Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ**

**ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**Дар бораи фаъолияти обуҳавошиносӣ**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон с. 2002, №11, мод. 741; с. 2006, №3, мод. 167;

с. 2007, №7, мод. 441; с. 2011, №12, мод. 850; с. 2014, №7, ќ. 2, мод. 418;

Қонуни ҶТ аз 23.07.2016 с., №1345)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии фаъолиятро дар соҳаи обуҳавошиносӣ муқаррар намуда, ба таъмин намудани талаботи давлат, шахсони ҳуқуқию воқеӣ ба маълумоти обуҳавошиносӣ, инчунин иттилоот дар бораи вазъи муҳити зист равона гардидааст.

Боби 1.

Муқаррароти умуЇ

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода бурда мешаванд:

**– фаъолияти обуҳавошиносӣ** - раванди мушоҳидаи вазъи муҳити зист, ҷамъоварӣ, коркард, таҳдил, нигоҳдорӣ, пешниҳод, баамалбарории маълумот ва пешгӯии тағйирёбии вазъи муҳити зист, инчунин корҳои таъсиррасонии фаъолона ба раванди обуҳавошиносӣ ва дигар равандҳои геофизикӣ **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

**– мониторинги муҳити табиии зист** – мушоҳидаи дарозмӯҳлат ба вазъи муҳити зист, ҳодисаҳои табиии дар он баамалоянда, инчунин баҳодаҳӣ ва пешгӯии вазъи он **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

**– нуқтаи статсионарии мушоҳидавҳ ба вазъи муҳити зист, (мннбаъд нуқтаи статсионарии мушоидавӣ)** - маҷмӯе, ки қитъаи замин ё як қисми акваторияи (қитьаи баҳр, дарё ва ғайра) дар он асбобу анҷом ва таҷҳизотҳои барои муайян кардани хусусияти муҳити зист пешбинишударо дар бар мегирад **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

**– нуқтаи сайёри мушоҳидавӣ ба вазъи муҳити зист (минбаъд - нуқтаи сайёри мушоҳидавӣ)** - маҷмӯе, ки аз платформаи (дастгоҳи парвозкунанда ё дигар воситаҳои ҳаракат) дар он асбобу анҷоми барои муайян кардани хусусияти муҳити зист насбшуда иборат аст **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

**– шабакаи мушоҳидавӣ** - маҷмӯи нуқтаҳои мушоҳидавии статсионарӣ ва сайёр, аз ҷумла ҷойҳои навбатдорӣ, стансияҳо, лабораторияҳо, марказҳо, идораҳои обуҳавошиносӣ, расадхонаҳо барои мушоҳида ба равандҳои физикӣ ва кимиёвии дар муҳити зист ба амалоянда ва муайян намудани хусусиятҳои ҳавошиносӣ, иқлимӣ, аэрологӣ, обшиносӣ, яхшиносӣ гелиогеофизикию ҳавошиносии кишоварзии пешбинишуда, инчунин барои муайян кардани дараҷаи ифлосшавии ҳавои атмосфера, хок ва иншооти обӣ **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

**– шабакаи давлатии мушоҳидавӣ** - шабакаи мушоҳидавии мақомоти махсуси ваколатдоркарашуда дар соҳаи обуҳавошиносӣ ва соҳаҳои ба он наздик **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

**– иттилоот дар бораи вазъи муҳити зист** - маълумоте, ки дар натаҷаи мониторинги муҳити зист ба даст оварда мешавад **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

**– иттилооти таъҷилӣ** - иттилооти таъҷилан интиқол додашаванда оид ба ҳодисаҳои хатарноки табиӣ, тағйироти ногаҳонии амалӣ ва пешбинишавандаи обу ҳаво ва ифлосшавии муҳити зист, ки ба ҳаёту саломатии аҳолӣ ва муҳити зист зарар расонда метавонанд **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

- маводи иттилоотӣ – иттилооти ҷамъбастшудаи дар натиҷаи таҳлили маълумот бадастовардашуда, ки барои паҳнкунӣ ва истифода пешбинӣ шудааст **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345);**

- иттилооти таъиноти умумӣ – иттилооти дастраси коркардшуда оид ба вазъи воқеӣ ва пешгуишавандаи муҳити зист ва сатҳи олудашавии он **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345);**

- иттилооти махсус – иттилоот дар бораи обуҳавошиносӣ, ки дар асоси шартнома пешниҳод мешавад ва барои омодасозии он гузаронидани корҳои иловагӣ, аз ҷумла ҷамъоварӣ, коркард ва таҳлили иттилооти мазкур, зарур аст **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345);**

**– таъсиррасонии фаъолона** - таъсиррасонӣ ба равандҳои ҳавопшносӣ ва дигар равандҳои геофизикӣ бо мақсади ба танзим даровардани онҳо ва кам кардани зарари эҳтимолӣ аз ин равандҳо ба аҳолӣ ва иқтисодиёт **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

**– ташкилотҳои махсусгардондашудаи таъсиррасоиии фаъолона ба равандҳои ҳавошиносӣ** - шахсони ҳуқуқие, ки растаниҳои кишоварзиро аз жола ҳимоя карда, боришот, парокандашавии туман ва тармафароиро ба танзим медароранд **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

**– стансияҳои дурдаст** – стансияҳое, ки аз маҳалҳои аҳолинишини шаҳру деҳот дар масофаи дур ва шароити мураккаби физикию ҷугрофӣ воқеъ гардида, бо онҳо алоқаи мунтазами нақлиётӣ вуҷуд надорад **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти обуҳавошиносӣ ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки аз тарафи Тоҷикистон эътироф шудаанд, иборат мебошад.

Боби 2.

Танзим ва идораи давлатии фаъолияти обуҳавошиносЇ

**Моддаи 3. Самтҳои асосии танзим ва идораи давлатии фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Самтҳои асосии танзими давлатии фаъолияти обуҳавошиносӣ аз инҳо иборатанд:

- ташаккул додан ва таъмин намудани кори шабакаи давлатии мушоҳидавӣ;

- таъмин намудани мақомоти ҳокимияти давлатӣ, Қувваҳои мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин аҳолӣ бо иттилоот дар бораи вазъи воқеӣ ва пешбинишавандаи муҳити зист, аз ҷумла ахбори таъҷилӣ;

- муайян кардани талабот ба маводи иттилоотӣ;

- муайян кардани номгӯи корҳои дорои аҳамияти ҷумҳуриявӣ дар соҳаи обуҳавошиносӣ, ташкил ва таъмини иҷрои онҳо;

- ташаккул додани захираҳои иттилооти давлатӣ дар соҳаи обуҳавошиносӣ, таъсис додан ва ба роҳ мондани кори фонди ягонаи давлатии маълумот дар бораи муҳити табиии зист;

- ташкил ва гузаронидани корҳо оид ба таъсиррасонии фаъолона ба равандҳои ҳавошиносӣ ва дигар равандҳои геофизикӣ, инчунин назорати давлатӣ ба гузаронидани ин корҳо дар тамоми қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- таъмин намудани муҳофизати шабакаи мушоҳидавии давлатӣ;

- иштирок дар ҳамкории байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи обуҳавошиносӣ;

- додани иҷозатномаи (литсензия) фаъолият дар соҳаи обуҳавошиносӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**Моддаи 4. Идораи давлатии фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Идораи давлатии фаъолияти обуҳавошиносиро мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардонад.

**Моддаи 5. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба фаъолияти обуҳавошиносӣ аз инҳо иборатанд:

- таъмини гузаронидани сиёсати ягонаи давлатӣ;

- қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ки шарту тартиби амалӣ гардонидани фаъолияти обуҳавошиносиро муайян менамоянд;

- ба амал баровардани сиёсати тарифӣ ва кредитию молиявӣ;

- тасдиқи сохтори мақомоти ваколатдоршудаи идораи давлатӣ оид ба фаъолияти обуҳавошиносӣ;

- муайян кардани тартибу шартҳои гузаронидани мониторинги муҳити зист;

- ҳифз ва муайян кардани меъёрҳои бехатарӣ ҳангоми таҳқиқи ҳолати муҳити зист, инчунин дар раванди иҷрои он дар шароити махсус;

- муқаррар намудани тартиби ҷуброни зарар (зарари воқеӣ, фоидаи аздастдода) ва зарари расида дар раванди фаъолияти обуҳавошиносӣ;

- ташкили ҳамкории байналмилалӣ дар фаъолияти обуҳавошиносӣ ва иштирок дар шабакаи байналмилалии обуҳавошиносӣ;

- ҳалли дигар масъалаҳои фаъолияти обуҳавошиносӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 6. *Ваколати* ***иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ*** **оид ба фаъолияти**

                      **обуҳавошиносӣ**

                                                               (ҚҶТ аз 26.07.14с., №1121; ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)

Салоҳияти *мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ* оид ба фаъолияти обуҳавошиносӣ аз инҳо иборатанд: **(ҚҶТ аз 26.07.14с., №1121)**

- тасдиқи самтҳои барномаҳои маҳаллии соҳаи фаъолияти обуҳавошиносӣ;

- тасдиқи сметаи маблағтузорӣ ба барномаҳои маҳаллӣ, аз ҷумла ба фаъолияти истеҳсолию хоҷагӣ ва инкишофи инфрасохтори иҷтимоӣ, ки барои иҷрои ин барномаҳои мақомоти худудии мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти обуҳавошиносӣ ҷалб карда шуданд;

- назорат ба фаъолияти шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ, ки ба фаъолияти обуҳавошиносӣ дар ҳудуди тобеи онҳо машғуланд;

- бо тартиби муқаррарӣ додани қитьаҳои замин ва объектҳои об барои ташкили шабакаҳои мушоҳидакунии (нуқтаҳои алоҳидаи статсионарии мушоҳидакунӣ) ҳолати муҳити зист;

