ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ НАЗОРАТИ МАЪМУРӢ НИСБАТ БА ШАХСОНИ АЗ МУАССИСАҲОИ ИСЛОҲӢ ОЗОДШУДА

Бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 7 июни соли 2023, № 1020

қабул карда шуд

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 16 июни соли 2022, № 387

ҷонибдорӣ карда шуд

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии муқаррар ва амалӣ кардани назорати маъмуриро нисбат ба шахси таҳти назоратбуда муайян менамояд.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **маҳалли будубоши воқеӣ** - маҳалли аҳолинишини интихобшуда аз ҷониби шахсони аз муассисаҳои ислоҳӣ озодшуда;

2) **муассисаи ислоҳӣ** - мақоми низоми иҷрои ҷазои ҷиноятӣ, ки иҷрои ҷазои ҷиноятиро дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ таъмин менамояд;

3) **назорати маъмурӣ** - чораҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур, ки барои аз ҷониби шахси таҳти назоратбуда риоя шудани маҳдудиятҳои маъмурӣ муқаррар карда шудаанд;

4) **шахси таҳти назоратбуда** - шахсе, ки нисбат ба ӯ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур назорати маъмурӣ муқаррар карда шудааст.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи назорати маъмурӣ нисбат ба шахсони аз муассисаҳои ислоҳӣ озодшуда

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи назорати маъмурӣ нисбат ба шахсони аз муассисаҳои ислоҳӣ озодшуда ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Мақсади Қонуни мазкур

Мақсади Қонуни мазкур танзими муносибатҳо вобаста ба назорати маъмурӣ нисбат ба шахси таҳти назоратбуда ва пешгирии содиршавии ҳуқуқвайрокуниҳои нав аз ҷониби ӯ мебошад.

БОБИ 2. АСОСҲО ВА ТАРТИБИ МУҚАРРАР, АМАЛӢ, ДАРОЗ ВА ҚАТЪ НАМУДАНИ НАЗОРАТИ МАЪМУРӢ

Моддаи 4. Шахсе, ки нисбати ӯ назорати маъмурӣ муқаррар карда мешавад

1. Назорати маъмурӣ аз ҷониби суд бо асосҳои пешбининамудаи қисми 2 моддаи мазкур нисбати шахси болиғ, ки барои содир намудани ҷиноятҳои зерин доғи судӣ дорад, муқаррар мегардад:

1) ҷиноятҳои вазнин ва махсусан вазнин;

2) ҷиноятҳо дар ҳолати ретсидиви ҷиноят;

3) ду ё зиёда ҷиноятҳои қасдона;

4) ҷиноятҳои қасдона ба муқобили озодии ҷинсӣ ва дахлнопазирии ҷинсӣ нисбати ноболиғон.

2. Нисбати шахси дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида назорати маъмурӣ муқаррар карда мешавад, агар:

1) ӯ дар давраи адо намудани ҷазо дар маҳалли маҳрум сохтан аз озодӣ ҳамчун вайронкунандаи ашаддии тартиботи муқарраршудаи муассисаи ислоҳӣ эътироф гардида бошад;

2) ӯ дар давоми як сол ду ва зиёда ҳуқуқвайронкунии маъмурии вобаста ба тартиботи идоракунӣ, тартиботи ҷамъиятӣ ва ахлоқ, ҳифзи саломатӣ ва амнияти санитарию эпидемиологии аҳолӣ содир намуда, нисбаташ қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи мақомоти ваколатдори давлатӣ мавҷуд бошад.

Моддаи 5. Тартиби муқаррар намудани назорати маъмурӣ

1. Назорати маъмурӣ бо қарори судя дар асоси дархости мақомоти корҳои дохилӣ ва бо розигии прокурори дахлдор муқаррар карда мешавад. Ба дархост варақаи озодшавӣ ва маводи дигари дахлдор ҳамроҳ карда мешаванд.

2. Дархости мақомоти корҳои дохилӣ дар бораи муқаррар намудани назорати маъмурӣ аз ҷониби судя дар муҳлати панҷ рӯзи корӣ баррасӣ карда мешавад. Қарори судя аз рӯзи ба имзо расидан эътибори қонунӣ пайдо мекунад. Дар суд намояндаи мақомоти корҳои дохилӣ ва шахсе, ки нисбаташ назорати маъмурӣ муқаррар карда мешавад, иштирок менамоянд. Дар бораи рӯз ва вақти баррасии дархост тарафҳо ба таври дахлдор огоҳ карда мешаванд. Ба суд ҳозир нашудани шахсе, ки нисбаташ дархост дар бораи муқаррар намудани назорати маъмурӣ пешниҳод шудааст, барои баррасии дархост монеъ шуда наметавонад.

3. Судя метавонад бо асосҳои кофӣ дархостро дар бораи муқаррар намудани назорати маъмурӣ рад намояд. Ҳангоми нокифоя будани маводи дархост судя онро барои бартараф кардани камбудӣ бармегардонад ва мақомоти корҳои дохилӣ вазифадор аст камбудиҳоро дар муҳлати се рӯзи корӣ бартараф намуда, дархостро аз нав ба суд пешниҳод намояд.

4. Қарори судя дар бораи муқаррар намудани назорати маъмурӣ фавран ба мақомоти корҳои дохилӣ ирсол мегардад.

5. Назорати маъмурӣ нисбат ба шахси таҳти назоратбуда аз ҷониби мақомоти корҳои дохилӣ дар маҳалли будубоши воқеии ӯ ва маҳалли муқаррарнамудаи суд амалӣ мегардад.

6. Шахси таҳти назоратбуда метавонад аз болои қарори судя ба суди болоӣ шикоят кунад. Суди болоӣ шикоятро дар муҳлати 5 рӯз баррасӣ намуда, оид ба қонеъ ва ё рад намудани он қарор қабул менамояд, ки дар ин бора шахси таҳти назоратбуда огоҳ карда мешавад.

Моддаи 6. Муҳлати назорати маъмурӣ

1. Назорати маъмурӣ аз ҷониби суд ба муҳлати аз 6 моҳ то 3 сол дар доираи муҳлати доғи судӣ муқаррар карда мешавад.

2. Баҳисобгирии муҳлати назорати маъмурӣ дар ҳолати дар кофтуков қарор доштан ва бедарак ғоибшуда эътироф гардидани шахси таҳти назоратбуда бо қарори судя боздошта мешавад.

3. Пас аз бартараф намудани ҳолатҳои пешбининамудаи қисми мазкур, ки барои боздоштани муҳлати назорати маъмурӣ асос шудаанд, ҷараёни муҳлати назорати маъмурӣ аз ҷониби суд барқарор карда мешавад. Агар муҳлати доғи судии шахси таҳти назоратбуда гузашта бошад, пас муҳлати назорати маъмурӣ барқарор карда намешавад.

Моддаи 7. Тартиби бақайдгирии шахси таҳти назоратбуда ва амалӣ намудани назорати маъмурӣ

1. Тартиби бақайдгирии шахси таҳти назоратбуда ва амалӣ намудани назорати маъмурӣ аз ҷониби Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

2. Бақайдгирии шахси таҳти назоратбуда ва назорати маъмурӣ аз ҷониби мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 8. Дароз ва кам кардани муҳлати назорати маъмурӣ

1. Бо қарори судя дар асоси пешниҳоди асосноки мақомоти корҳои дохилӣ ва розигии прокурори дахлдор нисбати шахси таҳти назоратбуда, ки тартиби назорати маъмурӣ ё маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи моддаи 9 Қонуни мазкурро вайрон мекунад, дар доираи муҳлати доғи судӣ муҳлати назорати маъмурӣ дароз карда мешавад.

2. Зимни мавҷуд будани асосҳо вобаста ба ислоҳ шудани шахси таҳти назоратбуда ва пурра риоя гардидани маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи маъмурӣ аз тарафи ӯ муҳлати назорати маъмурӣ метавонад аз ҷониби суд дар асоси пешниҳоди асосноки мақомоти корҳои дохилӣ ва бо розигии прокурори дахлдор кам карда шавад.

Моддаи 9. Маҳдудиятҳои маъмурӣ

1. Нисбати шахси таҳти назоратбуда маҳдудиятҳои маъмурии зерин муқаррар карда мешаванд:

1) нарафтан ба ҷойҳои муайян;

2) дар вақтҳои муайян берун нарафтан аз маҳалли будубоши воқеӣ;

3) нарафтан ва иштирок накардан дар чорабиниҳои оммавӣ;

4) дар вақти муайян набаромадан аз маҳалли муқаррарнамудаи суд.

Моддаи 10. Қатъ гардидани назорати маъмурӣ

1. Назорати маъмурӣ дар ҳолатҳои зерин қатъ мегардад:

1) ба итмом расидани муҳлати назорати маъмурӣ;

2) барҳам хӯрдан ва ё бардоштани доғи судии шахси таҳти назоратбуда;

3) эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми суд дар бораи таъини ҷазо нисбати шахси таҳти назоратбуда;

4) эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳалномаи суд оид ба бедарак ғоиб эътироф намудан ё фавтида эълон кардани шахси таҳти назоратбуда;

5) фавти шахси таҳти назоратбуда.

2. Қарор дар бораи қатъ намудани назорати маъмурӣ бо тартиби пешбининамудаи моддаи 5 Қонуни мазкур аз ҷониби судя қабул карда мешавад.

3. Назорати маъмурӣ пеш аз муҳлат бо қарори судя дар асоси дархости мақомоти корҳои дохилӣ, бо розигии прокурори дахлдор, ё аризаи шахси таҳти назоратбуда ва ё намояндаи ӯ бо гузашти на камтар аз нисфи муҳлати назорати маъмурии муқарраргардида қатъ карда мешавад, агар аз ҷониби шахси таҳти назорати маъмурӣ қарордошта маҳдудиятҳои маъмурӣ, уҳдадориҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур бовиҷдонона риоя ва иҷро гашта, дар ҷойи кор ва маҳалли будубоши воқеӣ мусбат тавсиф карда шавад.

4. Пас аз қатъ гардидани назорати маъмурӣ такроран аз ҷониби судя муқаррар кардани назорати маъмурӣ дар ҳолатҳои ҷой доштани асосҳои дар моддаи 4 Қонуни мазкур пешбинигардида мумкин аст, агар шахси таҳти назоратбуда доғи судӣ дошта бошад.

БОБИ 3. ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ ШАХСИ ТАҲТИ НАЗОРАТБУДА

Моддаи 11. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои шахси таҳти назоратбуда

1. Шахси таҳти назоратбуда ҳуқуқ дорад:

1) ба суд бо ариза дар бораи кам, пеш аз муҳлат қатъ намудани назорати маъмурӣ ва қисман бекор кардани маҳдудиятҳои маъмурии муқарраргардида муроҷиат намояд;

2) ба мақомоти корҳои дохилӣ дар бораи аз маҳалли будубоши воқеӣ ва ё маҳалли муқаррарнамудаи суд барои ба муҳлати кӯтоҳ берун баромадан муроҷиат намояд;

3) аз болои қарори судя дар бораи муқаррар, дароз, кам намудан ва ё пеш аз муҳлат қатъ намудани назорати маъмурӣ ё муқаррар намудани маҳдудиятҳои маъмурӣ ба суди болоӣ шикоят намояд, ки он бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 5 ҳамин Кодекс баррасӣ карда мешавад;

4) ба мақомоти дахлдор аз болои амалҳои (беамалии) мақомоти корҳои дохилӣ ҳангоми амалӣ намудани назорати маъмурӣ шикоят намояд;

5) аз хизмати адвокат истифода намояд;

6) аз ҳуқуқҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода барад.

2. Шахси таҳти назоратбуда уҳдадор аст:

1) пас аз муқаррар намудани назорати маъмурӣ ба маҳалли будубоши муайяншуда ҳозир шавад;

2) барои бақайдгирӣ дар як моҳ ду маротиба ба мақомоти корҳои дохилии маҳалли будубоши воқеӣ ҳозир шавад;

3) барои бақайдгирӣ ба мақомоти корҳои дохилии маҳалли будубоши муваққатӣ дар давоми се рӯзи корӣ, бо асосҳои пешбининамудаи қисми 2 моддаи 12 Қонуни мазкур барои гирифтани иҷозати мақомоти корҳои дохилӣ ҷиҳати берун баромадан аз маҳалли будубоши воқеӣ ва ё ба муҳлати кӯтоҳ ба маҳалли муқаррарнамудаи суд ҳозир шавад;

4) бо даъвати асосноки мақомоти корҳои дохилии маҳалли будубоши воқеӣ дар муҳлати муайяннамуда ҳозир шавад;

5) ба мақомоти корҳои дохилии маҳалли будубоши муваққатӣ оид ба рафтан ба маҳалли будубоши воқеӣ хабар диҳад, агар шахси таҳти назоратбуда бо асосҳои дар қисми 2 моддаи 12 Қонуни мазкур пешбинишуда берун аз маҳалли будубоши воқеӣ қарор гирифта бошад;

6) ба мақомоти корҳои дохилии маҳалли будубоши воқеӣ оид ба дигар намудани ҷойи истиқомат на дертар аз се рӯзи корӣ хабар диҳад;

7) ба мақомоти корҳои дохилии маҳалли будубоши воқеӣ дар давоми се рӯзи корӣ оид ба баргаштан хабар диҳад, агар шахси таҳти назоратбуда бо асосҳои дар қисми 2 моддаи 12 Қонуни мазкур пешбинишуда дар маҳалли будубоши воқеӣ ҳузур надошта бошад;

8) ба мақомоти корҳои дохилие, ки назорати маъмуриро амалӣ мекунад, дар давоми се рӯзи корӣ дар бораи ҷойи кор, иваз ё озод шудан аз кор хабар диҳад;

9) уҳдадориҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро иҷро намояд.

БОБИ 4. ВАКОЛАТҲОИ МАҚОМОТИ КОРҲОИ ДОХИЛӢ ҲАНГОМИ АМАЛИСОЗИИ НАЗОРАТИ МАЪМУРӢ

Моддаи 12. Ваколатҳои мақомоти корҳои дохилӣ ҳангоми амалисозии назорати маъмурӣ

1. Мақомоти корҳои дохилӣ ҳангоми амалӣ намудани назорати маъмурӣ ҳуқуқ дорад:

1) аз ҷойи кор ва ё маҳалли будубоши воқеии шахси таҳти назоратбуда дар бораи рафтори ӯ маълумот гирад;

2) шахси таҳти назоратбударо барои гирифтани баёнот дар шакли шифоҳӣ ва ё хаттӣ оид ба масъалаҳои аз ҷониби ӯ риоя нагардидани маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи суд ва иҷро нашудани уҳдадориҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур ба мақомоти корҳои дохилии маҳалли будубоши воқеӣ даъват намояд.

2. Мақомоти корҳои дохилӣ ба шахси таҳти назоратбуда, ки нисбат ба ӯ маҳдудиятҳои пешбининамудаи бандҳои 2) ва 4) қисми 1 моддаи 9 Қонуни мазкур муқаррар шудаанд, барои берун баромадан ба муҳлати кӯтоҳ аз маҳалли будубоши воқеӣ ё маҳалли муқаррарнамудаи суд бо асосҳои зерин иҷозат диҳад:

1) марг ё бемории вазнине, ки ба ҳаёти хешованди наздики ӯ таҳдид мекунад;

2) зарурати ба шахси таҳти назоратбуда расонидани кумаки тиббӣ, инчунин табобат дар муассисаҳои тандурустӣ, агар расонидани чунин кумак ва табобат дар маҳалли будубоши воқеии ӯ ё дар маҳалли муқаррарнамудаи суд имконнопазир бошад;

3) ғайриимкон будани зисти минбаъдаи шахси таҳти назоратбуда дар маҳалли будубоши воқеӣ бо сабаби рух додани офатҳои табиӣ ё вазъияти фавқулодаи дигар;

4) зарурати ҳалли масъалаҳои зерин ҳангоми таъмин шудан бо ҷойи кор:

- ҳозир шудан ба хадамоти шуғли аҳолӣ ҷиҳати бақайдгирӣ ва ҳамкории минбаъда бо мақомоти мазкур бо мақсади дарёфти кори мувофиқ ва ё ҳамчун шахси бекор ба қайд гирифтан, агар дар маҳалли муқаррарнамудаи суд мақомоти дахлдори хадамоти шуғли аҳолӣ мавҷуд набошад;

- гузаштан аз суҳбати пешакӣ;

- гузаштан аз муоина (ташхис)-и ҳатмии пешакии тиббии барои бастани шартномаи меҳнатӣ зарур, агар чунин муоина (ташхис) наметавонад дар маҳалли муқаррарнамудаи суд анҷом дода шавад;

- бастани шартномаи меҳнатӣ;

- бастани шартномаи дахлдор, ки мавзуи он иҷрои корҳо ва ё хизматрасониҳо мебошад;

- бақайдгирии давлатӣ ба сифати соҳибкори инфиродӣ, гирифтани иҷозатнома ё дигар ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳӣ барои амалисозии намуди муайяни фаъолият.

3. Мақомоти корҳои дохилӣ ҳангоми амалӣ намудани назорати маъмурӣ уҳдадор аст:

1) ба шахси таҳти назоратбуда ҳуқуқ ва уҳдадориҳояшро фаҳмонда, инчунин оид ба ҷавобгарӣ барои риоя накардани маҳдудиятҳои маъмурии муқаррарнамудаи суд ва иҷро накардани уҳдадориҳое, ки Қонуни мазкур пешбинӣ намудаааст, огоҳ намояд;

2) шахси таҳти назоратбударо дар давоми муҳлати назорати маъмурӣ ба қайд гирад ва назорати маъмуриро амалӣ намояд;

3) аз ҷониби шахси таҳти назоратбуда риоя гардидани маҳдудиятҳои маъмурии муқаррарнамудаи суд ва иҷрои уҳдадориҳоеро, ки Қонуни мазкур пешбинӣ намудааст, мунтазам назорат намояд;

4) бо шахси таҳти назоратбуда корҳои инфиродии пешгирикунанда, ки ба огоҳонӣ ва пешгирӣ намудан аз содиркунии ҷиноят ва ҳуқуқвайронкуниҳои дигар равона гардидаанд, гузаронад;

5) нисбати шахсони аз муассисаҳои ислоҳӣ озодшуда, ки бе сабабҳои узрнок дар муҳлати муайяннамудаи муассисаи ислоҳӣ ба маҳалли будубоши воқеӣ ҳозир нашудааст, инчунин нисбати шахси таҳти назоратбуда, ки худсарона ҷойи истиқомат ё маҳалли будубоши воқеиро тарк кардааст ва ё аз маҳалли муқаррарнамудаи суд берун баромадааст, чораҳо андешад, агар суд нисбати ӯ чунин маҳдудияти маъмуриро муқаррар намуда бошад;

6) дар бораи муқаррар намудани назорати маъмурӣ бо асосҳое, ки Қонуни мазкур пешбинӣ намудааст, на дертар аз як моҳ то ба охир расидани муҳлати адои маҳдуд кардани озодии маҳкумшуда, ки ба сифати намуди ҷазои асосӣ таъин шудааст, ё ҳангоми иваз кардани қисми адонашудаи ҷазо дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ бо маҳдуд кардан аз озодӣ, ба суд дархост пешниҳод намояд.

4. Мақомоти корҳои дохилӣ ҳангоми амалӣ намудани назорати маъмурӣ нисбат ба шахси таҳти назоратбуда бо мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунӣ ҳамкорӣ менамояд.

БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 13. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 14. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

аз 22 июни соли 2023, № 1970

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон	1970	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ НАЗОРАТИ МАЪМУРӢ НИСБАТ БА ШАХСОНИ АЗ МУАССИСАҲОИ ИСЛОҲӢ ОЗОДШУДА	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	22.06.2023	Амалкунанда	word pdf zip

Матни асосӣ:
Дидан

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ИШТИРОКИ ШАҲРВАНДОН ДАР ТАЪМИНИ ТАРТИБОТИ ҶАМЪИЯТӢ

Бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 7 июни соли 2023, № 1022

қабул карда шуд

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 16 июни соли 2022, № 386

ҷонибдорӣ карда шуд

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии ташкил ва иштироки ихтиёрии инфиродӣ ва дастҷамъонаи шаҳрвандонро дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ муайян менамояд.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **тартиботи ҷамъиятӣ** - низоми муносибатҳои ҷамъиятие, ки мавҷудияти он амнияти шахсӣ ва ҷамъиятиро таъмин менамояд;

2) **чорабиниҳои муҳимми ҷамъиятию сиёсӣ ва чорабиниҳои дигар** - чорабиниҳои расмие, ки тибқи фармону амрҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва чорабиниҳои дигаре, ки дар доираи ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ гузаронида, нисбат ба онҳо чораҳои махсуси таъмини амният амалӣ карда мешаванд;

3) **намояндагони ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ** - аъзо, кормандон ё фаъолони иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, илмӣ, эҷодӣ ва ташкилотҳои дигари ғайритиҷоратӣ;

4) **шаҳрвандони ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ мусоидаткунанда** - кормандони ғайриштатӣ, аъзои дастёрони ихтиёрӣ, шуроҳои ҷамъиятӣ, шуроҳои собиқадорон, инчунин шахсони дигаре, ки дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва мубориза бар зидди ҷинояткорӣ мусоидат менамоянд;

5) **иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ** - расондани кумак ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ба истиснои мақомоти прокуратура, бо мақсади ҳифзи ҳаёт, саломатӣ, ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, молу мулк, манфиатҳои ҷомеа ва давлат.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Принсипҳои иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ

Принсипҳои иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ инҳоянд:

1) қонуният;

2) ихтиёрӣ;

3) афзалияти ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

4) баробарии ҳама дар назди қонун;

5) адолати иҷтимоӣ ва инсондӯстӣ;

6) ватандӯстӣ;

7) ҳамкорӣ бо мақомоти давлатӣ ва худидоракунии маҳаллӣ;

8) мубодилаи иттилоот;

9) беғаразӣ.

