ҚОНУНИ
ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ ХУСУСИГАРДОНИИ МОЛИКИЯТИ ДАВЛАТӢ
(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1997, №10, мод. 160;
с. 2002, №4, қ. 1, мод. 167; с. 2003, №12, мод. 699; с. 2009, №3, мод. 90; с. 2016, №7, мод. 630;
Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 с., №1402; аз 28.01.2020 с., №1686)
Моддаи 1. Муқаррароти умумӣ
Қонуни мазкур муносибатҳои байни давлатро дар шахси мақомоти ваколатдори он ва шахсони ҳуқуқию воқеӣ дар рафти хусусигардонии моликияти давлатӣ танзим менамояд. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Моддаи 2. Хусусигардонии моликияти давлатӣ
(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Хусусигардонии моликияти давлатӣ – фаъолияти аз тарафи давлат мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалишаванда оид ба додани молу мулки таҳти моликияти давлатӣ қарордошта ба моликияти хусусии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи хусусигардонии моликияти давлатӣ
(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи хусусигардонии моликияти давлатӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрииҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Хусусигардонии моликияти давлатӣ, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад, бо Қонуни мазкур танзим мегардад, агар дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалии аз тарафи Тоҷикистон эътирофшуда тартиби дигар пешбинӣ нагардида бошад. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Моддаи 4. Принсипҳои асосии гузаронидани хусусигардонӣ
Принсипҳои асосии гузаронидани хусусигардонӣ аз инҳо иборатанд:
қонунӣ будан;
ошкор будан;
баробарии ҳуқуқи шаҳрвандон барои гирифтани ҳиссаи амволе, ки бояд хусусӣ гардонида шавад;
рақобат;
ворисияти ҳуқуқӣ ва масъулияти байниҳамдигарии тарафҳо.
Моддаи 5. Мақомоте, ки аз тарафи давлат дар соҳаи хусусигардонӣ ваколатдор шудаанд
Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи хусусигардонӣ инҳо мебошанд:
дар мавриди моликияти ҷумҳуриявӣ - Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
дар мавриди моликияти Вилояти Мухтори Кeҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳрҳо, ноҳияҳо – Маҷлисҳои дахлдори вакилони халқ ва дар ҳудуди салоҳияти худ, - Раисони Вилояти Мухтори Кeҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Моддаи 6. Ваколатҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи хусусигардонӣ
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳудуди салоҳияти худ:
татбиқи сиёсати давлатиро дар соҳаи хусусигардонии моликияти давлатӣ таъмин менамояд; (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
идоракунии раванди хусусигардонии моликияти давлатиро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамояд; (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
барномаи хусусигардонии моликияти давлатиро тасдиқ мекунад;
тартиб ва усулҳои муайян намудани арзиши объектҳои хусусигардонидашавандаро тасдиқ менамояд; (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
оид ба масъалаҳои хусусигардонӣ қарорҳои дахлдор қабул мекунад. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад ба тартиби муқарраркардаи қонун як қисми ваколатҳои худро дар соҳаи хусусигардонӣ ба мақомоти ваколатдори давлатии идораи амволи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон вогузор намояд.
Моддаи 7. Ваколатҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи хусусигардонӣ
(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Ваколатҳои маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ, раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо дар соҳаи хусусигардонӣ, ки аз моддаи 5 Қонуни мазкур бармеоянд, бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешаванд. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Моддаи 8. Объектҳои хусусигардонӣ
Объектҳои хусусигардонӣ инҳо мебошанд:
а) тамоми намудҳои амволи корхонаҳои давлатӣ, ки барои фаъолияти онҳо таъмин шудаанд, инчунин ҳуқуқи заминистифодабарӣ дар қитъаҳои замине, ки онҳо дар он ҷо воқеанд, ҳуқуқи талабкунӣ, қарзҳо, ҳуқуқҳои истисноӣ, ки ба корхона ҳамчун ба шахси ҳуқуқӣ тааллуқ доранд;
б) бахшҳо ва воҳидҳои сохтории истеҳсолӣ ва uайриистеҳсолии корхонаи давлатӣ ҳамчун маҷмeи амволе, ки хусусигардонии онҳо силсилаи ягонаи технологиро вайрон намекунад;
в) амволи алоҳидаи (ҷудо кардашуда, ки махсус барои хусусигардонӣ пешбинӣ шудаанд) корхонаи давлатӣ;
г) саҳмияҳои ташкилоту корхонаҳои марбути давлат.
