ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ МОҲИПАРВАРӢ, МОҲИГИРӢ ВА ҲИФЗИ ЗАХИРАҲОИ МОҲӢ**

Бо қарори Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 15 июни соли 2022, № 747 қабул гардидааст

Бо қарори Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 15 июли соли 2022, № 295 ҷонибдорӣ гардидааст

Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятиро дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ танзим намуда, ба таъмини аҳолӣ бо моҳӣ ва маҳсулоти коркардшудаи он равона гардидааст.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **моҳипарварӣ** - фаъолият оид ба парвариш, нигоҳдорӣ, истеҳсоли моҳӣ ва маҳсулоти коркардшудаи он, беҳсозии сифати намудҳои захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиӣ ё сунъии об;

2) **объектҳои моҳипарварӣ** - моҳӣ, инчунин растаниҳои обӣ, ки дар объектҳои табиӣ ё сунъии об парвариш карда мешаванд;

3) **маҳсулоти моҳӣ** - маҳсулоти ғизоӣ ва маҳсулоти дигари аз моҳӣ ҳосилшаванда;

4) **моҳипарварӣ дар объектҳои табиии об** - маҷмуи тадбирҳои таъмини раванди такрористеҳсолкунии захираҳои моҳӣ дар дарёҳо, кӯлҳо ва обанборҳо, инчунин қитъаҳои алоҳидаи онҳо;

5) **моҳипарварӣ дар ҳавзҳои сунъӣ** - парвариши моҳӣ дар ҳавзҳои барои ин мақсадҳо махсус бунёдшуда, ки дар онҳо раванди истеҳсолот аз парвариши моҳӣ аз тухмӣ то моҳии молӣ идора карда мешавад;

6) **моҳипарварии молӣ** - фаъолияти соҳибкорӣ оид ба нигоҳдорӣ ва парвариши моҳӣ дар объектҳои табиӣ ё сунъии об бо мақсади фурӯши минбаъдаи он;

7) **моҳипарварии ҳаваскорӣ** - парвариши моҳӣ бо мақсади истеъмоли шахсӣ ва истироҳат, инчунин қонеъ гардонидани талаботи эстетикӣ;

8) **хоҷагиҳои моҳипарварӣ** - шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки ба парвариш ва такрористеҳсолкунии захираҳои моҳӣ, моҳидорӣ, инчунин коркард ва фурӯши маҳсулоти моҳӣ машғул мебошанд;

9) **инфрасохтори моҳипарварӣ** - қитъаи замин, объектҳои сохтмони асосӣ, иншоот, аз ҷумла иншооти ёрирасон, дастгоҳ ва таҷҳизот, ҷазираҳои сунъӣ ва молу мулки дигар, ки барои таъмини фаъолият дар соҳаи моҳипарварӣ истифода бурда мешаванд;

10) **намуди моҳӣ** - гурӯҳи устувори моҳӣ, ки сифати муайяни муфид дорад ва бо аломату хусусиятҳои алоҳидаи ирсии худ фарқ мекунад;

11) **селаи моҳии наслдеҳ** - гурӯҳҳои синну соли гуногуни намуди моҳӣ, ки бо мақсадҳои такмили хусусиятҳои ирсӣ, такрористеҳсолкунӣ, баланд бардоштани маҳсулнокӣ ва нигоҳдории захираҳои моҳӣ истифода мешаванд;

12) **мутобиқкунонии моҳӣ** - маскунгардонии намудҳои моҳии арзишнок дар объектҳои об ва таъмини шароити мусоид барои худафзоишёбии он;

13) **Феҳристи давлатии хоҷагиҳои моҳипарварӣ** - махзани иттилоотӣ дар бораи хоҷагиҳои моҳипарварӣ, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба парвариш, нигоҳдорӣ, истеҳсоли моҳӣ ва маҳсулоти коркардшудаи он, беҳсозии сифати намудҳои захираҳои моҳӣ машғул мебошанд;

14) **моҳигирӣ** - фаъолият оид ба сайди моҳӣ ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият оид ба қабул, коркард, интиқол, нигоҳдорӣ ва истеҳсоли маҳсулоти моҳӣ;

15) **моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ** - сайди моҳӣ бо мақсадҳои истеъмоли шахсӣ, истироҳат ва гузаронидани мусобиқаҳои варзишӣ;

16) **моҳии молӣ** - моҳии парваришшуда, ки вазни молӣ дорад ва ҳамчун маҳсулоти ғизоӣ фурӯхта мешавад;

17) **ҳифзи захираҳои моҳӣ** - тадбирҳо оид ба нигоҳдорӣ ва барқарорсозии захираҳои моҳӣ, ки дар асоси корҳои илмию таҳқиқотӣ, такрористеҳсолкунӣ, истифодаи оқилонаи захираҳои биологии обӣ ва ҳифзи муҳити зисти онҳо амалӣ карда мешаванд;

18) **мониторинги давлатии захираҳои моҳӣ** - низоми чорабиниҳо, ки раванди мушоҳида, омӯзиш ва баҳисобгирии захираҳои моҳиро дар объектҳои табиии об дар бар мегирад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Вазифаҳои Қонуни мазкур

Вазифаҳои Қонуни мазкур аз инҳо иборат мебошанд:

1) таъмини бозори истеъмолӣ бо маҳсулоти моҳӣ;

2) такрористеҳсолкунӣ, афзунгардонӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ;

3) такмили раванди технологии истеҳсол, нигоҳдорӣ ва фурӯши маҳсулоти моҳӣ;

4) танзими муносибатҳои иқтисодӣ вобаста ба истеҳсол, нигоҳдорӣ ва фурӯши маҳсулоти моҳӣ;

5) назорати давлатии муомилоти маҳсулоти моҳӣ.

6) пешгирии риоя накардани қоидаҳои моҳигирӣ ва сайди ғайриқонунии моҳӣ;

7) пешгирии ифлосшавии муҳити зисти моҳӣ аз партовҳои моддаҳои хатарнок ва зараровар.

Моддаи 4. Объектҳои оби соҳаи моҳипарварӣ ва моҳигирӣ

1. Объектҳои табиӣ ё сунъии об, инчунин қитъаҳои алоҳидаи онҳо объектҳои обе мебошанд, ки барои пешбурди фаъолият дар соҳаи моҳипарварӣ ва моҳигирӣ истифода бурда мешаванд.

2. Ҳавзи моҳипарварӣ дар асоси аризаи соҳибмулк ҳамчун объекти оби дорои аҳамияти моҳипарварӣ ба Феҳристи давлатии хоҷагиҳои моҳипарварӣ дохил карда мешавад.

Моддаи 5. Хусусиятҳои истифодабарии қитъаҳои замин бо мақсадҳои моҳипарварӣ

1. Бо мақсадҳои моҳипарварӣ қитъаҳои замини ишғолнамудаи объектҳои об (сойҳо, ҳавзҳо, аз ҷумла ҳавзҳои сунъии барои моҳипарварӣ бунёдшуда) истифода мешаванд.

2. Қитъаҳои замин барои сохтмони объектҳои асосӣ ва ёрирасон бо мақсадҳои моҳипарварӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба замин дода мешаванд.

БОБИ 2. ТАНЗИМИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ МОҲИПАРВАРӢ, МОҲИГИРӢ ВА ҲИФЗИ ЗАХИРАҲОИ МОҲӢ

Моддаи 6. Принсипҳои танзими давлатӣ дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

Танзими давлатии муносибатҳо дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:

1) самаранокии моҳипарварӣ;

2) ҳифзи муҳити зист ва захираҳои моҳӣ;

3) дастгирии давлатии рушди моҳипарварӣ;

4) иштироки шаҳрвандон ва ташкилотҳои ҷамъиятӣ;

5) дастрасии ройгон ба иттилоот.

Моддаи 7. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ мансубанд:

1) таъмини амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи мазкур;

2) муқаррар намудани шаклҳои дастгирии давлатӣ дар соҳа;

3) қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ;

4) тасдиқи барномаҳои давлатӣ оид ба моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ;

5) муайян намудани самтҳои асосии ҳамкориҳои байналмилалӣ дар соҳа;

6) амалӣ намудани салоҳиятҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 8. Ваколатҳои мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кишоварзӣ оид ба моҳипарварӣ ва моҳигирӣ ваколатҳои зерин дорад:

1) амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи моҳипарварӣ ва моҳигирӣ;

2) мусоидат ба рушди парвариш, истеҳсол ва ташаккули бозори маҳсулоти моҳӣ;

3) арзёбӣ ва мониторинги раванди парвариш ва истеҳсоли моҳии молӣ дар объектҳои сунъии об;

4) пешбурди Феҳристи давлатии хоҷагиҳои моҳипарварӣ;

5) амалӣ намудани барномаҳои давлатии рушди соҳаи моҳипарварӣ;

6) омодасозии тавсияҳо оид ба такрористеҳсолкунии захираҳои моҳӣ дар ҳавзҳои сунъии моҳипарварӣ;

7) иштирок дар кори комиссияҳои давлатӣ оид ба қабули ҳавзҳои моҳипарварӣ;

8) андешидани тадбирҳо оид ба такмили хусусиятҳои ирсии намуд, такрористеҳсолкунӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ дар ҳавзҳои моҳипарварӣ;

9) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист оид ба моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ ваколатҳои зерин дорад:

1) амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи ҳифзи захираҳои моҳӣ;

2) ташкил ва гузаронидани таҳқиқоти илмию техникӣ ва тадбирҳои мутобиқкунонии моҳӣ, инчунин омодасозии тавсияҳо оид ба истифодаи самаранок ва ҳифзи захираҳои моҳӣ;

3) таҳияи регламентҳои техникӣ ва қоидаҳои моҳигирӣ;

4) назорати давлатии истифодаи захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиии об;

5) ба хоҷагиҳои моҳипарварӣ додани иҷозат барои истифодаи махсуси об ва партофтани обҳои партов;

6) назорати давлатии риояи меъёрҳои муқарраршудаи истифодаи об, сифат ва ҳаҷми обҳои партов дар хоҷагиҳои моҳипарварӣ;

7) муқаррар намудани квотаҳои сайди захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиии об;

8) ташкил ва гузаронидани мониторинги ҳолати истифодабарии захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиии об;

9) таъмини фаъолияти Шӯрои илмию истеҳсолии моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ;

10) амалӣ намудани ҳамкориҳои байналмилалӣ оид ба ҳифз ва истифодаи захираҳои моҳӣ;

11) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

3. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии маҳсулоти озуқаворӣ оид ба таъмини бехатарии маҳсулоти моҳӣ ваколатҳои зерин дорад:

1) ташхиси байториву беҳдоштии маҳсулоти моҳӣ;

2) санҷиши амалисозии чораҳои зиддиэпизоотӣ ва беҳдошти байторӣ дар хоҷагиҳои моҳипарварӣ;

3) иштирок дар кори комиссияҳои давлатӣ оид ба қабул ва истифодаи ҳавзҳои моҳипарварӣ ва корхонаҳои коркарди моҳӣ;

4) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 9. Мониторинги давлатии захираҳои моҳӣ

Мониторинги давлатии захираҳои моҳӣ бо мақсадҳои зерин бурда мешавад:

1) омодасозии иттилооти ҳарсолаи захираҳои моҳӣ ва истифодаи он дар пешбурди соҳаи моҳипарварӣ ва моҳигирӣ;

2) ошкор ва пешгӯӣ намудани равандҳое, ки ба вазъи захираҳои моҳӣ ва муҳити зисти онҳо таъсир мерасонанд;

3) ташкили истифодаи оқилонаи захираҳои моҳӣ, аз ҷумла ҳангоми зарурат ҷорӣ намудани маҳдудиятҳо барои моҳигирӣ;

4) таҳияи тадбирҳо оид ба ҳифзи захираҳои моҳӣ ва барқароркунии онҳо.

БОБИ 3. ФАЪОЛИЯТ ДАР СОҲАИ МОҲИПАРВАРӢ

Моддаи 10. Тартиб ва намудҳои фаъолият дар соҳаи моҳипарварӣ

1. Тартиби фаъолият дар соҳаи моҳипарварӣ мутобиқи Қонуни мазкур ва регламентҳои техникии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

2. Моҳипарварӣ истеҳсолоти кишоварзӣ маҳсуб меёбад. Хоҷагиҳои моҳипарварӣ метавонанд фаъолияти худро бо намудҳои такрористеҳсолкунии сунъии моҳӣ, моҳипарварии молӣ ва ҳаваскорӣ амалӣ намоянд.

Моддаи 11. Моҳипарварӣ дар ҳавзҳо, обанборҳо ва объектҳои дигари обии махсус таҷҳизонидашуда

1. Моҳипарварӣ дар ҳавзҳо, обанборҳо ва объектҳои дигари оби махсус таҷҳизонидашуда маҷмуи чорабиниҳо оид ба ободонӣ, кофтани чоҳҳо, ташкили садд ва сарбанд, иншооти обгирӣ, обпарто ва моҳигирӣ, инчунин усулҳои афзоиши сунъӣ, ғизодиҳӣ ва фароҳам овардани шароити муносиби нигоҳдории моҳиро дар бар мегирад.

2. Хоҷагиҳои моҳипарварӣ метавонанд дар ҳавзҳо, обанборҳо ва объектҳои дигари оби махсус таҷҳизонидашуда бо низомҳои зерин парвариши моҳиро ташкил намоянд:

1) парвариши моҳӣ аз тухмӣ то моҳии молӣ, инчунин парвариши моҳии наслдеҳ ва моҳичаҳо;

2) парвариши моҳичаҳои то яксола ва яксола;

3) парвариши моҳии молӣ.

3. Ҳавзҳо, обанборҳо ва объектҳои дигари оби махсус барои моҳипарварӣ таҷҳизонидашуда бо риояи талаботи ҳифзи муҳити зист, меъёрҳои сохтмонӣ, санитарию беҳдоштӣ ва талаботи дигари муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил карда мешаванд.

Моддаи 12. Моҳипарварии молӣ

1. Моҳипарварии молӣ дар объектҳои сунъии об бо истифодаи дастгоҳҳои махсуси танзимкунандаи ҳарорат ва омилҳои дигари фароҳамоварии шароити сунъии муҳити зист амалӣ карда мешавад.

2. Истеҳсоли моҳии молӣ, инчунин мониторинг, назорати сифат ва бехатарии интиқоли он мутобиқи стандартҳо ва регламентҳои техникии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 13. Моҳипарварии ҳаваскорӣ

1. Моҳипарварии ҳаваскорӣ аз ҳисоби захираҳои моҳии дар объектҳои табиӣ ва (ё) дар шароити сунъии муҳити зист парваришшуда ташкил карда мешавад.

2. Моҳипарварии ҳаваскорӣ дар объектҳои оби минтақаҳои истироҳатӣ, инчунин объектҳои дигари об тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 14. Такмили хусусиятҳои ирсӣ, такрористеҳсолкунии сунъӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ

1. Такмили хусусиятҳои ирсии моҳӣ барои мунтазам гирифтани насл бо роҳи ташкил ва парвариши селаи моҳии наслдеҳи арзишноки ирсӣ амалӣ карда мешавад.

2. Парвариш, такмил ва баҳисобгирии селаи моҳии наслдеҳ тибқи нақша аз ҳисоби хоҷагиҳои моҳипарварӣ амалӣ карда мешаванд.

3. Такрористеҳсолкунии сунъии моҳӣ дар заминаи чорабиниҳои илман асоснокшуда, бо роҳҳои парвариш ва сар додани моҳичаҳо, амалӣ намудани корҳо оид ба мутобиқкунонии моҳӣ ва беҳдошти объектҳои об, аз объектҳои табиии об доштан ва зиёд кардани моҳии дорои аломатҳои фоиданоки наслӣ ва барои истеҳсолот аҳамиятдошта, амалӣ карда шаванд.

4. Чорабиниҳо оид ба такрористеҳсолкунии сунъӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ дар объектҳои табиӣ ва сунъии об аз ҷониби субъектҳои хоҷагидор тибқи шартномаи дар мувофиқа бо мақоми дахлдори ваколатдори давлатӣ дар соҳаҳои ҳифзи муҳити зист ва (ё) кишоварзӣ басташуда амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 15. Шартномаи истифодаи объектҳои табиӣ ва сунъии об, ки моликияти давлатӣ мебошанд

1. Объектҳои табиӣ ва сунъии об, ки моликияти давлатӣ мебошанд, ба хоҷагиҳои моҳипарварӣ дар асоси шартнома барои истифодаи муваққатӣ метавонанд дода шаванд.

2. Шартномаи истифодаи объектҳои табиӣ ва сунъии об маълумоти асосии зеринро дар бар мегирад:

1) мавзуъ ва муҳлати шартнома;

2) макони ҷойгиршавӣ ва масоҳати объекти об;

3) дурнамои ҳаҷми сар додани селаи моҳичаҳо ба объекти об, парвариши моҳӣ ва моҳигирӣ аз объекти об;

4) маълумот дар бораи объектҳои инфрасохтории хоҷагиҳои моҳипарварӣ;

5) чорабиниҳои мелиоративии аз тарафи хоҷагиҳои моҳипарварӣ дар объектҳои об амалишаванда;

6) тартиби ҷуброни зарар;

7) уҳдадориҳои хоҷагиҳои моҳипарварӣ оид ба ҳифзи муҳити зист.

БОБИ 4. ҲУҚУҚ БА ЗАХИРАҲОИ МОҲӢ

Моддаи 16. Ҳуқуқи моликият ба захираҳои моҳӣ

1. Захираҳои моҳии объектҳои оби хусусияти табиидошта моликияти истисноии давлат мебошанд.

2. Захираҳои моҳии объектҳои сунъии об тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд моликияти давлатӣ ё хусусӣ бошанд.

Моддаи 17. Ҳуқуқи истифодаи захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиии об

Ҳуқуқи истифодаи захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиии об пас аз гирифтани квотаи сайди моҳӣ ва дар асоси шартномаи истифодаи қитъаҳои алоҳидаи объектҳои табиии об барои моҳипарварӣ ва моҳигирӣ амалӣ карда мешавад.

Моддаи 18. Маҳдудиятҳо ва қатъ кардани ҳуқуқи истифодаи захираҳои моҳӣ

1. Бо мақсади таъмини ҳифзи захираҳои моҳӣ дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва бо тартиби пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои моҳигирӣ метавонанд маҳдудиятҳои зерин ҷорӣ карда шаванд:

1) манъ кардани моҳигирӣ дар объектҳои оби ҳудудҳои дахлдори табиии махсус муҳофизатшаванда ва (ё) намудҳои алоҳидаи захираҳои моҳӣ;

2) муқаррар кардани ҳаҷм, андоза, вазн ва таркиби сайди захираҳои моҳӣ;

3) муайян кардани намуд ва миқдори воситаҳои барои моҳигирӣ иҷозатшуда ва усулҳои сайди захираҳои моҳӣ;

4) муайян кардани давраҳои моҳигирӣ дар объектҳои об.

2. Ҳуқуқи истифодаи захираҳои моҳӣ дар ҳолатҳои зерин қатъ карда мешавад:

1) ба охир расидани муҳлати истифодаи объекти табиии об барои моҳипарварӣ ва моҳигирӣ;

2) бо ариза ихтиёран даст кашидан аз ҳуқуқи истифодаи объектҳои табиӣ ва сунъии об барои моҳипарварӣ ва моҳигирӣ;

3) барҳамдиҳии шахси ҳуқуқӣ ё фавти шахси воқеӣ;

4) бо қарори суд;

5) ҳолатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

БОБИ 5. МОҲИГИРӢ

Моддаи 19. Намудҳои моҳигирӣ

1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд ба намудҳои зерини моҳигирӣ машғул шаванд:

1) моҳигирии саноатӣ;

2) моҳигирӣ бо мақсадҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратӣ;

3) моҳигирӣ бо мақсадҳои моҳипарварӣ, такрористеҳсолкунӣ ва мутобиқкунонии захираҳои моҳӣ;

4) моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ.

2. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд ба як ё якчанд намуди моҳигирӣ, ки дар қисми 1 ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, машғул шаванд.

3. Қоидаҳои моҳигирӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист таҳия ва тасдиқ карда мешаванд.

Моддаи 20. Моҳигирии саноатӣ

1. Моҳигирии саноатӣ аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки аз қайди давлатӣ гузаштаанд, амалӣ карда мешавад.

2. Қоидаҳои истифодаи объектҳои табиии об ё қитъаҳои алоҳидаи онҳо, истифодаи намуди киштии моҳигирӣ, восита ва усулҳои сайди захираҳои моҳиро барои моҳигирии саноатӣ мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист муайян менамояд.

3. Моҳигирии саноатӣ дар объектҳои оби ҳудудҳои табиии махсус муҳофизатшаванда манъ мебошад.

Моддаи 21. Моҳигирӣ бо мақсадҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратӣ

1. Моҳигирӣ бо мақсадҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратӣ дар объектҳои табиии об тибқи барнома ва нақшаҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратӣ барои пешбурди мониторинги давлатии захираҳои моҳӣ ва корҳои илмӣ, муайян кардани ҳаҷми моҳигирии имконпазир ва (ё) ҷорӣ намудани маҳдудиятҳо барои ҳифз ва истифодаи оқилонаи захираҳои моҳӣ амалӣ карда мешавад.

2. Қоидаҳои моҳигирӣ бо мақсадҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратӣ дар объектҳои табиии об аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист муайян карда мешаванд.

3. Пешбурди корҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратиро дар объектҳои сунъии об мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кишоварзӣ амалӣ менамояд.

Моддаи 22. Моҳигирӣ бо мақсадҳои моҳипарварӣ, такрористеҳсолкунӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ

1. Моҳигирӣ бо мақсадҳои моҳипарварӣ, такрористеҳсолкунӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ мутобиқи қоидаҳо ва квотаҳои сайди моҳӣ амалӣ карда мешавад.

2. Моҳигирӣ бо мақсадҳои моҳипарварӣ, такрористеҳсолкунӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ тавассути парвариши моҳии молӣ, ҳифзи намудҳо, мунтазам гирифтани насл бо роҳи ташкил ва парвариши селаҳои моҳии наслдеҳи дорои арзиши ирсию хоҷагидорӣ ва ба объектҳои об сар додани онҳо амалӣ карда мешавад.

Моддаи 23. Моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ

1. Моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ ба шахсони воқеӣ бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур иҷозат дода мешаванд.

2. Қоидаҳои моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ, инчунин номгӯи истифодаи воситаҳои моҳигирӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист муқаррар карда мешаванд.

3. Моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ метавонанд бо шартҳои баргардонидани захираҳои моҳии сайдшуда ба муҳити маскуни онҳо ва бе баргардонидани онҳо анҷом дода шаванд.

4. Моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ дар объектҳои об, инчунин дар қитъаҳои алоҳидаи ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои моҳигирӣ ҷудогардида, бо розигии онҳо анҷом дода мешаванд.

5. Моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ дар объектҳои табиии об, инчунин қитъаҳои алоҳидаи онҳо бо иҷозати мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 24. Квотаҳои сайди моҳӣ дар объектҳои табиии об

1. Квотаҳои сайди моҳӣ дар объектҳои табиии об дар асоси ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ҳуқуқи сайд муайян карда мешаванд.

2. Квотаҳои сайди моҳӣ дар объектҳои табиии об ҳар сол барои моҳигирии саноатӣ, такрористеҳсолкунӣ, мутобиқкунонӣ, ташкили моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист дар асоси хулосаҳои илман асоснокшуда муайян ва тасдиқ карда мешаванд.

3. Бекор кардан ва (ё) ба дигар субъекти моҳигирӣ тақсим кардани квотаҳои сайди моҳӣ бо тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи муҳити зист анҷом дода мешаванд.

Моддаи 25. Шӯрои илмию истеҳсолии моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

1. Шӯрои илмию истеҳсолии моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ бо мақсади таҳияи тавсияҳо оид ба пешбурди корҳои илмию таҳқиқотӣ, ҳифз ва истифодаи захираҳои моҳӣ таъсис дода мешавад.

2. Низомнома ва ҳайати Шӯрои илмию истеҳсолии моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

БОБИ 6. ҲИФЗИ ЗАХИРАҲОИ МОҲӢ ВА МУҲИТИ ЗИСТИ ОНҲО

Моддаи 26. Мелиоратсияи объектҳои об

Мелиоратсияи объектҳои об бо мақсади фароҳам овардани шароити мусоиди зист, истифодаи оқилона ва самараноки захираҳои моҳӣ тибқи лоиҳаҳои тасдиқшуда гузаронида мешавад ва тадбирҳои беҳтар гардондани нишондиҳандаҳои ҳолатҳои гидрологӣ, гидрогеокимиёвӣ, бунёди дастгоҳҳои муҳофизати моҳӣ ва экологии объектҳои обро дар бар мегирад.

Моддаи 27. Меъёрҳои сифати объектҳои об ва низоми обии онҳо

1. Меъёрҳои сифати об дар объектҳои об, аз ҷумла меъёрҳои ҳадди имконпазири моддаҳои зараровар дар онҳо аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ таҳия ва тасдиқ карда мешаванд.

2. Ба объектҳои оби аҳамияти моҳипарваридошта партофтани обҳои партов, ки ҳадди имконпазири моддаҳои зараровар дар онҳо муайян нест ва (ё) аз меъёр зиёд аст, манъ мебошад.

3. Низоми гидрологии объекти об бо мақсади ҳифзи захираҳои моҳӣ муқаррар ва танзим карда мешавад.

Моддаи 28. Ҷойгир кардан, лоиҳакашӣ, сохтмон, таъмир ва ба истифода додани объектҳои хоҷагидорӣ ва объектҳои дигари ба захираҳои моҳӣ таъсиррасонанда

Ҳангоми ҷойгир кардан, лоиҳакашӣ, сохтмон, таъмир, барқарорсозӣ, ҷорӣ кардани технологияҳои нав, ба истифода додани объектҳои хоҷагидорӣ ва объектҳои дигар оқибатҳои таъсири манфӣ ба вазъи захираҳои моҳӣ ва муҳити зисти онҳо, инчунин чораҳои пешгирии чунин таъсир ба инобат гирифта мешаванд.

БОБИ 7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 29. Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, амалӣ карда мешавад.

Моддаи 30. Тартиби ҳалли баҳсҳо дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

Баҳсҳо дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ бо тартиби судӣ ҳал карда мешаванд.

Моддаи 31. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 32. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ" аз 19 сентябри соли 2013 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2013, № 8-9, мод. 654) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 33. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

аз 19 июли соли 2022, № 1892
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	1892	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МОҲИПАРВАРӢ, МОҲИГИРӢ ВА ҲИФЗИ ЗАХИРАҲОИ МОҲӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	19.07.2022	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ МОРАТОРИЙ БА САНҶИШҲОИ ФАЪОЛИЯТИ СУБЪЕКТҲОИ СОҲИБКОРӢ**

Бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 27 апрели соли 2022, № 700

қабул гардидааст

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 30 майи соли 2022, № 273

ҷонибдорӣ гардидааст

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии татбиқи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкориро муайян карда, тартиби татбиқи мораторийро муқаррар ва ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шаҳрвандонро ҳифз менамояд.

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **мораторий ба санҷишҳо** - муваққатан боздоштани қисми муайяни ваколатҳои дар асоси Қонуни мазкур ва ё дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ муқарраршудаи мақомоти ваколатдори давлатии санҷишӣ вобаста ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ;

2) **субъектҳои соҳибкорӣ** - шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки тибқи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз қайди давлатӣ гузаштаанд;

3) **санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ** - намуди фаъолияти мақомоти давлатӣ оид ба ҳама гуна санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) **мақоми ваколатдори давлатӣ** - мақоми давлатӣ оид ба сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ, ки барои мониторинги татбиқи мораторий ба санҷишҳо масъул мебошад;

5) **давраи мораторий ба санҷишҳо** - муҳлате, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян гардида, дар давоми он санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ манъ карда шудаанд;

6) **мақомоти ваколатдори давлатии санҷишӣ** - мақомоти давлатие, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои ваколати гузаронидани санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ мебошанд;

7) **Шӯрои ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти санҷишӣ** - мақоми машваратии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ҳамкорӣ ва ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти санҷиширо таъмин менамояд.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Ваколати мақоми ваколатдори давлатӣ вобаста ба мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ

Мақоми ваколатдори давлатӣ мониторинги татбиқи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкориро мегузаронад.

Моддаи 4. Боздоштани амали муқаррароти санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Дар давраи татбиқи мораторий ба санҷишҳо амали муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи моддаи 5 Қонуни мазкур, боздошта мешавад.

Моддаи 5. Истисно аз татбиқи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ

1. Санҷиши фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ оид ба иҷро намудани талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста ба муқаррароти моддаи 4 Қонуни мазкур, дар ҳолатҳои зерин таъин ва бо огоҳонидани Шӯрои ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти санҷишӣ гузаронида мешавад:

1) агар оид ба таъмин нагардидани сифат ва бехатарии маҳсулоти хӯрокворӣ ва маводи доруворӣ нисбат ба фаъолияти субъекти соҳибкорӣ аз ҷониби мақомоти давлатӣ, шахсони воқеӣ ё ҳуқуқӣ (истеъмолкунандаи маҳсулот) ба мақомоти ваколатдори давлатии санҷишӣ аризаи хаттӣ ва ё дархост ворид гардад, санҷиш дар доираи муроҷиати пешниҳодшуда амалӣ карда мешавад;

2) бо мақсади танзими давлатии дурустии ташаккулёбӣ ва татбиқи нархҳои мол ва маҳсулоти аз ҷиҳати иҷтимоӣ зарурӣ;

3) дар асоси супориши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) дар асоси аризаи субъектҳои соҳибкорӣ ҳангоми азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳӣ;

5) дар асоси дархости расмии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ҳангоми мавҷуд будани парвандаи ҷиноятӣ.

2. Санҷишҳое, ки тибқи қисми 1 моддаи мазкур гузаронида мешаванд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар дафтари бақайдгирии санҷишҳо қайд карда мешаванд.

Моддаи 6. Ҳалли баҳсҳо

Баҳсҳо вобаста ба татбиқи мораторий ба санҷишҳо аз ҷониби Шӯрои ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти санҷишӣ ва ё суд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешаванд.

Моддаи 7. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 8. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ дар соҳаҳои истеҳсолӣ"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ дар соҳаҳои истеҳсолӣ" аз 21 феврали соли 2018 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2018, №2, мод.64; с.2019, №4-5, мод.229) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 9. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

аз 8 июни соли 2022, № 1874

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	1874	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МОРАТОРИЙ БА САНҶИШҲОИ ФАЪОЛИЯТИ СУБЪЕКТҲОИ СОҲИБКОРӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	08.06.2022	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО**

Қонуни мазкур тартиб ва шартҳои иҷрои маҷбурии санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдорро муайян намуда, вазъи ҳуқуқии иҷрочии мақомоти иҷро, инчунин масъалаҳои ташкилию ҳуқуқии мақомоти иҷроро муқаррар менамояд.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **истеҳсолоти иҷро** - маҷмӯи амалҳои мурофиавӣ ва иҷроии иҷрочии мақомоти иҷро, ки барои таъмини иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷро равона гардидаанд;

2) **ҳуҷҷати иҷро** - санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор мебошанд, ки барои аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро оғоз намудани истеҳсолоти иҷро ва гузаронидани амалҳои иҷрои маҷбурӣ асос мегарданд;

3) **ситонанда** - шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, аз ҷумла шахси воқеӣ ё ҳуқуқии давлатҳои хориҷӣ, кредитори таъминшуда, ки ба фоида ё манфиати онҳо ҳуҷҷати иҷро дода шудааст;

4) **қарздор** - шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, аз ҷумла шахси воқеӣ ё ҳуқуқии давлати хориҷӣ, ки уҳдадор аст талаботи муайянкардаи ҳуҷҷати иҷроро иҷро намояд ва ё аз содир намудани амалҳои муайян худдорӣ кунад;

5) **иҷрочии мақомоти иҷро** - шахси мансабдори давлатӣ, ки ваколатҳои бо Қонуни мазкур ба зиммаи ӯ вогузоршударо ҷиҳати таъмини иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷро амалӣ менамояд;

6) **кормандони мақомоти иҷро** - кормандони дастгоҳи марказии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, раёсатҳо дар вилоятҳо, шуъбаи иҷро дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, иҷрочиёни мақомоти иҷро дар шаҳру ноҳияҳои вилоятҳо, ноҳияҳои шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, дар Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, суди иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои иқтисодии вилоятҳо ва шаҳри Душанбе, инчунин дар судҳои гарнизони ҳарбӣ;

7) **амалҳои иҷро** - амалҳо оид ба гузаронидани чораҳои маҷбурии иҷро, ки барои таъмини иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷро равона гардидаанд;

8) **пардохти иҷро** - маблағи пулие, ки ҳангоми иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷро бо тартиби ҳатмӣ аз қарздор ситонида мешавад;

9) **махзани маълумоти ягонаи иттилоотӣ ва бақайдгирии электронии истеҳсолоти иҷро** - низоми иттилоотие, ки барои амалӣ намудани шакли электронии баҳисобгирии истеҳсолоти иҷро, амалҳои маҷбурии иҷрочии мақомоти иҷро, инчунин ба тарафҳо ва шахсони дигари дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда пешниҳод намудани маълумот оид ба рафти истеҳсолоти иҷро пешбинӣ шудааст;

10) **музояда** - савдои оммавӣ, ки зимни он молу мулки ба рӯйхатгирифташуда ва таҳти ҳабс қарордошта бо дастрасии баробари ҳамаи харидорон, ба фурӯш бароварда шуда, ҳамчунин метавонад ин амал дар шакли электронӣ баргузор шавад;

11) **майдони ягонаи савдои электронӣ** - низоми иттилоотӣ, маҷмӯи иттилооти махзани маълумот, техникӣ, барномавӣ ва телекоммуникатсионие, ки имконияти ворид, нигоҳдорӣ ва коркарди иттилооти барои гузаронидани музоядаи электронӣ заруриро таъмин намуда, нуқтаи ягонаи дастрасии умумии иттилоотро ба иштирокчиёни музоядаи электронӣ пешниҳод менамояд;

12) **нигоҳдоранда** - шахсе, ки ба ӯ иҷрочии мақомоти иҷро молу мулки ба рӯйхат гирифта ё ҳабсшударо барои нигоҳ доштан супоридааст ва барои истифода, исроф, бегона ё пинҳон намудани ин молу мулк масъулият дорад;

13) **феҳристи ягонаи давлатии қарздорон** - махзани электронии маълумоти мураттабгашта, ки дорои маълумот дар бораи қарздорон аз рӯи истеҳсолоти иҷро мебошад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Тартиби татбиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро

1. Истеҳсолоти иҷро тибқи қонунгузорие, ки дар вақти иҷро амал мекунад, анҷом дода мешавад.

2. Истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани қарзҳои андоз ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет, рӯёнидани ноустуворона оид ба сари вақт насупоридани ҷарима ва дигар муҷозот барои риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи андоз ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет аз ҷониби мақомоти ваколатдор бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва мутобиқи қонунгузории андоз ва гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.

3. Истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани намудҳои дигари пардохти ҳатмӣ ба буҷет дар самти рӯёнидани маблағи ҷарима дар асоси санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ба амал бароварда мешавад.

Моддаи 4. Вазифаҳои истеҳсолоти иҷро ва таҳлили хавфҳои коррупсионӣ

1. Вазифаҳои истеҳсолоти иҷро ин иҷрои дуруст ва саривақтии маҷбурии санадҳои судӣ оид ба парвандаҳои гражданӣ, оилавӣ, маъмурӣ ва иқтисодӣ, ҳукм ва қарорҳои вобаста ба парвандаҳои ҷиноятӣ дар қисмати даъвои гражданӣ, рӯёнидани маблағи ҷарима, ҷуброни зарар, ҷуброни зарари молу мулкӣ ва мусодираи молу мулк, инчунин дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур иҷро намудани санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор аст.

2. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиб ва тарзу усулҳои гузаронидани таҳлили хавфҳои коррупсиониро дар мақомоти мазкур муайян намуда, онҳоро дар амал татбиқ менамояд.

Моддаи 5. Принсипҳои истеҳсолоти иҷро

Истеҳсолоти иҷро дар асоси принсипҳои зерин амалӣ карда мешавад:

1) қонуният;

2) эҳтиром ба ҳаёт, қадр, номус ва шаъну шарафи шаҳрванд;

3) таъмини шаффофият ва саривақтии гузаронидани амалҳои иҷро ва татбиқи чораҳои иҷрои маҷбурӣ;

4) дахлнопазирии ҳадди ақали молу мулки барои зиндагии шаҳрванди қарздор ва аъзои оилаи ӯ зарур;

5) мувофиқати ҳаҷми талаботи ситонанда ва чораҳои иҷрои маҷбурӣ;

6) мустақилияти иҷрочии мақомоти иҷро.

Моддаи 6. Мақомоте, ки иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷроро амалӣ менамоянд

1. Иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷро ба зиммаи иҷрочиёни мақомоти иҷро гузошта мешавад.

2. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷрои санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор оид ба рӯёнидани маблағҳои пулӣ, мусодираи ашёе, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад, инчунин аз тарафи дигар мақомоти давлатӣ амалӣ карда мешавад.

Моддаи 7. Забони истеҳсолоти иҷро

1. Истеҳсолоти иҷро ба забони давлатӣ пеш бурда мешавад.

2. Иштирокчиёни истеҳсолоти иҷро, ки забони истеҳсолоти иҷроро намедонанд, бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ҳуқуқи истифода аз хизмати тарҷумонро доранд.

Моддаи 8. Махзани маълумоти ягонаи иттилоотӣ ва бақайдгирии электронии истеҳсолоти иҷро

1. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон махзани маълумоти ягонаи иттилоотӣ ва бақайдгирии электронии истеҳсолоти иҷроро дар шакли электронӣ (минбаъд - махзани маълумоти иттилоотӣ), ки маълумоти заруриро барои амалӣ намудани вазифаҳо оид ба иҷрои ҳуҷҷати иҷроро дар бар мегирад, таъсис медиҳад ва пеш мебарад.

2. Мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот (аз ҷумла нотариусҳо, мақомоти сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ, хадамоти шиносномавию бақайдгирӣ, бозрасии давлатии автомобилӣ, мақомоти бақайдгирандаи молу мулки манқул ва ғайриманқул), бонкҳо, инчунин дигар шахсони ҳуқуқӣ, новобаста аз шакли моликияташон, уҳдадоранд ба махзани маълумоти иттилоотӣ пайваст шуда, бо дархости иҷрочии мақомоти иҷро маълумоти заруриро пешниҳод намоянд.