Моддаи 4. Мусоидат ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ

Бо мақсади мусоидат ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ шаҳрвандон ҳуқуқ доранд:

1) бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ иштирок намоянд;

2) тибқи муроҷиати мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар чорабиниҳо доир ба ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ иштирок намоянд;

3) дар тарғиби донишҳои ҳуқуқӣ ва баланд бардоштани фарҳанг ва шуури ҳуқуқии аҳолӣ иштирок намоянд;

4) якҷо бо мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар пешбурди корҳои фаҳмондадиҳӣ ба шахсоне, ки барои содир намудани ҳуқуқвайронкунӣ майл доранд, иштирок намоянд;

5) бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар фаъолияти ҳамоҳангсозӣ, маслиҳатӣ, экспертӣ ва машваратии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ оид ба масъалаҳои ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ, мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ иштирок намоянд;

6) бо шаклу усулҳои дигари муқаррарнамудаи қонунгузорӣ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ кумак намоянд.

Моддаи 5. Шаклҳои иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ

1. Иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ дар асоси инфиродӣ ва дастҷамъона амалӣ мегардад.

2. Шаклҳои иштироки инфиродии шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ инҳо мебошанд:

1) корманди ғайриштатӣ;

2) шахсоне, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ мусоидат менамоянд.

3. Шаклҳои иштироки дастҷамъонаи шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ асос меёбанд, тавассути узвияти онҳо дар:

1) дастёрони ихтиёрӣ;

2) шуроҳои ҷамъиятӣ;

3) шуроҳои собиқадорони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ.

4. Ба шаҳрвандоне, ки дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ инфиродӣ ва дастҷамъона иштирок мекунанд, манъ аст:

1) ба шахсони дигар вогузор намудани ваколатҳои худ, инчунин суиистифода аз онҳо ба манфиати шахсӣ, ҳизбҳои сиёсӣ, ташкилотҳои тиҷоратӣ ва ғайритиҷоратӣ;

2) истифода намудани шаҳодатнома, пӯшидани либоси расмӣ ва ё истифодаи аломатҳои фарқкунанда, ки бо иштирок дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ алоқаманд нестанд;

3) анҷом додани фаъолияте, ки Қонуни мазкур пешбинӣ накардааст, инчунин худро ҳамчун корманди мақомоти ҳифзи ҳуқуқ муаррифӣ кардан;

4) амалӣ намудани фаъолияте, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ваколати мақомоти ҳифзи ҳуқуқ мансуб донистааст, ҳамчунин истифода намудани ҳуқуқҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур бо ғараз ва мақсадҳои дигар.

5. Амали Қонуни мазкур нисбат ба шаҳрвандоне, ки ба мақомоти прокуратура ба сифати ёрдамчии ҷамъиятӣ мусоидат менамоянд, татбиқ намегардад.

БОБИ 2. ВАКОЛАТҲОИ МАҚОМОТИ ДАВЛАТӢ ВА ХУДИДОРАКУНИИ МАҲАЛЛӢ ОИД БА МАСЪАЛАҲОИ ИШТИРОКИ ШАҲРВАНДОН ДАР ТАЪМИНИ ТАРТИБОТИ ҶАМЪИЯТӢ

Моддаи 6. Ваколатҳои мақомоти ҳифзи ҳуқуқ оид ба масъалаҳои иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ

Мақомоти ҳифзи ҳуқуқ оид ба масъалаҳои иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ дорои ваколатҳои зерин мебошанд:

1) омодагии кормандони ғайриштатӣ ва аъзои дастёрони ихтиёриро аз рӯйи самтҳои асосии фаъолият, аз ҷумла барои амалҳо ҳангоми баргузории чорабиниҳои муҳимми ҷамъиятию сиёсӣ ва чорабиниҳои дигар дар шароити алоқаманд ба истифодаи қувваи ҷисмонӣ, расонидани ёрии аввалияи тиббӣ ташкил карда, мегузаронанд;

2) кормандони ғайриштатӣ, аъзои дастёрони ихтиёрӣ, шуроҳои ҷамъиятиро бо шаҳодатномаҳои дахлдор ва аломатҳои фарқкунанда таъмин менамоянд;

3) нақшаҳои дахлдори кори шуроҳои ҷамъиятӣ, дастёрони ихтиёрӣ, макон ва вақти гузаронидани чорабиниҳо оид ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ, шумораи аъзои дастёрони ихтиёриро, ки ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ҷалб карда мешаванд, бо мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мувофиқа менамоянд;

4) шуроҳои ҷамъиятиро бо воситаҳои дастурию методӣ таъмин менамоянд ва ба онҳо иттилооти заруриро барои фаъолият доир ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ пешниҳод мекунанд;

5) пешниҳоди шуроҳои ҷамъиятиро оид ба масъалаҳои марбут ба ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо баррасӣ менамоянд;

6) ба шаҳрвандон барои ташкили дастёрони ихтиёрӣ кумак ва мусоидат мекунанд;

7) ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ менамоянд.

Моддаи 7. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ оид ба масъалаҳои иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ

Мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ оид ба масъалаҳои иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ дорои ваколатҳои зерин мебошанд:

1) барои ташкили дастёрони ихтиёрӣ, иштироки инфиродӣ ва дастҷамъона дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидат мекунанд;

2) оид ба ҳифзи иҷтимоӣ ва ҳавасмандгардонии моддии кормандоне, ки дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ иштирок мекунанд, чораҳо меандешанд;

3) ба шаҳрвандон иттилооти ҳуқуқӣ ва иттилооти дигари заруриро пешниҳод менамоянд, ҳуқуқу уҳдадориҳои онҳоро оид ба ҳифз аз суиқасди ғайриқонунӣ мефаҳмонанд;

4) ба хабарҳо дар бораи ҳолатҳои ҳуқуқвайронкунӣ ва ҳодисаҳое, ки ба тартиботи ҷамъиятӣ таҳдид мекунанд, фавран вокуниш мекунанд;

5) ваколатҳои дигареро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, амалӣ менамоянд.

Моддаи 8. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва ҳуқуқҳои мақомоти худидоракунии маҳаллӣ оид ба масъалаҳои иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ

1. Бо мақсади ҳамкорӣ ва ҳамоҳангсозии фаъолияти дастёрони ихтиёрӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии маҳаллӣ бо тартиби муқаррарнамудаи низомнома дар бораи дастёрони ихтиёрӣ метавонанд дар макони ҷойгиршавии минтақаи хизматӣ ситодҳои дастёрони ихтиёриро таъсис диҳанд.

2. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии маҳаллӣ дар доираи ваколатҳои худ:

1) бо шуроҳои ҷамъиятӣ ва субъектҳои дигари пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ ҳамкорӣ менамоянд;

2) ба шуроҳои ҷамъиятӣ мусоидат менамоянд ва ҳар сол ҳисоботи онҳоро оид ба масъалаҳои расонидани кумак ба онҳо мешунаванд;

3) оид ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо, аз ҷумла дар рафти чорабиниҳои муҳимми ҷамъиятию сиёсӣ ва чорабиниҳои дигар якҷо бо шурои ҷамъиятӣ чораҳо меандешанд;

4) ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ менамоянд.

БОБИ 3. ИШТИРОКИ ИНФИРОДИИ ШАҲРВАНДОН ДАР ТАЪМИНИ ТАРТИБОТИ ҶАМЪИЯТӢ

Моддаи 9. Кормандони ғайриштатӣ

1. Кормандони ғайриштатӣ шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд, ки синнашон на кам аз ҳаждаҳ буда, аз рӯйи сифатҳои корӣ, ахлоқӣ ва вазъи саломатӣ қобилияти иҷрои вазифаҳоро оид ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ доранд.

2. Интихоби номзадҳо ба ҳайси кормандони ғайриштатӣ бо тартиби муайяннамудаи мақомоти ҳифзи ҳуқуқ амалӣ карда мешавад.

3. Шаҳрвандони зерини Ҷумҳурии Тоҷикистон наметавонанд корманди ғайриштатӣ бошанд:

1) узви ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё динӣ ва ташкилотҳои дигар, ки фаъолияташонро қонун ё суд манъ кардааст;

2) доғи судӣ дошта бошанд;

3) гирифтори бемориҳои руҳӣ, нашъамандӣ ё майзадагӣ бошанд;

4) нисбат ба онҳо санади судӣ дар бораи ғайриқобили амал эътироф намудан ё маҳдуд сохтани қобилияти амалкунии онҳо эътибори қонунӣ пайдо карда бошад.

4. Барои ҳар як корманди ғайриштатӣ парвандаи шахсӣ тартиб дода шуда, дар он ариза, нусхаи шиносномаи шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, тарҷумаи ҳол, нусхаи ҳуҷҷат дар бораи таҳсилот ва фаъолияти меҳнатӣ, маълумотнома дар бораи вазъи саломатӣ, розигии хаттӣ барои коркарди маълумоти шахсӣ ва гузаронидани санҷиши маълумоти пешниҳодшуда, забонхат дар бораи ифшо накардани сирри давлатӣ ё маълумоти дигари бо қонун ҳифзшаванда, ки дар натиҷаи фаъолият ба ӯ маълум мегардад, ҳамроҳ карда мешавад. Санҷиши маълумоти пешниҳодшуда бо тартибе, ки дар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ муқаррар шудааст, амалӣ карда мешавад. Парвандаи шахсии корманди ғайриштатӣ дар мақомоти дахлдор нигоҳ дошта мешавад.

Моддаи 10. Вазъи ҳуқуқӣ ва ташкили фаъолияти кормандони ғайриштатӣ

1. Кормандони ғайриштатӣ шахсони мансабдори мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Ҷумҳурии Тоҷикистон намебошанд ва фаъолиятро ихтиёрӣ, ошкоро ва ройгон пеш мебаранд. Онҳо дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ таҳти роҳбарии бевоситаи корманди мақомоти ҳифзи ҳуқуқи ба онҳо вобасташуда иштирок мекунанд. Ба кормандони ғайриштатӣ шаҳодатнома, ки намунаи онро роҳбари мақомоти ҳифзи ҳуқуқ тасдиқ мекунад, дода мешавад.

2. Самти фаъолияти кормандони ғайриштатӣ, ташкил ва тартиби фаъолияти онҳо бо низомнома муайян карда мешавад, ки онро мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунанд.

3. Кормандони ғайриштатӣ ҳангоми ба амал баровардани фаъолият оид ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ҳуқуқ доранд:

1) аз шаҳрвандон риояи қонунҳо, тартиботи ҷамъиятӣ ва қатъ намудани амалҳои ғайриқонуниро талаб намоянд;

2) барои ҳифзи ҷойи ҳодиса, таъмини нигоҳдошти далелҳои шайъӣ чораҳо андешанд;

3) бо ҳуҷҷатҳое, ки ҳолати ҳуқуқии корманди ғайриштатиро муайян мекунанд, шинос шаванд, инчунин бо тартиби муқарраргардида иттилоотеро, ки барои иштирок дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ заруранд, дастрас намоянд;

4) ба кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар иҷрои вазифаҳои онҳо дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ кумак расонанд;

5) дар доираи асосҳои пешбининамудаи моддаи 17 Қонуни мазкур қувваи ҷисмониро истифода баранд;

6) ҳуқуқҳои дигари бо Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардидаро амалӣ намоянд.

4. Кормандони ғайриштатӣ ҳангоми ба амал баровардани фаъолият оид ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ уҳдадоранд:

1) талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар соҳаи ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ донанд ва риоя намоянд;

2) супоришҳои кормандони ваколатдори мақомоти ҳифзи ҳуқуқро, ки бо тартиби муқарраргардида дода шудаанд ва хилофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нестанд, иҷро намоянд;

3) ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро риоя кунанд;

4) ҳангоми доштани тайёрӣ ва ё малакаи дахлдор ба шахсоне, ки аз ҳуқуқвайронкуниҳо ва ҳодисаҳои нохуш зарар дидаанд, инчунин дар ҳолати оҷизӣ ва ё ҳолати дигари ба ҳаёт ва саломатии онҳо таҳдидкунанда қарор доранд, ёрии таъҷилӣ расонанд;

5) бо худ шаҳодатнома дошта бошанд ва ба шаҳрвандоне, ки нисбат ба онҳо талаби қатъи амали ғайриқонунӣ равона шудааст, нишон диҳанд.

5. Кормандони ғайриштатӣ дар ҳолатҳои зерин аз ҳайати кормандони ғайриштатии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ хориҷ карда мешаванд:

1) дар асоси аризаи шахсӣ;

2) ба миён омадани ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 3 моддаи 9 Қонуни мазкур;

3) мунтазам иҷро накардани уҳдадориҳои ба зиммаашон гузошташуда;

4) қатъ гардидани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

5) бинобар сабаби вафот;

6) ҳангоми бадном кардани шаъну шарафи корманди ғайриштатии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ;

7) ҳолатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

6. Вобаста ба амалҳои кормандони ғайриштатӣ, ки ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро вайрон мекунанд, мумкин аст бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят карда шавад.

7. Кормандони ғайриштатӣ, ки ҳангоми таъмини тартиботи ҷамъиятӣ амалҳои ғайриқонунӣ содир менамоянд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд. Зараре, ки ба шахсони воқеӣ ё ҳуқуқӣ расонида шудааст, ба андоза ва бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.

Моддаи 11. Шаҳрвандоне, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ мусоидат менамоянд, ташкили фаъолият ва вазъи ҳуқуқии онҳо

1. Шаҳрвандон ҳуқуқ доранд ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ мусоидат намоянд.

2. Талабот нисбат ба шаҳрвандоне, ки мехоҳанд ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ мусоидат намоянд, ташкили фаъолият ва вазъи ҳуқуқии онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

БОБИ 4. ИШТИРОКИ ДАСТҶАМЪОНАИ ШАҲРВАНДОН ДАР ТАЪМИНИ ТАРТИБОТИ ҶАМЪИЯТӢ

Моддаи 12. Дастёрони ихтиёрӣ

1. Дастёрони ихтиёрӣ гурӯҳи ихтиёрии на камтар аз даҳ шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки дар ҷойи кор, таҳсил ва маҳалли зисти шаҳрвандон бо мақсади мусоидат ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ барои таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур таъсис дода шуда, аз қайди баҳисобгирии мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ гузаштааст ва дар маҳалҳо таҳти роҳбарии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ фаъолият мекунад.

2. Узви дастёрони ихтиёрӣ шаҳрвандоне шуда метавонанд, ки ба синни ҳаждаҳ расидаанд, аз рӯйи сифатҳои корӣ, ахлоқӣ ва вазъи саломатӣ қобилияти иҷрои вазифаҳоро оид ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ доранд.

3. Шаҳрвандоне, ки дар қисми 3 моддаи 9 Қонуни мазкур номбар шудаанд, наметавонанд узви дастёрони ихтиёрӣ шаванд.

4. Протоколи маҷлиси умумии шаҳрвандон дар бораи таъсис додани дастёрони ихтиёрӣ ва ҳайати он барои қайди баҳисобгирӣ ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ пешниҳод карда мешавад. Дастёрони ихтиёрӣ аз рӯзи аз қайди баҳисобгирӣ гузаштан таъсисёфта ба ҳисоб рафта, шахси ҳуқуқӣ намебошад. Агар ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда хилофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бошанд, қайди баҳисобгирии дастёрони ихтиёрӣ рад карда мешавад.

5. Ба узви дастёрони ихтиёрӣ шаҳодатномаи махсуси намунааш ягона, нишони сарисинагии "Дастёри ихтиёрӣ" ва рамзҳои дигар, ки аз ҷониби роҳбари мақомоти ҳифзи ҳуқуқ тасдиқ мегарданд, дода мешаванд.

6. Низомномаи дастёрони ихтиёрӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

7. Таъсис додани дастёрони ихтиёрӣ дар назди ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои динӣ, инчунин таъсис ва фаъолияти сохторҳои ташкилии ҳизбҳои сиёсӣ ва иттиҳодияҳои динӣ дар дастёрони ихтиёрӣ манъ аст.

Моддаи 13. Шуроҳои ҷамъиятӣ

1. Шурои ҷамъиятӣ ниҳоди ҷамъиятии доимоамалкунанда ба ҳисоб рафта, фаъолияти худро дар асоси ташаббусҳои ҷамъиятӣ анҷом медиҳад ва тавассути муттаҳидшавии ихтиёрии шаҳрвандон бо мақсади ба роҳ мондани ҳамкории мақомоти ҳифзи ҳуқуқ бо ҷомеа, баланд бардоштани эътимоди аҳолӣ ба низоми ҳифзи ҳуқуқи давлат, нақши ҷомеаи шаҳрвандӣ дар таҳкими таъмини тартиботи ҳуқуқӣ ва амнияти ҷамъиятӣ, пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо ва баланд бардоштани фарҳанги ҳуқуқии аҳолӣ амал мекунад.

2. Шуроҳои ҷамъиятӣ танҳо дар назди Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва воҳидҳои сохтории он ташкил карда мешаванд, шахси ҳуқуқӣ намебошанд.

3. Шуроҳои ҷамъиятӣ аз ҳисоби на камтар аз ҳафт ва на бештар аз бисту як шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси иштироки ихтиёрӣ дар фаъолияти онҳо, асосан аз ҳисоби намояндагони ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ, ташкил карда мешаванд. Ба ҳайати шуроҳои ҷамъиятӣ метавонанд кормандони ғайриштатии мақомоти дигари ҳифзи ҳуқуқ дохил карда шаванд. Шумораи умумии аъзои шуроҳои ҷамъиятӣ бояд тоқ бошад.

4. Узви шурои ҷамъиятӣ шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки синнаш на кам аз бисту сесола буда, дар ҷойи кор ва истиқомат эътибори шоиста дорад, шуда метавонад. Шаҳрвандони дар хизмати давлатӣ қарордошта ва шаҳрвандони дар қисми 3 моддаи 9 Қонуни мазкур номбаршуда наметавонанд узви шурои ҷамъиятӣ бошанд.

5. Узви шурои ҷамъиятӣ ваколатҳои худро ройгон ва бе ҷудо шудан аз фаъолияти асосии худ амалӣ менамояд. Ба узви шурои ҷамъиятӣ шаҳодатнома дода мешавад, ки намунаи онро Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.

6. Тартиби ташкил ва фаъолияти шуроҳои ҷамъиятиро, бо дарназардошти хусусиятҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур, низомнома дар бораи шуроҳои ҷамъиятӣ муайян менамояд, ки онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.

Моддаи 14. Шурои собиқадорони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ

1. Шурои собиқадорони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешавад.

2. Шурои собиқадорони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ бо додани маслиҳат, машварат ва тавсияҳо оид ба банақшагирӣ, ташкил ва ҳамоҳангсозии фаъолият дар мубориза бар зидди ҷинояткорӣ, пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ, таҳкими қонуният, тарбияи кормандони ҷавон, такмили ихтисос ва малакаи онҳо иштирок менамояд, инчунин ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар иҷрои вазифаҳояшон мусоидат намуда, тарғиби донишҳои ҳуқуқӣ, муҳиммият, шарафнокӣ ва масъулияти хизмат дар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, эътибори мукофотҳои давлатӣ барои корнамоиҳои ҷангӣ ва хизматиро амалӣ менамояд.

БОБИ 5. ХУСУСИЯТҲОИ ИШТИРОКИ ДАСТЁРОНИ ИХТИЁРӢ ДАР ТАЪМИНИ ТАРТИБОТИ ҶАМЪИЯТӢ

Моддаи 15. Фаъолияти дастёрони ихтиёрӣ

Дастёрони ихтиёрӣ фаъолияти худро таҳти роҳбарӣ ва иштироки бевоситаи кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ бо роҳҳои зерин амалӣ мегардонанд:

1) иштирок дар чорабиниҳо оид ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ, аз ҷумла дар ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ дар майдонҳо, хиёбонҳо, боғҳои истироҳатӣ, гулгаштҳо, варзишгоҳҳо, театрҳо, кинотеатрҳо, клубҳо ва ҷойҳои дигари ҷамъиятӣ, инчунин дар вақти гузаронидани чорабиниҳои муҳимми ҷамъиятию сиёсӣ ва чорабиниҳои дигар;

2) иштирок дар чорабиниҳо доир ба пешгирии ҷиноят ва ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ;

3) андешидани чораҳои таъхирнопазир барои бартараф кардани оқибати садамаҳо, зуҳуроти табиии хавфнок, фалокат, офатҳои табиӣ ё офатҳои дигар, пешгирӣ намудани онҳо ва расонидани кумак ба зарардидагон;

4) пешгирӣ намудани беназоратии кӯдакон ва аз ҷониби ноболиғон содир намудани ҳуқуқвайронкунӣ;

5) иштирок дар таъмини амнияти шахсии шаҳрвандон;

6) иштирок дар таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ;

7) иштирок дар таъмини бехатарӣ аз сӯхтор.

Моддаи 16. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои узви дастёрони ихтиёрӣ

1. Узви дастёрони ихтиёрӣ ҳангоми иштирок дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ҳуқуқ дорад:

1) аз шаҳрвандон риояи тартиботи ҷамъиятии муқарраршуда, қатъ кардани ҳуқуқвайронкунӣ ва амалҳоеро, ки барои иҷрои вазифаҳои узви дастёрони ихтиёрӣ монеъ мешаванд, талаб намояд;

2) ҳангоми аз ҷониби кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ гузаронидани санҷиши ҳуҷҷатҳои шахсии шаҳрвандон, азназаргузаронии воситаҳои нақлиёт, дастгир кардан ва ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ супурдани шахсоне, ки тартиботи ҷамъиятиро вайрон кардаанд, кумак расонад;

3) ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар амалӣ намудани чорабиниҳо оид ба маҳдудкунии ҳаракати воситаҳои нақлиёт, иҷозати иштироки шаҳрвандон дар чорабиниҳои алоҳидаи оммавӣ мусоидат намояд.

