Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

**ДАР БОРАИ СУҒУРТАИ ҲАТМИИ НАФАҚАВИИ КАСБӢ**

**(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2011,№12,мод.854; соли 2021, №12, қ.2, мод.715)**

Бо Қарори Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз12-уми октябри соли 2011, №544 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2011, №9-10, моддаи700 ) қабул гардидааст.

Бо Қарори Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 15-уми декабри соли 2011, №243 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2011, №12 моддаи884 ) ҷонибдорӣ гардидааст.

Қонуни мазкур ба таъмини асосҳои ҳуқуқӣ, иқтисодӣ ва ташкилии суғуртаи ҳатмии нафақавии касбии кормандоне равона шудааст, ки шароити меҳнаташон махсус мебошад ва бо намудҳои алоҳидаи фаъолияти касбӣ машғуланд.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

**- суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ** - низоми аз ҷониби давлат муқарраргардидаи муносибатҳоеро дар бар мегирад, ки аз ҷамъоварии маблағи аз ҳисоби саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ пардохтаи корфармо ба кормандони шароити меҳнаташон махсус ва бо намудҳои алоҳидаи фаъолияти касбӣ (минбаъд - корҳои шароиташон махсус) машғул ва аз истифодабарии ин маблағҳо барои пардохти нафақа бо сабаби шароити махсуси меҳнат иборат мебошад;

**- муассисаи суғурта** - мақомоти ваколатдори давлатие, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолиятро оид ба суғуртаи ҳатмии нафақавӣ амалӣ менамояд;

**- суғуртакунанда** – корфармо аз ҷумлаи шахсони ҳуқуқӣ (аз ҷумла шахсони ҳуқуқӣ бо сармоягузории хориҷие, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият менамоянд), намояндагию филиалҳои онҳо ва соҳибкорони инфиродӣ, ки тибқи шартномаҳои меҳнатӣ корҳои шароиташон махсусро пешниҳод намуда, саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбиро пардохт менамояд;

**- шахси суғурташуда** - шахси воқеие, ки ба ў барои иҷрои корҳои шароиташон махсус саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ пардохт карда мешавад;

**- саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ** - пардохтҳои ҳатмии суғуртакунанда барои ҷамъоварии маблағҳо ҷиҳати таъминоти нафақавии касбӣ;

**- собиқаи касбӣ** - давомнокии кори шароиташон махсуси шахси суғурташудае, ки дар давоми он ба ў саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ пардохт гардидааст;

**- собиқаи махсус –** давомнокии кори шароиташ махсус, ки барои нафақаи меҳнатии имтиёзнок аз рўи синну сол вобаста ба шароити махсуси меҳнат ё ба нафақаи меҳнатӣ барои хизмати дарозмуддат мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ медиҳад;

**- давраи пеш аз мўҳлати нафақавии шахси суғурташуда** - давраи аз моҳи баъди моҳе, ки шахси суғурташуда барои таъини нафақаи касбии пеш аз мўҳлат муроҷиат кардааст, то моҳи расидан ба **синни муқарраргардидаи** нафақавӣ; **(ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)**

**- андўхтҳои нафақавии касбӣ –** маблағе, ки барои нафақаи касбии шахси суғурташуда аз ҳисоби саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ва даромадҳо аз ҳисоби сармоягузории он ҷамъгардида пардохта мешавад;

**- нафақаи касбӣ –** маблағи ҳармоҳае, ки аз ҳисоби андўхтҳои нафақавии касбӣ дар шакли нафақаи касбии пеш аз мўҳлат ё нафақаи касбии иловагӣ пардохт карда мешавад;

**- нафақаи касбии пеш аз мўҳлат** - нафақаи касбие, ки ба шахси суғурташуда дар давраи пеш аз расидан ба **синни муқарраргардидаи** нафақавӣ пардохт мешавад;

- **нафақаи касбии иловагӣ** - нафақаи касбие, ки ба шахси суғурташуда баъди расидан ба **синни муқарраргардидаи** нафақавӣ пардохт мешавад; **(ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)**

**- қисми касбии суратҳисоби инфиродии шахси суғурташуда** - шакли баҳисобгирии махсус, ки дар он маблағи саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ, натиҷаҳои сармоягузорӣ, пардохтҳо ба шахси суғурташуда, давомнокии собиқаи касбӣ ва дигар маълумоти зарурӣ, ки ҷихати амалӣ намудани ҳуқуқҳо барои пардохт аз ҳисоби маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ мутобиқи Қонуни мазкур инъикос мегардад.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи суғуртаи**

**ҳатмии нафақавии касбӣ**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

**Моддаи 3. Принсипҳои асосии ташкил ва амали суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ**

Суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ аз рўи принсипҳои зерин ташкил меёбад ва амал мекунад:

- масъулияти корфармоён оид ба эҳтимолияти паст гардидани қобилияти кории корманд дар натиҷаи ба корҳои шароиташон махсус машғул будан то расидан ба **синни муқарраргардидаи** нафақавӣ;

- пешниҳод намудани нафақаи касбӣ то расидан ба **синни муқарраргардидаи** нафақавӣ ё дар намуди пардохти иловагӣ ба нафақа баъди расидан ба **синни муқарраргардидаи** нафақавӣ бо мақсади ҷуброни музди меҳнате, ки дар натиҷаи қатъ гардидани корҳои шароиташон махсус аз он маҳрум шудааст;

- интихоби ҷуброни корҳои шароиташон махсус аз ҷониби шахси суғурташуда;

- бо роҳи андўхт ҷамъоварӣ кардани маблағи пардохти нафақаҳои касбӣ;

- ҳамарзишии андозаи нафақаи касбӣ ба ҳаҷми андўхтҳои нафақавӣ;

- шарикии иҷтимоӣ ҳангоми амалӣ гардонидани суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ;

- назорати давлатӣ ба амалигардонии суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ.

**(ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)**

**БОБИ 2. СУБЪЕКТҲОИ СУҒУРТАИ ҲАТМИИ НАФАҚАВИИ КАСБӢ**

**Моддаи 4. Субъектҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ**

Субъектҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ инҳоянд:

- суғуртакунанда (корфармо);

- муассисаи суғурта;

- шахси суғурташуда.

**Моддаи 5. Кормандоне, ки бояд мавриди суғуртаи ҳатмии нафақавии**

**касбӣ қарор гиранд**

1. Бо назардошти шартҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур шахсони зерин бояд мавриди суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ қарор гиранд:

- кормандоне, ки рўзи пурраи корӣ ба корҳои зеризаминӣ ва корҳои шароиташон махсусан зарарноку махсусан вазнин машғуланд;

- кормандоне, ки рўзи пурра дар шароити зарарноку вазнин кор мекунанд;

- кормандоне, ки рўзи пурра бевосита дар конҳои зеризаминӣ ва кушода (аз ҷумла ҳайати шахсии қисмҳои наҷотдиҳии кормандони конҳо) ангишт, сланетс ва маъданҳои дигар истихроҷ мекунанд, дар сохтмони шахтаю конҳо машғули кор мебошанд, инчунин кормандони касбҳои пешбари ин корҳо: поккорони конҳо, нақбканҳо, маъданканҳо, мошинкорони мошинҳои ҳамлу нақли маъдан;

- занҳои тракторчӣ, тракторчӣ - мошинкори истеҳсолоти кишоварзӣ, дигар соҳаҳои иқтисодиёт, мошинкори мошинҳои бинокорӣ, роҳсозӣ ва боркунандаю борфуроранда;

- занҳое, ки дар истеҳсолоти бофандагии меҳнаташ пуршиддат ва вазнин кор мекунанд;

- мардҳои тракторчӣ, мошинкори истеҳсолоти кишоварзӣ, ки маҳсулоти кишоварзӣ истеҳсол мекунанд;

- занҳои говҷўш (операторони мошинҳои говҷўшии фермаҳои механиконидашуда);

