ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ НИЗОМИ ИҶОЗАТДИҲӢ**

Бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 7 июни соли 2023, № 1018

қабул карда шуд

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 16 июни соли 2022, № 385

ҷонибдорӣ карда шуд

(Қонуни ҶТ аз 27.12.2023 № 2015, аз 20.06.2024 № 2056)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкили ва иқтисодии низоми иҷозатдиҳӣ, меъёрҳои муайянкунии намудҳои фаъолият ва ё амалҳоеро, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи низоми иҷозатдиҳӣ танзим карда мешаванд, муқаррар намуда, ба таъмини риояи стандартҳо, шартҳои иҷозатдиҳӣ ва талаботу шартҳои тахассусӣ, инчунин ба таъмини ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои шахс, ҷомеа ва давлат равона гардидааст.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ** - амалҳои маъмурии дорои хусусияти якдафъаинаи мақомоти иҷозатдиҳанда оид ба мувофиқасозии анҷом додани намудҳои муайяни фаъолият, амалҳо ва ё санадҳои субъектҳои хоҷагидор;

2) **аризадиҳанда** - субъекти хоҷагидоре, ки ба мақомоти иҷозатдиҳанда бо ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ ва қабули огоҳинома оид ба анҷом додани намуди мушаххаси фаъолият ва ё амал муроҷиат намудааст;

3) **гирифтани огоҳинома** - амали маъмурии дорои хусусияти якдафъаинаи мақомоти ваколатдори давлатӣ оид ба қабули огоҳинома ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида, ки аз тарафи субъектҳои хоҷагидор дар мавриди огоҳсозӣ дар бораи оҷози амалисозии намудҳои муайяни фаъолияти соҳибкорӣ ва анҷом додани амалҳои муайян равона шудааст;

4) **дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ** - субъекти хоҷагидоре, ки ҳуҷҷати иҷозатдиҳии амалкунанда дорад;

5) **иҷозатнома** - ҳуҷҷати маъмурии махсуси дорои хусусияти иҷозатдиҳӣ, ки аз ҷониби мақоми иҷозатдиҳанда ба субъекти хоҷагидор барои амалисозии намудҳои муайяни фаъолият ё амали марбут ба сатҳи баланди таваккал бо риояи шартҳои иҷозатдиҳӣ ва талаботу шартҳои тахассусӣ дода мешавад;

6) **иҷозатномадор** - субъекти хоҷагидоре, ки барои амалӣ намудани фаъолият ё амали махсус иҷозатномаи амалкунанда дорад;

7) **кор ё хизматрасоние, ки гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро талаб мекунад** - кор ё хизматрасоние, ки иҷрои он бе гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур манъ аст;

8) **мақомоти иҷозатдиҳанда** - мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, ки барои додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо ваколатдор шудаанд;

9) **мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда** - мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, ки барои қабули ариза оид ба намудҳои фаъолияте, ки ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаи он бо қарор ё фармоиши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад, ваколатдор шудаанд;

10) **маъқулдонии худ аз худ** - расмиёте, ки дар натиҷаи он иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, санади тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳои додашуда, аз нав ба расмият даровардашуда ва барқароршуда ҳисобида мешавад, агар мақоми иҷозатдиҳанда вобаста ба ариза дар муҳлат ва бо шартҳое, ки Қонуни мазкур пешбинӣ кардааст, бо огоҳонидани аризадиҳанда қарор қабул накарда бошад;

11) **моле, ки гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро талаб мекунад** - моле, ки воридоти он ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва содироти он аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ихтиёрдории он дар асоси ҳуҷҷати иҷозатдиҳии мутобиқи талаботи Қонуни мазкур гирифташуда амалӣ карда мешавад;

12) **намуди фаъолияти иҷозатномашаванда** - фаъолият ё амали махсусе, ки барои амалисозии он дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи Қонуни мазкур бояд иҷозатнома гирифта шавад;

13) **низоми иҷозатдиҳӣ** - низоми фаъолияти мақомоти иҷозатдиҳанда оид ба баррасии аризаҳо барои додани иҷозатнома, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, инчунин додани иҷозатнома, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, азнавбарасмиятдарорӣ, боздоштан, барқарор ва бекор кардани иҷозатнома, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳои субъектҳои хоҷагидор;

14) низоми давлатии иттилоотии додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда (минбаъд - **низоми давлатии иттилоотӣ**) - маҷмуи воситаҳои барномавӣ, усулҳо ва расмиёти қабули дархости электрони барои додани иҷозатнома, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда, қабул, коркард, интиқол, нигоҳдорӣ, санҷиши пуррагии ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда ва барасмиятдарории иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда, пешбурди феҳристи иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда;

15) **низоми электронӣ барои додани ариза** (минбаъд - **низоми электронӣ**) - низоми иттилоотие, ки аз тарафи аризадиҳанда барои додани ариза дар бораи пешниҳод, азнавбарасмиятдарорӣ, қатъ кардан, додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, инчунин дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ, ирсоли огоҳиномаҳо дар шакли рақамӣ, тариқи реҷаи мустақим (онлайн) истифода гардида, ҷузъи таркибии низоми давлатии додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, ирсоли огоҳиномаҳо мебошад;

16) **огоҳинома** - ҳуҷҷате, ки аз ҷониби аризадиҳанда дар шакли тасдиқшуда тартиб дода шудааст ва дар бораи оғоз ё анҷом додани намуди муайяни фаъолият ё амал хабар медиҳад;

17) **субъекти хоҷагидор** - шахси ҳуқуқӣ (новобаста ба шакли моликият), аз ҷумла филиал ва намояндагии шахси ҳуқуқии хориҷӣ ва соҳибкори инфиродие, ки фаъолияти соҳибкориро амалӣ менамояд;

18) **талабот ва шартҳои тахассусӣ** - маҷмуи талабот ва шартҳои муқарраршудае, ки иҷрои онҳо барои иҷозатномадор, шахсе, ки ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ гирифтааст ва шахсе, ки расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ, инчунин огоҳиномасозиро гузаштааст, ҳатмӣ мебошанд;

19) **феҳристҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда** - маҷмуи маълумот дар бораи иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозии додашуда, аз нав ба расмият даровардашуда, боздошташуда, барқарор ва бекор кардашуда, огоҳиномаҳои гирифташуда, ки ҷузъи таркибии низоми давлатии иттилоотӣ мебошанд;

20) феҳристи ягонаи давлатии иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда - номгӯйи мукаммали ҳамаи иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда, махзани ҷамъбастии маълумот ва иттилоот оид ба ҳамаи намудҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда;

21) **ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ** - ҳуҷҷати маъмурии дорои хусусияти иҷозатдиҳӣ дар шакли иҷозат, сертификат, хулоса, шаҳодатнома, аттестат, рухсатнома, бақайдгирӣ, супориш, қарор ва намуди дигари ҳуҷҷати дорои хусусияти иҷозатдиҳӣ, ки аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда ба субъекти хоҷагидор барои анҷом додани фаъолият ё амали муайян ва ё барои намудҳои муайяни мол, кор ва хизматрасонӣ бо нишон додани муҳлати амали он бо риояи ҳатмии шартҳои иҷозатдиҳӣ ва талаботу шартҳои тахассусӣ дода мешавад;

22) **ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта** - иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳо;

23) **шартҳои иҷозатдиҳӣ** - маҷмуи талабот ва шартҳое, ки аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ бармеоянд ва иҷро намудани онҳо аз ҷониби аризадиҳанда зимни гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ҳатмӣ мебошад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Доираи амали Қонуни мазкур

Амали Қонуни мазкур нисбат ба фаъолият ва ё амалҳое паҳн мегардад, ки дар феҳристи ягонаи давлатии иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда пешбинӣ шудааст.

Моддаи 4. Меъёрҳои муайянкунии намудҳои фаъолият ва ё амалҳое, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи низоми иҷозатдиҳӣ танзим карда мешаванд

1. Меъёрҳои муайянкунии намудҳои фаъолият ва ё амалҳо, инчунин мол, кор ва хизматрасоние, ки гирифтани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаро талаб менамоянд, намудҳои фаъолият ва ё амалҳоеро дар бар мегиранд, ки ба таваккал асос ёфта, амалисозии онҳо метавонад ба ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шахс, муҳити зист, мудофиа ва амнияти давлат, мероси таърихию фарҳангӣ зарар расонад ва танзими онҳо, ба ғайр аз низоми иҷозатдиҳӣ, бо роҳҳои дигар имконнопазир аст.

2. Ба намудҳои фаъолият ва ё амалҳое, ки гирифтани иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, санади тасдиқ ва мувофиқасозӣ, фиристодани огоҳиномаро талаб менамоянд, намудҳои фаъолият ва ё амалҳое дохил мешаванд, ки ба яке аз меъёрҳои зерин ҷавобгӯй мебошанд:

1) зарурати истифодабарии захираҳои маҳдуди давлатӣ;

2) зарурати муқаррар намудани талабот ва шартҳои тахассусӣ нисбат ба фаъолият ва ё амалҳо, назорати риояи онҳо дар ҷараёни фаъолият ва ё амалҳо бо мақсади роҳ надодан ба расонидани зарар ба ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шахс, муҳити зист, мудофиа ва амнияти давлат, мероси таърихию фарҳангӣ.

Моддаи 5. Феҳристи ягонаи давлатии иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда ва тартиби ворид намудани тағйирот ба он

1. Феҳристи ягонаи давлатии иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда (минбаъд - **феҳристи ягонаи давлатӣ**) бо Қонуни мазкур муқаррар карда мешавад (замима мегардад).

2. Дар феҳристи ягонаи давлатӣ маълумоти зерин нишон дода мешаванд:

1) намуди фаъолият ва амалҳои иҷозатномашаванда, зернамудҳои фаъолият ва амалҳои иҷозатномашаванда;

2) номгӯйи ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ барои фаъолият ва амалҳо, зернамудҳои фаъолият ва амалҳо, ки гирифтани ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳиро талаб мекунанд;

3) номгӯйи санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ барои анҷом додани фаъолият ва амалҳо, зернамудҳои фаъолият ва амалҳое, ки барои анҷом додани онҳо санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозиро талаб менамоянд;

4) номгӯйи огоҳиномаҳои гирифташаванда барои фаъолият ва амалҳо;

5) андозаи хироҷ барои иҷозатномадиҳӣ, додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, гирифтани огоҳинома бо нишондиҳанда барои ҳисобҳо (хироҷ барои баррасии ариза, хироҷи яккарата барои додан ва минбаъдаи ҳарсола барои нигоҳ доштани эътибори иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, гирифтани огоҳинома).

3. Ворид (ҷорҳ) намудани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, тағйир додан ва хориҷ кардани онҳо танҳо бо роҳи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба феҳристи ягонаи давлатӣ амалӣ карда мешавад.

4. Мақомоти иҷозатдиҳанда ҳуқуқ надоранд ба субъектҳои хоҷагидор ҳуҷҷатҳоеро диҳанд, ки хусусияти иҷозатдиҳӣ дошта, дар феҳристи ягонаи давлатӣ мавҷуд набошанд. Аз ҷониби мақомоти давлатӣ, ки дар феҳристи ягонаи давлати пешбинӣ нагардидаанд, додани ҳуҷҷатҳои дорои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба субъектҳои хоҷагидор манъ аст.

Моддаи 6. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи низоми иҷозатдиҳӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи низоми иҷозатдиҳӣ мансубанд:

1) таҳияи сиёсати давлатӣ дар соҳаи низоми иҷозатдиҳӣ;

2) муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

3) муайян намудани мақомоти иҷозатдиҳанда;

4) тасдиқи тартиби додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

5) додани иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ;

6) тасдиқи тартиби гузаронидани санҷиши фаъолияти мақомоти давлатӣ оид ба риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

7) тасдиқи қоидаҳои пешбурди феҳристи иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

8) амалӣ намудани салоҳияти дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 7. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ

Ба ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ дохил мешаванд:

1) амалисозии сиёсати давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

2) мониторинги иҷрои Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии ҷиҳати иҷрои Қонуни мазкур қабулгардида ва пешниҳод намудани иттилооти ҳарсола аз натиҷаҳои он ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

3) санҷиши фаъолияти мақомоти давлатӣ оид ба риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

4) тасдиқ намудани шакли намунавии ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

5) пешниҳоди таклифҳо оид ба такмили санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

6) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 8. Ваколатҳои мақомоти иҷозатдиҳанда

Ба ваколатҳои мақомоти иҷозатдиҳанда дохил мешаванд:

1) баррасии аризаҳо барои гирифтани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

2) додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

3) азнавбарасмиятдарории иҷозатномаҳо ва ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ;

4) боздоштани амали иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ;

5) барқарор намудани амали иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ;

6) додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ;

7) рад кардан аз додани иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳи, анҷом додани амалҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

8) пешбурди феҳристҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда;

9) дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ тасдиқ намудани шаклҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи қабули огоҳиномаҳо;

10) аз иҷозатномадор, дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, субъекти хоҷагидор, ки аз расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ, инчунин огоҳсозӣ гузаштааст, талаб намудани маълумот оид ба риояи шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ;

11) санҷиши риояи талабот ва шартҳои додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо;

12) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 9. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда

Дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта аз ҷониби мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда амалӣ карда мешавад.

Моддаи 10. Амалӣ намудани назорат

1. Назорати риояи шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда дар доираи ваколатҳо дар шакли мониторинг, санҷиш, дархости маълумоти дахлдор аз субъекти хоҷагидор, талаби маълумоти оморӣ ва таҳлили он оид ба фаъолияти субъекти хоҷагидор амалӣ карда мешавад.

2. Санҷиши риояи шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ бо тартиби пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор" амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 11. Амали ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта

1. Намуди фаъолият ва ё амалҳое, ки барои амалисозии онҳо ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта гирифта шуда аст, аз ҷониби дорандаи онҳо анҷом дода мешаванд.

2. Ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон амал менамоянд.

3. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта метавонанд берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон низ амал намоянд.

4. Субъектҳои хоҷагидори хориҷӣ метавонанд бо шартҳое ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаро гиранд, ки барои субъектҳои хоҷагидори Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидаанд, агар бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбини нашуда бошад. Барои гирифтани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта субъектҳои хоҷагидори хориҷӣ бояд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон филиал ё намояндагӣ дошта бошанд.

5. Барои анҷом додани як намуди фаъолият ва ё амал дар як вақт додани иҷозатнома ва ҳуҷҷатҳои дигари хусусияти иҷозатдиҳидошта манъ аст, ба истиснои ҳолатҳое, ки ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ҳуҷҷатҳои якдафъаина буда, барои фаъолият ва ё амали мушаххасе дода мешаванд, ки дар иҷозатномаи додашуда пешбинӣ шудааст.

Моддаи 12. Муҳлати амали ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта

1. Иҷозатномаҳо ва ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, ба истиснои иҷозатнома барои фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ, ба муҳлати номаҳдуди амал дода мешаванд. Муҳлати амали иҷозатнома барои фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

2. Муҳлати амали иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳии дорои амали якдафъаина аз лаҳзаи анҷом додани фаъолият ва ё амали якдафъаинаи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба охир мерасад.

3. Муҳлати амали иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо асосҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур қатъ мегардад.

4. Санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳо хусусияти якдафъаина дошта, бемуҳлат мебошанд.

Моддаи 13. Хироҷ барои додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта

1. Барои баррасии ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, қабули санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳинома, инчунин барои додани иҷозатнома, ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, нигоҳ доштани эътибори иҷозатнома ва ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, қабули санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳинома тибқи нишондиҳанда барои ҳисобҳои дар замимаи Қонуни мазкур пешбинигардида тариқи ғайринақдӣ хироҷ пардохт карда шуда, ба буҷети давлатии дахлдор тибқи тартиби додани иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, қабули огоҳиномаҳо (минбаъдтартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта) гузаронда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

2. Хироҷ барои баррасии ариза дар бораи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта баргардонида намешавад.

3. Барои додани иҷозатнома барои фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати иҷрои фаъолияте, ки якчанд намуди корро дар бар мегирад, танҳо маблағи ҳадди баландтари пешбининамудаи замимаи Қонуни мазкур пардохт карда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

4. Хироҷ барои додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта хароҷоти ташхис, экспертиза, таҳлил ва озмоишҳои лабораториро, ки ҳангоми додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта сурат мегиранд, дар бар намегирад. Арзиши чунин ташхис, экспертиза, таҳлил ва озмоишҳои лабораторӣ бояд дар сомонаи расмии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ ва мақомоти иҷозатдиҳандаи дахлдор интишор карда шавад.

Моддаи 14. Феҳристҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда ба таври доимӣ феҳристҳои иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда (минбаъд - феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта)-ро дар шакли электронӣ дар низоми давлатии иттилоотӣ пеш мебаранд.

2. Мақомоти давлатӣ барои амалӣ намудани ваколатҳои худ уҳдадоранд, ки иттилоотро дар бораи иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташуда аз феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта бе талаб кардани тасдиқи иттилооти зикргардида аз тарафи субъектҳои хоҷагидор гиранд.

3. Феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта яке аз асосҳо барои ташаккули низоми арзёбии дараҷаи таваккалнокии субъектҳои хоҷагидор ва банақшагирии гузарондани санҷишҳо аз тарафи мақомоти иҷозатдиҳанда мебошанд.

4. Иттилооте, ки дар феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта мавҷуд аст, ошкоро ва дастраси умум мебошад.

Моддаи 15. Қоидаҳои умумии додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта

1. Қоидаҳои умумии додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаро Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта муқаррар намуда, инҳоро дар бар мегиранд:

1) додани ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

2) шартҳо ва талабот барои додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

3) номгӯйи ҳуҷҷатҳое, ки барои гирифтани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта заруранд;

4) намудҳои фаъолият ва амалҳое, ки барои амалисозии онҳо ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта талаб карда мешаванд;

5) номгӯйи мақомоти иҷозатдиҳанда, ки барои додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ваколатдор мебошанд;

6) андозаи хироҷ барои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта дар шакли нишондиҳанда барои ҳисобҳо;

7) ҳуқуқу уҳдадориҳои субъектҳои хоҷагидор ҳангоми гирифтани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

8) талабот ба шакли ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

9) расмиёти додан, аз нав ба расмият даровардан, бекор кардан, боздоштан, бозхонд кардан ё қатъ намудани амали ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, ки бо қонунҳо муқаррар карда шудаанд;

10) амал дар соҳаи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта.

2. Мақомоти иҷозатдиҳанда ҳуқуқ надоранд қоидаҳои дигари додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаро, ки Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ накардаанд, муқаррар намоянд.

БОБИ 2. ПРИНСИПҲОИ НИЗОМИ ИҶОЗАТДИҲӢ

Моддаи 16. Принсипҳои низоми иҷозатдиҳӣ

Низоми иҷозатдиҳӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:

1) қонуният, беғаразӣ, поквиҷдонӣ ва ошкорбаёнӣ;

2) ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

3) шаффофияти низоми иҷозатдиҳӣ;

4) муқаррар намудани қоидаҳои ягонаи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

5) муқаррар намудани шартҳо ва талаботи ягонаи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта;

6) маъқулдонии худ аз худ;

7) таъмини фазои ягонаи иқтисодӣ дар ҳудуди давлат;

8) ҳифзи манфиатҳои шахс, ҷомеа ва давлат дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ;

9) гузарондани таҳлили таъсири танзимкунӣ ҳангоми ҷорӣ намудани намудҳои нави ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта барои анҷом додани фаъолият ва ё амали муайян;

10) ба манфиати субъекти хоҷагидор шарҳ додани ҳама гуна шубҳа, носаҳеҳӣ, ихтилофот ва гуногунфаҳмиҳо дар санадҳои меъёрии ҳуқуқии бо низоми иҷозатдиҳӣ алоқаманд.

Моддаи 17. Шаффофияти низоми иҷозатдиҳӣ

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки дар бораи тағйиру иловаҳо ба Қонуни мазкур, инчунин дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ иттилоъ диҳанд ва шаффофияти фаъолияти худро ҳангоми қабули қарорҳо дар бораи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта бо роҳи ҷалб намудани субъектҳои хоҷагидор ба ҷараёни таҳия ва муҳокимаи тағйиру иловаҳои пешниҳодшаванда ба санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қабули қарорҳо дар бораи додан ё рад кардани додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта таъмин намоянд.

2. Мақомоти иҷозатдиҳанда шаффофияти танзими низоми иҷозатдиҳиро тавассути дастрасии озоди субъектҳои хоҷагидор ба лоиҳаҳои таҳияшавандаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ ва интишори онҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамоянд.

3. Иттилоот оид ба ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштае, ки бо Қонуни мазкур муқаррар гардидаанд, дар сомонаҳои расмии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ ва мақомоти иҷозатдиҳанда ҷойгир карда мешавад.

4. Феҳристи ягонаи давлатӣ дар сомонаҳои расмии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ ва мақомоти иҷозатдиҳанда ҷойгир карда шуда, дастрасӣ ба он тавассути низоми давлатии иттилоотӣ ройгон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 18. Маъқулдонии худ аз худ

1. Иҷозатнома (ба истиснои иҷозатномаи фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ) ё ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ додашуда, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ амалишуда, огоҳинома қабулшуда ҳисобида мешавад, агар мақомоти иҷозатдиҳанда дар муҳлати муқаррарнамудаи Қонуни мазкур дар бораи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба аризадиҳанда ҷавоб надода бошанд.

2. Ҳангоми ба миён омадани ҳолати дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида, мақомоти иҷозатдиҳанда дар муҳлати то панҷ рӯзи корӣ пас аз гузаштани муҳлати зикргардида ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидоштаро медиҳанд.

3. Пас аз гузаштани муҳлати бо Қонуни мазкур муқарраргардидаи додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ва дар сурати набудани огоҳиномаи хаттии мақомоти иҷозатдиҳанда, аризадиҳанда метавонад ба фаъолият ё амале, ки барои он ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта дархост намудааст, дар асоси маълумотномаи мақомоти иҷозадиҳанда дар бораи қабули ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида оғоз намояд.

4. Расмиёти маъқулдонии худ аз худ нисбат ба ҳамаи ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, ки ба феҳристи ягонаи давлатӣ дохил шудаанд, татбиқ карда мешавад.

5. Рад кардани додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, ки дар муҳлати муқаррарнамудаи Қонуни мазкур анҷом дода шудаанд, ҳуқуқи субъекти хоҷагидорро аз истифодаи маъқулдонии худ аз худ истисно менамояд.

6. Агар пас аз додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, ки дар асоси онҳо оғоз намудани фаъолияти соҳибкорӣ ва ё пешбурди он иҷозат дода мешавад, мақомоти иҷозатдиҳанда далели иҷро нагардидани шартҳои иҷозатдиҳиро муқаррар намоянд, иҷозатномадор, дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, шахсеро, ки аз расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ, инчунин огоҳсозӣ гузаштааст, мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи камбудиҳои ошкоргардида на дертар аз як моҳ хабардор менамоянд. Муҳлати бартараф кардани камбудиҳои ошкоргардида наметавонад аз шаст рӯзи тақвимӣ зиёд бошад.

Моддаи 19. Ҳифзи манфиатҳои қонунии шахс, ҷомеа ва давлат дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ

1. Фаъолияти низоми иҷозатдиҳӣ бо мақсади таъмини сатҳи кофии бехатарии фаъолият ё амалҳо, ҳифзи ҳадди аксари самараноки ҳуқуқӣои истеъмолкунандагон бо сарбории ҳадди ақалли аз лиҳози объективӣ зарурӣ ба субъектҳои хоҷагидор амалӣ карда мешавад.

2. Талабот ва шартҳои тахассусӣ бояд маҷмуи ҳадди ақалли зарурии стандартҳо ва нишондиҳандаҳои миқдорӣ ва сифатиро таъмин намоянд, ки ба аризадиҳанда барои таъмини сатҳи зарурии бехатарии фаъолият ва амалҳои дарпешистода кифоя мебошанд.

Моддаи 20. Таҳлили таъсири танзимкунӣ

Лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд таҳти таҳлили таъсири танзимкунӣ қарор дода шаванд.