2. Узви дастёрони ихтиёрӣ ҳангоми иштирок дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ уҳдадор аст:

1) талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намояд, ба маҳдудкунии беасоси ҳуқуқ ва озодии шаҳрвандон, содир кардани амалҳое, ки шаъну шарафи инсон ва шаҳрвандро паст мезананд, роҳ надиҳад;

2) талаботи роҳбарияти дастёрони ихтиёрӣ, инчунин кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқро ҳангоми гузаронидани чорабиниҳои якҷоя дақиқ ва софдилона иҷро намояд;

3) ба кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ барои пешгирӣ кардани ҷинояткорӣ ва ҳуқуқвайронкунӣ, боздошти шахсоне, ки ҷиноят содир кардаанд ё ба ҳуқуқвайронкунӣ роҳ додаанд, инчунин муҳофизати ҷойи ҳодиса мусоидат намояд;

4) ҳангоми пешниҳоди маълумот аз ҷониби шаҳрвандон дар бораи ҳодисаҳо ва кирдорҳое, ки ба амнияти шахсии шаҳрвандон, амният ва тартиботи ҷамъиятӣ таҳдид мекунанд, ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ хабар диҳад;

5) дар муносибат бо шаҳрвандон боодоб, хушмуомила ва бодиққат бошад;

6) ба шаҳрвандони муҳтоҷе, ки аз ҷинояткорӣ, ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва ҳодисаҳои нохуш зарар дидаанд, кумаки таъҷилӣ расонад;

7) дониши ҳуқуқии худро такмил диҳад, ҳуқуқу уҳдадориҳои узви дастёрони ихтиёриро аз худ намояд ва онро риоя кунад;

8) ҳангоми иҷрои вазифа бо худ шаҳодатнома дошта бошад ва ба шаҳрвандон мутобиқи муроҷиати онҳо нишон диҳад.

3. Узви дастёрони ихтиёрӣ, ки ҳангоми таъмини ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ амалҳои ғайриқонунӣ содир кардааст, ба ҷавобгарии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кашида мешавад. Зараре, ки ба шахсони воқеӣ ё ҳуқуқӣ аз ҷониби узви дастёрони ихтиёрӣ расонида шудааст, ба андоза ва бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.

4. Узви дастёрони ихтиёрӣ ҳуқуқ дорад аз иҷрои уҳдадориҳои ҷамъиятӣ даст кашад, агар бевосита ба ҳаёт ва саломатии ӯ хатар таҳдид намояд.

Моддаи 17. Шароит ва ҳадди истифодаи қувваи ҷисмонӣ аз ҷониби узви дастёрони ихтиёрӣ

1. Узви дастёрони ихтиёрӣ дар амалиёти якҷоя бо кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ барои таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ҳуқуқ дорад бо мақсади пешгирии амали шахсоне, ки тартиботи ҷамъиятиро риоя намекунанд, барои боздошт ва супоридани онҳо ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ қувваи ҷисмониро танҳо дар ҳузури кормандони мақомоти дахлдор ба кор барад, агар тарзҳои дигари ба истифодаи қувваи ҷисмонӣ рабтнадошта, иҷрои вазифаашро оид ба риояи тартиботи ҷамъиятӣ таъмин карда натавонад.

2. Ҳангоми истифодаи қувваи ҷисмонӣ узви дастёрони ихтиёрӣ уҳдадор аст:

1) вайронкунандаи тартиботи ҷамъиятиро дар бораи нияти ба кор бурдани қувваи ҷисмонӣ огоҳ намояд, зимнан, барои амалӣ намудани талаби худ бо дарназардошти вазъи мушаххас фурсати кифоя диҳад, ба истиснои ҳолатҳое, ки таъхир додани истифодаи қувваи ҷисмонӣ ба ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон хавфи бевосита ба вуҷуд меорад;

2) вобаста ба хусусият ва дараҷаи хавфнокии ҷамъиятии ҳуқуқвайронкунӣ ва шахсоне, ки онро содир кардаанд, кӯшиш кунад, ки то ҳадди имкон зарари дар ин ҳолат расонидашаванда сабуктар бошад;

3) ёрии аввалияи тиббиро ба шахсоне, ки дар натиҷаи ба кор бурдани қувваи ҷисмонӣ зарар дидаанд, расонад.

3. Истифодабарии қувваи ҷисмонӣ нисбат ба занони ҳомиладориашон аён, шахсони нишони дақиқи маъюбидошта ва ноболиғон манъ аст.

БОБИ 6. ТАРТИБИ ТАШКИЛ ВА ФАЪОЛИЯТИ ШУРОҲОИ ҶАМЪИЯТӢ ДАР НАЗДИ МАҚОМОТИ КОРҲОИ ДОХИЛӢ

Моддаи 18. Ташкили шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди мақомоти корҳои дохилӣ

1. Шурои ҷамъиятӣ дар назди Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси фармоиши вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил карда мешавад.

2. Шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди раёсатҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, минтақа ва ноҳияи Рашт бо фармоиши сардори раёсат ташкил карда мешаванд. Ба ҳайати шурои ҷамъиятӣ дар назди раёсатҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, минтақа ва ноҳияи Рашт намояндагони ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ ва раиси шурои собиқадорони раёсатҳои мазкур, инчунин кормандони ғайриштатии мақомоти дигари ҳифзи ҳуқуқ, раисони шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди шуъбаҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳру ноҳияҳо метавонанд шомил гарданд.

3. Шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди шуъбаҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳру ноҳияҳо бо фармоиши сардори шуъба ташкил карда мешаванд. Ба ҳайати шурои ҷамъиятӣ дар назди шуъбаҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳру ноҳияҳо намояндагони ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ ва раиси шурои собиқадорони шуъбаи корҳои дохилӣ, инчунин кормандони ғайриштатии мақомоти дигари ҳифзи ҳуқуқ, раисони шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди шуъбачаҳои милитсия дар шаҳрак ва деҳот, инчунин минтақаи хизматии милитсия метавонанд шомил гарданд.

4. Шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди шуъбачаҳои милитсия дар шаҳрак ва деҳот, инчунин минтақаи хизматии милитсия бо фармоиши сардори шуъбаи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳру ноҳияҳо дар мувофиқа бо мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ташкил карда мешаванд.

5. Ба ҳайати шурои ҷамъиятӣ дар назди шуъбачаҳои милитсия дар шаҳрак ва деҳот, инчунин минтақаи хизматии милитсия раис ё муовини раиси ҷамоат, раиси шурои маҳалла ё мақомоти дигари худфаъолияти ҷамъиятӣ, роҳбарони муассисаҳои таълимӣ, корхонаҳои калон, командирони дастаҳои дастёрони ихтиёрӣ, намояндагони ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ, шурои куҳансолон, инчунин шахсони дигаре, ки дар байни аҳолӣ дорои нуфузу эътиборанд, метавонанд шомил гарданд.

6. Раиси шурои ҷамъиятӣ аз ҷониби аъзои шуро ба муҳлати се сол ва на бештар аз ду маротиба пай дар пай интихоб мегардад.

Моддаи 19. Фаъолияти шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди мақомоти корҳои дохилӣ, ҳуқуқ ва уҳдадориҳои онҳо

1. Шуроҳои ҷамъиятӣ фаъолияти худро мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст ва низомнома дар бораи шуроҳои ҷамъиятӣ бо риояи принсипҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур амалӣ менамоянд.

2. Шуроҳои ҷамъиятӣ ҳуқуқ доранд:

1) бо тартиби муқаррарнамудаи вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон иттилооти шахсони мансабдори мақомоти корҳои дохилиро дар бораи фаъолияти мақомоти корҳои дохилӣ дар мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ, ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ ва таъмини амнияти ҷамъиятӣ шунаванд, инчунин дар кори ҷаласаҳое, ки мақомоти корҳои дохилӣ мегузаронанд, иштирок кунанд;

2) ба роҳбарони мақомоти корҳои дохилӣ оид ба беҳтар намудани фаъолияти мақомоти корҳои дохилӣ ва ҳамкории онҳо бо ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ пешниҳодҳо манзур намоянд, ба кормандони мақомоти корҳои дохилӣ барои ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонуниашон мусоидат намоянд;

3) бо тартиби муқаррарнамудаи вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми аз ҷониби шахсони мансабдори мақомоти корҳои дохилӣ гузаронидани қабули шахсии шаҳрвандон ва намояндагони шахсони ҳуқуқӣ оид ба масъалаҳои ҳифз ва барқарор намудани ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии поймолшудаи онҳо, аз ҷумла зараре, ки ба онҳо дар натиҷаи амали ғайриқонунии кормандони мақомоти корҳои дохилӣ расонида шудааст, иштирок намоянд;

4) ба роҳбарони дахлдори мақомоти корҳои дохилӣ оид ба гузаронидани санҷиш дар бораи аз ҷониби кормандони мақомоти корҳои дохилӣ поймол намудани ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, талаботи рафтори хизматӣ, меъёрҳои одоби касбӣ, дархост кунанд, дар чунин санҷишҳо иштирок намоянд ва бо натиҷаҳои онҳо шинос шаванд;

5) ба мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот бо пешниҳодҳо оид ба такмили механизмҳои ҳамкорӣ дар самти мустаҳкам намудани тартиботи ҷамъиятӣ ва мубориза бар зидди ҳуқуқвайронкунӣ муроҷиат намоянд;

6) тибқи мақсад ва вазифаҳояшон конференсияҳо ва семинарҳо ташкил ва баргузор намоянд, бюллетенҳо бароранд, ҳисоботро дар бораи фаъолияти худ нашр ва мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон паҳн намоянд.

3. Шуроҳои ҷамъиятӣ уҳдадоранд:

1) талаботи қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандон, инчунин ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсони ҳуқуқиро риоя намоянд;

2) ба ҳолатҳои вайрон намудани ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон, манфиатҳои корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои дигар эътино кунанд;

3) аз рӯйи масъалаҳои муҳимми фаъолияти мақомоти корҳои дохилӣ аҳолиро мунтазам хабардор кунанд, бо дар назар доштани ақидаи онҳо, тавсияву таклифҳои дахлдор пешниҳод намоянд.

4. Ба шуроҳои ҷамъиятӣ манъ аст:

1) дахолат намудан ба фаъолияти оперативию ҷустуҷӯии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ;

2) паҳн кардани маълумоти дорои сирри давлатӣ ё сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда;

3) ба кори худ ҷалб намудани шаҳрвандони хориҷӣ, шахсони бешаҳрванд ва шаҳрвандони дар қисми 3 моддаи 9 Қонуни мазкур номбаршуда;

4) намояндагӣ ва аз номи мақомоти корҳои дохилӣ баромад кардан;

5) намояндагӣ ва муаррифӣ кардани манфиатҳои ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, динӣ ва гурӯҳҳои иҷтимоӣ;

6) монеа сохтан ба кормандони мақомоти корҳои дохилӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ дар мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ;

7) қароре қабул намоянд ва амале содир кунанд, ки хилофи манфиатҳои мустаҳкам намудани кафолатҳои таъмини ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон, пурзӯр намудани мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ бошад.

Моддаи 20. Вазифаҳои шурои ҷамъиятӣ дар назди Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Шурои ҷамъиятӣ мақоми намояндагӣ, ташхисию машваратӣ, ҳамоҳангсозӣ ва мушоҳидавӣ мебошад, ки бо мақсади таъмини иштироки мустақим ва ғайримустақими шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ, ба инобат гирифтани афкори ҷамъиятӣ дар ташаккул ва амалигардонии сиёсати давлатӣ дар соҳаи ҳамкории мақомоти ҳифзи ҳуқуқ бо ҷомеа таъсис дода шудааст.

2. Шурои ҷамъиятӣ дар назди Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои вазифаҳои зерин мебошад:

1) роҳбарии умумӣ ва ҳамоҳангсозии фаъолияти шуроҳои ҷамъиятиро амалӣ намуда, мониторинги кори онҳоро пеш мебарад, доир ба такмили фаъолият ва паҳн намудани таҷрибаи пешқадами онҳо чораҳо меандешад;

2) таҳлил ва арзёбии экспертии фаъолияти шуроҳои ҷамъиятиро амалӣ менамояд, ба онҳо ёрии машваратӣ, иттилоотӣ, ташкилӣ, методӣ ва кумаку дастгирии дигар мерасонад;

3) бо дарназардошти дархости ҷомеа, ба мақомоти корҳои дохилӣ ҷиҳати амалигардонии фаъолият ва татбиқи сиёсати давлатӣ дар соҳаи ҳамкории мақомоти ҳифзи ҳуқуқ бо ҷомеа мусоидат менамояд;

4) дар таҳияи лоиҳаҳои барномаҳо ва стратегияҳои давлатии мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо, барномаҳои рушди мақомоти ҳифзи ҳуқуқ иштирок менамояд;

5) пешниҳодҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро оид ба такмили фаъолияти мақомоти ҳифзи ҳуқуқ меомӯзад, ҷамъбаст ва манзур менамояд.

Моддаи 21. Вазифаҳои шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди раёсат ва шуъбаҳои ҳудудии мақомоти корҳои дохилӣ

1. Шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди раёсатҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, минтақа ва ноҳияи Рашт дорои вазифаҳои зерин мебошанд:

1) фаъолияти шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди шуъбаҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳру ноҳияҳоро ҳамоҳанг месозанд, таҳлилу арзёбии фаъолияти онҳоро ба роҳ мемонанд, дастгирии машваратӣ, иттилоотӣ, ташкилӣ, методӣ ва дигарро мерасонанд;

2) дар таҳия ва татбиқи барномаҳои ҳудудии ҳамкории мақомоти дахлдор ва ҷомеаи шаҳрвандӣ, мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ иштирок менамоянд;

3) ба шурои ҷамъиятӣ дар назди Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз натиҷаҳои фаъолияти худ бо тартиб ва дар муҳлатҳои муқарраргардида маълумот медиҳанд;

4) якҷо бо раёсатҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе таклифҳо пешниҳод менамоянд, ки ба ҳалли масъалаҳои таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва амалигардонии чорабиниҳои муштарак нигаронида шудаанд;

5) дар тарбияи ҳуқуқии шаҳрвандон, баланд бардоштани фарҳанг ва шуури ҳуқуқии аҳолӣ иштирок менамоянд.

2. Шурои ҷамъиятӣ дар назди шуъбаҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳру ноҳияҳо ҳамчун зинаи асосии низоми шуроҳои ҷамъиятӣ дорои вазифаҳои зерин мебошад:

1) фаъолияти шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди шуъбачаи шаҳрак ва деҳот, инчунин минтақаи хизматии милитсияро ҳамоҳанг менамояд, таҳлилу арзёбии ташхисии фаъолияти онҳоро ба роҳ мемонад, дастгирии машваратӣ, иттилоотӣ, ташкилӣ, методӣ ва дигарро мерасонад;

2) дар таҳия ва амалисозии барномаҳои маҳаллии ҳамкории мақомоти дахлдор ва ҷомеаи шаҳрвандӣ, мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ иштирок менамояд;

3) дар бораи натиҷаҳои фаъолияти худ бо тартиби муқарраргардида ба шуроҳои ҷамъиятии зинаҳои болоӣ дар назди мақомоти корҳои дохилӣ маълумот медиҳад;

4) якҷо бо шуъбаҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳру ноҳияҳо пешниҳодҳо таҳия менамояд, ки ба ҳалли масъалаҳои таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва гузарондани чорабиниҳои муштарак нигаронида шудаанд;

5) бо дастаҳои дастёрони ихтиёрӣ, ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ барои таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ҳамкорӣ мекунад;

6) ба манфиати ҳаматарафа ва холисонаи иттилоотонии аҳолӣ оид ба масъалаҳои мубрами фаъолияти мақомоти корҳои дохилӣ, зарурати расондани кумак ва дастгирии онҳо дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ, мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо, муқовимат ба экстремизм ва терроризм намояндагони матбуоти даврӣ ва дигар воситаҳои ахбори оммаро ҷалб менамояд;

7) дар тарғиби донишҳои ҳуқуқӣ ва баланд бардоштани фарҳанг ва шуури ҳуқуқии аҳолӣ иштирок менамояд.

Моддаи 22. Вазифаҳои шурои ҷамъиятӣ дар назди шуъбачаҳои милитсия дар шаҳрак ва деҳот, инчунин минтақаи хизматии милитсия

1. Шурои ҷамъиятӣ дар назди шуъбачаҳои милитсия дар шаҳрак ва деҳот, инчунин минтақаи хизматии милитсия зинаи ибтидоии низоми шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди мақомоти корҳои дохилӣ мебошад. Дар фармоиш дар бораи таъсиси шурои ҷамъиятӣ бояд маълумот дар бораи ном, ҳайат ва нишонии макони ҷойгиршавии шуро зикр карда шавад.

2. Шурои ҷамъиятӣ дар назди шуъбачаҳои милитсия дар шаҳрак ва деҳот, инчунин минтақаи хизматии милитсия дорои вазифаҳои зерин мебошад:

1) дар таҳия ва амалисозии барномаҳои маҳаллии ҳамкории милитсия ва ҷомеаи шаҳрвандӣ, мубориза бар зидди ҷинояткорӣ ва пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ иштирок менамояд;

2) якҷо бо нозирони минтақавии милитсия таъмини тартиботи ҷамъиятиро дар шаҳрак, деҳа, маҳалла ва кӯчаҳо бо ҷалби дастаҳои дастёрони ихтиёрӣ, ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ ташкил мекунад;

3) якҷо бо аҳолӣ таклифҳоеро пешниҳод менамояд, ки ба ҳалли масъалаҳои таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва ба амал баровардани тадбирҳои муштарак бо мақомоти ҳифзи ҳуқуқ нигаронида шудаанд;

4) дар байни аҳолӣ оид ба зарурати расонидани кумак ва мусоидат ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ корҳои фаҳмондадиҳӣ мебарад;

5) бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ дар ҷаласаи шурои ҷамъиятӣ муноқишаҳои оилавию маишӣ, зӯроварӣ дар оила, ҳолатҳои аз тарбияи фарзанд саркашӣ кардани падару модар ё шахсони онҳоро ивазкунанда, инчунин аз таъминоти падару модар саркашӣ кардани фарзандонро баррасӣ намуда, шахсонеро, ки чунин амалҳоро содир кардаанд, дар бораи норавоии амалҳои ғайриқонунӣ огоҳ мекунад;

6) оид ба пешгирии рафтори зиддиҷамъиятии ноболиғон, ки бо оворагардӣ, талбандагӣ, фоҳишагӣ машғуланд, воситаҳои нашъадор, моддаҳои сахттаъсир ё мадҳушкунандаи дигар, маҳсулоти тамоку, нӯшокиҳои спиртӣ ва нӯшокиҳои дар асоси онҳо истеҳсолшударо истеъмол мекунанд, инчунин оид ба кирдорҳои дигари поймол кардани ҳуқуқ, озодӣ ва манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ё ҳуқуқӣ корҳои фаҳмондадиҳиро анҷом медиҳад;

7) ба тарбияи шахсони қаблан маҳкумшуда ва шахсоне, ки дар қайди пешгирии мақомоти корҳои дохилӣ мебошанд, мусоидат мекунад;

8) дар шунидани ҳисоботи нозири минтақавии милитсия дар назди аҳолӣ иштирок мекунад;

9) ба аҳолӣ доир ба риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд, танзими анъана ва ҷашну маросим, инчунин талаботи дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ мусоидат менамояд;

10) оид ба натиҷаҳои фаъолияти худ бо тартиб ва муҳлатҳои муайяннамудаи низомнома дар бораи шуроҳои ҷамъиятӣ дар назди мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шурои ҷамъиятӣ дар назди шуъбаи Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳру ноҳия маълумот медиҳад;

11) дар тарғиби донишҳои ҳуқуқӣ ва баланд бардоштани фарҳанг ва шуури ҳуқуқии аҳолӣ иштирок менамояд.

БОБИ 7. КАФОЛАТҲОИ ҲИМОЯИ ҲУҚУҚӢ, ИҶТИМОӢ ВА ЧОРАҲОИ ҲАВАСМАНДГАРДОНИИ ШАҲРВАНДОНИ БА МАҚОМОТИ ҲИФЗИ ҲУҚУҚ ДАР ТАЪМИНИ ТАРТИБОТИ ҶАМЪИЯТӢ МУСОИДАТКУНАНДА

Моддаи 23. Кафолати ҳимояи ҳуқуқии шаҳрвандони ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидаткунанда

1. Талаботи қонунии шаҳрвандоне, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ҳангоми таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидат менамоянд, барои шаҳрвандон ҳатмӣ мебошад.

2. Суиқасд ба ҳаёти шаҳрвандоне, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидат мекунанд ва аъзои оилаи онҳо, истифодаи зӯроварӣ нисбат ба онҳо ё таҳқири онҳо ҳангоми иҷрои уҳдадорӣ ё ба иҷрои уҳдадорӣ доир ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ алоқаманд, боиси ҷавобгарии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.

3. Ҳимояи ҳуқуқии шаҳрвандоне, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидат мекунанд ва аъзои оилаи онҳо, агар амали онҳо ба пешгирӣ, ошкор ё кушодани ҷиноят ҳамчун иштирокчиёни мурофиаи судии ҷиноятӣ алоқаманд бошад, бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳимояи давлатии иштирокчиёни мурофиаи судии ҷиноятӣ" анҷом дода мешавад.

Моддаи 24. Ҳимояи иҷтимоии шаҳрвандони ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидаткунанда

1. Шаҳрванде, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидат намуда, дар натиҷа ҷароҳат бардоштааст, осеб дидааст ё захм гирифта, муваққатан корношоям шудааст, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ӯ кумаки пулии яквақта дода мешавад.

2. Шаҳрванде, ки дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ мусоидат намуда, дар натиҷаи иҷрои уҳдадорӣ бинобар иштирок дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ба маъюбӣ гирифтор шудааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ӯ (дар ҳолати ҳалок, вафот - ба аъзои оилааш) нафақа таъин карда мешавад.

3. Зарари ба молу мулки шаҳрванде, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидат намуда, дар натиҷаи иҷрои уҳдадорӣ бинобар иштирок дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ё ба молу мулки хешовандонаш (зан, шавҳар, фарзанд, падару модар, бародар, хоҳар, инчунин падару модар, бародар, хоҳар ва фарзандони зан ё шавҳар, амак (тағо), хола, амма, қудо, келин, домод, бародарзода (хоҳарзода), фарзандхондагон, фарзандхондшудагон, инчунин шахси дигаре, ки бо ӯ якҷоя зиндагӣ карда, хоҷагии умумӣ пеш мебарад) расонида шудааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.

