Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

Қ**ОНУНИ**

Ҷ**УМҲУРИИ ТО**Ҷ**ИКИСТОН**

**Дар бораи хусусигардонии фонди манзил дар Ҷумҳурии Тоҷикистон**

**(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1995, №21, мод. 253)**

Қонуни мазкур принсипҳои асосии хусусигардонии фонди давлатии манзилро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намуда, асосҳои ҳуқуқӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодии дигарсозии муносибатҳои моликиятро ба манзил муайян мекунад. Мақсади ин дигарсозиҳо, муҳайё кардани шароити ба амал баровардани ҳуқуқи озодона қонеъ гардонидани талаботи ба манзилдоштаи шаҳрвандон, инчунин беҳтар истифода ва саришта намудани фонди манзил мебошад.

ФАСЛИ I. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

**Моддаи 1.** Фонди давлатии манзил бо роҳи бепул ба шаҳрвандон додан ё фурeхтани манзили истиқоматии онҳо ихтиёран хусусӣ гардонида мешавад.

**Моддаи 2.** Шаҳрвандоне, ки дар хонаҳои фонди давлатӣ аз рeи шартномаи киро ё иҷора зиндагонӣ мекунанд, ҳуқуқ доранд бо розигии тамоми аъзоёни болиғи сокини оила ин хонаро бо шартҳои пешбиникардаи ҳамин қонун ва санадҳои дигари меъёрии Ҷумҳурии Тоҷикистон харида гирифта, соҳиби он шаванд.

**Моддаи 3.** Шаҳрвандоне, ки соҳиби манзили хусусӣ шудаанд, мувофиқи қонунгузории ҷорӣ онро ихтиёрдорӣ, истифода ва идора мекунад ва ҳуқуқ доранд ин манзилро фурeшанд, тeҳфа кунанд, мерос монанд, ба иҷора диҳанд, муомилоти дигареро ба анҷом расонанд, ки он хилофи қонунҳои ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистон нестанд.

Татбиқи ҳуқуқи моликият ба манзил набояд ҳуқуқ ва манфиатҳои шахсони дигарро, ки бо қонун ҳимоя мешаванд, вайрон кунад.

Истифодаи манзили хусусигардонидашудаи фонди манзил ба дигар мақсадҳо манъ аст.

Соҳибони манзили хусусигардонидашудаи хонаҳои фонди давлатӣ соҳибони якҷояи таҷҳизоти инженерӣ ва ҷойҳои истифодаи умумӣ мебошанд.

Қитъаи замине, ки дар он хонаи истиқоматӣ ва иморатҳои зарурати хоҷагии ёрирасони шахсӣ ҷой гирифтаанд, баъди хусусигардонӣ бо тартиб ва шартҳои муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба тариқи мерос якумра ба ихтиёри шаҳрванд мегузарад. Дар ҳолатҳои дигари хусусигардонии манзил қитъаи замин мутобиқи қонунҳои ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистон соҳибӣ, истифода ва ихтиёрдорӣ карда мешавад.

**Моддаи 4.** Манзиле, ки дар ҳолати садамавӣ мебошад, ба талаботи меъёрҳои санитарию гигиенӣ ва зидисeхтор дар хобгоҳҳо, хонаҳои коммуналӣ, хонаҳо – ёдгориҳои таърихию фарҳангӣ, дар хонаҳои шаҳракҳои пeшидаи ҳарбӣ, инчунин манзилҳои хизматӣ хусусӣ гардонда намешавад.

Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ ҳуқуқ доранд бо дарназардошти пешниҳоди коллективҳо оиди хусусигардонии манзили коммуналӣ фонди манзили совхозу дигар корхонаҳои хоҷагии қишлоқ ва ба онҳо баробар қарор қабул намоянд.

**Моддаи 5.** Манзилро ба моликияти шаҳрвандон мақоми дахлдори ҳокимияти маҳаллии иҷроия (ҳукумат), вале фонди манзилии моликияти ҷумҳуриро бо розигии мақоми идораи амволи давлатӣ медиҳад, мефурeшад ва ба расмият медароварад.

**Моддаи 6.** Шаҳрванд аз рeзи қарор қабул кардани Раиси ВМКБ, вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо ба манзили харидааш ҳуқуқдор мешавад.

**Моддаи 7.** Қарори хусусигардонии манзил дар асоси аризаи шаҳрвандон дар давоми як моҳ аз рeзи пешниҳод гардидани ҳуҷҷатҳо бояд қабул карда шавад.

Дар мавриди риоя нашудани ҳуқуқи шаҳрванд ҳангоми ҳалли масъалаҳои хусусигардонии манзил e ҳуқуқ дорад ба суд муроҷиат намояд.

**Моддаи 8.** Барои маъюбони Ҷанги Бузурги Ватанӣ, Қаҳрамонони Иттифоқи Шeравӣ ва шахсоне, ки бо тартиби муқарраргардида ба онҳо баробар карда шудаанд, барои маъюбони меҳнат, ҳамчунин маъюбони модарзод, собиқадорони ҷанг, оилаи шахсоне, ки ҳангоми иҷрои вазифаҳои давлатӣ ҳалок гардидаанд, оилаҳое, ки даромадашон аз ҳадди ақали расман муқарраршудаи зиндагӣ пасттар аст, барои ашхоси ниёзманди беҳтар кардани шароити зист ва барои шахсони мубталои баъзе касалиҳои вазнин, ки бо тартиби муқарраргардида муайян карда мешаванд, тартиби аз хонаҳои фонди давлатӣ дар асоси шартномаи иҷора ҷудо кардани манзил боқӣ мемонад.

Мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи гирифтани манзил бо тартибе, ки дар қисми якуми ҳамин модда зикр шудааст, ба табақаҳои дигари шаҳрвандон низ дода мешавад.

**Моддаи 9.** Барои шаҳрвандоне, ки ба беҳтар кардани шароити манзил эҳтиёҷманданд, тартиби ҷории ба қайд гирифтан ва додани хонаи истиқоматӣ боқӣ мемонад.

ФАСЛИ I I. ПРИНСИПҲОИ АСОСӢ ВА ШАРТҲОИ ХУСУСИГАРДОНИИ МАНЗИЛ

**Моддаи 10.** Ҳар шаҳрванд ҳуқуқ дорад манзили дар бинои фонди давлатӣ воқеъгардидаи худро як бор хусусӣ гардонида, соҳиби он шавад.

**Моддаи 11.** Андозаи манзиле, ки бепул ба моликияти шаҳрвандон дода мешавад, барои як кас то 18 метри мураббаъ ва барои оила иловатан 9 метри мураббаъи масоҳати умумӣ мебошад.

Агар дар вақти хусусигардонӣ масоҳати хона (ҳавлӣ) аз масоҳати хонаи бепулгирандаи шаҳрванд зиёд бошад, e фарқи арзиши умумии онро медиҳад.

Масоҳати манзиле, ки ба моликияти шаҳрвандон дода мешавад, барои оилаи категорияи шаҳрвандони дар моддаи 8-уми ҳамин Қонун зикргардида то 20 метри мураббаъи масоҳати умумӣ зиёдтар шуда метавонад.

**Моддаи 12.** Нархи масоҳати манзиле, ки ба моликияти шаҳрвандон бепул дода мешавад аз рeи арзиши як метри мураббаъи масоҳати умумии манзиле, ки дар замони хусусигардонии хонаҳои миёнасифати ин ё он маҳал роиҷ аст, муайян карда мешавад.

**Моддаи 13.** Арзиши умумии хона (ҳавлӣ)-еро, ки моликияти шаҳрвандон мешавад, комиссияҳои мустақил бо дарназардошти масоҳат ва сифатҳои истифодабарии он ва низ бо иштироки шаҳрвандоне, ки хона мехаранд, муайян мекунанд. Ин комиссияҳо дар назди мақомоти ҳокимияти (ҳукумати) маҳаллӣ ташкил шуда, ба ҳайати онҳо вакилони халқ, намояндагони ташкилотҳои иттифоқҳои касаба, коллективҳои меҳнатӣ, мақомоти молия ва бонкҳо ҳатман дохил карда мешаванд.

Тартиби муайян кардани арзиши хонаи харидаро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

**Моддаи 14.** Манзили воқеи биное, ки дар он шаҳрвандон истиқомат мекунанд ва он мувофиқи меъёрҳои истифода ва таъмири фонди манзил бояд таъмири асосӣ шавад, одатан, баъди онро таъмир кардани иҷорадеҳ хусусӣ гардонида мешавад. Агар шаҳрвандон ба таъмир накардани он розӣ бошанд, иҷорадеҳ ҷубронпулии дахлдор мепардозад.

**Моддаи 15.** Шаҳрвандон манзили худро ба насия харида, қарзашонро дар муддати 20 сол пардохта метавонанд.

**Моддаи 16.** Истифодаи маблағи хусусигардонии фонди давлатии манзил аз рeи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ѓайридавлатї ва хусусигардонии моликият дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» муайян карда мешавад.

**Моддаи 17.** Фонди манзиле, ки дар ихтиёри корхонаю ташкилот мебошад ё муассисаҳо онро барои идораи оперативӣ додаанд, дар мавриди хусусигардонии ин корхонаю муассиса ва ташкилотҳо бояд ҳамроҳи онҳо бо шартҳои муқаррарнамудаи ҳамин Қонун хусусӣ гардонида, ё ба мақоми дахлдори маҳаллии иҷроия (ҳукумат) дода шавад.

