ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ МОҲИПАРВАРӢ, МОҲИГИРӢ ВА ҲИФЗИ ЗАХИРАҲОИ МОҲӢ**

Бо қарори Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 15 июни соли 2022, № 747 қабул гардидааст

Бо қарори Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 15 июли соли 2022, № 295 ҷонибдорӣ гардидааст

Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятиро дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ танзим намуда, ба таъмини аҳолӣ бо моҳӣ ва маҳсулоти коркардшудаи он равона гардидааст.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **моҳипарварӣ** - фаъолият оид ба парвариш, нигоҳдорӣ, истеҳсоли моҳӣ ва маҳсулоти коркардшудаи он, беҳсозии сифати намудҳои захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиӣ ё сунъии об;

2) **объектҳои моҳипарварӣ** - моҳӣ, инчунин растаниҳои обӣ, ки дар объектҳои табиӣ ё сунъии об парвариш карда мешаванд;

3) **маҳсулоти моҳӣ** - маҳсулоти ғизоӣ ва маҳсулоти дигари аз моҳӣ ҳосилшаванда;

4) **моҳипарварӣ дар объектҳои табиии об** - маҷмуи тадбирҳои таъмини раванди такрористеҳсолкунии захираҳои моҳӣ дар дарёҳо, кӯлҳо ва обанборҳо, инчунин қитъаҳои алоҳидаи онҳо;

5) **моҳипарварӣ дар ҳавзҳои сунъӣ** - парвариши моҳӣ дар ҳавзҳои барои ин мақсадҳо махсус бунёдшуда, ки дар онҳо раванди истеҳсолот аз парвариши моҳӣ аз тухмӣ то моҳии молӣ идора карда мешавад;

6) **моҳипарварии молӣ** - фаъолияти соҳибкорӣ оид ба нигоҳдорӣ ва парвариши моҳӣ дар объектҳои табиӣ ё сунъии об бо мақсади фурӯши минбаъдаи он;

7) **моҳипарварии ҳаваскорӣ** - парвариши моҳӣ бо мақсади истеъмоли шахсӣ ва истироҳат, инчунин қонеъ гардонидани талаботи эстетикӣ;

8) **хоҷагиҳои моҳипарварӣ** - шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки ба парвариш ва такрористеҳсолкунии захираҳои моҳӣ, моҳидорӣ, инчунин коркард ва фурӯши маҳсулоти моҳӣ машғул мебошанд;

9) **инфрасохтори моҳипарварӣ** - қитъаи замин, объектҳои сохтмони асосӣ, иншоот, аз ҷумла иншооти ёрирасон, дастгоҳ ва таҷҳизот, ҷазираҳои сунъӣ ва молу мулки дигар, ки барои таъмини фаъолият дар соҳаи моҳипарварӣ истифода бурда мешаванд;

10) **намуди моҳӣ** - гурӯҳи устувори моҳӣ, ки сифати муайяни муфид дорад ва бо аломату хусусиятҳои алоҳидаи ирсии худ фарқ мекунад;

11) **селаи моҳии наслдеҳ** - гурӯҳҳои синну соли гуногуни намуди моҳӣ, ки бо мақсадҳои такмили хусусиятҳои ирсӣ, такрористеҳсолкунӣ, баланд бардоштани маҳсулнокӣ ва нигоҳдории захираҳои моҳӣ истифода мешаванд;

12) **мутобиқкунонии моҳӣ** - маскунгардонии намудҳои моҳии арзишнок дар объектҳои об ва таъмини шароити мусоид барои худафзоишёбии он;

13) **Феҳристи давлатии хоҷагиҳои моҳипарварӣ** - махзани иттилоотӣ дар бораи хоҷагиҳои моҳипарварӣ, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба парвариш, нигоҳдорӣ, истеҳсоли моҳӣ ва маҳсулоти коркардшудаи он, беҳсозии сифати намудҳои захираҳои моҳӣ машғул мебошанд;

14) **моҳигирӣ** - фаъолият оид ба сайди моҳӣ ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият оид ба қабул, коркард, интиқол, нигоҳдорӣ ва истеҳсоли маҳсулоти моҳӣ;

15) **моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ** - сайди моҳӣ бо мақсадҳои истеъмоли шахсӣ, истироҳат ва гузаронидани мусобиқаҳои варзишӣ;

16) **моҳии молӣ** - моҳии парваришшуда, ки вазни молӣ дорад ва ҳамчун маҳсулоти ғизоӣ фурӯхта мешавад;

17) **ҳифзи захираҳои моҳӣ** - тадбирҳо оид ба нигоҳдорӣ ва барқарорсозии захираҳои моҳӣ, ки дар асоси корҳои илмию таҳқиқотӣ, такрористеҳсолкунӣ, истифодаи оқилонаи захираҳои биологии обӣ ва ҳифзи муҳити зисти онҳо амалӣ карда мешаванд;

18) **мониторинги давлатии захираҳои моҳӣ** - низоми чорабиниҳо, ки раванди мушоҳида, омӯзиш ва баҳисобгирии захираҳои моҳиро дар объектҳои табиии об дар бар мегирад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Вазифаҳои Қонуни мазкур

Вазифаҳои Қонуни мазкур аз инҳо иборат мебошанд:

1) таъмини бозори истеъмолӣ бо маҳсулоти моҳӣ;

2) такрористеҳсолкунӣ, афзунгардонӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ;

3) такмили раванди технологии истеҳсол, нигоҳдорӣ ва фурӯши маҳсулоти моҳӣ;

4) танзими муносибатҳои иқтисодӣ вобаста ба истеҳсол, нигоҳдорӣ ва фурӯши маҳсулоти моҳӣ;

5) назорати давлатии муомилоти маҳсулоти моҳӣ.

6) пешгирии риоя накардани қоидаҳои моҳигирӣ ва сайди ғайриқонунии моҳӣ;

7) пешгирии ифлосшавии муҳити зисти моҳӣ аз партовҳои моддаҳои хатарнок ва зараровар.

Моддаи 4. Объектҳои оби соҳаи моҳипарварӣ ва моҳигирӣ

1. Объектҳои табиӣ ё сунъии об, инчунин қитъаҳои алоҳидаи онҳо объектҳои обе мебошанд, ки барои пешбурди фаъолият дар соҳаи моҳипарварӣ ва моҳигирӣ истифода бурда мешаванд.

2. Ҳавзи моҳипарварӣ дар асоси аризаи соҳибмулк ҳамчун объекти оби дорои аҳамияти моҳипарварӣ ба Феҳристи давлатии хоҷагиҳои моҳипарварӣ дохил карда мешавад.

Моддаи 5. Хусусиятҳои истифодабарии қитъаҳои замин бо мақсадҳои моҳипарварӣ

1. Бо мақсадҳои моҳипарварӣ қитъаҳои замини ишғолнамудаи объектҳои об (сойҳо, ҳавзҳо, аз ҷумла ҳавзҳои сунъии барои моҳипарварӣ бунёдшуда) истифода мешаванд.

2. Қитъаҳои замин барои сохтмони объектҳои асосӣ ва ёрирасон бо мақсадҳои моҳипарварӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба замин дода мешаванд.

БОБИ 2. ТАНЗИМИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ МОҲИПАРВАРӢ, МОҲИГИРӢ ВА ҲИФЗИ ЗАХИРАҲОИ МОҲӢ

Моддаи 6. Принсипҳои танзими давлатӣ дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

Танзими давлатии муносибатҳо дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:

1) самаранокии моҳипарварӣ;

2) ҳифзи муҳити зист ва захираҳои моҳӣ;

3) дастгирии давлатии рушди моҳипарварӣ;

4) иштироки шаҳрвандон ва ташкилотҳои ҷамъиятӣ;

5) дастрасии ройгон ба иттилоот.

Моддаи 7. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ мансубанд:

1) таъмини амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи мазкур;

2) муқаррар намудани шаклҳои дастгирии давлатӣ дар соҳа;

3) қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ;

4) тасдиқи барномаҳои давлатӣ оид ба моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ;

5) муайян намудани самтҳои асосии ҳамкориҳои байналмилалӣ дар соҳа;

6) амалӣ намудани салоҳиятҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 8. Ваколатҳои мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кишоварзӣ оид ба моҳипарварӣ ва моҳигирӣ ваколатҳои зерин дорад:

1) амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи моҳипарварӣ ва моҳигирӣ;

2) мусоидат ба рушди парвариш, истеҳсол ва ташаккули бозори маҳсулоти моҳӣ;

3) арзёбӣ ва мониторинги раванди парвариш ва истеҳсоли моҳии молӣ дар объектҳои сунъии об;

4) пешбурди Феҳристи давлатии хоҷагиҳои моҳипарварӣ;

5) амалӣ намудани барномаҳои давлатии рушди соҳаи моҳипарварӣ;

6) омодасозии тавсияҳо оид ба такрористеҳсолкунии захираҳои моҳӣ дар ҳавзҳои сунъии моҳипарварӣ;

7) иштирок дар кори комиссияҳои давлатӣ оид ба қабули ҳавзҳои моҳипарварӣ;

8) андешидани тадбирҳо оид ба такмили хусусиятҳои ирсии намуд, такрористеҳсолкунӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ дар ҳавзҳои моҳипарварӣ;

9) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист оид ба моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ ваколатҳои зерин дорад:

1) амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи ҳифзи захираҳои моҳӣ;

2) ташкил ва гузаронидани таҳқиқоти илмию техникӣ ва тадбирҳои мутобиқкунонии моҳӣ, инчунин омодасозии тавсияҳо оид ба истифодаи самаранок ва ҳифзи захираҳои моҳӣ;

3) таҳияи регламентҳои техникӣ ва қоидаҳои моҳигирӣ;

4) назорати давлатии истифодаи захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиии об;

5) ба хоҷагиҳои моҳипарварӣ додани иҷозат барои истифодаи махсуси об ва партофтани обҳои партов;

6) назорати давлатии риояи меъёрҳои муқарраршудаи истифодаи об, сифат ва ҳаҷми обҳои партов дар хоҷагиҳои моҳипарварӣ;

7) муқаррар намудани квотаҳои сайди захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиии об;

8) ташкил ва гузаронидани мониторинги ҳолати истифодабарии захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиии об;

9) таъмини фаъолияти Шӯрои илмию истеҳсолии моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ;

10) амалӣ намудани ҳамкориҳои байналмилалӣ оид ба ҳифз ва истифодаи захираҳои моҳӣ;

11) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

3. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии маҳсулоти озуқаворӣ оид ба таъмини бехатарии маҳсулоти моҳӣ ваколатҳои зерин дорад:

1) ташхиси байториву беҳдоштии маҳсулоти моҳӣ;

2) санҷиши амалисозии чораҳои зиддиэпизоотӣ ва беҳдошти байторӣ дар хоҷагиҳои моҳипарварӣ;

3) иштирок дар кори комиссияҳои давлатӣ оид ба қабул ва истифодаи ҳавзҳои моҳипарварӣ ва корхонаҳои коркарди моҳӣ;

4) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 9. Мониторинги давлатии захираҳои моҳӣ

Мониторинги давлатии захираҳои моҳӣ бо мақсадҳои зерин бурда мешавад:

1) омодасозии иттилооти ҳарсолаи захираҳои моҳӣ ва истифодаи он дар пешбурди соҳаи моҳипарварӣ ва моҳигирӣ;

2) ошкор ва пешгӯӣ намудани равандҳое, ки ба вазъи захираҳои моҳӣ ва муҳити зисти онҳо таъсир мерасонанд;

3) ташкили истифодаи оқилонаи захираҳои моҳӣ, аз ҷумла ҳангоми зарурат ҷорӣ намудани маҳдудиятҳо барои моҳигирӣ;

4) таҳияи тадбирҳо оид ба ҳифзи захираҳои моҳӣ ва барқароркунии онҳо.

БОБИ 3. ФАЪОЛИЯТ ДАР СОҲАИ МОҲИПАРВАРӢ

Моддаи 10. Тартиб ва намудҳои фаъолият дар соҳаи моҳипарварӣ

1. Тартиби фаъолият дар соҳаи моҳипарварӣ мутобиқи Қонуни мазкур ва регламентҳои техникии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

2. Моҳипарварӣ истеҳсолоти кишоварзӣ маҳсуб меёбад. Хоҷагиҳои моҳипарварӣ метавонанд фаъолияти худро бо намудҳои такрористеҳсолкунии сунъии моҳӣ, моҳипарварии молӣ ва ҳаваскорӣ амалӣ намоянд.

Моддаи 11. Моҳипарварӣ дар ҳавзҳо, обанборҳо ва объектҳои дигари обии махсус таҷҳизонидашуда

1. Моҳипарварӣ дар ҳавзҳо, обанборҳо ва объектҳои дигари оби махсус таҷҳизонидашуда маҷмуи чорабиниҳо оид ба ободонӣ, кофтани чоҳҳо, ташкили садд ва сарбанд, иншооти обгирӣ, обпарто ва моҳигирӣ, инчунин усулҳои афзоиши сунъӣ, ғизодиҳӣ ва фароҳам овардани шароити муносиби нигоҳдории моҳиро дар бар мегирад.

2. Хоҷагиҳои моҳипарварӣ метавонанд дар ҳавзҳо, обанборҳо ва объектҳои дигари оби махсус таҷҳизонидашуда бо низомҳои зерин парвариши моҳиро ташкил намоянд:

1) парвариши моҳӣ аз тухмӣ то моҳии молӣ, инчунин парвариши моҳии наслдеҳ ва моҳичаҳо;

2) парвариши моҳичаҳои то яксола ва яксола;

3) парвариши моҳии молӣ.

3. Ҳавзҳо, обанборҳо ва объектҳои дигари оби махсус барои моҳипарварӣ таҷҳизонидашуда бо риояи талаботи ҳифзи муҳити зист, меъёрҳои сохтмонӣ, санитарию беҳдоштӣ ва талаботи дигари муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил карда мешаванд.

Моддаи 12. Моҳипарварии молӣ

1. Моҳипарварии молӣ дар объектҳои сунъии об бо истифодаи дастгоҳҳои махсуси танзимкунандаи ҳарорат ва омилҳои дигари фароҳамоварии шароити сунъии муҳити зист амалӣ карда мешавад.

2. Истеҳсоли моҳии молӣ, инчунин мониторинг, назорати сифат ва бехатарии интиқоли он мутобиқи стандартҳо ва регламентҳои техникии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 13. Моҳипарварии ҳаваскорӣ

1. Моҳипарварии ҳаваскорӣ аз ҳисоби захираҳои моҳии дар объектҳои табиӣ ва (ё) дар шароити сунъии муҳити зист парваришшуда ташкил карда мешавад.

2. Моҳипарварии ҳаваскорӣ дар объектҳои оби минтақаҳои истироҳатӣ, инчунин объектҳои дигари об тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 14. Такмили хусусиятҳои ирсӣ, такрористеҳсолкунии сунъӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ

1. Такмили хусусиятҳои ирсии моҳӣ барои мунтазам гирифтани насл бо роҳи ташкил ва парвариши селаи моҳии наслдеҳи арзишноки ирсӣ амалӣ карда мешавад.

2. Парвариш, такмил ва баҳисобгирии селаи моҳии наслдеҳ тибқи нақша аз ҳисоби хоҷагиҳои моҳипарварӣ амалӣ карда мешаванд.

3. Такрористеҳсолкунии сунъии моҳӣ дар заминаи чорабиниҳои илман асоснокшуда, бо роҳҳои парвариш ва сар додани моҳичаҳо, амалӣ намудани корҳо оид ба мутобиқкунонии моҳӣ ва беҳдошти объектҳои об, аз объектҳои табиии об доштан ва зиёд кардани моҳии дорои аломатҳои фоиданоки наслӣ ва барои истеҳсолот аҳамиятдошта, амалӣ карда шаванд.

4. Чорабиниҳо оид ба такрористеҳсолкунии сунъӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ дар объектҳои табиӣ ва сунъии об аз ҷониби субъектҳои хоҷагидор тибқи шартномаи дар мувофиқа бо мақоми дахлдори ваколатдори давлатӣ дар соҳаҳои ҳифзи муҳити зист ва (ё) кишоварзӣ басташуда амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 15. Шартномаи истифодаи объектҳои табиӣ ва сунъии об, ки моликияти давлатӣ мебошанд

1. Объектҳои табиӣ ва сунъии об, ки моликияти давлатӣ мебошанд, ба хоҷагиҳои моҳипарварӣ дар асоси шартнома барои истифодаи муваққатӣ метавонанд дода шаванд.

2. Шартномаи истифодаи объектҳои табиӣ ва сунъии об маълумоти асосии зеринро дар бар мегирад:

1) мавзуъ ва муҳлати шартнома;

2) макони ҷойгиршавӣ ва масоҳати объекти об;

3) дурнамои ҳаҷми сар додани селаи моҳичаҳо ба объекти об, парвариши моҳӣ ва моҳигирӣ аз объекти об;

4) маълумот дар бораи объектҳои инфрасохтории хоҷагиҳои моҳипарварӣ;

5) чорабиниҳои мелиоративии аз тарафи хоҷагиҳои моҳипарварӣ дар объектҳои об амалишаванда;

6) тартиби ҷуброни зарар;

7) уҳдадориҳои хоҷагиҳои моҳипарварӣ оид ба ҳифзи муҳити зист.

БОБИ 4. ҲУҚУҚ БА ЗАХИРАҲОИ МОҲӢ

Моддаи 16. Ҳуқуқи моликият ба захираҳои моҳӣ

1. Захираҳои моҳии объектҳои оби хусусияти табиидошта моликияти истисноии давлат мебошанд.

2. Захираҳои моҳии объектҳои сунъии об тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд моликияти давлатӣ ё хусусӣ бошанд.

Моддаи 17. Ҳуқуқи истифодаи захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиии об

Ҳуқуқи истифодаи захираҳои моҳӣ дар объектҳои табиии об пас аз гирифтани квотаи сайди моҳӣ ва дар асоси шартномаи истифодаи қитъаҳои алоҳидаи объектҳои табиии об барои моҳипарварӣ ва моҳигирӣ амалӣ карда мешавад.

Моддаи 18. Маҳдудиятҳо ва қатъ кардани ҳуқуқи истифодаи захираҳои моҳӣ

1. Бо мақсади таъмини ҳифзи захираҳои моҳӣ дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва бо тартиби пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои моҳигирӣ метавонанд маҳдудиятҳои зерин ҷорӣ карда шаванд:

1) манъ кардани моҳигирӣ дар объектҳои оби ҳудудҳои дахлдори табиии махсус муҳофизатшаванда ва (ё) намудҳои алоҳидаи захираҳои моҳӣ;

2) муқаррар кардани ҳаҷм, андоза, вазн ва таркиби сайди захираҳои моҳӣ;

3) муайян кардани намуд ва миқдори воситаҳои барои моҳигирӣ иҷозатшуда ва усулҳои сайди захираҳои моҳӣ;

4) муайян кардани давраҳои моҳигирӣ дар объектҳои об.

2. Ҳуқуқи истифодаи захираҳои моҳӣ дар ҳолатҳои зерин қатъ карда мешавад:

1) ба охир расидани муҳлати истифодаи объекти табиии об барои моҳипарварӣ ва моҳигирӣ;

2) бо ариза ихтиёран даст кашидан аз ҳуқуқи истифодаи объектҳои табиӣ ва сунъии об барои моҳипарварӣ ва моҳигирӣ;

3) барҳамдиҳии шахси ҳуқуқӣ ё фавти шахси воқеӣ;

4) бо қарори суд;

5) ҳолатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

БОБИ 5. МОҲИГИРӢ

Моддаи 19. Намудҳои моҳигирӣ

1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд ба намудҳои зерини моҳигирӣ машғул шаванд:

1) моҳигирии саноатӣ;

2) моҳигирӣ бо мақсадҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратӣ;

3) моҳигирӣ бо мақсадҳои моҳипарварӣ, такрористеҳсолкунӣ ва мутобиқкунонии захираҳои моҳӣ;

4) моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ.

2. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд ба як ё якчанд намуди моҳигирӣ, ки дар қисми 1 ҳамин модда пешбинӣ шудаанд, машғул шаванд.

3. Қоидаҳои моҳигирӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист таҳия ва тасдиқ карда мешаванд.

Моддаи 20. Моҳигирии саноатӣ

1. Моҳигирии саноатӣ аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки аз қайди давлатӣ гузаштаанд, амалӣ карда мешавад.

2. Қоидаҳои истифодаи объектҳои табиии об ё қитъаҳои алоҳидаи онҳо, истифодаи намуди киштии моҳигирӣ, восита ва усулҳои сайди захираҳои моҳиро барои моҳигирии саноатӣ мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист муайян менамояд.

3. Моҳигирии саноатӣ дар объектҳои оби ҳудудҳои табиии махсус муҳофизатшаванда манъ мебошад.

Моддаи 21. Моҳигирӣ бо мақсадҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратӣ

1. Моҳигирӣ бо мақсадҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратӣ дар объектҳои табиии об тибқи барнома ва нақшаҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратӣ барои пешбурди мониторинги давлатии захираҳои моҳӣ ва корҳои илмӣ, муайян кардани ҳаҷми моҳигирии имконпазир ва (ё) ҷорӣ намудани маҳдудиятҳо барои ҳифз ва истифодаи оқилонаи захираҳои моҳӣ амалӣ карда мешавад.

2. Қоидаҳои моҳигирӣ бо мақсадҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратӣ дар объектҳои табиии об аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист муайян карда мешаванд.

3. Пешбурди корҳои илмию таҳқиқотӣ ва назоратиро дар объектҳои сунъии об мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кишоварзӣ амалӣ менамояд.

Моддаи 22. Моҳигирӣ бо мақсадҳои моҳипарварӣ, такрористеҳсолкунӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ

1. Моҳигирӣ бо мақсадҳои моҳипарварӣ, такрористеҳсолкунӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ мутобиқи қоидаҳо ва квотаҳои сайди моҳӣ амалӣ карда мешавад.

2. Моҳигирӣ бо мақсадҳои моҳипарварӣ, такрористеҳсолкунӣ ва мутобиқкунонии моҳӣ тавассути парвариши моҳии молӣ, ҳифзи намудҳо, мунтазам гирифтани насл бо роҳи ташкил ва парвариши селаҳои моҳии наслдеҳи дорои арзиши ирсию хоҷагидорӣ ва ба объектҳои об сар додани онҳо амалӣ карда мешавад.

Моддаи 23. Моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ

1. Моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ ба шахсони воқеӣ бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур иҷозат дода мешаванд.

2. Қоидаҳои моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ, инчунин номгӯи истифодаи воситаҳои моҳигирӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист муқаррар карда мешаванд.

3. Моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ метавонанд бо шартҳои баргардонидани захираҳои моҳии сайдшуда ба муҳити маскуни онҳо ва бе баргардонидани онҳо анҷом дода шаванд.

4. Моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ дар объектҳои об, инчунин дар қитъаҳои алоҳидаи ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои моҳигирӣ ҷудогардида, бо розигии онҳо анҷом дода мешаванд.

5. Моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ дар объектҳои табиии об, инчунин қитъаҳои алоҳидаи онҳо бо иҷозати мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 24. Квотаҳои сайди моҳӣ дар объектҳои табиии об

1. Квотаҳои сайди моҳӣ дар объектҳои табиии об дар асоси ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ҳуқуқи сайд муайян карда мешаванд.

2. Квотаҳои сайди моҳӣ дар объектҳои табиии об ҳар сол барои моҳигирии саноатӣ, такрористеҳсолкунӣ, мутобиқкунонӣ, ташкили моҳигирии ҳаваскорӣ ва варзишӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист дар асоси хулосаҳои илман асоснокшуда муайян ва тасдиқ карда мешаванд.

3. Бекор кардан ва (ё) ба дигар субъекти моҳигирӣ тақсим кардани квотаҳои сайди моҳӣ бо тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи муҳити зист анҷом дода мешаванд.

Моддаи 25. Шӯрои илмию истеҳсолии моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

1. Шӯрои илмию истеҳсолии моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ бо мақсади таҳияи тавсияҳо оид ба пешбурди корҳои илмию таҳқиқотӣ, ҳифз ва истифодаи захираҳои моҳӣ таъсис дода мешавад.

2. Низомнома ва ҳайати Шӯрои илмию истеҳсолии моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

БОБИ 6. ҲИФЗИ ЗАХИРАҲОИ МОҲӢ ВА МУҲИТИ ЗИСТИ ОНҲО

Моддаи 26. Мелиоратсияи объектҳои об

Мелиоратсияи объектҳои об бо мақсади фароҳам овардани шароити мусоиди зист, истифодаи оқилона ва самараноки захираҳои моҳӣ тибқи лоиҳаҳои тасдиқшуда гузаронида мешавад ва тадбирҳои беҳтар гардондани нишондиҳандаҳои ҳолатҳои гидрологӣ, гидрогеокимиёвӣ, бунёди дастгоҳҳои муҳофизати моҳӣ ва экологии объектҳои обро дар бар мегирад.

Моддаи 27. Меъёрҳои сифати объектҳои об ва низоми обии онҳо

1. Меъёрҳои сифати об дар объектҳои об, аз ҷумла меъёрҳои ҳадди имконпазири моддаҳои зараровар дар онҳо аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ таҳия ва тасдиқ карда мешаванд.

2. Ба объектҳои оби аҳамияти моҳипарваридошта партофтани обҳои партов, ки ҳадди имконпазири моддаҳои зараровар дар онҳо муайян нест ва (ё) аз меъёр зиёд аст, манъ мебошад.

3. Низоми гидрологии объекти об бо мақсади ҳифзи захираҳои моҳӣ муқаррар ва танзим карда мешавад.

Моддаи 28. Ҷойгир кардан, лоиҳакашӣ, сохтмон, таъмир ва ба истифода додани объектҳои хоҷагидорӣ ва объектҳои дигари ба захираҳои моҳӣ таъсиррасонанда

Ҳангоми ҷойгир кардан, лоиҳакашӣ, сохтмон, таъмир, барқарорсозӣ, ҷорӣ кардани технологияҳои нав, ба истифода додани объектҳои хоҷагидорӣ ва объектҳои дигар оқибатҳои таъсири манфӣ ба вазъи захираҳои моҳӣ ва муҳити зисти онҳо, инчунин чораҳои пешгирии чунин таъсир ба инобат гирифта мешаванд.

БОБИ 7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 29. Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, амалӣ карда мешавад.

Моддаи 30. Тартиби ҳалли баҳсҳо дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ

Баҳсҳо дар соҳаи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ бо тартиби судӣ ҳал карда мешаванд.

Моддаи 31. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 32. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи моҳипарварӣ, моҳигирӣ ва ҳифзи захираҳои моҳӣ" аз 19 сентябри соли 2013 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2013, № 8-9, мод. 654) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 33. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

аз 19 июли соли 2022, № 1892
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	1892	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МОҲИПАРВАРӢ, МОҲИГИРӢ ВА ҲИФЗИ ЗАХИРАҲОИ МОҲӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	19.07.2022	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ МОРАТОРИЙ БА САНҶИШҲОИ ФАЪОЛИЯТИ СУБЪЕКТҲОИ СОҲИБКОРӢ**

Бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 27 апрели соли 2022, № 700

қабул гардидааст

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 30 майи соли 2022, № 273

ҷонибдорӣ гардидааст

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии татбиқи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкориро муайян карда, тартиби татбиқи мораторийро муқаррар ва ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шаҳрвандонро ҳифз менамояд.

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **мораторий ба санҷишҳо** - муваққатан боздоштани қисми муайяни ваколатҳои дар асоси Қонуни мазкур ва ё дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ муқарраршудаи мақомоти ваколатдори давлатии санҷишӣ вобаста ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ;

2) **субъектҳои соҳибкорӣ** - шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки тибқи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз қайди давлатӣ гузаштаанд;

3) **санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ** - намуди фаъолияти мақомоти давлатӣ оид ба ҳама гуна санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) **мақоми ваколатдори давлатӣ** - мақоми давлатӣ оид ба сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ, ки барои мониторинги татбиқи мораторий ба санҷишҳо масъул мебошад;

5) **давраи мораторий ба санҷишҳо** - муҳлате, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян гардида, дар давоми он санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ манъ карда шудаанд;

6) **мақомоти ваколатдори давлатии санҷишӣ** - мақомоти давлатие, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои ваколати гузаронидани санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ мебошанд;

7) **Шӯрои ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти санҷишӣ** - мақоми машваратии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ҳамкорӣ ва ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти санҷиширо таъмин менамояд.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Ваколати мақоми ваколатдори давлатӣ вобаста ба мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ

Мақоми ваколатдори давлатӣ мониторинги татбиқи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкориро мегузаронад.

Моддаи 4. Боздоштани амали муқаррароти санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Дар давраи татбиқи мораторий ба санҷишҳо амали муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи моддаи 5 Қонуни мазкур, боздошта мешавад.

Моддаи 5. Истисно аз татбиқи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ

1. Санҷиши фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ оид ба иҷро намудани талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста ба муқаррароти моддаи 4 Қонуни мазкур, дар ҳолатҳои зерин таъин ва бо огоҳонидани Шӯрои ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти санҷишӣ гузаронида мешавад:

1) агар оид ба таъмин нагардидани сифат ва бехатарии маҳсулоти хӯрокворӣ ва маводи доруворӣ нисбат ба фаъолияти субъекти соҳибкорӣ аз ҷониби мақомоти давлатӣ, шахсони воқеӣ ё ҳуқуқӣ (истеъмолкунандаи маҳсулот) ба мақомоти ваколатдори давлатии санҷишӣ аризаи хаттӣ ва ё дархост ворид гардад, санҷиш дар доираи муроҷиати пешниҳодшуда амалӣ карда мешавад;

2) бо мақсади танзими давлатии дурустии ташаккулёбӣ ва татбиқи нархҳои мол ва маҳсулоти аз ҷиҳати иҷтимоӣ зарурӣ;

3) дар асоси супориши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) дар асоси аризаи субъектҳои соҳибкорӣ ҳангоми азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳӣ;

5) дар асоси дархости расмии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ҳангоми мавҷуд будани парвандаи ҷиноятӣ.

2. Санҷишҳое, ки тибқи қисми 1 моддаи мазкур гузаронида мешаванд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар дафтари бақайдгирии санҷишҳо қайд карда мешаванд.

Моддаи 6. Ҳалли баҳсҳо

Баҳсҳо вобаста ба татбиқи мораторий ба санҷишҳо аз ҷониби Шӯрои ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти санҷишӣ ва ё суд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешаванд.

Моддаи 7. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 8. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ дар соҳаҳои истеҳсолӣ"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мораторий ба санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ дар соҳаҳои истеҳсолӣ" аз 21 феврали соли 2018 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2018, №2, мод.64; с.2019, №4-5, мод.229) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 9. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе,

аз 8 июни соли 2022, № 1874

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	1874	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МОРАТОРИЙ БА САНҶИШҲОИ ФАЪОЛИЯТИ СУБЪЕКТҲОИ СОҲИБКОРӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	08.06.2022	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО**

Қонуни мазкур тартиб ва шартҳои иҷрои маҷбурии санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдорро муайян намуда, вазъи ҳуқуқии иҷрочии мақомоти иҷро, инчунин масъалаҳои ташкилию ҳуқуқии мақомоти иҷроро муқаррар менамояд.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) **истеҳсолоти иҷро** - маҷмӯи амалҳои мурофиавӣ ва иҷроии иҷрочии мақомоти иҷро, ки барои таъмини иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷро равона гардидаанд;

2) **ҳуҷҷати иҷро** - санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор мебошанд, ки барои аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро оғоз намудани истеҳсолоти иҷро ва гузаронидани амалҳои иҷрои маҷбурӣ асос мегарданд;

3) **ситонанда** - шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, аз ҷумла шахси воқеӣ ё ҳуқуқии давлатҳои хориҷӣ, кредитори таъминшуда, ки ба фоида ё манфиати онҳо ҳуҷҷати иҷро дода шудааст;

4) **қарздор** - шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, аз ҷумла шахси воқеӣ ё ҳуқуқии давлати хориҷӣ, ки уҳдадор аст талаботи муайянкардаи ҳуҷҷати иҷроро иҷро намояд ва ё аз содир намудани амалҳои муайян худдорӣ кунад;

5) **иҷрочии мақомоти иҷро** - шахси мансабдори давлатӣ, ки ваколатҳои бо Қонуни мазкур ба зиммаи ӯ вогузоршударо ҷиҳати таъмини иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷро амалӣ менамояд;

6) **кормандони мақомоти иҷро** - кормандони дастгоҳи марказии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, раёсатҳо дар вилоятҳо, шуъбаи иҷро дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, иҷрочиёни мақомоти иҷро дар шаҳру ноҳияҳои вилоятҳо, ноҳияҳои шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, дар Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, суди иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, судҳои иқтисодии вилоятҳо ва шаҳри Душанбе, инчунин дар судҳои гарнизони ҳарбӣ;

7) **амалҳои иҷро** - амалҳо оид ба гузаронидани чораҳои маҷбурии иҷро, ки барои таъмини иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷро равона гардидаанд;

8) **пардохти иҷро** - маблағи пулие, ки ҳангоми иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷро бо тартиби ҳатмӣ аз қарздор ситонида мешавад;

9) **махзани маълумоти ягонаи иттилоотӣ ва бақайдгирии электронии истеҳсолоти иҷро** - низоми иттилоотие, ки барои амалӣ намудани шакли электронии баҳисобгирии истеҳсолоти иҷро, амалҳои маҷбурии иҷрочии мақомоти иҷро, инчунин ба тарафҳо ва шахсони дигари дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда пешниҳод намудани маълумот оид ба рафти истеҳсолоти иҷро пешбинӣ шудааст;

10) **музояда** - савдои оммавӣ, ки зимни он молу мулки ба рӯйхатгирифташуда ва таҳти ҳабс қарордошта бо дастрасии баробари ҳамаи харидорон, ба фурӯш бароварда шуда, ҳамчунин метавонад ин амал дар шакли электронӣ баргузор шавад;

11) **майдони ягонаи савдои электронӣ** - низоми иттилоотӣ, маҷмӯи иттилооти махзани маълумот, техникӣ, барномавӣ ва телекоммуникатсионие, ки имконияти ворид, нигоҳдорӣ ва коркарди иттилооти барои гузаронидани музоядаи электронӣ заруриро таъмин намуда, нуқтаи ягонаи дастрасии умумии иттилоотро ба иштирокчиёни музоядаи электронӣ пешниҳод менамояд;

12) **нигоҳдоранда** - шахсе, ки ба ӯ иҷрочии мақомоти иҷро молу мулки ба рӯйхат гирифта ё ҳабсшударо барои нигоҳ доштан супоридааст ва барои истифода, исроф, бегона ё пинҳон намудани ин молу мулк масъулият дорад;

13) **феҳристи ягонаи давлатии қарздорон** - махзани электронии маълумоти мураттабгашта, ки дорои маълумот дар бораи қарздорон аз рӯи истеҳсолоти иҷро мебошад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Тартиби татбиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи истеҳсолоти иҷро

1. Истеҳсолоти иҷро тибқи қонунгузорие, ки дар вақти иҷро амал мекунад, анҷом дода мешавад.

2. Истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани қарзҳои андоз ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет, рӯёнидани ноустуворона оид ба сари вақт насупоридани ҷарима ва дигар муҷозот барои риоя накардани қонунгузорӣ дар бораи андоз ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет аз ҷониби мақомоти ваколатдор бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва мутобиқи қонунгузории андоз ва гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.

3. Истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани намудҳои дигари пардохти ҳатмӣ ба буҷет дар самти рӯёнидани маблағи ҷарима дар асоси санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ба амал бароварда мешавад.

Моддаи 4. Вазифаҳои истеҳсолоти иҷро ва таҳлили хавфҳои коррупсионӣ

1. Вазифаҳои истеҳсолоти иҷро ин иҷрои дуруст ва саривақтии маҷбурии санадҳои судӣ оид ба парвандаҳои гражданӣ, оилавӣ, маъмурӣ ва иқтисодӣ, ҳукм ва қарорҳои вобаста ба парвандаҳои ҷиноятӣ дар қисмати даъвои гражданӣ, рӯёнидани маблағи ҷарима, ҷуброни зарар, ҷуброни зарари молу мулкӣ ва мусодираи молу мулк, инчунин дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур иҷро намудани санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор аст.

2. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиб ва тарзу усулҳои гузаронидани таҳлили хавфҳои коррупсиониро дар мақомоти мазкур муайян намуда, онҳоро дар амал татбиқ менамояд.

Моддаи 5. Принсипҳои истеҳсолоти иҷро

Истеҳсолоти иҷро дар асоси принсипҳои зерин амалӣ карда мешавад:

1) қонуният;

2) эҳтиром ба ҳаёт, қадр, номус ва шаъну шарафи шаҳрванд;

3) таъмини шаффофият ва саривақтии гузаронидани амалҳои иҷро ва татбиқи чораҳои иҷрои маҷбурӣ;

4) дахлнопазирии ҳадди ақали молу мулки барои зиндагии шаҳрванди қарздор ва аъзои оилаи ӯ зарур;

5) мувофиқати ҳаҷми талаботи ситонанда ва чораҳои иҷрои маҷбурӣ;

6) мустақилияти иҷрочии мақомоти иҷро.

Моддаи 6. Мақомоте, ки иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷроро амалӣ менамоянд

1. Иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷро ба зиммаи иҷрочиёни мақомоти иҷро гузошта мешавад.

2. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷрои санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор оид ба рӯёнидани маблағҳои пулӣ, мусодираи ашёе, ки олоти содир кардани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё объекти бевоситаи он мебошад, инчунин аз тарафи дигар мақомоти давлатӣ амалӣ карда мешавад.

Моддаи 7. Забони истеҳсолоти иҷро

1. Истеҳсолоти иҷро ба забони давлатӣ пеш бурда мешавад.

2. Иштирокчиёни истеҳсолоти иҷро, ки забони истеҳсолоти иҷроро намедонанд, бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ҳуқуқи истифода аз хизмати тарҷумонро доранд.

Моддаи 8. Махзани маълумоти ягонаи иттилоотӣ ва бақайдгирии электронии истеҳсолоти иҷро

1. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон махзани маълумоти ягонаи иттилоотӣ ва бақайдгирии электронии истеҳсолоти иҷроро дар шакли электронӣ (минбаъд - махзани маълумоти иттилоотӣ), ки маълумоти заруриро барои амалӣ намудани вазифаҳо оид ба иҷрои ҳуҷҷати иҷроро дар бар мегирад, таъсис медиҳад ва пеш мебарад.

2. Мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот (аз ҷумла нотариусҳо, мақомоти сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ, хадамоти шиносномавию бақайдгирӣ, бозрасии давлатии автомобилӣ, мақомоти бақайдгирандаи молу мулки манқул ва ғайриманқул), бонкҳо, инчунин дигар шахсони ҳуқуқӣ, новобаста аз шакли моликияташон, уҳдадоранд ба махзани маълумоти иттилоотӣ пайваст шуда, бо дархости иҷрочии мақомоти иҷро маълумоти заруриро пешниҳод намоянд.

3. Тартиби ташкил ва пешбурди махзани маълумоти иттилоотиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 9. Иҷрои ҳалномаҳои судҳои давлатҳои хориҷӣ ва судҳои ҳакамии хориҷӣ (арбитражҳо)

Тартиби иҷро намудани ҳалномаҳои судҳои давлатҳои хориҷӣ ва судҳои ҳакамии хориҷӣ (арбитражҳо) мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ва Қонуни мазкур ба амал бароварда мешаванд.

БОБИ 2. ҲУҶҶАТҲОИ ИҶРО

Моддаи 10. Номгӯи ҳуҷҷатҳои иҷро

1. Ҳуҷҷатҳои иҷро инҳо мебошанд:

1) варақаи иҷро, ки дар асоси санади судӣ дода шудааст;

2) созишномаи тариқи нотариалӣ тасдиқшуда оид ба пардохти алимент;

3) навиштаҷоти иҷроия, ки аз ҷониби нотариуси давлатӣ ва шахси мансабдори муассисаҳои консулии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои иҷро дода шудааст;

4) фармони судӣ;

5) қароре, ки аз ҷониби мақомоти (шахсони мансабдори) ваколатдори баррасикунандаи парвандаҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ қабул гардидааст;

6) варақаи иҷро, ки суд дар асоси ҳалнома ва қарори суди ҳакамӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон додааст;

7) варақаи иҷро, ки суд дар асоси ҳалномаи суди давлати хориҷӣ ва суди ҳакамии хориҷӣ (арбитражҳо) додааст;

8) қарори прокурор ҷиҳати бо тартиби маъмурӣ кӯчонидани шаҳрвандоне, ки биноро худсарона ишғол кардаанд ё дар биноҳое истиқомат мекунанд, ки хавфи фурӯравӣ доранд;

9) қарорҳои иҷрочии мақомоти иҷро оид ба ситонидани маблағи пардохти иҷро;

10) қарорҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор дар ҳолатҳои бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда.

2. Дар сурати гум кардани ҳуҷҷати иҷро нусхаи дуюми (дубликати) он, ки аз тарафи суд, мақомоти давлатӣ ё шахсони мансабдори санади дахлдорро бароварда дода мешавад, асос барои ситониш шуда метавонад.

Моддаи 11. Муҳтавои ҳуҷҷати иҷро

1. Дар ҳуҷҷати иҷро ҳатман маълумоти зерин бояд оварда шаванд:

1) номи суд ё мақомоти давлатӣ, шахси мансабдор, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст;

2) парванда ва маводе, ки вобаста ба он ҳуҷҷати иҷро дода шудааст ва рақамҳои онҳо;

3) санаи қабули санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор;

4) номи ситонанда-шахси ҳуқуқӣ ва қарздор-шахси ҳуқуқӣ, суроғаи онҳо, рақами мушаххаси андозсупоранда, суратҳисоби бонкӣ;

5) насаб, ном ва номи падари ситонанда-шахси воқеӣ ва қарздоршахси воқеӣ, маҳалли истиқомати онҳо, таърихи рӯз ва ҷои таваллуди қарздор-шахси воқеӣ ва ҷои кори ӯ, агар он маълум бошад;

6) қисми хулосавии санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор;

7) санаи эътибори қонунӣ пайдо намудани санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор;

8) санаи додани ҳуҷҷати иҷро.

2. Муҳтавои фармони судӣ мутобиқи қоидаҳои пешбининамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

3. Муҳтавои созишномаи пардохти алименти тариқи нотариалӣ тасдиқгардида мутобиқи талаботи пешбининамудаи Кодекси оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

4. Ҳуҷҷати иҷро, ки дар асоси санади судӣ дода шудааст, бо имзои судя ва муҳри нишондори суд тасдиқ карда мешавад.

5. Ҳуҷҷати иҷрое, ки дар асоси санади мақомоти давлатӣ ё шахсони мансабдор дода шудааст, аз тарафи шахси мансабдори ин мақомот ва дар ҳолатҳои дигаре, ки қонун муқаррар кардааст, аз тарафи шахсе, ки ҳуҷҷати иҷроро навиштааст, имзо карда мешавад. Ҳуҷҷати иҷро бо муҳри мақомоте, ки онро додааст, тасдиқ карда мешавад.

Моддаи 12. Супоридани ҳуҷҷати иҷро

1. Ҳуҷҷати иҷро аз ҷониби суд ба ситонанда баъд аз эътибори қонунӣ пайдо намудани санади судӣ супорида мешавад, ба истиснои мавридҳои иҷрои фаврӣ, ҳангоме ки ҳуҷҷати иҷро пас аз қабули санади судӣ дода шавад. Ҳуҷҷати иҷро ба ситонанда супорида мешавад ё ин ки бо дархости ӯ барои иҷро бевосита аз ҷониби суд равон карда мешавад.

2. Супоридани ҳуҷҷати иҷро, ки дар асоси санади мақомоти давлатӣ ё шахсони мансабдор қабул гардидааст, барои иҷро мувофиқи тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

БОБИ 3. ШАРТҲОИ УМУМИИ ИҶРО НАМУДАНИ АМАЛҲОИ ИҶРО

Моддаи 13. Муҳлати барои иҷро пешниҳод намудани ҳуҷҷати иҷро

1. Ҳуҷҷати иҷро барои иҷрои маҷбурӣ дар муҳлати зерин пешниҳод карда мешавад:

1) варақаи иҷро, ки дар асоси санади судӣ ва фармони судӣ дода шудааст - дар давоми се сол;

2) навиштаҷоти иҷроияи нотариуси давлатӣ - дар давоми се сол;

3) варақаи иҷрое, ки дар асоси ҳалномаи суди ҳакамӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дода шудааст - дар давоми се сол;

4) варақаи иҷро, ки дар асоси ҳалномаи суди давлати хориҷӣ ва суди ҳакамии хориҷӣ (арбитраж) дода шудааст - дар давоми се сол;

5) қарори суд, мақомоте (шахсони мансабдоре), ки барои баррасии парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ваколатдор мебошанд - дар давоми шаш моҳ.

2. Муҳлати дар қисми 1 моддаи мазкур нишондодашуда ҳангоми пешниҳод шудан барои иҷро ҳисоб карда мешавад:

1) ҳуҷҷати иҷро, ки дар бандҳои 1) ва 3) қисми 1 моддаи мазкур (ба истиснои фармони судӣ) - аз рӯзи эътибори қонунӣ пайдо кардани санади суд ё анҷоми муҳлате, ки ҳангоми батаъхиргузорӣ ё ба давраҳо ҷудо намудани муҳлати иҷрои он муқаррар гардидааст, ё ин ки аз рӯзи баровардани таъинот оид ба барқарор намудани муҳлати гузаронидашуда барои пешниҳоди варақаи иҷро барои иҷро ва дар ҳолатҳое, ки агар санади судӣ бояд фавран иҷро карда шавад - аз рӯзи дигари қабули он;

2) фармони судӣ - пас аз гузаштани муҳлати даҳ рӯз аз рӯзи супоридани он;

3) қарори мақомоти (шахсони мансабдори) ваколатдори баррасикунандаи парвандаҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар намуди ҷарима - аз рӯзи дигари пас аз ба охир расидани муҳлати дар қисми 1 моддаи 229 Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда;

4) қарори мақомоти (шахсони мансабдори) ваколатдори баррасикунандаи парвандаҳо оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ дар намуди ситонидани ҷуброни зарари моддӣ - аз рӯзи дигари пас аз ба охир расидани муҳлати дар қисми 3 моддаи 243 Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда;

5) нисбати ҳуҷҷатҳои иҷрои дигар - аз рӯзи дигар пас аз супоридани онҳо.

3. Ҳуҷҷати иҷро аз рӯи ҳалномаҳо оид ба ситонидани пардохтҳои давравӣ (аз рӯи парвандаҳо оид ба ситонидани алимент, оид ба ҷуброни зарари расонидаи ҷисмонӣ ё зарари дигар ба саломатӣ ва фавти саробон) дар ҳамаи даврае, ки пардохтҳо сурат мегиранд, эътибор доранд. Ҳамин тартиб нисбати созишнома оид ба ситонидани алимент, ки тариқи нотариалӣ тасдиқ шудааст, паҳн мегардад. Дар ин ҳолатҳо муҳлат барои ҳар як пардохт дар алоҳидагӣ ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 14. Канда шудани муҳлат ҳангоми пешниҳод намудани ҳуҷҷати иҷро

1. Дар ҳолатҳои зерин муҳлати барои иҷро пешниҳод намудани ҳуҷҷати иҷро канда мешавад:

1) бо пешниҳод намудани ҳуҷҷати иҷро барои иҷро;

2) аз ҷониби қарздор қисман иҷро намудани ҳуҷҷати иҷро.

2. Пас аз канда шудани муҳлати пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро давомияти вақт аз нав оғоз мегардад. Вақти гузашта то кандашавии муҳлат ба муҳлати нав ҳисоб карда намешавад.

3. Дар мавриди ба ситонанда баргардонидани ҳуҷҷати иҷро бинобар сабаби пурра ё қисман ғайриимкон будани иҷрои он, муҳлати пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро пас аз кандашавӣ, аз рӯзи баргардонидани ҳуҷҷати иҷро ба ситонанда ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 15. Барқарор намудани муҳлати гузаронидашудаи пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро

Барқарор намудани муҳлати гузаронидашудаи пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ карда мешавад.

Моддаи 16. Маҳалли гузаронидани амалҳои иҷро

1. Агар қарздор шахси воқеӣ бошад, пас амалҳои иҷро аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро дар маҳалли истиқомат, ҷойи кор ё дар маҳалли ҷойгиршавии молу мулки вай гузаронида мешаванд.

2. Агар қарздор шахси ҳуқуқӣ бошад, пас амалҳои иҷро аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро дар маҳалли ҷойгиршавии шахси ҳуқуқӣ ва ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулки он гузаронида мешаванд.

3. Иҷрои талаботи дар ҳуҷҷати иҷро муайяншудае, ки қарздорро барои иҷро намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд, дар маҳалли иҷрои ин амалҳо ба ҷо оварда мешаванд.

4. Ҳуҷҷати иҷрое, ки аз тарафи як иҷрочии мақомоти иҷро ба иҷрочии дигари ин мақомот равона карда шудааст, аз тарафи охирон барои иҷро қабул карда мешавад. Маҳалли иҷрои амалҳои иҷро байни иҷрочиёни мақомоти иҷро мавриди баҳс қарор намегирад.

5. Агар дар ҷараёни иҷрои ҳуҷҷати иҷро тағйироте дар маҳалли истиқомати қарздор, ҷойи кор ва маҳалли ҷойгиршавии ӯ ба миён ояд ва ё муайян гардад, ки молу мулки қарздор, ки метавонад мавриди ситониш қарор гирифта шавад, дар маҳалли ҷойгиршавиаш мавҷуд нест, иҷрочии мақомоти иҷро фавран дар ин бора санад тартиб дода, на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи тартиб додани он ҳуҷҷати иҷроро бо нусхаи ин ҳуҷҷат ба иҷрочии мақомоти иҷрои маҳалли нави истиқомати қарздор, ҷойи кори вай, маҳалли ҷойгиршавӣ ё маҳалли нави ҷойгиршавии молу мулки қарздор ирсол менамояд. Ҳамзамон, иҷрочии мақомоти иҷро дар ин бора ба ситонанда, суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, хабар медиҳад.

6. Агар амалҳои иҷро талаботи ситонандаро пурра қонеъ нагардонанд, иҷрочии мақомоти иҷро дар ин хусус фавран санад тартиб дода, на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи тартиб додани он ҳуҷҷати иҷроро якҷо бо нусхаи ин ҳуҷҷат ба иҷрочии мақомоти иҷрои маҳалли ҷойгиршавии молу мулки боқимондаи қарздор мефиристад. Ҳамзамон, иҷрочии мақомоти иҷро дар ин бора ба ситонанда, суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, хабар медиҳад.

7. Агар ҳангоми иҷрои ҳуҷҷати иҷро зарурат ба миён ояд, иҷрочии мақомоти иҷро дар мувофиқа бо роҳбарияти Хадамоти иҷро метавонад амалҳои иҷроро дар ҳудуд ё минтақае, ки салоҳияти ӯ дар он ҷо паҳн намегардад, ба анҷом расонад. Дар ин ҳолат иҷрочии мақомоти иҷро мутобиқи қисми 5 моддаи мазкур санад тартиб дода, ба минтақаи зикршуда рафта, дар муддати як шабонарӯз оид ба зарурат дар мусоидат намудан барои гузаронидани амалҳои иҷро дар минтақаи мазкур ба иҷрочиёни мақомоти иҷрои дахлдор тариқи хаттӣ хабар медиҳад.