Моддаи 25. Чораҳои ҳавасмандгардонии шаҳрвандони ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидаткунанда

1. Шаҳрвандоне, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидат менамоянд, метавонанд барои иштироки фаъолона дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ҳавасманд карда шаванд, бо:

1) эълон намудани миннатдорӣ;

2) сарфароз намудан бо ифтихорнома;

3) мукофоти пулӣ;

4) туҳфаҳои арзишманд;

5) намудҳои дигари ҳавасмандгардонӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

2. Шаҳрвандоне, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидат менамоянд, барои хизматҳои махсус дар иҷрои вазифаҳои ҷамъиятӣ ва зоҳир намудани мардонагӣ ва матонат метавонанд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои сарфароз гардонидан бо мукофотҳои давлатӣ пешбарӣ карда шаванд.

Моддаи 26. Ҳавасмандгардонии моддӣ, кафолатҳо ва ҷубронҳои дигар ба шаҳрвандоне, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидат менамоянд

Мақомоти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии маҳаллӣ шаҳрвандонеро, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ мусоидат менамоянд, бо имтиёзҳо ва ҷуброни пулии иловагӣ, шаклҳои дигари манфиатнокии моддӣ, ки хилофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нестанд, ҳавасманд мегардонанд.

Моддаи 27. Таъминоти моддию техникии фаъолияти кормандони ғайриштатӣ

Таъминоти моддию техникии фаъолияти кормандони ғайриштатӣ метавонад дар доираи маблағҳои дар сметаи хороҷоти мақомоти ҳифзи ҳуқуқ пешбинишуда сурат гирад.

Моддаи 28. Маблағгузорӣ ва таъминоти моддию техникии фаъолияти дастёрони ихтиёрӣ ва шуроҳои ҷамъиятӣ

Маблағгузорӣ ва таъминоти моддию техникии фаъолияти дастёрони ихтиёрӣ ва шуроҳои ҷамъиятӣ аз ҳисоби маблағҳои шахсони ҳуқуқӣ, саҳмҳои ихтиёрии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, маблағҳои фонди ташаббусҳои шаҳрвандӣ оид ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва таҳкими қонуният, инчунин сарчашмаҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, амалӣ карда мешавад.

Моддаи 29. Фонди ташаббусҳои шаҳрвандӣ оид ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва таҳкими қонуният

1. Фонди ташаббусҳои шаҳрвандӣ оид ба таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва таҳкими қонуният бо мақсади таъминоти молиявӣ, моддию техникии фаъолияти дастёрони ихтиёрӣ ва шуроҳои ҷамъиятӣ, инчунин ҳавасмандгардонии моддии шахсоне, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ мусоидат мекунанд, ташкил карда мешавад.

2. Молу мулк ва дороиҳои дигари фонд аз саҳмҳои ихтиёрӣ ва хайрияҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, инчунин манбаъҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, ташаккул меёбад.

3. Идоракунии фонд аз ҷониби шурои парасторон, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби намояндагони ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ ва мақомоти давлатӣ ташкил менамояд, ба роҳ монда мешавад.

БОБИ 8. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 30. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 31. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ" аз 3 декабри соли 2009 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2009, №12, мод. 818) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 32. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

аз 22 июни соли 2023, № 1969
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон	1969	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ИШТИРОКИ ШАҲРВАНДОН ДАР ТАЪМИНИ ТАРТИБОТИ ҶАМЪИЯТӢ	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	22.06.2023	Амалкунанда	word pdf zip

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ НИЗОМИ ИҶОЗАТДИҲӢ**

Бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 7 июни соли 2023, № 1018

қабул карда шуд

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 16 июни соли 2022, № 385

ҷонибдорӣ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 27.12.2023 № 2015, аз 20.06.2024 № 2056)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкили ва иқтисодии низоми иҷозатдиҳӣ, меъёрҳои муайянкунии намудҳои фаъолият ва ё амалҳоеро, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи низоми иҷозатдиҳӣ танзим карда мешаванд, муқаррар намуда, ба таъмини риояи стандартҳо, шартҳои иҷозатдиҳӣ ва талаботу шартҳои тахассусӣ, инчунин ба таъмини ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои шахс, ҷомеа ва давлат равона гардидааст.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ** - амалҳои маъмурии дорои хусусияти якдафъаинаи мақомоти иҷозатдиҳанда оид ба мувофиқасозии анҷом додани намудҳои муайяни фаъолият, амалҳо ва ё санадҳои субъектҳои хоҷагидор;

2) **аризадиҳанда** - субъекти хоҷагидоре, ки ба мақомоти иҷозатдиҳанда бо ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ ва қабули огоҳинома оид ба анҷом додани намуди мушаххаси фаъолият ва ё амал муроҷиат намудааст;

3) **гирифтани огоҳинома** - амали маъмурии дорои хусусияти якдафъаинаи мақомоти ваколатдори давлатӣ оид ба қабули огоҳинома ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида, ки аз тарафи субъектҳои хоҷагидор дар мавриди огоҳсозӣ дар бораи оҷози амалисозии намудҳои муайяни фаъолияти соҳибкорӣ ва анҷом додани амалҳои муайян равона шудааст;

4) **дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ** - субъекти хоҷагидоре, ки ҳуҷҷати иҷозатдиҳии амалкунанда дорад;

5) **иҷозатнома** - ҳуҷҷати маъмурии махсуси дорои хусусияти иҷозатдиҳӣ, ки аз ҷониби мақоми иҷозатдиҳанда ба субъекти хоҷагидор барои амалисозии намудҳои муайяни фаъолият ё амали марбут ба сатҳи баланди таваккал бо риояи шартҳои иҷозатдиҳӣ ва талаботу шартҳои тахассусӣ дода мешавад;

6) **иҷозатномадор** - субъекти хоҷагидоре, ки барои амалӣ намудани фаъолият ё амали махсус иҷозатномаи амалкунанда дорад;

7) **кор ё хизматрасоние, ки гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро талаб мекунад** - кор ё хизматрасоние, ки иҷрои он бе гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур манъ аст;

8) **мақомоти иҷозатдиҳанда** - мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, ки барои додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо ваколатдор шудаанд;

9) **мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда** - мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, ки барои қабули ариза оид ба намудҳои фаъолияте, ки ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаи он бо қарор ё фармоиши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад, ваколатдор шудаанд;

10) **маъқулдонии худ аз худ** - расмиёте, ки дар натиҷаи он иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, санади тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳои додашуда, аз нав ба расмият даровардашуда ва барқароршуда ҳисобида мешавад, агар мақоми иҷозатдиҳанда вобаста ба ариза дар муҳлат ва бо шартҳое, ки Қонуни мазкур пешбинӣ кардааст, бо огоҳонидани аризадиҳанда қарор қабул накарда бошад;

11) **моле, ки гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро талаб мекунад** - моле, ки воридоти он ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва содироти он аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ихтиёрдории он дар асоси ҳуҷҷати иҷозатдиҳии мутобиқи талаботи Қонуни мазкур гирифташуда амалӣ карда мешавад;

12) **намуди фаъолияти иҷозатномашаванда** - фаъолият ё амали махсусе, ки барои амалисозии он дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи Қонуни мазкур бояд иҷозатнома гирифта шавад;

13) **низоми иҷозатдиҳӣ** - низоми фаъолияти мақомоти иҷозатдиҳанда оид ба баррасии аризаҳо барои додани иҷозатнома, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, инчунин додани иҷозатнома, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, азнавбарасмиятдарорӣ, боздоштан, барқарор ва бекор кардани иҷозатнома, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳои субъектҳои хоҷагидор;

14) низоми давлатии иттилоотии додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда (минбаъд - **низоми давлатии иттилоотӣ**) - маҷмуи воситаҳои барномавӣ, усулҳо ва расмиёти қабули дархости электрони барои додани иҷозатнома, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда, қабул, коркард, интиқол, нигоҳдорӣ, санҷиши пуррагии ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда ва барасмиятдарории иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда, пешбурди феҳристи иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда;

15) **низоми электронӣ барои додани ариза** (минбаъд - **низоми электронӣ**) - низоми иттилоотие, ки аз тарафи аризадиҳанда барои додани ариза дар бораи пешниҳод, азнавбарасмиятдарорӣ, қатъ кардан, додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, инчунин дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ, ирсоли огоҳиномаҳо дар шакли рақамӣ, тариқи реҷаи мустақим (онлайн) истифода гардида, ҷузъи таркибии низоми давлатии додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, ирсоли огоҳиномаҳо мебошад;

16) **огоҳинома** - ҳуҷҷате, ки аз ҷониби аризадиҳанда дар шакли тасдиқшуда тартиб дода шудааст ва дар бораи оғоз ё анҷом додани намуди муайяни фаъолият ё амал хабар медиҳад;

17) **субъекти хоҷагидор** - шахси ҳуқуқӣ (новобаста ба шакли моликият), аз ҷумла филиал ва намояндагии шахси ҳуқуқии хориҷӣ ва соҳибкори инфиродие, ки фаъолияти соҳибкориро амалӣ менамояд;

18) **талабот ва шартҳои тахассусӣ** - маҷмуи талабот ва шартҳои муқарраршудае, ки иҷрои онҳо барои иҷозатномадор, шахсе, ки ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ гирифтааст ва шахсе, ки расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ, инчунин огоҳиномасозиро гузаштааст, ҳатмӣ мебошанд;

19) **феҳристҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда** - маҷмуи маълумот дар бораи иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозии додашуда, аз нав ба расмият даровардашуда, боздошташуда, барқарор ва бекор кардашуда, огоҳиномаҳои гирифташуда, ки ҷузъи таркибии низоми давлатии иттилоотӣ мебошанд;

20) феҳристи ягонаи давлатии иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда - номгӯйи мукаммали ҳамаи иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда, махзани ҷамъбастии маълумот ва иттилоот оид ба ҳамаи намудҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда;

21) **ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ** - ҳуҷҷати маъмурии дорои хусусияти иҷозатдиҳӣ дар шакли иҷозат, сертификат, хулоса, шаҳодатнома, аттестат, рухсатнома, бақайдгирӣ, супориш, қарор ва намуди дигари ҳуҷҷати дорои хусусияти иҷозатдиҳӣ, ки аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда ба субъекти хоҷагидор барои анҷом додани фаъолият ё амали муайян ва ё барои намудҳои муайяни мол, кор ва хизматрасонӣ бо нишон додани муҳлати амали он бо риояи ҳатмии шартҳои иҷозатдиҳӣ ва талаботу шартҳои тахассусӣ дода мешавад;

22) **ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта** - иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳо;

23) **шартҳои иҷозатдиҳӣ** - маҷмуи талабот ва шартҳое, ки аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ бармеоянд ва иҷро намудани онҳо аз ҷониби аризадиҳанда зимни гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ҳатмӣ мебошад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Доираи амали Қонуни мазкур

Амали Қонуни мазкур нисбат ба фаъолият ва ё амалҳое паҳн мегардад, ки дар феҳристи ягонаи давлатии иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда пешбинӣ шудааст.

Моддаи 4. Меъёрҳои муайянкунии намудҳои фаъолият ва ё амалҳое, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи низоми иҷозатдиҳӣ танзим карда мешаванд

1. Меъёрҳои муайянкунии намудҳои фаъолият ва ё амалҳо, инчунин мол, кор ва хизматрасоние, ки гирифтани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаро талаб менамоянд, намудҳои фаъолият ва ё амалҳоеро дар бар мегиранд, ки ба таваккал асос ёфта, амалисозии онҳо метавонад ба ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шахс, муҳити зист, мудофиа ва амнияти давлат, мероси таърихию фарҳангӣ зарар расонад ва танзими онҳо, ба ғайр аз низоми иҷозатдиҳӣ, бо роҳҳои дигар имконнопазир аст.

2. Ба намудҳои фаъолият ва ё амалҳое, ки гирифтани иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, санади тасдиқ ва мувофиқасозӣ, фиристодани огоҳиномаро талаб менамоянд, намудҳои фаъолият ва ё амалҳое дохил мешаванд, ки ба яке аз меъёрҳои зерин ҷавобгӯй мебошанд:

1) зарурати истифодабарии захираҳои маҳдуди давлатӣ;

2) зарурати муқаррар намудани талабот ва шартҳои тахассусӣ нисбат ба фаъолият ва ё амалҳо, назорати риояи онҳо дар ҷараёни фаъолият ва ё амалҳо бо мақсади роҳ надодан ба расонидани зарар ба ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шахс, муҳити зист, мудофиа ва амнияти давлат, мероси таърихию фарҳангӣ.

Моддаи 5. Феҳристи ягонаи давлатии иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда ва тартиби ворид намудани тағйирот ба он

1. Феҳристи ягонаи давлатии иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда (минбаъд - **феҳристи ягонаи давлатӣ**) бо Қонуни мазкур муқаррар карда мешавад (замима мегардад).

2. Дар феҳристи ягонаи давлатӣ маълумоти зерин нишон дода мешаванд:

1) намуди фаъолият ва амалҳои иҷозатномашаванда, зернамудҳои фаъолият ва амалҳои иҷозатномашаванда;

2) номгӯйи ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ барои фаъолият ва амалҳо, зернамудҳои фаъолият ва амалҳо, ки гирифтани ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳиро талаб мекунанд;

3) номгӯйи санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ барои анҷом додани фаъолият ва амалҳо, зернамудҳои фаъолият ва амалҳое, ки барои анҷом додани онҳо санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозиро талаб менамоянд;

4) номгӯйи огоҳиномаҳои гирифташаванда барои фаъолият ва амалҳо;

5) андозаи хироҷ барои иҷозатномадиҳӣ, додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, гирифтани огоҳинома бо нишондиҳанда барои ҳисобҳо (хироҷ барои баррасии ариза, хироҷи яккарата барои додан ва минбаъдаи ҳарсола барои нигоҳ доштани эътибори иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, гирифтани огоҳинома).

3. Ворид (ҷорҳ) намудани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, тағйир додан ва хориҷ кардани онҳо танҳо бо роҳи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба феҳристи ягонаи давлатӣ амалӣ карда мешавад.

4. Мақомоти иҷозатдиҳанда ҳуқуқ надоранд ба субъектҳои хоҷагидор ҳуҷҷатҳоеро диҳанд, ки хусусияти иҷозатдиҳӣ дошта, дар феҳристи ягонаи давлатӣ мавҷуд набошанд. Аз ҷониби мақомоти давлатӣ, ки дар феҳристи ягонаи давлати пешбинӣ нагардидаанд, додани ҳуҷҷатҳои дорои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба субъектҳои хоҷагидор манъ аст.

Моддаи 6. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи низоми иҷозатдиҳӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи низоми иҷозатдиҳӣ мансубанд:

1) таҳияи сиёсати давлатӣ дар соҳаи низоми иҷозатдиҳӣ;

2) муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

3) муайян намудани мақомоти иҷозатдиҳанда;

4) тасдиқи тартиби додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

5) додани иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ;

6) тасдиқи тартиби гузаронидани санҷиши фаъолияти мақомоти давлатӣ оид ба риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

7) тасдиқи қоидаҳои пешбурди феҳристи иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

8) амалӣ намудани салоҳияти дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 7. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ

Ба ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ дохил мешаванд:

1) амалисозии сиёсати давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

2) мониторинги иҷрои Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии ҷиҳати иҷрои Қонуни мазкур қабулгардида ва пешниҳод намудани иттилооти ҳарсола аз натиҷаҳои он ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

3) санҷиши фаъолияти мақомоти давлатӣ оид ба риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

4) тасдиқ намудани шакли намунавии ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

5) пешниҳоди таклифҳо оид ба такмили санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

6) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 8. Ваколатҳои мақомоти иҷозатдиҳанда

Ба ваколатҳои мақомоти иҷозатдиҳанда дохил мешаванд:

1) баррасии аризаҳо барои гирифтани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

2) додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

3) азнавбарасмиятдарории иҷозатномаҳо ва ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ;

4) боздоштани амали иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ;

5) барқарор намудани амали иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ;

6) додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ;

7) рад кардан аз додани иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳи, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

8) пешбурди феҳристҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда;

9) дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ тасдиқ намудани шаклҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи қабули огоҳиномаҳо;

10) аз иҷозатномадор, дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, субъекти хоҷагидор, ки аз расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ, инчунин огоҳсозӣ гузаштааст, талаб намудани маълумот оид ба риояи шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ;

11) санҷиши риояи талабот ва шартҳои додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

12) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 9. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда

Дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта аз ҷониби мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда амалӣ карда мешавад.

Моддаи 10. Амалӣ намудани назорат

1. Назорати риояи шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда дар доираи ваколатҳо дар шакли мониторинг, санҷиш, дархости маълумоти дахлдор аз субъекти хоҷагидор, талаби маълумоти оморӣ ва таҳлили он оид ба фаъолияти субъекти хоҷагидор амалӣ карда мешавад.

2. Санҷиши риояи шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ бо тартиби пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор" амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 11. Амали ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта

1. Намуди фаъолият ва ё амалҳое, ки барои амалисозии онҳо ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта гирифта шуда аст, аз ҷониби дорандаи онҳо анҷом дода мешаванд.

2. Ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон амал менамоянд.

3. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта метавонанд берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон низ амал намоянд.

4. Субъектҳои хоҷагидори хориҷӣ метавонанд бо шартҳое ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаро гиранд, ки барои субъектҳои хоҷагидори Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидаанд, агар бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбини нашуда бошад. Барои гирифтани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта субъектҳои хоҷагидори хориҷӣ бояд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон филиал ё намояндагӣ дошта бошанд.

5. Барои анҷом додани як намуди фаъолият ва ё амал дар як вақт додани иҷозатнома ва ҳуҷҷатҳои дигари хусусияти иҷозатдиҳидошта манъ аст, ба истиснои ҳолатҳое, ки ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ҳуҷҷатҳои якдафъаина буда, барои фаъолият ва ё амали мушаххасе дода мешаванд, ки дар иҷозатномаи додашуда пешбинӣ шудааст.

Моддаи 12. Муҳлати амали ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта

1. Иҷозатномаҳо ва ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, ба истиснои иҷозатнома барои фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ, ба муҳлати номаҳдуди амал дода мешаванд. Муҳлати амали иҷозатнома барои фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

2. Муҳлати амали иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳии дорои амали якдафъаина аз лаҳзаи анҷом додани фаъолият ва ё амали якдафъаинаи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба охир мерасад.

3. Муҳлати амали иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо асосҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур қатъ мегардад.

4. Санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳо хусусияти якдафъаина дошта, бемуҳлат мебошанд.

Моддаи 13. Хироҷ барои додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта

1. Барои баррасии ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, қабули санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳинома, инчунин барои додани иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, нигоҳ доштани эътибори иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, қабули санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳинома тибқи нишондиҳанда барои ҳисобҳои дар замимаи Қонуни мазкур пешбинигардида тариқи ғайринақдӣ хироҷ пардохт карда шуда, ба буҷети давлатии дахлдор тибқи тартиби додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо (минбаъдтартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта) гузаронда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

2. Хироҷ барои баррасии ариза дар бораи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта баргардонида намешавад.

3. Барои додани иҷозатнома барои фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати иҷрои фаъолияте, ки якчанд намуди корро дар бар мегирад, танҳо маблағи ҳадди баландтари пешбининамудаи замимаи Қонуни мазкур пардохт карда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

4. Хироҷ барои додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта хароҷоти ташхис, экспертиза, таҳлил ва озмоишҳои лабораториро, ки ҳангоми додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта сурат мегиранд, дар бар намегирад. Арзиши чунин ташхис, экспертиза, таҳлил ва озмоишҳои лабораторӣ бояд дар сомонаи расмии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ ва мақомоти иҷозатдиҳандаи дахлдор интишор карда шавад.

Моддаи 14. Феҳристҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда ба таври доимӣ феҳристҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда (минбаъд - феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта)-ро дар шакли электронӣ дар низоми давлатии иттилоотӣ пеш мебаранд.

2. Мақомоти давлатӣ барои амалӣ намудани ваколатҳои худ уҳдадоранд, ки иттилоотро дар бораи иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда аз феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта бе талаб кардани тасдиқи иттилооти зикргардида аз тарафи субъектҳои хоҷагидор гиранд.

3. Феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта яке аз асосҳо барои ташаккули низоми арзёбии дараҷаи таваккалнокии субъектҳои хоҷагидор ва банақшагирии гузарондани санҷишҳо аз тарафи мақомоти иҷозатдиҳанда мебошанд.

4. Иттилооте, ки дар феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта мавҷуд аст, ошкоро ва дастраси умум мебошад.

Моддаи 15. Қоидаҳои умумии додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта

1. Қоидаҳои умумии додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаро Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта муқаррар намуда, инҳоро дар бар мегиранд:

1) додани ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

2) шартҳо ва талабот барои додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

3) номгӯйи ҳуҷҷатҳое, ки барои гирифтани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта заруранд;

4) намудҳои фаъолият ва амалҳое, ки барои амалисозии онҳо ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта талаб карда мешаванд;

5) номгӯйи мақомоти иҷозатдиҳанда, ки барои додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ваколатдор мебошанд;

6) андозаи хироҷ барои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта дар шакли нишондиҳанда барои ҳисобҳо;

7) ҳуқуқу уҳдадориҳои субъектҳои хоҷагидор ҳангоми гирифтани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

8) талабот ба шакли ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

9) расмиёти додан, аз нав ба расмият даровардан, бекор кардан, боздоштан, бозхонд кардан ё қатъ намудани амали ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, ки бо қонунҳо муқаррар карда шудаанд;

10) амал дар соҳаи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта.

2. Мақомоти иҷозатдиҳанда ҳуқуқ надоранд қоидаҳои дигари додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаро, ки Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ накардаанд, муқаррар намоянд.

БОБИ 2. ПРИНСИПҲОИ НИЗОМИ ИҶОЗАТДИҲӢ

Моддаи 16. Принсипҳои низоми иҷозатдиҳӣ

Низоми иҷозатдиҳӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:

1) қонуният, беғаразӣ, поквиҷдонӣ ва ошкорбаёнӣ;

2) ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

3) шаффофияти низоми иҷозатдиҳӣ;

4) муқаррар намудани қоидаҳои ягонаи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

5) муқаррар намудани шартҳо ва талаботи ягонаи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

6) маъқулдонии худ аз худ;

7) таъмини фазои ягонаи иқтисодӣ дар ҳудуди давлат;

8) ҳифзи манфиатҳои шахс, ҷомеа ва давлат дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

9) гузарондани таҳлили таъсири танзимкунӣ ҳангоми ҷорӣ намудани намудҳои нави ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта барои анҷом додани фаъолият ва ё амали муайян;

10) ба манфиати субъекти хоҷагидор шарҳ додани ҳама гуна шубҳа, носаҳеҳӣ, ихтилофот ва гуногунфаҳмиҳо дар санадҳои меъёрии ҳуқуқии бо низоми иҷозатдиҳӣ алоқаманд.