**ФАСЛИ III.**

**НИГОҲУБИН ВА ТАЪМИРИ ФОНДИ МАНЗИЛИ ХУСУСИГАРДОНИДАШУДА**

**Моддаи 18.** Манзили хусусигардонидашуда аз ҳисоби соҳибонаш бо риояи ҳатмии қоидаю меъёрҳои ягонаи истифода ва таъмири фонди манзил мувофиқи шартномаҳое, ки барои хонаҳои фонди давлатӣ муқаррар гардидаанд, нигоҳубин ва таъмир карда мешавад. Соҳибони манзил барои ин мақсад метавонанд рафоқатҳо ё иттиҳодияҳои дигар созмон диҳанд.

**Моддаи 19.** Нигоҳубини техникӣ ва таъмири манзили хусусигардонидашуда аз рeи шартнома бо соҳибонашон (ширкатҳо) ё иттиҳодияҳои дигар мисли собиқа ба зиммаи ташкилотҳои давлатии истифодаи манзил ва таъмиру сохтмон мебошад.

Хароҷоти нигоҳубини манзили хусусигардонидашударо соҳибони он аз рeи меъёр ва шартҳое, ки барои нигоҳубини фонди давлатии манзил муқаррар гардидаанд, медиҳанд.

**Моддаи 20.** Соҳибони манзил дар хонаи пурра хусусигардонидашуда ҳуқуқ доранд барои нигоҳубини ин хона ташкилот, аз ҷумла ташкилотҳои давлатии истифодаи манзил ва таъмиру бинокорӣ, кооперативҳо, ширкатҳои хусусӣ ва субъектҳои дигари хоҷагидориро мустақилона таъин кунанд.

**Моддаи 21.** Манзили моликияти шаҳрвандонро дар хонаҳои қисман хусусигардонидашуда ташкилотҳои истифодаи манзил ва таъмиру сохтмон, ки нигоҳубинашон то оғози хусусигардонӣ ба зиммаи онҳо буд, нигоҳубин ва таъмир мекунанд.

Соҳибони манзили воқеи хонаҳои қисман хусусигардонидашуда ба хароҷоти умумии нигоҳубин ва таъмири (аз ҷумла таъмири асосии) тамоми бино ва ободонии ҳудуде шариканд, ки ба масоҳати манзили дар ин бино доштаашон баробар аст.

**Моддаи 22.** Ба ҳолати техникӣ ва таъмири сари вақти хонаи хусусигардонидашуда мақомати ҳокимияти маҳаллии иҷроия (ҳукуматҳо) назорат мекунанд.

**Моддаи 23.** Риоя накардани қоидаҳои истифодаи манзили хусусигардонидашуда, таҷҳизоти инженерӣ, коммуникатсияҳо ва ҳудуди назди ҳавлӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгарӣ дорад.

      **Президенти**

Ҷ**умҳурии То**ҷ**икистон Э. РАҲМОНОВ**

**ш. Душаибе 4 ноябри соли 1995**

**№114**

**ҚАРОРИ МАҶЛИСИ ОЛИИ**

**ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

Оиди тартиби мавриди амал ҷорӣ кардани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

«Дар бораи хусусигардонии фонди манзил дар Ҷумҳурии Тоҷикистон»

**(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1995, №21, мод. 254)**

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон **қарор мекунад:**

1. Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи хусусигардонии фонди манзил дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» аз рeзи нашр гардиданаш дар амал ҷорӣ карда шавад.

2. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ, корхонаю муассиса ва ташкилотҳо аҳолии ҷумҳуриро оиди тартиб ва шартҳои ба сифати моликияти шахсӣ харида гирифтани биноҳои истиқоматӣ аз рeи муроҷиаташон бо маълумоти оммафаҳму оперативӣ таъмин намоянд, дар роҳи бе мамониат ба сифати моликияти шахсӣ ба ихтиёри шаҳрвандон вогузоштан ва ба онҳо фурeхтани биноҳои истиқоматӣ тадбирҳои зарурии ташкилӣ андешанд.

3. Ба иттиҳодияҳои (ташкилотҳои) ҷамъиятӣ тавсия дода шавад, ки манзили дар ихтиёри худ доштаашонро бо шартҳое, ки барои фонди манзили давлатӣ пешбинӣ гардидааст, ба сифати моликияти шахсӣ ба ихтиёри шаҳрвандон вогузоранд ва фурeшанд.

4. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

оиди ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи хусусигардонии фонди манзил дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» мутобиқ гардонидани санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таклифҳо пешниҳод кунад;

қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи хусусигардонии фонди манзил дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» мутобиқ гардонад;

низомномаи хусусигардонии фонди манзилро ба назардошти муқаррар сохтани тартиби муайян кардани арзиши биноҳои истиқоматии харидаи шаҳрвандон, шаклу тарзи ҷуброн, ки қонуни мазкур пешбинӣ намудааст, тартиб дода, тасдиқ кунад.

**Раиси Маҷлиси Олии**

Ҷумҳурии Тоҷикистон С. РАҶАБОВ

**ш. Душанбе 4 ноябри соли 1995**

**№115**
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	115	ДАР БОРАИ ХУСУСИГАРДОНИИ ФОНДИ МАНЗИЛ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	04.11.1995	Амалкунанда	Word PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУН ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ МУДОФИА**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.1995, №23-24, мод. 366; с. 1998, №23-24, мод. 353; с. 1999, №12, мод. 310; с. 2000, №11, мод. 537; мод. 549; с. 2003, №4, мод. 144; с. 2004, №2, мод. 36; с. 2005, №3, мод. 119; №12, мод. 659; с. 2007, №5, мод. 357; с. 2010, №12, қ. 1, мод. 804; с. 2013, №7, мод. 515)

(Конуни ҶТ аз 13.11.1998 № 731, аз 10.12.1999 № 871, аз 29.11.2000 № 23, аз 29.11.2000 № 29, аз 22.04.2003 № 14, аз 28.02.2004 № 4, аз 1.03.2005 № 80, 28.12.2005 № 147, аз 12.05.2007 № 248, аз 29.12.2010 № 642, аз 22.07.2013 № 987, аз 26.07.2014 № 1098, аз 08.06.2022 № 1875)

Қонуни мазкур асосҳо ва ташкили мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ваколатхои мақомоти ҳокимияти давлати ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо, шахсони мансабдор ва шаҳрвандонро дар соҳаи мудофиа муайян мекунад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 08.06.2022 *№1875*).

БОБИ I. ҚОИДАҲОИ УМУМИ

Моддаи 1. Асосҳои мудофиа

Зери мафҳуми мудофиа системаи тадбирҳои сиёси, иқтисоди, иҷтимои, ҳарби, ҳуқуқи, экологи ва ғайра фаҳмида мешавад, ки ба таъмини мустақилият, якпорчаги ва дахлнопазирии ҳудуди ҷумҳури, ҳимояи манфиатҳои давлат ва ҳаёти осоиштаи аҳоли равона карда шудааст.

Мудофиа яке аз вазифаҳои муҳимтарини давлат, кори тамоми халқ ба ҳисоб меравад.

Мудофиа бо омодагии доимии Қувваҳои Мусаллаҳ, иқтисодиёт, ҳудуд ва аҳолии ҷумҳури барои пешгирии таҳдиди таҷовуз, инчунин зада гардонидани таҷовузи имконпазир дар ҳама вақту ҳолат асос меёбад.

Мудофиа тибқи Конститусияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Доктринаи ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, ташкил ва татбиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 12.05.2007 *№ 248*, аз 08.06.2022 *№ 1875*).

Барои мудофиа бо истифодаи воситаҳои муборизаи мусаллаҳ Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон бунёд карда мешаванд ва ӯҳдадории ҳарбии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Ба мудофиа бо истифодаи воситаҳои муборизаи мусаллаҳона Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Бригадаи посбоникунандаи Сарраёсати иҷрои ҷазои ҷиноятии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки вазифаҳои тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраркардашудаи соҳаи мудофиаро иҷро мекунанд, ҷалб карда мешаванд. Дар мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон Қувваҳои Мусаллаҳи дигар давлатҳо дар асоси шартномаҳои байнидавлатӣ иштирок карда метавонанд (Қонуни ҶТ аз 12.05.2007 *№ 248*, аз 26.07.2014 *№ 1098*).

Ба ғайр аз ин ба мудофиа Агентии таъминоти амволи махсуси назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки вазифаҳои хоси аз тарафи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайянкардашудаи соҳаи мудофиаро иҷро мекунад, ҷалб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 13.11.1998 № 731, аз 10.12.1999 *№ 871*, аз 1.03.2005 *№ 80*, аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 12.05.2007 *№ 248*, аз 29.12.2010 *№ 642*).

Қисми ҳаштум хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 22.04.2003 *№ 14*).

Мавҷудият ва ташкили дигар сохторҳои ғайриқонунии ҳарби дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Қонун таъкиб карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 22.04.2003 *№ 14*).

Моддаи 2. Сиёсати ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Сиёсати ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷузъи сиёсати дохили ва берунаи давлат буда, аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*).

Сиёсати ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси ба ҳисоб гирифтани доктрина (таълимот)-и ҳарби ва асосҳои мудофиа ташкил карда мешавад.

Моддаи 3. Доктринаи ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Доктринаи ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи усули басандагии мудофиа дар сохтмони Қувваҳои Мусаллаҳ амал карда, ба он асос меёбад, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон:

ҷанг ё истифодаи қувваи ҳарбиро чун воситаи ҳалли масъалаҳои байналмилалли эътироф намекунад;

давлати дорои силохи ядроӣ нест ва кӯшиши истеҳсол кардану ба даст овардани силоҳи ядроӣ ё истифодаи онро Тз ҳудуди худ надорад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

ба ягон давлат даъвои арзи надорад ва дар симои ягон халқ душманро намебинад;

хеҷ гоҳ, аввалин шуда ба муқобили хеҷ мамлакате амалиёти ҷангиро сар намекунад, агар худи вай ҳадафи таҷовуз қарор нагирад;

муҳофизати сулҳ ва амнияти байналмилалиро чун кафолати пойдории аҳли башар эътироф менамояд.

