 № 896, аз 14.03.2014 № 1065, аз 26.07.2014 № 1086, аз 18.07.2017 № 1452, аз 21.02.2018 № 1508, аз 19.07.2019 № 1639)

I. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

Моддаи 1. Муносибатҳое, ки Қонуни конститутсионии мазкур танзим менамояд

Қонуни конститутсионии мазкур мувофиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи интихобот, кафолатҳои он, тайёр намудан ва гузаронидани интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро танзим менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452).

Моддаи 1(1). Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065)

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни конститутсионии мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065, аз 18.07.2017 № 1452).

Моддаи 2. Сохтори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ду маҷлис - Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон иборат аст.

Моддаи 3. Принсипҳои иштироки шаҳрвандон дар интихобот

Интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон дар асоси ҳуқуқи умуми, баробар ва бевосита бо овоздиҳии пинҳони ва низоми омехтаи интихобот сурат мегирад, дар он ҳеҷ гуна ҳадди ҳисоб (квота) муқаррар карда намешавад.

Иштирок дар интихобот озод ва ихтиёри мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Интихоботи аъзои Маҷлиси милли дар асоси ҳуқуқи интихоботии бавосита бо овоздиҳии пинҳони сурат мегирад ва аз чор як ҳиссаи онро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин мекунад.

Моддаи 4. Ҳуқуқи умумии интихобот

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки синнашон то рӯзи интихобот ба 18 расидааст, қатъи назар аз мансубияташон ба миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди дини, мавқеи сиёси, вазъи иҷтимои, таҳсилот ва дороии молу мулк ҳуқуқи интихоб кардан доранд.

Ба Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон шахсоне таъин ва интихоб мешаванд, ки ба талаботи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни конститутсионии мазкур ҷавобгӯ бошанд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508).

Шахсоне, ки суд онҳоро ғайри қобили амал донистааст ё бо ҳукми суд дар ҷойхои маҳруми аз озоди нигоҳ дошта мешаванд, ҳуқуқи дар интихобот иштирок кардан надоранд.

Шарту шароити интихоб нашудан ва бо мақоми узви Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон номувофиқ будани вазифаи ишголкардаи шаҳрвандонро Конститутсия ва Қонуни конститутсионии мазкур муайян мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Моддаи 5. Ҳуқуқи баробари интихобот

Интихобкунандагон дар интихобот дар асоси ҳуқуқи баробар иштирок мекунанд.

Моддаи 6. Ҳуқуқи бевосита ва бавоситаи интихобот

Вакилони Маҷлиси намояндагон аз тарафи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон бевосита интихоб карда мешаванд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508).

Аъзои Маҷлиси милли аз тарафи вакилони мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ интихоб мешаванд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508).

Моддаи 7. Овоздиҳии пинҳони

Овоздиҳи дар интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон пинҳони мебошад. Мудохила ба изҳори иродаи овоздиҳандагон манъ аст.

Моддаи 8. Ошкорбаёни ҳангоми тайёри ва гузаронидани интихобот ба Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон

Тайёр намудан ва гузаронидани интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон аз тарафи комиссияҳои интихобот ба таври шаффоф ва ошкоро сурат мегирад (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Комиссияҳои интихобот аз кори худ, аз ташкили ҳавзаҳои интихобот, участкаҳои интихобот, ҳайат, ҷою вақти кори комиссияҳои интихобот ба аҳоли хабар медиҳанд ва онҳоро бо руйхати интихобкунандагон, феҳристи ҳизбҳои сиёсии дар интихобот иштироккунанда шинос мекунанд, дар бораи номзадҳо, натиҷаи овоздиҳи ва интихобот маълумот медиҳанд.

Қисмҳои сеюм ва чорум хориҷ карда шаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Намояндагони матбуот, телевизион ва радио дар маҷлисҳои комиссияҳои интихобот, иштирок карда, дар биноҳои овоздиҳи ҳузур дошта метавонанд, рафти тайёри ва гузаронидани интихобот, инчунин қарорҳои комиссияҳои интихоботро инъикос менамоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Моддаи 8 (1). Мақом ва ваколатҳои мушоҳидони миллӣ

Ҳизбҳои сиёсие, ки номзадҳои худро ба вакилӣ пешбарӣ намудаанд ва номзадҳое, ки ба вакилӣ ба тарзи худпешбарӣ пешниҳод шудаанд, бо тартиби муқарраргардида рӯйхати мушоҳидони миллиро барои бақайдгирӣ ба комиссияҳои ҳавзавии дахлдори интихобот пешниҳод менамоянд. Мушоҳидони миллӣ дар рӯзи баргузории интихобот дар биноҳои овоздиҳӣ рафти интихоботро мушоҳида менамоянд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508).

Фаъолияти мушоҳидони миллӣ баъди бо қарори комиссияҳои ҳавзавии дахлдори интихобот тасдиқ гардидани рӯйхати онҳо оғоз ёфта, пас аз эълон гардидани натиҷаи пешакии интихобот қатъ мегардад (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508).

Мушоҳидони миллӣ дорои ҳуқуқҳои зерин мебошанд:

- бо рӯйхати интихобкунандагон шинос шаванд;

- дар хонаи овоздиҳи аз о(оз то анҷоми кори комиссияи участкавии интихобот ҳузур дошта бошанд;

- супоридани бюллетенҳои овоздиҳиро ба интихобкунандагон мушоҳида кунанд;

- ҳангоми овоздиҳии интихобкунандагон берун аз ҳуҷраи овоздиҳи ҳузур дошта бошанд;

- ҳисоби шумораи бюллетенҳои аз ҳисоб баровардашуда, бюллетенҳои дар қуттии овоздиҳи мавҷудбуда, аз ҷумла бюллетенҳои беэътибор, ҳисоби овозҳои интихобкунандагонро дар шароите, ки ба мушоҳидаи ҷараёни ҳисоби бюллетенҳои овоздиҳи имкон медиҳад, мушоҳида намоянд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508);

- бо протоколҳои комиссияҳои участкавии интихобот оид ба натиҷаи овоздиҳи ва комиссияҳои ҳавзавии интихобот дар бораи натиҷаи интихобот шинос шаванд;

- аз қарор ва амали (беамалии) комиссияи интихобот ба комиссияи болоии интихобот ва ё суд шикоят намоянд;

- ҳангоми ҳисоби такрории овозҳои интихобкунандагон дар комиссияҳои дахлдори интихобот ҳузур дошта бошанд.

Мушоҳидони милли ҳуқуқ надоранд:

- бюллетенҳои овоздиҳиро ба интихобкунандагон супоранд;

- бо хоҳиши интихобкунанда барои гирифтани бюллетен имзо гузоранд;

- бо хоҳиши интихобкунанда бюллетен пур кунанд;

- амале соднр намоянд, ки махфи будани овоздиҳиро халалдор созад;

- бевосита дар ҳисоби бюллетенҳо, ки аз тарафи аъзои комиссияи интихобот анҷом дода мешавад, иштирок намоянд;

- амале содир намоянд, ки ба кори комиссияи интихобот монеа шавад ва ё дар қабули қарори комиссияи дахлдори интихобот иштирок намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Моддаи 8 (2). Мақом ва ваколатҳои мушоҳидони байналмилалӣ

Бо мақсади мушоҳидаи ннтихобот, гузаронидани он дар шароити шаффоф ва ошкоро мушоҳидони байналмилалӣ даъват карда мешаванд.

Фаъолияти мушоҳидони байналмилалӣ баъди аккредитатсияи онҳо аз ҷониби Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз ёфта, пас аз эълон гардидани натиҷаи пешакии интихобот қатъ мегардад (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508).

Фаъолияти мушоҳидони байналмилали тибқи Қонуни конститутсионии мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои дахлдори байналмилали танзим мегардад.

Мушоҳидони байналмилали бо тартиби муқарраргардида иҷозатнома гирифта, дар Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми доштани даъватнома аккредитатсия карда мешаванд. Даъватнома аз ҷониби мақомоти дахлдори Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди нашри расмии қарор дар бораи таъини рӯзи нитихобот фиристода мешавад.

Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси ба мушоҳидони байналмилали дар бораи аккредитатсияи онҳо шаҳодатномаи намунаи муқарраргардидаро медиҳад. Шаҳодатномаи мазкур ба мушоҳиди байналмилали ҳуқуқ медиҳад, ки дар давраи омодагири ва гузарондани интихобот мушоҳидаро амали намояд.

