Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ**

**ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**Дар бораи истеҳсол ва муносибати эхтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

**(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2003, №4, мод.131; соли 2007, №5, мод. 368; Қонуни ҶТ аз 03.07.2012с., №873)**

БОБИ I. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

**Моддаи 1. Мақсади Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии истеҳсол ва муносибати эҳтиёткоронаро бо пеститсидҳо, аз ҷумла бо моддаҳои таъсирбахши онҳо ва ҳамчунин бо агроқимиёҳо бо мақсади ҳифзи сиҳатии одамон ва муҳити зист, муқаррар менамояд.

Моддаи 2. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои зерин истифода мешаванд:

**Пеститсидҳо** – моддаҳои қимиёвӣ ё биологӣ мебошанд, ки барои мубориза бар зидди организмҳои зараррасон (касалиҳои растанӣ, алафҳои бегона, микроорганизмҳо, ки сабабгори талафи маҳсулоти кишоварзӣ ва масолеҳ, паразитҳо, паҳнкунандагони касалиҳои одам ва ҳайвонот мебошанд), инчунин барои пеш аз ғунучин резонидани барги растанӣ (дефолиантҳо), барои пеш аз ғунучин хушконидани растанӣ (десикантҳо), барои дур кардан, ҷалб кардан ва тамъизкунии хашаротҳо таъин гардидаанд;

**агрокимиёҳо** – нуриҳо, мелиорантҳои (ғизодоруҳои) кимиёвӣ, иловаҳои ғизоӣ, ки барои сабзишу инкишофи растанӣ, танзими ҳосилхезии хок ва хӯроки чорво заруранд;

**моддаи таъсирбахши пеститсид** - ҷузъи аз ҷиҳати биологӣ фаъоли пеститсид, ки дар шаклҳои гуногун истифода кардани он чун заҳр ба ин ё он хели организмҳои зараровар, ё худ чун дору ба инкишоф ва нашъунамои растанӣ таъсир мерасонад;

ба қайди давлатӣ гирифтани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо бақадйдгирии пеститсидҳо ва агроқимиёҳо, ки дар асоси он мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро бо роҳи гузаронидани санҷишҳои қайдшавандаи лабораторӣ ва таҷрибаҳои саҳрои ба қайди давлатӣ мегирад, ба истеҳсол, истифода, фурӯш, кашонидан, нигоҳ доштан, нобуд кардан, реклама кардан, ворид намудани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо ба ҷумҳурӣ ва содир кардани онҳоро аз ҷумҳурӣ, иҷозат медиҳад;

**дастури истифодабарии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо** – талабҳои ҳатмӣ оиди шароит ва тартиби истифодабарии пеститсидҳо ва агроқимиёҳо;

**таҳиякунанда** - шахси вокеӣ ё ҳуқуқие, ки пеститсидҳо, ё агроқимиёҳоро кор карда мебарорад, коршоямӣ, хосиятҳои заҳрнокӣ ва ба муҳити зист таъсир доштан ё надоштани онҳоро таҳқиқ, мекунад;

**тайёркунанда** - шахси вокеӣ ё ҳуқуқие, ки истеҳсоли пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро амалӣ мегардонад;

**вазъи фитосанитарӣ** – ҳолати замин, ҷангал ва наботот, ки бо миқдори ҳашароти зараррасони растанӣ, паҳншавии касалиҳои растанӣ ва мавҷуд будани алафи бегона, муайян карда мешавад;

**мониторинги фитосанитарӣ** - пешгӯӣ ва муқаррар кардани ҳадди эхтимолии паҳншавӣ, миқдор, суръати инкишоф ва зарароварии организмҳо.

**Моддаи 3.** Қ**онунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оиди истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Қонунгузории Ҷумҳурии   Тоҷикистон   оиди истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз ҳамин Қонун, дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки вобаста ба он қабул карда мешаванд, инчунин аз санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Точикистон эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 4. Мавриди муомилот қарор додани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо

Пеститсидҳо ва агрокимиёҳои аз кайди давлатӣ гузаштаро, ки барои дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон озодона фурӯхтан ё худ бо усулҳои дигар аз як шахс ба шахси дигар додан, мумкин аст.