- ҳалли дигар масъалаҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**Моддаи 7. *Ваколати* махсуси ваколатдори давлатӣ оид ба фаъолияти**

                     **обуҳавошнносӣ**

                                     (ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)

Салоҳияти мақомоти махсуси ваколатдори давлатӣ оид ба фаъолияти обуҳавошиносӣ аз инҳо иборатанд:

- гузаронидани сиёсати ягонаи давлатӣ, таҳия ва ба амал татбиқ намудани барномаҳои давлатӣ, кору чорабиниҳо оид ба фаъолияти обуҳавошиносӣ;

- тайёр намудани лоиҳаи санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ, таҳия ва қабули методикаи муайян намудани тартиби мушоҳидаи ҳолати муҳити зист;

- ба роҳ мондани фаъолият ва инкишофи соҳаи обуҳавошиносии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мутобиқ сохтани фаъолияти субъектҳои соҳаи обуҳавошиносӣ, ки ба мақомоти давлатии обуҳавошиносии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил намешаванд;

***- ҳамоҳангсозии пешбурд ва ҳалли масъалаҳои марбут ба таъғйирёбии иқлим*** **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345);**

- ташкил ва таъмини системаи давлатии мушоҳидавӣ, ҷамъоварӣ, коркард, таҳлил, маҳфуздорӣ, пешниҳод ва ба амал баровардани маълумотҳо дар бораи ҳолати муҳити табиии зист;

- таъмини истифодабарандагон бо маълумоти воқеӣ ва пешгӯӣ дар бораи ҳолати муҳити табиии зист, аз ҷумла маълумоти таъҷилӣ дар ин хусус;

- додани пешгӯиҳои расмӣ, дигар маводи иттилоотӣ оид ба арзёбии ҳолати муҳити зист;

- ташкил ва гузаронидани таҳқиқоти илмӣ оид ба баҳодиҳӣ ва пешгӯии ҳолати муҳити зист;

- ҳалли дигар масъалаҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Боби 3.

Фаъолияти обуҳавошиносЇ.

Обьектҳо ва субъектҳои фаъолияти обуҳавошиносӣ

**Моддаи 8. Принсипҳои фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Фаъолияти обуҳавошиносӣ бо риоя намудани принсипҳои зерин ба амал бароварда мешаванд:

- мушоҳидаи ҳаматарафа ва бефосила ба вазъи муҳити зист;

- ягонагӣ ва муқоисашавандагии усулҳои мушоҳидакунӣ ба вазъи муҳити зист, инчунин усулҳои ҷамъкунӣ, коркард, нигоҳдорӣ ва паҳн намудани иттилооте, ки дар натаҷаи мушоҳидакунӣ ба даст оварда шудааст;

- бехатарии гузаронидани корҳо оиди таъсири фаъолона ба равандҳои ҳавошиносӣ ва дигар равандҳо;

- якҷоя кардани тартиби дохилидавлатӣ ва байналмилалии мониторинги муҳити зист;

- самаранокии истифодаи иттилоот дар бораи вазъи воқеӣ ва пешбинишавандаи муҳити зист;

- мутобиқати фаъолияти мақомоти обуҳавошиносӣ бо вазифаҳои ҳифзи саломатии аҳолӣ, ҳифзи муҳити зист ва таъмини амнияти экологӣ;

- пурра, дуруст ва сари вақт дастрас будани иттилоот дар бораи ҳолати воқеию пешбинишавандаи муҳити зист ва самарабахш истифода бурдани он.

**Моддаи 9. Объектҳои фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Ба объектҳои фаъолияти обуҳавошиносӣ иқлим, шароити ҳавошиносӣ ва обшиносӣ, тағйири муҳити зист дар натиҷаи таъсири омилҳои табиӣ ва антропогенӣ, дохил мешаванд.

**Моддаи 10. Субьектҳои фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Субъекҳои фаъолияти обуҳавошиносӣ инҳо мебошанд:

- мақомоти махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи обуҳавошиносӣ ва ташкилотҳои минтақавии он;

- ташкилотҳои шабакаи мушоҳидакунӣ;

- дигар шахсони ҳуқуқӣ ва воқеие, ки фаъолияти обуҳавошиносиро дар асоси иҷозатнома (литсензия) ба амал мебароранд.

***Моддаи 10¹. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои кормандони мақомоти обуҳавошиносӣ***

*Кормандони мақомоти обуҳавошиносӣ ҳуқуқҳои зерин доранд:*

*- пӯшидани либоси махсус ва доштани нишони фарқкунанда;*

- гирифта гаштан, нигоҳ доштан ва истифодаи силоҳи ғайринизомии намуди худмуҳофизатӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345);**

*- ҳуқуқҳои дигаре, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ муқаррар кардаанд.*

*Кормандони мақомоти обуҳавошиносӣ ӯҳдадориҳои зерин доранд:*

*- риоя намудани интизоми хизматӣ;*

*- таъмини хифзи моликияти давлатӣ;*

*- балнд бардоштани сатҳи касбӣ ва тахассусӣ;*

*-ӯҳдадориҳои дигаре, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ муайян кардаанд.*

**(ҚҶТ аз 26.12.11с., №786)**

Боби 4.

Асосҳо ва тартиби анҷом додани фаъолияти обуҳавошиносӣ

**Моддаи 11. Иҷозатномадиҳии фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Иҷозатномадиҳии фаъолият дар соҳаи обуҳавошиносӣ ва соҳаҳои ба он алоқаманд, аз ҷумла иҷрои корҳои фаъолона таъсир расонидан ба ҳодисоту равандҳои обуҳавошиносӣ ва геофизикӣ, тибқи Ќонуни Љумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» амалӣ карда мешавад.

Моддаи 12. Намудҳои мушоҳидаи вазъи муҳити зист

Мушоҳидаи вазъи муҳити зист ба навъҳои зерин тақсим мешавад:

- ҳавошиносии назди заминӣ;

- обшиносӣ;

- яхшиносӣ;

- ҳавошиносии кишоварзӣ;

- актинометрӣ ва тавозуни гармӣ;

- аэрологӣ;

- ҳавошиносии радиолокатсионӣ;

- озонсанчӣ;

- дараҷаи ифлосшавии атмосфера, обҳо, хок, замин, қабати барф, олами наботот.

Мушоҳида ба вазъи муҳити зист нисбати дигар ҷузъиёти муҳити зист, инчунин дар шароити махсус ва ба мақсадҳои мудофиа низ сурат гирифта метавонад.

**Моддаи 13. Фаъолияти мақомоти обуҳавошииосии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи**

                      **ҳавошнносӣ**

Фаъолияти мақомоти обуҳавошиносӣ дар соҳаи ҳавошиносӣ ба муайян кардани вазъият ва инкишофи ҳодисаҳои ҳавошиносӣ, равандаои техногенӣ, физикӣ, кимиёвӣ ва дигар равандҳо дар атмосфера ҳангоми таъсири мутақобила бо дигар объектҳои муҳити зист нигаронида шудааст.

Бо мақсади ба даст овардани маълумотҳои ҳавошиносӣ дар баландиҳои дараҷаи стандартӣ ва махсуси атмосфера мушоҳидаи аэрологӣ гузаронида мешавад.

Барои омӯхтани таъсири шароитҳои ҳавошиносӣ ба инкишофи зироатҳои кишоварзӣ ва парвариши ҳосил назорати ҳавошиносии кишоварзӣ анҷом дода мешавад.

Вазифаҳои асосии фаъолияти обуҳавошиносӣ дар соҳаи ҳавошиносӣ аз инҳо иборатанд:

- таъмин намудани ташкилотҳои пешгӯи бо маълумотҳои зарурӣ барои тартиб додани пешгӯии ҳамаи талаботи обуҳавошиносӣ ва огоҳ намудан аз шароитҳои номусоиди дарназардошта;

- огоҳ кардани мақомоти давлатӣ, шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ аз ҳодисаҳои хавфнок ва табиии атмосфера ё равандҳои иқлимӣ, дигар тағйиротҳои ҳавошиносии муҳити зист;

- ҷамбасти маълумотҳои боэътимод дар бораи низоми ҳавошиносӣ ва радиатсионӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**Моддаи 14. Фаъолияти мақомоти обуҳавошиносӣ дар соҳаи обшиносӣ**

Фаъолияти мақомоти обуҳавошиносӣ дар соҳаи обшиносӣ ба мақсади ҷамъоварии маълумот дар бораи ҳолати дарёҳо, кулҳо, обанборҳо, каналҳо, дигар объектҳои об ва умуман дар бораи захираи оби рӯи заминӣ, ки ба мақсадҳои зерин зарур аст, анҷом дода мешавад:

- қонеъ гардонидани талаботи аҳолӣ ва хоҷагии халқ ба маълумотҳои оид ба тағйирёбии низомҳои обшиносии объектҳои об ва ҳодисаҳои хавфноки обшиносӣ;

- омӯхтани қонуниятҳои фазоию муваққатии низоми обшиносӣ, бурдани ҳисоботи давлатии обҳо, кадастри об, ҳисоби захираҳои об ва тавозуни оби ҳавзаҳо ва ҳудудҳои обӣ, баҳодиҳӣ ба таъсири фаъолияти хоҷагӣ ба низоми объектҳои об ва захираҳои об.

**Моддаи 15. Мушоҳида ва назорати мақомоти обуҳавошиносӣ ба сатҳи ифлосшавии**

                         **муҳити зист**

Мақомоти обуҳавошиносӣ ба сатҳи ифлосшавии атмосфера, обҳои рӯизаминӣ, хок, замин, олами наботот ва қабатҳои барф бо мақсади муайян намудани сарбории антропогении ин объектҳои муҳити зист аз ҳисоби партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ва аз сарҳад воридшавии онҳо назорат ва мушоҳида мекунад, инчунин ба ифлосшавии радиоактивии атмосфера, об, хок, замин ва таҳшинҳои зери замин мушоҳида ва назорат мебарад.