- коргарони бригадаҳои локомотивҳо ва гурўҳҳои алоҳидаи кормандоне, ки ба ташкили корҳои бору мусофиркашонӣ бевосита машғул буда, бехатарии ҳаракатро дар нақлиёти роҳи оҳан таъмин мекунанд;

- ронандагони автомобилҳои боркаши шахтаҳо, конҳои маъдан, конҳои кўшода, ки ангишт, сланетс, маъдан ва сангу хок мекашанд;

- кормандони экспедитсияҳо, гурўҳҳо, дастаҳо, бригадаю участкаҳои корҳои саҳроии иктишофи гидрологӣ, ҷангалдорӣ ва корҳои таҳқиқотӣ;

- ронандагони воситаҳои нақлиёти мусофиркашонии шаҳрӣ;

- кормандоне, ки парвози ҳавопаймоҳои гражданиро бевосита идора менамоянд;

- инженеру техникҳои хизматрасонии бевоситаи ҳавопаймоҳои гражданӣ;

- ҳайати ҳавонавардон ва озмоишгарони ҳавопаймоҳои гражданӣ;

- ходимони ҳавопаймоҳо;

- занҳое, ки тамоми мавсим пахтаю тамоку парваришу ҷамъоварӣ мекунанд;

- мардҳое, ки тамоми мавсим пахта парвариш ва ҷамъоварӣ мекунанд;

- гурўҳҳои алоҳидаи кормандони соҳаи маориф;

- гурўҳҳои алоҳидаи кормандони соҳаи тандурустӣ;

- гурўҳҳои алоҳидаи ҳунарпешаҳои театр ва муассисаю коллективҳои дигари театру тамошогоҳҳо;

- варзишгарони касбӣ.

2. Рўйхат ва номгўйи корҳои шароиташон махсусан зарарнок ва махсусан вазнинро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.

**Моддаи 6. Ташкили шароит барои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ**

1. Бо мақсади таъмини суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ суғуртакунанда бояд бо муассисаи суғурта шартнома бандад. Пас аз бастани шартнома барои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ он наметавонад яктарафа то лаҳзаи иҷрои ҳамаи уҳдадориҳое, ки аз шартҳои шартномаи мазкур бармеоянд, бекор карда шавад.

2. Талабот оид ба шартҳо, уҳдадориҳо ва муҳлати шартномаи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ дар шартномаи коллективӣ байни корфармо ва кормандон муайян карда мешаванд.

3. Суғуртакунандагоне, ки шароити махсуси корӣ доранд, бо назардошти имконоти молиявӣ ҳуқуқ доранд дар асоси шартномаи коллективӣ аз ҳисоби маблағҳои худ ба кормандони собиқ иловапулӣ ба ҳаҷми нафақаи суғуртавии муқа**рраршуда таъин ва пардохт намоянд.** **(ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)**

4. Барои шахсоне, ки дар муассисаи суғурта суғурта шудаанд ва дар конҳои зеризаминӣ, дар шароити махсусан зарарноку вазнин кор кардаанд, нафақаи касбӣ муқаррар мегардад ва ҳармоҳа аз рўзи муқаррар намудан то ба итмом расидани давраи нафақавии пеш аз мўҳлат пардохт карда мешавад.

**БОБИ 3. ТАРИФ, ЗАМИНАИ САҲМБАНДӢ ВА ПАРДОХТҲО АЗ ҲИСОБИ МАБЛАҒИ СУҒУРТАИ ҲАТМИИ НАФАҚАВИИ КАСБӢ**

**Моддаи 7. Ташаккул ва хароҷоти маблағи суғуртаи**

**ҳатмии нафақавии касбӣ**

1. Маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ аз ҳисоби саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ва даромади нигоҳдории онҳо ҷамъоварӣ мешавад.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷамъоварӣ, баҳисобгирӣ ва нигоҳдории маблағҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбиро таъмин менамояд. (ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)

3. Нигоҳдорӣ ва бозпасгардонии маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбиро муассисаи суғурта кафолат медиҳад.

4. Маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ наметавонад ба дигар мақсадҳои пешбининакардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ харҷ карда шавад, инчунин маблағи мазкур наметавонад барои ситонидани қарзи муассисаи суғурта, бонки ваколатдор, суғуртакунандагон ва шахсони суғурташуда харҷ карда шавад.

**Моддаи 8. Саҳмҳо барои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ**

1. Саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ба кормандоне пардохт мегардад, ки ба корҳои мансуб ба номгўйи корҳои шароиташон махсус машғул мебошанд.

2. Объекти ҳисоби саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ҳама гуна пардохтҳои пулие мебошанд, ки ба корманд бо сабаби машғул будан ба корҳои мансуб ба номгўйи корҳои шароиташон махсус ҳисоб шудаанд.

3. Саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ба муассисаи суғурта ҳармоҳа пардохт карда мешавад.

4. Дар ҳолате, ки маблағи воқеан пардохтгардидаи саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ барои давраи ҳисоботӣ аз ҳаҷми саҳмҳои ҳисобидашуда кам бошад ва дар муҳлати 15 рўз пас аз моҳи ҳисоботӣ суғуртакунанда маблағи камомадро пардохт накунад, муассисаи суғурта:

- суғуртакунандаро дар хусуси аз ҷониби ў иҷро кардани уҳдадориҳои шартномаи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ба таври хаттӣ огоҳ менамояд;

- ҷиҳати ситонидани маблағҳои пардохтнагардида дар доираи ваколатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, чораҳо меандешад.

5. Саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ барои кормандоне, ки ба **синни муқарраргардидаи** нафақавӣ расидаанд, пардохт карда намешавад.

**(ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)**

**Моддаи 9. Пардохткунандаҳои саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ**

Пардохткунандаҳои саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ корфармоёне мебошанд, ки ҷойҳои кории шароиташон махсус доранд ва саҳмҳои суғуртавиро барои кормандоне, ки дар ин ҷойҳо кор мекунанд, пардохт менамоянд.

**Моддаи 10. Заминаи** **саҳмбандии суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ**

Заминаи саҳмбандии суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ҳамчун маблағи пардохти бо моддаи 8 Қонуни мазкур пешбининамудае, ки пардохткунандаи саҳмҳо дар давраи ҳисоботӣ барои кормандон ҳисоб намудааст, муайян карда мешавад.

**Моддаи 11. Маблағҳое, ки барои суғуртаи ҳатмии нафақавии**

**касбӣ саҳмбандӣ намешаванд**

Маблағҳои зерини суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ саҳмбандӣ намешаванд:

1) кўмакпулиҳои давлатие, ки дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт мешаванд;

2) ҳама намудҳои ҷубронпулии бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардидаи вобаста ба:

- товони зарари маъюбӣ дар натиҷаи ҳодисаи нохуш дар истеҳсолот ё бемории касбӣ;

- ҷуброни маблағи пардохтшуда барои манзили зист, хизматрасонии коммуналӣ ва сўзишворӣ;

- пардохти маблағи арзиши таъминоти озуқа ва молҳо;

- ҷубронпулии аз кор озод намудан ё рухсатии меҳнатии истифоданашуда;

- пардохти маблағи арзиши либоси махсус ва пойафзоли корӣ;

- маблағи ёрии моддӣ ва дигар пардохтҳои яквақтаина;

- хароҷоти сафари хизматӣ;

- хароҷоти дигаре, ки ба иҷрои вазифаи асосии корманд вобаста намебошад.