3. Тартиби ташкил ва пешбурди махзани маълумоти иттилоотиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 9. Иҷрои ҳалномаҳои судҳои давлатҳои хориҷӣ ва судҳои ҳакамии хориҷӣ (арбитражҳо)

Тартиби иҷро намудани ҳалномаҳои судҳои давлатҳои хориҷӣ ва судҳои ҳакамии хориҷӣ (арбитражҳо) мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ва Қонуни мазкур ба амал бароварда мешаванд.

БОБИ 2. ҲУҶҶАТҲОИ ИҶРО

Моддаи 10. Номгӯи ҳуҷҷатҳои иҷро

1. Ҳуҷҷатҳои иҷро инҳо мебошанд:

1) варақаи иҷро, ки дар асоси санади судӣ дода шудааст;

2) созишномаи тариқи нотариалӣ тасдиқшуда оид ба пардохти алимент;

3) навиштаҷоти иҷроия, ки аз ҷониби нотариуси давлатӣ ва шахси мансабдори муассисаҳои консулии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои иҷро дода шудааст;

4) фармони судӣ;

5) қароре, ки аз ҷониби мақомоти (шахсони мансабдори) ваколатдори баррасикунандаи парвандаҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қабул гардидааст;

6) варақаи иҷро, ки суд дар асоси ҳалнома ва қарори суди ҳакамӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон додааст;

7) варақаи иҷро, ки суд дар асоси ҳалномаи суди давлати хориҷӣ ва суди ҳакамии хориҷӣ (арбитражҳо) додааст;

8) қарори прокурор ҷиҳати бо тартиби маъмурӣ кӯчонидани шаҳрвандоне, ки биноро худсарона ишғол кардаанд ё дар биноҳое истиқомат мекунанд, ки хавфи фурӯравӣ доранд;

9) қарорҳои иҷрочии мақомоти иҷро оид ба ситонидани маблағи пардохти иҷро;

10) қарорҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор дар ҳолатҳои бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда.

2. Дар сурати гум кардани ҳуҷҷати иҷро нусхаи дуюми (дубликати) он, ки аз тарафи суд, мақомоти давлатӣ ё шахсони мансабдори санади дахлдорро бароварда дода мешавад, асос барои ситониш шуда метавонад.

Моддаи 11. Муҳтавои ҳуҷҷати иҷро

1. Дар ҳуҷҷати иҷро ҳатман маълумоти зерин бояд оварда шаванд:

1) номи суд ё мақомоти давлатӣ, шахси мансабдор, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст;

2) парванда ва маводе, ки вобаста ба он ҳуҷҷати иҷро дода шудааст ва рақамҳои онҳо;

3) санаи қабули санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор;

4) номи ситонанда-шахси ҳуқуқӣ ва қарздор-шахси ҳуқуқӣ, суроғаи онҳо, рақами мушаххаси андозсупоранда, суратҳисоби бонкӣ;

5) насаб, ном ва номи падари ситонанда-шахси воқеӣ ва қарздоршахси воқеӣ, маҳалли истиқомати онҳо, таърихи рӯз ва ҷои таваллуди қарздор-шахси воқеӣ ва ҷои кори ӯ, агар он маълум бошад;

6) қисми хулосавии санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор;

7) санаи эътибори қонунӣ пайдо намудани санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор;

8) санаи додани ҳуҷҷати иҷро.

2. Муҳтавои фармони судӣ мутобиқи қоидаҳои пешбининамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

3. Муҳтавои созишномаи пардохти алименти тариқи нотариалӣ тасдиқгардида мутобиқи талаботи пешбининамудаи Кодекси оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

4. Ҳуҷҷати иҷро, ки дар асоси санади судӣ дода шудааст, бо имзои судя ва муҳри нишондори суд тасдиқ карда мешавад.

5. Ҳуҷҷати иҷрое, ки дар асоси санади мақомоти давлатӣ ё шахсони мансабдор дода шудааст, аз тарафи шахси мансабдори ин мақомот ва дар ҳолатҳои дигаре, ки қонун муқаррар кардааст, аз тарафи шахсе, ки ҳуҷҷати иҷроро навиштааст, имзо карда мешавад. Ҳуҷҷати иҷро бо муҳри мақомоте, ки онро додааст, тасдиқ карда мешавад.

Моддаи 12. Супоридани ҳуҷҷати иҷро

1. Ҳуҷҷати иҷро аз ҷониби суд ба ситонанда баъд аз эътибори қонунӣ пайдо намудани санади судӣ супорида мешавад, ба истиснои мавридҳои иҷрои фаврӣ, ҳангоме ки ҳуҷҷати иҷро пас аз қабули санади судӣ дода шавад. Ҳуҷҷати иҷро ба ситонанда супорида мешавад ё ин ки бо дархости ӯ барои иҷро бевосита аз ҷониби суд равон карда мешавад.

2. Супоридани ҳуҷҷати иҷро, ки дар асоси санади мақомоти давлатӣ ё шахсони мансабдор қабул гардидааст, барои иҷро мувофиқи тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

БОБИ 3. ШАРТҲОИ УМУМИИ ИҶРО НАМУДАНИ АМАЛҲОИ ИҶРО

Моддаи 13. Муҳлати барои иҷро пешниҳод намудани ҳуҷҷати иҷро

1. Ҳуҷҷати иҷро барои иҷрои маҷбурӣ дар муҳлати зерин пешниҳод карда мешавад:

1) варақаи иҷро, ки дар асоси санади судӣ ва фармони судӣ дода шудааст - дар давоми се сол;

2) навиштаҷоти иҷроияи нотариуси давлатӣ - дар давоми се сол;

3) варақаи иҷрое, ки дар асоси ҳалномаи суди ҳакамӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дода шудааст - дар давоми се сол;

4) варақаи иҷро, ки дар асоси ҳалномаи суди давлати хориҷӣ ва суди ҳакамии хориҷӣ (арбитраж) дода шудааст - дар давоми се сол;

5) қарори суд, мақомоте (шахсони мансабдоре), ки барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ваколатдор мебошанд - дар давоми шаш моҳ.

2. Муҳлати дар қисми 1 моддаи мазкур нишондодашуда ҳангоми пешниҳод шудан барои иҷро ҳисоб карда мешавад:

1) ҳуҷҷати иҷро, ки дар бандҳои 1) ва 3) қисми 1 моддаи мазкур (ба истиснои фармони судӣ) - аз рӯзи эътибори қонунӣ пайдо кардани санади суд ё анҷоми муҳлате, ки ҳангоми батаъхиргузорӣ ё ба давраҳо ҷудо намудани муҳлати иҷрои он муқаррар гардидааст, ё ин ки аз рӯзи баровардани таъинот оид ба барқарор намудани муҳлати гузаронидашуда барои пешниҳоди варақаи иҷро барои иҷро ва дар ҳолатҳое, ки агар санади судӣ бояд фавран иҷро карда шавад - аз рӯзи дигари қабули он;

2) фармони судӣ - пас аз гузаштани муҳлати даҳ рӯз аз рӯзи супоридани он;

3) қарори мақомоти (шахсони мансабдори) ваколатдори баррасикунандаи парвандаҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар намуди ҷарима - аз рӯзи дигари пас аз ба охир расидани муҳлати дар қисми 1 моддаи 229 Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда;

4) қарори мақомоти (шахсони мансабдори) ваколатдори баррасикунандаи парвандаҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар намуди ситонидани ҷуброни зарари моддӣ - аз рӯзи дигари пас аз ба охир расидани муҳлати дар қисми 3 моддаи 243 Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда;

5) нисбати ҳуҷҷатҳои иҷрои дигар - аз рӯзи дигар пас аз супоридани онҳо.

3. Ҳуҷҷати иҷро аз рӯи ҳалномаҳо оид ба ситонидани пардохтҳои давравӣ (аз рӯи парвандаҳо оид ба ситонидани алимент, оид ба ҷуброни зарари расонидаи ҷисмонӣ ё зарари дигар ба саломатӣ ва фавти саробон) дар ҳамаи даврае, ки пардохтҳо сурат мегиранд, эътибор доранд. Ҳамин тартиб нисбати созишнома оид ба ситонидани алимент, ки тариқи нотариалӣ тасдиқ шудааст, паҳн мегардад. Дар ин ҳолатҳо муҳлат барои ҳар як пардохт дар алоҳидагӣ ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 14. Канда шудани муҳлат ҳангоми пешниҳод намудани ҳуҷҷати иҷро

1. Дар ҳолатҳои зерин муҳлати барои иҷро пешниҳод намудани ҳуҷҷати иҷро канда мешавад:

1) бо пешниҳод намудани ҳуҷҷати иҷро барои иҷро;

2) аз ҷониби қарздор қисман иҷро намудани ҳуҷҷати иҷро.

2. Пас аз канда шудани муҳлати пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро давомияти вақт аз нав оғоз мегардад. Вақти гузашта то кандашавии муҳлат ба муҳлати нав ҳисоб карда намешавад.

3. Дар мавриди ба ситонанда баргардонидани ҳуҷҷати иҷро бинобар сабаби пурра ё қисман ғайриимкон будани иҷрои он, муҳлати пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро пас аз кандашавӣ, аз рӯзи баргардонидани ҳуҷҷати иҷро ба ситонанда ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 15. Барқарор намудани муҳлати гузаронидашудаи пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро

Барқарор намудани муҳлати гузаронидашудаи пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 16. Маҳалли гузаронидани амалҳои иҷро

1. Агар қарздор шахси воқеӣ бошад, пас амалҳои иҷро аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро дар маҳалли истиқомат, ҷойи кор ё дар маҳалли ҷойгиршавии молу мулки вай гузаронида мешаванд.

2. Агар қарздор шахси ҳуқуқӣ бошад, пас амалҳои иҷро аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро дар маҳалли ҷойгиршавии шахси ҳуқуқӣ ва ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулки он гузаронида мешаванд.

3. Иҷрои талаботи дар ҳуҷҷати иҷро муайяншудае, ки қарздорро барои иҷро намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд, дар маҳалли иҷрои ин амалҳо ба ҷо оварда мешаванд.

4. Ҳуҷҷати иҷрое, ки аз тарафи як иҷрочии мақомоти иҷро ба иҷрочии дигари ин мақомот равона карда шудааст, аз тарафи охирон барои иҷро қабул карда мешавад. Маҳалли иҷрои амалҳои иҷро байни иҷрочиёни мақомоти иҷро мавриди баҳс қарор намегирад.

5. Агар дар ҷараёни иҷрои ҳуҷҷати иҷро тағйироте дар маҳалли истиқомати қарздор, ҷойи кор ва маҳалли ҷойгиршавии ӯ ба миён ояд ва ё муайян гардад, ки молу мулки қарздор, ки метавонад мавриди ситониш қарор гирифта шавад, дар маҳалли ҷойгиршавиаш мавҷуд нест, иҷрочии мақомоти иҷро фавран дар ин бора санад тартиб дода, на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи тартиб додани он ҳуҷҷати иҷроро бо нусхаи ин ҳуҷҷат ба иҷрочии мақомоти иҷрои маҳалли нави истиқомати қарздор, ҷойи кори вай, маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли нави ҷойгиршавии молу мулки қарздор ирсол менамояд. Ҳамзамон, иҷрочии мақомоти иҷро дар ин бора ба ситонанда, суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, хабар медиҳад.

6. Агар амалҳои иҷро талаботи ситонандаро пурра қонеъ нагардонанд, иҷрочии мақомоти иҷро дар ин хусус фавран санад тартиб дода, на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи тартиб додани он ҳуҷҷати иҷроро якҷо бо нусхаи ин ҳуҷҷат ба иҷрочии мақомоти иҷрои маҳалли ҷойгиршавии молу мулки боқимондаи қарздор мефиристад. Ҳамзамон, иҷрочии мақомоти иҷро дар ин бора ба ситонанда, суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, хабар медиҳад.

7. Агар ҳангоми иҷрои ҳуҷҷати иҷро зарурат ба миён ояд, иҷрочии мақомоти иҷро дар мувофиқа бо роҳбарияти Хадамоти иҷро метавонад амалҳои иҷроро дар ҳудуд ё минтақае, ки салоҳияти ӯ дар он ҷо паҳн намегардад, ба анҷом расонад. Дар ин ҳолат иҷрочии мақомоти иҷро мутобиқи қисми 5 моддаи мазкур санад тартиб дода, ба минтақаи зикршуда рафта, дар муддати як шабонарӯз оид ба зарурат дар мусоидат намудан барои гузаронидани амалҳои иҷро дар минтақаи мазкур ба иҷрочиёни мақомоти иҷрои дахлдор тариқи хаттӣ хабар медиҳад.

Моддаи 17. Вақти гузаронидани амалҳои иҷро

1. Амалҳои иҷро дар рӯзҳои корӣ аз соати 6 то 22 гузаронида мешаванд. Вақти аниқи гузаронидани амалҳои иҷро дар давраи рӯзи корӣ аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро муайян карда мешавад. Тарафҳое, ки дар истеҳсолоти иҷро иштирок мекунанд ҳуқуқ доранд вақти барои онҳо мувофиқро ҷиҳати гузаронидани амалҳои иҷро пешниҳод намоянд.

2. Дар ҳолати пайдо шудани шубҳаи асоснок ба рафтори қарздор, ки ӯ метавонад моликияти ситонидашавандаро харҷ ё пинҳон кунад ё дигар амалҳоеро содир намояд, ки метавонанд дар мавриди ба таъхир гузоштан иҷрои ҳуҷҷати иҷроро душвору номумкин гардонанд, инчунин дар ҳолатҳои дигари таҳаммулнопазирии батаъхиргузорӣ, ки ба ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон хатар эҷод мекунад ё ин ки ҳангоми анҷоми амалҳои иҷро бо гуноҳи қарздор дар вақти муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур номумкин бошад, иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад бо иҷозати суди маҳалли иҷро амалҳои иҷроро дар рӯзҳои истироҳат, рӯзҳои ид ва шабона низ гузаронад.

Моддаи 18. Муҳлати гузаронидани амалҳои иҷро

1. Амалҳои иҷро, ки бо фурӯши молу мулки ғайриманқул алоқаманд мебошанд, дар муҳлати на зиёда аз чор моҳ ва дар дигар ҳолатҳо дар муҳлати на зиёда аз ду моҳ аз рӯзи аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро қабул кардани ҳуҷҷати иҷро бо тартиби навбати воридшавии онҳо анҷом дода мешаванд.

2. Амалҳои иҷро вобаста ба таъмини иҷрои санадҳои судие, ки қарздорро барои содир намудани амалҳои муайян (худдорӣ аз содир намудани амалҳои муайян) уҳдадор менамоянд, дар муҳлат ва тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни мазкур гузаронида мешаванд.

3. Ба иҷрои фаврӣ талаботи чунин ҳуҷҷати иҷро мансубанд:

1) оид ба ситонидани маблағ барои таъминоти фарзандони ноболиғ, ҳамчунин фарзандони болиғи ғайри қобили меҳнат, падару модари ғайри қобили меҳнат ё эҳтиёҷманди ёрии моддӣ (алиментҳо), музди меҳнат ё музди дигар барои меҳнат дар доираи пардохтҳои барои як моҳ ҳисобкардашуда, инчунин оид ба рӯёнидани маблағи умумии қарзҳо вобаста ба ин пардохтҳо, агар ҳуҷҷати иҷро рӯёнидани фаврии онҳоро пешбинӣ намояд;

2) дар бораи ба кор ё мансаби пештара барқарор кардани корманди ғайриқонунӣ озодшуда ё ба кори дигар гузаронидашуда;

3) санадҳои судӣ оид ба парвандаҳо дар бораи мавриди баҳс қарор додани санадҳои ғайримеъёрӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор;

4) оид ба ҷуброни расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарар ба саломатӣ;

5) оид ба татбиқи чораҳои таъминотӣ;

6) оид ба ҷуброни зараре, ки вобаста ба фавти саробон расонида шудааст;

7) оид ба ворид кардани шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба рӯйхати интихобкунандагон ва иштирокчиёни райъпурсӣ;

8) оид ба парвандаҳои дигар, агар иҷрои фаврии талабот дар қонун ва ё ҳуҷҷати иҷро пешбинӣ гардида бошад.

4. Муҳлати дар қисми 1 моддаи мазкур нишондода нисбати ҳуҷҷати иҷро аз рӯи ҳалнома оид ба ситонидани пардохтҳои давравӣ ва ё ба ҷои кори қарздор ё ҷои адои ҷазои қарздор ирсолшуда татбиқ намегардад.

БОБИ 4. ШАХСОНЕ, КИ ДАР ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО ИШТИРОК МЕНАМОЯНД

Моддаи 19. Шахсоне, ки дар истеҳсолоти иҷро иштирок менамоянд

Шахсони дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда, инҳо мебошанд:

1) тарафҳои истеҳсолоти иҷро;

2) дигар шахсоне, ки баҳри таъмини иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро мусоидат менамоянд (тарҷумон, мутахассис, шахсони холис, нигоҳдоранда ва дигарон).

Моддаи 20. Тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро

1. Тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро ситонанда ва қарздор мебошанд.

2. Дар истеҳсолоти иҷро якчанд ситонанда ва қарздор иштирок карда метавонанд. Ҳар яке аз онҳо нисбат ба тарафи дигар дар истеҳсолоти иҷро мустақилона ё ба воситаи намоянда иштирок менамоянд, ба ғайр аз ҳолатҳое, ки бо ҳуҷҷати иҷро ба зиммаи қарздор уҳдадориҳое, ки танҳо бояд худаш (уҳдадориҳои шахсӣ) иҷро намояд, гузошта мешавад.

Моддаи 21. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро

1. Тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро ҳуқуқ доранд, ки бо маводи истеҳсолоти иҷро шинос шаванд, аз он иқтибос гиранд, нусха бардоранд, ба истиснои ҳуҷҷатҳое, ки дорои сирри махфӣ мебошанд, маводи иловагӣ пешниҳод намоянд, дархостҳо пеш оранд, дар рафти амалҳои иҷро иштирок кунанд, дар рафти истеҳсолоти иҷро баёноти шифоҳӣ ва хаттӣ диҳанд, барои ҳалли масъалаҳое, ки дар рафти иҷро ба амал меоянд ваҷҳ ва далелҳои худро изҳор ва собит намоянд, ваҷҳу далелҳои шахсони дигари иштирокчии истеҳсолоти иҷроро рад намоянд, то ба охир расидани истеҳсолоти иҷро созиши оштии аз ҷониби суд тасдиқшударо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон банданд, аз иҷро даст кашанд, аз болои қарор, амали (беамали) иҷрочии мақомоти иҷро оид ба масъалаҳои истеҳсолоти иҷро шикоят намоянд.

2. Тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро уҳдадоранд:

1) ба иҷрочии мақомоти иҷро дар бораи иҷрои ҳуҷҷати иҷро дар муҳлати на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи иҷрои он пурра ё қисман маълумот диҳанд;

2) иҷрочии мақомоти иҷроро дар бораи тағйири маҳалли истиқомати худ ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулки ба онҳо тааллуқдошта дар муҳлати на дертар аз се рӯз пас аз тағйирёбӣ огоҳ намоянд;

3) бо тартиби муқарраршуда тавзеҳот, ҳуҷҷатҳо ва маводи дархосткардаи иҷрочии мақомоти иҷроро пешниҳод намоянд;

4) бо даъвати иҷрочии мақомоти иҷро ҳозир шаванд;

5) аз ҳуқуқҳои ба онҳо тааллуқдошта бовиҷдонона истифода баранд, инчунин талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намоянд.

Моддаи 22. Вориси ҳуқуқии тарафҳои истеҳсолоти иҷро

Вориси ҳуқуқии тарафҳои истеҳсолоти иҷро мутобиқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 23. Иштироки намояндагони тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро

1. Шаҳрванд метавонад мустақилона ё ба воситаи намоянда дар истеҳсолоти иҷро иштирок намояд. Иштироки бевоситаи шаҳрванд дар истеҳсолоти иҷро ҳуқуқи доштани намояндаро истисно наменамояд. Агар аз рӯи ҳуҷҷати иҷро қарздор уҳдадор шуда бошад, ки амалҳои муайянро (худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян) шахсан иҷро намояд, дар ин ҳолат қарздор ҳуқуқ надорад ба воситаи намоянда амал кунад.

2. Иштироки шахси ҳуқуқӣ дар истеҳсолоти иҷро тавассути мақомоти он ё шахсони мансабдор, ки дар доираи ваколатҳои барои онҳо пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият менамоянд тибқи ҳуҷҷатҳои таъсисӣ ва ё тавассути дигар намояндагон амалӣ карда мешавад.

3. Ҳуқуқи намоянда (ба истиснои намояндагони қонунӣ) барои пешниҳод ва бозхонди ҳуҷҷати иҷро, иштирок дар истеҳсолоти иҷро, бастани созишномаи оштӣ, ба шахси дигар вогузоштани ваколат, шикоят овардан ба қарор, амал (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро, пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро, гирифтани молу мулк ё пули ба фоидаи ӯ гузаронидашуда бояд дар ваколатномае, ки ваколатдиҳанда додааст, зикр гардад.

4. Намояндагони тарафҳои истеҳсолоти иҷро инҳо шуда наметавонанд:

1) ноболиғоне, ки қобилияти пурраи амалкуниро надоранд;

2) шаҳрвандоне, ки бо тартиби муқарраргардида ғайри қобили амал ё қобилияташон маҳдуд эътироф шудаанд;

3) судя, прокурор, муфаттиш, кормандони мақомоти судӣ, ки дар рафти тафтишоти пешакӣ ва судӣ иштирок намуданд, инчунин иҷрочии мақомоти иҷро, ки оид ба иҷро истеҳсолоти иҷро оғоз намудааст.

Моддаи 24. Иштироки ноболиғон дар истеҳсолоти иҷро

1. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои ноболиғи то синни чордаҳсола дар истеҳсолоти иҷро аз ҷониби падару модар ё намояндаи дигари қонунии ӯ амалӣ карда мешавад.

2. Ноболиғи аз синни чордаҳсола то шонздаҳсола, ки аз рӯи ҳуҷҷати иҷро ситонанда ё қарздор ҳисоб мешавад, дар истеҳсолоти иҷро ҳуқуқҳои худро дар ҳузур ё бо розигии хаттии намояндаи қонунии худ ё намояндаи мақомоти васоят ва парасторӣ ба амал мебарорад ва уҳдадориҳоро иҷро менамояд.

3. Ноболиғи аз синни шонздаҳсола то ҳаждаҳсола, ки аз рӯи ҳуҷҷати иҷро ситонанда ё қарздор ҳисоб мешавад, дар истеҳсолоти иҷро ҳуқуқҳои худро мустақилона ба амал мебарорад ва уҳдадориҳоро иҷро менамояд. Дар ин ҳолат, иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст намояндаи қонунии ноболиғ ё намояндаи мақомоти васоят ва парасториро барои иштирок дар истеҳсолоти иҷро ҷалб намояд.

4. Ноболиғон дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонун, ҳангоми иҷрои ҳуҷҷати иҷрои дар асоси санадҳои судӣ ва санадҳои дигар мақомот оид ба парвандаҳои аз муносибатҳои гражданӣ, оилавӣ, меҳнатӣ, маъмурӣ ва аз аҳдҳои вобаста ба ихтиёрдорӣ кардани музди меҳнат (даромад) бавуҷудомада, метавонанд дар истеҳсолоти иҷро ҳуқуқҳои худро мустақилона амалӣ намоянд ва уҳдадориҳои худро иҷро кунанд.

Моддаи 25. Иштироки намояндагони қонунӣ дар истеҳсолоти иҷро

1. Ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунан ҳифзшавандаи шаҳрвандонро, ки дорои қобилияти пурраи амал нестанд, дар истеҳсолоти иҷро падару модари онҳо, ба фарзандхондагон, васиён, парасторон ё дигар шахсони онҳоро ивазкунанда, намояндагӣ менамоянд.

2. Намояндагони қонунӣ аз номи вакилкунандагон тамоми амалҳои мурофиавиро ба ҷо меоранд, ки ҳуқуқи анҷом додани онҳо, бо дарназардошти маҳдудиятҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур, ба вакилкунандагон марбут аст. Намояндагони қонунӣ метавонанд иштирок дар истеҳсолоти иҷроро ба шахси дигаре, ки онҳо ба сифати намоянда интихоб кардаанд, супоранд.

Моддаи 26. Иштироки тарҷумон дар истеҳсолоти иҷро

1. Ҳангоми амалӣ намудани амалҳои иҷро, ки ҷиҳати анҷоми онҳо донистани дигар забонҳо зарур аст, шахсони дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда метавонанд бо ташаббуси худ ё бо пешниҳоди иҷрочии мақомоти иҷро тарҷумон даъват кунанд. Агар тарафҳо тарҷумонро таъмин карда натавонанд, иҷрочии мақомоти иҷро барои даъвати тарҷумон қарор қабул менамояд.

2. Ҳар шахси ба балоғатрасидаи қобилияти амалдошта, ки дар иҷрои кор манфиатдор намебошад ва забонеро медонад, ки донистани он барои ба амалӣ намудани амалҳои иҷро зарур аст, метавонад тарҷумон бошад.

3. Тарҷумон ҳуқуқи гирифтани подошпулӣ барои меҳнаташро дорад. Подошпулии ба ӯ пардохтшуда ба хароҷоти гузаронидани амалҳои иҷро тааллуқ дорад.

Моддаи 27. Иштироки мутахассис дар истеҳсолоти иҷро

1. Барои фаҳмонидани масъалаҳои дар рафти амалҳои иҷро бавуҷудомада, ки дониши махсусро талаб мекунанд, иҷрочии мақомоти иҷро аз рӯи дархости иштироккунандагони истеҳсолоти иҷро ё бо ташаббуси худ мутахассисро ҷалб мекунад. Аз рӯи зарурат мумкин аст якчанд мутахассис ҷалб карда шаванд. Иҷрочии мақомоти иҷро дар ин бора қарор қабул менамояд.

2. Ба сифати мутахассис барои додани тавзеҳот ва расонидани кумаки техникӣ метавонад шахси дар баррасии кор манфиатдор набуда, ки дорои донишхои махсус мебошад, ҷалб карда шавад.

3. Мутахассис уҳдадор аст бо даъвати иҷрочии мақомоти иҷро ҳозир шавад, ба саволҳои ӯ ҷавоби пурра ва дақиқ диҳад.

4. Мутахассис ба гирифтани подошпулӣ барои иҷрои коре, ки бинобар амалӣ намудани амалҳои иҷро гузаронида мешавад, ҳуқуқ дорад. Ин подошпулӣ ва дигар хароҷот барои ҷалби мутахассис ба хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро тааллуқ дорад.

Моддаи 28. Иштироки шахсони холис дар истеҳсолоти иҷро

1. Амалҳои иҷро дар ҳолатҳои пешбининамудаи конунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд дар ҳузури на камтар аз ду шахси холис анҷом дода шаванд.

2. Иштироки шахсони холис дар ҳолатҳои зерин ҳатмӣ мебошад:

1) ҳангоми ба рӯйхат гирифтани молу мулки қарздор;

2) ҳангоми иҷрои ҳалномаҳо дар бораи маскун намудан ба манзил ё кӯчонидан аз манзил, гирифта додани кӯдак, амалҳои марбут ба ҳабс, кашида гирифтан ва супоридани молу мулки қарздор, кушодани манзил, бино ва анборҳо, азназаргузаронӣ, мусодираи молу мулк ва далелҳои шайъӣ, инчунин дар дигар ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

3. Ба сифати шахсони холис ҳар гуна шаҳрвандони ба балоғатрасида, дорои қобилияти амал, ки дар оқибатҳои амали иҷро манфиатдор нестанд, даъват карда мешаванд.

4. Пеш аз оғози амалҳои иҷро иҷрочии мақомоти иҷро ба шахсони холис тартиби иштироки онҳоро дар рафти амалҳои иҷро мефаҳмонад.

5. Шахси холис ҳуқуқ дорад донад, ки барои иҷрои кадом амалҳои иҷро даъват шудааст ва онҳо дар асоси кадом ҳуҷҷати иҷро анҷом дода мешаванд. Шахси холис ҳуқуқ дорад нисбати амалҳои гузаронидашуда эрод гирад. Эроди шахси холис бояд ба санади амали иҷрои дахлдор дохил карда шаванд.

6. Шахси холис далел, мазмун ва натиҷаи амалҳои иҷроро, ки ҳангоми баргузории онҳо иштирок кардааст, тасдиқ мекунад.

Моддаи 29. Мусоидати мақомоти корҳои дохилӣ дар истеҳсолоти иҷро

1. Кормандони мақомоти корҳои дохилӣ уҳдадоранд дар доираи ваколатҳои бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида дар ҳолатҳои ба иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои уҳдадориҳои хизматӣ ҷиҳати баамалбарории амали иҷро монеа эҷод кардан ё ба ҳаёт ва саломатии ӯ хатар таҳдид шудан, дар асоси дархости иҷрочии мақомоти иҷро ба иҷрочӣ мусоидат намоянд.

2. Мақомоти корҳои дохилӣ уҳдадоранд маводи кофтуков эълон кардани қарздорро сари вақт ба қайд гирифта, вобаста ба кофтуков, дастгир ва ба мақомоти иҷро супоридани он чораҳои бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишударо андешанд.

БОБИ 5. ХАБАР ДОДАН ВА ДАЪВАТ ДАР ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО

Моддаи 30. Хабар додан ва даъват дар истеҳсолоти иҷро

1. Шахсони дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда дар бораи вақт ва макони гузаронидани амалҳои иҷро ё татбиқи чораҳои маҷбурии иҷро огоҳ карда мешаванд ё ба назди иҷрочии мақомоти иҷро бо даъватнома тариқи огоҳинома оид ба супорида шудан, телефонограмма, бо истифода аз намудҳои гуногуни алоқа, аз қабили электронӣ, бурдарасонӣ ва ба воситаи шахсе, ки иҷрочии мақомоти иҷро бо розигии ӯ бурдарасониро ба ӯ супориш медиҳад, даъват мешаванд.

2. Дар ҳолатҳое, ки ҳуҷҷати иҷро бояд бетаъхир иҷро гардад ва ё гузоштани ҳабс ба моликият ва қабули дигар чораҳои таъминотӣ, иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст амалҳои иҷро ва дигар чораҳои иҷрои маҷбуриро бе огоҳонидани пешакии шахсони дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда татбиқ намояд. Дар баробари ин, иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст, ки ин шахсонро оид ба гузаронидани амалҳои иҷро ё татбиқи чораҳои маҷбурии иҷро на дертар аз рӯзи кории баъди рӯзи татбиқ ё ба амалбарории чораҳои маҷбурии иҷро хабардор кунад.

3. Хабарномаҳои унвонии ситонанда ва қарздор ба суроғаҳои дар ҳуҷҷати иҷро нишондода равон карда мешаванд. Хабарномаи унвонии дигар шахси дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда ба ҷои истиқомат ё ба ҷои кор ва ё маҳалли қарордоштаи чунин шахс равон карда мешавад.

4. Шахси дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда ҳуқуқ дорад тариқи хаттӣ оид ба суроғаи дигараш хабар диҳад (аз ҷумла суроғаи электронии почта), ки иҷрочии мақомоти иҷро бояд хабарномаро ба он равон кунад ё ин ки тарзҳои дигари огоҳкунӣ ва маълумоти дигарро, ки барои сари вақт иттилоотонии ин шахс дар бораи рафти истеҳсолоти иҷро заруранд, пешниҳод созад.

5. Шахсоне, ки аз ҳозир шудан аз даъвати иҷрочии мақомоти иҷро саркашӣ менамоянд, дар асоси қарори иҷрочии мақомоти иҷро маҷбуран оварда мешаванд.

Моддаи 31. Мазмуни даъватнома ва дигар намуди хабарнома

Дар даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо бояд маълумоти зерин дарҷ гарданд:

1) насаб, ном ва номи падар, суроғаи почта, почтаи электронӣ, рақамҳои телефонии иҷрочии мақомоти иҷро;

2) насаб, ном ва номи падари шахси воқеие, ки ба ӯ даъватнома ё хабарнома фиристонида мешавад;

3) ном ва суроғаи ҳуқуқии шахси ҳуқуқие, ки ба ӯ даъватнома ё хабарнома фиристонида мешавад;

4) қайд оид ба ҳайси кӣ даъват ё хабардор шудани даъватшаванда;

5) рақами истеҳсолоти иҷро, ки аз рӯи он даъватшаванда даъват ва ё хабардор карда мешавад;

6) сана, вақт ва маҳалли гузаронидани амали иҷро;

7) оқибати ҳозир нашудан аз рӯи даъватнома ё дигар намуди хабарнома.

Моддаи 32. Дастраскунонии даъватнома, дигар намуди хабарнома

1. Агар даъватнома, дигар намуди хабарнома ба воситаи почта ё шахсе, ки иҷрочии мақомоти иҷро ба ӯ дастраскунониро вогузор кардааст, расонида шавад, пас сана ва вақти дастрас шудани онҳо ба даъватшаванда, дар ҳуҷҷате, ки бояд ба иҷрочии мақомоти иҷро баргардонида шавад, қайд мегардад.

2. Агар даъватнома ва ё дигар намуди хабарнома бо намуди дигари алоқа дастрас карда шавад, пас сана ва вақти ба даъватшаванда дастрас шудани онҳо бо тарзи муқарраршуда қайд мегардад.

Моддаи 33. Супоридани даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо

1. Даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳои ба унвонии шаҳрванд ирсолгардида, ба ӯ бо гирифтани дастхаташ дар огоҳиномае, ки бояд ба иҷрочии мақомоти иҷро баргадонида шавад, шахсан супорида мешавад. Даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳои ба унвонии ташкилот ирсолгардида, ба корманди ташкилот, ки барои гирифтани даъватнома, дигар намуди хабарнома имзои худро дар огоҳинома оид ба супорида шудан бо зикри насаб, ном, номи падар ва вазифа мегузорад, супорида мешавад.

2. Агар ситонанда ё қарздор дар суроғаи дар ҳуҷҷати иҷро нишондода истиқомат ё қарор надошта бошад, пас даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо ба суроғаи маҳалли истиқомат, суроғаи ҳуқуқии ташкилот равон карда мешавад.

3. Агар шахси дастраскунандаи даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо шахси даъватшавандаро дар маҳалли истиқоматаш дарёфт накунад, пас даъватнома ё дигар намуди хабарнома ба яке аз шахсони болиғи аъзои оила, ки якҷо бо ӯ истиқомат мекунанд, барои қабули даъватнома ё дигар намуди хабарнома, супорида мешавад. Дар ин сурат, даъватшаванда хабардоршуда ҳисобида мешавад.

4. Дар сурати набудани даъватшаванда шахси дастраскунандаи даъватнома ё намуди дигари хабарномаҳо дар огоҳинома оид ба супоридан, ба куҷо рафтан ва кай дар назар будани бозгашти даъватшавандаро дарҷ менамояд, ё ин ки қайдҳоро оид ба мавҷуд набудани чунин маълумот сабт менамояд.

Моддаи 34. Ивазшавии суроға дар рафти пешбурди истеҳсолоти иҷро

Шахси дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда ҳангоми ивази суроғаи маҳалли зист ё ҷои кор дар рафти пешбурди истеҳсолоти иҷро уҳдадор аст, ба иҷрочии мақомоти иҷро суроғаи нави маҳалли зист ё ҷои кори худро хабар диҳад. Ҳангоми мавҷуд набудани чунин хабар даъватнома ё дигар намуди хабарнома ба охирин суроғаи маълумбудаи шахс равон карда шуда, ӯ хабардоршуда ҳисоб карда мешавад, гарчанде, ки ӯ дар ин суроға, маҳалли зист истиқомат надорад ё дар ҷои кор қарор надошта бошад.

Моддаи 35. Оқибатҳои рад намудани қабули даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо ва ҳозир нашудан баъд аз қабули он

1. Дар ҳолати рад кардани қабули даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо шахси дастраскунандаи он дар даъватнома ё дигар намуди хабарнома қайди дахлдор гузошта, онро ба иҷрочии мақомоти иҷро бармегардонад.

2. Шахсони дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда, хабардоршуда ҳисобида мешаванд, агар:

1) даъватшаванда аз гирифтани даъватнома ё дигар намуди хабарнома саркашӣ намуда бошад;

2) бо вуҷуди гирифтани хабарнома тариқи почта даъватшаванда барои гирифтани даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳое, ки ба унвонии ӯ равон карда шудаанд, ҳозир нашуда бошад;

3) дар сурате, ки даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳои ирсолшуда ба охирин суроғаи маълумбудаи маҳалли истиқомати шахси дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда ё ба суроғае, ки аз тарафи ӯ ба таври хаттӣ ба иҷрочии мақомоти иҷро барои огоҳонидани чунин шахс дода шудааст (аз ҷумла суроғаи электронӣ) ё даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо ба таври дигари аз тарафи шахси зикршуда равон шудааст, вале шахс даъватнома ё дигар намуди хабарномаро нагирифтааст;

4) хабарномаҳои дар шакли ҳуҷҷати электронӣ, ки аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро бо имзои электронӣ имзо гаштааст ва ба даъватшаванда бо истифода аз хатҳои иттилоотӣтелекоммуникатсионӣ бо тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон равона гаштааст.

БОБИ 6. РАДКУНӢ ВА ХУДРАДКУНӢ ДАР ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО

Моддаи 36. Асосҳо барои радкунӣ ва худрадкунӣ дар истеҳсолоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро, тарҷумон, мутахассис ва шахси холис наметавонанд дар истеҳсолоти иҷро иштирок намоянд ва бояд рад карда шаванд, агар онҳо:

1) ҳангоми баррасии парвандае, ки оид ба иҷрои қарори он истеҳсолоти иҷро оғоз карда шудааст, ба сифати судя, прокурор, намоянда, шоҳид, коршиноси судӣ, мутахассис, тарҷумон ва котиби маҷлиси судӣ иштирок намуда бошанд;

2) бо тарафҳо ё намояндагони онҳо муносибати хешутаборӣ дошта бошанд;

3) шахсан, бевосита ё бавосита ба натиҷаи ҳалли парванда манфиатдор бошанд ё ҳолатҳои дигар мавҷуд бошанд, ки беғаразӣ ва холисии онҳоро зери шубҳа гузоранд.

2. Радкунӣ бояд асоснок бошад ва дар шакли хаттӣ то оғози амалҳои иҷро пешниҳод карда шавад. Дар рафти амали иҷро ба радкунӣ роҳ дода мешавад, агар ҳолатҳои дар қисми 1 ҳамин модда зикргардида баъди саршавии амали иҷро маълум гардида бошанд.

3. Рад кардани иҷрочии мақомоти иҷро аз ҷониби иҷрочии калони мақомоти иҷро ва дар маҳалле, ки як иҷрочии мақомоти иҷро амал менамояд, аз ҷониби худи иҷрочии мақомоти иҷро ҳал карда шуда, дар ин хусус қарор қабул карда мешавад. Ба дигар иҷрочии мақомоти иҷро вобаста намудани истеҳсолоти иҷро дар мувофиқа бо роҳбарияти мақомоти иҷро амалӣ карда мешавад.