Моддаи 17. Шаффофияти низоми иҷозатдиҳӣ

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки дар бораи тағйиру иловаҳо ба Қонуни мазкур, инчунин дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ иттилоъ диҳанд ва шаффофияти фаъолияти худро ҳангоми қабули қарорҳо дар бораи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта бо роҳи ҷалб намудани субъектҳои хоҷагидор ба ҷараёни таҳия ва муҳокимаи тағйиру иловаҳои пешниҳодшаванда ба санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қабули қарорҳо дар бораи додан ё рад кардани додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта таъмин намоянд.

2. Мақомоти иҷозатдиҳанда шаффофияти танзими низоми иҷозатдиҳиро тавассути дастрасии озоди субъектҳои хоҷагидор ба лоиҳаҳои таҳияшавандаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ ва интишори онҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамоянд.

3. Иттилоот оид ба ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштае, ки бо Қонуни мазкур муқаррар гардидаанд, дар сомонаҳои расмии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ ва мақомоти иҷозатдиҳанда ҷойгир карда мешавад.

4. Феҳристи ягонаи давлатӣ дар сомонаҳои расмии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ ва мақомоти иҷозатдиҳанда ҷойгир карда шуда, дастрасӣ ба он тавассути низоми давлатии иттилоотӣ ройгон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 18. Маъқулдонии худ аз худ

1. Иҷозатнома (ба истиснои иҷозатномаи фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ) ё ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ додашуда, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ амалишуда, огоҳинома қабулшуда ҳисобида мешавад, агар мақомоти иҷозатдиҳанда дар муҳлати муқаррарнамудаи Қонуни мазкур дар бораи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба аризадиҳанда ҷавоб надода бошанд.

2. Ҳангоми ба миён омадани ҳолати дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида, мақомоти иҷозатдиҳанда дар муҳлати то панҷ рӯзи корӣ пас аз гузаштани муҳлати зикргардида ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаро медиҳанд.

3. Пас аз гузаштани муҳлати бо Қонуни мазкур муқарраргардидаи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ва дар сурати набудани огоҳиномаи хаттии мақомоти иҷозатдиҳанда, аризадиҳанда метавонад ба фаъолият ё амале, ки барои он ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта дархост намудааст, дар асоси маълумотномаи мақомоти иҷозадиҳанда дар бораи қабули ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида оғоз намояд.

4. Расмиёти маъқулдонии худ аз худ нисбат ба ҳамаи ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, ки ба феҳристи ягонаи давлатӣ дохил шудаанд, татбиқ карда мешавад.

5. Рад кардани додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, ки дар муҳлати муқаррарнамудаи Қонуни мазкур анҷом дода шудаанд, ҳуқуқи субъекти хоҷагидорро аз истифодаи маъқулдонии худ аз худ истисно менамояд.

6. Агар пас аз додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, ки дар асоси онҳо оғоз намудани фаъолияти соҳибкорӣ ва ё пешбурди он иҷозат дода мешавад, мақомоти иҷозатдиҳанда далели иҷро нагардидани шартҳои иҷозатдиҳиро муқаррар намоянд, иҷозатномадор, дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, шахсеро, ки аз расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ, инчунин огоҳсозӣ гузаштааст, мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи камбудиҳои ошкоргардида на дертар аз як моҳ хабардор менамоянд. Муҳлати бартараф кардани камбудиҳои ошкоргардида наметавонад аз шаст рӯзи тақвимӣ зиёд бошад.

Моддаи 19. Ҳифзи манфиатҳои қонунии шахс, ҷомеа ва давлат дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ

1. Фаъолияти низоми иҷозатдиҳӣ бо мақсади таъмини сатҳи кофии бехатарии фаъолият ё амалҳо, ҳифзи ҳадди аксари самараноки ҳуқуқӣои истеъмолкунандагон бо сарбории ҳадди ақалли аз лиҳози объективӣ зарурӣ ба субъектҳои хоҷагидор амалӣ карда мешавад.

2. Талабот ва шартҳои тахассусӣ бояд маҷмуи ҳадди ақалли зарурии стандартҳо ва нишондиҳандаҳои миқдорӣ ва сифатиро таъмин намоянд, ки ба аризадиҳанда барои таъмини сатҳи зарурии бехатарии фаъолият ва амалҳои дарпешистода кифоя мебошанд.

Моддаи 20. Таҳлили таъсири танзимкунӣ

Лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд таҳти таҳлили таъсири танзимкунӣ қарор дода шаванд.

БОБИ 3. РАСМИЁТИ ДОДАН, АЗ НАВ БА РАСМИЯТ ДАРОВАРДАН, БЕКОР КАРДАН, БОЗДОШТАН Ё ҚАТЪ НАМУДАНИ АМАЛИ ИҶОЗАТНОМА

Моддаи 21. Ҳуҷҷатҳое, ки барои гирифтани иҷозатнома заруранд

1. Барои гирифтани иҷозатнома аризадиҳанда ё шахси ваколатдори он ба мақомоти иҷозатдиҳанда ҳуҷҷатҳои зеринро пешниҳод менамояд:

1) ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома бо нишон додани намуди фаъолият ё амал;

2) нусхаи ҳуҷҷате, ки бақайдгирии давлатии субъекти хоҷагидорро тасдиқ мекунад;

3) ҳуҷҷати тасдиқкунанадаи пардохти хироҷ барои баррасии ариза;

4) ваколатнома барои намояндагии манфиатҳо ба номи шахси ваколатдор, агар ҳуҷҷатҳо барои гирифтани иҷозатнома аз ҷониби намояндаи аризадиҳанда пешниҳод шаванд.

2. Ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешавад. Аризадиҳанда барои дурустии ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда масъул мебошад. Ҳангоми додани ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома тавассути низоми электронӣ ҳамаи ҳуҷҷатҳои зарурӣ дар шакли электронӣ пешниҳод карда мешаванд.

3. Ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида аз рӯйи номгӯй ба қайд гирифта мешаванд. Маълумотнома дар бораи қабули ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида, ки бо имзои шахси масъул ва муҳри мақомоти иҷозатдиҳанда бо сабти рӯзи бақайдгирӣ тасдиқ карда шудааст, ба аризадиҳанда фиристода (супорида) ё тавассути низоми электронӣ хабар дода мешавад.

4. Вобаста ба хусусияти фаъолияти соҳибкорӣ, ба ғайр аз ҳуҷҷатҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида, дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта метавонад пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дигари тасдиқкунандаи мутобиқати аризадиҳанда ба талабот ва шартҳои муқарраргардида барои додани иҷозатнома пешбинӣ карда шавад.

5. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки бо Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ нашудаанд, манъ аст.

6. Ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома дар ҳолатҳои зерин ба субъекти хоҷагидор баргардонида мешавад, агар:

1) аз ҷониби шахсе имзо шуда бошад, ки барои ин ваколат надорад;

2) ҳуҷҷатҳо бо вайронкунии талаботи моддаи мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба расмият дароварда шуда бошанд.

7. Огоҳинома дар бораи баргардонидани ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ дар муҳлати на зиёда аз панҷ рӯзи кории пас аз рӯзи додани ариза бо нишон додани асос барои баргардонидани ариза супорида ё ирсол карда мешавад.

8. Баъд аз бартараф намудани камбудиҳое, ки боиси баргардонидани ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома гардидаанд, аризадиҳанда метавонад аризаи нав пешниҳод кунад ва он бояд бо тартиби муқарраргардида баррасӣ карда шавад.

Моддаи 22. Қабули қарор дар бораи додан ё рад кардани додани иҷозатнома

1. Қарор дар бораи додан ё рад кардани додани иҷозатнома, ба истиснои иҷозатномаҳое, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд, дар муҳлати на зиёда аз сӣ рӯзи тақвимии воридшавии ариза дар бораи додани иҷозатнома бо ҳамаи ҳуҷҷатҳои зарурӣ қабул карда мешавад. Қарори дахлдор бо санади мақомоти иҷозатдиҳанда ба расмият дароварда мешавад.

2. Муҳлати қабули қарор дар бораи додан ё рад кардани додани иҷозатномаи аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додашаванда тибқи тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта муайян карда мешавад.

3. Муҳлати кутоҳтари қабули қарор дар бораи додан ё рад кардани додани иҷозатнома вобаста ба хусусияти фаъолият метавонад дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта муқаррар карда шавад.

4. Маълумот оид ба қабули қарор дар бораи додани иҷозатнома дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ва тавассути низоми электронӣ бо нишон додани мушаххасоти суратҳисоби бонкӣ ва муҳлати пардохти хироҷ барои додани иҷозатнома фиристода (супорида) мешавад.

5. Дар мавриди қабули қарор дар бораи рад кардани ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур аризадиҳандаро бо нишон додани асосҳои радкунӣ хабардор намоянд.

6. Дар давоми се рӯзи баъди аз ҷониби аризадиҳанда пешниҳод гардидани ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохти хироҷ барои додани иҷозатнома, ба он иҷозатнома дода мешавад. Иҷозатнома аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда ба аризадиҳанда бо имзо дар дафтари баҳисобгирии аризаҳо ва иҷозатномаҳои додашуда супорида шуда, нусхаи электронӣ бо тартиби муқарраргардида ба суроғаи электронии он ирсол карда мешавад.

7. Асосҳои рад кардани додани иҷозатнома:

1) аз ҷониби аризадиҳанда дар ҳаҷми пурра пешниҳод нагардидани ҳуҷҷатҳо;

2) ошкор гардидани маълумоти нодуруст дар ҳуҷҷатҳое, ки аризадиҳанда пешниҳод намудааст;

3) мутобиқ набудани объектҳои ба аризадиҳанда тааллуқдошта (аз ҷониби аризадиҳанда истифодашаванда) ба талаботи иҷозатномадиҳӣ;

4) хулосаи манфии мақомоти дахлдор дар бораи мутобиқат ба шартҳо ва талабот оид ба намуди пешбинигардидаи фаъолият.

8. Рад кардан аз додани иҷозатнома бо асосҳои дигаре, ки Қонуни мазкур муқаррар накардааст, манъ аст.

9. Аризадиҳанда ҳуқуқ дорад нисбат ба қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи рад кардани додани иҷозатнома тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят намояд.

10. Пас аз гузаштани муҳлати пешбининамудаи қисми 1 моддаи мазкур, ҳангоми набудани огоҳиномаи хаттӣ дар бораи рад кардани додани иҷозатнома, он додашуда эътироф мегардад ва аризадиҳанда метавонад фаъолиятеро, ки барои он иҷозатнома дархост карда буд, тибқи принсипи маъқулдонии худ аз худ амалӣ намояд.

11. Дар сурати ба миён омадани ҳолати маъқулдонии худ аз худ, мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки иҷозатномаро дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур диҳанд.

Моддаи 23. Додан ё рад кардани додани иҷозатнома аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Иҷозатномае, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун мақомоти иҷозатдиҳанда дода мешавад, бо фармоиши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба расмият дароварда мешавад.

2. Дар фармоиши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба додани иҷозатнома нишон дода мешаванд:

1) муҳлати амали иҷозатнома;

2) муайян кардани шахси мансабдори ваколатдор ҷиҳати аз номи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба имзо расонидани иҷозатнома;

3) муҳлати баимзорасонии иҷозатнома аз ҷониби шахси мансабдори ваколатдор;

4) уҳдадории бастани шартномаи сармоягузорӣ бо мақомоти ваколатдори давлатӣ, ҳангоми зарурат.

3. Рад кардани ариза дар бораи додани иҷозатнома барои фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ бо санади дахлдори мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда ба расмият дароварда мешавад.

Моддаи 24. Таркиби иҷозатнома

Дар иҷозатнома нишон дода мешаванд:

1) номи мақоми иҷозатдиҳанда;

2) ном, шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва маҳалли ҷойгиршавии иҷозатномадор - барои шахси ҳуқуқӣ;

3) насаб, ном, номи падар, маҳалли истиқомат, унсурҳо (реквизитҳо)-и ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсият - барои соҳибкори инфиродӣ;

4) намуди фаъолият ва амалҳои иҷозатномашаванда (зернамуди фаъолият ва амалҳое, ки гирифтани иҷозатномаро талаб менамоянд);

5) рақами иҷозатнома ва санаи додани иҷозатнома;

6) муҳлати амали иҷозатнома;

7) рақами мушаххаси андозсупоранда ва рақами ягонаи мушаххаси андозсупоранда;

8) мансаб, насаб, ном ва номи падари роҳбари мақомот;

9) ҷойи имзо ва муҳр;

10) санаи қабули қарор дар бораи додани иҷозатнома.

Моддаи 25. Азнавбарасмиятдарории иҷозатнома

1. Дар ҳолати азнавташкилдиҳии шахси ҳуқуқӣ, тағйир ёфтани ном ва ё маҳалли ҷойгиршавии он ва ё тағйир ёфтани ном ё маҳалли истиқомати соҳибкори инфиродӣ, иҷозатномадор - шахси ҳуқуқӣ (вориси ҳуқуқии он) ё соҳибкори инфиродӣ уҳдадор аст дар муҳлати на дертар аз понздаҳ рӯз аризаро дар бораи аз нав ба расмият даровардани иҷозатнома бо замимаи ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи тағйироти зикргардида, инчунин нусхаи аслии иҷозатнома пешниҳод намояд. Ариза дар бораи аз нав ба расмият даровардани иҷозатнома дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешавад.

2. Аз нав ба расмият даровардани иҷозатнома, ба истиснои иҷозатномае, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад, дар давоми даҳ рӯзи корӣ аз рӯзи аз ҷониби иҷозатномадор пешниҳод гардидани ариза амалӣ карда мешавад.

3. Муҳлати қабули қарор дар бораи азнавбарасмиятдарории иҷозатномаи аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додашаванда тибқи тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта муайян карда мешавад.

4. Барои азнавбарасмиятдарории иҷозатнома ба андозаи 1 (як) нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар санаи додани ариза дар бораи азнавбарасмиятдарорӣ хироҷ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 13 Қонуни мазкур пардохт карда мешавад(Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

5. То азнавбарасмиятдарории иҷозатнома иҷозатномадоршахси ҳуқуқӣ (вориси ҳуқуқии он) ва ё соҳибкори инфиродие, ки дар бораи азнавбарасмиятдарории иҷозатнома ариза пешниҳод намудааст, фаъолият ва ё амали дар он зикргардидаро дар асоси нусхаи аризаи пешниҳодгардида дар бораи азнавбарасмиятдарории иҷозатнома бо қайди мақомоти иҷозатдиҳанда оид ба санаи қабули ариза анҷом медиҳад ё иҷро менамоянд.

6. Ҳангоми азнавбарасмиятдарории иҷозатнома мақомоти иҷозатдиҳанда ба феҳристи ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта тағйироти дахлдор ворид менамоянд.

7. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки дар моддаи мазкур пешбинӣ нагардидаанд, манъ аст.

Моддаи 26. Додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома

1. Дар сурати гум шудан ё фарсудашавии иҷозатнома дар асоси аризаи иҷозатномадор нусхаи дуюм (дубликат)-и он дода мешавад.

2. Мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд ба иҷозатномадор дар муҳлати на зиёда аз панҷ рӯзи кории баъд аз санаи гирифтани ариза, дар сурати фарсудашавии иҷозатнома - нусхаи аслии он, нашри эълон дар бораи гум шудани иҷозатнома дар воситаҳои ахбори омма ва ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохти хироҷ аз ҷониби аризадиҳанда, нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатномаро диҳанд (фиристонанд). Ариза дар бораи додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома ва ҳуҷҷатҳои зарурӣ дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешаванд.

3. Додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта амалӣ карда мешавад.

4. Барои додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома хироҷ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 13 Қонуни мазкур ба андозаи 1 (як) нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар санаи додани ариза пардохт карда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

5. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки дар моддаи мазкур пешбинӣ нагардидаанд, манъ аст.

Моддаи 27. Боздоштани амали иҷозатнома

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда (дар сурати аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додани иҷозатнома - мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда) метавонанд амали иҷозатномаро дар ҳолати ошкор гардидани ду ва зиёда вайронкунии шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ аз ҷониби иҷозатномадор, инчунин талаботи қисми 1 моддаи 25 Қонуни мазкур боздоранд. Боздоштани амали иҷозатнома боиси боздоштани фаъолияти иҷозатномашаванда ба муҳлати дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда ё то эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори суд оид ба бекор кардани иҷозатнома мегардад.

2. Новобаста ба талаботи қисми 1 моддаи мазкур, дар ҳолатҳои истисноӣ, агар ин барои пешгирии таҳдиди бевосита ба ҳаёт ё саломатии аҳолӣ, сар задани офати техногенӣ, расонидани зарари ҷуброннопазир ба объектҳои табиӣ ё ҳолати муҳити зист, ки пешгирии ин ҳолатҳо бо усулҳои дигар имконнопазир аст, зарур бошад, амали иҷозатнома боздошта мешавад.

3. Мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда) уҳдадоранд ба иҷозатномадор барои бартараф намудани вайронкуниҳое, ки боиси боздоштани амали иҷозатнома гардидаанд, се моҳ муҳлат муқаррар намоянд. Агар иҷозатномадор дар муҳлати мазкур вайронкуниҳои зикргардидаро бартараф накунад, мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд ба суд дар бораи бекор кардани иҷозатнома муроҷиат намоянд.

4. Иҷозатномадор уҳдадор аст вайронкуниҳое, ки боиси боздоштани амали иҷозатнома гардидаанд, бартараф карда, дар ин хусус мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда)-ро дар шакли хаттӣ огоҳ намояд. Мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) бояд дар давоми панҷ рӯзи кории баъд аз гирифтани огоҳинома асоснокии онро санҷида, дар ҳолати бартараф шудани вайронкуниҳо дар бораи барқарор намудани амали иҷозатнома қарор қабул карда, ба иҷозатномадор ба таври хаттӣ хабар диҳанд.

5. Қарор дар бораи боздоштани амали иҷозатнома ё дар бораи ирсоли ариза оид ба бекоркунии иҷозатнома ба суд бо асосноккунии он на дертар аз се рӯзи баъд аз қабул гардидани он дар шакли хаттӣ ба маълумоти иҷозатномадор расонида мешавад.

6. Нисбат ба қарор дар бораи боздоштани амали иҷозатнома бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят кардан мумкин аст.

7. Дар ҳолати аз ҷониби суд эътироф гардидани беасос будани боздоштани амали иҷозатнома, мақомоти иҷозатдиҳанда дар назди субъекти хоҷагидор ба андозаи зарари ба онҳо расонидашуда ҷавобгар мебошанд.

Моддаи 28. Қатъи амали иҷозатнома

1. Амали иҷозатнома дар ҳолатҳои зерин қатъ мегардад:

1) қатъ гардидани фаъолияти субъекти хоҷагидор (барҳамдиҳии шахси ҳуқуқӣ, қатъ гардидани амали фаъолияти соҳибкори инфиродӣ) - аз рӯзи қатъ гардидани фаъолияти субъекти хоҷагидор;

2) ба охир расидани муҳлати амали иҷозатнома барои фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ - аз рӯзи пас аз ба охир расидани муҳлати амали иҷозатнома.

2. Дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур, оид ба ворид намудани тағйирот ба феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта қарори мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) қабул карда мешавад.

Моддаи 29. Бекор кардани иҷозатнома

1. Иҷозатнома бо асосҳо ва тартиби зерин бекор карда мешавад:

1) дар асоси аризаи иҷозатномадор - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

2) аз ҷониби иҷозатномадор дар давоми понздаҳ рӯзи корӣ аз санаи қабули қарор дар бораи додани иҷозатнома напардохтани хироҷ барои иҷозатномадиҳӣ - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

3) аз ҷониби иҷозатномадор то 31 декабри соли тақвимҳ пардохт нагардидани хироҷи ҳарсола барои нигоҳ доштани эътибори иҷозатнома - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

4) дар ҳолати ғайриқонунӣ будани қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи додани иҷозатнома ва ё гирифтани иҷозатнома бо пешниҳоди ҳуҷҷатҳои қалбакӣ - аз ҷониби мақомоти судӣ;

5) аз ҷониби иҷозатномадор ба имзо нарасонидани созишномаи сармоягузорӣ барои истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ, вайрон намудани шартҳои иҷозатдиҳӣ ва талаботу шартҳои тахассусӣ - аз ҷониби мақомоти судӣ.

2. Дар ҳолати бекор кардани иҷозатнома мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) иттилоотро оид ба қарори қабулшуда дар феҳристи ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ҷойгир менамоянд.

БОБИ 4. РАСМИЁТИ ДОДАН, АЗ НАВ БА РАСМИЯТ ДАРОВАРДАН, БЕКОР КАРДАН, БОЗДОШТАН Ё ҚАТЪ НАМУДАНИ АМАЛИ ҲУҶҶАТИ ИҶОЗАТДИҲӢ

Моддаи 30. Ҳуҷҷатҳое, ки барои гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ заруранд

1. Барои гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ аризадиҳанда ё шахси ваколатдори он ба мақомоти иҷозатдиҳанда ҳуҷҷатҳои зеринро пешниҳод менамояд:

1) ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо қайди намуди фаъолият ё амале, ки субъекти хоҷагидор мақсади амалисозии онро дар асоси ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дорад;

2) нусхаи ҳуҷҷате, ки бақайдгирии давлатии субъекти хоҷагидорро тасдиқ менамояд;

3) ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохти хироҷ барои баррасии ариза;

4) ваколатнома барои намояндагии манфиатҳо ба номи шахси ваколатдор, агар ҳуҷҷатҳо барои гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ аз ҷониби намояндаи аризадиҳанда пешниҳод шаванд.

2. Ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешавад. Аризадиҳанда барои дурустии ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда масъул мебошад. Ҳангоми додани ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ тавассути низоми электронӣ ҳамаи ҳуҷҷатҳо дар шакли электронӣ пешниҳод карда мешаванд.

3. Ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида аз рӯйи номгӯй ба қайд гирифта мешаванд. Маълумотнома дар бораи қабули ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида, ки бо имзои шахси масъул ва муҳри мақомоти иҷозатдиҳанда бо сабти рӯзи бақайдгирӣ тасдиқ карда шудааст, ба аризадиҳанда фиристода (супорида) ё тавассути низоми электронӣ хабар дода мешавад.

4. Вобаста ба хусусияти фаъолияти соҳибкорӣ, ба ғайр аз ҳуҷҷатҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида, дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта метавонад пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дигари тасдиқкунандаи мутобиқати аризадиҳанда ба талабот ва шартҳои муқарраргардида барои додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ пешбинӣ карда шавад.

5. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки бо Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ нашудаанд, манъ аст.

6. Ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар ҳолатҳои зерин ба субъекти хоҷагидор баргардонида мешавад, агар:

1) аз ҷониби шахсе имзо шуда бошад, ки барои ин ваколат надорад;

2) ҳуҷҷатҳо бо вайронкунии талаботи моддаи мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба расмият дароварда шуда бошанд.

7. Огоҳинома дар бораи баргардонидани ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ дар муҳлати на зиёда аз се рӯзи кории пас аз рӯзи додани ариза бо нишон додани асос барои баргардонидани ариза супорида ё ирсол карда мешавад.

8. Баъд аз бартараф намудани камбудиҳое, ки боиси баргардонидани ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ гардидаанд, аризадиҳанда метавонад аризаи нав пешниҳод кунад ва он бояд бо тартиби муқарраргардида баррасӣ карда шавад.

Моддаи 31. Қабули қарор дар бораи додан ё рад кардани додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда дар асоси ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида дар бораи додан ё рад кардани додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, ба истиснои ҳуҷҷати иҷозатдиҳие, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад, дар муҳлати на зиёда аз даҳ рӯзи корӣ аз рӯзи қабули он қарор қабул менамоянд, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар барои додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ гузарондани ташхис, экспертиза, таҳлил ва таҳқиқоти лаборатории бевосита дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида талаб карда шавад ва пешниҳоди ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи гузаштани ташхис, экспертиза, таҳлил ва таҳқиқоти лабораторӣ дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ шуда бошад. Дар ин ҳолат муҳлати додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ карда мешавад.

2. Муҳлати қабули қарор дар бораи додан ё рад кардани додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳии аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додашаванда тибқи тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта муайян карда мешавад.

3. Маълумот оид ба қабули қарор дар бораи додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ва тавассути низоми электронӣ бо нишон додани мушаххасоти суратҳисоби бонкӣ ва муҳлати пардохти хироҷ барои додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ фиристода (супорида) мешавад.

4. Дар мавриди қабули қарор дар бораи рад кардани ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур аризадиҳандаро бо нишон додани асосҳои радкунӣ хабардор намоянд.

5. Аризадиҳанда дар асоси маълумот оид ба қарори қабулшуда дар бораи додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ маблағи хироҷро барои додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ тариқи ғайринақдӣ пардохт ва маълумот доир ба онро ба мақомоти иҷозатдиҳанда пешниҳод менамояд (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

6. Ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда ба аризадиҳанда бо имзои он дар дафтари баҳисобгирии аризаҳо ва ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳии додашуда супорида мешавад.

7. Пас аз гузаштани муҳлати пешбининамудаи қисми 1 моддаи мазкур, ҳангоми набудани огоҳиномаи хаттӣ дар бораи рад кардани додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, он додашуда эътироф мегардад ва аризадиҳанда метавонад фаъолиятеро, ки барои он ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дархост карда буд, тибқи принсипи маъқулдонии худ аз худ амалӣ намояд.

8. Дар сурати ба миён омадани ҳолати маъқулдонии худ аз худ, мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур диҳанд.

9. Субъекти хоҷагидор ҳуқуқ дорад, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи рад кардан аз додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ шикоят намояд.

Моддаи 32. Асосҳои рад кардан аз додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Асосҳои рад кардан аз додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ:

1) аз ҷониби аризадиҳанда дар ҳаҷми пурра пешниҳод нагардидани ҳуҷҷатҳо;

2) ошкор гардидани маълумоти нодуруст дар ҳуҷҷатҳои пешниҳоднамудаи аризадиҳанда;

3) хулосаи манфии асоснокшуда оид ба натиҷаҳои таҳқиқот, муоинаҳо ё арзёбиҳои дигари илмӣ ва техникӣ, дар сурати ҳатмӣ будани гузарондани онҳо.

2. Рад кардан аз додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо асосҳои дигаре, ки Қонуни мазкур муқаррар накардааст, манъ аст.

Моддаи 33. Азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Дар ҳолати азнавташкилдиҳии шахси ҳуқуқӣ, тағйир ёфтани ном ва ё маҳалли ҷойгиршавии он, дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ шахси ҳуқуқӣ (вориси ҳуқуқии он) уҳдадор аст, ки дар давоми ҳафт рӯзи кории баъд аз гузаштани расмиёти бақайдгирии давлатӣ бо сабаби азнавташкилдиҳӣ, тағйир ёфтани ном ё маҳалли ҷойгиршавӣ ба мақомоти иҷозатдиҳанда ариза дар бораи аз нав ба расмият даровардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро бо замимаи ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти зикргардида ба мақомоти бақайдгирӣ фиристодашуда, инчунин нусхаи аслии ҳуҷҷати иҷозатдиҳии қаблан додашуда пешниҳод намояд.

2. Дар ҳолати тағйир ёфтани насаб, ном, номи падар ё маҳалли истиқомати соҳибкори инфиродӣ, дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ соҳибкори инфиродӣ уҳдадор аст, ки дар давоми ҳафт рӯзи кории баъд аз ворид кардани тағйироти дахлдор ба мақомоти иҷозатдиҳанда ариза дар бораи аз нав ба расмият даровардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро бо замимаи ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти зикргардида пешниҳод намояд.

3. Ҳуҷҷатҳо барои аз нав ба расмият даровардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешаванд.

4. То азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - шахси ҳуқуқӣ (вориси ҳуқуқии он), соҳибкори инфиродие, ки дар бораи азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ариза пешниҳод намудааст, фаъолият ва ё амали дар он зикргардидаро дар асоси нусхаи аризаи пешниҳодгардида дар бораи азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо қайди мақомоти иҷозатдиҳанда оид ба санаи қабули ариза анҷом медиҳад ё иҷро менамояд.

5. Ҳангоми азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ мақомоти иҷозатдиҳанда ба феҳристи ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта тағйироти дахлдор ворид менамоянд.

6. Азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар муҳлати на зиёда аз панҷ рӯзи кории баъди рӯзи аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда гирифтани ариза дар бораи азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо замимаи ҳуҷҷатҳои дахлдор ва маълумот доир ба тариқи ғайринақдӣ пардохт гардидани хироҷ барои азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, амалӣ карда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

7. Барои азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ба андозаи 1 (як) нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар санаи додани ариза дар бораи азнавбарасмиятдарорӣ хироҷ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 13 Қонуни мазкур пардохт карда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

8. Аз аризадиҳанда талаб кардани пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дигаре, ки дар моддаи мазкур пешбинӣ нагардидаанд, манъ аст.

Моддаи 34. Додани нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Дар сурати гум шудан ё фарсудашавии ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар асоси аризаи дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дода мешавад.

2. Мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро дар муҳлати на зиёда аз панҷ рӯзи кории баъд аз рӯзи гирифтани ариза, дар сурати фарсудашавии ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - нусхаи аслии он, нашри эълон дар бораи гум шудани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар воситаҳои ахбори омма ва маълумот доир ба тариқи ғайринақдӣ пардохт гардидани хироҷ барои додани нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ диҳанд (фиристонанд). Ариза дар бораи додани нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ва ҳуҷҷатҳои зарурӣ дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешаванд (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

3. Додани нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта амалӣ карда мешавад.

4. Барои додани нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ хироҷ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 13 Қонуни мазкур ба андозаи 1 (як) нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар санаи додани ариза пардохт карда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

5. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки дар моддаи мазкур пешбинӣ нагардидаанд, манъ аст.

Моддаи 35. Боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда (дар сурати аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда) метавонанд амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро дар ҳолати ошкор гардидани ду ва зиёда вайронкунии шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ аз ҷониби дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, инчунин талаботи қисмҳои 1 ва 2 моддаи 33 Қонуни мазкур боздоранд. Боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ боиси боздоштани фаъолияте, ки ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро талаб мекунад ба муҳлати дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда ё то эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори суд оид ба бекор кардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ мегардад.

2. Новобаста ба талаботи қисми 1 моддаи мазкур, дар ҳолатҳои истисноӣ, агар ин барои пешгирии таҳдиди бевосита ба ҳаёт ё саломатии аҳолӣ, сар задани офати техногенӣ, расонидани зарари ҷуброннопазир ба объектҳои табиӣ ё ҳолати муҳити зист, ки пешгирии ин ҳолатҳо бо усулҳои дигар имконнопазир аст, зарур бошад, амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ боздошта мешавад.

3. Мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда) уҳдадоранд ба дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ барои бартараф намудани вайронкуниҳое, ки боиси боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ гардидаанд, се моҳ муҳлат муқаррар намоянд. Агар дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар муҳлати мазкур вайронкуниҳои зикргардидаро бартараф накунад, мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд ба суд дар бораи бекор кардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ муроҷиат намоянд.

4. Дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ уҳдадор аст вайронкуниҳое, ки боиси боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ гардидаанд, бартараф карда, дар ин хусус мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда)-ро дар шакли хаттӣ огоҳ намояд. Мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) бояд дар давоми панҷ рӯзи кории баъд аз гирифтани огоҳинома асоснокии онро санҷида, дар ҳолати бартараф шудани вайронкуниҳо дар бораи барқарор намудани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ қарор қабул карда, ба дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ба таври хаттӣ хабар диҳанд.

5. Қарор дар бораи боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ё дар бораи ирсоли ариза оид ба бекоркунии ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ба суд бо асосноккунии он на дертар аз се рӯзи баъд аз қабул гардидани он дар шакли хаттӣ ба маълумоти дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ расонида мешавад.

6. Субъекти хоҷагидор ҳуқуқ дорад, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ шикоят намояд.

7. Дар ҳолати аз ҷониби суд эътироф гардидани беасос будани боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, мақомоти иҷозатдиҳанда дар назди субъекти хоҷагидор ба андозаи зарари ба онҳо расонидашуда ҷавобгар мебошанд.

Моддаи 36. Қатъи амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар ҳолати қатъ гардидани фаъолияти субъекти хоҷагидор (барҳамдиҳии шахси ҳуқуқӣ, қатъ гардидани амали фаъолияти соҳибкори инфиродӣ) аз рӯзи қатъ гардидани фаъолияти субъекти хоҷагидор қатъ мегардад.

2. Дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур, оид ба ворид намудани тағйирот ба феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта қарори мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) қабул карда мешавад.

Моддаи 37. Бекор кардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо асосҳо ва тартиби зерин бекор карда мешавад:

1) дар асоси аризаи дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

2) аз ҷониби дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар давоми понздаҳ рӯзи корӣ аз санаи қабули қарор дар бораи додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ напардохтани хироҷ барои додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

3) аз ҷониби дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ то 31 декабри соли тақвимҳ пардохт нагардидани хироҷи ҳарсола барои нигоҳ доштани эътибори ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

4) дар ҳолати ғайриқонунӣ будани қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ва ё гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо пешниҳоди ҳуҷҷатҳои қалбакӣ - аз ҷониби мақомоти судӣ;

5) аз ҷониби дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ вайрон намудани шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ - аз ҷониби мақомоти судӣ.

2. Дар ҳолати бекор кардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) иттилоотро оид ба қарори қабулшуда дар феҳристи ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ҷойгир менамоянд.

БОБИ 5. РАСМИЁТИ ТАСДИҚ ВА МУВОФИҚАСОЗӢ, ҚАБУЛИ ОГОҲИНОМАҲО

Моддаи 38. Ҳуҷҷатҳое, ки барои гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ заруранд

1. Барои гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ аризадиҳанда ё намояндаи он ба мақомоти иҷозатдиҳандаи дахлдор ҳуҷҷатҳои зеринро пешниҳод менамояд:

1) ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ;

2) намуди фаъолият, амал ва ҳуҷҷате, ки бояд тасдиқ ё мувофиқасозӣ карда шавад;

3) нусхаи ҳуҷҷате, ки бақайдгирии давлатии субъекти хоҷагидорро тасдиқ мекунад;

4) ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохти хироҷ барои баррасии ариза;

5) ваколатнома барои намояндагии манфиатҳо ба номи намоянда, агар ҳуҷҷатҳо барои гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ аз ҷониби намояндаи аризадиҳанда пешниҳод шаванд.

2. Ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешавад. Ҳангоми додани ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ тавассути низоми электронӣ ҳамаи ҳуҷҷатҳо дар шакли электронӣ пешниҳод карда мешаванд.

3. Ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида аз рӯйи номгӯй ба қайд гирифта мешаванд. Маълумотнома дар бораи қабули ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида, ки бо имзои шахси масъул ва муҳри мақомоти иҷозатдиҳанда бо сабти рӯзи бақайдгирӣ тасдиқ карда шудааст, ба аризадиҳанда фиристода (супорида) ё тавассути низоми электронӣ хабар дода мешавад.

4. Вобаста ба хусусиятҳои фаъолияти соҳибкорӣ, ба ғайр аз ҳуҷҷатҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида, дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта метавонад пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дигари тасдиқкунандаи мутобиқати аризадиҳанда ба талабот ва шартҳои муқарраргардида барои гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ пешбинӣ карда шавад.

5. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки дар Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ нашудаанд, манъ аст.

6. Ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ дар ҳолатҳои зерин ба субъекти хоҷагидор баргардонида мешавад, агар:

1) аз ҷониби шахсе имзо шуда бошад, ки барои ин ваколат надорад;

2) ҳуҷҷатҳо бо вайронкунии талаботи моддаи мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба расмият дароварда шуда бошанд.

7. Огоҳинома дар бораи баргардонидани ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ дар муҳлати на зиёда аз се рӯзи кории пас аз рӯзи додани ариза бо нишон додани асос барои баргардонидани ариза супорида ё ирсол карда мешавад.

8. Баъд аз бартараф намудани камбудиҳое, ки боиси баргардонидани ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ гардидаанд, аризадиҳанда метавонад аризаи нав пешниҳод кунад ва он бояд бо тартиби муқарраргардида баррасӣ карда шавад.

Моддаи 39. Санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда дар асоси ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида дар муҳлати то 30 рӯз, агар муҳлати кутоҳтар дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ нашуда бошад, далели тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшавандаро бо роҳи дар ҳуҷҷатҳои пешниҳодгардида гузоштани муҳр, имзо ва санаи тасдиқ ва мувофиқасозӣ ва ё бо додани ҳуҷҷати дахлдор тасдиқ ва мувофиқа менамоянд.

2. Маълумот оид ба қабули қарор дар бораи тасдиқ ва мувофиқасозӣ ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ва тавассути низоми электронӣ фиристода (супорида) мешавад.

3. Пас аз гузаштани муҳлати пешбининамудаи қисми 1 моддаи мазкур, ҳангоми набудани огоҳиномаи хаттӣ дар бораи рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозӣ, он тасдиқшуда ва мувофиқашуда эътироф мегардад ва аризадиҳанда метавонад амалеро, ки барои он тасдиқ ё мувофиқасозиро дархост карда буд, тибқи принсипи маъқулдонии худ аз худ иҷро намояд.

Моддаи 40. Рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозӣ

1. Асосҳои рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшаванда:

1) аз ҷониби аризадиҳанда дар ҳаҷми пурра пешниҳод нагардидани ҳуҷҷатҳо;

2) ошкор гардидани маълумоти нодуруст дар ҳуҷҷатҳои пешниҳоднамудаи аризадиҳанда;

3) хулосаи манфии асоснокшуда аз рӯйи натиҷаҳои таҳқиқот, муоинаҳо ё арзёбиҳои дигари илмҳ ва техникҳ, дар сурати ҳатмҳ будани гузарондани онҳо.

2. Рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшаванда бо асосҳои дигаре, ки Қонуни мазкур муқаррар накардааст, манъ аст.

3. Дар бораи рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшаванда аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ огоҳонида мешавад. Дар огоҳиномаи хаттӣ дар бораи рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшаванда бояд асосҳои рад кардан зикр карда шаванд.

4. Субъекти хоҷагидор ҳуқуқ дорад, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшаванда шикоят намояд.

Моддаи 41. Расмиёти фиристодани огоҳинома

1. Огоҳинома аз ҷониби аризадиҳанда ба мақомоти иҷозатдиҳандае фиристода мешавад, ки онро дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ қабул мекунад.

2. Дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба огоҳинома ҳуҷҷатҳои зарурӣ замима карда мешаванд. Масъулият барои дурустии маълумоти дар огоҳинома ва ё ҳуҷҷатҳои ба он замимашаванда ба зиммаи аризадиҳанда вогузор карда мешавад.

3. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки бо Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ нашудаанд, манъ аст.

4. Аризадиҳанда пас аз фиристодани огоҳиномаи дахлдор ҳуқуқ дорад фаъолият ва ё амали муайянро оғоз намояд ё уҳдадор аст онро қатъ намояд.

Моддаи 42. Тасдиқи фиристодани огоҳинома

Дар ҳолатҳои зарурӣ дар асоси муроҷиати аризадиҳанда мақомоти иҷозатдиҳандае, ки огоҳиномаро қабул мекунад, дар давоми се рӯзи корӣ аз рӯзи қабули ариза ба аризадиҳанда аз ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта иқтибос медиҳад.

БОБИ 6. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 43. Муқаррароти интиқолӣ

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд ба низоми давлатии иттилоотӣ пайваст шуда, то лаҳзаи пайвастшавӣ ба ин низом дар шакли коғазӣ аризаҳоро аз аризадиҳандагон қабул карда, ҳамаи огоҳиномаҳои пешбининамудаи Қонуни мазкурро ирсол намоянд.

2. Ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, ки то мавриди амал қарор гирифтани Қонуни мазкур дода шудаанд, то ба охир расидани муҳлати дар онҳо нишондодашуда эътибор доранд.

Моддаи 44. Ҳалли баҳсҳо

Баҳсҳо дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешаванд.

Моддаи 45. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 46. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият" ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият" аз 17 майи соли 2004 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2004, № 5, мод. 348; с. 2005, №3, мод. 120; с. 2006, №7, мод. 343; с. 2007, №6, мод. 433; с. 2008, №1, қ. 2, мод. 14, №6, мод. 457, №10, мод. 816; с. 2009, №3, мод. 78, №5, мод. 326, №9-10, мод. 544; с. 2010, №12, қ. 1, мод. 821; с. 2012, №12, қ. 1, мод. 1005; с. 2013, №3, мод. 193, №11, мод. 787; с. 2014, №7, қ. 2, мод. 406, мод. 407, №11, мод. 666; с. 2015, №3, мод. 206, мод. 213, №11, мод. 967; с. 2016, №5, мод. 369, №7, мод. 631, №11, мод. 885; с. 2017, №5, қ. 1, мод. 291; с. 2019, №6, мод. 327; с. 2020, №7-9, мод. 618) ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ" аз 2 августи соли 2011 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2011, №7-8, мод. 606; с. 2012, №4, мод. 252, №7, мод. 686, №12, қ. 1, мод. 1024; с. 2014, №7, қ. 2, мод. 400, №12, мод. 824; с. 2015, №11, мод. 957, №12, қ. 1, мод. 1113; с. 2016, №5, мод. 364, №7, мод. 618; с. 2019, №4-5, мод. 218; с. 2020, №1, мод. 13, №7-9, мод. 609; с. 2021, №12, қ. 2, мод. 695; с. 2022, №1-3, мод. 14) аз эътибор соқит дониста шаванд.

Моддаи 47. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

1. Қонуни мазкур, ба истиснои бандҳои 2), 3), 4), 6) ва 7) моддаи 6, банди 4) моддаи 7 ва банди 8) моддаи 8, аз **1 сентябри соли 2023** мавриди амал қарор дода шавад.

2. Муқаррароти бандҳои 2), 3), 4), 6) ва 7) моддаи 6, банди 4) моддаи 7 ва банди 8) моддаи 8 Қонуни мазкур пас аз интишори расмҳ мавриди амал қарор дода шаванд.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

аз 22 июни соли 2023, № 1968

Замима

ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

"Дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ"

Феҳристи ягонаи давлатии иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда

Ниг. ба Замима

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон	1968	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ НИЗОМИ ИҶОЗАТДИҲӢ	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	22.06.2023	Амалкунанда	word pdf zip Замима

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МУҲОФИЗАТ ВА ИСТИФОДАИ ОЛАМИ НАБОТОТ

^-A A ⁺A

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

Мақомот:

Маҷлиси Олии ҶТ

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

17.05.2004

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ МУҲОФИЗАТ ВА ИСТИФОДАИ ОЛАМИ НАБОТОТ

(Қонунҳои ҶТ аз 30.07.2007 № 329, аз 5.01.2008 № 353, аз 20.06.2024, № 2058)

Қонуни мазкур принсипҳои сиёсати Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар соҳаи муҳофизат ва истифодаи оқилонаи олами наботот таҳким бахшида, асосҳои ҳуқуқӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоии ин соҳаро муайян намуда, ба ҳифз ва барқарор кардани захираҳои олами наботот нигаронида шудааст.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода бурда мешаванд:

растаниҳо (чун объектҳои олами наботот)-организмҳое, ки ба воситаи ҷанин, ҳосилаҳо, тухмиҳо ва қисмҳои вегетативи (аз ҷумла занбурӯғҳо, обсабзҳо, ушнаҳо, гулсангҳо, фарншаклҳо) афзуда, қобиланд ба тавассути нуру гармии офтоб, аз пайвастагиҳои ғайриорганики моддаҳои органикиро синтез намоянд;

объектҳои олами наботот ё захираҳои табиии наботот - ҳамаи намудҳои растаниҳои худрӯй: қисмҳои рӯизаминӣ ва зеризаминии онҳо, аз ҷумла решаву тухмӣ, гул, алафзор, гиёҳҳои доруворӣ ва техникӣ, меваю ҳосили буттаҳои худрӯй, растаниҳои нодир ва таҳти хатари нестшавӣ қарордошта, дарахтон, гурӯҳи дарахтон, буттаҳо, ниҳолҳои дарахтон ва буттаҳои найшакар, қамишзор, инчунин обсабзҳо, набототи ушнамонанд, занбуруғҳо, гулсангҳо ва ғайра мебошанд.