Пеститсидҳо ва агроқимиёҳое, ки ба Феҳристи давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳои дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозатдодашуда дохил нагардидаанд, мавриди муомилот қарор додан, манъ аст.

Муомилоти пеститсидҳои истифодаашон маҳдуд, ки дар натиҷаи таҳқиқоти қайдшаванда эҳтимолияти ба саломатии одамон ва муҳити зист таъсири манфӣ расонданашон муқаррар гардидааст, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди муомилот қарор дода мешаванд.

БОБИП. САЛОҲИЯТИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ВА МАҚОМИ МАХСУСИ ВАКОЛАТДОРИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ ИСТЕҲСОЛ ВА МУНОСИБАТИ ЭҲТИЁТКОРОНА БО ПЕСТИТСИДҲО ВА АГРОКИМИЁҲО

Моддаи 5. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агроқимиёҳо

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо дохил мешаванд:

пешбурди сиёсати ягонаи давлатӣ дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо;

қабули санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо;

амалӣ гардонидани назорати давлатии иҷрои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агроқимиёҳо;

муайян намудани мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо;

ба роҳ мондани ҳамкории байналмилали дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо.

Моддаи 6. Салоҳияти мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо

Мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо дорои салоҳиятҳои зерин мебошад:

ташкили озмоишҳои қайдшаванда, экспертизаи натиҷаи озмоишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо, ба қайди давлатӣ гирифтани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо;

ташкили корҳои стандартикунонӣ ва сертификатсиякунонии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо;

амали гардонидани дигар ваколатхои пешбининамудаи конунгузории Чумхурии Точикистон.

**БОБИШ. ИДОРАИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ ИСТЕҲСОЛ ВА МУНОСИБАТИ ЭҲТИЁТКОРОНА БО ПЕСТИТСИДҲО ВА АГРОКИМИЁҲО**

**Моддаи 7. Идораи давлатӣ дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Идораи давлатиро дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бевосита ё худ ба воситаи мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ амалӣ мегардонад.

Мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо мутобиқи низомномаи тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Точикистон фаъолият мекунад.

**Моддаи 8. Ташкили санҷишҳои қайдшаванда ва бақайдгирии давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Санҷишҳои қайдшаванда ва бақайдгирии давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ мутобиқи низомномаи тасдиқкардаи Ҳукумати Ҷумхурии Тоҷикистон ташкил менамояд.

**Моддаи 9. Санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо барои тайёр кардан ва асоснок намудани дастури истифодабарии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо гузаронида мешаванд. Дастури мазкур истифодаи самарабахши пеститсидҳо, агрокимиёҳо ва бехатарии онҳоро барои саломатии одамон ва муҳити зист таъмин менамояд.

Санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро шахсони ҳуқуқие амалӣ менамоянд, ки барои ин заминаи илмӣ ва моддию техникӣ дошта, мутахасисони соҳавии дорои маълумоти дахлдор доранд ва аз тарафи макоми махсуси ваколатдори давлатӣӣ, ки ташкили санҷишҳои қайдшаванда ва бақайдгирии давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо дар зиммаашон аст, ба гузаронидани ин санҷишҳо роҳ дода шудаанд.

Санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо аз амалҳои зерин иборатанд:

муайян кардани истифодаи самараноки пеститсидҳо ва агрокимиёҳо ва тартиб додани низомномаи истифодабарии онҳо;

баҳодиҳии хавфи таъсири манфии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо ба саломатии одамон ва тартиб додани меъёрҳои санитарию гигиенӣ;

баҳодиҳии экологии дастури истифодабарии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо;

экспертизаи натиҷаи санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо.

Шахсоне, ки барои бақайдгирии давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо дархост додаанд, вазифадоранд:

Намунаҳои пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро барои санҷиши қайдшавандаи онҳо бепул пешниҳод намоянд;

хароҷоти санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳои дархостшударо пардохт кунанд.