**Моддаи 12. Тарифҳои саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ**

1. Корфармоёне, ки барои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ шартнома мебанданд, ба муассисаи суғурта саҳмҳои суғуртавиро барои шахсони дар сархатҳои якум, дуюм ва сеюми қисми 1 моддаи 5 Қонуни мазкур номбаршуда ба андозаи 5 фоиз аз фонди музди меҳнати воҳиди сохтории дорои ҷойҳои шароити вазнин ва зарарнок, барои кормандони дигари дар қисми 1 моддаи 5 ҳамин Қонун – 2,5 фоиз аз фонди музди меҳнат пардохт менамоянд. (ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)

2. Маблағи ҳисобгардидаи саҳми суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ барои ҳар як корманди дар қисми 1 моддаи 5 Қонуни мазкур нишондодашуда наметавонад аз 1 фоизи андозаи бист нишондиҳанда барои ҳисобҳо кам бошад.

    **Моддаи 13. Давраи ҳисоббаробаркунӣ**

Давраи ҳисоббаробаркунии саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ моҳи сипаришуда мебошад. Саҳмҳо дар як вақт бо пардохти музди меҳнат ва андози иҷтимоӣ ҳисоб ва пардохт карда мешаванд. (ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)

**Моддаи 14. Тартиби ҳисоби саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ва мўҳлати пардохти онҳо**

1. Саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ҳар моҳ то санаи 10-уми моҳи навбатии пас аз анҷоми давраи ҳисоббаробаркунӣ аз рўи заминаи саҳмбандии суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ва тарифҳои дар моддаи 12 Қонуни мазкур пешбинишуда пардохт карда мешаванд.

2. Пардохткунандагони саҳмҳо ба муассисаи суғурта на дертар **аз санаи 15-уми моҳи** баъди давраи ҳисоббаробаркунии сипаришуда **ҳисобот оид ба пардохти** саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбиро пешниҳод менамоянд. (ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)

**Моддаи 15. Назорат аз рўи саҳмбандӣ ва пардохти саҳмҳои суғуртаи**

**ҳатмии нафақавии касбӣ**

Назорати саҳмбандӣ ва пардохти саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ба зиммаи мақомоти ваколатдори давлатӣ оид ба суғуртаи ҳатмии нафақавӣ буда, онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

**Моддаи 16. Пардохтҳо аз ҳисоби маблағи суғуртаи ҳатмии**

**нафақавии касбӣ**

1. Нафақаи шахсоне, ки корхонаҳои шароити корашон махсус ва корфармо, ки мувофиқи Қонуни мазкур ба муассисаи суғурта саҳмҳоро барояшон пардохт намудааст, аз ҳисоби маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ пардохта мешавад.

2. Агар шахси суғурташуда барои таъини пардохтҳо аз ҳисоби маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ муроҷиат накунад ё маблағи нафақавии андўхта дар мўҳлати бо моддаи 20 Қонуни мазкур муқарраршуда ба шахсони дар моддаи 17 Қонуни мазкур зикргардида дода нашавад, маблағи дар қисми касбии суратҳисоби инфиродӣ ба ҳисоб гирифташуда ба захираи буҷети муассисаи суғурта гузаронидашуда, суратҳисоб бо тартиби муқарраргардида пўшида мешавад.

3. Шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат мекунанд, ба гирифтани пардохтпулиҳо аз ҳисоби маблағи суғуртаи нафақавии касбӣ дар асосҳои умумии барои шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида ҳуқуқ доранд, ба шарте, ки

санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон тартиби дигареро пешбинӣ накарда бошанд.

**Моддаи 17. Додани маблағи андўхтҳои нафақавӣ мавриди фавти**

**шахси суғурташуда**

1. Мавриди шахси суғурташуда маблағи андўхти нафақавии дар қисми касбии суратҳисоби инфиродии ў ба ҳисоб гирифташуда дар мўҳлати муқаррарнамудаи моддаи 23 Қонуни мазкур ба ворисони ў дода мешавад.

2. Дар сурати набудани ворисон маблағи андўхти нафақавии дар қисми касбии суратҳисоби инфиродӣ ба ҳисоб гирифташуда тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

**Моддаи 18. Ҷуброни хароҷоти фаъолияти** **муассисаи суғурта**

1. Хароҷоти фаъолияти муассисаи суғурта аз ҳисоби даромади сармоягузории маблағи нафақавӣ ҷуброн карда мешавад.

2. Ҳадди ниҳоии андозаи хароҷоти зикршударо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд, вале он наметавонад аз 15 фоизи даромади сармоягузории маблағи андўхти нафақавӣ зиёд бошад.

**Моддаи 19. Истифодаи маблағи андўхти нафақавӣ**

Маблағи андўхти нафақавӣ танҳо барои мақсадҳои пешбининамудаи моддаҳои 16 - 18 ва 26 Қонуни мазкур харҷ карда мешавад.

**БОБИ 4. ҲУҚУҚ ВА ЎҲДАДОРИҲОИ СУБЪЕКТҲОИ СУҒУРТАИ ҲАТМИИ НАФАҚАВИИ КАСБӢ**

**Моддаи 20. Ҳуқуқ ва ўҳдадориҳои шахси суғурташуда**

1. Шахси суғурташуда ҳуқуқ дорад:

- аз суғуртакунанда дар бораи саҳмҳои пардохтшуда барои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ва дигар маълумоти ба муассисаи суғурта пешниҳодшударо талаб намояд;

- дар бораи дастрасии маълумот оид ба вазъи ҷории қисми касбии суратҳисоби инфиродиаш ба муассисаи суғурта муроҷиат намояд;

- барои таъини нафақа аз ҳисоби маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ дар шакли нафақаи касбӣ дар давоми на дертар аз панҷ сол баъди расидан ба **синни муқарраргардидаи** нафақавӣ муроҷиат намояд; **(ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)**

- дар сурати риоя нагардидани ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии худ бо шикоят аз рўи фаъолияти суғуртакунанда ба муассисаи суғурта муроҷиат намояд. Дар сурати ба чораҳои андешидаи ин мақомот розӣ набудани шахси суғурташуда ў метавонад ба суд муроҷиат намояд.

2. Шахси суғурташудае, ки ба ў нафақаи касбӣ таъин карда шудааст, ўҳдадор аст дар бораи ҳолатҳое, ки ба пардохти маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ таъсир мерасонанд, дар мўҳлати на дертар аз як моҳи пас аз воқеъ шудани ҷунин ҳолат ба муассисаи суғурта хабар диҳад.

**Моддаи 21. Ҳуқуқ ва ўҳдадориҳои суғуртакунанда**

1. Суғуртакунанда ҳуқуқ дорад аз муассисаи суғурта дар бораи саҳмҳои воридшудаи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ва собиқаи касбии шахси суғурташуда маълумот талаб намояд.

2. Суғуртакунанда ўҳдадор аст:

- бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ шароити меҳнатро дар ҷойҳои корӣ арзёбӣ намояд;

- бо тартиби муқарраршуда номгўйи ҷойҳои кории шароиташ махсусро тасдиқ намояд;

- саҳмпулиҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбиро сари вақт ва тибқи муқаррароти Қонуни мазкур пардохт намояд;

- дар бораи шахсони суғурташуда ба муассисаи суғурта барои баҳисобгирии қисми касбии суратҳисоби инфиродӣ маълумоти зарурӣ пешниҳод намояд;

- ба шахси суғурташуда дар бораи саҳмпулиҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбии ҳисобкарда ва пардохтшуда, инчунин дар бораи собиқаи касбӣ маълумот пешниҳод намояд;

- дар сурати пеш омадани ҳолатҳое, ки ба ҳуқуқи шахси суғурташуда барои гирифтани нафақаи касбии пеш аз мўҳлат (пардохти он) таъсир мерасонанд, дар мўҳлати на дертар аз як моҳи пас аз вуқўъ омадани ҷунин ҳолатҳо ба муассисаи суғурта хабар диҳад.