Номгӯи моддаҳои ифлоскунандаро, ки онҳо мавриди мушоҳида ва назорат қарор мегиранд, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

**Моддаи 16. Фаъолияти обуҳавошиносӣ дар шароити махсус**

Фаъолияти обуҳавошиносӣ дар шароити махсус (офатҳои табиӣ, фалокатҳо, садамаҳо ва дигар вазъиятҳои фавқулодда, барҳам додани оқибатҳои онҳо) қисми таркибии амали системаи давлатии пешгирӣ ва барҳамдиҳии оқибатҳои вазъияти фавқулоддаи табиӣ ва техногенӣ мебошад.

Ҳангоми офатҳои табиӣ, фалокатҳо ё садамаҳо, ки боиси ифлосшавии муҳити зист гардидаанд ё боиси он шуда метавонанд, мушоҳидаҳои иловагӣ ба тағйироти муҳити зист гузаронида мешавад.

***Моддаи 17. Мониторинги ҳолати муҳити зист***

Амалӣ намудани мушоҳидаҳо ва фаъолияти дигари пешбининамудаи моддаҳои 12-16 Қонуни мазкур аз ҷониби мақомоти обуҳавошиносӣ асоси мониторинги ҳолати муҳити зист ба ҳисоб меравад **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345).**

**Моддаи 18. Нуқтаҳои шабакаҳои мушоҳидакунӣ ва ҳифзи онҳо**

Воҳиди ибтидоии истеҳсолии системаи миллии обуҳавошиносӣ ва шабакаи байналмилалии обуҳавошиносӣ, ки дар бораи ҳолати муҳити зист бевосита маълумот гирифта, онро кор карда, ба марказҳои обуҳавошиносӣ пешниҳод менамояд, нуқтаи шабакаи мушоҳидакунӣ мебошад.

Вайрон кардан ё ба ҷои дигар кучонидани нуқтаҳои шабакаҳои мушоҳидакунӣ, инчунин кушодани объектҳои нав ё бастани объектҳои амалкунанда, ки ба шабакаи давлатии мушоҳидакунӣ дохил мешаванд, танҳо бо иҷозати мақомоти махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти обуҳавошиносӣ бо мувофиқаи *мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ* сурат мегирад. (ҚҶТ аз 26.07.14с., №1121)

Бо мақсади ба даст овардани маълумоти боэътимод дар бораи гузариши равандҳои табиӣ дар ҷойҳои гузаронидани мушоҳидаи ҳолати муҳити зист дар атрофи нуқтаҳои шабакаҳои мушоҳидакунӣ, минтақаҳои муҳофизатӣ ҷорӣ намуда, дар онҳо фаъолияти хоҷагӣ ва дигар фаъолият маҳдуд карда мешавад.

Тартиби муқарар кардани минтақаҳои муҳофизатӣ ва номгӯи маҳдудиятҳои фаъолияти хоҷагӣ ва дигар фаъолиятро дар онхо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Барои ҷойгаркунии шабакаҳои мушоҳидакунӣ ҷудо кардани қитъаҳои замин ва акваторияи обӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад

Соҳибони заминҳо, заминистифодабарандагон ва дигар истифодабарандагони табиат, ки дар қитъаҳои замини онҳо нуқтаҳои шабакаҳои мушоҳидакунӣ ҷойгир шудаанд, ӯҳдадоранд барои ба ин нуқтаҳо омада анҷом додани корҳои мушоҳидавӣ, интихоби намунаҳо, таъмиру барқарорсозӣ ва дигар корҳо имконият фароҳам оваранд.

**Моддаи 19. Маблағгузорӣ ба фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Таъминоти молиявии фаъолияти давлатии обуҳавошиносӣ аз ҳисоби маблағҳои зерин сурат мегирад:

- буҷети давлатӣ;

***- маблағҳои махсуси ҳифзи муҳити зист*** **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)**;

- манбаҳои дигари манънакардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Фаъолияти обуҳавошиносӣ мумкин аст дар асоси шартнома аз рӯи фармоишҳои шахсони ҳуқуқӣ ва воқеъӣ бидуни расондани зарар ба иҷрои ҳаҷми корҳое, ки аз ҳисоби буҷет маблағгузорӣ мегардад, низ иҷро карда шавад.

Корҳо дар соҳаи обуҳавошиносӣ ҳангоми барҳам додани оқибатҳои вазъияти фавқулода аз ҳисоби буҷети давлатӣ ва дигар манбаҳои манънакардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағгузорӣ карда мешаванд.

Боби 5.

Иттилоот дар бораи вазъи муҳити зист

Моддаи 20. Категорияҳои дастрасшавии иттилоот дар бораи вазъи муҳити зист ва маводи

                        иттилоот

Иттилоот дар бораи вазъи муҳити зист ва маводи иттилоотӣ ошкоро ва ба ҳама дастрас мебошад, ба истиснои иттилоот, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба категорияи дастрасшавии маҳдуд мансуб дониста шудааст.

Иттилооти таъиноти умумӣ ба гурӯҳи захираҳои ҷумҳуриявии иттилоот дар соҳаи обуҳавошиносӣ мансуб дониста мешавад.

Моддаи 21. Фонди ягонаи давлатии маълумот дар бораи вазъи муҳити зист

Фонди ягонаи давлатии маълумот дар бораи вазъи муҳити зист, дар асоси ҷамъкунӣ, коркард, баҳисобгирӣ, нигоҳдорӣ ва паҳн намудани иттилоотӣ барасмиятдаровардашуда дар бораи вазъи муҳити зист ташаккул меёбад.

Таркиб ва сохтори маълумоти барасмиятдаровардашуда дар бораи вазъи муҳити зист, инчунин тартиби ташаккул додан ва ихтиёрдорӣ кардани фонди ягонаи давлатии маълумотро дар бораи вазъи муҳити зист Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

**Моддаи 22. Тартиби пешниҳод кардани иттилоот дар бораи вазъи муҳити зист аз тарафи**

                       **шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ**

Пешниҳод кардани иттилоот дар бораи вазъи муҳити зист, аз тарафи шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ ба мақомоти махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи обуҳавошиносӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ гардонида мешавад.

**Моддаи 23. Шартҳои ба истифодабарандагон (истеъмолкунандагон) пешниҳод намудани**

                        **итталоот ва маводи иттилоотӣ дар бораи вазъи муҳити зист**

Иттилоот ва маводи иттилоотӣ дар бораи вазъи муҳити зист ба истифодабарандагон бепул, инчунин дар асоси шартномаҳо мувофиқи қонунгузории Ҷумҳрии Тоҷикистон пешниҳод карда мешавад.

Иттилоотӣ таъиноти умумӣ ба истифодабарандагон дар шакли матнҳо ба тарзи хаттӣ, таблитсаҳо ва ҷадвалҳо ба воситаи алоқаи почта, тавассути воситаҳои ахбори умум ва алоқаи электронӣ мувофиқи тартиби иттилоотӣ доимӣ ё аз рӯи дархости истифодабарандагон расонида мешавад.

Иттилооти махсус дар бораи вазъи муҳити зист ба истифодабарандагон дар асоси шартнома расонида мешавад.

Мақомоти махсус ваколатдори давлатӣ дар соҳаи обуҳавошиносӣ вазифадораст, ки ба истифодабарандагон ба таркиби иттилооти пешниҳодшуда оид ба вазъи муҳити зист, дар бораи шаклҳои расонидани ин иттилоот ба ташкилотҳое, ки ба истифодабарандагон хизмати ахборотӣ мерасонанд, маълумот диҳад.

Тартиби пешниҳод намудани иттилоот дар бораи вазъи муҳити зист аз тарафи шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ давлатҳои хориҷӣ бо шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

***БОБИ 5¹. ҲАМКОРИИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН***

***ДАР СОҲАИ ОБУҲАВОШИНОС***Ї

(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345)

***Моддаи 23¹. Ҳамкории байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи обуҳавошиносӣ***

Ҳамкории байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи обуҳавошиносӣ дар асоси шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад. Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ташаккул ва рушди шабакаҳои байналмилалии мушоҳидавӣ ва мубодилаи иттилооти байналмилалӣ дар бораи муҳити зист васатҳи олудашавии он мусоидат менамояд.

Мақомоти махсуси ваколатдори давлатӣ оид ба фаъолияти обуҳавошиносӣ ҳифзи манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва танзими фаъолияти шахсони ҳуқуқиро, новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва шахсони воқеиро ҳангоми амалисозии ҳамкориҳои байналмилалӣ   дар соҳаи обуҳавошиносӣ,таъмин месозад.

Тартиби иштироки мақомоти махсуси ваколатдори давлатӣ оид ба фаъолияти обуҳавошиносӣ дар ҳамкории байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла дар мубодилаи иттилоот оид ба вазъи муҳити зист, дар асоси шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад **(ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1345).**

Боби 6.

Муқаррароти хотимавЇ

**Моддаи 24. Назорати давлатӣ ба амалӣ гаштани фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Вазифаи назорати давлатӣ ба амалӣ гаштани фаъолияти обуҳавошиносӣ аз ҷониби ҳамаи иштирокдорони он новобаста ба шаклҳои моликият ва тобеъият иҷро намудани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти обуҳавошиносӣ мебошад.

Ба амалӣ гаштани фаъолияти обуҳавошиносӣ мақомоти махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти обуҳавошиносӣ ва мақомоти ҳудудии он бо тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикисгон назорати давлатӣ мебаранд.

**Моддаи 25. Ҳалли баҳсҳо байни иштирокдорони фаъолияти обуҳавошиносӣ**

Баҳсҳои байни истеҳсолкунандагон ва истифодабарандагони маълумот дар бораи ҳолати муҳити зист бо тартиби суди баррасӣ мешаванд.

**Моддаи 26. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур**

Шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ, ки талаботи Қонуни мазкурро вайрон мекунанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 27. Тартиби мавриди амал қарор додани Конуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмиаш мавриди амал қарор дода шавад.