**Моддаи 10. Экспертизаи натиҷаи санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Экспертизаи натиҷаи санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо иҷрои амалҳои зайлро дар бар мегирад:

экспертизаи экологии давлатии натиҷаи санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо аз ҷониби мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист;

экспертизаи токсикологӣ - гигиенӣ, ки аз ҷониби мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи назорати давлатии санитарию эпидемиологӣ гузаронида мешавад;

экспертизаи дастури истифодабарии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо, ки мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ ташкил карда, санҷишҳои қайдшаванда ва бақайдгирии давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро ба роҳ мемонад.

Тартиби гузаронидани эксиертизаи натиҷаи санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

**Моддаи 11. Принсипҳои экспертизаи натиҷаи санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Экспертизаи натиҷаи санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо бо принсипҳои зерин асос меёбад:

ҳатман гузаронидани он;

аз ҷихати илмӣ асоснок будани хулосаҳои он;

мустақилияти экспертҳо дар мавриди иҷро намудани ваколатҳои худ;

**таъмини махфияти маводиба экспертизаиэкологӣ пешниҳодшаванда; (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №873)**

пулаки гузаронидани он.

Муҳлати гузаронидани экспертиза набояд аз дах моҳ зиёд бошад.

Шахсони вокеӣ ва ҳуқуқие, ки барои аз қайди давлатӣ гузаронидани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо дархост додаанд, ҳамчунин таҳиякунанда ҳуқуқи дар экспертизаи натиҷаи санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо иштирок карданро надоранд.

Аз хулосаи экспертизаи натиҷаи санҷишҳои қайдшавандаи пеститсидҳо ва агрокимиёҳо ба суд шикоят кардан мумкин аст.

Тартиб ва ташкили гузаронидани экспертизаи натиҷаи санҷишҳои пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ, ки санҷиши қайдшаванда ва бақайдгирии давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро ташкил менамояд, муайян мекунад.

**Моддаи 12. Ба қайди давлатӣ гирифтани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ, ки санҷишҳои қайдшаванда ва бақайдгирии давлатии онҳоро ташкил менамояд, дар асоси хулосаи экспертиза ба мӯҳлати ду сол дар мавриди зарурати гузаронидани тадқиқоти иловагӣ аз рӯи таъсири манфии онҳо ба саломатии одамон ва муҳити зист ба қайди давлатӣ мегирад. Дар ҳолатҳои дигар пеститсидҳо ва агрокимиёҳо ба мӯҳлати даҳ сол ба қайди давлатӣ гирифта мешаванд.

Бақайдгирии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо то ба охир расидани мӯхлати нишондодашуда ҳангоми пайдо шудани маълумотхои нав дар бораи хавфнокии онҳо, бекор карда ё боздошта мешавад.

Тартиби ба қайди давлатӣ гирифтани пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ, ки санҷишҳои қайдшаванда ва бақайдгирии давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро ташкил менамояд, муқаррар мекунад.

Ба шахсони вокеӣ ва ҳуқуқӣ бо қарори мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ, ки санҷишҳои қайдшаванда ва бақайдгирии давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро ташкил менамояд, шаҳодатнома дар бораи қайди давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо дода мешавад. Шакли чунин шаҳодатномаи бақайдгириро мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ, ки санҷишҳои қайдшаванда ва ба қайди давлатӣ гирифтани пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро ташкил менамояд, муқаррар мекунад.

Пеститсид ё агрокимиёҳое, ки барои истифодабарии онҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода шудааст, ба Феҳристи давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо дохил карда мешаванд.

Феҳристи давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳои истифодаашон дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат додашударо. мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ, ки санҷишҳои қайдшаванда ва ба қайди давлатӣ гирифтани пеститсидҳо на агрокимиёҳоро ба роҳ мемонад, тартиб медиҳад.