Моддаи 17. Вақти гузаронидани амалҳои иҷро

1. Амалҳои иҷро дар рӯзҳои корӣ аз соати 6 то 22 гузаронида мешаванд. Вақти аниқи гузаронидани амалҳои иҷро дар давраи рӯзи корӣ аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро муайян карда мешавад. Тарафҳое, ки дар истеҳсолоти иҷро иштирок мекунанд ҳуқуқ доранд вақти барои онҳо мувофиқро ҷиҳати гузаронидани амалҳои иҷро пешниҳод намоянд.

2. Дар ҳолати пайдо шудани шубҳаи асоснок ба рафтори қарздор, ки ӯ метавонад моликияти ситонидашавандаро харҷ ё пинҳон кунад ё дигар амалҳоеро содир намояд, ки метавонанд дар мавриди ба таъхир гузоштан иҷрои ҳуҷҷати иҷроро душвору номумкин гардонанд, инчунин дар ҳолатҳои дигари таҳаммулнопазирии батаъхиргузорӣ, ки ба ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон хатар эҷод мекунад ё ин ки ҳангоми анҷоми амалҳои иҷро бо гуноҳи қарздор дар вақти муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур номумкин бошад, иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад бо иҷозати суди маҳалли иҷро амалҳои иҷроро дар рӯзҳои истироҳат, рӯзҳои ид ва шабона низ гузаронад.

Моддаи 18. Муҳлати гузаронидани амалҳои иҷро

1. Амалҳои иҷро, ки бо фурӯши молу мулки ғайриманқул алоқаманд мебошанд, дар муҳлати на зиёда аз чор моҳ ва дар дигар ҳолатҳо дар муҳлати на зиёда аз ду моҳ аз рӯзи аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро қабул кардани ҳуҷҷати иҷро бо тартиби навбати воридшавии онҳо анҷом дода мешаванд.

2. Амалҳои иҷро вобаста ба таъмини иҷрои санадҳои судие, ки қарздорро барои содир намудани амалҳои муайян (худдорӣ аз содир намудани амалҳои муайян) уҳдадор менамоянд, дар муҳлат ва тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни мазкур гузаронида мешаванд.

3. Ба иҷрои фаврӣ талаботи чунин ҳуҷҷати иҷро мансубанд:

1) оид ба ситонидани маблағ барои таъминоти фарзандони ноболиғ, ҳамчунин фарзандони болиғи ғайри қобили меҳнат, падару модари ғайри қобили меҳнат ё эҳтиёҷманди ёрии моддӣ (алиментҳо), музди меҳнат ё музди дигар барои меҳнат дар доираи пардохтҳои барои як моҳ ҳисобкардашуда, инчунин оид ба рӯёнидани маблағи умумии қарзҳо вобаста ба ин пардохтҳо, агар ҳуҷҷати иҷро рӯёнидани фаврии онҳоро пешбинӣ намояд;

2) дар бораи ба кор ё мансаби пештара барқарор кардани корманди ғайриқонунӣ озодшуда ё ба кори дигар гузаронидашуда;

3) санадҳои судӣ оид ба парвандаҳо дар бораи мавриди баҳс қарор додани санадҳои ғайримеъёрӣ, қарорҳо ва амали (беамалии) мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомот ва шахсони мансабдор;

4) оид ба ҷуброни расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарар ба саломатӣ;

5) оид ба татбиқи чораҳои таъминотӣ;

6) оид ба ҷуброни зараре, ки вобаста ба фавти саробон расонида шудааст;

7) оид ба ворид кардани шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба рӯйхати интихобкунандагон ва иштирокчиёни райъпурсӣ;

8) оид ба парвандаҳои дигар, агар иҷрои фаврии талабот дар қонун ва ё ҳуҷҷати иҷро пешбинӣ гардида бошад.

4. Муҳлати дар қисми 1 моддаи мазкур нишондода нисбати ҳуҷҷати иҷро аз рӯи ҳалнома оид ба ситонидани пардохтҳои давравӣ ва ё ба ҷои кори қарздор ё ҷои адои ҷазои қарздор ирсолшуда татбиқ намегардад.

БОБИ 4. ШАХСОНЕ, КИ ДАР ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО ИШТИРОК МЕНАМОЯНД

Моддаи 19. Шахсоне, ки дар истеҳсолоти иҷро иштирок менамоянд

Шахсони дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда, инҳо мебошанд:

1) тарафҳои истеҳсолоти иҷро;

2) дигар шахсоне, ки баҳри таъмини иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро мусоидат менамоянд (тарҷумон, мутахассис, шахсони холис, нигоҳдоранда ва дигарон).

Моддаи 20. Тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро

1. Тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро ситонанда ва қарздор мебошанд.

2. Дар истеҳсолоти иҷро якчанд ситонанда ва қарздор иштирок карда метавонанд. Ҳар яке аз онҳо нисбат ба тарафи дигар дар истеҳсолоти иҷро мустақилона ё ба воситаи намоянда иштирок менамоянд, ба ғайр аз ҳолатҳое, ки бо ҳуҷҷати иҷро ба зиммаи қарздор уҳдадориҳое, ки танҳо бояд худаш (уҳдадориҳои шахсӣ) иҷро намояд, гузошта мешавад.

Моддаи 21. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро

1. Тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро ҳуқуқ доранд, ки бо маводи истеҳсолоти иҷро шинос шаванд, аз он иқтибос гиранд, нусха бардоранд, ба истиснои ҳуҷҷатҳое, ки дорои сирри махфӣ мебошанд, маводи иловагӣ пешниҳод намоянд, дархостҳо пеш оранд, дар рафти амалҳои иҷро иштирок кунанд, дар рафти истеҳсолоти иҷро баёноти шифоҳӣ ва хаттӣ диҳанд, барои ҳалли масъалаҳое, ки дар рафти иҷро ба амал меоянд ваҷҳ ва далелҳои худро изҳор ва собит намоянд, ваҷҳу далелҳои шахсони дигари иштирокчии истеҳсолоти иҷроро рад намоянд, то ба охир расидани истеҳсолоти иҷро созиши оштии аз ҷониби суд тасдиқшударо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон банданд, аз иҷро даст кашанд, аз болои қарор, амали (беамали) иҷрочии мақомоти иҷро оид ба масъалаҳои истеҳсолоти иҷро шикоят намоянд.

2. Тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро уҳдадоранд:

1) ба иҷрочии мақомоти иҷро дар бораи иҷрои ҳуҷҷати иҷро дар муҳлати на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи иҷрои он пурра ё қисман маълумот диҳанд;

2) иҷрочии мақомоти иҷроро дар бораи тағйири маҳалли истиқомати худ ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулки ба онҳо тааллуқдошта дар муҳлати на дертар аз се рӯз пас аз тағйирёбӣ огоҳ намоянд;

3) бо тартиби муқарраршуда тавзеҳот, ҳуҷҷатҳо ва маводи дархосткардаи иҷрочии мақомоти иҷроро пешниҳод намоянд;

4) бо даъвати иҷрочии мақомоти иҷро ҳозир шаванд;

5) аз ҳуқуқҳои ба онҳо тааллуқдошта бовиҷдонона истифода баранд, инчунин талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намоянд.

Моддаи 22. Вориси ҳуқуқии тарафҳои истеҳсолоти иҷро

Вориси ҳуқуқии тарафҳои истеҳсолоти иҷро мутобиқи қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 23. Иштироки намояндагони тарафҳо дар истеҳсолоти иҷро

1. Шаҳрванд метавонад мустақилона ё ба воситаи намоянда дар истеҳсолоти иҷро иштирок намояд. Иштироки бевоситаи шаҳрванд дар истеҳсолоти иҷро ҳуқуқи доштани намояндаро истисно наменамояд. Агар аз рӯи ҳуҷҷати иҷро қарздор уҳдадор шуда бошад, ки амалҳои муайянро (худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян) шахсан иҷро намояд, дар ин ҳолат қарздор ҳуқуқ надорад ба воситаи намоянда амал кунад.

2. Иштироки шахси ҳуқуқӣ дар истеҳсолоти иҷро тавассути мақомоти он ё шахсони мансабдор, ки дар доираи ваколатҳои барои онҳо пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият менамоянд тибқи ҳуҷҷатҳои таъсисӣ ва ё тавассути дигар намояндагон амалӣ карда мешавад.

3. Ҳуқуқи намоянда (ба истиснои намояндагони қонунӣ) барои пешниҳод ва бозхонди ҳуҷҷати иҷро, иштирок дар истеҳсолоти иҷро, бастани созишномаи оштӣ, ба шахси дигар вогузоштани ваколат, шикоят овардан ба қарор, амал (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро, пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро, гирифтани молу мулк ё пули ба фоидаи ӯ гузаронидашуда бояд дар ваколатномае, ки ваколатдиҳанда додааст, зикр гардад.

4. Намояндагони тарафҳои истеҳсолоти иҷро инҳо шуда наметавонанд:

1) ноболиғоне, ки қобилияти пурраи амалкуниро надоранд;

2) шаҳрвандоне, ки бо тартиби муқарраргардида ғайри қобили амал ё қобилияташон маҳдуд эътироф шудаанд;

3) судя, прокурор, муфаттиш, кормандони мақомоти судӣ, ки дар рафти тафтишоти пешакӣ ва судӣ иштирок намуданд, инчунин иҷрочии мақомоти иҷро, ки оид ба иҷро истеҳсолоти иҷро оғоз намудааст.

Моддаи 24. Иштироки ноболиғон дар истеҳсолоти иҷро

1. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои ноболиғи то синни чордаҳсола дар истеҳсолоти иҷро аз ҷониби падару модар ё намояндаи дигари қонунии ӯ амалӣ карда мешавад.

2. Ноболиғи аз синни чордаҳсола то шонздаҳсола, ки аз рӯи ҳуҷҷати иҷро ситонанда ё қарздор ҳисоб мешавад, дар истеҳсолоти иҷро ҳуқуқҳои худро дар ҳузур ё бо розигии хаттии намояндаи қонунии худ ё намояндаи мақомоти васоят ва парасторӣ ба амал мебарорад ва уҳдадориҳоро иҷро менамояд.

3. Ноболиғи аз синни шонздаҳсола то ҳаждаҳсола, ки аз рӯи ҳуҷҷати иҷро ситонанда ё қарздор ҳисоб мешавад, дар истеҳсолоти иҷро ҳуқуқҳои худро мустақилона ба амал мебарорад ва уҳдадориҳоро иҷро менамояд. Дар ин ҳолат, иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст намояндаи қонунии ноболиғ ё намояндаи мақомоти васоят ва парасториро барои иштирок дар истеҳсолоти иҷро ҷалб намояд.

4. Ноболиғон дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонун, ҳангоми иҷрои ҳуҷҷати иҷрои дар асоси санадҳои судӣ ва санадҳои дигар мақомот оид ба парвандаҳои аз муносибатҳои гражданӣ, оилавӣ, меҳнатӣ, маъмурӣ ва аз аҳдҳои вобаста ба ихтиёрдорӣ кардани музди меҳнат (даромад) бавуҷудомада, метавонанд дар истеҳсолоти иҷро ҳуқуқҳои худро мустақилона амалӣ намоянд ва уҳдадориҳои худро иҷро кунанд.

Моддаи 25. Иштироки намояндагони қонунӣ дар истеҳсолоти иҷро

1. Ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунан ҳифзшавандаи шаҳрвандонро, ки дорои қобилияти пурраи амал нестанд, дар истеҳсолоти иҷро падару модари онҳо, ба фарзандхондагон, васиён, парасторон ё дигар шахсони онҳоро ивазкунанда, намояндагӣ менамоянд.

2. Намояндагони қонунӣ аз номи вакилкунандагон тамоми амалҳои мурофиавиро ба ҷо меоранд, ки ҳуқуқи анҷом додани онҳо, бо дарназардошти маҳдудиятҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур, ба вакилкунандагон марбут аст. Намояндагони қонунӣ метавонанд иштирок дар истеҳсолоти иҷроро ба шахси дигаре, ки онҳо ба сифати намоянда интихоб кардаанд, супоранд.

Моддаи 26. Иштироки тарҷумон дар истеҳсолоти иҷро

1. Ҳангоми амалӣ намудани амалҳои иҷро, ки ҷиҳати анҷоми онҳо донистани дигар забонҳо зарур аст, шахсони дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда метавонанд бо ташаббуси худ ё бо пешниҳоди иҷрочии мақомоти иҷро тарҷумон даъват кунанд. Агар тарафҳо тарҷумонро таъмин карда натавонанд, иҷрочии мақомоти иҷро барои даъвати тарҷумон қарор қабул менамояд.

2. Ҳар шахси ба балоғатрасидаи қобилияти амалдошта, ки дар иҷрои кор манфиатдор намебошад ва забонеро медонад, ки донистани он барои ба амалӣ намудани амалҳои иҷро зарур аст, метавонад тарҷумон бошад.

3. Тарҷумон ҳуқуқи гирифтани подошпулӣ барои меҳнаташро дорад. Подошпулии ба ӯ пардохтшуда ба хароҷоти гузаронидани амалҳои иҷро тааллуқ дорад.

Моддаи 27. Иштироки мутахассис дар истеҳсолоти иҷро

1. Барои фаҳмонидани масъалаҳои дар рафти амалҳои иҷро бавуҷудомада, ки дониши махсусро талаб мекунанд, иҷрочии мақомоти иҷро аз рӯи дархости иштироккунандагони истеҳсолоти иҷро ё бо ташаббуси худ мутахассисро ҷалб мекунад. Аз рӯи зарурат мумкин аст якчанд мутахассис ҷалб карда шаванд. Иҷрочии мақомоти иҷро дар ин бора қарор қабул менамояд.

2. Ба сифати мутахассис барои додани тавзеҳот ва расонидани кумаки техникӣ метавонад шахси дар баррасии кор манфиатдор набуда, ки дорои донишхои махсус мебошад, ҷалб карда шавад.

3. Мутахассис уҳдадор аст бо даъвати иҷрочии мақомоти иҷро ҳозир шавад, ба саволҳои ӯ ҷавоби пурра ва дақиқ диҳад.

4. Мутахассис ба гирифтани подошпулӣ барои иҷрои коре, ки бинобар амалӣ намудани амалҳои иҷро гузаронида мешавад, ҳуқуқ дорад. Ин подошпулӣ ва дигар хароҷот барои ҷалби мутахассис ба хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро тааллуқ дорад.

Моддаи 28. Иштироки шахсони холис дар истеҳсолоти иҷро

1. Амалҳои иҷро дар ҳолатҳои пешбининамудаи конунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд дар ҳузури на камтар аз ду шахси холис анҷом дода шаванд.

2. Иштироки шахсони холис дар ҳолатҳои зерин ҳатмӣ мебошад:

1) ҳангоми ба рӯйхат гирифтани молу мулки қарздор;

2) ҳангоми иҷрои ҳалномаҳо дар бораи маскун намудан ба манзил ё кӯчонидан аз манзил, гирифта додани кӯдак, амалҳои марбут ба ҳабс, кашида гирифтан ва супоридани молу мулки қарздор, кушодани манзил, бино ва анборҳо, азназаргузаронӣ, мусодираи молу мулк ва далелҳои шайъӣ, инчунин дар дигар ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

3. Ба сифати шахсони холис ҳар гуна шаҳрвандони ба балоғатрасида, дорои қобилияти амал, ки дар оқибатҳои амали иҷро манфиатдор нестанд, даъват карда мешаванд.

4. Пеш аз оғози амалҳои иҷро иҷрочии мақомоти иҷро ба шахсони холис тартиби иштироки онҳоро дар рафти амалҳои иҷро мефаҳмонад.

5. Шахси холис ҳуқуқ дорад донад, ки барои иҷрои кадом амалҳои иҷро даъват шудааст ва онҳо дар асоси кадом ҳуҷҷати иҷро анҷом дода мешаванд. Шахси холис ҳуқуқ дорад нисбати амалҳои гузаронидашуда эрод гирад. Эроди шахси холис бояд ба санади амали иҷрои дахлдор дохил карда шаванд.

6. Шахси холис далел, мазмун ва натиҷаи амалҳои иҷроро, ки ҳангоми баргузории онҳо иштирок кардааст, тасдиқ мекунад.

Моддаи 29. Мусоидати мақомоти корҳои дохилӣ дар истеҳсолоти иҷро

1. Кормандони мақомоти корҳои дохилӣ уҳдадоранд дар доираи ваколатҳои бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида дар ҳолатҳои ба иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои уҳдадориҳои хизматӣ ҷиҳати баамалбарории амали иҷро монеа эҷод кардан ё ба ҳаёт ва саломатии ӯ хатар таҳдид шудан, дар асоси дархости иҷрочии мақомоти иҷро ба иҷрочӣ мусоидат намоянд.

2. Мақомоти корҳои дохилӣ уҳдадоранд маводи кофтуков эълон кардани қарздорро сари вақт ба қайд гирифта, вобаста ба кофтуков, дастгир ва ба мақомоти иҷро супоридани он чораҳои бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишударо андешанд.

БОБИ 5. ХАБАР ДОДАН ВА ДАЪВАТ ДАР ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО

Моддаи 30. Хабар додан ва даъват дар истеҳсолоти иҷро

1. Шахсони дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда дар бораи вақт ва макони гузаронидани амалҳои иҷро ё татбиқи чораҳои маҷбурии иҷро огоҳ карда мешаванд ё ба назди иҷрочии мақомоти иҷро бо даъватнома тариқи огоҳинома оид ба супорида шудан, телефонограмма, бо истифода аз намудҳои гуногуни алоқа, аз қабили электронӣ, бурдарасонӣ ва ба воситаи шахсе, ки иҷрочии мақомоти иҷро бо розигии ӯ бурдарасониро ба ӯ супориш медиҳад, даъват мешаванд.

2. Дар ҳолатҳое, ки ҳуҷҷати иҷро бояд бетаъхир иҷро гардад ва ё гузоштани ҳабс ба моликият ва қабули дигар чораҳои таъминотӣ, иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст амалҳои иҷро ва дигар чораҳои иҷрои маҷбуриро бе огоҳонидани пешакии шахсони дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда татбиқ намояд. Дар баробари ин, иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст, ки ин шахсонро оид ба гузаронидани амалҳои иҷро ё татбиқи чораҳои маҷбурии иҷро на дертар аз рӯзи кории баъди рӯзи татбиқ ё ба амалбарории чораҳои маҷбурии иҷро хабардор кунад.

3. Хабарномаҳои унвонии ситонанда ва қарздор ба суроғаҳои дар ҳуҷҷати иҷро нишондода равон карда мешаванд. Хабарномаи унвонии дигар шахси дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда ба ҷои истиқомат ё ба ҷои кор ва ё маҳалли қарордоштаи чунин шахс равон карда мешавад.

4. Шахси дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда ҳуқуқ дорад тариқи хаттӣ оид ба суроғаи дигараш хабар диҳад (аз ҷумла суроғаи электронии почта), ки иҷрочии мақомоти иҷро бояд хабарномаро ба он равон кунад ё ин ки тарзҳои дигари огоҳкунӣ ва маълумоти дигарро, ки барои сари вақт иттилоотонии ин шахс дар бораи рафти истеҳсолоти иҷро заруранд, пешниҳод созад.

5. Шахсоне, ки аз ҳозир шудан аз даъвати иҷрочии мақомоти иҷро саркашӣ менамоянд, дар асоси қарори иҷрочии мақомоти иҷро маҷбуран оварда мешаванд.

Моддаи 31. Мазмуни даъватнома ва дигар намуди хабарнома

Дар даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо бояд маълумоти зерин дарҷ гарданд:

1) насаб, ном ва номи падар, суроғаи почта, почтаи электронӣ, рақамҳои телефонии иҷрочии мақомоти иҷро;

2) насаб, ном ва номи падари шахси воқеие, ки ба ӯ даъватнома ё хабарнома фиристонида мешавад;

3) ном ва суроғаи ҳуқуқии шахси ҳуқуқие, ки ба ӯ даъватнома ё хабарнома фиристонида мешавад;

4) қайд оид ба ҳайси кӣ даъват ё хабардор шудани даъватшаванда;

5) рақами истеҳсолоти иҷро, ки аз рӯи он даъватшаванда даъват ва ё хабардор карда мешавад;

6) сана, вақт ва маҳалли гузаронидани амали иҷро;

7) оқибати ҳозир нашудан аз рӯи даъватнома ё дигар намуди хабарнома.

Моддаи 32. Дастраскунонии даъватнома, дигар намуди хабарнома

1. Агар даъватнома, дигар намуди хабарнома ба воситаи почта ё шахсе, ки иҷрочии мақомоти иҷро ба ӯ дастраскунониро вогузор кардааст, расонида шавад, пас сана ва вақти дастрас шудани онҳо ба даъватшаванда, дар ҳуҷҷате, ки бояд ба иҷрочии мақомоти иҷро баргардонида шавад, қайд мегардад.

2. Агар даъватнома ва ё дигар намуди хабарнома бо намуди дигари алоқа дастрас карда шавад, пас сана ва вақти ба даъватшаванда дастрас шудани онҳо бо тарзи муқарраршуда қайд мегардад.

Моддаи 33. Супоридани даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо

1. Даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳои ба унвонии шаҳрванд ирсолгардида, ба ӯ бо гирифтани дастхаташ дар огоҳиномае, ки бояд ба иҷрочии мақомоти иҷро баргадонида шавад, шахсан супорида мешавад. Даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳои ба унвонии ташкилот ирсолгардида, ба корманди ташкилот, ки барои гирифтани даъватнома, дигар намуди хабарнома имзои худро дар огоҳинома оид ба супорида шудан бо зикри насаб, ном, номи падар ва вазифа мегузорад, супорида мешавад.

2. Агар ситонанда ё қарздор дар суроғаи дар ҳуҷҷати иҷро нишондода истиқомат ё қарор надошта бошад, пас даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо ба суроғаи маҳалли истиқомат, суроғаи ҳуқуқии ташкилот равон карда мешавад.

3. Агар шахси дастраскунандаи даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо шахси даъватшавандаро дар маҳалли истиқоматаш дарёфт накунад, пас даъватнома ё дигар намуди хабарнома ба яке аз шахсони болиғи аъзои оила, ки якҷо бо ӯ истиқомат мекунанд, барои қабули даъватнома ё дигар намуди хабарнома, супорида мешавад. Дар ин сурат, даъватшаванда хабардоршуда ҳисобида мешавад.

4. Дар сурати набудани даъватшаванда шахси дастраскунандаи даъватнома ё намуди дигари хабарномаҳо дар огоҳинома оид ба супоридан, ба куҷо рафтан ва кай дар назар будани бозгашти даъватшавандаро дарҷ менамояд, ё ин ки қайдҳоро оид ба мавҷуд набудани чунин маълумот сабт менамояд.

Моддаи 34. Ивазшавии суроға дар рафти пешбурди истеҳсолоти иҷро

Шахси дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда ҳангоми ивази суроғаи маҳалли зист ё ҷои кор дар рафти пешбурди истеҳсолоти иҷро уҳдадор аст, ба иҷрочии мақомоти иҷро суроғаи нави маҳалли зист ё ҷои кори худро хабар диҳад. Ҳангоми мавҷуд набудани чунин хабар даъватнома ё дигар намуди хабарнома ба охирин суроғаи маълумбудаи шахс равон карда шуда, ӯ хабардоршуда ҳисоб карда мешавад, гарчанде, ки ӯ дар ин суроға, маҳалли зист истиқомат надорад ё дар ҷои кор қарор надошта бошад.

Моддаи 35. Оқибатҳои рад намудани қабули даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо ва ҳозир нашудан баъд аз қабули он

1. Дар ҳолати рад кардани қабули даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо шахси дастраскунандаи он дар даъватнома ё дигар намуди хабарнома қайди дахлдор гузошта, онро ба иҷрочии мақомоти иҷро бармегардонад.

2. Шахсони дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда, хабардоршуда ҳисобида мешаванд, агар:

1) даъватшаванда аз гирифтани даъватнома ё дигар намуди хабарнома саркашӣ намуда бошад;

2) бо вуҷуди гирифтани хабарнома тариқи почта даъватшаванда барои гирифтани даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳое, ки ба унвонии ӯ равон карда шудаанд, ҳозир нашуда бошад;

3) дар сурате, ки даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳои ирсолшуда ба охирин суроғаи маълумбудаи маҳалли истиқомати шахси дар истеҳсолоти иҷро иштироккунанда ё ба суроғае, ки аз тарафи ӯ ба таври хаттӣ ба иҷрочии мақомоти иҷро барои огоҳонидани чунин шахс дода шудааст (аз ҷумла суроғаи электронӣ) ё даъватнома ё дигар намуди хабарномаҳо ба таври дигари аз тарафи шахси зикршуда равон шудааст, вале шахс даъватнома ё дигар намуди хабарномаро нагирифтааст;

4) хабарномаҳои дар шакли ҳуҷҷати электронӣ, ки аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро бо имзои электронӣ имзо гаштааст ва ба даъватшаванда бо истифода аз хатҳои иттилоотӣтелекоммуникатсионӣ бо тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон равона гаштааст.

БОБИ 6. РАДКУНӢ ВА ХУДРАДКУНӢ ДАР ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО

Моддаи 36. Асосҳо барои радкунӣ ва худрадкунӣ дар истеҳсолоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро, тарҷумон, мутахассис ва шахси холис наметавонанд дар истеҳсолоти иҷро иштирок намоянд ва бояд рад карда шаванд, агар онҳо:

1) ҳангоми баррасии парвандае, ки оид ба иҷрои қарори он истеҳсолоти иҷро оғоз карда шудааст, ба сифати судя, прокурор, намоянда, шоҳид, коршиноси судӣ, мутахассис, тарҷумон ва котиби маҷлиси судӣ иштирок намуда бошанд;

2) бо тарафҳо ё намояндагони онҳо муносибати хешутаборӣ дошта бошанд;

3) шахсан, бевосита ё бавосита ба натиҷаи ҳалли парванда манфиатдор бошанд ё ҳолатҳои дигар мавҷуд бошанд, ки беғаразӣ ва холисии онҳоро зери шубҳа гузоранд.

2. Радкунӣ бояд асоснок бошад ва дар шакли хаттӣ то оғози амалҳои иҷро пешниҳод карда шавад. Дар рафти амали иҷро ба радкунӣ роҳ дода мешавад, агар ҳолатҳои дар қисми 1 ҳамин модда зикргардида баъди саршавии амали иҷро маълум гардида бошанд.

3. Рад кардани иҷрочии мақомоти иҷро аз ҷониби иҷрочии калони мақомоти иҷро ва дар маҳалле, ки як иҷрочии мақомоти иҷро амал менамояд, аз ҷониби худи иҷрочии мақомоти иҷро ҳал карда шуда, дар ин хусус қарор қабул карда мешавад. Ба дигар иҷрочии мақомоти иҷро вобаста намудани истеҳсолоти иҷро дар мувофиқа бо роҳбарияти мақомоти иҷро амалӣ карда мешавад.

4. Рад кардани тарҷумон, мутахассис ва шахсони холис аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ҳал карда мешавад. Дар ин бора иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд.

Моддаи 37. Худрадкунӣ дар истеҳсолоти иҷро

1. Бо асосҳои пешбининамудаи қисми 1 моддаи 36 Қонуни мазкур иҷрочии мақомоти иҷро, тарҷумон, коршинос, мутахассис ва шахси холис уҳдадоранд, ки изҳори худрадкунӣ намоянд.

2. Худрадкунии иҷрочии мақомоти иҷро бо қарор ба расмият дароварда шуда, нусхаи он на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи қабули қарори зикршуда ба тарафҳои истеҳсолоти иҷро равон карда мешавад.

3. Худрадкунии иҷрочии мақомоти иҷро аз ҷониби иҷрочии калони мақомоти иҷро ва дар маҳалле, ки як иҷрочии мақомоти иҷро амал менамояд, аз ҷониби худи иҷрочии мақомоти иҷро ҳал карда шуда, дар ин хусус қарор қабул карда мешавад.

4. Худрадкунии тарҷумон, коршинос, мутахассис ва шахси холис бо қарори иҷрочии мақомоти иҷро ба расмият дароварда мешавад.

Моддаи 38. Шикоят нисбат ба қарор, амали (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро

Шикоят нисбат ба қарор, амали (беамалии) иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод ва баррасӣ карда мешавад.

БОБИ 7. ОҒОЗ, РАД ВА БАРГАРДОНИДАНИ ҲУҶҶАТИ ИҶРО БЕ ОҒОЗИ ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО

Моддаи 39. Оғоз намудани истеҳсолоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст ҳуҷҷати иҷроро дар нусхаи асл аз ситонанда дар асоси аризаи ӯ ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки онро додааст, барои иҷро қабул карда, на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи қабул истеҳсолоти иҷроро оғоз намояд, агар:

1) ҳуҷҷати иҷро ба талаботи пешбининамудаи моддаи 11 Қонуни мазкур мутобиқ бошад;

2) муҳлати пешниҳоди ҳуҷҷати иҷро барои иҷро ба охир нарасида бошад.

2. Дар бораи оғози истеҳсолоти иҷро иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд. Дар қарор оид ба оғоз намудани истеҳсолоти иҷро маълумоти зерин бояд дарҷ карда шаванд:

1) сана ва ҷойи қабули қарор;

2) насаб, ном ва номи падари иҷрочии мақомоти иҷро;

3) асосҳои қарори қабулшаванда бо истинод ба қонунҳо ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки иҷрочии мақомоти иҷро онҳоро ба роҳбарӣ гирифтааст;

4) ба кӣ ва ба кадом мақомот ирсол кардани нусхаи қарор;

5) дар ҳолатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур нишон додани маълумот оид ба ситонидани пардохти иҷро.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро мавҷудияти истеҳсолоти иҷрои дигарро нисбати қарздор муайян менамояд. Дар сурати ошкор шудани дигар истеҳсолоти иҷро нисбати қарздор иҷрочии мақомоти иҷро ситонандаро дар ин бора огоҳ намуда, тартиби бо навбат қонеъгардонии талаботи истеҳсолоти иҷроро тибқи Қонуни мазкур ба ӯ мефаҳмонад.

4. Иҷрочии мақомоти иҷро дар баробари оғоз намудани истеҳсолоти иҷро бо мақсади ба низом даровардани қарздорӣ ва пешгирӣ намудани оқибатҳои номатлуби он бо риояи талаботи қисмҳои 1 ва 7 моддаи 48 ҳамин Қонун маълумот оид ба ворид намудани қарздор ба Феҳристи ягонаи давлатии қарздоронро тартиб дода, ба мақомоти иҷро онро пешниҳод менамояд. Ҳамзамон, баҳри таъмини иҷрои дуруст ва саривақтии ҳуҷҷати иҷро аз рӯи аризаи ситонанда ё бо ташаббуси худ бо риояи талаботи моддаи 47 Қонуни мазкур қарор қабул намояд.

Моддаи 40. Асосҳо барои рад намудани оғози истеҳсолоти иҷро

1. Оғози истеҳсолоти иҷро дар ҳолати пешниҳоди ҳуҷҷати иҷрое, ки иҷрои он ба ваколати иҷрочии мақомоти иҷро дохил намегардад, рад карда мешавад.

2. Иҷрочии мақомоти иҷро дар муддати се рӯз аз рӯзи ворид шудан ҳуҷҷати иҷрое, ки пешниҳоди он дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинӣ гардидааст, бо қабули қарор ба ситонанда, суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки онро барои иҷро додааст, бармегардонад. Нусхаи қарори мазкур оид ба рад намудани оғози истеҳсолоти иҷро бо замимаи ҳамаи ҳуҷҷатҳои воридшуда на дертар аз рӯзи дигари пас аз қабули он ба ситонанда, инчунин ба суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, ирсол карда мешавад.

Моддаи 41. Баргардонидани ҳуҷҷати иҷро бе оғози истеҳсолоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳуҷҷати иҷроро агар бо вайрон намудани муҳлати пешниҳоди он барои иҷро ё дар нусхаи асл пешниҳод нагардидан ба вай равон карда шуда бошад, дар муҳлати се рӯз пас аз рӯзи ворид шудани он, ба ситонанда ё ин ки ба суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, дар сурати мувофиқат накардани он ба талаботи пешбининамудаи моддаи 11 Қонуни мазкур бармегардонад ва вобаста ба ин қарор қабул менамояд.

2. Дар қарор оид ба баргардонидани ҳуҷҷати иҷро асосҳои баргардонидани ҳуҷҷати иҷро нишон дода мешавад.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро на дертар аз рӯзи пас аз рӯзи қабули қарор дар бораи баргардонидани ҳуҷҷати иҷро нусхаи онро бо ҳуҷҷати иҷро ба ситонанда, суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, мефиристад.

4. Пешниҳод намудани ҳуҷҷати иҷро дар муҳлати муқарраргардида, барои дубора фиристонидани ҳуҷҷати иҷро ба иҷрочии мақомоти иҷро баъди бартараф намудани камбудиҳо монеъ шуда наметавонад.

5. Ҳуҷҷати иҷро, ки бе бартараф намудани камбудиҳои дар қарор оид ба баргардонидани он нишон додашуда ворид гардидааст, иҷро карда намешавад ва дар асоси қисмҳои 1, 2 ва 3 ҳамин модда ба ситонанда, суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки онро равон кардааст, баргардонида мешавад.

Моддаи 42. Истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ

1. Ҳангоми нисбати як қарздор оғоз намудани якчанд истеҳсолоти иҷро, иҷрочии мақомоти иҷро онҳоро дар истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ якҷо менамояд.

2. Дар ҳолати нисбати як қарздор оғоз гардидани истеҳсолоти иҷро:

1) аз ҷониби якчанд иҷрочиёни мақомоти иҷро дар ҳудуди як вилоят, истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ аз рӯи онҳо дар маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро ё охирин маҳалли маълумбудаи истиқомати (маҳалли ҷойгиршавии) қарздор ва ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулки ӯ, ки аз ҷониби сардорони раёсатҳои иҷрои вилоятҳо ва шуъбаи иҷро дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон муайян гардидааст, пеш бурда мешавад;

2) аз ҷониби якчанд иҷрочиёни мақомоти иҷро дар ҳудуди шаҳру ноҳияҳои вилоятҳо, ноҳияҳои шаҳри Душанбе ё шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ аз рӯи онҳо дар маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро ё охирин маҳалли маълумбудаи истиқомати (маҳалли ҷойгиршавии) қарздор ва ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулки ӯ, ки аз ҷониби роҳбари мақомоти иҷро муайян гардидааст, пеш бурда мешавад.

3. Маводи истеҳсолоти иҷро оид ба иҷрои маҷбурии ҳуҷҷатҳои иҷрои дорои талаботи хусусияти молумулкӣ, ки дар истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ якҷо карда шудаанд, тибқи талаботи қисми 2 моддаи мазкур ба иҷрочии мақомоти иҷро, ки истеҳсолоти иҷрои маҷмуиро пеш мебарад, дар асоси қарори иҷрочии калони мақомоти иҷро супорида шуда, нусхаи он ба тарафҳои истеҳсолоти иҷро равон карда мешавад.

4. Дар мавридҳои зарурии иҷро намудани амалҳои иҷро дар ҳудуде, ки ваколати иҷрочии мақомоти иҷрои пешбарандаи истеҳсолоти иҷрои маҷмуӣ дар ин ҷо паҳн намегардад, чунин амалҳо мутобиқи қисми 7 моддаи 16 Қонуни мазкур ба анҷом расонида мешаванд.

БОБИ 8. ЧОРАҲОИ ИҶРОИ МАҶБУРӢ

Моддаи 43. Асосҳои татбиқи чораҳои иҷрои маҷбурӣ

Асосҳои татбиқи чораҳои иҷрои маҷбурӣ ба таври ихтиёрӣ иҷро накардани санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор, инчунин мавҷуд будани ҳуҷҷати иҷро мебошанд.

Моддаи 44. Чораҳои иҷрои маҷбурӣ

Чораҳои иҷрои маҷбурӣ инҳо мебошанд:

1) дар истеҳсолоти иҷро оид ба талаботи пулӣ:

- нигаронидани ситониш ба воситаҳои пулии қарздор;

- нигаронидани ситониш ба молу мулки манқули қарздор;

- нигаронидани ситониш ба молу мулки ғайриманқули қарздор;

- нигаронидани ситониш ба ҳуқуқи талабот ва дигар ҳуқуқҳои бегонашавандаи молу мулкии қарздор;

- муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2) дар истеҳсолоти иҷро оид ба талаботи дигар:

- иҷрои санади судӣ, ки қарздорро ба содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд;

- иҷрои санади судие, ки қарздорро ба худдорӣ аз содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд;

- иҷрои санади судӣ оид ба кашида гирифтан аз қарздор ва ба ситонанда супоридани ашёи муайян;

- иҷрои санади судӣ оид ба гирифта додани кӯдак;

- иҷрои санади судӣ ё қарори шахси мансабдор оид ба кӯчонидани қарздор;

- иҷрои санади судӣ оид ба маскун намудани ситонанда;

- иҷрои санади судӣ оид ба барқарор намудан ба кор.

Моддаи 45. Муайян намудани вазъи молумулкии қарздор

1. Барои муайян намудани вазъи молумулкии қарздор иҷрочии мақомоти иҷро аз мақомоту ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликияташон ҷиҳати мавҷуд будани суратҳисобҳои бонкӣ, молу мулки манқул ва ғайриманқули ба расмият даровардашуда ва ё се соли охир бегонакарда, инчунин дигар ҳуқуқҳои молумулкии ӯро дархост карда, маълумот мегирад.

2. Ҳангоми дастрас гардидани маълумот оид ба вазъи молу мулки қарздор, ки дар қисми 1 моддаи мазкур зикр гардидаанд, ҷиҳати иҷрои истеҳсолоти иҷро чораҳои иҷрои маҷбурӣ тибқи талаботи моддаи 44 Қонуни мазкур татбиқ карда мешаванд.

3. Агар иҷрои маҷбурӣ ба пурра қонеъгардонии ситониш оварда нарасонад, иҷрочии мақомоти иҷро аз рӯи аризаи ситонанда ё бо ташаббуси худ қарздорро даъват намуда, ӯро оид ба вазъи молумулкиаш мепурсад, ки дар ин бора протокол тартиб дода мешавад.

4. Иҷрочии мақомоти иҷро қарздорро ҷиҳати тартиб додани номгӯи молу мулкаш уҳдадор менамояд, агар дар рафти амали иҷро муайян карда нашавад, ки қарздор дорои дигар молу мулк мебошад.

5. Қарздор уҳдадор аст, дар номгӯи молу мулк асосҳо ва далелҳои исботкунандаи талаботи молумулкии ба ӯ тааллуқдоштаро нишон диҳад. Аз номгӯй инчунин бояд маълум гардад, ки муддати се соли охир қарздор кай ва ба кӣ барои ихтиёрдории ройгони молу мулки худ имконият фароҳам овардааст, агар ин ҳолат ба туҳфаҳои номунтазам иртибот надошта бошад.

6. Қарздор доир ба мукаммал ва ба ҳақиқат мутобиқ будани маълумоти пешниҳодшудаи ӯ оид ба вазъ ва номгӯи молу мулкаш, итминон медиҳад, ки он ба протокол ворид карда мешавад.

7. Қарздоре, ки тибқи қисми 3 моддаи мазкур пурсида шудааст, дар асоси аризаи ситонанда ё бо ташаббуси иҷрочии мақомоти иҷро оид ба вазъи молу мулк бо баохиррасии се сол такроран пурсида мешавад. Пурсиши такрорӣ оид ба вазъи молу мулки қарздор то ба охиррасии се сол дар асоси аризаи ситонанда мумкин аст, агар ситонанда маълумоти асоснок пешниҳод намуда бошад, ки қарздор дар муҳлати баохиррасида молу мулк ба даст овардааст ё ба муносибатҳои нави меҳнатӣ ворид шудааст.

8. Ба пурсиш ҳозир нашудани қарздор, пешниҳод накардани номгӯи молу мулк ё оид ба дуруст будани маълумоташ итминон надодан, аз ҷониби ӯ иҷро накардани ҳуҷҷати иҷро дониста шуда, бо пешниҳоди иҷрочии мақомоти иҷро аз ҷониби суди маҳалли иҷро қарздор ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

9. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад пуррагӣ ва дурустии нишондодҳои қарздорро бо роҳи бадастории маълумоти дахлдор ё роҳи дигар, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, санҷад.

Моддаи 46. Кофтукови қарздор, молу мулки ӯ ва кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст

1. Ҳангоми номаълум будани маҳалли истиқомати қарздор ё маҳалли нигоҳдории молу мулки ӯ тибқи талаботе, ки барои ҳифзи манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мегардад, инчунин мутобиқи талабот оид ба ситонидани алимент, рӯёнидани ҷуброни зараре, ки бо осеб ё дигар шакл ба саломатӣ расонида шудааст ё боиси фавти саробон гардидааст ва ё талабот оид ба гирифта додани кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст, иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст кофтукови қарздор ё молу мулки ӯ ва кӯдакро ба воситаи мақомоти корҳои дохилӣ эълон намояд.

2. Ба ғайр аз ин, иҷрочии мақомоти иҷро дар дигар ҳолатҳое, ки бо истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани маблағҳои пулӣ ва интиқоли молу мулк вобаста мебошанд, дар асоси аризаи ситонанда нисбат ба қарздор ва молу мулки ӯ талаботи қисми 1 ҳамин моддаро татбиқ менамояд.

3. Кофтуков дар маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро ё охирин маҳалли маълумбудаи истиқомати (маҳалли ҷойгиршавии) қарздор ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулки ӯ, ё маҳалли маълумбудаи истиқомати (маҳалли ҷойгиршавии) кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст ва ё дар маҳалли истиқомати (маҳалли ҷойгиршавии) ситонанда эълон карда мешавад.

4. Ҳангоми ихтиёран ҳозир шудани қарздоре, ки нисбаташ кофтуков эълон гардидааст ва иҷро намудани талаботи пешбининамудаи истеҳсолоти иҷро ё тавассути шахси сеюм пешниҳод гардидани ҳуҷҷати расмии иҷрои ин талабот, (ба ғайр аз ҳолатҳои бо ҳуҷҷати иҷро ба зиммаи қарздор уҳдадориҳое вогузор гардидааст, ки иҷрои он аз ҷониби дигар шахс имконнопазир мебошад) иҷрочии мақомоти иҷро метавонад эълони кофтукови қарздорро қатъ намояд.

5. Дар ҳолати дастгир гардидани қарздор ва аз иҷрои талаботи истеҳсолоти иҷро саркашӣ намудани ӯ, иҷрочии мақомоти иҷро бояд тибқи талаботи Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб диҳад.

6. Иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст, ки ҳангоми дарёфт гардидани молу мулки дар кофтуков қарордоштаи қарздор талаботи моддаҳои 60 ва 62 Қонуни мазкур пешбининамударо риоя намояд.

7. Дар бораи эълон намудани кофтукови қарздор, молу мулки ӯ ва ё кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст, инчунин эълони қатъи кофтуков, ки дар қисмҳои 1, 2, 4 ва 6 моддаи мазкур пешбинӣ гардидааст, иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул намуда, нусхаи онро фавран барои иҷро ба мақомоти корҳои дохилӣ ирсол менамояд.

8. Хароҷот оид ба кофтукови қарздор, молу мулки ӯ ва ё кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст, ба хароҷоти зарурӣ оид ба содир намудани амалҳои иҷро дахл дошта, дар асоси пешниҳоди мақоми ваколатдор бо қарори иҷрочии мақомоти иҷро бояд аз ҳисоби қарздор ба буҷети давлатӣ ситонида шавад.

9. Назорати иҷрои талаботи қисмҳои 4 - 7 ҳамин модда аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро амалӣ карда мешавад.

Моддаи 47. Муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад дар асоси аризаи ситонанда ва ё бо ташаббуси худ дар хусуси муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми аз ҷониби қарздор ба иҷро нарасонидани талаботи ҳуҷҷати иҷрои зерин қарор қабул намояд:

1) оид ба ситонидани алимент, рӯёнидани ҷуброни зараре, ки дар натиҷаи расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарари дигар ба саломатӣ ё ин ки вобаста ба фавти саробон расидааст;

2) оид ба талаботи хусусияти молумулкӣ надошта;

3) дигар талабот, ки маблағи қарздорӣ аз рӯи ҳуҷҷати иҷро зиёда аз даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳоро ташкил медиҳад.

2. Иҷрочии мақомоти иҷро, ки қарор оид ба маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистонро қабул намудааст, на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро дар бораи бекор кардани муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор қабул мекунад.

3. Мубодилаи маълумот дар бораи татбиқ ва бекор кардани муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон байни иҷрочии мақомоти иҷро ва мақоми ваколатдори давлатӣ бо тартиб ва муҳлати муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад. Барои мубодилаи ин маълумот метавонад феҳристи ягонаи давлатии қарздорон ва низоми ягонаи байниидоравии электронӣ истифода бурда шавад.

4. Маълумот дар бораи қарздороне, ки нисбаташон қарор дар бораи муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда шудааст, дар сомонаи расмии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгир карда мешаванд.

5. Нусхаи қарор оид ба муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бекор намудани он аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи қабули онҳо ба қарздор ва ба дастгоҳи марказии мақомоти иҷро ирсол карда мешавад. Дастгоҳи марказии мақомоти иҷро маълумот дар бораи татбиқ ва бекор кардани муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтани қарздор аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба муҳоҷират, назорати сарҳадӣ ва мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол менамояд.

Моддаи 48. Феҳристи ягонаи давлатии қарздорон

1. Феҳристи ягонаи давлатии қарздорон (минбаъд Феҳрист) аз ҷониби мақомоти иҷро бо мақсади ба низом даровардани қарздорӣ ва пешгирӣ намудани оқибатҳои номатлуби он пеш бурда мешавад. Маълумот дар бораи қарздор (ба истиснои маълумот дар бораи қарздороне, ки мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳалии ҳокимияти давлатӣ мебошанд, инчунин қарздороне, ки тибқи ҳуҷҷатҳои иҷро оид ба ситонидани пардохтҳои давравӣ зиёда аз се моҳ қарздор нестанд ва қарздорон оид ба ҳуҷҷатҳои иҷрои хусусияти ғайри молу мулкидошта) ба Феҳрист дар баробари қабули қарори оғози истеҳсолоти иҷро ворид карда мешаванд.

2. Тартиби пешбурди Феҳристро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

3. Маълумот дар бораи қарздороне, ки ба Феҳрист ворид карда шудаанд, дар сомонаи расмии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгир карда мешаванд.

4. Бақайдгирии қарздор дар Феҳрист ӯро аз иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро озод намекунад.

5. Мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот (аз ҷумла нотариусҳо, сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ, хадамоти шиносномавию бақайдгирӣ, бозрасии давлатии автомобилӣ, мақомоти бақайдгирандаи молу мулки ғайриманқул ва дигар мақомоти дахлдор) ва дигар субъектҳо дар ҳолатҳои иҷрои ваколатҳои ба онҳо вогузоршуда, дар сурати муроҷиати шахс барои иҷрои амали муайян, ки ба Феҳрист дохил гардида, дар сомонаи расмии Хадамот ҷойгир карда шудааст, уҳдадоранд то иҷрои уҳдадориҳои бо санадҳои судӣ, мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор вогузоркардашуда аз ҷониби шахси ба Феҳрист дохил кардашуда амалиёт нагузаронанд.

6. Ҳангоми дар бонкҳо кушодани суратҳисоб ба номи шахси воқеӣ, ки ба Феҳрист дохил карда шуда, дар сомонаи расмии Хадамот ҷойгир карда шудааст, аз ҷумла тавассути зерсохторҳои бонк ё ҳангоми пӯшидани суратҳисоб аз ҷониби ин шахс, бонкҳо уҳдадоранд Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар рӯзи кушодан ё пӯшидани суратҳисоб огоҳ намоянд.

7. Иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст на дертар аз рӯзи дигари корӣ пас аз рӯзи гирифтани огоҳинома дар бораи ҳабси молу мулк ва (ё) маблағҳои пулии дар суратҳисобҳои бонкии қарздор мавҷудбуда бо тартиби дар моддаи 60 Қонуни мазкур пешбинигардида қарор қабул намояд, ба истиснои ҳолатҳое, ки аллакай ба ин молу мулк бо ҳамин асосҳо ҳабс гузошта шудааст.

Моддаи 49. Маҳдуд намудани ҳуқуқҳои шахсоне, ки ба Феҳрист ворид карда шудаанд

Бо ворид намудан ба Феҳрист шахс ҳуқуқи ихтиёрдорӣ намудани молу мулки манқул ва ғайриманқулро, ки бояд дар феҳристи дахлдор ба қайд гирифта шавад, инчунин дигар неъматҳои молумулкии ғайримоддиро надорад.

Моддаи 50. Бардоштани маҳдудиятҳо нисбати шахсоне, ки ба Феҳрист ворид карда шудаанд ва хориҷ намудан аз Феҳрист

1. Маҳдудиятҳо нисбати шахсоне, ки ба Феҳрист ворид карда шудаанд, бо хориҷ намудани онҳо аз феҳрист бардошта мешаванд.

2. Асосҳо барои хориҷ намудан аз феҳрист инҳоянд:

1) иҷрои пурраи талаботи ҳуҷҷати иҷро;

2) ивази ҷаримаи таъингардида ба дигар намуди ҷазо;

3) дар ҳолати қатъ гардидани истеҳсолоти иҷро.

Моддаи 51. Маҷбуран овардани қарздор

1. Ҳангоми ҳозир нашудани қарздор, ки бо тартиби муқарраргардидаи Қонуни мазкур ба назди иҷрочии мақомоти иҷро даъват шудааст, қарздор маҷбуран оварда мешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки ҳозир нашудан бо сабабҳои узрнок ба миён омадааст.

2. Сабабҳои узрноки ҳозир нашудани қарздори огоҳшуда инҳоянд:

1) беморие, ки ба ҳозиршавии қарздорро имконият намедиҳад;

2) фавти хешовандони наздик;

3) офатҳои табиӣ, садамаҳо;

4) дигар ҳолатҳое, ки барои ҳозир шудан дар муҳлати муайяншуда монеъ шудаанд.

3. Ҳангоми мавҷудияти сабабҳои узрнок барои ҳозиршавӣ дар муҳлати муайян, қарздор уҳдадор аст иҷрочии мақомоти иҷрое, ки ӯро даъват кардааст, огоҳ намояд.

4. Қарори иҷрочии мақомоти иҷро оид ба маҷбуран овардан аз ҷониби мақомоти корҳои дохилии ҷои истиқомати (ҷойи қарордошти) шахсе, ки аз даъвати иҷрочии мақомоти иҷро саркашӣ менамояд таъмин карда мешавад. Қарор пеш аз маҷбуран овардан ба шахсе, ки нисбаташ қарор қабул шудааст, эълон карда мешавад.

5. Ноболиғон, занони ҳомила, инчунин шахсоне, ки аз ҷиҳати саломатӣ тибқи шаҳодати духтур наметавонанд ё набояд ҷояшонро тарк кунанд, маҷбуран оварда намешаванд.