БОБИ 3. РАСМИЁТИ ДОДАН, АЗ НАВ БА РАСМИЯТ ДАРОВАРДАН, БЕКОР КАРДАН, БОЗДОШТАН Ё ҚАТЪ НАМУДАНИ АМАЛИ ИҶОЗАТНОМА

Моддаи 21. Ҳуҷҷатҳое, ки барои гирифтани иҷозатнома заруранд

1. Барои гирифтани иҷозатнома аризадиҳанда ё шахси ваколатдори он ба мақомоти иҷозатдиҳанда ҳуҷҷатҳои зеринро пешниҳод менамояд:

1) ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома бо нишон додани намуди фаъолият ё амал;

2) нусхаи ҳуҷҷате, ки бақайдгирии давлатии субъекти хоҷагидорро тасдиқ мекунад;

3) ҳуҷҷати тасдиқкунанадаи пардохти хироҷ барои баррасии ариза;

4) ваколатнома барои намояндагии манфиатҳо ба номи шахси ваколатдор, агар ҳуҷҷатҳо барои гирифтани иҷозатнома аз ҷониби намояндаи аризадиҳанда пешниҳод шаванд.

2. Ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешавад. Аризадиҳанда барои дурустии ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда масъул мебошад. Ҳангоми додани ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома тавассути низоми электронӣ ҳамаи ҳуҷҷатҳои зарурӣ дар шакли электронӣ пешниҳод карда мешаванд.

3. Ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида аз рӯйи номгӯй ба қайд гирифта мешаванд. Маълумотнома дар бораи қабули ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида, ки бо имзои шахси масъул ва муҳри мақомоти иҷозатдиҳанда бо сабти рӯзи бақайдгирӣ тасдиқ карда шудааст, ба аризадиҳанда фиристода (супорида) ё тавассути низоми электронӣ хабар дода мешавад.

4. Вобаста ба хусусияти фаъолияти соҳибкорӣ, ба ғайр аз ҳуҷҷатҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида, дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта метавонад пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дигари тасдиқкунандаи мутобиқати аризадиҳанда ба талабот ва шартҳои муқарраргардида барои додани иҷозатнома пешбинӣ карда шавад.

5. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки бо Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ нашудаанд, манъ аст.

6. Ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома дар ҳолатҳои зерин ба субъекти хоҷагидор баргардонида мешавад, агар:

1) аз ҷониби шахсе имзо шуда бошад, ки барои ин ваколат надорад;

2) ҳуҷҷатҳо бо вайронкунии талаботи моддаи мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба расмият дароварда шуда бошанд.

7. Огоҳинома дар бораи баргардонидани ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ дар муҳлати на зиёда аз панҷ рӯзи кории пас аз рӯзи додани ариза бо нишон додани асос барои баргардонидани ариза супорида ё ирсол карда мешавад.

8. Баъд аз бартараф намудани камбудиҳое, ки боиси баргардонидани ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома гардидаанд, аризадиҳанда метавонад аризаи нав пешниҳод кунад ва он бояд бо тартиби муқарраргардида баррасӣ карда шавад.

Моддаи 22. Қабули қарор дар бораи додан ё рад кардани додани иҷозатнома

1. Қарор дар бораи додан ё рад кардани додани иҷозатнома, ба истиснои иҷозатномаҳое, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд, дар муҳлати на зиёда аз сӣ рӯзи тақвимии воридшавии ариза дар бораи додани иҷозатнома бо ҳамаи ҳуҷҷатҳои зарурӣ қабул карда мешавад. Қарори дахлдор бо санади мақомоти иҷозатдиҳанда ба расмият дароварда мешавад.

2. Муҳлати қабули қарор дар бораи додан ё рад кардани додани иҷозатномаи аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додашаванда тибқи тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта муайян карда мешавад.

3. Муҳлати кутоҳтари қабули қарор дар бораи додан ё рад кардани додани иҷозатнома вобаста ба хусусияти фаъолият метавонад дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта муқаррар карда шавад.

4. Маълумот оид ба қабули қарор дар бораи додани иҷозатнома дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ва тавассути низоми электронӣ бо нишон додани мушаххасоти суратҳисоби бонкӣ ва муҳлати пардохти хироҷ барои додани иҷозатнома фиристода (супорида) мешавад.

5. Дар мавриди қабули қарор дар бораи рад кардани ариза дар бораи гирифтани иҷозатнома мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур аризадиҳандаро бо нишон додани асосҳои радкунӣ хабардор намоянд.

6. Дар давоми се рӯзи баъди аз ҷониби аризадиҳанда пешниҳод гардидани ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохти хироҷ барои додани иҷозатнома, ба он иҷозатнома дода мешавад. Иҷозатнома аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда ба аризадиҳанда бо имзо дар дафтари баҳисобгирии аризаҳо ва иҷозатномаҳои додашуда супорида шуда, нусхаи электронӣ бо тартиби муқарраргардида ба суроғаи электронии он ирсол карда мешавад.

7. Асосҳои рад кардани додани иҷозатнома:

1) аз ҷониби аризадиҳанда дар ҳаҷми пурра пешниҳод нагардидани ҳуҷҷатҳо;

2) ошкор гардидани маълумоти нодуруст дар ҳуҷҷатҳое, ки аризадиҳанда пешниҳод намудааст;

3) мутобиқ набудани объектҳои ба аризадиҳанда тааллуқдошта (аз ҷониби аризадиҳанда истифодашаванда) ба талаботи иҷозатномадиҳӣ;

4) хулосаи манфии мақомоти дахлдор дар бораи мутобиқат ба шартҳо ва талабот оид ба намуди пешбинигардидаи фаъолият.

8. Рад кардан аз додани иҷозатнома бо асосҳои дигаре, ки Қонуни мазкур муқаррар накардааст, манъ аст.

9. Аризадиҳанда ҳуқуқ дорад нисбат ба қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи рад кардани додани иҷозатнома тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят намояд.

10. Пас аз гузаштани муҳлати пешбининамудаи қисми 1 моддаи мазкур, ҳангоми набудани огоҳиномаи хаттӣ дар бораи рад кардани додани иҷозатнома, он додашуда эътироф мегардад ва аризадиҳанда метавонад фаъолиятеро, ки барои он иҷозатнома дархост карда буд, тибқи принсипи маъқулдонии худ аз худ амалӣ намояд.

11. Дар сурати ба миён омадани ҳолати маъқулдонии худ аз худ, мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки иҷозатномаро дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур диҳанд.

Моддаи 23. Додан ё рад кардани додани иҷозатнома аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Иҷозатномае, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун мақомоти иҷозатдиҳанда дода мешавад, бо фармоиши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба расмият дароварда мешавад.

2. Дар фармоиши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба додани иҷозатнома нишон дода мешаванд:

1) муҳлати амали иҷозатнома;

2) муайян кардани шахси мансабдори ваколатдор ҷиҳати аз номи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба имзо расонидани иҷозатнома;

3) муҳлати баимзорасонии иҷозатнома аз ҷониби шахси мансабдори ваколатдор;

4) уҳдадории бастани шартномаи сармоягузорӣ бо мақомоти ваколатдори давлатӣ, ҳангоми зарурат.

3. Рад кардани ариза дар бораи додани иҷозатнома барои фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ бо санади дахлдори мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда ба расмият дароварда мешавад.

Моддаи 24. Таркиби иҷозатнома

Дар иҷозатнома нишон дода мешаванд:

1) номи мақоми иҷозатдиҳанда;

2) ном, шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва маҳалли ҷойгиршавии иҷозатномадор - барои шахси ҳуқуқӣ;

3) насаб, ном, номи падар, маҳалли истиқомат, унсурҳо (реквизитҳо)-и ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсият - барои соҳибкори инфиродӣ;

4) намуди фаъолият ва амалҳои иҷозатномашаванда (зернамуди фаъолият ва амалҳое, ки гирифтани иҷозатномаро талаб менамоянд);

5) рақами иҷозатнома ва санаи додани иҷозатнома;

6) муҳлати амали иҷозатнома;

7) рақами мушаххаси андозсупоранда ва рақами ягонаи мушаххаси андозсупоранда;

8) мансаб, насаб, ном ва номи падари роҳбари мақомот;

9) ҷойи имзо ва муҳр;

10) санаи қабули қарор дар бораи додани иҷозатнома.

Моддаи 25. Азнавбарасмиятдарории иҷозатнома

1. Дар ҳолати азнавташкилдиҳии шахси ҳуқуқӣ, тағйир ёфтани ном ва ё маҳалли ҷойгиршавии он ва ё тағйир ёфтани ном ё маҳалли истиқомати соҳибкори инфиродӣ, иҷозатномадор - шахси ҳуқуқӣ (вориси ҳуқуқии он) ё соҳибкори инфиродӣ уҳдадор аст дар муҳлати на дертар аз понздаҳ рӯз аризаро дар бораи аз нав ба расмият даровардани иҷозатнома бо замимаи ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи тағйироти зикргардида, инчунин нусхаи аслии иҷозатнома пешниҳод намояд. Ариза дар бораи аз нав ба расмият даровардани иҷозатнома дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешавад.

2. Аз нав ба расмият даровардани иҷозатнома, ба истиснои иҷозатномае, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад, дар давоми даҳ рӯзи корӣ аз рӯзи аз ҷониби иҷозатномадор пешниҳод гардидани ариза амалӣ карда мешавад.

3. Муҳлати қабули қарор дар бораи азнавбарасмиятдарории иҷозатномаи аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додашаванда тибқи тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта муайян карда мешавад.

4. Барои азнавбарасмиятдарории иҷозатнома ба андозаи 1 (як) нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар санаи додани ариза дар бораи азнавбарасмиятдарорӣ хироҷ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 13 Қонуни мазкур пардохт карда мешавад(Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

5. То азнавбарасмиятдарории иҷозатнома иҷозатномадоршахси ҳуқуқӣ (вориси ҳуқуқии он) ва ё соҳибкори инфиродие, ки дар бораи азнавбарасмиятдарории иҷозатнома ариза пешниҳод намудааст, фаъолият ва ё амали дар он зикргардидаро дар асоси нусхаи аризаи пешниҳодгардида дар бораи азнавбарасмиятдарории иҷозатнома бо қайди мақомоти иҷозатдиҳанда оид ба санаи қабули ариза анҷом медиҳад ё иҷро менамоянд.

6. Ҳангоми азнавбарасмиятдарории иҷозатнома мақомоти иҷозатдиҳанда ба феҳристи ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта тағйироти дахлдор ворид менамоянд.

7. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки дар моддаи мазкур пешбинӣ нагардидаанд, манъ аст.

Моддаи 26. Додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома

1. Дар сурати гум шудан ё фарсудашавии иҷозатнома дар асоси аризаи иҷозатномадор нусхаи дуюм (дубликат)-и он дода мешавад.

2. Мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд ба иҷозатномадор дар муҳлати на зиёда аз панҷ рӯзи кории баъд аз санаи гирифтани ариза, дар сурати фарсудашавии иҷозатнома - нусхаи аслии он, нашри эълон дар бораи гум шудани иҷозатнома дар воситаҳои ахбори омма ва ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохти хироҷ аз ҷониби аризадиҳанда, нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатномаро диҳанд (фиристонанд). Ариза дар бораи додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома ва ҳуҷҷатҳои зарурӣ дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешаванд.

3. Додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта амалӣ карда мешавад.

4. Барои додани нусхаи дуюм (дубликат)-и иҷозатнома хироҷ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 13 Қонуни мазкур ба андозаи 1 (як) нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар санаи додани ариза пардохт карда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

5. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки дар моддаи мазкур пешбинӣ нагардидаанд, манъ аст.

Моддаи 27. Боздоштани амали иҷозатнома

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда (дар сурати аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додани иҷозатнома - мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда) метавонанд амали иҷозатномаро дар ҳолати ошкор гардидани ду ва зиёда вайронкунии шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ аз ҷониби иҷозатномадор, инчунин талаботи қисми 1 моддаи 25 Қонуни мазкур боздоранд. Боздоштани амали иҷозатнома боиси боздоштани фаъолияти иҷозатномашаванда ба муҳлати дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда ё то эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори суд оид ба бекор кардани иҷозатнома мегардад.

2. Новобаста ба талаботи қисми 1 моддаи мазкур, дар ҳолатҳои истисноӣ, агар ин барои пешгирии таҳдиди бевосита ба ҳаёт ё саломатии аҳолӣ, сар задани офати техногенӣ, расонидани зарари ҷуброннопазир ба объектҳои табиӣ ё ҳолати муҳити зист, ки пешгирии ин ҳолатҳо бо усулҳои дигар имконнопазир аст, зарур бошад, амали иҷозатнома боздошта мешавад.

3. Мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда) уҳдадоранд ба иҷозатномадор барои бартараф намудани вайронкуниҳое, ки боиси боздоштани амали иҷозатнома гардидаанд, се моҳ муҳлат муқаррар намоянд. Агар иҷозатномадор дар муҳлати мазкур вайронкуниҳои зикргардидаро бартараф накунад, мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд ба суд дар бораи бекор кардани иҷозатнома муроҷиат намоянд.

4. Иҷозатномадор уҳдадор аст вайронкуниҳое, ки боиси боздоштани амали иҷозатнома гардидаанд, бартараф карда, дар ин хусус мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда)-ро дар шакли хаттӣ огоҳ намояд. Мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) бояд дар давоми панҷ рӯзи кории баъд аз гирифтани огоҳинома асоснокии онро санҷида, дар ҳолати бартараф шудани вайронкуниҳо дар бораи барқарор намудани амали иҷозатнома қарор қабул карда, ба иҷозатномадор ба таври хаттӣ хабар диҳанд.

5. Қарор дар бораи боздоштани амали иҷозатнома ё дар бораи ирсоли ариза оид ба бекоркунии иҷозатнома ба суд бо асосноккунии он на дертар аз се рӯзи баъд аз қабул гардидани он дар шакли хаттӣ ба маълумоти иҷозатномадор расонида мешавад.

6. Нисбат ба қарор дар бораи боздоштани амали иҷозатнома бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят кардан мумкин аст.

7. Дар ҳолати аз ҷониби суд эътироф гардидани беасос будани боздоштани амали иҷозатнома, мақомоти иҷозатдиҳанда дар назди субъекти хоҷагидор ба андозаи зарари ба онҳо расонидашуда ҷавобгар мебошанд.

Моддаи 28. Қатъи амали иҷозатнома

1. Амали иҷозатнома дар ҳолатҳои зерин қатъ мегардад:

1) қатъ гардидани фаъолияти субъекти хоҷагидор (барҳамдиҳии шахси ҳуқуқӣ, қатъ гардидани амали фаъолияти соҳибкори инфиродӣ) - аз рӯзи қатъ гардидани фаъолияти субъекти хоҷагидор;

2) ба охир расидани муҳлати амали иҷозатнома барои фаъолият оид ба истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ - аз рӯзи пас аз ба охир расидани муҳлати амали иҷозатнома.

2. Дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур, оид ба ворид намудани тағйирот ба феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта қарори мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) қабул карда мешавад.

Моддаи 29. Бекор кардани иҷозатнома

1. Иҷозатнома бо асосҳо ва тартиби зерин бекор карда мешавад:

1) дар асоси аризаи иҷозатномадор - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

2) аз ҷониби иҷозатномадор дар давоми понздаҳ рӯзи корӣ аз санаи қабули қарор дар бораи додани иҷозатнома напардохтани хироҷ барои иҷозатномадиҳӣ - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

3) аз ҷониби иҷозатномадор то 31 декабри соли тақвимҳ пардохт нагардидани хироҷи ҳарсола барои нигоҳ доштани эътибори иҷозатнома - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

4) дар ҳолати ғайриқонунӣ будани қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи додани иҷозатнома ва ё гирифтани иҷозатнома бо пешниҳоди ҳуҷҷатҳои қалбакӣ - аз ҷониби мақомоти судӣ;

5) аз ҷониби иҷозатномадор ба имзо нарасонидани созишномаи сармоягузорӣ барои истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ, вайрон намудани шартҳои иҷозатдиҳӣ ва талаботу шартҳои тахассусӣ - аз ҷониби мақомоти судӣ.

2. Дар ҳолати бекор кардани иҷозатнома мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) иттилоотро оид ба қарори қабулшуда дар феҳристи ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ҷойгир менамоянд.

БОБИ 4. РАСМИЁТИ ДОДАН, АЗ НАВ БА РАСМИЯТ ДАРОВАРДАН, БЕКОР КАРДАН, БОЗДОШТАН Ё ҚАТЪ НАМУДАНИ АМАЛИ ҲУҶҶАТИ ИҶОЗАТДИҲӢ

Моддаи 30. Ҳуҷҷатҳое, ки барои гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ заруранд

1. Барои гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ аризадиҳанда ё шахси ваколатдори он ба мақомоти иҷозатдиҳанда ҳуҷҷатҳои зеринро пешниҳод менамояд:

1) ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо қайди намуди фаъолият ё амале, ки субъекти хоҷагидор мақсади амалисозии онро дар асоси ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дорад;

2) нусхаи ҳуҷҷате, ки бақайдгирии давлатии субъекти хоҷагидорро тасдиқ менамояд;

3) ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохти хироҷ барои баррасии ариза;

4) ваколатнома барои намояндагии манфиатҳо ба номи шахси ваколатдор, агар ҳуҷҷатҳо барои гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ аз ҷониби намояндаи аризадиҳанда пешниҳод шаванд.

2. Ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешавад. Аризадиҳанда барои дурустии ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда масъул мебошад. Ҳангоми додани ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ тавассути низоми электронӣ ҳамаи ҳуҷҷатҳо дар шакли электронӣ пешниҳод карда мешаванд.

3. Ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида аз рӯйи номгӯй ба қайд гирифта мешаванд. Маълумотнома дар бораи қабули ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида, ки бо имзои шахси масъул ва муҳри мақомоти иҷозатдиҳанда бо сабти рӯзи бақайдгирӣ тасдиқ карда шудааст, ба аризадиҳанда фиристода (супорида) ё тавассути низоми электронӣ хабар дода мешавад.

4. Вобаста ба хусусияти фаъолияти соҳибкорӣ, ба ғайр аз ҳуҷҷатҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида, дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта метавонад пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дигари тасдиқкунандаи мутобиқати аризадиҳанда ба талабот ва шартҳои муқарраргардида барои додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ пешбинӣ карда шавад.

5. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки бо Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ нашудаанд, манъ аст.

6. Ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар ҳолатҳои зерин ба субъекти хоҷагидор баргардонида мешавад, агар:

1) аз ҷониби шахсе имзо шуда бошад, ки барои ин ваколат надорад;

2) ҳуҷҷатҳо бо вайронкунии талаботи моддаи мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба расмият дароварда шуда бошанд.

7. Огоҳинома дар бораи баргардонидани ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ дар муҳлати на зиёда аз се рӯзи кории пас аз рӯзи додани ариза бо нишон додани асос барои баргардонидани ариза супорида ё ирсол карда мешавад.

8. Баъд аз бартараф намудани камбудиҳое, ки боиси баргардонидани ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ гардидаанд, аризадиҳанда метавонад аризаи нав пешниҳод кунад ва он бояд бо тартиби муқарраргардида баррасӣ карда шавад.

Моддаи 31. Қабули қарор дар бораи додан ё рад кардани додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда дар асоси ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида дар бораи додан ё рад кардани додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, ба истиснои ҳуҷҷати иҷозатдиҳие, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад, дар муҳлати на зиёда аз даҳ рӯзи корӣ аз рӯзи қабули он қарор қабул менамоянд, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар барои додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ гузарондани ташхис, экспертиза, таҳлил ва таҳқиқоти лаборатории бевосита дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида талаб карда шавад ва пешниҳоди ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи гузаштани ташхис, экспертиза, таҳлил ва таҳқиқоти лабораторӣ дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ шуда бошад. Дар ин ҳолат муҳлати додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ карда мешавад.

2. Муҳлати қабули қарор дар бораи додан ё рад кардани додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳии аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додашаванда тибқи тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта муайян карда мешавад.

3. Маълумот оид ба қабули қарор дар бораи додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ва тавассути низоми электронӣ бо нишон додани мушаххасоти суратҳисоби бонкӣ ва муҳлати пардохти хироҷ барои додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ фиристода (супорида) мешавад.

4. Дар мавриди қабули қарор дар бораи рад кардани ариза дар бораи гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур аризадиҳандаро бо нишон додани асосҳои радкунӣ хабардор намоянд.

5. Аризадиҳанда дар асоси маълумот оид ба қарори қабулшуда дар бораи додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ маблағи хироҷро барои додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ тариқи ғайринақдӣ пардохт ва маълумот доир ба онро ба мақомоти иҷозатдиҳанда пешниҳод менамояд (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

6. Ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда ба аризадиҳанда бо имзои он дар дафтари баҳисобгирии аризаҳо ва ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳии додашуда супорида мешавад.

7. Пас аз гузаштани муҳлати пешбининамудаи қисми 1 моддаи мазкур, ҳангоми набудани огоҳиномаи хаттӣ дар бораи рад кардани додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, он додашуда эътироф мегардад ва аризадиҳанда метавонад фаъолиятеро, ки барои он ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дархост карда буд, тибқи принсипи маъқулдонии худ аз худ амалӣ намояд.

8. Дар сурати ба миён омадани ҳолати маъқулдонии худ аз худ, мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро дар муҳлати муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур диҳанд.

9. Субъекти хоҷагидор ҳуқуқ дорад, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи рад кардан аз додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ шикоят намояд.

Моддаи 32. Асосҳои рад кардан аз додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Асосҳои рад кардан аз додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ:

1) аз ҷониби аризадиҳанда дар ҳаҷми пурра пешниҳод нагардидани ҳуҷҷатҳо;

2) ошкор гардидани маълумоти нодуруст дар ҳуҷҷатҳои пешниҳоднамудаи аризадиҳанда;

3) хулосаи манфии асоснокшуда оид ба натиҷаҳои таҳқиқот, муоинаҳо ё арзёбиҳои дигари илмӣ ва техникӣ, дар сурати ҳатмӣ будани гузарондани онҳо.

2. Рад кардан аз додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо асосҳои дигаре, ки Қонуни мазкур муқаррар накардааст, манъ аст.

Моддаи 33. Азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Дар ҳолати азнавташкилдиҳии шахси ҳуқуқӣ, тағйир ёфтани ном ва ё маҳалли ҷойгиршавии он, дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ шахси ҳуқуқӣ (вориси ҳуқуқии он) уҳдадор аст, ки дар давоми ҳафт рӯзи кории баъд аз гузаштани расмиёти бақайдгирии давлатӣ бо сабаби азнавташкилдиҳӣ, тағйир ёфтани ном ё маҳалли ҷойгиршавӣ ба мақомоти иҷозатдиҳанда ариза дар бораи аз нав ба расмият даровардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро бо замимаи ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти зикргардида ба мақомоти бақайдгирӣ фиристодашуда, инчунин нусхаи аслии ҳуҷҷати иҷозатдиҳии қаблан додашуда пешниҳод намояд.

2. Дар ҳолати тағйир ёфтани насаб, ном, номи падар ё маҳалли истиқомати соҳибкори инфиродӣ, дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ соҳибкори инфиродӣ уҳдадор аст, ки дар давоми ҳафт рӯзи кории баъд аз ворид кардани тағйироти дахлдор ба мақомоти иҷозатдиҳанда ариза дар бораи аз нав ба расмият даровардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро бо замимаи ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи маълумоти зикргардида пешниҳод намояд.

3. Ҳуҷҷатҳо барои аз нав ба расмият даровардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешаванд.

4. То азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - шахси ҳуқуқӣ (вориси ҳуқуқии он), соҳибкори инфиродие, ки дар бораи азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ариза пешниҳод намудааст, фаъолият ва ё амали дар он зикргардидаро дар асоси нусхаи аризаи пешниҳодгардида дар бораи азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо қайди мақомоти иҷозатдиҳанда оид ба санаи қабули ариза анҷом медиҳад ё иҷро менамояд.

5. Ҳангоми азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ мақомоти иҷозатдиҳанда ба феҳристи ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта тағйироти дахлдор ворид менамоянд.

6. Азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар муҳлати на зиёда аз панҷ рӯзи кории баъди рӯзи аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда гирифтани ариза дар бораи азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо замимаи ҳуҷҷатҳои дахлдор ва маълумот доир ба тариқи ғайринақдӣ пардохт гардидани хироҷ барои азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, амалӣ карда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

7. Барои азнавбарасмиятдарории ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ба андозаи 1 (як) нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар санаи додани ариза дар бораи азнавбарасмиятдарорӣ хироҷ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 13 Қонуни мазкур пардохт карда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

8. Аз аризадиҳанда талаб кардани пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дигаре, ки дар моддаи мазкур пешбинӣ нагардидаанд, манъ аст.