**Моддаи 13. (Хориҷ карда шуд бо** **Қ ҶТ аз 12.05.07с №263)**

**Моддаи 14. Стандартикунонӣ ва сертификатсиякунонии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Истеҳсоли пеститсидҳо ва агрокимиёҳо мутобиқи стандартҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои меъёрии бо маққоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо мувофиқашуда, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ гардидааст, ба роҳ монда мешавад.

Пеститсидҳо ва агрокимиёҳо оиди мутобиқ буданашон ба талаботи муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо бо тартиби муқаррарнамудаи мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ, ки санҷишҳои қайдшаванда ва ба қайди давлатӣ гирифтани пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро ташкил менамояд, сертификатсия карда мешаванд.

**Моддаи 15. Назорати давлатӣ оиди истеҳсол ва муносибати зҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Назорати давлатӣ оиди истеҳсол ва   муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститисидҳо ва агрокимиёҳо амалӣ мегардонад.

Тартиби ба роҳ мондани назорати давлатӣ оиди истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

**БОБИ IV. ТАЛАБОТИ УМУМӢ ОИДИ ИСТЕҲСОЛ ВА МУНОСИБАТИ ЭҲТИЁТКОРОНА БО ПЕСТИТСИДҲО ВА АГРОКИМИЁҲО**

**Моддаи 16. Кор карда баромадани пеститсидҳо ва агрокимиёҳои нав**

Ҳангоми кор карда баромадани пеститсидҳо ва агрокимиёҳои нав бояд шароити меҳнат, тарзи ҳифзи саломатии одамон, муҳити зист ва усулҳои назорати дар ин соҳа истифодашаванда, ки онҳо хавфу хатари ба саломатии одамон ва мухити зист таъсири манфӣ расонидани пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро пурра аз байн мебаранд ё худ ба ҳадди камтарин паст мекунанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурда шаванд.

Таҳиякунанда вазифадор аст хосиятҳои заҳрнокии пеститсидҳо ё агрокимиёҳои ҳосилшударо ҷиҳати таъсирнокиашон ба муҳити зист барои таъмини тадбирҳо оиди муносибати эҳтиёткорона бо онҳо, таҳқиқ, намояд.

**Моддаи 17. Маълумот дар бораи муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Бо мақсади истифодабарандагонро таъмин намудан бо маълумот дар бораи муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо шахсоне, ки аз қайди давлатӣ гузаронидани пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро дархост кардаанд, ҳангоми ба қайди давлатӣ гирифтан дар бораи кашонидан, истифода ва нигоҳдошти пеститсидҳо ва агрокимиёҳо. ҳамчунин тамғақоғази борҷомаи дорои аломату нишони огоҳонӣ, тавсияномаҳо пешниҳод мекунанд.

Талаботро нисбати шаклу тартиби тасдиқи тавсияномаҳои кашонидан, истифода ва нигоҳдошти пеститсидҳо ва агрокимиёҳо, ҳамчунин нисбати тамғақоғази борҷома мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ, ки санҷишҳои қайдшаванда ва ба қайди давлатӣ гирифтани пеститсидҳо ва агроқимиёҳоро ташкил менамояд, муқаррар мекунад.

Ҳангоми фурӯхтани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо фурӯшанда вазифадор аст. ба ҳар кадом зарфи дорои пеститсидхо ё агрокимиёхо тавсияномаи истифода, кашонидан ва нигохдошти пеститсидхо ва агрокимиёхо, хамчунин тамғақогази борҷомаро таъмин намояд.

Рекламаи пеститсидҳо ва агроқимиёҳои аз қайди давлатӣ нагузашта манъ аст.