БОБИ 9. ТАРТИБИ НИГАРОНИДАНИ СИТОНИШ БА МОЛУМУЛКИ МАНҚУЛИ ҚАРЗДОР

Моддаи 52. Тартиби нигаронидани ситониш ба воситаҳои пулии қарздор

1. Ҳангоми иҷрои ҳуҷҷати иҷро вобаста ба ситонидани маблағ, ситониш ба маблағҳои пулии қарздор нигаронида мешавад. Нигаронидани ситониш ба маблағҳои пулии нақдии муайянгардидаи қарздор бо роҳи маҷбуран кашида гирифтани онҳо амалӣ карда мешавад.

2. Маҷбуран кашида гирифтани маблағҳои пулии нақдии қарздор бо роҳи тартиб додани санад бо иштироки на камтар аз ду нафар шахси холис амалӣ карда мешавад.

3. Агар қарздор маблағҳои пулии бо асъори миллӣ, ки барои қонеъ гардонидани талаботи ситонанда кифояро надошта бошад, ситониш ба воситаҳои пулии бо асъори хориҷӣ доштаи қарздор нигаронида мешавад.

4. Ҳангоми ошкор кардан ва аз қарздор гирифтани маблағҳои пулӣ бо асъори хориҷӣ иҷрочии мақомоти иҷро бояд на дертар аз рӯзи дигари пас аз рӯзи гирифтан бо қарори худ онҳоро барои мубодила ба асъори миллӣ ба бонк ё дигар ташкилоти кредитие, ки ҳуқуқи амалӣ намудани чунин амалиётро дар бозори дохилии асъории Ҷумҳурии Тоҷикистон дорад, супорад.

5. Маблағҳои пулии гирифташуда на дертар аз рӯзи дигари гузаронидани амалиёти бонкӣ пас аз гирифтани онҳо барои гузаронидан ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро супорида мешаванд.

Моддаи 53. Хусусияти хоси нигаронидани ситониш ба маблағҳое, ки муваққатан дар суратҳисоби депозитии мақомоти таҳқиқ, тафтишот ё суд нигоҳ дошта мешаванд

1. Маблағҳои дар суратҳисоби депозитии мақомоти таҳқиқ, тафтишот ё суд нигоҳ дошта шуда, ки дар рафти таҳқиқ, тафтишоти пешакӣ ё судӣ ҳабс ва ё аз ҷониби ҷавобгари гражданӣ воридшуда ва ё ба сифати воситаҳои бо роҳи ҷиноят бадастоварда гирифта шудаанд, инчунин аз ҷониби айбдоршаванда ё судшаванда ҳамчун гарав гузошта шудаанд, бояд барои иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро на дертар аз се рӯзи корӣ баъд аз ворид шудани ҳуҷҷати иҷро равон карда шаванд.

2. Дар асоси талаботи ҳуҷҷати иҷро иҷрочии мақомоти иҷро ба мақомоти таҳқиқ, тафтишот ё суд дархости дахлдорро ҷиҳати интиқоли маблағҳои пулии дар суратҳисоби депозитии ин мақомот муваққатан нигоҳдошташаванда ба буҷети ҷумҳуриявӣ ва ё суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро равон менамояд.

3. Дар ҳолати дар муҳлати муқарраршуда иҷро нагардидани талаботи дар қисми 2 ҳамин модда нишондодашуда, иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул намуда, ба бонки хизматрасон ирсол менамояд. Бонки хизматрасон уҳдадор аст бетаъхир маблағҳои дар суратҳисоби депозитии мақомоти таҳқиқ, тафтишот ё суд муваққатан нигоҳдошташударо ба буҷети ҷумҳуриявӣ ва ё суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро тибқи талаботи ҳуҷҷати иҷро барои таъмини иҷрои минбаъдаи ҳуҷҷати иҷро гузаронад.

Моддаи 54. Хусусияти нигаронидани ситониш аз маблағҳои пулии буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилотҳои буҷетӣ

1. Нигаронидани ситониш аз маблағҳои пулии буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилотҳои буҷетӣ мутобиқи Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

2. Ташкилотҳои буҷетӣ барои иҷро кардани ҳуҷҷати иҷро ба мақомоти хазинадории марказӣ ва маҳаллӣ супоришномаҳои пардохтиро пешниҳод менамоянд. Агар маблағ дар буҷети ташкилот мавҷуд бошад, мақомоти хазинадории марказӣ ва маҳаллӣ маблағи умумии дар ҳуҷати иҷро нишон додашударо интиқол медиҳанд.

3. Ҳангоми мавҷуд набудани маблағ дар сметаи хароҷотии ташкилоти буҷетӣ, масъулияти уҳдадориҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи молик вогузор карда мешавад.

Моддаи 55. Тартиби нигаронидани ситониш аз дигар молу мулки манқули қарздор

1. Нигаронидани ситониш аз дигар молу мулки манқули қарздор бо роҳи гузоштани ҳабс (ба рӯйхат гирифтан, маҷбуран кашида гирифтан ва фурӯш) амалӣ карда мешавад.

2. Нигаронидани ситониш аз молу мулки манқули ба сифати таъминот пешниҳод гардида (гарав, лизинг ва усули дигари таъминот) бо тартиби муқарраргардидаи моддаи 56 Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

3. Ситониш аз дигар молу мулки манқули қарздор, аз он ҷумла дигар дороиҳое, ки дар бонкҳо ва дигар ташкилотҳои қарзӣ нигоҳ дошта мешаванд, ба ҳамон андоза ва ҳаҷме, ки барои иҷрои ҳуҷҷати иҷро бо назардошти ситонидани пардохти иҷро ва хароҷот оид ба гузаронидани амали иҷро зарур аст, нигаронида мешавад.

4. Агар дар рафти иҷро муқаррар гардад, ки молу мулки қарздорташкилот ё шаҳрванд барои пӯшонидани қарз кифоя нест, аммо қонунгузор ба эътирофи муфлисии қарздор роҳ медиҳад, иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст дар ин хусус ситонандаро огоҳ намояд.

5. Нигаронидани ситониш аз молу мулки қарздоре, ки бо тартиби муқарраргардида муфлис эътироф гардидааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

6. Дар сурати таҷдиди ташкилот дар лаҳзаи иҷрои ҳуҷҷати иҷро иҷрочии мақомоти иҷро вориси ҳуқуқии қарздорро муқаррар менамояд ва аризаро ба суде, ки ҳалнома баровардааст, бо пешниҳод дар бораи баровардани таъинот ҷиҳати ба вориси ҳуқуқии қарздор иваз кардани ӯ ирсол менамояд. Дар ҳолати набудани вориси ҳуқуқӣ ҳангоми таҷдид ёфтани ташкилот ҳуҷҷати иҷро ба ситонанда баргардонида мешавад.

Моддаи 56. Нигаронидани ситониш ба молу мулки манқул, ки ба сифати таъминот пешниҳод шудааст

1. Нигаронидани ситониш ба молу мулки манқул, ки ба сифати таъминот пешниҳод шудааст (гарав, лизинг ва усули дигари таъминот), бо риояи ҳуқуқҳои кредитори таъминшуда, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, бо роҳи аз қарздор гирифтан ва ба ситонанда супоридани молу мулки манқул, ки ба сифати таъминот барои фурӯш пешниҳод шудааст, амалӣ карда мешавад.

2. Иҷрочии мақомоти иҷро дар бораи гирифтани молу мулки дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида қарор қабул менамояд. Ба кредитори таъминшуда супоридани ин молу мулк бо роҳи тартиб додани санад бо иштироки на камтар аз ду шахси холис амалӣ карда мешавад.

3. Кредитори таъминшуда уҳдадор аст бовиҷдонона ҷиҳати ба фурӯш баровардани молу мулки манқул, ки ба сифати таъминот пешниҳод шудааст тавре чораҳо андешад, ки онҳо барои ҳамаи тарафҳои иштироккунанда бо назардошти шароитҳои воқеӣ манфиатнок бошанд.

4. Маблағҳои аз фурӯш бадастомада барои пардохти талаботе равона мешаванд, ки бо молу мулки фурӯхташаванда таъмин гардидаанд. Маблағҳои боқимонда аз фурӯш бошад, ба иҷрочии мақомоти иҷро барои пардохт намудани дигар талаботи кредиторон бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва дар сурати мавҷуд набудани талаботи дигари кредиторон ба қарздор баргардонида мешаванд.

5. Агар маблағҳои аз фурӯш бадастомада барои пардохти ҳамаи талаботе, ки бо молу мулки фурӯхташаванда таъмин гардидаанд, кофӣ набошанд, пас қисми боқимондаи талабот аз молу мулки дигари қарздор бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур барои талаботи кредиторони таъминнашуда пардохт мегардад.

6. Нигаронидани ситониш ба молу мулки манқул, ки ба сифати таъминот пешниҳод шудааст, инчунин дар ҳолате мумкин аст, ки агар санади судӣ ин молу мулкро ҳамчун далели шайъӣ эътироф намояд ё бо роҳи содир кардани ҷиноят ба даст овардашуда, мусодираи онро ба манфиати давлат пешбинӣ намуда бошад.

Моддаи 57. Нигаронидани ситониш ба молу мулке, ки қарздор бегона намудааст

1. Дар ҳама ҳолатҳое, ки нигаронидани ситониш ба молу мулки қарздор ба пурра қонеъ гардонидани талаботи ситонанда оварда нарасонидааст, ситониш метавонад ба молу мулке, ки қарздор бо нияти зараррасонӣ ба қарздиҳандагон бегона кардааст, агар шахси сеюм ҳангоми ба даст овардани чунин молу мулк оид ба нияти қарздор огоҳ буд ва ё бояд медонист ё ин ки молу мулкро ройгон ё дидаю дониста бо нархи паст (аз нархи бозорӣ пасттар дар ҳолати бегонакунӣ) ба даст овардааст, нигаронида шавад.

2. Уҳдадории исботи мавҷуд набудани қасди расонидани зарар ба қарздиҳандагони худ ба зиммаи қарздор гузошта мешавад. Ситониш ба молу мулки бегонанамудаи қарздор метавонад нигаронида шавад, агар чунин молу мулк дар давоми се соли охир то додани ҳуҷҷати иҷро бегона карда шуда бошад.

3. Ба молу мулке, ки аз ҷониби қарздор ба фоидаи ҳамсар, хешу табор ва ё хешовандони ҳамсари худ ба расмият дароварда шудааст ва ё бегона карда шудааст, нигаронидани ситониш бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи мазкур ба роҳ монда мешавад.

4. Нигаронидани ситониш ба молу мулки аз ҷониби қарздор ба шахси сеюм бегонанамуда бо санади судӣ, ки аз рӯи даъвои ситонанда ё пешниҳоди иҷрочии мақомоти иҷро қабул гардидааст, амалӣ карда мешавад.

Моддаи 58. Нигаронидани ситониш ба молу мулки манқули қарздор, ки дар ихтиёри дигар шахсон қарор дорад

Нигаронидани ситониш ба молу мулки манқули қарздор, ки дар ихтиёри дигар шахсон қарор дорад ва ӯ розӣ ҳаст, ки ин молу мулкро диҳад, бо роҳи ҳабс гузоштан ба ин молу мулк мутобиқи талаботи қисми 10 моддаи 60 Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

Моддаи 59. Молу мулке, ки ба он нигаронидани ситониш мумкин нест

Ситониш ба молу мулки ба қарздор тааллуқдошта бо ҳуқуқи соҳибмулкӣ ё саҳми моли шахсии ӯ дар молу мулки умумӣ, ки барои қарздор ва шахсони дар таъминоти ӯ қарордошта мутобиқи Кодекси мурофиавии граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон зарур мебошанд, наметавонад нигаронида шавад.

Моддаи 60. Ҳабси молу мулки қарздор

1. Ҳабси молу мулки қарздор аз барӯйхатгирии молу мулк, эълони манъи ихтиёрдории он ва ҳангоми зарурат аз маҳдуд кардани ҳуқуқи истифодаи молу мулк, кашида гирифтан ё барои нигаҳдорӣ супоридани он иборат мебошад. Намуд, ҳаҷм ва муҳлати маҳдуд карданро дар ҳар як ҳолати алоҳида иҷрочии мақомоти иҷро бо назардошти хусусияти молу мулк, аҳамияти он барои соҳибмулк ё шахсе, ки онро соҳибӣ менамояд, истифодаи хоҷагӣ, маишӣ ва дигар омилҳо муайян мекунад.

2. Вайрон намудани манъи иҷрочии мақомоти иҷро ҷиҳати ихтиёрдорӣ ё ин ки риоя накардани маҳдудияти ҳуқуқи истифодабарии молу мулки қарздор, ки ба он ҳабс гузошта шудааст, боиси ҷавобгарии пешбининамудаи қонун мегардад.

3. Ҳабси молу мулк дар доираи талаботи муқарраргардидаи ҳуҷҷати иҷро ва хароҷоти амалҳои иҷро татбиқ мегардад.

4. Ҳабс татбиқ карда мешавад:

1) ҷиҳати таъмини иҷрои санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор барои таъмини ҳифзи молу мулки қарздор, ки минбаъд бояд ба ситонанда супорида ё ин ки дар оянда фурӯхта шавад;

2) ҳангоми иҷрои санади судӣ оид ба гирифтани молу мулки қарздор;

3) ҳангоми иҷрои таъиноти суд оид ба ҳабс гузоштан ба молу мулки ба қарздор тааллуқдошта ё ин ки дар ихтиёри ӯ ва шахсони дигар қарордошта;

5. Гирифтани молу мулки ҳабсшуда бо супоридани он ҷиҳати дар оянда ба фурӯш баровардан дар муҳлати муқаррарнамудаи моддаи 18 Қонуни мазкур ба роҳ монда мешавад.

6. Молу мулки зуд вайроншаванда ё хӯрдашаванда, фавран барои фурӯш супорида мешавад.

7. Маблағҳои пулӣ бо пули миллӣ ва асъор, металлҳои қиматбаҳо ва сангҳои қиматбаҳо, ҷавоҳирот ва дигар маснуоти аз тилло, нуқра, платина ва металлҳои гурӯҳи платина, сангҳои қиматбаҳо ва марворид, инчунин шикастапора ва қисмҳои алоҳидаи чунин маснуоти ҳангоми барӯйхатгирии молу мулки қарздор ошкоршуда, ки ба он ҳабс гузошта шудааст, бояд ҳатман гирифта шаванд.

8. Ба коғазҳои қиматнок мувофиқи тартиби муқарраргардидаи Қонуни мазкур ҳабс гузошта мешавад.

9. Бо ҳабс гузоштан ба молу мулки қарздор ситонанда ҳуқуқи гаравро ба молу мулки ба ҳабсгузошташуда ба даст меорад. Ҳуқуқи гарав, ки аз молу мулки пештар ҳабсгузошташуда бармеояд, дар муқоиса бо ҳуқуқе, ки аз гарави баъдина бармеояд, афзалиятноктар аст. Ҳуқуқи гарав, ки аз ҳабс гузоштан ба молу мулки қарздор бармеояд, ба ситонанда ҳамон ҳуқуқҳоро дар муносибат ба дигар ситонандагон ба мисли гарав дар асоси шартномаи гражданӣ оид ба гарав медиҳад.

10. Ҳабс гузоштан ба молу мулки манқул, ки дар соҳибияти воқеии қарздор қарор дорад, ба соҳибияти иҷрочии мақомоти иҷро гузаштани ин молу мулк боис мегардад.

11. Иҷрочии мақомоти иҷро рӯйхат тартиб медиҳад ва вобаста ба миқдори ситониш тамоми молу мулк ё қисми онро ҳабс намуда, дар ин бора ба мақомоти дахлдори давлатии бақайдгирии молу мулки ғайриманқул, гарави молу мулк ва нотариати давлатӣ қарор оид ба манъи амалҳои бо молу мулки ҳабсшуда алоқамандро ирсол менамояд.

12. Дар бораи гузоштани ҳабс ба молу мулки ба гарав гузошташуда иҷрочии мақомоти иҷро гаравгирро фавран хабардор менамояд.

13. Ҳангоми иҷрои таъиноти судӣ ҷиҳати таъмини даъво иҷрочии мақомоти иҷро вобаста ба талаботи даъво ба ҳамаи молу мулк ё қисми он ҳабс мегузорад.

Моддаи 61. Ҳабси қоғазҳои қиматнок

1. Ҳабси қоғазҳои қиматноки ҳуҷҷатӣ дар ҷойи нигаҳдории онҳо татбиқ карда мешавад. Ҳабси қоғазҳои қиматноки ғайриҳуҷҷатӣ дар ҷойҳои бақайдгирии соҳибҳуқуқии онҳо татбиқ мегардад.

2. Ҳангоми гузоштани ҳабс ба қоғазҳои қиматнок иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул мекунад. Дар бораи гузоштани ҳабс ба қоғазҳои қиматноки ҳуҷҷатӣ иҷрочии мақомоти иҷро ҳамчунин санади барӯйхатгирии қоғазҳои қиматноки ҳабсгузошташударо тартиб медиҳад.

3. Дар қарор ё санади иҷрочии мақомоти иҷро оид ба гузоштани ҳабс ба қоғазҳои қиматнок адади умумии қоғазҳои қиматноки ҳасбшуда, намуди онҳо, маълумот оид ба эмитенти қоғазҳои қиматнок, санаи барориши онҳо (ба ғайр аз саҳмияҳо), дигар маълумоти мушаххаскунандаи қоғазҳои қиматнок дода мешавад, инчунин мансубияти онҳо ба қарздор муқаррар мегардад.

4. Гузоштани ҳабс ба қоғазҳои қиматноке, ки ба қарздор тааллуқ доранд, аз маҳдудияти ихтиёрдории онҳо аз ҷониби қарздор шаҳодат медиҳад, инчунин интиқоли чунин қоғазҳои қиматнок манъ карда мешавад. Ҳангоми гузоштани чунин маҳдудиятҳо, аз ҷумла маҳдудият барои гирифтани даромад аз қоғазҳои қиматнок ва дигар ҳуқуқҳои қарздор, ки бо қоғазҳои қиматнок тасдиқ шудаанд, иҷрочии мақомоти иҷро вазифадор аст дар қарори қабулнамудаи худ ин маҳдудиятҳоро номбар кунад.

Моддаи 62. Ҳабси молу мулки қарздор, ки дар ихтиёри шахси сеюм қарор дорад

Ҳангоми пайдо кардани маълумот оид ба молу мулки қарздор, ки дар ихтиёри шахси сеюм қарор дорад, иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба молу мулки мазкур ҳабс мегузорад.

Моддаи 63. Ба рӯйхат гирифтани молу мулки қарздор

1. Иҷрочии мақомоти иҷро рӯйхати молу мулки қарздорро ба миқдоре, ки ҷиҳати таъмини иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро ва хароҷоти иҷро зарур аст, тартиб медиҳад. Иҷрочии мақомоти иҷро метавонад ба молу мулки ба рӯйхат гирифташуда муҳр гузорад.

2. Барӯйхатгирии молу мулки қарздор дар ҳузури қарздор ва шахсони холис гузаронида мешавад. Дар ҳолати набудани қарздор, барӯйхатгирӣ бо иштироки яке аз аъзои болиғи оилаи ӯ, шахсони мансабдори шахси ҳуқуқӣ ва дар сурати набудани ин шахсон бо иштироки намояндаи мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ ва шахсони холис тартиб дода мешавад. Ҳангоми барӯйхатгирӣ қарздор ҳуқуқ дорад ба иҷрочии мақомоти иҷро бобати дар навбати аввал ба кадом молу мулк нигаронидани ситониш арз намояд. Иҷрочии мақомоти иҷро чунин арзро қонеъ мегардонад, агар он ба иҷрои ҳуҷҷати иҷро мухолифат накунад.

Моддаи 64. Муҳтавои санади барӯйхатгирӣ ва қарор дар бораи ҳабси молу мулк

1. Дар санади барӯйхатгирӣ ва қарор оид ба ҳабси молу мулк бояд маълумоти зерин зикр шаванд:

1) сана ва маҳалли тартиб додани санади барӯйхатгирӣ ва қарор;

2) насаб, ном ва номи падари иҷрочии мақомоти иҷро;

3) номи суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдоре, ки ҳуҷҷати иҷрои он ба иҷро расонида мешавад;

4) насаб, ном ва номи падари ситонанда ва қарздор;

5) номи ҳар як молу мулки ба санад ва қарор дохил кардашуда, нишонаҳои фарқкунандаи он (вазн, андоза, дараҷаи дошти он ва ғайраҳо), баҳои тахминии ҳар як молу мулк дар алоҳидагӣ ва арзиши тахминии ҳамаи молу мулк;

6) ишора ба муҳргузорӣ шудани молу мулк, агар он иҷро шуда бошад;

7) насаб, ном ва номи падари шахси воқеӣ, номи шахси ҳуқуқӣ, ки молу мулкро барои нигаҳдорӣ ба онҳо супоридааст, суроғаи онҳо, агар нигаҳдории молу мулк ба зиммаи худи қарздор вогузор нашуда бошад;

8) қайд дар бораи ба қарздор ва дигар шахсон фаҳмонидани тартиб ва муҳлати шикоят аз болои амали иҷрочии мақомоти иҷро, инчунин дар бораи ба қарздор ва нигоҳдорандаи молу мулк фаҳмонидани уҳдадориҳои онҳо оид ба нигаҳдорӣ ва дар бораи ҷавобгарӣ ҷиҳати исрофкунӣ, азхудкунӣ ё пинҳонкунии молу мулки барои нигоҳдорӣ супоридашуда;

9) эрод ва арзи ситонанда, қарздор ва шахсоне, ки дар вақти барӯйхатгирӣ иштирок доштанд ва фармоишҳои аз рӯи онҳо додаи иҷрочии мақомоти иҷро.

2. Санади барӯйхатгирӣ аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ва шахсоне, ки дар тартиб додани он иштирок доштанд, имзо карда мешавад. Қарор дар бораи ҳабси молу мулкро иҷрочии мақомоти иҷро имзо намуда, нусхаи онро ба тарафҳо ва ё нигоҳдорандаи молу мулки ҳабсшуда месупорад.

Моддаи 65. Гирифтани молу мулки ба рӯйхат гирифташуда ё ҳабсшудаи қарздор

1. Гирифтани молу мулки ба рӯйхат гирифташуда ё ҳабсшудаи қарздор бо мақсадҳои зерин амалӣ карда мешавад:

1) барои ба фурӯш баровардан бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур;

2) барои супоридани молу мулк ба ситонанда;

3) барои супоридани молу мулк барои нигоҳдорӣ, аз ҷумла ба дигар шахси нигоҳдорандаи молу мулк;

4) агар молу мулк дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур бояд гирифта шавад.

2. Ҳангоми гирифтани молу мулки ба рӯйхат гирифташуда ё ҳабсшудаи қарздор, мумкин аст ҳуҷҷатҳои зарурӣ барои нигаронидани ситониш ба молу мулки мазкур гирифта шаванд.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми барӯйхатгирӣ ё гузоштани ҳабс ҳуқуқ дорад молу мулки қарздорро пурра ё қисман гирад.

Моддаи 66. Аз ҳабс озод кардани молу мулк

1. Дар ҳолати ба вуҷуд омадани баҳс вобаста ба мансубияти молу мулке, ки ба он ситониш нигаронида шудааст шахсе, ки тибқи иҷрои ҳуҷҷати иҷро ҳуқуқҳояш поймол гардидаанд, ҳуқуқ дорад ба суд бо даъвои аз ҳабс озод намудани молу мулк ва хориҷ намудан аз санади барӯйхатгирӣ муроҷиат намояд.

2. Даъво дар бораи аз ҳабс озод кардани молу мулк ва хориҷ намудан аз санади барӯйхатгирӣ метавонад ҳам аз ҷониби соҳибмулкони молу мулкашон ҳабсшуда, ки ба қарздор мансуб нест ва ҳам аз ҷониби шахсоне, ки ин молу мулк дар пешбурди хоҷагидорӣ ё идоракунии амалиётии онҳо истифода мешавад, пешниҳод гардад.

Моддаи 67. Нархгузории молу мулки ҳабсшудаи қарздор

1. Нархгузории молу мулки ҳабсшудаи қарздор аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи нархҳои бозории дар рӯзи иҷрои ҳуҷҷати иҷро амалкунанда, ба истиснои ҳолатҳое, ки нархгузорӣ бо нархҳои танзимшаванда ба роҳ монда мешавад, сурат мегирад. Дар ин ҳолат созишномаи байни ситонанда ва қарздор дар бораи нархгузорӣ ба назар гирифта мешавад.

2. Агар муайян намудани нархи баъзе молу мулк душвор бошаду қарздор ё ин ки ситонанда ба нархгузории иҷрочии мақомоти иҷро норозигӣ баён намояд, иҷрочии мақомоти иҷро барои муайян кардани арзиши молу мулк мутахассисро ҷалб менамояд.

3. Коғазҳои қиматнок, маснуоти заргарӣ, сарват ва маснуоти дигар аз металлҳои қиматбаҳо ва сангҳои қимматбаҳо, маҳсулоти антиқӣ (антиквариат), асарҳои санъати тасвирӣ ва ҳайкалҳо бо иштироки ҳатмии мутахассисон нархгузорӣ карда мешаванд.

4. Тарафе, ки нархгузории молу мулки ҳабсшударо мавриди баҳс қарор медиҳад, хароҷоти вобаста ба ҷалб намудани мутахассисро танҳо дар он ҳолате пардохт менамояд, ки талаботи ӯ оид ба аз нав нархгузорӣ тасдиқи худро наёфта бошад.

Моддаи 68. Нигаҳдории молу мулки ҳабсшуда

1. Молу мулки қарздор барои нигоҳдорӣ бо гирифтани имзои қарздор ё дигар шахси аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро таъингардида (минбаъд-нигоҳдоранда) дар қарор дар бораи ба ҳабс гирифтани молу мулки қарздор, супорида мешавад.

2. Агар нигоҳдоранда худи қарздор ё аъзои оилаи ӯ набошад (барои қарздор-шахси ҳуқуқӣ - корманди он), барои нигоҳ доштан подошпулии мувофиқ мегирад. Нигоҳдоранда бо иҷозати иҷрочии мақомоти иҷро аз ин молу мулк метавонад истифода барад, ба шарте ки аз рӯи хусусиятҳои молу мулк истифодаи он боиси нобуд шудан ё кам шудани қимати он нагардад. Ба нигоҳдоранда хароҷоти зарурии сарфкардааш оид ба нигоҳ доштани молу мулк бо назардошти фоидаи воқеии аз истифодаи ин молу мулк бадастовардааш, ҷуброн карда мешавад.

3. Барои таъмини ҳифзи молу мулки ҳабсшудаи қарздор иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад дигар шахси нигоҳдорандаро таъин намояд ва молу мулки зикршударо ба ӯ барои нигоҳдории минбаъда супорад. Дар ҳолати иҷро накардани уҳдадориҳо аз ҷониби нигоҳдорандаи аввалаи молу мулк, хароҷоти нигоҳдории молу мулк ҷуброн карда намешавад.

4. Воситаҳои нақлиёти ба ҳабс гирифташуда то гузаронидани музояда дар ҷойҳои махсуси аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро муайянгашта (таваққуфгоҳҳо, анборҳо, майдонҳои ҷаримавии мақомоту ташкилоти ваколатдор ва дигар ҷойҳо), ки дар онҳо шароити мувофиқи нигоҳдорӣ таъмин аст, нигоҳ дошта мешаванд.

5. Тартиб ва шартҳои нигоҳдории молу мулки ҳабсшуда бо Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 69. Ҷавобгарии нигоҳдорандаи молу мулки ҳабсшуда

Дар сурати исроф ё вайрон кардан, азони худ ё бегона кардан ва ё пинҳон намудани молу мулки ҳабсшудаи барои нигоҳ доштан супоридашуда нигоҳдоранда мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

Моддаи 70. Фурӯши молу мулки ҳабсшуда

1. Фурӯши молу мулки ҳабсшуда, ба ғайр аз молу мулке, ки тибқи Қонуни мазкур аз гардиш гирифта шудааст, новобаста аз асосҳои ҳабсгирӣ ва намудҳои молу мулк аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро тавассути музояда бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Ҳангоми нигаронидани ситониш ба молу мулки қарздор, агар дар лаҳзаи қабули қарор дар бораи фурӯхта шудани молу мулке, ки мебоист ба он ситониш нигаронида шавад, оид ба муфлисшавии қарздор истеҳсолот оғоз шуда бошад, пас фурӯши молу мулк то моҳиятан ҳал кардани ин масъала боздошта мешавад.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро бо розигии хаттии тарафҳо ҳуқуқ дорад молу мулкро бе гузаронидани музояда, бо роҳи савдои он ба шахси муайян анҷом диҳад, ки дар ин бора қарор қабул мекунад. Қарори қабулнамудаи иҷрочии мақомоти иҷро барои бақайдгирии молу мулке, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бақайдгирии ҳатмиро талаб мекунад, асос мешавад.

Моддаи 71. Хабар додан дар бораи музоядаи барпошаванда

1. Ҳангоми фурӯши молу мулки қарздор дар музояда иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст ба воситаи матбуоти даврие, ки ҳуқуқи нашри ахбороти расмиро дорад, дар бораи музоядаи барпошаванда бо молу мулки манқул на дертар аз даҳ рӯз ва бо молу мулки ғайриманқул бошад, на дертар аз сӣ рӯз хабар диҳад.

2. Дар огоҳинома оид ба вақт, маҳал ва шакли савдо, молу мулки ба музояда баровардашаванда, тартиби бақайдгирии иштирок дар савдо, тартиби гузаронидани он, инчунин оид ба нархи ибтидоии молу мулк дарҷ карда мешавад.

3. Дар бораи вақт ва маҳалли гузаронидани музоядаи молу мулки ба гарав гузошташуда иҷрочии мақомоти иҷро гаравгирро огоҳ месозад.

Моддаи 72. Тартиби гузаронидани музояда

1. Шахсоне, ки дар музояда иштирок кардан мехоҳанд, уҳдадоранд ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро дар ҳаҷми панҷ фоизи арзиши нархи молу мулк пешпардохт супоранд. Маблағи супоридаи шахси дар музояда ғолибомада ба ҳисоби нархи харид дохил мешавад. Ба иштирокчиёни боқимонда маблағи пешпардохтнамудаи онҳо пас аз анҷоми музояда, баргардонида мешавад.

2. Музояда аз нархи дар қарор оид ба ҳабс нишондодашуда ва хулосаи мутахассисон оид ба муайян намудани арзиши молу мулки ҳабсшуда оғоз меёбад. Молу мулк ба ҳамон шахсе фурӯхташуда ҳисоб меёбад, ки дар музояда аз ҳама нархи баландро пешниҳод кардааст. Ғолиби музояда уҳдадор аст дар давоми панҷ рӯзи корӣ пас аз ба охир расидани музояда маблағи пурраи молу мулки бадастовардашударо бо дарназардошти пешпардохти супоридашуда пардохт намояд.

3. Ҳангоми аз ҷониби ғолиби музояда дар муҳлати муқарраргардида пардохт нашудани ҳамаи маблағи зикршуда, пешпардохти пеш аз музояда пардохтнамудааш ба ӯ баргардонида нашуда, ба фоидаи давлат гузаронида мешавад. Пешпардохт ба фоидаи давлат дар он ҳолат гузаронида мешавад, ки агар муқаррар гардад, ки ғолиби музояда ҳуқуқи дар он иштирок карданро надошт.

4. Пас аз пардохти ҳамаи маблағи зикргардида аз ҷониби ғолиби музояда иҷрочии мақомоти иҷро ба ӯ нусхаи санад ва қарор дар бораи музоядаи барпогардидаро месупорад, ки он асос барои бақайдгирии молу мулки фурӯхташуда дар моликияти ӯ мегардад.

5. Дар музояда иҷрочиёни мақомоти иҷро ва судяҳое, ки оид ба истеҳсолоти иҷрои мазкур қарор қабул намудаанд, инчунин аъзои оила ва хешовандони наздики онҳо, инчунин шахсе, ки молу мулкаш дар музояда гузошта шудааст, иштирок карда наметавонанд.

6. Музоядаи электронӣ дар майдони ягонаи савдои электронӣ, ки гузаронидани онро мақоми ваколатдори давлатӣ интихоб менамояд, баргузор мешавад. Тартиби гузаронидани музоядаи электрониро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 73. Барпонашуда эълон кардани музояда

1. Иҷрочии мақомоти иҷро дар мавридҳои зерин музоядаро барпонашуда эълон мекунад, агар:

1) қарздор то оғози музояда иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро ва хароҷоти вобаста ба истеҳсолоти иҷроро таъмин карда бошад;

2) ба музояда камтар аз ду нафар харидор ҳозир шуда бошанд;

3) ҳеҷ яке аз иштирокчиёни музояда дар бораи пардохти нархи аввалаи молу мулк таклиф пешниҳод накунад;

4) ғолиби музояда дар муддати панҷ рӯзи корӣ маблағи пешниҳоднамудаи худро барои молу мулки дар музояда гузошташуда насупорад.

2. Дар бораи барпонашуда эълон кардани музояда иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд.

3. Агар музояда барпонашуда эълон гардад, пешпардохт ба он шахсоне, ки онро супурда буданд, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи банди 4) қисми 1 моддаи мазкур баргардонида мешавад.

Моддаи 74. Оқибати барпонашуда эълон намудани музояда

1. Дар ҳолати барпонашуда эълон намудани музояда ба ситонанда ҳуқуқ дода мешавад, ки молу мулкро аз арзиши ибтидоӣ бист фоиз кам карда, ба моликияти худ гирад.

2. Дар ҳолати барпонашуда эътироф намудани музояда ва даст кашидани ситонанда аз гирифтани молу мулк, иҷрочии мақомоти иҷро бо риояи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур музоядаи такрорӣ таъин мекунад. Дар ин маврид нархи барои музоядаи такрорӣ муқарраршуда, то ҳамон вақте, ки яке аз иштирокчиён барои харидани молу мулк бо нархи эълоншуда розӣ нашавад, паст карда мешавад, аммо он набояд аз панҷоҳ фоизи нархи аввалаи арзиши молу мулки ба музояда гузошташуда кам бошад.

3. Дар ҳолати барпонашуда эълон намудани музоядаи такрорӣ, молу мулк бо нархи эълоншудаи охирин ба ситонанда пешниҳод карда мешавад. Дар вақти даст кашидани ситонанда ҷиҳати ба моликияти худ қабул намудани молу мулки ба фурӯш гузошташуда, ҳабс аз ин молу мулк бардошта мешавад.

4. Дар ҳолати барпонашуда эълон намудани музояда ва ба ихтиёри худ гирифтани молу мулк аз ҷониби ситонанда, иҷрочии мақомоти иҷро мутобиқи қисмҳои 1 ва 3 ҳамин модда қарор қабул менамояд. Қарори қабулнамудаи иҷрочии мақомоти иҷро барои бақайдгирии молу мулке, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бақайдгирии ҳатмиро талаб менамояд, асос мебошад.

Моддаи 75. Тартиби беэътибор эътироф намудани музояда

1. Музояда аз ҷониби суд тибқи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад беэътибор эътироф карда шавад.

2. Агар музояда тибқи қисми 1 моддаи мазкур беэътибор эътироф шуда бошад, музоядаи нав эълон мешавад, ки ҳамчун музоядаи такрорӣ ҳисоб намегардад.

БОБИ 10. ТАРТИБИ НИГАРОНИДАНИ СИТОНИШ БА МОЛУ МУЛКИ ҒАЙРИМАНҚУЛИ ҚАРЗДОР

Моддаи 76. Тартиби нигаронидани ситониш ба молу мулки ғайриманқули қарздор

Нигаронидани ситониш ба молу мулки ғайриманқули қарздор бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.

Моддаи 77. Нигаронидани ситониш ба молу мулки ғайриманқули ба гарав гузошташуда

1. Ба молу мулки ғайриманқули ба гарав гузошташуда бо риояи ҳуқуқҳои гаравгир, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни мазкур муқаррар намудааст, ситониш нигаронида мешавад.

2. Нигаронидани ситониш ба молу мулки ғайриманқули ба гарав гузошташуда, инчунин дар ҳолате мумкин аст, ки агар санади судӣ ин молу мулкро ҳамчун далели шайъӣ ё бо роҳи содир кардани ҷиноят ба даст овардашуда эътироф намояд ва мусодираи онро ба манфиати давлат пешбинӣ намуда бошад.

Моддаи 78. Фурӯши молу мулки ғайриманқул

1. Фурӯши молу мулки ғайриманқул дар асоси талаботи ҳуҷҷати иҷро бо роҳи фурӯш дар музояда амалӣ карда мешавад.

2. Тартиби фурӯши молу мулки ғайриманқул бо риояи талаботи қисми 9 моддаи 60 Қонуни мазкур муайян мегардад.

Моддаи 79. Тартиби баргузории музоядаи молу мулки ғайриманқул

1. Музоядаи молу мулки ғайриманқул дар маҳалли ҷойгиршавии ҳамин молу мулк баргузор мегардад.

2. Нархи ибтидоии молу мулки ғайриманқул дар асоси талаботи ҳуҷҷати иҷро ва дар ҳолати муайян набудани он, тибқи созишномаи байни гаравдеҳу гаравгир оид ба тасдиқи нархи ибтидоии фурӯши молу мулк ва ҳангоми баҳс аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро бо ҷалб намудани нархгузори мустақил муайян карда мешавад.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро дар хусуси музоядаи баргузоршаванда бояд дар муҳлати на дертар аз сӣ рӯз то баргузор намудани он тавассути нашрияи даврие, ки мақоми иттилоотии расмӣ мебошад, бо зикри сана, вақт ва маҳалли баргузории музояда, хусусияти молу мулки фурӯшӣ ва нархи ибтидоии фурӯш огоҳ созад.

4. Шахсоне, ки мехоҳанд дар музояда иштирок намоянд, тибқи ҳаҷм, муҳлат ва тартибе, ки бояд дар огоҳиномаи музояда зикр шаванд, пешпардохт медиҳанд. Пешпардохт наметавонад аз панҷ фоизи нархи фурӯши ибтидоии молу мулки ғайриманқул зиёд бошад. Ба шахсоне, ки дар музояда иштирок дошта, вале ғолиб наомадаанд, пешпардохт баъди анҷоми музояда фавран баргардонида мешавад. Пешпардохт ҳамчунин ҳангоми баргузор нашудани музояда баргардонида мешавад.

5. Дар музоядаи молу мулки ғайриманқул ҳузур доштани шахсоне, ки иштирокчии он намебошанд, метавонад танҳо аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бо мақсади муътадил нигоҳ доштани тартиботи ҷамъиятӣ маҳдуд карда шавад.

6. Дар музояда дар ҳама ҳолат шахсоне, ки ба молу мулки ғайриманқули фурӯшӣ ҳуқуқи истифодабарӣ ё ба ҳамин молу мулк ҳуқуқи ашёӣ доранд, инчунин гаравгирон оид ба ипотекаҳои минбаъда метавонанд иштирок намоянд.

7. Ғолиби музояда шахсе эътироф мегардад, ки барои молу мулки фурӯшӣ нархи нисбатан баландтарро пешниҳод кардааст. Ин шахс ва иҷрочии мақомоти иҷро дар рӯзи баргузории он оид ба натиҷаҳои музояда протокол ба имзо мерасонанд.

8. Шахсе, ки ғолиби музояда гардидааст, бояд дар муҳлати панҷ рӯзи баъди анҷоми он маблағеро, ки ӯ бо он молу мулки ғайриманқулро харидааст (нархи харид), бо аз ҳисоб баровардани пешпардохт, ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро гузаронад. Ҳангоми нагузаронидани ин маблағ пешпардохт баргардонида намешавад ва ба суратҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронида мешавад.

9. Нархи хариди молу мулк бо назардошти пешпардохти пардохтшуда дар ҳаҷми маблағи муайянгардидаи ҳуҷҷати иҷро ба ҳисоб гирифта мешавад.

10. Ҳангоми баргузорнашуда эътироф гаштани музоядаи такрорӣ ва бо худ нигоҳ доштани моликият аз ҷониби ситонанда, агар нархи молу мулки ғайриманқул аз ҳаҷми талаботи ҳуҷҷати иҷро зиёд бошад, ситонанда маблағи чунин фарқиятро ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро мегузаронад.

11. Иҷрочии мақомоти иҷро ба ғолиби музояда дар муҳлати панҷ рӯзи корӣ аз лаҳзаи аз ҷониби ӯ гузаронида шудани маблағи нархи харид шартномаи хариду фурӯши молу мулки ғайриманқулро бо шакли оддии хаттӣ мебандад. Ин шартнома, протокол оид ба натиҷаҳои музоядаи молу мулки ғайриманқул ва қарори иҷрочии мақомоти иҷро дар бораи гузашти ҳуқуқи моликият барои ворид намудани сабтҳои дахлдор ба Феҳристи ягонаи давлатии молу мулки ғайриманқул ва ҳуқуқҳо ба он ва бақайдгирии давлатии ҳуқуқи моликияти шахси ғолиби музояда асос мебошанд.

Моддаи 80. Баргузорнашуда эълон намудани музоядаи молу мулки ғайриманқул

1. Иҷрочии мақомоти иҷро дар ҳолатҳои зерин музоядаро баргузорнашуда эълон мекунад, агар:

1) қарздор то оғози музояда иҷрои талаботи ҳуҷҷати иҷро ва хароҷоти вобаста ба истеҳсолоти иҷроро таъмин карда бошад;

2) ба музояда камтар аз ду нафар харидор омада бошад;

3) дар музояда ба нархи ибтидоии фурӯши молу мулки ғайриманқул маблағи иловагӣ пешниҳод нашуда бошад;

4) шахсе, ки ғолиби музояда гардидааст, маблағи молу мулки харидро дар муҳлати муқарраргардида нагузаронида бошад.

2. Музояда бояд дар муҳлати на дертар аз рӯзи дигаре, ки яке аз ҳолатҳои дар боло зикргардида ба миён омадааст, баргузорнашуда эълон карда шавад.

3. Дар муддати 10 рӯзи баъди баргузорнашуда эълон кардани музояда ситонанда ҳуқуқ дорад мувофиқи созишнома бо қарздор молу мулки ғайриманқулро бо нархи ибтидоии фурӯши он дар музояда ба даст орад. Нисбати чунин созишнома қоидаҳои қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба шартномаи хариду фурӯш татбиқ мегарданд.

4. Агар созишнома дар хусуси аз ҷониби ситонанда харида шудани молу мулк, ки дар қисми 3 ҳамин модда пешбинӣ шудааст, ба вуқуъ наомада бошад, дар муҳлати на дертар аз як моҳи баъди музоядаи ибтидоӣ, музоядаи такрорӣ баргузор мегардад. Нархи ибтидоии фурӯши молу мулки ғайриманқул дар музоядаи такрорӣ, агар он бо сабабҳои дар бандҳои 2) ва 3) қисми 1 ҳамин модда зикргардида ба миён омада бошад, то 15 фоиз кам карда мешавад.

5. Музоядаи такрорӣ бо тартиби муқаррарнамудаи моддаи 79 Қонуни мазкур баргузор мегардад.

6. Дар сурати бо сабабҳои дар қисми 1 ҳамин модда зикргардида баргузорнашуда эълон намудани музоядаи такрорӣ, ситонанда ҳуқуқ дорад молу мулки ғайриманқулро бо нархи на бештар аз 25 фоиз камтар аз нархи ибтидоии фурӯши он дар музоядаи ибтидоӣ ба даст орад (дар худ нигоҳ дорад). Иҷрочии мақомоти иҷро дар мудати панҷ рӯз оид ба натиҷаҳои музоядаи такрорӣ протокол тартиб медиҳад.

7. Ситонанда барои ба даст овардани (дар худ нигоҳ доштани) молу мулки ғайриманқул аз ҳуқуқи худ истифодакарда ҳисобида мешавад, агар дар давоми як моҳ аз рӯзи гирифтани санади дахлдори иҷрочии мақомоти иҷро оид ба баргузорнашуда эълон намудани музоядаи такрорӣ, ба иҷрочии мақомоти иҷро дар хусуси дар худ нигоҳ доштани молу мулки ғайриманқул дар шакли хаттӣ ариза равон карда бошад. Протокол ё нусхаи тасдиқшудаи протокол дар бораи баргузорнашуда эътироф намудани музоядаи такрорӣ, аризаи ситонанда ё нусхаи тасдиқшудаи ариза дар хусуси дар худ нигоҳ доштани молу мулки ғайриманқул, ҳуҷҷате, ки ба иҷрочии мақомоти иҷро фиристода шудани аризаи мазкурро тасдиқ менамояд ва қарори иҷрочии мақомоти иҷро дар бораи ба ситонанда гузаштани ҳуқуқи моликият ба молу мулки ғайриманқул барои ворид намудани сабти дахлдор ба Феҳристи ягонаи давлатии молу мулки ғайриманқул ва ҳуқуқҳо ба он ва бақайдгирии ҳуқуқи моликияти ситонанда асосҳои кофӣ ба ҳисоб мераванд. Ситонанда, ки молу мулки ғайриманқулро ба даст овардааст (дар худ нигоҳ доштааст), ҳуқуқ дорад ба ӯ супоридани ин молу мулкро талаб намояд, агар он дар соҳибияти қарздор ё шахси сеюм қарор дошта бошад.

8. Агар ситонанда аз ҳуқуқи ба моликият қабул кардани молу мулки ғайриманқул дар муҳлати як моҳи баъди баргузорнашуда эълон кардани музоядаи такрорӣ истифода набарад, истеҳсолоти иҷро қатъ мегардад.

9. Баъди қатъшавии истеҳсолоти иҷро иҷрочии мақомоти иҷро дар бораи бекор кардани гузоштани ҳабс ба молу мулки ғайриманқул қарор қабул менамояд ва нусхаи онро ба мақомоти давлатии дахлдори бақайдгирандаи молу мулки ғайриманқул, молу мулки ба гарав гузошташуда ва нотариати давлатӣ ирсол менамояд.

Моддаи 81. Иҷрои ҷазои ҷиноятӣ дар намуди ҷарима ва мусодираи молу мулк

1. Иҷрои ҷазои ҷиноятӣ дар намуди ҷарима ва мусодираи молу мулк бо тартиби пешбининамудаи Кодекси иҷрои ҷазои ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Тартиби иҷрои қарор оид ба таъин кардани ҷазои маъмурӣ дар намуди ҷарима ва мусодираи молу мулк бо Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мегардад.

БОБИ 11. ТАҚСИМОТИ МАБЛАҒИ ПУЛИИ СИТОНИДАШУДА

Моддаи 82. Тақсимоти маблағҳои пулии ситонидашуда

1. Аз маблағе, ки иҷрочии мақомоти иҷро аз қарздор ситонидааст, дар навбати аввал ҷаримаҳое, ки дар раванди иҷрои ҳуҷҷати иҷро ба қарздор вогузор карда шудаанд, баъд аз он хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро пардохта шуда, сипас маблағи боқимонда барои қонеъ гардонидани талаботи ситонандагон пардохт мегардад.

2. Интиқоли (додани) ин маблағҳо бо тартиби навбати муқаррарнамудаи моддаҳои 83 ва 84 Қонуни мазкур дар давоми панҷ рӯзи корӣ аз рӯзи ворид гардидани маблағҳои пулӣ ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро амалӣ карда мешавад. Маблағе, ки баъд аз пурра қонеъ гардонидани тамоми талабот боқӣ мондааст, ба қарздор баргардонида мешавад. Дар сурати мавҷуд набудани маълумот дар бораи суратҳисобҳои бонкии тарафҳои истеҳсолоти иҷро, иҷрочии мақомоти иҷро онҳоро оид ба маблағҳои воридгардида ё боқимонда дар суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро огоҳ менамояд.

3. Маблағҳое, ки ситонанда ё қарздор талаб наменамояд, дар суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро ба муҳлати се сол нигоҳ дошта мешаванд. Бо гузаштани муҳлати муқарраргардида ин маблағҳо ба буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронида мешаванд.

4. Маблағҳои ба даромади давлат гузаронидашуда аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро ба суратҳисоби хазинадорӣ гузаронида мешаванд.

5. Ҳангоми иҷрои ситониш шахсоне, ки ҳуҷҷатҳои иҷроро аз рӯи парвандаҳои дигар доранд, метавонанд ба ин ситониш то ба охиррасии он ҳамроҳ шаванд.

Моддаи 83. Ситониши навбати аввал

Дар навбати аввал талабот оид ба ситонидани алимент, ҷуброни зарари ҷисмонӣ ё зарари дигари ба саломатӣ расонидашуда, инчунин вобаста ба фавти саробон қонеъ гардонида мешавад.

Моддаи 84. Ситониши минбаъда

1. Дар навбати дуюм талаботи кормандон, ки аз муносибатҳои меҳнатӣ бармеоянд ва талабот оид ба пардохти мукофотпулӣ аз рӯи шартномаи муаллифӣ қонеъ гардонида мешавад.

2. Дар навбати сеюм талаботи қарздорон оид ба уҳдадорӣ, ки бо гарав таъмин карда шудаанд, дар доираи маблағи таъминот қонеъ гардонида мешавад.

3. Дар навбати чорум талабот оид ба уҳдадории пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет ва оид ба ҷуброни зарар қонеъ гардонида мешавад.

4. Дар навбати панҷум ҳамаи дигар талабот қонеъ гардонида мешавад. Дар ҳолати мавҷуд будани якчанд ситонанда талаботи ҳуҷҷати иҷро бо назардошти маблағи тақсимшаванда мутаносибан ба миқдори муайяни маблағҳои ситонидашавандаи ҳар як ситонанда қонеъ гардонида мешавад.

Моддаи 85. Ҳифзи ҳуқуқҳои ситонанда ҳангоми сари вақт аз тарафи ташкилот ба амал набаровардани ситониш аз рӯи ҳуҷҷати иҷро

Ситонанда ҳуқуқ дорад бо даъво нисбати ташкилот дар бораи ситонидани маблағе, ки бояд аз қарздор ситонида шаваду бо гуноҳи ӯ ситонида нашудааст, ба суд муроҷиат намояд.

Моддаи 86. Ҳифзи ҳуқуқҳои шахсони дигар ҳангоми гузаронидани амалҳои иҷро

Ҳангоми ба вуҷуд омадани баҳс вобаста ба мансубияти молу мулке, ки ба он ситониш нигаронида мешавад, шаҳрвандон ва ташкилотҳои манфиатдор ҳуқуқ доранд бо даъво оид ба озод кардани молу мулк аз ҳабс ё аз рӯйхат баровардани он ба суд муроҷиат намоянд.

Моддаи 87. Қонеъ гардонидани талабот аз рӯи ҳуҷҷати иҷро

1. Пас аз пурра қонеъ гардонидани талабот аз рӯи ҳуҷҷати иҷро ситонанда ба иҷрочии мақомоти иҷро нусхаи ҳуҷҷати иҷрои худро бо тасдиқи имзояш бо ишора оид ба қонеъгардонии ситониш месупорад.

2. Агар талабот аз ҷониби шахси сеюми уҳдадор қонеъ гардонида шуда бошад, ситонанда расиди пардохтро ба шахси сеюми уҳдадор низ медиҳад.

Моддаи 88. Ҷавобгарии қарздор барои иҷро накардани ҳуҷҷати иҷро

1. Қарздор барои иҷро накардани ҳуҷҷати иҷро дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии маъмурӣ ё ҷиноятӣ кашида мешавад.