4. Рад кардани тарҷумон, мутахассис ва шахсони холис аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ҳал карда мешавад. Дар ин бора иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд.

Моддаи 37. Худрадкунӣ дар истеҳсолоти иҷро

1. Бо асосҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи 36 Қонуни мазкур иҷрочии мақомоти иҷро, тарҷумон, коршинос, мутахассис ва шахси холис уҳдадоранд, ки изҳори худрадкунӣ намоянд.

2. Худрадкунии иҷрочии мақомоти иҷро бо қарор ба расмият дароварда шуда, нусхаи он на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи қабули қарори зикршуда ба тарафҳои истеҳсолоти иҷро равон карда мешавад.

3. Худрадкунии иҷрочии мақомоти иҷро аз ҷониби иҷрочии калони мақомоти иҷро ва дар маҳалле, ки як иҷрочии мақомоти иҷро амал менамояд, аз ҷониби худи иҷрочии мақомоти иҷро ҳал карда шуда, дар ин хусус қарор қабул карда мешавад.

4. Худрадкунии тарҷумон, коршинос, мутахассис ва шахси холис бо қарори иҷрочии мақомоти иҷро ба расмият дароварда мешавад.

Моддаи 38. Шикоят нисбат ба қарор, амали (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро

Шикоят нисбат ба қарор, амали (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод ва баррасӣ карда мешавад.

БОБИ 7. ОҒОЗ, РАД ВА БАРГАРДОНИДАНИ ҲУҶҶАТИ ИҶРО БЕ ОҒОЗИ ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО

Моддаи 39. Оғоз намудани истеҳсолоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст ҳуҷҷати иҷроро дар нусхаи асл аз ситонанда дар асоси аризаи ӯ ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки онро додааст, барои иҷро қабул карда, на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи қабул истеҳсолоти иҷроро оғоз намояд, агар:

1) ҳуҷҷати иҷро ба талаботи пешбининамудаи моддаи 11 Қонуни мазкур мутобиқ бошад;

2) муҳлати пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро ба охир нарасида бошад.

2. Дар бораи оғози истеҳсолоти иҷро иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд. Дар қарор оид ба оғоз намудани истеҳсолоти иҷро маълумоти зерин бояд дарҷ карда шаванд:

1) сана ва ҷойи қабули қарор;

2) насаб, ном ва номи падари иҷрочии мақомоти иҷро;

3) асосҳои қарори қабулшаванда бо истинод ба қонунҳо ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки иҷрочии мақомоти иҷро онҳоро ба роҳбарӣ гирифтааст;

4) ба кӣ ва ба кадом мақомот ирсол кардани нусхаи қарор;

5) дар ҳолатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур нишон додани маълумот оид ба ситонидани пардохти иҷро.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро мавҷудияти истеҳсолоти иҷрои дигарро нисбати қарздор муайян менамояд. Дар сурати ошкор шудани дигар истеҳсолоти иҷро нисбати қарздор иҷрочии мақомоти иҷро ситонандаро дар ин бора огоҳ намуда, тартиби бо навбат қонеъгардонии талаботи истеҳсолоти иҷроро тибқи Қонуни мазкур ба ӯ мефаҳмонад.

4. Иҷрочии мақомоти иҷро дар баробари оғоз намудани истеҳсолоти иҷро бо мақсади ба низом даровардани қарздорӣ ва пешгирӣ намудани оқибатҳои номатлуби он бо риояи талаботи қисмҳои 1 ва 7 моддаи 48 ҳамин Қонун маълумот оид ба ворид намудани қарздор ба Феҳристи ягонаи давлатии қарздоронро тартиб дода, ба мақомоти иҷро онро пешниҳод менамояд. Ҳамзамон, баҳри таъмини иҷрои дуруст ва саривақтии ҳуҷҷати иҷро аз рӯи аризаи ситонанда ё бо ташаббуси худ бо риояи талаботи моддаи 47 Қонуни мазкур қарор қабул намояд.

Моддаи 40. Асосҳо барои рад намудани оғози истеҳсолоти иҷро

1. Оғози истеҳсолоти иҷро дар ҳолати пешниҳоди ҳуҷҷати иҷрое, ки иҷрои он ба ваколати иҷрочии мақомоти иҷро дохил намегардад, рад карда мешавад.

2. Иҷрочии мақомоти иҷро дар муддати се рӯз аз рӯзи ворид шудан ҳуҷҷати иҷрое, ки пешниҳоди он дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинӣ гардидааст, бо қабули қарор ба ситонанда, суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки онро барои иҷро додааст, бармегардонад. Нусхаи қарори мазкур оид ба рад намудани оғози истеҳсолоти иҷро бо замимаи ҳамаи ҳуҷҷатҳои воридшуда на дертар аз рӯзи дигари пас аз қабули он ба ситонанда, инчунин ба суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, ирсол карда мешавад.

Моддаи 41. Баргардонидани ҳуҷҷати иҷро бе оғози истеҳсолоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳуҷҷати иҷроро агар бо вайрон намудани муҳлати пешниҳоди он барои иҷро ё дар нусхаи асл пешниҳод нагардидан ба вай равон карда шуда бошад, дар муҳлати се рӯз пас аз рӯзи ворид шудани он, ба ситонанда ё ин ки ба суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, дар сурати мувофиқат накардани он ба талаботи пешбининамудаи моддаи 11 Қонуни мазкур бармегардонад ва вобаста ба ин қарор қабул менамояд.

2. Дар қарор оид ба баргардонидани ҳуҷҷати иҷро асосҳои баргардонидани ҳуҷҷати иҷро нишон дода мешавад.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро на дертар аз рӯзи пас аз рӯзи қабули қарор дар бораи баргардонидани ҳуҷҷати иҷро нусхаи онро бо ҳуҷҷати иҷро ба ситонанда, суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, мефиристад.

4. Пешниҳод намудани ҳуҷҷати иҷро дар муҳлати муқарраргардида, барои дубора фиристонидани ҳуҷҷати иҷро ба иҷрочии мақомоти иҷро баъди бартараф намудани камбудиҳо монеъ шуда наметавонад.

5. Ҳуҷҷати иҷро, ки бе бартараф намудани камбудиҳои дар қарор оид ба баргардонидани он нишон додашуда ворид гардидааст, иҷро карда намешавад ва дар асоси қисмҳои 1, 2 ва 3 ҳамин модда ба ситонанда, суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки онро равон кардааст, баргардонида мешавад.

Моддаи 42. Истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ

1. Ҳангоми нисбати як қарздор оғоз намудани якчанд истеҳсолоти иҷро, иҷрочии мақомоти иҷро онҳоро дар истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ якҷо менамояд.

2. Дар ҳолати нисбати як қарздор оғоз гардидани истеҳсолоти иҷро:

1) аз ҷониби якчанд иҷрочиёни мақомоти иҷро дар ҳудуди як вилоят, истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ аз рӯи онҳо дар маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро ё охирин маҳалли маълумбудаи истиқомати (маҳалли ҷойгиршавии) қарздор ва ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулки ӯ, ки аз ҷониби сардорони раёсатҳои иҷрои вилоятҳо ва шуъбаи иҷро дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон муайян гардидааст, пеш бурда мешавад;

2) аз ҷониби якчанд иҷрочиёни мақомоти иҷро дар ҳудуди шаҳру ноҳияҳои вилоятҳо, ноҳияҳои шаҳри Душанбе ё шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ аз рӯи онҳо дар маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро ё охирин маҳалли маълумбудаи истиқомати (маҳалли ҷойгиршавии) қарздор ва ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулки ӯ, ки аз ҷониби роҳбари мақомоти иҷро муайян гардидааст, пеш бурда мешавад.

3. Маводи истеҳсолоти иҷро оид ба иҷрои маҷбурии ҳуҷҷатҳои иҷрои дорои талаботи хусусияти молумулкӣ, ки дар истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ якҷо карда шудаанд, тибқи талаботи қисми 2 моддаи мазкур ба иҷрочии мақомоти иҷро, ки истеҳсолоти иҷрои маҷмуиро пеш мебарад, дар асоси қарори иҷрочии калони мақомоти иҷро супорида шуда, нусхаи он ба тарафҳои истеҳсолоти иҷро равон карда мешавад.

4. Дар мавридҳои зарурии иҷро намудани амалҳои иҷро дар ҳудуде, ки ваколати иҷрочии мақомоти иҷрои пешбарандаи истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ дар ин ҷо паҳн намегардад, чунин амалҳо мутобиқи қисми 7 моддаи 16 Қонуни мазкур ба анҷом расонида мешаванд.

БОБИ 8. ЧОРАҲОИ ИҶРОИ МАҶБУРӢ

Моддаи 43. Асосҳои татбиқи чораҳои иҷрои маҷбурӣ

Асосҳои татбиқи чораҳои иҷрои маҷбурӣ ба таври ихтиёрӣ иҷро накардани санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор, инчунин мавҷуд будани ҳуҷҷати иҷро мебошанд.

Моддаи 44. Чораҳои иҷрои маҷбурӣ

Чораҳои иҷрои маҷбурӣ инҳо мебошанд:

1) дар истеҳсолоти иҷро оид ба талаботи пулӣ:

- нигаронидани ситониш ба воситаҳои пулии қарздор;

- нигаронидани ситониш ба молу мулки манқули қарздор;

- нигаронидани ситониш ба молу мулки ғайриманқули қарздор;

- нигаронидани ситониш ба ҳуқуқи талабот ва дигар ҳуқуқҳои бегонашавандаи молу мулкии қарздор;

- муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2) дар истеҳсолоти иҷро оид ба талаботи дигар:

- иҷрои санади судӣ, ки қарздорро ба содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд;

- иҷрои санади судие, ки қарздорро ба худдорӣ аз содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд;

- иҷрои санади судӣ оид ба кашида гирифтан аз қарздор ва ба ситонанда супоридани ашёи муайян;

- иҷрои санади судӣ оид ба гирифта додани кӯдак;

- иҷрои санади судӣ ё қарори шахси мансабдор оид ба кӯчонидани қарздор;

- иҷрои санади судӣ оид ба маскун намудани ситонанда;

- иҷрои санади судӣ оид ба барқарор намудан ба кор.

Моддаи 45. Муайян намудани вазъи молумулкии қарздор

1. Барои муайян намудани вазъи молумулкии қарздор иҷрочии мақомоти иҷро аз мақомоту ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликияташон ҷиҳати мавҷуд будани суратҳисобҳои бонкӣ, молу мулки манқул ва ғайриманқули ба расмият даровардашуда ва ё се соли охир бегонакарда, инчунин дигар ҳуқуқҳои молумулкии ӯро дархост карда, маълумот мегирад.

2. Ҳангоми дастрас гардидани маълумот оид ба вазъи молу мулки қарздор, ки дар қисми 1 моддаи мазкур зикр гардидаанд, ҷиҳати иҷрои истеҳсолоти иҷро чораҳои иҷрои маҷбурӣ тибқи талаботи моддаи 44 Қонуни мазкур татбиқ карда мешаванд.

3. Агар иҷрои маҷбурӣ ба пурра қонеъгардонии ситониш оварда нарасонад, иҷрочии мақомоти иҷро аз рӯи аризаи ситонанда ё бо ташаббуси худ қарздорро даъват намуда, ӯро оид ба вазъи молумулкиаш мепурсад, ки дар ин бора протокол тартиб дода мешавад.

4. Иҷрочии мақомоти иҷро қарздорро ҷиҳати тартиб додани номгӯи молу мулкаш уҳдадор менамояд, агар дар рафти амали иҷро муайян карда нашавад, ки қарздор дорои дигар молу мулк мебошад.

5. Қарздор уҳдадор аст, дар номгӯи молу мулк асосҳо ва далелҳои исботкунандаи талаботи молумулкии ба ӯ тааллуқдоштаро нишон диҳад. Аз номгӯй инчунин бояд маълум гардад, ки муддати се соли охир қарздор кай ва ба кӣ барои ихтиёрдории ройгони молу мулки худ имконият фароҳам овардааст, агар ин ҳолат ба туҳфаҳои номунтазам иртибот надошта бошад.

6. Қарздор доир ба мукаммал ва ба ҳақиқат мутобиқ будани маълумоти пешниҳодшудаи ӯ оид ба вазъ ва номгӯи молу мулкаш, итминон медиҳад, ки он ба протокол ворид карда мешавад.

7. Қарздоре, ки тибқи қисми 3 моддаи мазкур пурсида шудааст, дар асоси аризаи ситонанда ё бо ташаббуси иҷрочии мақомоти иҷро оид ба вазъи молу мулк бо баохиррасии се сол такроран пурсида мешавад. Пурсиши такрорӣ оид ба вазъи молу мулки қарздор то ба охиррасии се сол дар асоси аризаи ситонанда мумкин аст, агар ситонанда маълумоти асоснок пешниҳод намуда бошад, ки қарздор дар муҳлати баохиррасида молу мулк ба даст овардааст ё ба муносибатҳои нави меҳнатӣ ворид шудааст.

8. Ба пурсиш ҳозир нашудани қарздор, пешниҳод накардани номгӯи молу мулк ё оид ба дуруст будани маълумоташ итминон надодан, аз ҷониби ӯ иҷро накардани ҳуҷҷати иҷро дониста шуда, бо пешниҳоди иҷрочии мақомоти иҷро аз ҷониби суди маҳалли иҷро қарздор ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

9. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад пуррагӣ ва дурустии нишондодҳои қарздорро бо роҳи бадастории маълумоти дахлдор ё роҳи дигар, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, санҷад.

Моддаи 46. Кофтукови қарздор, молу мулки ӯ ва кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст

1. Ҳангоми номаълум будани маҳалли истиқомати қарздор ё маҳалли нигоҳдории молу мулки ӯ тибқи талаботе, ки барои ҳифзи манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мегардад, инчунин мутобиқи талабот оид ба ситонидани алимент, рӯёнидани ҷуброни зараре, ки бо осеб ё дигар шакл ба саломатӣ расонида шудааст ё боиси фавти саробон гардидааст ва ё талабот оид ба гирифта додани кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст, иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст кофтукови қарздор ё молу мулки ӯ ва кӯдакро ба воситаи мақомоти корҳои дохилӣ эълон намояд.

2. Ба ғайр аз ин, иҷрочии мақомоти иҷро дар дигар ҳолатҳое, ки бо истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани маблағҳои пулӣ ва интиқоли молу мулк вобаста мебошанд, дар асоси аризаи ситонанда нисбат ба қарздор ва молу мулки ӯ талаботи қисми 1 ҳамин моддаро татбиқ менамояд.

3. Кофтуков дар маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро ё охирин маҳалли маълумбудаи истиқомати (маҳалли ҷойгиршавии) қарздор ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулки ӯ, ё маҳалли маълумбудаи истиқомати (маҳалли ҷойгиршавии) кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст ва ё дар маҳалли истиқомати (маҳалли ҷойгиршавии) ситонанда эълон карда мешавад.

4. Ҳангоми ихтиёран ҳозир шудани қарздоре, ки нисбаташ кофтуков эълон гардидааст ва иҷро намудани талаботи пешбининамудаи истеҳсолоти иҷро ё тавассути шахси сеюм пешниҳод гардидани ҳуҷҷати расмии иҷрои ин талабот, (ба ғайр аз ҳолатҳои бо ҳуҷҷати иҷро ба зиммаи қарздор уҳдадориҳое вогузор гардидааст, ки иҷрои он аз ҷониби дигар шахс имконнопазир мебошад) иҷрочии мақомоти иҷро метавонад эълони кофтукови қарздорро қатъ намояд.

5. Дар ҳолати дастгир гардидани қарздор ва аз иҷрои талаботи истеҳсолоти иҷро саркашӣ намудани ӯ, иҷрочии мақомоти иҷро бояд тибқи талаботи Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб диҳад.

6. Иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст, ки ҳангоми дарёфт гардидани молу мулки дар кофтуков қарордоштаи қарздор талаботи моддаҳои 60 ва 62 Қонуни мазкур пешбининамударо риоя намояд.

7. Дар бораи эълон намудани кофтукови қарздор, молу мулки ӯ ва ё кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст, инчунин эълони қатъи кофтуков, ки дар қисмҳои 1, 2, 4 ва 6 моддаи мазкур пешбинӣ гардидааст, иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул намуда, нусхаи онро фавран барои иҷро ба мақомоти корҳои дохилӣ ирсол менамояд.

8. Хароҷот оид ба кофтукови қарздор, молу мулки ӯ ва ё кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст, ба хароҷоти зарурӣ оид ба содир намудани амалҳои иҷро дахл дошта, дар асоси пешниҳоди мақоми ваколатдор бо қарори иҷрочии мақомоти иҷро бояд аз ҳисоби қарздор ба буҷети давлатӣ ситонида шавад.

9. Назорати иҷрои талаботи қисмҳои 4 - 7 ҳамин модда аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро амалӣ карда мешавад.

Моддаи 47. Муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад дар асоси аризаи ситонанда ва ё бо ташаббуси худ дар хусуси муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми аз ҷониби қарздор ба иҷро нарасонидани талаботи ҳуҷҷати иҷрои зерин қарор қабул намояд:

1) оид ба ситонидани алимент, рӯёнидани ҷуброни зараре, ки дар натиҷаи расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарари дигар ба саломатӣ ё ин ки вобаста ба фавти саробон расидааст;

2) оид ба талаботи хусусияти молумулкӣ надошта;

3) дигар талабот, ки маблағи қарздорӣ аз рӯи ҳуҷҷати иҷро зиёда аз даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳоро ташкил медиҳад.

2. Иҷрочии мақомоти иҷро, ки қарор оид ба маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистонро қабул намудааст, на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро дар бораи бекор кардани муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор қабул мекунад.

3. Мубодилаи маълумот дар бораи татбиқ ва бекор кардани муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон байни иҷрочии мақомоти иҷро ва мақоми ваколатдори давлатӣ бо тартиб ва муҳлати муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад. Барои мубодилаи ин маълумот метавонад феҳристи ягонаи давлатии қарздорон ва низоми ягонаи байниидоравии электронӣ истифода бурда шавад.

4. Маълумот дар бораи қарздороне, ки нисбаташон қарор дар бораи муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда шудааст, дар сомонаи расмии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгир карда мешаванд.

5. Нусхаи қарор оид ба муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бекор намудани он аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи қабули онҳо ба қарздор ва ба дастгоҳи марказии мақомоти иҷро ирсол карда мешавад. Дастгоҳи марказии мақомоти иҷро маълумот дар бораи татбиқ ва бекор кардани муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба муҳоҷират, назорати сарҳадӣ ва мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол менамояд.

Моддаи 48. Феҳристи ягонаи давлатии қарздорон

1. Феҳристи ягонаи давлатии қарздорон (минбаъд Феҳрист) аз ҷониби мақомоти иҷро бо мақсади ба низом даровардани қарздорӣ ва пешгирӣ намудани оқибатҳои номатлуби он пеш бурда мешавад. Маълумот дар бораи қарздор (ба истиснои маълумот дар бораи қарздороне, ки мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳалии ҳокимияти давлатӣ мебошанд, инчунин қарздороне, ки тибқи ҳуҷҷатҳои иҷро оид ба ситонидани пардохтҳои давравӣ зиёда аз се моҳ қарздор нестанд ва қарздорон оид ба ҳуҷҷатҳои иҷрои хусусияти ғайри молу мулкидошта) ба Феҳрист дар баробари қабули қарори оғози истеҳсолоти иҷро ворид карда мешаванд.

2. Тартиби пешбурди Феҳристро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

3. Маълумот дар бораи қарздороне, ки ба Феҳрист ворид карда шудаанд, дар сомонаи расмии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгир карда мешаванд.

4. Бақайдгирии қарздор дар Феҳрист ӯро аз иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро озод намекунад.

5. Мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот (аз ҷумла нотариусҳо, сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ, хадамоти шиносномавию бақайдгирӣ, бозрасии давлатии автомобилӣ, мақомоти бақайдгирандаи молу мулки ғайриманқул ва дигар мақомоти дахлдор) ва дигар субъектҳо дар ҳолатҳои иҷрои ваколатҳои ба онҳо вогузоршуда, дар сурати муроҷиати шахс барои иҷрои амали муайян, ки ба Феҳрист дохил гардида, дар сомонаи расмии Хадамот ҷойгир карда шудааст, уҳдадоранд то иҷрои уҳдадориҳои бо санадҳои судӣ, мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор вогузоркардашуда аз ҷониби шахси ба Феҳрист дохил кардашуда амалиёт нагузаронанд.

6. Ҳангоми дар бонкҳо кушодани суратҳисоб ба номи шахси воқеӣ, ки ба Феҳрист дохил карда шуда, дар сомонаи расмии Хадамот ҷойгир карда шудааст, аз ҷумла тавассути зерсохторҳои бонк ё ҳангоми пӯшидани суратҳисоб аз ҷониби ин шахс, бонкҳо уҳдадоранд Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар рӯзи кушодан ё пӯшидани суратҳисоб огоҳ намоянд.

7. Иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст на дертар аз рӯзи дигари корӣ пас аз рӯзи гирифтани огоҳинома дар бораи ҳабси молу мулк ва (ё) маблағҳои пулии дар суратҳисобҳои бонкии қарздор мавҷудбуда бо тартиби дар моддаи 60 Қонуни мазкур пешбинигардида қарор қабул намояд, ба истиснои ҳолатҳое, ки аллакай ба ин молу мулк бо ҳамин асосҳо ҳабс гузошта шудааст.

Моддаи 49. Маҳдуд намудани ҳуқуқҳои шахсоне, ки ба Феҳрист ворид карда шудаанд

Бо ворид намудан ба Феҳрист шахс ҳуқуқи ихтиёрдорӣ намудани молу мулки манқул ва ғайриманқулро, ки бояд дар феҳристи дахлдор ба қайд гирифта шавад, инчунин дигар неъматҳои молумулкии ғайримоддиро надорад.

Моддаи 50. Бардоштани маҳдудиятҳо нисбати шахсоне, ки ба Феҳрист ворид карда шудаанд ва хориҷ намудан аз Феҳрист

1. Маҳдудиятҳо нисбати шахсоне, ки ба Феҳрист ворид карда шудаанд, бо хориҷ намудани онҳо аз феҳрист бардошта мешаванд.

2. Асосҳо барои хориҷ намудан аз феҳрист инҳоянд:

1) иҷрои пурраи талаботи ҳуҷҷати иҷро;

2) ивази ҷаримаи таъингардида ба дигар намуди ҷазо;

3) дар ҳолати қатъ гардидани истеҳсолоти иҷро.

Моддаи 51. Маҷбуран овардани қарздор

1. Ҳангоми ҳозир нашудани қарздор, ки бо тартиби муқарраргардидаи Қонуни мазкур ба назди иҷрочии мақомоти иҷро даъват шудааст, қарздор маҷбуран оварда мешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки ҳозир нашудан бо сабабҳои узрнок ба миён омадааст.

2. Сабабҳои узрноки ҳозир нашудани қарздори огоҳшуда инҳоянд:

1) беморие, ки ба ҳозиршавии қарздорро имконият намедиҳад;

2) фавти хешовандони наздик;

3) офатҳои табиӣ, садамаҳо;

4) дигар ҳолатҳое, ки барои ҳозир шудан дар муҳлати муайяншуда монеъ шудаанд.

3. Ҳангоми мавҷудияти сабабҳои узрнок барои ҳозиршавӣ дар муҳлати муайян, қарздор уҳдадор аст иҷрочии мақомоти иҷрое, ки ӯро даъват кардааст, огоҳ намояд.

4. Қарори иҷрочии мақомоти иҷро оид ба маҷбуран овардан аз ҷониби мақомоти корҳои дохилии ҷои истиқомати (ҷойи қарордошти) шахсе, ки аз даъвати иҷрочии мақомоти иҷро саркашӣ менамояд таъмин карда мешавад. Қарор пеш аз маҷбуран овардан ба шахсе, ки нисбаташ қарор қабул шудааст, эълон карда мешавад.

5. Ноболиғон, занони ҳомила, инчунин шахсоне, ки аз ҷиҳати саломатӣ тибқи шаҳодати духтур наметавонанд ё набояд ҷояшонро тарк кунанд, маҷбуран оварда намешаванд.

БОБИ 9. ТАРТИБИ НИГАРОНИДАНИ СИТОНИШ БА МОЛУМУЛКИ МАНҚУЛИ ҚАРЗДОР

Моддаи 52. Тартиби нигаронидани ситониш ба воситаҳои пулии қарздор

1. Ҳангоми иҷрои ҳуҷҷати иҷро вобаста ба ситонидани маблағ, ситониш ба маблағҳои пулии қарздор нигаронида мешавад. Нигаронидани ситониш ба маблағҳои пулии нақдии муайянгардидаи қарздор бо роҳи маҷбуран кашида гирифтани онҳо амалӣ карда мешавад.

2. Маҷбуран кашида гирифтани маблағҳои пулии нақдии қарздор бо роҳи тартиб додани санад бо иштироки на камтар аз ду нафар шахси холис амалӣ карда мешавад.

3. Агар қарздор маблағҳои пулии бо асъори миллӣ, ки барои қонеъ гардонидани талаботи ситонанда кифояро надошта бошад, ситониш ба воситаҳои пулии бо асъори хориҷӣ доштаи қарздор нигаронида мешавад.

4. Ҳангоми ошкор кардан ва аз қарздор гирифтани маблағҳои пулӣ бо асъори хориҷӣ иҷрочии мақомоти иҷро бояд на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи гирифтан бо қарори худ онҳоро барои мубодила ба асъори миллӣ ба бонк ё дигар ташкилоти кредитие, ки ҳуқуқи амалӣ намудани чунин амалиётро дар бозори дохилии асъории Ҷумҳурии Тоҷикистон дорад, супорад.

5. Маблағҳои пулии гирифташуда на дертар аз рӯзи дигари гузаронидани амалиёти бонкӣ пас аз гирифтани онҳо барои гузаронидан ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро супорида мешаванд.

Моддаи 53. Хусусияти хоси нигаронидани ситониш ба маблағҳое, ки муваққатан дар суратҳисоби депозитии мақомоти таҳқиқ, тафтишот ё суд нигоҳ дошта мешаванд

1. Маблағҳои дар суратҳисоби депозитии мақомоти таҳқиқ, тафтишот ё суд нигоҳ дошта шуда, ки дар рафти таҳқиқ, тафтишоти пешакӣ ё судӣ ҳабс ва ё аз ҷониби ҷавобгари гражданӣ воридшуда ва ё ба сифати воситаҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда гирифта шудаанд, инчунин аз ҷониби айбдоршаванда ё судшаванда ҳамчун гарав гузошта шудаанд, бояд барои иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро на дертар аз се рӯзи корӣ баъд аз ворид шудани ҳуҷҷати иҷро равон карда шаванд.

2. Дар асоси талаботи ҳуҷҷати иҷро иҷрочии мақомоти иҷро ба мақомоти таҳқиқ, тафтишот ё суд дархости дахлдорро ҷиҳати интиқоли маблағҳои пулии дар суратҳисоби депозитии ин мақомот муваққатан нигоҳдошташаванда ба буҷети ҷумҳуриявӣ ва ё суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро равон менамояд.

3. Дар ҳолати дар муҳлати муқарраршуда иҷро нагардидани талаботи дар қисми 2 ҳамин модда нишондодашуда, иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул намуда, ба бонки хизматрасон ирсол менамояд. Бонки хизматрасон уҳдадор аст бетаъхир маблағҳои дар суратҳисоби депозитии мақомоти таҳқиқ, тафтишот ё суд муваққатан нигоҳдошташударо ба буҷети ҷумҳуриявӣ ва ё суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро тибқи талаботи ҳуҷҷати иҷро барои таъмини иҷрои минбаъдаи ҳуҷҷати иҷро гузаронад.

Моддаи 54. Хусусияти нигаронидани ситониш аз маблағҳои пулии буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилотҳои буҷетӣ

1. Нигаронидани ситониш аз маблағҳои пулии буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилотҳои буҷетӣ мутобиқи Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

2. Ташкилотҳои буҷетӣ барои иҷро кардани ҳуҷҷати иҷро ба мақомоти хазинадории марказӣ ва маҳаллӣ супоришномаҳои пардохтиро пешниҳод менамоянд. Агар маблағ дар буҷети ташкилот мавҷуд бошад, мақомоти хазинадории марказӣ ва маҳаллӣ маблағи умумии дар ҳуҷати иҷро нишон додашударо интиқол медиҳанд.

3. Ҳангоми мавҷуд набудани маблағ дар сметаи хароҷотии ташкилоти буҷетӣ, масъулияти уҳдадориҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи молик вогузор карда мешавад.

Моддаи 55. Тартиби нигаронидани ситониш аз дигар молу мулки манқули қарздор

1. Нигаронидани ситониш аз дигар молу мулки манқули қарздор бо роҳи гузоштани ҳабс (ба рӯйхат гирифтан, маҷбуран кашида гирифтан ва фурӯш) амалӣ карда мешавад.

2. Нигаронидани ситониш аз молу мулки манқули ба сифати таъминот пешниҳод гардида (гарав, лизинг ва усули дигари таъминот) бо тартиби муқарраргардидаи моддаи 56 Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

3. Ситониш аз дигар молу мулки манқули қарздор, аз он ҷумла дигар дороиҳое, ки дар бонкҳо ва дигар ташкилотҳои қарзӣ нигоҳ дошта мешаванд, ба ҳамон андоза ва ҳаҷме, ки барои иҷрои ҳуҷҷати иҷро бо назардошти ситонидани пардохти иҷро ва хароҷот оид ба гузаронидани амали иҷро зарур аст, нигаронида мешавад.

4. Агар дар рафти иҷро муқаррар гардад, ки молу мулки қарздорташкилот ё шаҳрванд барои пӯшонидани қарз кифоя нест, аммо қонунгузор ба эътирофи муфлисии қарздор роҳ медиҳад, иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст дар ин хусус ситонандаро огоҳ намояд.

5. Нигаронидани ситониш аз молу мулки қарздоре, ки бо тартиби муқарраргардида муфлис эътироф гардидааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

6. Дар сурати таҷдиди ташкилот дар лаҳзаи иҷрои ҳуҷҷати иҷро иҷрочии мақомоти иҷро вориси ҳуқуқии қарздорро муқаррар менамояд ва аризаро ба суде, ки ҳалнома баровардааст, бо пешниҳод дар бораи баровардани таъинот ҷиҳати ба вориси ҳуқуқии қарздор иваз кардани ӯ ирсол менамояд. Дар ҳолати набудани вориси ҳуқуқӣ ҳангоми таҷдид ёфтани ташкилот ҳуҷҷати иҷро ба ситонанда баргардонида мешавад.

Моддаи 56. Нигаронидани ситониш ба молу мулки манқул, ки ба сифати таъминот пешниҳод шудааст

1. Нигаронидани ситониш ба молу мулки манқул, ки ба сифати таъминот пешниҳод шудааст (гарав, лизинг ва усули дигари таъминот), бо риояи ҳуқуқҳои кредитори таъминшуда, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, бо роҳи аз қарздор гирифтан ва ба ситонанда супоридани молу мулки манқул, ки ба сифати таъминот барои фурӯш пешниҳод шудааст, амалӣ карда мешавад.

2. Иҷрочии мақомоти иҷро дар бораи гирифтани молу мулки дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида қарор қабул менамояд. Ба кредитори таъминшуда супоридани ин молу мулк бо роҳи тартиб додани санад бо иштироки на камтар аз ду шахси холис амалӣ карда мешавад.

3. Кредитори таъминшуда уҳдадор аст бовиҷдонона ҷиҳати ба фурӯш баровардани молу мулки манқул, ки ба сифати таъминот пешниҳод шудааст тавре чораҳо андешад, ки онҳо барои ҳамаи тарафҳои иштироккунанда бо назардошти шароитҳои воқеӣ манфиатнок бошанд.

4. Маблағҳои аз фурӯш бадастомада барои пардохти талаботе равона мешаванд, ки бо молу мулки фурӯхташаванда таъмин гардидаанд. Маблағҳои боқимонда аз фурӯш бошад, ба иҷрочии мақомоти иҷро барои пардохт намудани дигар талаботи кредиторон бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва дар сурати мавҷуд набудани талаботи дигари кредиторон ба қарздор баргардонида мешаванд.

5. Агар маблағҳои аз фурӯш бадастомада барои пардохти ҳамаи талаботе, ки бо молу мулки фурӯхташаванда таъмин гардидаанд, кофӣ набошанд, пас қисми боқимондаи талабот аз молу мулки дигари қарздор бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур барои талаботи кредиторони таъминнашуда пардохт мегардад.

6. Нигаронидани ситониш ба молу мулки манқул, ки ба сифати таъминот пешниҳод шудааст, инчунин дар ҳолате мумкин аст, ки агар санади судӣ ин молу мулкро ҳамчун далели шайъӣ эътироф намояд ё бо роҳи содир кардани ҷиноят ба даст овардашуда, мусодираи онро ба манфиати давлат пешбинӣ намуда бошад.

Моддаи 57. Нигаронидани ситониш ба молу мулке, ки қарздор бегона намудааст

1. Дар ҳама ҳолатҳое, ки нигаронидани ситониш ба молу мулки қарздор ба пурра қонеъ гардонидани талаботи ситонанда оварда нарасонидааст, ситониш метавонад ба молу мулке, ки қарздор бо нияти зараррасонӣ ба қарздиҳандагон бегона кардааст, агар шахси сеюм ҳангоми ба даст овардани чунин молу мулк оид ба нияти қарздор огоҳ буд ва ё бояд медонист ё ин ки молу мулкро ройгон ё дидаю дониста бо нархи паст (аз нархи бозорӣ пасттар дар ҳолати бегонакунӣ) ба даст овардааст, нигаронида шавад.

2. Уҳдадории исботи мавҷуд набудани қасди расонидани зарар ба қарздиҳандагони худ ба зиммаи қарздор гузошта мешавад. Ситониш ба молу мулки бегонанамудаи қарздор метавонад нигаронида шавад, агар чунин молу мулк дар давоми се соли охир то додани ҳуҷҷати иҷро бегона карда шуда бошад.

3. Ба молу мулке, ки аз ҷониби қарздор ба фоидаи ҳамсар, хешу табор ва ё хешовандони ҳамсари худ ба расмият дароварда шудааст ва ё бегона карда шудааст, нигаронидани ситониш бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи мазкур ба роҳ монда мешавад.

4. Нигаронидани ситониш ба молу мулки аз ҷониби қарздор ба шахси сеюм бегонанамуда бо санади судӣ, ки аз рӯи даъвои ситонанда ё пешниҳоди иҷрочии мақомоти иҷро қабул гардидааст, амалӣ карда мешавад.

Моддаи 58. Нигаронидани ситониш ба молу мулки манқули қарздор, ки дар ихтиёри дигар шахсон қарор дорад

Нигаронидани ситониш ба молу мулки манқули қарздор, ки дар ихтиёри дигар шахсон қарор дорад ва ӯ розӣ ҳаст, ки ин молу мулкро диҳад, бо роҳи ҳабс гузоштан ба ин молу мулк мутобиқи талаботи қисми 10 моддаи 60 Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

Моддаи 59. Молу мулке, ки ба он нигаронидани ситониш мумкин нест

Ситониш ба молу мулки ба қарздор тааллуқдошта бо ҳуқуқи соҳибмулкӣ ё саҳми моли шахсии ӯ дар молу мулки умумӣ, ки барои қарздор ва шахсони дар таъминоти ӯ қарордошта мутобиқи Кодекси мурофиавии граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон зарур мебошанд, наметавонад нигаронида шавад.

Моддаи 60. Ҳабси молу мулки қарздор

1. Ҳабси молу мулки қарздор аз барӯйхатгирии молу мулк, эълони манъи ихтиёрдории он ва ҳангоми зарурат аз маҳдуд кардани ҳуқуқи истифодаи молу мулк, кашида гирифтан ё барои нигаҳдорӣ супоридани он иборат мебошад. Намуд, ҳаҷм ва муҳлати маҳдуд карданро дар ҳар як ҳолати алоҳида иҷрочии мақомоти иҷро бо назардошти хусусияти молу мулк, аҳамияти он барои соҳибмулк ё шахсе, ки онро соҳибӣ менамояд, истифодаи хоҷагӣ, маишӣ ва дигар омилҳо муайян мекунад.

2. Вайрон намудани манъи иҷрочии мақомоти иҷро ҷиҳати ихтиёрдорӣ ё ин ки риоя накардани маҳдудияти ҳуқуқи истифодабарии молу мулки қарздор, ки ба он ҳабс гузошта шудааст, боиси ҷавобгарии пешбининамудаи қонун мегардад.

3. Ҳабси молу мулк дар доираи талаботи муқарраргардидаи ҳуҷҷати иҷро ва хароҷоти амалҳои иҷро татбиқ мегардад.

4. Ҳабс татбиқ карда мешавад:

1) ҷиҳати таъмини иҷрои санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор барои таъмини ҳифзи молу мулки қарздор, ки минбаъд бояд ба ситонанда супорида ё ин ки дар оянда фурӯхта шавад;

2) ҳангоми иҷрои санади судӣ оид ба гирифтани молу мулки қарздор;

3) ҳангоми иҷрои таъиноти суд оид ба ҳабс гузоштан ба молу мулки ба қарздор тааллуқдошта ё ин ки дар ихтиёри ӯ ва шахсони дигар қарордошта;

5. Гирифтани молу мулки ҳабсшуда бо супоридани он ҷиҳати дар оянда ба фурӯш баровардан дар муҳлати муқаррарнамудаи моддаи 18 Қонуни мазкур ба роҳ монда мешавад.

6. Молу мулки зуд вайроншаванда ё хӯрдашаванда, фавран барои фурӯш супорида мешавад.

7. Маблағҳои пулӣ бо пули миллӣ ва асъор, металлҳои қиматбаҳо ва сангҳои қиматбаҳо, ҷавоҳирот ва дигар маснуоти аз тилло, нуқра, платина ва металлҳои гурӯҳи платина, сангҳои қиматбаҳо ва марворид, инчунин шикастапора ва қисмҳои алоҳидаи чунин маснуоти ҳангоми барӯйхатгирии молу мулки қарздор ошкоршуда, ки ба он ҳабс гузошта шудааст, бояд ҳатман гирифта шаванд.

8. Ба коғазҳои қиматнок мувофиқи тартиби муқарраргардидаи Қонуни мазкур ҳабс гузошта мешавад.