**Президенти**

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                      Э. РАҲМОНОВ



ш. Душанбе, 2 декабри соли 2002

№86
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	86	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ФАЪОЛИЯТИ ОБУҲАВОШИНОСӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	02.12.2002	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

Қ**ОНУНИ**

**ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**Дар бораи алоқаи фелдегерӣ**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2002, №11, мод. 705)

Қонуни мазкур вазифаҳо, асосҳои ҳуқуқӣ, принсипҳои ташкилии мақомоти алоқаи фелдегерӣ ва ҳамкории онро бо дигар мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

БОБИ I. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

**Моддаи 1. Таъиноти алоқаи фелдегерӣ**

Алоқаи фелдегерӣ яке аз намудҳои алоқаи почтавӣ мебошад, ки тавассути он ҳуҷҷатҳои муҳим ва асосан махфиро хаткашонҳои махсуси низомӣ бурда мерасонанд.

Алоқаи фелдегериро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мақомоти ваколатдори давлатӣ - хадамоти давлатии фелдегерӣ таъмин менамояд, ки он қисми таркибии қувва ва воситаҳои таъмини амнияти давлатӣ буда, муҳофизати манфиатҳои ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судиро ба амал мебарорад, инчунин ба мақсади муҳофизати манфиатҳои давлатӣ амал мекунад. Сохтор ва тартиби фаъолияти мақомоти мазкур бо Низомномае, ки онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, муайян мегардад.

Моддаи 2. Вазифаҳои алоқаи фелдегерӣ

Алоқаи фелдегерӣ вазифадор аст, ки

дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ба пойтахтҳои давлатҳои иштирокчии Созишномаи алоқаи байниҳукуматии фелдегерӣ бурда расонидан ва аз он ҷо овардани муросилоти фавқулодда муҳим, комилан махфӣ, махфӣ ва дигар муросилоти хизматии (минбаъд муросилот);

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон:

мақомоти ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар баъзе ҳолатҳо дигар мақомоти ҳокимияти иҷроия, ки тибқи қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд;

мақомоти идораи ҳарбӣ, амният, корҳои дохилӣ ва хизмати сарҳадӣ;

объектҳои саноатӣ ва ҳарбӣ, ки аҳамияти фавқулодда муҳими давлатӣ доранд - тибқи қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

ба хориҷа бурда расонидани муросилот, инчунин ҳуҷҷатҳои техникӣ ва намунаҳои маснуоти саноатӣ - тибқи қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

расонидани муросилоти сардорони давлатҳо ва ҳукуматҳо, мақомоти ҳокимияти давлатии - иштирокчиёни Созишномаи алоқаи байниҳукуматии фелдегериро таъмин намояд.

Рӯйхати мақомоти ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судии Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ки ба онҳо хадамоти давлатии фелдегерии Ҷумҳурии Тоҷикистон хизмат мерасонад, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оиди хадамоти алоқаи фелдегерӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оиди хадамоти алоқаи фелдегерӣ ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз ҳамин Қонун ва дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф кардааст, иборат мебошад.

**Моддаи 4. Принсипҳои ташкили алоқаи фелдегерӣ**

Алоқаи фелдегерӣ дар асоси принсипҳои зерин ба роҳ монда мешавад:

қонуният;

маҳфуздории кафолатнок ва фаврӣ ҳангоми расонидани муросилот;

ягонагии ташкилии системаи мақомоти алоқаи фелдегерӣ;

муҳофизати сирри давлатӣ, инчунин дигар маълумотҳое, ки Қонун муҳофизат мекунад;

яккасардорӣ ва масъулияти шахсӣ барои вазифаи супоридашуда мутобиқи ҳамин Қонун;

таҳти назорат қарор доштани мақомот ва шахсони мансабдори алоқаи фелдегерӣ.

Дар алоқаи фелдегерӣ таъсис ва фаъолият кардани сохторҳои ҳизбҳои сиёсӣ ва дигар иттиҳодияҳои ҷамъиятие, ки мақсадаҳои сиёсӣ доранд, манъ аст.

**Моддаи 5. Ҳамкории хадамоти алоқаи фелдегерӣ бо мақомоти ҳокимияти иҷроия**

Хадамоти фелдегерӣ вазифаҳои дар наздаш гузошташударо дар ҳамкорӣ бо ташкилотҳо, мақомоти тобеи ҳокимияти иҷроия ҳал менамояд. Мақомоти ҳокимияти иҷроия, ки рӯйхати онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд, мақомоти ҳудудии онҳо ӯҳдадоранд дар доираи ваколатҳояшон дар ташкили таъҷилан расонидани муросилот ва таъмини шароити маҳфуздории кафолатноки он ба хадамоти фелдегерӣ мусоидат намоянд, инчунин ба кормандони хадамоти фелдегерӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳояшон оиди расонидани муросилот кӯмак расонанд.

**БОБИ** II. ҲУҚУҚ ВА ӮҲДАДОРИҲОИ МАҚОМОТИ АЛОҚАИ ФЕЛДЕГЕРӢ

**Моддаи 6. Ҳуқуқи мақомоти алоқаи фелдегерӣ**

Ба мақомоти алоқаи фелдегерӣ барои иҷрои вазифаҳои ба зиммаашон гузошташуда ҳуқуқ дода мешавад, ки:

тартиби қабул ва расонидани муросилот, меъёр, андоза ва нархи хизмати алоқаи фелдегериро муқаррар менамояд;

аз рӯи тарифи дар нақлиёт муқарраргардида муросилот ва кормандони ҳамроҳикунандаи онро дар хатҳои амалкунандаи сайри нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ва автомобилӣ кашонанд. Муросилоти шахсон ва мақомоти ҳокимияти давлатӣ, ки моддаи 2 ҳамин Қонун муайян кардааст, дахлнопазир буда, он боздошта ва аз назар гузаронида намешавад;

дар фурӯдгоҳҳои ҳавоӣ ва вокзалҳои роҳи оҳан барои муваққатан ҷойгир кардани муросилот ва кормандони ҳамроҳикунандаи он аз биноҳои алоҳидаи мақомоти минтақавии Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода баранд;

барои таъмини бурдарасонӣ ва маҳфузияти муросилот ҳангоми ҳолатҳои фавқулодда воситаҳои алоқаеро, ки ба корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мансубанд, истифода баранд. Мақомоти алоқаи фелдегерӣ бо талаби соҳибони воситаҳои алоқа хароҷоти соҳибони онро дар ин ҳолатҳо ҷуброн мекунанд;

ба шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ иҷозат диҳанд, ки ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ дар мавридҳои зарурӣ қувваи ҷисмониро ба кор баранд, инчунин дар ҳолатҳо ва бо тартиби пешбиникардаи ҳамин Қонун воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишонро нигоҳ доранд, гирифта гарданд ва истифода баранд;

барои иҷрои вазифаҳои гузошташуда биноҳо ё иншоотҳои заруриро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон созанд ё ба иҷора гиранд. Мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадоранд барои ҷойгир кардани мақомоти минтақавии хадамоти фелдегерӣ кӯмак расонанд;

автомобилҳоеро, ки сабти ягон хел навиштаҷоти фарқкунанда ва рангубори махсус надоранд, вале бо маякҳои шӯълапоши кабудранг, сигналҳои махсуси овозӣ ва воистаҳои алоқа ҷиҳозонида нашудаанд, истифода баранд. Автомобилҳои мақомоти алоқаи фелдегерӣ ба қатори «мошинҳои махсус» дохил гардида, бе розигии онҳо ба манфиати дигар мақомот ва ташкилотҳо истифода бурда намешаванд.

**Моддаи 7. Ӯҳдадории мақомоти алоқаи фелдегерӣ**

Мақомоти алоқаи фелдегерӣ мутобиқи вазифаҳои дар наздашон гузошташуда ӯҳдадоранд:

расонидани муросилоти шахсон ва мақомоти ба ҳамин Қонун муайяншударо ташкил ва таъмин намоянд;

шабакаи доимо амалкунанда ва дар сурати зарурат хатҳои сайри махсуси фелдегериро низ, ки расонидани таъҷилии муросилотро таъмин менамоянд, муқаррар кунанд ва такмил диҳанд;

чорабиниҳоро оиди муҳофизати муросилоти расонидашуда то нобуд кардани он ҳангоми имконнопазир будани таъмини маҳфуздории он ба амал бароранд;

дар фаъолияти худ маҳфуздории сирри давлатӣ ва дигар маълумотҳоеро, ки қонун мухофизат мекунад, таъмин намоянд;

тайёриро барои сафарбаркунии мақомоти хадамоти алоқаи фелдегерӣ барои кор дар вақти ҷанг ва дар шароити ҳолати фавқулодда таъмин кунанд;

дар доираи салоҳияти худ бо ҳамин гуна мақомоти давлатҳои иштирокчии Созишномаи алоқаи байниҳукуматаи фелдегерӣ ҳамкорӣ намоянд;

тайёрии касбии кормандони хадамоти алоқаи фелдегериро таъмин намоянд;

барои таъмини амнияти шахсӣ чораҳо бинанд.

**БОБИ** **III. ҚУВВА ВА ВОСИТАҲОИ ТЕХНИКИИ ХАДАМОТИ АЛОҚАИ ФЕЛДЕГЕРӢ**

**Моддаи 8. Кормандони хадамоти алоқаи фелдегерӣ**

Барои хизмат ба алоқаи фелдегерӣ шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз рӯи сифатҳои шахсӣ ва корӣ, маълумот ва вазъи саломатиашон ба иҷрои вазифаҳои ба зиммаи кормандони хадамоти фелдегерӣ гузошташуда қобиланд, қабул карда мешаванд. Ҳайати шахсии хадамоти давлатии фелдегерии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳайати сардорикунандаи марбути кадрҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, хизматчиён ва кормандони кироя тақсим мешаванд. Тартиби пурра кардани ҳайати шахсӣ, таъин, озодкунӣ ва ба вазифаи дигар гузаронидани шахсоне, ки дар вазифаҳои ҳайати сардорикунандаи хадамоти давлатии фелдегерии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доранд, Кодекси меҳнат ва Низомномаи хадамоти давлатии фелдегерии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд, муайян карда мешавад.