2. Ба ҷавобгарӣ кашидани қарздор ӯро аз уҳдадории иҷрои амалҳое, ки дар ҳуҷҷати иҷро пешбинӣ шудаанд, озод намекунад.

БОБИ 12. ТАРТИБИ НИГАРОНИДАНИ СИТОНИШ БА ҲУҚУҚИ ТАЛАБОТ, ДИГАР ҲУҚУҚҲОИ МОЛУМУЛКИИ БЕГОНАШАВАНДАИ ҚАРЗДОР ВА ТАЛАБОТИ ДИГАР

Моддаи 89. Қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба талаботи пулии қарздор

1. Агар ситониш ба талаботи пулии мавҷудбудаи қарздор нигаронида шавад, иҷрочии мақомоти иҷро бе огоҳонидани қарздор дар бораи гузоштани ҳабс қарор қабул менамояд.

2. Дар қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба талаботи пулии қарздор бояд маълумот оид ба ситонанда, асос ва ҳаҷми ситониш, қарздор, талаботи пулии вай нисбати шахси сеюми уҳдадор, инчунин шахси сеюми уҳдадор нишон дода шаванд.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро дар қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба талаботи пулии қарздор шахси сеюми уҳдадорро ҷиҳати ба қарздор супоридани маблағ манъ мекунад. Ҳамзамон, иҷрочии мақомоти иҷро ба қарздори нисбати шахси сеюми уҳдадор қарздиҳанда ҳисобшаванда амр медиҳад, ки аз ҳама гуна ихтиёрдорӣ нисбати ин талабот, махсусан аз талаб карда гирифтани он худдорӣ намояд.

4. Нусхаи қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба шахси сеюми уҳдадор супорида шуда, ба ситонанда ва қарздор ирсол карда мешавад. Гузоштани ҳабс ба талаботи зикршуда дар ҳаҷми талаби пулии ситонанда, аз лаҳзаи супоридани нусхаи қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба шахси сеюми уҳдадор эътибори қонунӣ пайдо мекунад.

5. Қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба талаботи қарздор аз рӯи музди меҳнати ӯ ё дигар пардохтҳои давравӣ нисбат ба шахси сеюми уҳдадор, инчунин ба маблағҳое, ки бояд баъд аз гузоштани ҳабс то иҷрои пурраи ҳуҷҷати иҷро, аз он ҷумла хароҷот оид ба истеҳсолоти иҷро пардохта шаванд, паҳн мегардад.

6. Баъд аз ба шахси сеюми уҳдадор супоридани нусхаи қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба талаботи қарздиҳандаи ӯ, ки аз рӯи ҳуҷҷати иҷро қарздор ба ҳисоб меравад, иҷрочии мақомоти иҷро ба ситонанда нусхаи тасдиқшудаи қарори зикргардидаро бо ҳуҷҷати тасдиқкунандаи супорида шудани он ва нусхаи варақаи иҷро медиҳад.

Моддаи 90. Оқибатҳои баровардани қарор оид ба гузоштани ҳабс ба ҳуқуқи талабкунии қарздор

1. Қарор оид ба гузоштани ҳабс ба ҳуқуқи талабкунии қарздорро розигии расмии қарздор оид ба гузашти ҳуқуқ ба талаботе, ки аз он тибқи Қонуни мазкур имконияти ихтиёрдории ҳуқуқи талабкунӣ вобаста аст, иваз менамояд.

2. Қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба ситонанда ҳуқуқ медиҳад, ки аз шахси сеюми уҳдадор қонеъ намудани талаботи қонунии ӯро дар ҳаҷми маблағи ба фоидаи ӯ ситонидашаванда бо назардошти хароҷоти амалӣ намудани иҷрои маҷбурӣ талаб намояд.

Моддаи 91. Аризаи шахси сеюми уҳдадор

1. Дар муҳлати ду ҳафта аз рӯзи супоридани қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба ҳуқуқи талаботи қарздор шахси сеюми уҳдадор бояд ба ситонанда аризаи худро доир ба инҳо пешниҳод намояд:

1) оё ӯ асоснокии талаботро эътироф менамояд ва ба амалӣ намудани пардохт розӣ аст;

2) оё дигар шахсон ба ҳамин талабот ҳуқуқи худро арз намудаанд;

3) оё ба ҳамин ҳуқуқи талабкунӣ дар алоқамандӣ бо талаботи дигар ситонандаҳо ҳабс гузошта шудааст.

2. Дар қарор дар бораи гузоштани ҳабс оид ба зарурати чунин арз нишон дода мешавад. Дар ҳолати иҷро накардани талаботи қисми 1 моддаи мазкур шахси сеюми уҳдадор ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешавад.

3. Шахси сеюми уҳдадор метавонад ба иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми супоридани нусхаи қарор дар бораи гузоштани ҳабс ё дар давоми муҳлати пешбинишудаи қисми 1 моддаи мазкур ариза пешниҳод намояд.

Моддаи 92. Даъвои ситонанда нисбати шахси сеюм

1. Агар шахси сеюми уҳдадор қонеъ намудани талаботи ситонандаро рад намояд, ситонанда метавонад нисбати ин шахс ба суд даъво пешниҳод намояд.

2. Ситонандае, ки нисбати шахси сеюми уҳдадор ба суд даъво пешниҳод намудааст, бояд қарздорро барои иштирок дар мурофиа ҷалб намояд, агар ин расонидани ҳуҷҷатҳоро ба хориҷи кишвар ё хабардоркунии оммавиро талаб нанамояд.

Моддаи 93. Ҷавобгарии ситонанда дар назди қарздор

Агар ситонанда рӯёнидани ситониш ба ҳуқуқи талаботи қарздорро кашол диҳад, пас вай дар назди қарздор барои зараррасонӣ бо сабаби чунин кашолкорӣ ҷавобгарии моддӣ дорад.

Моддаи 94. Гузашт кардани ҳуқуқи талаботи ҳабсшуда аз ҷониби ситонанда ба қарздор

1. Ситонанда ҳуқуқ дорад ҳуқуқи талаботи ҳабсшударо ба қарздор гузашт намояд.

2. Дар сурати сари вақт аз ҷониби ситонанда ҳуқуқи талабот ба қарздор гузашт карда шавад, ҷавобгарии моддии пешбининамудаи моддаи 93 Қонуни мазкур нисбати ситонанда татбиқ намегардад.

Моддаи 95. Тартиби ситонидан ва муайян намудани қарздорӣ оид ба уҳдадориҳои алиментӣ

1. Намудҳои музди меҳнат ва даромадҳои дигаре, ки аз онҳо барои таъминоти кӯдакони ноболиғ алимент ситонида мешавад, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

2. Қарздорӣ оид ба ҳамаи уҳдадориҳои алиментӣ аз молу мулки қарздор ба ғайр аз молу мулке, ки тибқи Қонуни мазкур ба он нигаронидани ситониш манъ аст, рӯёнида мешавад.

3. Ҳаҷми қарздорӣ бо қарори иҷрочии мақомоти иҷро дар маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

4. Дар сурати аз рӯи алимент ба вуқӯъ омадани қарздорӣ дар натиҷаи саркашии қарздор аз пардохти онҳо, тибқи талаботи Кодекси оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба маблағи қарздорӣ ҷарима зам ва ҳисоб карда мешавад.

5. Дар сурати халалдор гардидани манфиати яке аз тарафҳои истеҳсолоти иҷро ҳангоми муайян намудани ҳаҷми қарздории алиментӣ аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро тарафе, ки манфиати ӯ халалдор гардидааст ҳуқуқ дорад бо даъво оид ба муайян намудани ҳаҷми қарздорӣ ба суд муроҷиат намояд.

Моддаи 96. Ситонидани алимент ҳангоми ба хориҷи кишвар рафтани қарздор

Тартиби ситонидани алимент аз қарздоре, ки ба хориҷи кишвар баромада рафтааст, бо Кодекси оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мегардад.

Моддаи 97. Нигаронидани ситониш ба музди меҳнат ва дигар намудҳои даромади қарздор

1. Ситониш ба музди меҳнат ва дигар намудҳои даромади қарздор дар мавридҳои зерин ба амал бароварда мешавад:

1) ҳангоми иҷрои ҳалнома дар бораи ситонидани маблағҳои даврагӣ;

2) ситонидани маблағе, ки аз андозаи даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд набошад;

3) ҳангоми набудани имконияти ситониш аз маблағҳои пулӣ ва дигар молу мулки қарздор.

2. Ҳангоми нигаронидани ситониш ба музди меҳнат ва дигар намудҳои даромади қарздор бо назардошти талаботи Қонуни мазкур иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд, ки дар он нишон медиҳад дар кадом ҳаҷм ҳар моҳ бояд ситониш рӯёнида шавад ва ҷуброни пурраи маблағи таъиншуда барои иҷро ба корфармое, ки қарздор бо вай муносибатҳои меҳнатӣ дорад ё аз ӯ ҳаққи меҳнат мегирад, равон менамояд.

3. Иҷрочии мақомоти иҷро ва ситонанда уҳдадоранд, ки мунтазам назоратро оид ба дурустӣ ва саривақтии истеҳсолоти ситониш аз музди меҳнат ва дигар намудҳои даромади қарздор, инчунин сари вақт ба ситонанда фиристодани маблағҳои ситонидашуда амалӣ намоянд.

4. Ҳангоми аз кор озод кардани қарздор корфармое, ки бо қарздор дар муносибатҳои меҳнатӣ қарор дошт, уҳдадор аст, ки дар муҳлати се рӯз оид ба қатъ шудани муносибатҳои меҳнатӣ ба иҷрочии мақомоти иҷро хабарномаро бо замимаи ҳуҷҷати иҷро ирсол намояд. Ҳангоми тағйири ҷои истиқомат қарздор уҳдадор аст, ки суроғаи нави худро ба иҷрочии мақомоти иҷро хабар диҳад.

5. Риоя накардани талаботи қисми 4 моддаи мазкур аз ҷониби корфармо ва қарздор боиси ба ҷавобгарӣ кашидани онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.

Моддаи 98. Ситонидан аз музди меҳнати қарздоре, ки ҷазоро адо менамояд

1. Аз шахсоне, ки ба корҳои ислоҳӣ маҳкум шудаанд, ситониш аз рӯи ҳуҷҷати иҷро бояд аз маблағи пурраи музди меҳнат, бе ҳисоби нигоҳдории маблағе, ки тибқи ҳукм ва қарори суд сурат гирифтааст, амалӣ карда мешавад.

2. Аз маҳкумшудагоне, ки дар муассисаҳои ислоҳӣ, колонияҳои сукунат, маҳбасхонаҳо, колонияҳои тарбиявӣ ҷазоро адо менамоянд, инчунин аз шахсоне, ки дар шуъбаҳои наркологӣ, диспансерҳои равонпизишкӣ ва муассисаҳои табобатии статсионарӣ қарор доранд, ситониш аз тамоми музди меҳнаташон бе назардошти пардохтҳо барои ҷуброни хароҷоти вобаста ба нигоҳдории онҳо дар ин муассисаҳо, нигаронида мешавад.

3. Ҳуҷҷати иҷро нисбати қарздороне, ки дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур пешбинӣ шудаанд, бо қабули қарор баъд аз гузаронидани амалҳои иҷро вобаста ба таъмини иҷрои талаботи санади судӣ ба муассисаҳои зикршуда ирсол карда мешавад.

Моддаи 99. Нигаронидани ситониш ба кумакпулиҳо аз рӯи суғуртаи иҷтимоӣ

Ба кумакпулиҳо аз рӯи суғуртаи иҷтимоӣ, ки ҳангоми муваққатан гум кардани қобилияти меҳнатӣ ва кумакпулиҳое, ки ба занон дар давраи рухсатии иҷтимоии қисман вобаста ба нигоҳубини кӯдак дода мешаванд, инчунин стипендияи хонандагон ва кумакпулиҳо аз рӯи бекорӣ ситониш бо қарори суд танҳо бо мақсади ситонидани алимент, ҷуброни зарар, ки дар натиҷаи зарари ҷисмонӣ ё зарар ба саломатӣ ё ин ки вобаста ба фавти саробон расидааст, мумкин аст нигаронида шавад.

Моддаи 100. Намуди даромадҳое, ки нигаронидани ситониш ба онҳо мумкин нест

Нигаронидани ситониш ба даромадҳои зерин мумкин нест:

1) маблағҳое, ки қарздор ҷиҳати ҷуброни зарар барои маъюбӣ ва ё дигар зарари ба саломатӣ расонидашуда, инчунин бо сабаби фавти саробон гирифтааст;

2) маблағҳои суғуртавӣ ва кумакпулии яквақтаинае, ки ҳангоми гирифтани маъюбӣ (латхӯрӣ, садама) дар давраи адои вазифаи хизматӣ ва маблағҳое, ки барои фавти (ҳалоки) онҳо ба аъзои оила дода мешаванд;

3) маблағи алимент, кумакпулӣ ба модарони серфарзанд ва модарони танҳо бо сабаби таваллуди фарзанд, барои нигоҳубини кӯдакони ноболиғ дар давраи кофтукови падару модари онҳо ва маблағе, ки барои нигоҳубини нафақагирон ва маъюбони гурӯҳи I ва II дода мешаванд;

4) маблағе, ки ба ҷабрдидагон барои ғизои иловагӣ, табобатҳои истироҳатию шифобахшӣ ва гузоштани узви сунъӣ, инчунин барои хароҷоти нигоҳубини онҳо дар ҳолатҳои расонидани зарар ва ё дигар зарари ба саломатӣ расонидашуда, пардохт карда мешаванд;

5) ҷубронпулӣ барои меҳнате, ки дар шароитҳои зараровар ва ғайриоддӣ, ҳамчунин маблағе, ки ба шаҳрвандон, дар натиҷаи офатҳои экологӣ ё таъсири радиатсионӣ, ки дар натиҷаи бартараф намудани оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодаи хусусияти табиӣ ва техногенидошта расонида шудааст;

6) аз мукофотпулӣ ва ёрдампулиҳои яквақтаина, новобаста аз манбаи пардохти онҳо;

7) кумакпулӣ ҳангоми аз кор рафтан ё истеъфои корманд;

8) аз ҷубронпулӣ барои рухсатии меҳнатии истифоданашуда (ба ғайр аз ҳолатҳое, ки рухсатии меҳнатии якчандсолаи истифоданашуда якҷоя карда шудаанд);

9) кумакпулӣ барои дафн;

10) дигар пардохтҳое, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон хусусияти доимӣ надоранд.

Моддаи 101. Кам намудани андозаи ситониш аз рӯи ҳуҷҷати иҷро дар асоси аризаи қарздор

1. Иҷрочии мақомоти иҷро дар асоси аризаи қарздор ҳуқуқ дорад андозаи ситониши даврагии рӯёнидашавандаро дар ҳолатҳои зерин кам намояд:

1) ба вуҷуд омадани хароҷоти ҷиддии иловагии қарздор, махсусан бо сабаби дармондагӣ, заифӣ ва ё бемории шахси сеюми уҳдадор ё аъзои оилаи ӯ, ки дар таъминоти ӯ мебошанд;

2) бад шудани вазъи молумулкии қарздор бо сабаби маъюбӣ ё расидан ба синни нафақа;

3) агар кам кардани андозаи ситониши даврагии рӯёнидашаванда ба манфиатҳои ситонанда зарари ҷиддӣ нарасонад.

2. Дар бораи кам кардан ё рад намудани кам кардани андозаи ситониши даврагии рӯёнидашаванда иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд.

Моддаи 102. Зиёд намудани андозаи ситониш аз рӯи ҳуҷҷати иҷро дар асоси аризаи ситонанда

1. Иҷрочии мақомоти иҷро дар асоси аризаи ситонанда ҳуқуқ дорад андозаи ситониши даврагии рӯёнидашавандаро зиёд намояд, агар вазъи молумулкии қарздор беҳтар шуда бошад ва ҳаҷми ситониш мувофиқи моддаи 101 Қонуни мазкур кам карда шуда бошад.

2. Дар бораи зиёд намудан ё рад кардани зиёд намудани андозаи ситониши даврагии рӯёнидашаванда иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд.

Моддаи 103. Ҳимояи суратҳисоби бонкии қарздор

Дар сурати ба суратҳисоби бонкии қарздор ворид шудани маблағҳое, ки ба онҳо мувофиқи моддаи 100 Қонуни мазкур набояд ҳабс гузошта шавад, иҷрочии мақомоти иҷро аз рӯи аризаи қарздор гузоштани ҳабс ба суратҳисобро дар ҳаҷми маблағи умумии даромадҳои набояд ба онҳо ҳабс гузошташаванда аз рӯзи гузоштани ҳабс то рӯзи минбаъдаи пардохт бекор менамояд.

Моддаи 104. Аз ҷониби суд муқаррар намудани даромадҳое, ки бояд ҳабс гузошта шаванд

1. Ҳангоми номуайянии кадом қисми даромади қарздор бояд ҳабс шавад, суд аз рӯи пешниҳоди иҷрочии мақомоти иҷро, аризаи ситонанда, қарздор ё шахси сеюми уҳдадор маблағеро, ки бояд ба ҳабс гирифта шавад, муқаррар менамояд ва дар ин хусус дар муддати ду ҳафта баъди пешниҳоди аризаи зикргардида қарор қабул менамояд.

2. Аризадиҳанда дар якҷоягӣ бо аризаи худ бояд ҳуҷҷатҳоеро пешниҳод намояд, ки маблағи ба ҳабс гирифташавандаро тасдиқ намояд.

Моддаи 105. Иҷрои маҷбурӣ ҳангоми нигаронидани ситониш ба дигар ҳуқуқҳои молумулкии қарздор

1. Барои иҷрои маҷбурии нигаронидани ситониш ба дигар ҳуқуқҳои молумулкии қарздор, ки мавзуи ситониш ба молу мулки ғайриманқул намебошад, қоидаҳои пешбининамудаи боби мазкур татбиқ карда мешаванд.

2. Дар сурати набудани шахси сеюми уҳдадор гузоштани ҳабс ба ҳуқуқҳои молумулкии қарздор аз лаҳзаи ба қарздор супоридани нусхаи қарор дар бораи гузоштани ҳабс ба ҳуқуқҳои молумулкӣ бо нишон додани уҳдадорӣ ҷиҳати худдорӣ аз амалӣ намудани ин ҳуқуқҳо эътибори қонунӣ пайдо мекунад.

Моддаи 106. Иҷрои ҳалнома дар бораи аз қарздор кашида гирифтан ва ба ситонанда додани молу мулки манқули муайян

1. Агар ҳуҷҷати иҷро қарздорро уҳдадор намояд, ки ба ситонанда молу мулки манқули муайянро диҳад ва ӯ талаботи мазкурро иҷро нанамояд, ин молу мулк аз ӯ аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро кашида гирифта шуда, ба ситонанда дода мешавад.

2. Агар иҷрочии мақомоти иҷро молу мулки манқули мазкурро пайдо накунад, қарздор уҳдадор аст ба иҷрочии мақомоти иҷро маҳалли ҷойгиршавии ин молу мулки манқулро хабар диҳад. Агар қарздор чунин имконият надошта бошад, ӯ уҳдадор аст итминон диҳад, ки ба ин молу мулки манқул соҳибият надорад ва маҳалли ҷойгиршавии онро намедонад, инчунин маълумоти аз ҷониби ӯ пешниҳодшуда мукаммал ва ба ҳақиқат мувофиқ мебошанд, ки ҳатман ин ба протокол ворид карда мешавад.

3. Агар қарздор итминони пешбининамудаи қисми 2 моддаи мазкурро ба ҷо наорад, иҷрочии мақомоти иҷро ба суди маҳалли истиқомати қарздор барои ба ҷавобгарии маъмурӣ кашидани ӯ пешниҳод ирсол менамояд.

Моддаи 107. Тартиби кашида гирифтан ва ба ситонанда додани молу мулке, ки дар соҳибияти шахси сеюм мебошад

Агар молу мулки кашида гирифташаванда ва ба ситонанда додашаванда дар соҳибияти шахси сеюм бошад, ки ӯ ба додани он розӣ нест, суд аризаи ситонандаро оид ба кашида гирифтан ва додани ин молу мулк бо тартиби мурофиаи даъво тибқи тартиби пешбининамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ менамояд.

БОБИ 13. ХАРОҶОТ ДАР ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО

Моддаи 108. Хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро

1. Хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро ин маблағҳои буҷетӣ ва маблағҳое мебошанд, ки тарафҳои иштироккунандаи истеҳсолоти иҷро барои ташкил ва гузаронидан масраф намудаанд.

2. Ба хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро маблағҳои сарфшудаи зерин дохил мешаванд:

1) ошкоркунӣ, азназаргузаронӣ, нархгузории молу мулки қарздор;

2) ташкил, ба рӯйхат гирифтан ва ҳабси молу мулки қарздор, ҳамлу нақл ва нигоҳдории чунин молу мулк;

3) фурӯхтани молу мулки ҳабсшуда;

4) пардохт намудани хизмати тарҷумон, мутахассис ва дигар шахсоне, ки бо тартиби муқарраршуда барои анҷом додани амалҳои иҷро ҷалб карда шудаанд;

5) хароҷоти нақлиётии иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои амалҳои иҷро;

6) хароҷоти почтавию телеграфӣ, алоқаи барқӣ ва коммуникатсионӣ;

7) кофтукови қарздор, молу мулки ӯ ва кӯдаке, ки мутобиқи ҳалномаи суд аз қарздор гирифта шудааст;

8) пешпардохти ҳаққи ситонанда;

9) дигар амалҳои зарурие, ки дар раванди иҷрои ҳуҷҷати иҷро гузаронида шудаанд.

Моддаи 109. Тартиби ҷуброни хароҷот оид ба амалҳои иҷро

1. Хароҷоте, ки барои гузаронидани амалҳои иҷро сарф шудаанд, аз қарздор ситонида мешаванд.

2. Ҳангоми қатъ ёфтани истеҳсолоти иҷро бинобар бекор шудани санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор, ки дар асоси он ҳуҷҷати иҷро дода шуда буд, хароҷоти ҳангоми гузаронидани амалҳои иҷро сарфшуда аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ҷуброн карда мешаванд.

3. Дар сурати қатъ шудани истеҳсолоти иҷро, бинобар бе асос даст кашидани ситонанда аз гирифтани ашёҳои аз қарздор кашида гирифташуда, зимни иҷрои ҳуҷҷати иҷро ҷиҳати ба ситонанда додани онҳо ва ба ӯ баргардонидани ҳуҷҷати иҷро, агар ситонанда бо амал ё беамалии худ барои иҷро монеа эҷод карда бошад, хароҷоти ҳангоми гузаронидани амалҳои иҷро сарфшуда аз ҳисоби ситонанда рӯёнида мешавад.

4. Ситонидани хароҷоти дар қисмҳои 1, 2 ва 3 моддаи мазкур пешбинигардида ё аз ҳисоби маблағҳои буҷетӣ сарфшуда дар асоси фармони суд амалӣ карда мешавад. Ҷуброни хароҷот аз рӯи ҳисоби тартибдодаи иҷрочии мақомоти иҷро анҷом дода мешавад.

Моддаи 110. Пешпардохти хароҷот аз тарафи ситонанда

Бо мақсади таъмини иҷрои ҳуҷҷати иҷро ситонанда ҳуқуқ дорад, ки ба суратҳисоби депозитии мақомоти иҷро маблағҳоеро, ки барои гузаронидани амалҳои иҷро зарур аст, пешпардохт намояд.

Моддаи 111. Ситонидани пардохтҳои иҷро

1. Ҳангоми иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷрои хусусияти молумулкидошта аз қарздор ба андозаи даҳ фоиз аз маблағи ситонидашаванда ва дар сурати иҷрои маҷбурии ҳуҷҷати иҷрои хусусияти молумулкинадошта аз қарздор-шаҳрванд ба андозаи даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва аз қарздор-ташкилот ба андозаи сад нишондиҳанда барои ҳисобҳо, ба истиснои ҳуҷҷатҳои иҷрое, ки дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда, пардохти иҷро ситонида мешавад. Иҷрочии мақомоти иҷро дар баробари қабули қарор дар бораи оғози истеҳсолоти иҷро оид ба ситонидани пардохти иҷро қарор қабул менамояд.

2. Пардохти иҷро аз ситонанда дар ҳаҷми муқаррарнамудаи моддаи мазкур бо қабули қарори дахлдор дар ҳолатҳои зерин ситонида мешавад:

1) даст кашидани ситонанда аз иҷрои ҳуҷҷати иҷрое, ки иҷрочии мақомоти иҷро ба истеҳсолот қабул ва амали иҷро гузаронида бошад;

2) барпонашуда эълон намудани музояда ва ба моликияти худ қабул кардани молу мулк аз ҷониби ситонанда.

3. Дар ҳолатҳои муқаррарнамудани қисми 2 моддаи мазкур иҷрочии мақомоти иҷро қарор оид ба бекор намудани ситониши пардохти иҷроро аз қарздор қабул менамояд.

4. Пардохти иҷро аз рӯи ҳуҷҷатҳои иҷрои зерин ситонида намешавад:

1) оид ба ҳуҷҷати иҷрое, ки қарздор иҷрои талаботи онро то оғози истеҳсолоти иҷро таъмин намудааст;

2) оид ба андешидани чораҳои таъмини даъво;

3) оид ба мусодираи молу мулк;

4) оид ба баргардонидан ё супоридани далелҳои шайъӣ;

5) оид ба интиқоли маблағҳои дар суратҳисоби мақомоти тафтишоти пешакӣ ва судӣ нигоҳдошташаванда;

6) оид ба гирифта додани кӯдак;

7) оид ба ҳуҷҷатҳои иҷрои такроран воридгардида, ки аз онҳо пардохти иҷро ситонида шудааст ё талаботи он ситониши даврагиро (доир ба ҳуҷҷатҳо оиди ситонидани алимент, оид ба ҷуброни расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарар ба саломатӣ ва фавти саробон, муошират бо кӯдак) пешбинӣ менамояд.

5. Маблағи пардохти иҷро ба суратҳисоби махсуси Хадамоти иҷро ворид карда мешавад. Тартиби истифодабарии суратҳисоби махсус аз ҷониби Хадамоти иҷро дар мувофиқа бо Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

6. Маблағи пардохти иҷро дар ҳолати қатъ гаштани истеҳсолоти иҷро бо сабаби бекор кардани санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор, ки дар асоси он ҳуҷҷати иҷро дода шуда буд ва ё ҳуҷҷате, ки тибқи Қонуни мазкур ҳуҷҷати иҷро мебошад, аз суратҳисоби махсус ба қарздор баргардонида мешавад.

БОБИ 14. ИҶРОИ САНАДҲОИ СУДӢ, КИ ҚАРЗДОРРО БАРОИ СОДИР НАМУДАНИ АМАЛҲОИ МУАЙЯН ВА ХУДДОРӢ НАМУДАН АЗ СОДИР НАМУДАНИ АМАЛҲОИ МУАЙЯН УҲДАДОР МЕНАМОЯД

Моддаи 112. Тартиби умумии иҷрои ҳуҷҷати иҷро, ки қарздорро барои содир намадани амалҳои муайян ё худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд

1. Ҳангоми иҷрои ҳуҷҷати иҷро, ки қарздорро барои содир намудани амалҳои муайян, ки онҳоро танҳо қарздор метавонад содир намояд ё худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд, иҷрочии мақомоти иҷро ба қарздор хабарнома дар бораи содир намудани ин амалҳо, ки дар он муҳлат то панҷ рӯз муқаррар мекунад ё хабарнома дар бораи зарурати худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян мефиристад.

2. Дар ҳолати дар муҳлати муқарраршуда иҷро нагардидани ҳуҷҷати иҷро, ки қарздорро барои содир намудани амалҳои муайян ё худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд, иҷрочии мақомоти иҷро протокол дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро тартиб дода, ба суд бо пешниҳод дар бораи татбиқ намудани чораи ҷавобгарии маъмурӣ нисбат ба қарздор муроҷиат менамояд.

3. Аз ҷониби суд нисбат ба қарздор татбиқ гардидани чораи ҷавобгарии маъмурӣ ӯро аз уҳдадории содир намудани амалҳои муайян ё худдорӣ намудан аз содир намудани амалҳои муайян, ки дар ҳуҷчати иҷро дарҷ шудаанд, озод намекунад.

4. Агар барои иҷрои ҳуҷҷати иҷро, ки қарздорро барои содир намудани амалҳои муайян уҳдадор менамояд, иштироки қарздор дар содир намудани онҳо ҳатмӣ нест, иҷрочии мақомоти иҷро иҷрои онро аз ҳисоби қарздор ташкил менамояд. Дар мавриди зикршуда қарздор уҳдадор аст, ки пешпардохти хароҷотро оид ба гузаронидани амалҳои иҷро анҷом диҳад. Маблағи пешпардохт аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ҳисоб карда мешавад.

5. Ҳангоми рад кардани қарздор ҷиҳати ихтиёрона пардохт намудани маблағи пешпардохти хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро, ситонанда тибқи талаботи моддаи 110 Қонуни мазкур метавонад маблағи мазкурро пардохт намояд. Дар ҳолати аз ҷониби ситонанда напардохтани маблағи пешпардохти хароҷот оид ба гузаронидани амалҳои иҷро, маблағ аз ҳисоби буҷети маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро пардохт карда мешавад. Ҷуброни хароҷоте, ки аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ ё ситонанда барои гузаронидани амали иҷро сарф шудааст, дар асоси ҳисоби тартибдодаи иҷрочии мақомоти иҷро ва пешниҳоди ӯ аз ҷониби суд бо тартиби истеҳсолоти фармонӣ аз қарздор ситонида мешавад.

Моддаи 113. Иҷрои амал аз ҷониби ситонанда ва ё шахси сеюми ваколатдор аз ҳисоби қарздор

1. Агар ситонанда ба суд бо ариза оид ба гирифтани иҷозат барои содир намудани амале, ки мумкин аст аз ҷониби шахси сеюми ваколатдор иҷро гардад, муроҷиат намояд, суд аризаи мазкурро мутобиқи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ менамояд.

2. Агар қарздор тасдиқ накунад, ки амали талабшавандаро иҷро намудааст, суд ҳуқуқ дорад ситонанда ва ё шахси сеюми ваколатдорро ба иҷрои амали мазкур ва бо аризаи ситонанда қарздорро ба додани пешпардохт уҳдадор намояд, агар ситонанда асоснок кунад, ки иҷрои амали мазкур аз ҷониби ӯ бо хароҷоти муайян вобастагӣ дорад. Ситониш оид ба пардохти пешпардохт аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

БОБИ 15. ИҶРОИ ҲУҶҶАТҲОИ ИҶРОЕ, КИ БА СИТОНИДАНИ МОЛУ МУЛК АЛОҚАМАНД НЕСТАНД

Моддаи 114. Иҷрои ҳуҷҷати иҷро дар бораи барқарор намудан ба кор

1. Ҳангоми аз ҷониби корфармо иҷро накардани талаботи ҳуҷҷати иҷро дар бораи барқарор намудан ба ҷои кор, иҷрочии мақомоти иҷро оид ба баровардани қарор дар бораи ба корманд пардохт намудани музди меҳнати миёна ё ин ки фарқияти дар музди меҳнат барои ҳамаи он муддати аз рӯзи баровардани ҳалнома оид ба барқароркунии корманд то рӯзи иҷрои он ба суд бо пешниҳод муроҷиат менамояд.

2. Ҳангоми аз ҷониби корфармо иҷро накардани талаботи ҳуҷҷати иҷро дар бораи ба ҷои кор барқарор намудани корманди аз кор озодшуда ё ба кори дигар гузаронидашуда, иҷрочии мақомоти иҷро протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро тартиб дода, онро барои баррасӣ ба суди маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро пешниҳод менамояд.

3. Дар сурати такроран иҷро накардани талаботи ҳуҷҷати иҷро иҷрочии мақомоти иҷро дар ин бора санад тартиб дода, онро ба мақоми дахлдори пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидани корфармо пешниҳод менамояд.

4. Татбиқ шудани ҷазои маъмурӣ ва ҷиноятӣ корфарморо аз иҷрои санади судӣ барои ба ҷои кор барқарор намудани корманд озод наменамояд.

5. Иҷрои ҳалнома оид ба барқарор намудан ба кор аз лаҳзаи воқеан ба кор роҳ додани корманди ғайриқонунӣ аз кор озодшуда ё ин ки ба иҷрои вазифаи пештарааш шуруъ намудани корманди ба кори дигар гузаронидашуда, ки баъди бо фармон бекор намудани амри ғайриқонунӣ оид ба аз кор озодкунӣ ё ба кори дигар гузаронидани корманд сурат гирифтааст, анҷомёфта ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 115. Тартиби иҷрои ҳуҷҷати иҷро оид ба кӯчонидани қарздор

1. Ҳангоми дар муҳлати панҷшабонарӯзи муқаррарнамудаи иҷрочии мақомоти иҷро аз ҷониби қарздор ихтиёран иҷро накардани ҳуҷҷати иҷро оид ба кӯчонидан, иҷрочии мақомоти иҷро кӯчонидани қарздорро ба тариқи маҷбурӣ амалӣ менамояд.

2. Иҷрочии мақомоти иҷро қарздорро дар бораи рӯз ва вақти кӯчонидани маҷбурӣ расман хабардор менамояд. Набудани қарздоре, ки аз рӯзи кӯчонидан хабардор карда шуда буд, барои иҷрои ҳуҷҷати иҷро монеъ намегардад.

3. Кӯчонидан аз холӣ намудани бинои дар ҳуҷҷати иҷро зикршуда, аз кӯчонидашаванда (кӯчонидашавандаҳо), молу мулки ӯ (онҳо), ҳайвоноти хонагӣ ва ба ситонанда супоридани бинои холикардашуда ё бо тартиби муқарраргардида барои нигаҳдорӣ супоридашуда иборат мебошад.

4. Кӯчонидан дар ҳузури шахсони холис ва дар мавридҳои зарурӣ бо мусоидати мақомоти корҳои дохилӣ ва бо барӯйхатгирии ҳатмии молу мулк аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро амалӣ карда мешавад.

5. Иҷрочии мақомоти иҷро дар мавридҳои зарурӣ нигоҳдории молу мулки қарздорро бо вогузории хароҷоти сарфшуда ба зиммаи ӯ таъмин менамояд. Молу мулки қарздор дар муҳлати на зиёда аз се сол нигоҳ дошта мешавад, пас аз ин муҳлат молу мулки мазкур ҳамчун молу мулки бесоҳиб бо тартиби муқарраршуда ба фурӯш бароварда мешавад. Маблағҳо аз фурӯши молу мулки қарздор ба буҷети давлатӣ равона карда мешаванд.

6. Иҷрои ҳуҷҷати иҷро оид ба кӯчонидани қарздор аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиб додани санад оид ба кӯчонидан ба расмият дароварда мешавад.

Моддаи 116. Тартиби иҷрои ҳуҷҷати иҷро оид ба маскун намудани ситонанда

1. Дар мавриди ихтиёран иҷро накардани ҳуҷҷати иҷро оид ба маскун намудан дар муҳлати муқаррарнамудаи иҷрочии мақомоти иҷро, маскун намудан аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ба таври маҷбурӣ дар ҳузури қарздор ва ё аъзои болиғи оилаи ӯ амалӣ гардонида мешавад. Маскун намудан ин аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро аз таъмини бемамониати воридшавии ситонанда ба манзили дар ҳуҷҷати иҷро зикршуда ва истиқомат намудани вай дар он иборат мебошад. Дар ин маврид ба қарздор фаҳмонида мешавад, ки маскун намудан ба таври маҷбурӣ амалӣ шуда истодааст ва ӯ уҳдадор аст барои истиқомати ситонанда (ҳозир буданаш) мамониат накунад.

2. Дар ҳолати мамониат намудани қарздор ба иҷрои ҳуҷҷати иҷро оид ба маскун намудани ситонанда, амалҳои иҷро бо иштироки шахсони холис ва дар мавридҳои зарурӣ бо иштироки мақомоти корҳои дохилӣ амалӣ карда мешавад. Ҳангоми минбаъд мамониат намудан ба истиқомати (ҳозир будани) ситонанда амалҳои зикршуда аз нав гузаронида мешаванд ва чораҳои ҷаримавию дигар чораҳои дар моддаи 88 Қонуни мазкур пешбинишуда татбиқ карда мешаванд.

3. Иҷрои ҳуҷҷати иҷро оид ба маскун намудани ситонанда бо тартиб додани санад оид ба маскун кардан аз тарафи иҷрочии мақомоти иҷро ба расмият дароварда мешавад.

4. Ҳуҷҷати иҷро ба шарте иҷрошуда ҳисоб карда мешавад, ки агар ба ситонанда имконияти ҳамарӯза истифодабарии бемамониати бинои дахлдор таъмин шуда бошад.

5. Истеҳсолоти иҷро аз рӯи ҳуҷҷати иҷрошуда метавонад аз нав оғоз карда шавад, агар баъди тартиб додани санад оид ба маскун кардани ситонанда қарздор боз аз нав барои истиқомати (ҳозир будани) ситонанда мамониат намояд.

6. Ҳангоми барои истиқомати (ҳозир будани) ситонанда мамониат намудани шахсе, ки аз рӯи ҳуҷҷати иҷро қарздор намебошад, ба истиснои аъзои оилаи молик масъалаи маскун намудан бо тартиби судӣ ҳал карда мешавад.

Моддаи 117. Иҷрои ҳалномаи суд оид ба гирифта додани кӯдак

1. Иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби пешбининамудаи Қонуни мазкур ба қарздор пешниҳодро дар бораи ба таври ихтиёрӣ иҷро намудани санади судӣ оид ба гирифта додани кӯдак ба ситонанда месупорад.

2. Ҳангоми аз ҷониби қарздор ба таври ихтиёрӣ иҷро накардани санади судӣ дар бораи гирифта додани кӯдак, иҷрочии мақомоти иҷро вақт, ҷойи ба ситонанда гирифта додани кӯдакро муайян менамояд, ки дар ин бора ба ситонанда ва намояндаи мақоми васоят ва парастории маҳалли ҷойгиршавии кӯдак хабар расонида мешавад. Иҷрочии мақомоти иҷро уҳдадор аст намояндаи мақомоти корҳои дохилии маҳалли ҷойгиршавии кӯдакро, ки иштироки ӯ дар ин ҳолат ҳатмӣ мебошад, даъват намояд. Мақоми васоят ва парастории маҳалли ҷойгиршавии кӯдак ҳангоми иҷрои санади судӣ уҳдадор аст равоншиносро даъват намояд.

3. Дар ҷой ва вақти муайяннамудаи иҷрочии мақомоти иҷро, намояндаи мақоми васоят ва парастории маҳалли ҷойгиршавии кӯдак дар ҳамкорӣ бо равоншинос гуфтушунидҳоро бо қарздор ё шахсони дигаре, ки кӯдак дар ихтиёри онҳо мебошад, мегузаронанд. Дар ин ҳолат намояндагони мақомоти корҳои дохилӣ тартиботи ҷамъиятиро таъмин намуда, ҳамаи мамониатҳои аз ҷониби қарздор ё шахсони дигар, ки барои иҷро накардани талаби иҷрочии мақомоти иҷро равона гардидаанд, бартараф менамоянд.

4. Агар дар маҳалли иҷрои маҷбурӣ шахсони бегона ҳузур дошта бошанд, онҳо аз он ҷо дур карда мешаванд. Дур кардани чунин шахсонро намояндаи мақомоти корҳои дохилӣ амалӣ менамояд. Иҷрои маҷбурӣ набояд дар муассисаҳои таълимии томактабӣ ё муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ гузаронида шавад.

5. Иҷрочии мақомоти иҷро дар якҷоягӣ бо мақоми васоят ва парастории маҳалли ҷойгиршавии кӯдак гирифта додани кӯдакро амалӣ намуда, дар ин хусус санад тартиб медиҳад.

6. Дар ҳолати дар маҳалли иҷрои маҷбурӣ ҳузур доштани намояндагони воситаҳои ахбори омма ба онҳо аксбардорӣ ё сабти видеои кӯдакон бо мақсади нарасонидани зарар ба онҳо манъ аст. Бо ин мақсад дар маҳалли иҷрои маҷбурӣ иҷрочии мақомоти иҷро ва намояндагони мақомоти корҳои дохилӣ бояд бо либосҳои ғайринизомӣ ҳузур дошта бошанд.

7. Агар шубҳаи асоснок дар хусуси он, ки қарздор бе розигии ситонанда кӯдакро берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ мебарорад ё пинҳон мекунад мавҷуд бошад, иҷрочии мақомоти иҷро нисбати қарздор қарорро дар бораи муваққатан маҳдуд намудани баромада рафтан аз ҳудуди ҷумҳурӣ бо кӯдак қабул менамояд.

Моддаи 118. Амалҳои иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми ғайриимкон будани гирифта додани кӯдак ба ситонанда

1. Ҳангоми номуайян будани маҳалли ҷойгиршавии кӯдак, иҷрочии мақомоти иҷро бо ташаббуси худ ё дар асоси аризаи ситонанда метавонад кофтукови кӯдакро ба воситаи мақомоти корҳои дохилӣ эълон намояд.

2. Ҳангоми аз ҷониби қарздор ба таври ихтиёрӣ иҷро накардани санади судӣ дар бораи гирифта додани кӯдак, саркашӣ намудани қарздор аз раванди иҷрои маҷбурӣ ба роҳи пинҳонкунии кӯдак, инчунин бо дигар роҳҳо мамониат намудан ба иҷрои санади судӣ, иҷрочии мақомоти иҷро протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро тартиб дода, онро барои баррасӣ ба суди маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро равон менамояд.

3. Ҳангоми ғайриимкон будани иҷрои санади судӣ дар мавриди гирифта додани кӯдак бе расонидани зарар ба манфиати кӯдак, ӯ тибқи таъиноти суд метавонад муваққатан дар муассисаи тарбиявӣ, муассисаи табобатӣ, муассисаи ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ё дигар муассисаи ба ин монанд ҷойгир карда шавад.

Моддаи 119. Иҷрои санадҳои судӣ вобаста ба муошират бо кӯдак

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ба қарздор пешниҳод дар бораи ба таври ихтиёрӣ иҷро намудани санади судӣ дар бораи уҳдадориҳои ӯ вобаста ба таъмини муоширати кӯдак бо ситонандаро месупорад.

2. Агар дар вақт ва ҷойи нишондодаи санади судӣ кӯдак ҳузур надошта бошад, инчунин аз ҷониби қарздор вобаста ба сабабҳои ҳузур надоштани ӯ хабар расонида нашуда бошад ё иҷрочии мақомоти иҷро сабабҳоро узрнок эътироф накунад ва қарздор аз иҷрои ҳуҷҷати иҷро саркашӣ намояд, иҷрочии мақомоти иҷро санад дар бораи иҷро накардани санади судиро тартиб медиҳад. Дар ин сурат иҷрочии мақомоти иҷро протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода, онро барои баррасӣ ба суди маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро равон менамояд.

3. Татбиқ шудани ҷазои маъмурӣ ва ҷиноятӣ қарздорро аз иҷрои талаботи санадҳои судӣ вобаста ба муошират бо кӯдак озод наменамояд.

4. Ҳуҷҷати иҷро ба шарте иҷрошуда ҳисоб карда мешавад, ки агар ба ситонанда имконияти бемамониат муошират намудан бо кӯдак тибқи талаботи санади судӣ таъмин шуда бошад.

5. Истеҳсолоти иҷро аз рӯи ҳуҷҷати иҷрошуда метавонад аз нав оғоз карда шавад, агар баъди тартиб додани санад оид ба муошират бо кӯдак қарздор аз нав ба муоширати ситонанда бо кӯдак мамониат намояд.

БОБИ 16. МУВАҚҚАТАН ҒАЙРИИМКОН БУДАНИ ГУЗАРОНИДАНИ АМАЛҲОИ ИҶРО

Моддаи 120. Батаъхиргузорӣ, ба давраҳо ҷудо намудан ва дароз кардани муҳлати иҷрои санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор, тағйир додани тартиб ва тарзи иҷрои онҳо, индексатсияи маблағҳои ба дигар шахс мансубдониста

1. Ҳангоми мавҷуд будани ҳолатҳое, ки иҷрои санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдорро мушкил мегардонанд ва ё ба иҷрои амалҳои иҷро монеъ мешаванд, иҷрочии мақомоти иҷро бо ташаббуси худ ҳуқуқ дорад бо дархост дар хусуси батаъхиргузорӣ, ба давраҳо ҷудо намудан ё оид ба дароз кардани муҳлати иҷро, оид ба тағйир додани тартиб ва тарзи иҷрои он, инчунин оид ба индексатсияи маблағҳои ба дигар шахс мансубдониста ба суди маҳалли иҷрои ҳуҷҷати иҷро ё мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки қарорро қабул кардааст муроҷиат намояд.

2. Тартиби баррасии масъалаи дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда мутобиқи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешавад.

Моддаи 121. Мавқуф гузоштани амали иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад гузаронидани амали иҷроро мавқуф гузорад, дар сурати:

1) ҳозир нашудани ситонанда ё қарздор;

2) ҳозир нашудани тарҷумон ё мутахассис;

3) ҳолатҳои дигар, ки онҳоро дар муҳлати на дертар аз даҳ рӯз бартараф кардан мумкин аст.

2. Дар бораи мавқуф гузоштан ва таъин кардани рӯзи дигари гузаронидани амали иҷро иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд, ки дар ин бора тарафҳои истеҳсолоти иҷро хабардор карда мешаванд.

Моддаи 122. Ҳатмӣ будани боздоштани истеҳсолоти иҷро аз ҷониби суд

Истеҳсолоти иҷро дар мавридҳои зерин ҳатман аз ҷониби суд боздошта мешавад:

1) фавти қарздор, фавтида эълон кардан ё бедарак ғоиб эътироф намудани ӯ, агар муносибатҳои ҳуқуқии муқаррарнамудаи суд ворисии ҳуқуқиро иҷозат диҳад;

2) қабул намудани қарор дар бораи барҳам додани шахси ҳуқуқӣ ё оғоз намудани парванда аз ҷониби суди иқтисодӣ дар бораи муфлисшавӣ, тибқи тартиби бо қонунгузорӣ муқарраргардида;

3) ғайри қобили амал эътироф намудани қарздор;

4) пешниҳоди шикоят ба суд нисбат ба амали мақомоте (шахси мансабдоре), ки ваколатдор аст парвандаҳоро оид ба ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ намояд;

5) иштирок намудани қарздор дар амалиёти ҷангӣ дар ҳайати Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшун ва воҳидҳои ҳарбӣ, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шудаанд ё хоҳиши ситонанда, ки дар чунин ҳолат қарор дорад;

6) аз тарафи қарздор ва ё ситонанда мавриди баҳс қарор додани натиҷаҳои нархмонии молу мулки қарздор;

7) пешниҳоди даъво дар бораи аз ҳабс озод кардани (аз рӯйхат баровардани) молу мулке, ки мутобиқи ҳуҷҷати иҷро ситониш ба он нигаронида шудаааст;

8) аз ҷониби қарздор бо тартиби судӣ мавриди баҳс қарор додани ҳуҷҷати иҷро, агар чунин баҳсро қонун иҷозат дода бошад.

Моддаи 123. Боздошти истеҳсолоти иҷро аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад дар мавридҳои зерин истеҳсолоти иҷроро боздорад:

1) ба суде, ки ҳуҷҷати иҷроро додааст, бо ариза ҷиҳати тавзеҳи санадҳои судӣ, ки бояд иҷро карда шаванд, муроҷиат намудани иҷрочии мақомоти иҷро;

2) дар ҳайати Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшун ва воҳидҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис ёфтаанд, хизмати ҳарбиро мутобиқи даъват адо намудани қарздор;

3) ба вуқуъ омадани ҳолатҳои фавқулода ё рафънопазир (неруи бартарафнашаванда), ки ба иродаи тарафҳои истеҳсолоти иҷро вобастагӣ надорад.

2. Дар бораи боздоштани истеҳсолоти иҷро иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд, ки нусхаи он ба тарафҳои истеҳсолоти иҷро супорида ё фиристода мешавад.

Моддаи 124. Тартиб ва муҳлати боздоштани истеҳсолоти иҷро

Тартиб ва муҳлати боздоштани истеҳсолоти иҷро мутобиқи Қонуни мазкур ва қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 125. Муҳлати боздоштани гузаронидани амалҳои иҷро ва идома додани онҳо дар истеҳсолоти иҷро

1. Гузаронидани амалҳои иҷро бо истеҳсолоти иҷро дар муҳлати зерин боздошта мешавад:

1) дар ҳайати Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо ва воҳидҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки қарздор хизмати ҳарбиро мутобиқи даъват адо менамояд - то аз хизмати ҳарбӣ озод шудан;

2) мавриди баҳс қарор гирифтани амалҳои иҷро, ҳамчунин ҳуҷҷати иҷро ё санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ва шахси мансабдор, ки дар асоси он ҳуҷҷати иҷро дода шудааст - то моҳиятан пурра ҳал гардидани ҳамин масъала;

3) мавҷуд будани ҳолатҳои фавқулода ё рафънопазир (неруи бартарафнашаванда), ки ба иродаи тарафҳои истеҳсолоти иҷро вобастагӣ надорад- то бартараф гардидани ин ҳолатҳо.

2. Гузаронидани амалҳои иҷро тибқи талаботи истеҳсолоти иҷро дар асоси аризаи ситонанда ё санади иҷрочии мақомоти иҷро пас аз бартараф намудани ҳолатҳое, ки боиси боздоштани он гардидаанд, идома дода мешавад.

БОБИ 17. ҚАТЪИ ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО. БАРГАРДОНИДАНИ ҲУҶҶАТИ ИҶРО

Моддаи 126. Асосҳои қатъ намудани истеҳсолоти иҷро

1. Истеҳсолоти иҷро пас аз иҷро қатъ мегардад. Дар ин ҳолат иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул менамояд.

2. Истеҳсолоти иҷро аз ҷониби суд дар ҳолатҳои зерин қатъ карда мешавад:

1) аз тарафи суд қабул кардани даст кашидани ситонанда аз ситониш;

2) ситонанда ва қарздор созиши оштӣ баста бошанд ва онро суд тасдиқ карда бошад;

3) фавти шаҳрванд, ки ситонанда ё қарздор аст ё фавтида эълон кардан ё бедарак ғоиб эътироф намудани ӯ, агар талабот ё уҳдадориҳои муқаррарнамудаи санади суд наметавонад ба вориси ҳуқуқии шахси фавтида эълонкарда ё бедарак ғоиб эътирофгардида ё ба идоракунандаи молу мулки шахси бедарак ғоиб гузарад;

4) нокифоягии молу мулки ташкилоти барҳамхӯрда барои қонеъгардонии талаботи ситонанда;

5) бекор кардани санади судӣ, санади мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор, ки дар асоси он ҳуҷҷати иҷро дода шудааст ё ҳуҷҷате, ки мутобиқи моддаи 10 Қонуни мазкур ҳуҷҷати иҷро ба ҳисоб меравад;

6) даст кашидани ситонанда аз қабули молу мулке, ки ҳангоми иҷрои ҳалнома аз қарздор ҷиҳати супоридани он ба ситонанда кашида гирифта шудааст, инчунин истифода набурдан аз ҳуқуқҳои худ ҷиҳати ба моликият қабул намудани молу мулки таҳти гарав қарордошта.