**Моддаи 22. Вазифаҳои муассисаи суғурта**

Муассисаи суғурта вазифадор аст:

**- ҷамъоварӣ ва баҳисобгирии саҳмҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбиро таъмин намояд;**

- индексатсияи маблағҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбии шахсони суғурташударо, ки дар қисми касбии суратҳисоби инфиродӣ ба ҳисоб гирифта шудаанд, бо назардошти даромадҳо аз ҷобаҷогузории онҳо таъмин намояд;

- ба шахсони суғурташуда дар бораи вазъи кунунии қисми касбии суратҳисоби инфиродии онҳо ва ба суғуртакунанда оид ба саҳмпулиҳои воридшудаи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ, инчунин собиқаи касбии шахсони суғурташуда маълумот пешниҳод намояд;

- тартиб ва шартҳои ташаккулёбӣ, нигоҳдорӣ, ҷобаҷогузорӣ ва сармоякунонии маблағҳоеро, ки аз ҷониби суғуртакунандагон барои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ пардохт гардидаанд, муайян намояд;

**- устувории молиявӣ ва тавозуни низоми суғуртаи ҳатмии нафақавии касбиро таъмин намояд;**

- назорати риояи қонунгузории низоми суғуртаи ҳатмии нафақавии касбиро дар корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар таъмин намуда, барои риоя нагардидани талаботи қонунгузорӣ, шарт ва муҳлатҳои шартномаҳои байни муассисаи суғурта ва **суғуртакунандагон басташуда дар доираи ваколатҳои худ чораҳои зарурӣ андешад;**

- ҷойгиркунонии даромадноки маблағҳои суғуртаи ҳатмии нафақавии касбиро дар коғазҳои қиматнок ва депозитҳои бонкӣ таъмин намояд; (ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)

- маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбиро танҳо барои мақсадҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ истифода барад;

- маблағи нафақаҳои касбиро ҳисоб, таъин ва пардохт намояд;

- дигар талаботҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии дар асоси он қабулгардидаро риоя намояд.

**Моддаи 23. Қисми касбии суратҳисоби инфиродии шахси суғурташуда**

1. Бо мақсади таъмини баҳисобгирии пурраву саривақтӣ ва иҷрои ўҳдадориҳои шахсони суғурташуда пешбурди қисми касбии таркиби суратҳисоби инфиродӣ аз ҷониби муассисаи суғурта амалӣ карда мешавад.

2. Тартиби пешбурди суратҳисоби инфиродӣ дар бораи баҳисобгирии инфиродӣ дар низоми суғуртаи давлатии нафақавӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешавад.

3. Даромади сармоягузорӣ дар суратҳисоби инфиродӣ на камтар аз як маротиба дар як сол ва на дертар аз 30 марти соли ояндаи пас аз соли ҳисоботӣ инъикос карда мешавад, ба шарте, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигареро пешбинӣ накарда бошад.

4. Дар сурати қатъ кардани шартномаи меҳнатӣ, инчунин дар сурати мавҷудияти дигар асосҳои қонунӣ барои қатъ ё манъ кардани вазифаҳои корфармо оид ба пардохти саҳмпулии суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ, суратҳисоби инфиродии шахси суғурташуда то иҷрои ўҳдадориҳои ба зимма гузоштаи шахси суғурташуда ё гузаштани мўҳлати пешбининамудаи муроҷиат тибқи Қонуни мазкур кушода нигоҳ дошта мешавад.

5. Дар сурати аз ҷониби ворисони (вориси) шахси суғурташудаи фавтида пешниҳод намудани васиятнома ё шаҳодатномаи ҳуқуқи меросгирӣ муассисаи суғурта вазифадор аст, ки дар давоми 10 рўз маблағи нафақавии дар қисми касбии суратҳисоби инфиродии шахси суғурташуда андўхтаро ба суратҳисобҳои бонкии ворисон (ворис) гузаронад ва суратҳисоби ўро бандад.

**Моддаи 24. Ҳисоб намудани даромади нигоҳдории маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ**

1. Даромади нигоҳдории маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ ҳар сол аз ҷониби муассисаи суғурта ҳисоб карда мешавад.

2. Маблағи андўхтҳои нафақавие, ки аз ҷониби шахсони суғурташуда ё шахсони ваколатдори онҳо талаб карда нашудаанд, ба қисми даромади нигоҳдории маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбии муассисаи суғурта ворид карда мешавад.

**Моддаи 25. Ҳифзи маълумоти фардии шахсони суғурташуда**

1. Маълумоти фардии шахсони суғурташуда, ки ташкилотҳои корфармо ва муассисаи суғурта медиҳанд, инчунин дигар маълумоти дар қисми касбии суратҳисоби инфиродӣ мавҷуда иттилооти пинҳонӣ ба ҳисоб мераванд. Мазмун ва ҳаҷми маълумоти фардии додашаванда, нигоҳдошташаванда ва коркардшаванда набояд аз доираи талаботи Қонуни мазкур ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи баҳисобгирии инфиродии низоми суғуртаи нафақавӣ берун барояд. Маълумоти фардӣ ба иттилои шахси сеюм, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, расонида намешавад.

2. Ба маълумоти фардии ташкилоти корфармо ва муассисаи суғурта танҳо шахсони махсуси ваколатдор дастрасӣ доранд. Дар ин маврид шахсони мазкур танҳо ба маълумоте дастрасӣ доранд, ки барои иҷрои вазифаҳои мушаххаси онҳо зарур аст.

3. Роҳбарон, шахсони мансабдор ва кормандони ташкилотҳои корфармо ва муассисаи суғурта, ки мутобиқи Қонуни мазкур дар ҷамъоварӣ, нигоҳдорӣ, ирсол ва истифодаи маълумоти дорои хусусияти махфӣ, ки ба ҷараёни ташаккул ва сармоягузории андўхтҳои нафақавӣ, инчунин маълумоти қисми касбии суратҳисоби инфиродии шахси суғурташуда иштирок менамоянд, вазифадоранд иҷрои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар бораи иттилооти дастрасиаш маҳдуд таъмин намоянд.

**БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

           Моддаи 26. Таъин ва пардохти нафақаҳои меҳнатӣ ба шахсони суғурташудае, ки то ҷорӣ намудани суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ дар корхонаҳои шароити меҳнаташон махсус кор кардаанд

1. Ба шахсони суғурташудае, ки то ҷорӣ намудани пардохти нафақа аз ҳисоби маблағи суғуртаи ҳатмии нафақавии касбӣ тибқи муқаррароти моддаи 16 Қонуни мазкур дар корхонаҳои шароити меҳнаташон махсус кор кардаанд ва ба нафақаи касбии пеш аз мўҳлат ҳуқуқ надоранд, нафақаи меҳнатии имтиёзнок аз рўи синну сол барои иҷрои корҳои шароиташон махсус ё нафақаи меҳнатӣ барои хизмати дарозмуддат тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин ва пардохт карда мешавад.

2. Мавриди муайян намудани ҳуқуқи шахси суғурташуда ба чунин намуди нафақаи меҳнатӣ ба сифати илова ба собиқаи махсусе, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ менамояд, собиқаи касбии дахлдори мувофиқ ба инобат гирифта мешавад. Дар ин маврид нафақаи меҳнатӣ бо розигии шахси суғурташуда барои гузаронидани маблағи нафақавии андўхтаи қисми касбии суратҳисоби инфиродии ў бо мақсади ҷуброни хароҷоти вобаста ба маблағгузории нафақаи меҳнатӣ дар давраи то расидан ба **синни муқарраргардидаи** нафақавӣ таъин ва пардохт карда мешавад.

3. Тартиби гузаронидани маблағи андўхтҳои нафақавиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд. **(ҚҶТ аз 23.12.2021с. №1841)**

**Моддаи 27. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 28. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

1. Қонуни мазкур ба истиснои моддаҳои 16, 17 ва қисми 2 моддаи 26 аз 1 январи соли 2013 мавриди амал қарор дода шавад.

2. Моддаҳои 16, 17 ва қисми 2 моддаи 26 Қонуни мазкур аз 1 январи соли 2017 мавриди амал қарор дода шаванд.

