ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН «ДАР БОРАИ ИСТИФОДАИ ЭНЕРГИЯИ АТОМӢ»**

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва иқтисодии муносибатҳои ҷамъиятиро ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ муайян намуда, ба ҳифзи саломатӣ ва ҳаёти одамон, муҳити зист, молу мулк ва таъмини низоми паҳн накардани силоҳи ядроӣ, таҳкими низоми байналмилалии амнияти истифодаи энергияи атомӣ, бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ равона карда шудааст.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) аз истифода баровардани дастгоҳ – фаъолияти бо ҳуҷҷатҳо барасмиятдаровардашуда вобаста ба қатъи истифодаи дастгоҳи ядроӣ, радиатсионӣ ва ё электрофизикӣ ва хориҷ кардани он аз санҷиш ва назорати давлатӣ бо таъмини ҳолати ниҳоии дастгоҳи ядроӣ ва майдони ҷойгиркунии он ба талаботи бехатарӣ;

2) амнияти ҷисмонии ядроӣ – ҳолати низоми ягонаи тадбирҳои ташкилӣ ва техникӣ, ки ба пешгирӣ, зоҳиршавӣ ва (ё) эътино ба далелҳои тасарруф, тахрибкорӣ, дастрасӣ бидуни иҷозат, интиқоли ғайриқонунӣ, муносибат ё дигар амалҳои ғайриқонунӣ нисбат ба объектҳои истифодаи энергияи атомӣ ва (ё) истифодабаранда равона карда шудааст;

3) ба истифода додани дастгоҳ – фаъолияти бо ҳуҷҷатҳо барасмиятдаровардашуда ҷиҳати ба ҳолати корӣ овардани ҷузъҳо (қисматҳо) ва низомҳои дастгоҳи ядроӣ, радиатсионӣ ва ё электрофизикӣ пас аз ба охир расидани сохтмони он ва баргузор намудани озмоишҳои зарурӣ;

4) бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ – ҳолати хосиятҳо ва тавсифоти объекти истифодаи энергияи атомӣ, ки дар он бо эҳтимолияти муайян ғайриимкон будани садамаи ядроӣ ва радиатсионӣ таъмин карда мешавад;

5) гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ – ҷойгиркунии сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ дар нуқтаи гӯронидани онҳо бидуни берункунӣ;

6) давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ – танзими давлатии фаъолият оид ба интихоби майдон, лоиҳакашӣ, сохтмон, ба истифода додан, истифодабарӣ, аз истифода баровардан ва озодкунӣ аз назорати танзимӣ;

7) дастгоҳи радиатсионӣ – таҷҳизоти махсуси ғайриҳастаӣ, аз ҷумла биноҳо, иншоот ва таҷҳизоти марбут ба он, ки дар он муносибат бо манбаъҳои афканишоти ионофар анҷом дода мешавад;

8) дастгоҳи ядроӣ – реакторҳои ядроӣ, аз ҷумла реакторҳои неругоҳҳои атомӣ, дастгоҳҳои кайҳонӣ ва парвозкунанда, воситаҳои нақлиёт, реакторҳои саноатӣ, озмоишии таҳқиқотӣ, стендҳои ядроӣ, ҳама гуна иншооти дигар, маҷмааҳо, дастгоҳи насбшуда, таҷҳизот ва воситаҳои техникӣ барои истеҳсол, истифода, коркард, интиқол ва ҷойгиркунии маводи ядроӣ;

9) дастгоҳи электрофизикӣ - дастгоҳи махсуси ғайриядроӣ ё радиатсионӣ, ки ҳосилкунандаи афканишоти ионофар ё қобилияти ҳосилкунии онро дошта, иншоот, бино ва таҷҳизоти ба он марбутаро дар бар мегирад;

10) истифодабарии объектҳои истифодаи энергияи атомӣ – фаъолияти маъмурӣ, хоҷагидорӣ, муҳандисию техникӣ, ки дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ аз ҷониби шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ анҷом дода мешавад;

11) категорияи хатари радиатсионӣ – хусусияти объекти истифодаи энергияи атомӣ аз рӯи дараҷаи хатари радиатсионии он барои аҳолӣ ва (ё) муҳити зист ҳангоми муносибат бо он ё дар шароити садамаи эҳтимолӣ;

12) маводи махсуси ғайриядроӣ - маводе, ки дорои маводи ядроӣ намебошанд ё онро тавлид карда наметавонанд, аммо метавонанд дар дастгоҳҳое истифода шаванд, ки барои берун кардани энергияи таркандаи дохилиядроӣ (таркиши ядроӣ) пешбинӣ шудаанд;

13) минтақаи назоратӣ – ҳудуди ташкилот ё манбаи афканишоти ионофар, ки дар он сатҳи шуоъхӯрии одамон дар шароити муътадили истифодаи чунин манбаъ метавонад аз меъёрҳои муқарраргардидаи ниҳоии миқдори шуоъхӯрӣ барои аҳолӣ бештар бошад ва дар он реҷаи маҳдуди фаъолияти хоҷагидорӣ муқаррар гардида, назорати радиатсионӣ анҷом дода мешавад;

14) минтақаи муоинавӣ – ҳудуди берун аз минтақаи назоратӣ қарордошта, ки дар он мониторинги радиатсионӣ гузаронида мешавад;

15) муҳофизати ҷисмонӣ – маҷмуи чорабиниҳои маъмурӣ, техникӣ, ҳифзи ҳуқуқӣ, ки муҳофизати маводи ядроӣ ва радиоактивӣ, дастгоҳ ва объектҳои истифодаи энергияи атомӣ, нуқтаҳои нигаҳдорӣ ва гӯронидани партовҳои радиоактивиро аз дастрасии тасодуфӣ ё ғайриқонунӣ, тахрибкорӣ, гумшавӣ, расонидани зарар, дуздӣ, тасарруф, ғайриқонунӣ истифода бурдан ё ба шахси дигар додан таъмин менамоянд;

16) маводи ядроӣ – маводи дорои радионуклидҳои тақсимшаванда (таҷзияшаванда) ё маводе, ки метавонанд онҳоро ҳосил намоянд;

17) макони берун аз дастгоҳ – объекте, ки ба мафҳуми дастгоҳ дохил намешавад ва дар он одатан маводи ядроӣ ба миқдори на зиёдтар аз як килограмми самаранок истифода мешавад;

18) мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи таъмини амнияти ядроӣ ва радиатсионӣ (минбаъд - мақоми ваколатдори давлатӣ) – мақоми иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, ки сиёсати ягонаи давлатӣ ва танзими давлатиро дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ татбиқ менамояд;

19) манбаи афканишоти ионофар – таҷҳизот ва (ё) моддаи радиоактивие, ки шуои радиоактивӣ меафканад ё қобилияти чунин афканишотро дорад;

20) маҷмуъҳои бастабандии (борпечи) нақлиётӣ – маҷмуи бастаҳои зарурӣ барои ҷойгир кардан ва нигоҳ доштани моддаҳои радиоактивӣ ҳангоми ҳамлу нақли онҳо, ки метавонанд дорои як ё якчанд зарфҳо, моддаҳои ҷаббанда, конструксияҳои фосилакунонӣ, таҷҳизот барои муҳофизат аз афканишот, барои хунуккунӣ ва изолятсияи ҳароратӣ, амортизаторҳо бошанд;

21) назорат – низоми мониторинги фаъолият ва тасҳеҳи рафтори объектҳои зери назорат бо мақсади мутобиқатии фаъолияти онҳо ба меъёрҳои ҳуқуқ ва ҳадафҳои фаъолияти амалишаванда мебошад;

22) нигоҳдорӣ – ҷойгиркунии муваққатии сӯзишвории ядроӣ, маводи ядроӣ, моддаҳои радиоактивӣ, манбаъҳои радионуклидӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ дар маҳалҳои нигоҳдорӣ, ки эҳтимолияти истихроҷи онҳоро барои муносибати баъдӣ бо онҳо дар назар дорад;

23) нуқтаи гӯронидан – дастгоҳи ядроӣ ё радиатсионӣ, ки барои гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ пешбинӣ шудааст;

24) нуқтаи нигоҳдорӣ – дастгоҳи ядроӣ ё радиатсионӣ, ки барои нигоҳдории сӯзишвории ядроӣ, маводи ядроӣ, моддаҳои радиоактивӣ, манбаъҳои радионуклидӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ пешбинӣ шудааст;

25) санҷиш – низоми санҷиши риояи қонунгузорӣ дар раванди амалисозии намудҳои гуногуни фаъолият бо ташаббуси минбаъдаи ба ҷавобгарӣ кашидан ҳангоми вайрон кардани қонунгузорӣ мебошад;

26) сатҳи берункунӣ – қимати бузургиҳои физикии муайянкунандаи хусусиятҳои ядроӣ, радиатсионӣ, геометрӣ ва вазнии объектҳои истифодаи энергияи атомӣ, ки дар меъёрҳои гигиенӣ ва тартиботи техникӣ пешбинӣ шудаанд, ки ҳангоми дар ин қимат ва ё аз он пасттар будани объектҳои истифодаи энергияи атомӣ аз санҷиш ва назорати давлатӣ хориҷ карда мешаванд;

27) сӯзишвории ядроии истифодашуда – сӯзишвории ядроӣ, ки дар реактори ядроӣ шуоъ хӯрда, тамоман аз он хориҷ (берун) карда шудааст;

28) танзими давлатӣ – фаъолияти мақомоти ваколатдори давлатӣ оид ба таҳия, тасдиқ ва дар амал ҷорӣ кардани меъёрҳо ва қоидаҳои бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, иҷозатномадиҳии намудҳои фаъолият вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ ва амалӣ намудани назорат ва санҷиш;

29) истифодабаранда – шахси воқеӣ ва ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ, ки фаъолияташ бо давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ вобаста мебошад;

30) хавфи радиатсионӣ – эҳтимолияти расонидани зарар ба ҳаёт ва саломатии инсон, молу мулки шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ, муҳити зист дар натиҷаи шуоъхӯрӣ бо назардошти вазниншавии оқибатҳои он;

31) энергияи атомӣ – энергияи хориҷшаванда дар реаксияҳои ядроӣ ва ҳангоми коҳиши радиоактивӣ, инчунин, энергияи ҳосилкунандаи афканишоти ионофар.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

**Моддаи 3. Принсипҳо ва вазифаҳои асосии танзими ҳуқуқӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

1. Принсипҳои асосии танзими ҳуқуқӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ:

1) таъмини бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ, ҳифзи аҳолӣ ва муҳити зист аз хатари радиатсионӣ;

2) дастрас, объективӣ ва саривақтӣ будани иттилооти марбут ба истифодаи энергияи атомӣ ва таъсири он ба аҳолӣ ва муҳити зист, агар иттилооти мазкур маълумоти сирри давлатӣ надошта бошад;

3) бозпас гардондани сӯзишвории ядроии истифодашуда ба истеҳсолкунанда;

4) таъмини санҷиш ва назорати давлатии бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ зимни истифодаи энергияи атомӣ;

5) таъмин намудани ҳифзи иҷтимоии кормандони объектҳои истифодаи энергияи атомӣ;

6) ҷуброни зараре, ки аз таъсири радиатсионӣ расидааст.

2. Вазифаҳои асосии танзими ҳуқуқии муносибатҳое, ки зимни амалӣ намудани ҳамаи намудҳои фаъолият дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ба вуҷуд меоянд, инҳоянд:

1) таъсиси асосҳои ҳуқуқии низоми идораи давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ва низоми танзими давлатии амният ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ;

2) муқаррар намудани ҳуқуқ, уҳдадориҳо ва масъулияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳо ва дигар шахсони ҳуқуқию шаҳрвандон.

**Моддаи 4. Субъект ва объектҳои истифодаи энергияи атомӣ**

1. Субъектҳои соҳаи истифодаи энергияи атомӣ инҳо мебошанд:

1) мақомоти ваколатдори давлатӣ;

2) истифодабарандагон.

2. Объектҳои истифодаи энергияи атомӣ инҳо мебошанд:

1) дастгоҳи ядроӣ;

2) нуқтаҳои нигоҳдории маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, партовгоҳи радиоактивӣ, объектҳо ва дастгоҳи доимие, ки барои нигоҳдорӣ ё гӯронидани маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, инчунин, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ пешбинӣ шудаанд;

3) маводи ядроӣ;

4) сӯзишвории ядроии истифодашуда;

5) партовҳои радиоактивӣ;

6) манбаъҳои афканишоти ионофар бо нишондиҳандаҳои беш аз сатҳи берункунӣ.

3. Амали Қонуни мазкур объектҳоеро, ки дорои маводи ядроӣ ва манбаъҳои дигари афканишоти ионофар бо миқдор, шиддат ва фаъолияти камтар аз талаботи дар меъёрҳо ва қоидаҳои муқарраршудаи давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ё истифодабарандаи онҳо мебошанд, фаро намегирад.

**БОБИ 2. ТАНЗИМИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ ИСТИФОДАИ ЭНЕРГИЯИ АТОМӢ**

**Моддаи 5. Танзими давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Танзими давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ нисбат ба ҳолатҳои зерин татбиқ мешавад:

1) иҷозатномадиҳии фаъолият вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ;

2) муомилот бо маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, аз ҷумла ҳангоми ҷустуҷӯ ва истихроҷи канданиҳои фоиданок, ки дорои чунин мавод ҳастанд ва ҳамчунин ҳангоми истеҳсол, истифода, коркард, интиқол ва нигоҳдории маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ;

3) баргузор намудани таҳқиқотҳои илмӣ, иҷрои корҳо ва пешниҳод намудани хизматрасониҳо вобаста ба истифодаи энергияи атомӣ, аз ҷумла дар реакторҳои илмию таҳқиқотӣ;

4) муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ, нуқтаи нигоҳдорӣ ва гӯронидани маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ;

5) таъмини бехатарӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ;

6) баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ, манбаъҳои афканишоти ионофар, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ;

7) содирот ва воридоти маводи ядроӣ, технологияҳо ва таҷҳизот, маводи махсуси ғайриядроӣ, мавод, технологияҳо ва таҷҳизоти дорои таъиноти дуҳадафа, манбаъҳои афканишоти ионофар;

8) мониторинги вазъияти радиатсионӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

9) ҳамлу нақли транзитии маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ тавассути ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

10) санҷиш ва назорати фаъолияти шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ ҳангоми иҷрои корҳои марбут ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ;

11) экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ;

12) омодакунӣ ва аттестатсияи кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ кор мекунанд.

**Моддаи 6. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон салоҳияти зерин дорад:

1) пешбурди самтҳои асосии сиёсати давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомиро таъмин мекунад;

2) мақоми ваколатдори давлатиро дар соҳаи таъмини амнияти ядроӣ ва радиатсионӣ муайян мекунад;

3) қоидаҳои гузаронидани экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро тасдиқ мекунад;

4) қоидаҳои интихоби майдони ҷойгиркунии дастгоҳи ядроӣ ва нуқтаи гӯрониданро тасдиқ мекунад;

5) нақшаи миллии эътино ба садамаҳои ядроӣ ва радиатсиониро тасдиқ мекунад;

6) тартиби ташкили низоми давлатии баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофарро тасдиқ мекунад;

7) дар бораи пеш аз муҳлат аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯронидан дар сурати ба вуҷуд омадани таҳдид ба амнияти аҳолӣ ва (ё) муҳити зист қарор қабул мекунад;

8) тартиби дохилии ҳамкориҳои мутақобилаи байни ташкилотҳои давлатиро дар вақти санҷишҳои Агентии байналмилалии энергияи атомӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад;

9) тартиби пешниҳоди ҳисоботҳо ва эъломияҳо ба Агентии байналмилалии энергияи атомӣ дар бораи маводи ядроӣ ва дастгоҳи ядроии дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мавҷудбударо мувофиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии аз ҷониби Тоҷикистон эътирофшуда муайян мекунад;

10) дигар салоҳиятҳоеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, амалӣ менамояд.

**Моддаи 7. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ**

Мақоми ваколатдори давлатӣ дорои ваколатҳои зерин мебошад:

1) сиёсати давлатиро дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ амалӣ менамояд;

2) ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таҳия, тағйир ва бекор намудани санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои истифода аз энергияи атомӣ пешниҳодҳо ирсол мекунад;

3) ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи пеш аз муҳлат аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯронидан дар сурати ба вуҷуд омадани таҳдид ба амнияти аҳолӣ ва (ё) муҳити зист пешниҳод ирсол менамояд;

4) дар асос ва баҳри иҷрои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон меъёрҳо ва қоидаҳоеро таҳия, муқаррар ва татбиқ менамояд, ки фаъолияти вобаста ба истифодаи энергияи атомиро ба танзим медарорад;

5) ба фаъолияти вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии иншооти истифодаи энергияи атомӣ иҷозатнома медиҳад;

6) риояи меъёрҳо ва қоидаҳоро дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ таҳти санҷиш ва назорат қарор медиҳад;

7) санҷишҳоро вобаста ба иҷрои ваколати худ баргузор менамояд;

8) мониторинги давлатии вазъи радиатсиониро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом медиҳад;

9) баҳисобгирӣ ва назорати давлатии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофарро анҷом медиҳад;

10) аз шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ маълумот ва ҳуҷҷатҳоеро, ки барои ҳалли вазифаҳои бар дӯши он гузошташуда зарур ҳастанд, бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ талаб менамояд ва ба даст меорад;

11) пешбурд ва баррасии ҳуқуқвайронкуниҳои маъмуриро барои риоя накардани қоидаҳо, меъёрҳо ва дастурҳои бехатарии радиатсионӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ анҷом медиҳад ва дар мавриди зарурӣ маводро ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ пешниҳод менамояд;

12) бо мақомоти ваколатдори давлатҳои дигар ва созмонҳои байналмилалӣ дар масъалаҳои бехатарӣ, ҳангоми истифодаи энергияи атомӣ, оид ба масъалаҳои паҳн накардани силоҳи ядроӣ ва назорати маводи ядроӣ ҳамкорӣ менамояд;

13) қоидаҳои муҳофизати ҷисмонии маводи ядроӣ ва дастгоҳи ядроиро таҳия ва тасдиқ мекунад;

14) қоидаҳои муҳофизати ҷисмонии манбаъҳои афканишоти ионофар ва нуқтаҳои нигоҳдориро таҳия ва тасдиқ мекунад;

15) қоидаҳои аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ва радиатсиониро таҳия ва тасдиқ менамояд;

16) қоидаҳои аккредитатсияи ташкилотҳоеро, ки онҳо экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро анҷом медиҳанд, таҳия ва тасдиқ менамояд;

17) қоидаҳои такмили ихтисоси кормандонеро, ки онҳо дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ кор мекунанд, таҳия ва тасдиқ менамояд;

18) қоидаҳои аттестатсияи кормандонеро, ки онҳо дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ кор мекунанд, таҳия ва тасдиқ менамояд;

19) дар амалӣ намудани назорати содирот дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ иштирок менамояд;

20) методикаҳои ҳисобкуниҳои вобаста ба таъмини бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро, ки аз ҷониби ташкилоти экспертӣ пешниҳод шудаанд, мувофиқа менамояд;

21) тартиби муайян намудан ва таъсиси минтақаҳои назоратӣ ва муоинавиро таҳия ва тасдиқ мекунад.