Мушоҳидони байналмилали дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон зери ҳимояи Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд.

Мушоҳидони байналмилали фаъолияти худро озодона анҷом медиҳанд. Таъминоти моддию молиявии фаъолияти мушоҳидони байналмилалӣ ҳисоби тарафе, ки онҳоро фиристодааст ё аз ҳисоби маблағи худи онҳо анҷом дода мешавад (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508).

Мушоҳидони байналмилали ҳуқуқ доранд:

- санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва дигар санадҳое, ки ҷараёни интихоботро танзим менамоянд, дастрас кунанд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508);

- бо ҳизбҳои сиёсие, ки дар интихобот ширкат доранд ва бо номзадҳои алоҳида вохӯрии расмӣ намоянд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508);

- дар участкаи интихоботи ва бинои овоздиҳи, аз ҷумла дар рӯзи овоздиҳи ҳузур дошта бошанд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508);

- ҷараёни овоздиҳи, ҳисоби овозҳо ва муайян намудани натнҷаи онҳоро дар шароите, ки ба мушоҳидаи ҳисоби бюллетенҳо имкон медиҳад, мушоҳида намоянд;

- бо натиҷаи баррасии шикоятҳо (аризаҳо) ва эродҳо вобаста ба вайрон кардани қонунгузории интихобот шинос шаванд;

- ба намояндагони комиссияҳои интихобот бе дахолат ба кори онҳо, оид ба мушоҳидаҳои худашон иттилоъ диҳанд;

- баъди ба анҷом расидани овоздиҳи ақидаи худро оид ба омодагири ва гузарондани интихобот ошкоро изҳор намоянд;

- хулосаи худро оид ба мушоҳидаи ҷараёни интихобот ба Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси пешниҳод кунанд. Мушоҳидони байналмилали ҳуқуқ надоранд:

- Ҳангоме, ки интихобкунанда дар бюллетенҳои ннтихобот қайдҳои худро мегузорад, дар ҳуҷраи овоздиҳи ҳозир бошанд;

- ба интихобкунандагон таъсир расонанд, ягон хел мавод ё адабиёти тар(иботиро паҳн намоянд;

- нисбати ҳизбҳои сиёси, номзадҳо ба вакили ё тартиби гузаронидани интихобот афзалиятеро баён намоянд;

- аз интихобкунандагон ба тарафдории ки овоз додани онҳоро пурсанд;

- дар хулосаи худ аз ҳолатҳое, ки бо ҳуҷҷатҳо асоснок нагардидаанд ва қобили тафтиш нестанд, истифода баранд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508);

- мақоми худро барои содир кардани амале, ки ба мушоҳидаи рафти интихобот вобаста нест, истифода баранд.

Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сурати аз тарафи мушоҳидони байналмилали вайрон намудани Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, принсипҳо ва меъёрҳои аз тарафи умум эътирофшудаи ҳуқуқи байналмилали аккредитатсияи мушоҳидони байналмилалиро бекор менамояд.

Мушоҳидони байналмилали уҳдадоранд:

- Конститутсия, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои байналмилалиро риоя намоянд;

- бо худ дар бораи аккредитатсия ба сифати мушоҳиди байналмилали шаҳодатномаи мушоҳиди байналмилалиро дошта бошанд ва онро бо талаби комиссияи интихобот нишон диҳанд;

- вазнфаҳои худро дар асоси принсипҳои бетарафии сиёси, бе(арази, худдори аз изҳори ҳама гуна афзалият, баҳодиҳи ба комиссияҳои интихоботи, мақомоти давлати ва дигар мақомот, шахсони мансабдор ва дигар иштирокчиёни ҷараёни интихобот анҷом диҳанд;

- ба ҷараёни интихобот дахолат накунанд;

- хулосаҳои худро дар асоси мушоҳида ва маводи воқеи таҳия намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Моддаи 9. Маблаггузории интихобот

Маблағ барои тайёри ва гузаронидани интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон аз буҷети ҷумҳурияви ҷудо карда мешавад.

Номзад ба вакилии Маҷлиси намояндагон, ҳизбҳои сиёси, ки дар ннтихобот иштирок мекунанд, хазинаи интихоботии худро барои маблаггузории интихобот таъсис медиҳанд. Маблагҳои хазинаи интихоботии номзад ба вакили ва ҳизби сиёси дар суратҳисоби муваққатии махсуси Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон "Амонатбонк", шӯъбаҳои он нигоҳ дошта мешаванд. Маблагҳои ин хазинаҳо танҳо барои гузаронидани интихобот истифода шуда, аз ҷониби номзад ва ҳизби сиёси ихтиёрдори карда мешаванд.

Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон "Амонатбонк", шӯъбаҳои он суратҳисобҳои муваққатии махсусро барои ташкили хазинаи интихоботии номзад ба вакили ва ҳизби сиёси дар асоси маълумоти хаттии Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон мекушоянд. Аз ин маблаг фоида гирифта намешавад. Хазинаи интихоботии номзад ба вакили ва ҳизби сиёси аз маблагҳои зерин метавонанд ташкил карда шаванд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508):

- маблагҳое, ки барои ташвиқоти пеш аз интихобот аз тарафи комиссияҳои дахлдори интихобот ҷудо карда мешаванд;

- маблагҳои шахсии номзад ба вакили, ки он набояд аз 500 (панҷсад) нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 6.10.2008 № 444);

- маблаги ҳизби сиёси барои номзаде, ки ҳизби сиёси ба ҳавзаи якмандатии интихобот пешбари намудааст, набояд аз 500 (панҷсад) нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад (Қонуни конст. ҶТ аз 6.10.2008 № 444);

- маблагҳои хазинаи интихоботии ҳизби сиёси, ки рӯйхати номзадҳоро ба ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳурияви пешниҳод намудааст, набояд аз 10000 (даҳ ҳазор) нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 6.10.2008 № 444);

- маблагҳои хайрияи шахсони воқеи ва ҳуқуқи.

Маблагҳои хайрияи шахсони воқеи барои хазинаи интихоботии номзад ба вакили набояд аз 50 (панҷоҳ) ва барои ҳизби сиёси набояд аз 100 (сад) нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошанд. Маблагҳои хайрияи шахсони ҳуқуқи барои хазинаи интихоботии номзад ба вакили набояд аз 100 (сад) ва барои ҳизби сиёси набояд аз 500 (панҷсад) нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 6.10.2008 № 444).

Хадди ниҳоии хазинаи интихоботии номзад ба вакили набояд аз 1500 (як ҳазору панҷсад) ва ҳизби сиёси набояд аз 30 000 (си ҳазор) нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд бошад (Қонуни конст. ҶТ аз 6.10.2008 № 444).

Ба таври хайрия маблаггузори ба хазинаи интихоботии номзад ба вакили ва ҳизби сиёси аз ҷониби шахсони воқеи ва ҳуқуқии зерин манъ аст:

- давлатҳо, созмонҳо ва шахсони ҳуқуқии хориҷӣ (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508);

- шаҳрвандони хориҷи ва шахсони бешаҳрванд;

- шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба синни 18 нарасидаанд;

- шахсони ҳуқуқие, ки бо иштироки саҳмияи хориҷи таъсис ёфтаанд;

- ташкилотҳои байналмилали ва ҳаракатҳои ҷамъиятии байналмилали;

- мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлати ва худидоракунии маҳалли;

- ташкилотҳои давлати ва ташкилотҳое, ки саҳми давлат дар онҳо аз си фоиз зиёд мебошад;

- қисмҳо, ҷузъу томҳо ва дигар сохторҳои ҳарби, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ;

- иттиҳодияҳои дини, ташкилотҳои эҳсонкорӣ ва дигар ташкилотҳое, ки аз ҷониби онҳо таъсис дода шудаанд (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452, аз 21.02.2018 № 1508);

- хайрияҳое, ки соҳибашон номаълум аст.