Моддаи 4. Ташкили мудофиа

Ба ташкили мудофиа инҳо дохил мешаванд:

танзими ҳуқуқи дар соҳаи мудофиа;

таҳия кардани сиёсати ҳарби ва доктринаи ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

пешгӯи ва баҳодиҳи ба таҳдиди ҳарби;

сохтмон, тайёри ва дар ҳолати омодаги нигоҳ доштани Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ба нақша гирифтани истифодаи онҳо;

таъмини ҳамкории ҳарбию сиёси бо дигар давлатҳо ва мутобиқ намудани қувваҳо барои пешгирии таҷовуз;

ҳифзи сарҳади давлати;

таҳия, истеҳсол ва такмили силоҳу техникаи ҳарби, ба вуҷуд овардани захираи онҳо (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 *№ 987*);

омодагӣ ба сафарбарии мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳо (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

тараққиёти илми ҳарби, конверсия ва реконверсияи саноати мудофиави;

ба вуҷуд овардани захираи сарватҳои модди дар манбаъҳои давлати ва сафарбарӣ (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

ба нақша гирифтан ва амали гардонидани чорабиниҳои мудофиаи граждани ва ҳудуди;

таъмини махфи доштани сирри давлати (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 *№ 4*);

мутобиқ кардани фаъолияти мақомоти ҳокимияти давлати дар соҳаи мудофиа;

назорати иҷрои Қонунҳо дар соҳаи мудофиа ва сарфи воситаҳои буҷет барои мудофиа;

чорабиниҳои дигар дар соҳаи мудофиа.

Моддаи 5. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мудофиа

*(Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1098*)

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мудофиа ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад *(Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1098*, аз 08.06.2022 *№ 1875*).

БОБИ II. ВАКОЛАТҲОИ МАҚОМОТИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТИ ВА ХУДИДОРАКУНИИ ШАҲРАК ВА ДЕҲОТ ДАР СОҲАИ МУДОФИА

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 08.06.2022 *№ 1875*)

Моддаи 6. Салоҳияти Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон дар соҳаи мудофиа

Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон ҳангоми гузаронидани ҷаласаҳои якҷоя (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*):

- хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

- ба истифодаи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон берун аз ҳудуди он барои иҷрои ӯҳдадориҳои байналмилалии Тоҷикистон ризоият медиҳанд;

- Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро бо рутбаи олии ҳарби сарфароз мегардонанд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*);

- фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар бораи ҷори намудани ҳолати ҷанг ва вазъияти фавқулода, дар бораи истифодаи Қувваҳои Мусаллаҳ ва дигар сохторҳои ҳарби дар сурати ба вуҷудои ё таҳдиди бавуҷудоии низоъҳои мусаллаҳона дар ҳудуди ҷумҳури, ки ба якпорчаги ва асосҳои сохтори конститутсионии давлат таҳдид мекунанд, дар хусуси сафарбарии умуми ва ҷузъи, дар бораи ҷавобшави аз онҳо, дар бораи ташкил ва барҳам додани ҳокимияти маҳаллии давраи ҷанг, қатъ кардани ҷанг ва бастани сулҳ, дар бораи таъин ва озод намудани вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунанд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

- масъалаҳое, ки бо сарҳади давлати вобастаанд, танзим намуда, тартиби онро муқаррар мекунанд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*).

Салоҳияти Маҷлиси милли:

- қонунҳоеро, ки аз тарафи Маҷлиси намояндагон дар соҳаи мудофиа қабул мешаванд, ҷонибдори мекунад;

- барои таъин ва озод намудани сарпрокурори ҳарби ризоият медиҳад;

- бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон судяҳои коллегияи ҳарбии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро интихоб мекунад ва бозмехонад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

- масъалаи бекор кардани дахлнопазирии судяҳои коллегияи ҳарбии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро барраси менамояд.

Салоҳияти Маҷлиси намояндагон:

- қонунҳоро дар соҳаи мудофиа қабул менамояд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*);

- аз рӯи масъалаҳои муҳокимашаванда дар доираи ваколатҳои худ қарорҳо қабул мекунад ва иҷрои онҳоро назорат менамояд;

- хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

- ҳаҷми маблағҷудокуниро аз буҷет барои мудофиа тасдиқ мекунад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

- шартномаҳои байналмилалиро дар соҳаи ҳарби тасдиқ ва бекор мекунад;

- рутбаҳои ҳарбиро муқаррар мекунад;

- матни Савганди ҳарби, Оинномаҳои умумиҳарби, байрақҳои ҷанги ва парҷамҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистонро тасдиқ мекунад (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*).

Моддаи 7. Ваколатҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи мудофиа

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун Сафармондеҳи Олии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Раиси Шӯрои амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон оиди таъмини қобилияти мудофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва омодагии доимии ҷангии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон тамоми чораҳои заруриро меандешад (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 *№ 1098*, аз 08.06.2022 *№ 1875*).

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон:

доктринаи ҳарбӣ, ҳайат, сохтори умумӣ ва шумораи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сохторҳои дигари ҳарбиро тасдиқ менамояд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

фаъолияти ташкилотҳои давлатиро дар соҳаи мудофиа бо ҳам мутобиқ мегардонад;

самтҳои асосии ҳамкориро бо давлатҳои дигар ва ташкилотҳои байналмилали дар соҳаи ҳарби муайян мекунад (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*).

Шӯрои амниятро ташкил намуда, ба он роҳбари мекунад;

гуфтушунидҳо мегузаронад ва оиди масъалаҳои ҳарби шартномаҳои байналмилалиро имзо менамояд;

барои гузаронидани озмоишҳои махсуси аслиҳаву техника рухсат медиҳад;

консепсия ва нақшаҳои сохтмони ҳарби, нақшаҳои сафарбарӣ, стратеги ва ғайраро, ки бо амалкунии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқаманданд, тасдиқ мекунад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

бо пешниҳоди вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон нақшаҳои ҷобаҷогузории Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар сохторҳои ҳарби, ҷобаҷокунии объектҳои ҳарбиро тасдиқ менамояд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

ҳолати ҷанг, сафарбарии умуми ва ҷузъи, ҳолати ҳарбиро дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ё дар маҳалҳои алоҳидаи он эълон карда, бетаъхир ба тасдиқи ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон пешниҳод мекунад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 08.06.2022 *№ 1875*);

ба Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои амалиёти ҳарбӣ, инчунин оид ба амалӣ гардонидани чорабиниҳои мудофиаи ҳудудӣ фармон медиҳад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

оиди истифодаи Қувваҳои Мусаллаҳ ва дигар сохторҳои ҳарби дар сурати ба вуҷудои ё таҳдиди бавуҷудоии низоъҳои мусаллаҳона дар ҳудуди ҷумҳури, ки ба якпорчаги ва асосҳои сохтори конститутсионии давлат таҳдид мекунад, фармонҳо медиҳад, ки баъдан ин қарорҳо дар ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон тасдиқ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 08.06.2022 *№ 1875*);

дар хусуси ташкил, аз нав ташкил кардан ва барҳам додани қисмҳои ҳарбӣ фармон медиҳад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

дар бораи муваққатан ё доими ба ихтиёри фаврии Ситоди генералии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон додани сохторҳои ҳарби фармон медиҳад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 12.05.2007 *№ 248*);

санадҳои меъёрии замони ҷангро дар амал ҷорӣ мекунад ва амали онҳоро қатъ менамояд, онҳоро барои тасдиқ ба ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 12.05.2007 *№ 248*);

оиди даъвати шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хизмати ҳарби фармонҳо мебарорад;

Низомномаро дар бораи Ситоди генералии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар хусуси ёд намудани Савганди ҳарби оиди масъулияти моддии хизматчиёни ҳарби барои зарари ба давлат расонида ва дигар масъалаҳое, ки дар қонунҳо мустақиман ишора шудаанд, тасдиқ мекунад номгӯи мансабҳоеро, ки ба онҳо ҳайати олии афсари таъин мешаванд муқаррар мекунад (Қонуни ҶТ аз 12.05.2007 *№ 248*);

нақшаи мудофиаи граждани ва ҳудудии Ҷумҳурии Тоҷикистонро тасдиқ менамояд;

Вазири Мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба вазифа таъин ва аз вазифа озод намуда, фармонро барои тасдиқ ба ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагон пешниҳод менамояд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*, *аз 26.07.2014 № 1098*);

Сардори Ситоди генералии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармондеҳони навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба вазифа таъин ва аз вазифа озод менамояд (Қонуни ҶТ аз 12.05.2007 *№ 248*);

рутбаҳои олии ҳарбиро медиҳад (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 *№ 642*);

барномаҳо ва нақшаҳои давлатии тараққиёти аслиҳа ва техникаи ҳарбиро дар ҳаҷми маблағҳои ҷудокардашуда тасдиқ мекунад;

сиёсати ҳарбии давлатиро муайян мекунад (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*);

Моддаи 8. Ваколатхои Шӯрои амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон

Шӯрои амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи масъалаҳои мудофиа ва амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон мақомоти роҳбарии дастҷамъона ба шумор меравад.

Ваколатҳои Шӯрои амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистонро Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи амният" ва Низомнома оиди Шӯрои амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, муайян мекунанд.