22) тартиби тасдиқи конструксияҳои маҷмуъҳои бастабандии нақлиётиро муайян намуда, конструксияҳои маҷмуъҳои бастабандии нақлиётиро тасдиқ кунад, ҳамчунин амали сертификат-иҷозатҳои онҳоро, ки аз тарафи мақомоти ваколатдори кишварҳои дигар тасдиқ гардидаанд, дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон паҳн менамояд;

23) таҳқиқотҳо оид ба бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, таъмини реҷаи паҳн накардани силоҳи ядроӣ ва мониторинги озмоишҳои ядроиро ташкил менамояд;

24) қоидаҳои ташкили ҷамъоварӣ, нигоҳдорӣ ва гӯронидани партовҳои радиоактивӣ ва сӯзишвории ядроии истифодашударо таҳия ва тасдиқ менамояд;

25) тавсияҳои методиро барои шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ фаъолият мекунанд, роҷеъ ба усулҳо ва роҳҳои тасдиқи мувофиқати объекти истифодаи энергияи атомӣ ба талаботи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, ки бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ муқаррар карда шудаанд, таҳия ва тасдиқ менамояд;

26) дигар ваколатҳоеро амалӣ менамояд, ки дар Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд.

**Моддаи 8. Санҷиш ва назорати давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Санҷиш ва назорати давлатӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор» ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешаванд.

**Моддаи 9. Мустақилияти мақоми ваколатдори давлатӣ**

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ аз дигар мақомоти иҷроия ва ташкилотҳо, ки фаъолияти онҳо ба рушд ва истифодаи энергияи атомӣ марбут аст, мустақилияти маъмурию молиявӣ дошта, бояд дорои захираҳои кофии инсонӣ барои иҷрои вазифаҳои дар наздаш гузошташуда бошад.

2. Монеъ шудан ба фаъолияти шахсони мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ ҳангоми иҷрои уҳдадориҳои хизматиашон манъ аст.

**БОБИ 3. ШАРТҲОИ ФАЪОЛИЯТ ВОБАСТА БА ИСТИФОДАИ ЭНЕРГИЯИ АТОМӢ**

Моддаи 10. Иҷозатномадиҳии фаъолият вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии иншооти истифодаи энергияи атомӣ

Иҷозатномадиҳии фаъолият вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии иншооти истифодаи энергияи атомӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» анҷом дода мешавад.

**Моддаи 11. Категорияҳои хатари радиатсионии дастгоҳҳои ядроӣ, радиатсионӣ ва электрофизикӣ**

1. Дастгоҳҳои ядроӣ, радиатсионӣ ва электрофизикӣ ба чор категорияи хатари радиатсионӣ ҷудо мешаванд:

1) категорияи 1 – дастгоҳҳое, ки ҳангоми садама дар онҳо эҳтимолияти таъсири радиатсионӣ ба аҳолии берун аз ҳудуди минтақаи назорати онҳо мавҷуд аст;

2) категорияи 2 – дастгоҳҳое, ки ҳангоми садама дар онҳо таъсири радиатсионӣ дар ҳудуди минтақаи назоратии онҳо маҳдуд аст;

3) категорияи 3 – дастгоҳҳое, ки таъсири радиатсионии онҳо дар майдони ҷойгиркуниашон маҳдуд аст;

4) категорияи 4 – дастгоҳҳое, ки таъсири радиатсионии онҳо танҳо дар бино ё ҷойи корӣ маҳдуд буда, дар он ҷо корҳои марбут ба иҷрои фаъолият бо истифодаи энергияи атомӣ анҷом дода мешаванд.

2. Категорияҳои хатари радиатсионии дастгоҳҳои ядроӣ, радиатсионӣ ва электрофизикӣ аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ, ки дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ фаъолият мекунанд ва (ё) соҳибони дастгоҳҳо мебошанд, мутобиқи талаботи бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ муайян карда мешаванд.

3. Соҳибони дастгоҳҳои ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ танҳо шахсони ҳуқуқӣ шуда метавонанд.

**Моддаи 12. Бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ**

1. Ҳама гуна фаъолият марбут ба истифодаи энергияи атомӣ бо шарти таъмини ҳифзи саломатии аҳолӣ ва муҳити зист, ҳимояи молу мулки шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ аз таъсири зараровари афканишоти ионофар анҷом дода мешавад.

2. Бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ аз ҷониби истифодабаранда мутобиқи меъёрҳо ва қоидаҳои муқарраршуда таъмин карда мешавад.

3. Бо мақсади таъмини бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ зери назорат қарор додани таъсири манфии афканишоти ионофар ба кормандон, аҳолӣ ва муҳити зист, дар дастгоҳҳои истифодаи энергияи атомӣ минтақаҳои назоратӣ ва муоинавӣ таъсис дода мешаванд.

**Моддаи 13. Сохтмони дастгоҳи ядроӣ ва нуқтаҳои гӯронидан**

1. Қарор дар бораи сохтмон ва минтақаи сохтмони дастгоҳи ядроӣ ва нуқтаи гӯронидан аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дар назар доштани омилҳои зерин қабул карда мешавад:

1) талабот ба онҳо барои ҳалли вазифаҳои хоҷагидории кишвар ва минтақаҳои ҷудогонаи он;

2) вуҷуд доштани шароити зарурӣ барои ҷойгиркунии объектҳои зикршуда, ки ба талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ҷавобгӯ ҳастанд;

3) набудани таҳдид ба бехатарии объектҳои зикршуда аз тарафи объектҳои шаҳрвандӣ ва ҳарбии дар наздикӣ ҷойгиршуда;

4) талаботе, ки бо қонунгузории экологии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда шудаанд;

5) оқибатҳои иҷтимоӣ ва иқтисодии эҳтимолии ҷойгиркунии объектҳои зикршуда барои рушди саноат, кишоварзӣ ва иҷтимоии минтақа.

2. Пас аз қабули қарор дар бораи сохтмон ва минтақаи сохтмон корҳо оид ба интихоби майдони ҷойгиркунии дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан анҷом дода мешаванд.

3. Майдони ҷойгиркунии дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан бояд бо дар назар доштани ҳолатҳои зерин муайян карда шавад:

1) таъсири берунаи эҳтимолии хусусияти табиӣ ва (ё) техногенидошта;

2) паҳншавии эҳтимолии моддаҳои радиоактивӣ;

3) имконияти пешгирӣ аз зарар ба аҳолӣ ва муҳити зист дар натиҷаи истифода аз дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан ва ё дар натиҷаи ба вуҷуд омадани ҳодисаҳо ё садамаҳо.

4. Лоиҳакашӣ, сохтмон ва ба истифода додани дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан мутобиқи Қонуни мазкур ва қонунҳои дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи сохтмон анҷом дода мешаванд.

5. Ҳуҷҷатҳои лоиҳавии дастгоҳи ядроӣ ва нуқтаҳои гӯронидан бояд ҳатман аз экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, ҳамчунин экологӣ ва санитарию эпидемиологӣ гузаранд.

6. Сохтмони дастгоҳи ядроӣ ва нуқтаи гӯронидан танҳо ба шахсони ҳуқуқӣ иҷозат дода мешавад.

**Моддаи 14. Амнияти ҷисмонии ядроӣ**

1. Ҳангоми иҷрои фаъолият дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ истифодабаранда амнияти ҷисмонии ядроиро таъмин мекунад. Санҷиши таъмини муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ, манбаъҳои радиатсионӣ, маҳалҳои нигоҳдории маводи ядроӣ ва моддаҳои радиоактивӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ анҷом дода мешавад.

2. Барои таъмини амнияти ҷисмонии ядроӣ муҳофизати ҷисмонии объектҳои истифодаи энергияи атомӣ анҷом дода мешавад, ки бояд ҳолатҳои зеринро таъмин намояд:

1) муҳофизати объекти истифодаи энергияи атомӣ аз берункунии беиҷозат, тасарруфи маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ ё ғасби ғайриқонунии дастгоҳи ядроӣ;

2) муҳофизати объектҳои истифодаи энергияи атомӣ аз тахрибкорӣ;

3) сабук кардан ё ба ҳадди ақал расонидани оқибатҳои радиологии харобкории эҳтимолӣ дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ.

3. Муҳофизати дастгоҳи ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ аз тарафи воҳидҳои махсуси муҳофизатии мақомоти корҳои дохилӣ анҷом дода мешавад.

4. Ҳангоми интиқоли маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ чорабиниҳо оид ба таъмини муҳофизати ҷисмонӣ анҷом дода мешаванд.

Моддаи 15. Талабот ба таъмини муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ, нуқтаи нигоҳдории маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ ва нуқтаи гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ

1. Талабот ба таъмини муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ, нуқтаи нигоҳдории маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ ва нуқтаҳои гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ бо меъёрҳо ва қоидаҳо дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ муқаррар карда мешаванд.

2. Муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ, нуқтаи нигоҳдории маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ ва нуқтаи гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ бояд мутобиқи уҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ амалӣ карда шавад.

3. Истифодаи дастгоҳи ядроӣ, нуқтаи нигоҳдории маводи ядроӣ, маводи радиоактивии дигар ва нуқтаи гӯронидани сӯзишвории ядроии истифодашуда ё партовҳои радиоактивӣ, инчунин, анҷом додани ҳар гуна корҳо оид ба истифода аз маводи ядроӣ ва моддаҳои радиоактивӣ, ки дар ҳар гуна шакл ва дар ҳар марҳилаи истеҳсол, истифода, коркард, интиқол, нигоҳдорӣ ё гӯронидан қарор доранд, манъ аст, агар чораҳо барои иҷрои талабот оид ба таъмини муҳофизати ҷисмонии объектҳои истифодаи энергияи атомӣ андешида нашуда бошанд.

**Моддаи 16. Низоми давлатии баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар**

1. Низоми давлатии баҳисобгирӣ, назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар миқдори маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар, маҳалли ҷойгиршавии онҳо, пешгирии талафот, истифодаи беиҷозат ва тасарруф, пешниҳоди иттилооти фаврӣ дар мавриди мавҷудият ва интиқоли маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофарро муайян ва таъмин менамояд. Низоми мазкур, инчунин, пешниҳоди маълумотро дар бораи аз ҳисоб хориҷ кардан ва гӯронидани манбаъҳо, содирот ва воридоти манбаъҳо ва маводи ядроӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ ва дар ҳолатҳои пешбининамудаи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон, ба созмонҳои байналмилалӣ ва давлатҳои дигар таъмин менамояд.

2. Маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар аз тарафи давлат ба ҳисоб гирифта шуда, мавриди назорат қарор дода мешаванд. Барои мақсадҳои мазкур мақоми ваколатдори давлатӣ низоми давлатии баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофарро ташкил медиҳад.

3. Истифодабаранда, ки бо истифода аз маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар фаъолият мекунад, баҳисобгирии онҳо ва пешниҳоди маълумоти боэътимодро ба мақоми ваколатдори давлатӣ таъмин менамояд.

**Моддаи 17. Талабот нисбат ба истифодабаранда, уҳдадориҳои истифодабаранда**

1. Истифодабаранда барои амнияти дастгоҳи ядроӣ, манбаи афканишоти ионофар, нуқтаи нигоҳдорӣ ва гӯронидан, инчунин, барои муносибати зарурӣ бо маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ дорои масъулияти пурра мебошад.

2. Масъулият барои амнияти дастгоҳи ядроӣ, манбаи афканишоти ионофар, нуқтаи нигоҳдорӣ ва гӯронидан ҳатто дар сурати қатъ гардидани амали иҷозатнома ё муфлисшавӣ то гузаштани объектҳои мазкур ба дигар истифодабаранда ё гирифтани иҷозатномаи нав ба зиммаи истифодабаранда ва муассисони он (барои шахсони ҳуқуқӣ) боқӣ мемонад.

3. Истифодабаранда уҳдадор аст:

1) дорои захираҳои зарурии молиявӣ, моддию техникӣ ва кадрӣ бошад, ки барои таъмини амният дар ҳамаи марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ кофӣ бошанд;

2) барои иҷрои корҳо ҷиҳати аз истифода баровардани объектҳои истифодаи энергияи атомӣ, солимгардонии ҳудуд, гӯронидани партовҳои радиоактивӣ, бартараф кардани оқибатҳои вазъияти садамавӣ, ҷуброни зарар ба ҳаёт ва саломатии одамон, муҳити зист ва, ҳамчунин, молу мулки шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ тадбирҳо пешбинӣ намояд;

3) мутобиқати маҳсулот ва хизматрасониҳоеро, ки ба бехатарии объекти истифодаи энергияи атомӣ таъсир мерасонанд, санҷиш намояд;

4) фарҳанги бехатариро дар тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ муқаррар ва риоя намояд;

5) талабот ва расмиёт оид ба санҷиши сифати истеҳсолкунӣ ва ё насби ашёи барои бехатарии объект муҳимбударо муқаррар ва риоя намояд.

4. Истифодабаранда талаботи зеринро таъмин менамояд:

1) дастгоҳи ядроӣ, манбаи афканишоти ионофар, нуқтаи нигоҳдорӣ ва гӯронидан танҳо барои мақсадҳои пешбинишуда истифода шаванд;

2) равандҳои таҳия ва иҷрои барномаҳо, таъмини сифат дар ҳама марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ ташкил ва ҳамоҳанг шаванд;

3) тадбирҳо барои омодагӣ ба садама ва тадбирҳои зиддисадамавӣ дар дастгоҳи ядроӣ, манбаи афканишоти ионофар, нуқтаи нигоҳдорӣ ва гӯронидан, инчунин, тадбирҳо оид ба кам кардани оқибатҳои манфии садама барои кормандони объектҳои мазкур, аҳолӣ ва муҳити зист таҳия ва андешида шаванд;

4) низоми муайянкунии номутобиқатӣ ва чораҳои ислоҳкунӣ дар тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ таҳия ва амалӣ карда шаванд;

5) низоми идоракунии маъмурӣ бо мақсади таъмини ҳамаи талаботи танзимӣ ташкил ва ҷорӣ карда шаванд;

6) хусусиятҳо оид ба харид бо чунин тарз, ки сатҳи зарурии бехатарии объект таъмин гардад, таҳия карда шаванд;

7) вояи инфиродии афканишоти кормандони объектҳои истифодаи энергияи атомӣ ва амалисозии ҳуқуқи онҳо барои ҷуброн ба ҳисоб гирифта шаванд;

8) кормандон ва сафарбаршудагон аз хавфи таъсири радиатсия тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ суғурта карда шаванд;

9) уҳдадориҳои дигар, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардаанд, анҷом дода шаванд.

**Моддаи 18. Ташкили назорати содирот дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Ташкили назорати содирот дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи назорати содирот» амалӣ карда мешавад.

Моддаи 19. Интиқоли маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ

1. Интиқоли маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ ҳамаи амалиёт ва шароитҳоеро дар бар мегирад, ки ба омодасозӣ ва хизматрасонии маҷмуъҳои бастабандии нақлиётӣ ва, ҳамчунин, омодасозӣ, боргирӣ, фиристодан, интиқол, аз ҷумла нигоҳдории транзитӣ, борхоликунӣ ва қабул дар нуқтаи ниҳоии таъиноти борҳо марбут ҳастанд.

2. Фиристонанда, интиқолдиҳанда ва қабулкунандаи бор барои таъмини иҷрои талаботи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, ҳамчунин ташкили шароитҳои зарурии иҷрои бехатари интиқол мутобиқ бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон уҳдадор мебошанд.

3. Интиқоли маводи ядроӣ ва сӯзишвории ядроии истифодашуда ҳангоми мавҷуд будани иҷозатнома барои фаъолият вобаста ба тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ ба амал оварда мешавад.

4. Интиқоли маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ дар маҷмуъҳои бастабандии нақлиётие анҷом дода мешавад, ки сохтори (конструксияи) онҳо аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ бо нишон додани рамз ва навъи бастабандии иҷозатдодашуда барои интиқоли маводи ядроӣ ва радиоактивӣ, сӯзишвории ядроии истифодашуда ва партовҳои радиоактивӣ, шароитҳои интиқол, шумора ва санаи бақайдгирӣ, муҳлати амали онҳо тасдиқ карда мешавад.

**Моддаи 20. Муомилот бо партовҳои радиоактивӣ ва сӯзишвории ядроии истифодашуда**

1. Фаъолият вобаста ба муомилот бо партовҳои радиоактивӣ бо қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи муомилот бо партовҳои радиоактивӣ» ва «Дар бораи ҳифзи муҳити зист» танзим карда мешавад.

2. Ҷойгиркунии бехатари сӯзишвории ядроии истифодашуда бояд дар ҳуҷҷати лоиҳавӣ ва истифодабарии фаъолияти мазкур пешбинӣ карда шавад.

3. Ба муомилот бо сӯзишвории ядроии истифодашуда танҳо шахсони ҳуқуқӣ иҷозат дода мешаванд.

4. Муомилот бо сӯзишвории ядроии истифодашуда бояд иҷрои талаботи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро мутобиқ бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ва, ҳамчунин, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии аз ҷониби Тоҷикистон эътирофшуда таъмин намояд.

**Моддаи 21. Тахассуси кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ машғул ҳастанд**

1. Барои таъмини бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, омодагӣ ва эътино ба садамаҳои ядроӣ ва (ё) радиатсионӣ кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ машғул ҳастанд, бояд дорои тахассуси дахлдор бошанд.

2. Шахсоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ машғул ҳастанд, ба категорияҳои зерин ҷудо мешаванд:

1) коргар – корманде, ки басти пурра ё нопурраи кориро дошта ё ин ки муваққатӣ кироя кор мекунад ва ҳуқуқу уҳдадориҳои эътирофшударо нисбати муҳофизати радиатсионии касбӣ (муҳофизати радиатсионии кормандон) дорад, аз ҷумла кафшергарон, челонгарон, механикҳо, электрикҳо, операторони механизмҳо ва дигар кормандони боихтисос;

2) шахси масъул оид ба бехатарии радиатсионӣ – корманде, ки дар масъалаҳои муҳофизати радиатсионӣ вобаста ба намуди муайяни фаъолияти амалӣ салоҳияти техникӣ дорад ва аз ҷониби истифодабаранда барои назорати риояи талаботи дахлдори қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин гаштааст;

3) коршиноси ихтисосманд – корманде, ки дар асоси аттестатсияи мақоми ваколатдори давлатӣ ё ташкилоти дахлдор иҷозатнома ба фаъолияти касбӣ ё тахассуси академӣ ба даст овардааст ва таҷрибаи муайяни корӣ ва дониши махсуси соҳавӣ дорад;

4) мутахассис оид ба муҳофизат аз афканишот – корманде, ки дорои омодагӣ оид ба муҳофизати радиатсионӣ ва дигар фанҳои ихтисосии кофӣ барои иҷрои баҳодиҳии вазъи радиатсионӣ, барои паст кардани оқибатҳои радиологӣ ё барои назорати вояҳои гирифтаи шахсони эътинокунанда мебошад;

5) мутахассис оид ба баҳодиҳии вазъи радиат-сионӣ - корманде, ки дар мавриди ҳолати садамавии ядроӣ ва радиологӣ ба истифодабарандаи манбаи хатарнок бо роҳи гузаронидани таҳқиқи дозиметрӣ, гузаронидани баҳодиҳии вояҳо, назорати ифлосшавии радиоактивӣ, таъмини муҳофизати радиатсионии кормандони эътинокунанда ва таҳияи тавсияҳо доир ба чораҳои муҳофизатӣ кумак мерасонад;

6) мутахассисон – кормандоне, ки роҳбарони зинаи болоӣ, роҳбарони калон (сардорони шуъбаҳо ва бахшҳо), роҳбарони зинаи поёнӣ (операторҳои калон, сардорони гурӯҳҳои хизматрасонии техникӣ ва дастгирии техникӣ ва муовинони онҳо), кормандони муҳандисӣ ва (ё) илмӣ мебошанд ва фаъолияти онҳо ба истифодабарии объектҳои истифодаи энергияи атомӣ марбут аст;

7) техникҳо – кормандоне, ки техникҳои дастгоҳи назоратию андозагирӣ, техникҳои назорати радиатсионӣ, техникҳои ташхисгоҳи химиявӣ, техникҳо-механикҳо, техникҳо-электрикҳо ва техникҳои дастгоҳи электронӣ ва ҳамчунин дигар кормандони боихтисосро дар бар мегиранд, ки онҳо ба таври мустақим дар корҳои марбут ба истифодаи дастгоҳи ядроӣ машғул ҳастанд.

3. Кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ машғули кор мебошанд, бояд ба талаботи тахассусие, ки аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ тасдиқ карда шудааст, ҷавобгӯ бошанд.

4. Ба шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ, ки дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ фаъолият мекунанд, ба объектҳои истифодаи энергияи атомӣ ҷалб кардани кормандони ба талаботи тахассусӣ мувофиқнабуда ва (ё) дорои нишондиҳандаи тиббии барои иҷрои намуди кори изҳоршуда ғайри қобили қабул иҷозат дода намешаванд.

5. Барои дастгирии сатҳи муносиби касбӣ ва қонеъ сохтани талабот оид ба баланд бардоштани сатҳи дониш ва маҳорати кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ машғул ҳастанд, шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродии дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ фаъолияткунанда такмили ихтисоси кормандонро таъмин мекунанд.

**Моддаи 22. Аттестатсияи кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ фаъолият менамоянд**

1. Кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ фаъолият менамоянд, ҷиҳати муайян кардани сатҳи мувофиқати ихтисос ва омодагии касбӣ ба вазифаҳои ишғолкарда аз аттестатсия мегузаранд.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ аттестатсияи инҳоро мегузаронад:

1) мутахассисоне, ки ба уҳдадориҳои вазифавии онҳо идоракунии мустақими дастгоҳи ядроӣ, таъмини бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ ҳангоми иҷрои фаъолият дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ дохил мешаванд;

2) кормандони дастгоҳи ядроӣ, ки ба уҳда-дориҳои вазифавии онҳо баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ, манбаъҳои афканишоти ионофар, партовҳои радиоактивӣ, таъмини муҳофизати ҷисмонии дастгоҳи ядроӣ ва маводи ядроӣ дохил мешаванд. Кормандони дигар аз тарафи шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродие, ки дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ фаъолият мекунанд, аттестатсия карда мешаванд.

3. Аттестатсияи кормандон ба намудҳои зерин ҷудо мешавад:

1) аттестатсияи аввалия;

2) аттестатсияи давравӣ;

3) аттестатсияи ғайринавбатӣ.

4. Иҷозат ба фаъолияти меҳнатӣ дар иншоотҳои истифодабарии энергияи атомӣ ба корманде, ки хулосаи комиссияи аттестатсиониро оид ба номувофиқатии сатҳи ихтисос ва омодагии касбӣ ба вазифаи ишғолнамудааш гирифтааст, манъ аст.

5. Тартиб ва асосҳои гузаронидани аттестатсияи кормандоне, ки дар объектҳои истифодаи энергияи атомӣ фаъолият мекунанд, аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ муайян карда мешаванд.

Моддаи 23. Аз истифода баровардани дастгоҳ, пеш аз муҳлат аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё радиатсионӣ ва бастани нуқтаи гӯронидан

1. Истифодабаранда дар марҳилаи лоиҳакашии дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан нақшаи ибтидоии аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯрониданро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ таҳия мекунад.

2. Нақшаи ибтидоии аз истифода баровардан дорои тавсифи марҳилаҳои аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯронидан, усулҳои таҷзияи конструксияи асосӣ, арзёбии арзиш ва муҳлатҳои иҷрои кор, захираҳои зарурӣ, тадбирҳо вобаста ба таъмини бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, меъёрҳо ва хусусиятҳои асосии майдони ҷойгиркунии дастгоҳи ядроӣ пас аз истифода баровардани он ё нуқтаи гӯронидан пас аз бастан мебошад.

3. Ҳангоми истифодаи дастгоҳи ядроӣ ё нуқтаи гӯронидан нақшаи ибтидоии аз истифода баровардан бо дар назар доштани ихтирооти нави техникӣ ва технологӣ, тағйироти талаботи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ, арзиши корҳо ва захираҳои зарурӣ бознигарӣ ва навсозӣ карда мешаванд.

4. Ҳангоми қабули қарор дар бораи аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯронидан истифодабаранда нақшаи ниҳоии аз истифода бароварданро бо дар назар доштани технологияҳо, методика, нишондиҳандаҳои иқтисодӣ, талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ таҳия мекунад. Нақшаи ниҳоии аз истифода баровардан асос барои лоиҳакашӣ ва баргузор намудани корҳо дар хусуси аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ ё бастани нуқтаи гӯронидан мебошад.

5. Қарор дар бораи қатъ кардани истифодаи дастгоҳ аз ҷониби истифодабаранда ба таври мустақил дар ҳар марҳилаи ҳаётӣ қабул карда мешавад. Дар ин замина истифодабаранда ба мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба қарори қабулшуда, санаи оғоз ва муҳлатҳои иҷрои корҳо оид ба аз истифода баровардани он иттилоъ медиҳад. Истифодабаранда иҷрои корҳоро аз рӯи нақшаи аз истифода баровардан дар ҳаҷми пурра таъмин менамояд.

6. Қарор дар бораи пеш аз муҳлат аз истифода баровардани дастгоҳи ядроӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди мақоми ваколатдори давлатӣ дар сурати вайрон кардани талаботи истифодаи бехатари ядроӣ, ки ба садамаи ядроӣ ва (ё) радиатсионӣ оварда расонидааст ё метавонад оварда расонад ва беқобилиятии асосноки аз ҷониби истифодабаранда таъмин гардидани истифодаи бехатари баъдии дастгоҳи ядроӣ, қабул карда мешавад.

7. Қарор дар бораи бастани нуқтаи гӯронидан аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди мақоми ваколатдори давлатӣ баъди ба охир расидани чорабиниҳо оид ба бастани он қабул карда мешавад. Пешниҳоди мақоми ваколатдори давлатӣ ба чорабиниҳо оид ба бастани нуқтаи гӯронидан, ки аз тарафи истифодабаранда иҷро шудаанд, асоснок карда мешавад, аз ҷумла:

1) солимгардонии ҳудуде, ки дар натиҷаи истифодаи нуқтаи гӯронидан ифлос шудааст;

2) баргузор намудани андозагириҳои назоратии вазъияти радиатсионӣ дар майдони ҷойгиркунии нуқтаи гӯронидан;

3) тартиб додани бастаи ҳуҷҷатҳо барои интиқол ба бойгонӣ бо тавсифи пурраи партовҳои радиоактивии гӯронидашуда, конструксияҳои нуқтаи гӯронидан, хусусиятҳои геотектоникӣ, геологӣ ва геофизикии майдони ҷойгиркунии нуқтаи гӯронидан.

**Моддаи 24. Омодагӣ ва эътино ба садама**

1. Нақшаи миллии эътино ба садамаҳои ядроӣ ва радиатсионӣ бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои зерин ҷорӣ карда мешавад:

1) дар сурати хориҷ шудан ё таҳдиди хориҷ шудани омилҳои таъсири садамаи ядроӣ ё радиатсионӣ берун аз ҳудуди майдони ҷойгиркунии дастгоҳи садамавии ядроӣ, радиатсионӣ ё электрофизикӣ;

2) ҳангоми садамаҳои фаромарзии ядроӣ ё радиатсионӣ, ки дар ҳудуди кишвари дигар рух додаанд ва таъсири онҳо ё таҳдиди таъсири онҳо ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон паҳн мешавад.

2. Нақшаи миллии эътино ба садамаҳои ядроӣ ва радиатсионӣ ҳолатҳои зеринро муайян мекунад:

1) ҳуқуқу уҳдадориҳои мақомоти иҷроияи мар-казӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ҳамчунин шахси ҳуқуқӣ ва соҳибкори инфиродӣ дар мавриди садамаи ядроӣ ё радиатсионӣ;

2) тартиби амалҳо ва идоракунии чорабиниҳо оид ба омодагӣ ва эътино ба садамаҳои ядроӣ ва радиатсионӣ;

3) ҳамоҳангсозии амалҳои ташкилот ва мақо-моти давлатӣ дар мавриди садамаҳои ядроӣ ё радиатсионӣ ва бартараф кардани оқибатҳои он.

3. Ҳангоми гирифтани иттилоот дар бораи садамаи дахлдори ядроӣ ё радиатсионӣ мақоми ваколатдори давлатӣ фавран дар ин бора ва ҳамчунин дар бораи амалӣ намудани нақшаи миллии эътино ба садамаҳои ядроӣ ва радиатсионӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи мудофиаи гражданӣ иттилоъ медиҳад.

4. Истифодабарандагон нақшаҳои чорабиниҳои зиддисадамавиро тибқи тартиби муқарраргардидаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия ва тасдиқ мекунанд. Дар нақшаҳои чорабиниҳои зиддисадамавӣ тартиби амалҳо ва чорабиниҳо ҳангоми ҳодисаҳо ва бартараф кардани садамаҳо ва оқибатҳои онҳо барои ба ҳадди ақал расонидани таъсири эҳтимолӣ ба кормандон, аҳолӣ ва муҳити зист мутобиқи категорияҳои хатари радиатсионии дастгоҳи ядроӣ пешбинӣ карда мешавад.

5. Истифодабарандагон дар тамоми марҳилаҳои давраи ҳаётии дастгоҳи истифодаи энергияи атомӣ иҷрои чорабиниҳоро оид ба омодагӣ ва эътино ба садама таъмин менамоянд.

6. Дар сурати рух додани садамаҳо ва ҳодисаҳои фаромарзӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ мақоми ваколатдори давлатӣ ба таври муштарак бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи мудофиаи гражданӣ тадбирҳоро оид ба огоҳсозӣ ва эътино мутобиқ бо санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон меандешанд.

БОБИ 4. ЭКСПЕРТИЗАИ БЕХАТАРИИ ЯДРОӢ, РАДИАТСИОНӢ ВА АМНИЯТИ ҶИСМОНИИ ЯДРОӢ. АККРЕДИТАТСИЯИ ТАШКИЛОТҲОЕ, КИ ЭКСПЕРТИЗАИ БЕХАТАРИИ ЯДРОӢ, РАДИАТСИОНӢ ВА АМНИЯТИ ҶИСМОНИИ ЯДРОИРО АНҶОМ МЕДИҲАНД

**Моддаи 25. Экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ**

1. Экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ бо мақсади анҷом додани арзёбии мустақили амнияти дастгоҳи ядроии категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ, маҷмуъҳои нақлиётии бастабандӣ дар тамоми давраи вақте гузаронида мешавад, ки дар ин муддат онҳо метавонанд хатари эҳтимолӣ дошта бошанд.

2. Давраи баргузор намудани экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ дар се сол як маротиба мебошад.

3. Экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ аз ҷониби ташкилотҳое гузаронида мешавад, ки онҳо барои иҷрои намуди мазкури фаъолият аз аккредитатсияи мақоми ваколатдори давлатӣ гузашта бошанд. Шахсоне, ки дар муносибатҳои наздики хешовандӣ ё муносиб бо шахсони мансабдори истифодабаранда қарор доранд ва ё дар муносибатҳои меҳнатӣ ё дигар муносибатҳои шартномавӣ бо истифодабаранда қарор доранд, ҳамчун коршинос наметавонанд баромад кунанд.

4. Ҳуҷҷатҳо барои экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ аз ҷониби истифодабаранда пешниҳод карда мешавад, ки баҳрабардории объектҳои истифодаи энергияи атомиро анҷом медиҳад.

5. Аз рӯи натиҷаҳои гузаронидани экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ хулоса дар бораи қобили қабул ва имконпазир будани қабули қарор оид ба амалисозии объекти экспертиза дода мешавад.

6. Гирифтани хулосаи манфии экспертиза истифодабарандаро, ки баҳрабардории объектҳои истифодаи энергияи атомиро анҷом медиҳад ва ҳамаи эродҳои дар хулосаи коршиносӣ зикршударо бартараф намудааст, аз ҳуқуқи муроҷиати такрорӣ барои гузаронидани экспертиза маҳрум намесозад.

7. Маблағгузории экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ аз ҳисоби маблағҳои истифодабаранда, ки баҳрабардории объектҳои истифодаи энергияи атомӣ ё дигар манбаъҳоеро, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда нашудаанд, анҷом медиҳад.

**Моддаи 26. Объектҳои экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ**

Ҳуҷҷатҳои зерин мавриди экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ қарор мегиранд:

1) ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ барои интихоби майдонҳои ҷойгиркунӣ ва сохтмони дастгоҳи ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ;

2) ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ ва истифодабарии даст-гоҳи ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ, маҷмуъҳои бастабандии нақлиётӣ;

3) ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ оид ба навсозии техникии дастгоҳи ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ, маҷмуъҳои бастабандии нақлиётӣ;

4) ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ ва истифодабарӣ оид ба аз истифода гирифтани дастгоҳи ядроии дорои категорияҳои 1 ва 2 хатари радиатсионӣ, маҷмуъҳои бастабандии нақлиётӣ.

Моддаи 27. Аккредитатсияи ташкилотҳое, ки экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро анҷом медиҳанд

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ аккредитатсияи ташкилотҳоеро мегузаронад, ки онҳо экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро анҷом медиҳанд.

2. Аз рӯи натиҷаҳои гузаронидани аккредитатсия шаҳодатнома оид ба аккредитатсия дода мешавад. Муҳлати амали шаҳодатнома оид ба аккредитатсия се сол аст. Шаҳодатнома оид ба аккредитатсия соҳаи аккредитатсия, намудҳои корҳо дар соҳаи аккредитатсия, методикаи татбиқшавандаи ҳисобкуниҳо ва воситаҳои барномавию техникиро дар бар мегирад.

3. Ташкилоте, ки экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро анҷом медиҳад, бояд ба талаботи зерин ҷавобгӯ бошад:

1) доштани на камтар аз панҷ соли таҷрибаи кори амалӣ дар соҳаи аккредитатсия ё фаъолияте, ки ба таври мустақим ба соҳаи аккредитатсия алоқаманд аст;

2) доштани кормандони боихтисос, ки метавонанд иҷрои корҳоро дар соҳаи муносиби аккредитатсия таъмин намоянд;

3) доштани воситаҳои барномавию техникӣ ва (ё) методикаи ҳисобкуниҳо барои иҷрои намудҳои корҳои зикршуда.

4. Баррасии ҳуҷҷатҳо оид ба аккредитатсия аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар тули сӣ рӯз аз рӯзи қабули онҳо анҷом дода мешавад.

5. Барои рад кардани аккредитатсияи ариза-диҳанда ҳолатҳои зерин асос шуда метавонанд:

1) дар ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда мавҷуд будани иттилооти нодуруст;

2) номувофиқатии ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда ба талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

3) номувофиқатии ихтисоси кормандони ариза-диҳанда бо соҳаи зикршудаи аккредитатсия;

4) номувофиқатии методикаи ҳисобкунӣ ва воситаҳои барномавӣ бо соҳаи зикршудаи аккредитатсия;

5) мавҷуд будани қарори суд дар бораи манъ кардани фаъолият оид ба намуди зикршуда.

6. Нисбат ба қарор дар бораи рад кардани аккредитатсия тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят бурдан мумкин аст.

7. Ташкилотҳои аккредитатсияшуда уҳдадоранд:

1) тибқи дархости мақоми ваколатдори давлатӣ ҳуҷҷатҳои марбут ба анҷоми фаъолиятро дар соҳаи аккредитатсия пешниҳод намоянд;

2) иттилооти махфиеро, ки дар рафти иҷрои корҳо ба даст омадааст, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ифшо накунанд.

8. Мақоми ваколатдори давлатӣ рӯйхати ташки-лотҳои аккредитатсияшударо, ки экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроиро анҷом медиҳанд, пеш мебарад.

9. Ташкилотҳои аккредитатсияшуда ҳангоми баргузор намудани экспертизаи бехатарии ядроӣ, радиатсионӣ ва амнияти ҷисмонии ядроӣ методикаи ҳисобкуниҳоеро амалӣ менамоянд, ки бо мақоми ваколатдори давлатӣ мувофиқа карда шудааст.

**БОБИ 5. ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ ШАХСОНИ ВОҚЕӢ ВА ҲУҚУҚӢ**

**Моддаи 28. Ҳуқуқҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ҳуқуқ доранд:

1) тавассути мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба истифодаи энергияи атомӣ ва воситаҳои ахбори омма дар бораи бехатарии объектҳои барои сохтмон пешбинишуда, объектҳои лоиҳакашӣ, бунёдшаванда, истифодашаванда ва аз истифода баровардашавандаи энергияи атомӣ, дар бораи назорати амалишавандаи вазъияти радиатсионӣ дар маҳалҳое, ки онҳо истиқомат ё кору фаъолият мекунанд, ҳамчунин дар бораи вояи шуоъгирӣ маълумот ба даст оранд;

2) экспертизаи экологии ҷамъиятии ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ ва назорати вазъияти радиатсионии муҳити зистро бо тартиби муқарраргардидаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом диҳанд;

3) ҷуброни дар натиҷаи садамаи ядроӣ ё ради-атсионӣ расонидашударо аз истифодабаранда, ки ба садамаи мазкур роҳ додааст, талаб кунанд.

**Моддаи 29. Уҳдадориҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ уҳдадоранд қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ки истифодаи энергияи атомиро ба танзим медарорад, риоя намуда, талаботи меъёру қоидаҳои бехатарӣ дар соҳаи истифодаи энергияи атомӣ ва ҳамчунин талаботи шахсони мансабдори ташкилотҳо оид ба истифода аз энергияи атомиро иҷро намоянд.

**Моддаи 30. Ҷуброни зараре, ки дар натиҷаи истифодаи нолозими объектҳои энергияи атомӣ расонида шудааст**

1. Зарари ба саломатии шахсони воқеӣ расонидашуда ва ҳамчунин зарар ба шахсоне, ки вобаста ба марги саробон дар натиҷаи истифодаи нолозим аз объектҳои энергияи атомӣ ба онҳо расонида шудааст, бояд аз ҳисоби расонандаи зарар дар ҳаҷми пурра бо дар назар доштани дараҷаи аз даст додани қобилияти меҳнатии зарардида, хароҷот барои табобати ӯ, барқарорсозии саломатӣ, нигоҳубини бемор ва кумакпулиҳои таъиншуда мутобиқи қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда шавад.

2. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳуқуқ доранд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз расонандагони зарар ҷуброни пурраи зарари молумулкии вобаста ба истифодаи нолозим аз объектҳои энергияи атомӣ аз ҷониби ташкилотҳо ва шаҳрвандон расида ва хароҷоти ташкилотҳоро новобаста аз шакли моликияти онҳо ва шахсони воқеиро, ки онҳо дар корҳои садамавию наҷотбахшӣ ва бартараф кардани оқибатҳои истифодаи номувофиқ аз объектҳои энергияи атомӣ иштирок намудаанд, талаб намоянд.

3. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки дар истифодаи номувофиқи объектҳои энергияи атомӣ гунаҳгоранд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон уҳдадоранд зарари ба замин, об, олами набототу ҳайвонот расонидашуда, аз ҷумла хароҷоти солимгардонии замин ва барқарорсозии ҳосилхезии табиии заминро ҷуброн намоянд.

**БОБИ 6. КАФОЛАТҲОИ ЯДРОӢ**

**Моддаи 31. Уҳдадории истифодаи осоиштаи энергияи атомӣ**

1. Маводи ядроӣ ва радиоактивӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо ба мақсадҳои осоишта ва тибқи уҳдадориҳое, ки аз санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон бармеояд, истифода мешаванд.

2. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳама гуна фаъолият бо мақсади таҳқиқот, озмоиш, рушд, сохтан, истеҳсол, воридот, воридоти муваққатӣ, содирот, транзит, дар ихтиёр доштан, паҳн кардан, фурӯш, таъмир, ба истифода даровардан, корбаст, иҷора, ҷойгиркунӣ ва тарконидани силоҳи ядроӣ, ҳар гуна таҷҳизоти ядроии тарканда ё таҷҳизоти тарканда бо маводи радиоактивӣ манъ аст.

**Моддаи 32. Низоми кафолатҳои ядроӣ**

1. Дар доираи амалисозии муқаррароти Созишнома оид ба паҳн накардани силоҳи ядроӣ ва Созишнома байни Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Агентии байналмилалии энергияи атомӣ дар бораи татбиқи кафолатҳо дар робита бо Созишнома оид ба паҳн накардани силоҳи ядроӣ ва Протоколи иловагӣ ба Созишномаи мазкур (минбаъд - Созишнома) мақоми ваколатдори давлатӣ дар сатҳи миллӣ иҷрои уҳдадориҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҷиҳати кафолатҳои ядроӣ, ки аз талаботи Созишнома бармеояд, идора ва ҳамоҳанг месозад, аз ҷумла:

1) вобаста ба пешниҳоди иҷозат, санҷиш ва назорати шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки оид ба амалӣ намудани кафолатҳо уҳдадоранд, инчунин, нисбати татбиқи муҷозот ҷиҳати риоя накардани чораҳои барои амалӣ намудани кафолатҳои зарурӣ талабот муқаррар менамояд;

2) барои ворид гаштани намояндагони Агентии байналмилалии энергияи атомӣ ба объектҳо, макони берун аз дастгоҳ ва дилхоҳ майдону маконҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ворид шудан ба онҳо барои амалӣ намудани фаъолияти санҷишӣ дар асоси Созишнома иҷозат дода шудааст, мусоидат мекунад;

3) дар ҳолатҳои муайяншуда нозирони Агентии байналмилалии энергияи атомиро ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти санҷишии онҳо ҳамроҳӣ менамояд;

4) аз мақомоти давлатӣ, шахсони ҳуқуқию соҳиб-корони инфиродӣ ҳамаи маълумотеро, ки барои амалӣ намудани Созишнома зарур аст, талабу ҷамъоварӣ менамояд, пешбурд ва пешниҳоди чунин маълумотро ба Агентии байналмилалии энергияи атомӣ амалӣ менамояд;

5) ҳуҷҷатҳои танзимиро, ки барои иҷрои Созишнома заруранд, қабул менамояд;

6) ҳамкориҳои дахлдорро бо дигар мақомоти давлатӣ дар доираи иҷрои ин уҳдадориҳо амалӣ менамояд.

2. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ, шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ уҳдадоранд, ки бо намояндагони Агентии байналмилалии энергияи атомӣ ҳангоми санҷиш дар татбиқи чораҳо оид ба кафолатҳо ҳамкорӣ намоянд.

3. Фаъолият оид ба таҳқиқот ва коркарди марбут ба давраи сӯзишвории ядроӣ, ки ба он талаботи Созишнома паҳн мешавад, танҳо бо огоҳсозӣ оид ба фаъолият ва пешниҳоди маълумоти зарурӣ ва ба даст овардани иҷозати пешакии мақоми ваколатдори давлатӣ метавонад шуруъ шавад.

**БОБИ 7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 33. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 34. Аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи истифодаи энергияи атомӣ»**

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи истифодаи энергияи атомӣ» аз 9 декабри соли 2004 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2004, №12, қ.1, мод. 696) аз эътибор соқит дониста шавад.

**Моддаи 35. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

**Президенти**

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН

***ш. Душанбе, 23 декабри соли 2021, № 1845***

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	1845	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН «ДАР БОРАИ ИСТИФОДАИ ЭНЕРГИЯИ АТОМӢ»	Маҷлиси Олии ҶТ	23.12.2021	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН «ДАР БОРАИ ПАРАНДАПАРВАРӢ»**

Қонуни мазкур асосҳои ташкилӣ, ҳуқуқӣ ва иқтисодии фаъолияти субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарвариро муайян намуда, ба рушди соҳа ва таъмини бозори истеъмолии кишвар равона гардидааст.



БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- соҳаи парандапарварӣ – соҳаи кишоварзӣ, ки истеҳсоли гӯшти паранда, тухми озуқавӣ, инкубатсионӣ ва намуди дигари маҳсулотро таъмин мекунад;

- субъекти хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ – субъекти хоҷагидор, ки ба истеҳсоли гӯшти паранда, тухми озуқавӣ, инкубатсионӣ, чӯҷабарорӣ, инчунин, нигоҳдорӣ ва фурӯши маҳсулоти соҳа машғул мебошад;

- парандаҳо – гурӯҳи ҳайвоноти сутунмуҳрадори гармхуни тухмзо ва болу пардор, ки синфи алоҳидаи олами ҳайвонотро ташкил медиҳанд;

- парандаҳои кишоварзӣ – ҳамаи намуди парандаҳое, ки бо мақсади истеҳсоли гӯшт, тухми озуқавӣ, инкубатсионӣ ва намуди дигари маҳсулот парвариш карда мешаванд;

- парандаҳои дурага – парандаҳое, ки дар натиҷаи ҷуфткунии парандаҳои дорои хусусияту аломатҳои асосии авлодӣ ё модарии мувофиқ ба вуҷуд омадаанд;

- зоти паранда – маҷмуи дохилинамудӣ ва гурӯҳҳои сершумори як намуди парандаи кишоварзӣ, ки сифатҳои ба ҳам монанди маҳсулнокӣ, сохти бадан ва шакли берунӣ доранд;

- кросс – маҷмуи авлод ва дурагаҳои парандаҳои кишоварзӣ, ки дар доираи тартиби муайянгардидаи ҷуфткунонӣ ба вуҷуд омада, маҳсулнокии баланд ва қобилияти устувори ҳаётӣ доранд;

- тухми инкубатсионӣ – тухми бордоршуда, ки барои чӯҷабарорӣ истифода бурда мешавад;

- маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ – маҳсулоти асосӣ - гӯшту тухми паранда, чӯҷаи зинда ва маҳсулоти иловагӣ - партови забҳи паранда пар, пат ва пору.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи парандапарварӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи парандапарварӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Принсипҳои фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ

Фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:

- ташаккули низоми устувори таъмини аҳолӣ бо маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- бартарии ҳуқуқи истеъмолкунандагон;

- таъмини самаранокӣ ва рақобати озод дар истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- шаффофияти баҳисобгирии натиҷаи фаъолият ва ҳисоботдиҳӣ;

- истифодаи технологияи муосири истеҳсоли маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- ояндабинӣ ва банақшагирии истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- таъмини риояи стандартҳо ва регламентҳои техникӣ оид ба бехатарии маҳсулоти истеҳсолшаванда.

Моддаи 4. Субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ

1. Ба субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ мансубанд:

1) корхонаи (хоҷагии) зотпарварии парандаҳо, ки ба такрористеҳсолкунӣ ва такмил додани хусусиятҳои ирсию маҳсулнокии зоту кроссҳои муайяни парандаҳо машғул мебошад;

2) корхонаи (хоҷагии) парвариши парандаҳои хушзоти тартиби I, ки барои парвариши шаклҳои авлодии парандаҳои дорои маҳсулнокии баланд ва омилҳои дигари фарқкунанда махсус гардонда шудааст;

3) корхонаи (хоҷагии) парвариши парандаҳои хушзоти тартиби II, ки ба истеҳсоли тухми инкубатсионӣ ва парвариши парандаҳои дурага дар натиҷаи ҷуфткунонии ду ва ё зиёда шаклҳои авлодии аз ҷиҳати ирсӣ фарқкунанда бадастомада махсус гардонда шудааст;

4) корхонаи (хоҷагии) чӯҷабарорӣ;

5) фермаи парандапарварӣ (ҷузъи таркибии хоҷагии кишоварзӣ, хоҷагии деҳқонӣ (фермерӣ), ки бо мақсади истеҳсоли гӯшти паранда ва тухми озуқавӣ ба парвариши парандаи кишоварзӣ машғул мебошад.

2. Субъектҳои хоҷагидор барои машғул шудан ба фаъолият оид ба истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз қайди давлатӣ мегузаранд.

3. Таъсисдиҳӣ ва муайян намудани шакли фаъолияти субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

4. Субъекти хоҷагидор метавонад бо риояи таносуби мувофиқ фаъолияти гуногуни соҳаи парандапарвариро якбора амалӣ намояд.

5. Шахсони воқеӣ, ки соҳибкори инфиродӣ намебошанд, метавонанд барои қонеъ гардондани талаботи шахсӣ ба парвариши паранда машғул шаванд.

БОБИ 2. ТАНЗИМ ВА ДАСТГИРИИ ДАВЛАТИИ СОҲАИ ПАРАНДАПАРВАРӢ

Моддаи 5. Усулҳои танзими давлатии соҳаи парандапарварӣ

Танзими давлатии соҳаи парандапарварӣ бо усулҳои зерин амалӣ карда мешавад:

- қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ;

- назорати давлатии истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- дастгирии давлатии субъектҳои хоҷагидори соҳа, аз ҷумла маблағгузорӣ барои рушди соҳа;

- муқаррар намудани талаботи зиддиинҳисорӣ нисбат ба муомилоти маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ.

Моддаи 6. Самтҳои дастгирии давлатии соҳаи парандапарварӣ

Дастгирии давлатии соҳаи парандапарварӣ дар самтҳои зерин анҷом дода мешавад:

- ҷалби сармоя барои бунёди корхонаҳои соҳаи парандапарварӣ, истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳа;

- таъмини дастрасӣ ба техника ва технологияи муосири парвариши ҳамаи намуди парандаҳои кишоварзӣ;

- ҷорӣ намудани механизми маблағгузории тадқиқоти илмии муассисаҳои илмӣ дар муайян намудани зотҳо, офаридани кроссҳои нави паранда, такмили сифатҳои фоиданоки зотҳои мавҷуда ва таҳкими пойгоҳҳои истеҳсоли хӯроки паранда аз ҳисоби манбаъҳои дохилӣ;

- рушди инфрасохтори бозори маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ ва таъмини иттилоот оид ба ҳаҷми истеҳсол ва фурӯши он;

- шаклҳои дигари дастгирӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст.

Моддаи 7. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи парандапарварӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи парандапарварӣ мансубанд:

- таъмини татбиқи сиёсати давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба танзими соҳаи парандапарварӣ;

- муқаррар намудани шаклҳои дастгирии давлатии соҳаи парандапарварӣ;

- муайян намудани самтҳои асосии ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- муайян намудани мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 8. Ваколатҳои мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ

1. Ба ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ дохил мешаванд:

- амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- таҳия ва барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани дурнамо, консепсия, стратегия ва барномаҳои давлатӣ оид ба рушди соҳаи парандапарварӣ;

- таҳияи санадҳои меъёрии техникии танзими истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- муқаррар намудани тартиб ва қоидаҳои амалисозии фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ;

- ҳамоҳангсозии фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар истеҳсоли маҳсулоти хушсифат;

- мониторинги давлатии вазъи соҳаи паранда-парварӣ;

- ташкил ва истифодабарии махзани маълумот оид ба истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- ҷорӣ намудани низоми ягонаи хизматрасонии иттилоотию машваратӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- мусоидат ба рушди бозори фурӯши маҳсулоти соҳа;

- ташкили корҳои илмию тадқиқотӣ оид ба муайян намудани зотҳо, офаридани кроссҳои нав, дору, ваксинаҳо ва хӯроки серғизои омехта барои парандаҳо;

- пешбурди феҳристи намуд, зоту кроссҳои парандаҳо;

- ҳамкорӣ бо ташкилотҳои байналмилалӣ дар соҳаи парандапарварӣ;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии озуқаворӣ оид ба танзими соҳаи парандапарварӣ ваколатҳои зеринро дорад:

- амалӣ намудани сиёсати давлатии бехатарии озуқаворӣ дар истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳа;

- назорати риояи меъёрҳои байторию санитарӣ дар фаъолияти субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ;

- назорати иҷрои чораҳои пешгирии пайдоиш, паҳншавӣ ё барҳам додани касалиҳои паранда, безараргардонӣ ва нобудсозии парандаҳои ба касалиҳои сироятии барои ҳайвонот ва инсон хатарнок дучоргардида;

- назорати бехатарии воридоти маҳсулоти парандапарварӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

3. Мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба стандартонӣ ва танзими соҳаи парандапарварӣ ваколатҳои зеринро дорад:

- назорати давлатии риояи талаботи стандартҳо, регламентҳои техникӣ ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- назорати фаъолияти озмоишгоҳҳои санҷиши сифати маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ аз рӯйи натиҷаи таҳқиқот барои истифодаи мақсаднок корношоям донистан, имконияти истифода ва ё нобудсозии минбаъдаи онҳо;

- амалисозии фаъолият доир ба қабули стандартҳо ва ҳуҷҷатҳои стандартонӣ ва муқаррар намудани талаботи техникӣ ба маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 9. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи парандапарварӣ ваколатҳои зеринро дорад:

- таҳияи барномаҳои маҳаллии рушди соҳаи парандапарварӣ ва назорати иҷрои онҳо;

- мусоидат ба фаъолияти субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ;

- назорати фаъолияти субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ оид ба истифодаи самараноки захираҳои иқтисодии маҳал;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 10. Омодасозӣ ва бозомӯзии мутахассисону кормандони соҳаи парандапарварӣ

Раванди омодасозӣ ва бозомӯзии мутахассисон ва кормандони соҳаи парандапарварӣ дар самтҳои зерин ба роҳ монда мешавад:

- амалисозии шартномаҳои субъектҳои ҳамкорӣ оид ба тайёр намудан, бозомӯзии касбӣ ва такмили ихтисоси мутахассисони соҳаи парандапарварӣ;

- ташкили таҷрибаомӯзии таълимӣ ва истеҳсолии мутахассисону кормандони соҳа бо мақсади ташаккул, таҳким ва такмили дониш, маҳорат ва малакаи кории онҳо дар фаъолияти минбаъдаи касбӣ;

- мутобиқгардонии фаъолияти муассисаҳои илмӣ ва таълимӣ дар ҳалли масъалаҳои муҳими рушди соҳаи парандапарварӣ;

- таъмини субъектҳои фаъолияти парандапарварӣ бо иттилоот ва дигар маводи дахлдор дар бораи дастовардҳои илмӣ ва таҷрибаи пешқадами рушди соҳа.

БОБИ 3. ФАЪОЛИЯТ ДАР СОҲАИ ПАРАНДАПАРВАРӢ

Моддаи 11. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ

1. Субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ ҳуқуқ доранд:

- азнавтаҷҳизонии техникӣ, таъмири маҷмуӣ ва барқарорсозии иқтидорҳои истеҳсолиро амалӣ намоянд;

- барои амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ бо шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ шартномаҳо ба имзо расонанд;

- технологияҳои муосири парвариши паранда ва истеҳсоли хӯроки серғизои омехтаро аз ҳисоби манбаъҳои дохилӣ ҷорӣ намоянд;

- барои истеҳсоли хӯроки паранда қитъаҳои заминро ба иҷора гиранд;

- нархи фурӯши маҳсулоти соҳаро тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намоянд;

- дар гузарондани корҳои илмию тадқиқотӣ оид ба муайян намудани зотҳо, офаридани кроссҳо ва парандаҳои дурагаи сермаҳсул, такмили хусусиятҳои ирсии зотҳои мавҷуда ва истеҳсоли хӯроки серғизои омехтаи паранда ҳамкорӣ намоянд;

- дар ташкил ва баргузории семинар, машварат ва конференсияҳо оид ба масъалаҳои муҳими рушди соҳаи парандапарварӣ иштирок намоянд;

- бо риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон воридот ва содироти маҳсулоти соҳаро ба роҳ монанд.

2. Субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ уҳдадоранд:

- қоидаҳои ташкил ва амалисозии ҷараёнҳои технологии муқарраргардидаи соҳаро риоя кунанд;

- чораҳо оид ба таъмини бақайдгирии миқдору сифати маҳсулоти соҳаро таҳия ва амалӣ намоянд;

- стандартҳо ва регламентҳои техникӣ, талаботи санитарӣ, санитарию байторӣ, экологӣ ва бехатарии маҳсулоти соҳаро риоя намоянд;

- тартиб ва қоидаҳои парвариш, хӯрокдиҳӣ, таъмини афзоиши саршумори парандаро риоя намоянд;

- иншоот ва таҷҳизоти дар ихтиёрашон бударо дар ҳолати хуби техникӣ, санитарӣ ва экологӣ нигоҳ доранд;

- дар муҳлатҳои муайяншуда ба мақомоти ваколатдори давлатии дахлдор ҳисоботи оморию муҳосибиро пешниҳод намоянд;

- воридоти бехатари маҳсулоти соҳаро ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида таъмин намоянд;

- барои пешгирии пайдоиш, паҳншавӣ ё барҳам додани касалиҳои паранда, безараргардонӣ ва нобудсозии парандаҳои ба касалиҳои сироятии барои ҳайвонот ва инсон хатарнок гирифторшуда сари вақт тадбирҳои санитарию байторӣ андешанд;

- тибқи талаботи стандарт ва регламентҳои техникӣ, борбандӣ, тамғагузорӣ, интиқол ва нигоҳдории маҳсулоти соҳаро таъмин намоянд;

- ба рушди корҳои илмию тадқиқотӣ, ҷорисозии технологияҳои муосир ва омодасозию бозомӯзии кадрҳои соҳа мусоидат кунанд;

- уҳдадориҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро иҷро намоянд.