Дар сурати аз ҷониби шахсони воқеи ва ҳуқуқие, ки ҳуқуқи пардохти маблаги хайрияро ба хазинаи интихоботии номзад ба вакили ва ҳизби сиёси надоранд ва ё маблаги хайрияи шахсони воқеи ва ҳуқуқие, ки аз ҳадди муайяншудаи моддаи мазкур зиёд мебошад, бо қарори Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон пурра ба буҷети ҷумҳурияви гузаронида мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон "Амонатбонк", шӯъбаҳои он дар асоси дархости Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон уҳдадоранд ба комиссия оид ба ворид шудан ва харҷи маблағи хазинаи интихоботии номзад ба вакили ва ҳизби сиёси маълумот пешниҳод намоянд (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508).

Ҳамаи амалиёти молияви аз хазинаи интихоботии номзад он вакили ва ҳизби сиёси як рӯз пеш аз рӯзи интихобот қатъ мегардад ва дар бораи маблағи харҷшуда ва боқимонда ба Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таври хаттӣ хабар дода мешавад (Қонуни конст. 21.02.2018 № 1508).

Шакли ҳисоботи молиявии комиссияҳои интихобот оид ба маблаги воридшуда ва харҷшуда, ки барои гузароиидани интихобот ҷудо шудааст, инчунин ҳисоботи молиявии номзад ба вакили ва ҳизбн сиёсиро оид ба воридшави ва харҷи маблаги хазинаи интихоботии онҳо Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

Номзад ба вакили ва ҳизби сиёси на дертар аз 30 рӯзи баъди интихобот маблаги истифоданашудаи аз буҷет ҷудошударо ба комиссияи дахлдори интихобот бармегардонанд. Маблаги истифоданашудаи хазинаи интихоботии номзад ба вакили ва ҳизби сиёси, ки аз ҳисоби худи номзад, ҳизби сиёси, шахсони воқеи ва ҳуқуқи ташкил ёфтаанд, мутаносибан ба онҳо баргардонида мешавад.

Назорат оид ба мувофиқи мақсад истифода намудани маблағе, ки ба комиссияҳои интихоботии дахлдор барои гузаронидани интихобот ҷудо шудааст, инчунин назорат оид ба воридшави, сарчашмаҳои баҳисобгирии дуруст ва истифодаи мақсадноки маблаги хазинаи интихоботии номзад ба вакили ва ҳизбҳои сиёсиро Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон амали менамояд.

Номзад ба вакили ва ҳизби сиёси наметавонанд маблаги дигарро ба истиснои маблагҳои хазинаи номзад ба вакили ва ҳизби сиёси барои гузаронидани интихобот истифода баранд. Агар номзад ба вакили ва ҳизби сиёси маблаги дигарро, ба истиснои маблаги хазинаи интихоботии вакил ва ҳизби сиёси истифода баранд, комиссияи дахлдори интихобот қарори бақайдгирии номзад ба вакили ва рӯйхати номзадҳои аз ҷониби ҳизби сиёси пешбаришударо бекор мекунад.

Истифодаи амвол ва маблаги давлати, ки қонун пешбини накардааст, манъ аст (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

II. КОМИССИЯҲОИ ИНТИХОБОТ

Моддаи 10. Низоми комиссияҳои интихобот

Барои ташкил ва гузаронидани интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон комиссияҳои зерини интихобот ташкил карда мешаванд:

- Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- комиссияҳои ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли;

- комиссияҳои ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон;

- комиссияҳои участкави оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон. Комиссияҳои интихобот дар фаъолияти худ ба ҳеҷ мақоми давлати вобаста нестанд.

Қарор ва дигар санадҳои Комиссияҳои интихобот, ки дар доираи салоҳияташон қабул намудаанд, барои ҳамаи мақомоти давлати, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ҳизбҳои сиёси, идтиҳодияҳои ҷамъияти, ташкилотҳо ва шахсони мансабдор, номзадҳо, интихобкунандагон, ҳамчунин барои комиссияҳои поёнии интихобот ҳатми мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Комиссияҳои участкави оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон. Комиссияҳои интихобот дар фаъолияти худ ба ҳеҷ мақоми давлати вобаста нестанд. Қарор ва дигар санадҳои Комиссияҳои интихобот, ки дар доираи салоҳияташон қабул намудаанд, барои ҳамаи мақомоти давлати, мақомоти худидораи маҳалли, ҳизбҳои сиёси, идтиҳодияҳои ҷамъияти, ташкилотҳо ва шахсони мансабдор, номзадҳо, интихобкунандагон, ҳамчунин барои комиссияҳои поёнии интихобот ҳатми мебошад.

Қарори комиссияҳои интихобот, ки хилофи Конститутсия Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд ё берун аз доираи салоҳияташон қабул карда шудааст, аз тарафи комиссияи болоии интихобот ё суд бекор карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065, аз 21.02.2018 № 1508).

Таъсис ва фаъолияти дигар сохторҳо (мақомот, ташкилотҳо), ки мақомоти интихоботиро иваз мекунанд ё пурра ё қисман вазифаи онҳоро анҷом медиҳанд, ё ба фаъолияти қонунии онҳо халал мерасонанд, ё (айриқонуни ба фаъолияти онҳо дахолат мекунанд, ё мақом, ё салоҳияти онҳоро ба зиммаи худ мегиранд, манъ аст (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Моддаи 11. Таъсиси Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1639)

Раис, муовини раис ва аъзои Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистонро бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб ва бозхонд мекунад.

Фаъолияти Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистонро қонун танзим менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1639).

Моддаи 12. Ваколатҳои Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси

Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба иҷрои Қонуни конститутсионии мазкур назорат ва татбиқи якхелаи онро таъмин менамояд, дар доираи салоҳияти худ дастурҳо қабул ва тартиби татбиқи Қонуни конститутсионии мазкурро маънидод мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065, аз 21.02.2018 № 1508);

2) ҳавзаҳои якмандатии интихоботро оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон ташкил мекунад ва ба онҳо ному рақам мегузорад;

3) Комиссияҳои ҳавзавии интихоботро оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон ташкил медиҳад ва доир ба қароргоҳи онҳо маълумот дарҷ мекунад;

4) кори комиссияҳои интихоботро ба роҳ мемонад, тартиби ба ҳайати онҳо даровардани тағйиротро муайян мекунад, агар қарорҳои комиссияҳои ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон хилофи Қонуни конститутсионии мазкур бошанд, онҳоро мустақилона, ё бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон бекор мекунад;

5) масъалаҳои ба ҳавзаи интихобот ҳамроҳ намудани участкаҳои интихоботро, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил карда мешаванд, ҳаллу фасл менамояд;

6) ба номзадҳо барои иштирок карданашон дар маъракаи интихобот шароити баробар муҳайё мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

7) бо тартиби муқарраргардида маблағро ба комиссияҳои интихобот тақсим мекунад, бо бино, нақлиёт ва воситаҳои алоқа таъмин шудани комиссияҳои интихоботро назорат мекунад ва масъалаҳои дигари таъминоти моддию техникии интихоботро ҳаллу фасл менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

8) шакл ва матни бюллетенҳои интихоботро оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон, рӯйхати интихобкунандагон, протоколи ҷаласаҳои комиссияҳои интихобот, ҳуҷҷатҳои дигари интихобот, намунаи қуттиҳои интихобот ва муҳри комиссияҳои интихобот, тартиби нигоҳ доштани ҳуҷҷатҳои интихоботро муқаррар мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

9) бюллетенҳоро барои интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакилонн Маҷлиси намояндагон барои ҳамаи ҳавзаҳои интихобот тайёр мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44);

10) гузориши роҳбарони вазоратхо, кумитаҳои давлати, идораҳои давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, намояндагони ҳизбҳои сиёсиро аз руи масъалаҳои тайёри ва гузаронидани интихобот мешунавад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065);

11) тартиби муайян намудани сатҳи донистани забони давлатиро аз ҷониби номзад ба узви Маҷлиси миллӣ ва вакили Маҷлиси намояндагон муқаррар мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

12) тартиби иштироки мушоҳидони миллӣ, мушоҳидони байналмилалӣ, намояндагони воситаҳои ахбори хориҷи ва маҳаллиро муқаррар мекунад, онҳоро бо ҳуҷҷатҳои дахлдор таъмин менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44);

13) рӯйхати номзадҳоро аз ҳизбҳои сиёси, ки аз ҳавзаи интихоботии ягонаи умумиҷумҳурияви пешниҳод гардидаанд ва шахсони боэътимоди онҳоро ба қайд мегирад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

14) ба номзадҳое, ки аз ҳавзаи интихоботии ягонаи умумиҷумҳурияви ба қайд гирифта шудаанд ва ба шахсони боэътимоди ҳизбҳои сиёси шаҳодатномаи намунаи муқарраргардидаро медиҳад;

15) натиҷаи интихоботро дар тамоми Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷамъбаст менамояд, вакилони интихобшударо ба қайд мегирад, дар матбуот оид ба ҷамъбасти интихобот ахборот ва рӯйхати аъзоёни интихобшудаи Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагонро чоп мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065);

16) масъалаҳои гузаронидани интихоботи такрории аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагонро ҳал мекунад;

17) интихоботи аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагонро ба ивази аъзо ва вакилони хориҷшуда таъин намуда, мегузаронад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

18) аризаю шикоятҳоро аз хусуси қарору амали (беамалии) комиссияҳои интихобот баррасӣ менамояд ва аз руи онҳо қарорҳо қабул мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

19) ба бойгониҳо супурдани ҳуҷҷатҳои вобаста ба ташкил ва гузаронидани интихоботро таъмин менамояд;

20) мувофиқи Қонуни конститутсионии мазкур ва қонунҳои дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатҳои дигарро иҷро мекунад.