Моддаи 9. Ваколатҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои худ:

барои ҳолати қобилияти мудофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар аст;

ба фаъолияти мақомоти ба вай тобеъ оиди таъмини мудофиа, таҷҳизонидани Қувваҳои Мусаллаҳ ва дигар сохторҳои ҳарби бо аслиҳа, техникаи ҳарби ва воситаҳои дигари модди роҳбари мекунад;

ҳаҷми манбаъҳои моддию техники, хӯроквори, амволу ашёи барои мудофиа, Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сохторҳои ҳарбии дигар заруриро муайян мекунад;

таҳия ва иҷрои нақшаву супоришҳои сафарбарӣ, нақшаҳои захираи манбаъҳои сафарбарӣ ва давлатиро ташкил мекунад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

ташкили инфрасохтори Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар сохторҳои ҳарбиро таъмин менамояд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

ба мудофиаи граждани, ҳудуди, омодагии сафарбарӣ, густариши сафарбарии иқтисодиёт ва ба шароити замони ҷанг мувофиқ гардонидани он роҳбари мекунад, доир ба масъалаҳои мазкур санадҳои меъёрии мувофиқ интишор мекунад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

дар соҳаи ҳарби аз номи ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ё аз номи Ҷумҳурии Тоҷикистон шартномаҳои байналмилалиро оиди масъалаҳое, ки бевосита ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дахл доранд, мебандад ва бекор мекунад;

дар ҳудуди ваколатҳои ба зиммааш гузошташуда иҷрои ӯҳдадориҳоеро ташкил мекунад, ки дар шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои мудофиа дарҷ шудаанд;

оиди таъмини иҷтимоии хизматчиёни ҳарби шахсоне, ки аз хизмати ҳарби озод шудаанд, инчунин аъзои оилаҳои онҳо кори ташкилотҳои тобеъро ташкил менамояд;

барои ҳайати граждании Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар сохторҳои ҳарби, инчунин барои коргарону хизматчиёни корхонаҳо, муассиса ва ташкилотҳои мудофиави вобаста аз шароити меҳнат имтиёзҳо муқаррар мекунад;

тартиби супурдан, ба ичора додан, фурӯхтан, барҳам додан ва аз ҳисоб баровардани аслиҳаву техникаи ҳарби, объектҳои мудофиави ва дигар амволи ҳарби пешниҳод ва истифодаи заминҳо ва дигар манбаъҳои табиии барои мудофиа зарурро муқаррар мекунад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*);

коркард ва истеҳсоли аслиҳаву техникаи ҳарби, конверсия, реконверсия ва тараққиёти саноати мудофиавиро ташкил мекунад;

содирот ва воридоти аслиҳаву техникаи ҳарби ашёи стратеги, технологияи пешқадам ва маҳсулоти таъминоти гуногундараҷаро назорат менамояд;

дар бораи ташкил, тағйири таъинот ва барҳам додани корхонаҳои давлатии мудофиа, ташкилотҳои тадқиқоти илми ва озмоишии конструктори, муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касби, кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои давлатии таълимии таҳсилоти олии касби қарор қабул мекунад, инчунин аз рӯи ихтисосҳои ҳарби тартиби тайёр кардани кадрҳои афсариро муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*);

Низомномаи Вазорати Мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мақомоти маҳаллии идоракунии ҳарби, оид ба тартиби адои хизмати ҳарби, дар хусуси баҳисобгирии низомиён, даъватшудагон ва манбаъҳои техника, дар бораи гузаронидани ҷамъомадҳои ҳарби, оиди кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои давлатии таълимии таҳсилоти олии касби ва дигар низомномаҳоеро, ки ҳаёту фаъолияти Қувваҳои Мусаллаҳ ва дигар сохторҳои ҳарбиро танзим менамоянд, тасдиқ мекунад;

муовинони вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба вазифа таъин ва аз вазифа озод мекунад (Қонуни ҶТ аз 29.12.2010 *№ 642*, аз 08.06.2022 *№ 1875*).

Моддаи 10. Ваколатҳои ҳокимияти суди

Ҳокимияти суди дар ҳудуди ваколатҳои худ дар таъмини мудофиа иштирок мекунад.

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*).

Моддаи 11. Ваколатҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон

Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон:

барои ҳолати омодагии ҷангии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон масъул аст;

мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон сиёсати соҳаи сохтмони Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистонро татбиқ менамояд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*);

дар омода сохтани пешниҳодҳо дар соҳаи сиёсати ҳарби ва доктринаи ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок менамояд (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*, аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 08.06.2022 *№ 1875*);

таклифро оид ба лоиҳаи буҷети ҳарби омода месозад ва ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд, дар хусуси истифодаи маблағҳои барои мудофиа ҷудогардида ҳисобот медиҳад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

таъминоти молияви, техники ва ақибгоҳии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистонро амали менамояд;

дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон адои хизмати ҳарбиро ташкил мекунад ва ҳифзи иҷтимоии хизматчиёни ҳарби, ҳайати граждании Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, шахсони аз хизмати ҳарби рухсатшуда ва аъзои оилаи онҳоро таъмин менамояд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

тарбияи ҳуқуқи, маънави ва ҳарбии ватандустии ҳайати шахсии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистонро ташкил ва таъмин менамояд;

ба ташкилотҳои мададгори мудофиа ва клубҳои ҳарбии ватандӯсти барои амали намудани вазифаҳои оинномавии онҳо ба манфиати мудофиа ҳамкори менамояд;

дар асоси шартнома корҳои тадқиқоти илми ва озмоиши конструкториро дар соҳаи мудофиа, истеҳсол ва хариди аслиҳа ва техникаи ҳарби, озуқа, пӯшока ва амволи дигар, манбаъҳои модди ва ғайраҳо, инчунин корҳои пудрати ва хизматҳоро барои эҳтиёҷоти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳудуди маблағи ба ин мақсадҳо ҷудошуда фармоиш медиҳад ва маблағгузори мекунад;

бо муассисаҳои ҳарбии дигар кишварҳо ҳамкори мекунад;

ба илми ҳарби роҳбари мекунад, тадқиқоти илмии ҳарби ташкил мекунад ва мегузаронад;

иҷрои қонунгузориро дар соҳаи мудофиа дар Қувваҳои Мусаллаҳ, инчунин қонунгузории ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар бобати ҳифзи муҳити зист ҳангоми фаъолияти онҳо таъмин менамояд;

дар ҳудуди ваколати худ сиёсати кадриро дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон амали менамояд;

муборизаро бар зидди терроризм аз ҷумла таъминкунии амнияти худии зидди терроризм аз ҷумла таъминкунии муқаррарнамудаи ҳамин Қонун, дигар қонунҳо ва санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ба амал мебарорад (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*, аз 08.06.2022 *№ 1875*);

дигар ваколатҳоро, ки дар асоси низомномаҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбини шудааст, иҷро мекунад.

Моддаи 12. Ваколатҳои вазоратҳо ва идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи мудофиа

Вазоратҳо ва идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон:

ба тайёрии сафарбари дар системаи вазоратҳо ва идораҳо роҳбари менамоянд ва дар лоиҳаҳои тараққиёти иқтисоди ва иҷтимоии соҳа оиди истеҳсоли маҳсулот ва молҳои таъиноти ҳарби, сохтмони объектҳои мудофиави, тайёр намудан ва такмил додани дониши ҳарбии қувваҳои дар эҳтиёт буда, ҷудо намудани маблағҳои даркории моддию молияви барои эҳтиёҷи мудофиа ва иҷрои вазифаҳои сафарбари фармоишҳои дахлдор пешбини менамоянд;

ташкил, тараққи ва нигоҳдории иқтидорҳои сафарбари, ҷамъоварии захираҳои давлати ва сафарбариро анҷом медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

чорабиниҳои мудофиаи граждани ва ҳудудиро ташкил намуда, мегузаронанд ва иҷрои онро аз тарафи сохторҳои идоракуни ва истеҳсолии тобеъашон назорат намуда, барои ин мақсадҳо маблағ ҷудо мекунанд;

иҷрои санадҳои меъёрии ҳуқуқиро оид ба масъалаҳои мудофиа дар соҳа ва харҷи маблағҳоеро, ки ба сохторҳои тобеъ барои мудофиа ҷудо карда мешаванд, назорат мекунанд.

Дигар ваколатҳои вазорату идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мегарданд.

Моддаи 13. Ваколатҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлати ва худидоракунии шаҳрак ва деҳот

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 08.06.2022 *№ 1875*)

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлати ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар доираи ваколатҳои худ барои ҳолати мудофиа, аз ҷумла мудофиаи граждани ва ҳудуди масъуланд ва таъмини чорабиниҳои зеринро ба ӯҳда доранд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 08.06.2022 *№ 1875*):

иҷрои ҳатмии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи ташкилоту муассисаҳои тобеъ, шахсони мансабдор ва шаҳрвандон *(Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 № 1098*);

таъмин кардани Қувваҳои Мусаллаҳ ва дигар сохторҳои ҳарби бо маҳсулоти истеҳсоли маҳалли, бо об, қувваи барқию гарми, воситаҳои алоқа, хизматрасонии коммуналию манзили ва ғайра;

иҷрои чорабиниҳои ҳифзи иҷтимои-ҳуқуқии хизматчиёни ҳарби, даъватшавандагон, шахсони ӯҳдадори ҳарби ва аъзои оилаи онҳо ба тавре, ки қонун муайян намудааст;

қайди ҳарби ва тайёрии шаҳрвандон ба хизмати ҳарби, даъвати онҳо ба хизмати ҳарби, ҷамъомадҳои ҳарби ва сафарбари;

иҷрои барномаи гузаронидани иқтисодиёт ба низоми кории ҳолати ҷанги, ҷиҳозонидани ҳудуди кишвар ба манфиати мудофиа (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

иҷрои нақшаю супоришҳои сафарбари;

ҳифозати қабристонҳои ҳарби ва дигар объектҳои ҳарбие, ки хотираи шахсони дар роҳи муҳофизати Ватан ҳалокшударо абади мегардонанд.