Президенти
   Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                   Эмомалӣ Раҳмон

**Ш. Душанбе 26 декабри соли 2011, №790**
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	790	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ СУҒУРТАИ ҲАТМИИ НАФАҚАВИИ КАСБӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	26.12.2011	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

Қ**ОНУНИ**

ҶУМҲ**УРИИ** ТОҶ**ИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ НУСХАИ ҲАТМИИ** ҲУҶҶАТҲО

(А**хбори маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2011, №12, мод. 856;)**

Қонуни мазкур тартиби ташаккули нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳоро, ҳамчун манбаи захиравии мукаммалсозии фонди миллии китобхонавӣ ва иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намуда, муносибатҳои ҷамъиятиро оид ба таъмини нигоҳдории нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо ва истифодаи ҷамъиятии онҳо, инчунин мӯҳлат ва тартиби дастрас гардонидани нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳоро ба танзим медарорад.

**Боби 1. Муқаррароти умумӣ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- **нусха** - намунаи ҳуҷҷати интишоргардида, ки бо нусхаи асл баробар аст;

**- ҳуҷҷат** - ашёи моддӣ, ки дар он иттилоот дар шакли матн, сабти овоз ва тасвир зикр гардидааст ва бо мақсади нигоҳдорӣ ва истифодаи ҷамъиятӣ пешниҳод карда мешавад;

- **нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо** - нусхаи намудҳои гуногуни ҳуҷҷатҳои интишоргардида, ки аз тарафи истеҳсолкунандагони онҳо ба гирандагони ҳуҷҷатҳо ройгон дастрас гардонида мешавад;

- **нусхаи ҳатмии пулакии ҳуҷҷатҳо** - нусхаи намудҳои гуногуни ҳуҷҷатҳои дорои хусусияти ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ, ки аз тарафи истеҳсолкунандагони онҳо ба гирандагони ҳуҷҷатҳо пулакӣ дастрас гардонида мешавад;

- **нусхаи ҳатмии ройгони ҳуҷҷатҳо** - нусхаи намудҳои гуногуни ҳуҷҷатҳои дорои хусусияти ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ, ки дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон ва берун аз он бо фармоиши мақомоти давлатӣ, корхонаҳо, муассисаҳо, дигар ташкилотҳо ва шахсони воқеӣ барои паҳнкунии ҷамъиятӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин нусхаҳои намудҳои гуногуни ҳуҷҷатҳо, ки бо фармоиши ғайрирезидентҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истеҳсол шудаанд ва аз тарафи истеҳсолкунандагони онҳо ба гирандагони ҳуҷҷатҳо ба таври ройгон дастрас гардонида мешаванд;

- низ**оми нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо** -тартиби муқарраршудаи қабул, нигоҳдорӣ ва истифодаи ҳамаи намудҳои нусхаҳои ҳатмии ҳуҷҷатҳо;

- **истеҳсолкунандагони ҳуҷҷатҳо** - шахсони воқеӣ ё ҳуқуқӣ, новобаста аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, ки чоп, интишор, барориш ва дастрас гардонидани нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳоро амалӣ ва таъмин менамоянд;

- **гирандагони ҳуҷҷатҳо** - мақомот ва ташкилотҳои давлатие, ки барои қабул, нигоҳдорӣ ва ташкили истифодаи ҷамъиятии нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо ваколатдор гардидаанд;

- **фонди миллии китобхонавӣ ва иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон** - маҷмӯи намудҳои нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо, ки дар асоси нусхаҳои ҳатмии ҳуҷҷатҳо ҷамъ оварда, тибқи Қонуни мазкур барои нигоҳдории доимӣ ва истифодаи ҷамъиятӣ пешбинӣ шудааст.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

**Моддаи 3. Доираи амали Қонуни мазкур**

1. Қонуни мазкур нисбат ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, ки дар истеҳсол ва дастрас гардонидани нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо иштирок менамоянд, татбиқ карда мешавад.

2. Фаъолияти муассисаҳои бойгонӣ оид ба ташаккул, баҳисобгирӣ, нигоҳдорӣ ва истифодаи ҷамъиятии ҳуҷҷатҳои бойгонӣ, ки ба Хазинаи бойгонии миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мансубанд, мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Хазинаи бойгонии миллӣ ва муассисаҳои бойгонӣ" ба танзим дароварда мешавад.

3. Қонуни мазкур нисбат ба ҳуҷҷатҳои дорои сирри давлатӣ, хизматӣ ва дигар сирре, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифз карда мешавад, инчунин нисбат ба ҳуҷҷатҳое, ки дар як нусха таҳия гардидаанд, ҳуҷҷатҳои асосии электроние, ки танҳо дар низоми шабакавӣ паҳн карда мешаванд, ҳуҷҷатҳои идоравӣ ва техникӣ (намунаҳо, дастурамалҳо, маҳсулоти варақавӣ, китобҳои баҳисобгирӣ ва ҳуҷҷатҳои ҳисоботӣ) татбиқ намегардад.

**Моддаи 4. Мақсади ташкили низоми нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо**

Мақсади ташкили низоми нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо ин аст;

- пуррагардонии фонди миллии китобхонавӣ ва иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- амалӣ намудани бақайдгирии давлатии нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо;

- ташкили нигоҳдории доимии нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо дар фонди миллии китобхонавӣ ва иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- истифодаи нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо барои хизматрасонии иттилоотиву библиографӣ ва китобхонавии истифодабарандагон;

- бақайдгирии давлатии (библиографӣ ва омории) ҳуҷҷатҳои ватанӣ, омода намудани иттилооти давлатии библиографӣ (ҷорӣ ва тарҷеӣ) ва оморӣ;

-таҳия ва нашри каталогҳои маҷмӯӣ;

-иттилоотонии ҷомеа аз ҳамаи намудҳои нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо;

- ташаккул додани маҷмӯи нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳои маҳаллӣ;

- амалӣ намудани мубодила бо фондҳои миллии китобхонавӣ ва иттилоотии кишварҳои дигар.

**Моддаи 5. Намудҳои нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо**

1. Ба намудҳои нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо инҳо дохил мешаванд:

-нашрия -маҳсулоти нашрӣ (матн, нота, харита, тасвир), ки таҳти таҳриру тасҳеҳ қарор гирифта, аз ҷиҳати полиграфӣ мустақилона оро дода шуда, дорои маълумоти барориш мебошад;

- нашрия барои нобиноён -нашрияе, ки бо ҳарфҳои барҷастаю нуқтавӣ тибқи низоми Брайл ва "китобҳои гӯё" нашр шудааст;

- ҳуҷҷатҳои расмӣ - маҳсулоти нашрие, ки аз номи мақомоти қонунгузор, иҷроия ва судӣ чоп шуда, дорои хусусиятҳои қонунгузорӣ, меъёрӣ, дастурдиҳӣ ё иттилоотӣ мебошад;

- маҳсулоти аудиовизуалӣ -филмҳо, видео ва ҳуҷҷатҳои тасвирию овозӣ;

- ҳуҷҷатҳои нашрнашуда -натиҷаи фаъолияти илмиву тадқиқотӣ ва таҷрибавию конструкторӣ (рисолаҳо, ҳисоботҳо доир ба корҳои илмиву тадқиқотӣ ва таҷрибавию конструкторӣ, корҳои илмии барои нигоҳдорӣ супоридашаванда, алгоритмҳо ва барномаҳо);

- нашрияҳои электронӣ - ҳуҷҷатҳое, ки дар онҳо иттилоот дар шакли электронию рақамӣ зикр шудааст ва мавриди таҳриру тасҳеҳ қарор гирифта, маълумоти барориш дорад, интишор мегардад ва дар ҳомили мошинӣ паҳн карда мешавад, инчунин дорои барномаҳо барои мошинҳои электронии ҳисоббарор ва манбаи маълумот мебошад.

2. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот бо назардошти эҳтиёҷоти худ метавонанд намудҳои ҳуҷҷатҳоеро, ки ба таркиби нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳои маҳаллӣ дохиланд, муайян намоянд.

**Боби 2. Истеҳсолкунандагони ҳуҷҷатҳо**

**Моддаи 6. Истеҳсолкунандагони ҳуҷҷатҳо**

Ба истеҳсолкунандагони ҳуҷҷатҳо дохил мешаванд:

- ташкилотҳои полиграфӣ;

- муассисаву ташкилотҳои телевизион ва радио;

- киностудияҳо, ташкилотҳои видео ва кинематографӣ;

-муассисаву ташкилотҳои илмию тадқиқотӣ ва таҳсилоти олӣ;

- муассисаву ташкилотҳои лоиҳакашӣ ва конструкторӣ;

- дигар ташкилотҳои истеҳсолкунандаи намудҳои гуногуни ҳуҷҷатҳо.

**Моддаи 7. Ҳуқуқуқҳои истеҳсолкунандагони ҳуҷҷатҳо**

Истеҳсолкунандагони ҳуҷҷатҳо ҳуқуқ доранд:

- ба интишори ройгони иттилооти библиографӣ дар нашрияҳои библиографии давлатӣ, феҳристкунонии мутамарказ ва нашрияҳои таблиғотӣ;

- ба нигоҳдории доимии ҳамаи намудҳои ҳуҷҷатҳои аз ҷониби онҳо истеҳсолшуда дар фондҳои миллии китобхонавӣ ва иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси Қонуни мазкур;

- ба ворид намудани иттилооти библиографӣ ба манбаи автоматикунонидашудаи маълумоти ватанӣ ва байналмилалӣ;

- ба ройгон дастрас намудани маълумоти фактографӣ ва оморие, ки ба маҳсулоти онҳо дахл дорад.

**Моддаи 8. Ӯҳдадориҳои истеҳсолкунандагони ҳуҷҷатҳо**

Истеҳсолкунандагони ҳуҷҷатҳо ӯҳдадоранд:

- нусхаи ҳатмии ройгони ҳуҷҷатҳоро ба гирандагони ҳуҷҷатҳо ройгон дастрас намоянд;

- хароҷоти таҳия, нашр ва ирсоли нусхаи ҳатмии ройгони ҳуҷҷатҳоро ба арзиши аслии ҳуҷҷатҳое, ки ба таркиби нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо дохиланд, илова намоянд;

- нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳои нуқсондорро ба дархости гирандагони ҳуҷҷатҳо дар муддати як моҳ иваз намоянд.

**Моддаи 9. Дастрас гардонидани нусхаи ҳатмии ройгони ҳуҷҷатҳо**

1. Истеҳсолкунандагон ба гирандагони ҳуҷҷатҳо се нусхаи ҳатмии ройгони ҳуҷҷатҳоро дар мӯҳлати 10 рӯзи пас аз интишори теъдоди нашри аввалин ва нашрияҳоро дар рӯзи интишори ҳар як шумора ирсол менамоянд.

2. Нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо метавонад аз ҳуҷҷатҳои омехта ва ҳуҷҷатҳои дорои чунин иттилооте иборат бошад, ки дар манбаъҳои гуногуни иттилоот ба қайд гирифта шудааст.

3. Нусхаи ҳатмии иборат аз ҳуҷҷатҳои омехта ба гирандагони ҳуҷҷатҳо дар бастаи ягона дастрас карда мешавад.

4. Номгӯи гирандагони нусхаи ҳатмии ройгони ҳуҷҷатҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

**Моддаи 10. Дастрас гардонидани нусхаи ҳатмии пулакии ҳуҷҷатҳо**

Дастрас гардонидани нусхаи ҳатмии пулакии ҳуҷҷатҳо дар асоси шартномаи байни истеҳсолкунанда ва гиранда амалӣ карда мешавад.

**Моддаи 11. Ирсоли нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо тавассути почта**

Ирсоли нусхаи ҳатмии ройгони ҳуҷҷатҳо дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон ва берун аз ҳудуди он тавассути почта бо тахфифи панҷоҳ дарсади тарифи барои ташкилотҳои буҷетӣ муқарраргардида анҷом дода мешавад.

**Моддаи 12. Нусхабардории нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо**

1. Нусхабардории нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо бо мақсади хизматрасонии китобхонавӣ ва иттилоотӣ ба шаҳрвандон, корхонаҳо, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Мақомот ва ташкилотҳои давлатие, ки барои нигоҳдории доимӣ бо мақсади истифодаи ҷамъиятии нусхаи ҳатмии ройгони ҳуҷҷатҳои нашрнашуда ва маҳсулоти аудиовизуалӣ масъуланд, нусхабардории пулакии онҳоро тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи дархости китобхонаҳо, мақомоти иттилоотии илмиву техникӣ, корхонаҳо, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳо таъмин менамоянд.

3. Нусхабардории нусхаи ҳатмии ройгони нашрияҳои электронӣ, ҳамчунин барномаҳо барои мошинҳои электронии ҳисоббарор ва манбаи маълумоте, ки ба таркиби онҳо дохиланд ё нашрияи мустақил мебошанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

**Моддаи 13. Маълумотдиҳӣ дар бораи нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо**

Гирандагони ҳуҷҷатҳо вобаста аз намуди нусхаи ҳатмии ройгони ҳуҷҷатҳои дастрасшаванда тибқи дархости мақомоти давлатӣ, корхонаҳо, муассисаҳо, дигар ташкилотҳо ва шахсони воқеии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо маълумот пешниҳод менамоянд.

**Боби 3. Муқаррароти хотимавӣ**

**Моддаи 14. Дастрас гардонидани нусхаи ҳатмии нашрияҳои ватанӣ ба кишварҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил**

Бо мақсади нигоҳдорӣ ва рушди фазои ягонаи иттилоотии кишварҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил дастрас гардонидани нусхаи ҳатмии нашрияҳои ватанӣ ба фондҳои миллии китобхонавӣ ва иттилоотии ин кишварҳо тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, амалӣ карда мешавад.

**Моддаи 15. Назорати дастрас гардонидани нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо**

1. Назорати ба гирандагони ҳуҷҷатҳо дастрас гардонидани нусхаи ҳатмии ройгони ҳуҷҷатҳо аз тарафи мақомоту ташкилотҳои ваколатдор амалӣ карда мешавад.

2. Дар ҳолати дастрас нагардидани нусхаи ҳатмии ҳуҷҷатҳо гирандаи ҳуҷҷатҳо ӯҳдадор аст, ки дар ин хусус ба мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фарҳанг хабар диҳад.

**Моддаи 16. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 17. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

***Президенти***

***Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН***

***ш. Душанбе,***

***26 декабри соли 2011,***

***№ 792***

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	792	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ НУСХАИ ҲАТМИИ ҲУҶҶАТҲО	Маҷлиси Олии ҶТ	26.12.2011	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

Қ**ОНУНИ**

ҶУМҲ**УРИИ** ТОҶ**ИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ КОНСЕССИЯҲ**О

(А**хбори маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2011, №12, мод. 847;)**

Қонуни мазкур муносибатҳои вобаста ба консессияро танзим намуда, салоҳияти мақомоти давлатӣ, шарт ва тартиби ба консессия додани объектҳо, ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои консессиядор, иҷро ва мӯҳлати шартномаи консессия, инчунин кафолати дастгирии фаъолияти консессиониро муайян менамояд.