Моддаи 13. Ташкили комиссияи ҳавзавии интихобот

Комиссияҳои ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон инҳо мебошанд:

1) комиссияи ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли;

2) комиссияи ҳавзавии интихобот (Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси) оид ба интихоботи вакили Маҷлиси намояндагон аз ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳуриявии интихобот;

3) комиссияи ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон аз ҳавзаҳои якмандатии интихобот.

Комиссияҳои ҳавзавии интихоботи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ дар якҷоягӣ дар ҳайати раис, муовини раис, котиб ва на камтар аз 8 аъзо камаш ду моҳ, пеш аз интихоботи аъзои Маҷлиси милли аз тарафи Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси ташкил карда мешаванд. Ин комиссияҳо ҳамчун комиссияҳои ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли амал мекунанд. Комиссияҳои ҳавзавии якмандатии интихоботро оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси камаш ду моҳ пеш аз интихобот дар ҳайати раис, муовини раис, котиб ва на камтар аз 6 аъзо ташкил медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Ташкили комиссияҳои ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон бо пешниҳоди мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бо назардошти сурат мегирад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065, аз 19.07.2019 № 1639).

Ташкили комиссияҳои ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли бо пешниҳоди раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва комиссияи ҳавзавии интихоботи аъзои Маҷлиси милли аз шаҳру ноҳиҳои тобеи ҷумҳури бошад, бо пешниҳоди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Моддаи 14. Ваколатҳои комиссияи ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи вакили Маҷлиси намояндагон

Комиссияи ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон дорои ваколатҳои зерин мебошад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508):

1) иҷрои Қонуни конститутсионии мазкурро дар ҳудуди ҳавзаи интиҳобот назорат мекунад;

2) участкаҳои интихоботро ташкил менамояд, онҳоро рақамгузори мекунад, комиссияҳои участкавии интихобот ташкил медихад ва фаъолияти онҳоро танзим менамояд;

3) ахбори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, роҳбарони корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳоро аз руи масъалаҳои тайёри ва гузаронидани интихобот мешунавад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

4) бо тартиби муқарраргардида маблағро байни комиссияҳои участкавии интихобот тақсим менамояд, бо биною наклиёт, воситаҳои алоқа таъмин шудани комиссияҳои участкавии интихоботро мушоҳида мекунад ва масъалаҳои дигари дар ҳавзаҳои интихобот аз ҷихати моддию техники таъмин кардани интихоботро ҳаллу фасл менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

5) ба тартиб додани руйихатҳои интихобкунандагон ва барои шиносоии умум пешниҳод кардани он мушоҳида мекунад;

6) ба пешбарии номзадҳо ба вакилии Маҷлиси намояндагон мусоидат менамояд;

7) дар маъракаи интихобот шароити баробари иштироки номзадхоро ба вакилии Маҷлиси намояндагон таъмин менамояд;

8) ҳуҷҷатҳои дахлдорро аз ҳизбҳои сиёси ва шаҳрвандон (ба таври худпешбари), ки ба вакили номзад пешбари кардаанд, қабул менамояд;

9) номзадҳои ба вакилии Маҷлиси намояндагон пешбаришуда ва шахсони боэътимодиу мушоҳидони миллии онҳоро ба қайд мегирад ва ба онҳо шаҳодатномаи дахлдор медиҳад, плакатҳои тарҷимаи ҳоли номзадҳоро ба вакилии Маҷлиси намояндагон нашр менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

10) мулоқоти номзадҳо ба ваилии Маҷлиси намояндагонро бо интихобкунандагон ташкил мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

11) ба комиссияҳои участкавии интихобот бюллетенҳои интихоботиро дастрас мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44);

12) натиҷаи интихоботи ҳавзаро муқаррар мекунад ва ба Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси мефиристад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

13) овоздиҳи ва интихоботи такрори, ҳамчунин интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон ба ҷои вакилони хориҷшударо ташкил мекунад;

14) арзу шикоятҳоро аз хусуси қарору амали комиссияҳои участкавии интихобот барраси намуда, аз рӯи онҳо қарор қабул мекунад;

15) мувофиқи Қонуни конститутсионии мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатҳои дигарро иҷро мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Моддаи 15. Ваколатҳои комиссияҳои ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли

Комиссияи ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) ба иҷрои Қонуни конститутсионии мазкур дар ҳудуди ҳавзаи интихобот назорат мекунад;

2) гузориши мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатиро аз рӯи масъалаҳои тайёри ва гузаронидани интихобот мешунавад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065);

3) рӯйхати вакилони интихобкунандаро тартиб медиҳад;

4) дар иҷлосияҳои Маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо иштирок мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

5) ҳуҷҷатҳои дахлдорро аз мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ қабул менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

6) натиҷаи интихоботи ҳавзаро муқаррар мекунад ва ба Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси мефиристад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

7) арзу шикоятҳои дохилшударо барраси намуда, аз рӯи онҳо қарор қабул мекунад;

8) интихоботи такрориро оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли ташкил медиҳад;

9) мувофиқи Қонуни конститутсионии мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатҳои дигарро иҷро мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Моддаи 16. Ташкили комиссияҳои участкавии интихобот

Комиссияи участкавии интихоботро оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон, бо пешниҳоди мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ комиссияи ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон аз ҳавзаи якмандатии интихобот камаш 45 рӯз пеш аз интихобот дар ҳайати на кам аз 5 ва на зиёда аз 19 нафар, аз ҷумла раис, муовини раис, котиби комиссия ташкил мекунад. Дар мавридҳои зарури ҳайати комиссияи участкавии интихобот дар доираи шумораи муқарраршуда каму зиёд шуда метавонад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Дар назди сафоратхонаҳо ва консулгариҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлатҳои хориҷӣ (минбаъд - намояндагиҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлатҳои хориҷӣ) участкаҳои интихобот бо пешниҳоди Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе назардошти талаботи қисмҳои якум, сеюм, панҷум, шашум ва ҳафтуми моддаи 22 Қонуни конститутсионии мазкур ташкил карда шуда, вазифаи раиси комиссияи участкавии интихоботро роҳбари намояндагии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлати хориҷӣ иҷро менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Моддаи 17. Ваколатҳои комиссияҳо участкавии интихобот

Комиссияи участкавии интихобот дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) рӯйхати интихобкунандагони участкаро тартиб медиҳад;

2) интихобкунандагонро бо рӯйхати интихобкунандагон шинос менамояд, аризаю шикоятҳоро оид ба саҳву хатоҳои рӯйхат баррасӣ менамояд ва масъалаи ба рӯйхат даровардани тағйироти дахлдорро ҳал мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

3) аҳолиро аз қароргоҳи комиссияи участкавии интихобот ва вақти кори он, инчунин аз рӯзи интихобот ва ҷои овоздиҳи бо хабарнома огоҳ мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

4) бинои овоздиҳи ва қуттию таҷҳизоти дигари интихоботиро омода месозад;

5) овоздиҳиро дар рӯзи интихобот дар участкаи интихобот ташкил менамояд;

6) бюллетенҳои интихоботро дар асоси рӯйхати интихобкунандагони участкаи интихобот бо пешниҳоди шиноснома (корти идентификатсионӣ) ё ҳуҷҷати дигари тасдиқкунандаи шахсияти интихобкунанда медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508);

7) шумораи овозҳои дар участкаи интихобот додашударо ҳисоб мекунад;

8) арзу шикоятҳоро оид ба масъалаҳои тайёрии интихобот ва ташкили овоздиҳи барраси намуда, аз рӯи онҳо қapop қабул менамояд;

Моддаи 18. Узвият дар комиссияи интихобот

Узви комиссияи интихобот ҳангоми иҷрои ваколатҳояш бояд бетараф ва холис бошад, набояд дар фаъолияти ҳизби сиёсӣ иштирок кунад, супоришҳои онро иҷро намояд ва дар тарғибу ташвиқи пешазинтихоботии номзадҳои бақайдгирифташуда ширкат варзад (Қонуни конст. ҶТ аз 19.07.2019 № 1639).