9. Бо ҳабс гузоштан ба молу мулки қарздор ситонанда ҳуқуқи гаравро ба молу мулки ба ҳабсгузошташуда ба даст меорад. Ҳуқуқи гарав, ки аз молу мулки пештар ҳабсгузошташуда бармеояд, дар муқоиса бо ҳуқуқе, ки аз гарави баъдина бармеояд, афзалиятноктар аст. Ҳуқуқи гарав, ки аз ҳабс гузоштан ба молу мулки қарздор бармеояд, ба ситонанда ҳамон ҳуқуқҳоро дар муносибат ба дигар ситонандагон ба мисли гарав дар асоси шартномаи гражданӣ оид ба гарав медиҳад.

10. Ҳабс гузоштан ба молу мулки манқул, ки дар соҳибияти воқеии қарздор қарор дорад, ба соҳибияти иҷрочии мақомоти иҷро гузаштани ин молу мулк боис мегардад.

11. Иҷрочии мақомоти иҷро рӯйхат тартиб медиҳад ва вобаста ба миқдори ситониш тамоми молу мулк ё қисми онро ҳабс намуда, дар ин бора ба мақомоти дахлдори давлатии бақайдгирии молу мулки ғайриманқул, гарави молу мулк ва нотариати давлатӣ қарор оид ба манъи амалҳои бо молу мулки ҳабсшуда алоқамандро ирсол менамояд.

12. Дар бораи гузоштани ҳабс ба молу мулки ба гарав гузошташуда иҷрочии мақомоти иҷро гаравгирро фавран хабардор менамояд.

13. Ҳангоми иҷрои таъиноти судӣ ҷиҳати таъмини даъво иҷрочии мақомоти иҷро вобаста ба талаботи даъво ба ҳамаи молу мулк ё қисми он ҳабс мегузорад.

Моддаи 61. Ҳабси қоғазҳои қиматнок

1. Ҳабси қоғазҳои қиматноки ҳуҷҷатӣ дар ҷойи нигаҳдории онҳо татбиқ карда мешавад. Ҳабси қоғазҳои қиматноки ғайриҳуҷҷатӣ дар ҷойҳои бақайдгирии соҳибҳуқуқии онҳо татбиқ мегардад.

2. Ҳангоми гузоштани ҳабс ба қоғазҳои қиматнок иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул мекунад. Дар бораи гузоштани ҳабс ба қоғазҳои қиматноки ҳуҷҷатӣ иҷрочии мақомоти иҷро ҳамчунин санади барӯйхатгирии қоғазҳои қиматноки ҳабсгузошташударо тартиб медиҳад.

3. Дар қарор ё санади иҷрочии мақомоти иҷро оид ба гузоштани ҳабс ба қоғазҳои қиматнок адади умумии қоғазҳои қиматноки ҳасбшуда, намуди онҳо, маълумот оид ба эмитенти қоғазҳои қиматнок, санаи барориши онҳо (ба ғайр аз саҳмияҳо), дигар маълумоти мушаххаскунандаи қоғазҳои қиматнок дода мешавад, инчунин мансубияти онҳо ба қарздор муқаррар мегардад.

4. Гузоштани ҳабс ба қоғазҳои қиматноке, ки ба қарздор тааллуқ доранд, аз маҳдудияти ихтиёрдории онҳо аз ҷониби қарздор шаҳодат медиҳад, инчунин интиқоли чунин қоғазҳои қиматнок манъ карда мешавад. Ҳангоми гузоштани чунин маҳдудиятҳо, аз ҷумла маҳдудият барои гирифтани даромад аз қоғазҳои қиматнок ва дигар ҳуқуқҳои қарздор, ки бо қоғазҳои қиматнок тасдиқ шудаанд, иҷрочии мақомоти иҷро вазифадор аст дар қарори қабулнамудаи худ ин маҳдудиятҳоро номбар кунад.

Моддаи 62. Ҳабси молу мулки қарздор, ки дар ихтиёри шахси сеюм қарор дорад

Ҳангоми пайдо кардани маълумот оид ба молу мулки қарздор, ки дар ихтиёри шахси сеюм қарор дорад, иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба молу мулки мазкур ҳабс мегузорад.

Моддаи 63. Ба рӯйхат гирифтани молу мулки қарздор

1. Иҷрочии мақомоти иҷро рӯйхати молу мулки қарздорро ба миқдоре, ки ҷиҳати таъмини иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро ва хароҷоти иҷро зарур аст, тартиб медиҳад. Иҷрочии мақомоти иҷро метавонад ба молу мулки ба рӯйхат гирифташуда муҳр гузорад.

2. Барӯйхатгирии молу мулки қарздор дар ҳузури қарздор ва шахсони холис гузаронида мешавад. Дар ҳолати набудани қарздор, барӯйхатгирӣ бо иштироки яке аз аъзои болиғи оилаи ӯ, шахсони мансабдори шахси ҳуқуқӣ ва дар сурати набудани ин шахсон бо иштироки намояндаи мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ ва шахсони холис тартиб дода мешавад. Ҳангоми барӯйхатгирӣ қарздор ҳуқуқ дорад ба иҷрочии мақомоти иҷро бобати дар навбати аввал ба кадом молу мулк нигаронидани ситониш арз намояд. Иҷрочии мақомоти иҷро чунин арзро қонеъ мегардонад, агар он ба иҷрои ҳуҷҷати иҷро мухолифат накунад.

Моддаи 64. Муҳтавои санади барӯйхатгирӣ ва қарор дар бораи ҳабси молу мулк

1. Дар санади барӯйхатгирӣ ва қарор оид ба ҳабси молу мулк бояд маълумоти зерин зикр шаванд:

1) сана ва маҳалли тартиб додани санади барӯйхатгирӣ ва қарор;

2) насаб, ном ва номи падари иҷрочии мақомоти иҷро;

3) номи суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷрои он ба иҷро расонида мешавад;

4) насаб, ном ва номи падари ситонанда ва қарздор;

5) номи ҳар як молу мулки ба санад ва қарор дохил кардашуда, нишонаҳои фарқкунандаи он (вазн, андоза, дараҷаи дошти он ва ғайраҳо), баҳои тахминии ҳар як молу мулк дар алоҳидагӣ ва арзиши тахминии ҳамаи молу мулк;

6) ишора ба муҳргузорӣ шудани молу мулк, агар он иҷро шуда бошад;

7) насаб, ном ва номи падари шахси воқеӣ, номи шахси ҳуқуқӣ, ки молу мулкро барои нигаҳдорӣ ба онҳо супоридааст, суроғаи онҳо, агар нигаҳдории молу мулк ба зиммаи худи қарздор вогузор нашуда бошад;

8) қайд дар бораи ба қарздор ва дигар шахсон фаҳмонидани тартиб ва муҳлати шикоят аз болои амали иҷрочии мақомоти иҷро, инчунин дар бораи ба қарздор ва нигоҳдорандаи молу мулк фаҳмонидани уҳдадориҳои онҳо оид ба нигаҳдорӣ ва дар бораи ҷавобгарӣ ҷиҳати исрофкунӣ, азхудкунӣ ё пинҳонкунии молу мулки барои нигоҳдорӣ супоридашуда;

9) эрод ва арзи ситонанда, қарздор ва шахсоне, ки дар вақти барӯйхатгирӣ иштирок доштанд ва фармоишҳои аз рӯи онҳо додаи иҷрочии мақомоти иҷро.

2. Санади барӯйхатгирӣ аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ва шахсоне, ки дар тартиб додани он иштирок доштанд, имзо карда мешавад. Қарор дар бораи ҳабси молу мулкро иҷрочии мақомоти иҷро имзо намуда, нусхаи онро ба тарафҳо ва ё нигоҳдорандаи молу мулки ҳабсшуда месупорад.

Моддаи 65. Гирифтани молу мулки ба рӯйхат гирифташуда ё ҳабсшудаи қарздор

1. Гирифтани молу мулки ба рӯйхат гирифташуда ё ҳабсшудаи қарздор бо мақсадҳои зерин амалӣ карда мешавад:

1) барои ба фурӯш баровардан бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур;

2) барои супоридани молу мулк ба ситонанда;

3) барои супоридани молу мулк барои нигоҳдорӣ, аз ҷумла ба дигар шахси нигоҳдорандаи молу мулк;

4) агар молу мулк дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур бояд гирифта шавад.

2. Ҳангоми гирифтани молу мулки ба рӯйхат гирифташуда ё ҳабсшудаи қарздор, мумкин аст ҳуҷҷатҳои зарурӣ барои нигаронидани ситониш ба молу мулки мазкур гирифта шаванд.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми барӯйхатгирӣ ё гузоштани ҳабс ҳуқуқ дорад молу мулки қарздорро пурра ё қисман гирад.

Моддаи 66. Аз ҳабс озод кардани молу мулк

1. Дар ҳолати ба вуҷуд омадани баҳс вобаста ба мансубияти молу мулке, ки ба он ситониш нигаронида шудааст шахсе, ки тибқи иҷрои ҳуҷҷати иҷро ҳуқуқҳояш поймол гардидаанд, ҳуқуқ дорад ба суд бо даъвои аз ҳабс озод намудани молу мулк ва хориҷ намудан аз санади барӯйхатгирӣ муроҷиат намояд.

2. Даъво дар бораи аз ҳабс озод кардани молу мулк ва хориҷ намудан аз санади барӯйхатгирӣ метавонад ҳам аз ҷониби соҳибмулкони молу мулкашон ҳабсшуда, ки ба қарздор мансуб нест ва ҳам аз ҷониби шахсоне, ки ин молу мулк дар пешбурди хоҷагидорӣ ё идоракунии амалиётии онҳо истифода мешавад, пешниҳод гардад.

Моддаи 67. Нархгузории молу мулки ҳабсшудаи қарздор

1. Нархгузории молу мулки ҳабсшудаи қарздор аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи нархҳои бозории дар рӯзи иҷрои ҳуҷҷати иҷро амалкунанда, ба истиснои ҳолатҳое, ки нархгузорӣ бо нархҳои танзимшаванда ба роҳ монда мешавад, сурат мегирад. Дар ин ҳолат созишномаи байни ситонанда ва қарздор дар бораи нархгузорӣ ба назар гирифта мешавад.

2. Агар муайян намудани нархи баъзе молу мулк душвор бошаду қарздор ё ин ки ситонанда ба нархгузории иҷрочии мақомоти иҷро норозигӣ баён намояд, иҷрочии мақомоти иҷро барои муайян кардани арзиши молу мулк мутахассисро ҷалб менамояд.

3. Коғазҳои қиматнок, маснуоти заргарӣ, сарват ва маснуоти дигар аз металлҳои қиматбаҳо ва сангҳои қимматбаҳо, маҳсулоти антиқӣ (антиквариат), асарҳои санъати тасвирӣ ва ҳайкалҳо бо иштироки ҳатмии мутахассисон нархгузорӣ карда мешаванд.

4. Тарафе, ки нархгузории молу мулки ҳабсшударо мавриди баҳс қарор медиҳад, хароҷоти вобаста ба ҷалб намудани мутахассисро танҳо дар он ҳолате пардохт менамояд, ки талаботи ӯ оид ба аз нав нархгузорӣ тасдиқи худро наёфта бошад.

Моддаи 68. Нигаҳдории молу мулки ҳабсшуда

1. Молу мулки қарздор барои нигоҳдорӣ бо гирифтани имзои қарздор ё дигар шахси аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро таъингардида (минбаъд-нигоҳдоранда) дар қарор дар бораи ба ҳабс гирифтани молу мулки қарздор, супорида мешавад.

2. Агар нигоҳдоранда худи қарздор ё аъзои оилаи ӯ набошад (барои қарздор-шахси ҳуқуқӣ - корманди он), барои нигоҳ доштан подошпулии мувофиқ мегирад. Нигоҳдоранда бо иҷозати иҷрочии мақомоти иҷро аз ин молу мулк метавонад истифода барад, ба шарте ки аз рӯи хусусиятҳои молу мулк истифодаи он боиси нобуд шудан ё кам шудани қимати он нагардад. Ба нигоҳдоранда хароҷоти зарурии сарфкардааш оид ба нигоҳ доштани молу мулк бо назардошти фоидаи воқеии аз истифодаи ин молу мулк бадастовардааш, ҷуброн карда мешавад.

3. Барои таъмини ҳифзи молу мулки ҳабсшудаи қарздор иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад дигар шахси нигоҳдорандаро таъин намояд ва молу мулки зикршударо ба ӯ барои нигоҳдории минбаъда супорад. Дар ҳолати иҷро накардани уҳдадориҳо аз ҷониби нигоҳдорандаи аввалаи молу мулк, хароҷоти нигоҳдории молу мулк ҷуброн карда намешавад.

4. Воситаҳои нақлиёти ба ҳабс гирифташуда то гузаронидани музояда дар ҷойҳои махсуси аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро муайянгашта (таваққуфгоҳҳо, анборҳо, майдонҳои ҷаримавии мақомоту ташкилоти ваколатдор ва дигар ҷойҳо), ки дар онҳо шароити мувофиқи нигоҳдорӣ таъмин аст, нигоҳ дошта мешаванд.

5. Тартиб ва шартҳои нигоҳдории молу мулки ҳабсшуда бо Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 69. Ҷавобгарии нигоҳдорандаи молу мулки ҳабсшуда

Дар сурати исроф ё вайрон кардан, азони худ ё бегона кардан ва ё пинҳон намудани молу мулки ҳабсшудаи барои нигоҳ доштан супоридашуда нигоҳдоранда мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

Моддаи 70. Фурӯши молу мулки ҳабсшуда

1. Фурӯши молу мулки ҳабсшуда, ба ғайр аз молу мулке, ки тибқи Қонуни мазкур аз гардиш гирифта шудааст, новобаста аз асосҳои ҳабсгирӣ ва намудҳои молу мулк аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро тавассути музояда бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Ҳангоми нигаронидани ситониш ба молу мулки қарздор, агар дар лаҳзаи қабули қарор дар бораи фурӯхта шудани молу мулке, ки мебоист ба он ситониш нигаронида шавад, оид ба муфлисшавии қарздор истеҳсолот оғоз шуда бошад, пас фурӯши молу мулк то моҳиятан ҳал кардани ин масъала боздошта мешавад.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро бо розигии хаттии тарафҳо ҳуқуқ дорад молу мулкро бе гузаронидани музояда, бо роҳи савдои он ба шахси муайян анҷом диҳад, ки дар ин бора қарор қабул мекунад. Қарори қабулнамудаи иҷрочии мақомоти иҷро барои бақайдгирии молу мулке, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бақайдгирии ҳатмиро талаб мекунад, асос мешавад.

Моддаи 71. Хабар додан дар бораи музоядаи барпошаванда

1. Ҳангоми фурӯши молу мулки қарздор дар музояда иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст ба воситаи матбуоти даврие, ки ҳуқуқи нашри ахбороти расмиро дорад, дар бораи музоядаи барпошаванда бо молу мулки манқул на дертар аз даҳ рӯз ва бо молу мулки ғайриманқул бошад, на дертар аз сӣ рӯз хабар диҳад.

2. Дар огоҳинома оид ба вақт, маҳал ва шакли савдо, молу мулки ба музояда баровардашаванда, тартиби бақайдгирии иштирок дар савдо, тартиби гузаронидани он, инчунин оид ба нархи ибтидоии молу мулк дарҷ карда мешавад.

3. Дар бораи вақт ва маҳалли гузаронидани музоядаи молу мулки ба гарав гузошташуда иҷрочии мақомоти иҷро гаравгирро огоҳ месозад.

Моддаи 72. Тартиби гузаронидани музояда

1. Шахсоне, ки дар музояда иштирок кардан мехоҳанд, уҳдадоранд ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро дар ҳаҷми панҷ фоизи арзиши нархи молу мулк пешпардохт супоранд. Маблағи супоридаи шахси дар музояда ғолибомада ба ҳисоби нархи харид дохил мешавад. Ба иштирокчиёни боқимонда маблағи пешпардохтнамудаи онҳо пас аз анҷоми музояда, баргардонида мешавад.

2. Музояда аз нархи дар қарор оид ба ҳабс нишондодашуда ва хулосаи мутахассисон оид ба муайян намудани арзиши молу мулки ҳабсшуда оғоз меёбад. Молу мулк ба ҳамон шахсе фурӯхташуда ҳисоб меёбад, ки дар музояда аз ҳама нархи баландро пешниҳод кардааст. Ғолиби музояда уҳдадор аст дар давоми панҷ рӯзи корӣ пас аз ба охир расидани музояда маблағи пурраи молу мулки бадастовардашударо бо дарназардошти пешпардохти супоридашуда пардохт намояд.

3. Ҳангоми аз ҷониби ғолиби музояда дар муҳлати муқарраргардида пардохт нашудани ҳамаи маблағи зикршуда, пешпардохти пеш аз музояда пардохтнамудааш ба ӯ баргардонида нашуда, ба фоидаи давлат гузаронида мешавад. Пешпардохт ба фоидаи давлат дар он ҳолат гузаронида мешавад, ки агар муқаррар гардад, ки ғолиби музояда ҳуқуқи дар он иштирок карданро надошт.

4. Пас аз пардохти ҳамаи маблағи зикргардида аз ҷониби ғолиби музояда иҷрочии мақомоти иҷро ба ӯ нусхаи санад ва қарор дар бораи музоядаи барпогардидаро месупорад, ки он асос барои бақайдгирии молу мулки фурӯхташуда дар моликияти ӯ мегардад.

5. Дар музояда иҷрочиёни мақомоти иҷро ва судяҳое, ки оид ба истеҳсолоти иҷрои мазкур қарор қабул намудаанд, инчунин аъзои оила ва хешовандони наздики онҳо, инчунин шахсе, ки молу мулкаш дар музояда гузошта шудааст, иштирок карда наметавонанд.

6. Музоядаи электронӣ дар майдони ягонаи савдои электронӣ, ки гузаронидани онро мақоми ваколатдори давлатӣ интихоб менамояд, баргузор мешавад. Тартиби гузаронидани музоядаи электрониро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 73. Барпонашуда эълон кардани музояда

1. Иҷрочии мақомоти иҷро дар мавридҳои зерин музоядаро барпонашуда эълон мекунад, агар:

1) қарздор то оғози музояда иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро ва хароҷоти вобаста ба истеҳсолоти иҷроро таъмин карда бошад;

2) ба музояда камтар аз ду нафар харидор ҳозир шуда бошанд;

3) ҳеҷ яке аз иштирокчиёни музояда дар бораи пардохти нархи аввалаи молу мулк таклиф пешниҳод накунад;

4) ғолиби музояда дар муддати панҷ рӯзи корӣ маблағи пешниҳоднамудаи худро барои молу мулки дар музояда гузошташуда насупорад.

2. Дар бораи барпонашуда эълон кардани музояда иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд.

3. Агар музояда барпонашуда эълон гардад, пешпардохт ба он шахсоне, ки онро супурда буданд, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи банди 4) қисми 1 моддаи мазкур баргардонида мешавад.

Моддаи 74. Оқибати барпонашуда эълон намудани музояда

1. Дар ҳолати барпонашуда эълон намудани музояда ба ситонанда ҳуқуқ дода мешавад, ки молу мулкро аз арзиши ибтидоӣ бист фоиз кам карда, ба моликияти худ гирад.

2. Дар ҳолати барпонашуда эътироф намудани музояда ва даст кашидани ситонанда аз гирифтани молу мулк, иҷрочии мақомоти иҷро бо риояи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур музоядаи такрорӣ таъин мекунад. Дар ин маврид нархи барои музоядаи такрорӣ муқарраршуда, то ҳамон вақте, ки яке аз иштирокчиён барои харидани молу мулк бо нархи эълоншуда розӣ нашавад, паст карда мешавад, аммо он набояд аз панҷоҳ фоизи нархи аввалаи арзиши молу мулки ба музояда гузошташуда кам бошад.

3. Дар ҳолати барпонашуда эълон намудани музоядаи такрорӣ, молу мулк бо нархи эълоншудаи охирин ба ситонанда пешниҳод карда мешавад. Дар вақти даст кашидани ситонанда ҷиҳати ба моликияти худ қабул намудани молу мулки ба фурӯш гузошташуда, ҳабс аз ин молу мулк бардошта мешавад.

4. Дар ҳолати барпонашуда эълон намудани музояда ва ба ихтиёри худ гирифтани молу мулк аз ҷониби ситонанда, иҷрочии мақомоти иҷро мутобиқи қисмҳои 1 ва 3 ҳамин модда қарор қабул менамояд. Қарори қабулнамудаи иҷрочии мақомоти иҷро барои бақайдгирии молу мулке, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бақайдгирии ҳатмиро талаб менамояд, асос мебошад.

Моддаи 75. Тартиби беэътибор эътироф намудани музояда

1. Музояда аз ҷониби суд тибқи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад беэътибор эътироф карда шавад.

2. Агар музояда тибқи қисми 1 моддаи мазкур беэътибор эътироф шуда бошад, музоядаи нав эълон мешавад, ки ҳамчун музоядаи такрорӣ ҳисоб намегардад.

БОБИ 10. ТАРТИБИ НИГАРОНИДАНИ СИТОНИШ БА МОЛУ МУЛКИ ҒАЙРИМАНҚУЛИ ҚАРЗДОР

Моддаи 76. Тартиби нигаронидани ситониш ба молу мулки ғайриманқули қарздор

Нигаронидани ситониш ба молу мулки ғайриманқули қарздор бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.

Моддаи 77. Нигаронидани ситониш ба молу мулки ғайриманқули ба гарав гузошташуда

1. Ба молу мулки ғайриманқули ба гарав гузошташуда бо риояи ҳуқуқҳои гаравгир, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни мазкур муқаррар намудааст, ситониш нигаронида мешавад.

2. Нигаронидани ситониш ба молу мулки ғайриманқули ба гарав гузошташуда, инчунин дар ҳолате мумкин аст, ки агар санади судӣ ин молу мулкро ҳамчун далели шайъӣ ё бо роҳи содир кардани ҷиноят ба даст овардашуда эътироф намояд ва мусодираи онро ба манфиати давлат пешбинӣ намуда бошад.

Моддаи 78. Фурӯши молу мулки ғайриманқул

1. Фурӯши молу мулки ғайриманқул дар асоси талаботи ҳуҷҷати иҷро бо роҳи фурӯш дар музояда амалӣ карда мешавад.

2. Тартиби фурӯши молу мулки ғайриманқул бо риояи талаботи қисми 9 моддаи 60 Қонуни мазкур муайян мегардад.

Моддаи 79. Тартиби баргузории музоядаи молу мулки ғайриманқул

1. Музоядаи молу мулки ғайриманқул дар маҳалли ҷойгиршавии ҳамин молу мулк баргузор мегардад.

2. Нархи ибтидоии молу мулки ғайриманқул дар асоси талаботи ҳуҷҷати иҷро ва дар ҳолати муайян набудани он, тибқи созишномаи байни гаравдеҳу гаравгир оид ба тасдиқи нархи ибтидоии фурӯши молу мулк ва ҳангоми баҳс аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро бо ҷалб намудани нархгузори мустақил муайян карда мешавад.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро дар хусуси музоядаи баргузоршаванда бояд дар муҳлати на дертар аз сӣ рӯз то баргузор намудани он тавассути нашрияи даврие, ки мақоми иттилоотии расмӣ мебошад, бо зикри сана, вақт ва маҳалли баргузории музояда, хусусияти молу мулки фурӯшӣ ва нархи ибтидоии фурӯш огоҳ созад.

4. Шахсоне, ки мехоҳанд дар музояда иштирок намоянд, тибқи ҳаҷм, муҳлат ва тартибе, ки бояд дар огоҳиномаи музояда зикр шаванд, пешпардохт медиҳанд. Пешпардохт наметавонад аз панҷ фоизи нархи фурӯши ибтидоии молу мулки ғайриманқул зиёд бошад. Ба шахсоне, ки дар музояда иштирок дошта, вале ғолиб наомадаанд, пешпардохт баъди анҷоми музояда фавран баргардонида мешавад. Пешпардохт ҳамчунин ҳангоми баргузор нашудани музояда баргардонида мешавад.

5. Дар музоядаи молу мулки ғайриманқул ҳузур доштани шахсоне, ки иштирокчии он намебошанд, метавонад танҳо аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бо мақсади муътадил нигоҳ доштани тартиботи ҷамъиятӣ маҳдуд карда шавад.

6. Дар музояда дар ҳама ҳолат шахсоне, ки ба молу мулки ғайриманқули фурӯшӣ ҳуқуқи истифодабарӣ ё ба ҳамин молу мулк ҳуқуқи ашёӣ доранд, инчунин гаравгирон оид ба ипотекаҳои минбаъда метавонанд иштирок намоянд.

7. Ғолиби музояда шахсе эътироф мегардад, ки барои молу мулки фурӯшӣ нархи нисбатан баландтарро пешниҳод кардааст. Ин шахс ва иҷрочии мақомоти иҷро дар рӯзи баргузории он оид ба натиҷаҳои музояда протокол ба имзо мерасонанд.

8. Шахсе, ки ғолиби музояда гардидааст, бояд дар муҳлати панҷ рӯзи баъди анҷоми он маблағеро, ки ӯ бо он молу мулки ғайриманқулро харидааст (нархи харид), бо аз ҳисоб баровардани пешпардохт, ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро гузаронад. Ҳангоми нагузаронидани ин маблағ пешпардохт баргардонида намешавад ва ба суратҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронида мешавад.

9. Нархи хариди молу мулк бо назардошти пешпардохти пардохтшуда дар ҳаҷми маблағи муайянгардидаи ҳуҷҷати иҷро ба ҳисоб гирифта мешавад.

10. Ҳангоми баргузорнашуда эътироф гаштани музоядаи такрорӣ ва бо худ нигоҳ доштани моликият аз ҷониби ситонанда, агар нархи молу мулки ғайриманқул аз ҳаҷми талаботи ҳуҷҷати иҷро зиёд бошад, ситонанда маблағи чунин фарқиятро ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро мегузаронад.

11. Иҷрочии мақомоти иҷро ба ғолиби музояда дар муҳлати панҷ рӯзи корӣ аз лаҳзаи аз ҷониби ӯ гузаронида шудани маблағи нархи харид шартномаи хариду фурӯши молу мулки ғайриманқулро бо шакли оддии хаттӣ мебандад. Ин шартнома, протокол оид ба натиҷаҳои музоядаи молу мулки ғайриманқул ва қарори иҷрочии мақомоти иҷро дар бораи гузашти ҳуқуқи моликият барои ворид намудани сабтҳои дахлдор ба Феҳристи ягонаи давлатии молу мулки ғайриманқул ва ҳуқуқҳо ба он ва бақайдгирии давлатии ҳуқуқи моликияти шахси ғолиби музояда асос мебошанд.

Моддаи 80. Баргузорнашуда эълон намудани музоядаи молу мулки ғайриманқул

1. Иҷрочии мақомоти иҷро дар ҳолатҳои зерин музоядаро баргузорнашуда эълон мекунад, агар:

1) қарздор то оғози музояда иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро ва хароҷоти вобаста ба истеҳсолоти иҷроро таъмин карда бошад;

2) ба музояда камтар аз ду нафар харидор омада бошад;

3) дар музояда ба нархи ибтидоии фурӯши молу мулки ғайриманқул маблағи иловагӣ пешниҳод нашуда бошад;

4) шахсе, ки ғолиби музояда гардидааст, маблағи молу мулки харидро дар муҳлати муқарраргардида нагузаронида бошад.

2. Музояда бояд дар муҳлати на дертар аз рӯзи дигаре, ки яке аз ҳолатҳои дар боло зикргардида ба миён омадааст, баргузорнашуда эълон карда шавад.

3. Дар муддати 10 рӯзи баъди баргузорнашуда эълон кардани музояда ситонанда ҳуқуқ дорад мувофиқи созишнома бо қарздор молу мулки ғайриманқулро бо нархи ибтидоии фурӯши он дар музояда ба даст орад. Нисбати чунин созишнома қоидаҳои қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба шартномаи хариду фурӯш татбиқ мегарданд.

4. Агар созишнома дар хусуси аз ҷониби ситонанда харида шудани молу мулк, ки дар қисми 3 ҳамин модда пешбинӣ шудааст, ба вуқуъ наомада бошад, дар муҳлати на дертар аз як моҳи баъди музоядаи ибтидоӣ, музоядаи такрорӣ баргузор мегардад. Нархи ибтидоии фурӯши молу мулки ғайриманқул дар музоядаи такрорӣ, агар он бо сабабҳои дар бандҳои 2) ва 3) қисми 1 ҳамин модда зикргардида ба миён омада бошад, то 15 фоиз кам карда мешавад.

5. Музоядаи такрорӣ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 79 Қонуни мазкур баргузор мегардад.

6. Дар сурати бо сабабҳои дар қисми 1 ҳамин модда зикргардида баргузорнашуда эълон намудани музоядаи такрорӣ, ситонанда ҳуқуқ дорад молу мулки ғайриманқулро бо нархи на бештар аз 25 фоиз камтар аз нархи ибтидоии фурӯши он дар музоядаи ибтидоӣ ба даст орад (дар худ нигоҳ дорад). Иҷрочии мақомоти иҷро дар мудати панҷ рӯз оид ба натиҷаҳои музоядаи такрорӣ протокол тартиб медиҳад.

7. Ситонанда барои ба даст овардани (дар худ нигоҳ доштани) молу мулки ғайриманқул аз ҳуқуқи худ истифодакарда ҳисобида мешавад, агар дар давоми як моҳ аз рӯзи гирифтани санади дахлдори иҷрочии мақомоти иҷро оид ба баргузорнашуда эълон намудани музоядаи такрорӣ, ба иҷрочии мақомоти иҷро дар хусуси дар худ нигоҳ доштани молу мулки ғайриманқул дар шакли хаттӣ ариза равон карда бошад. Протокол ё нусхаи тасдиқшудаи протокол дар бораи баргузорнашуда эътироф намудани музоядаи такрорӣ, аризаи ситонанда ё нусхаи тасдиқшудаи ариза дар хусуси дар худ нигоҳ доштани молу мулки ғайриманқул, ҳуҷҷате, ки ба иҷрочии мақомоти иҷро фиристода шудани аризаи мазкурро тасдиқ менамояд ва қарори иҷрочии мақомоти иҷро дар бораи ба ситонанда гузаштани ҳуқуқи моликият ба молу мулки ғайриманқул барои ворид намудани сабти дахлдор ба Феҳристи ягонаи давлатии молу мулки ғайриманқул ва ҳуқуқҳо ба он ва бақайдгирии ҳуқуқи моликияти ситонанда асосҳои кофӣ ба ҳисоб мераванд. Ситонанда, ки молу мулки ғайриманқулро ба даст овардааст (дар худ нигоҳ доштааст), ҳуқуқ дорад ба ӯ супоридани ин молу мулкро талаб намояд, агар он дар соҳибияти қарздор ё шахси сеюм қарор дошта бошад.

8. Агар ситонанда аз ҳуқуқи ба моликият қабул кардани молу мулки ғайриманқул дар муҳлати як моҳи баъди баргузорнашуда эълон кардани музоядаи такрорӣ истифода набарад, истеҳсолоти иҷро қатъ мегардад.

9. Баъди қатъшавии истеҳсолоти иҷро иҷрочии мақомоти иҷро дар бораи бекор кардани гузоштани ҳабс ба молу мулки ғайриманқул қарор қабул менамояд ва нусхаи онро ба мақомоти давлатии дахлдори бақайдгирандаи молу мулки ғайриманқул, молу мулки ба гарав гузошташуда ва нотариати давлатӣ ирсол менамояд.

Моддаи 81. Иҷрои ҷазои ҷиноятӣ дар намуди ҷарима ва мусодираи молу мулк

1. Иҷрои ҷазои ҷиноятӣ дар намуди ҷарима ва мусодираи молу мулк бо тартиби пешбининамудаи Кодекси иҷрои ҷазои ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Тартиби иҷрои қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди ҷарима ва мусодираи молу мулк бо Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мегардад.

БОБИ 11. ТАҚСИМОТИ МАБЛАҒИ ПУЛИИ СИТОНИДАШУДА

Моддаи 82. Тақсимоти маблағҳои пулии ситонидашуда

1. Аз маблағе, ки иҷрочии мақомоти иҷро аз қарздор ситонидааст, дар навбати аввал ҷаримаҳое, ки дар раванди иҷрои ҳуҷҷати иҷро ба қарздор вогузор карда шудаанд, баъд аз он хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро пардохта шуда, сипас маблағи боқимонда барои қонеъ гардонидани талаботи ситонандагон пардохт мегардад.

2. Интиқоли (додани) ин маблағҳо бо тартиби навбати муқаррарнамудаи моддаҳои 83 ва 84 Қонуни мазкур дар давоми панҷ рӯзи корӣ аз рӯзи ворид гардидани маблағҳои пулӣ ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро амалӣ карда мешавад. Маблағе, ки баъд аз пурра қонеъ гардонидани тамоми талабот боқӣ мондааст, ба қарздор баргардонида мешавад. Дар сурати мавҷуд набудани маълумот дар бораи суратҳисобҳои бонкии тарафҳои истеҳсолоти иҷро, иҷрочии мақомоти иҷро онҳоро оид ба маблағҳои воридгардида ё боқимонда дар суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро огоҳ менамояд.

3. Маблағҳое, ки ситонанда ё қарздор талаб наменамояд, дар суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро ба муҳлати се сол нигоҳ дошта мешаванд. Бо гузаштани муҳлати муқарраргардида ин маблағҳо ба буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронида мешаванд.

4. Маблағҳои ба даромади давлат гузаронидашуда аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро ба суратҳисоби хазинадорӣ гузаронида мешаванд.

5. Ҳангоми иҷрои ситониш шахсоне, ки ҳуҷҷатҳои иҷроро аз рӯи парвандаҳои дигар доранд, метавонанд ба ин ситониш то ба охиррасии он ҳамроҳ шаванд.

Моддаи 83. Ситониши навбати аввал

Дар навбати аввал талабот оид ба ситонидани алимент, ҷуброни зарари ҷисмонӣ ё зарари дигари ба саломатӣ расонидашуда, инчунин вобаста ба фавти саробон қонеъ гардонида мешавад.

Моддаи 84. Ситониши минбаъда

1. Дар навбати дуюм талаботи кормандон, ки аз муносибатҳои меҳнатӣ бармеоянд ва талабот оид ба пардохти мукофотпулӣ аз рӯи шартномаи муаллифӣ қонеъ гардонида мешавад.

2. Дар навбати сеюм талаботи қарздорон оид ба уҳдадорӣ, ки бо гарав таъмин карда шудаанд, дар доираи маблағи таъминот қонеъ гардонида мешавад.

3. Дар навбати чорум талабот оид ба уҳдадории пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет ва оид ба ҷуброни зарар қонеъ гардонида мешавад.

4. Дар навбати панҷум ҳамаи дигар талабот қонеъ гардонида мешавад. Дар ҳолати мавҷуд будани якчанд ситонанда талаботи ҳуҷҷати иҷро бо назардошти маблағи тақсимшаванда мутаносибан ба миқдори муайяни маблағҳои ситонидашавандаи ҳар як ситонанда қонеъ гардонида мешавад.

Моддаи 85. Ҳифзи ҳуқуқҳои ситонанда ҳангоми сари вақт аз тарафи ташкилот ба амал набаровардани ситониш аз рӯи ҳуҷҷати иҷро

Ситонанда ҳуқуқ дорад бо даъво нисбати ташкилот дар бораи ситонидани маблағе, ки бояд аз қарздор ситонида шаваду бо гуноҳи ӯ ситонида нашудааст, ба суд муроҷиат намояд.

Моддаи 86. Ҳифзи ҳуқуқҳои шахсони дигар ҳангоми гузаронидани амалҳои иҷро

Ҳангоми ба вуҷуд омадани баҳс вобаста ба мансубияти молу мулке, ки ба он ситониш нигаронида мешавад, шаҳрвандон ва ташкилотҳои манфиатдор ҳуқуқ доранд бо даъво оид ба озод кардани молу мулк аз ҳабс ё аз рӯйхат баровардани он ба суд муроҷиат намоянд.

Моддаи 87. Қонеъ гардонидани талабот аз рӯи ҳуҷҷати иҷро

1. Пас аз пурра қонеъ гардонидани талабот аз рӯи ҳуҷҷати иҷро ситонанда ба иҷрочии мақомоти иҷро нусхаи ҳуҷҷати иҷрои худро бо тасдиқи имзояш бо ишора оид ба қонеъгардонии ситониш месупорад.

2. Агар талабот аз ҷониби шахси сеюми уҳдадор қонеъ гардонида шуда бошад, ситонанда расиди пардохтро ба шахси сеюми уҳдадор низ медиҳад.

Моддаи 88. Ҷавобгарии қарздор барои иҷро накардани ҳуҷҷати иҷро

1. Қарздор барои иҷро накардани ҳуҷҷати иҷро дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии маъмурӣ ё ҷиноятӣ кашида мешавад.

2. Ба ҷавобгарӣ кашидани қарздор ӯро аз уҳдадории иҷрои амалҳое, ки дар ҳуҷҷати иҷро пешбинӣ шудаанд, озод намекунад.

БОБИ 12. ТАРТИБИ НИГАРОНИДАНИ СИТОНИШ БА ҲУҚУҚИ ТАЛАБОТ, ДИГАР ҲУҚУҚҲОИ МОЛУМУЛКИИ БЕГОНАШАВАНДАИ ҚАРЗДОР ВА ТАЛАБОТИ ДИГАР

Моддаи 89. Қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба талаботи пулии қарздор

1. Агар ситониш ба талаботи пулии мавҷудбудаи қарздор нигаронида шавад, иҷрочии мақомоти иҷро бе огоҳонидани қарздор дар бораи гузоштани ҳабс қарор қабул менамояд.

2. Дар қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба талаботи пулии қарздор бояд маълумот оид ба ситонанда, асос ва ҳаҷми ситониш, қарздор, талаботи пулии вай нисбати шахси сеюми уҳдадор, инчунин шахси сеюми уҳдадор нишон дода шаванд.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро дар қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба талаботи пулии қарздор шахси сеюми уҳдадорро ҷиҳати ба қарздор супоридани маблағ манъ мекунад. Ҳамзамон, иҷрочии мақомоти иҷро ба қарздори нисбати шахси сеюми уҳдадор қарздиҳанда ҳисобшаванда амр медиҳад, ки аз ҳама гуна ихтиёрдорӣ нисбати ин талабот, махсусан аз талаб карда гирифтани он худдорӣ намояд.

4. Нусхаи қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба шахси сеюми уҳдадор супорида шуда, ба ситонанда ва қарздор ирсол карда мешавад. Гузоштани ҳабс ба талаботи зикршуда дар ҳаҷми талаби пулии ситонанда, аз лаҳзаи супоридани нусхаи қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба шахси сеюми уҳдадор эътибори қонунӣ пайдо мекунад.

5. Қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба талаботи қарздор аз рӯи музди меҳнати ӯ ё дигар пардохтҳои давравӣ нисбат ба шахси сеюми уҳдадор, инчунин ба маблағҳое, ки бояд баъд аз гузоштани ҳабс то иҷрои пурраи ҳуҷҷати иҷро, аз он ҷумла хароҷот оид ба истеҳсолоти иҷро пардохта шаванд, паҳн мегардад.