**Боби 1. Муқаррароти умумӣ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- **консессия (иҷозат, гузашт)** - (минбаъд - консессия) дар асоси шартномаи консессия бо пешниҳоди ҳуқуқи истифодабарии самараноки муваққатӣ ба консессиядор супоридани объектҳои моликияти давлатӣ, аз ҷумла: замин, сарватҳои зеризаминӣ, об, фазои ҳаво, олами набототу ҳайвонот, дигар моликияти давлатӣ ва боигарии табиӣ, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, инчунин ҳуқуқи бунёди (сохтмони) иншооти нав аз ҳисоби консессиядор бо шарти дар оянда баргардонидани онҳо ба давлат;

- **шартномаи консессионӣ -** шартномае, ки байни конседент ва консессиядор баста шуда, дар он ҳуқуқ, ӯҳдадорӣ ва масъулияти тарафҳо, инчунин шартҳои амалишавии консессия муайян карда мешаванд;

**- конседент** - Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз номи он Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ баромад намуда, метавонанд фаъолияташонро тавассути мақомоти дахлдори давлатӣ амалӣ намоянд;

**- консессиядор** - шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ба истиснои ташкилоту муассисаҳои давлатӣ, ки ҳуқуқи консессияро тибқи шартномаи консессионӣ соҳиб шудаанд;

- **объектҳои консессионӣ -** объектҳои моликияти давлатӣ ва иншоотҳое, ки дар натиҷаи иҷрои шартҳои шартномаи консессия пайдо мешаванд;

- **мақомоти консессионӣ** - мақомоти давлатии аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ё мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ваколатдоршуда, ки ба онҳо бо тартиби муайянгардида ҳуқуқи ҳалли масъалаҳои консессия дода шудааст.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи консессияҳо**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи консессияҳо ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин аз санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон иборат мебошад.

**Моддаи 3. Принсипҳои фаъолияти** **консессионӣ**

Фаъолияти консессионӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо назардошти манфиатҳои миллӣ дар асоси принсипҳои зерин сурат мегирад:

- қонуният;

- фоидаи тарафҳо;

- дар асоси озмун интихоб кардани консессиядор;

- дахолат накардан ба фаъолияти хоҷагидории консессиядор, ки дар доираи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад;

- риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодабарӣ ва ҳифзи табиат, қаъри замин, об, ҳавзаи дарёҳо ва кӯлҳо, бехатарии экологӣ ва санитарию гигиенӣ, суғурта, таъминоти иҷтимоӣ ва ҳифзи меҳнат;

- фаъолияти озод ва шаффофи конседент ва консессиядор ҳангоми татбиқи шартномаи консессионӣ;

- таъмини истеҳсоли маҳсулоти аз ҷиҳати экологӣ бехатар, ки ба стандартҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқ аст, агар санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон тартиби дигареро пешбинӣ накарда бошанд.

**Моддаи 4. Муносибатҳои моликият ҳангоми фаъолияти консессионӣ**

1. Ба консессия супоридани объекти моликияти давлатӣ маънои ба консессиядор додани ҳуқуқи ихтиёрдории объект ва ё ҳуқуқи бемӯҳлати иҷро намудани вазифаҳои муайяни давлатиро надорад.

2. Фоидаи холис, ки консессиядор дар натиҷаи фаъолияти консессионӣ мегирад, дар ҳаҷми муайянкардаи шартномаи консессия (дар шакли моликият ё маблағ) моликияти ӯ мебошад.

3. Ҷумҳурии Тоҷикистон барои харидорӣ намудани маҳсулоти истеҳсолнамудаи консессиядор ҳуқуқи бартариятнок дорад.

**Боби 2. Идоракунии муносибатҳои соҳаиконсессионӣ ва салоҳияти мақомоти давлатӣ**

**Моддаи 5. Идоракунии давлатӣ дар соҳаи муносибатҳои консессионӣ**

Идоракунии давлатӣ дар соҳаи муносибатҳои консессионӣ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти консессионӣ амалӣ карда мешавад.

**Моддаи 6. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи муносибатҳои консессионӣ мансуб аст:

- муайян намудани мақомоти консессионӣ;

- таҳияи барномаҳо оид ба самтҳои афзалиятноки фаъолияти консессионӣ;

- муқаррар намудани тартиби экспертизаи давлатии лоиҳа ва барномаҳои консессионӣ;

- муқаррар намудани тартиби бақайдгирии шартномаҳои консессионӣ ва ташкили назорати иҷрои онҳо;

- муайян намудани номгӯи объектҳое, ки ба консессия дода намешаванд ва ё ба консессия додани онҳо маҳдуд карда шудааст;

- бастани шартномаҳои консессионӣ тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- ҳалли дигар масъалаҳои соҳаи муносибатҳои консессионӣ дар доираи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**Моддаи 7. Ваколати мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ**

Ваколати мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи муносибатҳои консессионӣ аз инҳо иборат аст:

- тавсиф намудани объектҳои консессионие, ки ба сармоягузорон пешниҳод мегарданд;

- ташкил ва гузаронидани озмун аз рӯи объектҳое, ки дар ихтиёри онҳо қарор доранд;

- бастани шартномаҳои консессионӣ аз рӯи объектҳои консессионие, ки дар ихтиёри онҳо мебошанд;

- ҳалли дигар масъалаҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**Моддаи 8. Ваколати мақомоти консессионӣ**

Ваколати мақомоти консессионӣ дар соҳаи муносибатҳои консессионӣ аз инҳо иборат аст:

- ташкил ва гузаронидани озмунҳои консессионӣ;

- назорат ва риояи шартҳои шартномаҳои консессионӣ;

- таҳияи пешниҳодҳои консессионӣ;

- тартиб додани номгӯи объектҳои консессионӣ;

- пешбурди Феҳристи ягонаи давлатии шартномаҳои консессионӣ;

- иҷрои дигар ваколатҳое, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудаанд.

**Боби 3. Тартиб ва шартҳои ба консессия додани объектҳо**

**Моддаи 9. Таҳияи пешниҳодҳои консессионӣ**

Пешниҳодҳои консессионӣ бо назардошти аҳамият ва зарурати иқтисодии объектҳои консессионӣ барои Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби мақомоти консессионӣ таҳия карда мешаванд. Дар пешниҳодҳо навъи фаъолият муайян карда мешавад ва он феҳристи молу мулки таҳвилшавандаро дар бар мегирад.

**Моддаи 10. Тартиби ба консессия додани объектҳо**

1. Объектҳо дар асоси озмун ба консессия дода мешаванд. Дар мавридҳои истисноӣ бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон объектҳо дар асоси гуфтушуниди мустақими байни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сармоягузорони эътимоднок ба консессия дода мешаванд.

2. Объектҳо бе озмун танҳо дар мавриди таъмини амнияти давлатӣ, манфиатҳои мудофиавии кишвар ва ё агар барои иштирок дар озмун дархости ягона ворид шуда бошад, ба консессия дода мешаванд.

3. Тартиб ва шартҳои гузаронидани озмун дар хусуси ба консессия пешниҳод намудани объектро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад.

**Моддаи 11. Ба имзо расонидани шартномаи консессионӣ**

1. Шартномаи консессионӣ байни конседент ва консессиядор дар шакли хаттӣ ба имзо расонида мешавад.