Амволи давлатӣ аз лаҳзаи қабул шудани қарор аз тарафи мақоми давлатии дар моддаи 5 Қонуни мазкур зикршуда оид ба хусусигардонии он ба объекти хусусигардонӣ табдил меёбад. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Моддаи 9. Объектхое, ки хусусӣ гардонида намешаванд
Объектҳое, ки мутобиқи моддаи 13 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон моликияти истисноии давлатӣ мебошанд, ҳамчунин объектҳои мероси таърихӣ ва сарвати миллӣ, биноҳо ва иншооти мақомоти давлатӣ, системаҳои оби нeшокӣ, корхонаҳои мудофиа корхонаҳо оид ба нигоҳдошти партовҳои радиоактивӣ, инчунин амволи нерўгоҳи барқи обии «Норак» хусусӣ гардонида намешаванд. (ҚҶТ аз 26.03.09с №497; (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402; аз 28.02.20 с., №1686)
Хусусигардонии объектҳое, ки фаоълияти иқтисодиёти шаҳрҳо ва ноҳияҳоро таъмин мекунанд: иншооти комплекси сeзишворию энергетикӣ; иншооти хоҷагии об (ба истиснои системаҳои обрасонии оби нeшокӣ), роҳҳои оҳан ва роҳҳои автомобилгард, шабакаҳои алоқа; объектҳои нигаҳдории тандурустӣ ва маориф бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.
Номгeи объектҳоеро, ки мутобиқи Қонуни мазкур хусусӣ гардонида намешаванд, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Объектҳои пешбининамудаи моддаи 8 ва қисми дуюми моддаи мазкур, ки тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи шарикии давлат ва бахши хусусӣ» ба шарикии давлат ва бахши хусусӣ дода шудаанд, дар давраи амали созишномаи шарикии давлат ва бахши хусусӣ, хусусӣ гардонида намешаванд (ҚҶТ аз 23.07.16 с., №1352).
Моддаи 10. Субъектҳои хусусигардонӣ
Ашхоси воқеӣ ва ҳуқуқӣ субъектҳои хусусигардонӣ мебошанд.
Ашхоси ҳуқуқие, ки дар сармояи оинномавии онҳо ҳиссаи давлат аз 25% зиёд аст, субъектхои хусусигардонӣ буда наметавонанд. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Тартиби ширкати ашхоси воқеӣ ва ҳуқуқии хориҷиро дар хусусигардонии моликияти давлатӣ, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.
Моддаи 11. Шаклҳо ва шартҳои хусусигардонӣ
Хусусигардонӣ ба шаклҳои зерин сурат мегирад:
а) ба савдо гузошта фурeхтан;
б) аз рeи лоиҳаи инфиродии хусусигардонӣ дар асоси озмун.
Муайян намудани шаклҳо ва шартҳои хусусигардонӣ, тартиби гузаронидани савдо, ҳамчунин тасдиқи лоиҳаҳои инфиродии хусусигардониро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Моддаи 12. Ба савдо гузошта фурeхтани объектҳои хусусигардонӣ
Савдо ба намуди музояда ё тендер гузаронида мешавад.
То гузаронидани савдо фурeшанда вазифадор аст бо талаби харидор ба e оиди объекте, ки хусусӣ гардонида мешавад, маълумоти пурра диҳад.
Моддаи 13. Лоиҳаи инфиродии хусусигардонӣ
Объектҳои махсусан муҳим ва муҳим, ки номгeи онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, мувофиқи лоиҳаҳои инфидорӣ хусусӣ гардонида мешаванд.
Лоиҳаи инфиродии хусусигардонӣ аз инҳо иборат аст:
1) таҳлили ҳамаҷонибаи фаъолият ва қобилияти рақобати объект;
2) муайян намудани арзиши маҷмeи амволии он;
3) муайян намудани андозаи маҷмeи давлатии саҳмияҳои фурeхташаванда;
4) низоми дигаргуниҳои пешниҳодшавандаи ташкилию сохторӣ, технологӣ ва таuйироти дигари объект;
5) интихоби намуди хусусигардонӣ.
Иҷрои табиқи лоиҳаи инфиродии хусусигардониро баъди тасдиқи он Комиссияи ҷумҳуриявии хусусигардонии объектҳои моликияти давлатӣ аз рeи лоиҳаҳои инфиродӣ амалӣ мегардонад. Рафти иҷрои талаботи шартномаи хариду фурeши объектҳои моликияти давлатиро мутобиқи лоиҳаҳои инфиродӣ мақомоти ваколатдори давлатии идораи амволи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон назорат мекунад.