**Моддаи 18. Истеҳсоли пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Тайёркунандаи пеститсидхо ва агрокимиёхо вазифадор аст:

истеҳсоли пеститсидхо ва агрокимиёхоро мутобики хуччатхои меъёри таъмин намояд;

пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро дар халта, кутти ва зарфхои барои истифодабарандагон кулай ҷой намояд, аз он ҷумла барои савдои чакана барорад;

асбобҳои таҳлилиро, ки ба воситаи онҳо камтарин миқдори пеститсидҳо ва агрокимиёҳо дар таркиби маҳсулоти кишоварзӣ, ашёи хоми дорувор, озуқа ва муҳити зист назорат карда мешавад, таъмин намояд;

агар истифодаи безарари пеститсидҳо ва агрокимиёҳо ҳангоми иҷрои тавсияҳо оиди истифода, кашонидан ва нигоҳ доштани онҳо ё ҳангоми риояи маҳдудиятҳо ҷиҳати истифодабарии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо имконнопазир бошад, фурӯш ва истифодаи онҳоро қатъ карда, партов намудани чунин пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро ба роҳ монад.

Истеҳсоли пеститсидҳо ва агрокимиёҳои аз қайди давлатӣ нагузашта манъ аст.

**Моддаи 19. Нигоҳ доштани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Нигоҳдории пеститсидҳо ва агрокимиёҳо дар анборҳои махсусе, ки танҳо барои нигоҳ доштани онҳо таъин гардидаанд, иҷозат дода мешаванд.

Пеститсидҳоро бе зарф нигоҳ доштан манъ аст.

Ҳангоми нигоҳ доштани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо қоидаҳоеро риоя кардан зарур аст, ки расонидани зарарро ба саломатии одамон ва муҳити зист пешгирӣ менамоянд.

Қоидаҳои нигоҳ доштани пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи муносибати эҳтиёткорона бо пестититисидҳо ва агрокимиёҳо,   муқаррар менамояд.

**Моддаи 20. Кашонидани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро танҳо бо воситаҳои наклиёти махсус таҷҳизонидашуда кашонидан мумкин аст.

Ҳангоми кашонидани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қоидаҳои аз тарафи мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ мутобиқи онҳо нашршаванда, ки таъсири манфии пеститисидҳо ва агрокимиёҳоро ба саломатии одамон ва муҳити зист бартараф мекунанд, ҳатман риоя кардан зарур аст.

**Моддаи 21. Ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид ва аз он содир намудани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Пеститсидҳо ва агрокимиёҳо бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар ҳолати мавҷуд будани шаҳодатномаи қайди давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо, ки мақоми махсуси ваколатдори давлатии ташкилкунандаи санҷишҳои қайдшаванда ва бақайдгирии давлатии пеститисидҳо ва агрокимиёҳо медиҳанд, ба ҷумхурӣ ворид ва аз он содир карда мешаванд.

Дар шартномаҳои хариду фурӯш ва кашонидани пеститсидҳо ва агрокимиёҳо бояд шарти мавҷуд будани шаҳодатномаи қайди давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо, ки мақоми махсуси ваколатдори давлатии ташкилкунандаи санҷишҳои қайдшаванда ва бақайдгирии давлатии пеститисидҳо ва агрокимиёҳо медиҳанд, пешбинӣ шуда бошад.

**Моддаи 22. Истифодабарии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Тартиби истифодабарии пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо бо назардошти вазъи фитосанитарӣ, санитарию экологӣ, талаботи растаниҳо ба агрокимиёҳо, ҳолати ҳосилхезии хок ва ҳамчунин бо назардошти таркиби хӯроки ҳайвонот, муайян мекунанд.

Бехатарии истифодаи пеститисидҳо ва агрокимиёҳо бо риояи дастурҳои муқарраргардида ва қоидаҳои истифодабарии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо, ки таъсири манфии онҳоро ба саломатии одамон ва муҳити зист бартараф мекунанд, таъмин карда мешавад.

Пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро танҳо бо истифодаи техникаю таҷҳизоти махсус истифода бурдан мумкин аст.

**Моддаи 23. Хариду фурӯши пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки ба савдои яклухт ва чакана машғуланд, ҳуқуқ доранд пеститсидҳо ва агрокимиёҳоеро, ки аз қайди давлатӣ гузашта, дар Феҳристи давлатии пеститсидҳо ва агрокимиёҳо дохил шудаанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки истифодаашон дар ҳудуди ҷумҳурӣ иҷозат дода шудааст, хариду фурӯш намоянд.