2. Шартномаи консессионӣ масъалаҳои зайлро дар бар мегирад:

- мавзӯи шартнома;

- объектҳои консессионӣ, аз ҷумла ҳудуди қитъаҳои замин ва сарватҳои зеризаминӣ, фазои обу ҳаво;

- мӯҳлати эътибори шартномаи консессия ва оғози корҳо;

- ҳуқуқу ӯҳдадориҳои тарафҳо;

- ҳаҷм ва тартиби пардохтҳои консессионӣ;

- пардохти андозҳои муқарраршуда ва дигар пардохтҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- ҳаҷми сармоягузории ҳарсола ва мӯҳлати ҷудо намудани маблағҳо, инчунин ҳаҷми маҳсулот мувофиқи бизнес - нақша;

- талабот оид ба ҳифзи муҳити зист, бехатарии фаъолият ва ҳифзи қаъри замин;

- ҳуқуқи тарафҳо барои дастрас намудани маълумот доир ба фаъолияти консессионӣ;

- шартҳои ҷалби кормандони кироя, таълим, суғурта ва ҳифзи иҷтимоии онҳо тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- тартиб, шароит ва мӯҳлати баргардонидани объекти фаъолияти консессионӣ;
- оқибатҳои ҳуқуқӣ, иқтисодӣ ва ташкилӣ дар сурати рух додани ҳолатҳои фавқулодда ва рафънопазир;

- тартиби баррасии баҳсу мунозира ва масъулияти тарафҳо барои вайрон кардани шартҳои шартнома;

- кафолатҳои молиявӣ, суроғаҳои ҳуқуқӣ ва реквизитҳои бонкии тарафҳо;

- шартҳои тағйир додан ва бекор намудани шартномаи консессионӣ.

3. Ба шартномаи консессионӣ дигар шартҳоро, ки хилофи қонугузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нестанд, дохил кардан мумкин аст.

**Моддаи 12. Пардохти консессиядор**

Консессиядор маблағҳои зеринро пардохт менамояд:

- пардохтҳои консессионӣ;

- маблағи бақайдгирии давлатии шартномаи консессионӣ;

- андозҳо ва дигар пардохтҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст.

**Моддаи 13. Мӯҳлати эътибори шартномаи консессионӣ**

1. Шартномаи консессионӣ вобаста ба хусусиятҳои техникию иқтисодии объекти консессионӣ ба мӯҳлати то 49 сол имзо карда мешавад. Мӯҳлати мазкур нисбати конҳои канданиҳои фоиданок, ки хароҷоти зиёдро талаб намуда, давраи ҷуброни онҳо тӯлонӣ аст, татбиқ намегардад. Нисбат ба объектҳои алоҳида мумкин аст дар шартнома мӯҳлати дигар нишон дода мешавад, вале ин мӯҳлат наметавонад аз 99 сол зиёд бошад.

2. Баъди гузаштани мӯҳлати шартномаи консессионӣ консессиядоре, ки шартҳои шартномаро софдилона иҷро кардааст, барои тамдиди шартнома ҳуқуқи бартариятнокро соҳиб мегардад.

**Моддаи 14. Ворид намудани тағйиру иловаҳо ба шартномаи консессионӣ ва қатъ кардани он**

1. Ба шартномаи консессионӣ тибқи тартиби муқарраркардаи шартнома ва ё бо мувофиқаи тарафҳо тағйиру иловаҳо ворид карда мешаванд.

2. Шартномаи консессионӣ метавонад бо ризоияти тарафайн ё бо қарори суд дар ҳолати аз ҷониби яке аз тарафҳо риоя накардани шартҳои он қатъ карда шавад.

3. Амали шартномаи консессионӣ аз лаҳзаи аз Феҳристи ягонаи давлатии шартномаҳои консессионӣ хориҷ кардани он қатъ карда мешавад.

**Моддаи 15. Гузашт кардани ҳуқуқу ӯҳдадориҳо аз рӯи шартномаи консессионӣ**

1. Дар мавриди азнавташкилдиҳии яке аз тарафҳои шартномаи консессионӣ ҳуқуқу ӯҳдадориҳои он ба ворисони қонунӣ мегузаранд, агар дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё шартномаи консессионӣ тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

2. Қисман ё пурра гузашт кардани ҳуқуқу ӯҳдадориҳои консессиядор ба шахсони сеюм, инчунин супоридани объекти консессионӣ танҳо бо иҷозати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ амалӣ карда мешаванд.

**Моддаи 16. Суғурта**

Консессиядор дар фаъолияти худ талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи суғуртаро риоя менамояд.

**Боби 4. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои консессиядор**

**Моддаи 17. Ҳуқуқҳои консессиядор**

1. Консессиядор ҳуқуқ дорад:

- тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо истифода аз талаботи шартномаи консессионӣ дар қаламрави мавриди истифодааш биною иншоот, роҳҳои фаръӣ, роҳҳои васеи мошингард ва хатҳои алоқаи телеграфу телефон ва ғайраҳо созад;

- дар мувофиқа бо конседент ва ҳангоми мусбӣ будани хулосаи экспертизаи экологӣ ба таркиби молу мулк тағйирот дарорад, дар объектҳои консессионӣ корҳои азнавсозӣ, васеъкунӣ ва азнавтаҷҳизонии техникиро, ки арзиши онҳоро зиёд мегардонад, анҷом диҳад;

- барои эҳтиёҷоти объекти консессионӣ ва кормандон молу мулк ва маводи зарурӣ ворид намояд;

- маҳсулоти истеҳсолкардаашро содир намояд;

- аз амали ғайриқонунии мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шахсони мансабдори онҳо, инчунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ба суд муроҷиат кунад.

2. Консессиядор инчунин дорои дигар ҳуқуқҳое мебошад, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст.

**Моддаи 18. Ӯҳдадориҳои консессиядор**

Консессиядор ӯҳдадор аст:

- шартҳои шартномаи консессиониро риоя намояд;

- фаъолияти хоҷагии худро танҳо дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шартномаи консессионӣ амалӣ намояд;

- баҳисобгирӣ ва ҳисоботдиҳиро тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монад;

- молу мулк ва объектҳоеро, ки дар асоси шартнома ба ӯ дода шудаанд, дар мӯҳлати муқарраршуда ба конседент баргардонад, инчунин баъди анҷоми мӯҳлати амали шартномаи консессионӣ ва ё қатъ шудани он молу мулки худро ихтиёрдорӣ намояд;

- қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар соҳаи меҳнат, шуғли аҳолӣ ва ҳифзи муҳити зист риоя намояд;

- дигар ӯҳдадориҳоро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст, иҷро намояд.

**Боби 5. Муқаррароти хотимавӣ**

**Моддаи 19. Тартиби баррасии баҳсҳо**

1. Баҳсҳои байни консессиядор ва конседент тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ мешаванд, агар дар шартномаи консессионӣ ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

2. Дар ҳолати ҳал нашудани баҳсҳо тарафҳо ҳуқуқ доранд, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҳалли баҳсҳо ба суд муроҷиат намоянд.

3. Баҳсҳои консессиядор бо шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар суд баррасӣ карда мешаванд.

**Моддаи 20. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 21. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи консессияҳо"**

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 15 майи соли 1997 "Дар бораи консессияҳо" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1997, № 10, мод. 125) аз эътибор соқит дониста шавад.

**Моддаи 22. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

     ***Президенти***

***Ҷумҳурии Тоҷикистон                                           Эмомалӣ РАҲМОН***

        ***ш. Душанбе,***

***26 декабри соли 2011,***

        ***№ 783***

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	783	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ КОНСЕССИЯҲО	Маҷлиси Олии ҶТ	26.12.2011	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Primary tabs

^-A A ⁺A

Чоршанбе, Октябр 9, 2024

КОРРУПСИЯ-ЯКЕ АЗ МОНЕАҲОИ ҶИДДИИ РУШДИ ҶОМЕА ВА ДАВЛАТ

Коррупсия дар ҷаҳони муосир дар роҳи рушди иқтисодию иҷтимоии кишварҳо ва риояи ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд аз ҷумлаи монеаҳои ҷиддӣ маҳсуб меёбад.

Нишонаи номӣ (тег):

КОРРУПСИЯ-ЯКЕ АЗ МОНЕАҲОИ ҶИДДИИ РУШДИ ҶОМЕА ВА ДАВЛАТ

Баҳодиҳии муҳтаво:

Бештар оида ба КОРРУПСИЯ-ЯКЕ АЗ МОНЕАҲОИ ҶИДДИИ РУШДИ ҶОМЕА ВА ДАВЛАТ

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.