Моддаи 34. Додани нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Дар сурати гум шудан ё фарсудашавии ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар асоси аризаи дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дода мешавад.

2. Мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд, ки нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро дар муҳлати на зиёда аз панҷ рӯзи кории баъд аз рӯзи гирифтани ариза, дар сурати фарсудашавии ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - нусхаи аслии он, нашри эълон дар бораи гум шудани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар воситаҳои ахбори омма ва маълумот доир ба тариқи ғайринақдӣ пардохт гардидани хироҷ барои додани нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ диҳанд (фиристонанд). Ариза дар бораи додани нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ва ҳуҷҷатҳои зарурӣ дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешаванд (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

3. Додани нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта амалӣ карда мешавад.

4. Барои додани нусхаи дуюм (дубликат)-и ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ хироҷ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 13 Қонуни мазкур ба андозаи 1 (як) нишондиҳанда барои ҳисобҳо дар санаи додани ариза пардохт карда мешавад (Ѕонуни ӢТ аз 20.06.2024 № 2056).

5. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки дар моддаи мазкур пешбинӣ нагардидаанд, манъ аст.

Моддаи 35. Боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда (дар сурати аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда) метавонанд амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро дар ҳолати ошкор гардидани ду ва зиёда вайронкунии шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ аз ҷониби дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, инчунин талаботи қисмҳои 1 ва 2 моддаи 33 Қонуни мазкур боздоранд. Боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ боиси боздоштани фаъолияте, ки ҳуҷҷати иҷозатдиҳиро талаб мекунад ба муҳлати дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда ё то эътибори қонунӣ пайдо кардани қарори суд оид ба бекор кардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ мегардад.

2. Новобаста ба талаботи қисми 1 моддаи мазкур, дар ҳолатҳои истисноӣ, агар ин барои пешгирии таҳдиди бевосита ба ҳаёт ё саломатии аҳолӣ, сар задани офати техногенӣ, расонидани зарари ҷуброннопазир ба объектҳои табиӣ ё ҳолати муҳити зист, ки пешгирии ин ҳолатҳо бо усулҳои дигар имконнопазир аст, зарур бошад, амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ боздошта мешавад.

3. Мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда) уҳдадоранд ба дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ барои бартараф намудани вайронкуниҳое, ки боиси боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ гардидаанд, се моҳ муҳлат муқаррар намоянд. Агар дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар муҳлати мазкур вайронкуниҳои зикргардидаро бартараф накунад, мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд ба суд дар бораи бекор кардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ муроҷиат намоянд.

4. Дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ уҳдадор аст вайронкуниҳое, ки боиси боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ гардидаанд, бартараф карда, дар ин хусус мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда)-ро дар шакли хаттӣ огоҳ намояд. Мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) бояд дар давоми панҷ рӯзи кории баъд аз гирифтани огоҳинома асоснокии онро санҷида, дар ҳолати бартараф шудани вайронкуниҳо дар бораи барқарор намудани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ қарор қабул карда, ба дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ба таври хаттӣ хабар диҳанд.

5. Қарор дар бораи боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ё дар бораи ирсоли ариза оид ба бекоркунии ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ба суд бо асосноккунии он на дертар аз се рӯзи баъд аз қабул гардидани он дар шакли хаттӣ ба маълумоти дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ расонида мешавад.

6. Субъекти хоҷагидор ҳуқуқ дорад, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ шикоят намояд.

7. Дар ҳолати аз ҷониби суд эътироф гардидани беасос будани боздоштани амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ, мақомоти иҷозатдиҳанда дар назди субъекти хоҷагидор ба андозаи зарари ба онҳо расонидашуда ҷавобгар мебошанд.

Моддаи 36. Қатъи амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Амали ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар ҳолати қатъ гардидани фаъолияти субъекти хоҷагидор (барҳамдиҳии шахси ҳуқуқӣ, қатъ гардидани амали фаъолияти соҳибкори инфиродӣ) аз рӯзи қатъ гардидани фаъолияти субъекти хоҷагидор қатъ мегардад.

2. Дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур, оид ба ворид намудани тағйирот ба феҳристҳои ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта қарори мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) қабул карда мешавад.

Моддаи 37. Бекор кардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ

1. Ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо асосҳо ва тартиби зерин бекор карда мешавад:

1) дар асоси аризаи дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

2) аз ҷониби дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар давоми понздаҳ рӯзи корӣ аз санаи қабули қарор дар бораи додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ напардохтани хироҷ барои додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

3) аз ҷониби дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ то 31 декабри соли тақвимҳ пардохт нагардидани хироҷи ҳарсола барои нигоҳ доштани эътибори ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ - аз ҷониби мақомоти иҷозатдиҳанда;

4) дар ҳолати ғайриқонунӣ будани қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ ва ё гирифтани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ бо пешниҳоди ҳуҷҷатҳои қалбакӣ - аз ҷониби мақомоти судӣ;

5) аз ҷониби дорандаи ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ вайрон намудани шартҳои иҷозатдиҳӣ, талабот ва шартҳои тахассусӣ - аз ҷониби мақомоти судӣ.

2. Дар ҳолати бекор кардани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ мақомоти иҷозатдиҳанда (мақомоти иҷроияи иҷозатдиҳанда дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон) иттилоотро оид ба қарори қабулшуда дар феҳристи ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ҷойгир менамоянд.

БОБИ 5. РАСМИЁТИ ТАСДИҚ ВА МУВОФИҚАСОЗӢ, ҚАБУЛИ ОГОҲИНОМАҲО

Моддаи 38. Ҳуҷҷатҳое, ки барои гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ заруранд

1. Барои гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ аризадиҳанда ё намояндаи он ба мақомоти иҷозатдиҳандаи дахлдор ҳуҷҷатҳои зеринро пешниҳод менамояд:

1) ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ;

2) намуди фаъолият, амал ва ҳуҷҷате, ки бояд тасдиқ ё мувофиқасозӣ карда шавад;

3) нусхаи ҳуҷҷате, ки бақайдгирии давлатии субъекти хоҷагидорро тасдиқ мекунад;

4) ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохти хироҷ барои баррасии ариза;

5) ваколатнома барои намояндагии манфиатҳо ба номи намоянда, агар ҳуҷҷатҳо барои гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ аз ҷониби намояндаи аризадиҳанда пешниҳод шаванд.

2. Ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ пешниҳод карда мешавад. Ҳангоми додани ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ тавассути низоми электронӣ ҳамаи ҳуҷҷатҳо дар шакли электронӣ пешниҳод карда мешаванд.

3. Ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида аз рӯйи номгӯй ба қайд гирифта мешаванд. Маълумотнома дар бораи қабули ариза ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида, ки бо имзои шахси масъул ва муҳри мақомоти иҷозатдиҳанда бо сабти рӯзи бақайдгирӣ тасдиқ карда шудааст, ба аризадиҳанда фиристода (супорида) ё тавассути низоми электронӣ хабар дода мешавад.

4. Вобаста ба хусусиятҳои фаъолияти соҳибкорӣ, ба ғайр аз ҳуҷҷатҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида, дар тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта метавонад пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дигари тасдиқкунандаи мутобиқати аризадиҳанда ба талабот ва шартҳои муқарраргардида барои гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ пешбинӣ карда шавад.

5. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки дар Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ нашудаанд, манъ аст.

6. Ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ дар ҳолатҳои зерин ба субъекти хоҷагидор баргардонида мешавад, агар:

1) аз ҷониби шахсе имзо шуда бошад, ки барои ин ваколат надорад;

2) ҳуҷҷатҳо бо вайронкунии талаботи моддаи мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба расмият дароварда шуда бошанд.

7. Огоҳинома дар бораи баргардонидани ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ дар муҳлати на зиёда аз се рӯзи кории пас аз рӯзи додани ариза бо нишон додани асос барои баргардонидани ариза супорида ё ирсол карда мешавад.

8. Баъд аз бартараф намудани камбудиҳое, ки боиси баргардонидани ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ гардидаанд, аризадиҳанда метавонад аризаи нав пешниҳод кунад ва он бояд бо тартиби муқарраргардида баррасӣ карда шавад.

Моддаи 39. Санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда дар асоси ариза дар бораи гузаштани расмиёти тасдиқ ва мувофиқасозӣ ва ҳуҷҷатҳои ба он замимагардида дар муҳлати то 30 рӯз, агар муҳлати кутоҳтар дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ нашуда бошад, далели тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшавандаро бо роҳи дар ҳуҷҷатҳои пешниҳодгардида гузоштани муҳр, имзо ва санаи тасдиқ ва мувофиқасозӣ ва ё бо додани ҳуҷҷати дахлдор тасдиқ ва мувофиқа менамоянд.

2. Маълумот оид ба қабули қарор дар бораи тасдиқ ва мувофиқасозӣ ба аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ва тавассути низоми электронӣ фиристода (супорида) мешавад.

3. Пас аз гузаштани муҳлати пешбининамудаи қисми 1 моддаи мазкур, ҳангоми набудани огоҳиномаи хаттӣ дар бораи рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозӣ, он тасдиқшуда ва мувофиқашуда эътироф мегардад ва аризадиҳанда метавонад амалеро, ки барои он тасдиқ ё мувофиқасозиро дархост карда буд, тибқи принсипи маъқулдонии худ аз худ иҷро намояд.

Моддаи 40. Рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозӣ

1. Асосҳои рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшаванда:

1) аз ҷониби аризадиҳанда дар ҳаҷми пурра пешниҳод нагардидани ҳуҷҷатҳо;

2) ошкор гардидани маълумоти нодуруст дар ҳуҷҷатҳои пешниҳоднамудаи аризадиҳанда;

3) хулосаи манфии асоснокшуда аз рӯйи натиҷаҳои таҳқиқот, муоинаҳо ё арзёбиҳои дигари илмҳ ва техникҳ, дар сурати ҳатмҳ будани гузарондани онҳо.

2. Рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшаванда бо асосҳои дигаре, ки Қонуни мазкур муқаррар накардааст, манъ аст.

3. Дар бораи рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшаванда аризадиҳанда дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ огоҳонида мешавад. Дар огоҳиномаи хаттӣ дар бораи рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшаванда бояд асосҳои рад кардан зикр карда шаванд.

4. Субъекти хоҷагидор ҳуқуқ дорад, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба қарори мақомоти иҷозатдиҳанда дар бораи рад кардан аз тасдиқ ва мувофиқасозии фаъолият, амал ва ё ҳуҷҷати дархостшаванда шикоят намояд.

Моддаи 41. Расмиёти фиристодани огоҳинома

1. Огоҳинома аз ҷониби аризадиҳанда ба мақомоти иҷозатдиҳандае фиристода мешавад, ки онро дар шакли хаттӣ ё тавассути низоми электронӣ қабул мекунад.

2. Дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта ба огоҳинома ҳуҷҷатҳои зарурӣ замима карда мешаванд. Масъулият барои дурустии маълумоти дар огоҳинома ва ё ҳуҷҷатҳои ба он замимашаванда ба зиммаи аризадиҳанда вогузор карда мешавад.

3. Аз аризадиҳанда талаб кардани ҳуҷҷатҳои дигаре, ки бо Қонуни мазкур ва тартиби додани ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта пешбинӣ нашудаанд, манъ аст.

4. Аризадиҳанда пас аз фиристодани огоҳиномаи дахлдор ҳуқуқ дорад фаъолият ва ё амали муайянро оғоз намояд ё уҳдадор аст онро қатъ намояд.

Моддаи 42. Тасдиқи фиристодани огоҳинома

Дар ҳолатҳои зарурӣ дар асоси муроҷиати аризадиҳанда мақомоти иҷозатдиҳандае, ки огоҳиномаро қабул мекунад, дар давоми се рӯзи корӣ аз рӯзи қабули ариза ба аризадиҳанда аз ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта иқтибос медиҳад.

БОБИ 6. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 43. Муқаррароти интиқолӣ

1. Мақомоти иҷозатдиҳанда уҳдадоранд ба низоми давлатии иттилоотӣ пайваст шуда, то лаҳзаи пайвастшавӣ ба ин низом дар шакли коғазӣ аризаҳоро аз аризадиҳандагон қабул карда, ҳамаи огоҳиномаҳои пешбининамудаи Қонуни мазкурро ирсол намоянд.

2. Ҳуҷҷатҳои хусусияти иҷозатдиҳидошта, ки то мавриди амал қарор гирифтани Қонуни мазкур дода шудаанд, то ба охир расидани муҳлати дар онҳо нишондодашуда эътибор доранд.

Моддаи 44. Ҳалли баҳсҳо

Баҳсҳо дар соҳаи танзими низоми иҷозатдиҳӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешаванд.

Моддаи 45. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 46. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият" ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият" аз 17 майи соли 2004 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2004, № 5, мод. 348; с. 2005, №3, мод. 120; с. 2006, №7, мод. 343; с. 2007, №6, мод. 433; с. 2008, №1, қ. 2, мод. 14, №6, мод. 457, №10, мод. 816; с. 2009, №3, мод. 78, №5, мод. 326, №9-10, мод. 544; с. 2010, №12, қ. 1, мод. 821; с. 2012, №12, қ. 1, мод. 1005; с. 2013, №3, мод. 193, №11, мод. 787; с. 2014, №7, қ. 2, мод. 406, мод. 407, №11, мод. 666; с. 2015, №3, мод. 206, мод. 213, №11, мод. 967; с. 2016, №5, мод. 369, №7, мод. 631, №11, мод. 885; с. 2017, №5, қ. 1, мод. 291; с. 2019, №6, мод. 327; с. 2020, №7-9, мод. 618) ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ" аз 2 августи соли 2011 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2011, №7-8, мод. 606; с. 2012, №4, мод. 252, №7, мод. 686, №12, қ. 1, мод. 1024; с. 2014, №7, қ. 2, мод. 400, №12, мод. 824; с. 2015, №11, мод. 957, №12, қ. 1, мод. 1113; с. 2016, №5, мод. 364, №7, мод. 618; с. 2019, №4-5, мод. 218; с. 2020, №1, мод. 13, №7-9, мод. 609; с. 2021, №12, қ. 2, мод. 695; с. 2022, №1-3, мод. 14) аз эътибор соқит дониста шаванд.

Моддаи 47. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

1. Қонуни мазкур, ба истиснои бандҳои 2), 3), 4), 6) ва 7) моддаи 6, банди 4) моддаи 7 ва банди 8) моддаи 8, аз **1 сентябри соли 2023** мавриди амал қарор дода шавад.

2. Муқаррароти бандҳои 2), 3), 4), 6) ва 7) моддаи 6, банди 4) моддаи 7 ва банди 8) моддаи 8 Қонуни мазкур пас аз интишори расмҳ мавриди амал қарор дода шаванд.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

аз 22 июни соли 2023, № 1968

Замима

ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

"Дар бораи низоми иҷозатдиҳӣ"

Феҳристи ягонаи давлатии иҷозатномаҳо, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ, санадҳои тасдиқ ва мувофиқасозӣ, огоҳиномаҳои гирифташаванда

Ниг. ба Замима

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон	1968	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ НИЗОМИ ИҶОЗАТДИҲӢ	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	22.06.2023	Амалкунанда	word pdf zip Замима

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ АЛОҚАИ БАРҚӢ**

Бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 19 апрели соли 2023, № 996

қабул карда шуд

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 16 июни соли 2022, № 395

ҷонибдорӣ карда шуд

Қонуни мазкур асосҳои ташкилӣ, ҳуқуқӣ ва иқтисодии фаъолият дар соҳаи алоқаи барқӣ, ҳуқуқу уҳдадориҳои субъектҳои соҳаи мазкурро муқаррар намуда, ба таъмини рушди инфрасохтории соҳаи алоқаи барқӣ равона гардидааст.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Вазифаҳои Қонуни мазкур

Вазифаҳои Қонуни мазкур аз инҳо иборат мебошанд:

1) фароҳам овардани шароит барои пешниҳоди хизматрасониҳои алоқа;

2) мусоидат ба раванди дар амал татбиқсозии технологияҳои муосир ва стандартҳо дар соҳаи алоқаи барқӣ;

3) ҳифзи манфиатҳои истифодабарандагони хизматрасониҳои алоқа ва субъектҳои хоҷагидор дар соҳаи алоқа;

4) таъмини рақобати солим ва бовиҷдонона дар бозори хизматрасониҳои алоқа;

5) фароҳам овардани шароит барои рушди инфрасохтори алоқа, таъмини пайвасти он бо шабакаҳои байналмилалии алоқа;

6) таъмини идоракунии мутамаркази захираҳои радиобасомад, аз ҷумла захираҳои рақамгузорӣ ва захираҳои басомадҳои мадорӣ;

7) фароҳам овардани шароит ҷиҳати таъмини эҳтиёҷот ба алоқа барои идоракунии давлатӣ, мудофиаи кишвар, амнияти миллӣ ва ҳифзи тартиботи ҳуқуқӣ;

8) фароҳам овардани шароит барои рушд ва азнавсозии баробари системаҳо ва шабакаҳои иттилоотию телекоммуникатсионӣ;

9) мусоидат ба таҳияи талабот оид ба баланд бардоштани сифати хизматрасониҳои алоқаи барқӣ;

10) фароҳам овардани шароити мусоид барои содагардонии дастрасии шаҳрвандон ба хизматрасониҳои алоқаи барқӣ;

11) суръат бахшидан ба татбиқи лоиҳаҳои рақамикунонӣ ва барномаҳо ҷиҳати аз байн бурдани нобаробарии рақамӣ дар ҷомеа;

12) мусоидат ба иҷрои мутамаркази консепсияи ҳукумати электронӣ, иқтисоди рақамӣ, тиҷорати электронӣ ва рақамикунонии равандҳои технологии хизматрасониҳое, ки аз ҷониби мақомоти давлатӣ расонида мешаванд;

13) фароҳам овардани шароити мусоид барои ҷалби бевоситаи сармояи мустақим бо мақсади таъсиси паркҳои технологӣ-иттилоотӣ, марказҳои коркарди маълумот дар кишвар ва рушди соҳаи барномасозии ватанӣ ва истеҳсоли маҳсулоти технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ;

14) омода намудани шароит ва замина ҷиҳати ташаккули муносибатҳои нав байни мақомоти идоракунии давлатӣ ва истифодаи ҳадди аксари имкониятҳои технологӣ, иттилоотию коммуникатсионӣ дар равандҳои гуногуни идоракунии давлатӣ, ташаккули захираҳои миллии иттилоотӣ ва таъмини дастрасӣ ба онҳо;

15) муносиб намудани раванди танзими истифодабарии паҳнои радиобасомад ва мавқеияти мадории моҳвораҳои алоқа;

16) мусоидат ба таҳияи қоидаҳо ва тартиби нави сохтмони системаҳо ва шабакаҳои алоқа дар минтақаҳои наздисарҳадӣ ва гузаргоҳҳои заминии сарҳадӣ бо назардошти масъалаҳои геополитикии байналмилалӣ ва минтақавӣ.

Моддаи 2. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мегарданд:

1) **алоқаи барқӣ** - ҳар навъи интиқол ё қабули нишонҳo, ишоратҳо, матни хаттӣ, тасвирҳо, садоҳо ё ҳар намуди иттилоот тавассути воситаҳои радиоэлектронӣ, низомҳои ноқилӣ, оптикӣ ё электромагнитии дигар;

2) **биллинг** - маҷмуи низомҳои барномавию техникӣ, ки барои ба таври худкор иҷро намудани амалиётҳои баҳисобгирии хизматрасониҳои ба муштариён пешниҳодшаванда, инчунин барои тарифбандии хизматрасониҳо ва пешниҳоди ҳисобнома ҷиҳати истифодаи хизматрасониҳои тарифбандишуда пешбинӣ шудаанд;

3) **воситаҳои радиоэлектронӣ** - воситаҳои техникии барои интиқол ё қабули мавҷҳои радиоӣ пешбинишуда, ки аз як ё якчанд дастгоҳи интиқол ва қабул ё аз таркиби чунин дастгоҳҳо иборат буда, таҷҳизоти ёрирасонро дар бар мегиранд;

4) **интернет** - шабакаи ҷаҳонии иттилоотию коммуникатсионии электронӣ;

5) **инфрасохтори алоқаи барқӣ** - манораҳо, симчӯбҳо, қубурҳо, ноқилҳо, инчунин ҳама намуди инфрасохтори дигар, ки бо мақсади таъсиси шабакаи алоқаи барқӣ ва истифодаи он сохта шудааст;

6) **иҷозатномадор дар соҳаи алоқаи барқӣ** - шахси ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ, ки барои амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи алоқаи барқӣ иҷозатнома дорад;

7) **истифодабарандаи хизматрасонии алоқаи барқӣ** - шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки аз хизматрасониҳои алоқаи барқӣ истифода мебаранд;

8) **маълумоти хизматӣ дар бораи истифодабарандагони хизматрасонии алоқаи барқӣ** (минбаъд - **маълумоти хизматӣ**)- ълумот дар бораи истифодабарандагон, ки танҳо бо мақсади гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ дар шабакаҳои алоқа пешбинӣ шудаанд, аз ҷумла:

а) маълумот дар бораи рақамҳои муштарӣ ва рақамҳои мушаххаскунонии соҳибони рақамҳои муштарӣ;

б) маълумот дар бораи рамзҳои мушаххаси дастгоҳҳои муштарии алоқаи мобилӣ, аз ҷумла дар бораи рақамҳои мушаххаси соҳибони дастгоҳҳои муштарии алоқаи мобилӣ;

в) маълумоти биллингӣ (маълумот дар бораи хизматрасониҳои дарёфткардашудаи муштарӣ);

г) ҷойгиршавии дастгоҳҳои муштарӣ дар шабака мувофиқи талаботи муқарраргардидаи техникӣ;

д) суроғаҳо дар шабакаҳои таҳвили маълумот;

е) суроғаҳои муроҷиатҳо ба захираҳои интернетӣ дар шабакаҳои таҳвили маълумот;

ё) индентификатори захираҳои интернетӣ;

ж) протоколҳои шабакаҳои таҳвили маълумот;

9) **муштарӣ** - шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, ки бо ӯ шартномаи хизматрасонии алоқа бо ҷудо намудани рақами муштарӣ ва (ё) рамзи идентификатсионӣ барои ин мақсадҳо баста шудааст;

10) **нишонҳо** - аломатҳо, матнҳои хаттӣ, тасвирҳо, видеоҳо, садоҳо ё ҳама гуна паёмҳои дигар;

11) **оператор** - шахси ҳуқуқии дорандаи шабакаи алоқаи барқӣ, ки ба истифодабарандагон хизматрасонии алоқаи барқиро таъмин менамояд;

12) **оператори универсалии хизматрасонӣ** - операторе, ки хизматрасониҳои алоқаро пешниҳод менамояд ва мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон уҳдадории пешниҳоди хизматрасониҳои универсалии алоқаро дорад;

13) **пайвастшавии байнишабакавӣ** - ҷараёни пайвастшавии шабакаҳои алоқаи барқӣ, ки имконияти амалӣ намудани пайвастшавӣ ва интиқолу қабули иттилоотро байни истифодабарандагони ин шабакаҳо таъмин менамояд;

14) **провайдер** - шахси ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ, ки ба истифодабарандагон тавассути шабакаи алоқаи барқии оператор хизматрасонӣ менамояд;

15) **радиобасомад** - маҷмуи мавҷҳои электромагнитии дар фазо бе истифодабарии ноқил ё мавҷбари дигари сунъӣ паҳншаванда, ки ҳангоми ташкили радиоалоқа, эфири телевизиону радио ва интиқоли ишоратҳои дигар истифода мешаванд;

16) **рақамгузорӣ** - аломатҳои шартии иборат аз рақамҳо, ҳарфҳо, аломатҳо ва таркиби чунин номгузориҳо, аз ҷумла рамзҳо, ки барои мушаххассозии якхелаи шабакаи алоқаи барқӣ, ҷойи пайвастшавӣ ва ҷузъиёти ниҳоии он пешбинӣ шудаанд;

17) **таҷҳизоти ниҳоӣ** - воситаи техникӣ ё дастгоҳи ба таври мустақим ё ғайримустақим ба шабакаи алоқаи барқӣ пайвастшуда, ки барои интиқол, қабул ва коркарди иттилоот истифода мешавад;

18) **хизматрасонии алоқаи барқӣ** - маҳсули фаъолияти оператор ва провайдер оид ба қабул, интиқол, коркарди нишонҳо, ишоратҳо ва намудҳои дигари иттилоот тавассути шабакаҳои алоқаи барқӣ;

19) **хизматрасониҳои универсалии алоқаи барқӣ** - номгӯйи ҳадди ақалли хизматрасониҳои алоқаи барқӣ, ки пешниҳоди он ба ҳамаи истифодабарандагони хизматрасонии алоқа дар маҳалли дилхоҳи аҳолинишин дар вақти муқарраргардида аз рчйи сифат ва арзиши дастрасӣ аз тарафи операторони универсалии хизматрасонӣ ҳатмӣ мебошад;

20) **шабакаи алоқаи барқӣ** - низомҳои технологии интиқол ва таҷҳизоти коммутатсионӣ ё самтӣ ва манбаъҳои дигаре, ки тавассути воситаҳои радиоэлектронӣ, таҷҳизот, низомҳои ноқилӣ ва ғайриноқилӣ, оптикӣ ё электромагнитии дигар, аз ҷумла шабакаи моҳворавӣ, шабакаҳои собит (коммутатсияи хаттӣ ва пакетӣ, аз ҷумла интернет ва IP-телефонӣ) ва сайёри заминӣ, шабакаҳои барои радиошунавонӣ ва телевизион истифодашаванда, инчунин шабакаҳои кабелӣ, ки новобаста аз намуди иттилооти интиқолшаванда, ишоратҳоро таҳвил медиҳанд;

21) **шабакаи алоқаи барқии давлатӣ** - шабакаи махсуси алоқаи барқӣ, ки пешниҳоди хизматрасониҳои алоқаи барқиро барои эҳтиёҷоти давлатӣ дар замони осоишта ва ҳолати ҷангӣ таъмин менамояд;

22) **шахсони дигари дар соҳаи алоқаи барқӣ фаъолияткунанда** - соҳибони шабакаҳои алоқаи махсуси идоравӣ ва корпоративӣ, воситаҳо, таҷҳизот, воситаҳои радиоэлектронӣ ва ноқилҳои алоқаи барқӣ, истифодабарандагони радиобасомад ва рақамгузорӣ, дорандагони сертификат дар соҳаи алоқаи барқӣ, ба истиснои иҷозатномадорон.

Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи алоқаи барқӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи алоқаи барқӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 4. Принсипҳои фаъолият дар соҳаи алоқаи барқӣ

Фаъолият дар соҳаи алоқаи барқӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:

1) қонуният;

2) баробарҳуқуқӣ;

3) эҳтироми ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

4) кафолати дастрас будани ҳама намуди хизматрасонии алоқаи барқӣ;

5) таъмини ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои истифодабарандагони хизматрасонии алоқаи барқӣ;

6) таъмини махфияти маълумоти истифодабарандагон аз ҷониби операторон ва провайдерони шабакаҳои алоқаи барқӣ;

7) расонидани хизматрасонии боэътимод ва баландсифати алоқаи барқӣ;

8) пешниҳоди хизматрасонии универсалии алоқаи барқӣ бо назардошти хусусиятҳо ва манфиатҳои миллӣ;

9) ҷорӣ намудани шаклҳои нави хизматрасонӣ ва таъмини мутобиқати шабакаҳои алоқаи барқӣ бо шабакаҳои байналмилалии алоқaи барқӣ;

10) рақобати озод, бовиҷдонона ва самаранок дар бозори хизматрасониҳои алоқаи барқӣ;

11) таъмини дастрасӣ ба шабакаҳои алоқаи барқӣ дар вазъияти фавқулода баҳри иҷрои вазифаҳо дар соҳаи идоракунии давлатӣ, таъмини мудофиа, амнияти миллӣ ва ҳифзи тартиботи ҳуқуқӣ.

БОБИ 2. ИДОРАКУНИИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ АЛОҚАИ БАРҚӢ

Моддаи 5. Идоракунии давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ

Идоракунии давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ амалӣ карда мешавад.

Моддаи 6. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи алоқаи барқӣ

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи алоқаи барқӣ дорои салоҳияти зерин мебошад:

1) пешбурди сиёсати давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ;

2) муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ;

3) тасдиқи тартиб ва талаботи пайвастшавӣ ба шабакаи алоқаи барқӣ ва хизматрасониҳои вобаста ба он;

4) тасдиқи тартиби бақайдгирии таҷҳизоти ниҳоии алоқаи мобилӣ;

5) тасдиқи қоидаҳои истифодабарии алоқаи барқӣ ва таҷҳизоти техникии махсус дар ҳудуди муассисаҳои ислоҳӣ ва ҷойҳои нигоҳдории муваққатӣ;

6) тасдиқи тартиби хизматрасонӣ ва истифодабарии алоқаи моҳворавӣ;

7) тасдиқи тартиби пешниҳод намудани хизматрасонии интернет;

8) тасдиқи номгӯйи хизматрасониҳои универсалӣ ва тартиби маблағгузории онҳо;

9) салоҳияти дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 7. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ

Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ бо мақсади вусъати фарогирӣ бо хизмати алоқаи барқӣ барои таъмини эҳтиёҷоти рушди иқтисодӣ ва иҷтимоии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

2) иштирок дар таҳияи лоиҳаи қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳа, пешниҳоди таклиф барои такмили онҳо;

3) иштирок дар таҳияи лоиҳаҳои марбут ба технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ, ки дар мақомоти идоракунии давлатӣ татбиқ мешаванд;

4) татбиқи барномаҳои давлатӣ вобаста ба ҷорӣ намудан ва иҷрои консепсияи ҳукумати электронӣ, иқтисоди рақамӣ, тиҷорати электронӣ ва барномаҳои дигар вобаста ба рақамикунонии равандҳои технологии пешниҳоди хизматрасониҳои мақомоти идоракунии давлатӣ;

5) танзими масъалаҳои ба кишвар ворид кардан, истеҳсол ва истифодабарии воситаҳои радиоэлектронӣ, таҷҳизоту воситаҳо ва ноқилҳои алоқаи барқӣ, сертификатсия, ҳалли баҳсҳо, дастрасӣ ва пайвастшавии байнишабакавӣ ба шабакаҳои алоқаи барқӣ ва инфрасохтори онҳо, сифати алоқаи барқӣ;

6) фароҳам овардани шароити мусоид барои ҷалби сармоягузории хориҷӣ ва ватанӣ барои рушди соҳаи алоқаи барқӣ;

7) дар ҳамкорӣ бо мақомоти давлатии зиддиинҳисорӣ андешидани тадбирҳо оид ба пешгирии фаъолияте, ки ба муқобили рақобат дар соҳаи алоқаи барқӣ равона гардидааст ва ба вуҷуд овардани муҳити рақобати солим барои операторон ва провайдерон;

8) гузаронидани сертификатсия, додани сертификати мутобиқат ба таҷҳизот ва хизматрасонии алоқаи барқӣ ё тартиби иcтифодаи сертификати давлатҳои дигар, инчунин ба воситаҳои дигари техникӣ, радиобасомадҳои шуоафкан ё манбаи мавҷҳои баландбасомади электромагнитие, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мешаванд;

9) танзими сифати хизматрасонии шабакаҳои алоқаи барқӣ;

10) таҳияи номгӯйи хизматрасониҳои универсалӣ, тартиби маблағгузорӣ ва ҷиҳати тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани он;

11) танзими пайвастшавии байнишабакавӣ ва дастрасӣ ба шабакаи алоқаи барқӣ, инчунин пайвастшавии байнишабакавӣ дар сатҳи байналмилалӣ, аз ҷумла масъалаҳо ва лоиҳаҳои сохтмони гузаргоҳҳои заминӣ, наздисарҳадӣ ва пайвандҳо бо операторони давлатҳои хориҷӣ;

12) ба вуҷуд овардан, рушд додан ва истифодабарии низоми давлатии назорати радио, ки низоми ба ҳам алоқаманди воситаҳои техникии назорати радиоӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, ба гузаронидани ченкунии умумии истифодаи шабакаҳо ва қитъаи радиобасомадҳо, санҷиши сифати техникӣ ва истифодабарии радиоишоратҳои интиқолшаванда, ошкор ва фарқ кардани радиофиристониҳои бе иҷозат ва манбаъҳои шуоафкании баландбасомади электромагнитӣ, радиохалалҳо имконият медиҳад;

13) ҳамоҳангсозии дохилӣ, танзим, назорат, бақайдгирӣ ва ҷудокунии рақамҳо, диапазони рақамҳо, аз ҷумла рамзҳои телефонии байнишаҳрӣ ва байналмилалӣ, рақамҳои кчтоҳ, IР-суроғаҳо, домени интернетӣ дар минтақаи "TJ", шабакаҳо, хатҳо ва радиобасомадҳо, бартарафкунии радиохалал, инчунин дар асоси санади суд ё мақомоти дахлдори ҳифзи ҳуқуқ боздоштан ва қатъ намудани истифодабарии онҳо;

14) бартараф кардани ишоратҳо ва радиохалалҳои ғайриқонунӣ;

15) анҷом додани идоракунии радиотехникӣ ва радиомониторинги ҳолати истифодабарии воситаҳои радиоэлектронӣ;

16) ҷамъоварӣ ва таъмини нигоҳдории иттилооти бадастомада, дар ҳолатҳои зарурӣ бо тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсоли натиҷаҳои санҷиш ва маводи дигари марбут ба онҳо ба мақомоти дахлдор;

17) гузаронидани ташхис ва додани хулосаи тахассусӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ;

18) таъмини иҷрои санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳа, санадҳои судӣ вобаста ба манъи фаъолияти ғайриқонунии шабака ва сомонаҳои интернетӣ, иҷрои уҳдадориҳое, ки барои таъмини мудофиа, амнияти миллӣ ва ҳифзи тартиботи ҳуқуқӣ равона гардидаанд, инчунин назорати таъмини сифати хизматрасонии алоқаи барқӣ ва ҳолати техникии воситаҳои алоқаи барқӣ;

19) назорати риояи талаботи стандартҳо, қоидаҳо, дастурамалҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва иҷрои шартҳои иҷозатномаҳои додашуда, инчунин назорат ва танзими хизматрасонии интернет;

20) санҷиш ва назорати тартиби пайвастшавӣ ба шабакаи алоқаи барқӣ ва хизматрасониҳои вобаста ба он, инчунин тибқи талаботи қонунгузорӣ амалӣ намудани санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидори дар соҳаи алоқаи барқӣ фаъолияткунанда;

21) иҷрои ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст.

Моддаи 8. Фаъолияти иҷозатномадиҳӣ ва иҷозатдиҳӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ

Иҷозатномадиҳӣ ва додани ҳуҷҷати иҷозатдиҳӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи иҷозатдиҳӣ амалӣ мегарданд.

Моддаи 9. Танзими истифодабарии радиобасомад

1. Радиобасомад захираи маҳдуди давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, истифодаи он бо мақсади истифодабарии шабакаҳои алоқаи барқӣ ва анҷом додани хизматрасонии алоқаи барқӣ аз тарафи шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ дар асоси иҷозатномаи дахлдор амалӣ карда мешавад.

2. Ҳама гуна воситаҳои техникие, ки шуоафканиҳои радиобасомадӣ медиҳанд ё манбаи мавҷҳои баландбасомади электромагнитӣ мебошанд, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта мешаванд.

3. Тартиби танзими истифодабарии радиобасомадҳо, таъмини мутобиқати электромагнитӣ ва пешгирии радиохалалҳои хадамоти гуногун ва соҳаҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 10. Комиссияи давлатӣ оид ба радиобасомадҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Бо мақсади татбиқи сиёсати давлатӣ дар соҳаи истифодаи спектрҳои радиобасомад, таъмини мутобиқати электромагнитии воситаҳои радиоэлектронии ҳамаи истифодабарандагон ва ҳифзи ҳуқуқии манфиатҳои давлат дар Иттифоқи байналмилалии алоқаи барқӣ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Комиссияи давлатӣ оид ба радиобасомадҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешавад.

1. 2. Вазифаҳо ва ҳуқуқу уҳдадориҳои Комиссияи давлатӣ оид ба радиобасомадҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи Низомномае, ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, муайян карда мешаванд.

Моддаи 11. Тартиби сертификатсия

1. Ҳамаи хизматрасонӣ, восита, таҷҳизот, ноқилҳои дар шабакаи алоқаи барқӣ истифодашаванда ҷиҳати мутобиқат ба стандартҳои муқарраршуда дар соҳаи алоқаи барқӣ, шартҳои техникӣ ва меъёрҳои дигар, аз ҷумла стандартҳои байналмилалӣ ва миллии давлатҳои дигар, ки тибқи тартиби муқарраргардида дар асоси шартномаҳои дуҷонибаи эътирофи мутақобилаи сертификатҳо мавриди амал қарор дода шудаанд, аз сертификатсия гузаронида мешаванд.

2. Сертификатсияи воситаҳои алоқаи барқӣ ё тартиби истифодаи сертификатҳои давлатҳои дигар дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ ба амал бароварда мешавад.

3. Андоза ва тартиби пардохти корҳои сертификатсионӣ, восита, таҷҳизот, ноқил ва барномаҳои дар шабакаи алоқаи барқӣ истифодашаванда, ки мавриди сертификатсия қарор мегиранд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегарданд.

Моддаи 12. Рақамгузорӣ

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ идоракунии рақамгузориро ба амал бароварда, тақсим ва истифодабарии рақамҳоро таъмин ва назорат менамояд.

2. Тартиби ҷудо намудан ва истифодабарии захираи рақамгузорӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ муайян карда мешавад.

3. Андоза ва тартиби пардохт барои истифодабарии захираҳои рақамгузорӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ дар мувофиқа бо мақомоти давлатии зиддиинҳисорӣ муайян карда мешаванд.

Моддаи 13. Хизматрасонии универсалии алоқаи барқӣ

1. Хизматрасонии универсалии алоқаи барқӣ аз рӯйи тарифҳо ва шартҳои техникӣ ба гурӯҳҳои алоҳидаи ба ин хизматрасонӣ эҳтиёҷоти махсуси иҷтимоидошта ва истифодабарандагони имконияташон маҳдуд пешниҳод гардида, барои ба онҳо дастрас будани хизматрасонии алоқа мусоидат менамояд.

2. Зангҳои содиротии ройгон ба хадамоти садамавӣ ва таъҷилӣ барои ҳамаи таъминкунандагони хизмати алоқаи телефонии истифодаи умум ҳатмӣ мебошад.

Моддаи 14. Хизматрасонии интернет

1. Хизматрасонии интернет ва таъмини дастрасӣ ба шабакаи интернет тибқи тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби иҷозатномадор амалӣ карда мешавад.

2. Истифодабарандаи хизматрасонии алоқаи барқӣ ҳуқуқ дорад оператори пешниҳодкунандаи хизматрасонии дастрасӣ ба шабакаи интернетро интихоб намояд.

3. Муносибатҳо оид ба таҳвил ва таъмини дастрасӣ ба шабакаи интернет аз ҷониби иҷозатномадорон бо субъектҳои дигари соҳаи алоқаи барқӣ дар асоси шартнома мустақилона ба роҳ монда мешаванд.

4. Аз ҷониби оператор, провайдер ва истифодабарандаи хизматрасонии алоқаи барқӣ тавассути хизматрасониҳои алоқаи барқӣ паҳн ё таблиғ намудани ҳама гуна иттилоот бар зидди асосҳои сохтори конститутсионӣ, амнияти шахсӣ, ҷамъиятӣ, давлатӣ, иттилоот дар бораи маҳдуднамоии ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, барангехтани кинаю адовати динию мазҳабӣ ё низои миллӣ, нажодӣ, маҳалгароӣ, паст задани шаъну эътибори миллӣ, тарзи омодасозӣ ва тарғиби маводи нашъаовар, тарканда ва маводи дигари заҳролудкунанда, ба содир намудани ҷиноят ва ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ равонагардида, хусусияти экстремистию террористидошта, порнография, аз ҷумла порнографияи кчдакона, инчунин паҳн намудани ҳама гуна маълумот, ки бо санади судии эътибори қонунӣ пайдонамуда ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда шудааст, манъ мебошад.

Моддаи 15. Таҷҳизоти ниҳоӣ

1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бо риояи талаботи Қонуни мазкур ҳуқyқи ворид намудан, фурӯш, васлу истифодабарӣ ва хизматрасонии таҷҳизоти ниҳоиро доранд.

2. Таҷҳизоти ниҳоӣ, ба истиснои таҷҳизоти ниҳоии алоқаи мобилӣ, метавонад дар хизматрасониҳои алоқаи мобилӣ, маҳаллӣ, интернет ва хизматрасониҳои дигари алоқаи барқӣ дар ҳолате насб ва истифода карда шавад, ки бо тартиби муқарраршуда мавриди сертификатсия қарор гирифтааст.

3. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки ба хизматрасонии таҷҳизоти ниҳоӣ машғуланд, бояд таҷҳизот ва қисмҳои эҳтиётии сертификатсияшударо истифода намоянд.

4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ номгӯйи таҷҳизоти ниҳоиро, ки мавриди сертификатсия қарор мегиранд, тасдиқ менамояд.

Моддаи 16. Бақайдгирӣ ва муайянсозии таҷҳизоти ниҳоии алоқаи мобилӣ

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ низоми давлатии муайянсозии таҷҳизоти ниҳоии алоқаи мобилиро ташкил ва истифода менамояд.

2. Идентификаторҳои байналмилалии таҷҳизоти ниҳоии алоқаи мобилӣ дар низоми давлатии муайянсозии воситаҳои мобилии алоқаи барқӣ ба қайд гирифта мешаванд.

3. Бақайдгирии идентификаторҳои воситаҳои мобилии алоқаи барқӣ ройгон анҷом дода мешавад.

4. Дигаргун сохтан, нусхабардорӣ ва паҳн кардани маълумоти низоми давлатии муайянсозии воситаҳои мобилии алоқаи барқӣ бе розигии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ манъ аст.

5. Ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудан ва дар ҳудуди ҷумҳурӣ тайёр, паҳн кардан ва истифодаи намудҳои гуногуни таҷҳизот ва барномаҳо, ки барои дигаргун кардани маълумоти идентификаторҳо истифода мешаванд ё истифодаи таҷҳизоти тайёри алоқаи мобилӣ, ки маълумоти идентификаториашон дигар карда шудааст, манъ мебошад.

6. Оператор ва провайдери алоқаи мобилӣ ҳуқуқ надоранд ба таҷҳизоти тайёри алоқаи мобилии дар низоми ягона бақайдгирифтанашуда хизматрасонӣ намоянд.

Моддаи 17. Маркази ягонаи коммутатсионии алоқаи барқӣ

1. Маркази ягонаи коммутатсионии алоқаи барқӣ ҳамчун зерсохтори мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ бо мақсади назорат ва танзими соҳаи алоқаи барқӣ, инчунин тавассути он анҷом додани гузариши трафикҳои воридотию содиротии хизматрасониҳои байналмилалии алоқаи барқӣ ва интернет фаъолият менамояд.

2. Тартиби таъсис ва амалӣ намудани фаъолияти Маркази ягонаи коммутатсионии алоқаи барқӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 18. Сифати хизматрасонии алоқаи барқӣ

1. Сифати хизматрасонии алоқаи барқӣ бояд ба талаботи ҳатмии стандартҳо ва меъёрҳои техникии хизмати алоқаи барқӣ мутобиқат намояд.

2. Талаботи ҳадди ақал ба сифати хизматрасонии алоқаи барқӣ тибқи тартиби муқарраргардида аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ тасдиқ карда мешавад. Талаботи ҳадди ақал ба сифати хизматрасонӣ дар асоси сифати миёнаи бадастовардашудаи хизматрасонӣ муқаррар гардида, бо мақсади баланд бардоштани сифати хизматрасонӣ ва бо назардошти эҳтиёҷоти истифодабарандагон, тараққиёти техникӣ ва рушди иқтисодӣ давра ба давра тағйир дода мешавад.

3. Иҷозатномадорон ба мақоми ваколатдор дар бораи сифати хизматрасониҳои пешниҳодшаванда мутобиқи шакли тасдиқгардида ҳисобот пешниҳод менамоянд.

4. Барои санҷиши сифати хизматрасонии соҳаи алоқаи барқӣ иҷозатномадор мақоми ваколатдорро бо алоқаи барқии ройгон таъмин менамояд.

5. Ҳангоми дағалона ё такроран вайрон кардани меъёри сифат, мақоми ваколатдор ҳуқуқ дорад пешниҳоди хизматрасонии алоқаи барқиро то бартараф кардани камбудӣ боздорад.

Моддаи 19. Иттилооти афзалиятнок

1. Оператор, провайдер ва истифодабаранда бояд афзалияти мутлақи иттилооти зеринро дар ҳамкорӣ ва супориши мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ таъмин намоянд:

1) оид ба бехатарии ҳаёти инсон;

2) оид ба мудофиа, амнияти миллӣ ва ҳифзи тартиботи ҳуқуқӣ;

3) оид ба офатҳои табиӣ, паҳншавии эпидемия ва ҳолатҳои дигари фавқулода;

4) оид ба хадамоти садамавию таъҷилӣ ва ҳолатҳои дигари муайяннамудаи мақоми ваколатдор.

2. Операторон ва провайдерон уҳдадоранд ба таври ройгон дастрасии истифодабарандаро ба хадамоти садамавию таъҷилӣ таъмин карда, ҳангоми таҳдиди ҳолатҳои фавқулода, ҷорӣ намудан ва бекор кардани вазъияти фавқулода, инчунин бо мақсади таъмини мудофиаи кишвар, амнияти миллӣ ва тартиботи ҳуқуқӣ, мувофиқи дархости мақоми ваколатдори давлатӣ ба истифодабарандагон паёмҳои кутоҳ ирсол намоянд.

3. Тартиби бо мақсади таъмини мудофиаи кишвар, амнияти миллӣ ва тартиботи ҳуқуқӣ истифода намудани шабакаҳои оператор ва провайдер аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 20. Махфияти алоқаи барқӣ

1. Махфияти гуфтугӯҳои телефонӣ, телеграфӣ, электронӣ ва маълумоти дигари тавассути шабакаҳои алоқаи барқӣ таҳвилёбандаро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифз менамояд.

2. Иҷозатномадорон, операторон ва провайдерон уҳдадоранд, ки махфияти гуфтугӯ ва маълумоти ирсолшавандаро риоя намоянд. Маълумоти тавассути шабакаи алоқаи барқӣ интиқолдодашаванда танҳо ба шахси ирсолкунанда ва (ё) намояндаи қонунии ӯ дода мешавад.

3. Гӯш кардани гуфтугӯҳои телефонӣ, шиносоӣ бо маълумоти тариқи шабакаи алоқаи барқӣ интиқолшаванда, дастрас кардани маълумот дар бораи онҳо, инчунин маҳдудиятҳои дигари махфияти гуфтугӯ ва маълумот танҳо дар асос ва бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода мешавад.

4. Иҷозатномадорон, операторон ва провайдерони хизматрасонии соҳаи алоқаи барқӣ уҳдадоранд риояи талаботи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи иттилоот" ва "Дар бораи ҳифзи маълумоти шахсӣ"-ро таъмин намоянд.

Моддаи 21. Амали якҷояи операторон ва провайдерони хизматрасонии алоқаи барқӣ бо мақомоте, ки фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯиро амалӣ мекунанд

1. Операторон ва провайдерони хизматрасонии алоқаи барқӣ, новобаста аз шакли моликият, уҳдадоранд:

1) барои дар шабакаи алоқаи барқӣ ба амал баровардани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ шароит фароҳам оваранд;

2) барои роҳ надодан ба ошкор кардани усулҳои ташкилӣ ва тактикии гузаронидани фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ чораҳо андешанд;

3) тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маълумоти муштариёнро ҷамъоварӣ ва нигоҳ доранд.

2. Дар сурати истифодаи ғайриқонунии воситаҳои алоқа, ки ба манфиати мудофиаи кишвар, амнияти миллӣ, тартиботи ҳуқуқӣ ва аҳолӣ зарар мерасонанд, иҷро накардани талаботи мақомоте, ки фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯиро амалӣ месозанд, мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ дар асоси дархости мақомоти ҳифзи ҳуқуқ фаъолияти шабака ва воситаҳои алоқаи дахлдорро, новобаста аз шакли моликияташон, бозмедорад.

Моддаи 22. Санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар соҳаи алоқаи барқӣ

Санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар соҳаи алоқаи барқӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор" анҷом дода мешавад.