Объектҳои олами наботот тақсим мешаванд:

- аз рӯи таъинот: ба растаниҳои озуқавӣ, хӯроки чорво, доруворӣ ва техникӣ;

- аз рӯи паҳншавӣ: зиёдпаҳншуда, маҳдудан паҳншуда, нодир, таҳти хатари нестшави қарордошта:

олами наботот (растаниҳо)-гурӯҳи навъҳои табиии аз ҷиҳати таркиб, сохт, мавқеъ ва аҳамияташон гуногуни наботот ё гурӯҳи растаниҳо аст, ки ба таркиби гуногуни фитосеногенез (ҷараёни ташаккулу инкишофи растанӣ) ва замони пайдоиш муттаҳид гардида, замин ё ҳудудҳои алоҳидаи онро пӯшонда, ба миқдор ва вобасташавии гурӯҳҳои гуногуни растаниҳо, масоҳат, сохт ва ҷараёни инкишофи онҳо, инчунин маҷмӯи шаклҳои фаъолияти организми растаниҳо муайян карда мешаванд;

гурӯҳи растаниҳо-маҷмӯи навъҳои растаниҳое мебошанд, ки дар ҳудуди якхела рӯида, намуди таркиби ва сохти онҳо ба муносибатҳои мураккаби байни ҳамдигар, бо ҳайвонот ва муҳити зист сахт вобастагӣ дорад;

гурӯҳ- маҷмӯи организмҳои дорои аломатҳои кории гуногун дар доираи ҳудуди якхела мебошад;

лимит - миқдори муқарраргардидаи ниҳоии гирифтани объектҳои олами наботот аз муҳити табиӣ, ки бо назардошти вайрон нашудани гуногунии биологи муайян карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058);

коллексияҳои ботаники - коллексияҳои зиндаи боғҳои ботаникӣ, паркҳои дендрологӣ, чаҳорбоғҳо, гармхонаҳо, ниҳолхонаҳо ва дигар манбаъҳои генетикии тухмиҳо, инчунин гербарийҳо ва дигар қисму маҳсулоти ҷамъовардаи растаниҳо.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи муҳофизат ва истифодаи олами наботот

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи муҳофизат ва истифодаи олами наботот ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз ҳамин Қонун, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофкардаи Ҷумҳурии Тоҷикистон иборат аст (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Моддаи 3. Принсипҳои муҳофизат, истифода ва барқарор кардани объектҳои олами наботот

Ҳангоми ба нақшагирӣ ва татбиқи чорабиниҳо оид ба муҳофизат, истифодаи оқилонаи объектҳои олами наботот, инчунин чорабиниҳое, ки ба муҳити сабзиши онҳо ё ҳолати ин объектҳо таъсир мерасонанд, принсипҳои зерин бояд риоя карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058):

- ҷуброни зараре, ки ба объектҳои олами наботот расидааст ва истифодаи ин маблағ барои барқарор намудани зарари расонидашуда;

- дар шароити табиӣ нигоҳ доштани гуногунии биологии растаниҳои худрӯй ва гурӯҳи растаниҳои табиие, ки онҳо ба вуҷуд овардаанд;

- муҳофизати муҳити нашъунамои растаниҳои худрӯй ва гурӯҳи растаниҳои табиие, ки онҳо ташкил медиҳанд;

- барқарор кардан ва нигоҳ доштани пуррагии навъҳои растаниҳои нодири таҳти хатари нестшавӣ қарордошта, инчунин намудҳои растаниҳои худрӯй эндеми (гурӯҳи набототи аз ҷиҳати паҳншавӣ маҳдуд), қадими ва дигар растаниҳо, ки ба муҳофизат эҳтиёҷ доранд;

- истифодаи илман асоснок за барқароркунии захираҳои табиии растаниҳо;

- эҳтиёт кардани хусусиятҳои олами наботот дар бобати муҳофизати об, хок, ба вуҷуд овардани муҳит, шароити истироҳат, барқароркуни ва дигар хусусиятҳои фоиданоки он баҳри ҳифзи саломатии аҳолӣ, беҳсозии муҳити зист ва рушди иқтисодиёт (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058);

- муҳофизати объектҳои олами наботот аз сӯхтор, сел, равандҳои бодлеси (эрозия) ва дигар офатҳои табиӣ, инчунин аз ҳашароти зараррасон ва касалиҳо;

- танзими паҳншави ва миқдори намудҳои растаниҳои худрӯй барои пешгирии зараре, ки ба табиати зинда, фаъолияти хоҷагидорӣ ва аҳолӣ мерасад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058);

- истифодаи пулакии объектҳои олами наботот.

Моддаи 4. Истифодаи олами наботот

Олами набототи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун асоси ҳаёту фаъолияти мардуми Тоҷикистон истифода бурда шуда, таҳти муҳофизати махсуси давлат қарор мегирад.

Моддаи 5. Ҳуқуқу вазифаҳои шахсони воқеи ва ҳуқуқи дар соҳаи муҳофизат, истифода ва барқароркунии объектҳои олами наботот

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд:

- ба мавзеи гурӯҳи растаниҳои моликияти давлатӣ, ба истиснои ҳудудҳои табиии махсус муҳофизатшаванда озодона равуо кунанд;

- объектҳои олами набототро истифода баранд;

- маҳсулоти олами набототро, ки дар ихтиёрашон аст ва тайёр (ҷамъовари) карда шудааст, инчунин даромади аз фурӯши онҳо ба даст омадаро аз рӯи салоҳияти худ истифода ва харҷ кунанд;

- ҷуброни зараре (аз ҷумла фоидаи аз даст рафтае)- ро, ки дар натаҷаи поймол кардани ҳуқуқи истифодабарандагон расонда шудааст, талаб намоянд;

- дар ҳалли масъалаҳои вобаста ба мелиоратсияи заминҳое, ки бо объектҳои олами наботот ҳамҳудуд ҳастанд, иштирок кунанд.

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ вазифадоранд:

- талаботро оид ба муҳофизат ва истифодаи объектҳои олами наботот, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, риоя намоянд;

- ба бадшавии муҳити нашъунамои объектҳои олами наботот, ба нобудшавӣ ва осеб расонидан ба растаниҳои худрӯй, ифлос кардани маҳалли нашъунамои онҳо, вайрон кардани қоидаҳои бехатарии сӯхтор роҳ надиҳанд, ҳангоми ҷамъоварӣ ва тайёр кардани ашёи хоми растаниҳои худрӯй технологияи муҳофизати табиатро риоя кунанд;

- пуррагии гурӯҳи растаниҳои табииро вайрон накунанд, барои нигоҳ доштани гуногунии намудҳои онҳо, афзоиши маҳсулнокии марғзорҳо (дарахтзорҳо), тухмию меваҳо ва дигар маҳсулот мусоидат намоянд:

- ба мақомоти ваколатдоре, ки кадастр ва мониторинги объектҳои олами набототро ба роҳ монда, ба муҳофизат ва истифодаи объектҳои олами наботот назорат мебаранд. ёрии ҳамаҷониба расонанд;

- дар бобати мубориза бо намудҳои карантиншавандаи наботот, растаниҳои бегона, ҳашароти зараррасон ва касалиҳои растаниҳои худрӯй, оид ба пешгирии бодлесии (эрозияи) хок, ботлоқшавӣ, обзеркунӣ, шӯршавӣ, ифлосшавӣ, пастравии ҳосилнокии замин ва дигар омилҳо кор баранд;

- ҳаққи истифодаи захираҳои табиии растаниҳоро саривақт пардохт намоянд:

- ба бадшавии ҳолати дигари захираҳои табиӣ роҳ надиҳанд;

- ҳуқуқи иҷоракорон, дигар истифодабарандагон, инчунин истифодабарандагони ҳамсояи объектҳои олами набототро поймол накунанд;

- дигар талаботи муҳофизат ва истифодаи оқилонаи объектҳои олами набототро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст, иҷро намоянд.

Моддаи 6. Пардохти истифодаи объектҳои олами наботот

Истифодаи объектҳои олами наботот (ба ғайр аз намудҳои истифода, ки дар сархатҳои якум, дуюм, чорум ва шашуми моддаи 13 ҳамин Қонун нишон дода шудааст) дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт карда мешаванд, агар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигареро пешбинӣ накарда бошад.

Андозаи пардохти музд вобаста ба намуд, мақсад ва ҳаҷми истифодаи объектҳои олами наботот бо назардошти маҳалли ҷойгиршави, маҳсулнокии биологии ҳудуд ва дигар омилҳои экологӣ муқаррар карда мешавад.

Тартиби ҳисобкуни ва ҳаҷми меъёрҳои пардохти муздро барои истифодаи объектҳои олами наботот Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад.

Пардохти музди истифодаи объектҳои олами наботот истифодабарандагони табиатро аз иҷрои чорабиниҳо оид ба муҳофизати объектҳои олами наботот, муҳити нашъунамои онҳо ва ҷуброни зарари расонидашуда озод намекунад.

Маблағи пардохти истифодаи объектҳои олами наботот, ки мувофиқи тартиби муқарраршуда ба фондҳои ҷумҳурӣ ва маҳаллӣ дохил мегардад, дар навбати аввал барои муҳофизат ва барқарор намудани объектҳои олами набототе, ки ба Китоби Сурх дохил карда шудаанд, ба роҳ мондани кадастри давлатӣ ва мониторинги олами наботот харҷ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 5.01.2008 № 353).

БОБИ 2. ИДОРАКУНИИ ДАВЛАТӢ‚ ДАР СОҲАИ МУҲОФИЗАТ, ИСТИФОДА ВА БАРҚАРОРКУНИИ ОБЪЕКТҲОИ ОЛАМИ НАБОТОТ

Моддаи 7. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими муносибатҳо оид ба муҳофизат, истифода ва барқароркунии объектҳои олами наботот

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими муносибатҳо оид ба муҳофизат, истифода ва барқароркунии объектҳои олами наботот инҳо мансубанд:

- таҳия ва якҷоя бо мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ иҷро намудани барномаҳои давлатӣ оид ба муҳофизат ва истифодаи оқилона, барқароркунӣ, афзун гардондани маҳсулнокӣ, устувории объектҳои олами наботот дар маҷмӯъ бо дигар чорабиниҳои ҳифзи табиат (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058);

- тасдиқи барномаҳои давлатӣ дар соҳаи муҳофизат, истифодаи оқилона ва барқароркунии объектҳои олами наботот, маблағгузорӣ, ҳавасмандгардонӣ ва таъминоти моддию техникии чорабиниҳои дорои аҳамияти ҷумҳуриявӣ дар соҳаи мазкур;

- ҳамоҳангсозии фаъолияти вазоратҳо, идораҳо ва мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, доир ба масъалаҳои муҳофизат, истифода ва барқароркунии объектҳои олами наботот;

- тасдиқи тартиби ҳисоб кардан ва татбиқ намудани меъёрҳои пардохти музди истифодаи объектҳои олами наботот;

- тасдиқи тартиби бурдани кадастр ва мониторинги ҳолати олами набототи ҷумҳурӣ;

- муқаррар намудани системаи чорабиниҳо оид ба истифода ва нигоҳубини оқилонаи марғзорҳо барои минтақаҳои табиии ҷуғрофӣ;

- муқаррар намудани тартиби гузаронидани назорати давлатӣ доир ба муҳофизат, истифода ва барқароркунии объектҳои олами наботот;

- муайян намудани мақомоти ваколатдори махсуси давлатӣ оид ба муҳофизат, истифода ва барқароркунии олами наботот;

- иҷрои дигар вазифаҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 8. Салоҳияти мақомоти ваколатдори махсуси давлатӣ оид ба муҳофизат, истифода ва барқароркунии объектҳои олами наботот

Ба салоҳияти мақомоти ваколатдори махсуси давлатӣ оид ба муҳофизат, истифода ва барқароркунии объектҳои олами наботот (минбаъд мақомоти ваколатдор) инҳо дохил мешаванд:

- амалӣ гардондани сиёсати ягонаи давлати дар соҳаи муҳофизат, истифода ва барқароркунии объектҳои олами наботот;

- муқаррар намудани қоидаҳои муҳофизат, истифодаи оқилона ва барқароркунии объектҳои олами наботот, муайян кардани андозаю меъёрҳои истифодаи захираҳои наботот;

- назорати давлатии муҳофизат, истифода ва барқароркунии объектҳои олами наботот;

- таҳияи Низомномаи Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон якҷоя бо Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар мақомотҳои манфиатдор;

- таҳия ва тасдиқи стандартҳо, қоида ва меъёрҳо дар соҳаи муҳофизат, истифода ва аз нав барқароркунии минтақаҳои олами наботот;

- пешниҳоди таклиф оид ба ворид намудани объектҳои олами наботот ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058);

- иҷрои дигар вазифаҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

БОБИ 3. МУҲОФИЗАТ ВА ИСТИФОДАИ ОБЪЕКТҲОИ ОЛАМИ НАБОТОТ

Моддаи 9. Мақсад ва вазифаҳои муҳофизати объектҳои олами наботот

Таъмини риояи чораҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ, иқтисодӣ ва дигар чораҳое, ки барои нигоҳдории муҳити нашъунамои растаниҳои худрӯй ва гурӯҳи ташкилкунандаи онҳо, истифодаи оқилона ва муҳофизати онҳо аз таъсири манфии антропогенӣ барои зиёд кардани қобилияти барқароршавӣ, маҳсулнокӣ ва устувории онҳо мақсади асосӣ ва вазифаҳои муҳофизати объектҳои олами наботот мебошад.

Муҳофизати гурӯҳи табиии растаниҳо бояд дар асоси муносибати комплексӣ ба онҳо, чун ба ташаккули мураккаби системаҳои экологӣ сурат гирад.

Моддаи 10. Талаботи асосии муҳофизати объектҳои олами наботот

Истифодабарандагони объектҳои олами наботот бо мақсади муҳофизати ин объектҳо бояд талаботи зеринро иҷро намоянд:

- муҳофизати муҳити нашъунамои растаниҳои худрӯй ва гурӯҳи онҳо;

- истифодаи оқилонаи ҳудудҳое, ки гурӯҳи растаниҳои табииро фаро гирифтаанд;

- муҳофизати объектҳои ба онҳо вобасташуда аз истифодаи худсарона ва дигар қонуншиканиҳо;

- ҳимояи объектҳои марғзори ба онҳо вобасташуда аз таъсири антропогенӣ;

- пешгири намудани вайронкунии қоидаҳою меъёрҳои муҳофизат, истифодаи оқилона ва барқароркунии объектҳои олами наботот;

- пешгирии пайдоиш ва барҳам додани сӯхторҳо дар гурӯҳи растаниҳо;

- аз нобудшавӣ пешгирӣ кардани объектҳои марғзорҳо ҳангоми амалӣ гаштани ҷараёни истеҳсолот ва истифодаи воситаҳои нақлиёт;

- барқарор кардан, баланд бардоштани устуворӣ ва маҳсулнокии объектҳои олами наботот;

- риояи низоми муҳофизати намудҳои растаниҳо ва гурӯҳи растаниҳои нодир, эндеми, қадима ва зери хатари нестшави қарордошта, ки ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил карда шудаанд;

- муҳофизати растаниҳои худрӯй ва гурӯҳҳои табиии ташкилдодаи онҳо дар ҳолати таҳдид кардани хатари нобудшави ҳангоми офатҳои табий ва дигар сабабҳо;

- муҳофизати хоки дорои растаниҳои нашъунамокунанда аз бодлесӣ (эрозия), сел, обзеркунӣ, ботлоқшавӣ, шӯршавӣ, хушкшавӣ, сахтшавӣ, ифлосшавӣ аз партовҳои саноатӣ ва маишӣ, ҷоришавии об, моддаҳои химиявию радиоактивӣ ва дигар омилҳои харобшавӣ;

- муваққатан боздоштани (консерватсия кардан) кори объектҳои харобшудаи олами наботот, агар бо тарзи дигар онҳоро барқарор кардан ва маҳсулнокиашонро зиёд кардан аз имкон берун бошад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058);

- гузарондани тадқиқотҳои илми барои асоснок намудани чораҳои муҳофизат ва барқароркунии объектҳои олами наботот ва мусоидат намудан барои гузарондани ин тадқиқотҳо.

Мақомоти ваколатдор дар доираи барномаҳои дахлдор барои муҳофизати объектҳои олами наботот чораҳои зарурӣ меандешад.

Муҳофизати объектҳои олами наботот бо роҳҳои зерин таъмин карда мешаванд:

- муқаррар кардани қоидаҳо ва меъёрҳои муҳофизату истифодаи объектҳои олами наботот;

- муқаррар кардани маҳдудиятҳо ва манъкуниҳо дар истифодаи объектҳои олами наботот;

- бо тартиби муқарраршуда ташкил кардани мамнуъгоҳҳо, боғҳои миллӣ, парваришгоҳҳо, ҷудо кардани дигар ҳудудҳо ва объектҳои табиии махсус муҳофизатшаванда;

- муқаррар намудани низоми махсуси муҳофизати намудҳои растаниҳое, ки ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил карда шудаанд, инчунин намудҳои растаниҳо ва гурӯҳи растаниҳои нодир, эндемӣ, қадима ва зери хатари нестшави қарордошта;

- ташкили тадқиқотҳои илмӣ барои таъмини чорабиниҳои муҳофизат ва барқароркунии объектҳои олами наботот;

- бақайдгирии дарахтон ва буттазорҳои сарсабз;

- тарбияи шаҳрвандон дар рӯҳияи муносибати эҳтиёткорона, ғамхорона ва сарфакорона ба объектҳои олами наботот, тарғибот тавассути воситаҳои ахбори умум дар бораи муҳофизат ва истифодаи оқилонаи онҳо;

- гузаронидани мониторинг ва назорати давлатии муҳофизат ва истифодаи марғзорҳо.

Чораҳоро ҷиҳати муҳофизати объектҳои олами наботот мақомоти ваколатдор, инчунин мақомоти идоракунии хоҷагӣ, ки корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо дар ихтиёри онҳо қарор доранд ва объектҳои олами набототро истифода мебаранд, аз ҷумла иҷоракорон, дар асоси барномаҳои давлатӣ, инчунин меъёру қоидаҳои муҳофизат ва истифодаи оқилонаи объектҳои олами наботот амали мегардонанд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Моддаи 11. Муҳофизати муҳити нашъунамои растаниҳои худрӯй ва гурӯҳи растаниҳои табиӣ, пешгирии нобудшавии онҳо дар ҷараёни истеҳсолот

Ҳама гуна фаъолияте, ки ба ҳолати объектҳои олами наботот таъсир мерасонад, бояд бо риояи талаботи муҳофизати онҳо амалӣ гардонда шавад.

Ба намудҳои фаъолияте, ки ба ҳолати объектҳои олами наботот таъсир мерасонанд, инҳо шомиланд: ҷойгиркунонии объектҳои хоҷагидорӣ ва иншоотҳо, сохтмони шоҳроҳҳои нақлиёт, маҳалҳои аҳолинишин, аз ҷумла иҷрои корҳои ҷустуҷӯи геологӣ, ҷудо кардани чарогоҳ ва гузаронидани чорво, таҳияи хатсайрҳои сайёҳӣ ва ташкили ҷойҳои истироҳати оммавии аҳолӣ, мелиоратсияи замин, ҷойҳои истифодаи ҷангал ва об, ба муомилоти хоҷаги додани заминҳои нав. Ҳангоми ҷойгиркунонӣ, лоиҳакашӣ, сохтмон ва азнавсозии маҳалҳои аҳолинишин бояд чорабиниҳо оид ба муҳофизати объектҳои олами наботот низ пешбинӣ ва амалӣ гардонида, дахлнопазирии қитъаҳое, ки ба сифати муҳити сабзиши растаниҳои худрӯй ва гурӯҳи растаниҳои нодир аз ҷиҳати илми арзиши махсус доранд, таъмин карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Ба истифода додани объектҳо ва татбиқи технологияе, ки чораҳои ҳимояи олами набототро бинобар тағйир ёфтани муҳити нашъунамои растаниҳои худрӯй ва гурӯҳҳои табиӣ таъмин намекунад, манъ аст.

Маҳалли ҷойгиркунонӣ, лоиҳакаши, сохтмон ва азнавсозии корхонаҳо, иншоотҳо ва дигар объектҳо, тағйир ёфтани равандҳои технологӣ, истеҳсоли намудҳои нави маҳсулот ва молҳо дар корхонаҳои амалкунанда, системаи тозакунии партовҳо, ки ба ҳолати объектҳои олами наботот бинобар вайрон шудани муҳити нашъунамои растаниҳои худрӯй ва гурӯҳи растаниҳои табиӣ таъсир мерасонанд, бо мақомоти ваколатдор бо тартиби муайянкардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқа карда мешавад.

Ҳангоми ба истифода додани корхонаҳои нав ва азнавсозии корхонаҳои амалкунанда, иншоотҳо ва дигар объектҳо, ҷори намудани технологияҳои нав ва амали гардондан ё тағйир додани технологияҳои коркунанда ё иҷрои дигар корҳои истеҳсолӣ, истеҳсоли намудҳои нави маҳсулот, истифодаи воситаҳои нақлиёт, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ вазифадоранд, ки барои пешгирии нобудшавӣ ва расонидани зарари дигар ба объектҳои олами наботот чораҳо андешанд.

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ вазифадоранд бо партовҳои маишӣ ва дигар партовҳо, инчунин бо маҳсулоти нафтӣ ва кимиёвӣ ба ифлосшавии ҳудудҳое, ки растаниҳо ишғол кардаанд, роҳ надиҳанд. Рехтани хокрубаҳо, партовҳои маишӣ ва истеҳсоли берун аз ҷойҳое, ки бо тартиби муқарраргардида ба ин мақсад ҷудо карда шудаанд, манъ аст.