Моддаи 14. Коuазҳои қиматноки хусусигардонӣ
Бо мақсади таъмини адолати иҷтимоӣ ва шароити ибтидоии баробар барои ширкат дар хусусигардонӣ ба шаҳрвандон ҷуброн намудани саҳми онҳо дар таъсиси амволи давлатӣ аз коuазҳои қиматноки хусусигардонӣ истифода бурда мешавад, ки онҳо барои соҳибонашон ба ҳиссаи муайяни моликияти давлатӣ ҳуқуқ медиҳанд.
Шароити барориш тартиби муомилот ва истифодаи қоuазҳои қиматноки хусусигардонӣ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Моддаи 141. Фурўши бастаи саҳмияҳои ба давлат тааллуқдошта дар сармояи оинномавӣ
Фурўши бастаи саҳмияҳои ба давлат тааллуқдоштаи ҷамъиятҳои саҳомии зерин дар асоси озмун мутобиқи лоиҳаи инфиродии хусусигардонӣ анҷом дода мешавад:
- ҷамъиятҳои саҳомие, ки хусусигардонии онҳо бо Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад;
- ҷамъиятҳои саҳомие, ки дар бозори дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавқеи афзалиятнок ё инҳисориро (монополиро) ишѓол мекунанд;
- ҷамъиятҳои саҳомие, ки ба вазъи иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсири ҷиддӣ мерасонанд.
Хусусигардонии ҷамъиятҳои саҳомие, ки ба вазъи иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсири ҷиддӣ мерасонанд, бо шарту ўҳдадориҳои муайяни сармоягузорӣ ва ё иҷтимоие, ки бояд аз ҷониби харидор иҷро карда шаванд, амалӣ карда мешавад.
Фурўши саҳмияҳои ба давлат тааллуқдоштаи ҷамъиятҳои саҳомии кушода дар ҳолате амалӣ карда мешавад, ки ҳаҷми саҳмияҳои харидашаванда ба харидор имконияти идораи самараноки ҷамъияти саҳомиро таъмин намояд, ки барои иҷрои ўҳдадориҳои тибқи шартҳои озмун қабулкарда зарур аст. (ҚҶТ аз 26.03.09с №497).
Моддаи 142. Ҳуқуқи махсус («саҳмияи тиллоӣ»)
Бо мақсади ҳифзи манфиатҳои муҳими стратегии давлат Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми табдил додани корхонаҳои давлатӣ ба ҷамъиятҳои саҳомӣ ва ё қабули қарор оид ба фурўши саҳмияҳои ба давлат тааллуқдоштаи ҷамъиятҳои саҳомӣ метавонад дар ҳолатҳои истисноӣ нисбати онҳо оид ба истифодаи ҳуқуқҳои махсус ҷиҳати иштироки Ҷумҳурии Тоҷикистон дар идоракунии ҷамъиятҳои саҳомии кушодаи зикргардида қарор қабул намояд (ҳуқуқҳои махсус – «саҳмияи тиллоӣ»).
Номгўи ҷамъиятҳои саҳомии кушодае, ки дар онҳо ҳуқуқҳои махсус («саҳмияи тилоӣ») татбиқ мегарданд, бо Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди қабули қарор оид ба истифодаи ҳуқуқҳои махсус («саҳмияи тиллоӣ») намояндаи худро дар Шўрои директорони (Шўрои нозирони) ҷамъияти саҳомии кушода таъин менамояд ва ин ҳуқуқ бояд дар Оинномаи ҷамъияти саҳомии дахлдор пешбинӣ карда шавад. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Ҷамъияти саҳомие, ки нисбати он қарор дар бораи ҳуқуқҳои махсус («саҳмияи тиллоӣ») қабул гардидааст, ўҳдадор аст, ки дар бораи мўҳлати баргузории маҷлиси умумии саҳмиядорон ва рўзномаи он бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон намояндаи давлатро хабардор намояд.
Ҳуқуқҳои махсус («саҳмияи тиллоӣ») ба дорандаи худ – Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар вақти қабули қарори маҷлиси умумии саҳмиядорон ҳуқуқи манъкуниро нисбат ба ҳалли чунин масъалаҳо медиҳад:
- оид ба ворид намудани таѓйиру иловаҳо ба Оинномаи ҷамъияти саҳомӣ ва ё тасдиқи Оинномаи ҷамъияти саҳомӣ дар таҳрири нав;
- оид ба азнавташкилдиҳии ҷамъияти саҳомӣ;
- оид ба барҳамдиҳии ҷамъияти саҳомӣ;
- оид ба бастани аҳдҳои калон ва аҳдҳое, ки нисбати онҳо манфиатдорӣ дар анҷоми аҳд вуҷуд дорад ва тибқи Оиннома розигии маҷлиси умумии саҳмиядоронро талаб менамоянд;
- дар ҳолати қабули қарорҳое, ки барои иқтисодиёти ҷумҳурӣ аҳамияти калон доранд.