Моддаи 12. Муқаррар намудани имтиёзу маҳдудиятҳо дар соҳаи парандапарварӣ

1. Имтиёзҳо барои дастгирӣ ва рушди соҳаи парандапарварӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии озуқаворӣ ҳангоми ба миён омадани вазъи фавқулода (эпидемия, эпизоотия) тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад барои ворид кардани маҳсулоти соҳаи парандапарварӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудият ҷорӣ намояд.

Моддаи 13. Ҷудо кардани қитъаҳои замин барои фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ

1. Ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои фаъолият дар соҳаи парандапарварӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон қитъаҳои замин ҷудо карда мешаванд.

2. Лоиҳакашӣ, сохтмон ва истифодаи объектҳои соҳаи парандапарварӣ бо риояи хусусиятҳои табиию минтақавӣ, талаботи лоиҳаи шаҳрсозӣ, байторӣ, экологӣ, техникӣ, санитарию гигиенӣ, эстетикӣ ва дигар талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешаванд.

Моддаи 14. Иттиҳодияҳои парандапарварон

Субъектҳои хоҷагидори соҳаи парандапарварӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд иттиҳодияҳо таъсис диҳанд ва (ё) ба ҳайати онҳо дохил шаванд.

БОБИ 4. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 15. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 16. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи паррандапарварӣ»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи паррандапарварӣ» аз 21 июли соли 2010 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2010, № 7, мод. 565) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 17. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.



Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                           Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе, 23 декабри соли 2021, № 1822

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	1822	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН «ДАР БОРАИ ПАРАНДАПАРВАРӢ»	Маҷлиси Олии ҶТ	23.12.2021	Амалкунанда	word PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ БУҶЕТИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2022**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2021, №11, мод.630; ҚҶТ аз 11.02.2022с., № 1850).

**Моддаи 1. Ҳаҷми умумии даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Ҳаҷми умумии даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2022 аз ҳисоби ҳамаи манбаъҳо 33002852 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад, аз ҷумла:

1) аз ҳисоби воридоти андозию ғайриандозӣ ва грантҳо 22592000 ҳазор сомонӣ,

аз он:

а) воридоти андозӣ – 20463521 ҳазор сомонӣ;

б) воридоти ғайриандозӣ – 1463479 ҳазор сомонӣ;

в) грантҳо барои дастгирии буҷет аз ҳисоби созмонҳои байналмилалии молиявӣ – 665000 ҳазор сомонӣ;

2) аз ҳисоби грантҳо ва қарзҳои лоиҳаҳои давлатии сармоягузорӣ – 7938632 ҳазор сомонӣ,

аз он:

а) қарзҳо – 3241800 ҳазор сомонӣ;

б) грантҳо – 4696832 ҳазор сомонӣ;

3) аз ҳисоби маблағҳои махсуси ташкилотҳои буҷетӣ – 2472220 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 2. Ҳаҷми умумии хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Ҳаҷми умумии хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2022 ба маблағи 33626756 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад, аз ҷумла барои маблағгузории:

1) мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ – 1420968 ҳазор сомонӣ;

2) мудофиа, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, тартиботи ҳуқуқӣ ва судҳо – 2290219 ҳазор сомонӣ

3) маориф – 6304025 ҳазор сомонӣ;

4) тандурустӣ – 2881390 ҳазор сомонӣ;

5) суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ – 4331602 ҳазор сомонӣ;

6) фарҳанг ва варзиш – 1199149 ҳазор сомонӣ;

7) хоҷагии манзилию коммуналӣ, ҳифзи муҳити зист ва хоҷагии ҷангал – 1502178 ҳазор сомонӣ;

8) комплекси сӯзишворию энергетикӣ – 6022411 ҳазор сомонӣ;

9) соҳаи кишоварзӣ, моҳидорӣ ва шикор – 1030551 ҳазор сомонӣ;

10) саноат ва сохтмон – 211811 ҳазор сомонӣ;

11) нақлиёт ва коммуникатсия – 2660636 ҳазор сомонӣ;

12) соҳаҳои дигари иқтисодиёт ва хизматрасонӣ – 125349 ҳазор сомонӣ;

13) хароҷоти дигар – 3646467 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 3. Ҳаҷми умумии касри буҷети давлатӣ ва манбаъҳои пӯшонидани он**

1. Андозаи ниҳоии ҳаҷми умумии касри Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2022 ба андозаи 0,6 фоизи маҷмуи маҳсулоти дохилӣ ё ба маблағи 623904 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад.

2. Манбаъҳои пӯшонидани касри Буҷети давлатӣ ба таври зерин муайян карда шаванд:

1) аз ҳисоби хусусигардонӣ ва иҷораи моликияти ҷумҳуриявӣ - 32000 ҳазор сомонӣ;

2) аз ҳисоби фоидаи соф ба ҳиссаи давлат дар ҷамъиятҳои дорои масъулияти маҳдуд ва суди саҳмияҳои давлатӣ дар ҷамъиятҳои саҳомӣ - 90000 ҳазор сомонӣ;

3) аз фурӯши векселҳо - 100000 ҳазор сомонӣ;

4) аз ҳисоби маблағҳои озоди буҷети ҷумҳуриявӣ ба ҳолати 1 январи соли 2022 - 100000 ҳазор сомонӣ;

5) аз ҳисоби маблағҳои қарзии созмонҳои байналмилалии молиявӣ - 245728 ҳазор сомонӣ;

6) сарфаи маблағи озмунҳои хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонӣ - 40000 ҳазор сомонӣ;

7) иҷрои барзиёди нақшаи даромади буҷетҳои маҳаллӣ - 16176 ҳазор сомонӣ.

3. Маблағгузории пардохти қарзи асосии берунаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳаҷми 2179153 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла аз ҳисоби хароҷоти ҷории буҷети ҷумҳуриявӣ 1186959 ҳазор сомонӣ ва баргардонидани қарзи асосӣ аз рӯи уҳдадориҳои созишномаҳои зерқарзии соли 2022 ва фоизҳои он ба маблағи 992194 ҳазор сомонӣ (ба истиснои уҳдадориҳои қарзи солҳои қаблӣ), аз ҳисоби ташкилотҳои зерин муқаррар карда мешавад:

1) Ширкати саҳомии холдингии кушодаи «Барқи Тоҷик» - 922514 ҳазор сомонӣ;

2) Корхонаи воҳиди давлатии «Обу корези Душанбе» - 16850 ҳазор сомонӣ;

3) Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Тоҷиктрансгаз» - 8680 ҳазор сомонӣ;

4) Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Помир энерҷӣ» - 11610 ҳазор сомонӣ;

5) Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Фурудгоҳи байналмилалии Душанбе» - 25100 ҳазор сомонӣ;

6) Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Ширкати Алюминийи Тоҷик» - 3320 ҳазор сомонӣ;

7) Корхонаи воҳиди давлатии «Роҳи оҳани Тоҷикистон» - 4120 ҳазор сомонӣ.

4. Маблағгузории хизматрасонии қарзи дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба андозаи 704242 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла аз ҳисоби хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ 324832 ҳазор сомонӣ, аз ҳисоби фурӯши молу мулки ҷамъиятҳои саҳомии кушодаи «Агроинвестбонк» ва «Тоҷиксодиротбонк» 320400 ҳазор сомонӣ ва аз ҳисоби маблағҳои озоди буҷети ҷумҳуриявӣ ба ҳолати 1 январи соли 2022 ба маблағи 59010 ҳазор сомонӣ муайян карда шавад.

**Моддаи 4. Ҳаҷми умумии даромад ва хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ**

Ҳаҷми умумии буҷети ҷумҳуриявӣ аз рӯи даромад 12964140 ҳазор сомонӣ, аз рӯи хароҷот 13571868 ҳазор сомонӣ ва касри он дар ҳаҷми 607728 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

**Моддаи 5. Даромади буҷети ҷумҳуриявӣ аз рӯи манбаъҳои даромад**

Даромади буҷети ҷумҳуриявӣ ба маблағи 12964140 ҳазор сомонӣ аз рӯи манбаъҳои зерин муқаррар карда шавад:

1) андоз аз арзиши иловашуда - 7116721 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла:

а) андоз аз арзиши иловашудаи дохилӣ - 2216721 ҳазор сомонӣ;

б) андоз аз арзиши иловашудаи беруна - 4900000 ҳазор сомонӣ;

2) аксизҳо - 724000 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) аксизҳои дохилӣ - 200000 ҳазор сомонӣ;

б) аксизҳои беруна - 524000 ҳазор сомонӣ;

3) андоз аз фурӯш - 12112 ҳазор сомонӣ;

4) андоз барои захираҳои табиӣ - 292477 ҳазор сомонӣ;

5) андоз аз даромад - 1885778 ҳазор сомонӣ;

6) боҷҳои гумрукӣ - 910000 ҳазор сомонӣ;

7) даромадҳои дигари ғайриандозӣ - 1358052 ҳазор сомонӣ;

8) грантҳои созмонҳои байналмилалии молиявӣ - 665000 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 6. Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ аз рӯи гурӯҳбандии вазифавӣ**

Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ аз рӯи гурӯҳбандии вазифавӣ дар ҳаҷми зерин тасдиқ карда шавад:

1) маблағгузории бахши ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ - 846653 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) мақомоти иҷроия ва қонунгузорӣ - 190299 ҳазор сомонӣ;

б) сиёсати молиявӣ ва андозию буҷетӣ - 119124 ҳазор сомонӣ;

в) фаъолияти сиёсати берунӣ - 315302 ҳазор сомонӣ;

г) мақомоти дигари давлатӣ - 221928 ҳазор сомонӣ;

2) мудофиа ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, судҳо ва прокуратура - 1951394 ҳазор сомонӣ;

3) маориф - 1065395 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) таҳсилоти умумӣ - 181223 ҳазор сомонӣ;

б) таҳсилоти касбӣ - 704963 ҳазор сомонӣ;

в) фаъолияти дигар дар соҳаи маориф - 179209 ҳазор сомонӣ;

4) тандурустӣ - 358966 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) беморхонаҳо - 195029 ҳазор сомонӣ;

б) марказҳои саломатӣ - 7567 ҳазор сомонӣ;

в) ҳифзи саломатии аҳолӣ - 57882 ҳазор сомонӣ;

г) фаъолияти дигар дар соҳаи тандурустӣ - 98488 ҳазор сомонӣ;

5) суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ - 596816 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) суғуртаи иҷтимоӣ - 437913 ҳазор сомонӣ;

б) ҳифзи иҷтимоӣ - 74311 ҳазор сомонӣ;

в) фаъолияти дигар дар соҳаи суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ - 84592 ҳазор сомонӣ;

6) фарҳанг ва варзиш - 446273 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) чорабиниҳо оид ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш - 9702 ҳазор сомонӣ;

б) муассисаҳои фарҳангию маърифатӣ - 114728 ҳазор сомонӣ;

в) воситаҳои ахбори омма - 183753 ҳазор сомонӣ;

г) фаъолияти дигар дар соҳаи фарҳанг ва варзиш - 138090 ҳазор сомонӣ;

7) хоҷагии манзилию коммуналӣ, ҳифзи муҳити зист ва хоҷагии ҷангал - 106837 ҳазор сомонӣ;

8) комплекси сӯзишворию энергетикӣ - 2692556 ҳазор сомонӣ;

9) кишоварзӣ, моҳидорӣ ва шикор - 186189 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) барои рушди соҳаи чорводорӣ - 3065 ҳазор сомонӣ;

б) барои чорабиниҳо оид ба мубориза бар зидди малах - 4280 ҳазор сомонӣ;

в) барои рушди муносибатҳои лизингӣ ва таъсису мукаммал намудани марказҳои хизматрасонӣ дар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ - 19000 ҳазор сомонӣ;

г) барои чорабиниҳои зиддиэпизоотӣ - 2900 ҳазор сомонӣ;

10) саноат ва сохтмон - 214942 ҳазор сомонӣ;

11) нақлиёт ва коммуникатсия - 242159 ҳазор сомонӣ;

12) фаъолияти дигари иқтисодӣ ва хизматрасонӣ - 124839 ҳазор сомонӣ;

13) хароҷоте, ки ба категорияҳои дигар дохил карда нашудааст - 4738849 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

а) амалиёт бо уҳдадориҳои қарзии давлатӣ - 2465752 ҳазор сомонӣ,

аз он:

- амалиёт бо уҳдадориҳои қарзии дохилии давлатӣ - 218832 ҳазор сомонӣ;

- амалиёт бо уҳдадориҳои қарзии берунаи давлатӣ - 2246920 ҳазор сомонӣ;

б) хароҷоти шаҳри Душанбе барои амалӣ намудани вазифаҳои пойтахт - 25000 ҳазор сомонӣ;

в) Фонди хароҷоти пешбининашудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон - 109635 ҳазор сомонӣ;

г) хароҷоти дигаре, ки аз рӯи соҳаҳои иқтисодиёт гурӯҳбандӣ нашудааст - 2138462 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 7. Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ аз рӯи гурӯҳбандҳои идоравӣ ва барномавӣ**

2. Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ аз рӯи гурӯҳбандии барномавӣ тибқи замимаи 2 муқаррар карда шавад.

**Моддаи 8. Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ аз рӯи гурӯҳбандии иқтисодӣ**

Хароҷоти вазорату идораҳо, ташкилотҳои аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ аз рӯи гурӯҳбандии иқтисодӣ дар ҳаҷми 13571868 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад, аз ҷумла:

1) пардохти музди меҳнат - 2381350 ҳазор сомонӣ,

аз он:

а) музди меҳнати кормандони асосӣ - 2224516 ҳазор сомонӣ;

б) музди меҳнати кормандони ҳайати техникӣ ва хизматрасонӣ - 156834 ҳазор сомонӣ;

2) маблағҷудокуниҳо ба эҳтиёҷоти иҷтимоӣ аз он:- 323144 ҳазор сомонӣ,

а) аз ҳисоби музди меҳнати кормандони асосӣ - 272827 ҳазор сомонӣ;

б) аз ҳисоби музди меҳнати кормандони ҳайати техникӣ ва хизматрасонӣ  - 39192 ҳазор сомонӣ;

в) суғуртаи тиббӣ ва суғуртаҳои дигар - 11125 ҳазор сомонӣ;

3) хариди мол ва хизматрасонӣ - 2730014 ҳазор сомонӣ,

аз он:

а) пардохти хизматрасонии коммуналӣ - 207221 ҳазор сомонӣ;

б) пардохти хизматрасонии алоқа - 121929 ҳазор сомонӣ;

в) хариди мол ва хизматрасонии дигар - 2400864 ҳазор сомонӣ;

4) хизматрасонии қарзҳои дохилӣ ва беруна - 2465752 ҳазор сомонӣ,

аз он:

а) пардохти қарзи асосӣ ва фоизҳои қарзи дохилӣ - 218832 ҳазор сомонӣ;

б) пардохти қарзи берунаи асосӣ - 1186959 ҳазор сомонӣ;

в) пардохти фоизҳои қарзи берунаи асосӣ - 1059961 ҳазор сомонӣ;

5) хароҷоти пардохти кумакпулиҳо (субсидияҳо) - 98133 ҳазор сомонӣ;

6) хароҷот барои трансфертҳо - 1279929 ҳазор сомонӣ;

7) кумакпулиҳои иҷтимоӣ - 193031 ҳазор сомонӣ;

8) трансфертҳои дигар - 441015 ҳазор сомонӣ;

9) амалиёт бо дороиҳо, уҳдадориҳо ва сармоягузорӣ - 3659500 ҳазор сомонӣ,

аз он:

а) маблағгузории асосии мутамарказ - 3438924 ҳазор сомонӣ;

б) хариди мошинҳо ва таҷҳизот - 113957 ҳазор сомонӣ;

в) дороиҳои ғайримолиявии дигар - 91000 ҳазор сомонӣ;

г) хариди дороиҳои молиявии дохилӣ - 15619 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 9. Фонди захиравии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Фонди захиравии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2022 ба маблағи 438540 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

Моддаи 10. Мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз буҷети ҷумҳуриявӣ ба буҷетҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилояти Хатлон ва шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ҷудошаванда

1. Ҳаҷми мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз буҷети ҷумҳуриявӣ ба буҷетҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилояти Хатлон ва ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ барои пардохти фонди музди меҳнат ба маблағи 1142448 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад, аз ҷумла барои:

1) Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон - 213861 ҳазор сомонӣ;

2) вилояти Хатлон - 603315 ҳазор сомонӣ;

3) ноҳияи Варзоб - 15369 ҳазор сомонӣ;

4) ноҳияи Рашт - 51901 ҳазор сомонӣ;

5) ноҳияи Лахш - 36003 ҳазор сомонӣ;

6) ноҳияи Нуробод - 39929 ҳазор сомонӣ;

7) ноҳияи Рӯдакӣ - 64892 ҳазор сомонӣ;

8) ноҳияи Сангвор - 18010 ҳазор сомонӣ;

9) ноҳияи Тоҷикобод - 25498 ҳазор сомонӣ;

10) ноҳияи Файзобод - 44580 ҳазор сомонӣ;

11) ноҳияи Шаҳринав - 29090 ҳазор сомонӣ.

2. Мусоидати молиявӣ (субвенсия) ба фондҳои мақсадноки давлатӣ ба буҷети шаҳру ноҳияҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилояти Хатлон ва ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ҳар моҳ мустақиман аз буҷети ҷумҳуриявӣ ҷудо карда мешавад.

**Моддаи 11. Маблағҳои нақди гардони хазинавии буҷети ҷумҳуриявӣ**

Маблағҳои нақди гардони хазинавии буҷети ҷумҳуриявӣ ба ҳолати 1 январи соли 2023 ба маблағи 176014 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шаванд.

**Моддаи 12. Ҳаҷми умумии даромад ва хароҷоти буҷетҳои маҳаллӣ**

1. Ҳаҷми умумии буҷетҳои маҳаллӣ аз рӯи даромад бо дар назар доштани мусоидати молиявӣ (субвенсия), ки аз буҷети ҷумҳуриявӣ ҷудо карда мешаванд, ба маблағи 8719309 ҳазор сомонӣ, хароҷот ба маблағи 8735485 ҳазор сомонӣ ва касри буҷет ба маблағи 16176 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла дар буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон 1705 ҳазор сомонӣ, вилояти Хатлон 11328 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Варзоб 266 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Рашт 415 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Лахш 250 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Нуробод 253 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Рӯдакӣ 995 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Сангвор 140 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Тоҷикобод 169 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Файзобод 332 ҳазор сомонӣ ва ноҳияи Шаҳринав 323,0 ҳазор сомонӣ, муайян карда шавад.

2. Касри буҷетҳои маҳаллӣ дар соли 2022 аз ҳисоби маблағҳои озоди буҷетҳои маҳаллӣ ба ҳолати 1 январи соли 2022 ва таъмини иҷрои барзиёди даромад пӯшонида мешавад.

3. Бақияи маблағҳои озоди буҷетҳои маҳаллӣ ба ҳолати 1 январи соли 2022 бо тарҳи маблағҳои азхуднашудаи моддаҳои ҳимояшавандаи буҷети соли 2021 муайян ва тасдиқ карда шавад.