Моддаи 127. Тартиби қатъ намудани истеҳсолоти иҷро

Қатъ намудани истеҳсолоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.

Моддаи 128. Баргардонидани ҳуҷҷати иҷро

1. Ҳуҷҷати иҷро, ки дар асоси санади судӣ дода шудааст (ба истиснои санади аз рӯи парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ додашуда) ва аз рӯи он ситониш гузаронида нашудааст ё пурра гузаронида нашудааст, бо қарори иҷрочии мақомоти иҷро ба ситонанда дар ҳолатҳои зерин баргардонида мешавад:

1) дар асоси аризаи ситонанда;

2) агар муқаррар намудани суроғаи қарздор-ташкилот ё маҳалли истиқомати қарздор - шаҳрванд, маҳалли ҷойгиршавии молу мулки қарздор ва ё гирифтани маълумот оид ба мавҷудияти маблағҳои пулӣ ва дигар сарватҳои ба ӯ тааллуқдошта, ки дар суратҳисобҳо, пасандозҳо ё дар нигаҳдории бонкҳо ё дигар ташкилотҳои кредитӣ ҷой доранд (ба истиснои ҳолатҳое, ки тибқи Қонуни мазкур кофтукови қарздор ё моликияти ӯ пешбинӣ шудааст) имконнопазир бошад;

3) агар қарздор молу мулк, маблағҳои пулӣ, қоғазҳои қиматнок ё даромадеро, ки ба он бояд ситониш нигаронида шавад, надошта бошад;

4) агар ситонанда аз гирифтани молу мулки қарздор, ки ҳангоми иҷрои қарор фурӯхта нашудааст ё ашёи муайяне, ки бо санади судӣ аз қарздор гирифта шудааст, даст кашад;

5) агар ситонанда бо амалҳо (беамалӣ) - и худ ба иҷрои ҳуҷҷати иҷро монеъ шавад;

6) ҳангоми азнавташкилдиҳӣ ё барҳамдиҳии ташкилот набудани вориси ҳуқуқӣ.

2. Ҳуҷҷатҳои иҷрое, ки дар асоси санадҳои мақомоти давлатӣ ё шахсони мансабдор дода шудаанд ва иҷрояшон таъмин нагардидаанд ё нопурра иҷро шудаанд, аз ҷониби иҷрочии мақомоти иҷро ба мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки ин қарорро қабул кардааст, дар ҳолатҳои пешбининамудаи банди 2) қисми 1 моддаи мазкур бо қабули қарор баргардонида мешаванд.

3. Баргардонидани ҳуҷҷати иҷро ба мақоми ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки қарори таъини ҷазои маъмуриро қабул кардааст, инчунин дар ҳолатҳои зерин амалӣ карда мешавад:

1) пурра иҷро гардидан;

2) агар қарздор шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрванд буда, аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон берун карда шуда бошад;

3) пешниҳод гардидани санади дахлдор оид ба тағйир ёфтани талаботи ҳуҷҷати иҷро.

4. Ҳуҷҷати иҷрое, ки дар асоси қисми 1 ҳамин модда ба ситонанда баргардонида шудааст, дар давоми шаш моҳ аз лаҳзаи қабули қарор такроран барои иҷро қабул карда намешавад.

5. Талаботи қисми 4 ҳамин модда ҳангоми аз ҷониби ситонанда пешниҳод намудани маълумоти асоснок ҷиҳати ба даст овардани молу мулк ё ба муносибати нави меҳнатӣ ворид шудани қарздор, паҳн намегардад.

6. Ҳуҷҷати иҷро, ки дар асоси санади судӣ дода шудааст ва иҷрои талаботи он (ба истиснои қисми 5 моддаи 116 ва қисми 5 моддаи 119 Қонуни мазкур) таъмин, тағйир ё қатъ карда шудааст, бо қайди махсус ба суде, ки парвандаро баррасӣ намудааст, баргардонида мешавад.

БОБИ 18. ТАШКИЛ, ТАРТИБИ ФАЪОЛИЯТ ВА ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ ИҶРОЧИЁН ВА КОРМАНДОНИ МАҚОМОТИ ИҶРО

Моддаи 129. Ба мансаб таъин ва аз мансаб озод кардани кормандони мақомоти иҷро

1. Кормандони мақомоти иҷроро хизматчиёни давлатӣ, инчунин дигар кормандони мақомоти иҷро (кормандони техникӣ ва шартномавӣ), ки муносибатҳои меҳнатии онҳо тибқи Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мешаванд, ташкил медиҳанд.

2. Ба хизмати давлатӣ ба мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки забони давлатиро медонанд, дорои тахсилоти олии ҳуқуқшиносӣ буда (ба истиснои дигар кормандоне ки мансаби онҳо таҳсилоти касбии соҳаи дахлдорро талаб менамояд), ба талаботи тахассусӣ ҷавобгӯ мебошанд, хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро (ба истиснои занон) адо намудаанд ба кор қабул карда мешаванд.

3. Кормандони мақомоти иҷро аз ҷониби Сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардидаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мансаб таъин ва аз мансаб озод карда мешаванд.

4. Нисбати кормандони мақомоти иҷро, ки хизматчии давлатӣ мебошанд, Қонуни мазкур ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи хизмати давлатӣ" татбиқ мегардад.

Моддаи 130. Коромӯзӣ дар истеҳсолоти иҷро

Шахсоне, ки бори аввал ба мансаби иҷрочии мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин мешаванд, ба муҳлати се моҳ дар назди иҷрочиёни мақомоти иҷро коромӯзӣ мегузаранд.

Моддаи 131. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои иҷрочии мақомоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро вобаста ба иҷрои ҳуҷҷати иҷро чунин ҳуқуқҳо дорад:

1) маълумоти зарурӣ, аз ҷумла маълумотеро, ки ба сирри тиҷоратӣ, бонкӣ ва сирри дигари бо қонун ҳифзшаванда, амалиёти нотариалии баҷоовардашуда мансуб мебошад, аз мақомоти андоз, бонк ва нотариати давлатӣ талаб карда гирад;

2) дар ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликият, ки қарздор дар он ҷо фаъолият мекунад, иҷрои санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдорро нисбат ба пардохти маблағҳои пулии дахлдор санҷад;

3) бо нишон додани шаҳодатномаи хизматӣ ба бинои мақомоти давлатӣ, ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликият, маҳалли истиқоматии қарздор ё дигар маҳалли ҷойгиршавии ӯ ворид гардад, инчунин молу мулки ӯро аз назар гузаронад;

4) бо мақсади муқаррар намудани маҳалли ҷойгиршавии молу мулки қарздор баёноти ситонанда, қарздор ва шахси сеюмро гирад ва дар ин хусус протокол тартиб диҳад;

5) маълумоти заруриро оид ба молу мулки қарздор, ки дар ихтиёри шахси сеюм қарор дорад, ҷамъоварӣ намояд;

6) нисбати шахсони воқеӣ ва шахсони мансабдор, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир намудаанд, протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб диҳад;

7) дар рафти гузаронидани амалҳои иҷро аз системаҳои иттилоотӣ, сабтҳои видео ва аудио, суратгирӣ, ҳамчунин дигар воситаҳои техникӣ ва воситаҳои дигаре, ки ба ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон зарар намерасонанд, истифода намояд;

8) ҳуқуқҳои дигареро, ки дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, амалӣ намояд.

2. Уҳдадориҳои иҷрочии мақомоти иҷро:

1) маводро ба мақомоти судӣ, мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор, ки барои иҷро ҳуҷҷати иҷроро пешниҳод намудаанд, вобаста ба тамдид намудани муҳлати иҷро, мавқуф гузоштан, боздоштан, батаъхиргузорӣ, ба давраҳо ҷудо намудан, тағйир додани тартиб ва тарзи иҷрои он, инчунин барои дидани дигар чораҳои қонунӣ пешниҳод намояд;

2) ҳуҷҷати иҷроро аз ситонанда ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз суд, мақомоти давлатӣ ё шахси мансабдор, ки онро додааст, барои иҷро қабул намуда, фавран истеҳсолоти иҷроро оғоз намояд;

3) маълумот ва (ё) ҳисоботи омориро оид ба ҳуҷҷатҳои иҷро тибқи тартиби муқарраргардида ба Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намояд;

4) уҳдадориҳои дигареро, ки дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд, иҷро намояд.

3. Иҷрочии калони мақомоти иҷро ба ғайр аз ҳуқуқ ва уҳдадориҳои пешбининамудаи қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур, инчунин уҳдадор аст:

1) фаъолияти иҷрочиёни мақомоти иҷроро ташкил намояд;

2) ҳуҷҷатҳои иҷроро байни иҷрочиёни мақомоти иҷро тақсим намуда, сарбории онҳоро ба танзим дарорад;

3) суратҳисоби депозитии мақомоти иҷроро пеш барад;

4) ба иҷрочиёни мақомоти иҷро вобаста ба истеҳсолоти иҷро супориш диҳад;

5) фаъолияти иҷрочиёни мақомоти иҷроро вобаста ба қабули шаҳрвандон, баррасии арзу шикоят ва муроҷиати шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ташкил намояд;

6) вобаста ба рад кардан ё худрадкунии иҷрочии мақомоти иҷро қарор қабул намояд;

7) пешбурди китоби истеҳсолоти иҷрочиёни мақомоти иҷроро назорат барад;

8) ҳангоми ошкор намудани камбудӣ ва вайрон намудани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи иҷрочиёни мақомоти иҷро дар рафти истеҳсолоти иҷро мақоми болоиро огоҳ намояд;

9) дигар супоришҳоро дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал барорад.

4. Иҷрочии мақомоти иҷро барои воридшавӣ ба бинои ишғолнамуда ё маҳалли ҷойгиршавии молу мулк ё барои кушодани анбор намояндагони мақомоти корҳои дохилӣ ва шахсони холисро даъват намуда, дар ҳузури онҳо бино ё анборро мекушояд ва аз назар мегузаронад.

Моддаи 132. Ҳатмӣ будани иҷрои талаботи иҷрочии мақомоти иҷро

Талаботи иҷрочии мақомоти иҷро вобаста ба ҳуҷҷати иҷро барои ҳамаи мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони мансабдор, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ новобаста аз шакли моликият ҳатмӣ буда, он дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бемамониат бояд ба иҷро расонида шавад.

Моддаи 133. Уҳдадориҳои мақомот ва шаҳрвандон нисбат ба талаботи кормандони мақомоти иҷро

Мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони мансабдор, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ новобаста аз шакли моликият уҳдадоранд дар муҳлати на дертар аз 10 рӯз маълумот ва ҳуҷҷатҳои заруриро, ки аз талаботи кормандони мақомоти иҷро бармеоянд, пешниҳод кунанд.

Моддаи 134. Дахолат накардан ба фаъолияти иҷрочии мақомоти иҷро

1. Иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ намояндаи ҳокимияти иҷроия буда, таҳти ҳимояи давлат қарор дорад. Дахолат кардан ба фаъолияти иҷрочии мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст.

2. Иҷро накардан ё ин ки монеъ шудан ба иҷрои талаботи қонунии иҷрочии мақомоти иҷро, паст задани шаъну шарафи ӯ, таҳдид, истифодаи зӯроварӣ, таҷовуз ба ҳаёт, саломатӣ ва молу мулки ӯ, инчунин дигар ҳаракатҳое, ки барои иҷрои вазифаҳои хизматии ӯ монеъ мешаванд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси ҷавобгарӣ мегардад.

Моддаи 135. Таъмини амнияти шахсии корманди мақомоти иҷро ва хешовандони наздики ӯ

1. Амнияти шахсии корманди мақомоти иҷро ва хешовандони наздики ӯ аз таҷовузи ҷиноятӣ ба ҳаёт, саломатӣ, шаъну шараф ва молу мулки онҳо, ки ба фаъолияти хизматии ӯ алоқаманд мебошад, аз ҷониби давлат таъмин карда мешавад.

2. Ҳаёт ва саломатии корманди мақомоти иҷро бояд аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди суғуртаи ҳатмии давлатӣ қарор гирифта шавад.

3. Мақомоти суғуртаи давлатӣ дар чунин ҳолатҳо маблағи суғуртаро пардохт менамояд:

1) дар сурати вафот кардани корманди мақомоти иҷро дар давраи кор, агар ин ҳодиса дар натиҷаи расидани зарари ҷисмонӣ ё дигар таъсири ҷисмонӣ ба саломатӣ, ки дар натиҷаи иҷрои вазифа ба амал омада бошад, ба ворисони вай - ба андозаи музди меҳнати шастмоҳаи корманди мақомоти иҷро;

2) дар сурати ҳангоми иҷрои вазифа маъюб шудани корманди мақомоти иҷро ё расидани зарари дигар ба саломатии ӯ, ки имконияти минбаъд ба фаъолияти касбӣ машғул шуданашро ғайриимкон мегардонад - ба андозаи музди меҳнати дувоздаҳмоҳаи корманди мақомоти иҷро.

4. Дар сурати ҳангоми иҷрои вазифа маъюб шудан ё расидани зарари дигар ба саломатии корманди мақомоти иҷро, ки имконияти минбаъд ба фаъолияти касбӣ машғул шудани ӯро ғайриимкон мегардонад, ба иҷрочии мақомоти иҷро фарқияти байни музди меҳнат ва нафақаи таъиншуда бе дарназардошти маблағе, ки аз суғуртаи давлатӣ гирифтааст, ҷубронпулии ҳармоҳа дода мешавад.

5. Дар сурати вафот кардани корманди мақомоти иҷро, инчунин ба истеъфо баромадани корманди мақомоти иҷро дар натиҷаи расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарари дигар ба саломатиаш ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ, ба аъзои ғайри қобили меҳнати оилааш, ки дар таъминоти ӯ мебошанд, ҳар моҳ ба андозаи фарқияти қисми маоши корманди мақомоти иҷрои вафоткарда, ки барои онҳо рост меояд, нафақае, ки бинобар бе саробон мондан барои онҳо таъин шудааст, бидуни назардошти пардохте, ки аз суғуртаи давлатӣ гирифтааст, ҷубронпулӣ дода мешавад.

6. Ҷуброни зараре, ки ба молу мулки корманди мақомоти иҷро ё хешовандони наздики ӯ дар натиҷаи фаъолияти хизматӣ расидааст, ба ӯ ё ба аъзои оилааш дар ҳаҷми пурра пардохт карда мешавад.

7. Ҷуброни зараре, ки дар қисмҳои 3, 4 ва 5 ҳамин модда пешбинӣ шудааст, аз ҳисоби маблағи буҷети ҷумҳуриявӣ пардохт карда мешавад.

Моддаи 136. Тартиби додани рутбаҳои дараҷавӣ ва либоси ягонаи хизматӣ

1. Ба кормандони мақомоти иҷро вобаста ба мансаби ишғолкардаашон ва собиқаи кор рутбаҳои дараҷавӣ дода мешавад.

2. Рутбаҳои дараҷавии кормандони мақомоти иҷро аз ҷониби Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд. Низомномаи тартиби додани рутбаҳои дараҷавии кормандони Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.

3. Кормандони мақомоти иҷро тибқи тартиб ва меъёрҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо либоси ягонаи хизматӣ ба тариқи ройгон таъмин карда мешаванд.

Моддаи 137. Мукофотонидан, ҳавасмандгардонӣ ва масъулияти интизомии корманди мақомоти иҷро

1. Корманди мақомоти иҷрое, ки иҷрои ҳуҷҷати иҷроро ба таври воқеӣ ва сари вақт таъмин менамояд, ба андозаи панҷ фоизи маблағҳои ситонидаи ӯ ё арзиши молу мулк, вале на зиёда аз андозаи даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо ва нисбати ҳуҷҷатҳои иҷрое, ки хусусияти молумулкӣ надоранд, ба андозаи чор нишондиҳанда барои ҳисобҳо мукофотонида мешавад.

2. Дар сурати қисман иҷро намудани ҳуҷҷати иҷро новобаста бо сабабҳои ба корманди мақомоти иҷро алоқаманднабуда, мукофотонӣ мутаносибан аз маблағи рӯёнидашуда сурат мегирад.

3. Маблағи нишондодашуда ба корманди мақомоти иҷро аз ҳисоби суратҳисоби махсуси Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

4. Кормандони мақомоти иҷро ҷиҳати қадршиносии хизматҳояшон дар назди Ҷумҳурии Тоҷикистон, маҳорати касбӣ ва меҳнати бисёрсолаи софдилона дар хизмати давлатӣ, кори мақомоти иҷро, ҳимояи ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд, таъмини иҷрои санадҳои судӣ, санадҳои мақомоти давлатӣ ва шахсони мансабдор бо пешниҳоди сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида бо мукофоти давлатӣ сарфароз гардонида мешаванд.

5. Кормандони мақомоти иҷро барои маҳорати касбӣ, дастовардҳои меҳнатӣ, хизмати бисёрсолаи софдилона ва бенуқсон аз ҷониби сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони ифтихории "Корманди фахрии мақомоти иҷро" сазовор гардонида, ба онҳо Нишони сарисинагӣ ва Ифтихорномаи Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон супорида мешавад.

6. Низомнома дар бораи тартиби ҳавасмандгардонӣ бо унвони ифтихории "Корманди фахрии мақомоти иҷро", Нишони сарисинагӣ ва Ифтихорномаи Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

7. Корманди мақомоти иҷро барои кирдори интизомии содирнамудааш, ҳамчунин барои риоя накардани талаботи Кодекси одоби хизматчии давлатӣ, роҳ додан ба бархурди манфиатҳо ҳангоми фаъолият ва ё дигар кирдорҳои бавуҷудоварандаи омилҳои коррупсионӣ, ки дорои аломатҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ё ҷиноят намебошанд тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи хизмати давлатӣ" ба ҷавобгарии интизомӣ кашида мешавад.

Моддаи 138. Таъминоти моддию иҷтимоии кормандони мақомоти иҷро

1. Музди меҳнати корманди мақомоти иҷро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

2. Ба корманди мақомоти иҷро рухсатии ҳарсолаи пардохтшаванда ва дигар рухсатиҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

3. Корманди мақомоти иҷро ва аъзои оилаи ӯ бо тартибе бо нафақа таъмин мешаванд, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст.

4. Ба корманди мақомоти иҷро ҳангоми ба нафақа баромадан дар ҳаҷми музди меҳнати семоҳа кумакпулии яквақтаина дода мешавад.

5. Дар сурати вафоти корманди мақомоти иҷро ба ворисонашон дар ҳаҷми музди меҳнати панҷмоҳа кумакпулии якдафъаина дода мешавад.

6. Корманди мақомоти иҷро ҳангоми иҷрои вазифаи хизматиаш дар асоси шаҳодатномаи хизматӣ ҳуқуқ дорад, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тамоми навъҳои нақлиёти ҷамъиятии хатти ҳаракати байниноҳиявӣ, байнишаҳрӣ, наздишаҳрӣ ва маҳаллӣ (ба ғайр аз таксӣ) ройгон истифода барад.

7. Ҳангоми ба сафари хизматӣ баромадан корманди мақомоти иҷро ҳуқуқ дорад, ки дар меҳмонхонаҳо ҷой брон кунад, бенавбат ҷой гирад ва барои тамоми навъҳои нақлиёт бенавбат чипта гирад.

8. Ба корманди мақомоти иҷро, ки барои кори доимӣ ба дигар маҳал фиристонида шудааст, хароҷоти кӯчидан, роҳпулии ӯ ва аъзои оилааш пурра пардохта мешавад.

9. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ вазифадоранд, ки ба корманди мақомоти иҷро, ки ба вазифа таъин шудааст, ҳамчунин ба эҳтиёҷманди беҳтар кардани шароити манзилӣ дар шакли ҳуҷраи алоҳида аз хонаи фонди давлатӣ ё фонди дигари манзилӣ дар навбати аввал, вале на дертар аз шаш моҳ, новобаста аз муддати дар ҳамин маҳалли аҳолинишин зиндагӣ карданаш, манзили истиқоматии хизматӣ диҳанд.

10. Бо ризоияти корманди мақомоти иҷро ба ӯ мумкин аст ба ҷои хонаи истиқоматӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳурӣ, қарзи бефоиз барои харидан ё сохтани манзил дода шавад.

11. Ба корманди мақомоти иҷро ва аъзои оилаи бо ӯ ҳамроҳ зиндагикунанда дар хонаҳои фонди давлатӣ ва фонди дигари манзилӣ, аз ҷумла онҳое, ки дар хонаҳои хусусикардашуда зиндагӣ мекунанд, хонапулӣ ва пардохти хизматрасониҳои коммуналӣ (ба истиснои истифодаи хизматрасонӣ барои барқ ва газ), пули телефон, новобаста аз навъи фонди манзилӣ 50 фоиз кам карда мешавад.

Моддаи 139. Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ва аз ҳисоби дигар манбаъҳои маблағгузории пешбинишудаи қонунгузорӣ сурат мегирад. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо биноҳои хизматӣ, нақлиёт, воситаҳои алоқа ва дигар навъҳои таъминот аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ таъмин карда мешавад.

2. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад аз ҳисоби дигар маблағҳо ва воситаҳои моддию техникие, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, таъмин карда шавад. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад дорои фонди манзили идоравӣ бошад.

Моддаи 140. Ташкили кор, коргузорӣ ва таъминоти моддию техникии фаъолияти кормандони мақомоти иҷро

Ташкили кор, коргузорӣ ва таъминоти моддию техникии фаъолияти кормандони мақомоти иҷро бо дастурамали аз ҷониби сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқшуда, муайян мегардад.

БОБИ 19. МУНОСИБАТҲОИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ДАР САМТИ ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО

Моддаи 141. Мавзуи ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ

1. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ба мақомоти салоҳиятноки давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ бо мақсадҳои зерин ҳамкории байналмилалии ҳуқуқиро амалӣ мегардонад:

1) таъмини иҷрои санадҳои судӣ;

2) мубодилаи таҷриба дар соҳаи истеҳсолоти иҷро;

3) мубодилаи иттилоот ва ҳуҷҷатҳо дар самти қонунгузорӣ ва дар амал татбиқ намудани таҷриба дар соҳаи истеҳсолоти иҷро;

4) ҷорӣ намудани технологияҳои муосири иттилоотӣ ва коммуникатсионӣ дар самти истеҳсолоти иҷро.

2. Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақомоти дахлдори дигар давлатҳо ва ташкилотҳои байналмилалӣ робитаҳоро барқарор менамояд, бо онҳо ҳамкорӣ мекунад, оид ба масъалаҳои ёрии ҳуқуқӣ ва таъмини иҷрои санадҳои судӣ созишномаҳоро ба имзо мерасонад, дар таҳияи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок мекунад.

Моддаи 142. Воситаҳои ҳуқуқии ҳамкории байналмилалии Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷараёни ҳамкории байналмилалии ҳуқуқӣ мутобиқи меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ, санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф намудааст, дархост барои расонидани ёрии ҳуқуқӣ, таъмини иҷрои санадҳои судӣ мефиристад ва дигар муроҷиатҳоро, тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии зикргардида, иҷро менамояд.

Моддаи 143. Иҷрои санадҳои судӣ ва дигар санадҳо нисбати шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии хориҷӣ, инчунин шахсони бешаҳрванд

Иҷрои санадҳои судӣ ва дигар санадҳо нисбати шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии хориҷӣ, инчунин шахсони бешаҳрванд мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон, Қонуни мазкур ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.

БОБИ 20. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 144. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 145. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи истеҳсолоти иҷро"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи истеҳсолоти иҷро" аз 20 марти соли 2008 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2008, №3 мод. 192; с. 2010, №7, мод. 543; с. 2012, №7, мод. 717; с. 2019, №1, мод. 9, №6, мод. 315; с. 2021, №1-2, мод. 7) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 146. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе, аз 8 июни соли 2022, № 1873

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	1873	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ИСТЕҲСОЛОТИ ИҶРО	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	08.06.2022	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

КОДЕКСИ НАҚЛИЁТИ АВТОМОБИЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

^-A A ⁺A

Забон Тоҷикӣ

Замима:

word

pdf

zip

Таснифгар:

Кодекс

Рақам:

1689

Мақомот:

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

02.04.2020

КОДЕКСИ НАҚЛИЁТИ АВТОМОБИЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Бо қарори Маҷлиси намояндагони

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 12 феврали соли 2020 №1594

қабул карда шуд.

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

аз 19 марти соли 2020 № 757

ҷонибдорӣ карда шуд.

(Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002)

Кодекси мазкур муносибатҳо ва тартиби амалисозии фаъолиятро дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ танзим менамояд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002).

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Доираи амали Кодекси мазкур

1. Кодекси мазкур муносибатҳоро вобаста ба ҳамлу нақли бор, мусофир, бағоҷ, фаъолияти нақлиётию экспедитсионии байни субъектҳо, новобаста аз шакли моликият, бо мақсади фароҳам овардани шароит барои амалишавии низоми нақлиёти автомобилӣ дар асоси механизмҳои муосир ва мусоидат ба таъмин ва рушди хизматрасонии аз ҷиҳати иқтисодӣ самарабахш танзим менамояд.

2. Амали Кодекси мазкур ба муносибатҳое, ки ҳангоми амалисозии фаъолият бо истифодаи воситаҳои нақлиёти автомобилӣ ба манфиати мудофиа ва амнияти давлат, инчунин ба фаъолияти шахсони воқеӣ, ки воситаҳои нақлиёти автомобилиро барои қонеъ гардондани эҳтиёҷоти худӣ, оилавӣ ва ё эҳтиёҷоти дигари ба фаъолияти соҳибкорӣ алоқаманднабуда истифода мебаранд, татбиқ намегардад.

3. Муносибатҳои вобаста ба амалисозии фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, ки дар Кодекси мазкур пешбинӣ нагардидаанд, бо дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешаванд.

Моддаи 2. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Кодекси мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- автобус - воситаи нақлиёти автомобилии барои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ таъингардида, ки ғайр аз ҷойи ронанда зиёда аз ҳашт ҷойи дигари нишаст дорад;

- бағоҷ - молу мулки бастабандишудаи мусофир, ки дар қисми бағоҷмонии воситаи нақлиёти автомобилӣ ва ё тавассути нақлиёти автомобилии алоҳида интиқол меёбад;

- бор - объекти моддӣ, ки бо тартиби муқарраргардида барои интиқол қабул шудааст;

- бори дастӣ - молу мулки мусофир, ки тибқи нишондиҳандаҳои аз ҷониби интиқолдиҳанда муқарраргардида ба ҳамлу нақл дар салони воситаи нақлиёт таҳти масъулияти мусофир роҳ дода мешавад;

- бори зудвайроншаванда - боре, ки нигоҳдории он ҳангоми интиқол тавассути воситаи нақлиёти автомобилӣ бо риоя намудани дараҷаи муайяни ҳарорат ва талаботи санитарию эпидемиологӣ таъмин карда мешавад;

- борхати молию нақлиётӣ - ҳуҷҷате, ки дорои маълумот оид ба арзишҳои молию моддии бор буда, барои баҳисобгирӣ ва назорати ҳаракати онҳо ва тасдиқи далели амалӣ шудани ҳамлу нақл, аз ҷумла барои бастани шартномаи ҳамлу нақли бор пешбинӣ гардидааст;

- борфиристонанда - шахси воқеӣ ё ҳуқуқие, ки тибқи шартномаи ҳамлу нақли бор аз номи худ ва (ё) аз номи соҳиби бор амал мекунад ва ному насаби он дар ҳуҷҷати ҳамлу нақл (борхати нақлиётӣ) зикр мегардад;

- боргиранда - шахси воқеӣ ё ҳуқуқие, ки барои гирифтани бор дар маҳалли таъиншуда дар асоси шартнома ё дигар санади ҳуқуқӣ ваколатдор шудааст (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002);

- воситаҳои нақлиёти автомобилӣ - воситаҳои нақлиёти чархдори механикии худгард, инчунин ядакҳо (нимядакҳо), ки барои интиқоли бор, мусофирон, бағоҷ ва таҷҳизоти дар онҳо насбшуда пешбинӣ гардидаанд;

- воситаи нақлиёти калонҳаҷм - воситаи нақлиёте, ки андозаи он бо бор ва (ё) бе бор аз андозаи муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ зиёд мебошад;

- воситаи нақлиёти автомобилии вазнин - воситаи нақлиёте, ки вазни он бо бор ва (ё) бе бор ва сарборӣ ба тири меҳвари он аз вазни иҷозатдодашудаи воситаҳои нақлиёти автомобилӣ ва (ё) сарбории иҷозатдодашуда ба тири меҳвар, ки аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ муқаррар шудааст, зиёд мебошад;

- интиқолдиҳанда - шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ, ки дорои воситаи нақлиёти автомобилии хусусӣ бо ҳуқуқи моликият ё дигар асосҳои қонунӣ фаъолияти ҳамлу нақли бор, мусофирон ва бағоҷро амалӣ менамояд;

- мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ - мақоми ваколатдори давлатие, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян гардида, тибқи Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ба зиммаи он иҷрои вазифаҳои муайян дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ вогузор гардидааст;

- мақоми ваколатдор - мақоми давлатие, ки вазифаҳои муайяни аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ вогузоршударо дар доираи муқаррароти Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд;

- мусофир - шахси воқеие, ки бо воситаи нақлиёти автомобилӣ дар асоси шартнома ё дигар асосҳои қонунӣ интиқол дода мешавад;

- соҳаи нақлиёти автомобилӣ - соҳаи иқтисодиёт, ки самти фаъолияти он ба ташкил, таъмин ва амалисозии ҳамлу нақли мусофирон, бағоҷ ва бор бо истифода аз воситаҳои нақлиёт ва инфрасохтори нақлиёти автомобилӣ, равона карда шудааст;

- нақлиёти истифодаи умум - нақлиёти ба шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ тааллуқдошта, ки барои пешниҳоди хизматрасонии ҳамлу нақл ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар асоси шартномаи оммавӣ таъин гардидааст;

- нақлиёти ҷамъиятӣ - нақлиёти истифодаи умум, ки идораи он аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ё мақоми ваколатдор тавассути ба интиқолдиҳандагон додани иҷозат барои амалисозии фаъолият оид ба ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ дар асоси муқаррар намудани талабот ба сатҳу сифати хизматрасонӣ, тарифҳо, хусусиятҳои шабакаи хатсайр ва талабот нисбат ба ташаккулдиҳии онҳо амалӣ карда мешавад;

- нигоҳдории техникии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ - маҷмўи чорабиниҳое, ки ба таъмини гузарондани амалҳои бақайдгирӣ ва муоинаи давлатии техникӣ, истифодабарии техникии автомобилҳо (хизматрасонии техникӣ, таъмир, назорати ҳолати техникӣ, нигоҳдорӣ) тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон равона гардидаанд;

- истгоҳ - ҷойи исти воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, ки барои саворшавӣ, фаромадан ва интизоршавии мусофирон таҷҳизонида шудааст;

- объектҳои инфрасохтори нақлиёти автомобилӣ - биноҳо, иншоот ва (ё) маҷмааи истеҳсолию технологӣ, ки барои амалӣ намудани намудҳои фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ истифода мешаванд;

- ронанда - шахсе, ки воситаи нақлиёти автомобилиро идора менамояд;

- расиди бағоҷ - ҳуҷҷате, ки супоридани бағоҷро аз ҷониби мусофир ва қабули онро аз ҷониби интиқолдиҳанда барои ҳамлу нақл дар асоси шартномаи интиқолдиҳии мусофир тасдиқ менамояд;

- роҳхат - ҳуҷҷати ибтидоӣ, ки барои баҳисобгирӣ ва назорати кори воситаи нақлиёти автомобилӣ ва ронанда ҳангоми ҳамлу нақл, аз ҷумла барои бақайдгирии натиҷаи санҷиши мутобиқати ронанда ва воситаи нақлиёти автомобилӣ ба талаботи бехатарӣ пешбинӣ гардида, аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ бо тартиби муқарраргардида омода ва ба интиқолдиҳанда пешниҳод мегардад;

- рухсатномаи махсус - рухсатномаи якдафъаина барои гузариши воситаи нақлиёти автомобилии интиқолдиҳанда бо бори вазнин, калонҳаҷм ва (ё) хатарнок аз роҳҳои автомобилгард;

- сертификати баркашӣ - ҳуҷҷате, ки дорои маълумоти саҳеҳ оид ба андозаҳои вазни воситаи нақлиёти автомобилӣ буда, аз ҷониби нуқтаи баркашии ваколатдорнамудаи мақоми ваколатдор дода мешавад;

- соҳиби бор - шахси воқеӣ ё ҳуқуқие, ки ҳуқуқи ихтиёрдории борро дорад;

- таваққуфгоҳ - бино, иншоот ё қисми онҳо ва ё майдони кушодаи муҷаҳҳази барои таваққуфи муташаккилона ва (ё) нигоҳдории воситаҳои нақлиёти автомобилӣ пешбинигардида;

- такси - шакли (навъи) ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ тавассути нақлиёти истифодаи умум бо истифода аз воситаҳои нақлиёти автомобилии сабукрав, ки он тибқи дархост бо роҳи нархгузории муқарраргардидаи ҳамлу нақли мусофирон аз рўи гашт ва ё вақти дар раванди интиқол сабтшуда бо тартиби муқарраргардида анҷом дода мешавад;

- тамғазании бор - ба бор гузоштани аломатҳои шартӣ, рақам ва аломатҳои дорои иттилоот оид ба боргиранда, қоидаҳои муносибат бо бор ва бастаи он, ки метавонад дар қуттӣ ё баста гузошта шавад;

- терминал - маҷмааи истеҳсолию технологӣ, ки барои хизматрасонӣ ба мусофирон ва (ё) борҳо, ронандагон ва воситаҳои нақлиёти автомобилӣ пешбинӣ гардидааст;

- троллейбус - намуди воситаҳои нақлиёти автомобилии чархдори механикие, ки тавассути муҳаррики барқии аз ноқилҳои берунаи васлӣ қувватгиранда ба ҳаракат дароварда шуда, барои ҳамлу нақли мусофирон пешбинӣ гардидааст;

- фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ - фаъолият оид ба ташкили ҳамлу нақли бор тавассути воситаҳои нақлиёти автомобилӣ дар самти ба расмият даровардани борхати молию нақлиётӣ, омода намудани ҳуҷҷатҳо барои мақсадҳои гумрукӣ ва ҳуҷҷатҳои дигар, инчунин хизматрасонии экспедитор дар асоси шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ;

- қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ - санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки дар асоси Кодекси мазкур аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ таҳия ва қабул карда мешаванд;

- хатсайр - роҳи пешакӣ муқарраргардида бо мақсади амалӣ намудани ҳамлу нақл тавассути воситаи нақлиёти автомобилӣ байни нуқтаҳои аввалу ниҳоӣ;

- хатсайрҳои шаҳрак ва деҳот - ҳамлу нақли дар ҳудуди сарҳади маъмурии муқарраршудаи маҳалҳои аҳолинишини шаҳрак ва деҳот амалишаванда, инчунин нуқтаҳои аҳолинишини шаҳрак ва (ё) деҳотро байни худ пайвасткунанда, ки убури сарҳади маъмурии шаҳрҳоро пешбинӣ накарда, дарозии на зиёда аз бист километрро байни нуқтаҳои ҳаракат ва таъинот дорад;

- хатсайрҳои шаҳрӣ - ҳамлу нақле, ки дар ҳудуди сарҳади маъмурии муқарраршудаи шаҳр анҷом дода мешаванд;

- хатсайрҳои наздишаҳрӣ - ҳамлу нақле, ки байни шаҳрҳо ва нуқтаҳои аҳолинишини дигар ба масофаи на зиёда аз панҷоҳ километр байни нуқтаҳои ҳаракат ва таъинот амалӣ карда мешаванд;

- хатсайрҳои байнишаҳрӣ - ҳамлу нақле, ки байни шаҳрҳо ё маҳалҳои аҳолинишини дигар ба масофаи беш аз панҷоҳ километр аз нуқтаи ҳаракат то нуқтаи таъинот амалӣ карда мешаванд;

- хатсайрҳои байналмилалӣ - ҳамлу нақле, ки бо убури Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд;

- хизматрасонии нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ - шакли хизматрасонӣ оид ба ташкили расонидани бор, иҷрои амалиёти вобаста ба расондани бор мувофиқи шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ;

- ҳамлу нақл - интиқоли бор, мусофирон ва бағоҷ, ки аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ бо истифода аз воситаҳои нақлиёти автомобилӣ тавассути роҳҳои автомобилгард анҷом дода мешаванд;

- ҳамлу нақли мунтазам - ҳамлу нақле, ки дар хатсайрҳо тибқи ҷадвалҳои тасдиқгардидаи ҳаракат анҷом дода мешаванд;

- ҳамлу нақли номунтазам - ҳамлу нақле, ки ба ҳамлу нақли мунтазам дохил намешаванд;

- ҳамлу нақли транзитӣ - ҳамлу нақле, ки аз ҷониби интиқолдиҳандагон тавассути ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бе саворкунӣ ва фаровардани мусофирон, инчунин бе боркардану фаровардани бору бағоҷ амалӣ карда мешаванд;

- ҳамлу нақл барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ - ҳамлу нақле, ки нисбат ба намудҳои асосии фаъолияти шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ хусусияти ёрирасон дошта, барои интиқоли бори ба онҳо бо ҳуқуқи моликият ё асосҳои қонунии дигар тааллуқдошта ва кормандони худ бе бастани шартнома бо воситаҳои нақлиёти автомобилии бо ҳуқуқи моликияти ба онҳо тааллуқдошта, пас аз гирифтани хабарномаи хаттии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ иҷро карда мешаванд, агар воситаҳои нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби кормандони ин шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ ё худи соҳибкори инфиродӣ идора карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002);

- чипта - ҳуҷҷат дар шакли коғазӣ ё электронӣ ё дар ҳомили электронӣ, ки бастани шартномаи интиқоли мусофирро тасдиқ менамояд;

- ҷадвали ҳаракат - ҳуҷҷати нақшавӣ, ки пайдарҳамии қаблан муқарраргардида ва бонизоми вақти ҳаракати воситаҳои нақлиёти автомобилиро аз нуқтаҳои таваққуфгоҳ ва (ё) расидан ба он, ё ин ки фосилаи ҳаракати воситаҳои нақлиёти автомобилиро дар хатсайр дар бар мегирад;

- экспедитор - шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, ки хизматрасонии нақлиётию экспедитсиониро мувофиқи шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ анҷом медиҳад;

- эътибори мусбати корӣ - фаъолияти мусбати шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ фаъолияткунанда бо риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ амалӣ карда мешавад.

Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ба Конститусияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 4. Моликият дар нақлиёти автомобилӣ

Нақлиёти автомобилӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шаклҳои гуногуни моликият асос меёбад. Соҳибони автомобилҳо дар назди қонун баробар буда, аз ҳимояи якхелаи қонун бархўрдор мебошанд.

Моддаи 5. Қитъаҳои замини барои мақсадҳои нақлиёти автомобилӣ истифодашаванда

1. Истифода ва ҷудо намудани қитъаҳои замин барои мақсадҳои нақлиёти автомобилӣ бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешавад.

2. Бо мақсади таъмини боэътимоди истифодаи иншоот ва дигар объектҳои нақлиёти автомобилӣ дар минтақаҳои фурўравӣ, кандашавӣ, обшўӣ, сел ва дигар таъсиррасонии хатарноки табиӣ минтақаҳои муҳофизатӣ муайян карда мешавад.

3. Ташкилотҳои нақлиёти автомобилӣ уҳдадоранд қитъаҳои замини ба онҳо ҷудошударо мувофиқи таъиноти мақсаднок, шартҳои пешниҳодшуда ва технологияҳои истеҳсолии ҳифзи муҳити зист истифода бурда, дар натиҷаи фаъолияти худ ба вайрон намудани вазъи экологӣ роҳ надиҳанд.

Моддаи 6. Субъекти муносибатҳо дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Субъекти муносибатҳо дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ мақомоти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, соҳибкорони инфиродӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ мебошанд.

Моддаи 7. Намудҳои фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

1. Фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ва дигар мақомоти дахлдор танзим карда шуда, аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ аз рўи намудҳои зерин амалӣ карда мешаванд:

- ҳамлу нақл тавассути нақлиёти автомобилӣ, аз ҷумла ҳамлу нақли мусофирон, бағоҷ ва интиқоли борҳо;

- фаъолият дар объектҳои инфрасохтори нақлиёти автомобилӣ;

- нигоҳдории техникии воситаҳои нақлиёт, аз ҷумла таъмини гузарондани амалҳои бақайдгирӣ ва муоинаи давлатии техникӣ, амалӣ намудани истифодабарии техникӣ (хизматрасонии техникӣ, таъмир, назорати ҳолати техникӣ, нигоҳдории воситаҳои нақлиёти автомобилӣ), таъмини нобудсозии автомобилҳои корношоям;

- фаъолияти нақлиётию экспедиторӣ дар нақлиёти автомобилӣ.

2. Намудҳои фаъолияти дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида метавонанд дар таркиби худ зернамудҳои фаъолият, кор ва хизматрасониро дар бар гиранд, ки қисмҳои технологии ин намудҳои фаъолият буда, новобаста аз дигар қисмҳои ин намудҳои фаъолият ба таври технологӣ амалӣ карда мешаванд.

3. Намудҳои фаъолияти шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, ки дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур зикр гардидаанд, метавонанд дар асоси шартнома ва ё барои қонеъгардонии эҳтиёҷоти худӣ амалӣ карда шаванд.

Моддаи 8. Талабот ва шартҳои ҳатмӣ барои амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

1. Талабот ва шартҳои умумии ҳатмӣ барои амалӣ намудани фаъолияти шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ инҳо мебошанд:

- эътибори мусбати кори шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии анҷомдиҳандаи фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, ки тибқи талаботи моддаи 9 Кодекси мазкур муқаррар карда мешавад;

- салоҳиятнокии касбии кормандони шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии анҷомдиҳандаи фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, ки тибқи талаботи моддаи 10 Кодекси мазкур муайян карда мешавад;

- риояи талаботи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ, ки тибқи талаботи моддаи 11 Кодекси мазкур муайян карда мешавад.

2. Нисбат ба намудҳои алоҳидаи фаъолият, ки гирифтани рухсатномаи махсус ва (ё) иҷозатнома, инчунин шаҳодатнома оид ба рухсатдиҳиро ба ин намудҳои фаъолият, ки аз рўи натиҷаҳои озмун пешбинӣ менамоянд, метавонанд тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон шартҳои дигар муқаррар карда шаванд.

3. Баҳогузории фаъолияти шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ барои мутобиқат ба шартҳо ва талаботи ҳатмӣ дар доираи амалҳои зерин таъмин карда мешавад:

- назорати давлатӣ, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои риояи шартҳо ва талаботи дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда дар асоси огоҳсозӣ анҷом дода мешавад;

- назорати иҷозатномавии риояи шартҳо ва талаботи дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур нисбат ба намудҳои алоҳидаи фаъолият мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида аз ҷониби корхонаҳои нақлиёти автомобилӣ;

- назорати корхонаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба риояи шартҳо ва талабот, ба истиснои талаботи иҷозатномавии дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур муқарраргардида нисбат ба намудҳои алоҳидаи фаъолият мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

4. Шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродие, ки ҳамлу нақлро барои қонеъгардонии эҳтиёҷоти худӣ амалӣ менамоянд, бо огоҳинома оғози фаъолият ва уҳдадориҳои худро оид ба таъмини риояи талабот ва шартҳои муқаррарнамудаи қисми 1 моддаи мазкур хаттӣ тасдиқ менамоянд.

5. Талаботи махсус нисбат ба амалӣ намудани ҳамлу нақли бори хатарнок, калонҳаҷм ва вазнин, инчунин тартиби назорати иҷрои онҳо тибқи Кодекси мазкур, дигар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ва қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муқаррар карда мешаванд.

6. Ҳангоми бақайдгирии намуди фаъолият оид ба хизматрасонӣ бо нақлиёти автомобилӣ, шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ бояд рақами мушаххаси андозсупорандаро дарҷ намоянд.

Моддаи 9. Талабот нисбат ба эътибори мусбати кори шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ фаъолияткунанда

1. Ба талабот нисбат ба эътибори мусбати кори шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ фаъолияткунанда, риоя кардани талаботи ҳифзи меҳнат, музди меҳнат, салоҳиятнокии касбии кормандон, қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ, бехатарии ҳаракат дар роҳ, бехатарии нақлиётӣ, ҳифзи муҳити зист, ки номгўйи онро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ муқаррар менамояд, дохил мешаванд.

2. Эътибори мусбати кори шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ фаъолияткунанда ҳангоми мавҷуд набудани вайронкуниҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида бо асосҳои зерин муайян карда мешавад:

- қарорҳои дар давоми се соли охир эътибори қонунӣ пайдокарда оид ба парвандаҳои гражданӣ, ки бо амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ алоқаманд буда, дар онҳо татбиқи чораҳои ҷавобгарии ҳуқуқӣ - гражданӣ нисбат ба шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ пешбинӣ шудааст;

- ду ва зиёда ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ барои риоя накардани талаботи дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинигардида дар давоми як сол, ки аз рўи онҳо қарорҳо оид ба парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбат ба шахсони ҳуқуқӣ (шахсони мансабдори онҳо) ва соҳибкорони инфиродӣ қабул гардидаанд;

- дар муҳлати муқарраршуда иҷро нагардидани амрнома (қарор, огоҳинома) - и мақоме, ки вазифаҳои назоратиро амалӣ менамояд.

Моддаи 10. Талабот нисбат ба салоҳиятнокии касбии кормандони шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ фаъолияткунанда

1. Салоҳиятнокии касбии кормандони шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ фаъолияткунанда бо доштани ҳуҷҷати таҳсилоти олӣ ва ё миёнаи касбии махсус аз рўи ихтисосҳое тасдиқ карда мешаванд, ки номгўйи онҳо аз рўи намудҳои фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ муайян карда мешавад.

2. Ба шахсоне, ки таҳсилоти дахлдори касбӣ надоранд, барои иҷрои уҳдадориҳои мансабӣ ба шарте иҷозат дода мешавад, ки онҳо курсҳои тайёрии касбӣ аз рўи барномаҳои таълимии дар асоси талаботи тахассусӣ нисбат ба ҳайати кормандони шахсони ҳуқуқӣ таҳиянамудаи муассисаҳои таълимӣ, инчунин аттестатсияи минбаъдаро аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ бо тартиби пешбининамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ гузаранд.

3. Мутахассисони шахсони ҳуқуқии дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ фаъолияткунанда бояд на камтар аз як маротиба дар панҷ сол курсҳои кўтоҳмуддати такмили ихтисосро бо тартиби муайяннамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ гузаранд.

4. Ронандагони шахсони ҳуқуқӣ, инчунин соҳибкорони инфиродии дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ фаъолияткунанда бояд ба талаботи тахассусии нисбати ронандагон дар қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муқарраргардида мутобиқат намоянд.

5. Шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ барои риояи талаботи моддаи мазкур масъул мебошанд.

Моддаи 11. Қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ

1. Қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ талаботи ҳатмиро барои татбиқ ва иҷро нисбат ба субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқӣ ҳангоми танзими давлатӣ ва амалӣ намудани фаъолият дар мавридҳои зерин муқаррар менамоянд:

- ташкили равандҳои амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- равандҳои амалигардонӣ, хусусиятҳо ва натиҷаҳои фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- ҳайати кормандони корхонаҳои нақлиёти автомобилӣ.

2. Шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ фаъолияткунанда метавонанд ҳуҷҷатҳои дигарро барои баҳодиҳии мутобиқат ба талаботи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ баъди бо тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ гузарондани экспертизаи онҳо барои имконпазир будани истифодабариашон ба сифати далели риояи талаботи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ истифода намоянд.

Моддаи 12. Оғоз ва қатъи фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

1. Пеш аз оғози фаъолияти марбут ба хизматрасонӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, шахси ҳуқуқӣ ва ё соҳибкори инфиродӣ бояд барои анҷом додани намуди дахлдори фаъолият иҷозатнома дошта бошанд.

2. Қатъи фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият" амалӣ карда мешавад.

3. Пеш аз оғози фаъолият барои қонеъгардонии эҳтиёҷоти худӣ, шахси ҳуқуқӣ ва ё соҳибкори инфиродӣ уҳдадор аст шахсан дар шакли хаттӣ, ба таври мустақим ё бо мактуби фармоишӣ ва ё дар шакли электронӣ тибқи талаботи муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилиро оид ба санаи оғози чунин намуди фаъолият бо тасдиқи риояи талаботи муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ, огоҳ намояд.

4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ уҳдадор аст огоҳиномаро дар бораи оғози фаъолият барои қонеъгардонии эҳтиёҷоти худӣ аз ҷониби шахси ҳуқуқӣ ва ё соҳибкори инфиродӣ қабул карда, онро бо тартиби муқарраргардида дар давоми бист рўз аз санаи гирифтани огоҳинома ба қайд гирад.

5. Дар ҳолати қатъ гардидани фаъолият барои қонеъгардонии эҳтиёҷоти худӣ, шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ дар муҳлати на дертар аз бист рўз аз рўзи қатъ гардидани чунин фаъолият уҳдадор аст мувофиқи талаботи муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар бораи қатъ гардидани чунин фаъолият дар шакли хаттӣ ё электронӣ огоҳинома ирсол намояд.

Моддаи 13. Таъмини омодагии сафарбарӣ ва ҷалби нақлиёти автомобилӣ барои бартараф намудани оқибатҳои ҳолатҳои фавқулода

1. Муносибатҳои марбут ба таъмини сафарбарӣ ва омодагии сафарбарии нақлиёти автомобилӣ, чорабиниҳо оид ба мудофиаи гражданӣ ва корҳои садамавӣ - наҷотдиҳӣ, бартараф намудани оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодаи хусусияти иҷтимоидошта бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешаванд.

2. Ҳангоми ба миён омадани ҳолатҳои фавқулодаи дорои хусусияти иҷтимоӣ, табиӣ ва ё техногенӣ, инчунин ҳангоми ҷорӣ намудани ҳолати фавқулода, мақомоти давлатӣ ҳуқуқ доранд интиқолдиҳандагонро барои иҷрои корҳои марбут ба бартараф намудани оқибатҳои ҳолатҳои фавқулода бо ҷуброни минбаъдаи хароҷот бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷалб намоянд.

Моддаи 14. Робитаи мустақими ҳамлу нақли омехта бо иштироки намудҳои гуногуни нақлиёт

1. Нақлиёти роҳи оҳан, обии дохилӣ, ҳавоӣ ва автомобилӣ низоми робитаи мустақими омехтаро ташкил медиҳанд.

2. Муносибатҳо байни ташкилотҳои нақлиётӣ ҳангоми робитаҳои мустақими омехта, инчунин тартиби ташкили ҳамлу нақл ба воситаи шартномаҳое, ки байни ташкилотҳои намудҳои дахлдори нақлиёт бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ тасдиқшуда баста мешаванд, муайян мегарданд.