Узви комиссияро аз рӯи аризааш оид ба даст кашидан аз ваколат ё дар сурати маҳрум гардидан аз ваколатҳояш аз иҷрои вазифа озод кардан мумкин аст.

Мақоме, ки комиссияи интихоботро ташкил кардааст, ҳуқуқ дорад узви комиссияро, ки талабҳои Қонуни конститутсионии мазкурро риоя намекунад, ё вазифаҳояшро мунтазам ба ҷо намеорад, аз ваколатҳояш маҳрум созад. Дар сурати зарурат узви дигари комиссияи интихобот аз рӯи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни конститутсионии мазкур таъин карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452).

Номзадҳо ба аъзои Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон, вакили Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ судяҳо, прокурорҳо, кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, шахсони боэътимоди номзадҳо, мушоҳидони миллӣ ва намояндагони воситаҳои ахбори омма наметавонанд аъзои комиссияҳои интихобот бошанд. Шаҳрванде, ки ба аъзои Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон номзад пешбари гардидааст ва узви комиссияи интихобот мебошад, аз лаҳзаи номзади аъзои Маҷлиси милли ва вакили Маҷлиси намояндагон ба қайд гирифта шуданаш аз вазифаи дар комиссия доштааш озодгардида ҳисоб меёбад (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44, аз 21.02.2018 № 1508).

Як шаҳрванд узви фақат як комиссияи интихобот шуда метавонад.

Моддаи 19. Ташкили кори комиссияҳои интихобот

Ҷаласаи комиссияи интихобот дар сурате босалоҳият шуморида мешавад, ки дар он на камтар аз се ду ҳиссаи ҳайати комиссия иштирок карда бошад. "Ҳамаи ҷаласаҳои комиссияҳои интихобот ошкоро гузаронида шуда, барои аҳли ҷомеа ва воситаҳои ахбори омма дастрас мебошанд". Қарори комиссия бо овоздиҳии ошкоро ва аз нисф зиёди аъзои ҳузурдоштаи комиссия қабул мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Узви комиссия, ки бо қарори комиссия рози нест, ҳуқуқ дорад фикри махсуси худро хатти баён кунад, ки он ба протоколи маҷлис замима карда мешавад. Дар ҳолати баробар будани овозҳо овози раиси ҷаласа ҳалкунанда аст (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452).

Мақомоти давлати ва ҳизбҳои сиёси, корхонаю муассиса, ташкилотҳо ва шахсони мансабдор вазифадоранд, ки ба комиссияҳои интихобот дар иҷрои ваколатҳояшон ёри расонанд, маълумоти барояшон зарурбударо дастраси онҳо кунанд. Комиссияи интихобот ҳуқуқ дорад, ки аз рӯи масъалаҳои тайёри ва гузаронидани интихобот ба мақомоти давлати, ҳизбҳои сиёси ва идтиҳодияҳои ҷамъияти, ба корхонаю муассиса ва ташкилотҳо, ба мансабдорон муроҷиат кунад ва онҳо уҳдадоранд, ки масъалаи ба миён гузошташударо барраси карда, ба комиссияи интихобот дар мӯҳлати на дертар аз се рӯз ҷавоб диҳанд (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452).

Раис, муовини раис, котиб ё дигар узви комиссияи интихобот бо қарори комиссия дар давраи тайёри ва гузаронидани интихобот аз иҷрои вазифаҳои истеҳсоли ва ё хидмати метавонанд озод бошанд. Дар ин сурат музди миёнаи меҳнат дар ҷои кори асосиаш нигоҳ дошта мешавад ё музди миёнаи меҳнати ӯ бо тартиби муқарраркардаи Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ аз ҳисоби маблағе, ки барои гузаронидани интихобот ҷудо карда мешавад, пардохт мегардад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Комиссияҳои ҳавзави ва участкавии интихобот фаъолияти худро баъди интихоби аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон қатъ мекунанд.

Моддаи 20. Баррасии шикоятҳо аз хусуси қарори комиссияҳои интихобот

Мақомоти ҳизбҳои сиёси, ки номзадҳоро пешбари кардаанд, худи номзадҳо, шахсони боэътимод, мушоҳидон ва интихобкунандагон ба комиссияҳои болоии интихобот ё ба суд аз хусуси қарорҳои комиссияҳои интихобот дар давоми даҳ рӯзи пас аз қабул гардидани қарорҳо шикоят карда метавонанд. Аз хусуси қарорҳои Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси ба Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давоми даҳ рӯзи баъд аз қабул шудани қарор шикоят кардан мумкин аст. Шикоят баъди расиданаш дар давоми се рӯз ва агар то рӯзи интихобот камтар аз шаш рӯз монда бошад, бояд фавран барраси карда шавад.

III. ҲАВЗАҲО ВА УЧАСТКАҲОИ ИНТИХОБОТ

Моддаи 21. Ташкили ҳавзаҳои интихобот

Барои интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон ҳавзаҳои ҳудудии интихобот ташкил карда мешаванд.

Дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои интихоботи аъзои Маҷлиси милли панҷ ҳавзаи интихоботи бисёрмандати, аз ҷумла якҳавзаги дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва дар шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳури дар якҷояги як ҳавза ташкил карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065, аз 18.07.2017 № 1452).

Қароргоҳи комиссияҳои ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи аъзоёни Маҷлиси милли дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва вилоятҳо мувофиқан марказҳои вилоятҳо - шаҳрҳои Хоруғ, Хуҷанд ва шаҳри Қурғонтеппа, барои шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳури шаҳри Душанбе ба ҳисоб мераванд (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Барои интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон 41 ҳавзаи ҳудудии якмандати ва барои интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон, ки рӯйихаташон аз тарафи ҳизбҳои сиёси пешбари шудааст, як ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳурияви ташкил карда мешаванд.

Меъёри шумораи интихобкунандагони ҳавзаи интихобот оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон аз ҷониби Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси барои ҳар як интихобот бо роҳи тақсими шумораи умумии интихобкунандагони ҷумҳури ба шумораи ҳавзаҳои ташкилёбандаи ҳудудии якмандата муайян карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44, аз 14.03.2014 № 1065, аз 21.02.2018 № 1508).

Ҳавзаҳои интихоботро Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси таъсис медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Ҳангоми ташкил намудани ҳавзаҳои интихобот талаботи зерин дар назар дошта мешавад:

1) шумораи тақрибан баробари интихобкунандагон дар ҳавзаҳои интихобот бо 15 фоиз каму зиёдии шумораи интихобкунандагон, дар ноҳияҳои дурдаст бошад, то 20 фоиз иҷозат дода мешавад.

2) ҳавзаҳои интихобот ҳудуди ягонаро дар ҳудуди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳури ташкил медиҳанд. Ташкили ҳавзаҳои интихобот аз ҳисоби маҳалҳои ба ҳам ҳамҳудуд набуда мумкин нест (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452).

Дар сурати риояи талаботи дар бандҳои 1,2 зикршудаи ин модда, чун қоида тақсимоти маъмурию ҳудудии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба назар гирифта мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Комиссияи Марказии интихобот ва раъйпурси рӯйхати ҳавзаҳои интихоботро бо зикри ҳудуд ва шумораи интихобкунандагони онҳо ва қароргоҳи комиссияҳои ҳавзавии интихобот баъд аз панҷ рӯзи таъйини интихобот чоп мекунад.