**Моддаи 13. Таносуби воридоти андозӣ ва ғайриандозӣ ба буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ**

1. Дар соли 2022 ба буҷети ҷумҳуриявӣ даромадҳои андозӣ ва ғайриандозии зерин ворид карда шаванд:

1) андоз аз фурӯши алюминийи аввалия - 100 фоиз;

2) боҷҳои гумрукӣ - 100 фоиз;

3) андоз аз арзиши иловашуда ва аксизи беруна - 100 фоиз;

4) дигар пардохтҳои ҳатмӣ ва даромадҳои ғайриандозии умумидавлатӣ (бо дар назар доштани муҷозоти молиявӣ), хироҷ барои ҳаракати воситаҳои нақлиёти автомобилии хориҷӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон - 100 фоиз;

5) аз Ширкати саҳомии холдингии кушодаи «Барқи Тоҷик», Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Шабакаҳои тақсимоти барқ» ва Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Шабакаҳои интиқоли барқ» – андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз даромади шахсони ҳуқуқӣ, инчунин андозҳо барои захираҳои табиӣ (роялти барои об) - 100 фоиз;

6) аз Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Неругоҳи барқи обии Сангтӯда-1» андозҳо барои захираҳои табиӣ (роялти барои об) - 100 фоиз;

7) аз Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Ширкати Алюминийи Тоҷик» андоз аз арзиши иловашуда - 100 фоиз;

8) аз Ҷамъияти саҳомии кушодаи «НБО Роғун» андоз аз арзиши иловашуда ва андозҳо барои захираҳои табиӣ (роялти барои об) - 100 фоиз;

9) аз Корхонаи воҳиди давлатии «Роҳи оҳани Тоҷикистон» ва Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Тоҷиктелеком» – андоз аз арзиши иловашуда ва андоз аз даромади шахсони ҳуқуқӣ - 100 фоиз;

10) аз Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон «Амонатбонк» андоз аз даромади шахсони ҳуқуқӣ - 100 фоиз;

11) аз муассисаҳои давлатии марказ ва гурӯҳи татбиқи лоиҳаҳои сармоягузорӣ, намояндагиҳои дипломатӣ, консулгариҳо ва шахсони ба онҳо баробаркардашуда андоз аз даромади шахсони воқеӣ - 100 фоиз;

12) аз ширкатҳои алоқаи мобилӣ (ба истиснои Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Тоҷиктелеком») – андоз аз арзиши иловашуда ва аксиз - 100 фоиз;

13) аз Бонки миллии Тоҷикистон – андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз даромади шахсони воқеӣ, дигар пардохтҳои ҳатмӣ ва фоидаи боқимондаи баъди тасдиқи ҳисоботи соли 2021 - 100 фоиз;

14) аз Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди Тоҷикистону Америка «Корхонаи муштараки Анзоб», Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди «Ширкати кӯҳии саноатии Тоҷикистону Хитой», Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди Корхонаи муштараки «Зарафшон» - андоз аз даромади шахсони ҳуқуқӣ - 50 фоиз;

15) пардохти бонуси обунавии яккаратаи истифодабарандагони сарватҳои зеризаминӣ аз ҳисоби истихроҷи маъданҳои фоиданок (ба ғайр аз канданиҳои фоиданоки маъмулӣ, обҳои зеризаминӣ ва лойи табобатӣ) - 100 фоиз.

2. Ҳиссаҷудокунӣ аз андозҳои умумидавлатӣ, ки аз андозсупорандагони дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордошта ворид мегардад, дар байни буҷети ҷумҳуриявӣ ва буҷетҳои маҳаллӣ аз рӯи таносуби (фоизҳои) зерин тасдиқ карда шавад:

1) андоз аз арзиши иловашуда:

а) ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ба ғайр аз вилояти Суғд, шаҳрҳои Душанбе ва Роғун) - 100 фоиз;

б) аз вилояти Суғд - 50 фоиз ба буҷети вилоят ва 50 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

в) аз шаҳри Душанбе - 50 фоиз ба буҷети шаҳр ва 50 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

г) аз шаҳри Роғун - 50 фоиз ба буҷети шаҳр ва 50 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

2) андоз аз даромади шахсони ҳуқуқӣ:

а) ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо

ва ноҳияҳо (ба ғайр аз вилояти Суғд ва шаҳри Роғун) - 100 фоиз;

б) аз вилояти Суғд - 50 фоиз ба буҷети вилоят ва 50 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

в) аз шаҳри Роғун - 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

3) андоз аз даромад:

а) ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ба ғайр аз вилояти Суғд, шаҳрҳои Душанбе, Ваҳдат ва Роғун) - 100 фоиз;

б) аз вилояти Суғд - 55 фоиз ба буҷети вилоят ва 45 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

в) аз шаҳри Душанбе - 46 фоиз ба буҷети шаҳр ва 54 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

г) аз шаҳри Ваҳдат - 59 фоиз ба буҷети шаҳр ва 41 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

д) аз шаҳри Роғун - 28 фоиз ба буҷети шаҳр ва 72 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ.

4) аксизҳои дохилӣ ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз.

5) андозҳои маҳаллӣ, боҷи давлатӣ, дигар пардохтҳои ҳатмии маҳаллӣ ва воридоти ғайриандозии маҳаллии дигар ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо - 100 фоиз.

3. Гузаронидани маблағи як намуди андоз ба дигар намуди андоз берун аз таъинот, инчунин анҷом додани амалиёти пардохти андозҳои танзимшаванда ба буҷетҳои дахлдор бидуни гузаронидани амалиёт тавассути Сарраёсати хазинадории марказии Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон қатъиян манъ аст.

4. Воридот ва тақсимоти андозҳои танзимшаванда байни буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ қатъиян тавассути суратҳисобҳои танзимкунандаи Сарраёсати хазинадории марказии Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

5. Новобаста аз тағйир ёфтани маҳалли фаъолияти андозсупоранда ҷиҳати иҷрои нақшаи қисми даромади буҷетҳои маҳаллӣ, уҳдадориҳои иҷтимоии давлатӣ ва чорабиниҳои барномаҳои давлатӣ, пардохти уҳдадориҳои андозии чунин андозсупоранда то охири соли молиявӣ дар маҳалли қаблан бақайдгирифташуда ё фаъолият анҷом дода шавад.

**Моддаи 14. Буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа**

1. Буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа барои соли 2022 аз рӯи даромад ба маблағи 3547509 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла аз ҳисоби андози иҷтимоӣ ба маблағи 3516711 ҳазор сомонӣ ва мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ба маблағи 30798 ҳазор сомонӣ ва хароҷот ба маблағи 3547509 ҳазор сомонӣ мувофиқи замимаи 3 тасдиқ карда шавад.

2. Мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ дар ҳолате ҷудо карда мешавад, агар даромади буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа талаботи воқеии пардохти нафақа ва кумакпулиҳоро пурра таъмин карда натавонад.

3. Даромади буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа аз ҳисоби андози иҷтимоӣ, хароҷоти он барои пардохти нафақа ва кумакпулиҳои иҷтимоӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ва ҳаҷми мусоидати молиявӣ (субвенсия), ки ба вилоят ва шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ ҷудо карда мешавад, мувофиқи замимаи 4 тасдиқ карда шавад.

4. Ҳиссаҷудокуниҳо аз андози иҷтимоӣ, ки аз андозсупорандагони дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордошта ворид мешаванд, барои пардохти нафақа ва кумакпулиҳои иҷтимоӣ аз рӯи таносуби (фоизҳои) зерин тасдиқ карда шаванд:

1) аз Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Ширкати Алюминийи Тоҷик» 100 фоиз ба суратҳисоби Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

2) дар шаҳри Душанбе 34,3 фоиз ба суратҳисоби раёсати Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи шаҳр ва 65,7 фоиз ба Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

3) дар шаҳри Роғун 19,7 фоиз ба суратҳисоби шуъбаи Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи шаҳр ва 80,3 фоиз ба суратҳисоби Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳои дигари тобеи ҷумҳурӣ 100 фоиз ба суратҳисоби раёсат ва шуъбаҳои дахлдори Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**Моддаи 15. Муқаррароти андозию гумрукӣ ва имтиёзҳои алоҳида барои корхонаю ташкилотҳо дар соли 2022**

1. Андоз аз арзиши иловашуда танҳо барои корхонаҳои коркарди гандум (ба истиснои воридоти гандум барои истеҳсоли молҳои зераксизӣ) барои воридот, коркард ва фурӯши маҳсулоти аз гандум коркардшуда, инчунин барои маҳсулоти макаронии дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истеҳсолшуда ва фурӯши он бо меъёри 10 фоиз муқаррар карда шавад. Баҳисобгирии андоз аз арзиши иловашуда, ки барои хариди молу маҳсулоти дигар (кор ва хизматрасонӣ), ҷиҳати таҳвил ва фурӯши маҳсулоти аз гандуми коркардшуда, инчунин барои маҳсулоти макаронии дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истеҳсолшуда ва фурӯши он пардохта шудааст, наметавонад аз 10 фоиз зиёд бошад.

2. Воридоти техника, воситаҳои нақлиёти махсус ва қисмҳои эҳтиётии он, нақлиёти барқӣ ва автобус, ки номгӯй ва миқдори онҳо аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ гардида, аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳуриявӣ ва буҷети шаҳри Душанбе барои пурра намудани парки нақлиёти мусофиркашонӣ ва беҳтар гардонидани таъминоти соҳаи алоҳидаи шаҳри Душанбе харидорӣ мешаванд, аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ, инчунин воридоти қувваи барқ ва гази табиӣ ба ҷумҳурӣ аз андоз аз арзиши иловашуда озод карда мешавад.

3. Корхонаи воҳиди давлатӣ «Оид ба истеҳсол, харид, захира ва фурӯши маҳсулоти ниёзи аввалия дар шаҳри Душанбе» ҳангоми фурӯши молҳои озуқаворӣ, инчунин воридоти маҳсулоте, ки номгӯйи он аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, аз андоз аз арзиши иловашуда озод карда мешавад.

4. Воридоти мазути камсулфур барои эҳтиёҷоти Ҷамъияти саҳомии шакли кушодаи «Маркази барқу гармидиҳӣ»-и Душанбе, ки миқдори он аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад, аз андоз аз арзиши иловашуда, аксиз ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

5. Иҷрои кор ва хизматрасонии фармоишгар ва пудратчии асосии сохтмонҳои зерин аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда ва андоз аз даромади шахсони ҳуқуқӣ озод карда мешаванд: меҳмонхонаи «Исмоили Сомонӣ», воқеъ дар хиёбони Рӯдакии шаҳри Душанбе, сохтмони бинои бисёрфунксионалии маъмурӣ дар суроғаи хиёбони Исмоили Сомонии ноҳияи Синои шаҳри Душанбе, сохтмони Театри миллии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе, сохтмони 5 муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии таҳсилашон бо забони русӣ барои 1200 ҷойи нишаст (дар як баст) дар шаҳрҳои Душанбе, Бохтар, Хуҷанд, Кӯлоб ва Турсунзода аз ҷониби Федератсияи Россия, мактаб барои 1200 ҷойи нишаст дар маҳаллаи Чордаи шаҳри Ваҳдат, барои 1200 ҷойи нишаст дар деҳаи Элоки ноҳияи Файзобод аз ҷониби Ширкати чинии «ТВЕА» ва барои 640 ҷойи нишаст дар ноҳияи Данғара аз ҷониби Ширкати чинии «Синохайдро» ва мактаб барои 540 ҷойи нишаст дар хоҷагии Эргаш Султонови ноҳияи Дӯстӣ аз ҷониби Сафоратхонаи Туркманистон.

6. Воридоти мол аз ҷониби фармоишгарон ва пудратчиёни асосии сохтмони иншооти дар қисми 5 моддаи мазкур пешбинишуда тибқи номгӯй ва дар ҳаҷми тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

7. Ба уҳдадориҳои қарзии андозҳои Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Неругоҳи барқи обии Сангтӯда-1» ва Ҷамъияти саҳомии кушодаи «НБО Роғун», ки аз ҳисоби таҳвили неруи барқ ба Ширкати саҳомии холдингии кушодаи «Барқи Тоҷик» ба вуҷуд омадаанд, фоизҳои тибқи моддаи 139 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида ҳисоб карда намешаванд.

8. Федератсияи футболи Тоҷикистон, воҳидҳои зертобеи он ва клубҳои футболи Тоҷикистон аз пардохти андозҳо аз молу мулки ғайриманқул, андоз аз воситаҳои нақлиёт, инчунин мураббиёну бозингароне, ки аз хориҷи кишвар барои рушди фаъолияти Федератсия ва клубҳои футбол ҷалб карда мешаванд, аз пардохти андоз аз даромади шахсони воқеӣ озод карда мешаванд.

9. Воридоти бланкҳои шиносномаҳои дорои ҳомили электронии иттилоот, ки аз ҷониби Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мегарданд, аз пардохтҳои гумрукӣ ва хироҷи гумрукӣ озод карда мешаванд.

10. Воридоти тухмии зироатҳои кишоварзии дараҷаи суперэлита, элита ва репродуксияи якум, тухмии хушсифати кирмак барои пиллапарварӣ, гулу буттаҳои ороишӣ, дарахтони ороишӣ ва мевадиҳанда, чорвои зотӣ ва гӯштӣ, инчунин ҳамаи намуди хӯроки чорво аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

11. Иҷрои кор ва хизматрасонӣ аз тарафи намояндаи фармоишгар – консорсиуми «Tractebel Engineering S.A.» (филиали «Tractebel Engineering S.A.» дар Ҷумҳурии Тоҷикистон) оид ба сохтмони Неругоҳи барқи обии "Роғун", ки тибқи шартномаи тарафайн амалӣ мешавад, аз пардохти андоз аз фоида ва андоз аз арзиши иловашуда, инчунин иҷрои кор ва хизматрасонии зерпудратчиёни консорсиум аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда озод карда мешаванд.

12. Воридоти молу масолеҳи сохтмонӣ ва дастгоҳу таҷҳизот барои бунёди гармхонаҳои замонавӣ, ки номгӯйи онҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешаванд.

13. (на барои нашр).

14. Воридоти маҳсулоти озуқа, нуриҳои менералӣ, сӯзишвории дизелӣ ва бензин аз ҷониби Агентии захираҳои модии давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ташаккули захираҳои давлатӣ дар соли 2022 тибқи номгӯй ва ҳаҷми тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда, аксиз ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад. **(ҚҶТ аз 11.02.2022с., №1850)**

Моддаи 16. Ҳиссагузорӣ ба Фонди стабилизатсионӣ оид ба рушди иқтисодиёт аз ҳисоби иҷрои барзиёди даромади буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ

Муқаррар карда шавад, ки дар соли 2022 аз ҳисоби иҷрои барзиёди нақшаи қисми даромади буҷетҳои тасдиқшудаи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳрҳо, ноҳияҳо ва буҷети тасдиқшудаи ҷумҳуриявӣ 30 фоиз баъд аз пӯшонидани касри буҷет ба Фонди стабилизатсионӣ оид ба рушди иқтисодиёт равона карда мешавад.

Моддаи 17. Муқаррарот оид ба амонатгузории маблағи озоди буҷети ҷумҳуриявӣ, суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа дар бонкҳо

Бо мақсади зиёд намудани даромади буҷет, маблағҳои озоди буҷети ҷумҳуриявӣ, суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа, ки ба ҳолати 1 январи соли 2022 ба вуҷуд меоянд, ҳамчун амонат бо фармоиши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бонкҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба давраи кӯтоҳмуҳлат дар давоми соли буҷетӣ ҷойгир карда мешаванд.

**Моддаи 18. Соҳаҳо ва моддаҳои ҳимояшавандаи Буҷети давлатӣ**

1. Соҳаҳои маориф, тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ соҳаҳои ҳимояшавандаи буҷетӣ мебошанд ва азнавтақсимкунии маблағҳо байни соҳаҳои маориф, тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ, инчунин ба дигар соҳаҳо қатъиян манъ аст.

2. Ба моддаҳои ҳимояшавандаи хароҷоти буҷет музди меҳнат, маблағҷудокуниҳо ба эҳтиёҷоти иҷтимоӣ, стипендия, нафақа, кумакпулӣ, ҷубронпулӣ ва пардохти хизматрасонии коммуналӣ дохил карда шаванд.

3. Ҳангоми мавҷуд будани сарфа ва набудани қарз аз рӯи моддаҳои дахлдори хароҷот, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти маҳаллии он ва Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд бо тартиби муқарраргардида ба нақшаи тасдиқшудаи моддаҳои хароҷот тағйироти дахлдор ворид намоянд.

Моддаи 19. Пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷети ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ аз ҳисоби маблағҳои махсуси ташкилотҳои буҷетӣ ва муқаррарот оид ба хароҷоти маблағҳои махсус

1. Маблағҳои махсуси вазорату идораҳо, ташкилотҳои аз ҳисоби буҷети дахлдор маблағгузоришаванда дар қисмати даромаду хароҷоти сметаҳои ягонаи онҳо ба ҳисоб гирифта мешаванд. Аз ҳисоби маблағҳои махсуси ташкилотҳо пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷетҳои дахлдор ба андозаи зерин муқаррар карда мешаванд:

1) Раёсати бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон - 45 фоиз;

2) Хадамоти давлатии назорат ва танзим дар соҳаи нақлиёт - 40 фоиз;

3) муассисаҳои томактабӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ - 1 фоиз, таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ, миёнаи касбӣ ва муассисаҳои соҳаи тандурустӣ –5 фоиз, муассисаҳои дигари соҳаи маориф, илм ва фарҳанг - 10 фоиз;

4) муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ, дастгоҳҳои марказӣ ва мақомоти Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати энергетика ва захираҳои оби Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати саноат ва технологияҳои нави Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дастгоҳи марказии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон – 15 фоиз;

5) ташкилотҳои дигари буҷетӣ – 20 фоиз;

6) аз маблағҳои грантӣ, сарпарастӣ, кумакҳои молиявӣ, маблағҳои махсуси намояндагиҳои дипломатӣ ва консулгариҳо дар хориҷи кишвар, фонди иҷораи китобҳои дарсӣ, маблағҳои мақсадноки супоришӣ аз ҳисоби Буҷети давлатӣ, хизмати ҳарбӣ дар ҳайати захираҳои даъватии сафарбарӣ, маблағҳои аз ҳисоби хироҷ барои додани шиносномаи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида ва Хазинаи сарватҳои давлатии назди Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохти мазкур ситонида намешавад.

2. Пардохти ҳатмӣ аз ҳисоби маблағҳои махсуси ташкилотҳои буҷетӣ ба буҷетҳои ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ ҳар семоҳа то санаи 15-уми баъди давраи ҳисоботӣ гузаронида мешавад.

3. Истифодаи маблағҳои махсуси ташкилотҳои буҷетӣ ба истиснои маблағҳои грантӣ ва сарпарастӣ берун аз низоми хазинадорӣ қатъиян манъ аст. Дар ҳолати риоя нагардидани муқаррароти мазкур, маблағҳои ошкоргардида пурра ба даромади буҷети дахлдор ситонида мешаванд.

4. Дар сурати аз ҳаҷми маблағи дар буҷети давлатӣ тасдиқшуда кам ва ё зиёд ворид гардидани маблағҳои махсуси ташкилотҳои буҷетӣ, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти маҳаллии он ба сметаи даромад ва хароҷоти онҳо ва ба қисми даромад ва хароҷоти Буҷети давлатӣ тағйироти дахлдор ворид менамоянд.