ҷудо намудани қитъаҳои замин барои эҳтиёҷоти мудофиа ва назорат ба истифодаи онҳо;

кӯмак расонидан ба ҷойгирони ва манзилгирии қӯшун;

ҳамкори бо мақомоти идоракунии ҳарби ва идоракунии қӯшун дар маҳалҳо оиди масьалаҳои мудофиа.

БОБИ III. ВАЗИФАҲОИ КОРХОНАҲО, МУАССИСАҲО, ТАШКИЛОТҲО ВА ШАХСОНИ МАНСАБДОР, ҲУҚУҚ ВА ВАЗИФАҲОИ ШАҲРВАНДОН ДАР СОҲАИ МУДОФИА

Моддаи 14. Вазифаҳои корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо дар соҳаи мудофиа

Корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо новобаста аз тобеияти идори ва шакли моликияташон мутобиқи санадҳои қонунгузори ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*):

фармоишҳои давлати ва ӯҳдадориҳои шартномавиро оиди ташкил, истеҳсол, таъин ва таъмири аслиҳа ва техникаи ҳарби, дигар амвол ва захираҳои ҳарби, корҳои пудрати ва адои хизматҳо барои эҳтиёҷи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар воҳидҳои ҳарби иҷро мекунанд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

тадқиқоти илми ва иктишофоти соҳаи мудофиаро анҷом медиҳанд;

тибқи барномаҳои сафарбари иқтидори захираҳои лозимаи сафарбариро ташкил медиҳанд ва дар ҳолати омодаги нигоҳ медоранд, вазифаҳои ҳарбии нақлиёти ва коммуникатсиони ва дигар супоришҳоро иҷро мекунанд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*);

дар чорабиниҳои мудофиаи граждани ва ҳудуди иштирок менамоянд;

ба коркунони худ барои иҷрои ӯҳдадориҳои ҳарбиашон шароити мусоид фароҳам меоваранд;

барои эҳтиёҷи мудофиа, ки тибқи Қонуни мазкур муайян гардидааст, хароҷоти лозима мекунанд;

барои иҷрои нақшаи гузаронидани иқтисодиёт ба кори шароити давраи ҷанг чораҷӯи мекунанд;

шаҳрвандонеро, ки барои хизмати ҳарби даъват мешаванд ва ӯҳдадорони ҳарбиро ба қайди ҳарби гирифта, кормандонро дар давраи ҷанг брон мекунанд.

Шахсони мансабдор тибқи мансаби ишғолкардаашон бояд вазифаҳои худро оиди масъалаҳои мудофиа, агар чунин вазифаҳо мутобиқи қонунгузори ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбини шуда бошанд, донанд ва иҷро намоянд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*).

Моддаи 15. Вазифаҳои иттиҳодияҳои ҷамъияти ва ташкилотҳои мусоидати мудофиа

Иттиҳодияҳои ҷамъияти, воситаҳои ахбори омма, ташкилотҳои мусоидати мудофиа дар фаъолияти худ бояд қонунхои Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намоянд, ба фошгардии сирри давлати роҳ надиҳанд, дар мустаҳкам гардонидани қобилияти мудофиавии давлат ва тарбияи ҳарби-ватандӯстии шаҳрвандон кӯмак расонанд аз имкониятҳои худ истифода бурда, дар иҷрои сафарбарӣ ва вазифаҳои замони ҷанг иштирок намоянд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 08.06.2022 *№ 1875*).

Ташкилотҳои мусоидати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон илова бар ин барои сифати тайер намудани мутахассисон аз рӯи талабномаҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар воҳидҳои ҳарби масъуланд ва вазифадоранд, ки:

навъҳои варзиши техники, авиатсиони, ҳарби-амали ва эҷодиёти техникаи ҷавононро равнақ диҳанд;

дар асоси худмаблағгузори тайёр намудани шахсони дорои ихтисосҳои оммавии техникаро, ки аҳамияти ҳарби-амали доранд, ба роҳ монанд;

дар вақти ҷанг дар таълими умумии ҳарбии аҳоли ва бо истифодаи имкониятҳои худ ҳал намудани вазифаҳои сафарбари иштирок кунанд.

Фаъолияти ҳизбҳои сиёси ва дигар иттиҳодияҳои ҷамъияти, ки ба хароб намудани Мудофиа ва тайёрии ҷангии Қувваҳои Мусаллаҳ ва дигар вазифаҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон равона гардидааст, манъ аст.

Моддаи 16. Ҳуқуқ ва вазифаҳои шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи мудофиа

Ҳифзи Ватан, ҳимояи манфиатҳои давлат, таҳкими истиқлолият, амният ва иқтидори мудофиави вазифаи муқаддаси конститутсионии ҳар як шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, хизмат дар Қувваҳои Мусаллаҳи он вазифаи фахри мебошад.

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи қонун:

ӯҳдадории ҳарбиро иҷро мекунанд ё ихтиёри ба хизмати ҳарбии дохил мешаванд (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 29*);

дар чорабиниҳои мудофиаи граждани ва ҳудуди иштирок мекунанд;

метавонанд корхонаву ташкилотҳои ҷамъияти, ки барои мустаҳкам намудани мудофиа равона гардидаанд, ташкил кунанд;

дар вақти ҷанг бо талаби мақомоти амалкунандаи ҳокимият биноҳо, иншоотҳо, воситаҳои нақлиёт ва дигар амволеро, ки моликияти онҳост, бо роҳи минбаъд аз тарафи давлат ҷуброн кардани онҳо барои эҳтиёҷоти мудофиа медиҳанд.

БОБИ IV. ҚУВВАҲОИ МУСАЛЛАҲИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ВА ДИГАР ВОҲИДҲОИ ҲАРБИ

Моддаи 17. Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон

Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон сохтори ҳарбии давлати мебошад, ки барои муҳофизати мусаллаҳонаи истиқлолият ва тамомияти арзии ҷумҳури аз таҷовуз таъин гаштааст.

Вазифа, тартиби пуррасози ва идоракунии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон" ва дигар санадҳои қонунгузори муайян мегардад.

Моддаи 18. Воҳидҳои дигари ҳарби

Таъинот, вазифаҳо, тартиби пурра кардан ва идоракунии воҳидҳои ҳарбии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Бригадаи посбоникунандаи Сарраёсати иҷрои ҷазои ҷиноятии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳои мудофиаи граждании Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Агентии таъминоти амволи махсуси назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 12.05.2007 *№ 248*, аз 29.12.2010 *№ 642*, *аз 26.07.2014 № 1098*).

Дар замони ҷанг воҳидҳои ҳарбии номбурда ба ҳайати Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд.

БОБИ V. ҲОЛАТИ ҶАНГ. ВАЗЪИЯТИ ҲАРБИ. САФАРБАРӢ

*(Қонуни ҶТ аз 08.06.2022* *№ 1875*)

Моддаи 19. Ҳолати ҷанг. Замони ҷанг

Ҳолати ҷанг дар сурати ба хатари воқеи дучор шудани амнияти давлат, ки дар шакли таҷовуз ё хатари таҷовузи зидди Ҷумҳурии Тоҷикистон ифода ёфтааст, инчунин дар сурати зарурати иҷрои ӯҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон эълон мегардан. Бо эълони ҳолати ҷанг ё оғози амалиёти ҳарби замони ҷанг фаро мерасад. Оғози замони ҷанг рӯз ва соати эълони ҳолати ҷанг ё таҷовуз ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоб меёбад.

Анҷоми замони ҷанг рӯз ва соати эълоншудаи ба охир расидани амалиёти ҳарби ҳисоб меёбад.

Дар сурати таҷовуз ба Ҷумҳурии Тоҷикистон Шӯрои амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармондеҳии ҳарби, мақомоти ҳокимияти давлати ва худидоракунии шаҳрак ва деҳот эълони ҷангро интизор нашуда, вазифадоранд барои зада гардонидани таҷовуз тамоми чораҳоро андешанд (Қонуни ҶТ аз 26.07.2014 *№ 1098*, аз 08.06.2022 *№ 1875*).

Моддаи 20. Вазъияти ҳарби

Вазъияти ҳарби дар маҳалҳои ҷудогона ё дар тамоми ҳудуди ҷумҳури дар сурати эълони ҳолати ҷанг ё ҳангоми хатари воқеии амнияти давлат, ки дар хатари таҷовуз ё таҷовузи зидди Ҷумҳурии Тоҷикистон ифода ёфтааст, аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷори мегардад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*).

Бо ҷорй гардидани вазъияти ҳарби ваколатҳои фармондеҳии ҳарби васеъ мегардад, ба ӯ вазифаҳои мақомоти ҳокимияти иҷроия дар соҳаи мудофиаи тибқи тартиби муайяннамудаи қонун мегузарад.

Дар давоми вазъияти ҳарби барои манфиати мудофиа фаъолияту ҳуқуқи корхонаҳо, идораҳо ва ташкилотҳо, инчунин ҳуқуқи конститутсиони ва озодии шаҳрвандон маҳдуд гардида, ваколатҳои мақомоти дахлдори ҳифзи ҳуқуқ васеъ мегардад.

Вазъияти ҳарби баробари бартараф шудани хатари таҷовуз ё анҷоми ҳолати ҷанг бекор карда мешавад.

Низоми ҳолати ҳарби тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мегардад.

Моддаи 21. Сафарбари

Бо эълони ҳолати ҷанг ё вазъияти ҳарби сафарбарии умуми ё ҷузъи ба мақсади татбиқи чорабиниҳо барои гузаронидани мақомоти ҳокимияти давлати ва худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхонаҳо, идораҳо ва ташкилотҳо аз низоми кори замони осоишта ба низоми кори замони ҷанг, инчунин гузаронидани Қувваҳои Мусаллаҳ ва дигар сохторҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ташкил, ҳайат ва идоракунии қӯшунҳо, ки барои замони ҷанг пешбини гардидааст, эълон карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*, аз 08.06.2022 *№ 1875*).