Пеститсидҳои истифодаашон маҳдудро танҳо шахсоне, ки маълумоти махсуси касбӣ доранд, фурӯхта метавонанд.

Моддаи 24. Безарар гардонидан, партов, нобуд кардан, гӯронидани пеститсидҳо ва агрокимиёҳои корношояму истифодаашон манъшуда ва зарфҳои онҳо

Безарар гардонидан, партов, нобуд кардан, гӯронидани пеститсидҳо ва агрокимиёҳои корношояму истифодаашон манъшуда, инчунин зарфҳои онҳоро кормандоне, ки маълумоти махсуси касбӣ доранд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ мемонанд.

Тарзу усулҳои нобуд кардани пеститсидҳо ва агрокимиёҳои корношояму истифодаашон манъшуда, ҳамчунин зарфҳои онҳоро тайёркунандагони пеститсидҳо ва агрокимиёҳо бо мувофиқаи мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист ва мақоми махсуси ваколатдори давлатӣ дар соҳаи назорати давлатии санитарии эпидемиологӣ таҳия мекунанд.

**Моддаи 24¹ Ҳифзи маҳфияти иттилооти дорои маълумот оид ба пеститсидҳо ва агрокимиёҳо**

Бо мақсади ҳифзи иттилооти махфии дорои маълумот оид ба пеститсидҳо ва агрокимиёҳо, дорандаи он ҳуқуқ дорад, ҷиҳати ҳифзи иттилооти махфӣ, инчунин тартиби ба шахсони сеюм ошкор кардани он тадбирҳо андешад.

Махфияти иттилооти махфи дорои маълумот оид ба пеститсидҳо ва агрокимиёҳоро дорандаи он дар сурати муқарар менамояд, ки иттилооти мазкур:

**иштифодааш маҳдуд ва маълум ба умум нест;**

**дорои арзиши тиҷоратӣ мебошад.**

Низоми махфияти иттилоот мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи сирри тиҷоркатӣ муқарар карда мешавад. (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №873)

БОБИ V. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 25. Ҳалли баҳсҳо хангоми фаьолият дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо

Баҳсхое, ки ҳангоми фаъолият дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо ба амал меоянд, аз тарафи суд мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешаванд.

Моддаи 26.Ҷавобгари барои вайрон кардани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо

Шахсони вокеӣ ва ҳуқуқӣ, ки қонунгузориро дар соҳаи истеҳсол ва муносибати эҳтиёткорона бо пеститсидҳо ва агрокимиёҳо вайрон мекунанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 27. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмиаш мавриди амал қарор дода шавад.

       **Президенти**

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                                           Э. РАҲМОНОВ

             **ш. Душанбе**

**22 апрели соли 2003**

             №1
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	1	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ИСТЕҲСОЛ ВА МУНОСИБАТИ ЭХТИЁТКОРОНА БО ПЕСТИТСИДҲО ВА АГРОКИМИЁҲО	Маҷлиси Олии ҶТ	22.04.2003	Аз эътибор соқитшуда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ**

**ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**Дар бораи таҳсилоти ибтидоии касбӢ**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2003, №4, мод. 151; с. 2007, №7, мод. 696; с. 2009, №3, мод. 84; с. 2012, №7, мод. 718; с. 2014, №7, қ. 2, мод. 424; Қонуни ҶТ аз 28.08.2017 с., №1463; аз 29.01.2021с., №1765)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва иқтисодии таҳсилоти ибтидоии касбиро муайян намуда, фаъолияти субъектҳои сохторҳои таълимию истеҳсолии Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ки ба таъмини ҳуқуқи шаҳрвандон ҳангоми гирифтани касб, тайёр намудан, бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси кадрҳо дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ равона карда шудаанд, танзим менамояд.