БОБИ 3. ШАБАКАҲОИ АЛОҚАИ БАРҚӢ

Моддаи 23. Моликияти шабакаҳои алоқаи барқӣ

1. Шабакаҳои алоқаи барқӣ метавонанд моликияти хусусӣ ва давлатӣ бошанд.

2. Номгӯйи шабакаҳо ва воситаҳои алоқа, ки танҳо моликияти давлатӣ мебошанд, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

3. Соҳибони шабакаҳои алоқаи барқӣ ҳуқуқҳои баробар дошта, ҳуқуқу манфиатҳои онҳо тавассути қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифз мегарданд.

Моддаи 24. Шабакаҳои хусусии алоқаи барқӣ

1. Шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд шабакаи алоқаи барқиро таъсис дода, истифодабарии онро ба роҳ монанд.

2. Дар ҳолатҳои истисноӣ мақомоти амаликунандаи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ оид ба ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи гражданӣ, ташкилотҳои дигари давлатии наҷотдиҳӣ метавонанд аз хизматрасонии шабакаҳои хусусии алоқаи барқӣ ба таври ройгон истифода намоянд, ки тартиби онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 25. Шабакаҳои давлатии алоқаи барқӣ ва истифодабарии онҳо барои эҳтиёҷоти давлатӣ

1. Шабакаи алоқаи барқии давлатӣ аз ҷониби оператори давлатӣ таъсис дода шуда, хизматрасонӣ карда мешавад.

2. Оператори давлатӣ пешниҳоди хизматрасониҳои алоқаи барқӣ, аз ҷумла таъминоти техникӣ ва барномавии системаҳо ва шабакаҳои алоқаро, ки бо консепсияи ҳукумати электронӣ алоқаманд мебошанд, барои мақомоти дигари идоракунии давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

3. Мақомот ва ташкилотҳои дигари давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз шабакаи алоқаи барқии давлатӣ истифода мебаранд ва оператори давлатӣ уҳдадоранд дастрасии шабакаро таъмин намоянд ва хизматрасониҳои алоқаи барқиро барои эҳтиёҷоти давлатӣ, аз ҷумла барои мақсадҳои мудофиаи кишвар, амнияти миллӣ ва тартиботи ҷамъиятӣ, инчунин дар ҳолатҳои фавқулода истифода намоянд.

4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ ҳангоми ҳолатҳои фавқулода ё дар ҳолатҳои зарурӣ дар ҳамкорӣ бо мақомоти дигари давлатии салоҳиятдор ва иҷозатномадорон пешниҳоди мунтазами хизматрасониҳои алоқаи барқиро таъмин менамояд ё онро қатъ мекунад.

Моддаи 26. Ҳуҷҷатҳои пешниҳодшаванда ҳангоми пайвастшавӣ ба шабакаи алоқаи барқӣ

Ҳангоми пайвастшавӣ ба шабакаи алоқаи барқӣ ҳуҷҷатҳои зерин пешниҳод карда мешаванд:

- ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсият (шиносномаи шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, шиносномаи шаҳрванди хориҷӣ, гувоҳномаи иқомат барои шаҳрванди хориҷӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, гувоҳномаи иқомат барои шахси бешаҳрванд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ё шаҳодатномаи гуреза) барои шахсони воқеӣ;

- ҳуҷҷатҳо дар бораи бақайдгирии давлатии шахси ҳуқуқӣ, новобаста аз шакли моликият, барои шахсони ҳуқуқӣ.

Моддаи 27. Пайвастшавии байнишабакавӣ

1. Операторони шабакаҳои алоқаи барқии истифодаашон умум, ки мавқеи бартарӣ доранд, пайвастшавии байнишабакавии шабакаҳои худро бо шабакаҳои операторони дигари алоқаи барқие, ки иҷозатнома доранд, анҷом медиҳанд.

2. Пайвастшавии байнишабакавӣ, аз ҷумла пайвастшавӣ дар сатҳи байналмилалӣ дар асоси шартномаи байни операторон ва провайдерон басташаванда, ки мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ онро тасдиқ менамояд, ба амал бароварда мешавад. Муқаррароти шартнома оид ба пайвастшавии байнишабакавӣ набояд ба муқаррароти Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат намоянд.

3. Дар сурати мавҷуд будани имконияти техникӣ барои пайвастшавии байнишабакавӣ иҷрои он набояд рад карда шавад. Ҳар як радкунии пайвастшавии байнишабакавӣ бояд пурра асоснок карда шавад.

4. Зарари расонидашуда ба иҷозатномадор аз ҷониби иҷозатномадори дигари дар соҳаи алоқаи барқӣ фаъолияткунанда бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.

Моддаи 28. Таъсиси шабакаҳои алоқаи барқӣ ва васеъкунии онҳо

1. Инфрасохтор ва шабакаҳои алоқаи барқӣ, таъсис ва васеъкунии онҳо аз ҷониби иҷозатномадор, ки ҳуқуқи анҷом додани корҳои банақшагирӣ, сохтмон ва хизматрасонии минбаъдаи техникии онҳоро дорад, ба амал бароварда мешавад.

2. Дар мавриди банақшагирӣ ва ободонии шаҳру ноҳияҳо ва маҳалҳои аҳолинишин талабот оид ба таъсиси шабакаи алоқаи барқӣ ба инобат гирифта мешавад.

3. Операторони алоқаи барқӣ ҳуқуқ доранд дар қитъаҳои замин, биноҳо, симчубҳо, пулҳо, қубурҳо, роҳҳо, нақбҳо ва ҷойҳои дигар тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо розигии соҳибмулк биною иншоот, инфрасохтор ва шабакаи алоқаи барқиро бунёд ё онҳоро истифода намоянд. Корҳои мазкур бо риояи талаботи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешаванд.

4. Ба заминҳои шабакаҳои алоқаи барқӣ қитъаҳои замине мансубанд, ки барои иcтифода ба операторон ҷиҳати иҷрои вазифаҳои ба онҳо вогузоршуда оид ба истифодабарӣ, нигоҳдорӣ, сохтмон, азнавсозӣ, тармими иншоот ва объектҳои шабакаи алоқаи барқӣ вобаста карда шудаанд. Қитъаи замин барои таъмини фаъолияти алоқаи барқӣ мувофиқи тартибе, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикиcтон муқаррар кардааст, ҷудо карда мешавад.

5. Баъди ба итмом расонидани ҳама гуна корҳо оид ба сохтмон, насб ё тармими шабакаи алоқаи барқӣ қитъаи замин, бино ё иншооти истифодашуда аз ҳисоби оператор ба ҳолати аввала баргардонида мешавад.

6. Оператор уҳдадор аст, товони зарари дар натиҷаи сохтмон ва иcтифодабарии шабакаи алоқаи барқӣ расонидашударо ҷуброн намояд.

7. Ба ҷойи дигар кӯчонидани биною иншоот, инфрасохтор ва шабакаи алоқаи барқӣ, ки бинобар сохтмон ва азнавсозии воҳидҳои маъмурию ҳудудӣ ва маҳалҳои аҳолинишин ба вуҷуд меояд, аз ҳисоби фармоишгари сохтмон тибқи тартиби муқарраршуда ҷуброн гардида, васеъкунии шабакаи алоқаи барқӣ аз ҳисоби соҳибмулки он ба амал бароварда мешавад.

Моддаи 29. Бартарафсозии оқибатҳои садама ва вайроншавӣ дар шабакаи алоқаи барқӣ

1. Оқибатҳои садама ва вайроншавии шабакаи алоқаи барқӣ аз ҷониби операторони шабакаҳои мазкур бартараф карда мешаванд.

2. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ барои бартарафсозии оқибатҳои садамавӣ дар шабакаи алоқаи барқӣ тибқи тартиби муқарраргардида кумак мерасонанд.

3. Барои гузаронидани корҳо ҷиҳати бартарафсозии ҳодисаҳои садамавӣ дар шабакаи алоқаи барқӣ гирифтани иҷозати истифодабарандаи қитъаи замин, соҳибони бино ё иншоот, ки дар онҳо воситаҳои алоқаи барқӣ ҷойгир карда шудаанд, талаб карда намешавад.

4. Зараре, ки дар натиҷаи бартарафсозии оқибатҳои садамавӣ ба истифодабарандаи қитъаи замин ва соҳибмулк расонида мешавад, аз ҷониби оператори дахлдор ҷуброн карда мешавад.

5. Зараре, ки дар натиҷаи сар задани ҳодисаҳои садамавӣ ба операторон аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ расонида шудааст, тибқи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур аз ҷониби онҳо ҷуброн карда мешавад.

БОБИ 4. ҲУҚУҚУ УҲДАДОРИҲОИ ИҶОЗАТНОМАДОР ВА ИСТИФОДАБАРАНДАИ ХИЗМАТРАСОНИҲОИ АЛОҚАИ БАРҚӢ

Моддаи 30. Ҳуқуқҳои иҷозатномадор дар соҳаи алоқаи барқӣ

Иҷозатномадор дар соҳаи алоқаи барқӣ ҳуқуқ дорад:

1) дар асоси иҷозатнома хизматрасониҳои алоқаи барқиро пешниҳод намояд;

2) ҳангоми аз ҷониби истифодабарандагон вайрон гардидани қоидаҳои муқарраргардидаи истифодабарии алоқаи барқӣ, бо дастури мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ хизматрасониро қатъ намояд;

3) ҷуброни зарареро, ки аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ расонида шудааст, бо тариқи судӣ талаб намояд;

4) нисбат ба амали ғайриқонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят намояд;

5) ҳуқуқҳои дигари бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишударо доро мебошад.

Моддаи 31. Уҳдадориҳои иҷозатномадор дар соҳаи алоқаи барқӣ

Иҷозатномадор дар соҳаи алоқаи барқӣ уҳдадор аст:

1) мутобиқи талаботи Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шарту талаботи иҷозатнома фаъолият намояд;

2) шартномаҳоро бевосита бо шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бо гирифтани нусхаи ҳуҷҷатҳои ҳангоми пайвастшавӣ ба шабакаи алоқаи барқӣ пешниҳодшаванда ба имзо расонад;

3) намояндаи худро ҳамчун шахси масъули бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ ҳамкорикунанда таъин намояд;

4) ҳамкориро бо мақомоти амаликунандаи фаъолияти оперативӣҷустуҷӯӣ таъмин ва маълумоти дахлдорро мувофиқи дархости онҳо пешниҳод намояд;

5) ба истифодабарандагон иттилооти муфассали саривақтиро дар бораи шартҳо ва тартиби хизматрасониҳои алоқаи барқӣ, аз ҷумла дар бораи тағйири тарифҳои хизматрасониҳои алоқаи барқӣ ба таври ройгон расонад;

6) зарари дар натиҷаи анҷом надодан ё бесифат анҷом додани хизматрасонии алоқаи барқӣ расонидашударо ҷуброн намояд;

7) тибқи дархости мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ дар бораи шабакаи алоқаи барқӣ, инфрасохтори он, таҷҳизоту ноқилҳо, таҷҳизоти ниҳоӣ, муштариён ва ҳаҷми хизматрасониҳо, аз ҷумла маълумоти биллингро сари вақт пешниҳод намояд;

8) ҳамкориро бо низоми ягона ва ба шабакаи алоқаи барқӣ васл кардани воситаҳои мобилии алоқаи барқии дар низоми ягона бақайдгирифташударо таъмин намояд;

9) дастрасиро ба сомонаҳо ва захираҳои дигари иттилоотӣ, аз ҷумла сомона ва барномаҳои интернетӣ, ки ба паҳн намудани ҳама гуна иттилоот бар зидди асосҳои сохтори конститутсионӣ, амнияти шахс, ҷамъият, давлат, иттилоот дар бораи ғайриқонунӣ маҳдуднамоии ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, барангехтани кинаю адовати динию мазҳабӣ ё низои миллӣ, нажодӣ, маҳалгароӣ, паст задани шаъну эътибори миллӣ, тарзи омодасозӣ ва тарғиби маводи нашъаовар, тарканда ва маводи дигари заҳролудкунанда, содир намудани ҷиноят ва ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ равонагардида, инчунин иттилооти хусусияти экстремистию террористидошта, порнография ва порнографияи кӯдакона машғулбуда, маҳдуд намояд;

10) иҷрои дархостҳои дигари мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқиро, ки бо мақсади таъмини иҷрои талаботи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон равона гардидаанд, таъмин намояд;

11) уҳдадориҳои дигари пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро иҷро намояд.

Моддаи 32. Ҳуқуқҳои истифодабарандаи хизматрасонии алоқаи барқӣ

1. Истифодабаранда дар соҳаи алоқаи барқӣ ҳуқуқ дорад:

1) аз хизматрасонии алоқаи барқӣ истифода намояд;

2) мутобиқи шартҳо ва тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷҳизоти ниҳоиро ба шабакаи алоқаи барқӣ пайваст намояд;

3) ҳангоми аз ҷониби иҷозатномадор вайрон гардидани шартҳои шартнома аз хизматрасонии алоқаи барқӣ даст кашад;

4) дар сурати анҷом надодан ё бесифат анҷом додани хизматрасонии алоқаи барқӣ ҷуброни зарари моддӣ ё маънавиро талаб намояд;

5) дар ҳолати вайрон гардидани ҳуқуқҳои худ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ ё суд муроҷиат намояд;

6) ҳуқуқҳои дигари бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишударо доро мебошад.

2. Дар ҳолати истифода гардидани хизматрасонии алоқаи барқӣ аз ҷониби фарзанди ноболиғ, ба истиснои ноболиғи дорои қобилияти пурраи амалкунӣ, падару модар ҳуқуқ доранд аз оператор ва провайдер оид ба истифодабарии хизматрасонии алоқаи барқӣ маълумоти дахлдорро ба таври ройгон дастрас намоянд.

Моддаи 33. Уҳдадориҳои истифодабарандаи хизматрасонии алоқаи барқӣ

Истифодабаранда дар соҳаи алоқаи барқӣ уҳдадор аст:

1) ҳангоми ба имзо расонидани шартнома нусхаи ҳуҷҷатҳо барои пайвастшавӣ ба шабакаи алоқаи барқӣ пешниҳодшавандаро супорад;

2) қоидаҳои муқарраргардидаи истифодабарии хизматрасониҳои алоқаи барқиро риоя намояд;

3) пардохти ҳаққи хизматрасониҳои ба ӯ пешниҳодгардидаро сари вақт таъмин намояд;

4) амалҳои ба пасткунии сифати алоқа ё вайроншавии шабакаҳои алоқаи барқӣ равонагардидаро содир накунад;

5) тавассути хизматрасониҳои соҳаи алоқаи барқӣ аз паҳн намудан ё таблиғи ҳама гуна иттилоот бар зидди асосҳои сохтори конститутсионӣ, амнияти шахс, ҷамъият, давлат, иттилоот дар бораи ғайриқонунӣ маҳдуднамоии ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, барангехтани кинаю адовати динию мазҳабӣ ё низои миллӣ, нажодӣ, маҳалгароӣ, паст задани шаъну эътибори миллӣ, тарзи омодасозӣ ва тарғиби маводи нашъаовар, тарканда ва маводи дигари заҳролудкунанда, содир намудани ҷиноят ва ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ равонагардида, инчунин иттилооти хусусияти экстремистию террористидошта, порнография ва порнографияи кӯдакона қатъиян худдорӣ намояд;

6) уҳдадориҳои дигари пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро иҷро намояд.

БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 34. Ҳамкориҳои байналмилалӣ

1. Ҳамкориҳои байналмилалӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, амалӣ карда мешаванд.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи алоқаи барқӣ дар самти ҳамкориҳои байналмилалӣ ба сифати маъмурияти ягонаи алоқа баромад карда, бо маъмурияти мақомоти соҳаи алоқаи давлатҳои дигар ва созмонҳои байналмилалии соҳаи алoқa ҳамкорӣ менамояд.

Моддаи 35. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 36. Аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи алоқаи барқӣ"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи алоқаи барқӣ" аз 10 майи соли 2002 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2002, № 4, қ. 2, мод. 323; с. 2006, № 3, мод. 156; с. 2008, № 3, мод. 198, № 12, қ. 2, мод. 996; с. 2013, № 12, мод. 891; с. 2015, № 12, қ. 1, мод. 1117; с. 2016, № 3, мод. 154; с. 2017, № 1-2, мод. 24) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 37. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

аз 22 июни соли 2023, № 1978

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон	1978	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ АЛОҚАИ БАРҚӢ	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	22.06.2023	Амалкунанда	word pdf zip

Матни асосӣ:
Дидан

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ПАЛАТАИ ҲИСОБИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 3 майи соли 2023, № 1003

қабул карда шуд

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 16 июни соли 2022, № 394

ҷонибдорӣ карда шуд

Қонуни мазкур, асосҳои ҳуқуқӣ, принсипҳо, самтҳои фаъолият, ташкил, низом, сохтор, ваколатҳо, ҳуқуқу уҳдадориҳо ва хизмат дар Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин тартиби таъминоти молиявӣ, моддӣ ва техникии онро бо мақсади гузарондани аудити берунаи мустақили давлатӣ муайян менамояд.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Вазъи ҳуқуқии Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - Палатаи ҳисоб) мақоми олии аудити давлатӣ мебошад, ки аудити берунаи мустақили давлатиро оид ба баҳодиҳӣ ба лоиҳаи буҷети давлатӣ, ҳисоботи маҷмуии солонаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи иҷрои буҷети давлатӣ ва истифодаи мақсадноку самараноки маблағҳо ва захираҳои давлатӣ анҷом медиҳад.

2. Ваколатҳои Палатаи ҳисоб вобаста ба гузарондани аудити берунаи мустақили давлатӣ нисбат ба ҳамаи шохаҳои ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ба объектҳое, ки воситаҳои буҷетиро истифода намудаанд, новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқиашон, татбиқ мегарданд. Палатаи ҳисоб дорои ваколатҳои иҷроия, қонунгузор ва ҳифзи ҳуқуқ намебошад.

3. Палатаи ҳисоб наметавонад ба афзалият ва норасоиҳои сиёсати давлатӣ дар соҳаи молияи давлатӣ ва истифодаи моликияти давлатӣ баҳо диҳад. Палатаи ҳисоб ба амалисозии сиёсати мазкур баҳо медиҳад ва аз натиҷаи он хулосаи худро пешниҳод менамояд.

4. Палатаи ҳисоб шахси ҳуқуқӣ буда, дорои муҳр бо тасвири Нишони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ном бо забони давлатӣ ва нишони худ аст. Низомномаи Палатаи ҳисоб ва низомнома дар бораи нишони Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон, тасвир ва тавсифи он бо пешниҳоди раиси Палатаи ҳисоб аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд. Макони ҷойгиршавии Палатаи ҳисоб пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистоншаҳри Душанбе мебошад.

5. Палатаи ҳисоб ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба фаъолияти худ ҳисобот медиҳад.

Моддаи 2. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **арзёбӣ** - омӯзиш, мулоҳиза, муҳокима ва таҳлили хавфҳои истифодаи мақсаднок ва самараноки воситаҳои буҷетӣ ва захираҳои давлатӣ;

2) **аудит** - арзёбии мустақили касбӣ, ки бо мақсади ҷамъоварӣ ва таҳлили маълумоти молиявӣ, ғайримолиявӣ ва такмили идоракунии захираҳои давлатӣ ва баҳисобгирии дурусти онҳо анҷом дода мешавад;

3) **аудити берунаи мустақили давлатӣ** - фаъолияти мақоми олии аудити давлатӣ оид ба арзёбии идоракунии дурусти воситаҳои буҷетӣ ва захираҳои давлатӣ, ки ба роҳбари объекти аудит тобеъ ва ҳисоботдиҳанда нест;

4) **аудити молиявӣ** - омӯзиш ва таҳлили низоми баҳисобгирии муҳосибӣ ва ҳисоботи молиявии объекти аудит, ки ба корманди Палатаи ҳисоб имкон медиҳад оид ба дурустии баҳисобгирии муҳосибӣ, ҳисоботи молиявӣ ва мутобиқати онҳо ба талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва стандартҳои соҳавӣ изҳори назар намояд;

5) **аудити мутобиқат** - арзёбии мутобиқати объекти аудит ба қонунгузории танзимкунандаи фаъолияти он;

6) **аудити самаранокӣ** - омӯзиш ва таҳлили фаъолияти объекти аудит оид ба сарфанокӣ, маҳсулнокӣ ва натиҷанокӣ;

7) **аудитор** - корманди ваколатдори Палатаи ҳисоб, ки ҳуқуқи гузарондани чорабиниҳои аудиториро дорад;

8) **бархӯрди манфиатҳо** - ҳолате, ки ҳангоми он манфиатҳои шахсии корманди Палатаи ҳисоб ба талабот нисбат ба иҷрои софдилонаю холисонаи ваколатҳои хизматии ӯ мувофиқат намекунанд;

9) **воситаҳои буҷетӣ** - маблағҳои буҷети ҷумҳуриявӣ, маҳаллӣ, фонди мақсадноки давлатӣ, кумакҳои молиявӣ ва моликияти дар тавозуни корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигари давлатӣ инъикосгардида;

10) **воситаҳои фондҳои махсус** - фондҳои воситаҳои пулие, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби даромадҳо ё дар шакли ҳиссаҷудокунӣ аз намудҳои алоҳидаи воридот ташаккул ёфта, барои амалисозии мақсадҳои мушаххас пешбинӣ шудаанд;

11) **воситаҳои ғайрибуҷетӣ** - воситаҳои давлатии дар ихтиёри муассисаҳои буҷетибуда, ки ба буҷети ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ мансубият надошта, аз ҳисоби манбаъҳои дигар ташаккул ёфтаанд;

12) **воситаҳои махсуси буҷетӣ** - воситаҳое, ки ташкилоту муассисаҳои давлатӣ ғайр аз маблағҳои аз буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ ҷудошуда мегиранд. Воситаҳои махсус ин даромади ташкилоту муассиса мебошад, ки аз фурӯши мол, кор ва хизматрасонӣ ба даст овардааст;

13) **истифодаи ғайримақсадноки воситаҳои буҷетӣ ва манбаъҳои ғайрибуҷетӣ** - хароҷоти ғайритаъйинотии воситаҳои буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ, инчунин воситаҳои фондҳои махсус ва воситаҳои ғайрибуҷетӣ;

14) **истифодаи ғайрисамараноки маблағ** - истифодаи маблағ, воситаҳои ғайрибуҷетӣ ва махсус бидуни ба даст овардани натиҷаҳои пешбинишуда;

15) **корманди Палатаи ҳисоб** - шахси воқеие, ки бо тартиби муқарраргардида бо риояи талаботи тахассусӣ ба мансаби хизмати давлатӣ дар Палатаи ҳисоб таъйин шуда, дорои шаҳодатномаи хизматӣ мебошад;

16) **корманди дигари Палатаи ҳисоб** - корманди Палатаи ҳисоб, ки ҳуқуқи гузарондани чорабиниҳои аудиториро надорад;

17) **маблағҳои давлатӣ** - воситаҳо (маблағҳо)-и пулие, ки аз ҷониби давлат барои амалисозии фаъолияти бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида ба вазорату идораҳо, корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигари давлатӣ, бонкҳо, ҷамъиятҳои саҳомӣ ва субъектҳои хоҷагидор, марказҳои татбиқи лоиҳаҳои сармоягузорӣ равона шудаанд ё бо кафолати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷалб гардидаанд;

18) **объекти аудит** - корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, ки бо аудит фаро гирифта шудаанд;

19) чорабинии аудиторӣ - маҷмуи амалҳои касбии аудитор, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи стандартҳои аудит дар асоси барномаи аудиторӣ, омодагӣ, ҷамъоварии далелҳо, таҳияи ҳисоботу хулоса ва пешниҳоди тавсияҳо амалӣ карда мешаванд;

20) **фаъолияти амалиётӣ** - фаъолияти корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, ки манбаи воридоти воситаҳои пулӣ ва молии онҳо мебошад;

21) **хулосаи аудитории Палатаи ҳисоб** - ҳуҷҷати расмӣ, ки мутобиқи стандартҳои аудит оид ба дурустии лоиҳаи буҷети давлатӣ ва ҳисоботи маҷмуии иҷрои он, инчунин ҳисоботҳои маҷмуии ташкилоту муассисаҳои буҷетӣ ва субъектҳои хоҷагидори давлатӣ таҳия ва пешниҳод мегардад.

Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Палатаи ҳисоб

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Палатаи ҳисоб ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 4. Доираи амали Қонуни мазкур

Қонуни мазкур нисбат ба аудити берунаи мустақили давлатии дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигари давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар хориҷи кишвар фаъолият доранд, дар муносибат ба истифодаи мақсаднок ва самараноки воситаҳои буҷетӣ ва ғайрибуҷетӣ, моликият ва захираҳои давлатӣ паҳн мегардад.

Моддаи 5. Принсипҳои фаъолияти Палатаи ҳисоб

Фаъолияти Палатаи ҳисоб ба принсипҳои зерин асос меёбад:

1) қонуният;

2) мустақилият;

3) масъулиятнокӣ;

4) дастҷамъӣ;

5) беғаразӣ, эътимоднокӣ ва поквиҷдонӣ;

6) махфият;

7) шаффофият дар доираи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

8) риояи стандартҳои аудит;

9) риояи одоби касбӣ ва одоби хизматчии давлатӣ.

Моддаи 6. Вазифаҳои Палатаи ҳисоб

Палатаи ҳисоб вазифаҳои зеринро иҷро менамояд:

1) пешниҳоди маълумоти саҳеҳ ва беғаразона ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба лоиҳаи буҷети давлатӣ, ҳисоботи солонаи маҷмуии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи иҷрои буҷети давлатӣ ва идоракунии захираҳои давлатӣ;

2) ташхиси лоиҳаи буҷети давлатӣ ва аудити ҳисоботи солонаи маҷмуии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи иҷрои буҷети давлатӣ ва аз натиҷаи онҳо пешниҳод намудани хулоса ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои мусоидат ба назорати истифодаи мақсаднок ва самараноки маблағҳои гирифташуда ва харҷгардидаи буҷети давлатӣ ва идоракунии зарурии захираҳои давлатӣ.

Моддаи 7. Ваколатҳои Палатаи ҳисоб

Ба ваколатҳои Палатаи ҳисоб мансубанд:

1) ташхиси лоиҳаи буҷети давлатӣ ва бо тартиби муқарраргардида пешниҳод кардани хулосаи аудиторӣ ба он;

2) аудити иҷрои буҷети давлатӣ, буҷети ҷумҳуриявӣ, фондҳои мақсадноки давлатӣ ва буҷетҳои маҳаллӣ;

3) арзёбии фаъолияти мақомоти андоз, гумрук ва мақомоти дахлдори дигар вобаста ба иҷрои қисми даромади буҷети давлатӣ;

4) аудити фаъолияти корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигари давлатӣ, ки маблағҳои давлатӣ, моликияти давлатӣ ва захираҳои давлатиро истифода намудаанд;

5) аудити фаъолияти корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, ки ҳиссаи давлат дар сармояи онҳо ба таври назоратшаванда маҳсуб меёбад, инчунин дар ҳолатҳои истисноӣ бо супориши Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ё дархости Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми 10 фоиз ва зиёда аз онро ташкил намудани ин ҳисса;

6) аудити фаъолияти корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигаре, ки воситаҳои буҷетиро дар шакли кумаки молиявӣ мегиранд;

7) аудити истифодаи воситаҳои махсуси буҷетӣ ва воситаҳои ғайрибуҷетӣ;

8) арзёбии татбиқи барномаҳои мақсадноки давлатӣ;

9) аудити идоракунӣ ва истифодаи моликияти давлатӣ ва коммуналӣ;

10) аудити мутақобила дар корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқӣ, ки маблағҳои давлатиро истифода намудаанд;

11) аудити истифодаи маблағҳои сармоягузории давлатӣ, грантҳо ва қарзи берунаи давлатӣ, ки бо кафолати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷалб карда шудаанд;

12) аудити идоракунии қарзи давлатии дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

13) аудити иҷрои буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

14) аудити идоракунӣ ва истифодаи захираҳои табиии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла иҷрои созишномаҳо оид ба тақсими маҳсулот;

15) аудит вобаста ба дархости мақомоти ҳокимияти давлатӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар оид ба асоснокии истифодаи воситаҳои буҷетӣ ва захираҳои давлатӣ;

16) аудити Бонки миллии Тоҷикистон, бонкҳои давлатӣ, аз ҷумла бонкҳои давлатии исломӣ;

17) аудити бонкҳои дигар ва ташкилотҳои қарзии ғайрибонкӣ вобаста ба хизматрасонии воситаҳои буҷетӣ, фондҳои давлатӣ ва қарзи давлатӣ;

18) ба роҳбари объекти аудит пешниҳод намудани тавсияҳо барои андешидани тадбирҳо оид ба бартараф намудани камбудию қоидавайронкуниҳои молиявӣ, ки аз натиҷаи чорабиниҳои аудитории Палатаи ҳисоб муайян карда шудаанд;

19) ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани таклифҳо оид ба такмили қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи молияи давлатӣ ва буҷети давлатӣ;

20) бо дархости Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани ҳисобот оид ба масъалаҳои алоҳидаи иҷрои буҷети давлатӣ ва воситаҳои ғайрибуҷетӣ;

21) ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани маълумот дар бораи иҷрои буҷети давлатӣ ва натиҷаи тадбирҳои андешидашуда;

22) ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани ҳисоботи ҷамъбастӣ аз натиҷаи чорабиниҳои аудитории гузарондашуда;

23) амалӣ намудани дигар намуди аудити берунаи давлатӣ;

24) амалӣ намудани ваколатҳои дигар, ки аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бармеоянд.

Моддаи 8. Мустақилияти фаъолияти Палатаи ҳисоб

1. Мустақилияти фаъолияти Палатаи ҳисоб бо роҳҳои зерин таъмин карда мешавад:

1) амалӣ намудани фаъолияти мустақилона мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва стандартҳои байналмилалии аудит;

2) интихоби мустақилонаи объекти аудит зимни банақшагирӣ ва новобаста ба сохторҳои дигари давлатӣ ва шахсони мансабдор гузарондани аудит;

3) интихоби мустақилонаи мавзуъ, тарзу усули амалисозӣ ва муҳлати аудит, инчунин шакли пешниҳоди ҳисобот;

4) надодани тавзеҳот дар хусуси моҳияти аудити амалишаванда ба объекти аудит, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Андозаи музди меҳнати раис, муовини раис ва сараудиторони Палатаи ҳисоб, инчунин шарт ва тартиби ҳисобу пардохти онро санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамоянд.

3. Корманди мақомоти дигари давлатии назоратӣ ҳуқуқ надорад дар биноҳои Палатаи ҳисоб бе иҷозати хаттии раиси он чорабинии назоратӣ гузаронад.

4. Ҳар гуна амалҳое, ки бо мақсади монеъ шудан ба корманди Палатаи ҳисоб зимни иҷрои уҳдадориҳои хизматӣ, инчунин маҷбуркунӣ барои қабули қарори зиддиқонунӣ сурат мегиранд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст.

БОБИ 2. СОХТОР, ВАЗЪИ ҲУҚУҚӢ ВА ВАКОЛАТҲОИ РАИС, МУОВИНИ РАИС, САРАУДИТОРОН ВА ҲАЙАТИ МУШОВАРАИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ. БАРХӮРДИ МАНФИАТҲО

Моддаи 9. Сохтори Палатаи ҳисоб

Палатаи ҳисоб дорои низоми ягонаи марказонидашуда буда, аз дастгоҳи марказӣ ва воҳидҳои сохтории он иборат аст. Сохтори Палатаи ҳисоб ва шумораи кормандон бо пешниҳоди раиси Палатаи ҳисоб аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

Моддаи 10. Вазъи ҳуқуқии раис, муовини раис ва сараудиторони Палатаи ҳисоб

1. Раис, муовини раис ва сараудиторони Палатаи ҳисоб ҳуқуқи дахлнопазирӣ доранд. Бе розигии мақоме, ки онҳоро ба мансаб таъйин намудааст, маҷбуран овардан, кофтуков кардан, дастгир намудан, ҳабс кардан, ба истиснои дастгир шудан дар ҷойи содиршавии ҷиноят, манъ аст. Раис, муовини раис ва сараудиторони Палатаи ҳисоб ҳамчунин мавриди кофтукови шахсӣ қарор дода намешаванд, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонун муқаррар намудааст.

2. Раис, муовини раис ва сараудиторони Палатаи ҳисоб бе розигии мақоме, ки онҳоро ба мансаб таъйин намудааст, ба ҷавобгарии маъмурӣ, ки ба тариқи судӣ таъйин мегардад, кашида намешаванд.

3. Дахлнопазирии раис, муовини раис ва сараудиторони Палатаи ҳисоб ҳамчунин ба манзили зисти онҳо, ҳуҷраҳои корӣ ва нақлиёти хизматиашон паҳн гардида, гузарондани кофтуков ва ёфта гирифтан, гӯш кардани суҳбатҳои телефонӣ, гирифтани мукотибот, молу мулк ва ҳуҷҷатҳо танҳо бо иҷозати суд баъди оғоз гардидани парвандаи ҷиноятӣ амалӣ карда мешаванд.

4. Нисбат ба раис, муовини раис ва сараудиторони Палатаи ҳисоб танҳо аз ҷониби Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон парвандаи ҷиноятӣ оғоз карда мешавад.

5. Нисбат ба раис, муовини раис ва сараудиторони Палатаи ҳисоб парвандаи ҷиноятӣ танҳо аз ҷониби Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 11. Ваколатҳои раиси Палатаи ҳисоб

Раиси Палатаи ҳисоб дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) роҳбарии умумии фаъолияти Палатаи ҳисобро амалӣ менамояд;

2) ҷадвали воҳидҳои кории Палатаи ҳисоб, пардохти маблағи хизматрасонии коршиноси берунаро дар доираи фонди музди меҳнат тасдиқ ва сметаи хароҷоти Палатаи ҳисобро имзо менамояд;

3) ваколатҳои мансабиро дар байни муовини раис ва сараудиторони Палатаи ҳисоб тақсим менамояд;

4) ба ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб роҳбарӣ менамояд ва ба қарорҳои он имзо мегузорад;

5) роҳбари дастгоҳи Палатаи ҳисоб, аудитор ва корманди дигари Палатаи ҳисобро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мансаб таъйин ва аз мансаб озод мекунад;

6) низомномаҳои воҳидҳои сохториро тасдиқ мекунад;

7) дастурамалҳои мансабиро тасдиқ менамояд;

8) ҳавасмандгардонӣ, расондани кумаки моддӣ ва нисбат ба корманд татбиқ намудани ҷазои интизомиро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом медиҳад;

9) ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба пешбарии кормандон ба рутбаҳои махсуси ҳайати олии роҳбарикунанда ва сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон таклиф пешниҳод менамояд;

10) бо тартиби муқарраргардида лоиҳаи қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқиро оид ба масъалаҳои мансуб ба салоҳияти Палатаи ҳисоб таҳия ва барои баррасӣ пешниҳод менамояд;

11) бемамониат бо ҳуҷҷатҳо вобаста ба лоиҳаи буҷети давлатӣ ва иҷрои буҷети давлатӣ, бо назардошти риояи талаботи сирри давлатӣ ва сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда, шинос мешавад;

12) дар ҷаласаҳо оид ба масъалаҳои ҳисоботи солонаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи иҷрои буҷети давлатӣ, муҳокимаи парламентӣ оид ба иҷрои буҷети давлатӣ, инчунин баррасии лоиҳаи буҷети давлатӣ ва масъалаҳои дигар вобаста ба вазифаҳои Палатаи ҳисоб иштирок ва баромад мекунад;

13) ба воҳидҳои сохтории Палатаи ҳисоб супориш дода, иҷрои онро назорат менамояд;

14) назорати сифати аудит ва бо воситаҳои технологияи муосири иттилоотию коммуникатсионӣ гузарондани аудитро таъмин менамояд;

15) роҳбари гурӯҳро барои гузарондани аудитҳои молиявӣ, мутобиқат, самаранокӣ ва дигар аудит таъйин мекунад;

16) муроҷиатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ ва назорат менамояд;

17) фармоишҳоро дар доираи ваколатҳои худ қабул менамояд ва шартномаҳоро ба имзо мерасонад;

18) Палатаи ҳисобро дар мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷа намояндагӣ менамояд;

19) ваколатҳои дигари муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ менамояд.

Моддаи 12. Ваколатҳои муовини раиси Палатаи ҳисоб

Муовини раиси Палатаи ҳисоб ваколатҳои зеринро амалӣ менамояд:

1) ташкили фаъолият оид ба гузарондани чорабиниҳои аудиторӣ ва ҷамъбасти натиҷаи онҳо, таҳлили сабабу оқибатҳои камбудиҳои муайяншуда дар раванди таҳия ва баррасии лоиҳаҳои буҷети давлатӣ, инчунин ташаккули қисми даромад ва хароҷоти буҷети давлатӣ;

2) таҳияи нақшаи чорабиниҳои аудитории солона ва стратегии Палатаи ҳисоб, инчунин назорати иҷрои онҳо;

3) ташкили фаъолияти аудиторӣ, ташхисию таҳлилӣ, аз ҷумла омода намудани хулоса ба лоиҳаи буҷети давлатӣ барои соли навбатии молиявӣ ва оид ба иҷрои буҷети давлатӣ дар соли қаблӣ (ҳисоботӣ);

4) амалӣ намудани аудит тариқи фосилавӣ;

5) ҳамоҳангсозии фаъолияти сараудиторон ва воҳидҳои сохтории Палатаи ҳисоб вобаста ба масъалаҳои банақшагирӣ, ташкил ва гузарондани чорабиниҳои аудиторӣ, аз ҷумла чорабиниҳои муштарак;

6) таъмини назорати фаъолияти раёсати самти мустақили Палатаи ҳисоб (минбаъд - раёсати мустақил);

7) таъмини назорати сифати аудит мутобиқ ба стандартҳои байналмилалӣ;

8) таъмини назорат, таҳлил ва ҷамъбасти натиҷаҳои татбиқи тавсияҳои Палатаи ҳисоб;

9) дар мувофиқа бо раиси Палатаи ҳисоб иштирок ва баромад кардан дар ҷаласаҳои Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва кумитаҳои он вобаста ба масъалаҳои марбут ба буҷети давлатӣ ва фаъолияти Палатаи ҳисоб;

10) бо супориши раиси Палатаи ҳисоб дар мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар хориҷа намояндагӣ кардани он;

11) ҳангоми набудани раиси Палатаи ҳисоб иҷро намудани уҳдадориҳои хизматии ӯ;

12) бо назардошти риояи талаботи сирри давлатӣ ва сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда, бемамониат шинос шудан бо ҳуҷҷатҳо вобаста ба лоиҳаи буҷет, ташаккул ва иҷрои буҷети давлатӣ ва ҳуҷҷатҳои дигар;

13) ташкили пешбурди омори натиҷаҳои фаъолияти аудитории Палатаи ҳисоб.

Моддаи 13. Ваколатҳои сараудитори Палатаи ҳисоб

Сараудитори Палатаи ҳисоб ҳангоми амалӣ намудани ваколатҳои худ:

1) самтҳои ба ӯ вобасташудаи фаъолияти Палатаи ҳисобро роҳбарӣ менамояд;

2) дар доираи салоҳияти худ масъалаҳои вобаста ба ташкили фаъолияти самти вобасташударо мустақилона ҳал менамояд ва барои натиҷаи он масъул мебошад;

3) ҳаҷм, намуд ва муҳлати гузарондани чорабиниҳои аудиторӣ, ташхисию таҳлилӣ ва корҳои методологиро дар самти фаъолияти худ муайян менамояд;

4) лоиҳаи нақшаи солонаи аудити самти фаъолиятро таҳия намуда, барои ба нақшаи умумии солонаи чорабиниҳои аудитории Палатаи ҳисоб ҳамроҳ намудан пешниҳод менамояд;

5) барои ворид намудани тағйиру иловаҳо ба нақшаи солонаи аудитории Палатаи ҳисоб таклифҳо пешниҳод менамояд;

6) барномаи чорабиниҳои аудиториро дар самти фаъолият тасдиқ карда, иҷрои онро таъмин менамояд ва дар ҳолатҳои зарурӣ метавонад дар чорабиниҳои аудиторӣ бевосита иштирок намояд;

7) лоиҳаи ҳисобот ва тавсияҳоро аз натиҷаи чорабиниҳои аудиторӣ бо хулоса ба баррасии ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб пешниҳод намуда, барои асоснокии он масъул мебошад, инчунин татбиқи натиҷаҳои аудит ва тавсияҳоро дар объекти аудит ҷиҳати бартараф намудани камбудиҳои муайянгардида назорат менамояд;

8) чорабиниҳои аудиторӣ, ташхисию таҳлилиро бо мақсади мукаммал гардондани лоиҳаи буҷети давлатӣ ва такмил додани гурӯҳбандии алоҳидаи қисми даромад ва хароҷоти буҷети давлатӣ, арзёбии истифодаи самараноку мақсадноки воситаҳои буҷетӣ, моликияти давлатӣ ва захираҳои давлатӣ амалӣ намуда, аз натиҷаҳои самти фаъолияти вобасташуда хулоса пешниҳод менамояд;

9) бо мақсади иҷрои уҳдадориҳои мансабӣ доир ба самти вобасташуда супориш медиҳад, лоиҳаи фармоиш ва ҳуҷҷатҳои дигари заруриро омода намуда, барои имзо ба раиси Палатаи ҳисоб пешниҳод менамояд;

10) ба мақомоти давлатӣ, қисмҳою зерсохторҳои ҳарбӣ ва объектҳои дигари ба аудит фарогирифташуда бо тартиби муқарраргардида ворид мешавад;

11) ба ҳуҷҷатҳои аввалия вобаста ба фаъолияти хоҷагидорӣ ва молиявии объекти аудит, феҳристҳои ҳисоб, тавозун ва ҳисобот, маводи оморӣ, смета, қарордод, фармон ва санадҳои ҳуқуқии дигар, мукотибот ва ҳуҷҷатҳои коргузорӣ оид ба аудити мазкур, аз ҷумла ба ҳуҷҷатҳои дорои сирри давлатӣ ва сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда, инчунин ба маводи санҷиши мақомоте, ки назорати молиявиро анҷом додаанд, бемамониат дастрасӣ дошта метавонад;

12) дар ҳолати зарурӣ аз шахсони масъули объекти аудит, инчунин шахсоне, ки қаблан санҷиш гузарондаанд, тавзеҳоти шифоҳӣ ё хаттӣ, маълумотнома оид ба масъалаҳои марбут ба аудитро мегирад;

13) ҳангоми ҷой доштани хавфи ҷиддӣ оид ба мавҷудияти ҳуқуқвайронкунӣ, дар асоси фармоиши раиси Палатаи ҳисоб, муваққатан ҳуҷҷатҳои аслӣ, аз ҷумла бастаи ҳуҷҷатҳоро бо тартиби муқаррарнамудаи стандартҳои аудит мегирад;

14) дар мувофиқа бо раиси Палатаи ҳисоб дар ҷаласаҳои кумитаҳои Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок ва баромад менамояд.

Моддаи 14. Ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб ва ваколатҳои он

1. Ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб мақоми олии идоракунии Палатаи ҳисоб мебошад. Ҳайати мушовара аз раис, муовини раис ва панҷ сараудитори Палатаи ҳисоб иборат мебошад.

2. Ҷаласаи ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб на кам аз як маротиба дар як моҳ ва ҳангоми зарурат аз ҷониби раис ё бо талаби аз се як ҳиссаи ҳайати он даъват карда мешавад.

3. Ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб дар мавриде салоҳиятнок ҳисобида мешавад, ки агар дар ҷаласа на кам аз се ду ҳиссаи ҳайати он иштирок дошта бошад.

4. Ҳайати мушовара масъалаҳои муҳимми идоракунии Палатаи ҳисобро баррасӣ намуда, қарорҳои дахлдорро бо тарафдории аксарияти аъзои ҳайати мушовара қабул менамояд ва ба он раиси ҳайати мушовара имзо мегузорад.

5. Ҷаласаи ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб ба таври шаффоф гузаронда мешавад. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Дастури Палатаи ҳисоб ҷаласаи пӯшида низ гузаронда мешавад.

6. Ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб ваколатҳои зерин дорад:

1) нақшаи кори солона, стратегияи Палатаи ҳисоб ва намудҳои чорабиниҳои аудитории дигарро тасдиқ намуда, ҳангоми зарурат ба онҳо тағйиру илова ворид менамояд;

2) сифати чорабиниҳои аудиторӣ ва таҳлилию ташхисиро арзёбӣ ва назорат менамояд;

3) лоиҳаи сметаи хароҷоти Палатаи ҳисобро мустақилона, бо назардошти эҳтиёҷоти ҷорӣ, қабул менамояд;

4) оид ба иҷрои қарори мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ки бо парвандаҳои ҷиноятии оғозгардида дар бораи гузарондани чорабинии аудиторӣ қабул шудааст, инчунин дархости мақомоти қонунгузор ё иҷроия, таъйиноти суд вобаста ба гузарондани аудити ғайринақшавӣ дар доираи ваколатҳои пешбинишуда дар ҳар ҳолати мушаххас қарор қабул менамояд. Дар сурати рад кардани дархост, Палатаи ҳисоб ба мақоми дархосткунанда ҷавоби асосноки хаттӣ ирсол менамояд;

5) хулосаҳои аудитории Палатаи ҳисобро оид ба лоиҳаи буҷети давлатӣ ва ҳисоботи солонаи маҷмуии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи иҷрои буҷети давлатӣ дар соли молиявии ҳисоботӣ (қаблӣ) тасдиқ менамояд;

6) ҳисобот аз натиҷаи аудит ва хулосаи сараудитор оид ба натиҷаи аудитро баррасӣ намуда, вобаста ба онҳо қарор қабул менамояд;

7) ҳисоботи роҳбари дастгоҳ ва сардорони воҳидҳои сохтории Палатаи ҳисобро мешунавад;

8) ҳисоботи фаъолияти молиявии Палатаи ҳисобро тасдиқ мекунад;

9) дастурамалҳои танзимкунандаи фаъолияти дохилии Палатаи ҳисобро тасдиқ менамояд;

10) бо пешниҳоди раиси Палатаи ҳисоб Кодекси одоби корманди Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистонро тасдиқ мекунад;

11) Дастури Палатаи ҳисобро тасдиқ мекунад;

12) тартиби ҷалби коршиносони беруна ва мутахассисони мақомоти давлатиро муқаррар менамояд;

13) стандартҳои Палатаи ҳисоб ва қоидаҳои татбиқи онро тасдиқ менамояд;

14) оид ба супоришҳои дигар, ки ба сараудитор ва корманди Палатаи ҳисоб дода мешаванд, қарор қабул мекунад.

7. Барномаи чорабиниҳои аудиторӣ, ки тасдиқи он аз ҷониби ҳайати мушовара ҳатмӣ мебошад:

1) аудите, ки бо супориши Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дархости Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронда мешавад;

2) аудите, ки ба салоҳияти ду ё зиёда сараудитор дахл дорад;

3) чорабиниҳое, ки якҷо бо мақомоти давлатии дигари ҷумҳурӣ ва мақомоти назорати давлатии молиявии мамлакатҳои хориҷӣ гузаронда мешаванд;

4) аудит дар ҷамъиятҳои саҳомӣ, ҷамъиятҳои дорои масъулияти маҳдуд, ки дар онҳо ҳиссаи давлат ва иттиҳодияҳои байнидавлатӣ мавҷуд аст;

5) барои гузарондани чорабинӣ намояндагони мақомоти назорати давлатӣ ва ҳифзи ҳуқуқ, ташкилотҳои ғайридавлатии аудиторӣ ҷалб карда шудаанд.

8. Дар сурати аз ҷониби ҳайати мушовара тасдиқ гардидани барномаи аудит, тағйиру иловаҳо ба ин барнома низ аз ҷониби ҳайати мушовара тасдиқ карда мешаванд.

9. Ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб дар доираи ваколатҳои худ барномаҳои чорабиниҳои аудитории (ташхисию таҳлилии) дигарро тасдиқ менамояд.

10. Дар ҳолати талаб намудани яке аз аъзои ҳайати мушовара барномаи чорабиниҳои дар қисми 9 ҳамин модда пешбинишуда дар ҷаласаи ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб баррасӣ карда мешавад.

11. Дар ҷараёни гузарондани чорабинии аудиторӣ ҳангоми зарурат аъзои ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб, ки барои гузарондани аудит масъул аст, метавонад ба барнома бо шарти баъдан дар ҳисоботҳои натиҷаи аудит дарҷ намудани онҳо тағйиру иловаҳо ворид намояд.