Тартиби омода кардан ва гузаронидани сафарбари тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мегардад.

БОБИ VI. МУДОФИАИ ГРАЖДАНИ ВА ҲУДУДИ

Моддаи 22. Мудофиаи граждани

Мудофиаи граждани ба мақсади ҳифзи аҳоли, корхонаҳо, идораҳо ва ташкилотҳо аз харобшави ва дигар хатарҳо, ки дар натиҷаи амалиёти ҷанги, инчунин дар ҳолати офатҳои табии, садамаҳо, фалокатҳо, эпидемияҳо, муромурии ҳайвонот ва дигар ҳолатҳои фавқулода ба амал меоянд, ташкил мегардад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*).

Таъинот, вазифаҳо, ташкил ва идоракунии мудофиаи граждани тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мегарданд.

Моддаи 23. Мудофиаи ҳудудӣ

Мудофиаи ҳудудӣ ба мақсади бастан, мудофиа ва муҳофизат кардани сарҳади давлати, объектҳои муҳим ва роҳҳои алоқа аз ҳуҷуми душман, мубориза бо десантҳои он ва гурӯҳҳои диверсиони-иктишофи нигоҳ доштани тартиботи ҳолати ҳарби ташкил мегардад.

Вазифаҳо ва ташкили мудофиаи ҳудуди, тартиби ҳамкории қувваҳо ва воситаҳои он тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мегардад.

БОБИ VII. ТАЪМИНОТИ ИҚТИСОДИИ МУДОФИА

Моддаи 24. Омода сохтани иқтисодиёт ба таъмини мудофиа

Омода сохтани иқтисодиёт ба таъмини мудофиа ба ӯҳдаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон гузошта мешавад.

Барои омода сохтани иқтисодиёт ба таъмини мудофиа дар замони осоишта инҳо пешаки ташкил ва истифода мешаванд:

иқтидори илми-техники ва қудрати истеҳсоли барои гузаронидани таҳқиқот, коркард ва ташкили истеҳсоли маводи таъиноти ҳарби ва мудофиави;

системаҳои ғункунии захираҳои модди, манбаъҳои молияви ва модди;

системаҳои нархгузори, андозҳо, қарзҳо, мӯҷизоти иқтисоди, меъёри ва иҷрои фармоишҳои давлати ва шартномаҳои хусусияти мудофиави дошта;

системаҳои чорабиниҳо дар бобати омодагии сафарбарии иқтисодиёт ва идоракунии он дар замони осоишта.

Моддаи 25. Таъмини кадрии мудофиа

Ба мақсади қонеъ гардонидани талаботи мудофиа омӯзиш ва бозомӯзии кадрҳои ҳарби дар муассисаҳои ҳарбии таълимии таҳсилоти касби ва дар кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои давлатии таълимии таҳсилоти олии касби, инчунин, тибқи созишномаҳои байнидавлати дар хориҷа сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*).

Барои иҷро намудани чорабиниҳо дар соҳаи мудофиа, аз ҷумла мудофиаи граждани ва ҳудуди дар назди вазоратҳо шуъбаҳои махсус ва намояндагии ҳарби ташкил мегарданд, ки ваколати онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 26. Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии мудофиа

*Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 № 1875*

Маблағгузории эҳтиёҷоти мудофиа, сохтмон ва нигохдории Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар воҳидҳои ҳарбӣ аз ҳисоб ва дар доираи маблағҳое, ки дар буҷети ҷумҳуриявӣ пешбинӣ шудаанд ва таъминоти моддию техникии онҳо ба тариқи афзалиятнок сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*).

Моддаи 27. Истифодаи амвол ба манфиати мудофиа

Объектҳои ҳарби, ҳамаи навъҳои силоҳ, техникаи ҳарби, лавозимоти ҷанги ва дигар амволи ҳарби-техники моликияти ҷумҳурияви ҳисоб меёбанд ва дар ихтиёри оперативии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар воҳидҳои ҳарби мебошанд. Зимнан объектҳои ҳарбие, ки аз тарафи сохторҳои номбурда дар замони осоишта истифода намегарданд, бояд консерватсия карда шаванд ва ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлати барои истифодаи муваққати (аз ҷумла ба иҷора) дода шаванд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2005 *№ 147*).

Дар ҳолате, ки истифодаи объектҳои мудофиави нолозим мегардад, ин объектҳо метавонанд тибқи шарту тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд, фурӯхта шаванд.

Моддаи 28. Додани замину иншоот, объектҳо ва амволи дигар барои эҳтиёҷоти мудофиа

Ҷудо намудани қитъаҳои замин, манбаъҳои табиии дигар, додани биноҳо, иншоот, объектҳо ва дигар молу мулк барои эҳтиёҷоти мудофиа ва баргардондани онҳо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 *№ 1875*).

БОБИ VIII. ӮҲДАДОРИҲОИ БАЙНАЛМИЛАЛЛИ-ҲУҚУҚИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*)

Моддаи 29. Риояи меъёрҳои байналмилалли-ҳуқуқи

(Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*)

Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми ташкил ва амали кардани мудофиа вазифадор аст, ки меъёрҳои ҳуқуқи башар ва шартномаҳоеро, ки худ иштирокчии он аст, риоя намояд.

Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми ташкил ва амали кардани мудофиа бартарии санадҳои байналмилалли ҳуқуқиро дар соҳаи мудофиа ва амният нисбати қонунгузории милли дар ин соҳаҳо эътироф мекунад (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*).

Дар ҳолатҳои ба санадҳои ҳуқуқии байналмилалли мувофиқат накардани қонунҳо ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи мудофиа санадҳои ҳуқуқии байналмилалли ба кор бурда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*).

Моддаи 30. Ҳамкории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дигар давлатҳо дар соҳаи мудофиа

Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Оинномаи Созмони Милали Муттаҳид дар хусуси ҳуқуқи мудофиаи инфироди ва коллективи такя намуда, бо дигар кишварҳо дар соҳаи сохтмони ҳарби ба мақсади таъмини мудофиаи якҷоя аз таҷовуз, нигоҳдории амният ва сулҳи байналмилалли ҳамкори менамояд (Қонуни ҶТ аз 29.11.2000 *№ 23*).

БОБИ IХ. МАСЪУЛИЯТ БАРОИ ВАЙРОН НАМУДАНИ ҚОНУНГУЗОРИ ОИДИ МУДОФИА

Моддаи 31. Масъулият барои вайрон намудани қонунгузори оиди мудофиа

Агар шахсони мансабдор ва шаҳрвандон қонуни мудофиаро иҷро накунанд ва ё ба таври бояду шояд иҷро накунанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгари кашида мешаванд.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе

4 ноябри соли 1995 № 208

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	208	ДАР БОРАИ МУДОФИА	Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	04.11.1995	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ НИЗОМИ ҲУҚУҚИИ ВАЗЪИЯТИ ФАВҚУЛОДДА**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1995, №21, мод. 233;с. 1997, №23-24, мод. 356; с. 2002, №4, қ.;1. мод. 254; с. 2005, №12, мод. 625; с. 2008, №10, мод. 795)

(Қонуни конст. ҶТ аз 10.05.2002, аз 28.12.2005 № 134, аз 6.10.2008 № 416, аз 26.07.2014 № 1085)

Моддаи 1.

Вазъияти фавқулодда тадбири муваққатӣ мебошад, ки он мутобиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон эълон шуда, низоми махсуси ҳуқуқии фаъолияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии маҳаллӣ, корхонаҳо муассисаҳо ва ташкилотҳоро пешбинӣ менамояд ва муваққатан ҳуқуқу озодиҳои конститутсионии шаҳрвандон, инчунин ҳуқуқи шахсони юридикиро маҳдуд намуда, ба зимми онҳо вазифаҳои иловагӣ мегузорад, ки тавассути ҳамин қонуни конститутсионй муқаррар карда мешаванд.

Вазъияти фавқулодда дар чунин мавридҳо ҷорӣ карда мешавад:

1) ҳангоми рӯй додани офатҳои табиӣ, садамаю фалокатҳо, паҳншавии касалиҳои сирояткунанда, эпизоотияҳо (муромурии ҳайвонот), ки ба ҳаёту саломатии аҳолӣ хатарноканд;

2) дар мавриде, ки тартиботи ҳуқуқӣ ба таври оммавӣ вайрон карда шуда, воқеан ба ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон таҳдид мекунад;

3) ҳангоми кӯшиши ғасб кардани ҳокимияти давлатӣ ё бо роҳи зӯрӣ тағйир додани сохти конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) ҳангоми сӯиқасд ба тамомияти арзии давлат, ки ба тағйири сарҳади он таҳдид мекунад;

5) дар мавриди зарурати барқарор кардани тартиботи ҳуқуқии конститутсионӣ ва фаъолияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ.

Моддаи 2.

Вазъияти фавқулодда дар саросари Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё дар маҳалҳои алоҳидаи он бо Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон эълон карда мешавад ва Фармон фавран ба тасдиқи ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон пешниҳод карда шуда, ба Созмони Милали Муттаҳид хабар дода мешавад. Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҷори намудани вазъияти фавқулодда дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси милли ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати на дертар аз се рӯз аз лаҳзаи мавриди амал қарор гирифтанаш тасдиқ карда мешавад.

Қарори якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хусуси тасдиқи Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҷори намудани вазъияти фавқулодда бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои Маҷлиси милли ва вакилони Маҷлиси намояндагон, ки ҳар яке аз маҷлисҳо дар алоҳидагӣ овоз медиҳанд қабул карда мешавад.

Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон дар давраи вазъияти фавқулодда пароканда намешавад.