Ҳайати сардорикунандаи хадамоти фелдегерӣ хизматро мутобиқи Низомномаи амалкунандаи хизмати мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон адо мекунад.

Ба ҳайати кормандони кирояи алоқаи фелдегерӣ қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи меҳнат амал мекунад.

**Моддаи 9. Воситаҳои техникии хадамоти алоқаи фелдегерӣ**

Барои таъмини ҳифзи кафолатнок ҳангоми расонидани муросилот мақомоти хадамоти фелдегерӣ дар доираи салоҳияти худ воситаҳои махсуси техникии ҳифз, нақлиёт ва алоқаро истифода мебаранд. Воситаҳои техникии ҳифз, алоқа, ки аз тарафи мақомоти алоқаи фелдегерӣ истифода мешаванд, усулҳои истифодаи онҳо набояд ба ҳаёт ва саломатии одамон таҳдид кунад, инчунин ба муҳити зист зарар расонад.

**БОБИ** IV. ҲИФЗИ ҲУҚУҚӢ ВА ИҶТИМОИИ КОРМАНДОНИ ХАДАМОТИ АЛОҚАИ ФЕЛДЕГЕРӢ

**Моддаи 10. Мақоми ҳуқуқии кормандони хадамоти алоқаи фелдегерӣ**

Кормандони хадамоти алоқаи фелдегерӣ намояндаи ҳокимияти давлатӣ ба ҳисоб рафта, таҳти ҳимояи давлатӣ буда ва ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ шахси дахлнопазир мебошад. Ҳеҷ кас ҳақ надорад, ки ба фаъолияти хизматии корманди хадамоти алоқаи фелдегерӣ дахолат намояд, ба ғайр аз сардорони бевосита, инчунин шахсоне, ки ба онҳо Қонуни мазкур ваколат додааст.

Халалрасонӣ ба вазифаҳои хизматиашро иҷро намудани корманди хадамоти алоқаи фелдегерӣ, дар ҳама шаклҳояш бетаъхир бо ҳама гуна воситаҳо ва усулҳое, ки Қонуни мазкур иҷозат додааст, пешгирӣ карда мешавад.

Ба корманди хадамоти алоқаи фелдегерӣ дар ташкил намудани корпартоӣ ва иштирок дар гузаронидани он манъ карда мешавад. Ба шахсони ҳайати сардорикунанда ва хизматчиёни алоқаи фелдегерӣ шомил будан ба ҳизбҳои сиёсӣ ва дигар иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ки мақсадҳои сиёсӣ доранд, машғул шудан бо фаъолияти соҳибкорӣ, инчунин дар як вақт дар чанд ҷой кор кардан манъ аст, ба истиснои фаъолияти эҷодӣ, илмӣ ва омӯзгорӣ.

Кормандони кирояи алоқаи фелдегерӣ бо мақсади ҳимояи ҳуқуқҳои касбӣ, иҷтимоию иқтисодӣ ва дигар ҳуқуқу манфиатҳои қонунӣ ҳақ доранд дар асоси ихтиёрӣ мутобиқи қонунгузории ҷорӣ дар иттифоқҳои (ассотсиатсияҳои) касаба муттаҳид ё дохил шаванд. Иттифоқҳои (ассотсиатсияҳои) касаба ҳақ надоранд ба фаъолияти раёсатҳо, шӯъбаҳо ва дигар воҳидҳои сохтории алоқаи фелдегерӣ оиди иҷрои вазифаю ӯҳдадориҳои ба зиммаашон гузошташуда дахолат намоянд.

Шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти фелдегерӣ, ки ба сафари хизмати фиристода шудаанд, аз ҳуқуқи бенавбат харидани ҳуҷҷатҳои рафтуомад ба ҳамаи намудҳои нақлиёт ва аз ҳуқуқи бенавбат ҷой гирифтан дар меҳмонхона аз рӯи шаҳодатномаи сафари хизмати мутобиқи созишномаҳои байниҳукуматии соҳаи алоқаи фелдегерӣ истифода мебаранд.

**Моддаи 11. Ҳифзи иҷтимоии кормандони хадамоти фелдегерӣ**

Шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти фелдегерӣ ва аъзои оилаи онҳо аз ҳамаи ҳуқуқу имтиёзҳои муқарраркардаи қонунгузорӣ барои шахсони ҳайати сардорикунандаи мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аъзои оилаи онҳо истифода мебаранд. Шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти фелдегерӣ, ки дар нақлиёти ҳавоӣ вазифаи хизматиро иҷро менамоянд, барои гирифтани музди иловагии барои соати парвоз дар ҳаҷми меъёри соатбайъи роҳбаладҳои ҳавопаймоҳои авиатсияи гражданӣ ҳуқуқ доранд. Ба хизматчиён ва коргарони хадамоти фелдегерӣ барои собиқаи кор музди иловагӣ муқаррар карда мешаванд.

Дар сурати ба ҳалокат расидани шахси ҳайати сардорикунандаи хадамоти фелдегерӣ ҳангоми ба амал баровардани фаъолияти хизматиаш ба оилаи шахси ҳалокгардида, ки барои беҳдошти шароити манзилӣ эҳтиёҷ дорад, ҳуқуқи гирифтани манзилгоҳ, аз ҷумла аз ҷой хизмати мазкур нигоҳ дошта мешавад. Дар ин маврид манзилгоҳ ба оилаи шахсӣ ҳалокгардида на дертар аз як соли баъди ҳалок шудани ӯ дода мешавад.

Моддаи 12. Суғуртаи ҳатмии давлатӣ ва талофии зарари шахсони ҳайати сардорикупандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ

Ҳаёт ва саломатии шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ аз ҳисоби маблағҳои буҷет бо тартиби муайянкардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои кормандони корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо суғуртаи ҳатмии давлатӣ фаро гирифта мешавад.

Талофии зараре, ки ба ҳаёт, саломатӣ ва амволи шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти фелдегерӣ, тибқи фаъолияти хизматиаш расонида шудааст, бо тартиби муайянкардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои кормандони корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

**БОБИ** V. АЗ ТАРАФИ ШАХСОНИ ҲАЙАТИ САРДОРИКУНАНДАИ ХАДАМОТИ АЛОҚАИ ФЕЛДЕГЕРӢ ИСТИФОДА ШУДАНИ ҚУВВАИ ҶИСМОНӢ, ВОСИТАҲОИ МАХСУС ВА СИЛОҲИ ОТАШФИШОН

**Моддаи 13. Шартҳо ва ҳади истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон**

Шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ ҳуқуқ доранд, ки қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишонро барои иҷрои вазифаҳои ба зимагузоштаашон танҳо дар ҳолатҳо ва тартиби муқарраркардаи Қонуни мазкур истифода баранд.

Номгӯи намудҳои воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишонро, ки хадамоти давлатии фелдегерии Ҷумҳурии Тоҷикистон дорад, аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мегардад.

Шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ вазифадоранд, ки аз тайёрии махсус, инчунин аз тафтиши давра ба давра гузаранд, ки ба талаботҳои шароити истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон вобастагӣ доранд.

Ҳангоми ба кор бурдани қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон, шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ вазифадоранд, ки дар бораи нияти истифодаашон он шахсеро, ки ба муқобили вай қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон истифода хоҳад шуд, огоҳ намояд, бо дарназардошти муҳлате, ки барои иҷрои талаботи қонунии шахси ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерии давлатӣ зарур аст, ба истиснои мавридҳое, ки таъхир кардан дар истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон нисбати ҳифзи муросилоти расонидашаванда, барои ҳаёт ва саломатии кормандони хадамоти алоқаи фелдегерӣ хавфи бевосита дошта ва ё огоҳонидан дар ҳолати рухдода ҷоиз ё мумкин нест.

Зараре, ки аз тарафи шахси ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ дар ҳолати мудофиаи зарурӣ расонда шудааст, агар дар ин бобат ҳудуди ин амал вайрон нашуда бошад, мутобиқи Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси талофӣ намешавад.

Дар ҳолати мудофиаи зарурӣ ё дар ҳолатҳои зарурати ниҳоӣ шахси ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ ҳангоми мавҷуд набудани воситаҳои махсус ё силоҳи оташфишон ҳуқуқ дорад, ки аз ҳамаи воситаҳои дастрас истифода барад.

Дар бораи ҳар мавриди истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон шахси ҳайати сардорикунандаи хадамоти фелдегерӣ дар муҳлати 24 соат аз лаҳзаи истифодаи онҳо вазифадор аст, ки ба сардори мақоми хадамоти алоқаи фелдегерии маҳали хадамоти худ ё маҳали истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон гузориш пешниҳод кунад.

Сардори мақоми хадамоти алоқаи фелдегерӣ ба прокурор, дар бораи ҳама мавридҳо ҳалокшавӣ ё маҷруҳшавии ашхосе, ки ба муқобили онҳо аз қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон истифода шудааст, хабар расонад.

**Моддаи 14. Истифодаи қувваи ҷисмонӣ**

Шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ ҳуқуқ доранд, ки қувваи ҷисмонӣ, аз ҷумла усулҳои ҷангии муҳорибаро барои бартараф кардани кӯшиши аз худ кардани муросилот, муқобилат намудан ба талаботи қонунии шахсони ҳайати хадамоти алоқаи фелдегерӣ истифода баранд, агар усулҳои ғайриистифодаи қувва боиси таъмин нашудани вазифаҳои ба онҳо гузошташуда гардад.