Моддаи 15. Бархӯрди манфиатҳо

1. Агар корманди Палатаи ҳисоб дар ҳолате қарор дошта бошад, ки бархӯрди манфиатҳо ба миён омаданаш мумкин аст, ӯ бояд фавран дар ин хусус роҳбари бевоситаи худро ба таври хаттӣ огоҳ созад.

2. Ҳолатҳои пешгирӣ ва бартараф намудани бархӯрди манфиатҳо аз тарафи корманди Палатаи ҳисоб дар Кодекси одоби корманди Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ мегарданд.

Моддаи 16. Дастури Палатаи ҳисоб

1. Дастури Палатаи ҳисоб масъалаҳои дохилии фаъолияти Палатаи ҳисоб, тақсими ваколатҳо байни сараудиторони Палатаи ҳисоб, мазмуни самтҳои фаъолияте, ки онҳо роҳбарӣ мекунанд, вазифа ва ҳамкории воҳидҳои сохторӣ, тартиби омодасозӣ, гузарондан ва натиҷагирии чорабиниҳои гуногун вобаста ба фаъолияти аудиторӣ, инчунин тартиби пешбурди коргузориро муайян менамояд.

2. Қарор дар бораи тасдиқ намудани Дастури Палатаи ҳисоб, инчунин ворид намудани тағйиру иловаҳо ба он аз ҷониби ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб бо пешниҳоди раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб қабул карда мешавад.

БОБИ 3. ТАЛАБОТИ ТАХАССУСӢ, ТАРТИБИ ТАЪЙИН, МУҲЛАТИ ВАКОЛАТ, БОЗДОШТАН ВА ҚАТЪИ ВАКОЛАТҲОИ РАИС, МУОВИНИ РАИС, САРАУДИТОР, РОҲБАРИ ДАСТГОҲ, АУДИТОР ВА КОРМАНДИ ДИГАРИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ. КОДЕКСИ ОДОБИ КОРМАНДИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ

Моддаи 17. Талаботи тахассусӣ нисбат ба раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб

Номзад ба мансаби раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб бояд ба талаботи зерин ҷавобгӯ бошад:

1) доштани танҳо шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

2) донистани забони давлатӣ;

3) доштани таҳсилоти олӣ дар соҳаи баҳисобгирии муҳосибӣ, аудит, молия, иқтисод ё ҳуқуқ;

4) доштани собиқаи кории на камтар аз панҷ сол дар соҳаҳои молия, аудит ё ҳуқуқ дар мақомоти давлатӣ, назорат (аудит)-и давлатӣ;

5) синни аз сӣ боло.

Моддаи 18. Тартиби ба мансаб таъйин намудани раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб

Раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба муҳлати ҳафт сол ба мансаб таъйин карда мешаванд. Раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб наметавонанд ин мансабро зиёда аз ду маротиба ишғол намоянд.

Моддаи 19. Савганд ёд кардани раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб

Раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб баъд аз таъйин шудан ба мансаб дар ҷаласаи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мазмуни зайл савганд ёд мекунанд:

"Ман (насаб, ном ва номи падар), ба иҷрои мансаби раис (муовини раис, сараудитор)-и Палатаи ҳисоб шуруъ намуда, бо арзи садоқат ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ботантана савганд ёд мекунам, ки Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намуда, ваколатҳои худро поквиҷдонона, беғаразона ва дар сатҳи баланди касбӣ ба манфиати давлат ва халқи Тоҷикистон иҷро менамоям. Агар ҳамин савганди ёдкардаамро вайрон кунам, дар назди қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошам.".

Моддаи 20. Боздоштан ва қатъ кардани ваколатҳои раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб

1. Ваколатҳои раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб дар ҳолати ба сифати номзад ба вакили мақомоти намояндагии ҳокимияти давлатӣ ба қайд гирифта шудан боздошта мешаванд.

2. Қарор дар бораи боздоштани ваколатҳои раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешавад.

3. Раис, муовини раис ва сараудитори Палатаи ҳисоб пеш аз муҳлат бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои зерин аз мансаб озод ва ваколатҳои онҳо қатъ карда мешаванд:

1) дар асоси ариза дар бораи озод намудан аз мансаб бо хоҳиши худ;

2) бинобар вазъи саломатӣ ё бо сабабҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон зиёда аз чор моҳ бефосила иҷро карда натавонистани уҳдадориҳои хизматӣ;

3) қатъ гардидани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё соҳиб шудан ба шаҳрвандии давлати дигар ё тарки доимии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳалномаи суд дар бораи маҳдуд намудани қобилияти амалкунӣ ё ғайриқобили амал эътироф шудан;

5) эътибори қонунӣ пайдо намудани санади судӣ дар бораи татбиқ гардидани чораҳои маҷбурии дорои хусусияти тиббӣ;

6) дар ҳолатҳои пешбининамудаи моддаи 23 Қонуни мазкур;

7) вафот ё эътибори қонунӣ пайдо намудани санади судӣ дар бораи фавтида ё бедарак ғоибшуда эътироф гардидан;

8) ба кори дигар гузаштан;

9) расидан ба синни нафақа;

10) гирифтани нафақаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё давлати хориҷӣ;

11) машғул шудан ба фаъолияте, ки ба мансаби ишғолнамуда мувофиқ нест;

12) риоя накардани тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим.

Моддаи 21. Талаботи тахассусӣ нисбат ба роҳбари дастгоҳи Палатаи ҳисоб ва тартиби ба мансаб таъйину озод кардани ӯ

1. Номзад ба мансаби роҳбари дастгоҳи Палатаи ҳисоб бояд ба талаботи тахассусии зерин ҷавобгӯ бошад:

1) доштани танҳо шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

2) донистани забони давлатӣ;

3) доштани таҳсилоти олӣ дар соҳаи баҳисобгирии муҳосибӣ, аудит, молия, иқтисод ё ҳуқуқ;

4) доштани собиқаи кории на камтар аз панҷсола дар мансабҳои роҳбарикунанда вобаста ба идоракунии маъмурӣ, молиявӣ ё ҳуқуқӣ дар мақомоти давлатӣ.

2. Роҳбари дастгоҳи Палатаи ҳисоб аз ҷониби раиси Палатаи ҳисоб бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мансаб таъйин ва аз мансаб озод карда мешавад.

3. Роҳбари дастгоҳ ба фаъолияти дастгоҳ роҳбарӣ карда, кори онро ташкил ва супоришҳои раиси Палатаи ҳисобро иҷро менамояд ва ваколатҳои ӯ дар низомномаи Палатаи ҳисоб муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 22. Аудитор ва корманди дигари Палатаи ҳисоб

1. Аудитор ва корманди дигари Палатаи ҳисоб бояд шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, на камтар аз 3 сол собиқаи кории касбӣ дар соҳаи аудит, иқтисод, молия ва ё ҳуқуқ дошта бошад.

2. Ба уҳдадории хизматии аудитори Палатаи ҳисоб дар доираи ваколатҳои Палатаи ҳисоб бевосита амалӣ намудани аудити берунаи мустақили давлатӣ дохил мешавад.

3. Аудитори Палатаи ҳисоб ваколатҳои худро танҳо дар сурати доштани ҳуҷҷати тасдиқкунандаи гузарондани аудит, аз ҷумла фармоиш ё шаҳодатнома амалӣ менамояд.

4. Аудитори Палатаи ҳисоб наметавонад дар чорабиниҳои аудиторӣ иштирок намояд, агар:

1) хешованди наздики роҳбар, муассис ё корманди объекти аудит бошад;

2) дар объекти аудит манфиатҳои молумулкии шахсӣ дошта бошад;

3) собиқ корманди объекти аудит бошад.

5. Ҳуқуқу уҳдадорӣ, масъулият, асосҳои ба кор қабул намудан ва аз кор озод кардани аудитор ва корманди дигари Палатаи ҳисобро Қонуни мазкур, Низомномаи Палатаи ҳисоб, Дастури Палатаи ҳисоб, дастурамали мансабӣ, қонунгузории меҳнат ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунанд.

6. Риоя накардани талаботи қонунии аудитори Палатаи ҳисоб, поймол кардани ҳуқуқи ӯ ё зарар расондан ба ҳаёт, саломатӣ, шаъну шараф, молу мулк, аъзои оила ва хешовандони наздики ӯ вобаста ба иҷрои уҳдадориҳои хизматӣ боиси ҷавобгарии дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда мегардад.

Моддаи 23. Ҳолатҳое, ки дар мансаб будани корманди Палатаи ҳисоб ва қабули шаҳрвандро ба кор ба Палатаи ҳисоб истисно мекунанд

1. Корманди Палатаи ҳисоб ва шаҳрванд, ки барои ҷиноятҳои аз беэҳтиётӣ содиркарда доғи судӣ дорад, барои содир кардани ҷиноятҳои қасдона дар асоси сархатҳои сеюм, чорум, панҷум ва шашуми қисми 1 моддаи 27 ва моддаҳои 28-32 Кодекси мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод гардидааст ё бо ҳукми эътибори қонунӣ пайдокардаи суд маҳкум шудааст, наметавонад ба Палатаи ҳисоб ба кор қабул гардад ва дар Палатаи ҳисоб фаъолият намояд.

2. Корманди Палатаи ҳисоб наметавонад мансаби дигареро ишғол намояд, вакили мақомоти намояндагӣ, узви ҳизб ва созмонҳои сиёсӣ бошад, ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул шавад, ба истиснои фаъолияти илмиву эҷодӣ ва омӯзгорӣ.

Моддаи 24. Кодекси одоби корманди Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Кодекси одоби корманди Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон қоида ва меъёрҳои рафтори корманди Палатаи ҳисобро ҳангоми амалӣ намудани ваколат ва уҳдадориҳои хизматӣ танзим менамояд ва кормандони Палатаи ҳисоб уҳдадоранд талаботи онро риоя намоянд.

2. Аз ҷониби корманди Палатаи ҳисоб риоя накардани қоидаҳои Кодекси одоби корманди Палатаи ҳисоб боиси ба ҷавобгарӣ кашида шудан бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.

Моддаи 25. Маркази такмили ихтисоси кормандони соҳаи аудит ва тадқиқоти илмӣ

1. Палатаи ҳисоб барои такмили ихтисоси кормандони соҳаи аудит ва тадқиқоти илмӣ маркази такмили ихтисос ва тадқиқоти илмӣ аз ҳисоби манбаъҳои бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манънакарда ташкил менамояд.

2. Палатаи ҳисоб ба кормандони аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ ва ташкилотҳои аудитории дигар барои иштирок дар чорабиниҳо оид ба такмили ихтисос иҷозат медиҳад ва низоми коромӯзиро дар Палатаи ҳисоб барои такмили ихтисос ташкил менамояд.

Моддаи 26. Ҳавасмандгардонӣ ва унвони фахрии идоравии Палатаи ҳисоб

1. Палатаи ҳисоб номгӯйи чораҳои ҳавасмандгардонӣ ва тартиби татбиқи онҳоро тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад.

2. Корманди Палатаи ҳисоб барои эътирофи хизматҳояш дар назди Ҷумҳурии Тоҷикистон, маҳорати касбӣ ва меҳнати бисёрсолаю софдилона, саҳми сазовор дар ғанӣ гардондани буҷети давлатӣ бо тартиби муқарраргардида аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мукофоти давлатӣ сарфароз гардонида мешавад.

3. Корманди Палатаи ҳисоб барои маҳорати касбӣ, дастовардҳои меҳнатӣ, хизмати бисёрсолаю софдилона ва бенуқсон аз ҷониби раиси Палатаи ҳисоб бо унвони ифтихории "Корманди фахрии мақоми олии аудити давлатӣ" мукофотонида мешавад.

4. Низомнома дар бораи нишони сарисинагии "Корманди фахрии мақоми олии аудити давлатӣ" бо пешниҳоди раиси Палатаи ҳисоб аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

БОБИ 4. АУДИТҲОИ БЕРУНАИ МУСТАҚИЛИ ДАВЛАТӢ

Моддаи 27. Аудити молиявӣ

Аудити молиявӣ бо мақсади арзёбии эътимоднокии маълумот ва амалиётҳои молиявию хоҷагидорӣ, баҳисобгирии муҳосибӣ ва ҳисоботи молиявӣ, мутобиқатии онҳо ба стандартҳои баҳисобгирии муҳосибӣ ва ҳисоботи молиявӣ гузаронда мешавад, ки аз натиҷаи он ҳисобот ва хулоса таҳия гардида, барои бартараф кардани қоидавайронкуниҳои молиявии муайянгардида ба объекти аудит тавсия ирсол карда мешавад. Тартиби гузарондани аудити молиявиро стандарти аудити молиявии Палатаи ҳисоб муқаррар менамояд.

Моддаи 28. Аудити мутобиқат

Аудити мутобиқат бо мақсади арзёбии мутобиқати фаъолияти объекти аудит бо меъёрҳои қонун, қоида, созишномаҳои дахлдор, инчунин принсипҳои идоракунии молияи давлатӣ гузаронда мешавад, ки тартиби амалӣ намудани онро стандарти аудити мутобиқати Палатаи ҳисоб муқаррар менамояд.

Моддаи 29. Аудити самаранокӣ

1. Аудити самаранокӣ бо мақсади беҳтар намудани сифати ҷараёни идоракунии воситаҳои буҷети давлатӣ ва захираҳои давлатӣ дар асоси пешниҳоди маълумоти пурра, саҳеҳ ва беғаразона оид ба сарфанокӣ, маҳсулнокӣ ва натиҷанок будани фаъолияти корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар гузаронда мешавад, ки тартиби амалӣ намудани онро стандарти аудити самаранокии Палатаи ҳисоб муқаррар менамояд.

2. Аз натиҷаи аудити самаранокӣ оид ба масъалаҳои самаранокии иқтисод, молия, фаъолияти объекти аудит, инчунин таклифҳо оид ба такмили қонун дар бораи буҷети давлатӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон хулоса таҳия ва пешниҳод карда мешавад.

3. Вазифаҳои асосии аудити самаранокӣ:

1) муайян намудани сабабҳои истифодаи ғайрисамараноки маблағ ва захираҳои давлатӣ аз тарафи гирандагону истифодабарандагони онҳо;

2) ташхис, таҳлил ва муайян намудани самаранокии фаъолияти объекти аудит дар самти муайян;

3) ташаккули таркиб, муайян намудани тавсияҳо барои беҳтар кардани самаранокии фаъолияти объекти аудит ва фаъолияти аудити дохилӣ дар бахши давлатӣ;

4) пешниҳоди хулоса ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои баҳодиҳӣ ба натиҷанокии қарорҳо оид ба танзими раванди иҷрои буҷети давлатӣ;

5) таъмини мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ бо маълумот ва тавсияҳо оид ба афзун намудани самараи истифодаи захираҳо.

Моддаи 30. Хулоса аз натиҷаи аудити берунаи мустақили давлатӣ

1. Палатаи ҳисоб аз натиҷаи аудити берунаи мустақили давлатӣ оид ба мутобиқатии фаъолияти идоракунии молиявӣ, амалиётӣ, баҳисобгирии муҳосибӣ ва ҳисоботи молиявии объекти аудит хулосаи мусбат бо қайди шартҳо ва дар ҳолати номутобиқатии онҳо ва муайян гардидани қоидавайронкуниҳои молиявӣ, хулосаи манфӣ медиҳад.

2. Палатаи ҳисоб дар сурати ғайриимкон гаштани ҷамъоварии далелҳои кофӣ, аз додани хулоса даст кашида, гузарондани аудитро қатъ мекунад ва вобаста ба ҳолати мазкур маълумоти дақиқ ва муфассалро ба мақоми болоии объекти аудит, аз ҷумла ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд.

БОБИ 5. МАҚСАД, БАНАҚШАГИРӢ, МАРҲИЛА, ДАВРИЯТ ВА УСУЛҲОИ АМАЛИГАРДОНИИ ЧОРАБИНИҲОИ АУДИТОРИИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ. ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРӢ

Моддаи 31. Мақсади гузарондани чорабиниҳои аудиторӣ

Мақсади гузарондани чорабиниҳои аудитории Палатаи ҳисоб:

1) арзёбии ҳисоботи молиявӣ ва низоми баҳисобгирии корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигари давлатӣ оид ба дурустии пешбурди ҳисоботи молиявӣ ва мутобиқати онҳо ба стандартҳои байналмилалии баҳисобгирии муҳосибӣ ва ҳисоботи молиявӣ;

2) арзёбии мутобиқати истифодаи воситаҳои буҷетӣ ва захираҳои давлатӣ ба қонун дар бораи буҷети давлатӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

3) арзёбии истифодаи самараноки воситаҳои буҷетӣ ва захираҳои давлатӣ барои расидан ба мақсадҳои пешбинишуда.

Моддаи 32. Банақшагирии фаъолияти аудитории Палатаи ҳисоб

1. Палатаи ҳисоб кори худро мутобиқи самтҳои асосии фаъолият, нақшаи солона, нақшаҳои корӣ барои таъмини иҷрои вазифаҳои Палатаи ҳисоб бо назардошти дастуру супоришҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дархости Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ташкил менамояд. Татбиқи нақша бо пайдарҳамии арзёбии натиҷаҳои аудитҳои молиявӣ, мутобиқат ва самаранокӣ амалӣ карда мешавад.

2. Палатаи ҳисоб нақшаи сесолаи стратегии аудитро тартиб медиҳад, ки дар он аудити дар ин давра гузарондашаванда барои ҳар сол ва захираҳои инсонӣ барои иҷрои корҳои нақшавӣ муфассал дарҷ карда мешаванд. Нақшаи аудити стратегӣ ҳар сол таҷдид карда мешавад.

3. Нақшаи стратегӣ вақти ҷудошударо барои корҳои иловагии аудиторӣ дар бар мегирад, ки зимни таҳияи нақша пешбинӣ нашудаанд.

4. Нақшаҳои солонаи аудит аз нақшаи стратегии аудит дар қисмате, ки дар ҷараёни аудити ҳисоботи молиявии солона дар давоми соли ҷорӣ гузаронда мешавад, иборат мебошанд.

5. Палатаи ҳисоб нақшаи умумии чорабиниҳои аудиториро барои соли оянда (нақшаи солона) таҳия менамояд, ки дар он объекти аудит (зерсохторҳои объект), намудҳои фаъолияти он, мавзуъ, мақсад ва давраи аудит, инчунин муҳлати гузарондани аудит нишон дода мешаванд.

6. Нақшаҳои стратегӣ ва солонаи аудит аз ҷониби аъзои ҳайати мушовара ва сардори раёсати мустақил таҳия гардида, аз ҷониби ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб тасдиқ карда мешаванд.

7. Палатаи ҳисоб ҳуқуқ дорад бо супориши Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, дархости мақомоти қонунгузор ё иҷроия, инчунин бо қарори асосноки мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар доираи парвандаи ҷиноятии оғозгардида ва таъйиноти суд чорабиниҳои ғайринақшавӣ гузаронад.

Моддаи 33. Марҳилаҳои чорабиниҳои аудитории Палатаи ҳисоб

1. Палатаи ҳисоб чорабиниҳои аудитории иборат аз марҳилаҳои зеринро амалӣ менамояд:

1) омодагӣ ба чорабиниҳои аудиторӣ;

2) гузарондани чорабиниҳои аудиторӣ дар объекти аудит;

3) омода намудани ҳисобот, хулоса ва тавсия аз натиҷаи аудит.

2. Палатаи ҳисоб сифати чорабиниҳои аудиторӣ, инчунин татбиқи натиҷаҳои аудит ва тавсияҳоро ҷиҳати бартараф намудани камбудиҳои муайянгардида назорат менамояд.

3. Ҳангоми муайян намудани мавзуъ ва намуди чорабинии аудиторӣ, ки дар асоси баҳодиҳӣ амалӣ мешавад, Палатаи ҳисоб меъёрҳои зеринро ба инобат мегирад:

1) муҳиммияти мавзуи чорабинии аудиторӣ;

2) дараҷаи хавф, ки ба фаъолияти объект хос аст;

3) муҳлати аз лаҳзаи анҷом ёфтани чорабинии қаблӣ гузашта;

4) ҳаҷми воситаҳои буҷетии ба объекти аудит ё барномаи мазкур ҷудогардида;

5) камбудиҳо дар низоми идоракунии дохилӣ, ки дар ҷараёни аудити қаблӣ аз ҷониби Палатаи ҳисоб ё мақомоти назоратии дигар муайян карда шудаанд.

4. Барои ҳар як чорабинии аудиторӣ барнома таҳия ва тасдиқ гардида, дар асоси фармоиши раиси Палатаи ҳисоб оид ба гузарондани аудит ва дар муҳлати муайянгардида амалӣ карда мешавад.

Моддаи 34. Даврияти гузарондани аудит

1. Ташхиси лоиҳаи буҷети давлатӣ барои соли молиявии навбатӣ ва дурнамои нишондиҳандаҳои он барои ду соли минбаъда, аудити ҳисоботи маҷмуии солонаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи иҷрои буҷети давлатӣ дар соли молиявии гузашта, ҳисоботи молиявии маҷмуии солонаи тақсимкунандагони асосии воситаҳои буҷетӣ, лоиҳаҳои сармоягузорӣ, барномаҳои давлатӣ ва аудити объектҳои дорои аҳамияти ҷумҳуриявӣ, ҳамасола гузаронда мешавад.

2. Аудити фаъолияти субъектҳои хоҷагидори давлатӣ ва гирандагони воситаҳои буҷетӣ на камтар аз як маротиба дар ду сол гузаронда мешавад.

Моддаи 35. Усулҳои амалигардонии чорабиниҳои аудитории Палатаи ҳисоб

1. Усулҳои амалигардонии чорабиниҳои аудиторӣ аз гузарондани аудит, таҳлил, ташхис, таҳқиқ, арзёбӣ, санҷиш ва мониторинг иборат аст.

2. Аудит бо мақсади арзёбии ҳамаҷонибаи фаъолияти объекти аудит гузаронда мешавад, ки дар арзёбии ҳуҷҷатӣ ва воқеии қонунӣ будани амалиёти молиявӣ ва хоҷагидории амалигардида, эътимоднокӣ ва дурустии инъикоси онҳо дар ҳисоботи муҳосибӣ (молиявӣ) ва буҷетӣ ифода меёбад.

3. Таҳлил бо мақсади омӯзиши ҷанбаҳо, махсусиятҳо, қисмҳои таркибии мавзуи фаъолияти объекти аудит ва ба низом даровардани натиҷаҳои он амалӣ карда мешавад.

4. Таҳқиқ бо мақсади таҳлил ва арзёбии ҳолати соҳаи муайяни фаъолияти объекти аудит анҷом дода мешавад.

5. Фаъолияти ташхисию таҳлилӣ бевосита дар ҷараёни гузарондани чорабиниҳои ташхисию таҳлилӣ оид ба масъалаҳои муҳимми низоми молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ташаккул ва иҷрои буҷети давлатӣ, инчунин ба воситаи омӯзиши сабабу оқибатҳои вайронкуниҳо ва камбудиҳо, ки дар натиҷаи чорабиниҳои гузарондашудаи ташхисию таҳлилӣ муайян гардидаанд, амалӣ карда мешавад.

6. Оид ба натиҷаҳои ташхис, таҳлил ва таҳқиқ хулоса тартиб дода мешавад.

7. Санҷиш бо мақсади тадқиқи ҳуҷҷатии амалҳо (амалиётҳо)-и алоҳида ё самти муайяни фаъолияти молиявии объекти аудит дар давраи муайян гузаронда шуда, хусусияти фаврӣ дорад ва оид ба натиҷаи он санад тартиб дода мешавад.

8. Мониторинг барои ҷамъоварӣ ва таҳлили иттилоот дар бораи мавзуъ ва фаъолияти объекти аудит мунтазам гузаронда мешавад.

9. Палатаи ҳисоб натиҷаи аудити гузарондашударо таҳлил карда, сабабу оқибатҳои ихтилоф ва қоидавайронкуниҳои муайяншударо дар раванди ташаккул ва иҷрои даромадҳо ва хароҷоти буҷети давлатӣ, фондҳои мақсадноки давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон тадқиқ ва ҷамъбаст менамояд.

10. Фаъолияти иттилоотии Палатаи ҳисоб тавассути фиристодани ҳисобот ва хулоса ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба натиҷаи аудити гузарондашуда ва мунтазам пешниҳод намудани иттилоот дар бораи фаъолияти худ ба воситаҳои ахбори омма амалӣ карда мешавад.