Вазъияти фавқулоддаро дар тамоми қаламрави ҷумҳурӣ ба мӯҳлати то се моҳ ҷорӣ кардан мумкин аст. Дар ҳолатҳои зарурӣ ин мӯҳлат метавонад аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дароз карда шавад.

Дар шароити вазъияти фавқулодда ҳуқуқу озодии шаҳрвандон, ки дар моддаҳои 16, 17, 18, 19, 20, 22, 25 ва 28-уми Конститутсия пешбинӣ шудаанд, маҳдуд карда намешавад.

Моддаи 3.

Дар мавриди ҷорӣ намудани вазъияти фавқулодда сабабу асосҳои қабули чунин қарор, мӯҳлат ва ҳудуди амали он зикр карда мешаванд.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад онро пеш аз мӯҳлати муқарраршуда бекор кунад ё мӯҳлати вазъияти фавқулоддаро дароз намояд, агар ҳолатҳое, ки боиси эълони вазъияти фавқулодда гардидаанд, бартараф нашуда бошанд.

Қарор дар бораи ҷорӣ намудан, дароз кардани мӯҳлат ва ё бекор кардани вазъияти фавқулодда аз лаҳзаи қабулаш эътибор пайдо мекунад, агар тартиби дигаре махсус таъкид нашуда бошад ва фавран интишор мегардад.

Моддаи 4.

Дар шароити вазъияти фавқулодда вобаста ба ҳолатҳои мушаххас мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ метавонанд чунин тадбирҳоро андешанд:

1) муҳофизати тартиботи ҷамъиятӣ ва объектҳоеро, ки фаъолияти ҳаётии аҳолӣ ва хоҷагии халқро таъмин мекунанд, пурзӯр намоянд;

2) шаҳрвандонро аз минтақаҳои барои зист хавфнок муваққатан кӯчонда, ҳатман барояшон хонаҳои дигари истиқоматии доими ё муваққатӣ диҳанд;

3) низоми махсуси дурафти шаҳрвандонро ҷорӣ намоянд;

4) ба шаҳрвандони ҷудогона дар мӯҳлати муқарраршуда тарк намудани маҳалли муайян ва хонаашонро (ҳавлиашонро) манъ кунанд, вайронкунандагони тартиботи ҷамьиятиро, ки сокинони маҳалли мазкур нестанд, аз ҳисоби худи онҳо ба маҳалли зисти доимиашон ё берун аз маҳалле, ки вазъияти фавқулодда эълон гардидааст, фиристанд;

5) аз шаҳрвандон силоҳ, лавозимоти ҷанги ва аз корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳо - ҳамчунин техникаи таълимии ҳарбӣ, маводу масолеҳи таркандаю радиоактивӣ, маводи сахттаъсири қимёвӣ ва заҳрнокро муваққатан кашида гиранд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 *№ 1085*);

6) гузарондани маҷлису гирдиҳамоиҳо, роҳпаймоию намоишҳои кӯчагӣ, ки бо мазмуни худ боиси ноустуворшавии вазъият мешаванд, чунин гуруснанишинӣ ва эътирозҳо, чорабиниҳои намоишӣ, варзишӣ ва дигар тадбирҳои оммавиро манъ кунанд;

7) барои корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо сарфи назар аз шакли моликияташон тартиби махсуси корро ҷорӣ намоянд, ҳамчунин дигар масъалаҳои фаъолияти хоҷагии онҳоро ҳал кунанд;

8) роҳбарони корхонаю муассисаҳо ва ташкилотҳоро ба вазифа таъин ва аз вазифа сабукдӯш кунанд, бо сабабҳои узрнок аз вазифа холӣ кардани коргарону хизматчиёнро манъ намоянд;

9) барои пешгирӣ ва рафъи оқибатҳои ҳолатҳои фавқулодда захираю имкониятҳои корхонаҳо ва муассисаю ташкилотҳо истифода намуда, баъдан мутобиқи тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағи онҳоро ҷуброн намоянд;

10) гузарондани корпартоиҳоро манъ кунанд;

11) шаҳрвандони қобили меҳнатро барои кор дар корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳо, инчунин барои бартараф намудани оқибати ҳолатҳои фавқулодда ҷалб кунанд ва бехатарии меҳнатро таъмин намоянд;

12) гардиши силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда, моддаҳои сахттаъсири қимиёвӣ ва заҳрнок, инчунин машрубот ва спирти этилиро маҳдуд ё манъ кунанд, ба истиснои маводи доруворӣ (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 *№ 1085*);

13) карантин ҷорӣ кунанд ва дигар тадбирҳои ҳатмии санитарию зиддиэпидемиявӣ андешанд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 *№ 1085*);

14) истифодаи дастгоҳҳои нусхабардор, техникаи сабти аудио ва видеоӣ, инчунин дастгоҳҳои паҳнкунандаи мавҷҳои радио, телевизион, шабакаҳои мобилӣ ва интернетро маҳдуд ё манъ кунанд, таҷҳизоти техникии садобаландкунандаро гиранд, ба фаъолияти воситаҳои ахбори омма назорат кунанд, ҳангоми зарурат сензура ва дар интишори рӯзномаҳо маҳдудият ҷорӣ намоянд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 *№ 1085*);

15) қоидаҳои махсуси истифодаи воситаҳои алоқаро ҷорӣ кунанд;

16) ҳаракати воситаҳои нақлиётро маҳдуд кунанд ва онҳоро тафтиш намоянд;

17) соати комендантӣ ҷорӣ кунанд;

18) ташкил ва фаъолияти гурӯҳҳои мусаллаҳи шаҳрвандонро пешгирӣ кунанд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 *№ 1085*);

19) ҳуҷҷатҳои шаҳрвандонро тафтиш кунанд, дар мавридҳои зарурӣ, дар сурати мавҷуд будани маълумот оиди дар дасти шаҳрвандон будани силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, моддаҳои тарканда, моддаҳои сахттаъсири кимиёвӣ ва заҳрдор, азназаргузаронии шахсӣ, азназаргузаронии молу воситаҳои нақлиётро гузаронанд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 *№ 1085*);

20) ба дигар минтақаҳо бо мақсади паҳнкунӣ бурдан ва овардани маводӣ чопӣ, сабтҳои магнитӣ ва видеоиро, ки мазмуни онҳо ба номӯътадилшавии вазъият, барангехтани низои миллӣ, итоат накардан ба мақомоти ҳокимият ва идораи давлатӣ даъват менамоянд, манъ кунанд.

Моддаи 5.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ, дорад, санадҳои мақомоти ҳокимияти намояндаги ва иҷроияи маҳаллии воҳидҳои дахлдори марзиву маъмуриро, ки дар он ҷо вазъияти фавқулодда эълон шудааст ва низоми вазъияти фавқулоддаро халалдор мекунанд, бекор кунад ё боздорад.

Барои танзими корҳои пешгирӣ ё бартараф кардани оқибати ҳолатҳои фавқулодда Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, Раисони вилоятҳо ва шаҳри Душанбе, ноҳияҳо ва шаҳрҳо метавонанд мақомоти махсуси муваққатӣ ташкил намоянд.

Моддаи 6.

Дар давраи вазъияти фавқулодда роҳбарони корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳо ҳуқуқ доранд дар мавридҳои зарурӣ коргарону хизматчиёнро бе розигии онҳо ба кори дигар, ки бо шартномаи меҳнатӣ пешбинӣ нашудааст, гузаронанд.

Дар давраи вазъияти фавқулодда принсипи интихобӣ будани роҳбарони корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳо мумкин аст риоя нашавад, агар онро манфиатҳои муътадил гардонидани вазъият талаб намоянд.

Моддаи 7.

Дар давраи соати комендантӣ ба шаҳрвандон ба рухсатномаю ҳуҷҷатҳои махсусес, ки шахсияти онҳоро тасдиқ мекунанд, дар кӯча ё дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ гаштан ё бе ин ҳуҷҷатҳо аз манзили худ дур будан манъ аст.

Шахсоне, ки тартиботи пешбинишудаи қисми якуми ҳамин моддаро вайрон кардаанд, аз тарафи милиса ё посбонҳои ҳарбӣ то охири соати комендантӣ ва шахсоне, ки ҳуҷҷат надоранд, то вақти муайян шудани шахсияташон, вале на бештар аз се шабонарӯз, дастгир карда мешаванд; дастгиршудагон ва ҳамчун чизу чораи онҳоро аз назар гузарондан мумкин.

Моддаи 8.

Барои вайрон кардани талаботи бандҳои 3, 4, 6, 10, 12, 16, 20-уми моддаи 4, инчунин талаботи пешбиникардаи қисми якуми моддаи 7-уми ҳамин Қонуни конститутсионӣ шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд, агар барои ин вайронкуниҳо мувофиқи қонунҳои ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгарии ҷиноятӣ пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 06.10.2008 *№ 416*, аз 26.07.2014 *№ 1085*).

Моддаи 9.

Барои паҳн кардани овозаҳои иғовгарона ва амалҳое, ки ба вайрон кардани тартиботи ҳуқуқӣ сабаб мешаванд, ё низои миллиро бармеангезанд, барои фаъолона мамониат кардан ба ҳуқуқҳои қонунӣ ва вазифаҳояшонро ба амал баровардани шаҳрвандон ва соҳибмансабон, ҳамчунин барои қасдан итоат накардан ба амри қонунӣ ё талаботи корманди мақомоти корҳои дохилӣ, хизматчии ҳарбӣ, ё шахсони дигаре, ки вазифаи хизматӣ ё қарзи ҷамъиятиашонро оиди ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ адо мекунанд, ё ки амалҳои дигари ба ҳамин монанд, ки тартиботи ҷамъиятӣ ва осоиши шаҳрвандонро халалдор мекунанд, ё худ барои вайрон кардани қоидаҳои назорати маъмурӣ дар маҳалҳое, ки вазъияти фавқулодда эълон карда шудааст, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида мешаванд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 06.10.2008 *№ 416*, аз 26.07.2014 *№ 1085*).