Истифодаи усулҳои ҷангии муҳорибаи дастӣ нисбати занон бо аломати аёни ҳомиладорӣ, шахсони дорои аломатҳои маъюбӣ ва хурдсолон, ба истиснои аз тарафи шахсони мазкур муқовимати силоҳнок нишон додан, ҳамлаи гурӯҳӣ ва ё силоҳнок шуданаш, ки ин боиси таҳдид ба расонидани муросилот, ҳаёт ва саломатии кормандони хадамоти алоқаи фелдегерӣ гардад, манъ аст.

Моддаи 15. Истифодаи воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон

Шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ ҳуқуқ доранд, ки воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишони дар ихтиёри хадамоти давлатии фелдегерии Ҷумҳурии Тоҷикистон бударо дар мавридҳои зерин кор фармоянд:

- барои зада гардонидани ҳамлаи гурӯҳӣ ё силоҳнок, ки бо мақсади аз худ кардани муросилоти расонидашаванда сурат мегирад;

- барои зада гардонидани қасди ба даст даровардани силоҳи шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти фелдегерӣ;

- барои зада гардонидани ҳамла ба кормандони алоқаи фелдегерӣ, агар ин ба ҳаёт ва саломатии онҳо хавф ворид созад;

- барои зада гардонидани ҳамлаи гурӯҳӣ ё силоҳнок ба воситаҳои нақлиёти мутааллиқи мақомоти хадамоти фелдегерӣ, ба дигар объектҳое, ки дар онҳо муросилот дар ҳифозатшаванда ҷойгир аст, аз ҷумла ба биноҳо ва иншоот, ки мақомоти мазкур онҳоро банд кардаанд, инчунин дар зарурат барои озод кардани воситаҳои нақлиётӣ ва объектҳои мазкур.

Шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти фелдегерӣ ҳуқуқ доранд, ки силоҳи дастии оташфишонро барои огоҳсозии нияти истифодаи силоҳ, инчунин барои додани ишораи хатар ё кӯмакпурсӣ истифода баранд.

Истифодаи воситаҳои махсус ва силоҳи оташфишон нисбати занон, шахсони дорои аломатҳои маъюбӣ ва ноболиғон, ки синну соли онҳо аён аст ё ба шахси ҳайати сардори алоқаи фелдегерӣ маълум аст, манъ аст, ба истиснои аз тарафи шахсони мазкур руҳ додани муқовимати силоҳнок, аз тарафи онҳо сурат гирифтани ҳамлаи гурӯҳӣ ё силоҳнок, ки ба ҳифзи муросилоти расонидашаванда ва ҳаёти кормандони хадамоти фелдегерӣ таҳдид ба амал меорад.

**Моддаи 16. Кафолати амнияти шахси ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ**

Шахсони ҳайати сардорикунандаи хадамоти алоқаи фелдегерӣ ҳуқуқ доранд, ки силоҳи оташфишони худро намоён кунанд ва онро ба ҳолати омодагӣ қарор диҳанд, агар зарур донанд, ки дар ҳолати ба амал омада, асосҳое, ки барои истифодаи он, мувофиқи моддаи 15 Қонуни мазкур пешбинӣ шудааст, асос ҳаст.

**БОБИ VI. ТАЪМИНОТИ МОЛИЯВӢ, МОДДӢ ВА ТЕХНИКИИ ХАДАМОТИ АЛОҚАИ ФЕЛДЕГЕРӢ**

**Моддаи 17. Таъминоти молиявӣ, моддӣ ва техникии хадамоти алоқаи фелдегерӣ**

Хадамоти алоқаи фелдегерӣ бо тартиби мақсаднок аз буҷети давлатӣ маблағгузорӣ карда мешавад.

Таъминоти молиявӣ, моддӣ ва техникии хадамоти алоқаи фелдегерӣ бо таъиноти мақсаднок бо тартиб ва меъёрҳои муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад. Ҳангоми ҷойгир кардани воҳидҳои сохторӣ ё кормандони хадамоти фелдегерӣ бевосита дар биноҳои мақомоти ҳокимияти давлатӣ, ки дар моддаи 2 Қонуни мазкур нишон дода шудааст, таъминоти моддию техникии онҳо, аз ҷумла ҷудо кардани бино, воситаҳои нақлиёт ва алоқа, ки барои қонеъ кардани талаботи ин мақомот ба хизмати алоқаи фелдегерӣ зарур аст, аз ҳисоби маблағҳои ин мақомот сурат мегирад.

Амволи хадамоти алоқаи фелдегерӣ, ки аз ҳисоби маблағҳои буҷет ба вуҷуд омада ва ё харида шудааст, моликияти давлатӣ мебошанд. Идоракунии фаврии ин амволро Хадамоти давлатӣ фелдегерии Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ мемонад.

**БОБИ** **VII. МУ**Қ**АРРАРОТИ НИҲОӢ**

**Моддаи 18. Масьулияти кормандони хадамоти алоқаи фелдегерӣ**

Барои амал ё беамалии зиддиҳуқуқӣ кормандони хадамоти алоқаи фелдегерӣ ба ҷавобгарии интизомӣ, маъмурӣ, ҷиноӣ ва гражданӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, кашида мешаванд.

**Моддаи 19. Назорат аз болои алоқаи фелдегерӣ**

Назорати иҷрои қонуниятро дар фаъолияти мақоми алоқаи фелдегерӣ прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва прокурорҳои дар тобеият он буда, анҷом медиҳанд.

Моддаи 20. Дар бораи беэътибор донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи татбиқи амали баъзе муқаррароти Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи милиса" ба кормандони хадамоти фелдегерии давлатии назди Вазорати алоқаи Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 15 майи соли 1997 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1997, №10, моддаи 156) "Дар бораи татбиқи амали баъзе муқаррароти Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи милиса" ба кормандони хадамоти фелдегерии давлатии назди Вазорати алоқаи Ҷумҳурии Тоҷикистон " беэътибор дониста шавад.

**Моддаи 21. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе 2 декабри соли 2002

№74

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	74	ДАР БОРАИ АЛОҚАИ ФЕЛДЕГЕРӢ	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	02.12.2002	Амалкунанда	Word PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

ҚАРОРИ

МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ

МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оиди қабул намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ҳифзи иттилоот»

Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ҳифзи иттилоот» қабул карда шавад.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

-    дар хусуси ба Қонуни мазкур мутобиқ гардонидани қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумхурии Тоҷикистон таклифҳо пешниҳод намояд.

Раиси Маҷлиси намояндагони                                                                                    С. ХАЙРУЛЛОЕВ

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

ш. Душанбе 15 майи соли 2002

№631

ҚАРОРИ

МАҶЛИСИ МИЛЛИИ

МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оиди Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ҳифзи иттилоот»

Маҷлиси милии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистонро «Дар бораи ҳифзи иттилоот» баррасӣ намуда, қарор мекунад:

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ҳифзи иттилоот» ҷонибдорӣ карда шавад.

Раиси Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                         М. УБАЙДУЛЛОЕВ

ш. Душанбе 12 ноябри соли 2002

№334

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

**Дар бораи ҳифзи иттилоот**

**(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2002, №11, мод. 696; соли 2005, №12, мод.646)**

Қонуни мазкур принсипҳои асосии таъмини ҳифзи иттилоот ва танзими муносибатҳои ҳуқуқии дар ин соҳа ба вуҷуд омадаро муқаррар менамояд.

**БОБИ** **I. МУҚАРРАРОТИ УМУМ**Ӣ



**Моддаи 1. Мақсадҳои ҳифзи иттилоот**

Ба мақсадхои ҳифзи иттилоот мансубанд:

пешгирӣ намудани ихроҷӣ, дуздӣ, гумшавӣ, ғалат маънидодкунӣ, нусхабардорӣ ва бастани роҳи паҳншавии иттилоот;

пешгирӣ намудани амалиётҳои беиҷозат оиди нобудсозӣ, тағйирдиҳи, ғалат маънидодкунӣ, нусхабардорӣ ва бастани роҳи паҳншавии иттилоот;

пешгирӣ намудани амалиётхои боиҷозат ва беиҷозат, ки боиси қасдан ё бидуни қасд нобудсозӣ, бастани роҳи пахншавӣ, ғалат маънидодкунӣ (сохтакорӣ), дуздӣ, нусхабардорӣ, ихроҷӣ, дигаргунишавӣ ва тағйиребии иттилоот гардиданаш мумкин аст.

Моддаи 2. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои зайл истифода бурда мешаванд:

таъмини техникии системаҳои иттилоотӣ- маҷмӯи воситаҳои техникие, ки барои кори системаи иттилоотӣ пешбинӣ шудаанд, инчунин ҳуҷҷатнокгардонии дахлдори ин воситаҳо ва равандҳои технологӣ;

таъмини барномавии системаҳои иттилоотӣ – маҷмӯи барномаҳо барои татбиқи мақсадҳо ва вазифаҳои системаи иттилоотӣ, инчунин барои мӯътадил кор кардани маҷмӯи воситаҳои техникӣ;

ҳифзи иттилоот – маҷмӯи чорабиниҳо, ки бо мақсади пешгирӣ намудани ихроҷӣ, дуздӣ, гумкунӣ, нобудсозии беиҷозат, ғалат маънидодкунӣ, тагйирдихӣ (сохтакорӣ), нусхабардории беиҷозат ва бастани роҳи паҳншавии иттилоот гузаронида мешаванд;

самаранокии ҳифзи иттилоот – дараҷаи мутобиқати натиҷаҳои ба даст омадаи амалҳо оиди ҳифзи иттилоот ба мақсадҳои ҳифз;

назорати самаранокии ҳифзи иттилоот – санҷиши мутобиқати самаранокии чорабиниҳои ҳифзи иттилоот ба талаботҳои муқарраршуда ё меъёрҳои самаранокии ҳифз;