Моддаи 22. Тартиб ва меъёри ташкили участкаҳои интихобот

Ба мақсади фароҳам овардани шароити муносиб барои интихобкунандагон ҳудуди шаҳр, ноҳия, ноҳияҳои тобеи шаҳрҳоро ба назар гирифта, участкаҳои интихобот ташкил карда мешаванд. Ҳудуди участкаи интихобот набояд аз ҳудуди ҳавзаи интихобот берун бошад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Участкаҳои интихобот дар назди намояндагии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар давлатҳои хориҷи воқеанд, дар санатория, хонаҳои истироҳат, беморхонаҳо ва муассисаҳои дигари доимии муолиҷави, дар ҷои буду боши шаҳрвандон, дар маҳалҳои дурдасту душворгузар, дар маҳалҳое, ки мутобиқи ҷои воқеъгаштаашон ба ҳавзаҳои интихоботи дохиланд, ташкил шуда метавонанд. Масъалаи ба ҳавзаи интихобот вобаста кардани участкаҳои интихоботро, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил шудаанд, Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси ҳал мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452).

Участкаҳои интихобот аз тарафи комиссияҳои ҳавзавии интихобот бо пешниҳоди раисони шаҳрҳо, ноҳияҳо ташкил карда мешаванд.

Хориҷ карда шуд (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Участкаҳои интихобот дар давоми бисту панҷ рӯзи баъди таъйини интихобот ташкил карда мешаванд. Дар намояндагиҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар давлатҳои хориҷи воқеанд, инчунин дар маҳалҳои дурдаст ва душворгузар участкаҳои интихобот дар мӯҳлати мазкур ва дар ҳолатҳои истиснои камаш даҳ рӯз пеш аз интихобот ташкил карда мешаванд.

Участкаҳои интихобот дар маҳалҳое, ки на камтар аз 20 нафар ва на зиёдтар аз 3000 нафар интихобкунандагон доранд, ташкил карда мешаванд.

Раиси шаҳр, ноҳия дар асоси пешниҳоди комиссияи ҳавзавии интихобот оид ба ташкили участкаҳои интихобот дар муддати се рӯз ҳар як участкаи интихоботро барои гузаронидани интихобот ройгон бо бино таъмнн менамояд (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Комиссияи ҳавзавии интихобот, интихобкунандагонро аз ҳудуди ҳар участкаи интихобот хабардор карда, қароргоҳи комиссияи участкаи интихобот ва бинои овоздиҳиро зикр мекунад.

IV. РӮЙХАТИ ИНТИХОБКУНАНДАГОН

Моддаи 23. Рӯйхати интихобкунандагон ва тарзи тартиб додани он

Рӯйхати интихобкунандагон оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон дар ҳар участкаи интихобот тартиб дода мешавад ва ба он раис ва котиби комиссияи участкавии интихобот имзо ва муҳр мегузоранд. Комиссияи участкавии интихобот барои тартиб додани рӯйихат намояндагони аҳли ҷамъиятро ҷалб карда метавонад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ шумораи интихобкунандагонро ба ҳисоб гирифта, ба комиссияҳои участкавии интихобот дар бораи интихобкунандагоне, ки дар ҳудуди дахлдор зиндаги мекунанд, барои тартиб додани рӯйхати интихобкунандагон маълумоти даркори медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Барои дохил кардан ба рӯйхати интихобкунандагон дар ҳавзаи муайяни интихобот далели истиқомат дар ҳудуди ҳавзаи интихобот асос мебошад.

Рӯйхати интихобкунандагон аз рӯи алифбо ё тарзи дигар, ки барои овоздиҳи муносиб аст, тартиб дода мешавад.

Дар рӯйхат насаб, ном ва номи падар, соли таваллуд (синни 18-сола бо иловаи рӯзу моҳи таваллуд) ва суроғаи интихобкунанда нишон дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Рӯйхати интихобкунандагон камаш 15 рӯз баъд аз ташкили комиссияҳои участкавии интихобот тартиб дода мешавад.

Рӯйхати вакилони интихобкунандаро комиссияи ҳавзавии интихобот оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли бо пешниҳоди раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳури 15 рӯз пеш аз интихобот тартиб дода, ба он раис ва котиби комиссия имзо ва муҳр мегузоранд (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Рӯйхати вакилони интихобкунанда аз рӯи алифбо ё тарзи дигар тартиб дода шуда, дар он ному насаб, соли таваллуд, номи мақомоте, ки интихобкунанда вакили он мебошад ва суроғаи вакилии интихобкунанда нишон дода мешавад.

Ба рӯйхати интихобкунандагон баъди саршавии ҳисобкунии овозҳо тағйирот даровардан манъ аст.

Рӯйхати интихобкунандагоне, ки низомиёни қисмҳои ҳарби мебошанд, инчунин аъзои оилаҳои низомиён ва интихобкунандагони дигар, ки дар маҳалли қисмҳои ҳарби истиқомат доранд, дар асоси маълумоти пешниҳодкардаи командирони қисмҳои ҳарби тартиб дода мешавад. Низомиёне, ки берун аз қисмҳои ҳарби истиқомат доранд, ба рӯйхати интихобкунандагони маҳалли истиқомат дар асосҳои умуми дохил карда мешаванд.

Рӯйхати интихобкунандагони участкаҳои интихобот, ки дар назди намояндагиҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлатҳои хориҷи, дар санаторияҳо ва хонаҳои истироҳат, беморхонаҳо ва табобатгоҳҳои дигари доими ташкил шудаанд, дар асоси маълумотҳое тартиб дода мешавад, ки роҳбарони муассисаҳои мазкур пешниҳод кардаанд.

Моддаи 24. Тартиби ба рӯйхати интихобкунандагон дохил намудани шаҳрвандон

Ба рӯйхати интихобкунандагон ҳамаи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки то рӯзи интихобот 18-сола шудаанду ҳангоми тартиб додани рӯйхат дар ҳудуди участкаи дахлдори интихобот ба таври доими ё муваққати истиқомат мекунанд ва ҳуқуқи интихоботи доранд, дохил карда мешаванд.

Интихобкунанда ба рӯйхати интихобкунандагони фақат як участкаи интихобот дохил карда мешавад.

Интихобкунандае, ки дар ҳудуди участкаи дахлдори интихобот истиқомат мекунаду бо ягон сабаб ба рӯйхат дохил карда нашудааст, бо қарори комиссияи участкавии интихобот ба он дохил карда мешавад.

Ба рӯйхати вакилони интихобкунанда оид ба интихоботи Маҷлиси милли вакилони мақомоти зерин дохил карда мешаванд:

1) вакилони Маҷлисҳои вакилони халқи ноҳияҳо ва шаҳрҳои дар ҳудуди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо воқеъ буда, ҳамчунин вакилони Маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва вилоятҳо (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065);

2) вакилони Маҷлисҳои вакилони халқи ноҳияҳои дар ҳудуди шаҳри Душанбе воқеъбуда ва вакилони Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанбе;

3) вакилони Маҷлисҳои вакилони халқи шаҳрҳо ва ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Моддаи 25. Бо рӯйхати интихобкунандагон шиносонидани шаҳрвандон ва ҳуқуқи шикоят кардан аз хусуси саҳву хатои рӯйихат

Рӯйхати интихобкунандагон барои шиносоии умуми понздаҳ рӯз пеш аз интихобот ва дар участкаҳои интихобот, ки дар назди намояндагиҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлатҳои хориҷи, дар санаторияҳо ва хонаҳои истироҳат, беморхона ва табобатгоҳҳои дигари доими, дар маҳалҳои дурдасту душворгузар ташкил гардидаанд, панҷ рӯз пеш аз интихобот пешниҳод карда мешавад.

Рӯйхати вакилони интихобкунанда оид ба интихоботи аъзои Маҷлиси милли барои шиносои тавассути воситаҳои ахбори маҳалли ҳафт рӯз пеш аз интихобот пешниҳод карда мешавад.

Ба шаҳрвандон имконият дода мешавад, ки бо рӯйхати интихобкунандагон дар бинои комиссияи интихобот шинос шуда, дуруст тартиб дода шудани онро тафтиш кунанд.