БОБИ 2. ТАНЗИМИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ

НАҚЛИЁТИ АВТОМОБИЛӢ

Моддаи 15. Танзими давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

1. Танзими давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ бо роҳи таъминоти ҳуқуқӣ, иҷозатномадиҳӣ, андозбандӣ, сертификатсия, нархгузорӣ, ба роҳ мондани сиёсати сармоягузорӣ, иҷтимоӣ, илмию техникӣ ва назорати иҷрои талаботи Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

2. Мақомоти давлатӣ ҳуқуқ надоранд ба фаъолияти хоҷагии ташкилотҳои нақлиёти автомобилӣ дахолат намоянд, инчунин кормандони ташкилотҳои нақлиёти автомобилиро ба корҳои дигар ҷалб кунанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд.

Моддаи 16. Вазифаҳои танзими давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Вазифаҳои танзими давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ инҳо мебошанд:

- муайян намудани самтҳои стратегӣ ва таҳияи барномаҳои рушд дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- ташаккул додани заминаи меъёрии ҳуқуқӣ ва методологии сатҳҳои гуногуни идоракунии нақлиёти автомобилӣ ва фаъолияти нақлиёти автомобилӣ;

- муқаррар намудани талаботи ҳатмӣ ва расмиётӣ, пешниҳоди онҳо ба шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ ҳангоми амалисозии фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- муайян намудани расмиёт ва чораҳои назорати риояи талаботи муқарраргардида ва ҷавобгарӣ барои риоя накардани онҳо;

- ҷорӣ намудани танзими тарифӣ ва зиддиинҳисории фаъолияти нақлиёти автомобилӣ;

- татбиқи чораҳои дастгирии иҷтимоии аҳолӣ ҳангоми амалисозии фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- ҳавасмандгардонии ҷорӣ намудани навовариҳо, рушди технология ва усулҳо дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- мутобиқ кардани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ бо созишномаҳои байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон.

Моддаи 17. Принсипҳои танзими давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Принсипҳои танзими давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳо мебошанд:

- ягонагии сиёсати давлатӣ ва танзими меъёрӣ дар сатҳҳои гуногуни идоракунӣ ва ҳамоҳангсозӣ бо соҳаҳои ба ҳам алоқаманд;

- афзалиятнокии чораҳои андешидашаванда аз ҷониби давлат оид ба таъмини бехатарӣ, ҳифзи ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон, муҳити зист;

- баробарии шартҳои воридшавӣ ба бозори кору хизматрасонӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- баробарҳуқуқӣ ва ҳифзи манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, новобаста аз шакли моликият ҳангоми амалисозии фаъолият;

- самти иҷтимоии хизматрасонӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилии мусофирбарӣ ва ҳифзи гурўҳҳои иҷтимоии осебпазири аҳолӣ;

- муносибати барномавию мақсаднок барои таъмини сатҳу сифати кафолатноки хизматрасонӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ.

Моддаи 18. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ мансубанд:

- ҳимояи манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- амалӣ намудани ҳамкории байнидавлатӣ ва байналмилалӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- таҳияи лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва санадҳои дигар, стандартҳо, меъёрҳои муайянкунандаи тартиби ҳуқуқӣ ва меъёрии фаъолияти ҳамаи намудҳои нақлиёти автомобилӣ, новобаста аз шакли моликияташон, инчунин тасдиқи низомномаи фаъолияти комиссияи байниидоравии машваратӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- тасдиқи дурнамоҳо, барномаҳои давлатӣ ва консепсияи рушди ҳамаи намудҳои нақлиёти автомобилӣ, ташаккул ва татбиқи сиёсати сармоягузорӣ, илмию техникӣ ва иҷтимоӣ, омодасозии кадрҳо;

- фароҳам овардани шароит барои қонеъгардонии эҳтиёҷоти иқтисодиёт ва аҳолии ҷумҳурӣ ба ҳамлу нақл ва хизматрасонии марбут ба он;

- таъмин ва назорати риояи ҳуқуқи истифодабарандагони воситаҳои нақлиёти автомобилӣ;

- таҳияи дурнамо дар қонеъгардонии саривақтӣ ва босифати эҳтиёҷоти давлатии ҷумҳурӣ ва аҳолӣ ба ҳамлу нақл;

- амалӣ намудани салоҳияти дигари муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 19. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ваколатҳои зерин дорад:

- пешбурд ва амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- таҳияи нақшаҳо ва барномаҳои давлатии рушд дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- таъмини ҳамкории мутақобила дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ бо намудҳои дигари нақлиёт;

- таҳия ва қабули (тасдиқи) санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ (низомнома, тартиб, қоидаҳо, меъёрҳо, тарифҳо) дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- амалӣ намудани назорати иҷрои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар доираи ваколатҳои худ;

- иҷозатномадиҳӣ ба намудҳои алоҳидаи фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- таъмини ҳамкории давлат бо ташкилотҳои ғайридавлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- ба роҳ мондани ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 20. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ваколатҳои худро дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ мутобиқи Кодекси мазкур ва дигар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

Моддаи 21. Комиссияи байниидоравии машваратӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

1. Бо мақсади баррасии пешниҳодҳои марбут ба сиёсати давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, баланд бардоштани сатҳи самаранокӣ ва мукаммалгардонии усулҳои хоҷагидорӣ, ҳифзи манфиатҳои ташкилотҳои нақлиёти автомобилӣ, интиқолдиҳандагон, мизоҷон ва ҷомеа, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон комиссияи байниидоравии машваратӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ таҳти роҳбарии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ таъсис дода мешавад.

2. Ба ҳайати комиссияи байниидоравии машваратӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ намояндагони вазорату идораҳо, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, муассисаҳои илмӣ, ташкилотҳои нақлиёти автомобилӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятии интиқолдиҳандагон ва мизоҷон дохил мешаванд.

3. Комиссияи байниидоравии машваратӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ фаъолияти худро дар асоси низомномае, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, амалӣ менамояд.

Моддаи 22. Муносибати барномавию мақсаднок барои таъмини сатҳу сифати кафолатноки хизматрасонӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

1. Танзими давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ба усулҳои аз ҷониби давлат муқаррар намудани сатҳу сифати кафолатноки хизматрасонӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, аз ҷумла бехатарии онҳо асос меёбад.

2. Ноил гардидан ба сатҳу сифати кафолатноки хизматрасонӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ бо усулҳои идоракунии сифат дар доираи таҳия ва қабули барномаҳои мақсадноки сатҳи ҷумҳуриявӣ ва маҳаллидошта мутобиқи ваколати мақомоти сатҳҳои дахлдори иҷроияи ҳокимияти давлатӣ таъмин карда мешавад.

3. Барномаҳои мақсадноки дар қисми 2 моддаи мазкур дарҷгардида дорои нишондиҳандаҳои арзёбии натиҷаҳои пешбинигардидаи амалисозии онҳо, аз ҷумла ҳаҷм ва андозаҳои сатҳу сифати кафолатноки хизматрасонӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ мебошанд.

4. Талабот нисбат ба асосноккунии зарурати қабули барномаҳои мақсаднок, таҳияи онҳо, сохт ва баёни онҳо, асосноккунӣ ва таҳияи нақшаҳои ҳамлу нақл, ташкили расмиёти озмун, назорати иҷрои чорабиниҳои барнома ва нақшаҳои ҳамлу нақл аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар асоси Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 23. Танзими тарифҳо

1. Тарифҳо барои хизматрасонӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ва пардохтҳо аз рўи шартномаҳо ба таври зерин муқаррар карда мешаванд:

- ҳангоми хизматрасонӣ оид ба ҳамлу нақл бо нақлиёти истифодаи умум дар асоси шартҳои шартномаи оммавӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ташаккули тарифҳо ва пардохтҳо;

- дар ҳолатҳои дигар - тибқи созиши тарафҳо.

2. Зарари корхонаҳои нақлиёти автомобилӣ ҳангоми хизматрасонӣ ба шахсони имтиёздор тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ пўшонида мешавад.

3. Тарифҳо ва меъёри пардохтҳое, ки ҳангоми ҳамлу нақл бо нақлиёти истифодаи умум истифода бурда мешаванд, бояд ҳатман дар воситаҳои ахбори омма нашр гардида, дар шабакаҳои иттилоотӣ ҷой дода шаванд. Нашри тарифҳои зикргардида, аз ҷумла тағйиру иловаҳои ба онҳо воридгардида бояд на камтар аз сӣ рўз пеш аз мавриди амал қарор додани ин тарифҳо (тағйиру иловаҳо ба тарифҳо) амалӣ карда шавад.

Моддаи 24. Санҷиши фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Санҷиши фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 25. Иҷозатномадиҳӣ ба фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

1. Фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар асоси иҷозатнома амалӣ мегардад.

2. Иҷозатномадиҳӣ ба фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 26. Суғурта дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Суғурта дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 27. Назорат дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Назорат дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ва мақомоти дахлдори давлатӣ тибқи ваколатҳои онҳо мутобиқи талаботи Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

БОБИ 3. ФАЪОЛИЯТИ НАҚЛИЁТИЮ ЭКСПЕДИТСИОНӢ ДАР СОҲАИ НАҚЛИЁТИ АВТОМОБИЛӢ

Моддаи 28. Фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ дар асоси шартномаи экспедитсияи нақлиётии байни соҳиби бор ва экспедитор басташуда амалӣ карда мешавад.

Моддаи 29. Мақсади фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Мақсади фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ аз инҳо иборат аст:

-таъмини сатҳи кафолатноки сифати хизматрасонии нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

-рушди фаъолияти нақлиётию экспедитсионии миллӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ бо мақсади таъмини фаъолияти устувор.

Моддаи 30. Вазифаҳои фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Вазифаҳои фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ аз инҳо иборатанд:

- таъмини баробарии ҳуқуқу уҳдадориҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳангоми амалӣ гардондани фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- муҳайё кардани шароит барои инкишофи соҳибкорӣ ва рақобати солим дар фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- ҷалб намудани ташкилотҳои нақлиётию экспедитсионии маҳаллии автомобилӣ ба бозори байналмилалӣ;

- ташкил намудани фазои ягонаи экспедитсияи нақлиётӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси талабот ва меъёри ягонаи фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ;

- ҳавасмандгардонӣ барои ҷорӣ кардани технологияҳои пешқадами хизматрасонии нақлиётию экспедитсионии автомобилӣ ва боркашонии контейнерӣ;

-таъмини мутобиқсозӣ ва ҳамгироии кори намудҳои мухталифи нақлиёт, пеш аз ҳама дар марказҳои умумишабакавии нақлиётӣ автомобилӣ;

- муҳайё намудани шароит барои ташкили боркашонии мустақими омехта, рушди интиқоли интермодалӣ тавассути гузаргоҳҳои байналмилалии нақлиёти автомобилӣ;

- зиёд намудани номгўйи хизматрасонӣ ва беҳтар кардани сифати хизматрасонии нақлиётию экспедитсионии автомобилӣ ба мизоҷон;

- барои мизоҷон муҳайё намудани шароити интихоби озоди экспедитор ва инчунин ба экспедитор муҳайё намудани шароит барои интихоби озоди борфиристонанда;

- таъмини бехатарии фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар асоси ҷорӣ намудани меъёри ягонаи стандартҳо ва низоми сертификатсия.

Моддаи 31. Ҳуҷҷатҳои экспедитсияи нақлиёти автомобилӣ

1. Ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи иҷрои хизматрасонии экспедитсияи нақлиёти автомобилӣ супориши ирсол, дастхати анбор ва дастхати экспедиторӣ мебошанд.

2. Шакл ва тартиби пур кардани ҳуҷҷатҳои дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои фаъолияти нақлиётию экспедиторӣ дар нақлиёти автомобилӣ) муайян карда мешаванд.

Моддаи 32. Ҳуқуқу уҳдадориҳои соҳиби бор

1. Соҳиби бор ҳуқуқи интихоби хатсайри ҳаракати борро дорад.

2. Соҳиби бор метавонад аз экспедитор пешниҳоди маълумотро дар бораи раванди ҳамлу нақли бор талаб намояд, агар он дар шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ пешбинӣ шуда бошад.

3. Соҳиби бор мутобиқи шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ ҳуқуқ дорад ба экспедитор дастур диҳад.

4. Соҳиби бор уҳдадор аст сари вақт ба экспедитор иттилооти пурра, дақиқ ва эътимоднокро дар бораи хусусусиятҳои бор, шартҳои ҳамлу нақли он ва иттилооти дигарро, ки барои уҳдадориҳои пешбининамудаи шартномаи экспедитсияи нақлиётиро иҷро намудани экспедитор зарур аст, пешниҳод намояд.

5. Соҳиби бор уҳдадор аст ба экспедитор подошпулиро пардохт намояд, инчунин хароҷоти аз ҷониби экспедитор барои манфиати соҳиби бор анҷомдодаро ҷуброн намояд.

Моддаи 33. Ҳуқуқҳои экспедитор

1. Экспедитор ҳуқуқ дорад хатсайри ҳаракати ҳамлу нақли борро дар асоси манфиати соҳиби бор интихоб ва ё тағйир диҳад, агар дар шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад, дар баробари ин экспедитор уҳдадор аст соҳиби борро бо тартиби муайяннамудаи шартнома дар бораи тағйироти анҷомдода фавран огоҳ намояд.

2. Агар дар шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ пешбинӣ шуда бошад, экспедитор ҳуқуқ дорад, то пардохти подошпулӣ ва ҷуброни хароҷоти ба манфиати соҳиби бор анҷомдодааш ё то аз ҷониби соҳиби бор таъмин гардидани иҷрои уҳдадориҳояш оид ба пардохти подошпулӣ ва ҷуброни хароҷоти анҷомдодааш бори дар ихтиёр доштаашро нигоҳ дорад. Дар ин ҳолат соҳиби бор инчунин хароҷоти марбут ба нигоҳдории борро пардохт менамояд.

3. Барои вайрон шудани бор дар натиҷаи нигоҳдории он аз ҷониби экспедитор дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 2 моддаи мазкур соҳиби бор масъул мебошад.

4. Экспедитор ҳуқуқ дорад то аз ҷониби соҳиби бор пешниҳод гардидани ҳуҷҷатҳои зарурӣ, инчунин иттилоот дар бораи хусусусиятҳои бор, шартҳои ҳамлу нақли он ва иттилооти дигар, ки барои иҷрои уҳдадориҳои экспедитор зарур аст, барои иҷрои уҳдадориҳояш шурўъ накунад.

5. Экспедитор ҳуқуқ дорад дурустии ҳуҷҷатҳои зарурии аз ҷониби соҳиби бор пешниҳодгардида, инчунин иттилоот дар бораи хусусиятҳои бор, шартҳои ҳамлу нақл ва иттилооти дигарро, ки барои уҳдадориҳои пешбининамудаи шартномаи экспедитсияи нақлиётиро иҷро намудани экспедитор зарур аст, санҷиш намояд.

Моддаи 34. Уҳдадориҳои экспедитор

Экспедитор уҳдадор аст:

- мутобиқи шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ хизмат расонад;

- ба соҳиби бор оид ба гум шудан, камомад ё зарар дидани (вайрон шудани) бор сари вақт хабар расонад;

- оид ба риоя накардани дастури соҳиби бор ва ё дар давоми як шабонарўз нагирифтани ҷавоби дархосташ мизоҷро аз риоя нашудани дастураш бо тартиби муайянкардаи шартнома огоҳ намояд;

- ба соҳиби бор ҳуҷҷати экспедиторӣ ва ҳамчунин нусхаҳои аслии шартномаҳоеро супорад, ки мутобиқи шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ аз номи мизоҷ дар асоси ваколатномаи ў бастааст.

Моддаи 35. Масъулияти соҳиби бор ва экспедитор

1. Барои иҷро накардан ё ба таври номатлуб иҷро кардани уҳдадориҳои пешбининамудаи шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ, экспедитор ва соҳиби бор дар асос ва андозаи муайяннамудаи Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кодекси мазкур масъулият доранд.

2. Дар ҳолати яктарафа рад кардани иҷрои шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ, соҳиби бор ё экспедитор ба тарафи дигар зарари вобаста ба қатъ гардидани шартномаро ҷуброн карда, ҷаримаи пешбининамудаи шартномаи экспедитсияи нақлиётиро месупорад.

3. Экспедитор дар шакли ҷуброни зарари воқеӣ барои гум кардан, камомад ё зарар дидани (вайрон шудани) бор пас аз қабули он аз тарафи экспедитор ва то супоридани бор ба боргиранда дар назди соҳиби бор ба андозаи зерин масъулият дорад:

- барои гум кардан ё камомади боре, ки экспедитор барои ҳамлу нақл бо арзиши эълоншуда қабул намудааст, ба андозаи арзиши эълоншуда ё қисми арзиши эълоншуда, ки ба қисми камомади бор баробар аст;

- барои гум кардан ё камомади боре, ки экспедитор барои ҳамлу нақл бе арзиши эълоншуда қабул намудааст, ба андозаи арзиши воқеии (дар асоси ҳуҷҷати тасдиқгардида) бор ё қисми камомади он.

4. Экспедитор зарари ба соҳиби бор дар натиҷаи риоя накардани муҳлати иҷрои уҳдадориҳо аз рўи шартномаи экспедитсияи нақлиётӣ расонидашударо ҷуброн менамояд, агар дар шартнома тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад ва экспедитор исбот нанамояд, ки риоя нагардидани муҳлат дар натиҷаи ҳолатҳои рафънопазир ё бо гуноҳи соҳиби бор ба амал омадааст.

5. Соҳиби бор барои сари вақт ба экспедитор пардохт накардани подошпулӣ ва ҷуброни хароҷоте, ки ў ба манфиати соҳиби бор анҷом додааст, дар шакли пардохти ҷаримаи аҳдшиканӣ ба андозаи даҳяки фоизи ҳаққи хизмати экспедитор ва хароҷоти барои манфиати соҳиби бор анҷомдодааш барои ҳар як рўзи муҳлатгузаронӣ, вале на бештар аз андозаи подошпулии ба экспедитор додашаванда ва хароҷоти ба манфиати соҳиби бор анҷомдодааш масъулият дорад.

БОБИ 4. ТАЛАБОТИ АСОСӢ НИСБАТ БА ТАШКИЛ

ВА АМАЛӢ НАМУДАНИ ҲАМЛУ НАҚЛ

Моддаи 36. Намудҳои ҳамлу нақл

Ҳамлу нақл аз рўи хусусиятҳои зерин муайян карда мешаванд:

- объектҳои ҳамлу нақл: бор, мусофирон ва бағоҷ;

- навъҳои ҳамлу нақл: ҳамлу нақли байни шаҳрак ва деҳот, шаҳрӣ, наздишаҳрӣ, байнишаҳрӣ ва байналмилалӣ;

- аз рўи хусусиятҳои муносибат: дар асоси шартнома, инчунин барои қонеъгардонии эҳтиёҷоти худии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ;

- аз рўи хусусият: мунтазам ва номунтазам;

- аз рўи мушаххасот: ҳамлу нақли махсус (ҳамлу нақли гурўҳҳои кўдакон, маъюбон, борҳои хатарнок, зудвайроншаванда, калонҳаҷм, вазнин ва дигар намуди ҳамлу нақл) бошанд;

- аз рўи намудҳои воситаҳои нақлиёти автомобилӣ: тавассути автомобилҳои сабукрав, автобусҳо, троллейбусҳо;

- аз рўи шакли хизматрасонӣ: тавассути нақлиёти ҷамъиятӣ, фармоишӣ ва таксӣ.

Моддаи 37. Талабот нисбат ба ташкил ва амалӣ намудани ҳамлу нақл

Талабот нисбат ба ташкил ва амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ, инчунин талабот нисбат ба ҳамлу нақли бор бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ташкилӣ ва амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон, бағоҷ, бор) мутобиқи Кодекси мазкур аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ таҳия ва тасдиқ карда мешавад.

Моддаи 38. Талабот нисбат ба таъмини бехатарии ҳамлу нақл

1. Шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродие, ки фаъолиятро дар самти ҳамлу нақли мусофирон, бағоҷ ва бор амалӣ менамоянд, ҳангоми ташкили чунин ҳамлу нақл бояд талаботро нисбат ба таъмини шароити бехатари меҳнати ронандагон, таъмини назорати тиббии саломатии ронандагон, ҳолати зарурии коршоямии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, гузарондани корҳои пешгирикунанда бо ронандагон ҷиҳати таъмини бехатарии ҳаракат, санҷиш ва таҳлили сабабҳои садаманокӣ дар корхонаҳои нақлиёти автомобилӣ, ки бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои таъмини бехатарии ҳамлу нақли мусофирон ва бор муқаррар гардидаанд, риоя намоянд.

2. Талабот нисбат ба таъмини шароити бехатари меҳнати ронандагон, аз ҷумла дастурдиҳӣ ва таҷрибаомўзии ронандагон, такмили ихтисос ва малакаи касбии ронандагон, назорати риояи реҷаи корӣ ва истироҳат аз тарафи ронандагон, назорати мавҷудияти ҳуҷҷатҳои зарурии ронандагон ҳангоми амалисозии ҳамлу нақл мутобиқи қоидаҳои дахлдори нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои таъмини бехатарии ҳамлу нақли мусофирон ва бор, инчунин дар асоси Кодекси мазкур ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи меҳнат муқаррар карда мешавад.

3. Талабот нисбат ба ташкили таъминоти тиббии бехатарии ронандагон, аз ҷумла гузарондани муоинаҳои ҳатмӣ ва давравии ронандагон, гузарондани муоинаи тиббии пеш аз басти кории ронандагон, таълимдиҳии усулҳои расондани кўмаки аввалияи тиббӣ ба аҳолӣ мутобиқи Кодекси мазкур, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳаракат дар роҳ ва соҳаи тандурустӣ бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои таъмини бехатарии ҳамлу нақли мусофирон ва бор муқаррар карда мешавад.

4. Талабот нисбат ба таъмини ҳолати аз ҷиҳати техникӣ коршоями воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, аз ҷумла муоинаи ҳатмии техникӣ, назорати воситаҳои нақлиёти автомобилӣ пеш аз басти корӣ, сари вақт гузарондани хизматрасонӣ ва таъмири воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, таъмини чорабиниҳои дигар оид ба нигоҳдории техникии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, ки ба таъмини бехатарии ҳамлу нақли мусофирон ва бор алоқаманд мебошанд, мутобиқи Кодекси мазкур ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳаракат дар роҳ бо қоидаҳои дахлдори нақлиётӣ автомобилӣ оид ба масъалаҳои таъмини бехатарии ҳамлу нақли мусофирон ва бор муқаррар карда мешавад.

5. Талабот нисбат ба гузарондани корҳои пешгирикунанда бо ронандагон оид ба таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ, санҷиш ва таҳлили сабабҳои садаманокӣ дар корхонаҳои нақлиёти автомобилӣ дар доираи фаъолияти хадамоти бехатарии ҳаракат дар роҳ, мутобиқи Кодеки мазкур, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳаракат дар роҳ ва бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои таъмини бехатарии ҳамлу нақли мусофирон ва бор муқаррар карда мешавад.

Моддаи 39. Шахсони масъул барои ташкил ва амалӣ намудани ҳамлу нақл

1. Роҳбари шахси ҳуқуқӣ, ки фаъолиятро оид ба ҳамлу нақли мусофирон, бағоҷ ва (ё) бор амалӣ менамояд, соҳибкори инфиродӣ, ё ин ки шахси мансабдор, ки чунин роҳбар ва ё соҳибкори инфиродӣ таъин гардидааст, барои ташкил ва амалӣ намудани ҳамлу нақл масъул мебошад.

2. Талабот нисбат ба шахсоне, ки барои ташкил ва амалӣ намудани ҳамлу нақл масъуланд, мувофиқан бо қоидаҳои ҳамлу нақли бор ва мусофирон муқаррар карда мешавад.

Моддаи 40. Талабот нисбат ба ҳуҷҷатҳои нақлиётӣ

1. Шахсонӣ ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон, бағоҷ ва бор ба ронанда пеш аз ба сафар баромадан ройгон варақаи роҳхат ва барои интиқоли бор борхати молию нақлиётӣ медиҳанд.

2. Реквизитҳои ҳатмӣ, шаклҳои роҳхат ва борхатҳои молию нақлиётӣ, инчунин тартиби истифодабарии онҳо бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба омор муқаррар карда мешаванд.

3. Роҳхатҳо ва борхатҳои молию нақлиётие, ки ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалӣ истифода мешаванд, ба забонҳои тоҷикӣ, русӣ ва англисӣ ба расмият дароварда мешаванд.

4. Амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ тавассути воситаҳои нақлиёти автомобилӣ бе барасмиятдарории роҳхат ба воситаи ҳаракаткунандаи дахлдор ва ҳангоми интиқоли бор бошад, бе борхати молию нақлиётӣ манъ аст.

Моддаи 41. Нигоҳдории байнибастии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ

Нигоҳдории байнибастии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, ки ба нақлиёти истифодаи умум мансуб мебошанд, инчунин воситаҳои нақлиёти автомобилие, ки ҳамлу нақли байналмилалиро амалӣ менамоянд, бояд аз ҷониби интиқолдиҳандагон дар таваққуфгоҳҳои махсус ҷудогардида, муносиб ва ба тариқи дахлдор таҷҳизонидашудаю муҳофизатшаванда, аз ҷумла дар таваққуфгоҳҳои дар ҳудуди корхонаҳои нақлиёти автомобилӣ мавҷудбуда амалӣ карда шаванд.

БОБИ 5. ТАШКИЛИ ҲАМЛУ НАҚЛИ МУСОФИРОН ВА БАҒОҶ БО НАҚЛИЁТИ ҶАМЪИЯТӢ

Моддаи 42. Ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ

1. Ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ва мақоми ваколатдор, ки вазифаҳои ташкилкунандагони ҳамлу нақли мусофиронро бо нақлиёти ҷамъиятӣ иҷро менамоянд, амалӣ карда мешавад.

2. Ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ, банақшагирии ҳамлу нақли мусофирон, иҷозат додан ба интиқолдиҳандагон барои амалигардонии мусофирбарӣ, таъмини равандҳои амалисозии ҳамлу нақли мусофирон, идоракунии нақшавӣ, фаврӣ ва назорати амалӣ намудани чунин ҳамлу нақлро пешбинӣ менамояд.

3. Вазифаҳои алоҳида оид ба ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ, ки номгўйи онҳо бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муайян карда мешаванд, метавонанд ба корхонаҳои давлатӣ ё коммуналии ғайритиҷоратӣ вогузор карда шаванд, ба шарте, ки назорати фаъолияти ин шахсони ҳуқуқӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ва ё мақоми ваколатдор таъмин карда шавад.

Моддаи 43. Банақшагирии ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ

1. Банақшагирии ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ бо роҳи таҳия ва татбиқи нақшаҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ, ки маҷмўи омилҳои иҷтимоӣ, инфрастсохторӣ, иқтисодӣ, экологӣ ва омилҳои дигарро бо мақсади таъмини сатҳи зарурии сифати ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ барои манфиати шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва воҳидҳои маъмурии он ба инобат мегиранд, амалӣ карда мешавад.

2. Нақшаҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ иборатанд аз:

- нақшаи ҷамъбастии ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- нақшаи ҳамлу нақли байнишаҳрии мусофирон ва бағоҷ;

- нақшаи ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ дар хатсайрҳои наздишаҳрӣ ва шаҳраку деҳот;

- нақшаи ҳамлу нақли байналмилалии мусофирон ва бағоҷ.

3. Таҳияи нақшаҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ муқаррар намудани андозаҳои нақшавии нишондиҳандаҳои сифати хизматрасонии нақлиёти автомобилиро пешбинӣ менамояд, ки зарурати ноил шудан ба сатҳи кафолатнокӣ, сифати дар стратегия ва барномаҳои мақсадноки соҳаи нақлиёти автомобилӣ пешбинӣ шуда, инчунин чорабиниҳои ноил шудан ба онҳо дар асоси стандартҳои нақлиёти автомобилӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия мегарданд.

4. Таҳия ва тасдиқи нақшаҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ амалӣ мегарданд.

5. Низомнома оид ба комиссия, тартиби таҳия ва тасдиқи нақшаҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ, кушодани хатсайрҳо, ворид намудани тағйиру иловаҳо ба хатсайрҳои доимоамалкунанда, инчунин ҳайати комиссия тибқи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муайян карда мешаванд.

6. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ҳуқуқ дорад барои таҳияи нақшаҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ ташкилотҳои илмию таълимӣ, мутахассисони дорои салоҳият дар масъалаҳои банақшагирӣ ва ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилиро ҷалб намоянд.

7. Нақшаҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ ҳуҷҷатҳое мебошанд, ки ҳангоми таҳия ва татбиқи барномаҳои мақсаднок дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ истифода мешаванд.

Моддаи 44. Иҷозатдиҳӣ ва гузарондани озмун барои амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ

1. Додани иҷозат ба интиқолдиҳандагон барои амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ аз ҷониби ташкилкунандагони ҳамлу нақл дар асоси озмун, ки ташкил ва баргузории он барои ҳамлу нақли байналмилалӣ, байнишаҳрӣ, шаҳрӣ ва байни шаҳраку деҳот мебошад, аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ва мақоми ваколатдор амалӣ карда мешавад.

2. Тартиби ташкил ва гузарондани озмунҳо барои ҳуқуқи амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар асоси қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муқаррар карда мешавад ва бояд таҳияи ҳуҷҷатҳои озмуниро дар асоси нақшаи ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ, аз ҷумла шиносномаи хатсайрҳо ва ҷадвали ҳаракати воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, талабот нисбат ба огоҳ намудан дар бораи баргузории озмуни кушод, талабот нисбат ба таркиби маълумот ва шартҳои расмиёти озмун, таркиби талабот нисбат ба иштирокчиёни озмуни кушод, тартиби баҳогузорӣ ва муқоисаи дархостҳо барои иштирок дар озмуни кушод, тартиби бастани шартнома оид ба ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷро бо нақлиёти ҷамъиятӣ дар бар гирад.

3. Таркиби талабот нисбат ба иштирокчиёни озмун, ки бо тартиби ташкил ва гузарондани озмун барои ҳуқуқи амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ пешбинӣ гардидааст, бояд нишондиҳандаҳои сифат ва андозаҳои нақшавии онҳоро, ки ноил гардидан ба андозаҳои нишондиҳандаҳои муқаррарнамудаи барномаҳои мақсадноки давлатӣ ва нақшаҳои ҳамлу нақли мусофиронро таъмин менамояд, ба инобат гирад.

4. Ба озмун барои ҳуқуқи амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ хатсайрҳои ҳамлу нақли мунтазами мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ дар намудҳои дахлдори роҳҳои алоқа дар шакли хатсайрҳои алоҳида ва ё дар таркиби якчанд хатсайр бо як лот пешниҳод карда мешаванд.

5. Озмун барои ҳуқуқи амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ баргузорнагардида ҳисобида мешавад, агар ба озмун дархости танҳо як иштирокчӣ пешниҳод гардида бошад. Шартномаи ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ, бо шарти мувофиқат ба талаботи озмун бо ҳамон иштирокчӣ баста мешавад.

6. Ҳамлу нақли мусофирон тавассути троллейбусҳо тибқи нақшаҳои ҳамлу нақли мусофирон бе гузарондани расмиёти озмунӣ амалӣ карда мешаванд.

Моддаи 45. Шартҳои ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ

1. Ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ аз ҷониби интиқолдиҳандагоне амалӣ карда мешавад, ки барои амалӣ намудани ин фаъолият ғолиби озмун эътироф гардидаанд ва бо ташкилкунандаи ҳамлу нақл бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ шартномаи ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷро бо нақлиёти ҷамъиятӣ бастаанд.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, инчунин мақоми ваколатдор оид ба ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ корҳои зеринро амалӣ менамоянд:

- назорати амалисозии идоракунии нақшавӣ ва фаврии ҳаракати воситаҳои нақлиёт дар шабакаи хатсайрҳои нақлиёти ҷамъиятӣ дар намудҳои дахлдори алоқа;

- назорати аз ҷониби интиқолдиҳандагон риоя гардидани шартҳои пешбининамудаи шартномаҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ;

- таъмини ҳолати коршоямии техникӣ ва нигоҳдории роҳҳои автомобилгард ва кўчаҳое, ки тавассути онҳо ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ амалӣ карда мешавад;

- таъмини ҳолати меъёрии техникӣ, нигоҳдорӣ ва таҷҳизонидани нуқтаҳои истгоҳҳо ва истгоҳҳои ниҳоии нақлиёти ҷамъиятӣ, майдончаҳои истодану гардиш;

- ба интиқолдиҳандагон пешниҳод намудани пардохти кафолатноки ҳаҷми хизматрасонии иҷронамуда тибқи шартномаҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ нисбат ба гурўҳҳои мусофирони имтиёздор дар асоси тарифҳои аз ҷиҳати иқтисодӣ асоснокшуда;

- аз интиқолдиҳандагон талаб намудани риояи талабот ва шартҳои шартномаи ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002);

- тибқи тартиби муқарраргардида яктарафа бекор намудани шартномаи ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ бо интиқолдиҳанда ҳангоми ба таври ҷиддӣ вайрон кардани талаботи шартнома;

- назорати аз ҷониби интиқолдиҳандагон ба мусофирон додани чипта ва расиди бағоҷ дар ҳолатҳои пешбининамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ оид ба ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ);

- таъмини сифат ва бехатарии ҳамлу нақли мусофирон (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002).

3. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои интиқолдиҳандагон оид ба ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ:

- аз ташкилкунандаи ҳамлу нақл таъмини ҳолати зарурии техникӣ ва нигоҳдории роҳҳои автомобилгард ва кўчаҳоеро, ки тавассути онҳо ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятии ин интиқолдиҳанда амалӣ карда мешавад, талаб намоянд;

- аз ташкилкунандаи ҳамлу нақл таъмини ҳолати меъёрии техникӣ, санитарию гигиенӣ, нигоҳдорӣ ва таҷҳизонидани нуқтаҳои истгоҳ ва истгоҳҳои ниҳоии нақлиёти ҷамъиятӣ, майдончаҳои истодану гардишро талаб намоянд;

- аз ташкилкунандаи ҳамлу нақл пешниҳоди пардохти кафолатнок барои ҳаҷми хизматрасонии аз ҷониби он иҷрогардидаро аз рўи шартномаи ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ нисбат ба гурўҳҳои мусофирони имтиёздор дар асоси тарифҳои аз ҷиҳати иқтисодӣ асоснокшуда талаб намоянд;

- агар аз ҷониби ташкилкунандаи ҳамлу нақл шароити бехатари ҳамлу нақл дар хатсайр таъмин карда нашавад, ҳамлу нақли мусофиронро дар хатсайрҳо то ба таври яктарафа бекор намудани шартномаи ташкили ҳамлу нақли мусофирон бо нақлиёти ҷамъиятӣ манъ намоянд;

- назорати пардохти роҳкироро аз ҷониби мусофирон мутобиқи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ оид ба ҳамлу нақли мусофирон), ба истиснои ҳолатҳое, ки вазифаи мазкур ба мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ вогузор шуда бошад, амалӣ намоянд.

- ба ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ дар муҳлат ва тибқи шартҳои муқаррарнамудаи шартнома оид ба ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ оғоз намоянд;

- ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷро бо риояи ҳатмии талабот ва шартҳои шартномаи ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ амалӣ намоянд;

- дар сурати пеш аз муҳлат қатъ намудани амалисозии ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ дар хатсайр, ташкилкунандаи ҳамлу нақлро на камтар аз навад рўз то оғози чунин ҳолат огоҳ намоянд;

- ҳамлу нақлро мустақилона, бе додани ҳуқуқи хизматрасонии як ва ё якчанд хатсайр ба шахси сеюм амалӣ намоянд.

4. Дар ҳолати зарурати ташкили фаврии ҳаракати воситаҳои нақлиёти автомобилӣ дар хатсайрҳои навтаъсиси ҳамлу нақли мунтазами мусофирон ва бағоҷ ташкилкунандаи ҳамлу нақл ҳуқуқ дорад то баргузории озмун хатсайрро ба интиқолдиҳанда вобаста намояд.

5. Барои ҳар як хатсайри ҳамлу нақли мунтазам бо нақлиёти ҷамъиятӣ шиносномаи хатсайр таҳия гардида, якҷоя бо ҷадвали ҳаракати нақлиёти ҷамъиятӣ дар терминалҳо ва истгоҳҳои ҳар як хатсайр насб карда мешаванд(Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002).

Моддаи 46. Идоракунии нақшавӣ ва фаврии ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ

1. Идоракунии нақшавӣ ва фаврии ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ дар ду шакл сурат мегирад: аз ҷониби ташкилкунандаи ҳамлу нақл ва интиқолдиҳанда.

2. Ташкилкунандаи ҳамлу нақл бо мақсади ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ аз идоракунии танзимгарӣ дар хатсайрҳои муқарраргардида бо дар назар доштани талаботи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ) истифода мебарад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002).

3. Идоракунии танзимгарӣ аз ҷониби хадамоти танзимгарӣ, ки бо қарори мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ва (ё) мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъсис дода шуда, фаъолиятро дар як ё якчанд намудҳои роҳҳои алоқа анҷом медиҳанд, амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002).

4. Вазифаҳои асосии хадамоти танзимгарӣ ва талабот нисбат ба онҳо бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ) муқаррар карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002).

5. Интиқолдиҳандагон идоракунии нақшавӣ ва фаврии ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷро тибқи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ) ва шартҳои шартномаи ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ дар ҳамкорӣ бо хадамоти танзимгарии фармоишгар ва ё бо корманде, ки вазифаи танзимгарро иҷро менамояд, амалӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002).

Моддаи 47. Назорати ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ

1. Ташкилкунандаи ҳамлу нақл назорати иҷрои талабот ва шартҳои шартномаи ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷро бо нақлиёти ҷамъиятӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ амалӣ менамояд.

2. Тартиби дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида расмиёти барои назорат ҷалб намудани хадамоти танзимгарӣ, расмиёти аттестатсияи ҳайати кормандонро ба сифати назоратчиён ва баҳодиҳии мувофиқати онҳо ба талаботи тахассусӣ, талабот нисбат ба шакли шаҳодатнома ва аломатҳои фарқкунандаи назоратчиён, тартиби истифодабарии онҳо аз ҷониби назоратчиён, расмиёти аз ҷониби назоратчиён муайян намудани ҳолатҳои риоя накардани шартҳои шартномаро дар бар мегирад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002).

БОБИ 6. ХИЗМАТРАСОНИИ ҲАМЛУ НАҚЛИ МУСОФИРОН ВА БАҒОҶ БО НАҚЛИЁТИ ҶАМЪИЯТӢ

Моддаи 48. Шартномаи ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ

Шартномаи ҳамлу нақли мусофирон ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо нақлиёти ҷамъиятӣ шартномаи оммавӣ ба ҳисоб меравад.

Моддаи 49. Ҳуқуқу уҳдадориҳои мусофир

1. Мусофир ҳуқуқ дорад:

- аз корхонаҳои нақлиёти автомобилӣ иттилооти заруриро дар бораи шартҳо ва тартиби ҳамлу нақл ва хизматрасонии марбут ба нақлиёти ҷамъиятӣ гирад;

- чиптаҳоро дар муҳлат ва бо шартҳои муайяннамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ дар соҳаи хизматрасонӣ ба мусофирон фармоиш диҳад;

- мутобиқи шартҳои шартномаи ҳамлу нақли мусофирон ва бо тартиби пешбининамудаи Кодекси мазкур ва дигар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо истифода аз воситаҳои нақлиёти автомобилии истифодаи умум сафар намояд;

- дар воситаҳои нақлиёти автомобилӣ ҷой гирад ва дар асоси маълумоти чиптаи воқеӣ аз он истифода намояд;

- дар нақлиёти ҷамъиятии роҳҳои алоқаи шаҳрӣ, наздишаҳрӣ, шаҳрак ва деҳот як кўдаки то ҳафтсоларо бе пешниҳоди ҷойи алоҳидаи нишаст ройгон интиқол диҳад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002);

- дар нақлиёти ҷамъиятии роҳҳои алоқаи шаҳрӣ, наздишаҳрӣ, шаҳрак ва деҳот ду кўдаки аз ҳафт то даҳсоларо бар ивази музде, ки зиёда аз панҷоҳ фоизи роҳкироро ташкил карда наметавонад, бо пешниҳоди ҷойҳои алоҳидаи нишаст интиқол диҳад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002);

- дар хатсайрҳои байнишаҳрӣ ва байналмилалӣ як кўдаки то панҷсоларо бе пешниҳоди ҷойи алоҳидаи нишаст дар автобус ройгон интиқол диҳад;

- мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз имтиёз барои сафар истифода намояд;

- бе пардохти маблағи иловагӣ ҳамлу нақли сагҳои роҳбаладро ҳангоми мавҷудияти ҳуҷҷати махсус дар бораи омўзиш ва сайругашти онҳо дар ҷойҳои муқарраргардида ва ё манънабуда амалӣ намояд;

- бе пардохти маблағи иловагӣ ҳамлу нақли аробачаҳои маъюбии шахсони маъюб ва дигар воситаҳои техникии барқарорсозии саломатии онҳоро, ки номгўйи онҳо бо тартиби муқарраргардида муайян гардидааст, амалӣ намояд;

- агар интиқолдиҳанда ба ҷойи воситаи нақлиёти автомобилии пешбининамудаи шартномаи ҳамлу нақли мусофир воситаи дигари нақлиёти автомобилиеро пешниҳод намояд, ки тарифи ҳамлу нақли он баландтар мебошад, бо чиптаи харидоригардида бе пардохти маблағи иловагӣ сафар намояд;

- бағоҷро барои ҳамлу нақл ройгон супорад, бори дастиро, ки аз меъёрҳои ҳаҷму андоза ва вазни бо дарназардошти талаботи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муқаррарнамудаи интиқолдиҳанда зиёд намебошад, ройгон интиқол диҳад;

- арзиши бағоҷро ҳангоми барои ҳамлу нақл супоридан эълон намояд;

- аз сафар даст кашад, чипта ва (ё) расиди бағоҷро то оғози ҳамлу нақл баргардонида, маблағи барои ҳамлу нақл пардохтаашро бо тарҳи хироҷҳои пешбинишуда бозпас гирад;

- дар ҳолати имконнопазир будани ҳамлу нақл бо воситаи нақлиёти автомобилии пешниҳодгардида бо сабаби корношоям будани он, садама, вазъи саломатии ронанда, ки ба талаботи бехатарии ҳамлу нақл ҷавобгўй намебошад, бо сабабҳои дигари асоснок маҳдуд ва ё қатъ гардидани ҳамлу нақл дар ин воситаи нақлиёт, аз чипта ва расиди бағоҷи ба ў додашуда дар воситаи нақлиёти автомобилии дигари ҳамин хатсайр, ки тибқи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ интиқолдиҳанда уҳдадор аст онро пешниҳод намояд, истифода барад;

- на дертар аз се соат то ҳаракати воситаи нақлиёти автомобилӣ бо пешниҳоди ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда чиптаи гумшуда ё расиди бағоҷи гумшударо барқарор созад;

- ҷуброни зарари ба ҳаёт, саломатӣ ва ё молу мулк расонидашударо, ки бо гуноҳи интиқолдиҳанда рўй додааст, талаб намояд;

- мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои ҳуқуқҳои дигар мебошад.

2. Мусофир уҳдадор аст:

- сари вақт ва дар ҳаҷми пурра арзиши роҳкироро пардохт намояд, агар дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад;

- бо худ чипта ва ё расиди бағоҷро дар ҳолати мавҷудияти бағоҷ то охири сафар нигоҳ дорад;

- ҳангоми сафар тартиботи ҷамъиятиро риоя намояд;

- ҳангоми сафар дар хатсайри байналмилалӣ ҳамаи ҳуҷҷатҳои заруриро барои гузаштан аз сарҳад ва ҳамлу нақли бағоҷ тавассути сарҳад дошта бошад ва бо дархости мақомоти дахлдор онҳоро пешниҳод намояд;

- хизматрасонии интиқолдиҳандаро ҳангоми ҳамлу нақли бағоҷи арзишаш эълоншуда, агар дар шартнома тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад, аз рўи тарифи муқаррарнамудаи интиқолдиҳанда пардохт намояд;

- бо худ ҳуҷҷати тасдиқкунандаи синну соли кўдакро, ки ба ў тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои пардохти роҳкиро имтиёз пешниҳод шудааст, дошта бошад;

- бо дархости ҳайати хизматрасони ваколатдори интиқолдиҳанда ё мақомоти назоратӣ барои назорат чипта ва расиди бағоҷи худро ҳангоми мавҷудияти бағоҷ пешниҳод намояд;

- дар сурати доштани имтиёз барои пардохти роҳкиро, бо дархости ҳайати хизматрасони ваколатдори интиқолдиҳанда ё мақомоти назоратӣ ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ҳуқуқ ба имтиёзро пешниҳод намояд;

- уҳдадориҳои дигареро, ки бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ дар соҳаи хизматрасонӣ ба мусофирон бо нақлиёти ҷамъиятӣ муқаррар гардидаанд, иҷро намояд.

Моддаи 50. Ҳуқуқу уҳдадориҳои интиқолдиҳанда

1. Интиқолдиҳанда ҳуқуқ дорад:

- аз мусофир риоя намудани талаботи муқаррарнамудаи Кодекси мазкур, қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ, инчунин ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалӣ қоидаҳои гумрукӣ, сарҳадӣ ва қоидаҳои дигаре, ки аз ҷониби мақомоти дахлдори давлатҳои оғози ҳаракат, таъинот ё транзитӣ муайян карда шудаанд, талаб намояд, дар ҳолати риоя нагардидани ин талабот аз ҷониби мусофир, интиқоли ўро рад намояд;

- меъёрҳои ҳамлу нақли бағоҷ, бори дастӣ, аз ҷумла ҳамлу нақли ройгон, андозааш калонтар ё шуморааш зиёдро, ки дар қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ дар соҳаи хизматрасонӣ ба мусофирон бо нақлиёти ҷамъиятӣ пешбинӣ гардидаанд, муқаррар намояд;

- аз қабул намудани бағоҷ, бори дастии мусофир даст кашад, агар хусусият ё борпечии ашёе, ки ба таркиби бағоҷ, бори дастӣ дохил мешаванд, ба талаботи муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ҷавобгўй набошанд;

- ҳамлу нақли бағоҷ ва бори дастии мусофиронро рад намояд, агар ҷойгиркунии онҳо дар салони воситаи нақлиёти автомобилӣ барои рафту омади озоди мусофирон халал расонанд;

- ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ бо ариза оид ба ҳуқуқвайронкуниҳое, ки ҳангоми ҳамлу нақл ошкор гардидаанд, муроҷиат намояд.

2. Интиқолдиҳанда уҳдадор аст:

- талаботи Кодекси мазкур, қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намояд;

- ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷро бо нақлиёти ҷамъиятӣ мутобиқи шартҳои шартнома дар бораи ташкили ҳамлу нақли мусофирон дар ҳаҷм ва бо шартҳои шартномаи оммавии ҳамлу нақл амалӣ намояд;

- дар воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, объектҳои инфрасохтори нақлиётӣ ва дар шабакаҳои иттилоотӣ, аз ҷумла тавассути шахсони сеюм дар шакли ба ҳамаи истифодабарандагон дастрас, инчунин барои мусофирони маъюби гурўҳҳои гуногуни аҳолӣ оид ба шартҳои ҳамлу нақли мусофирон, бағоҷ, бори дастӣ иттилооти воқеъбинонаро пешниҳод намояд;

- ҳолати дурусти техникии воситаҳои нақлиёти автомобилиро таъмин намояд;

- дастрасии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ барои мусофирони маъюб, инчунин шароити заруриро барои хизматрасонии чунин мусофирон дар объектҳои инфрасохтори нақлиётӣ тибқи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ ба мусофирон бо нақлиёти ҷамъиятӣ ва стандартҳои нақлиёти автомобилӣ таъмин намояд;

- тибқи талаботи Кодекси мазкур ва қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ бо нақлиёти ҷамъиятӣ хизматрасонии заруриро ба мусофирони маъюб ва мусофирони дигари дорои имкониятҳои маҳдуд дар ҳаракати мустақилона бе ситонидани маблағи иловагӣ аз онҳо таъмин намояд;

- дар таъмини хизматрасонӣ ва кумакҳои зарурӣ ба мусофирони маъюб ва мусофирони дигари дорои имкониятҳои маҳдуд, аз ҷумла ҳаракат дар объекти инфрасохтори нақлиётӣ ва истифода аз хизматрасонӣ дар ин объектҳо, саворшавӣ ба воситаи нақлиёт ва фаромадан аз он, инчунин дар ҳолати зарурӣ бо истифода аз аппарелҳо, таҷҳизоти махсуси боркунӣ барои мусофирони маъюб пешбинигардида, дар ҳаракат, ҷойгиронӣ, додани бағоҷ, бори дастӣ ва кумакҳои дигар бо хоҳиши мусофири маъюб рад накунад;

- ҷойгиронӣ, интиқоли аробачаҳои маъюбӣ ва воситаҳои дигари техникии барои офияти мусофирони маъюб ва (ё) мусофирони дигарро, ки барои ҳаракати мустақилона имкониятҳои маҳдуд доранд, бе ситонидани маблағи иловагӣ аз онҳо таъмин намояд;

- ҳамлу нақли сагҳои роҳбаладро дар сурати мавҷуд будани ҳуҷҷати махсус оид ба омўзиши онҳо, бе ситонидани маблағи иловагӣ амалӣ намуда, барои сайругашти онҳо шароит ва кумаки зарурӣ пешниҳод намояд;

- ҳангоми сафари мусофири маъюб бо шахси роҳнамо, ҳамлу нақли якҷоя ва хизматрасонии онҳоро таъмин намояд;

- саворкунӣ ва фаровардани мусофиронро танҳо дар истгоҳҳои муҷаҳҳазгардида ва терминалҳои мусофирбарӣ анҷом диҳад;

- ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли байнишаҳрӣ ва байналмилалии мусофирон дар воситаи нақлиёти автомобилии хатсайри мушаххас, ба мусофирон дақиқан мутобиқи маълумоти дар чипта зикргардида ҷойи нишаст, инчунин ҷойи бағоҷро дар сурати мавҷуд будани расиди бағоҷ пешниҳод карда, маҳфуз нигоҳ доштани бағоҷро дар давоми вақти ҳамлу нақл таъмин намояд;

- суғуртаи давлатии ҳатмии масъулияти интиқолдиҳандаро дар назди мусофирон ҳангоми сафари онҳо бо воситаи нақлиёти ҷамъиятӣ таъмин намояд;

- тарифҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷро бо тартиби муқарраргардида эълон ва риоя намояд, онҳоро дар шартномаҳои ҳамлу нақл, чипта ва расиди бағоҷ қайд намуда, мусофиронро оид ба тағйирёбии тарифҳо пешакӣ хабардор намояд;

- шароити дастраси фурўши чиптаҳо ва расидҳои бағоҷро барои ҳамаи мусофирон, аз ҷумла мусофирони маъюб мутобиқи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ ба мусофирон бо нақлиёти ҷамъиятӣ, таъмин намояд.