бехатарии иттилоот – ҳолати ҳимояшавии иттилоотӣ дар системаҳои иттилоотӣ кор карда баромада шуда аз таҳдиди дохилӣ ё берунӣ;

хориҷшавии иттилоот – паҳнкунии назоратнашавандаи иттилооти ҳифзшаванда дар натиҷаи дастрасшавии беиҷозат;

дастрасшавии беиҷозат – ба даст овардани иттилооти ҳифзшаванда аз тарафи субъекти манфиатдор бо вайронкунии ҳуқуқ ё қоидаҳои дастрасшавии иттилооти ҳифзшаванда, ки хуҷҷатҳои ҳуқуқи ё молики (соҳиби) иттилоот муқаррар кардаанд;

фошкунии иттилооти ҳифзшаванда – беиҷозат расонидани иттилооти ҳифзшаванда ба истеъмолкунандагоне, ки ҳуқуқи дастрас кардани ин иттилоотро надоранд;

тағйирдиҳии иттилоот – дигаргун сохтани иттилоот, ки иҷозати муаллиф ё молики иттилоотро талаб менамояд;

аз нав сохтани иттилоот – тағйир додани иттилоот дар натиҷаи амалиёти аз тарафи система ё технологияи иттилоотӣ амрномадодашуда;

ғалат маънидодкунӣ ва сохтакории итилоот – тағйир додани иттилоот дар натиҷаи амалиётҳои гузаронидашуда оид ба махфидорӣ, рафъсозӣ, иваз ё дохил намудани ягон хел унсурҳои иттилоот дар сатҳи синтаксисӣ, семантикӣ ё прагматикӣ;

бастани роҳи паҳншавии иттилоот - амалиёте, ки натиҷаи он қатъ шудани дастрасии иттилоот мебошад;

нобудсозии иттилоот – ин амали барқасдона ё беэҳтиётона мебошад, ки дар натиҷаи он мавҷудияти иттилоот барои шахси ҳуқуқӣ ё воқеӣ дар ҳаҷми пурра ё маҳдуд қатъ мегардад;

сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот – раванди муқаррар намудани мутобиқати воситаҳои истифодашавандаи ҳифзи иттилоот ба талаботи стандартҳои давлатӣ ё хуҷҷатҳои дигари меъёрии Ҷумҳурии Тоҷикистон оиди ҳифзи иттилоот.

**Моддаи 3. Қонунгузорӣ оид ба ҳифзи иттилоот**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оиди ҳифзи иттилоот ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин шартномаҳо ва санадҳои меъёрию ҳуқуқии байналмилалие, ки онҳоро Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф кардааст иборат аст.

Моддаи 4. Воситаҳои ҳифзи иттилоот

Ба воситаҳои ҳифзи иттилоот мансубанд:

ташкилӣ;

техникӣ;

барномавӣ;

дастгоҳӣ;

ҷисмонӣ;

криптографӣ.

Моддаи 5. Объекти ҳифз

Объекти ҳифз иттилооти хуҷҷатнокгардидае мебошад, ки нисбати он қоидаҳои муайян ва истифодаи маҳдуди он бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз тарафи доранда ё молики чунин иттилоот муқаррар карда шудаанд.

Моддаи 6. Субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқӣ дар соҳаи ҳифзи иттилоот

Субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқӣ дар соҳаи ҳифзи иттилоот давлат дар шахси мақомоти идоракунии давлатӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ мебошанд, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳуқуқи муқарар намудани қоидаҳои муайян ва тартиби ҳифзи иттилоот, инчунин маҳдудиятҳоро ҳангоми кор бо иттилоот доранд.

**Моддаи 7. Кафолати ҳифзи ҳуқуқӣ**

Субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқи ҳангоми таъмини ҳифзи иттилоот барои муҳофизат аз зарари дар натиҷаи амалиётхои қонунӣ ё ғайриқонунӣ расонидашуда, ки сабаби нобудшавӣ, бастани рохи пахншавӣ, ғалат маънидодкунӣ (сохтакорӣ), дуздӣ, нусхабардорӣ, хориҷшавӣ, тағйирёбӣ, дигаргун шудани иттилоот гардидаанд, инчунин ҳангоми вайронкунии ҳуқуқҳои муаллиф, ҳуқуқи доранда ё молики иттилоот бо тартиби муқарраршудаи қонунгузорӣ ҳуқуқ доранд.



Моддаи 8. Ба танзим даровардани муносибатҳои байни субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқӣ ҳангоми таъмини ҳифзи иттилоот

Муносибатҳои байни субъектҳои ҳуқуқӣ ҳангоми таъмини ҳифзи иттилоот бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки категорияҳои иттилоотро аз рӯи дараҷаи дастраси ба он муайян менамоянд, тартиби ҳифзи иттилоот, инчунин бо шартномаҳо ва созишномаҳое, ки байни субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқӣ баста шудаанд, ба танзим дароварда мешаванд.

Субъектҳои муносибати ҳуқуқӣ ӯҳдадоранд якдигарро оиди хусусиятҳо, усулҳо ва шаклҳои коркарди иттилоот, ҳифзи он хабардор намоянд ва розигии молик ё дорандаи иттилоотро оиди коркарди он гиранд.

**БОБИ** **II. ТАШКИЛИ ҲИФЗИ ИТТИЛООТ**

**Моддаи 9. Танзим ва идоракунии давлатӣ дар соҳаи ҳифзи иттилоот**

Мақомоти давлатии ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифзи иттилоотро бо роҳҳои зерин идора мекунад:

гузаронидани сиёсати ягонаи техникӣ оид ба ҳифзи иттилоот;

таҳияи консепсияҳо, талабот, асноди меъёрии техникӣ ва тавсияҳои илмию методии ҳифзи иттилоот;

тасдиқ намудани тартиби ташкил, фаъолият ва назорати иҷрои тадбирҳои ҳифзи иттилооте, ки моликияти давлат аст, инчунин тавсияҳо оид ба ҳифзи иттилооте, ки моликияти шахси воқеӣ ва ҳуқуқӣ мебошад;

ташкили озмоиш ва сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот;

таъсиси сохторҳои идоравӣ ва соҳавии ҳамоҳангсоз ҷиҳати ҳифзи иттилоот;

гузаронидани аттестатсияи кормандони мақомот, марказу лабораторияҳои сертификатсионӣ, додани иҷозатнома дар соҳаи ҳифзи иттилоот;

анҷом додани назорати иҷрои корҳо оиди ташкили ҳифзи иттилоот;

муайян намудани тартиби ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии давлатҳои хориҷӣ дастрас будани иттилооте, ки моликияти давлат мебошад ё иттилооти шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ, ки нисбат ба паҳн намудан ва истифодаи он аз ҷониби давлат маҳдудиятҳо муқаррар гардидаанд.

Вазорату идораҳо ва дигар мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ ҳалли масъалаҳои ҳифзи иттилоотро дар доираи салоҳияти худ таъмин мекунанд.

**Моддаи 10. Иҷозатномадињии (литсензиякунонии) фаъолият дар соҳаи ҳифзи иттилоот**

Иљозатномадињии (литсензиякунонии) фаъолият дар соњаи њифзи иттилоот тибќи Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иљозатномадињї ба баъзе намудњои фаъолият» анљом дода мешавад.

**Моддаи 11. Умури ҳифзи иттилоот**

Дар муассисаҳо ва ташкилотҳои давлатӣ мумкин аст воҳидҳо, умурҳое ташкил карда шаванд, ки кори вобаста ба ҳифзи иттилоот, дастгирии сатҳи ҳифзи иттилоотро ташкил менамоянд ва барои самаранокии ҳифзи иттилоот мутобиқи талаботи Қонуни мазкур масъул мебошанд.

**Моддаи 12. Маблағгузории корҳо**

Корҳои марбут ба иҷрои талаботи иловагӣ оид ба ҳифзи иттилоот, ки аз шакли сертификатсионӣ фарқ дорад, аз ҷониби ашхоси воқеӣ ё ҳуқуқие, ки онҳоро муайян намудаанд ва ё дар асоси шартнома маблағгузори карда мешаванд.

**БОБИ** **III. ТАЛАБОТИ УМУМӢ БА ҲИФЗИ ИТТИЛООТ**

**Моддаи 13. Таъмини ҳифзи иттилоот**

Ҳифзи иттилоот бо роҳҳои зайл таъмин карда мешаванд:

аз тарафи субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқӣ риоя намудани меъёрҳо, талабот ва қоидаҳои хусусияти ташкилӣ ва техникидошта оиди ҳифзи иттилоот;

истифодаи воситаҳои техникаи ҳисоббарор, таъмини барномавӣ ва дастгоҳӣ ва умуман воситаҳои ҳифз, ки ба талаботи муқарраршуда оиди ҳифзи иттилоот ҷавобгӯ мебошанд;

ба ҷо овардани назорати ҳифзи иттилоот.

**Моддаи 14. Муқаррар намудани талаботу қоидаҳо ва шартҳои ҳифзи иттилоот**

Талаботу қоидаҳои ҳифзи иттилоот, ки моликияти давлат мебошад ё иттилооте, ки ҳифзи он аз тарафи давлат кафолат дода шудааст, аз тарафи мақомоти давлатии ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

Шартҳои ҳифзи иттилоот дар воситаҳои коркарди иттилоот бо тартиби мукаррарнамудаи низомномаи дахлдор, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ кардааст, ба ҷо оварда мешавад.

Ин талаботу қоидаҳо ва шартҳои ҳифзи иттилоот барои ҳамаи субъектҳои ин муносибатҳо ҳатмӣ мебошанд.

**Моддаи 15. Вазифаҳои мақомоти давлатӣ оид ба сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот**

Воситаҳои ҳифзи иттилоот бояд сертификати мақомоти давлатии ваколатдори Ҳукумати Ҷумхурии Тоҷикистонро дошта бошад.

Дар рафти сертификатсияи воситаҳои ҳифз санҷиши (аттестатсияи) онҳо низ гузаронида мешавад.