Ба ҳар шаҳрванд ҳуқуқ дода мешавад, ки аз хусуси ба рӯйхат дохил намудан, нодуруст ба рӯйхат дохил кардан ё аз рӯйхат баровардан, инчунин аз хусуси саҳву хатои маълумот оид ба интихобкунанда шикоят кунад. Комиссияи участкавии интихобот аризаро дар бораи саҳву хатои рӯйхат барраси мекунад ва он вазифадор аст, ки аризаро дар давоми ду рӯз ва дар арафа ва рӯзи интихобот бошад, фавран дида баромада, ба рӯйхат ислоҳоти зарури дохил кунад ё ба аризадиҳанда нусхаи қарори асоснокро аз хусуси рад карда шудани аризааш супорад. Аз хусуси қарори комиссияи участкавии интихобот бо тартиби муқаррашуда ба суд шикоят кардан мумкин аст. Қарори суд қатъист. Комиссияи участкавии интихобот мувофиқи қарори суд ба рӯйхати интихобкунандагон ислоҳ медарорад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Моддаи 26. Таъмини ҳуқуқи интихоботии шаҳрвандон дар вақти дигар кардани маҳалли зист

Агар интихобкунанда дар давраи барои шиносоии умуми пешниҳод кардани рӯйхати интихобкунандагон ва то рӯзи интихобот имконият надошта бошад, ки дар маҳалли зисташ бошад (дар сафари хизмати, табобатгоҳ рафтан ва ҳамин гуна сабабҳои дигар), ҳуқуқ дорад бо пешниҳоди шиноснома ё ҳуҷҷати дигаре, ки шахсияти вайро тасдиқ мекунад, аз комиссияи ҳавзавии интихобот бюллетени интихоботро талаб намояд, нисбати номзад иродаи худро изҳор кунад, лифофаи сарбастаро ба комиссияи интихобот супорад. Комиссияи ҳавзавии интихобот инро дар рӯйхати интихобкунандагон бо зикри сана қайд мекунад. Лифофаи сарбаста дар ҳузури интихобкунанда муҳр карда мешавад. Комиссияи интихобот барои сариштаи лифофа масъул аст (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

V. ПЕШБАРИ, БАҚАЙДГИРИ ВА КАФОЛАТҲОИ ФАЪОЛИЯТИ НОМЗАДҲО

Моддаи 27. Таъини интихоботи аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон

Интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон камаш 75 рӯз пеш аз ба охир расидани ваколатҳои аъзои Маҷлиси Олии даъвати қабли таъин карда мешавад. Интихоботи Маҷлиси милли 25 рӯз баъд аз интихоботи Маҷлиси намояндагон гузаронида мешавад.

Дар сурати пеш аз мӯҳлат парокандашавии Маҷлиси Оли дар мавридҳои пешбиникардаи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон на дертар аз 80 рӯзи баъди парокандашави интихоботро ба Маҷлиси Оли таъйин мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452).

Дар бораи рузи интихобот дар мӯҳлати се рӯз баъд аз таъини он тавассути матбуот ва дигар воситаҳои ахбори оммави хабар дода мешавад.

Амал ё даьвате, ки барои вайрон кардан, бекор намудан ё ба вақти дигар гузарондани интихобот, фаъолият ва расмиёти интихоботии муқаррарнамудаи Қонуни конститутсионии мазкур равона шудааст, манъ аст (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Моддаи 28. Интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон

Вакили Маҷлиси намояндагон ба муддати 5 сол интихоб мешавад.

Вакили Маҷлиси намояндагон шахсе интихоб шуда метавонад, ки танҳо шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дошта бошад, синни ӯ аз 30 кам набуда, дорои таҳсилоти олӣ бошад ва забони давлатиро донад (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452).

Маҷлиси намояндагон аз 63 вакил иборат аст:

- 65 фоизи вакилони Маҷлиси намояндагон (41 нафар) аз ҳавзаҳои якмандати интихоб карда мешаванд;

- 35 фоизи вакилони Маҷлиси намояндагон (22 нафар) аз ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳурияви мутаносибан ба шумораи овозҳое, ки ба рӯйхати номзадҳои аз тарафи ҳизбҳои сиёси пешниҳодгардида дода шудаанд, интихоб карда мешаванд.

Моддаи 29. Интихобот ва таъин намудани аъзои Маҷлиси милли

Аъзои Маҷлиси милли ба мӯҳлати 5 сол интихоб ва таъин карда мешаванд.

Маҷлиси милли иборат аст аз 25 нафар аъзо, ки онҳо дар асоси намояндагии манфиатҳои минтақави интихоб мешаванд, аз президентҳои собиқ, агар онҳо аз ин ҳуқуқашон даст накашида бошанд ва 8 нафар аъзои дигар, ки онҳоро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба мӯҳлати ваколати Маҷлиси милли таъйин мекунад.

Аз чор се ҳиссаи аъзои Маҷлиси милли (25 нафар) дар асоси намояндагии манфиатҳои ҳудудҳо аз тарафи мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ интихоб мешаванд. Аъзоёни мазкур бо шумораи баробар 5 нафари аз Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, аз ҳар як вилоят, шаҳри Душанбе ва аз шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳури якҷоя интихоб мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Ҳар Президенти собиқи Ҷумҳурии Тоҷикистон узви якумраи Маҷлиси милли мебошад, агар ӯ аз истифодаи ин ҳуқуқ даст накашад (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452).

Аз чор як ҳиссаи аъзои Маҷлиси миллиро (8 нафар) Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъйин мекунад.

Узви Маҷлиси миллӣ шахсе интихоб ё таъин шуда метавонад, ки танҳо шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дошта бошад, синни ӯ аз 30 кам набуда, дорои таҳсилоти олӣ бошад ва забони давлатиро донад (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452).

Аъзои Маҷлиси милли, ки аз тарафи мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ интихоб мешаванд, бояд дар ҳудуди ҳавзаҳои дахлдор истиқомати доими дошта бошанд (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Моддаи 30. Ҳукуки пешбарии номзадҳо

Барои пешбари намудани номзадҳои вакилони Маҷлиси намояндагон ҳизбҳои сиёси, инчунин шаҳрвандон бо роҳи худпешбари ҳуқуқ доранд.

Ҳизбҳои сиёси метавонанд шахсонеро ҳам, ки аъзои ҳизбҳои сиёси намебошанд, номзад пешниҳод кунанд.

Ҳизбҳои сиёси ба шарте номзадро ба вакилии Маҷлиси намояндагон пешбари карда метавонанд, агар онҳо ба тартиби муқарраркардаи қонун то рӯзи таъини интихобот дар Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта шуда бошанд ва дар бораи сарчашмаи даромадашон ҳуҷҷат пешниҳод кунанд.

Ҳуқуқи пешбарии номзадҳоро ба аъзогии Маҷлиси милли Маҷлисҳои вакилони халқи шаҳрҳо ва ноҳияҳо, шаҳри Душанбе, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва вилоятҳо доранд (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Моддаи 31. Тартиби пешбарии номзадҳо ба вакилии Маҷлиси намояндагон

Пешбари намудани номзадҳо ба вакилии Маҷлиси намояндагон дар ҳавзаҳои якмандатии интихобот 60 рӯз пеш аз интихобот, аз рӯи рӯйхати номзадҳо бошад, баъд аз таъйини интихобот cap шуда, 45 рӯз пеш аз интихобот ба охир мерасад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Пешбарии номзадҳои вакилони Маҷлиси намояндагон дар ҳавзаҳои интихоботии якмандати аз ҳизбҳои сиёси аз тарафи мақомоти шаҳри (ба истиснои мақоми ҳизбии шаҳри Душанбе), ноҳиявии ҳизбҳои сиёси дар пленумҳои (конференсияи) онҳо бо зикри ҳавзаи интихоботи, ки номзадашон пешбари мешавад, сурат мегирад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Дар ин пленуми (конференсияи) ҳизбҳои сиёси аъзои комиссияи ҳавзавии интихобот ҳуқуқ доранд иштирок намоянд (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Мақомоти шаҳрию ноҳиявии ҳизбҳои сиёси ба ҳар як ҳавзаи интихоботие, ки дар ҳудуди шаҳр ва ноҳия воқеъ гардидааст, як номзади пешбари мекунанд. Қарор дар бораи пешбарии номзад ба таври пинҳони қабул карда мешавад.