5. Дар ҳолати иҷро нагардидани қисми даромади Буҷети давлатӣ дар соли 2022 ва норасоии маблағ барои маблағгузории хароҷоти пешбинишуда, аз ҷумла пардохти музди меҳнат, барои истифодаи қувваи барқ, об ва хизматрасонии дигари коммуналӣ, пардохтҳои номбаршударо вазорату идораҳо ва ташкилотҳои буҷетӣ аз ҳисоби маблағҳои махсус амалӣ менамоянд.

6. Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби додани сертификат ва Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби истифодабарии захираҳои рақамгузорӣ 50 фоизи маблағро ба даромади буҷети ҷумҳуриявӣ пардохт менамоянд. Боқимонда 50 фоизи воридоти маблағ ба суратҳисоби Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон андозбандӣ мегардад. Маблағҳои боқимондаи Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ихтиёри он мононда шуда, тартиби дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда нисбати он татбиқ намегардад.

7. Маблағҳое, ки аз ҳисоби хизматрасонии консулии (ба истиснои пардохт барои додани шиносномаҳои хориҷии дорои ҳомили электронии иттилоотӣ ва шиносномаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон) Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагиҳои дипломатӣ ва консулгариҳо дар хориҷи кишвар ворид мегарданд, баъди пардохт мутобиқи қисми 1 моддаи мазкур ба буҷети ҷумҳуриявӣ барои маблағгузории фаъолияти онҳо ва сохтмону таъмири биноҳои маъмурӣ равона карда мешаванд. Маблағҳои аз ҳисоби додани шиносномаҳои хориҷии дорои ҳомили электронии иттилоотӣ ва шиносномаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгардида пурра ба суратҳисоби андӯхтӣ гузаронида шуда, хароҷоти онҳо бо санади дахлдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

8. Бақияи маблағҳои буҷетӣ ва махсуси намояндагиҳои дипломатӣ ва консулгариҳои хориҷи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ҳолати 1 январи соли 2022 ба вуҷуд меояд, дар ҳаҷми маблағгузории хароҷоти буҷети соли молиявӣ ба ҳисоб гирифта мешавад.

9. Дар ҳолати норасоии маблағҳои буҷетӣ барои нигоҳдории намояндагиҳои дипломатӣ, консулгариҳо ва намояндагиҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, фарқияти он аз ҳисоби маблағҳои махсуси вазорату идораҳои дахлдор амалӣ карда мешавад.

Моддаи 20. Суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ

1. Воридот ба суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ ба андозаи 5 фоиз муқаррар карда шавад, аз ҷумла:

1) аз ҳисоби иҷрои барзиёди қисми даромади буҷетҳои тасдиқшудаи маҳаллӣ;

2) аз ҳисоби маблағҳои махсуси:

а) муассисаҳои таҳсилоти олии касбии ҷумҳуриявӣ;

б) Раёсати бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

в) Хадамоти шиносномавӣ ва бақайдгирии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

г) ташкилотҳои Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

д) дигар ташкилотҳои буҷетӣ, ба истиснои муассисаҳои томактабӣ, таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ, муассисаҳои тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, намояндагиҳои дипломатӣ ва консулгариҳо дар хориҷи кишвар.

2. Воридот аз ҳисоби маблағҳои махсуси Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳаҷми 10 фоиз муқаррар карда шавад.

3. Ворид намудани маблағҳо ба суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ бо тартиби муқарраргардида тибқи дастурамали аз ҷониби Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқгардида амалӣ карда мешавад.

4. Хароҷоти маблағҳо аз суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ бо фармоишҳои дахлдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

**Моддаи 21. Имтиёзҳо барои хизматчиёни ҳарбӣ, кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар мақомоти қудратӣ**

1. Имтиёзи рафтуомад ба маҳалли гузаронидани рухсатӣ барои хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ки барои хизматчиёни онҳо дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон чунин имтиёз муқаррар гардидааст, танҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда дар доираи маблағҳои пешбинигардида дар як сол як маротиба пардохт карда мешавад.

3. Пардохти ҷубронпулӣ дар сурати бо амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳолати казармавӣ гузаронидани хизматчиёни ҳарбӣ, шахсони ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилӣ, кормандони мақомоти дигаре, ки дар ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ ва амният иштирок мекунанд, дар доираи маблағи барои фонди музди меҳнат тибқи Қонуни мазкур дар сметаҳои ягонаи даромад ва хароҷоти вазорату идораҳои дахлдор тасдиқшуда анҷом дода мешавад.

Моддаи 22. Муқаррарот оид ба ҳавасмандгардонии кормандон ва таҳкими заминаи моддию техникии Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Аз 1 январи соли 2022 барои ҳавасмандгардонии кормандон ва таҳкими заминаи моддию техникии Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон 30 фоизи маблағҳои умумии пинҳонкардашуда (кам нишондодашуда)-и андоз, фоиз ва ҷарима аз рӯи онҳо, ба истиснои андози иҷтимоӣ, низомҳои махсуси андозбандӣ ва андозҳои маҳаллӣ, ки дар ҷараёни фаъолияти назоратӣ ошкор гардидаанд, ҳар моҳ ба Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 30 фоизи маблағҳои хироҷи гумрукӣ ба Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон равона карда мешаванд.

2. Маблағҳо аз ҳисоби даромадҳои андозӣ, ба истиснои андозҳо ва низомҳои махсуси дар қисми 1 моддаи мазкур нишондодашуда, бо тартиби марказонидашуда 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ бо намудҳои андоз ворид карда шуда, ҳиссаи онҳо мутобиқи қисми 1 моддаи мазкур ба Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида шуда, барои маблағгузории тадбирҳои пешбинишуда истифода мешаванд. Тартиби дар моддаи 19 Қонуни мазкур пешбинигардида нисбат ба онҳо татбиқ намегардад.

3. Маблағҳое, ки дар ҷараёни фаъолияти назоратӣ аз ҳисоби андози иҷтимоӣ, андозҳои маҳаллӣ ва низомҳои махсуси андозбандӣ ошкор гардидаанд, бо назардошти фоиз ва ҷарима аз рӯи онҳо, аз рӯи таъиноташон пурра ба буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа ва буҷетҳои маҳаллӣ гузаронида мешаванд.

**Моддаи 23. Андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо**

Аз 1 январи соли 2022 нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷиҳати ҳисобкунии андоз, боҷ, дигар пардохтҳои ҳатмӣ, муҷозоти ҷаримавӣ, пардохтҳои иҷтимоӣ, инчунин барои ҳисобкунии ин ё он бузургиҳои арзишии ҳадди ниҳоӣ (поёнӣ ё болоӣ), ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешаванд, ба андозаи 64 сомонӣ муқаррар карда шавад.

Моддаи 24. Муқаррарот оид ба пардохти маблағ тибқи санадҳои судӣ ва ба буҷет ворид намудани ҷаримаҳо ва дигар пардохтҳо ҳангоми риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Муқаррар карда шавад, ки иҷрои санадҳои судӣ дар бораи ҷуброни зарари моддию маънавии аз тарафи кормандони мақомоти идоракунии давлатӣ ва ҳифзи ҳуқуқ ҳангоми адои вазифаҳои хизматӣ расонидашуда аз ҳисоби маблағҳои сметаи ягонаи даромад ва хароҷоти онҳо амалӣ карда мешаванд.

2. Муқаррар карда шавад, ки маблағҳои аз ҳисоби татбиқи чораҳои маҷбуркунӣ барои риоя накардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла аз ҳисоби мусодираи молу мулк, ҷарима, пеня, ҷубронпулӣ воридшуда, инчунин ҷуброни зарари молиявии дар натиҷаи риоя накардани интизоми молиявӣ ба буҷети ҷумҳуриявӣ расонидашуда, ба истиснои маблағҳое, ки аз вайронкунандагони қонунгузорӣ дар соҳаи заминсозӣ ситонида мешаванд, ба даромади буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронида шаванд.

**Моддаи 25. Тасдиқи ҳисобот оид ба иҷрои Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2020**

1. Ҳисобот оид ба иҷрои Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2020 аз рӯи даромад ба маблағи 25064985 ҳазор сомонӣ, аз рӯи хароҷот ба маблағи 24798454 ҳазор сомонӣ бо барзиёдии даромад нисбат ба хароҷот ба маблағи 266531 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

2. Хароҷоти воқеии Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2020 барои уҳдадориҳои қарзии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла барои пардохти қарзи асосии беруна, бо назардошти хизматрасонии он ба маблағи 1624062 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

**Моддаи 26. Муқаррарот оид ба ворид намудани тағйирот ба Буҷети давлатӣ**

1. Дар ҳолати барзиёд ё кам иҷро гардидани қисми даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2022, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад ба қисмҳои даромад ва хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла ба қисмҳои даромад ва хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ барои соли 2022, мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи молияи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» бе тағйир додани ҳаҷми касри буҷет тағйирот ворид намояд.

2. Бо сабаби тағйир ёфтани ҳаҷми истеҳсолот (кор ва хизматрасонӣ), сатҳи нархҳо, меъёри андоз, заминаи андозбандӣ, инчунин тағйирёбии сохтории ташкилотҳои буҷетӣ, ки аз санадҳои меъёрии ҳуқуқии қабулнамудаи мақомоти давлатӣ бармеоянд, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қисмҳои даромад ва хароҷоти буҷетҳои дахлдор тағйирот ворид намуда, бо тартиби муқарраргардида дар байни буҷети ҷумҳуриявӣ, буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа ва буҷетҳои маҳаллӣ ҳисоби байниҳамдигарӣ мегузаронад.

3. Мақомоти молия дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе чунин ҳисобҳои байниҳамдигариро метавонанд байни буҷетҳои маҳаллии дахлдор амалӣ намоянд.

**Моддаи 27. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур аз 1 январи соли 2022 мавриди амал қарор дода шавад.

**Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН**

ш. Душанбе,

30 ноябри соли 2021,

№ 1804

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонун	1804	ДАР БОРАИ БУҶЕТИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2022	Маҷлиси Олии ҶТ	02.12.2021	Амалкунанда	word PDF ZIP

ДАР БОРАИ ВОСИТАҲОИ НАШЪАДОР, МОДДАҲОИ ПСИХОТРОПӢ ВА ПРЕКУРСОРҲО

^-A A ⁺A

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

ҚОНУН

Рақам:

873

Мақомот:

Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

10.12.1999

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар бораи воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1999, №12, мод.312; соли 2002, № 4, қ.1, мод.266; соли 2006, №4, мод. 192; соли 2007, №7, мод. 661; ҚҶТ аз 22.07.2013с. №988; аз 20.06.2019 с., №1617; аз 20.04.2021с., №1778)

БОБИ I.

МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мақсади Қонуни мазкур

Мақсади Қонуни мазкур бо назардошти ҳифзи саломатии аҳолӣ, амнияти давлатӣ ва ҷамъиятӣ, амалӣ намудани сиёсати давлатӣ ва шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи муомилоти қонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, мубориза бар зидди муомилоти ғайриқонунии онҳо, пешгирии нашъамандию токсикомандӣ ва расонидани ёрии наркологи ба шахсони гирифтори нашъамандӣ ва токсикомандӣ мебошад.

Моддаи 2. Мафҳумҳои асосие, ки дар Қонуни мазкур истифода мешаванд

Дар қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

муомилоти қонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо-фаъолият оид ба киштукори растаниҳои нашъадор бо мақсадҳои илмӣ, таҳия, истеҳсол, тайёр кардан, коркард, нигоҳ доштан, интиқол, муросилот, додан, фурўш, тақсимот, соҳиб шудан, истифода, воридот ва содирот, ки дар асоси иҷозатнома амалӣ карда мешаванд ва нобуд кардан, ки бе иҷозатнома ба амал бароварда мешавад;

муомилоти ѓайриқонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо - фаъолияти вобаста ба киштукори растаниҳои нашъадор, таҳия, истеҳсол, тайёр кардан, коркард, нигаҳдошт, интиқол, фиристонидан, додан, фурӯш, тақсимот, соҳиб шудан, истифода, воридот, содирот ва нобуд кардани воситаҳои нашъадор воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо,ки бар хилофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад;

Квотаи давлатии воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ (минбаъд Квотаи давлатӣ) - миқдори муайяни воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ, ки бо назардошти шартномаҳои байналмилалӣ, ба мақсади муомилоти қонуни аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар шудааст;

Рӯйхати миллии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо (минбаъд Рӯйхати миллӣ) – номгӯиҳои муназзами воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, ки муомилоташон манъ ё маҳдуд буда, дар Ҷумҳурии Тоҷикистон зери назорат қарор доранд;

воситаҳои нашъадор - маводи сунъӣ ё табиӣ, шаклҳои дорувории онҳо, инчунин растаниҳое, ки дар Конвенсияҳои байналмилалии дахлдор ва Рӯйхати миллӣ айнан гурӯҳбанд шудаанд;

моддаҳои психотропӣ - маводи сунъӣ ё табиӣ, шаклҳои дорувории онҳо, ки дар Конвенсияи байналмилалии дахлдор ва Рӯйхати миллӣ айнан гурӯҳбанд шудаанд;

Ҳаммонанди (аналоги) маводи нашъаовар – маводе, ки дар конвенсияҳои байналмилалии дахлдор ҳамчун воситаи нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ва перекусорҳо гурӯҳбандӣ нашуда, ба Рӯйхати миллӣ дохил нагардидааст ва сохтори химиявию хусусиятҳояш ба сохтори химиявӣ ва хусусияти маводи нашъаовар, ки таъсири психоактивӣ дорад, монанд мебошад (ҚҶТ аз 20.04.2021с., №1778).

прекурсорҳо - маводе, ки дар Конвенсияи байналмилалии дахлдор ва Рӯйхати миллӣ ҳамчун асос ё ёрирасон барои истеҳсол, тайёр кардан ва коркарди воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ гурӯҳбанд шудаанд;

киштукори растаниҳои нашъадор - кишт ва нигоҳубини растаниҳое, ки дар Конвенсияи байналмилалии дахлдор ва Рӯйхати миллӣ айнан гурӯҳбанд шудаанд;

истеҳсоли воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ - амалиёте, ки барои ҳосил кардани пайдарпаи (сериявии) воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ равона шудааст;

коркарди воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ - амалиёте, ки дар натиҷаи онҳо воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ аз омехтаҳо тоза мешаванд ё ба дигар моддаҳои ба воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ мансуб набуда, табдил дода мешаванд;

тайёр кардани воситахои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ - амалиёте, ки дар натиҷаи онҳо аз воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо шаклҳои барои истифода тайёри воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ ё шаклҳои дорувории онҳо ҳосил карда мешаванд;

тақсимоти воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ - амалиёте, ки дар натиҷаи он шахсони ҳуқуқии мушаххас тибқи тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон миқдори барои онҳо муайяннамудаи воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропиро барои муомилот мегиранд;

интиқоли воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ - аз як ҷо ба ҷои дигар бурдани воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо дар ҳудуди ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста аз намуди нақлиёти истифодашуда; (ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1617)

воридоту содироти воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо - гузаронидани воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо ба ҳудуди гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё аз қаламрави гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон; (ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1617)

истеъмоли ғайриқонунии воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ- истеъмоли воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ бе таъиноти духтур;

суиистеъмоли воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ – ба таври мунтазам қасдан истеъмол намудани воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ бе таъиноти духтур;

соҳиб шудан ба воситаҳои нашъадор , моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо – харидан, ёфта аз они худ кардан, гирифтан ба ивази дигар Аше ва мол, қарз ё ҳадя ва ба ивази қарз додани воситаҳои нашъадор , моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, инчунин ҷамъ намудани растаниҳои нашъадори худрўй ё қисмҳои онҳо, ё ин ки ба боқимондаҳои ҳифзнашавандаи кишти растаниҳои нашъадор баъди ҷамъоварии онҳо ва бо дигар роҳҳо соҳиб шудан;

фиристонидани воситаҳои нашъадор , моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо – интиқол додани воситаҳои нашъадор , моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо ба воситаи почта ва шўъбаҳои баѓоч ва ё бо дигар тарз бе иштироки интиқолдиҳанда;

нигоҳ доштани воситаҳои нашъадор , моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо – ҳама гунна амалиёте, ки бо қасдона ихтиёрдорӣ намудани (бо худ, дар бино, дар пинҳонгоҳ ва дигар ҷойҳо) воситаҳои нашъадор , моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо алоқаманданд;

ба соҳибияти каси дигар додани воситаҳои нашъадор , моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо – ҳама гуна тарзҳои паҳн намудани (фурўш,ҳадя, иваз, ба ивази қарз додан, додани қарз ва бо дигар тарз) воситаҳои нашъадор , моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо;

бемори нашъаманд (токсикоманд) - шахсе, ки нисбати ӯ аз ҷониби сохторҳои салоҳиятдори вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон бемории нашъамандӣ (токсикомандӣ) ташхис шудааст;

нашъамандӣ - беморие, ки аз заҳролудшавии паиҳами организм дар катичаи суиистеъмоли воситаҳои нашъадор, ки дар Конвенсияҳои байналхалқии дахлдор ва Рӯйхати миллӣ айнан гурӯҳбанд шудаанд ба вуҷуд омада, ба вобастагии рӯҳию ҷисмонӣ аз онҳо тавсия мешавад;

токсикомандӣ - беморие, ки аз заҳролудшавии паиҳами организм дар натиҷаи суиистеъмоли маводи доруворӣ ва маводҳои дигари ба воситаҳои нашъадор мансуб набуда ба вуҷуд омада, ба вобастагии рӯҳию ҷисмонӣ аз онҳо тавсиф мешавад.

Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ, инчунин шартномаҳои байналмилалии аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон эътирофшуда, иборат аст. (ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1617)

БОБИ II.

МОНОПОЛИЯИ ДАВЛАТӢ ДОИР БА намудҳои асосии ФАЪОЛИЯТ ДАР СОҲАИ МУОМИЛОТИ ВОСИТАҲОИ НАШЪАДОР.

НАЗОРАТИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ МУОМИЛОТИ МОДДАҲОИ ПСИХОТРОПӢ ВА ПРЕКУРСОРҲО

Моддаи 4. Монополияи давлатӣ доир ба намудҳои асосии фаъолият дар соҳаи муомилоти воситаҳои нашаъдор. Назорати давлатӣ дар соҳаи муомилоти воситаҳои нашъадор , моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба намудҳои асосии фаъолият дар соҳаи муомилоти воситаҳои нашъадор : киштукори растаниҳои нашъадор, таҳия, истеҳсол, тайёр кардан, коркард, тақсимот, воридот ба Ҷумҳурӣ ва содирот аз он, инчунин ба нобуд кардан:монополияи давлатӣ амал мекунад.

Намудҳои асосии фаъолият дар соҳаи муомилоти воситаҳои нашъадор аз тарафи ташкилотҳои давлатӣдар асоси иҷозатнома ва дар доираи квотаи давлатӣ сурат мегирад.

Фаъолият дар соҳаи муомилоти воситаҳои нашъадор вобаста ба нигаҳ доштан, интиқол, муросилот, додан, фурӯш, соҳиб шудан ва истифодаи он дар доираи квотаи давлатӣ дар асоси иҷозатнома сурат мегирад;

Фаъолият дар соҳаи муомилоти моддаҳои психотропӣ дар доираи квотаи давлатӣ дар асоси иҷозатнома сурат мегирад.