Молики иттилоот ҳуқуқ дорад ба мақомоти сертификатсия бо дархост оиди гузаронидани санҷиши воситаҳои ҳифз ва гирифтани хулосаҳои дахлдор муроҷиат намояд.

Таъсис ва мутобиқати системаи сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоотро оид ба талаботи бехатарии иттилоот мақоми давлатии ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардонад, ки он дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Низомномаи сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот оид ба талаботи бехатарии иттилоот, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ намудаст, фаъолият мекунад.

Мақоми давлатие, ки сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоотро ба ҷо меорад, иҷрои вазифаҳои зайлро таъмин менамояд:

ташкил ва мутобиқ кардани системаҳои сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот ба талаботи бехатарии иттилоот;

ташкил ва кор кардани системаҳои сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот;

муайян намудани феҳристи воситаҳои ҳифз, ки бояд ҳатман сертификатсия карда шаванд;

муқаррар намудани қоидаҳои ваколатдоршавӣ барои гузаронидани корҳо оид ба сертификатсия;

таҳия ва тасдиқи ҳуҷатҳои меъёрӣ ва методии системаҳои сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот ;

тартиб додани рӯйхати давлатии иштирокчиён ва объектҳои сертификатсия;

ба ҷо овардани назорати давлатӣ (аз ҷумла бозрасӣ) барои риоя намудани қоидаҳои сертификатсия ва воситаҳои сертификатсияшудаи ҳифзи иттилоот;

баррасии шикоятҳо оид ба масъалаҳои сертификатсия;

ташкили нашри давравии маълумотҳо оиди системаи сертификатсия, талабот ва қоидаҳои он, бо нишон додани феҳристи воситаҳои ҳифзи иттилоот, ки бо параметрҳои сертификатсияшавандаи онҳо бояд сертификатсия карда шаванд, феҳристи мақомот оиди сертификатсияи намудҳои муайяни воситаҳои ҳифзи иттилоот, феҳристи марказҳои (лабораторияҳои) озмоишӣ, феҳристи ҳуҷҷатҳои меъёрӣ ба мутобиқати талаботҳое, ки аз рӯи онҳо сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот гузаронида мешавад ва ҳуҷҷатҳои методӣ оиди гузаронидани озмоишҳои сертификатсионӣ;

мутобиқ кардани фаъолияти мақомоти сертификатсия ва мақомоти озмоишӣ (лабораторияҳо), ки ба системаи сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот дохиланд.

Системаи сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот бо талаботи бехатарии иттилоот аттестатсияи объектҳои иттилоотониро бо талаботи бехатарии иттилоот низ дар бар мегирад ва бояд бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайди давлатӣ гирифта шаванд.

**Моддаи 16. Сертификатсияи воситаҳои ҳ**ифзи **иттилоот**

Таҳти мафҳуми объектҳои иттилоотонӣ, ки бо талаботи бехатарии иттилоот аттестатсия мешаванд, системаҳои автоматии (АС) сатҳҳои гуногун ва таъинотҳо, системаҳои алоқа, тасвир ва нусхабардории ҳуҷҷатҳо дар якҷоягӣ бо биноҳое, ки дар онҳо гузошта шудаанд, иттилооти барои коркард ва додан пешбинишудае, ки бояд ҳифз карда шаванд, инчунин худи биноҳо, ки барои бурдани гуфтугӯҳои махфӣ пешбинӣ гардидаанд, фаҳмида мешавад.

Мавриди сертификатсияи ҳатмӣ воситаҳо, аз ҷумла истеҳсоли хориҷӣ, ки барои ҳифзи иттилоот таъин шудаанд ва сирри давлатиро ташкил менамоянд, инчунин дигар иттилоот бо маҳдудияти дастрасӣ, инчунин воситаҳое, ки дар идораи объектҳои аз ҷиҳати экологӣ хатарнок истифода мешаванд, қарор мегиранд.Феҳристи воситаҳои ҳифзи иттилоот, ки бояд ҳатман сертификатсия карда шаванд, аз тарафи мақомоти давлатие, ки фаъолияти системаи сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоотро мутобиқ менамояд, кор карда баромада ва тасдиқ карда мешавад.Дар ҳолатҳои боқимонда сертификатсия хусусияти ихтиёрӣ (сертификатсияи ихтиёрӣ) дорад ва бо ташаббуси таҳиягар, тайёркунанда ё истифодабарандаи воситаҳои ҳифзи иттилоот ба ҷо оварда мешавад.

Озмоиши воситаҳои ҳифзи иттилоот аз тарафи марказҳои (лабораторияҳои) озмоишии ваколатдор дар базаи моддию техникии онҳо ё бо мувофиқа бо мақоми давлатие, ки системаи сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоотро мутобиқ мекунад, дар базаи аризадиҳанда гузаронида мешавад.

Асоси гузаронидани корҳо ба сертификатсияи шартномаи байни иштирокчиёни сертификатсия мебошад.

Хароҷоти гузаронидани сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот ба арзиши аслии он дохил карда мешавад.

Қарори боздоштан ё бекор кардани амали сертификат ва шаҳодатномаи ваколатдориро мақоми давлатие, ки фаъолияти системаи сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоотро мутобиқ менамояд, қабул мекунад.

Мақомоте, ки фаъолиятро оиди сертификатсияи воситаҳои ҳифзи иттилоот ба амал мебароранд ва марказҳои (лабараторияҳои) озмоишӣ барои иҷрои вазифаҳои ба зиммаашон гузошташуда,таъмини нигоҳдории сирри давлатӣ, дигар маълумотҳои махфӣ, инчунин барои риояи ҳуқуқҳои муаллифии аризадиҳандагон ҳангоми озмоиши воситаҳои ҳифзи иттилооти онҳо ҷавобгар мебошанд.

Дар бораи амалҳои гайриқонунии мақомоти сертификатсияи мумкин аст ба тариқи судӣ шикоят карда шавад.

**БОБИ** **IV. ФАЪОЛИЯТИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ДАР** **CОҲАИ ҲИФЗИ ИТТИЛООТ**

**Моддаи 17. Ҳамкорӣ доир ба масъалаҳои ҳифзи иттилоот**

Бо мақсади таъмини ҳамкории байнидавлатӣ, мақомоти давлатии аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатдоршуда кори худро оиди ҳифзи иттилоот бо мақомоти ҳифзи иттилооти дигар давлатҳо тибқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ, ки онҳоро Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф кардааст, ҳамоҳанг месозанд.

**БОБИ** **V. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 18. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур**

Барои вайрон намудани талаботи Қонуни мазкур ҷавобгарӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Товони зарари расонидашуда дар ҳаҷми пуррааш бо роҳи ихтиёрӣ ё бо тартиби судӣ рӯёнида мешавад.

**Моддаи 19. Мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз нашри расмиаш мавриди амал қарор дода шавад.



       **Президенти**

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                                                       Э. РАҲМОНОВ

**ш. Душанбе 2 декабри соли2002**

**№71**






Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	71	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ИТТИЛООТ	Маҷлиси Олии ҶТ	02.12.2002	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Primary tabs

^-A A ⁺A

Октябр 2024

Дшб	Сшб	Чшб	Пшб	Ҷум	Шнб	Яшб
30	1	2	3	4	5	6
	Конференсияи ҷумҳуриявии илмӣ-амалӣ дар мавзуи “15 соли амали Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон:дастовардҳо, мушкилот ва дурнамо” Сшб, 01/10/2024 - 17:14	НАҚШИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ ДАР ТАҲКИМ ВА РУШДИ ЗАБОНИ ТОҶИКӢ Чшб, 02/10/2024 - 16:42 ИСТИФОДАИ ЗАБОНИ ТОҶИКӢ ДАР МУНОСИБАТҲОИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ Чшб, 02/10/2024 - 16:58
7	8	9	10	11	12	13
		КОРРУПСИЯ-ЯКЕ АЗ МОНЕАҲОИ ҶИДДИИ РУШДИ ҶОМЕА ВА ДАВЛАТ Чшб, 09/10/2024 - 10:14
14	15	16	17	18	19	20
	БАРНОМАИ «МАЪРИФАТИ ҲУҚУҚӢ» Сшб, 15/10/2024 - 15:15	КОНФЕРЕНСИЯИ ҶУМҲУРИЯВИИ ИЛМӢ-АМАЛӢ ДАР МАВЗУИ “КОНСТИТУТСИЯ-ЗАМИНАИ РУШДИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН” Чшб, 16/10/2024 - 09:22 РУШДИ ИҚТИСОДИ РАҚАМӢ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН Чшб, 16/10/2024 - 09:41
21	22	23	24	25	26	27
			Нақши Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар баланд бардоштани маърифати ҳуқуқии ҷомеа Пшб, 24/10/2024 - 10:18 МУҚОВИМАТ БА КОРРУПСИЯ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН Пшб, 24/10/2024 - 11:37 КОНФЕРЕНСИЯИ ҶУМҲУРИЯВӢ ДАР МАВЗУИ “ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ОИД БА РАСМИЁТИ МАЪМУРӢ: РУШД ВА МУШКИЛИҲО” Пшб, 24/10/2024 - 13:59	РУШДИ НИЗОМИ ҚОНУНГУЗОРӢ ДАР МАСИРИ 30 СОЛИ ҚАБУЛИ КОНСТИТУТСИЯИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН (Бахшида ба истиқболи 30-солагии қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва “Соли маърифати ҳуқуқӣ” эълон гардидани соли 2024) Ҷум, 25/10/2024 - 09:17
28	29	30	31	1	2	3
		КОНСТИТУТСИЯИ МАРДУМӢ Чшб, 30/10/2024 - 11:52 КОНСТИТУТСИЯ – САРМАНШАИ ҲУҚУҚ ВА ИФТИХОРИ МИЛЛАТ Чшб, 30/10/2024 - 15:10

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.