6. Баъд аз ба шахси сеюми уҳдадор супоридани нусхаи қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба талаботи қарздиҳандаи ӯ, ки аз рӯи ҳуҷҷати иҷро қарздор ба ҳисоб меравад, иҷрочии мақомоти иҷро ба ситонанда нусхаи тасдиқшудаи қарори зикргардидаро бо ҳуҷҷати тасдиқкунандаи супорида шудани он ва нусхаи варақаи иҷро медиҳад.

Моддаи 90. Оқибатҳои баровардани қарор оид ба гузоштани ҳабс ба ҳуқуқи талабкунии қарздор

1. Қарор оид ба гузоштани ҳабс ба ҳуқуқи талабкунии қарздорро розигии расмии қарздор оид ба гузашти ҳуқуқ ба талаботе, ки аз он тибқи Қонуни мазкур имконияти ихтиёрдории ҳуқуқи талабкунӣ вобаста аст, иваз менамояд.

2. Қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба ситонанда ҳуқуқ медиҳад, ки аз шахси сеюми уҳдадор қонеъ намудани талаботи қонунии ӯро дар ҳаҷми маблағи ба фоидаи ӯ ситонидашаванда бо назардошти хароҷоти амалӣ намудани иҷрои маҷбурӣ талаб намояд.

Моддаи 91. Аризаи шахси сеюми уҳдадор

1. Дар муҳлати ду ҳафта аз рӯзи супоридани қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба ҳуқуқи талаботи қарздор шахси сеюми уҳдадор бояд ба ситонанда аризаи худро доир ба инҳо пешниҳод намояд:

1) оё ӯ асоснокии талаботро эътироф менамояд ва ба амалӣ намудани пардохт розӣ аст;

2) оё дигар шахсон ба ҳамин талабот ҳуқуқи худро арз намудаанд;

3) оё ба ҳамин ҳуқуқи талабкунӣ дар алоқамандӣ бо талаботи дигар ситонандаҳо ҳабс гузошта шудааст.

2. Дар қарор дар бораи гузоштани ҳабс оид ба зарурати чунин арз нишон дода мешавад. Дар ҳолати иҷро накардани талаботи қисми 1 моддаи мазкур шахси сеюми уҳдадор ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

3. Шахси сеюми уҳдадор метавонад ба иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми супоридани нусхаи қарор дар бораи гузоштани ҳабс ё дар давоми муҳлати пешбинишудаи қисми 1 моддаи мазкур ариза пешниҳод намояд.

Моддаи 92. Даъвои ситонанда нисбати шахси сеюм

1. Агар шахси сеюми уҳдадор қонеъ намудани талаботи ситонандаро рад намояд, ситонанда метавонад нисбати ин шахс ба суд даъво пешниҳод намояд.

2. Ситонандае, ки нисбати шахси сеюми уҳдадор ба суд даъво пешниҳод намудааст, бояд қарздорро барои иштирок дар мурофиа ҷалб намояд, агар ин расонидани ҳуҷҷатҳоро ба хориҷи кишвар ё хабардоркунии оммавиро талаб нанамояд.

Моддаи 93. Ҷавобгарии ситонанда дар назди қарздор

Агар ситонанда рӯёнидани ситониш ба ҳуқуқи талаботи қарздорро кашол диҳад, пас вай дар назди қарздор барои зараррасонӣ бо сабаби чунин кашолкорӣ ҷавобгарии моддӣ дорад.

Моддаи 94. Гузашт кардани ҳуқуқи талаботи ҳабсшуда аз ҷониби ситонанда ба қарздор

1. Ситонанда ҳуқуқ дорад ҳуқуқи талаботи ҳабсшударо ба қарздор гузашт намояд.

2. Дар сурати сари вақт аз ҷониби ситонанда ҳуқуқи талабот ба қарздор гузашт карда шавад, ҷавобгарии моддии пешбининамудаи моддаи 93 Қонуни мазкур нисбати ситонанда татбиқ намегардад.

Моддаи 95. Тартиби ситонидан ва муайян намудани қарздорӣ оид ба уҳдадориҳои алиментӣ

1. Намудҳои музди меҳнат ва даромадҳои дигаре, ки аз онҳо барои таъминоти кӯдакони ноболиғ алимент ситонида мешавад, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

2. Қарздорӣ оид ба ҳамаи уҳдадориҳои алиментӣ аз молу мулки қарздор ба ғайр аз молу мулке, ки тибқи Қонуни мазкур ба он нигаронидани ситониш манъ аст, рӯёнида мешавад.

3. Ҳаҷми қарздорӣ бо қарори иҷрочии мақомоти иҷро дар маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

4. Дар сурати аз рӯи алимент ба вуқӯъ омадани қарздорӣ дар натиҷаи саркашии қарздор аз пардохти онҳо, тибқи талаботи Кодекси оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба маблағи қарздорӣ ҷарима зам ва ҳисоб карда мешавад.

5. Дар сурати халалдор гардидани манфиати яке аз тарафҳои истеҳсолоти иҷро ҳангоми муайян намудани ҳаҷми қарздории алиментӣ аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро тарафе, ки манфиати ӯ халалдор гардидааст ҳуқуқ дорад бо даъво оид ба муайян намудани ҳаҷми қарздорӣ ба суд муроҷиат намояд.

Моддаи 96. Ситонидани алимент ҳангоми ба хориҷи кишвар рафтани қарздор

Тартиби ситонидани алимент аз қарздоре, ки ба хориҷи кишвар баромада рафтааст, бо Кодекси оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мегардад.

Моддаи 97. Нигаронидани ситониш ба музди меҳнат ва дигар намудҳои даромади қарздор

1. Ситониш ба музди меҳнат ва дигар намудҳои даромади қарздор дар мавридҳои зерин ба амал бароварда мешавад:

1) ҳангоми иҷрои ҳалнома дар бораи ситонидани маблағҳои даврагӣ;

2) ситонидани маблағе, ки аз андозаи даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд набошад;

3) ҳангоми набудани имконияти ситониш аз маблағҳои пулӣ ва дигар молу мулки қарздор.

2. Ҳангоми нигаронидани ситониш ба музди меҳнат ва дигар намудҳои даромади қарздор бо назардошти талаботи Қонуни мазкур иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд, ки дар он нишон медиҳад дар кадом ҳаҷм ҳар моҳ бояд ситониш рӯёнида шавад ва ҷуброни пурраи маблағи таъиншуда барои иҷро ба корфармое, ки қарздор бо вай муносибатҳои меҳнатӣ дорад ё аз ӯ ҳаққи меҳнат мегирад, равон менамояд.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро ва ситонанда уҳдадоранд, ки мунтазам назоратро оид ба дурустӣ ва саривақтии истеҳсолоти ситониш аз музди меҳнат ва дигар намудҳои даромади қарздор, инчунин сари вақт ба ситонанда фиристодани маблағҳои ситонидашуда амалӣ намоянд.

4. Ҳангоми аз кор озод кардани қарздор корфармое, ки бо қарздор дар муносибатҳои меҳнатӣ қарор дошт, уҳдадор аст, ки дар муҳлати се рӯз оид ба қатъ шудани муносибатҳои меҳнатӣ ба иҷрочии мақомоти иҷро хабарномаро бо замимаи ҳуҷҷати иҷро ирсол намояд. Ҳангоми тағйири ҷои истиқомат қарздор уҳдадор аст, ки суроғаи нави худро ба иҷрочии мақомоти иҷро хабар диҳад.

5. Риоя накардани талаботи қисми 4 моддаи мазкур аз ҷониби корфармо ва қарздор боиси ба ҷавобгарӣ кашидани онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.

Моддаи 98. Ситонидан аз музди меҳнати қарздоре, ки ҷазоро адо менамояд

1. Аз шахсоне, ки ба корҳои ислоҳӣ маҳкум шудаанд, ситониш аз рӯи ҳуҷҷати иҷро бояд аз маблағи пурраи музди меҳнат, бе ҳисоби нигоҳдории маблағе, ки тибқи ҳукм ва қарори суд сурат гирифтааст, амалӣ карда мешавад.

2. Аз маҳкумшудагоне, ки дар муассисаҳои ислоҳӣ, колонияҳои сукунат, маҳбасхонаҳо, колонияҳои тарбиявӣ ҷазоро адо менамоянд, инчунин аз шахсоне, ки дар шуъбаҳои наркологӣ, диспансерҳои равонпизишкӣ ва муассисаҳои табобатии статсионарӣ қарор доранд, ситониш аз тамоми музди меҳнаташон бе назардошти пардохтҳо барои ҷуброни хароҷоти вобаста ба нигоҳдории онҳо дар ин муассисаҳо, нигаронида мешавад.

3. Ҳуҷҷати иҷро нисбати қарздороне, ки дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур пешбинӣ шудаанд, бо қабули қарор баъд аз гузаронидани амалҳои иҷро вобаста ба таъмини иҷрои талаботи санади судӣ ба муассисаҳои зикршуда ирсол карда мешавад.

Моддаи 99. Нигаронидани ситониш ба кумакпулиҳо аз рӯи суғуртаи иҷтимоӣ

Ба кумакпулиҳо аз рӯи суғуртаи иҷтимоӣ, ки ҳангоми муваққатан гум кардани қобилияти меҳнатӣ ва кумакпулиҳое, ки ба занон дар давраи рухсатии иҷтимоии қисман вобаста ба нигоҳубини кӯдак дода мешаванд, инчунин стипендияи хонандагон ва кумакпулиҳо аз рӯи бекорӣ ситониш бо қарори суд танҳо бо мақсади ситонидани алимент, ҷуброни зарар, ки дар натиҷаи зарари ҷисмонӣ ё зарар ба саломатӣ ё ин ки вобаста ба фавти саробон расидааст, мумкин аст нигаронида шавад.

Моддаи 100. Намуди даромадҳое, ки нигаронидани ситониш ба онҳо мумкин нест

Нигаронидани ситониш ба даромадҳои зерин мумкин нест:

1) маблағҳое, ки қарздор ҷиҳати ҷуброни зарар барои маъюбӣ ва ё дигар зарари ба саломатӣ расонидашуда, инчунин бо сабаби фавти саробон гирифтааст;

2) маблағҳои суғуртавӣ ва кумакпулии яквақтаинае, ки ҳангоми гирифтани маъюбӣ (латхӯрӣ, садама) дар давраи адои вазифаи хизматӣ ва маблағҳое, ки барои фавти (ҳалоки) онҳо ба аъзои оила дода мешаванд;

3) маблағи алимент, кумакпулӣ ба модарони серфарзанд ва модарони танҳо бо сабаби таваллуди фарзанд, барои нигоҳубини кӯдакони ноболиғ дар давраи кофтукови падару модари онҳо ва маблағе, ки барои нигоҳубини нафақагирон ва маъюбони гурӯҳи I ва II дода мешаванд;

4) маблағе, ки ба ҷабрдидагон барои ғизои иловагӣ, табобатҳои истироҳатию шифобахшӣ ва гузоштани узви сунъӣ, инчунин барои хароҷоти нигоҳубини онҳо дар ҳолатҳои расонидани зарар ва ё дигар зарари ба саломатӣ расонидашуда, пардохт карда мешаванд;

5) ҷубронпулӣ барои меҳнате, ки дар шароитҳои зараровар ва ғайриоддӣ, ҳамчунин маблағе, ки ба шаҳрвандон, дар натиҷаи офатҳои экологӣ ё таъсири радиатсионӣ, ки дар натиҷаи бартараф намудани оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодаи хусусияти табиӣ ва техногенидошта расонида шудааст;

6) аз мукофотпулӣ ва ёрдампулиҳои яквақтаина, новобаста аз манбаи пардохти онҳо;

7) кумакпулӣ ҳангоми аз кор рафтан ё истеъфои корманд;

8) аз ҷубронпулӣ барои рухсатии меҳнатии истифоданашуда (ба ғайр аз ҳолатҳое, ки рухсатии меҳнатии якчандсолаи истифоданашуда якҷоя карда шудаанд);

9) кумакпулӣ барои дафн;

10) дигар пардохтҳое, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон хусусияти доимӣ надоранд.

Моддаи 101. Кам намудани андозаи ситониш аз рӯи ҳуҷҷати иҷро дар асоси аризаи қарздор

1. Иҷрочии мақомоти иҷро дар асоси аризаи қарздор ҳуқуқ дорад андозаи ситониши даврагии рӯёнидашавандаро дар ҳолатҳои зерин кам намояд:

1) ба вуҷуд омадани хароҷоти ҷиддии иловагии қарздор, махсусан бо сабаби дармондагӣ, заифӣ ва ё бемории шахси сеюми уҳдадор ё аъзои оилаи ӯ, ки дар таъминоти ӯ мебошанд;

2) бад шудани вазъи молумулкии қарздор бо сабаби маъюбӣ ё расидан ба синни нафақа;

3) агар кам кардани андозаи ситониши даврагии рӯёнидашаванда ба манфиатҳои ситонанда зарари ҷиддӣ нарасонад.

2. Дар бораи кам кардан ё рад намудани кам кардани андозаи ситониши даврагии рӯёнидашаванда иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд.

Моддаи 102. Зиёд намудани андозаи ситониш аз рӯи ҳуҷҷати иҷро дар асоси аризаи ситонанда

1. Иҷрочии мақомоти иҷро дар асоси аризаи ситонанда ҳуқуқ дорад андозаи ситониши даврагии рӯёнидашавандаро зиёд намояд, агар вазъи молумулкии қарздор беҳтар шуда бошад ва ҳаҷми ситониш мувофиқи моддаи 101 Қонуни мазкур кам карда шуда бошад.

2. Дар бораи зиёд намудан ё рад кардани зиёд намудани андозаи ситониши даврагии рӯёнидашаванда иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд.

Моддаи 103. Ҳимояи суратҳисоби бонкии қарздор

Дар сурати ба суратҳисоби бонкии қарздор ворид шудани маблағҳое, ки ба онҳо мувофиқи моддаи 100 Қонуни мазкур набояд ҳабс гузошта шавад, иҷрочии мақомоти иҷро аз рӯи аризаи қарздор гузоштани ҳабс ба суратҳисобро дар ҳаҷми маблағи умумии даромадҳои набояд ба онҳо ҳабс гузошташаванда аз рӯзи гузоштани ҳабс то рӯзи минбаъдаи пардохт бекор менамояд.

Моддаи 104. Аз ҷониби суд муқаррар намудани даромадҳое, ки бояд ҳабс гузошта шаванд

1. Ҳангоми номуайянии кадом қисми даромади қарздор бояд ҳабс шавад, суд аз рӯи пешниҳоди иҷрочии мақомоти иҷро, аризаи ситонанда, қарздор ё шахси сеюми уҳдадор маблағеро, ки бояд ба ҳабс гирифта шавад, муқаррар менамояд ва дар ин хусус дар муддати ду ҳафта баъди пешниҳоди аризаи зикргардида қарор қабул менамояд.

2. Аризадиҳанда дар якҷоягӣ бо аризаи худ бояд ҳуҷҷатҳоеро пешниҳод намояд, ки маблағи ба ҳабс гирифташавандаро тасдиқ намояд.

Моддаи 105. Иҷрои маҷбурӣ ҳангоми нигаронидани ситониш ба дигар ҳуқуқҳои молумулкии қарздор

1. Барои иҷрои маҷбурии нигаронидани ситониш ба дигар ҳуқуқҳои молумулкии қарздор, ки мавзуи ситониш ба молу мулки ғайриманқул намебошад, қоидаҳои пешбининамудаи боби мазкур татбиқ карда мешаванд.

2. Дар сурати набудани шахси сеюми уҳдадор гузоштани ҳабс ба ҳуқуқҳои молумулкии қарздор аз лаҳзаи ба қарздор супоридани нусхаи қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба ҳуқуқҳои молумулкӣ бо нишон додани уҳдадорӣ ҷиҳати худдорӣ аз амалӣ намудани ин ҳуқуқҳо эътибори қонунӣ пайдо мекунад.

Моддаи 106. Иҷрои ҳалнома дар бораи аз қарздор кашида гирифтан ва ба ситонанда додани молу мулки манқули муайян

1. Агар ҳуҷҷати иҷро қарздорро уҳдадор намояд, ки ба ситонанда молу мулки манқули муайянро диҳад ва ӯ талаботи мазкурро иҷро нанамояд, ин молу мулк аз ӯ аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро кашида гирифта шуда, ба ситонанда дода мешавад.

2. Агар иҷрочии мақомоти иҷро молу мулки манқули мазкурро пайдо накунад, қарздор уҳдадор аст ба иҷрочии мақомоти иҷро маҳалли ҷойгиршавии ин молу мулки манқулро хабар диҳад. Агар қарздор чунин имконият надошта бошад, ӯ уҳдадор аст итминон диҳад, ки ба ин молу мулки манқул соҳибият надорад ва маҳалли ҷойгиршавии онро намедонад, инчунин маълумоти аз ҷониби ӯ пешниҳодшуда мукаммал ва ба ҳақиқат мувофиқ мебошанд, ки ҳатман ин ба протокол ворид карда мешавад.

3. Агар қарздор итминони пешбининамудаи қисми 2 моддаи мазкурро ба ҷо наорад, иҷрочии мақомоти иҷро ба суди маҳалли истиқомати қарздор барои ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидани ӯ пешниҳод ирсол менамояд.

Моддаи 107. Тартиби кашида гирифтан ва ба ситонанда додани молу мулке, ки дар соҳибияти шахси сеюм мебошад

Агар молу мулки кашида гирифташаванда ва ба ситонанда додашаванда дар соҳибияти шахси сеюм бошад, ки ӯ ба додани он розӣ нест, суд аризаи ситонандаро оид ба кашида гирифтан ва додани ин молу мулк бо тартиби мурофиаи даъво тибқи тартиби пешбининамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ менамояд.

БОБИ 13. ХАРОҶОТ ДАР ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО

Моддаи 108. Хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро

1. Хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро ин маблағҳои буҷетӣ ва маблағҳое мебошанд, ки тарафҳои иштироккунандаи истеҳсолоти иҷро барои ташкил ва гузаронидан масраф намудаанд.

2. Ба хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро маблағҳои сарфшудаи зерин дохил мешаванд:

1) ошкоркунӣ, азназаргузаронӣ, нархгузории молу мулки қарздор;

2) ташкил, ба рӯйхат гирифтан ва ҳабси молу мулки қарздор, ҳамлу нақл ва нигоҳдории чунин молу мулк;

3) фурӯхтани молу мулки ҳабсшуда;

4) пардохт намудани хизмати тарҷумон, мутахассис ва дигар шахсоне, ки бо тартиби муқарраршуда барои анҷом додани амалҳои иҷро ҷалб карда шудаанд;

5) хароҷоти нақлиётии иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои амалҳои иҷро;

6) хароҷоти почтавию телеграфӣ, алоқаи барқӣ ва коммуникатсионӣ;

7) кофтукови қарздор, молу мулки ӯ ва кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст;

8) пешпардохти ҳаққи ситонанда;

9) дигар амалҳои зарурие, ки дар раванди иҷрои ҳуҷҷати иҷро гузаронида шудаанд.

Моддаи 109. Тартиби ҷуброни хароҷот оид ба амалҳои иҷро

1. Хароҷоте, ки барои гузаронидани амалҳои иҷро сарф шудаанд, аз қарздор ситонида мешаванд.

2. Ҳангоми қатъ ёфтани истеҳсолоти иҷро бинобар бекор шудани санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор, ки дар асоси он ҳуҷҷати иҷро дода шуда буд, хароҷоти ҳангоми гузаронидани амалҳои иҷро сарфшуда аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ҷуброн карда мешаванд.

3. Дар сурати қатъ шудани истеҳсолоти иҷро, бинобар бе асос даст кашидани ситонанда аз гирифтани ашёҳои аз қарздор кашида гирифташуда, зимни иҷрои ҳуҷҷати иҷро ҷиҳати ба ситонанда додани онҳо ва ба ӯ баргардонидани ҳуҷҷати иҷро, агар ситонанда бо амал ё беамалии худ барои иҷро монеа эҷод карда бошад, хароҷоти ҳангоми гузаронидани амалҳои иҷро сарфшуда аз ҳисоби ситонанда рӯёнида мешавад.

4. Ситонидани хароҷоти дар қисмҳои 1, 2 ва 3 моддаи мазкур пешбинигардида ё аз ҳисоби маблағҳои буҷетӣ сарфшуда дар асоси фармони суд амалӣ карда мешавад. Ҷуброни хароҷот аз рӯи ҳисоби тартибдодаи иҷрочии мақомоти иҷро анҷом дода мешавад.

Моддаи 110. Пешпардохти хароҷот аз тарафи ситонанда

Бо мақсади таъмини иҷрои ҳуҷҷати иҷро ситонанда ҳуқуқ дорад, ки ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро маблағҳоеро, ки барои гузаронидани амалҳои иҷро зарур аст, пешпардохт намояд.

Моддаи 111. Ситонидани пардохтҳои иҷро

1. Ҳангоми иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷрои хусусияти молумулкидошта аз қарздор ба андозаи даҳ фоиз аз маблағи ситонидашаванда ва дар сурати иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷрои хусусияти молумулкинадошта аз қарздор-шаҳрванд ба андозаи даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва аз қарздор-ташкилот ба андозаи сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ба истиснои ҳуҷҷатҳои иҷрое, ки дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда, пардохти иҷро ситонида мешавад. Иҷрочии мақомоти иҷро дар баробари қабули қарор дар бораи оғози истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани пардохти иҷро қарор қабул менамояд.

2. Пардохти иҷро аз ситонанда дар ҳаҷми муқаррарнамудаи моддаи мазкур бо қабули қарори дахлдор дар ҳолатҳои зерин ситонида мешавад:

1) даст кашидани ситонанда аз иҷрои ҳуҷҷати иҷрое, ки иҷрочии мақомоти иҷро ба истеҳсолот қабул ва амали иҷро гузаронида бошад;

2) барпонашуда эълон намудани музояда ва ба моликияти худ қабул кардани молу мулк аз ҷониби ситонанда.

3. Дар ҳолатҳои муқаррарнамудани қисми 2 моддаи мазкур иҷрочии мақомоти иҷро қарор оид ба бекор намудани ситониши пардохти иҷроро аз қарздор қабул менамояд.

4. Пардохти иҷро аз рӯи ҳуҷҷатҳои иҷрои зерин ситонида намешавад:

1) оид ба ҳуҷҷати иҷрое, ки қарздор иҷрои талаботи онро то оғози истеҳсолоти иҷро таъмин намудааст;

2) оид ба андешидани чораҳои таъмини даъво;

3) оид ба мусодираи молу мулк;

4) оид ба баргардонидан ё супоридани далелҳои шайъӣ;

5) оид ба интиқоли маблағҳои дар суратҳисоби мақомоти тафтишоти пешакӣ ва судӣ нигоҳдошташаванда;

6) оид ба гирифта додани кӯдак;

7) оид ба ҳуҷҷатҳои иҷрои такроран воридгардида, ки аз онҳо пардохти иҷро ситонида шудааст ё талаботи он ситониши даврагиро (доир ба ҳуҷҷатҳо оиди ситонидани алимент, оид ба ҷуброни расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарар ба саломатӣ ва фавти саробон, муошират бо кӯдак) пешбинӣ менамояд.

5. Маблағи пардохти иҷро ба суратҳисоби махсуси Хадамоти иҷро ворид карда мешавад. Тартиби истифодабарии суратҳисоби махсус аз ҷониби Хадамоти иҷро дар мувофиқа бо Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

6. Маблағи пардохти иҷро дар ҳолати қатъ гаштани истеҳсолоти иҷро бо сабаби бекор кардани санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор, ки дар асоси он ҳуҷҷати иҷро дода шуда буд ва ё ҳуҷҷате, ки тибқи Қонуни мазкур ҳуҷҷати иҷро мебошад, аз суратҳисоби махсус ба қарздор баргардонида мешавад.

БОБИ 14. ИҶРОИ САНАДҲОИ СУДӢ, КИ ҚАРЗДОРРО БАРОИ СОДИР НАМУДАНИ АМАЛҲОИ МУАЙЯН ВА ХУДДОРӢ НАМУДАН АЗ СОДИР НАМУДАНИ АМАЛҲОИ МУАЙЯН УҲДАДОР МЕНАМОЯД

Моддаи 112. Тартиби умумии иҷрои ҳуҷҷати иҷро, ки қарздорро барои содир намадани амалҳои муайян ё худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд

1. Ҳангоми иҷрои ҳуҷҷати иҷро, ки қарздорро барои содир намудани амалҳои муайян, ки онҳоро танҳо қарздор метавонад содир намояд ё худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд, иҷрочии мақомоти иҷро ба қарздор хабарнома дар бораи содир намудани ин амалҳо, ки дар он муҳлат то панҷ рӯз муқаррар мекунад ё хабарнома дар бораи зарурати худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян мефиристад.

2. Дар ҳолати дар муҳлати муқарраршуда иҷро нагардидани ҳуҷҷати иҷро, ки қарздорро барои содир намудани амалҳои муайян ё худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд, иҷрочии мақомоти иҷро протокол дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро тартиб дода, ба суд бо пешниҳод дар бораи татбиқ намудани чораи ҷавобгарии маъмурӣ нисбат ба қарздор муроҷиат менамояд.

3. Аз ҷониби суд нисбат ба қарздор татбиқ гардидани чораи ҷавобгарии маъмурӣ ӯро аз уҳдадории содир намудани амалҳои муайян ё худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян, ки дар ҳуҷчати иҷро дарҷ шудаанд, озод намекунад.

4. Агар барои иҷрои ҳуҷҷати иҷро, ки қарздорро барои содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд, иштироки қарздор дар содир намудани онҳо ҳатмӣ нест, иҷрочии мақомоти иҷро иҷрои онро аз ҳисоби қарздор ташкил менамояд. Дар мавриди зикршуда қарздор уҳдадор аст, ки пешпардохти хароҷотро оид ба гузаронидани амалҳои иҷро анҷом диҳад. Маблағи пешпардохт аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ҳисоб карда мешавад.

5. Ҳангоми рад кардани қарздор ҷиҳати ихтиёрона пардохт намудани маблағи пешпардохти хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро, ситонанда тибқи талаботи моддаи 110 Қонуни мазкур метавонад маблағи мазкурро пардохт намояд. Дар ҳолати аз ҷониби ситонанда напардохтани маблағи пешпардохти хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро, маблағ аз ҳисоби буҷети маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро пардохт карда мешавад. Ҷуброни хароҷоте, ки аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ ё ситонанда барои гузаронидани амали иҷро сарф шудааст, дар асоси ҳисоби тартибдодаи иҷрочии мақомоти иҷро ва пешниҳоди ӯ аз ҷониби суд бо тартиби истеҳсолоти фармонӣ аз қарздор ситонида мешавад.

Моддаи 113. Иҷрои амал аз ҷониби ситонанда ва ё шахси сеюми ваколатдор аз ҳисоби қарздор

1. Агар ситонанда ба суд бо ариза оид ба гирифтани иҷозат барои содир намудани амале, ки мумкин аст аз ҷониби шахси сеюми ваколатдор иҷро гардад, муроҷиат намояд, суд аризаи мазкурро мутобиқи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ менамояд.

2. Агар қарздор тасдиқ накунад, ки амали талабшавандаро иҷро намудааст, суд ҳуқуқ дорад ситонанда ва ё шахси сеюми ваколатдорро ба иҷрои амали мазкур ва бо аризаи ситонанда қарздорро ба додани пешпардохт уҳдадор намояд, агар ситонанда асоснок кунад, ки иҷрои амали мазкур аз ҷониби ӯ бо хароҷоти муайян вобастагӣ дорад. Ситониш оид ба пардохти пешпардохт аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

БОБИ 15. ИҶРОИ ҲУҶҶАТҲОИ ИҶРОЕ, КИ БА СИТОНИДАНИ МОЛУ МУЛК АЛОҚАМАНД НЕСТАНД

Моддаи 114. Иҷрои ҳуҷҷати иҷро дар бораи барқарор намудан ба кор

1. Ҳангоми аз ҷониби корфармо иҷро накардани талаботи ҳуҷҷати иҷро дар бораи барқарор намудан ба ҷои кор, иҷрочии мақомоти иҷро оид ба баровардани қарор дар бораи ба корманд пардохт намудани музди меҳнати миёна ё ин ки фарқияти дар музди меҳнат барои ҳамаи он муддати аз рӯзи баровардани ҳалнома оид ба барқароркунии корманд то рӯзи иҷрои он ба суд бо пешниҳод муроҷиат менамояд.

2. Ҳангоми аз ҷониби корфармо иҷро накардани талаботи ҳуҷҷати иҷро дар бораи ба ҷои кор барқарор намудани корманди аз кор озодшуда ё ба кори дигар гузаронидашуда, иҷрочии мақомоти иҷро протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро тартиб дода, онро барои баррасӣ ба суди маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро пешниҳод менамояд.

3. Дар сурати такроран иҷро накардани талаботи ҳуҷҷати иҷро иҷрочии мақомоти иҷро дар ин бора санад тартиб дода, онро ба мақоми дахлдори пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидани корфармо пешниҳод менамояд.

4. Татбиқ шудани ҷазои маъмурӣ ва ҷиноятӣ корфарморо аз иҷрои санади судӣ барои ба ҷои кор барқарор намудани корманд озод наменамояд.

5. Иҷрои ҳалнома оид ба барқарор намудан ба кор аз лаҳзаи воқеан ба кор роҳ додани корманди ғайриқонунӣ аз кор озодшуда ё ин ки ба иҷрои вазифаи пештарааш шуруъ намудани корманди ба кори дигар гузаронидашуда, ки баъди бо фармон бекор намудани амри ғайриқонунӣ оид ба аз кор озодкунӣ ё ба кори дигар гузаронидани корманд сурат гирифтааст, анҷомёфта ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 115. Тартиби иҷрои ҳуҷҷати иҷро оид ба кӯчонидани қарздор

1. Ҳангоми дар муҳлати панҷшабонарӯзи муқаррарнамудаи иҷрочии мақомоти иҷро аз ҷониби қарздор ихтиёран иҷро накардани ҳуҷҷати иҷро оид ба кӯчонидан, иҷрочии мақомоти иҷро кӯчонидани қарздорро ба тариқи маҷбурӣ амалӣ менамояд.

2. Иҷрочии мақомоти иҷро қарздорро дар бораи рӯз ва вақти кӯчонидани маҷбурӣ расман хабардор менамояд. Набудани қарздоре, ки аз рӯзи кӯчонидан хабардор карда шуда буд, барои иҷрои ҳуҷҷати иҷро монеъ намегардад.

3. Кӯчонидан аз холӣ намудани бинои дар ҳуҷҷати иҷро зикршуда, аз кӯчонидашаванда (кӯчонидашавандаҳо), молу мулки ӯ (онҳо), ҳайвоноти хонагӣ ва ба ситонанда супоридани бинои холикардашуда ё бо тартиби муқарраргардида барои нигаҳдорӣ супоридашуда иборат мебошад.

4. Кӯчонидан дар ҳузури шахсони холис ва дар мавридҳои зарурӣ бо мусоидати мақомоти корҳои дохилӣ ва бо барӯйхатгирии ҳатмии молу мулк аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро амалӣ карда мешавад.

5. Иҷрочии мақомоти иҷро дар мавридҳои зарурӣ нигоҳдории молу мулки қарздорро бо вогузории хароҷоти сарфшуда ба зиммаи ӯ таъмин менамояд. Молу мулки қарздор дар муҳлати на зиёда аз се сол нигоҳ дошта мешавад, пас аз ин муҳлат молу мулки мазкур ҳамчун молу мулки бесоҳиб бо тартиби муқарраршуда ба фурӯш бароварда мешавад. Маблағҳо аз фурӯши молу мулки қарздор ба буҷети давлатӣ равона карда мешаванд.

6. Иҷрои ҳуҷҷати иҷро оид ба кӯчонидани қарздор аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиб додани санад оид ба кӯчонидан ба расмият дароварда мешавад.

Моддаи 116. Тартиби иҷрои ҳуҷҷати иҷро оид ба маскун намудани ситонанда

1. Дар мавриди ихтиёран иҷро накардани ҳуҷҷати иҷро оид ба маскун намудан дар муҳлати муқаррарнамудаи иҷрочии мақомоти иҷро, маскун намудан аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ба таври маҷбурӣ дар ҳузури қарздор ва ё аъзои болиғи оилаи ӯ амалӣ гардонида мешавад. Маскун намудан ин аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро аз таъмини бемамониати воридшавии ситонанда ба манзили дар ҳуҷҷати иҷро зикршуда ва истиқомат намудани вай дар он иборат мебошад. Дар ин маврид ба қарздор фаҳмонида мешавад, ки маскун намудан ба таври маҷбурӣ амалӣ шуда истодааст ва ӯ уҳдадор аст барои истиқомати ситонанда (ҳозир буданаш) мамониат накунад.

2. Дар ҳолати мамониат намудани қарздор ба иҷрои ҳуҷҷати иҷро оид ба маскун намудани ситонанда, амалҳои иҷро бо иштироки шахсони холис ва дар мавридҳои зарурӣ бо иштироки мақомоти корҳои дохилӣ амалӣ карда мешавад. Ҳангоми минбаъд мамониат намудан ба истиқомати (ҳозир будани) ситонанда амалҳои зикршуда аз нав гузаронида мешаванд ва чораҳои ҷаримавию дигар чораҳои дар моддаи 88 Қонуни мазкур пешбинишуда татбиқ карда мешаванд.

3. Иҷрои ҳуҷҷати иҷро оид ба маскун намудани ситонанда бо тартиб додани санад оид ба маскун кардан аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро ба расмият дароварда мешавад.

4. Ҳуҷҷати иҷро ба шарте иҷрошуда ҳисоб карда мешавад, ки агар ба ситонанда имконияти ҳамарӯза истифодабарии бемамониати бинои дахлдор таъмин шуда бошад.

5. Истеҳсолоти иҷро аз рӯи ҳуҷҷати иҷрошуда метавонад аз нав оғоз карда шавад, агар баъди тартиб додани санад оид ба маскун кардани ситонанда қарздор боз аз нав барои истиқомати (ҳозир будани) ситонанда мамониат намояд.

6. Ҳангоми барои истиқомати (ҳозир будани) ситонанда мамониат намудани шахсе, ки аз рӯи ҳуҷҷати иҷро қарздор намебошад, ба истиснои аъзои оилаи молик масъалаи маскун намудан бо тартиби судӣ ҳал карда мешавад.

Моддаи 117. Иҷрои ҳалномаи суд оид ба гирифта додани кӯдак

1. Иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур ба қарздор пешниҳодро дар бораи ба таври ихтиёрӣ иҷро намудани санади судӣ оид ба гирифта додани кӯдак ба ситонанда месупорад.

2. Ҳангоми аз ҷониби қарздор ба таври ихтиёрӣ иҷро накардани санади судӣ дар бораи гирифта додани кӯдак, иҷрочии мақомоти иҷро вақт, ҷойи ба ситонанда гирифта додани кӯдакро муайян менамояд, ки дар ин бора ба ситонанда ва намояндаи мақоми васоят ва парастории маҳалли ҷойгиршавии кӯдак хабар расонида мешавад. Иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст намояндаи мақомоти корҳои дохилии маҳалли ҷойгиршавии кӯдакро, ки иштироки ӯ дар ин ҳолат ҳатмӣ мебошад, даъват намояд. Мақоми васоят ва парастории маҳалли ҷойгиршавии кӯдак ҳангоми иҷрои санади судӣ уҳдадор аст равоншиносро даъват намояд.

3. Дар ҷой ва вақти муайяннамудаи иҷрочии мақомоти иҷро, намояндаи мақоми васоят ва парастории маҳалли ҷойгиршавии кӯдак дар ҳамкорӣ бо равоншинос гуфтушунидҳоро бо қарздор ё шахсони дигаре, ки кӯдак дар ихтиёри онҳо мебошад, мегузаронанд. Дар ин ҳолат намояндагони мақомоти корҳои дохилӣ тартиботи ҷамъиятиро таъмин намуда, ҳамаи мамониатҳои аз ҷониби қарздор ё шахсони дигар, ки барои иҷро накардани талаби иҷрочии мақомоти иҷро равона гардидаанд, бартараф менамоянд.

4. Агар дар маҳалли иҷрои маҷбурӣ шахсони бегона ҳузур дошта бошанд, онҳо аз он ҷо дур карда мешаванд. Дур кардани чунин шахсонро намояндаи мақомоти корҳои дохилӣ амалӣ менамояд. Иҷрои маҷбурӣ набояд дар муассисаҳои таълимии томактабӣ ё муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ гузаронида шавад.

5. Иҷрочии мақомоти иҷро дар якҷоягӣ бо мақоми васоят ва парастории маҳалли ҷойгиршавии кӯдак гирифта додани кӯдакро амалӣ намуда, дар ин хусус санад тартиб медиҳад.

6. Дар ҳолати дар маҳалли иҷрои маҷбурӣ ҳузур доштани намояндагони воситаҳои ахбори омма ба онҳо аксбардорӣ ё сабти видеои кӯдакон бо мақсади нарасонидани зарар ба онҳо манъ аст. Бо ин мақсад дар маҳалли иҷрои маҷбурӣ иҷрочии мақомоти иҷро ва намояндагони мақомоти корҳои дохилӣ бояд бо либосҳои ғайринизомӣ ҳузур дошта бошанд.

7. Агар шубҳаи асоснок дар хусуси он, ки қарздор бе розигии ситонанда кӯдакро берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ мебарорад ё пинҳон мекунад мавҷуд бошад, иҷрочии мақомоти иҷро нисбати қарздор қарорро дар бораи муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтан аз ҳудуди ҷумҳурӣ бо кӯдак қабул менамояд.

Моддаи 118. Амалҳои иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми ғайриимкон будани гирифта додани кӯдак ба ситонанда

1. Ҳангоми номуайян будани маҳалли ҷойгиршавии кӯдак, иҷрочии мақомоти иҷро бо ташаббуси худ ё дар асоси аризаи ситонанда метавонад кофтукови кӯдакро ба воситаи мақомоти корҳои дохилӣ эълон намояд.

2. Ҳангоми аз ҷониби қарздор ба таври ихтиёрӣ иҷро накардани санади судӣ дар бораи гирифта додани кӯдак, саркашӣ намудани қарздор аз раванди иҷрои маҷбурӣ ба роҳи пинҳонкунии кӯдак, инчунин бо дигар роҳҳо мамониат намудан ба иҷрои санади судӣ, иҷрочии мақомоти иҷро протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро тартиб дода, онро барои баррасӣ ба суди маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро равон менамояд.