Мақоми ваколатдор, ки давлатро муаррифӣ менамояд, ҳуқуқ дорад аз нигоҳдорандаи феҳристи коѓазҳои қиматноки ҷамъияти саҳомӣ, ки дар он давлат ҳуқуқҳои махсус («саҳмияи тиллоӣ») дорад, дар бораи номгўи соҳибмулкони коѓазҳои қиматноки ҷамъияти саҳомии дар феҳристи мазкур бақайдгирифташуда оид ба миқдор, намуд ва арзиши номиналии коѓазҳои қиматнок маълумот гирад.
Қарор оид ба қатъи ҳуқуқҳои махсус («саҳмияи тиллоӣ») аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешавад.
Ҳуқуқҳои махсус («саҳмияи тиллоӣ») то қабули қарор оид ба қатъи он амал менамоянд.
Дар як вақт вобаста намудани саҳмияҳои ҷамъияти саҳомӣ ба моликияти давлатӣ ва нисбати ҳамин ҷамъияти саҳомӣ истифода бурдани ҳуқуқҳои махсус («саҳмияи тиллоӣ») манъ аст. Ҳуқуқҳои махсус («саҳмияи тиллоӣ») ба саҳмияҳои ҷамъиятҳои саҳомие, ки нисбати онҳо қарор оид ба истифодаи ҳуқуқи мазкур қабул гардидааст, иваз карда намешаванд. (ҚҶТ аз 26.03.09с №497).
Моддаи 15. Пайдоиши ҳуқуқи моликият ба объекти хусусигардонидашуда
Ҳуқуқи моликият ба объекти хусусигардонидашуда аз лаҳзаи ба тартиби муқаррарнамудаи қонун ба қайди давлатӣ гирифта шудани ҳуқуқи моликият эътибор пайдо мекунад.
Ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ҳуқуқи моликият ба маҷмeи амвол Шаҳодатнома дар бораи бақайдгирии ҳуқуқи моликият, ки онро идораи нотариати давлатии маҳали ҷойгиршавии объекти фурeхташуда медиҳад, ба ҳисоб меравад.
Ҳуҷҷати тасдиқкукнандаи ҳуқуқи моликият ба саҳмияҳои фурeхташуда Шаҳодатнома дар бораи соҳибии саҳмияҳои ҷамъиятҳои саҳҳомӣ ба ҳисоб меравад, ки онро мақомоти аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ваколатдор шуда оид ба пешбурд ва нигоҳдошти феҳрасти дорандагони коuазҳои қиматнок медиҳад.
Моддаи 16. Маблаuҳои аз хусусигардонӣ воридшаванда
Маблаuҳои аз хусусигардонӣ ба дастомада бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мегарданд.
Қисме аз маблаuҳои аз ҳисоби иҷрои амволи давлатӣ ва дивидентҳои пакети давлатии саҳмияҳои ҷамъиятҳои саҳҳомӣ ба даст омада бо мақсади баланд бардоштани имкониятҳои функсионалӣ ва беҳтар намудани таъминоти моддию техникӣ метавонанд ба ихтиёри мақомоти ваколатдори давлатии идораи амволи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон монда шаванд. Ҳаҷм ва тартиби истифодаи ин маблаuҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.
Моддаи 161. Иттилоот дар хусуси ҷараёни хусусигардонӣ
Мақомоти ваколатдори давлатии идораи амволи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд дар хусуси ҷараёни хусусигардонии моликияти давлатӣ дар воситаҳои ахбори омма иттилоот паҳн намояд.
Моддаи 17. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур
(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Барои вайрон кардани Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгарӣ пешбинӣ шудааст. (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1402)
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ
ш. Душанбе, 16 май соли 1997
№464
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ ОЛИИ
ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Оиди тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон
«Дар бораи хусусигардонии моликияти давлатӣ»
(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1997, №10, мод. 161)
Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:
1. Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи хусусигардонии моликияти давлатӣ» аз лаҳзаи нашри расмиаш мавриди амал қарор дода шавад.
2. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:
дар хусуси ба Қонуни мазкур мутобиқ гардонидани қонунҳои ҷорӣ ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон таклифҳо пешниҳод намояд;
қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба Қонуни мазкур мутобиқ гардонад.
Раиси Маҷлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон С. РАҶАБОВ
ш. Душанбе, 16 май соли 1997
№465