Фаъолият дар соҳаи муомилоти прекурсорҳо дар асоси иҷозатнома сурат мегирад.

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муомилоти ҳаммонанди (аналоги) маводи нашъаовар манъ мебошад (ҚҶТ аз 20.04.2021с., №1778).

Моддаи 5. Ташкили назорати давлатӣ дар соҳаи муомилоти қонунии воситаҳои нашъадор моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо

Ташкил ва амалӣ намудани назорати давлатӣ дар соҳаи муомилоти қонунии воситахо) нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо аз ҷониби Агентии назорати маводи нашъадори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд Агентӣ) ва дигар мақомоти давлатӣ дар доираи салоҳияте, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст, сурат мегирад.

Агентӣ мақомоти ҳифзи ҳуқуқ буда, фаъолияти мақомоти давлатиро вобаста ба муомилоти қонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо мубориза бар зидди муомилоти ѓайриқонунии онҳо, пешгирии нашъаманда инчунин барқароркунии иҷтимоии беморони нашъамандӣ, ҳамоҳанг ва назорат мекунад.

Моддаи 6. Салоҳияти Агентӣ

Агентӣ дорои салоҳиятҳои зерин мебошад:

мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи муомилоти қонунии прекурсорҳо иҷозатнома (литсензия) медиҳад;

Рӯйхати миллии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳоро дар якҷоягӣ бо вазорату идораҳои дахлдор таҳия намуда, барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд;

тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯиро анҷом дода, аз ҷумла дар минтақаҳои назорати сарҳадӣ ва гумрукӣ таҳқиқ ва тафтишоти пешакӣ мебарад;

дар сурати мавҷуд будани асосҳои кофӣ барои гумонбар намудани шаҳрванд дар содир кардани ҳуқуқвайронкунӣ ё ҷиноятҳои ба воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо алоқаманд буда, ҳуҷҷатҳои шахсияти онҳоро тасдиқкунандаро, ҳамчунин дигар ҳуҷҷатҳои барои санҷиши риояи қоидаҳое, ки назорати иҷрояшон ба зиммаи Агентӣ гузошта шуда лозиманд, тафтиш менамояд;

тибқи тартиби муайяннамудаи қонун, шахсонеро, ки дар содир кардани ҷиноятҳои ба воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо алоқаманд гумонбар шудаанд, барои муоинаи тиббӣ бо мақсади муқаррар кардани истеъмоли воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ аз ҷониби онҳо мефиристад;

аз вазорату идораҳои дахлдор маълумотҳоро, ки барои баҳисобгирӣ ва назорати фаъолияти онҳо дар соҳаи муомилоти қонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, пешгирии нашъамандӣ, барқароркунии иҷтимоии беморони гирифтори нашъамандӣ заруранд, дастрас менамояд;

якҷоя бо намояндагони вазорату идораҳои дахлдор тартиби нигаҳдошт ва ҳифзи воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳои аз ҷониби онҳо гирифташударо тафтиш менамояд;

фаъолияти корхона, ташкилот ва муассисаҳоро доир ба масъалаҳои муомилоти қонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, пешгирии нашъамандӣ ва барқароркунии иҷтимоии шахсони гирифтори нашъамандиро назорат менамояд;

дар бораи бартараф кардани камбудиҳои зимни тафтиш ошкоршуда дар соҳаи муомилоти қонунии воситаҳои нашъадор, маводи психотропӣ ва прекурсорҳо, дастурҳо медиҳад;

маълумотҳоро оиди талаботи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ чамъбаст намуда, онро тибқи тартиби муқарраргардида ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд;

дар муносибатҳои байналмилалӣ доир ба масъалаҳои муомилоти қонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, мубориза бар зидди муомилоти ғайриқонунии онҳо, пешгирии нашъамандӣ ва барқароркунии иҷтимоии нашъамандон, бо тартиби муайяннамудаи қонунгузорӣ аз номи Ҷумҳурии Тоҷикистон намояндагӣ менамояд;

иҷрои ӯҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар соҳаи назорати воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамояд;

тибқи тартиб ва ҳолатҳои пешбининамудаи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба кормандони Агентӣ бо худ гирифта гаштан, нигоҳдории яроқи оташфишон, воситаҳои махсус, инчунин сагҳои хизматиро иҷозат медихад.

Агенти дорои дигар салоҳиятҳо низ мебошад, ки онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

Моддаи 7. Кормандони Агентӣ. Ҳуқуқ, ӯҳдадорӣ ва ҷавобгарии онҳо

Кормандони Агентӣ шахсоне мебошанд, ки танҳо дорои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, дар воҳидҳои сохтории Агентӣ мансабҳои дахлдорро ишғол менамоянд ва рутбаҳои махсус доранд. (ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1617)

Ҳангоми ба Агентӣ ба кор қабул шудан шаҳрвандон, ба ғайр аз ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии худро пешниҳод менамоянд. (ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1617)

аз шаҳрвандон ва шахсони мансабдор қатъ гардондани ҳуқуқвайронкунию амалҳоеро, ки барои иҷрои ваколатҳои Агентӣ ҳалал мерасонанд, талаб кунанд ва дар сурати иҷро накардани ин талаботҳо чораҳои иҷбории дар қонун пешбинишударо ба кор баранд;

аз рӯи парвандаҳою ҳуҷҷатҳои таҳти коргузории Агентӣ қарордошта, шаҳрвандон ва шахсони мансабдорро ба Агентӣ даъват кунанд;

ҳангоми анҷом додани амалҳои алоҳидаи ҷустуҷӯӣ, ба мақсади таъмини тартиботу амнияти ҷамъиятӣ, муҳофизати ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон, ба минтақаҳои алоҳидаи маҳал ё объектҳо даромадани шаҳрвандонро муваққатан маҳдуд гардонанд ё манъ намоянд;

дар мавридҳои вобаста ба ошкор кардан, пешгирӣ намудани ҷиноят, дастгир намудани ҷинояткор аз тамоми намудҳои нақлиёти ҷамъиятии шаҳрӣ, наздишаҳрӣ ва маҳаллӣ, инчунин аз воситаҳои алоқа, ки ба корхонаҳо, ташкилотҳо ва муассисаҳо новобаста аз шакли моликият ва ба шаҳрвандон тааллуқ, доранд, бепул истифода баранд.

Ба ғайр аз ин ба кормандони Агентӣ амали ҳуқуқҳое, ки дар моддаҳои 13-17 (ба ғайр аз банди 1 қисми панҷуми моддаи 17), моддаи 18, моддаи 21, моддаҳои 24-34 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи милиса" пешбинӣ гардидаанд, татбиқ мегардад.

Кормандони Агентӣ дорои ӯҳдадориҳое мебошанд, ки онҳоро Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ пешбинӣ намудаанд. (ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1617)

Таъмини нафақаи кормандони Агентӣ дар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи таъмини нафақаи хизматчиёни ҳарбӣ" сурат мегирад.

Тартиб ва шарти адои хизмат дар Агентӣ мутобиқи низомномаи дахлдор, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд, муайян карда мешавад.

Кормандони Агентӣ барои содир кардани ҳуқуқвайронкуниҳо, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 7¹. Пешниҳоди эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии кормандони Агентӣ

Кормандони Агентӣ (ба истиснои ҳайати техникӣ ва хизматрасон) эъломияҳо дар бораи даромад ва вазъи молумулкии худро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамоянд. (ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1617)

Моддаи 8. Иҷозатномадиҳӣ ба фаъолият дар соҳаи муомилоти воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо

Иҷозатномадиҳӣ ба фаъолият дар соҳаи муомилоти воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон « Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» амалӣ гардонида мешавад.

Моддаи 9. Киштукори растаниҳои нашъадор ба мақсадҳои илмӣ, таҳия, соҳиб шудан, тайёр кардан, коркард, истеҳсол, нигаҳдорӣ, додан, фурӯш, тақсимот ва ҳисобу китоби воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо

Киштукори растаниҳои нашъадор ба мақсадҳои илмӣ, ҳамчунин таҳияи воситаҳои нави нашъадор ва моддаҳои психотропӣ, фақат аз тарафи муассисаҳои илмӣ-тадқиқотие, ки тибқи Қонуни мазкур литсензия доранд, амалӣ мегардад.

Соҳиб шудан, тайёр кардан, коркард ва истеҳсоли воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ мутобиқи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳудуди Квотаи давлатӣ амалӣ мегардад.

Номгӯи таҷҳизот барои тайёр кардан, коркард ва истеҳсоли воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ, инчунин тартиби истифода ва нобуд сохтани онҳоро Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мувофиқаи Агентӣ муаяйн мекунад.

Корхонаҳо, ташкилотҳо ва муассисаҳое, ки воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо истеҳсол мекунанд, мувофиқи тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Регистри давлатӣ дохил карда мешаванд.

Тартиби хисобу китоб, нигахдорй, таксимот, додан ва фуруши воситахои нашъадор ва моддахои психотропӣ, мутобики қонун гузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати корхои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мувофикаи Агентй мукаррар карда мешавад.

Рекламаи воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст.

Моддаи 10. Хусусияти интиқол, муросилот, воридот ва содироти воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо

Интиқол ва муросилоти воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо аз тарафи шахсони ҳуқуқӣ, ки тибқи Қонуни мазкур литсензия доранд, сурат мегирад. Зимнан муросилоти почтавии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо манъ аст.

Барои ҳар дафъаи убур намудани сарҳади гумрукӣ бо мақсади ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудани воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо ва ё содир намудани онҳо аз қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд, ки иҷозатнома ва сертификата намунаи байналмилалӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон гирифта шавад. Додани иҷозатномаи додашуда ба дигар корхона, ташкилот ва муассиса новобаста ба он, ки онҳо литсензия барои фаъолият дар соҳаи муомилоти қонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо доранд, манъ аст. (ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1617)

Воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳое, ки бидуни литсензия ва иҷозатнома ба қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид ё аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон содир мешаванд, мусодира мегарданд. (ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1617)

Воридот, содирот ва интиқоли транзитии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шартномаҳои байналмилалие, ки аз тарафи Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф шудаанд, сурат мегирад. (ҚҶТ аз 20.06.19 с., №1617)

БОБИ Ш.

ИСТИФОДАИ ВОСИТАҲОИ НАШЪАДОР, МОДДАҲОИ ПСИХОТРОПӢ ВА ПРЕКУРСОРҲО

Моддаи 11. Истифодаи воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо

Истифодаи воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ бо мақсадҳои тиббӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва тибқи тартиби муайянкардаи Вазорати тандурустӣ бо мувофиқаи Агентӣ амалӣ мегардад.

Истифодаи воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ дар фаьолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ, илмӣ-тадқиқотӣ, таълимӣ, экспертӣ (ташхисӣ) ва байторӣ аз ҷониби вазорату идораҳои дахлдор дар мувофиқа бо Агентӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

Истифодаи прекурсорҳо бо мақсадҳои тиббӣ, оперативӣ-ҷустуҷӯӣ, илмӣ-тадқиқотӣ, таълимӣ, эксперта (ташхисӣ), байторӣ, саноатӣ аз ҷониби вазорату идораҳои дахлдор дар мувофиқа бо Агентӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

Моддаи 12. Рӯйхати миллии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо

Воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, ки мутобиқи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода ва муомилоташон манъ ё маҳдуд аст, ба Рӯйхати миллӣ дохил карда мешаванд.

Воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо вобаста ба дараҷаи хавфнокиашон барои саломатии инсон ҳангоми сӯиистеъмоли онҳо ва бо назардошти он, ки ба кадом мақсадҳо онҳо истифода мешаванд, дар Рӯйхати миллӣ гурӯҳбанд мешаванд.

Рӯйхати миллӣ ба таври расмӣ, бо тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон интишор мешавад.

БОБИ IV.

ЧОРАҲОИ МУХОЛИФАТ БА МУОМИЛОТИ ҒАЙРИҚОНУНИИ ВОСИТАҲОИ НАШЪАДОР, МОДДАҲОИ ПСИХОТРОПӢ ВА ПРЕКУРСОРҲО

Моддаи 13. Мухолифат ба муомилоти ғайриқонунии воситаҳои нашъадор, моддаи психотропӣ ва прекурсорҳо

Мухолифат ба муомилоти ғайриқонунии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо аз ҷониби мақомот ва ташкилотҳои дахлдор дар доираи ваколати ба онҳо додашуда, сурат мегирад.

Мубориза бар зидди истеъмоли ғайриқонунии воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропиро Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар мақомоту ташкилотҳои дахлдор дар доираи ваколати ба онҳо додашуда бо мувофиқаи Агентӣ ташкил менамоянд.

Моддаи 14. Ирсоли назоратшавандаи воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо

Бо мақсади пешгирӣ намудани муомилоти ғайриқонунии байналмилалии воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо ва ошкор намудани шахсони иштирокчии ин гуна муомилот, мақомоти мувофиқи қонун ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳар як ҳолати алоҳида, мутобиқи шартномаҳо бо мақомоти салоҳиятдори давлатҳои хориҷӣ ё дар асоси шартномаҳои байналмилалие, ки онҳоро Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф намудааст, усули ирсоли назоратшавандаро истифода мебаранд, яъне тахта назорати худ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид ва аз Ҷумҳурии Тоҷикистон содир кардан ё ба транзити воситахои нашъадор, моддахои психотропӣ ва прекурсорхоро аз каламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон рох медиханд.

Дар сурати қабул шудани қарор оиди истифодаи ирсоли назоратшаванда, агар давлате, ки ба он бурдани воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо пешбинӣ шудааст, давлати хориҷӣ бошад, пас парвандаи ҷиноӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз карда намешавад ва дар бораи қарори қабулшуда бетаъхир Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон хабардор карда мешавад.

Ирсоли назоратшавандаи воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо мумкин аст дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон низ бо огоҳӣ ва тахти назорати мақомоте (воҳидҳое), ки барои амалӣ намудани фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ ҳуқук доранд, истифода бурда шавад.

БОБИ V.

ЧОРАҲОИ ПЕШГИРИИ ИСТЕЪМОЛИ ҒАЙРИҚОНУНИИ ВОСИТАҲОИ НАШЪАДОР ВА МОДДАҲОИ ПСИХОТРОПӢ

Моддаи 15. Истеъмоли воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истеъмоли воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ бе таъиноти духтур манъ аст.

Таъин намудани истеъмоли воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ бо тартиби муайян намудаи Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

Моддан 16. Ошкор намудани шахсоне, ки воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ ва ғайриқонунӣ истеъмол мекунанд

Агар барои гумон намудани шахс ба истеъмоли ғайриқонунии воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ асосҳои кофи мавҷуд бошанд, ӯ бояд дар муассисаҳои наркологии Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз муоинаи тиббӣ гузаронида шавад.

Воқеияти истеъмоли ғайриқонунии воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ дар асоси натиҷаҳои муоинаи тиббӣ муқаррар карда мешавад.

Муқаррар намудани ҳолатҳои мадҳушӣ салоҳияти духтуре мебошад, ки ба зиммааш вазифаи гузаронидани муоинаи тиббӣ гузошта шудааст.

Ташхиси бемории "нашъамандӣ" ё "токсикомандӣ" аз ҷониби комиссияи машваратии тиббӣ дар асоси натиҷаҳои таҳқиқоти тиббӣ дар муассисаҳои наркологии Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Моддаи 17. Табобат ва баҳисобгирии шахсоне, ки ғайриқонунӣ воситаҳои нашъадор ё моддаҳои психотропӣ истеъмол мекунанд

Табобати беморони нашъмандӣ ва токсикомандӣ дар сурати муроҷиати ихтиёриашон, шахсони ба синни 16-солагӣ нарасида бошад, бо розигии волидайн ё дигар намояндагони қонунии онҳо сурат мегирад.

Табобати нашъамандӣ ва токсикомандӣ ба истиснои ҳолатҳои муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фақат дар муассисаҳои наркологии Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешавад.

Беморони гирифтори нашъамандӣ ё токсикомандӣ пас аз табобат бояд таҳти мушоҳидаи диспансерӣ бо тартиб ва мӯҳлати муайянкардаи Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор гиранд.

Беморони гирифтори нашъамандӣ, токсикомандӣ ва шахсоне, ки нисбати онҳо воқеияти истеъмоли ғайриқонунии воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ муқаррар шудааст, тибқи тартиб ва ба мӯҳлати муайянкардаи Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар якҷоягӣ бо Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифта мешаванд.

Табобати маҷбурии беморони нашъамандӣ ва токсикомандӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Моддаи 18. Ҳуқуқи беморон ҳангоми ба онҳо расондани кӯмаки наркологи

Шахсоне, ки ихтиёран барои табобат аз нашъамандӣ ё токсикомандӣ муроҷиат кардаанд, ҳуқуқ, доранд ба:

грифтани ёрии бемузди наркологи дар ҳаҷми пешбининамудаи Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

ниҳонӣ будани табобат, ба истиснои ҳолатҳои ба ҷавобгарии ҷиноятӣ ё маъмурӣ кашидани онҳо;

нигоҳ доштани манзилгоҳ ва ҷои кор дар тамоми вақти дар беморхона будан;

гирифтани варақаи корношоямӣ барои тамоми вақти дар муолиҷа будан.

БОБИ VI.

МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 19. Баҳисобгирӣ, нигоҳдорӣ, мусодира ва нобуд кардани воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо, инчунин асбобу таҷҳизоти истеҳсоли онҳо

Баҳисобгирӣ, нигоҳдорӣ, мусодира ва нобуд кардани воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳое, ки аз муомилоти қонунӣ ва ё ғайриқонунӣ гирифта шудаанд, инчунин асбобу таҷҳизоти истеҳсоли онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

Воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ, прекурсорҳо, инчунин асбобу таҷҳизоте, ки истифодаи минбаъдаи онҳо дар муомилот номатлуб дониста мешавад, бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон нобуд карда мешаванд.(ҚҶТ аз 22.07.2013с. №988)

Моддаи 20. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур

Шахсоне, ки ба вайрон кардани Қонуни мазкур гуннаҳкоранд, тибқи қонунхои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 21. Муқаррароти давраи гузариш

Муқаррар карда шавад, ки то ба таъмини пурраи Буҷети давлатӣ гузаштани Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон нафақаи кормандони он мувофиқи тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоб карда мешавад.

Моддаи 22. Назорати иҷрои Қонуни мазкур

Назорати иҷрои Қонуни мазкур аз ҷониби Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва прокуророни тобеъи ӯ буда амалӣ мегардад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе

10 декабри соли 1999

№ 873

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ ОЛИИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оиди мавриди амал қарор додани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

"Дар бораи воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо"

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1999, №12, мод.313)

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

1. Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо" пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

2. Ҳукумати Ҷумхурии Тоҷикистон

- ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба мутобиқ намудани қонунҳои амалкунандаи ҷорӣ бо Қонуни Чумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳо" таклифҳо пешниҳод намояд;

- қарорҳои худро ба Қонуни мазкур мутобиқ намояд.

Раиси Маҷлиси Олии

Ҷумҳурии Тоҷикистон С. РАҶАБОВ

ш. Душанбе 10 декабри соли 1999

№ 874

Русский

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.