3. Ҳангоми ғайриимкон будани иҷрои санади судӣ дар мавриди гирифта додани кӯдак бе расонидани зарар ба манфиати кӯдак, ӯ тибқи таъиноти суд метавонад муваққатан дар муассисаи тарбиявӣ, муассисаи табобатӣ, муассисаи ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ё дигар муассисаи ба ин монанд ҷойгир карда шавад.

Моддаи 119. Иҷрои санадҳои судӣ вобаста ба муошират бо кӯдак

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ба қарздор пешниҳод дар бораи ба таври ихтиёрӣ иҷро намудани санади судӣ дар бораи уҳдадориҳои ӯ вобаста ба таъмини муоширати кӯдак бо ситонандаро месупорад.

2. Агар дар вақт ва ҷойи нишондодаи санади судӣ кӯдак ҳузур надошта бошад, инчунин аз ҷониби қарздор вобаста ба сабабҳои ҳузур надоштани ӯ хабар расонида нашуда бошад ё иҷрочии мақомоти иҷро сабабҳоро узрнок эътироф накунад ва қарздор аз иҷрои ҳуҷҷати иҷро саркашӣ намояд, иҷрочии мақомоти иҷро санад дар бораи иҷро накардани санади судиро тартиб медиҳад. Дар ин сурат иҷрочии мақомоти иҷро протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода, онро барои баррасӣ ба суди маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро равон менамояд.

3. Татбиқ шудани ҷазои маъмурӣ ва ҷиноятӣ қарздорро аз иҷрои талаботи санадҳои судӣ вобаста ба муошират бо кӯдак озод наменамояд.

4. Ҳуҷҷати иҷро ба шарте иҷрошуда ҳисоб карда мешавад, ки агар ба ситонанда имконияти бемамониат муошират намудан бо кӯдак тибқи талаботи санади судӣ таъмин шуда бошад.

5. Истеҳсолоти иҷро аз рӯи ҳуҷҷати иҷрошуда метавонад аз нав оғоз карда шавад, агар баъди тартиб додани санад оид ба муошират бо кӯдак қарздор аз нав ба муоширати ситонанда бо кӯдак мамониат намояд.

БОБИ 16. МУВАҚҚАТАН ҒАЙРИИМКОН БУДАНИ ГУЗАРОНИДАНИ АМАЛҲОИ ИҶРО

Моддаи 120. Батаъхиргузорӣ, ба давраҳо ҷудо намудан ва дароз кардани муҳлати иҷрои санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор, тағйир додани тартиб ва тарзи иҷрои онҳо, индексатсияи маблағҳои ба дигар шахс мансубдониста

1. Ҳангоми мавҷуд будани ҳолатҳое, ки иҷрои санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдорро мушкил мегардонанд ва ё ба иҷрои амалҳои иҷро монеъ мешаванд, иҷрочии мақомоти иҷро бо ташаббуси худ ҳуқуқ дорад бо дархост дар хусуси батаъхиргузорӣ, ба давраҳо ҷудо намудан ё оид ба дароз кардани муҳлати иҷро, оид ба тағйир додани тартиб ва тарзи иҷрои он, инчунин оид ба индексатсияи маблағҳои ба дигар шахс мансубдониста ба суди маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро ё мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки қарорро қабул кардааст муроҷиат намояд.

2. Тартиби баррасии масъалаи дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда мутобиқи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешавад.

Моддаи 121. Мавқуф гузоштани амали иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад гузаронидани амали иҷроро мавқуф гузорад, дар сурати:

1) ҳозир нашудани ситонанда ё қарздор;

2) ҳозир нашудани тарҷумон ё мутахассис;

3) ҳолатҳои дигар, ки онҳоро дар муҳлати на дертар аз даҳ рӯз бартараф кардан мумкин аст.

2. Дар бораи мавқуф гузоштан ва таъин кардани рӯзи дигари гузаронидани амали иҷро иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд, ки дар ин бора тарафҳои истеҳсолоти иҷро хабардор карда мешаванд.

Моддаи 122. Ҳатмӣ будани боздоштани истеҳсолоти иҷро аз ҷониби суд

Истеҳсолоти иҷро дар мавридҳои зерин ҳатман аз ҷониби суд боздошта мешавад:

1) фавти қарздор, фавтида эълон кардан ё бедарак ғоиб эътироф намудани ӯ, агар муносибатҳои ҳуқуқии муқаррарнамудаи суд ворисии ҳуқуқиро иҷозат диҳад;

2) қабул намудани қарор дар бораи барҳам додани шахси ҳуқуқӣ ё оғоз намудани парванда аз ҷониби суди иқтисодӣ дар бораи муфлисшавӣ, тибқи тартиби бо қонунгузорӣ муқарраргардида;

3) ғайри қобили амал эътироф намудани қарздор;

4) пешниҳоди шикоят ба суд нисбат ба амали мақомоте (шахси мансабдоре), ки ваколатдор аст парвандаҳоро оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ намояд;

5) иштирок намудани қарздор дар амалиёти ҷангӣ дар ҳайати Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшун ва воҳидҳои ҳарбӣ, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шудаанд ё хоҳиши ситонанда, ки дар чунин ҳолат қарор дорад;

6) аз тарафи қарздор ва ё ситонанда мавриди баҳс қарор додани натиҷаҳои нархмонии молу мулки қарздор;

7) пешниҳоди даъво дар бораи аз ҳабс озод кардани (аз рӯйхат баровардани) молу мулке, ки мутобиқи ҳуҷҷати иҷро ситониш ба он нигаронида шудаааст;

8) аз ҷониби қарздор бо тартиби судӣ мавриди баҳс қарор додани ҳуҷҷати иҷро, агар чунин баҳсро қонун иҷозат дода бошад.

Моддаи 123. Боздошти истеҳсолоти иҷро аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад дар мавридҳои зерин истеҳсолоти иҷроро боздорад:

1) ба суде, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, бо ариза ҷиҳати тавзеҳи санадҳои судӣ, ки бояд иҷро карда шаванд, муроҷиат намудани иҷрочии мақомоти иҷро;

2) дар ҳайати Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшун ва воҳидҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис ёфтаанд, хизмати ҳарбиро мутобиқи даъват адо намудани қарздор;

3) ба вуқуъ омадани ҳолатҳои фавқулода ё рафънопазир (неруи бартарафнашаванда), ки ба иродаи тарафҳои истеҳсолоти иҷро вобастагӣ надорад.

2. Дар бораи боздоштани истеҳсолоти иҷро иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд, ки нусхаи он ба тарафҳои истеҳсолоти иҷро супорида ё фиристода мешавад.

Моддаи 124. Тартиб ва муҳлати боздоштани истеҳсолоти иҷро

Тартиб ва муҳлати боздоштани истеҳсолоти иҷро мутобиқи Қонуни мазкур ва қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 125. Муҳлати боздоштани гузаронидани амалҳои иҷро ва идома додани онҳо дар истеҳсолоти иҷро

1. Гузаронидани амалҳои иҷро бо истеҳсолоти иҷро дар муҳлати зерин боздошта мешавад:

1) дар ҳайати Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо ва воҳидҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки қарздор хизмати ҳарбиро мутобиқи даъват адо менамояд - то аз хизмати ҳарбӣ озод шудан;

2) мавриди баҳс қарор гирифтани амалҳои иҷро, ҳамчунин ҳуҷҷати иҷро ё санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ва шахси мансабдор, ки дар асоси он ҳуҷҷати иҷро дода шудааст - то моҳиятан пурра ҳал гардидани ҳамин масъала;

3) мавҷуд будани ҳолатҳои фавқулода ё рафънопазир (неруи бартарафнашаванда), ки ба иродаи тарафҳои истеҳсолоти иҷро вобастагӣ надорад- то бартараф гардидани ин ҳолатҳо.

2. Гузаронидани амалҳои иҷро тибқи талаботи истеҳсолоти иҷро дар асоси аризаи ситонанда ё санади иҷрочии мақомоти иҷро пас аз бартараф намудани ҳолатҳое, ки боиси боздоштани он гардидаанд, идома дода мешавад.

БОБИ 17. ҚАТЪИ ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО. БАРГАРДОНИДАНИ ҲУҶҶАТИ ИҶРО

Моддаи 126. Асосҳои қатъ намудани истеҳсолоти иҷро

1. Истеҳсолоти иҷро пас аз иҷро қатъ мегардад. Дар ин ҳолат иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд.

2. Истеҳсолоти иҷро аз ҷониби суд дар ҳолатҳои зерин қатъ карда мешавад:

1) аз тарафи суд қабул кардани даст кашидани ситонанда аз ситониш;

2) ситонанда ва қарздор созиши оштӣ баста бошанд ва онро суд тасдиқ карда бошад;

3) фавти шаҳрванд, ки ситонанда ё қарздор аст ё фавтида эълон кардан ё бедарак ғоиб эътироф намудани ӯ, агар талабот ё уҳдадориҳои муқаррарнамудаи санади суд наметавонад ба вориси ҳуқуқии шахси фавтида эълонкарда ё бедарак ғоиб эътирофгардида ё ба идоракунандаи молу мулки шахси бедарак ғоиб гузарад;

4) нокифоягии молу мулки ташкилоти барҳамхӯрда барои қонеъгардонии талаботи ситонанда;

5) бекор кардани санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор, ки дар асоси он ҳуҷҷати иҷро дода шудааст ё ҳуҷҷате, ки мутобиқи моддаи 10 Қонуни мазкур ҳуҷҷати иҷро ба ҳисоб меравад;

6) даст кашидани ситонанда аз қабули молу мулке, ки ҳангоми иҷрои ҳалнома аз қарздор ҷиҳати супоридани он ба ситонанда кашида гирифта шудааст, инчунин истифода набурдан аз ҳуқуқҳои худ ҷиҳати ба моликият қабул намудани молу мулки таҳти гарав қарордошта.

Моддаи 127. Тартиби қатъ намудани истеҳсолоти иҷро

Қатъ намудани истеҳсолоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

Моддаи 128. Баргардонидани ҳуҷҷати иҷро

1. Ҳуҷҷати иҷро, ки дар асоси санади судӣ дода шудааст (ба истиснои санади аз рӯи парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ додашуда) ва аз рӯи он ситониш гузаронида нашудааст ё пурра гузаронида нашудааст, бо қарори иҷрочии мақомоти иҷро ба ситонанда дар ҳолатҳои зерин баргардонида мешавад:

1) дар асоси аризаи ситонанда;

2) агар муқаррар намудани суроғаи қарздор-ташкилот ё маҳалли истиқомати қарздор - шаҳрванд, маҳалли ҷойгиршавии молу мулки қарздор ва ё гирифтани маълумот оид ба мавҷудияти маблағҳои пулӣ ва дигар сарватҳои ба ӯ тааллуқдошта, ки дар суратҳисобҳо, пасандозҳо ё дар нигаҳдории бонкҳо ё дигар ташкилотҳои кредитӣ ҷой доранд (ба истиснои ҳолатҳое, ки тибқи Қонуни мазкур кофтукови қарздор ё моликияти ӯ пешбинӣ шудааст) имконнопазир бошад;

3) агар қарздор молу мулк, маблағҳои пулӣ, қоғазҳои қиматнок ё даромадеро, ки ба он бояд ситониш нигаронида шавад, надошта бошад;

4) агар ситонанда аз гирифтани молу мулки қарздор, ки ҳангоми иҷрои қарор фурӯхта нашудааст ё ашёи муайяне, ки бо санади судӣ аз қарздор гирифта шудааст, даст кашад;

5) агар ситонанда бо амалҳо (беамалӣ) - и худ ба иҷрои ҳуҷҷати иҷро монеъ шавад;

6) ҳангоми азнавташкилдиҳӣ ё барҳамдиҳии ташкилот набудани вориси ҳуқуқӣ.

2. Ҳуҷҷатҳои иҷрое, ки дар асоси санадҳои мақомоти давлатӣ ё шахсони мансабдор дода шудаанд ва иҷрояшон таъмин нагардидаанд ё нопурра иҷро шудаанд, аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ба мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки ин қарорро қабул кардааст, дар ҳолатҳои пешбининамудаи банди 2) қисми 1 моддаи мазкур бо қабули қарор баргардонида мешаванд.

3. Баргардонидани ҳуҷҷати иҷро ба мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки қарори таъини ҷазои маъмуриро қабул кардааст, инчунин дар ҳолатҳои зерин амалӣ карда мешавад:

1) пурра иҷро гардидан;

2) агар қарздор шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрванд буда, аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун карда шуда бошад;

3) пешниҳод гардидани санади дахлдор оид ба тағйир ёфтани талаботи ҳуҷҷати иҷро.

4. Ҳуҷҷати иҷрое, ки дар асоси қисми 1 ҳамин модда ба ситонанда баргардонида шудааст, дар давоми шаш моҳ аз лаҳзаи қабули қарор такроран барои иҷро қабул карда намешавад.

5. Талаботи қисми 4 ҳамин модда ҳангоми аз ҷониби ситонанда пешниҳод намудани маълумоти асоснок ҷиҳати ба даст овардани молу мулк ё ба муносибати нави меҳнатӣ ворид шудани қарздор, паҳн намегардад.

6. Ҳуҷҷати иҷро, ки дар асоси санади судӣ дода шудааст ва иҷрои талаботи он (ба истиснои қисми 5 моддаи 116 ва қисми 5 моддаи 119 Қонуни мазкур) таъмин, тағйир ё қатъ карда шудааст, бо қайди махсус ба суде, ки парвандаро баррасӣ намудааст, баргардонида мешавад.

БОБИ 18. ТАШКИЛ, ТАРТИБИ ФАЪОЛИЯТ ВА ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ ИҶРОЧИЁН ВА КОРМАНДОНИ МАҚОМОТИ ИҶРО

Моддаи 129. Ба мансаб таъин ва аз мансаб озод кардани кормандони мақомоти иҷро

1. Кормандони мақомоти иҷроро хизматчиёни давлатӣ, инчунин дигар кормандони мақомоти иҷро (кормандони техникӣ ва шартномавӣ), ки муносибатҳои меҳнатии онҳо тибқи Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мешаванд, ташкил медиҳанд.

2. Ба хизмати давлатӣ ба мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки забони давлатиро медонанд, дорои тахсилоти олии ҳуқуқшиносӣ буда (ба истиснои дигар кормандоне ки мансаби онҳо таҳсилоти касбии соҳаи дахлдорро талаб менамояд), ба талаботи тахассусӣ ҷавобгӯ мебошанд, хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро (ба истиснои занон) адо намудаанд ба кор қабул карда мешаванд.

3. Кормандони мақомоти иҷро аз ҷониби Сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардидаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мансаб таъин ва аз мансаб озод карда мешаванд.

4. Нисбати кормандони мақомоти иҷро, ки хизматчии давлатӣ мебошанд, Қонуни мазкур ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи хизмати давлатӣ" татбиқ мегардад.

Моддаи 130. Коромӯзӣ дар истеҳсолоти иҷро

Шахсоне, ки бори аввал ба мансаби иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин мешаванд, ба муҳлати се моҳ дар назди иҷрочиёни мақомоти иҷро коромӯзӣ мегузаранд.

Моддаи 131. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои иҷрочии мақомоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро вобаста ба иҷрои ҳуҷҷати иҷро чунин ҳуқуқҳо дорад:

1) маълумоти зарурӣ, аз ҷумла маълумотеро, ки ба сирри тиҷоратӣ, бонкӣ ва сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда, амалиёти нотариалии баҷоовардашуда мансуб мебошад, аз мақомоти андоз, бонк ва нотариати давлатӣ талаб карда гирад;

2) дар ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликият, ки қарздор дар он ҷо фаъолият мекунад, иҷрои санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдорро нисбат ба пардохти маблағҳои пулии дахлдор санҷад;

3) бо нишон додани шаҳодатномаи хизматӣ ба бинои мақомоти давлатӣ, ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликият, маҳалли истиқоматии қарздор ё дигар маҳалли ҷойгиршавии ӯ ворид гардад, инчунин молу мулки ӯро аз назар гузаронад;

4) бо мақсади муқаррар намудани маҳалли ҷойгиршавии молу мулки қарздор баёноти ситонанда, қарздор ва шахси сеюмро гирад ва дар ин хусус протокол тартиб диҳад;

5) маълумоти заруриро оид ба молу мулки қарздор, ки дар ихтиёри шахси сеюм қарор дорад, ҷамъоварӣ намояд;

6) нисбати шахсони воқеӣ ва шахсони мансабдор, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир намудаанд, протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб диҳад;

7) дар рафти гузаронидани амалҳои иҷро аз системаҳои иттилоотӣ, сабтҳои видео ва аудио, суратгирӣ, ҳамчунин дигар воситаҳои техникӣ ва воситаҳои дигаре, ки ба ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон зарар намерасонанд, истифода намояд;

8) ҳуқуқҳои дигареро, ки дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, амалӣ намояд.

2. Уҳдадориҳои иҷрочии мақомоти иҷро:

1) маводро ба мақомоти судӣ, мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор, ки барои иҷро ҳуҷҷати иҷроро пешниҳод намудаанд, вобаста ба тамдид намудани муҳлати иҷро, мавқуф гузоштан, боздоштан, батаъхиргузорӣ, ба давраҳо ҷудо намудан, тағйир додани тартиб ва тарзи иҷрои он, инчунин барои дидани дигар чораҳои қонунӣ пешниҳод намояд;

2) ҳуҷҷати иҷроро аз ситонанда ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор, ки онро додааст, барои иҷро қабул намуда, фавран истеҳсолоти иҷроро оғоз намояд;

3) маълумот ва (ё) ҳисоботи омориро оид ба ҳуҷҷатҳои иҷро тибқи тартиби муқарраргардида ба Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намояд;

4) уҳдадориҳои дигареро, ки дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, иҷро намояд.

3. Иҷрочии калони мақомоти иҷро ба ғайр аз ҳуқуқ ва уҳдадориҳои пешбининамудаи қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур, инчунин уҳдадор аст:

1) фаъолияти иҷрочиёни мақомоти иҷроро ташкил намояд;

2) ҳуҷҷатҳои иҷроро байни иҷрочиёни мақомоти иҷро тақсим намуда, сарбории онҳоро ба танзим дарорад;

3) суратҳисоби депозитии мақомоти иҷроро пеш барад;

4) ба иҷрочиёни мақомоти иҷро вобаста ба истеҳсолоти иҷро супориш диҳад;

5) фаъолияти иҷрочиёни мақомоти иҷроро вобаста ба қабули шаҳрвандон, баррасии арзу шикоят ва муроҷиати шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ташкил намояд;

6) вобаста ба рад кардан ё худрадкунии иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул намояд;

7) пешбурди китоби истеҳсолоти иҷрочиёни мақомоти иҷроро назорат барад;

8) ҳангоми ошкор намудани камбудӣ ва вайрон намудани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи иҷрочиёни мақомоти иҷро дар рафти истеҳсолоти иҷро мақоми болоиро огоҳ намояд;

9) дигар супоришҳоро дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал барорад.

4. Иҷрочии мақомоти иҷро барои воридшавӣ ба бинои ишғолнамуда ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулк ё барои кушодани анбор намояндагони мақомоти корҳои дохилӣ ва шахсони холисро даъват намуда, дар ҳузури онҳо бино ё анборро мекушояд ва аз назар мегузаронад.

Моддаи 132. Ҳатмӣ будани иҷрои талаботи иҷрочии мақомоти иҷро

Талаботи иҷрочии мақомоти иҷро вобаста ба ҳуҷҷати иҷро барои ҳамаи мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони мансабдор, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ новобаста аз шакли моликият ҳатмӣ буда, он дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бемамониат бояд ба иҷро расонида шавад.

Моддаи 133. Уҳдадориҳои мақомот ва шаҳрвандон нисбат ба талаботи кормандони мақомоти иҷро

Мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони мансабдор, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ новобаста аз шакли моликият уҳдадоранд дар муҳлати на дертар аз 10 рӯз маълумот ва ҳуҷҷатҳои заруриро, ки аз талаботи кормандони мақомоти иҷро бармеоянд, пешниҳод кунанд.

Моддаи 134. Дахолат накардан ба фаъолияти иҷрочии мақомоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ намояндаи ҳокимияти иҷроия буда, таҳти ҳимояи давлат қарор дорад. Дахолат кардан ба фаъолияти иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст.

2. Иҷро накардан ё ин ки монеъ шудан ба иҷрои талаботи қонунии иҷрочии мақомоти иҷро, паст задани шаъну шарафи ӯ, таҳдид, истифодаи зӯроварӣ, таҷовуз ба ҳаёт, саломатӣ ва молу мулки ӯ, инчунин дигар ҳаракатҳое, ки барои иҷрои вазифаҳои хизматии ӯ монеъ мешаванд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси ҷавобгарӣ мегардад.

Моддаи 135. Таъмини амнияти шахсии корманди мақомоти иҷро ва хешовандони наздики ӯ

1. Амнияти шахсии корманди мақомоти иҷро ва хешовандони наздики ӯ аз таҷовузи ҷиноятӣ ба ҳаёт, саломатӣ, шаъну шараф ва молу мулки онҳо, ки ба фаъолияти хизматии ӯ алоқаманд мебошад, аз ҷониби давлат таъмин карда мешавад.

2. Ҳаёт ва саломатии корманди мақомоти иҷро бояд аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди суғуртаи ҳатмии давлатӣ қарор гирифта шавад.

3. Мақомоти суғуртаи давлатӣ дар чунин ҳолатҳо маблағи суғуртаро пардохт менамояд:

1) дар сурати вафот кардани корманди мақомоти иҷро дар давраи кор, агар ин ҳодиса дар натиҷаи расидани зарари ҷисмонӣ ё дигар таъсири ҷисмонӣ ба саломатӣ, ки дар натиҷаи иҷрои вазифа ба амал омада бошад, ба ворисони вай - ба андозаи музди меҳнати шастмоҳаи корманди мақомоти иҷро;

2) дар сурати ҳангоми иҷрои вазифа маъюб шудани корманди мақомоти иҷро ё расидани зарари дигар ба саломатии ӯ, ки имконияти минбаъд ба фаъолияти касбӣ машғул шуданашро ғайриимкон мегардонад - ба андозаи музди меҳнати дувоздаҳмоҳаи корманди мақомоти иҷро.

4. Дар сурати ҳангоми иҷрои вазифа маъюб шудан ё расидани зарари дигар ба саломатии корманди мақомоти иҷро, ки имконияти минбаъд ба фаъолияти касбӣ машғул шудани ӯро ғайриимкон мегардонад, ба иҷрочии мақомоти иҷро фарқияти байни музди меҳнат ва нафақаи таъиншуда бе дарназардошти маблағе, ки аз суғуртаи давлатӣ гирифтааст, ҷубронпулии ҳармоҳа дода мешавад.

5. Дар сурати вафот кардани корманди мақомоти иҷро, инчунин ба истеъфо баромадани корманди мақомоти иҷро дар натиҷаи расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарари дигар ба саломатиаш ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ, ба аъзои ғайри қобили меҳнати оилааш, ки дар таъминоти ӯ мебошанд, ҳар моҳ ба андозаи фарқияти қисми маоши корманди мақомоти иҷрои вафоткарда, ки барои онҳо рост меояд, нафақае, ки бинобар бе саробон мондан барои онҳо таъин шудааст, бидуни назардошти пардохте, ки аз суғуртаи давлатӣ гирифтааст, ҷубронпулӣ дода мешавад.

6. Ҷуброни зараре, ки ба молу мулки корманди мақомоти иҷро ё хешовандони наздики ӯ дар натиҷаи фаъолияти хизматӣ расидааст, ба ӯ ё ба аъзои оилааш дар ҳаҷми пурра пардохт карда мешавад.

7. Ҷуброни зараре, ки дар қисмҳои 3, 4 ва 5 ҳамин модда пешбинӣ шудааст, аз ҳисоби маблағи буҷети ҷумҳуриявӣ пардохт карда мешавад.

Моддаи 136. Тартиби додани рутбаҳои дараҷавӣ ва либоси ягонаи хизматӣ

1. Ба кормандони мақомоти иҷро вобаста ба мансаби ишғолкардаашон ва собиқаи кор рутбаҳои дараҷавӣ дода мешавад.

2. Рутбаҳои дараҷавии кормандони мақомоти иҷро аз ҷониби Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд. Низомномаи тартиби додани рутбаҳои дараҷавии кормандони Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.

3. Кормандони мақомоти иҷро тибқи тартиб ва меъёрҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо либоси ягонаи хизматӣ ба тариқи ройгон таъмин карда мешаванд.

Моддаи 137. Мукофотонидан, ҳавасмандгардонӣ ва масъулияти интизомии корманди мақомоти иҷро

1. Корманди мақомоти иҷрое, ки иҷрои ҳуҷҷати иҷроро ба таври воқеӣ ва сари вақт таъмин менамояд, ба андозаи панҷ фоизи маблағҳои ситонидаи ӯ ё арзиши молу мулк, вале на зиёда аз андозаи даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва нисбати ҳуҷҷатҳои иҷрое, ки хусусияти молумулкӣ надоранд, ба андозаи чор нишондиҳанда барои ҳисобҳо мукофотонида мешавад.

2. Дар сурати қисман иҷро намудани ҳуҷҷати иҷро новобаста бо сабабҳои ба корманди мақомоти иҷро алоқаманднабуда, мукофотонӣ мутаносибан аз маблағи рӯёнидашуда сурат мегирад.

3. Маблағи нишондодашуда ба корманди мақомоти иҷро аз ҳисоби суратҳисоби махсуси Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

4. Кормандони мақомоти иҷро ҷиҳати қадршиносии хизматҳояшон дар назди Ҷумҳурии Тоҷикистон, маҳорати касбӣ ва меҳнати бисёрсолаи софдилона дар хизмати давлатӣ, кори мақомоти иҷро, ҳимояи ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд, таъмини иҷрои санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор бо пешниҳоди сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида бо мукофоти давлатӣ сарфароз гардонида мешаванд.

5. Кормандони мақомоти иҷро барои маҳорати касбӣ, дастовардҳои меҳнатӣ, хизмати бисёрсолаи софдилона ва бенуқсон аз ҷониби сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони ифтихории "Корманди фахрии мақомоти иҷро" сазовор гардонида, ба онҳо Нишони сарисинагӣ ва Ифтихорномаи Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон супорида мешавад.

6. Низомнома дар бораи тартиби ҳавасмандгардонӣ бо унвони ифтихории "Корманди фахрии мақомоти иҷро", Нишони сарисинагӣ ва Ифтихорномаи Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

7. Корманди мақомоти иҷро барои кирдори интизомии содирнамудааш, ҳамчунин барои риоя накардани талаботи Кодекси одоби хизматчии давлатӣ, роҳ додан ба бархурди манфиатҳо ҳангоми фаъолият ва ё дигар кирдорҳои бавуҷудоварандаи омилҳои коррупсионӣ, ки дорои аломатҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё ҷиноят намебошанд тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи хизмати давлатӣ" ба ҷавобгарии интизомӣ кашида мешавад.

Моддаи 138. Таъминоти моддию иҷтимоии кормандони мақомоти иҷро

1. Музди меҳнати корманди мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

2. Ба корманди мақомоти иҷро рухсатии ҳарсолаи пардохтшаванда ва дигар рухсатиҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

3. Корманди мақомоти иҷро ва аъзои оилаи ӯ бо тартибе бо нафақа таъмин мешаванд, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст.

4. Ба корманди мақомоти иҷро ҳангоми ба нафақа баромадан дар ҳаҷми музди меҳнати семоҳа кумакпулии яквақтаина дода мешавад.

5. Дар сурати вафоти корманди мақомоти иҷро ба ворисонашон дар ҳаҷми музди меҳнати панҷмоҳа кумакпулии якдафъаина дода мешавад.

6. Корманди мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои вазифаи хизматиаш дар асоси шаҳодатномаи хизматӣ ҳуқуқ дорад, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тамоми навъҳои нақлиёти ҷамъиятии хатти ҳаракати байниноҳиявӣ, байнишаҳрӣ, наздишаҳрӣ ва маҳаллӣ (ба ғайр аз таксӣ) ройгон истифода барад.

7. Ҳангоми ба сафари хизматӣ баромадан корманди мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад, ки дар меҳмонхонаҳо ҷой брон кунад, бенавбат ҷой гирад ва барои тамоми навъҳои нақлиёт бенавбат чипта гирад.

8. Ба корманди мақомоти иҷро, ки барои кори доимӣ ба дигар маҳал фиристонида шудааст, хароҷоти кӯчидан, роҳпулии ӯ ва аъзои оилааш пурра пардохта мешавад.

9. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ вазифадоранд, ки ба корманди мақомоти иҷро, ки ба вазифа таъин шудааст, ҳамчунин ба эҳтиёҷманди беҳтар кардани шароити манзилӣ дар шакли ҳуҷраи алоҳида аз хонаи фонди давлатӣ ё фонди дигари манзилӣ дар навбати аввал, вале на дертар аз шаш моҳ, новобаста аз муддати дар ҳамин маҳалли аҳолинишин зиндагӣ карданаш, манзили истиқоматии хизматӣ диҳанд.

10. Бо ризоияти корманди мақомоти иҷро ба ӯ мумкин аст ба ҷои хонаи истиқоматӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳурӣ, қарзи бефоиз барои харидан ё сохтани манзил дода шавад.

11. Ба корманди мақомоти иҷро ва аъзои оилаи бо ӯ ҳамроҳ зиндагикунанда дар хонаҳои фонди давлатӣ ва фонди дигари манзилӣ, аз ҷумла онҳое, ки дар хонаҳои хусусикардашуда зиндагӣ мекунанд, хонапулӣ ва пардохти хизматрасониҳои коммуналӣ (ба истиснои истифодаи хизматрасонӣ барои барқ ва газ), пули телефон, новобаста аз навъи фонди манзилӣ 50 фоиз кам карда мешавад.

Моддаи 139. Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ва аз ҳисоби дигар манбаъҳои маблағгузории пешбинишудаи қонунгузорӣ сурат мегирад. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо биноҳои хизматӣ, нақлиёт, воситаҳои алоқа ва дигар навъҳои таъминот аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ таъмин карда мешавад.

2. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад аз ҳисоби дигар маблағҳо ва воситаҳои моддию техникие, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, таъмин карда шавад. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад дорои фонди манзили идоравӣ бошад.

Моддаи 140. Ташкили кор, коргузорӣ ва таъминоти моддию техникии фаъолияти кормандони мақомоти иҷро

Ташкили кор, коргузорӣ ва таъминоти моддию техникии фаъолияти кормандони мақомоти иҷро бо дастурамали аз ҷониби сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқшуда, муайян мегардад.

БОБИ 19. МУНОСИБАТҲОИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ДАР САМТИ ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО

Моддаи 141. Мавзуи ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ

1. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ба мақомоти салоҳиятноки давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ бо мақсадҳои зерин ҳамкории байналмилалии ҳуқуқиро амалӣ мегардонад:

1) таъмини иҷрои санадҳои судӣ;

2) мубодилаи таҷриба дар соҳаи истеҳсолоти иҷро;

3) мубодилаи иттилоот ва ҳуҷҷатҳо дар самти қонунгузорӣ ва дар амал татбиқ намудани таҷриба дар соҳаи истеҳсолоти иҷро;

4) ҷорӣ намудани технологияҳои муосири иттилоотӣ ва коммуникатсионӣ дар самти истеҳсолоти иҷро.

2. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақомоти дахлдори дигар давлатҳо ва ташкилотҳои байналмилалӣ робитаҳоро барқарор менамояд, бо онҳо ҳамкорӣ мекунад, оид ба масъалаҳои ёрии ҳуқуқӣ ва таъмини иҷрои санадҳои судӣ созишномаҳоро ба имзо мерасонад, дар таҳияи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок мекунад.

Моддаи 142. Воситаҳои ҳуқуқии ҳамкории байналмилалии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷараёни ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ мутобиқи меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ, санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф намудааст, дархост барои расонидани ёрии ҳуқуқӣ, таъмини иҷрои санадҳои судӣ мефиристад ва дигар муроҷиатҳоро, тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии зикргардида, иҷро менамояд.

Моддаи 143. Иҷрои санадҳои судӣ ва дигар санадҳо нисбати шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии хориҷӣ, инчунин шахсони бешаҳрванд

Иҷрои санадҳои судӣ ва дигар санадҳо нисбати шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии хориҷӣ, инчунин шахсони бешаҳрванд мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон, Қонуни мазкур ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.

БОБИ 20. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 144. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 145. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи истеҳсолоти иҷро"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи истеҳсолоти иҷро" аз 20 марти соли 2008 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2008, №3 мод. 192; с. 2010, №7, мод. 543; с. 2012, №7, мод. 717; с. 2019, №1, мод. 9, №6, мод. 315; с. 2021, №1-2, мод. 7) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 146. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе, аз 8 июни соли 2022, № 1873

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	1873	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	08.06.2022	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

ДАР БОРАИ САРВАТҲОИ ЗЕРИЗАМИНӢ

^-A A ⁺A

Забон Тоҷикӣ

Замима:

Word

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

983

Мақомот:

Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

20.07.1994

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар бораи сарватҳои зеризаминӣ

(Ахбори Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1994, № 15-16, мод. 235; Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1995, № 22, мод. 259; соли 2008, №1, қ- 2, мод.16, №12, қ-2, мод.1005; соли 2010, №12, қ-1, мод.822; ҚҶТ аз 28.12.13с.№1048)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии омўзиш, ҳифз ва истифодабарии сарватҳои зеризаминиро муқаррар намуда, муносибатҳоро дар ин соҳа танзим менамояд. (ҚҶТ аз 5.01.08 №351)

ФАСЛИ 1

ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

Моддаи 1. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи сарватҳои зеризаминӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи сарватҳои зеризаминӣ ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад. (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо барои танзими муносибатҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ дар доираи ваколатҳои муайянкардаи Қонуни мазкур санадҳо ба табъ мерасонанд. (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

Муносибатҳое, ки дар иртибот бо истифода ва ҳифзи замин, об, олами набототу ҳайвонот, ҳавои атмосфера ҳангоми истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ба амал меоянд, тибқи қонунгузори марбутаи Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегарданд.

Моддаи 1¹. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

-омўзиши давлатии геологии қаъри замин – корҳои геологии вобаста ба омўзиши мониторингии ҳолати қаъри замин, сохтори геологии минтақаҳои алоҳида ва ҳавзаҳо дар тамоми қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон, маълум намудани дурнамои онҳо оид ба мавҷуд будани маъданҳои фоиданок, сохтани харитаҳои геологии давлатӣ, ки маълумотҳои асосиро оид ба истифодабарии қаъри замин ташкил медиҳанд;

-қитъаи ҷудокардашудаи геологӣ – замима ба иҷозатнома барои омўзиши геологӣ - бо нақша ва маълумотнома муайян намудани ҳудуди қитъаи қаъри замин, ки дар он истифодабарандагон ҳуқуқи иктишофи геологиро доранд;

-ҷудо намудани замини кўҳсор – замима ба иҷозатнома барои пешбурди корҳои иктишофи геологӣ ва истихроҷи маъданҳои фоиданок, сохтмон ва ё истифодабарии иншоотҳои зеризаминӣ, ки ба иктишоф ва истихроҷ вобастагӣ надоранд, иҷозатнома барои истихроҷи маъданҳои фоиданоки ғайриминералии маъмулӣ бо мақсади тиҷорат ва ё сохтмони иншоотҳои зеризаминии новобаста ба истихроҷ ва иктишоф, ки истифодабарандагони қаъри замин аз рўи нақша ва маълумоти минтақаҳои ҳудудашон муайян ба онҳо ҳуқуқ доранд;

-истихроҷ – маҷмўи корҳое, ки ба ҳосил намудани минералҳои фоиданок аз қаъри замин, ҳамчунин ба коркарди минералҳои техногении моликияти давлатӣ, аз ҷумла ашёи минералии ҷойҳои нигоҳдории муваққатӣ алоқаманд мебошанд; (ҚҶТ аз 31.12.08с, №471).

-истихроҷи маъданҳои фоиданоки маъмулӣ – истихроҷи маводе, ки дар қитъаҳои қаъри замини дорои ҳуқуқи истифодаи доимӣ ва ё муваққатӣ ҷойгир аст, бе мақсади минбаъдаи бастани аҳд нисбати маъданҳои фоиданоки ғайриминералӣ ва обҳои зеризаминии истихроҷгардида;

- кон – қисми қитъаи қаъри замин, ки анбўҳи табиии маъданҳои фоиданокро дар бар мегирад;

- ашёи хоми минералӣ – қисми сарватҳои истихроҷшуда (маводи кўҳӣ, ашёи хоми кон ва ғайра), ки маъданҳои фоиданокро дар бар мегирад;

- истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ – шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки мувофиқи Қонуни мазкур иҷозати гузаронидани корҳои геологӣ ва истихроҷи маъданҳои фоиданокро доранд;

- сарватҳои зеризаминӣ – қисми қаъри замин, ки поён аз қабати хок ва дар мавриди набудани он дар таги баҳрҳо, кўлҳо, дарёҳо ва дигар обанборҳо то умқи дастрас, ки қабати онҳо барои гузаронидани корҳои геологӣ ва истифодаи маъданҳои фоиданок дар асоси комёбиҳои илмию техникӣ дастрас аст;

- маъданҳои фоиданоки маъмулӣ (ғайриминералӣ) – маъданҳои фоиданок, ки дар шакли табиӣ (рег, шағал, хок ва ғайра) ва ниҳоят кам коркард ва тоза карда шудаанд, барои эҳтиёҷоти хоҷагиҳои маҳаллӣ истифода карда мешаванд;

- маҷмўи корҳои истифодаи қаъри замин – корҳое, ки бо омўзиши умумии давлатии геологии қаъри замин, иктишоф ва истихроҷ, аз ҷумла корҳои вобаста ба иктишоф ва истихроҷи обҳои зеризаминӣ, лойқаҳои табобатӣ, иктишофи қаъри замин барои партови обҳои истифодашуда, инчунин корҳое, ки ба сохтмон ва истифодаи иншоотҳои зеризаминии новобаста ба истихроҷ алоқаманд мебошанд;

- коркарди аввалияи ашёи хоми минералӣ – коркарди маъданҳои фоиданоки истихроҷшуда аз рўи нақшаҳои технологӣ, ки ҷараёни пайдарпайи ғанисозӣ ва тағйири аввалияи маъданҳои фоиданоки истихроҷшударо муайян менамояд;

- коркарди ашёи хоми минералӣ – корҳое, ки ба воситаи онҳо аз ашёи хоми минералӣ маъданҳои фоиданок ҳосил карда мешаванд;

- маъданҳои фоиданок – маводи минералии табиӣ, ки дар қаъри замин ба шакли санг, моеъ ва газ (аз ҷумла, обҳои зеризаминӣ ва лойқаҳои табобатӣ) мавҷуданд ва барои истеҳсоли неъматҳои моддӣ муносиб мебошанд;

- канданиҳои фоиданоки пошхўрда – пайдоишҳои табиии минералӣ, аз ҷумла металлҳои қиматбаҳо ва сангҳои қиматбаҳо, қалъагӣ, волфрам, металлҳои нодир, сангҳои зинатӣ ва ғайра, ки дар натиҷаи бодхўрдашавии физикию химиявии ҷинсҳои кўҳӣ, зуҳуроту конҳои канданиҳои фоиданоки аслӣ пайдо шудаанд;

усули худфаъолӣ ва худбиёрӣ – тарзи ташкили истихроҷи канданиҳои фоиданоки пошхўрда, ки тибқи иҷозати мақоми ваколатдори давлатӣ аз ҷониби соҳибкорони инфиродӣ ва шахсони ҳуқуқӣ дар минтақаҳои қаъри замини захираҳояш ҳисобнашуда ва дар тавозуни давлатии захираҳои канданиҳои фоиданоки Ҷумҳурии Тоҷикистон гузоштанашуда амалӣ карда мешавад; (ҚҶТ аз 28.12.13с.№1048)

- истифодабарандагони муваққатии сарватҳои зеризаминӣ – шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки мўҳлати маҳдуди истифодаи сарватҳои зеризаминиро доранд;

- корҳои иктишофии геологӣ – корҳое, ки ба ҷустуҷўи макони ҷойгиршавии маъданҳои фоиданок ва арзёбии онҳо алоқаманд мебошанд;

- сохтмон ва истифодаи иншоотҳои зеризаминӣ, ки ба корҳои иктишофии геологӣ ва истихроҷи маъданҳои фоиданок вобастагӣ надоранд – корҳои сохтмон ва истифодаи иншоотҳои зеризаминии таъиноти умумихоҷагӣ, ки барои нигоҳ доштани боқимондаҳои маводи радиоактивӣ, маҳсулоти зараровар ва оби партов аҳамият доранд;

- қитъаи қаъри замин– қисми ба нақша гирифташудаи қаъри замин, ки дар қаламрави маҳдуд барои истифодабарандагон ҷудо карда мешавад;

- пардохти ҳаққи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ – пардохти якбора ба молики захираи сарватҳои зеризаминӣ (ба давлат) барои додани ҳуқуқи азхудкунии онҳо;

- ҷудо намудани маблағ барои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ –маблағгузории ҷорӣ ба молики захираи сарватҳои зеризаминӣ (ба давлат) барои пўшонидани хароҷотҳои истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ. (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

Моддаи 2. Моликият ба сарватҳои зеризаминии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Сарватҳои зеризаминии Ҷумҳурии Тоҷикистон пурра моликияти давлати буда, ба моликони зерин дода мешавад:

ба мақомоти муайяни давлатӣ бо роҳи ба онҳо додани ҳуқуқи молики;

ба истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ бо роҳи интиқоли ҳуқуқи истифодаи бемӯҳлат ё таҳқими ҳуқуқи истифодаи мӯҳлатноки сарватҳои зеризаминӣ.