Дар гурӯҳҳои растаниҳои табиӣ сӯзонидани растаниҳои хушк манъ аст.

То оғози сохтмон дар ҳудудҳое, ки барои сохтмон, обпуркунӣ ё роҳи нақлиёт ҷудо карда шудаанд, бо тартиби муқарраргардида бояд растаниҳои аз ҷиҳати хоҷаги пурқимати худрӯй ҷамъовари карда шаванд, растаниҳои нодире, ки таҳти хатари нестшавӣ қарор доранд, дар сурати имконнопазир будани нигоҳдории ҷои нашъунамои онҳо бояд ба ҳудуди дигар, ки мақомоти ваколатдор муайян менамоянд, кӯчонида шаванд.

Ҳангоми истифодаи воситаҳои муҳофизати растаниҳо ва ангезандаҳои сабзиши онҳо, нуриҳои минералӣ, дигар воситаҳои кимиёвӣ ва биологӣ, ки дар пешбурди фаъолияти хоҷагидорӣ ба кор бурда мешаванд, талаботи муҳофизати растаниҳои худрӯй, гурӯҳи растаниҳое, ки онҳо ташкил мекунанд ва муҳити нашъунамои онҳо бояд ба назар гирифта шаванд. Истифодаи воситаҳои кимиёвии муҳофизати растаниҳо бо мақсади кам кардани таъсири зарари онҳо ба олами наботот ва муҳити зист бояд бо чорабиниҳои агротехникӣ, селексионию генетикӣ, биологӣ ва дигар чорабиниҳо якҷоя сурат гирад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Ҳангоми тайёр намудан ва аз хориҷа харидори кардани воситаҳои нави кимиёвӣ ва биологӣ бояд меъёрҳои ҳадди ниҳоии ғуншавии онҳо дар муҳити зист, ки муҳофизати растаниҳои худрӯй, гурӯҳи ташкилдодаи онҳо ва муҳити нашъунамои онҳоро таъмин менамоянд, таҳия карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Ба манфиати муҳофизати объектҳои олами наботот мумкин аст ба истифодабарандагони онҳо, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадории дахлдор вогузор карда шавад.

Моддаи 12. Муҳофизати растаниҳои нодир ва намудҳои растаниҳои таҳти хатари нестшави қарордошта ва гурӯҳҳои табиии растаниҳо

Растаниҳои нодир ва намудҳои растаниҳои таҳти хатари нестшави қарордошта ва гурӯҳҳои табиии ташкилдодаи онҳо ба Китоби Сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил карда, ба таври махсус муҳофизат карда мешаванд.

Ба амалҳое, ки боиси нобудшавӣ, коҳиши захираҳо ё вайрон шудани муҳити нашъунамои намудҳои растаниҳои нодир, зери хатари нестшавӣ қарордошта ва гурӯҳҳои онҳо мегардад, роҳ дода намешавад.

Барои ҳифз кардани намудҳои растаниҳое, ки барқароркунии онҳо дар шароити табиӣ душвор аст, бо қарори мақомоти ваколатдор барои дар шароити дигар барқарор кардани онҳо чораҳои дахлдор андешида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Моддаи 13. Намудҳои истифодаи объектҳои олами наботот

Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи қонунгузори ба истифодаи намудҳои зерини объектҳои олами наботот роҳ дода мешавад:

- тайёр кардани хӯрок барои эҳтиёҷоти чорводорӣ;

- истифодаи объектҳои олами наботот барои чаронидани чорво, занбури асалпарварӣ ва пиллапарварӣ (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058);

- ҷамъовари ва тайёр кардани ашёи хоми доруворӣ, техникӣ ва ғизоии гиёҳҳои худрӯй;

- истифодаи олами наботот барои эҳтиёҷоти хоҷагиҳои ҷангал, шикор ва моҳидорӣ;

- истифодаи хусусиятҳои олами наботот дар бобати муҳофизати хок, ба вуҷуд овардани қабати хосилхези хок, муҳофизати об ва дигар хусусиятҳои он;

- истифодаи олами наботот ба мақсадҳои илмию тадқиқотӣ, ҳифзи табиат, фарҳангию маърифатӣ, тарбиявӣ ва эстетикӣ;

- истифодаи олами наботот ба мақсадҳои истироҳатӣ ва сайёҳӣ (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Моддаи 14. Тартиби истифодаи объектҳои олами наботот

Объектҳои олами наботот бояд дар маҷмӯъ бо системаи чорабиниҳои муҳофизат ва барқароркунии захираҳои табиии растаниҳо, нигоҳдории муҳити нашъунамои онҳо ва риояи қоидаҳо, мӯҳлатҳо, лимит ва меъёрҳои муқарраргардида мавриди истифода қарор гиранд.

Истифодабарандагони замин ҳамзамон истифодабарандагони объектҳои олами набототе мебошанд, ки дар заминҳои ба онҳо вобасташуда мерӯянд.

Феҳристи намуди растаниҳои худрӯй, қисмҳо ва маҳсулоти онҳо, инчунин феҳристи намуди растаниҳоро, ки аз муҳити табиӣ гирифтани онҳо манъ аст ё бо мақсади муҳофизат ва барқароркунии онҳо маҳдуд карда мешавад, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Тартиби истифодаи ин намудҳоро мақомоти ваколатдор муқаррар мекунанд.

Истифодаи намудҳои алоҳидаи объектҳои олами наботот дар асоси иҷозатнома ва ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ амалӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Иҷозатномадиҳӣ ва додани иҷозат барои истифодаи объектҳои олами наботот тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ" амалӣ карда мешавад. (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Моддаи 15. Истифодаи объектҳои олами наботот барои эҳтиёҷоти чорводорӣ, занбуриасалпарварӣ ва дигар мақсадҳо (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058)

Объектҳои олами наботот барои эҳтиёҷоти чорводорӣ, пиллапарварӣ, занбӯриасалпарварӣ ва мақсадҳои дигар бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар қитъаҳои махсуси барои ин мақсадҳо ҷудогардида ва (ё) дар қитъаҳои ба мақсадҳои дигар таъиншуда метавонанд мавриди истифода қарор дода шаванд. (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки истифодабарандагони алафзорҳои табиӣ ва чарогоҳҳо мебошанд, вазифадоранд мутобиқи Қонуни мазкур талаботро оид ба муҳофизат, истифодаи оқилона ва афзун гардондани маҳсулнокии онҳо риоя намоянд.

Моддаи 16. Тайёркунӣ, ҷамъоварӣ, коркард, қабул ва фурӯши ашёи хоми доруворӣ, техникӣ ва хӯроквории растаниҳои худрӯй ва маҳсулоти онҳо

Шахсони воқеӣ (ҷудогона ё якҷоя) метавонанд дар тайёр кардани ашёи хоми доруворӣ ва техникии растаниҳои худрӯй ва маҳсулот барои хӯрокворӣ, аз рӯи шартномаҳо бо истифодабарандагонн асосии объектҳои олами наботот иштирок намоянд.

Тайёркунӣ ва ҷамъоварии ашёи хоми доруворӣ ва техникии растаниҳои худрӯй дар ҷойҳои табиии наботот, ки он метавонад ба олами наботот ё ҳайвонот, инчунин ба саломатии аҳолӣ зарар расонад, мумкин аст бо тартиби муқарраргардида манъ ё маҳдуд карда шавад.

Моддаи 17. Истифодаи объектҳои олами наботот ба мақсадҳои илмию тадқиқотӣ, фарҳангию маърифатӣ, тарбиявӣ, эстетикӣ, истироҳати ва сайёҳӣ, солимгардони ва истифодаи хусусиятҳои муҳитофарии объектҳои олами наботот (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058)

Истифодаи объектҳои олами наботот ба мақсадҳои илмию тадқиқотӣ, фарҳангию маърифатӣ, тарбиявӣ, эстетикӣ, истироҳатӣ ва сайёҳӣ, солимгардонӣ (тавассути шаклҳои гуногуни таҳқиқ, ченкуни, суратгирӣ ва ғайра) бо ҷамъоварӣ кардан ва накардани растанихои худрӯй, қисмҳо ва маҳсулоти онҳо аз муҳити табиӣ дар сурате роҳ дода мешавад, ки агар он ба олами наботот зарар нарасонад ва ҳуқуқи истифодабарандагони объектҳои олами набототро поймол накунад, ба истиснои ҳолатҳое, ки чунин истифодабарӣ манъ карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Барои ташкили истироҳати оммавии аҳолӣ ва дигар мақсадҳои истироҳатӣ ва сайёҳӣ, фарҳангию маърифатӣ, тарбиявӣ, эстетикӣ, инчунин солимгардонӣ мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ истифодабарандагони доимии объектҳои олами наботот, инчунин дигар корхонаю муассиса ва ташкилотҳо бо мувофиқаи онҳо оид ба ободони ва хизматрасонии фарҳангию маишӣ ба аҳолӣ бо назардошти зарурати нигоҳ доштани манзараҳои табиӣ, муҳити нашъунамои растаниҳои худрӯй бо риояи тарҳи меъмории паркҳои табиии миллӣ, истироҳатгоҳҳо, дигар минтақаҳои истироҳатӣ ва туристӣ, солимгардонӣ, наздишаҳрӣ ва талаботи санитарӣ чорабиниҳо мегузаронанд (Қонуни ҶТ аз 5.01.2008 № 353, аз 20.06.2024, № 2058).

Истифодаи хусусиятҳои объектҳои олами наботот оид ба муҳофизати хок, ба вуҷуд овардани қабати ҳосилхези хок, муҳофизати об ва дигар хусусиятҳои муҳитофарӣ, мубориза барои пешгирии тармафуроӣ, эрозияи замин, шустабарии соҳилҳо, ҳангоми рекултиватсияи замин, амалӣ гардондани дигар корҳои мелиоративӣ, бидуни аз муҳити табиӣ ҷамъовари кардани растаниҳои худрӯй дар ҳама ҷо роҳ дода мешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки бо тартиби муқарраргардидаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

Истифодаи хусусиятҳои муайяншудаи объектҳои олами наботот бо роҳи аз муҳити табиӣ ҷамъовари кардани растаниҳои худрӯй (тавассути тайёр кардани мева, тухмӣ, узвҳои зеризаминии онҳо ва ғайра) бо тартиби пешбининамудаи ҳамин Қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

Моддаи 18. Коллексияҳои ботаникӣ

Тартиб додан ва пурра гардондани коллексияҳои ботаникӣ бо роҳи аз муҳити табиӣ ҷамъоварӣ кардани растаниҳои худрӯй аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар сурати риояи талаботи ҳамин Қонун бо тартибе, ки мақомоти ваколатдор муқаррар кардааст, иҷозат дода мешавад.

Коллексияҳои ботаникӣ, ки арзиши илмӣ, фарҳангию маърифатӣ, таълимию тарбиявӣ ё эстетикӣ доранд, ба қайди давлатӣ гирифта мешаванд. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки соҳибони чунин коллексияҳо мебошанд, вазифадоранд қоидаҳои нигоҳдорӣ, ба ҳисобгирӣ ва истифодаи коллексияҳои ботаникиро риоя намоянд. Қоидаҳои тартибдиҳӣ, нигоҳдорӣ, баҳисобгирӣ ва истифодаи коллексияҳои ботаникӣ, инчунин хариду фурӯш, фиристодан ва ба берун аз марзи ҷумҳурӣ баровардани онҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

Моддаи 19. Истифодаи объектҳои олами наботот дар заминҳои таъиноти ҳифзи табиат, солимгардонӣ, истироҳатӣ ва таърихию фарҳангӣ

Объектҳои олами наботот дар заминҳои таъиноти ҳифзи табиат, истироҳатӣ, солимгардонӣ, таърихию фарҳангӣ бо тартиби муайяннамудаи ҳамин Қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода карда мешаванд.

Ба истифода ё иҷораи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки фаъолияти онҳо хилофи таъиноти мақсад ва низоми муқарраргардида мебошад, додани объектҳои олами наботот, ки дар заминҳои таъиноти ҳифзи табиат, солимгардонӣ, истироҳатӣ ва таърихию фарҳангӣ воқеъ гаштаанд, манъ аст.

Моддаи 20. Истифодаи объектҳои олами наботот дар заминҳои захиравӣ

Объектҳои олами наботот дар заминҳои захирави мумкин аст ба истифода, иҷора ва дигар намудҳои истифодаи муваққати пеш аз ҳама барои мақсадҳои кишоварзӣ ва хоҷагии ҷангал мутобиқи ҳамин Қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дода шаванд.

Моддаи 21. Истифодаи оқилона чун асоси сермаҳсулӣ ва нигоҳдории объектҳои олами наботот (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058)

Барои таъмини истифодабарии устувор ва мунтазами объектҳои олами наботот, ки ба захираҳои табиии барқароршаванда мансубанд, чунин шароитҳо муҳайё карда мешаванд:

- объектҳои олами наботот дар ҳар маврид бо назардошти имкониятҳои экологию биологии растаниҳо, ки сабзиши мӯътадили минбаъда ва қобилияти барқароршавии онҳоро халалдор намесозад, ҷамъовари карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058);

- объектҳои олами наботот, ки дар натиҷаи истифодаи нодуруст ё таъсири офатҳои табиӣ осеб дидаанд ва маҳсулнокиашон паст шудааст, тавассути реҷаи муносиби истифодабарӣ ва нигоҳубин барқарор карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Моддаи 22. Муқаррар намудани манъкунӣ ва маҳдудиятҳо дар истифодаи объектҳои олами наботот

Бо мақсади нигоҳдорӣ ва барқароркунии объектҳои олами наботот истифодаи намудҳои алоҳидаи онҳо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад маҳдуд ё муваққатан боздошта шавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058)

Манъкунӣ ва маҳдудиятҳои истифодаи объектҳои олами наботот ҳам бо роҳи танзими фаъолият дар ҳудуди аз ҷиҳати хоҷагидори истифодашаванда, ҳам бо роҳи пурра ё қисман хориҷ намудани ҳудуди муайян аз истифодаи хоҷагидорӣ (ташкил кардани мамнуъгоҳҳо, қитъаҳои мамнуъгоҳҳо дар парки табиии миллӣ, парваришгоҳҳо, эълон кардани ёдгориҳои табиӣ, ҷудо кардани дигар ҳудудҳои табиии махсус муҳофизатшаванда) метавонанд муқаррар гарданд.

Мақомоти ваколатдор бо мақсади нигоҳдорӣ ва барқароркунии объектҳои олами наботот, метавонад аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҷамъоварӣ ва тайёр кардани намудҳои алоҳидаи растаниҳои худрӯй, қисмҳо ва маҳсулоти онҳоро дар намуди истеҳсоли ва коркарди нав ба мӯҳлати муайян манъ ё маҳдуд кунад.

Моддаи 23. Қать гардидани ҳуқуқи истифодабарии объектҳои олами наботот ва аз истифодабари гирифтани объектҳои олами наботот

Ҳуқуқи истифодабарии объектҳои олами наботот мумкин аст дар ҳолатҳои зерин қатъ карда шавад:

- аз истифодабарӣ гирифтани замин;

- ихтиёрӣ даст кашидан аз истифодабарии объектҳои олами наботот (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058):

- ба охир расидани мӯҳлати муқарраркардаи истифода;

- аз байн рафтани зарурати истифодабарии объектҳои олами наботот;

- қатъ шудани фаъолияти субъектҳои истифодабаранда;

- мунтазам иҷро накардани қоидаю меъёрҳо ва дигар талаботи муҳофизат, истифода ва барқароркунии объектҳои олами наботот;

- мунтазам дар мӯҳлатҳои муқаррар гардида напардохтани ҳаққи истифодабарии захираҳои табиии растаниҳо, вайрон кардани шартҳои шартномаи иҷораи онҳо;

- риоя накардани қоидаҳои истифодаи воситаҳои муҳофизати растанӣ, ангезандаҳои сабзиши онҳо, нуриҳои минералӣ ва воситаҳои дигари кимиёвӣ ва биологӣ, ки ба олами наботот зарар мерасонанд (Қонуни ҶТ аз 5.01.2008 № 353, аз 20.06.2024, № 2058);

- риоя накардани қоидаҳои аз як ҷо ба ҷои дигар бурдан ва ба хориҷ фиристодани коллексияҳои ботаникӣ (Қонуни ҶТ аз 5.01.2008 № 353);

- амалиёте, ки боиси нобуд ва кам шудани намудҳои набототе, ки ба онҳо хатари нобуд шудан таҳдид мекунад, гардидааст ё худ мегардад (Қонуни ҶТ аз 5.01.2008 № 353);

- дар дигар ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст. Ҳуқуқи истифодаи объектҳои олами наботот ё як қисми онҳоро мақомоте, ки қитъаи заминро ба истифода додааст ё мақомоти ваколатдор қатъ мекунанд.

Ҳуқуқи истифодаи объектҳои олами наботот бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон қатъ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058)

Моддаи 24. Ҳавасмандгардонии иқтисодии истифодабарандагони объектҳои олами наботот (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058)

Ҳавасмандгардонии иқтисодии истифодабарандагони объектҳои олами наботот бо мақсади гузарондани чорабиниҳои иловагӣ оид ба муҳофизат, истифодаи оқилона ва барқароркунии объектҳои мазкур ба роҳ монда мешавад.

Ҳавасмандгардонии иқтисодии истифодабарандагони объектҳои олами наботот аз ҳисоби манбаъҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, амалӣ карда мешавад.

Моддаи 25. Карантини молҳои аз растаниҳо ҳосилшуда (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058)

Тавассути сарҳади давлатӣ воридот, содирот ва интиқол додани молҳои аз растаниҳо ҳосилшуда, ки таҳти реҷаи карантинӣ қарор доранд, бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи карантин ва муҳофизати растаниҳо" амалӣ карда мешавад.

Моддаи 26. Кӯчондан, ба иқлим мутобиқ намудан ва пайванд кардани растаниҳо

Ба ҷойҳои нави нашъунамо кӯчонидани растаниҳо, мутобиқ намудани навъҳои нави растаниҳо, чорабиниҳо оид ба пайвандкунии растаниҳои худрӯй дар шароити табиӣ бо мақсадҳои илмию тадқиқотӣ ва хоҷагӣ дар асоси хулосаҳои ташкилотҳои дахлдори илмӣ ва мақомоти давлатӣ оид ба карантини растаниҳо дар ҷумҳурӣ ва бо қарори мақомоти ваколатдор иҷозат дода мешавад.

Қоидаҳои кӯчондан, ба иқлим мутобиқ ва пайванд кардани растаниҳоро мақомоти ваколатдор тасдиқ менамояд.

БОБИ 4. ПЕШБУРДИ КАДАСТР ВА НАЗОРАТИ ДАВЛАТИИ МУҲОФИЗАТ ВА ИСТИФОДАИ ОБЪЕКТҲОИ ОЛАМИ НАБОТОТ

Моддаи 27. Мониторинги ҳолати олами наботот

Мониторинги олами наботот маҷмӯи таҳқиқҳои ҳолати объектҳои олами наботот барои саривақт ошкор сохтани тағйирот, арзёбии онҳо, пешгирӣ ва рафъи оқибатҳои равандҳои манфӣ дар объектҳои олами наботот мебошад.

Моддаи 28. Кадастри давлатии объектҳои олами наботот

Кадастри давлатии объектҳои олами набототи Ҷумҳурии Тоҷикистон системаи ҳуҷҷатҳои заруриро дар бораи низоми ҳуқуқии объектҳои олами наботот, тақсими онҳо аз рӯи гурӯҳҳои истифодабарандагон, ҷойгиршавии ҷуғрофи ва маъмурию ҳудудӣ, майдонҳо, захираҳо, тавсифи миқдорӣ ва сифатӣ, арзишмандӣ барои фаъолияти хоҷагидорӣ ва илм, арзёбии иқтисодии захираҳои табиии растаниҳои техникӣ, хӯроки чорво, доруворӣ, ғизоӣ ва дигар захираҳои табиии растаниҳо, истифодаи онҳо дар миқёси ноҳияҳо, шаҳрҳо ва вилоятҳо, ки барои таъмини муҳофизати самаранок, истифодаи оқилона ва барқароркунӣ заруранд, дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Пешбурди кадастри давлатии объектҳои олами наботот бо гузаронидани таҳқиқи топографию геодезӣ, геоботаникӣ, заминсозию ҷангалсозӣ ва дигар таҳқиқҳо, бақайдгирӣ ва арзёбии ҳолати истифодаи объектҳои олами наботот таъмин карда мешавад.

Кадастри давлатии объектҳои олами наботот аз ҷониби мақомоти ваколатдор аз рӯи тартиби ягона, аз ҳисоби маблағи буҷети давлатӣ бурда мешавад.

Истифодабарандагони объектҳои олами наботот, муассисаҳои давлатии илмӣ ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ки ашёи хоми худрӯйи набототро ҷамъоварӣ мекунанд, ӯҳдадоранд ба мақомоти ваколатдор, ки кадастри давлатии объектҳои олами набототро мебаранд, маълумоти худро дар бораи паҳншавӣ, майдонҳо, захираҳо, ҳосилнокӣ, арзёбии миқдорӣ, сифатӣ ва иқтисодии захираҳои табиии растаниҳо, муҳофизат ва истифодаи онҳо пешниҳод намоянд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Моддаи 29. Назорати давлатии муҳофизат ва истифодаи объектҳои олами наботот

Назорати давлатии муҳофизат ва истифодаи объектҳои олами наботот аз таъмини риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи олами наботот иборат мебошад.

Назорати давлатии объектҳои олами набототро мақомоти ваколатдор амалӣ мегардонад.

БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 30. Тартиби ҳалли баҳсҳо оид ба масъалаҳои муҳофизат ва истифодаи объектҳои олами наботот

Баҳсҳо оид ба масъалаҳои муҳофизат ва истифодаи объектҳои олами наботот ва баҳсҳои ба он алоқаманди молумулки аз тариқи суд ҳал карда мешаванд.

Моддаи 31. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани Қонуни мазкур тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 20.06.2024, № 2058).

Моддаи 32. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расми мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Раҳмонов

ш. Душанбе

17 майи соли 2004 № 31

Русский

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.