Дар мавриде, ки ҳудуди ҳавзаи интихобот ҳудуди ду ва зиёда ноҳия ва шаҳрро дарбар гирад, пешбарии номзадҳо аз ҳизбҳои сиёси ба ин ҳавза дар пленумҳои (конференсияҳои) якҷояи ноҳияви ва шаҳрии ҳизб сурат мегирад. Дар ин ҳолат ба ин ҳавза як номзад пешбари карда мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 18.07.2017 № 1452, аз 21.02.2018 № 1508)

Тартиби пешбари кардани номзади вакили Маҷлиси намояндагонро ҳизбҳои сиёси муқаррар мекунад. Дар бораи пешбарии номзади вакили Маҷлиси намояндагон аз ҳизби сиёси қарор қабул мегардад ва протокол тартиб дода мешаванд. Дар қарор инҳо сабт мегарданд: номи қарор ва мақом, сана, ҷой, ном ва рақами ҳавзаи интихоботи, ҳалли масъалаи баррасишуда, имзои раисикунанда ва муҳр. Протокол масоили зеринро дар бар мегирад: номи мақом, сана ва ҷой, шумораи аъзои мақом, шумораи иштирокчиён, масъалаи баррасишуда, ном ва рақами ҳавзаи интихоботи, пешниҳодот оид ба номзадҳо, муҳокимаи номзадҳо, шакли овоздиҳи, натиҷаи овоздиҳи, матни қарори қабулшуда, имзои раисикунанда ва котиби маҷлис, муҳр. Дар бораи қарори қабулшудаи ҳизби сиёси ба номзади вакили Маҷлиси намояндагон камаш дар давоми ду рӯз хабар медиҳад.

Рӯйхати номзадҳо ба вакили Маҷлиси намояндагон дар ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳурияви аз тарафи ҳизбҳои сиёси дар анҷумани (конференсияҳои) онҳо пешбари карда мешавад.

Рӯйхати номзадҳо ва тартиби ҷобаҷокунии номзадҳоро дар рӯйхат ҳизби сиёси муайян мекунад. Рӯйхати номзадҳо ва тартиби ҷобаҷокунии номзадҳо дар рӯйхат баъд аз пешниҳод намудани он ба Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси тағйир дода намешавад, ба истиснои ҳолатҳои хориҷ шудани номзад аз рӯйхат.

Шумораи умумии номзадҳо, ки аз тарафи ҳизбҳои сиёси мувофиқи рӯйхат пешниҳод мешаванд, набояд аз 45 фоизи миқдори умумии вакилони Маҷлиси намояндагон зиёд бошад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Рӯйхати номзадҳои аз тарафи ҳизбҳои сиёси пешниҳодшуда, протокол ва қарори анҷумани (конференсияи) ҳизби сиёси, ки дар он рӯйхати номзадҳо пешбари шудаанд, ба Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси пешниҳод карда мешавад. Дар қарор инҳо сабт мешаванд: номи мақом ва қарор, сана ва ҷой, ҳалли масъалаи баррасишуда, имзои раисикунанда ва муҳр. Рӯйхати номзадҳои пешбаришуда ба қарор замима мегардад. Протокол масъалаҳои зеринро дар бар мегирад: номи мақом, сана ва ҷой, шумораи аъзои мақом, шумораи иштирокчиён, масъалаи баррасишуда, пешниҳодот оид ба номзадҳо, муҳокимаи номзадҳо, шакли овоздиҳи, натиҷаи овоздиҳи, матни қарори қабулшуда, имзои раисикунаида, котиби маҷлис ва муҳр.

Комиссияи Марказии интихобот ва раъйпурси ҳуҷҷатҳои пешниҳоднамудаи сиёсиро дида баромада, ба ҳизби сиёси дар муддати панҷ рӯзи кори нусхаи рӯйхати тасдиқкардаашро ва ё қарори асосноки худро дар бораи рад кардани тасдиқи рӯйхати мазкур медиҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 15.07.2004 № 44).

Дар мавриди тасдиқ накардани рӯйхати номзадҳо ҳизби сиёси метавонад дар давоми 10 рӯзи пас аз қабул гардидани қарор ба Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муроҷиат намояд ва Суди Оли уҳдадор аст, ки дар муддати на дертар аз 6 рӯз шикоятро мавриди барраси қарор диҳад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018 № 1508).

Комиссияи Марказии интихобот ва райъпурси рӯйхати номзадҳо ҳизбҳои сиёсии дар интихобот аз ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳурияви иштироккунандаро дар воситаҳои ахбори омма интишор менамояд.

Пешбарии номзад ба вакилии Маҷлиси намояндагон дар ҳавзаҳои якмандатии интихобот ба тартиби худпешбари бо роҳи пешниҳоди ариза ба комиссияҳои ҳавзавии интихобот оид ба овоз мондани номзадии ӯ сурат мегирад. Номзад бояд барои тарафдории худ на камтар аз 500 имзои интихобкунандагони ин ҳавзаро ҷамъ намояд. Ҳар интихобкунанда бояд ба тарафдории фақат як номзад аз ҳавзаи маҳали истиқомати худ имзо гузорад. Дар варақаҳои имзогузори насаб, ном ва номи падар, номзад ва шахси ташаббускори номзад, ҷои истиқомат, серия ва рақами шиноснома ё ҳуҷҷати дигаре, ки шахсияти шахси ташаббускорро тасдиқ мекунад, рақами тартиби, насаб, ном ва номи падари, рӯз, моҳ ва соли таваллуд, шиноснома ё ҳуҷҷати дигаре, ки шахсияти имзогузорандаро тасдиқ мекунад, силсила ва рақами он ҳуҷҷатҳои истиқомат, имзои шахси имзогузоранда ва таърихи имзои варақа сабт мегарданд. Намунаи варақаи имзогузориро Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси муайян мекунад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065, аз 21.02.2018 № 1508).

Моддаи 32. Тартиби пешбарии номзадҳо ба аъзогии Маҷлиси милли

Пешбарии номзадҳо ба аъзогии Маҷлиси милли даҳ рӯз баъд аз интихоботи Маҷлиси намояндагон огоз ёфта, 7 рӯз пеш аз интихоботи Маҷлиси милли ба охир мерасад.

Номзадҳо ба аъзогии Маҷлиси милли дар иҷлосияҳои Маҷлисҳои вакилони халқи шаҳрҳо ва ноҳияҳо, шаҳри Душанбе, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва вилоятҳо дар сурати мавҷуд будани кворум пешбари карда мешаванд (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Қарори иҷлосия дар бораи пешбарии номзад бо аксарияти овози вакилони Мақомоти дахлдори ҳокимияти давлатӣ ба таври пинҳони қабул карда шуда, дар давоми 3 рӯз ба номзад хабар дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ метавонанд танҳо як номзадро аз ҳавзаи интихоботие, ки худ дар он воқеъ гардидаанд, пешбари кунанд. Мақомоти намояндагии ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе ва ноҳияҳои он метавонанд на зиёда аз ду номзадро аз ҳавзаи интихоботие, ки худ дар он воқеъ гардидаанд, пешбари кунанд. Зимнан якчанд мақомоти намояндагии маҳаллии ҳокимияти давлатӣ метавонанд як номзадро пешбари намоянд Қонуни конст. ҶТ аз 14.03.2014 № 1065).

Дар ҳолати пешбари нашудани ягон номзад ё аз шумораи муқарраргардида камтар будани шумораи номзадҳои пешбаришуда ва ё то ба қайд гирифтани номзадҳои пешбаришуда онҳо номзадии худро гирифтаанд, ё хориҷ гардидаанд, Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурси дар асоси пешниҳоди комиссияи ҳавзавии интихобот бо қарори худ мӯҳлати пешбарии номзадҳоро на зиёдтар аз 30 рӯз дароз менамояд.

Моддаи 32 (1). Гарави интихоботи

Номзад ба вакили Маҷлиси намояндагон дар ҳавзаҳои якмандатии интихобот пеш аз бақайдгирӣ ва баъди аз тарафи комиссияи ҳавзавии дахлдори интихобот муайян намудани мувофиқати ӯ ба талаботи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни конститутсионии мазкур, аз маблағи шахсии худ ба суратҳисоби муваққатии махсуси Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон "Амонатбонк" ва шуъбаҳои он ба миқдори 100 (сад) нишондиҳанда барои ҳисобҳо гарави интихоботӣ месупорад. Дар ин бора аз ҷониби бонки мазкур фавран ба Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Ҷумҳурии Тоҷикистон хабар дода мешавад (Қонуни конст. ҶТ аз 21.02.2018