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон сарватҳои зеризаминӣ моликияти хусусӣ шуда наметавонад. Хариду фурӯш, тӯҳфакунӣ, ба гарав мондани қитъаҳои манбаи сарватҳои зеризаминӣ ё ивазкунии худсаронаи онҳо манъ аст.

Аъмоле, ки рӯирост ё пинҳонӣ боиси вайроншавии ҳуқуқи моликияти давлат ба сарватҳои зеризаминӣ мегардад, манъ аст.

Моддаи 3. Фонди давлатии сарватҳои зеризаминӣ

Тамоми сарватҳои зеризаминӣ дар ҳудуди давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон фонди давлатии сарватҳои зеризаминӣ мебошанд, Ба он ҳам қисми истифодашаванда ва ҳам истифоданашавандаи сарватҳои зеризаминӣ мансуб аст.

Фонди давлатии сарватҳои зеризаминиро ба манфиати тамоми аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ихтиёрдорӣ ва идора мекунад.

Моддаи 4. Салоҳияти Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими муносибатҳо оид ба истифодаи сарватҳои зеризаминӣ (хориҷ карда шуд бо ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

Моддаи 5. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими муносибатҳо оид ба истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Дар соҳаи танзими муносибатҳо оид ба истифодаи сарватҳои зеризаминӣ масъалаҳои зерин дар ихтиёри Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд:

1) таҳияю татбиқи барномаҳои давлатии истифода, барқарорсози вусъати минбаъда ва сифатан беҳтар намудани базаи ашёи хоми минералии ҷумҳурӣ;

2) муқаррар намудани тартиби истифодаю ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ, таҳияи стандартҳои (меъёру қоидаҳои) мувофиқ;

3) ихтиёрдорӣ ва идора кардани фонди давлатии сарватҳои зеризаминӣ, аз ҷумла якҷоя бо мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо шаҳру ноҳияхо ихтиёрдорӣ ва идора кардани фонди маъданҳои фоиданоки маъмулӣ;

4) муайян намудани номгӯӣ маъданҳои фоиданоки маъмулӣ, инчунин номгӯӣ маводи коллексионӣ ва маъданҳои фоиданок, ки барои заршуии косибӣ иҷозат дода шудааст;

5) додани иҷозатнома барои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ва коркарди ашёи хоми минералӣ;

6) муқаррар намудани ҳиссаву андозаи истихроҷ, коркард ва фурӯши ашёи хоми минералии дороӣ аҳамияти давлатӣ барои корхонаҳо;

7) муқаррар намудани тартиби ҷалбкунии маблағҳои хориҷӣ, додани иҷозатнома ва консессияҳо ба шахсони ҳуқуқии хориҷӣ ва шаҳрвандон барои ҷустуҷӯ, инкишоф, истихроҷ ва коркарди ашьёи хоми минерали инчунин истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ба мақсадҳои дигар ва назорат ба риояи он;

8) таъсиси системаи ягонаи фонди давлатии ахбори геологи дар бораи сарватҳои зеризаминӣ, истифодабарии ахбори аз ҳисоби маблағи давлатӣ бадастомада;

9) назорати давлатии истифодаи самараноку ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ, инчунин муқаррар намудани тартиби татбиқи он;

10) тартиб додани баланси давлатии захираҳои маъданҳои фоиданок, баҳисобгирии давлатии қитъаҳои сарватҳои зеризаминие, ки барои истихроҷи маъданҳои фоиданок ва сохтмони иншоотҳои зеризаминии ба истихроҷи маъданҳои фоиданок дахлнадошта истифода мешавад, бақайдгирии давлатии корҳои омӯзиши геологи ва истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ аз ҷониби корхонаю ташкилотҳо сарфи назар аз шакли моликияташон;

11) экспертизаи давлатии ахбор оид ба маъданҳои фоиданоки кашфшуда, хусусиятҳои дигари сарватҳои зеризаминие, ки қимати онҳоро муайян мекунанд;

12) ҷорӣ намудани маҳдудияти истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ дар қитъаҳои ҷудогона ба мақсади таъмин намудани амнияти миллӣ ва ҳифзи муҳити зист;

13) муайян кардани сиёсати давлатӣ амали намудани ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи истифода ва муҳофизати сарватҳои зеризаминӣ; (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

14) тасдиқ намудани меъёрҳои пардохт барои истифодаи сарватҳои зерзаминӣ;

15) қатъи ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризамини дар сурати вайронкунии талаботи ин Қонун;

16) мутобиқати корҳои тадқиқоти илмӣ ва таҷрибавию конструкторие, ки ба истифодаи сарватҳои зеризаминӣ алоқаманданд;

17) ҳимояи ҳуқуқи истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ ва манфиати шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон;

18) ҳалли баҳсҳо дар бобати истифодаи сарватҳои зеризаминӣ дар байни Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳои тобеи Ҷумҳурии Тоҷикистон; (ҚҶТ аз 5.01.08 №351)

19) экспертизаи давлатии лоиҳаҳои истифодабарии сарватҳои зеризаминие, ки дар асоси шартномаҳои мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон басташуда ба истифодабарандагони хориҷии сарватҳои зеризаминӣ дода мешаванд;

20) танзими масъалаҳои дигари истифодаи сарватҳои зеризаминие, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст. (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатҳои ҷудогонаро барои танзими муносибатҳои оид ба истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ба мақомоти ҳокимияти давлатии ВАБК, вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо ва мақомоти давлатии ҷумҳурӣ дода метавонад.

Моддаи 6. Салоҳияти мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ва вилояти дар соҳаи танзими муносибати истифодаи сарватҳои зеризаминӣ. (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351)

Дар соҳаи танзими муносибатҳо оид ба истифодаи сарватҳои зеризаминӣ масъалаҳои зайл дар ихтиёри мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ мебошанд: (ҚҶТ аз 5.01.08 №351)

1) танзими муносибатҳо дар бобати истифода ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ дар доираи ваколатҳои муқарраркардаи Қонуни мазкур;

2) ба амал баровардани ваколатҳо дар доираи салоҳияти якҷоя бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ихтиёрдорӣ кардани фонди давлатии маъданҳои маъмулии фоиданок;

3) иштирок дар таҳия ва татбиқи барномаҳои давлатии омӯзиши геологии сарватҳои зеризаминӣ, инкишофу азхудкунии базаи ашёи хоми минералии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) таҳия ва татбиқи барномаҳои минтақавии инкишоф ва истифодабарии базаи ашёи хоми минералӣ. (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

Ғайр аз ин корҳои зерин дар ихтиёри ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ва инчунин тобеи вилоятӣ мебошад: (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

1) ба истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ додани иҷозат барои истифодаи замин ва қитъаҳои ҷудошудаи замин тибқи қонунгузорӣ оид ба замини Ҷумҳурии Тоҷикистон;

2) ҷудо карда додани қитъаҳои замини курсор барои истихроҷи конҳои маъданҳои фоиданоки маъмулӣ;

3) назорат ба истифодаи оқилонаи сарватҳои зеризаминӣ ҳангоми истихроҷи маъданҳои фоиданоки маъмулӣ, инчунин ҳангоми сохтмон ва истифодабарии иншоотҳои зеризаминӣ, ки бо истихроҷи маъданҳои фоиданок вобаста нестанд;

4) қатъ гардидани ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ дар ҳудуди салоҳияти худ дар сурати вайронкунии талаботи ин Қонун;

5) ҷорӣ кардани маҳдудиятҳо дар истифодаи қитъаҳои сарватҳои зеризаминӣ дар ҳудуди маҳалҳои аҳолинишин, минтақаҳои наздишаҳрӣ, объектҳои саноат, нақлиёт ва алоқа дар ҳолатҳое, ки агар чунин истифодабарӣ, ба ҳаёту саломатии аҳолӣ хавфро ба вуҷуд оварда, ба объектҳои хоҷагӣ ва ё муҳити зисти табиӣ зарар расонад.

ФАСЛИ II

ИСТИФОДАИ САРВАТҲОИ ЗЕРИЗАМИНӢ

Моддаи 7. Намудҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Сарватҳои зеризаминӣ барои мақсадҳои зайл мавриди истифода қарор мегиранд:

1) омӯзиши геологи;

2) истихроҷи маъданҳои фоиданок, аз ҷумла истифодаи партови корхонаҳои истихроҷи маъдан ва коркарди он:

3) сохтмон ва истифодаи иншоотҳои зеризаминие, ки ба истихроҷи маъданҳои фоиданок алоқаманд нестанд, аз ҷумла иншоотҳо барои дар зери замин нигоҳ, доштани нафт, газ ва дигар моддаю масолеҳ, инчунин барои гуронидани моддаҳои зарарнок, партови саноат ва обҳои ганда;

4) ташкили объектҳои бахусус ҳифзшавандаи геологи, ки дороӣ аҳамиятӣ илмӣ, фарҳангӣ, эстетики, санитарию табобатӣ ва ғайра мебошанд (омӯзишгоҳҳои илмию таълимӣ, мамнуъгоҳҳои геологи, ёдгоризҳои табиӣ, ғорҳо ва дигар холигиҳои зеризаминӣ).

5) ҷамъ кардани маводи минералоги, палеонтологи ва маводи дигари коллексионии геологи.

Моддаи 8. Барои истифода додани сарватҳои зеризаминӣ

Ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ» ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» амалӣ карда мешавад. (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

Мувофиқи литсензияе, ки барои истихроҷи маъданҳои фоиданок, сохтмон ва истифодабарии иншоотҳои зеризаминии новобаста ба истихроҷи маъданҳои фоиданок, ташкили объектҳои геологии ба таври махсус ҳифзшаванда ҳуқуқ медиҳад, ба истифодабарандагон қитъаи замини кӯҳсор ҷудо карда мешавад. Замини кӯҳсор инчунин барои омӯзиши геологии сарватҳои зеризаминӣ ва ҳамзамон истихроҷ намудан ё истихроҷи минбаъдаи бевоситаи маъданҳои фоиданок дода мешавад, аз рӯи шарту шароити озмун, қарордод ё имтиёз (консессия), инчунин дар асоси гуфтушунидҳои мустақими байни довталабони истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ва соҳиби сарватҳои зеризаминӣ.

Қитъаи замини кӯҳсор бо тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода ва қайд карда шуда, барои истихроҷи маъданҳои фоиданоки маъмулӣ танҳо аз ҷониби мақоми назорати истихроҷи маъдан ба қайд гирифта мешавад

соҳаҳои сарватҳои зеризамини барои омӯзиши геологи ба тариқи қитъаи ҷудокардашудаи геологи дода мешаванд

Истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ, ки қисми замини кӯҳсорро ё геологи соҳиб шудааст, мувофиқи иҷозатномаи гирифтааш дар ҳудуди он ба истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ҳуқуқи комил дорад. Ҳама гуна корҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ дар ҳудуди замини кӯҳсор ё геологи танҳо бо ризояти истифодабарандае, ки замини кӯҳсор ё геологи ба ӯ дода шудааст, ба ҷо оварда мешаванд.

Шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ, ки аз ҳисоби худ корҳои геологиро маблағ таъин мекунанд, дар сурати риояи талаботи ин Қонун барои истифодабарии кор ҳуқуқи истисноӣ доранд. Ин ҳуқуқ дар сурате аз байн меравад, ки дар давоми ду соли баъди тасдиқ гардидани захираҳои маводи маъданӣ кони кашф кардашуда истифода нашуда бошад. (ҚҶТ аз 31.12.08с, №471).

Моддаи 9. Маҳдудияти истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон истифодаи қитъаҳои алоҳидаи қаъри заминро бо мақсади таъмини амнияти миллӣ ва ҳифзи муҳити зист метавонад маҳдуд ва ё қатъ намояд. (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

Истифодаи сарватҳои зеризаминӣ дар ҳудуди маҳалҳои аҳолинишин, минтақаҳои наздишаҳрӣ, объектҳои саноатӣ, нақлиёт ва алоқа дар сурати таҳдид кардани хавф ба ҳаёт ва сиҳатии мардум ё хавфи зиён додани объектҳои хоҷагӣ ва муҳити табии зист қисман ё пурра манъ карда мешавад.

Сарватҳои зеризаминии ҳудуди ба таври махсус ҳифзшаванда мувофиқи мақомашон мавриди истифода қарор мегиранд.

Моддаи 10. Истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ

Корхонаҳои давлатӣ, кооперативӣ, муассисаҳои ҷамъиятӣ, ташкилоту муассисаҳо, субъектҳоӣ фаъолияти соҳибкорӣ сарфи назар аз шакли моликияташон ва шаҳрвандон, аз ҷумла шахсони ҳуқуқӣ ва шаҳрвандони давлатҳои дигар истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ буда метавонанд, агар асноди қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигарро пешбинӣ накарда бошад.

Ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминиро барои омўзиш ва истихроҷи ашёи хоми радиоактивӣ, анборкунии партовҳои онҳо танҳо шахсони ҳуқуқие доранд, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта шудаанд ва бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» иҷозатнома доранд. (ҚҶТ аз 31.12.08с, №471).

Моддаи 11. Мӯҳлатҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Сарватҳои зеризаминӣ барои истифода ба мӯҳлати муайян ё бе маҳдудияти мӯҳлат дода мешаванд.

Бе маҳдудияти мӯҳлат қитъаҳои сарватҳои зеризаминӣ барои сохтмону истифодаи иншоотҳои зеризаминии новобаста ба истихроҷи маъданҳои фоиданок ва бунёди объектҳои махсус ҳифзшаванда ва дигар мақсадҳо дода мешаванд.

Мӯҳлати истифодаи сарватҳои зеризаминӣ тибқи иҷозатномаҳо муқаррар шуда, бо ташаббуси истифодабарандагон дароз карда мешавад.

Мӯҳлати истифодаи сарватҳои зеризаминӣ аз рӯзи гирифтани ҳуқуқи истифодаи он ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 12. Тартиби додани иҷозатнома барои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Тартиби додани иҷозатномаро барои ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ Низомномаи тасдиқ кардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

Иҷозатномаи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ бояд имконияти баробарро ба ҳамаи шахсони ҳуқуқӣ ва шаҳрвандон барои гирифтани литсензияҳо, кафолатҳои заруриро барои истифодаи қитъаҳои сарватҳои зеризаминӣ ва ҳимояи ҳуқуқӣ онҳо таъмин намояд.

Моддаи 13. Талабҳои зиддимонополӣ

Амалиёти мақомоти ҳокимияти иҷроия ва идоракунӣ, инчунин ҳама гуна субъектҳои хоҷагӣ (истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ) дар мавридҳое манъ ё нодуруст ҳисобида мешавад, ки агар;

1) бар хилофи шартҳои конкурс ё музояда иштироки шахсони ҳуқуқи ва воқеие, ки мувофиқи ин қонун мақсади соҳиби ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ шудан доранд, маҳдуд карда шавад;

2) аз додани иҷозатномаҳо ба ғолибони конкурсҳо ва музоядаҳо саркашӣ кунанд;

3) истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ, ки сохторҳои таъсисдодаашон бо субъектҳои хоҷагии дар соҳаи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ мавқеи бартаринокдошта рақобат мекунанд, мавриди поймол намудани ҳуқуқ қарор гиранд;

4) истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ ҳангоми соҳиб шудан ба объектҳои нақлиёту инфраструктура мавриди поймол намудани ҳуқуқ қарор гиранд.

Моддаи 14. Додани манбаи сарватҳои зеризаминӣ барои истихроҷи конҳои маъданҳои фоиданоки маъмулӣ

Тартиби додани манбаи сарватҳои зеризаминиро барои кушодани конҳои маъданҳои фоиданоки маъмулӣ, тартиби аз тарафи шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ истифода бурдани сарватҳои зеризаминӣ дар ҳудуди қитъаҳои замине, ки барои истихроҷи маъданҳои фоиданоки маъмулӣ, инчунин бо мақсадҳои новобаста аз истихроҷи маъданҳои фоиданок дода мешаванд, ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ бо мувофиқати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунанд. (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

Агар имконияти ҳамчун манбаи ашёи хоми алтернативӣ истифода бурдани партови конҳои маъдан ва корхонаҳои дигар мавҷуд бошад, манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ барои истихроҷи маъданҳои фоидаи маъмулӣ бо мақсади истеҳсоли маводи бинокорӣ дода намешаванд.

Моддаи 15. Истихроҷи маъданҳои фоиданоки маъмулӣ аз тарафи соҳибони қитъаҳои замин

Соҳибони қитъаҳои замин ҳуқуқ доранд бо майли худ дар ҳудуди қитъаашон, бидуни таркишгарӣ мувофиқи Қонуни мазкур истихроҷи маъданҳои фоиданоки маъмулиро ба роҳ, монанд ва дар ҷумҳурии то 5 метр барои эҳтиёҷоташон иншоотҳои зеризаминӣ созанд.

Моддаи 16. Истихроҷи канданиҳои фоиданоки пошхўрда

Дар конҳо ва зуҳуроти металлҳои асил ва дигар канданиҳои фоиданок ё қитъаҳои онҳо мувофиқи рўйхати тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба соҳибкорони инфиродӣ ва шахсони ҳуқуқӣ барои истихроҷи канданиҳои фоиданоки пошхўрда бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» иҷозатнома дода мешавад.

Ба субъектҳои соҳибкорӣ барои истихроҷи канданиҳои фоиданоки пошхўрда бо истифода аз усули худфаъолӣ ва худбиёрӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ» иҷозат дода мешавад.

Истихроҷи канданиҳои фоиданок бо усули худфаъолӣ ва худбиёрӣ ба тариқи ихтиёрӣ аз ҷониби шахсони алоҳида ё гурўҳи шахсон бе бақайдгирии онҳо мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ» манъ аст.

Қоидаҳои иҷозат барои истихроҷи канданиҳои фоиданоки пошхўрда бо истифода аз усули худфаъолӣ ва худбиёриро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад. (ҚҶТ аз 28.12.13с.№1048)

Моддаи 17. Истихроҷ ва ҳифзи оби ширини зеризаминӣ

Оби ширини зеризаминӣ бидуни ҷудо кардани замин бо риояи Кодекси оби Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар қоидаҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истихроҷ карда мешавад.

Ҳифзи оби ширини зеризаминӣ аз истифодаи оқилонаи он ва андешидани тадбирҳои дахлдор барои кам ва олуда нашудани ин об иборат аст. Корхонаю ташкилотҳое, ки аз зери замин оби ширин мекашанд, бояд аз каму зиёдшавии оби обгирҳо ва атрофу акнофи он огоҳу бохабар бошанд. Чоҳҳои мушоҳидавӣ бо маслиҳати ташкилотҳои гидрогеологии маҳал канда мешаванд.

Агар сифату миқдори оби обгирҳо тағйир ёбад, корхонаю ташкилотҳое, ки ин обгирҳо дар ихтиёрашон мебошанд, бояд ба мақомоти назораткунандаи ҳифзи оби ширин аз ин хусус зуд хабар диҳанд.

Моддаи 18. Истихроҷи таҷрибавию саноатии маъданҳои фоиданок

Маъданҳои фоиданок ё қисми онҳо бидуни ҷудо кардани қитъаи замини кӯҳсор барои таҷрибаи саноатӣ истихроҷ карда мешаванд.

Ҳуқуқ барои коркарди таҷрибавию саноати дар мавридҳои истиснои дода мешавад. Иҷозатнома барои он аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди экспертиза шудани лоиҳаи корҳо ба тартибе, ки ин Қoнун муқаррар кардааст, дода мешавад. Иҷозатнома барои он бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» дода мешавад. (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351).

Ашёи хоми минералии истихроҷшуда ва маҳсулоти коркарди он бояд аз рӯи иҷозатнома фурӯхта, сипас аз онҳо маблағи муқарраршуда ситонида шавад.

Моддаи 19. Ошкор шудани маъданҳои фоиданок ҳангоми истифодаи қаъри замин (ҚҶТ аз 5.01.08с, №351)

Истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ зимни кушодани конҳо дар сурати ошкор гардидани захираҳои сангҳои пурарзишу нимаарзиш, ороишӣ, кристаллҳои оптики, пьезоэлектрӣ, сангҳои музейбоб ва коллексионӣ ва дигар маъданҳои фоиданок, ки арзиши илмию амалӣ доранд, бояд корҳоро қатъ намуда, аз ошкор гардидани маъданҳои фоиданок ба фонди давлатии ахбори геологи оид ба сарватҳои зеризаминӣ хабар диҳанд.

Кори ин қитъа баъди гирифтани иҷозати фонди давлатии ахбори геологи оид ба сарватҳои зеризаминӣ давом дода мешавад.

Моддаи 20. Асосҳои қатъ гардидани ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Ҳуқуқи истифодаи манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ дар сурате қатъ мегардад, ки;

1) Мӯҳлати эътибори иҷозатнома ба охир расад;

2) соҳиби иҷозатнома аз ҳуқуқи истифодаи манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ даст кашад;

3) шарти муҳими дар иҷозатнома зикргардида пеш ояд, ки ба татбиқи минбаъдаи ҳуқуқиаш монеъ мешавад.

Ҳуқуқи истифодаи манбаъҳои сарватҳои зеризаминиро мақоми иҷозатномадиҳанда дар мавридҳои зайл пеш аз мӯҳлат қатъ намуда, боздошта ва ё маҳдуд карда метавонад:

1) ба ҳаёт ва саломатии одамоне, ки дар минтақаи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ кор ё зиндагӣ мекунанд, хатари бевосита таҳдид кунад;

2) истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ шартҳои иҷозатномаро вайрон карда бошад;

3) истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ қоидаҳои муқарраршудаи истифодабарии манбаъҳои зеризаминиро мунтазам вайрон намояд;

4) вазъияти фавқулодда ба вуҷуд ояд (офатҳои табиӣ, ҷанг ва ғайра);

5) истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ дар мӯҳлати муқарраркардаи иҷозатнома бо сабабҳои ба ӯ вобаста корҳои истифодаи манбаъҳои зеризаминиро дар ҳаҷми пешбинишуда иҷро накарда бошад;

6) корхона ё субъекти дигари фаъолияти хоҷагие, ки манбаъҳои сарватҳои зеризаминиро барои истифода гирифта буд, барҳамхурад.

Агар истифодабарандаи манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ бо қарори барҳамдиҳӣ, боздорӣ ва маҳдудкунии ҳуқуқи истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ розӣ набошад, метавонад ба таври маъмурӣ ё тавассути додгоҳ шикоят намояд.

Моддаи 21. Тартиби пеш аз мӯҳлат қатъ намудани ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Дар ҳолатҳои пешбининамудаи бандҳои 1 ва 4-уми қисми дуюми моддаи 20-уми Қонуни мазкур истифодаи сарватҳои зеризаминӣ пас аз қарори мақоми босалоҳият оид ба манъ кардани истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ва ба таври хаттӣ огоҳ кардани истифодабаранда қатъ мегардад.

Дар ҳолатҳои муқарраркардаи бандҳои 2, 3 ва 5-уми қисми дуюми моддаи 20-уми Қонуни мазкур қарор дар бораи қатъи ҳуқуқи истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ мумкин аст пас аз се моҳи ба таври хаттӣ дар бораи вайронкориҳо ва наандешидани тадбирҳои ислоҳкунандаи онҳо огоҳ намудани истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ қабул карда шавад.

Ҳуқуқи истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ дар сурати бекор кардан ё бозпас гирифтани иҷозатнома қатъ мегардад.

Агар ҳуқуқи истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ пеш аз мӯҳлат бекор карда шавад, корхона бо тартиби муқарраркардаи моддаи 27-уми қонуни мазкур барҳам дода ё муваққатан хобонда мешавад. Хароҷоти барҳамдиҳӣ ва хобондани корхонаро истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ мепардозад, агар истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ бо сабабҳои дар бандҳои 1 (агар корхона гуннаҳкор бошад), 2, 3 қисми дуюми моддаи 26-уми Қонуни мазкур зикргардида ё бо ташаббуси истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ қатъ шуда бошад.

Хароҷоти хобондан ва барҳамдиҳии корхонаи истифодабарандаи сарватҳои зеризаминиро давлат ба ӯҳда мегирад, агар истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ бо сабабҳои дар бандӣ 1 (дар сурати гуннаҳкор набудани корхона) ва банди 4 қисми дуюми моддаи 20-уми қонуни мазкур зикргардида қатъ шуда бошад.

Агар вазъияту шароити боздоштан ё маҳдуд сохтани ҳуқуқи истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ ислоҳ, карда шавад, ҳуқуқи мазкур пурра барқарор хоҳад шуд. Дар сурати набудани гуноҳи истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ мӯҳлати боздоштани ҳуқуқи ӯ ба мӯҳлати эътибори иҷозатнома дохил намешавад.

Моддаи 22. Ҳуқуқу вазифаҳои асосии истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ

Истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ ҳуқуқ дорад:

1) қитъаи манбаъҳои сарватҳои зеризаминии ба ихтиёри ӯ додаро бахри шаклҳои мӯҳталифи фаъолияти соҳибкорӣ ё фаъолияти дигар, ки ба мақсадҳои дар иҷозатнома зикршуда мувофиқ аст, истифода барад;

2) шакли ин фаъолиятро, ки ба асноди қонунгузорию меъёрӣ мухолиф нест, мустақилона интихоб намояд;

3) натиҷаи фаъолияти худро, аз ҷумла ашёи хоми минералии истихроҷнамудаашро мувофиқи иҷозатнома ва қонунгузорӣ истифода барад;

4) партови корхонаи истихроҷи маъдани худ ва истеҳсолоти коркарди бо он алоқамандро, агар шартҳои дигар дар иҷозатнома зикр наёфта бошанд, истифода барад:

5) сохтмонро дар майдони маъданҳои фоиданок дар ҳудуди қитъаи замини кӯҳсори ба ӯ додашуда маҳдуд намояд;

6) бе иҷозати иловагӣ аз ҳисоби маблағи худ омӯзиши геологии сарватҳои зеризаминиро дар ҳудуди замини кӯҳсори ҷудокардашуда доир намояд;

7) дар сурати пайдо шудани вазъияте, ки аз ҳолатҳои дигари мавриди иҷозатномагири фарқ дорад, ба мақомоти иҷозатномадиҳанда барои тағйир додани шартҳои он муроҷиат намояд;

8) фаъолияти дигар шахсони ҳуқуқию воқеиро дар истифодаи замин ва сарватҳои зеризаминӣ дар ҳудуди замини дар ихтиёрашон буда маҳдуд намояд, агар дар иҷозатнома мувофиқи қонунгузорӣ тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

Истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ нисбат ба довталабони дигар дар масъалаи дароз кардани мӯҳлати амали иҷозатнома бартарӣ дорад.

Ӯҳдадориҳои истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ аз инҳо иборат аст:

1) риоя намудани талаботи қонунгузорӣ, инчунин стандартҳои (меъёру қоидаҳои) бо тартиби муайян тасдиқшудаи технологияи доир намудани корҳои марбут ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ;

2) риоя кардани талаботи лоиҳаҳои техники ва нақшаи тараққиёти корҳои оид ба маъдан;

3) зимни истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ба роҳ, мондани ҳуҷҷатнигории геологи, маркшейдерӣ ва ғайра, инчунин таъмини нигоҳдории онҳо;

4) таъмини назорати идоравӣ ҳангоми истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ;

5) ба фонди давлатии ахбори геологи дар бораи сарватҳои зеризамини додани ахбору маълумотӣ геологи;

6) ба фонди давлатии ахбори геологи дар бораи сарватҳои зеризаминӣ, мақомоти назорати истихроҷи маъдан ва омори давлатӣ додани маълумотҳо доир ба маъданҳои фоиданоки инкишофшуда, истихроҷшаванда ва дар қаър нопадидшаванда, таркиби онҳо ва ба мақсади бидуни истихроҷи маъданҳои фоиданок истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ;

7) бехатар иҷро кардани корҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ;

8) риоя намудани стандартҳои (меъёру қоидаҳои) бо тартиби муайян тасдиқшудае, ки шароити ҳифзи манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ, ҳавои атмосфера, замин, ҷангал, об, инчунин биноҳо ва иншоотҳоро аз таъсири бади корҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ танзим мекунад;

9) ба ҳолати қобили истифодаи минбаъда овардани қитъаҳои замин ва дигар объектҳои табиие, ки ҳангоми истифодаи сарватҳои зеризаминӣ хароб шудаанд;

10) ҳифзи конҳо ва чоҳҳои иқтишофии кофташуда, ки минбаъд барои мавриди истифода қарор додани онҳо ё ба мақсади дигари хоҷагӣ лозим шуда метавонанд, барҳам додани конҳо ва чоҳҳои кофташуда, ки минбаъд қобили истифода намебошанд;

11) иҷро кардани шартҳои иҷозатнома, ҳангоми истифодаи сарватҳои зеризаминӣ сари вақт ва дуруст пардохтани маблағҳо.

ФАСЛИ III

ИСТИФОДАИ САМАРАНОК ВА ҲИФЗИ САРВАТҲОИ ЗЕРИЗАМИНӢ

Моддаи 23. Талабҳои асосӣ дар мавриди истифодаи самаранок ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ

Талабҳои асосӣ дар мавриди истифодаи самаранок ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ аз инҳо иборатанд;

1) риояи тартиби муқарраркардаи қонунгузорӣ дар бобати ба истифода додани манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ ва роҳ, надодан ба истифодаи худсаронаи манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ;

2) омӯзиши пурра ва хушсифати геологи, истифодаи оқилонаи комплексӣ ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ;

3) ба роҳ мондани омӯзиши пешакии геологии сарватҳои зеризаминӣ, аз ҷумла дар рафти кандани конҳо, ки зухуроти пурраи баҳои ҳаққонии захираи маъданҳои фоиданокро таъмин менамояд ё хусусиятҳои қитъаҳои сарватҳои зеризаминие, ки ба мақсадҳои новобаста бо истихроҷи маъданҳои фоиданок дода шудаанд;

4) экспертизаи давлатӣ ва муҳосибаи давлатии захираи маъданҳои фоиданок, инчунин қитъаҳои сарватҳои зеризаминие, ки барои мақсадҳои новобаста ба истихроҷ истифода бурда мешаванд;

5) истихроҷи пурраи захираи маъданҳои фоиданоки асосӣ ва ҳамроҳи онҳо ҷойгирифта ва унсурҳои туфайлӣ;

6) ҳисобу китоби пурраи маъданҳои фоиданоки истеҳсолшуда ва захираи маъданҳои асосӣ, маъданҳои ҳамроҳи онҳо ҷойгирифта ва унсурони фоиданоки туфайлӣ;

7) ҳифзи конҳои маъданҳои фоиданок аз обзеркунӣ, сӯхтор ва дигар омилҳое, ки сифати маъданҳои фоиданок ва қимати саноатии конҳоро паст карда, шароити истихроҷи онҳоро мушкил мегардонад;

8) пешгирӣ намудани манбаъҳои зеризаминӣ ва муҳити зист аз олудашавӣ ҳангоми корҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ, махсусан дар вақти дар зери замин захира кардани нафт, газ ва дигар моддаҳои масолеҳ, гӯр кардани моддаҳои зарарнок ва партови истеҳсолот ва оби ганда;

9) риояи тартиби муайяншудаи хобонидан ва барҳамдиҳии корхонаҳои истихроҷи маъданҳои фоиданок ва иншоотҳои зеризаминии ба истихроҷи маъдан алоқаманд набуда;

10) пешгирӣ намуданӣ сохтмони худсарона дар масоҳати конҳои маъданҳои фоиданок ва риояи тартиби муқарраршудаи истифодаи ин масоҳатҳо ба мақсадҳои дигар;

11) пешгирии гуншавии партовҳои саноатию рӯзғор дар ҷойҳои ҷамъшавии об ва захираи обҳои зеризаминӣ, ки барои нӯшидан ё саноат истифода мешаванд.

Дар сурати вайрон гардидани талаботи моддаи мазкур ҳуқуқи истифодаи манбаъҳои сарватҳои зеризамини аз ҷониби мақомоти махсуси салоҳиятдори давлатӣ мувофиқи қонунгузорӣ маҳдуд намуда, боздошта ё қатъ карда мешавад.

Моддаи 24. Талаботи асосии бехатарии корҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Ба сохтмон ва истифодаи корхонаҳои истихроҷи маъданҳои фоиданок, иншоотҳои зеризаминии таъиноти гуногун, омӯзиши геологии сарватҳои зеризаминӣ дар сурате иҷозат дода мешавад, ки бехатарии ҳаёт ва сиҳатии кормандони корхонаҳои мазкур ва аҳолии сокини минтақаи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ таъмин карда шавад.

Мақомоти ҳокимияти иҷроия (ҳукуматҳо) ва идора, истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ, мақомоти назорати давлатии истихроҷи маъдан дар доираи салоҳияти худ ӯҳдадоранд иҷрои талаботи қонунҳо, инчунин стандартҳои (меъёру қоидаҳои) ба тартиби муайян тасдиқшударо оид ба бехатарии корҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ таъмин намоянд.

Масъулияти бевоситаи таъмини бехатарии шароити кори истифодаи, сарватҳои зеризаминӣ ба зиммаи роҳбарони корхонаҳо, сарфи назар аз он ки ин корхонаҳо мувофиқи иҷозатнома ё аз рӯи шартномаҳо кор мекунанд, гузошта мешавад.

Талаботи асосии таъмини бехатарии корҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ аз инҳо иборатанд:

1) ба корҳои ин соҳа роҳ, додани танҳо шахсони дорои тайёрию тахассуси махсус;

2) бо сару либоси махсус ва воситаҳои бехатарии коллективию инфиродӣ таъмин намуданӣ шахсоне, ки ба корҳои маъдан ва пармакунӣ машғуланд;

3) истифодаи мошинҳо, таҷҳизот ва маводе, ки ба талаботи қоидаҳои бехатарӣ ва меъёрҳои санитарӣ мувофиқанд;

4) истифодаи дурусти маводи тарканда, воситаҳои таркиш, ҳисобу китоб, нигаҳдорӣ ва ҳарчи дурусти онҳо;

5) анҷом додани маҷмӯи мушоҳидаҳои геологи, маркшейдерӣ ва мушоҳидаҳои дигаре, ки барои таъмини сикли технологии корҳо ва пешгӯии вазъияти хавфнок лозиманд;

6) назорати доимии ҳолати ҳавои конҳо, мавҷудияти оксиген, чангу газҳои тарканда ва зараровар;

7) таҳияю доир намуданӣ чорабиниҳои таъмини бехатарии коргарони машғули корҳои истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ ва бехатарии аҳолии маскуни минтақаи таъсири зарарноки корҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ дар низоми муқаррарӣ ва ҳангоми ба амал омадани вазъияти хавфнок.

Роҳбарони корхонаҳои машғули корҳои истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ ва шахсони мансабдори масъули соҳаи мазкур ҳангоми бевосита таҳдид кардани хавф ба ҳает ва саломатии коргарони ин корхонаҳо ӯҳдадоранд фавран корҳоро боздоранд ва аҳолиро ба ҷойҳои безарар кӯчонанд.

Ҳангоми ба вуҷуд омадани хавфи бевосита ба ҳаёт ва саломатии аҳолии маскуни минтақаи корҳои истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ роҳбарони корхонаҳои дахлдор бояд мақомоти идораи давлатӣ ва маъмурияти маҳаллиро огоҳ созанд.

Моддаи 25. Хадамоти наҷотдиҳии кўҳӣ ва зиддифавворавӣ

Бо мақсади таъмини бехатарии гузаронидани корҳо вобаста ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ, бехатарии экологӣ, бехатарии ҳаёт ва саломатии кормандон ҳангоми истихроҷи конҳои маъданҳои фоиданок, инчунин ҳангоми корҳо дар иншооти зеризаминии таъиноти гуногундошта, гузаронидани омўзиши геологии сарватҳои зеризаминӣ дар корхонаҳо, муассисаҳо, дигар ташкилотҳо новобаста аз шакли моликият хадамоти наҷотдиҳии кўҳӣ ва зиддифавворавии ҳарбикунонидашуда ё идоравӣ ё дигар қисмҳо ва сохторҳои махсусгардонидашуда, ки ин вазифаҳоро иҷро менамоянд, таъсис дода мешаванд.

Истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ, ки хадамоти идоравии наҷотдиҳии кўҳӣ ва зиддифавворавӣ надоранд, метавонанд дар асоси шартнома аз хизматрасонии қисмҳо ва сохторҳои ҳарбикунонидашудаи наҷотдиҳии кўҳӣ ва зиддифавворавӣ ё ин ки дигар сохторҳои махсусгардонидашуда, ки ин вазифаҳоро иҷро менамоянд, дар мувофиқа бо мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи назорати давлатии бехатарии корҳо дар саноат ва соҳаи кўҳкорӣ истифода баранд.

Дар назди Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қисмҳо ва сохторҳои ҳарбикунонидашудаи наҷотдиҳии кўҳӣ таъсис дода мешаванд, ки Низомномаи онҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

Ба истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ, ки хадамоти наҷотдиҳии кўҳӣ ва зиддифавворавӣ надоранд ё оид ба хизматрасонӣ бо ин гуна хадамот шартнома надоранд, амалигардонии корҳои истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ манъ аст. (ҚҶТ аз 29.12.10с, №663).

Моддаи 26. Шартҳои сохтмон дар майдонҳои дорои маъданҳои фоиданок

Лоиҳакашӣ ва сохтмони маҳалҳои аҳолинишин, комплексҳои саноат ва дигар объектҳои хоҷагӣ танҳо дар сурате иҷозат дода мешавад, ки оиди дар қаъри қитъаҳои барои сохтмон муқарраршуда мавҷуд набудани маъданҳои фоиданок маълумот ба дастомада бошад.

Сохтмон дар майдонҳои дорои маъданҳои фоиданок, ҷойгиркунии иншоотҳои зеризаминӣ дар ҳудуди конҳои маъданҳои фоиданок бо ризояти фонди давлатии ахбори геологи дар бораи сарватҳои зеризаминӣ ва иҷозати мақомоти назорати истихроҷи маъдан роҳ дода мешавад, ба шарте ки имконияти истихроҷи маъданҳои фоиданок боқи монад ё ба мақсадҳои иқтисоди мувофиқ, будани сохтмон исбот шуда бошад.

Моддаи 27. Барҳам додан ва хобондани корхонаҳои истихроҷи маъданҳои фоиданок ва иншоотҳои зеризаминие, ки ба истихроҷи маъданҳои фоиданок марбут нестанд

Корхонаҳои истихроҷи маъданҳои фоиданок ва иншоотҳои зеризаминие, ки ба истихроҷи маъданҳои фоиданок марбут нестанд, баъди ба охир расидани мӯҳлати эътибори иҷозатнома ё пеш аз мӯҳлат қатъ шудани истифодаи сарватҳои зеризаминӣ барҳам дода ё хобонда мешаванд.

То ба охир расидани ҷараёни барҳамдиҳӣ ё хобондани корхона ва иншоотҳо истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ аз рӯи қонуни мазкур масъулият ба душ дорад.

Дар сурати тамоман ё қисман барҳам додан ё хобондани корхона ё иншооти зеризаминӣ кону чоҳҳои кофташуда бояд ба ҳолате оварда шаванд, ки бехатарии ҳаёту саломатии аҳолӣ, ҳифзи муҳити зисти табиӣ, биноҳо ва иншоотҳоро таъмин кунад, дар сурати хобондани корхона бошад, кони маъданҳои фоиданок ва чоҳҳои кофташударо дар тамоми мӯҳлати хобондани кор эҳтиёт намояд.

Ҳангоми барҳам додан ва хобондани корхонаи истихроҷи маъданҳои фоиданок ё як қисми он, инчунин иншоотҳои зеризаминие, ки ба истихроҷи маъданҳои фоиданок алоқаманд нестанд, ҳуҷҷатҳои геологи, маркшейдерӣ ва асноди дигар дар лаҳзаи ба анҷом расидани корҳо тартиб дода, бо тартиби муқарраршуда барои ҳифз ва фонди давлатии ахбори геологи дар бораи сарватҳои зеризаминӣ супорида мешаванд. Барҳам додан ва хобондани корхонаи истихроҷи маъданҳои фоиданок ё иншоотҳои зеризаминие, ки ба истихроҷи маъданҳои фоиданок алоқаманд нестанд, пас аз имзои ақти барҳамхурӣ ва хобонидан аз тарафи мақомоти иҷозатнома дода ва мақоми давлатии назорати истихроҷи маъдан эътибор пайдо мекунад.

Моддаи 28. Ахбори геологи дар бораи сарватҳои зеризаминӣ

Ахбор дар бораи сохти геологии манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ, маъданҳои фоиданок, миқдору сифат ва шароити истихроҷи онҳо ва дигар хусусиятҳои манбаъҳои зеризаминие, ки дар ҳисоботи геологи, харитаҳо ва маводи дигар мавҷуд аст, моли фармоишгарест, ки барои корҳои ба даст овардани ин ахбор маблағ ҷудо кардааст, агар дар иҷозатномаи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ шарти дигаре пешбинӣ нашуда бошад.

Ҳуқуқи моликият ба ахбори геологи ва маълумоти дигар оид ба сарватҳои зеризаминӣ бо тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мисли дигар объектҳоӣ моликият ҳифз карда мешавад.

Иҷрокунанда дар сурати халалдор нашудани манфиати тиҷоратии фармоишгар, ки дар шартнома зикр ёфтааст, ҳуқуқ дорад ахбори дар натиҷаи корҳои истифодаи манбаъҳои зеризаминӣ ба дастовардаашро ба мақсадҳои фаъолияти илмӣ ва таълимӣ истифода барад.

Ахбори геологи ва дигар ахборе, ки аз ҳисоби маблағи давлатӣ ба даст омадааст, бо шакли муайяншуда ба фонди давлатии ахбори геологи барои ҳифзу танзим дода мешавад.

Тартиб ва шартҳои истифодабариӣ ахбори зикршударо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Ташкилоту корхонаҳо ва шаҳрвандоне, ки ахбори геологи ва дигар намудҳои ахборро оид ба сарватҳои зеризаминӣ аз ҳисоби маблағи худ даст меоранд, ин ахбор ё маълумотро дар бораи он ба фонди давлатии ахбори геологи месупоранд ва шартҳои истифодаи онро дар асоси қонунгузории ҷорӣ муайян менамоянд.

Шахсони мансабдор ӯҳдадоранд, ки ҳангоми ҷамъ овардан, нигоҳ, доштан ва интиқол намудан, ё истифодаи дигари ахбор махфияти онро таъмин намоянд.

Моддаи 29. Баҳисобгирии давлатӣ ва бақайдгирии давлатӣ

Корҳои омӯзиши геологии сарватҳои зеризаминӣ, қитъаҳои манбаъҳои он, ки барои истихроҷи маъданҳои фоиданок ё ба мақсадҳои вобаста ба истихроҷ дода щудаанд, бояд аз тарафи давлат ба ҳисоб ва ба қайд гирифта шаванд.

Баҳисобгирӣ ва бақайдгирии давлатӣ мувофиқи системаи ягона ва тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Моддаи 30. Экспертиза ва тасдиқи давлатии захираи маъданҳои фоиданок

Захираи маъданҳои фоиданоки конҳои кашфшуда бояд аз ҷониби миссияи давлатӣ оид ба захираи маъданҳои фоиданоки Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди экспертизаи давлатӣ, баррасӣ ва тасдиқ қарор гирад. Номгӯи маъданҳои фоиданок ва миқёси камтарини конҳое, ки Комиссия мазкур бояд баррасӣ намояд, аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ барои истифода ба мақсади истихроҷи маъданҳои фоиданок танҳо пас аз экспертизаи давлатии захир онҳо иҷозат дода мешаванд.

Хулоса дар бораи экспертизаи давлатии захираи маъданҳои фоиданок асоси бақайдгирии давлатии захираи кашфшудаи маъданҳои фоиданок мебошад.

Захираи маъданҳои фоиданокро дар ҳамаи мархилаҳои омӯзиши геологии кон экспертизаи давлатӣ кардан мумкин аст, ба шарте ки маводи геологии ба экспертиза пешниҳодшуда барои арзёбии холисонаи сифату миқдори захираи маъданҳои фоиданок, аҳамияти он барои хоҷагии халқ, шароити техники, гидрогеологи, экологии истихроҷи маъдан ва шартҳои дигари истихроҷи он имкон диҳад.

Ахбор оид ба қитъаҳои манбаъҳои сарватҳои зеризаминие, ки барои сохтмон ва истифодаи иншоотҳои зеризаминӣ мувофиқ буда, бо кандани конҳои маъданҳои фоиданок вобаста нестанд, низ бояд мавриди экспертизаи давлатӣ қарор гирад. Чунин қитъаҳоро барои истифодабарӣ танҳо пас аз экспертизаи давлатии ахбори геологи додан мумкин аст.

Истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ дар сурати ба истифода додани манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ ҳамзамон барои омӯзиши геологи ва истихроҷи маъданҳои фоиданок метавонанд аз рӯи иҷозатнома маъданро то экспертизаи давлатии захираи маъданҳои фоиданок истихроҷ намуда, баъди ин маводеро, ки натичаҳои марҳалаи босуръат кандани конҳои маъданҳои фоиданокро дар бар мегиранд, пешниҳод кунанд.

Захираи маъданҳои фоиданок ва ахбори геологи оид ба қитъаҳои барои истифодабари пешбинишударо фақат мақоми ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон экспертизаи давлатӣ мекунад.

Моддаи 31. Кадастри давлатии конҳо ва зуҳуроти маъданҳои фоиданок

Конҳо ва зухуроти маъданҳои фоиданок бо мақсади таҳияи барномаҳои давлатӣ ва минтақавии омӯзиши геологии манбаъҳои сарватҳо зеризаминӣ, истифодаи комплексии конҳои маъданҳои фоиданок, ҷойгиронии оқилонаи корхонаҳои истихроҷи он, инчунин бо дигар мақсадҳои хоҷагии халқ мавриди кадастри давлатӣ қарор мегиранд.

Кадастри давлатии конҳо ва зухуроти маъданҳои фоиданок бояд маълумотро дар бораи ҳар кон, сифату миқдори маъданҳои асосӣ ва маъданҳои фоиданоки ҳамроҳи онҳо ҷойгир, унсурони ин маъданҳо шароити техники, гидрогеологи, экологии истихроҷи маъдан ва дигар шароити истифодаи кон ва аҳамияти геологию иқтисодии он, инчуни маълумотро оиди ҳар як зухуроти маъданҳои фоиданок дарбар гирад.

Моддаи 32. Баланси давлатии захираи маъданҳои фоиданок ва аз ҳисоб баровардани захираҳои балансӣ

Бо мақсади ба ҳисобгирии вазъи базаи ашёи хоми минералӣ баланси давлатии захираи маъданҳои фоиданок ҷорӣ карда мешавад. Баланс давлатӣ бояд дар бораи миқдор, сифат, дараҷаи омӯзиши захираи ҳар як намуди маъдани фоиданоки конҳои дорои аҳамияти саноатӣ, ҷойгиршавии захираҳо, дараҷаи азхудкунии саноатӣ, истихроҷу талафот ва аз захираи маъданҳои фоиданоки кашфшуда таъмин будани саноат маълумот, дошта бошад.

Маъданҳои фоиданоки истихроҷгардида ва ҳамчунин захираи маъданҳои фоиданок, ки дигар аҳамияти саноатӣ надоранд ва дар рафти истихроҷи маъдан гум шудаанд ва минбаъд зимни корҳои иқтишофи геологи е худ конкушои аҳамияташон тасдиқ нагардид, бояд мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоб бароварда шаванд.

Захираи дар баланс будаи маъданҳои фоиданок, ки аҳамияти саноатии худро гум кардааст ва дар рафти истихроҷ, гум шудааст ё худ минбаьд зимни корҳои иктишофи геологи ё конкушои аҳамияташ тасдиқ нагардидааст, бо мувофиқаи мақомоти назорати истихроҷи маъдан аз ҳисоби корхонаи истихроҷи маъдан бароварда мешавад.

Моддаи 33. Ҷорӣ намудани кадастри давлатии конҳо ва зуҳуроти маъданҳои фоиданок ва баланси давлатии захираҳои маъданҳои фоиданок

Кадастри давлатии конҳо ва зуҳуроти маъданҳои фоиданок ва баланси давлатии захираи маъданҳои фоиданок дар асоси ахбори геологи, ки ташкилоту корхонаҳои машғули омӯзиши геологии манбаъҳои зеризаминӣ мувофиқи Қонуни мазкур ба фонди давлатии ахбори геологи дар бораи сарватҳои зеризаминӣ мефиристанд, инчунин дар асоси ҳисоботи давлатии корхонаю ташкилотҳои кашфкунандаи конҳои маъданҳои фоиданок ва истихроҷи онҳо, ки бо тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳамин фонд пешниҳод менамоянд, тартиб дода, ҷорӣ карда мешаванд.

Моддаи 34. Ҳифзи қитъаҳои сарватҳои зеризаминии дорои аҳамияти махсуси илмию фарҳангӣ

Ҳар як фаъолияте, ки ҳифозати падидаҳои нодири геологи, унсурҳои минералоги, объектҳоӣ палеонтологи ва қитъаҳои дигари сарватҳои зеризаминии дорои аҳамияти махсуси илмию фарҳангӣ, мамнуъгоҳ ва ёдгориҳои геологиро халалдор мекунад, манъ карда мешавад.

Истифодабарандагон дар сурати ошкор намудани унсурҳои геологӣ-менералогӣ, шиҳобпора, объектҳоӣ палеонтологи, археологи ва объектҳои дигари дорои аҳамияти илмию фарҳангӣ ҳангоми истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ бояд кори қитъаҳои дахлдорро боздошта, дар ин бора ба мақоми идораи фонди давлатии сарватҳои зеризаминӣ хабар диҳанд.

Моддаи 35. Нахусткашшофони конҳои маъданҳои фоиданок

Шахсоне нахусткашшофи конҳои маъданҳои фоиданок дониста мешаванд, ки кони маъданҳои фоиданоки қаблан номаълум ва хосиятҳои дигари сарватҳои зеризаминии дорои қимати саноатию илмӣ ё захираҳои иловагии маъданҳои фоиданок, инчунин хосияти қаблан номаълуми сарватҳои зеризаминӣ ва намуди нави ашёи хоми минералиро дар кони қаблан маълуме, ки аҳамияти саноатии конро афзун мекунад, кашф кардаанд.

Нахусткашшофони кони маъдани фоиданок ва хосиятҳои дигари пурқимати сарватҳои зеризаминӣ ба гирифтани мукофот ҳуқуқ доранд.

ҳуқуқи нахусткашшофон ва тартиби ба онҳо додани мукофоти пулиро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

ФАСЛИ IV

ТАНЗИМӢ ДАВЛАТИИ МУНОСИБАТҲО ОИД БА ИСТИФОДАИ САРВАТҲОИ ЗЕРИЗАМИНӢ

Моддаи 36. Вазифаҳои танзими давлатии муносибатҳои истифодаи манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ

Ба манфиати наслҳои имрӯзу фардои халқи Ҷумҳурии Тоҷикистон васеъ кардани базаи ашёи хоми минералӣ, истифодаю ҳифзи оқилонаи сарватҳои зеризаминӣ вазифаи асосии танзими давлатии муносибатҳо оид ба истифодаи манбаъҳои зеризаминӣ мебошад.

Муносибатҳо оид ба истифодаи сарватҳои зеризаминӣ тавассути идоракунӣ, иҷозатномадиҳӣ, баҳисобгирӣ ва назорат аз тарафи давлат танзим карда мешавад.

Вазифаҳои танзими давлатӣ аз инҳо иборат аст:

1) муайянкунии ҳаҷми истихроҷи намудҳои асосии маъданҳои фоиданок барои мархилаи ҷорӣ ва оянда умуман дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва манотиқи ҷудогонаи он;

2) тараққӣ додани базаи ашёи хоми минералӣ ва тайёр кардани захираи қитъаҳои манбаи сарватҳои зеризаминие, ки барои сохтмони иншоотҳои зеризаминии новобаста бо истихроҷи маъданҳои фоиданок истифода мешаванд;

3) муқаррар кардани ҳадду андозаи фиристодани ашёи хоми минералии истихроҷшаванда;

4) ҷорӣ намудани пардохтҳои вобаста ба истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ва нархҳои танзимшавандаи намудҳои алоҳидаи ашёи хоми минералӣ;

5) муайян кардани стандартҳоӣ (меъёру қоидаҳоӣ) соҳаи омӯзиши геологи, истифода ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ, бехатарии корҳои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ.

Моддаи 37. Идораи давлатии истифода ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ

Идораи давлатиро дар соҳаи истифода ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, кумитаҳои иҷроияи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ тавассути мақомоти давлатӣ (фонди ахбори геологи дар бораи сарватҳои зеризаминӣ, умури назорати истихроҷи маъдан ва ғайра) ба ҷо меоранд. (ҚҶТ аз 5.01.08 №351)

Идора ва ихтиёрдорӣ кардани фонди давлатии сарватҳои зеризаминиро низомномаи дахлдори тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 38. Назорати давлатӣ ба истифодаи оқилона ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ

Таъмини риояи қоидаи муқарраркардаи қонунгузорӣ дар бобати истифодаи сарватҳои зеризаминӣ аз тарафи тамоми истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ, стандартҳои (меъёру қоидаҳои) бо тартиби муайян муқарраркардаи соҳаи омӯзиши геологи, истифода ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ, қоидаҳои ҷорӣ намудани ҳисобу китоб ва ҳисоботи давлатӣ вазифаи назорати давлатӣ ба истифодаи оқилона ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ мебошанд.

Назорати давлатиро ба истифодаи оқилона ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ мақомоти давлатии назорати геологи, мақомоти давлатии назорати истихроҷи маъдан якҷоя бо мақомоти ҳифзи табиат ва мақомоти дигари давлатӣ ба ҷо меоранд.

Ваколати мақомоти давлатии назорати геологиро низомномаи тасдиқкардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 39. Назорати давлатии истифодаи бехатари сарватҳои зеризаминӣ ва ҳифзи онҳо

Аз тарафи тамоми истифодабарандагони сарватҳои зеризамини, риоя кардани қонунгузорӣ, стандартҳои (меъёру қоидаҳои) муқарраршудаи иҷрои бехатари корҳо, пешгирӣ ва бартараф кардани оқибати зараровари онҳо ба аҳолӣ, муҳити зист, биноҳо ва иншоотҳо, инчунин ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ вазифаи назорати давлатии истифодаи хатари бехатарии сарватҳои заризаминӣ ва ҳифзи онҳо ба шумор мераванд.

Назорати давлатии истифодаи бехатари сарватҳои зеризаминӣ ва ҳифзи онҳо ба зиммаи мақомоти давлатии назорати истихроҷи маъдан гузошта мешавад. Ин мақомот фаъолияти худро якҷоя бо мақомоти давлатии назорати геологи, ҳифзи табиат ва мақомоти дигари манфиатдор амалӣ мегардонанд.

Салоҳияти мақомоти давлатии назорати истихроҷи маъдан, ҳуқуқ, вазифаҳо ва тартиби кори онҳоро низомномаи тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 40. Назорати идоравӣ ба истифода ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ

Истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ, инчунин иттиҳодияҳои онҳо, сарфи назар аз шакли моликият, ӯҳдадоранд ба риояи тартиби муқарраршудаи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ва ҳифзи он назорати идоравӣ ташкил намоянд.

Назорати идоравиро хадамоти маркшейдерӣ, геологи ва хадамоти дигари корхонаҳо ва иттиҳодияҳои онҳо ё ташкилотҳои махсус дар асоси шартнома амалӣ мегардонанд.

Низомномаҳои намунавии хадамоти маркшейдерӣ ва геологиро мақоми давлатии ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.

Бидуни хушсифат ва сари вақт таъмин намудани корҳои геологи ва маркшейдерии истихроҷи маъдан, инчунин бидуни баҳисобгирии вазъ ва камузиёдшавии захираи маъданҳои фоиданок истифода бурдани сарватҳои зеризаминӣ манъ аст.

Моддаи 41. Лоиҳакашии корхонаҳои истихроҷи маъданҳои фоиданок ва коркарди ашёи хоми минералӣ, инчунин иншоотҳои зеризаминии новобаста ба омӯзиши сарватҳои зеризаминӣ ва истихроҷи маъданҳои фоиданок

Лоиҳаи корхонаҳои истихроҷи маъдан, инчунин иншоотҳои зеризаминӣ новобаста ба омӯзиши сарватҳои зеризаминӣ ва истихроҷи маъданҳои фоиданокро ташкилотҳои махсуси лоиҳакашӣ дар асоси захираи тасдиқшудаи маъданҳои фоиданок бо назардошти таъмини бехатарии экологи ва тараққиёти комплексии минтақа мекашанд.

Ҷойҳои сохтмони корхонаҳои истихроҷ ва коркарди маъданҳои фоиданок, инчунин иншоотҳои зеризаминии новобаста ба омӯзишу истихроҷи маъданҳои фоиданокро комиссияҳои махсус ташкилшуда муайян карда, бо мақомоти худидораи маҳаллӣ, мақомоти назорати давлатии истихроҷи маъдан ва мақомоти дигари манфиатдор мутобиқ менамоянд.

Дар рафти лоиҳакашии корхонаҳои истихроҷи маъданҳои фоиданок ва коркарди ашёи хоми минералӣ, инчунин иншоотҳои зеризаминии новобаста ба мақсадҳои омӯзиши сарватҳои зеризаминӣ ва истихроҷи маъданҳои фоиданок ташкилоти лоиҳасоз ӯҳдадор аст, ки маълумотро дар бораи хусусиятҳои таъсири объекти лоиҳавӣ ба муҳити зист интишор намояд.

Лоиҳаҳои сохтмон, васеъкунӣ ва навсозии корхонаҳои истихроҷи маъдан ва иншоотҳои зеризаминӣ то амалӣ шуданашон бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд экспертизаи комплексии давлатӣ, аз ҷумла экспертизаи экологи шаванд.

Меъёрҳои лоиҳакашии технологии корхонаҳои истихроҷи маъданҳои фоиданок ва коркарди ашёи хоми минералӣ, инчунин иншоотҳои зеризаминии новобаста аз мақсадҳои омӯзиши сарватҳои зеризамини ва истихроҷи маъданҳои фоиданок истифодашаванда бояд бо мақомоти давлатии назорати истихроҷи маъдан дар доираи салоҳияти он мувофиқат карда шаванд.

Ташкилотҳое, ки лоиҳаи корхонаҳо ва технология, маҳсулот ва таҷҳизоти марбут ба истифодабарии сарватҳои зеризаминиро мекашанд, инчунин ташкилотҳое, ки чунин лоиҳаҳоро мавриди экспертиза қарор медиҳанд, бояд иҷозатномаи бо тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додашударо дошта бошанд.

Моддаи 42. Талабҳои истихроҷи маъданҳои фоиданок, коркарди ашёи хоми минералӣ ва истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ба мақсадҳои дигар

Истихроҷи маъданҳои фоиданок ва ба мақсадҳои дигар истифода бурдани сарватҳои зеризаминӣ мувофиқи қонунгузории амалкунанда лоиҳаҳои тасдиқшуда, нақшаҳои вусъати корҳои истихроҷи маъдан, лоиаҳо ва схемаҳои истихроҷи нафт, газ, обҳои зеризаминӣ, қоидаҳои истифодаи техника, қоидаҳои ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ, қоидаҳои санитарӣ, меъёрҳои экологи ва ғайра амалӣ гардонда мешавад.

Қоидаҳои истифодаи техника, қоидаҳои ҳифзи сарватҳои зеризаминиро мақомоти давлатии махсус ваколатдоршуда тасдиқ менамоянд.

Ҳангоми истихроҷи маъданҳои фоиданок, коркарди ашёи хоми минералӣ ва ба мақсадҳои дигар истифода бурдани сарватҳои зеризамини бояд корҳои зерин ба ҷо оварда шаванд:

1) роҳ надодан ба талафоти аз меъёр зиёд ва каммаъданшави тарошидани танаву қабати конҳои маъдан, интихобан истихроҷ кардани маъдан, ки аз ин қимати захираи ашёи хоми минералии дар конҳо боқимонда паст мешавад, инчунин захираи маъданҳои фоиданок беасос талаф меёбад;

2) дар рафти корҳои истихроҷи маъдан роҳ, надодан ба вайроншавии конҳои фаъол ва конҳои ҳамшафати онҳо, инчунин ҳифз намуд захираи маъданҳои фоиданоке, ки дар қаъри замин муваққатан нигоҳ дошта мешаванд ва конҳои маъдане, ки барои истифодаи минбаъда лозиманд;

3) баҳисобгирӣ ва ҳисоботдиҳии давлатии камузиёдшавии захираи маъданҳои фоиданок, талаф ва камтаркибшавии маъданҳои фоиданок ба инобат гирифтани азхудкунии комплексӣ ва истифодаи ашёи хоми минералӣ, инчунин миқёси коркардшудаи кони сарватҳои зеризамини;

4) бозиқтишофи кони маъданҳои фоиданок ва иҷрои дигар корҳои геологи, корҳои маркшейдерӣ, инчунин тартиб додану ҳифз кардани ҳуҷҷатҳои геологию маркшейдерӣ;

5) баҳисобгирӣ ва назорати сифату миқдори тақсими ҷузъиёти фоиданоки ашёи хоми минералии мавриди коркард, маҳсулоти ниҳоӣ партови маъдан;

6) бехатар анҷом додани корҳое, ки бо истифодаи қаър вобастаанд;

7) ҷорӣ намудани назорати доимии ҳолати объектҳои гуронидани (дар анбор ҷой додани) моддаҳои зараровар ва ҳолати муҳити табии зист, инчунин андешидани тадбирҳои самарабахши муҳофизат ва вақт огоҳ намудани аҳолӣ ҳангоми сар задани фалокат;

8) роҳ, надодан ба ҷойгиронии моддаҳои зараровар ва партовҳои захрдор дар ҳудуди конҳои маъданҳои фоиданок, дар болои захираи маъданҳо, иншоотҳо ва объектҳои воқеи манбаъҳои зеризаминӣ;

9) роҳ, надодан ба гуронидани партовҳои басо хавфнок ва радиоактивии корхонаҳои давлатҳо ва шаҳрвандони хориҷӣ дар қитъаҳои кӯҳию замини ҷудо кардашуда.

ФАСЛИ V

ПАРДОХТИ ҲАҚҚИ ИСТИФОДАИ САРВАТҲОИ ЗЕРИЗАМИНӢ

Моддаи 43. Системаи пардохти ҳаққи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Истифодаи сарватҳои зеризаминӣ пулакӣ мебошад.

Системаи пардохти ҳаққи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ аз инҳо иборат аст:

— пардохт барои ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ;

— маблағҷудокунӣ барои васеъ кардани базаи ашёи хоми минералӣ;

— пардохти ҳаққи иҷозатнома. (ҚҶТ аз 5.01.08 №351)

Ғайр аз ин, истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ боҷу андоз ва намудҳои дигари пардохт, ки Қонун пешбинӣ намудааст, аз ҷумла ҳаққи истифодаи замин ва ахбори геологи месупоранд. Онҳо дар сурати каммаъдан шудани манбаъҳои зеризаминӣ мувофиқи моддаи 48-уми Қонуни мазкур тахфифи пардохтро гирифта метавонанд.

Моддаи 44. Пардохт барои ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Пардохт барои ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ ҳангоми ҷустуҷӯӣ, иктишофу омӯзиши конҳои маъданҳои фоиданок, ҳангоми истихроҷ ва мақсадҳои дигари истифодаи сарватҳои зеризаминӣ аз тамоми истифодабарандагони сарватҳоӣ зеризаминӣ, аз ҷумла ҳангоми ба истифодаи манбаъҳои зеризаминӣ ҷалб гардидани маблағгузорони хориҷи, ситонда мешавад мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад. Андоза ва тартиби ба буҷети Ҷумҳурии Тоҷикистон, вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо ворид гардидани пардохтро шартномаю иҷозатномаҳо, аз ҷумла консессияҳо дар бораи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ, инчунин ҳуҷатҳои таъсисӣ барои барпо кардани ҷамъиятҳои ҳархелаи саҳоми, ассотсиатсияҳо ва корхонаҳои муштарак, аз ҷумла якҷоя бо ширкату корхонаҳои хориҷӣ, муайян мекунанд. (ҚҶТ аз 5.01.08 №351)

Ҳангоми пешниҳод намудани қитъаи замин барои истифодаи конҳои канданиҳои фоиданок, истифодабаранда хароҷоти давлатӣ ва ё шахси ҳуқуқии дигарро, ки барои ҷустуҷў, арзёбӣ ва иктишоф масраф шудааст, пардохт менамояд. Хароҷот бо тартиби муқаррарнамудаи Қоидаҳои ҷуброни хароҷоти ҷустуҷў, арзёбӣ ва иктишофи канданиҳои фоиданок, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ кардааст, пардохта мешавад. (ҚҶТ аз 31.12.08с №471).

Моддаи 45. Шаклҳои пардохт барои ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ

Пардохт барои истифодаи сарватҳои зеризаминӣ дар шаклхои зерини муқарраркардаи иҷозатнома ситонида мешавад:

1) музди пулакӣ;

2) як қисми ашёи хоми минералии истихроҷшуда ё дигар маҳсулоте, ки истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ истеҳсол мекунад, ба истиснои маводи радиоактивӣ, металлҳои асил, алмос ва дигар маводу маҳсулоте, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон комилан ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд;

3) иҷрои кор ё хизматрасонӣ, ба истиснои хизмати дорои хусусият ҳарби ва ахборе, ки сирри давлатӣ ё тиҷоратии корхона мебошад;

4) ба ҳисоб гирифтани маблағе, ки ба буҷети ҷумҳурӣ ва буҷетҳо Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, ноҳияҳо, шаҳрҳо чун ҳиссаи фонди ибтидоии корхона сохташавандаи истихроҷи маъдан ирсол мегардад. (ҚҶТ аз 5.01.08 №351)

Андозаи пардохт барои ҳуқуқи истихроҷ бо назардошти намудҳои маъдани фоиданок, миқдору сифати захираи он, шароити табиию географӣ, иқтисодӣ ва шароити техникии ҷустуҷӯ ва иктишоф, баҳрабардории кон, дараҷаи таҳдиди хавфу хатар муайян карда мешавад. Тартиби каму беш пардохтани андозро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 46. Маблағҷудокунӣ барои васеъ кардани базаи ашёи хом минералӣ

Пул барои васеъ кардани базаи ашёи хоми минерали аз тарафи истифодабарандагони сарватҳои зеризамини, ки бо истихроҷи ҳамаи намудҳои маводи маъдани машғуланд, мувофиқи моддаи 15 –уми ин Қонун ҷудо карда мешавад. Ин пул ба буҷети ҷумҳури дар шакли пардохти ҷуброни ҷузъии хароҷоти корҳои омӯзиши геологии дохил мешавад ва барои бо пул таъминкунии корҳои омӯзиши геологии сарватҳои зеризамини ва арзёбӣ намудани захираҳои маъданҳои фоиданок истифода мегардад.

Маблағҳои пардохтнамудаи истифодабарандагон, ки корҳои иктишофи геологиро мувофиқи лоиҳаи аз ҷониби мақоми ваколатдор тасдиқшуда (мувофиқашуда) маблағгузорӣ намудаанд, ба ҳаҷми маблағгузории воқеӣ баъд аз тасдиқ намудани захираҳои канданиҳои фоиданок аз ҷониби Комиссияи давлатии захираҳо ва тасдиқи воқеияти кашфи кон аз тарафи мақоми ваколатдор аз ҳисоби кам кардани маблағи пардохтҳои истифодабарандагони қаъри замин (роялти ва бонуси истихроҷӣ), ки Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, ҷуброн карда мешавад.(ҚҶТ аз 31.12.08с №471).

Андозаи маблақҷудокуниро барои васеъ кардани базаи ашёи хоми минералӣ, тартиби ситондан ва тақсиму истифодаи онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

Моддаи 47. Пардохти ҳаққи иҷозатномадиҳӣ

Ҳаққи иҷозатномадиҳӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи дигар пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет» ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» пардохт карда мешавад. (ҚҶТ аз 5.01.08 №351).

Моддаи 48. Кам кардани пули пардохт барои каммаъдан шудани манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ

Барои каммаъдан гаштани манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ аз шахсони зерин барои ҳуқуқи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ камтар пули пардохт ситонида мешавад:

1) аз истифодабарандаи сарватҳои зеризаминие, ки бо вуҷуди кам будани даромади иқтисодии кон шартҳои истифодаи оқилонаи захираҳои кашфшударо риоя намуда, бо сабабҳои объективӣ маъданҳои фоиданоки камеб истеҳсол мекунад;

2) аз истифодабарандаи сарватҳои зеризаминие, ки аз захираи боқимондаи пастсифат, ба истиснои ҳолатҳое, ки сифати захираи маъданҳои фоиданок дар натиҷаи интихобан истихроҷ, намудани маводи кон паст мегардад, маъданҳои фоиданок истихроҷ, менамояд.

Қарори кам кардани пули пардохтро барои каммаъдан шудани манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ мақоми давлатие қабул мекунад, ки барои ҳуқуқӣ истифодаи сарватҳои зеризаминӣ иҷозатнома медиҳад.

ФАСЛИ VI

ҶАВОБГАРӢ БАРОИ ВАЙРОН КАРДАНИ ҚОНУНГУЗОРӢ ДАР БОРАИ САРВАТҲОИ ЗЕРИЗАМИНӢ

Моддаи 49. Чавобгарӣ барои вайрон кардани Қонун дар бораи сарватҳои зеризаминӣ

Шахсиятҳои ҳуқуқӣ ва шаҳрвандоне, ки барои аъмоли зайл гунаҳкоранд:

1) риоя накардани тартиботи муқарраркардаи ҳамин Қонуни истифодаи сарватҳои зеризаминӣ;

2) худсарона истифода бурдани сарватҳои зеризаминӣ;

3) риоя накардани талаботи стандартҳои (меъёру қоидаҳои) бо тартиби муайян тасдиқшудаи истифодаи бехатари сарватҳои зеризаминӣ, ҳифзи онҳо ва муҳити табиии зист, аз ҷумла хилофкориҳое, ки манбаъҳои зеризаминиро олуда сохта, кони маъданҳои фоиданокро ғайриқобили истифода мегардонанд;

4) риоя накардани ҳуқуқӣ моликият ба ахбори геологи ва ахбори дигар ва ё ҳуқуқӣ ҳифзи махфияти он;

5) сохтмони худсарона дар масоҳати конҳои маъданҳои фоиданок;

6) эҳтиёт накардани биноҳо, иншоотҳо ва инчунин ҳудуди махсус ҳифзшаванда ва объектҳои муҳити табиии зист ҳангоми истифодаи сарватҳои зеризаминӣ;

7) нобуд кардан ё зарар расондан ба чоҳҳои мушоҳидавию режимии обҳои зеризаминӣ, инчунин аломатҳои маркшейдерӣ ва геологи;

8) мудом риоя накардани тартиби пардохти пули истифодаи сарватҳои зеризаминӣ;

9) иҷро накардани талабҳои барои аҳолӣ бехавф гардонидани кону чоҳҳое, ки барҳам дода, ё худ хобонида мешаванд, инчунин талабҳои эҳтиёт кардани манбаъҳои маъданҳои фоиданок, кону чоҳҳо дар давраи хобондани онҳо;

10) қобили истифодаи минбаъда накардани қитъаҳои замин ва дигар объектҳои табиие, ки дар натиҷаи истифодаи сарватҳои зеризаминӣ зиён дидаанд;

11) иҷро накардани фармонҳои мақомоти назоратӣ, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии ҷинои, маъмурӣ ва ҷавобгарии дигар кашида мешаванд.

Қонунгузорӣ метавонад барои аъмоли дигари зидди Қонуни сарватҳои зеризаминӣ низ ҷавобгарӣ муқаррар намояд.

Моддаи 50. Ҳал намудани баҳсҳо

Баҳсҳо оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешаванд. (ҚҶТ аз 5.01.08 №351)

Моддаи 51. Додани товони зиён

Товони зиёне ки дар натиҷаи фаъолияти корхонаю муассиса ва ташкилотҳо, шаҳрвандон, мақомоти ҳокимият ва идораҳо ба истифодабарандаи сарватҳои зеризаминӣ расидааст, аз ҳисоби маблағи худашон ва буҷетҳои дахлдор ҷуброн мешавад.

Агар қитъаи манбаъҳои зеризаминӣ мавриди истифода қарор нагирифта бошад, товони зиён ба буҷети Ҷумҳурии Тоҷикистон, буҷетҳои ноҳияю шаҳрҳо бо роҳи ҳиссагузорӣ ирсол мегардад.

Бо ризояти тарафҳои манфиатдор ҷуброни пулии зиёнро метавон бо корҳои барқарорсозии хусусиятҳои табиии харобгардидаи манбаъҳои сарватҳои зеризаминӣ иваз кард.

Истифодаи худсаронаи сарватҳои зеризаминӣ ва сохтмони худсарона дар замини дорои манбаи маъданҳои фоиданок бидуни ҷуброни хароҷоти истифодаи ғайри қонунии сарватҳои зеризамини қатъ мегардад.

ФАСЛИ VII

ШАРТНОМАҲОИ БАЙНАЛХАЛҚИ

Моддаи 52. Шартномаҳои байналхалқӣ

Агар дар шартномаи байналхалқии Ҷумҳурии Тоҷикистон назар ба қоидаҳои муқарраркардаи Қонуни мазкур қойдаҳои дигар муайян шуда бошанд, қоидаҳои шартномаи байналхалқӣ татбиқ карда мешаванд.

Раиси Шӯрои Олии

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

шаҳри Душанбе, 20 июли соли 1994,

№ 983

ҚАРОРИ ШӮРОИ ОЛИИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар хусуси мавриди татбиқ қарор доданӣ Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

«Дар бораи сарватҳои зеризаминӣ»

(Ахбори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1004, №15-16, мод. 236)

Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

1. Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи сарватҳои зеризаминӣ» аз лаҳзаи нашр шуданаш мавриди татбиқ қарор дода шавад.

2. Шӯрои Вазирони Ҷумҳурии Тоҷикистон:

қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба ҳамин Қонун мутобиқ намояд;

дар хусуси ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи сарватҳои зеризаминӣ» мутобиқ гардонидани санадҳои қонунгузории ҷорӣ бо тартиби муқарраршуда таклифҳо тайёр намояд;

аз ҷониби вазорату идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ ва бекор карда шудани санадҳои меъёрӣ ва дигар санадҳояшонро, ки хилофи Қонуни мазкур мебошанд, таъмин кунад.

Раиси Шӯрои Олии

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

шаҳри Душанбе, 20 июли соли 1994,

№984

Русский

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.