Моддаи 36. Огоҳкунӣ дар бораи аудити гузарондашаванда

1. Палатаи ҳисоб оид ба иҷрои нақшаи чорабиниҳои аудиторӣ ба роҳбари объекти аудит ба таври хаттӣ хабар дода, ҳуқуқ дорад ҷиҳати омӯзиш ва арзёбии пешакӣ ҳуҷҷатҳои дахлдори муҳосибию молиявӣ ва омориро дархост намояд ва онҳоро гирад.

2. Палатаи ҳисоб на дертар аз 5 рӯзи корӣ роҳбари объекти аудитро дар бораи санаи оғози аудит ва давомнокии он расман огоҳ менамояд.

3. Роҳбарияти объекти аудит пас аз гирифтани дархост ва огоҳинома уҳдадор аст барои омӯзиш ҳуҷҷатҳои дархостшударо пешниҳод намуда, ҷиҳати таъмини шароити мувофиқи корӣ ба корманди Палатаи ҳисоб, инчунин дастрас намудани маълумоти зарурие, ки ба мақсад ва мавзуи аудит бевосита алоқаманд аст, чораҳо андешад.

4. Агар сараудитори барои аудити мазкур масъул бо асосҳои кофӣ зарур шуморад, ки огоҳкунии пешакӣ барои расидан ба мақсади аудит халал расонда метавонад, огоҳкунии пешакӣ анҷом дода намешавад. Дар ин сурат сараудитор ба роҳбари объекти аудит мактуби раиси Палатаи ҳисобро дар бораи гузарондани аудит бо талаби бетаъхир андешидани чораҳо вобаста ба пешниҳоди ҳуҷҷатҳо ва иттилооти зарурӣ месупорад.

Моддаи 37. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои роҳбари объекти аудити Палатаи ҳисоб

1. Роҳбари объекте, ки дар он аудит гузаронда мешавад, ҳуқуқ дорад:

1) бо сана, номгӯйи мавзуъ, давра ва давомнокии чорабинии аудиторӣ, натиҷаи он, хулоса ва тавсияҳо (агар мавҷуд бошанд) шинос шавад;

2) ба огоҳиномаи хаттӣ оид ба ҳама гуна тағйирот дар муҳлат ё тамдиди он шинос шавад ва дар ҳолати беасос будан тибқи тартиби муқарраргардида ба суд муроҷиат кунад;

3) ба корманди Палатаи ҳисоб, ки ҳуҷҷати дахлдорро барои гузарондани аудит пешниҳод накардааст, дастрасиро ба ҳуҷҷатҳо ва маълумоти дигар иҷозат надиҳад;

4) ҷуброни зарари дар натиҷаи фаъолияти ғайриқонунии корманди Палатаи ҳисоб расонидашударо талаб намояд;

5) оид ба амали ғайриқонунии корманди Палатаи ҳисоб ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва раиси Палатаи ҳисоб хабар диҳад.

2. Роҳбари объекте, ки дар он аудит гузаронда мешавад ё шахсони мансабдори он уҳдадоранд:

1) ба корманди Палатаи ҳисоб маълумот ва ҳуҷҷатҳои дархостшударо дар давраи гузарондани аудит пешниҳод намуда, эътимоднокӣ, дурустӣ ва пуррагии онро таъмин намоянд;

2) ба фаъолияти корманди Палатаи ҳисоб дахолат накунанд, ӯро ба иштибоҳ наандозанд, ба ҷараёни аудит халал нарасонанд ё доираи онро маҳдуд накунанд;

3) ба корманди Палатаи ҳисоб барои гузарондани аудит ва омӯзиши ҳуҷҷатҳо дар вақти корӣ, бе қатъ намудани фаъолияти объекти аудит, иҷозат диҳанд;

4) тавсияи Палатаи ҳисобро мавриди баррасӣ қарор дода, дар муҳлати то як моҳ аз чораҳои андешидашуда тариқи хаттӣ хабар диҳанд.

3. Роҳбари объекти аудит ё шахсони мансабдори он барои пешниҳод накардани маълумот ва ҳуҷҷатҳо ё эҷоди монеаҳо барои сари вақт пешниҳод кардани иттилоот ё ҳуҷҷатҳои зарурии дархосткардаи Палатаи ҳисоб, инчунин пешниҳоди маълумоти бардурӯғ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 38. Ҷалб кардани коршиносони беруна

1. Палатаи ҳисоб барои мусоидат дар гузарондани чорабиниҳои аудиторӣ ҳангоми зарурат ба дониши махсус дар соҳаи илм, техника, фарҳанг ё касбу ҳунар метавонад аз хизматрасонии коршиносони беруна ва мутахассисони мақомоти давлатӣ истифода барад.

2. Маблағи хизматрасонии коршиносони беруна аз ҳисоби сметаи хароҷоти Палатаи ҳисоб пардохт карда мешавад.

3. Интихоби коршиносони беруна мутобиқи тартиби тасдиқнамудаи ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб амалӣ карда мешавад.

Моддаи 39. Методологияи аудит

1. Палатаи ҳисоб барои амалигардонии фаъолияти аудиторӣ методологияи мувофиқ ва стандартҳои аудитро, ки санадҳои меъёрии дохилӣ ба шумор мераванд, аз ҷумла:

1) стандартҳои аудит бо назардошти таҷрибаи пешрафтаи байналмилалӣ ва стандартҳои байналмилалӣ дар соҳаи аудит ва ҳисоботи молиявӣ;

2) қоидаҳои татбиқи стандартҳои аудит, тартиби ташкил ва амалӣ намудани чорабиниҳои аудиторӣ;

3) стандарт ва тартиби банақшагирӣ, ташкил ва амалӣ намудани фаъолияти аудиторӣ, омода намудани ҳисобот ва хулоса аз натиҷаи аудитро мустақилона бо тартиби пешбинишуда ба ҳар намуди аудит муқаррар менамояд.

2. Иҷрои талаботи методологияи аудит ва стандартҳои аудит барои кормандони Палатаи ҳисоб ҳатмӣ мебошад.

Моддаи 40. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои корманди Палатаи ҳисоб ҳангоми гузарондани аудит, дастрасӣ ба ҳуҷҷатҳо ва бартараф намудани камбудиҳои муайянгардида

1. Аудит аз тарафи кормандони Палатаи ҳисоб гузаронда мешавад, ки ба он сараудитор ё сардори раёсати мустақил роҳбарӣ менамояд.

2. Корманди Палатаи ҳисоб ҳангоми иҷрои ваколатҳои худ, дар сурати доштани ҳуҷҷати тасдиқкунандаи иҷозат (фармоиш ё шаҳодатнома), барои гузарондани аудит ҳуқуқ дорад:

1) ба анбор, иншооти нигоҳдорӣ, биноҳои саноатӣ ва биноҳои дигар, мақомоти давлатӣ, қисмҳо ва воҳидҳои низомӣ, инчунин корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигаре, ки аз буҷети давлатӣ маблағгузорӣ мешаванд ё захираҳои давлатиро истифода менамоянд, бо риояи тартиби муқарраргардида ворид шавад;

2) ба ҳуҷҷатҳои аввалия, ки фаъолияти молиявӣ ва хоҷагидориро инъикос мекунанд, феҳристҳои бақайдгирӣ, тавозун ва суратҳисобҳо, маводи оморӣ, санаду хулосаи мақомоти назоратӣ ва воҳидҳои аудити дохилӣ, сметаҳои хароҷотӣ, қарордодҳо, фармонҳо, фармоишҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, мукотибот ва ҳуҷҷатҳои корӣ, ҳомилҳои коғазӣ ва электронӣ, ки нусхаи асл ба шумор мераванд ва ҳуҷҷатҳои дорои сирри давлатӣ ва сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда, бо риояи қонун, дастрасии бемаҳдуд дошта бошад;

3) дар ҳолати зарурӣ аз шахсони масъули объекти аудит тавзеҳоти шифоҳӣ, хаттӣ ва маълумотро оид ба масъалаҳои марбут ба ин аудит гирад;

4) дар ҳолатҳои ҷой доштани хавфи ҷиддии мавҷудияти қоидавайронкунӣ бо огоҳии сараудитори самти фаъолият дар асоси фармоиши раиси Палатаи ҳисоб ё муовини раис корманд метавонад муваққатан нусхаи аслии ҳуҷҷатҳо, аз ҷумла бастаи ҳуҷҷатҳои дорои маълумоти дахлдорро гирад. Дар ин ҳолат ба объекти аудит бояд рӯйхати иттилоот ва таҷҳизоти гирифташуда, инчунин нусхаи ҳуҷҷатҳо пешниҳод карда шаванд;

5) нигоҳдории арзишҳои моддии объекти аудитро, новобаста ба он ки дар бинои худи объект ё дар нигоҳдорӣ ё истифодаи объекти дигар мебошанд, мавриди арзёбӣ қарор диҳад;

6) вобаста ба арзёбии истифодаи мақсаднок ва самараноки воситаҳои буҷетӣ ва захираҳои давлатӣ дар корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқӣ, ки маблағҳои буҷетиро истифода менамоянд, дар ҳолати ҷой доштани хавф ва камбудиҳои молиявӣ аудити мутақобила гузаронад;

7) аз шахсони масъул тавзеҳот ва маълумоти заруриро вобаста ба аудит гирад, инчунин пешниҳоди маълумотро дар шакли ҷадвал ва рӯйхати ҳуҷҷатҳои ба мавзуи аудит дахлдор талаб намояд.

3. Агар шахси масъули объекти аудит, ки дар он Палатаи ҳисоб аудит мегузаронад, барои пешниҳоди ҳуҷҷатҳои дархостшуда ва дастрасӣ ба онҳо ба корманди ваколатдори Палатаи ҳисоб монеъ шавад, корманди ваколатдор оид ба ин ҳолат фавран роҳбарияти худро дар шакли хаттӣ огоҳ месозад.

4. Корманди Палатаи ҳисоб пас аз анҷоми аудит бояд роҳбари объектро аз натиҷаи аудит шинос намуда, дар мавриди розӣ будани ӯ бо хулоса ва натиҷаи аудит, дар ҳисобот ва хулосаи аудит имзои худро гузорад. Ҳангоми розӣ набудани роҳбари объект бо натиҷаи аудит, рад кардани баимзорасонии ҳисобот ва хулосаи аудит корманди барои гузарондани аудит масъул бо иштироки аъзои комиссия санад тартиб дода, дар он имзо мегузоранд. Роҳбари объект бояд ба таври хаттӣ сабаби рад кардани баимзорасонии ҳисобот ва хулосаи аудитро асоснок намояд.

5. Агар аз роҳбарияти объекте, ки дар он аудит гузаронда шудааст, то муҳлати муқарраршуда ба эроду тавсияҳо ҷавоб пешниҳод нагардад ё он мақсади худро дар бораи пурра ё қисман ислоҳ кардани камбудиҳои муайянгардида изҳор намояд, дар ин маврид сараудитор нусхаи хотимавии хулосаро омода намуда, ба он ҷавоби объекти аудитшударо (агар он мавҷуд бошад) замима мекунад ва онро барои баррасӣ ба ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб пешниҳод менамояд.

6. Бо мақсади назорати иҷрои тавсияҳои пешниҳоднамудаи Палатаи ҳисоб ва бартараф намудани камбудиҳои муайянгардида корманд арзёбии минбаъдаи иҷрои тавсияҳо ва бартараф намудани камбудиҳоро амалӣ менамояд.

7. Агар корманди Палатаи ҳисоб дар ҷараёни чорабиниҳои аудиторӣ муайян намояд, ки тавсияҳои қаблии Палатаи ҳисоб аз тарафи объекти аудит пурра ё қисман иҷро нашудаанд ва камбудиҳои муайянгардида бартараф нагаштаанд, ӯ дар ин хусус сараудиторро хабардор менамояд ва хулосаи сараудитор оид бо ҳолатҳои мазкур барои баррасӣ ба ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб пешниҳод карда мешавад.

8. Корманди Палатаи ҳисоб ҳангоми иҷрои ваколатҳои худ уҳдадор аст:

1) қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кодекси одоби корманди Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон, меъёрҳои эътирофнамудаи байналмилалии аудит ва стандартҳои аудити Палатаи ҳисобро риоя намояд;

2) ҳангоми гузарондани чорабиниҳои аудиторӣ ба фаъолияти объекти аудит дахолат накунад;

3) маълумоти дорои сирри бонкӣ ва сирри дигари бо қонун ҳифзшавандаро, ки ба ӯ дар натиҷаи аудит тибқи риояи қонун дастрас шудааст, ифшо накунад. Нисбат ба тамоми маълумоте, ки ҳангоми аудит ба ӯ муайян гардидааст, ҳамчун маълумоти махфӣ муносибат карда, бо корманди объекти аудит танҳо он масъалаҳоеро муҳокима намояд, ки ба аудит муносибати мустақим доранд;

4) дар сурати дар объекти аудит муайян гардидани ҳолатҳои азонихудкунӣ ё исрофкорӣ, дар давраи аудит ё дар муҳлати муқарраршуда ҷуброн накардани зарари расондашуда фавран санад тартиб дода, бо гузориши хаттӣ маводи чорабинии аудиториро барои ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ фиристодан ба роҳбарият пешниҳод намояд.

Моддаи 41. Хулосаи аудиторӣ

1. Хулосаи аудиторӣ дар асоси далелҳои аз натиҷаи аудит ҷамъовардашуда оид ба ҳисоботи солонаи молиявӣ, эътимоднокӣ ва холисона будани вазъи молиявӣ, мутобиқати фаъолияти объекти аудит ба талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва самаранокии он таҳия гардида, аз ҷониби ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб тасдиқ карда мешавад.

2. Хулосаи Палатаи ҳисоб оид ба асоснокии лоиҳаи буҷети давлатӣ ва ҳисоботи маҷмуии солонаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи иҷрои буҷети давлатӣ тибқи стандартҳои аудити Палатаи ҳисоб таҳия ва пешниҳод карда мешаванд.

Моддаи 42. Уҳдадорӣ барои иҷрои талаботи қонунии корманди Палатаи ҳисоб

Талаботи қонунии корманди Палатаи ҳисоб вобаста ба иҷрои ваколатҳои хизматӣ ҳангоми гузарондани аудит ва чорабиниҳои ташхисию таҳлилӣ барои мақомоти давлатӣ, инчунин корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, новобаста ба тобеият ва шакли ташкилию ҳуқуқӣ, ҳатмӣ мебошад.

Моддаи 43. Тартиби нигоҳдории ҳуҷҷатҳо

Муҳлат ва шароити нигаҳдории нусхаҳои аслии хулоса, ҳисобот ва ҳуҷҷатҳои дигари аудиторӣ аз ҷониби Палатаи ҳисоб тибқи Қонуни мазкур ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

БОБИ 6. ФАЪОЛИЯТИ МОЛИЯВИИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ

Моддаи 44. Маблағгузории Палатаи ҳисоб

1. Палатаи ҳисоб аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ва манбаъҳои дигари бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манънагардида маблағгузорӣ карда мешавад.

2. Палатаи ҳисоб ҳамасола лоиҳаи сметаи хароҷоти фаъолияташро мустақилона таҳия менамояд.

Моддаи 45. Молу мулки Палатаи ҳисоб

Бино, воситаҳои нақлиёт, иншооти коммуникатсионӣ ва молу мулки давлатии дигаре, ки барои таъмини фаъолияти Палатаи ҳисоб заруранд ва таҳти идораи оперативии Палатаи ҳисоб қарор доранд, наметавонанд бо мақсадҳои дигар истифода шаванд.

БОБИ 7. ҲАМКОРИИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ БО МАҚОМОТИ ДАВЛАТӢ ВА БАЙНАЛМИЛАЛӢ

Моддаи 46. Ҳамкории Палатаи ҳисоб бо мақомоти давлатӣ

1. Палатаи ҳисоб барои иҷрои вазифаҳои худ бо мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, назоратӣ, вазорату идораҳо ва воҳидҳои аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти андоз ва гумрук ҳамкорӣ менамояд.

2. Барои амалӣ намудани чунин ҳамкорӣ Палатаи ҳисоб ҳуқуқ дорад тамоми ҳуҷҷатҳои зарурӣ, хулосаҳои мақомоти назоратӣ ва аудити дохилиро ба даст оварад, бо кормандони онҳо машварат гузаронад ва мубодилаи маълумот намояд.

Моддаи 47. Ҳамкории байналмилалии Палатаи ҳисоб

1. Палатаи ҳисоб дар доираи ваколатҳои худ бо тартиби муқарраргардида ҳамкории байналмилалиро бо мақомоти аудити давлатҳои дигар амалӣ менамояд.

2. Барои ноил шудан ба ин ҳадаф Палатаи ҳисоб метавонад:

1) дар расондани ёрии бевоситаи иттилоотӣ, ташкилӣ, ҳуқуқӣ ва ёрии дигар, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ё шартномаҳои байналмилалӣ манъ накардаанд, ширкат варзад;

2) омӯзиши таҷрибаи пешқадами мақоми аудити давлатҳои хориҷӣ, расондани кумак ва истифодаи он дар такмили ихтисоси кормандон, инчунин таҳқиқоти илмӣ дар соҳаи аудити берунаро амалӣ намояд;

3) бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон лоиҳаҳои созишномаҳои байналмилалиро ба имзо расонад ва ба созишномаҳо тағйиру иловаҳо ворид намояд;

4) ҳамкориҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ намояд.

БОБИ 8. ҲИСОБОТДИҲӢ ОИД БА ФАЪОЛИЯТИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ

Моддаи 48. Ҳисоботи солона оид ба фаъолияти аудитории Палатаи ҳисоб

Палатаи ҳисоб ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон то 1 апрели соли молиявии навбатӣ оид ба фаъолияти аудитории худ ҳисоботи ҷамъбастӣ пешниҳод менамояд.

Моддаи 49. Ҳисоботи махсус

Палатаи ҳисоб ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳое, ки қабули чораҳои таъхирнопазирро талаб менамоянд, хулосаҳои аудиторӣ пешниҳод менамояд.

Моддаи 50. Ҳисоботи солона оид ба фаъолияти Палатаи ҳисоб

1. Палатаи ҳисоб ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон то 1 апрели соли молиявии навбатӣ ҳисобот дар бораи фаъолияти Палатаи ҳисоб пешниҳод менамояд.

2. Ҳисоботи мазкур маълумоти зеринро дар бар мегирад:

1) масъалаҳои кадрӣ;

2) такмили ихтисоси кормандон;

3) такмили методологӣ;

4) татбиқи технологияҳои иттилоотӣ;

5) масъалаҳои маблағгузории Палатаи ҳисоб.

Моддаи 51. Нашри ҳисоботи аудиторӣ

Палатаи ҳисоб тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоботи аудитории худро дар воситаҳои ахбори омма нашр мекунад, аз ҷумла дар сомонаи расмии худ ҷойгир менамояд.

БОБИ 9. АУДИТИ ҲИСОБОТИ СОЛОНАИ МОЛИЯВӢ ВА БАҲОДИҲИИ СИФАТИ АУДИТИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ

Моддаи 52. Аудити ҳисоботи солонаи молиявии Палатаи ҳисоб

1. Фаъолияти молиявии Палатаи ҳисоб дар ду сол як маротиба аз ҷониби ширкати аудитории касбӣ, ки онро комиссия аз рӯйи натиҷаи озмун интихоб мекунад, мавриди аудити молиявӣ қарор дода мешавад. Комиссияро раиси Палатаи ҳисоб дар ҳайати на кам аз панҷ нафар таъсис медиҳад.

2. Вазифаҳои ширкати аудитории касбӣ омода кардани хулоса оид ба арзёбии риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии дахлдор ҳангоми хароҷоти воситаҳои буҷетӣ дар Палатаи ҳисоб мебошад.

3. Хулосаи ширкати аудитории касбӣ дар ҷаласаи ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб баррасӣ карда мешавад.

4. Пардохти ҳаққи хизматрасонии ширкати аудитории касбӣ аз ҳисоби маблағҳое, ки дар сметаи хароҷоти Палатаи ҳисоб пешбинӣ шудаанд, амалӣ карда мешавад.

Моддаи 53. Баҳодиҳии мустақили берунаи сифати аудити гузарондаи Палатаи ҳисоб

1. Ба сифати аудите, ки Палатаи ҳисоб гузарондааст, на камтар аз як маротиба дар панҷ сол бо тартиби муқаррарнамудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон баҳо дода мешавад.

2. Баҳодиҳӣ аз ҷониби аудити байналмилалии берунаи давлатӣ, ки ваколаташ ба Палатаи ҳисоб баробар аст, гузаронда шуда, хулосаи он ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мегардад.

БОБИ 10. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 54. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 55. Аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон" аз 28 июни соли 2011 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2011, №6, мод. 460; с. 2017, №5, қ.1, мод. 282, мод. 283) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 56. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

аз 22 июни соли 2023, № 1977
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон	1977	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ПАЛАТАИ ҲИСОБИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	22.06.2023	Амалкунанда	word pdf zip

МИЗИ МУДАВВАРИ ДОХИЛИИДОРАВӢ ДАР МАВЗӮИ «НАҚШИ ҲИЗБИ ХАЛҚИИ ДЕМОКРАТИИ ТОҶИКИСТОН ДАР ТАҲКИМИ ҲУҚУҚУ ОЗОДИҲОИ ИНСОН»

^-A A ⁺A

9 декабри соли 2020 дар толори Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бахшида ба 26-умин солгарди таъсисёбии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон ва Рӯзи умумиҷаҳонии ҳуқуқи инсон мизи мудаввари дохилиидоравӣ дар мавзӯи «Нақши Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар таҳкими ҳуқуқу озодиҳои инсон» баргузор гардид, ки дар кори он роҳбарият ва кормандони Марказ, инчунин намояндагони Кумитаи иҷроияи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар ноҳияи Шоҳмансури шаҳри Душанбе иштирок намуданд.

Нахуст роҳбарияти Марказ ва меҳмонон ҳозиринро ба муносибати санаҳои муҳим – Рӯзи умумиҷаҳонии ҳуқуқи инсон ва 26-солагии таъсисёбии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон кормандонро таҳният гуфта, нақши Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистонро дар таҳкими ҳуқуқу озодиҳои инсон, рушди демократия, гуногунандешии сиёсӣ, пешрафти ҷомеа ва баланд бардоштани сатҳи зиндагии аҳолӣ таъкид намуданд.

Ҳамзамон, матни табрикоти Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз ҷониби директори Марказ қироат карда шуд.

Дар мизи мудаввар зикр гардид, ки Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон ҳамчун як неруи бузурги сиёсӣ, созанда, бунёдкор ва пешбарандаи ҷомеа дар тули 26 соли фаъолияти худ баҳри рушди давлат, мустаҳкамнамоии пояҳои сиёсии он, пешрафти ҷомеа ва баланд бардоштани сатҳи некӯаҳволии мардум воқеан корҳои бузургу назаррасеро анҷом додааст. Таъсисёбии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистонро низ ба сифати дастоварди бузурги сиёсии даврони соҳибистиқлолӣ метавон арзёбӣ намуд, зеро ин Ҳизб бо мақсади таҳкими давлатдории навин ва таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсону шаҳрванд ба фазилатҳои баланди сиёсӣ, сифатҳои наҷиби ахлоқӣ ва маърифати пурсамари маънавии аъзояш такя намуда, кӯшишу ғайрат ва донишу идроки онҳоро барои мустаҳкам намудани истиқлолияти сиёсию иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистон сафарбар менамояд.

Барои фаъолияти пурсамар дар татбиқи ҳадафҳои оинномавии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар вазъияти тантанавӣ ба директори Марказ, раиси Ташкилоти ибтидоии ҳизбии “Қонунгузорӣ” Саидзода Иззатулло Ҳабибулло Ифтихорномаи Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар шаҳри Душанбе тақдим гардид.

Илова бар ин, маърӯзачиён дар баромадҳои худ оид ба муҳиммияти Эъломияи ҳуқуқи башар, ки 10 декабри соли 1948 аз ҷониби Ассамблеяи генералии Созмони Милали Муттаҳид қабул гардидааст, нақши таърихӣ ва аҳамияти он дар ташаккул ва рушди ҳуқуқи инсон, риоя ва ҳимояи он дар ҷаҳон, инчунин тибқи Конститутсия арзиши олӣ эътироф гардидани инсон ва ҳуқуқу озодиҳои ӯ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, воситаҳои ҳимояи ҳуқуқи инсон ва паҳлӯҳои дигари мавзӯи мазкур ибрози назар намуданд.

Дар охир вобаста ба мавзӯъҳои баррасишуда музокирот сурат гирифт.

Нигористон:

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

Русский

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.