Моддаи 51. Рад намудан аз бастани шартномаи ҳамлу нақли мусофир бо ташаббуси интиқолдиҳанда ва қатъи амали он

1. Интиқолдиҳанда метавонад дар ҳолатҳои зерин шартномаи ҳамлу нақли мусофирро яктарафа қатъ намояд ё онро ба имзо нарасонад:

- аз ҷониби мусофир рад кардани иҷро ё риоя накардани талаботи муқаррарнамудаи Кодекси мазкур, қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалӣ қоидаҳои гумрукӣ, сарҳадот ва қоидаҳои дигар, ки аз ҷониби мақомоти дахлдори давлатҳои оғози ҳаракат, таъинот ё транзитӣ муайян шудаанд;

- пардохти маблағи роҳкирои худ, роҳкирои фарзандони бо ў сафаркунанда ва (ё) пардохти ҳамлу нақли бағоҷи худро ба андоза ва шартҳои дар шартномаи ҳамлу нақли мусофирон пешбинигардида, ба истиснои доштани ҳуқуқи сафари ройгон, интиқоли ройгони кўдакон ва бағоҷ, рад кардани мусофир;

- дар бори дастӣ, бағоҷ мавҷуд будани ашё ё маводе, ки интиқолашон манъ карда шудааст;

- дар сурати мавҷуд набудани ҷойҳои холӣ дар воситаи нақлиёти автомобилӣ, ки шумораи онро корхонаи истеҳсолкунанда муқаррар намудааст.

2. Исбот кардани мавҷудияти асосҳо барои бекор кардан ва ё рад кардани бастани шартномаи ҳамлу нақли мусофирон, ки қисми 1 моддаи мазкур пешбинӣ намудааст, ба зиммаи интиқолдиҳанда вогузор шудааст.

Моддаи 52. Ҳамлу нақли бағоҷ ва бори дастӣ

1. Қабул ва додани бағоҷ бо тартиби муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ ба мусофирон бо нақлиёти ҷамъиятӣ анҷом дода мешавад.

2. Қабули бағоҷ бо арзиши эълоншуда барои ҳамлу нақл бо тартиби муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ ба мусофирон бо нақлиёти ҷамъиятӣ анҷом дода мешавад.

3. Бағоҷе, ки барои ҳамлу нақл дар воситаҳои нақлиёти автомобилии дигар қабул шудааст, бояд ба нуқтаи таъиншуда на дертар аз рўзи расидани мусофир ба ин нуқта ва бо шартҳои муайяннамудаи шартномаи ҳамлу нақли мусофир, ба мусофир дода шавад.

Моддаи 53. Ҳуҷҷатҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ

1. Ба ҳуҷҷатҳои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ инҳо дохил мешаванд: чипта, расиди бағоҷ, расид барои пардохти маблағи бағоҷ бо арзиши эълоншуда.

2. Бастани шартномаи ҳамлу нақли мусофир ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақл бо нақлиёти ҷамъиятӣ, инчунин ҳамлу нақли мунтазами мусофирон дар роҳҳои алоқаи байналмилалӣ бо чипта ва бағоҷи барои ҳамлу нақл супоридашуда бо расиди бағоҷ тасдиқ карда мешаванд.

3. Реквизитҳои ҳатмӣ дар чипта ва расиди бағоҷ, шаклҳои намунавии бланкаҳои чипта ва расиди бағоҷ, шаклҳои (намунаҳои) чиптаи электронӣ бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва стандартҳои нақлиёти автомобилӣ муқаррар карда мешаванд.

4. Чеки хазинавӣ, ки дар он реквизитҳои чипта, расиди бағоҷ нишон дода шудаанд, мувофиқан ба чипта, расиди бағоҷ баробар карда мешавад.

5. Ҳуҷҷати электронии тасдиқкунандаи шартномаи ҳамлу нақли мусофирон ва (ё) бағоҷ мувофиқан ба чипта ва (ё) расиди бағоҷ баробар карда мешавад.

Моддаи 54. Пардохти маблағи сафари мусофирон ва ҳамлу нақли бағоҷ

1. Тартиби гирифтан ва пардохти роҳкиро, инчунин шакл ва усулҳои муомилоти чиптаҳои мусофир аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар асоси қоидаҳои дахлдори нақлиёти автомобилӣ таҳия ва тасдиқ карда мешаванд.

2. Пардохти маблағи сафари мусофирон дар нақлиёти ҷамъиятӣ аз рўи тарифҳои муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ва мақоми ваколатдор дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи зиддиинҳисорӣ амалӣ карда мешавад.

3. Ба гурўҳҳои алоҳидаи шаҳрвандон мутобиқи Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои сафар имтиёз дода мешавад.

4. Пардохти маблағи ҳамлу нақли бағоҷ, ки аз меъёрҳои андоза ва вазни муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва интиқолдиҳанда зиёд мебошад, аз рўи тарифҳои муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ва мақоми ваколатдор дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи зиддиинҳисорӣ анҷом дода мешавад.

5. Барои ҳамлу нақли бағоҷ бо арзиши эълонгардида ба андозаи муқаррарнамудаи интиқолдиҳанда маблағи иловагӣ ситонида мешавад.

6. Дар ҳолати пеш аз расидани мусофир ба маҳалли таъинот расонидани бағоҷ, барои нигоҳдории ин бағоҷ аз рўзи расидани он то рўзи дигари пас аз расидани мусофир маблағ ситонида намешавад.

7. Макон ва усулҳои фурўши чипта ва расидҳои бағоҷ бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ ба мусофирон бо нақлиёти ҷамъиятӣ муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 55. Назорати бастани шартномаи ҳамлу нақли мусофир

Назорати бастани шартномаи ҳамлу нақли мусофир, ки бо мавҷудияти чипта, расиди бағоҷи мусофир тасдиқ карда мешавад, бо тартиби муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ ба мусофирон бо нақлиёти ҷамъиятӣ амалӣ карда мешавад.

Моддаи 56. Ба мусофир баргардонидани арзиши сафар ва ҳамлу нақли бағоҷ

1. Дар ҳолате, ки мусофир аз сафар ва (ё) ҳамлу нақли бағоҷ то оғози ҳамлу нақл даст кашад, интиқолдиҳанда дар асоси муроҷиати мусофир маблағи барои ҳамлу нақл пардохтаашро бо тарҳ кардани хироҷҳои пешбинишуда бармегардонад.

2. Дар ҳолати қатъ гардидани ҳамлу нақл бо гуноҳи интиқолдиҳанда бе иваз намудани воситаи нақлиёти автомобилии дигар дар муҳлати дар шартномаи оммавӣ пешбинигардида, интиқолдиҳанда уҳдадор аст, арзиши пурраи роҳкирои мусофир ва ҳамлу нақли бағоҷро ҷуброн намояд.

3. Дар ҳолати талаботи Кодекси мазкур ва (ё) қоидаҳои нақлиёти автомобилиро дар робита ба ин ҳамлу нақл риоя накардани мусофир, арзиши роҳкиро ва ҳамлу нақли бағоҷ баргардонида намешавад.

Моддаи 57. Нигоҳдорӣ ва баргардонидани ашёи фаромўшшуда

1. Ашёи дар воситаҳои нақлиёти автомобилӣ фаромўшшуда ба соҳибонашон бо тартиби муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ баргардонида мешаванд.

2. Интиқолдиҳанда бағоҷ ва бори дастиеро, ки аз ҷониби мусофир ё шахси дигари барои гирифтани бағоҷ ва ё бори дастӣ ваколатдор гирифта нашудааст, дар давоми муҳлат ва бо шартҳои муқаррарнамудаи Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ медорад.

3. Барои нигоҳдории бағоҷе, ки дар нуқтаи таъиноти он зиёда аз як рўзи баъди расонида шуданаш гирифта нашудааст, метавонад ба андозаи муқаррарнамудаи интиқолдиҳанда маблағ ситонида шавад.

Моддаи 58. Баргардонидани арзиши ҳамлу нақли бағоҷ ба мусофир дар ҳолати гум шудани он

Бағоҷ гумшуда ҳисобида мешавад ва арзиши он баргардонида мешавад, агар он бо гузаштани даҳ шабонарўз пас аз ба охир расидани муҳлати расонидани он, ки бо шартномаи ҳамлу нақли мусофир муқаррар гардидааст, ба нуқтаи таъиншуда расонида нашавад.

БОБИ 7. ҲАМЛУ НАҚЛИ ФАРМОИШИИ МУСОФИРОН

Моддаи 59. Шартномаи ҳамлу нақл ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли фармоишии мусофирон ва бағоҷ

1. Ҳамлу нақли фармоишии мусофирон ва бағоҷ дар асоси шартномаи ҳамлу нақл, ки дар шакли хаттӣ байни интиқолдиҳанда ва фармоишгари ҳамлу нақл баста мешавад, анҷом дода мешавад. Дар ин ҳолат фармоишгари ҳамлу нақл метавонад шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ бошад.

2. Шартномаи ҳамлу нақли дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида бояд реквизитҳои шартнома, хусусиятҳои воситаҳои нақлиёт, хатсайр, шартҳо ва хосиятҳои ҳамлу нақл, арзиши сафар ва маълумоти дигарро тибқи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ дар бар гирад.

3. Ба бастани шартномаи ҳамлу нақл дар шакли электронӣ бо истифодабарии имзои электронии рақамӣ иҷозат дода мешавад.

4. Шартномаи ҳамлу нақл ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли мунтазами фармоишии мусофирон ва бағоҷ метавонад ба муҳлати муайян ё номуайян баста шавад.

5. Ҳамлу нақли номунтазами фармоишии мусофирон ва бағоҷ тибқи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ оид ба ҳамлу нақли мусофир дар нақлиёти автомобилӣ) дар асоси шартномаи ҳамлу нақл ё дар шакли озоди хаттӣ амалӣ карда мешавад.

Моддаи 60. Шартҳои ташкил ва амалӣ намудани ҳамлу нақли фармоишӣ

1. Ҳангоми ташкил ва амалӣ намудани ҳамлу нақли фармоишӣ ба истифодаи нуқтаҳои ист ва истгоҳҳои ниҳоии нақлиёти ҷамъиятӣ, инчунин терминалҳои мусофирбарӣ танҳо дар сурати мавҷудияти мувофиқаи хаттӣ бо соҳибони ин объектҳои инфрасохтор ё бо шахсони дигаре, ки чунин иншоотро дар асоси қонунӣ соҳибӣ менамоянд, иҷозат дода мешавад.

2. Ба ташкили ҳамлу нақли фармоишӣ дар хатсайрҳо ва истодан дар истгоҳҳо, ки бо хатсайрҳои ҳамлу нақли мунтазами мусофирон бо нақлиёти ҷамъиятӣ мувофиқат менамояд, танҳо дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ва ё мақоми ваколатдор иҷозат дода мешавад.

Моддаи 61. Ҳуқуқу уҳдадориҳои фармоишгари ҳамлу нақли мусофир

1. Фармоишгари ҳамлу нақли мусофир ҳуқуқ дорад:

- аз интиқолдиҳанда ё намояндаи ў дар бораи шартҳо ва тартиби бастани шартномаи ҳамлу нақл, хусусиятҳои истифодаи хизматрасонии ҳамлу нақли мусофир маълумоти зарурӣ гирад;

- маҳалли оғоз ва анҷоми сафар, маҳалҳои фосилавии истоданро муайян намояд;

- доираи муайяни шахсонро аз байни мусофирон, ки бояд ба ҳамлу нақл иҷозат дода шаванд, муайян намояд;

- дар шартномаи ҳамлу нақл шартҳои дигари ҳамлу нақлро, ки ба санадҳои меъёрии дохилӣ мухолифат намекунанд, муқаррар намояд;

- дар ҳолати аз тарафи интиқолдиҳанда пешниҳод гардидани воситаи нақлиёти автомобилие, ки ба шартҳои шартномаи ҳамлу нақл мувофиқат намекунад ё дер пешниҳод намудани он, аз иҷрои шартномаи ҳамлу нақл даст кашад ва аз интиқолдиҳанда ҷарима ситонад.

2. Фармоишгари ҳамлу нақл уҳдадор аст:

- ҳангоми муқаррар намудани шартҳои ҳамлу нақл талаботи бехатарӣ ва талаботу шартҳои дигари муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба инобат гирад;

- ҳаққи хизмати интиқолдиҳандаро тибқи шартҳои шартномаи ҳамлу нақл пардохт намояд.

Моддаи 62. Ҳуқуқу уҳдадориҳои мусофир ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли фармоишӣ

1. Мусофир ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли фармоишӣ ҳуқуқ дорад:

- дар асоси шартҳои шартномаи ҳамлу нақл аз хизматрасонии фармоишӣ истифода намояд;

- дар ҳолати имконнопазир будани ҳамлу нақл бо воситаи нақлиёти автомобилии пешниҳодгардида, бо сабаби корношоям будани он, садама, вазъи саломатии ронанда, ки ба талаботи бехатарии ҳаракат ҷавобгўй намебошад, дар муҳлати муқаррарнамудаи шартномаи ҳамлу нақл воситаи нақлиёти автомобилии дигари коршоямро барои идомаи сафар гирад;

- бо худ бағоҷ ва бори дастиро дар ҳаҷми муқаррарнамудаи шартномаи ҳамлу нақл интиқол диҳад;

- аз сафар даст кашад;

- ҷуброни зарареро, ки бо гуноҳи интиқолдиҳанда ба ҳаёт, саломатӣ ва ё молу мулки ў расонида шудааст, талаб намояд;

- дорои ҳуқуқҳои дигар мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад.

2. Мусофир ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли фармоишӣ уҳдадор аст:

- бо худ ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсият ва ё ҳуҷҷати дигари дар шартномаи ҳамлу нақл муайянгардида дошта бошад, агар ҳамлу нақл барои доираи муайяни шахсон аз ҳисоби мусофирон анҷом дода шавад;

- талаботи қоидаҳои нақлиёти автомобилиро (қоидаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ оид ба ҳамлу нақли мусофиронро) риоя намояд;

- ҳангоми сафар дар роҳҳои алоқаи байналмилалӣ ҳамаи ҳуҷҷатҳои заруриро барои убури сарҳад ва ҳамлу нақли бағоҷ тавассути сарҳад дошта бошад ва бо талаби мақомоти дахлдор онҳоро пешниҳод намояд;

- уҳдадориҳои дигари муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва шартномаи ҳамлу нақли мусофирро иҷро намояд.

Моддаи 63. Ҳуқуқу уҳдадориҳои интиқолдиҳанда ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли фармоишӣ

1. Интиқолдиҳанда ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли фармоишӣ ҳуқуқ дорад:

- аз мусофир риоя намудани талаботи муқаррарнамудаи Кодекси мазкур, қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалӣ қоидаҳои гумрукӣ, сарҳадӣ ва қоидаҳои дигарро, ки аз ҷониби мақомоти дахлдори давлатҳои оғози ҳаракат, таъинот ё транзитӣ муайян карда шудаанд, талаб намояд, дар ҳолати аз ҷониби мусофир риоя нагардидани ин талабот интиқоли ўро рад карда, шартномаи ҳамлу нақли мусофирро яктарафа бекор кунад;

- меъёрҳои ҳамлу нақли бағоҷ ва бори дастиро муқаррар намояд;

- аз қабул намудани бағоҷ, бори дастии мусофир даст кашад, агар хусусият ё борпечии ашёе, ки ба таркиби бағоҷ, бори дастӣ дохил мешаванд, ба талаботи бехатарии муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ҷавобгўй набошанд;

- аз ҳамлу нақли бағоҷ ва бори дастии мусофир даст кашад, агар ҷойгиркунии онҳо дар салони воситаи нақлиёти автомобилӣ барои рафту омади озодонаи мусофирон халал расонад;

- дорои ҳуқуқҳои дигар мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад.

2. Интиқолдиҳанда ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли фармоишӣ уҳдадор аст:

- ба мусофирон хизматрасониро дар ҳаҷм ва бо шартҳои шартномаи ҳамлу нақл пешниҳод намояд;

- саворкунӣ ва фаровардани мусофиронро танҳо дар ҷойҳои барои онҳо бехатар амалӣ намояд;

- дар ҳолати имконнопазир будани ҳамлу нақл бо воситаи нақлиёти автомобилии пешниҳодгардида, бо сабаби корношоям будани он, садама ё сабабҳои дигари ба ин монанд, интиқолдиҳанда уҳдадор аст, ки дар муҳлати муқаррарнамудаи шартномаи ҳамлу нақл бе пардохти маблағи иловагӣ воситаи нақлиёти дигари коршоямро пешниҳод намояд ё дар мувофиқа бо фармоишгар арзиши истифодаи воситаи нақлиёти автомобилии пардохтнамудаи ўро бо дарназардошти ҳамаи шартҳои иловагии пешбининамудаи шартномаи ҳамлу нақл, баргардонад;

- суғуртаи давлатии ҳатмии масъулияти интиқолдиҳандаро дар назди мусофирон ҳангоми сафари онҳо бо воситаи нақлиёти ҷамъиятӣ, таъмин намояд;

- уҳдадориҳои дигари муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилиро иҷро намояд.

Моддаи 64. Меъёрҳои ҳамлу нақли бағоҷ ва бори дастӣ ҳангоми амали намудани ҳамлу нақли фармоишӣ

Меъёрҳои ҳамлу нақли бағоҷ ва бори дастӣ ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли фармоишӣ аз ҷониби интиқолдиҳанда бо дар назардошти хусусиятҳои воситаҳои нақлиёт муқаррар карда мешаванд.

БОБИ 8. ҲАМЛУ НАҚЛИ МУСОФИРОН ВА БАҒОҶ БО ТАКСӢ

Моддаи 65. Ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо таксӣ

1. Ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо таксӣ тавассути нақлиёти автомобилии сабукрав аз рўи фармоиш дар асоси шартномаи оммавии ҳамлу нақли мусофирон анҷом дода мешавад.

2. Талабот нисбат ба ташкил, амалӣ намудани ҳамлу нақл ва пешниҳоди хизматрасонӣ оид ба ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо таксӣ бо Кодекси мазкур, инчунин қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 66. Иҷозатдиҳӣ барои амалӣ намудани фаъолияти таксӣ

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар мувофиқа бо мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва ё мақоми ваколатдор барои таъмини сатҳу сифати зарурии ҳамлу нақл дар ҳудуди дахлдори маъмурӣ, танзими бозори ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷро бо таксӣ бо роҳи муайян намудани квота ва (ё) муқаррар намудани талабот нисбат ба сатҳу сифати ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо таксӣ дар асоси нақшаҳои тасдиқшудаи ҳамлу нақли мусофирон таъмин менамоянд.

2. Дар ҳолати ҷорӣ намудани расмиёти муайянкунии квота тибқи қисми 1 моддаи мазкур, иҷозатдиҳӣ ба интиқолдиҳандагон барои амалӣ намудани фаъолият оид ба ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо таксӣ, бо роҳи ташкил ва гузарондани расмиёти озмун барои нақлиёти ҷамъиятӣ мутобиқи боби 5 Кодекси мазкур ва дигар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

3. Шартҳои нисбат ба иштирокчиёни расмиёти озмун пешниҳодшаванда барои амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон бо таксӣ метавонанд дар асоси қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва ҳуҷҷатҳои дигари меъёрии банақшагирии барномавии мақсаднок дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, ки барои ҳудуди дахлдори маъмурӣ тасдиқ шудаанд, муқаррар карда шаванд.

Моддаи 67. Бастани шартномаи ҳамлу нақли мусофир бо таксӣ

1. Бастани шартномаи ҳамлу нақли мусофир ва тасдиқи далели чунин ҳамлу нақл бо таксӣ бо додани расид дар шакли бланки ҳисоби қатъӣ ё чеки хазинавӣ аз ҷониби ронанда ба мусофир пас аз ба охир расидани ҳамлу нақл тасдиқ карда мешавад.

2. Тартиб ва шаклҳои бастани шартномаҳои ҳамлу нақли мусофир бо таксӣ бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муайян карда мешаванд.

Моддаи 68. Шаклҳо ва тартиби муқаррар намудани тарифҳо барои амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон бо таксӣ

Тарифҳо барои амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон бо таксӣ дар асоси арзиши ба меъёр даровардашудаи воҳиди гашт ва (ё) воҳиди вақти ҳамлу нақл муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 69. Талаботи умумӣ нисбат ба воситаҳои нақлиёти автомобилии таксӣ

Ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли мусофирон бо таксӣ воситаҳои нақлиёти автомобилии таксӣ бояд ба меъёрҳои санитарию гигиенӣ ҷавобгўй буда, ороиш ва таҷҳизоти мутобиқ ба стандартҳо ва қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ нисбат ба таксӣ дошта бошанд.

Моддаи 70. Хадамоти танзимгарии таксӣ

(Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002

1. Хадамоти танзимгарии таксӣ фаъолиятро оид ба қабули фармоиш аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо таксӣ амалӣ менамояд. Иттилоот дар бораи фармоишҳои қабулшуда махфӣ (конфиденсиалӣ) мебошад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002).

2. Тартиби ташкил ва амалӣ намудани фаъолияти хадамоти танзимгарии таксӣ бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ташкили ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ муайян карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002).

Моддаи 71. Ҳуқуқу уҳдадориҳои мусофирон ҳангоми ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо таксӣ

1. Мусофир ҳангоми ҳамлу нақл бо таксӣ ҳуқуқ дорад:

- аз интиқолдиҳанда дар бораи шартҳо ва тартиби ҳамлу нақл бо таксӣ ва хизматрасонии ба он алоқаманд иттилооти зарурӣ гирад;

- таксиро дар муҳлат ва шартҳои муайяннамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ фармоиш диҳад;

- сафарро бо таксӣ мутобиқи шартҳои шартномаи ҳамлу нақли мусофир амалӣ намояд;

- сафарро тавассути роҳи аз рўи вақт кўтоҳтарин анҷом диҳад;

- бо худ бағоҷро интиқол диҳад, ки андоза ва хусусиятҳои он ба талаботи интиқолдиҳанда ҷавобгўй бошанд;

- бо худ бе пардохти маблағи иловагӣ воситаҳои техникии инфиродии офиятбахшӣ ва саги роҳбаладро дар ҳолати мавҷуд будани ҳуҷҷати махсус оид ба омўзиши он интиқол диҳад;

- дар сурати маъюбият, дар мувофиқа бо интиқолдиҳанда аз кумаки ронандаи таксӣ барои ҳамроҳӣ намудан дар байни бино (квартира) ва таксӣ истифода барад;

- ҳангоми зарурат, бе пардохти маблағи иловагӣ аз кумаки ронанда барои саворшавӣ ба воситаи нақлиёт ва фаромадан аз он, дар шакли дастрас пешниҳод намудани иттилооти зарурӣ дар бораи ҳамлу нақл, ҷойгиркунии бағоҷ ва бори дастӣ истифода намояд;

- аз сафар пеш аз оғози он даст кашад;

- бе пардохти маблағи иловагӣ фавран иваз намудани воситаи нақлиёти автомобилиро, ки ба шартҳои фармоиш, шартномаи оммавӣ ҷавобгўй нест ё дар ҳолати корношоям будани он талаб намояд;

- ҷуброни зарареро, ки бо гуноҳи интиқолдиҳанда ба ҳаёт, саломатӣ ё молу мулки ў расонида шудааст, талаб намояд;

- дорои ҳуқуқҳои дигар мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад.

2. Мусофир ҳангоми ҳамлу нақл бо таксӣ уҳдадор аст:

- ҳангоми сафар тартиботи ҷамъиятиро риоя намояд;

- арзиши хизматрасониро мутобиқи ҳаҷми иҷрошуда аз рўи тарифи муқаррарнамудаи интиқолдиҳанда пардохт намояд;

- уҳдадориҳои дигарро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро намояд.

Моддаи 72. Ҳуқуқу уҳдадориҳои интиқолдиҳанда ҳангоми ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо таксӣ

1. Интиқолдиҳанда ҳангоми ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо таксӣ ҳуқуқ дорад:

- аз мусофир риоя намудани талаботи муқаррарнамудаи Кодекси мазкур, қоидаҳои нақлиёти автомобилиро талаб намояд ва дар ҳолати аз ҷониби мусофир риоя нагардидани ин талабот интиқоли ўро рад карда, шартномаи ҳамлу нақли мусофирро яктарафа бекор кунад;

- меъёрҳои ҳамлу нақли бағоҷ ва бори дастиро муқаррар намояд, аз ҷумла ба таври ройгон;

- ба мусофир пешниҳоди хизматрасониро оид ба ҳамлу нақли мусофир ва бағоҷ бо таксӣ рад кунад, агар хатсайри пешниҳоднамудаи ў ё рафтори мусофир метавонад ба ронанда хатар эҷод намояд;

- дар ҳолати аз вақти мувофиқанамудаи тарафҳо ё вақти пардохтнамудаи мусофир зиёд бекор истодани воситаи нақлиёти таксӣ, ки бо интизоршавии мусофир ҳангоми истодан бо талаби ў дар роҳи сафар алоқаманд мебошад, аз иҷрои шартномаи ҳамлу нақли мусофир бо таксӣ даст кашад;

- барои ҳамлу нақл қабул кардани бағоҷ ва бори дастии мусофирро рад намояд, агар хусусият ё борпечии ашёе, ки ба таркиби бағоҷ дохил мебошад, ба талаботи муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ҷавобгўй набошанд;

- ҳангоми имконнопазир будани сафар бо воситаи нақлиёти автомобилии таксӣ то нуқтаи таъинот бо сабабҳои аз интиқолдиҳанда вобастагӣ надоштан, ҳамлу нақлро қатъ намояд ё дар мувофиқа бо мусофир ўро ба ҷойи дигар расонад, дар баробари ин аз мусофир маблағи хароҷоти нақлиётро то лаҳзаи ба охир расидани сафар мутобиқи нишондиҳандаҳои таҷҳизоти насбшуда барои баҳисобгирии гардиш ё вақти интиқол тибқи шартҳои шартнома талаб намояд.

2. Интиқолдиҳанда ҳангоми ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бо таксӣ уҳдадор аст:

- талаботи Кодекси мазкур, қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро оид ба масъалаҳои сифати ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ ба мусофирон, аз ҷумла таъмини бехатарии нақлиётро риоя намояд;

- мусофирро бо роҳи аз рўи вақт кўтоҳтарин интиқол диҳад, агар аз ҷониби мусофир талаботи дигар муқаррар нашуда бошад;

- ҳангоми интиқоли мусофир бо кўдак, ба кўдак бе пардохти иловагӣ мувофиқи баландии қади ў воситаи нигоҳдоранда пешниҳод намуда, пеш аз сафар кўдакро бо тасмаи бехатарӣ бандад;

- саворкунӣ ва фаровардани мусофирро дар ҷойҳои барои онҳо бехатар амалӣ намояд;

- ҳангоми иҷрои фармоиш саворкунии мусофирони сарироҳиро танҳо бо иҷозати мусофирони интиқолдодашаванда анҷом диҳад;

- аз мусофирон пардохти арзиши ҳамлу нақлро дар асоси нишондодҳои таҷҳизоти насбшуда барои баҳисобгирии гардиш ва вақти ҳамлу нақл мутобиқи шартҳои шартнома ва тарифҳои эълоншуда ситонад.

Моддаи 73. Ҳамлу нақли бағоҷ ва бори дастӣ дар таксӣ

1. Меъёрҳои интиқоли бағоҷ дар таксӣ аз ҷониби интиқолдиҳанда муқаррар карда мешаванд.

2. Интиқолдиҳанда ҳуқуқ дорад аз қабули бағоҷ, бори дастӣ барои интиқол дар таксӣ даст кашад, агар интиқоли чунин борҳо манъ бошад, хусусият ё борпечии ашёе, ки ба таркиби бағоҷ, бори дастӣ дохил мешаванд, ба талаботи муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ҷавобгўй набошанд.

3. Ҳангоми ҳамлу нақли маъюбон ва гурўҳҳои дигари аҳолӣ интиқолдиҳанда уҳдадор аст, ки воситаҳои техникии офиятбахшии истифодаи шахсии чунин мусофиронро бе пардохти маблағи иловагӣ қабул намояд.

БОБИ 9. ҲАМЛУ НАҚЛИ МАХСУСИ МУСОФИРОН

Моддаи 74. Намудҳои ҳамлу нақли махсуси мусофирон

Ҳамлу нақли махсуси мусофирон ба ҳамлу нақли гурўҳҳои кўдакон ва ҳамлу нақли махсуси маъюбон ҷудо мешаванд.

Моддаи 75. Ҳамлу нақли гурўҳҳои кўдакон

1. Ҳамлу нақли гурўҳҳои кўдакон тавассути як ё якчанд автобуси ба нақлиёти ҷамъиятӣ мансубнабуда интиқол додани гурўҳҳои кўдакон бо шумораи ҳашт ё зиёдтар аз он мебошад, ки бе намояндагони қонунии онҳо анҷом дода мешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки намояндагони қонунии онҳо шахсони таъиншудаи ҳамроҳикунанда ё кормандони тиббии таъиншуда мебошанд.

2. Интиқоли гурўҳи муташаккили кўдакон дар асоси шартномаи ҳамлу нақл ва ё барои эҳтиёҷоти худӣ ҳангоми амалигардонии ҳамлу нақли мактабӣ анҷом дода мешавад.

3. Тартиби ташкил ва талабот нисбат ба ҳамлу нақли гурўҳҳои кўдакон, аз ҷумла ҳамлу нақли мактабӣ бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ мутобиқи Кодекси мазкур, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи маориф, ҳаракат дар роҳ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

4. Ороиш ва муҷаҳҳазгардонии воситаҳои нақлиёти автомобилие, ки барои ҳамлу нақли гурўҳии кудакон пешбинӣ шудаанд, бо стандартҳо ва қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва ҳуҷҷатҳои меъёрӣ дар соҳаи танзими техникӣ муайян карда мешаванд.

5. Ҳангоми ҳамлу нақли гурўҳҳои кўдакон тибқи шартномаи ҳамлу нақл, ҳуқуқу уҳдадориҳои фармоишгари ҳамлу нақл, мусофирон ва интиқолдиҳанда, бо дар назар доштани риояи талаботи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақли гурўҳҳои кўдакон, ба ҳамлу нақли фармоишӣ мувофиқат менамоянд.

Моддаи 76. Ҳамлу нақли махсуси маъюбон

1. Ҳамлу нақли махсуси маъюбон бо воситаҳои нақлиёти автомобилӣ тибқи шартномаи ҳамлу нақл нисбат ба гурўҳҳои алоҳидаи маъюбони дорои маҳдудиятҳои назаррас барои ҳаракати мустақилона анҷом дода мешавад.

2. Тартиб ва шартҳои ташкил ва амалисозии ҳамлу нақли махсуси маъюбон бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ мутобиқи муқаррароти Кодекси мазкур, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳимояи ҳуқуқи истеъмолкунандагон, ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ муқаррар карда мешаванд.

3. Ҳангоми анҷом додани ҳамлу нақли махсуси маъюбон, ҳуқуқу уҳдадориҳои мусофирон ва интиқолдиҳанда, бо дар назар доштани риояи талаботи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақли махсуси маъюбон ба ҳамлу нақли фармоишӣ мувофиқат менамояд.

БОБИ 10. ҲАМЛУ НАҚЛИ МУСОФИРОН БАРОИ ҚОНЕЪ НАМУДАНИ ЭҲТИЁҶОТИ ХУДӢ

Моддаи 77. Ташкил ва амалигардонии ҳамлу нақли мусофирон барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ

Ташкил ва амалигардонии ҳамлу нақли мусофирон барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ мустақилона, бе бастани шартномаи ҳамлу нақли мусофир мутобиқи талаботи Кодекси мазкур ва риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳаракат дар роҳ анҷом дода мешаванд.

Моддаи 78. Маҳдудиятҳо ҳангоми амалигардонии ҳамлу нақли мусофирон барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ

1. Ҳангоми амалигардонии ҳамлу нақли мусофирон барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ, пешниҳоди хизматрасонӣ дар асоси шартнома иҷозат дода намешавад.

2. Ҳангоми амалигардонии ҳамлу нақли мусофирон барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ, ба истодан ва (ё) ҷойгиркунии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ дар нуқтаҳои истгоҳҳо, нуқтаҳои ниҳоӣ ва майдончаҳои истодану гардиши воситаҳои нақлиёти ҷамъиятӣ, бе мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ ё мақоми ваколатдор иҷозат дода намешавад. Дар ҳудуди терминалҳои автомобилӣ ба истодан ва ҷойгир кардани чунин воситаҳои нақлиёти автомобилӣ танҳо дар таваққуфгоҳҳои махсус таҷҳизонидашуда ва ишорагардида иҷозат дода мешавад, ки барои нақлиёти ҷамъиятӣ пешбинӣ нагардидаанд.

Моддаи 79. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои мусофирон ҳангоми ҳамлу нақл барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ

1. Ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақл барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ, мусофирон аз ҳамаи ҳуқуқҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ истифода мебаранд.

2. Ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақл барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ, мусофирон уҳдадоранд талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар қоидаҳои ҳаракат дар роҳро риоя намоянд.

Моддаи 80. Қатъ намудани фаъолият оид ба ҳамлу нақли мусофирон барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ

Дар ҳолати қатъ намудани фаъолият оид ба ҳамлу нақли мусофирон барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ, шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ уҳдадор аст, мутобиқи талаботи муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ дар муҳлати на дертар аз бист рўз аз рўзи қатъ намудани чунин фаъолият дар шакли хаттӣ ё электронӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар бораи қатъ намудани чунин фаъолият огоҳинома ирсол намояд.

БОБИ 11. ХИЗМАТРАСОНӢ ОИД БА ҲАМЛУ НАҚЛИ БОР

Моддаи 81. Бастани шартномаи ҳамлу нақли бор

1. Ҳамлу нақли пулакии бор дар асоси шартномаи ҳамлу нақли бор, ки дар шакли хаттӣ баста мешавад, анҷом дода мешавад.

2. Ба ҳайси тарафҳои шартномаи ҳамлу нақли бор борфиристонанда ё боргиранда ва интиқолдиҳанда, ки соҳиби воситаҳои нақлиёт дар ҳама гуна асосҳои ҳуқуқӣ мебошанд, баромад менамоянд.

3. Бастани шартномаи ҳамлу нақли бор бо борхати молию нақлиётӣ, ки шакл ва тартиби пур кардани он бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақли бор муқаррар мегарданд, тасдиқ карда мешавад.

Моддаи 82. Уҳдадориҳои борфиристонанда, боргиранда ва соҳиби бор

Уҳдадориҳои борфиристонанда, боргиранда ва соҳиби бор инҳоянд:

- борфиристонанда уҳдадор аст, ки борро барои интиқол тавре омода намояд, ки бехатарии ҳамлу нақл ва амнияти бор таъмин карда шавад, инчунин расонидани зарар ба роҳҳои автомобилгард ва воситаи нақлиёт пешгирӣ карда шавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002);

- боркунӣ ба воситаи нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби борфиристонанда бо риояи меъёрҳои ҳаҷм ва вазн, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, ба роҳ монда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002);

- ҳангоми барои ҳамлу нақл дар зарф ё борпеч пешниҳод кардани бор, борфиристонанда уҳдадор аст, ки ҳар як бори интиқолшавандаро мутобиқи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масалаҳои ҳамлу нақли бор тамғагузорӣ намояд;

- дар ҳолати омода набудани бор ба ҳамлу нақл, борфиристонанда ҷавобгар мебошад;

- боркунӣ ба воситаи нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби борфиристонанда ва борфарории он аз воситаи нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби боргиранда амалӣ карда мешавад, агар дар шартнома тартиби дигар пешбинӣ нагардида бошад;

- боркунӣ ба воситаҳои нақлиёти автомобилӣ ва борфарории он бояд дар муҳлати муқаррарнамудаи шартномаи ҳамлу нақли бор ва дар ҳолате, ки агар муҳлати зикргардида дар шартномаи ҳамлу нақл муқаррар нашуда бошад, дар муҳлати пешбининамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақли бор бояд анҷом дода шаванд;

- вақти пешниҳоди воситаи нақлиёти автомобилӣ барои боркунӣ аз лаҳзаи аз ҷониби ронандаи воситаи нақлиёти автомобилӣ ба борфиристонанда пешниҳод намудани ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсият ва борхат дар нуқтаи боркунӣ ва ҳангоми пешниҳоди воситаи нақлиёти автомобилӣ барои борфарорӣ аз лаҳзаи аз ҷониби ронандаи воситаи нақлиёти автомобилӣ ба боргиранда пешниҳод намудани борхати молию нақлиётӣ дар нуқтаи борфарорӣ ҳисоб карда мешавад;

- агар дар шартномаи ҳамлу нақли бор тартиби дигар пешбинӣ нагардида бошад, асбобҳое, ки барои боркунӣ, борфарорӣ ва ҳамлу нақли боркашонӣ заруранд, бояд аз ҷониби борфиристонанда пешниҳод ва (ё) дар воситаи нақлиёти автомобилӣ насб карда шаванд ва аз ҷониби боргиранда аз воситаи нақлиётӣ гирифта шаванд.

- вазни бор аз ҷониби борфиристонанда дар ҳузури интиқолдиҳанда муайян карда мешавад;

- агар дар шартномаи ҳамлу нақли бор тартиби дигар пешбинӣ нагардида бошад, қайд дар борхати молию нақлиётӣ оид ба вазни бор бо нишон додани усулҳои муайян намудани он аз ҷониби борфиристонанда амалӣ карда мешавад;

- бор дар зарф ё борпеч, инчунин бори донабайъ барои ҳамлу нақл бо нишон додани вазни бор ва миқдори ҷойҳои бор дар борхати молию нақлиётӣ қабул карда мешаванд;

- агар дар шартномаи ҳамлу нақли бор тартиби дигар муқаррар нашуда бошад, баъди ба охир расидани боркунӣ воситаҳои нақлиёти автомобилии болопўш, ки барои як боргиранда пешбинӣ гардидаанд, бояд тамғазанӣ карда шаванд;

- тамғазании воситаҳои нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби интиқолдиҳанда анҷом дода мешавад;

- баъди фаровардани бори муайяни хатарнок, резанда, моеъ воситаҳои нақлиёти автомобилӣ бояд аз боқимондаҳои ин бор тоза ва дар ҳолати зарурат шуста ва безарар гардонида шаванд;

- уҳдадории тоза кардан, шустан ва безараргардонии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ ба зиммаи боргиранда вогузор шудааст;

- интиқолдиҳанда дар мувофиқа бо боргиранда ҳуқуқ дорад иҷрои корҳои тозакунӣ ва безараргардонии воситаҳои нақлиётро ба таври музднок ба зимма гирад.

Моддаи 83. Уҳдадориҳои интиқолдиҳанда аз рўи шартномаи ҳамлу нақли бор

Уҳдадориҳои интиқолдиҳанда аз рўи шартномаи ҳамлу нақли бор инҳоянд:

- дар муҳлати муқаррарнамудаи шартномаи ҳамлу нақли бор пешниҳод намудани воситаҳои нақлиёти автомобилии мувофиқ барои интиқоли бор;

- назорати ҷойгирнамоӣ ва маҳкам кардани бор бо мақсади риояи меъёрҳои муқарраргардидаи борбардории воситаи нақлиёт, таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ ва ҳамлу нақл, эмин нигоҳ доштани бор, роҳҳои автомобилгард ва молу мулки шахсони сеюм (Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002);

- дар ҳолати аз ҷониби интиқолдиҳанда пешниҳод нагардидани воситаҳои нақлиёти автомобилии барои ҳамлу нақли бори дахлдор мувофиқ ё ба нуқтаи боркунӣ дер пешниҳод кардани воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, борфиристонанда ҳуқуқ дорад аз иҷрои шартномаи ҳамлу нақли бор даст кашад;

- расонидани борро дар муҳлати муқаррарнамудаи шартномаи ҳамлу нақли бор амалӣ намояд;

- ҳангоми ҳамлу нақли шаҳрӣ ва наздишаҳрӣ дар давоми даҳ рўз аз лаҳзаи қабули бор барои интиқол;

- ҳангоми ҳамлу нақл дар алоқаи байнишаҳрӣ дар давоми сӣ рўз аз рўзи қабули бор барои интиқол;

- дар ҳолати гузарондани муҳлати расонидани бор, интиқолдиҳанда уҳдадор аст, ки дар ин хусус борфиристонанда ва боргирандаро огоҳ намояд;

- агар дар шартномаи боркашонӣ тартиби дигар пешбинӣ нагардида бошад, борфиристонанда ва боргиранда метавонанд борро гумшуда ҳисобида, ҷуброни зарарро барои бори гумшуда талаб намоянд, агар бор бо талаби боргиранда ба ў супорида нашуда бошад;

- борро ба суроғаи аз ҷониби борфиристонанда дар борхати молию нақлиётии зикргардида расонида, ба боргиранда супорад, боргиранда бошад, уҳдадор аст бори ба ў расонидашударо қабул намояд;

- тартиби санҷидани вазни бор, ҳолати бор, миқдори бори интиқолшуда дар нуқтаи таъинот бояд ба тартиби санҷидани вазни бор ва миқдори ҷойи бор ҳангоми қабули бор аз борфиристонанда дар нуқтаи борфиристӣ мувофиқат намояд;

- агар ҳангоми санҷидани вазн, ҳолати бор, миқдори бори интиқолшуда дар нуқтаи таъинот камомад, зарар дидани (вайрон шудани) бор ошкор карда шавад, боргиранда ва интиқолдиҳанда уҳдадоранд андозаи воқеии камомад, зарар дидани (вайрон шудани) борро муайян кунанд;

- дар ҳолати аз ҷониби боргиранда қабул накардани бор бо сабабҳои аз интиқолдиҳанда вобастанабуда, боргиранда ҳуқуқ дорад молро ба суроғаи нави нишондодаи интиқолдиҳанда (ивазкунии суроға) расонад ва дар сурати имконнопазир будани расондани бор ба суроғаи нав, борро ба борфиристонанда бо огоҳкунии дахлдори пешакии ў баргардонад;

- хароҷоти ҳамлу нақли бор ҳангоми баргардонидан ё ба суроғаи дигар расонидани он аз ҳисоби борфиристонанда ҷуброн карда мешавад.

БОБИ 12. ҲАМЛУ НАҚЛИ БОР БАРОИ ҚОНЕЪ НАМУДАНИ ЭҲТИЁҶОТИ ХУДӢ

Моддаи 84. Ташкил ва амалӣ намудани ҳамлу нақли бор барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ

Ташкил ва амалӣ намудани ҳамлу нақли бор барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ бе бастани шартномаи ҳамлу нақли бор мутобиқи талаботи Кодекси мазкур ва риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳаракат дар роҳ мустақилона амалӣ карда мешавад.

Моддаи 85. Маҳдудиятҳо ҳангоми ҳамлу нақли бор барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ

1. Ҳангоми ҳамлу нақли бор барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ ба хизматрасонӣ дар асоси шартнома роҳ дода намешавад.

2. Ба ҳамлу нақли бор барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ бе ба расмият даровардани борхати молию нақлиётӣ, ки тартиби пур кардани он барои амалӣ намудани чунин ҳамлу нақл бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонии ҳамлу нақли бор) муайян шудааст, роҳ дода намешавад.

3. Ҳангоми ҳамлу нақли бор барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ дар роҳҳои алоқаи шаҳрӣ, наздишаҳрӣ, байнишаҳрӣ ё байналмилалӣ ба истодани воситаҳои нақлиёт танҳо дар таваққуфгоҳҳо иҷозат дода мешавад.

4. Ба нигоҳдории воситаҳои нақлиёти боркашонӣ дар минтақаҳои истиқоматӣ роҳ дода намешавад.

Моддаи 86. Қатъ кардани фаъолияти ҳамлу нақли бор барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ

Дар ҳолати қатъ гардидани фаъолият оид ба ҳамлу нақли бор барои қонеъ намудани эҳтиёҷоти худӣ, шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ дар муҳлати на дертар аз бист рўз аз рўзи қатъ гардидани чунин фаъолият уҳдадор аст мувофиқи талаботи муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар бораи қатъ гардидани чунин фаъолият дар шакли хаттӣ ё электронӣ огоҳинома ирсол намояд.

БОБИ 13. ҲАМЛУ НАҚЛИ БОРИ МАХСУС

Моддаи 87. Ҳамлу нақли бори зудвайроншаванда ва талабот нисбат ба онҳо

1. Ҳамлу нақли бори зудвайроншаванда тибқи талаботи Кодекси мазкур ва қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба интиқоли бор муқаррар карда мешавад.

2. Талабот нисбат ба интиқолдиҳандагоне, ки ҳамлу нақли бори зудвайроншавандаро амалӣ менамоянд:

- ҳамлу нақли бори зудвайроншаванда бояд дар воситаҳои нақлиёти автомобилии махсусгардонидашудаи боркаш бо риоя намудани низоми ҳарорати барои чунин бор муқарраргардида амалӣ карда шавад;

- воситаи нақлиёти автомобилии махсусгардонидашудаи боркаш аз ҷониби интиқолдиҳанда дар мувофиқа бо соҳиби бор интихоб карда мешавад;

- воситаи нақлиёти автомобилӣ бояд ба талаботи муқарраргардидаи санитарӣ ҷавобгўй бошад, зимнан, интиқолдиҳанда бояд раванди таъмини риояи талаботи санитарии бордони воситаи нақлиёти автомобилии боркашро назорат кунад;

- аз ҷониби интиқолдиҳанда ба истифодаи воситаҳои бақайдгирии автоматикии низоми ҳарорат дар бордони воситаи нақлиёти автомобилии боркаш, ки мутобиқи стандарти дахлдори нақлиёти автомобилӣ насб гардида, дорои тавсифи дахлдор мебошанд, иҷозат дода мешавад.

3. Талабот нисбат ба борфиристонанда ва боргирандаи бори зудвайроншаванда:

- борфиристонанда мутобиқи қоидаҳо ва меъёрҳои санитарию эпидемиологӣ бояд талаботро нисбат ба сифат, аз ҷумла бехатарии бори зудвайроншаванда риоя намояд;

- борфиристонанда якҷо бо борхати молию нақлиётии ба расмият даровардашуда, ҳуҷҷатҳои барои ҳамлу нақли чунин бор заруриро бо нишон додани ҳарорати воқеии бор то боркунӣ, инчунин ҳолати сифатнокии бор ва борпечи онро пешниҳод менамояд;

- борфиристонанда дар борхати молию нақлиётӣ давомнокии ниҳоии ҳамлу нақли бори зудвайроншавандаи барои ҳамлу нақл пешниҳодшавандаро нишон медиҳад. Дар баробари ин, агар дар борхати молию нақлиётӣ муҳлати расонидани бор нишон дода нашуда бошад, инчунин агар муҳлати ниҳоии расонидани бор аз муҳлати ҳамлу нақл камтар бошад, бори зудвайроншаванда барои ҳамлу нақл қабул карда намешавад;

- агар боргиранда фаровардани бори дар муҳлати муқарраргардида расонидашударо таъмин нанамояд ё нуқтаи таъинотро тағйир диҳад, пардохти хароҷоти бо паст кардани сифати бор алоқамандро, ки дар натиҷаи истодани воситаи нақлиёти автомобилӣ дар нуқтаи таъинот ё зиёд шудани вақти расонидани бор бинобар тағйир додани нуқтаи таъинот ба вуҷуд омадааст, аз ҳисоби боргиранда амалӣ карда мешавад;

- борфиристонанда бояд дар варақаи санҷишҳои назоратӣ ҳарорати бори зудвайроншавандаро пеш аз боркунӣ ва ҳароратро дар бордони воситаи нақлиёти автомобилии боркашонӣ барои боркунӣ пешниҳодшуда ва боргиранда мувофиқан ҳароратро дар бордони воситаи нақлиёти автомобилии боркаш ва бори зудвайроншавандаи ба суроғаи ў расидаро пеш аз борфарорӣ қайд намоянд.

4. Масъулияти тарафҳо:

- агар вайрон шудани бори зудвайроншаванда дар натиҷаи корношоямии техникии воситаи нақлиёти автомобилӣ ё таҷҳизоти дар он насбгардида ба амал омада бошад, борфиристонанда метавонад аз интиқолдиҳанда ҷуброни зарари расонидашударо бо тарҳи маблағи аз фурўши бор бадастомада талаб намояд;

- дар ҳолате, ки агар вайрон шудани бори зудвайроншаванда дар натиҷаи амалҳои (ё беамалии) борфиристонанда ба миён омада бошад, интиқолдиҳанда аз маблағи аз фурўши моли зудвайроншаванда бадастомада маблағеро, ки бояд ба ў ҳамчун киропулӣ пардохта шавад, бозмедорад ва дар сурати нарасидани маблағ метавонад бо гузаронидани ташхиси дахлдор ва барасмиятдарории ҳуҷҷатҳои зарурӣ барои фурўши бор аз интиқолдиҳанда ҷуброни хароҷотро вобаста ба ҳамлу нақли бор талаб намояд.

Моддаи 88. Ҳамлу нақли бори хатарнок

1. Бори хатарнок ин моддаҳо, мавод ва маснуоти дорои хусусиятҳое мебошанд, ки зуҳуроти онҳо ҳангоми ҳамлу нақл метавонад боиси фавт, бардоштани ҷароҳат, заҳролудшавӣ, шуоъгирӣ, беморшавии одамон ва ҳайвонот, инчунин таркиш, сўхтор, вайроншавии иншоот, воситаҳои нақлиёт ва (ё) расонидани зарар ба муҳити зист гардад.

2. Ҳамлу нақли бори хатарнок аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ дар сурати мавҷуд будани рухсатномаи махсус барои ҳамлу нақли мушаххас амалӣ карда мешавад.

3. Таснифоти бори хатарнок ва талабот нисбат ба ҳамлу нақли онҳо бо санадҳои байналмилалии муқарраргардида оид ба интиқоли бори хатарнок дар роҳ ва қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ҳамлу нақли бори хатарнок) муайян карда мешавад.

4. Қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ оид ба интиқоли бори хатарнок дар нақлиёти автомобилӣ) аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳаракат дар роҳ дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ таҳия ва тасдиқ карда мешаванд.

Моддаи 89. Талабот нисбат ба борфиристонанда ва боргиранда ҳангоми ҳамлу нақли бори хатарнок

1. Талабот нисбат ба борфиристонанда ва боргиранда ҳангоми ҳамлу нақли бори хатарнок аз инҳо иборат мебошад:

- борфиристонанда барои ҳамлу нақл танҳо бори ба талаботи муқарраргардида ҷавобгўйро пешниҳод намояд;

- ба интиқолдиҳанда тамоми иттилоот ва маълумоти заруриро дар бораи бор пешниҳод намояд;

- танҳо аз зарфе истифода намояд, ки ба ин амал иҷозат дода шуда, барои ҳамлу нақли моддаҳои дахлдор мувофиқ аст ва дорои тамғаи муқаррарнамудаи чунин талабот мебошад;

- талаботи марбут ба усули фиристонидан ва маҳдудиятҳои фиристонидани борро риоя намояд;

- таъмин намояд, ки зарфҳои холии тозанашуда ва дегазатсиянашуда ё воситаҳои нақлиёти холӣ ва контейнерҳои бори оммавии тозанашуда ба таври дахлдор тамғагузорӣ ва бо аломатҳои хатар нишонагузорӣ шуда, зарфҳои холии тозанашуда ба мисли ҳолати пур буданаш ба таври герметикӣ пўшида шаванд;

- ҳангоми иҷрои корҳои боркунӣ (борфарорӣ) дастурамалҳои техникаи бехатарӣ ва қоидаҳои ҳамлу нақли бори хатарнокро риоя намояд.

2. Боргиранда наметавонад бори хатарноки ба суроғаи ў расонидашударо қабул накунад, ў уҳдадор аст, ки воситаи ҳаракаткунанда ва зарфро тоза ва безарар гардонад ва ба тамғаи хатарноки ишоракунанда боварӣ ҳосил намояд.