Протоколҳо оиди корҳои қонуншиканиҳои мазкур аз тарафи кормандони ба ин ваколатдори мақомоти корҳои дохилӣ ё комендатураи маҳалли ҷудогона тартиб дода мешаванд.

Парвандаҳои оид ба қонуншиканиҳои пешбиникардаи моддахо 8 ва 9-уми ҳамин Қонуни конститутсионӣ аз тарафи судя ба тартиби муқарраркардаи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кодекси мурофиаи ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи дар мӯҳлати то се шабонарӯз баррасӣ карда мешаванд. Шахсоне, ки ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир намудаанд, то аз тарафи судя баррасӣ карда шудани парванда дар ҳабс нигоҳ дошта шуда метавонанд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 *№ 1085*).

Моддаи 10.

Барои роҳбарӣ ба корпартоии манъшуда дар шароити вазъияти фавқулодда, ҳамчунин барои монеъ шудан ба кори корхона, муассиса ва ташкилот айбдор мувофиқи қонунҳои амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида мешавад.

Моддаи 11.

Ба Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дода мешавад, ки дар шароити вазъияти фавқулодда тобеияти ҳудудии судии парвандаҳои гражданӣ ва ҷиноятиро, ки қонун муқаррар кардааст, тағйир диҳад.

Моддаи 12.

Ба шаҳрвандоне, ки дар ҳолатҳои фавқулодда ё дар натиҷаи иҷрои корҳои пешгирӣ ё барҳамдиҳии ҳолатҳои фавқулодда заррар дидаанд, аз тарафи мақомоти дахлдори давлатӣ, иичунин корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо манзилгоҳ ҷудо карда, зарари моддии дидаашон ҷуброн карда мешавад, ба онҳо барои бо кор таъмин шудан кӯмак ва дигар ёрии зарурӣ расонида мешавад.

Шарту шароит ва тартиби додани манзилгоҳ, ҷуброн кардани зарар ва расонидани дигар ёриро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 13.

Дар мавридҳое, ки дар маҳалҳои вазъияти фавқулодда эълоншуда мақомоти ҳокимият ва идораи давлатӣ вазифаҳои худро бояду шояд иҷро намекунанд, ё ки онҳо ба фаъолияти зиддиконститутсуонӣ роҳ медиҳанд, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад чунин шакли махсуси идораи муваққатии ҷумҳурӣ ё қаламрави ҷудогонаи онро муқаррар намояд;

идоракунии бевоситаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар мақомот ё шахси мансабдоре, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин мекунад, бо роҳи боздоштани ваколати мақомоти дахлдори ҳокимият ва идораи давлатӣ.

Таклифҳоро дар бораи ҷорӣ намудани шаклҳои махсуси идоракунӣ, инчунин мақомот ва соҳибмансабоне, ки мувофиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ доранд, пешниҳод карда метавонанд.

Моддаи 14.

Шаклҳои махсуси идораро мақомоти зайл ба амал бароварда метавонанд:

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути мақомоте, ки таъсис медиҳад ё шахси мансабдоре, ки таъин мекунад.

Қарор дар бораи истифодаи ин ё он мақомот ҳангоми амалӣ намудани шаклҳои махсуси идораи ҷумҳурӣ ё қаламрави алоҳидаи он аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардида, аз ин хусус ба Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон иттилоъ дода мешавад.

Моддаи 15.

Ҳангоми ҷорӣ намудани шаклҳои махсуси идора сабабҳои қабул кардани чунин қарор, мӯҳлат ва ҳудуди амали он нишон дода мешавад.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад амали шаклҳои махсуси идораро то гузаштани мӯҳлати муқарраршуда бекор кунад ё мӯҳлати амали онҳоро дар сурати бартараф карда нашудани ҳолатҳое, ки барои ҷорӣ намудани ин шаклҳои махсуси идора асос шуда буданд, дароз кунад.

Амали шаклҳои махсуси идораи ноҳияҳо, шаҳрҳо ва минтақаҳои алоҳида дар сурати пароканда кардани Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ, Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ аз лаҳзаи интихоби ҳайати нави Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ ин ҳудудҳо ва ташкили Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, қатъ мегардад.

Қарор дар бораи ҷорӣ намудан, бекор ё дароз кардани мӯҳлати шаклҳои махсуси идора аз лаҳзаи қабул шуданаш эътибор пайдо мекунад, агар қоидаи дигаре махсус пешбинӣ нашуда бошад ва фавран интишор мешавад.

Моддаи 16.

Мақомот ё мансабдороне, ки шаклҳои махсуси идораро амалӣ менамоянд, ҳуқуқ доранд:

чораҳои дар моддаи 4-уми ҳамин Қонуни конститутсионӣ пешбинишударо амалӣ намоянд;

фаъолияти Маҷлиси маҳаллии вакилони халқ, Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ боздоранд, муваққатан вазифаҳои онҳоро ба ӯҳда гиранд;

оид ба масъалаҳои тараққиёти давлатӣ, хоҷагӣ ва иҷтимоию мадании минтақаҳои тобеъ ба мақомоти олии ҳокимияту идораи давлатиӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон таклифҳо пешниҳод намоянд.

Иҷрои қарори мақом ё шахси мансабдоре, ки шаклҳои махсуси идораро дар маҳалҳои алоҳида аз рӯи масъалаҳои мувофиқи ҳамин Қонуни конститутсионӣ ба салоҳияти онҳо тааллуқдошта амалӣ менамоянд, барои ҳамаи мақомоти давлатӣ, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилоту иттиҳодияҳои ҷамъиятие, ки дар минтақаҳои дахлдорро воқеанд, ҳатмӣ мебошад.

Дар давраи амали шаклҳои махсуси идора ҳамчунин чораҳоеро татбиқ кардан мумкин аст, ки моддаҳои 5, 6, 7, 11, 12-уми ҳамин Қонуни конститутсионӣ пешбинӣ кардаанд.

Моддаи 17.

Хориҷ карда шуд (Қонуни конститутсионии ҶТ аз 26.07.2014 *№ 1085*)

Ба шахсоне, ки барои нигоҳ доштани низоми вазъияти фавқулодда ҷалб карда мешаванд, маоши вазифавӣ ва маош барои рутбаҳои махсус ва ҳарбӣ ба андозаи ду баробар муқаррар карда мешавад. Як моҳи хизмати онҳо дар вақти амали вазъияти фавқулодда се моҳ ҳисоб гардида, ба собиқаи хизмати онҳо (стажи корӣ) дохил мешавад.

Доираи шахсоне, ки барои нигоҳ доштани низоми вазъияти фавқулодда ҷалб мегарданд, аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе

3 ноябри соли 1995 № 994

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ	94	ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ НИЗОМИ ҲУҚУҚИИ ВАЗЪИЯТИ ФАВҚУЛОДДА	Маҷлиси Олии ҶТ	03.11.1995	Амалкунанда	word PDF ZIP

Primary tabs

^-A A ⁺A

Панҷшанбе, Октябр 24, 2024

Нақши Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар баланд бардоштани маърифати ҳуқуқии ҷомеа

Мутобиқи моддаи 1 Конститутсия Ҷумҳурии Тоҷикистон давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва ягона мебошад.

Нишонаи номӣ (тег):

Нақши Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар баланд бардоштани маърифати ҳуқуқии ҷомеа

Баҳодиҳии муҳтаво:

Баҳои миёна: 5 (1 овоз)

Бештар оида ба Нақши Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар баланд бардоштани маърифати ҳуқуқии ҷомеа

МУҚОВИМАТ БА КОРРУПСИЯ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Коррупсия ҳамчун зуҳуроти манфӣ дар ҳаёти ҷомеаи башарӣ ҳодисаи нав набуда, ин зуҳуроти номатлуб аз давраҳои хеле қадим арзи ҳастӣ дорад. Дар замонҳои қадим «коррупсия» ба истилоҳи фасод, вайронкунанда ва зараррасонанда маънидод шуда, афроди ба чунин амал дастзада дар ҳамаи давру замонҳо аз ҷониби аҳли ҷомеа маҳкум мегардиданд.

Нишонаи номӣ (тег):

МУҚОВИМАТ БА КОРРУПСИЯ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Баҳодиҳии муҳтаво:

Бештар оида ба МУҚОВИМАТ БА КОРРУПСИЯ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

КОНФЕРЕНСИЯИ ҶУМҲУРИЯВӢ ДАР МАВЗУИ “ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ОИД БА РАСМИЁТИ МАЪМУРӢ: РУШД ВА МУШКИЛИҲО”

23 октябри соли 2024 аз ҷониби Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳамкорӣ бо Барномаи минтақавии “Мусоидат ба давлатдории ҳуқуқӣ дар кишварҳои Осиёи Марказӣ”-и Ҷамъияти ҳамкориҳои байналмилалии Олмон (GIZ) дар Ҷумҳурии Тоҷикистон конференсияи ҷумҳуриявӣ дар мавзуи “Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба расмиёти маъмурӣ: рушд ва мушкилиҳо” баргузор гардид.

Нишонаи номӣ (тег):

КОНФЕРЕНСИЯИ ҶУМҲУРИЯВӢ ДАР МАВЗУИ “ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ОИД БА РАСМИЁТИ МАЪМУРӢ: РУШД ВА МУШКИЛИҲО”

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

Бештар оида ба КОНФЕРЕНСИЯИ ҶУМҲУРИЯВӢ ДАР МАВЗУИ “ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ОИД БА РАСМИЁТИ МАЪМУРӢ: РУШД ВА МУШКИЛИҲО”

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.