**БОБИ 1.**

**МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- *таҳсилоти ибтидоии касбӣ* - қонеъгардонии мақсадноки талаботи шаҳрвандон тавассути таълим, ки қисмҳои таркибии он метавонанд таълими кадрҳо, бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси шаҳрвандоне бошанд, ки таҳсилоти ибтидоии касбӣ надоранд;

- *муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ* - муассисае, ки **дар равванди таълим** як ё якчанд барномаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбиро амалӣ намуда, **таълим** ва тарбияи хонандагонро таъмин менамояд;

- *кормандони муҳандисию педагогӣ* - шахсони дорои таҳсилоти дахлдоре, ки дар асоси касбӣ ба таълиму тарбияи хонандагон дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ машғуланд;

- *тахассус* - дараҷаи касбие, ки дар раванди таҳсилоти ибтидоии касбӣ хонанда аз худ намуда, он бо ҳуҷҷати намунаи давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ тасдиқ карда мешавад. (ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи таҳсилоти ибтидоии касбӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф кардааст, иборат мебошад. **(ҚҶТ аз 29.01.2021с., №1765)**

**Моддаи 3. Самтҳои сиёсати давлатӣ дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Ҷумҳурии Тоҷикистон соҳаи **таҳсилоти** ибтидоии касбиро афзалиятнок эълон менамояд. Самтҳои сиёсати давлатӣ дар соҳаи **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ аз инҳо иборатанд:

- хусусияти башардустона ва демократӣ доштани таълим ва тарбия;

- муттасилӣ ва пайдарпаӣ;

- дастрас будани таҳсилоти ибтидоии касбӣ, мутобиқшавии **низоми** таҳсилоти ибтидоии касбӣ ба сатҳ, хусусиятҳои инкишоф ва тарбияи касбии хонандагон;

- хусусияти дунявӣ доштани **низоми** таҳсилоти ибтидоии касби;

- хусусияти демократии давлатию ҷамъиятии идораи **низоми** таҳсилоти ибтидоии касбӣ; **(ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)**

- дастгирии маърифатнокӣ ва истеъдод.

Дар муассисаҳои таълимиии соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ, мақомоти идораи соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ ба таъсис ва фаъолияти сохторҳои ташкилии ҳизбҳои сиёсӣ ва ташкилотҳои динӣ иҷозат дода намешаванд.

**Моддаи 4. Кафолатҳои давлатӣ дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Бо мақсади амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва тайёрии касбӣ давлат ба шаҳрвандоне, ки таҳсилоти умумии асосӣ ё таҳсилоти миёнаи умумиро гирифтаанд, ҳуқуқи гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбиро кафолат медиҳад.

Дар муассисаҳои таълимии давлатӣ мутобиқи талаботи стандарти давлатии таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон кафолати бепул гирифтани таҳсилоти касбӣ дода мешавад, агар шаҳрванд сатҳи таҳсилоти мазкурро бори аввал гирад. Хонандагони ятим метавонанд касбӣ дуюми таҳсилоти ибтидоии касбиро беgул гиранд.

Ба шаҳрвавдони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои интихоби озодонаи муассисаи таълимӣ, инчунин шаклҳои гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбӣ кафолат дода мешавад.

**Моддаи 5. Оинномаи муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Оинномаи муассисаи таълимии **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ дар маҷлиси умумии муҳандисону педагогҳои муассисаи таълими қабул ва аз ҷониби муассис тасдиқ карда мешавад.

Дар оинномаи муассиаи таълими бо тартиби ҳатмӣ: ном, маҳалли ҷойгиршавӣ (суроғаи ҳуқуқӣ ва воқеӣ), вазъи ҳуқуқии муассисаи таълимӣ, муассис, шакли ташкилию ҳуқуқии муассисаи таълимӣ, мақсадҳои **равади** таълим, навъ ва намудҳои барномаҳои татбиқшавандаи таълимӣ, сохтори фаъолияти молиявӣ ва хоҷагии муассисаи таълимӣ ва тартиби идораи муассисаи таълими нишон дода мешаванд. (ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)

Он қисмати оинномаи муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ, ки бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим нагардидааст, аз тарафи муассисаи таълими мустақилона таҳия гардида, аз ҷониби муассис тасдиқ карда мешавад.