3. Ташкилоте, ки фаъолияти он ҳамлу нақли мунтазами бори хатарнок ва амалиёти марбут ба борпеч, боркунӣ, пуркунӣ ва ё борфарориро дар бар мегирад, як ё якчанд машваратчиёнро оид ба масъалаҳои бехатарии ҳамлу нақли бори хатарнок таъин менамояд, ки вазифаи онҳо аз мусоидат намудан ба пешгирии хатари ба чунин навъи фаъолият хос барои одамон, молу мулк ва муҳити зист иборат мебошад.

4. Ба воситаҳои нақлиёти автомобилӣ барои ҳамлу нақли бори хатарнок танҳо дар сурати мавҷуд будани шаҳодатнома оид ба иҷозати воситаҳои нақлиёти интиқолдиҳандаи бори хатарнок, ки аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳаракат дар роҳ дода шудааст, иҷозат дода мешавад.

5. Тартиби мувофиқасозии хатсайр, ҳамроҳикунии бори хатарнок ва талаботи дигар нисбат ба ташкил ва амалӣ намудани ҳамлу нақли бори хатарнок бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ оид ба интиқоли бори хатарнок дар нақлиёти автомобилӣ) муайян карда мешаванд.

Моддаи 90. Уҳдадориҳои борфиристонанда ҳангоми ҳамлу нақли бори хатарнок

Борфиристонанда уҳдадор аст ҳангоми ҳамлу нақли бори хатарнок иҷрои амалҳои зеринро таъмин намояд:

- номгўйи дурусти ҳамаи бори хатарнок, сифат ва ҳолати техникии онҳо, ки барои ҳамлу нақл мувофиқ мебошад;

- ба ин ё он навъ, гурўҳ дуруст мансуб донистани бори хатарнок;

- дуруст муайян намудани шартҳои ҳамлу нақли бор;

- борпечии дурусти борҳо дар зарфе, ки бо стандартҳо ва шартҳои техникии кафолатдиҳандаи мустаҳкамии он барои ҳамлу нақли бехатар муқаррар гардидааст;

- барасмиятдарории дурусти сертификатҳо, маълумоти тавсифкунандаи бор, ҳуҷҷатҳои молию нақлиётӣ ва замимаҳои онҳо, ки барои иҷозат додани бори мазкур барои ҳамлу нақл заруранд;

- риоя намудани техникаи бехатарӣ ҳангоми иҷрои амалиёти боркунӣ, борфарорӣ ва бартараф кардани ҳодисаҳои нохуш ва оқибатҳои онҳо.

Моддаи 91. Уҳдадориҳои интиқолдиҳанда ҳангоми ҳамлу нақли бори хатарнок

1. Интиқолдиҳанда уҳдадор аст, ки барои ҳар ҳамлу нақли бори хатарнок рухсатномаи махсусро, ки аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳаракат дар роҳ дода мешавад, бо нишон додани вақти ҳаракат ва самти хатсайр гирад.

2. Ҳангоми ҳамлу нақли бори хатарнок, интиқолдиҳанда бояд ҷадвалҳои иттилоотӣ, аломатҳои хатар, дастурамалҳои хаттиро, ки ба талаботи муқарраргардида ҷавобгўй мебошанд, дошта бошад.

3. Дар ҳолати пеш аз оғози ҳамлу нақл аз ҷониби интиқолдиҳанда муайян гардидани риоя накардани талаботи муқарраргардида, ў набояд борро то лаҳзаи ба талаботи муқарраргардида мувофиқат кардан интиқол намояд. Агар пас аз оғози ҳамлу нақл вайроншавие ошкор карда шавад, ки ба бехатарии интиқол таҳдид намояд, ҳамлу нақли бори хатарнок бо дар назар доштани талаботи марбут ба бехатарии ҳаракат, амнияти бор, бехатарии ҳаёт ва саломатии одамон бояд фавран қатъ карда шавад.

Моддаи 92. Талабот нисбат ба ронандае, ки бори хатарнокро интиқол медиҳад

1.Ронандаи воситаи нақлиёти автомобилие, ки бори хатарнокро интиқол медиҳад, бояд омўзиши дахлдорро гузарад ва ҳуҷҷати тасдиқкунанда (сертификат) дошта бошад.

2. Талабот нисбат ба ронандае, ки бори хатарнокро интиқол медиҳад, инчунин идоракунии воситаҳои нақлиёти автомобилии барои ҳамлу нақли бори хатарнок пешбинигардида бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ оид ба интиқоли бори хатарнок дар нақлиёти автомобилӣ) муайян карда мешаванд.

Моддаи 93. Ҳамлу нақли бори калонҳаҷм ва вазнин

1. Ҳамлу нақли бори калонҳаҷм ва вазнин дар ҳолате амалӣ карда мешавад, ки интиқолдиҳанда барои ҳамлу нақли бори калонҳаҷм ва ё вазнин рухсатномаи махсус, ки барои ҳар як интиқол дода мешавад, дошта бошад.

2. Рухсатномаҳои махсус барои хатсайрҳои мувофиқашудаи ҳаракати воситаи нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дода мешавад.

3. Талабот нисбат ба воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, хатсайрҳо ва хусусиятҳои ҳамлу нақли бори калонҳаҷм ва вазнин бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муқаррар карда мешавад.

4. Тартиби гузариши воситаҳои нақлиёти автомобилӣ аз роҳҳои автомобилгард бо вазн ва андозаҳои аз меъёри муқарраргардида зиёд, инчунин маҳдудияти мавсимӣ ва ҷуброн барои риоя накардани чунин талабот дар асоси Кодекси мазкур таҳия гардида, аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ тасдиқ мегардад.

5. Назорати ҳамлу нақли бори калонҳаҷм ва вазнин аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ амалӣ карда мешавад.

БОБИ 14. ҲАМЛУ НАҚЛИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ

МУСОФИРОН, БАҒОҶ ВА БОР

Моддаи 94. Ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ

1. Ҳамлу нақли байналмилалии автомобилии мусофирон, бағоҷ ва бор мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон инчунин қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Ҳамлу нақли байналмилалии мусофирон ва бор аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии миллӣ танҳо дар сурати мавҷуд будани рухсатномаи дахлдор амалӣ карда мешавад.

3. Ҳамлу нақли мусофирон ва бор, ки аз ҷониби интиқолдиҳандагони хориҷӣ анҷом дода мешавад, бо созишномаҳои дуҷониба дар бораи алоқаи байналмилалии автомобилӣ танзим мегардад.

Моддаи 95. Намудҳои ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ

1. Ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ ин ҳамлу нақли мусофирон ва ё бор байни ду ё зиёда давлат мебошад.

2. Ҳамлу нақли байналмилалии автомобилии бор аз рўи хусусияти ҳудудӣ инҳо мебошанд:

- ҳамлу нақли дуҷониба (байни ду кишвар);

- ҳамлу нақл ба/аз кишвари сеюм;

- ҳамлу нақли транзитӣ тавассути ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ё тавассути ҳудуди давлати дигар.

Моддаи 96. Ташкили ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ

1. Ҳамлу нақли байналмилалии автомобилии мусофирон ва бор, тартиби гузариши воситаҳои нақлиёти автомобилӣ тавассути ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла транзитӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

2. Ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ дар роҳҳои автомобилгарде амалӣ карда мешавад, ки мутобиқи қонунгузорӣ ва шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои алоқаи байналмилалӣ ва транзитӣ кушода мебошанд.

3. Ҳамлу нақли байналмилалии автомобилии мусофирон, бор ва бағоҷ байни Ҷумҳурии Тоҷикистон ва давлатҳои хориҷӣ тавассути гузаргоҳҳои байналмилалии автомобилӣ анҷом дода мешавад.

4. Ронандагони воситаҳои нақлиёти автомобилӣ ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон уҳдадоранд реҷаи корӣ ва истироҳатро, ки санадҳои байналмилалӣ муқаррар намудаанд, риоя намоянд.

5. Барои таъмини талабот оид ба назорати реҷаи корӣ ва истироҳати ронандагон дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд талабот нисбат ба насб ва дар воситаҳои нақлиёт истифода бурдани таҷҳизоти назоратии бақайдгирии реҷаи корӣ ва истироҳати ронандагон (тахографҳо) иҷро карда шавад.

Моддаи 97. Иҷрои ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ аз ҷониби интиқолдиҳандагони хориҷӣ

1. Интиқолдиҳандагони хориҷӣ бояд ҳангоми ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ талаботи зеринро риоя намоянд:

- ронанда бояд барои ҳаракат дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон рухсатнома дошта бошад, ба истиснои кишварҳое, ки рухсатнома талаб карда намешавад;

- ронанда бояд шиносномаи хориҷӣ бо раводиди амалкунанда дошта бошад, ба истиснои кишварҳое, ки бо онҳо низоми бераводид амал мекунад;

- ба баромадан аз хатсайри муқарраргардида, ки дар "варақаи рухсатнома" нишон дода шудааст, роҳ надиҳанд;

- ба ҳамлу нақли мусофирон ва бор аз ҷониби воситаҳои нақлиёти автомобилии хориҷӣ дар байни ду нуқта, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгир шудаанд (каботаж), иҷозат надиҳанд;

- ба воситаҳои нақлиёти автомобилии хориҷӣ барои таваққуф намудан, супоридан ва (ё) қабул кардани бор танҳо дар терминалҳои боркашонӣ, ки ба номгўйи терминалҳо барои хизматрасонии нақлиёти автомобилии байналмилалии аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ муқарраргардида дохил шудаанд, иҷозат диҳанд.

2. Нуқтаҳои ҷойгиркунии муваққатии воситаҳои нақлиёти автомобилии хориҷӣ, қабул ва супоридани бор ё бағоҷи мусофирон ва будубоши муваққатии ронандагон терминалҳо мебошанд.

3. Мақомоти гумрук воситаҳои нақлиёти автомобилии хориҷиро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз бор холӣ менамоянд.

4. Дар ҳолати ҳозир нагардидани боргиранда ё пардохтнопазир будани ў, бор бояд дар анборҳои нигоҳдории муваққатии дар ҳудуди терминалҳои боркашонӣ қарордошта таҳти масъулияти мақомоти гумрук фароварда шаванд.

5. Воситаҳои нақлиёти автомобилии байналмилалӣ дар хатсайри ҳаракат метавонанд аз хизматрасонии таваққуфгоҳҳои муваққатӣ, кемпингҳо ва объектҳои дигари инфрасохтори нақлиётии дар ҳудуди долонҳои байналмилалии нақлиётӣ ҷойгирбуда тибқи тартиби воридшавӣ ва будубоши воситаҳои нақлиёти автомобилӣ дар таваққуфгоҳҳо ва кемпингҳо, ки бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ташкили ҳамлу нақли байналмилалӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ муайян карда мешаванд, истифода баранд.

Моддаи 98. Талабот нисбат ба воситаҳои нақлиёти автомобилӣ

1. Интиқолдиҳандагоне, ки ҳамлу нақли байналмилалии автомобилиро амалӣ менамоянд, бояд воситаҳои нақлиёти автомобилии дорои аломатҳои бақайдгирӣ ва фарқкунандаи кишвари худро истифода намоянд. Ядакҳо ва нимядакҳо метавонанд дорои аломатҳои бақайдгирӣ ва фарқкунандаи кишвари дигар бошанд.

2. Воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, аз ҷумла ядакҳо ва нимядакҳои онҳо, ки барои ҳамлу нақли байналмилалии автомобилии мусофирон ва бор истифода бурда мешаванд, бояд ба талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳаракат дар роҳ ва санитарию гигиенӣ мутобиқат намуда, дар ҳолати аз ҷиҳати техникӣ коршоям бошанд.

Моддаи 99. Талабот нисбат ба ронандагоне, ки ҳамлу нақли байналмилалии автомобилиро амалӣ менамоянд

1. Ронандаи воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, ки ҳамлу нақли байналмилалии автомобилиро амалӣ менамояд, бояд шаҳодатномаи ронандагии миллӣ ё байналмилалии мутобиқ ба навъи воситаи нақлиёти автомобилии идорашаванда, ҳуҷҷатҳои иҷозатдиҳӣ ва ҳуҷҷатҳои дигаре дошта бошад, ки мутобиқи қонунгузорӣ ва шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ зарур мебошанд.

2. Ронандагони шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродие, ки ҳамлу нақли байналмилалии автомобилиро амалӣ менамоянд, бояд ба талаботи тахассусӣ нисбат ба чунин ронандагон, ки бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ташкили ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ муқаррар гардидааст, мувофиқат намоянд.

Моддаи 100. Назорати амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ

1. Назорати амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ мутобиқи Кодекси мазкур ва дигар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

2. Назорати амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалии автомобилии мусофирон ва бор инҳоро пешбинӣ менамояд:

- назорати иҷрои талаботи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои ҳамлу нақли байналмилалӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби интиқолдиҳандагон;

- назорати ҳолати техникӣ, санитарӣ ва экологии воситаҳои нақлиёт, ки ба бехатарии ҳаракат, амнияти экологӣ ва санитарӣ таъсир мерасонанд;

- санҷиши вазн ва андозаҳои воситаҳои нақлиёти автомобилӣ;

- баҳисобгирии воситаҳои нақлиёти автомобилие, ки ҳамлу нақли байналмилалии автомобилии мусофирон ва борро амалӣ менамоянд;

- баҳисобгирии истифодаи рухсатномаҳо барои амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ дар нуқтаҳои гузариш тавассути Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- санҷиши ҳуҷҷатҳои нақлиётӣ ва иҷозатномадиҳӣ барои амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалии автомобилии мусофирон ва (ё) бор;

- назорати риояи реҷаи корӣ ва истироҳати ронандагон.

Моддаи 101. Борхати молию нақлиётии байналмилалӣ

1. Ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ, борхати молию нақлиётӣ дар шакли бланкаҳои CMR, ки аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дода мешаванд, истифода мегардад.

2. Борхати молию нақлиётии шакли CMR қисми ҷудонопазири шартномаи ҳамлу нақл буда, далели амалӣ гардидани онро тасдиқ менамояд.

Моддаи 102. Ҳамлу нақли байналмилалии бор бо истифодаи китобчаи боркашонии байналмилалии автомобилӣ (TIR)

1. Интиқолдиҳандагони нақлиёти автомобилӣ метавонанд ҳамлу нақли байналмилалии автомобилиро тибқи расмиёти транзити байналмилалии гумрукӣ дар асоси санадҳои байналмилалии бор бо истифодаи китобчаи боркашонии байналмилалии автомобилӣ амалӣ намоянд.

2. Китобчаи боркашонии байналмилалии автомобилӣ (TIR) ба интиқолдиҳандагони нақлиёти автомобилӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

3. Интиқолдиҳандагони нақлиёти автомобилие, ки китобчаҳои боркашонии байналмилалии автомобилиро истифода мебаранд, ҳангоми ворид шудан ва ҳаракати транзитӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз пардохтҳои барои роҳбаладии гумрукӣ пешбинигардида озод карда мешаванд.

4. Барои гирифтани китобчаи боркашонии байналмилалии автомобилӣ ҳуҷҷати шакли муқарраргардида истифода мегардад, ки аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

Моддаи 103. Ҳамлу нақли байналмилалии мусофирон бо автобусҳо

1. Ҳамлу нақли байналмилалии мунтазами мусофирон бо автобусҳо мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон дар асоси хатсайрҳои мувофиқашуда, ҷадвали ҳаракат, тарифҳо, нуқтаҳои истгоҳ ва қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ (қоидаҳои ташкили ҳамлу нақли байналмилалӣ) анҷом дода мешавад.

2. Ҳамлу нақли байналмилалии номунтазами мусофирон бо автобусҳо бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон дар асоси рухсатномаҳои аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ додашаванда амалӣ карда мешавад.

3. Ба воситаҳои нақлиёти автомобилии хориҷие, ки ҳамлу нақли транзитии мусофиронро тавассути ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом медиҳанд, савор кардан ё фаровардани мусофирон дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст.

4. Ба ҳамлу нақли мусофирон бо воситаҳои нақлиёти автомобилии хориҷӣ дар байни ду нуқтае, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доранд, иҷозат дода намешавад.

5. Тартиби аз ҷониби интиқолдиҳандаи автомобилӣ гирифтани рухсатнома барои хизматрасонӣ дар хатсайри байналмилалӣ бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ташкили ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ, муайян карда мешавад.

6. Ҷойҳои оғоз ва анҷоми ҳаракати автобусҳо ҳангоми амалӣ намудани ҳамлу нақли байналмилалии мусофирон ва бағоҷ танҳо терминалҳои мусофирбарие мебошанд, ки ба номгўйи терминалҳо барои хизматрасонии ҳамлу нақли байналмилалии муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ дохил шудаанд.

Моддаи 104. Комиссия оид ба масъалаҳои ташкили ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ

1. Бо мақсади ҳалли фаврии масъалаҳо оид ба ташкили ҳамлу нақли байналмилалии автомобилӣ ва таъмини риояи меъёрҳои пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи интиқолдиҳандагони автомобилии хориҷӣ, комиссия таъсис дода мешавад.

2. Ба ҳайати комиссия намояндагони мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, гумрук, назорати сарҳадӣ, корҳои дохилӣ, тандурустӣ, кишоварзӣ, корҳои хориҷӣ, амнияти миллӣ шомил мебошанд.

3. Ҳамоҳангсозии кори комиссияро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ амалӣ менамояд.

4. Низомномаи тартиби кори комиссия дар мувофиқа бо мақомоти дахлдор аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ таҳия ва тасдиқ карда мешавад.

5. Комиссия дар фаъолияти худ Кодекси мазкур ва дигар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба роҳбарӣ мегирад.

Моддаи 105. Ҳамлу нақли байналмилалии бори махсус

Ҳамлу нақли байналмилалии бори зудвайроншаванда, хатарнок, вазнин ва калонҳаҷм бо риояи талаботи муқаррарнамудаи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

Моддаи 106. Сертификати баркашӣ

1. Дар нуқтаҳои баркашӣ ба воситаҳои нақлиёти автомобилӣ сертификатҳои баркашӣ дода мешавад, ки ба меъёрҳои дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида мувофиқ будани вазну андозаҳои воситаҳои нақлиёти автомобилиро тасдиқ менамоянд.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ рўйхати нуқтаҳои баркаширо бо рақамгузории ҳар як нуқтаи баркашӣ тартиб медиҳад.

3. Сертификати баркашӣ ба сифати ҳуҷҷати дорои маълумоти дақиқ оид ба баркашии воситаи нақлиёти автомобилӣ эътироф карда мешавад.

4. Истифодаи сертификати баркашӣ аз макони додани он, инчунин бақайдгирии воситаи нақлиёти автомобилие, ки ҳамлу нақли байналмилалии борро аз рўи расмиёти боркашонии байналмилалии автомобилӣ ё расмиёти дигари гумрукии истиснокунандаи дастрасии беиҷозат ба бахши бори воситаи нақлиёт амалӣ менамояд, вобастагӣ надорад.

5. Мақомоти назоратӣ сертификати баркашиеро, ки яке аз нуқтаи баркашӣ додааст, қабул ва эътироф менамоянд ва бояд аз баркашии дубора, ғайр аз ҳолатҳои истисноӣ, худдорӣ намоянд.

6. Сертификате, ки аз тарафи нуқтаи баркашӣ дода мешавад, бояд ба намунаи тасдиқшудаи сертификати байналмилалии баркашии воситаҳои нақлиёти боркаш мутобиқат намояд.

Моддаи 107. Тартиби кори нуқтаҳои баркашӣ

1. Дар нуқтаҳои баркашии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ мувофиқати сарборӣ ба меҳвари воситаҳои нақлиёт ба меъёрҳои муқарраргардида санҷида мешавад.

2. Дар нуқтаҳои баркашии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ корҳои зерин анҷом дода мешаванд:

- санҷиши мавҷудияти ҳуҷҷатҳои бор ва нақлиёт;

- санҷиши мутобиқати вазну андозаҳои воситаҳои нақлиёти автомобилӣ ба меъёрҳои муқарраргардида;

- баркашии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ дар таҷҳизоти вазнченкунӣ;

- ситонидани маблағи ҷуброн барои сарборӣ ва андозаҳои зиёд, барасмиятдарории ҳуҷҷатҳо ва ба ронанда додани ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохт;

- қайди маълумоти дахлдор дар дафтари баҳисобгирӣ.

3. Нуқтаҳои баркашӣ бояд дорои таҷҳизоти аз ҷониби мақомоти дахлдори давлатӣ санҷидашуда ва кормандони ихтисоснок бошад. Таҷҳизот барои баркашӣ бояд дар ҳолати корӣ нигоҳ дошта шуда, аз ҷониби мақомоти давлатии дахлдор мунтазам санҷида, муҳр гузошта шаванд.

4. Талабот оид ба таҷҳизонидан ва нигоҳдории нуқтаҳои баркашӣ дар асоси қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муайян карда мешаванд.

БОБИ 15. ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТ ДАР ОБЪЕКТҲОИ ИНФРАСОХТОРИ НАҚЛИЁТИ АВТОМОБИЛӢ

Моддаи 108. Объектҳои инфрасохтори нақлиёти автомобилӣ ва бақайдгирии онҳо

Объектҳои инфрасохтори нақлиёти автомобилӣ, ки дар онҳо фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ амалӣ карда мешавад, иборат аст аз:

- терминалҳои мусофирбарӣ;

- терминалҳои боркашонӣ;

- нуқтаҳои истгоҳ, ниҳоӣ ва майдончаҳои истодану гардиш;

- таваққуфгоҳҳо;

- объектҳои хизматрасонӣ дар роҳҳо ва канори роҳҳо аз рўи намудҳои фаъолият, ки хизматрасониро дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ анҷом медиҳанд.

Моддаи 109. Талабот нисбат ба объектҳои инфрасохтори нақлиёти автомобилӣ

1. Ҳангоми лоиҳакашии меъморию сохтмони нав ва таҷдиди терминалҳои мусофирбарӣ ва боркашонӣ ҳуҷҷатҳои муайянкунандаи ҷойҳои ҷойгиркунии терминалҳо, инчунин хусусиятҳои ғунҷоиш ва имконияти гузарониши ин объектҳо бояд бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ мувофиқа карда шаванд.

2. Талаботи қоидаҳои сохтмонӣ, санитарӣ, оташнишонӣ ва талаботи дигар нисбат ба терминалҳои мусофирбарӣ ва боркашонӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 110. Пешбурди феҳрист

1. Объектҳои инфрасохтори нақлиёти автомобилӣ бояд бо маълумоти зарурӣ дар феҳристи дахлдори давлатӣ ба қайди давлатӣ гирифта шаванд.

2. Пешбурди феҳристи давлатии объектҳои инфрасохтори нақлиёти автомобилӣ ба зиммаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ вогузор карда мешавад.

3. Шакл, таркиб ва тартиби пешбурди феҳристи объектҳои инфрасохтори нақлиёти автомобилӣ бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муайян карда мешаванд.

Моддаи 111. Терминалҳои мусофирбарӣ

1. Шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродие, ки дар терминалҳои мусофирбарӣ фаъолият менамоянд, ба мусофирон ва интиқолдиҳандагон дар асоси шартнома хизматрасонии марбут ба таъмини ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ дар роҳҳои алоқаи наздишаҳрӣ, байнишаҳрӣ ва (ё) байналмилалиро пешниҳод менамоянд.

2. Вазифаҳо ва тартиби ташкили фаъолияти терминалҳои мусофирбарӣ, инчунин хизматрасонии дар онҳо пешниҳодшаванда бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва стандартҳои нақлиёти автомобилӣ муқаррар карда мешаванд.

3. Шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар терминалҳои мусофирбарӣ фаъолияткунанда барои амалӣ намудани фаъолият оид ба ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ ба сифати интиқолдиҳанда ҳуқуқ надоранд.

Моддаи 112. Терминалҳои боркашонӣ

1. Шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродие, ки дар терминалҳои боркашонӣ фаъолият менамоянд, ба борфиристонандагон ва боргирандагон, интиқолдиҳандагон ва миёнаравони онҳо дар асоси шартнома хизматрасонии марбут ба таъмини ҳамлу нақли бор, боркунӣ, борфарорӣ, ба навъҳо ҷудокунӣ, коркард, борпеч, тамғагузорӣ ва (ё) нигоҳдориро пешниҳод мекунанд.

2. Вазифаҳо ва тартиби ташкили фаъолияти терминалҳои боркашонӣ, инчунин хизматрасонии дар онҳо пешниҳодшаванда бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ ва стандартҳои нақлиёти автомобилӣ муқаррар карда мешаванд.

3. Шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар терминалҳои боркашонӣ фаъолияткунанда барои амалӣ намудани ҳамлу нақли бор ҳамчун интиқолдиҳанда ҳуқуқ надоранд.

Моддаи 113. Нуқтаҳои истгоҳ, ниҳоӣ ва майдончаҳои гардиш

1. Нуқтаҳои истгоҳ, ниҳоӣ ва майдончаҳои истодану гардиши нақлиёти ҷамъиятӣ аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаҳои бамеъёрдарории техникӣ, роҳҳои автомобилгард ва шаҳрсозӣ ҷойгир ва таҷҳизонида мешаванд.

2. Ороиш, таъминоти иттилоотӣ ва нигоҳдории нуқтаҳои истгоҳ дар асоси қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ, инчунин санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар соҳаи ободонии ҳудуд ва ҳаракат дар роҳ аз ҷониби соҳибони ин иншоот анҷом дода мешаванд.

3. Нуқтаҳои истгоҳ мутобиқи стандартҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба ҷойгиронӣ, муҷаҳҳазгардонӣ ва ороиши нуқтаҳои истгоҳ бояд намунаи ягона дошта бошанд.

Моддаи 114. Таваққуфгоҳҳо

1. Фаъолияти шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ оид ба хизматрасонии таваққуфгоҳҳо бояд мутобиқи талаботи муқаррарнамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои таваққуфгоҳ ва нигоҳдории воситаҳои нақлиёти автомобилӣ анҷом дода шавад.

2. Тартиби ҷойгиронӣ, муҷаҳҳазгардонии таваққуфгоҳҳо ва амалигардонии фаъолият дар онҳо аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ муайян карда мешавад.

3. Дар ҳамаи нуқтаҳои ҷамъшавии мусофирон (фурудгоҳҳо, истгоҳҳои роҳи оҳан, дар назди марказҳои калони савдо ва фарҳангӣ) мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ташкил ва муҷаҳҳазгардонии истгоҳҳои таксиро таъмин менамоянд.

4. Ҷойгиронӣ ва муҷаҳҳазгардонии истгоҳҳои таксӣ тибқи талаботи дахлдори қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муайян карда мешаванд.

Моддаи 115. Объектҳои хизматрасонӣ дар роҳҳо ва канори роҳҳо

Талабот нисбат ба хизматрасонӣ дар объектҳои хизматрасонӣ дар роҳҳо ва канори роҳҳо, ки дар онҳо хизматрасонӣ аз рўи номгўй ва намуди фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ амалӣ мегардад, бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 116. Ҳуқуқи мусофирон ҳангоми истифодабарӣ аз хизматрасонӣ дар объектҳои инфрасохтори нақлиётӣ

Мусофирон ҳуқуқ доранд аз объектҳои инфрасохтори нақлиёти автомобилӣ ва хизматрасонии дар онҳо пешниҳодгардида дар асоси шартҳои муайннамудаи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ ба мусофирон истифода баранд.

Моддаи 117. Ҳуқуқи интиқолдиҳандагон ҳангоми истифодабарӣ аз хизматрасонӣ дар объектҳои инфрасохтори нақлиётӣ

Интиқолдиҳандагон ҳуқуқ доранд аз объектҳои инфрасохтори нақлиётӣ ва хизматрасонии дар онҳо пешниҳодшаванда, дар асоси шартҳои шартномаҳои дахлдор байни онҳо ва соҳибони чунин объектҳо ё намояндагони қонунии онҳо ва дар ҳолатҳои амалӣ намудани ҳамлу нақл барои эҳтиёҷоти худӣ ва фармоишӣ дар сурати мавҷудияти мувофиқаи бо ҳуҷҷат тасдиқшуда бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ, истифода баранд.

БОБИ 16. НИГОҲДОРИИ ТЕХНИКИИ ВОСИТАҲОИ НАҚЛИЁТИ АВТОМОБИЛӢ

Моддаи 118. Шахсони масъул барои нигоҳдории техникии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ

Нигоҳдории техникии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ ба зиммаи шахсони ҳуқуқӣ, соҳибкорони инфиродӣ - соҳибони воситаҳои нақлиёти автомобилие, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои ҳуҷҷатҳои бақайдгирӣ ва аломатҳои бақайдгирии давлатӣ барои воситаҳои нақлиёти автомобилӣ мебошанд, инчунин ба зиммаи шахсони ҳуқуқӣ, соҳибкорони инфиродие вогузор карда мешавад, ки воситаҳои нақлиёти автомобилиро бо шартҳои иҷора ё дигар асоси қонунӣ дар ихтиёр дошта, воситаҳои нақлиётро барои пешбурди фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ истифода мебаранд.

Моддаи 119. Истифодабарии техникии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ

1. Истифодабарии техникии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, аз ҷумла хизматрасонии техникӣ, таъмир, назорати ҳолати техникӣ, нигоҳдорӣ аз ҷониби шахсони дар моддаи 118 Кодекси мазкур зикргардида тибқи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба истифодабарии техникии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ ба роҳ монда мешавад.

2. Барои иҷрои корҳои дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида, аз ҷумла гузаронидани назорати пешазбастии ҳолати техникии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, инчунин ҳангоми муддати тўлонӣ дар маҳалли ҷойгиршавии доимӣ қарор надоштани онҳо, шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ метавонанд дар асоси шартнома тибқи талаботи моддаи 120 Кодекси мазкур ҷалб карда шаванд.

Моддаи 120. Хизматрасонии техникӣ, таъмир, назорати ҳолати техникӣ ва нигоҳдории воситаҳои нақлиёти автомобилӣ

1. Ба шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, инчунин ба шахсони воқеӣ оид ба хизматрасонии техникӣ, таъмир, назорати ҳолати техникӣ ва нигоҳдории воситаҳои нақлиёти автомобилӣ тибқи талаботи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба хизматрасонии техникӣ, таъмир, назорати ҳолати техникӣ ва нигоҳдории воситаҳои нақлиёти автомобилӣ хизматрасонии пулакӣ расонида мешавад.

2. Шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки хизматрасонии техникӣ, таъмир, назорати ҳолати техникӣ ва нигоҳдории воситаҳои нақлиёти автомобилиро амалӣ менамоянд, бояд натиҷаи корҳои анҷомдодашударо бо ҳуҷҷати дахлдор оид ба мувофиқатии воситаи нақлиёти автомобилӣ ба талаботи ҳаракат дар роҳ тасдиқ намоянд.

Моддаи 121. Нобудсозии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ

1. Нобудсозии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ тибқи талаботи қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба нобудсозӣ дар ҷойҳои махсусе, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда шудаанд, амалӣ карда мешавад.

2. Нобудсозии воситаҳои нақлиёти автомобилиро шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ - соҳибони воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, инчунин шахсони ҳуқуқӣ, соҳибкорони инфиродие, ки воситаҳои нақлиёти автомобилиро дар асоси шартномаи иҷора ё дигар асоси қонунӣ ихтиёрдорӣ намуда, воситаҳои нақлиёти автомобилиро ҳангоми амалисозии фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ истифода мебаранд, пас аз ба итмом расонидани расмиёти аз қайди давлатӣ баровардани воситаҳои нақлиёти автомобилӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳаракат дар роҳ амалӣ менамоянд.

БОБИ 17. МАСЪУЛИЯТ БАРОИ РИОЯ НАКАРДАНИ ТАЛАБОТИ ҚОНУНГУЗОРӢ ДАР СОҲАИ НАҚЛИЁТИ АВТОМОБИЛӢ

Моддаи 122. Асосҳои умумии масъулияти интиқолдиҳандагон, борфиристонандагон, боргирандагон ва мусофирон

1. Интиқолдиҳандагон, борфиристонандагон, боргирандагон ва мусофирон, ки аз хизматрасонии ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ, бор, хизматрасонии объектҳои инфрасохтори нақлиётӣ, хизматрасонии нақлиётию экспедитсионӣ, воситаҳои нақлиёти автомобилии ба иҷора ё ба киро додашуда истифода мебаранд, дар ҳолати риоя накардани талаботи пешбининамудаи Кодекси мазкур, Кодекси гражданӣ ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ масъул мебошанд.

2. Масъулият барои риоя накардани талаботи шартномаҳое, ки ҳангоми ташкил ва амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ баста шудаанд, бо чунин шартномаҳо ва муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешавад.

Моддаи 123. Масъулияти интиқолдиҳанда барои расонидани зарар ба ҳаёт ва саломатии мусофир

Интиқолдиҳанда барои расонидани зарар ба ҳаёт ва саломатии мусофир ҳангоми ҳамлу нақл, тибқи талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон масъул мебошад, агар исбот накунад, ки зарар бо гуноҳи худи мусофир ба миён омадааст.

Моддаи 124. Масъулияти интиқолдиҳанда барои гум кардан, камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) бағоҷ ё бор

1. Интиқолдиҳанда барои гум кардан, камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) бағоҷ ё бор аз лаҳзаи қабули он барои ҳамлу нақл ва то лаҳзаи расонидани он ба боргиранда ва ё ба шахси дигари барои қабули бор ё бағоҷ ваколатдор дар нуқтаи таъинот масъул мебошад, агар исбот накунад, ки гум шудан, камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) ба бағоҷ ё бор бо гуноҳи ў содир нашудааст.

2. Интиқолдиҳанда барои амалҳо ё камбудиҳои худ, инчунин амалҳо ва камбудиҳои ронандагон ё ҳайати дигари кормандони худ, ки аз хизматҳояшон барои иҷрои уҳдадориҳои аз шартномаи ҳамлу нақл бармеомада истифода мебаранд, масъулияти пурра дорад.

3. Интиқолдиҳанда аз ҷавобгарӣ барои гум шудан, камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) бағоҷ ё бор озод карда мешавад, агар гумшавӣ ва ё осеб дидани бор бинобар доштани нуқсони худи бағоҷ, бо таваккали дар он мавҷуд будани моддаҳои зудвайроншаванда, барои ҳамлу нақл хатарнок ё дар натиҷаи ҳолатҳое, ки интиқолдиҳанда сарфи назар аз андешидани чораҳои зарурӣ натавонистааст нуқсонро бартараф созад ё оқибат бо гуноҳи мусофир рух дода бошад.

4. Интиқолдиҳанда зарарро барои гум кардан, камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) бағоҷ ё бор ба андозаҳои зерин ҷуброн менамояд:

- арзиши бағоҷ ё бори гумшуда, камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) дар ҳолати гумшавӣ ё камомади бағоҷ ё бор;

- маблағе, ки арзиши бағоҷ ё бор дар натиҷаи камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) бағоҷ ё бор ба он кам шудааст ё арзиши бағоҷ ё бор дар ҳолати имконнопазир будани барқароркунии бағоҷ ё бори зарардида (вайрон шуда);

- ҳиссаи арзиши эълоншудаи бағоҷ ё бор, ки ба қисми бағоҷ ё бори камомад ё зарардида (вайрон шуда) мувофиқ мебошад, дар ҳолати камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) бағоҷ ё бори бо арзиши эълоншуда барои ҳамлу нақл супоридашуда;

- арзиши эълоншуда дар ҳолати гумшавии бағоҷ ё бор, инчунин имконнопазир будани барқарорсозии бағоҷ ё бори бо арзиши эълоншуда барои ҳамлу нақл супоридашуда.

5. Интиқолдиҳанда дар баробари ҷуброни зарари муқарраргардидае, ки дар натиҷаи гумшавӣ, камомад ё зарар дидани (вайрон шудани) бағоҷ ё бор ба амал омадааст, маблағи барои ҳамлу нақли бағоҷ ё бор гирифтаашро бармегардонад.

6. Агар интиқолдиҳанда исбот намояд, ки арзиши эълоншудаи бағоҷ ё бори гумшуда ё зарардида аз арзиши воқеӣ зиёд аст, интиқолдиҳанда зарарро ба андозаи арзиши аслии бағоҷи гумшуда ё зарардида ҷуброн менамояд.

7. Гумшавӣ, камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) пул, ашёи қиматбаҳо, коғазҳои қиматнок ва ашёи дигари махсусан арзишнок (асарҳои санъат, ашёи атиқа ва дигар мероси таърихию фарҳангӣ), ки дар бағоҷ нигоҳ дошта мешаванд, аз ҷониби интиқолдиҳанда тибқи тарифҳои муайянгардидаи ҳамлу нақли бағоҷ бо арзиши эълоншуда танҳо дар ҳолате ҷуброн карда мешаванд, ки арзиши онҳо аз ҷониби мусофир эълон шуда бошад.

8. Барои пуррагӣ ва бе зарар нигоҳ доштани бори дастӣ, ба истиснои ҳолатҳои садамаҳои роҳу нақлиётӣ, мусофир масъул мебошад.

Моддаи 125. Андозаҳои масъулияти борфиристонанда ва боргиранда ҳангоми ҳамлу нақли бор

Борфиристонандагон ва боргирандагон уҳдадоранд ба интиқолдиҳанда зарареро, ки дар натиҷаи боркунии аз ҳад зиёди бор бо гуноҳи онҳо, зарар расонидан ба воситаи ҳаракаткунанда ҳангоми боркунӣ ва борфарорӣ, боркунии нодуруст, борпеч кардан ё нодуруст маҳкам кардани бор ба миён омадааст, ҷуброн намоянд.

Моддаи 126. Масъулият барои риоя накардани муҳлати расонидани мусофирон, бағоҷ ё бор

(Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 2002)

1. Интиқолдиҳанда барои расонидани мусофирон, бағоҷи онҳо ё бор дар муҳлати муқаррарнамудаи шартномаҳои ҳамлу нақл ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон масъул мебошад.

2. Барои риоя накардани муҳлати расонидани мусофирон, бағоҷи онҳо ё бор, интиқолдиҳандагон тибқи муҳлати пешбининамудаи шартномаи ҳамлу нақл дар ҳолатҳо ва бо андозаҳои зерин масъул мебошанд:

- ҳангоми бо гуноҳи интиқолдиҳанда ба таъхир гузоштани муҳлати ҳамлу нақли мусофирон ва бор, интиқолдиҳанда ба мусофир ва борфиристонанда ҷуброни зарарро ба андозаи муқаррарнамудаи шартномаи ҳамлу нақл месупорад;

- барои гузаронидани муҳлати расонидани бағоҷ ё бор интиқолдиҳанда ба андозаи даҳ фоизи пардохт барои ҳар як шабонарўзи муҳлатгузаронӣ, вале на зиёдтар аз панҷоҳ фоизи маблағи пардохти ҳамлу нақли дар шартнома зикргардида ҷарима месупорад. Супоридани ҷарима барои муҳлатгузаронии расонидани бағоҷ ё бор аз ҷониби интиқолдиҳанда ҳангоми супоридани бағоҷ ё бор дар асоси санад анҷом дода мешавад.

3. Интиқолдиҳанда аз ҷавобгарӣ барои гузаронидани муҳлати расонидани мусофирон, бағоҷ, инчунин муҳлати расонидани бор озод карда мешавад, агар муҳлатгузаронӣ бо гуноҳи ў рух надода бошад.

4. Интиқолдиҳанда барои зараре, ки ба ирсолкунанда ё қабулкунандаи бағоҷ ё бор бо сабаби муҳлатгузаронӣ расонида шудааст, ҷавобгар аст, агар муҳлатгузаронӣ ҷой дошта бошад.

5. Ҳангоми ба муҳлати панҷ соат ва ё зиёдтар аз он ба таъхир гузоштани самт дар хатсайрҳои байналмилалии ҳаракати автобус, интиқолдиҳанда уҳдадор аст аз ҳисоби худ мусофиронро дар меҳмонхона ҷой диҳад ва онҳоро бо хўрок таъмин намояд. Тибқи дархости мусофир ба ў ҳуҷҷати расмӣ дода мешавад ва ё дар чипта дар бораи сабаби батаъхиргузории ҳамлу нақл қайд карда мешавад.

6. Дар сурати бекор кардан ё ба таъхир гузоштани самт, ба истиснои ҳолатҳои амали қувваи рафънопазир, интиқолдиҳанда уҳдадор аст бо интихоби мусофир бо самти наздиктарин то нуқтаи таъиноти дар чипта ишорагардида фиристонидани ўро таъмин намояд ё маблағи пурраи арзиши чиптаро ба мусофир баргардонад.

Моддаи 127. Озод намудан аз масъулият барои гум шудан, камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) бор

1. Интиқолдиҳанда барои маҳфуз нигоҳ доштани бор масъулият дорад, агар исбот накунад, ки гум шудан, камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) бор дар натиҷаи ҳолатҳое рух додаанд, ки пешгирӣ ва бартараф кардани онҳо аз ў вобастагӣ надошт ё дар натиҷаи амали қувваҳои рафънопазир, аз ҷумла дар ҳолатҳои зерин рух додаанд:

- гуноҳи борфиристонанда (боргиранда);

- хусусиятҳои махсуси табиии бори интиқолдодашаванда;

- ноқисии зарф ё борпеч, ки ҳангоми қабули бор барои ҳамлу нақл аз рўи намуди беруна наметавонист пай бурда шавад ё истифодаи зарфе, ки ба хусусиятҳои бор ё меъёрҳои муқарраргардида мувофиқ нест, ҳангоми мавҷуд набудани нишонаҳои зарар расонидан ба зарф дар роҳ;

- супоридани бор барои ҳамлу нақл бе нишон додани хусусиятҳои хоси он дар ҳуҷҷатҳои молию нақлиётӣ, ки шароити махсус ё чораҳои эҳтиётиро барои маҳфуз нигоҳ доштани бор ҳангоми ҳамлу нақл ё нигоҳдорӣ талаб менамоянд;

- барои ҳамлу нақл супоридани боре, ки намнокияш аз меъёри муқарраргардида зиёд мебошад;

- дар ҳолати қувваи рафънопазир;

- маҳдудиятҳои муваққатӣ ва ё манъ кардани ҳаракати воситаҳои нақлиёт;

- сабабҳои дигари аз интиқолдиҳанда, борфиристонанда ва боргиранда вобастанабуда.

2. Интиқолдиҳанда аз масъулият барои гум шудан, камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) бор дар ҳолатҳое озод карда мешавад, агар:

- бор дар воситаи нақлиёти автомобилии (контейнери) бенуқсон бо тамғаҳои бенуқсони борфиристонанда, бори донабайъ бошад, бо тамғаҳои ҳифозатӣ, борпеч, муҳри бенуқсони борфиристонанда ё истеҳсолкунанда расида бошад;

- камомад ва зарар дидани (вайрон шудани) бор дар натиҷаи сабабҳои табиии марбут ба ҳамлу нақли бор тавассути воситаи нақлиёти рўйкушода (бо сабаби боришоти атмосферӣ, таъсири шамол, хушкшавӣ ва дигар ҳодисаҳои табиӣ) рух дода бошад;

- бор таҳти ҳамроҳикунии экспедитори борфиристонанда (боргиранда) интиқол дода шуда бошад;

- камомади бор аз меъёри камшавии табиӣ зиёд набошад.

3. Интиқолдиҳанда наметавонад бо истинод ба нуқсонҳои ҷисмонӣ ё рўҳӣ доштани ронанда, зарар дидан ё вайрон будани воситаи нақлиёти автомобилӣ, бо гуноҳи шахсе, ки воситаи нақлиёти автомобилӣ аз ў кироя шудааст, аз ҷавобгарӣ озод карда шавад.

Моддаи 128. Ҳисоб кардани камомади бор

1. Камшавии табиии бори интиқолшаванда аз рўи ҳар борхати молию нақлиётӣ, новобаста аз навъи бори интиқолшаванда ва усули боркунӣ ва борфарорӣ ҳисоб карда мешавад.

2. Камомад ё изофагии бори ба шакли тўда, рехта ва ё моеъ, ғелонда бурдан ва ё аз ҳад зиёд интиқолшаванда дар роҳ, ки аз тарафи як борфиристонанда ба суроғаи як боргиранда бор карда шуда, дар воситаи нақлиёти коршоям бе нишонаҳои камомад дар роҳ расонида шудааст, ба таври истисно метавонад аз рўи натиҷаҳои санҷиши тамоми ҳаҷми бори якбора додашуда муайян карда шавад.

Моддаи 129. Масъулият барои аз муҳлати муқарраршуда зиёд боздоштани воситаҳои нақлиёти автомобилии барои боркунӣ ва ё борфарорӣ пешниҳодшуда

1. Барои аз муҳлати муқарраршуда зиёд боздоштани воситаҳои нақлиёти автомобилии барои боркунӣ ё борфарорӣ пешниҳодшуда, борфиристонанда ё боргиранда, агар боздоштан бо гуноҳи онҳо рух дода бошад, ба интиқолдиҳанда барои бекористӣ вобаста аз вазнбардории воситаи нақлиёт ҷаримаи пешбининамудаи тарифҳо ё шартномаро месупорад.

2. Ҷарима барои бекористии воситаи нақлиёти автомобилӣ новобаста аз ҷарима барои иҷро нагардидани шартномаи ҳамлу нақл ситонида мешавад.

3. Асос барои ҳисобкунии ҷарима барои бекористии воситаҳои нақлиёти автомобилӣ, қайдҳо дар борхати молию нақлиётӣ ва роҳхат дар бораи вақти омадан ва рафтани воситаи нақлиёти автомобилӣ мебошад.

4. Баъди гузаштани як соати интизорӣ барои боркунӣ интиқолдиҳанда ҳуқуқ дорад воситаи нақлиётро бо салоҳдиди худ истифода намояд. Дар ин ҳолат ҳамлу нақл баргузорнагардида ҳисобида шуда, ҳисобкунии ҷарима барои бекор истодани нақлиёт қатъ мегардад ва интиқолдиҳанда барои иҷро нашудани ҳамлу нақл масъул намебошад.

5. Дар ҳолати ба нуқтаи боркунӣ нисбат ба муҳлати дар шартнома мувофиқашуда ба муддати беш аз сӣ дақиқа дертар омадани автомобил, интиқолдиҳанда ҳуқуқ надорад, ки аз борфиристонанда (боргиранда) барои бекор истодан дар вақти боркунӣ ҷарима ситонад.

6. Барои аз меъёрҳои муқарраргардида зиёд боздоштани контейнерҳо борфиристонандагон ва боргирандагон барои ҳар соати боздоштан ҷарима мепардозанд, ки андозаи он дар шартномаи ҳамлу нақл муқаррар карда мешавад.

7. Ҷарима барои боздоштани контейнерҳо новобаста аз ҷарима барои иҷро нагардидани ҳамлу нақл тавассути контейнерҳо ситонида мешавад.

8. Борфиристонанда ва боргиранда аз пардохти ҷарима барои бекористии воситаи нақлиёт ва боздоштани контейнерҳо аз пардохти ҷарима озод карда мешаванд, агар бекористии воситаҳои нақлиёт ва боздоштани контейнерҳо бо сабаби офати табиӣ (барфтўда, сел, обхезӣ, сўхтор, заминларза ва дигар ҳодисаҳои табиӣ) ё садама дар корхона рух дода бошад, ки дар натиҷаи он мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом додани корҳои боркунӣ ва борфарорӣ манъ аст.

Моддаи 130. Масъулият барои нодуруст нишон додани номгўйи бор дар ҳуҷҷатҳои молию нақлиётӣ ё ба таври номатлуб ба расмият даровардани онҳо

1. Агар борфиристонанда барои ҳамлу нақли бори дар дархост ё фармоиши якдафъаинаи барои иҷро пешбининашуда ё бо таъинот ба маҳалли дигарро пешниҳод намояд, интиқолдиҳанда ҳуқуқ дорад ҳамлу нақлро рад карда, арзиши рафтуомади автомобилро ба ҳар ду самт ситонад.

2. Барои дар ҳуҷҷатҳои молию нақлиётӣ нодуруст нишон додани номгўйи бор ё ба таври номатлуб ба расмият даровардани онҳо борфиристонанда ба андозаи пешбининамудаи шартнома ҷарима месупорад.

Моддаи 131. Масъулият барои пешниҳоди боре, ки ҳамлу нақли он манъ аст

Борфиристонанда барои пешниҳоди боре, ки ҳамлу нақли он манъ аст ё боре, ки ҳангоми интиқол чораҳои махсуси эҳтиётиро талаб мекунад, бо нодуруст нишон додани номгўй ва хусусияти бор тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон масъулият дорад.

Моддаи 132. Масъулият барои риоя накардани қоидаҳои интиқоли бори хатарнок

1. Интиқолдиҳанда, борфиристонанда ва боргиранда ҳангоми иҷрои шартномаи ҳамлу нақли бори хатарнок дар ҳолати расонидани зарар ба шахсони сеюм ва ё муҳити зист дар натиҷаи сар задани ҳодисаи нохуш вобаста ба дараҷаи гуноҳи муайяншудаи ҳар кадоми онҳо ҷавобгар мебошанд. Андозаҳои ҷуброни зарар тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

2. Шахсони барои ҳамлу нақли бори хатарнок масъул тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.

Моддаи 133. Масъулияти мусофир барои бурдани бағоҷе, ки ҳамлу нақли он манъ аст

1. Ҳангоми дар бағоҷи барои ҳамлу нақл пешниҳодшуда ошкор намудани ашёе, ки интиқоли он дар шакли бағоҷ манъ шудааст, соҳиби бағоҷ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон масъулият дорад.

2. Зарареро, ки ба шахси интиқолдодаи бағоҷи ҳамлу нақлаш манъшуда расонида шудааст, соҳиби бор уҳдадор аст ҷуброн намояд.

Моддаи 134. Санадҳо

1. Масъулияти интиқолдиҳандагон, борфиристонандагон, боргирандагон ҳангоми ҳамлу нақли борҳо бо санадҳо ё қайдҳо дар борхатҳои молию нақлиётӣ, роҳхатҳо, ҳангоми ҳамлу нақли мусофирон ва бағоҷ бошад, бо санадҳо ё қайдҳо дар роҳхат тасдиқ карда мешавад.

2. Тартиби омода кардани санадҳо ва гузоштани қайд дар ҳуҷҷатҳои дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида бо қоидаҳои нақлиёти автомобилӣ оид ба масъалаҳои ҳамлу нақл ва хизматрасонӣ оид ба ҳамлу нақли мусофирон, бор ва бағоҷ муқаррар карда мешавад.

БОБИ 18. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 135. Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ

Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи нақлиёти автомобилӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, ба роҳ монда мешавад.

Моддаи 136. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Кодекси мазкур

Шахсони воқеию ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ барои риоя накардани талаботи Кодекси мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 137. Дар бораи аз эътибор соқит донистани баъзе санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Санадҳои қонунгузории зерини Ҷумҳурии Тоҷикистон аз эътибор соқит дониста шаванд:

- Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 29 ноябри соли 2000 "Дар бораи нақлиёт" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2000, №11, мод. 507; с. 2004, №7, мод. 466; с. 2007, №7, мод. 674; с. 2013, №12, мод. 894);

- Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 3 марти соли 2006 "Дар бораи фаъолияти нақлиётию экспедитсионӣ" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2006, №3, мод.155).

Моддаи 138. Тартиби мавриди амал қарор додани Кодекси мазкур

Кодекси мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе 2 апрели соли 2020 №1689

Русский

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.