Ҳангоми зарурати танзими самтҳои фаъолияти дар моддаи мазкур зикргардидаи муассисаи таълими тавассути санадҳои дигари дохилии онҳо ҳамчун илова ба оинномаи муассисаи таълими бояд ба қайд гирифта шаванд.

Санадҳои дохилии муассисаи таълими мухолифи оинномаи он буда наметавонанд.

***Моддаи 5¹. Забони таҳсил***

Забони таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад. **(ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)**

**БОБИ 2.**

**НИЗОМИ ТАҲСИЛОТИ ИБТИДОИИ КАСБӢ**

***Моддаи 6. Низоми таҳсилоти ибтидоии касбӣ***

*Низоми таҳсилоти ибтидоии касбӣ аз инҳо иборат аст:*

*- стандарти давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ;*

*- барномаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ;*

*- муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликият;*

- мақомоти идораи таҳсилоти ибтидоии касбӣ, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои (хоҷагиҳои таълимӣ-таҷрибавии) тобеи онҳо;

- хонандагон, падару модари онҳо, омӯзгорон ва дигар кормандони муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ.

**(ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)**

***Моддаи 7. Сохтори низоми таҳсилоти ибтидоии касбӣ***

*Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбии зерин таъсис дода мешаванд:*

*- литсейҳои касбӣ-техникӣ;*

*- литсейҳои касбӣ;*

*- литсейҳои махсуси касбӣ;*

*- комбинатҳои таълимӣ-истеҳсолӣ;*

*- марказҳои таълимии калонсолони мақомоти давлатии шуғли аҳолӣ;*

*- марказҳои таълимии иҷтимоию соҳибкорӣ;*

*- марказҳои таълимии назди корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо.*

**(ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)**

**Моддаи 8. Стандартҳои давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар доираи стандартҳои ягонаи давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегарданд, амалӣ карда мешавад.

Стандартҳои давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ иборатанд аз:

- талаботи умумӣ ба барномаҳои асосии таҳсилоти ибтидоии касбӣ;

- талабот ба ҳадди ақали ҳатмии мундариҷаи барномаҳои асосии таҳсилоти ибтидоии касбӣ, ба шартҳои татбиқи онҳо, аттестатсияи ҷамъбастии ҳатмкунандагон ва сатҳи омодагии онҳо мутобиқи ҳар як касб;

- мӯҳлатҳои аз худ намудани барномаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ;

- ҳаҷми ҳадди ниҳоии сарбории таълимии таълимгирандагон.

**Моддаи 9. Барномаҳои таълимии касбии таҳсилоти ибтидоии**

Барномаҳои таълимии зерини таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ муттасил ва зина ба зина татбиқ карда мешаванд:

- барномаи ягонаи якҷояшудаи таҳсилоти умумӣ ва касбӣ дар заминаи таҳсилоти асосии умумӣ (синфи 9) бо мӯҳлати таҳсил *то 3 сол*; **(ҚҶТ аз 26.07.14с., №1127)**

- таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар заминаи таҳсилоти асосии умумӣ (синфи 9) бидуни гирифтани таҳсилоти миёнаи (пурраи) умумӣ бо мӯҳлати таҳсили 1 - 2 сол;

- таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар заминаи таҳсилоти миёнаи (пурраи) умумӣ (синфи 11) бо мӯҳлати *таҳсил то 2 сол*; **(ҚҶТ аз 26.07.14с., №1127)**

- тайёрии касбӣ, таҳсилоти иловагии касбӣ, аз ҷумла бозомузӣ ва такмили ихтисос бо мӯҳлати таҳсили то 1 сол.

Барномаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ метавонанд зина ба зина сохта шаванд. Баробари ба охир расидани ҳар як зина имтиҳоноти хатмкунӣ пешбинӣ шудааст, ки супоридани онҳо ба хонанда ҳуқуқ медиҳад, ҳуҷҷати намунаи давлатиро гирад ва тибқи тахассусӣ дар давраи таҳсили ҳар як зина гирифтааш кор кунад.

Бо хоҳиши худ хонанда метавонад таҳсилро дар зинаҳои минбаъда идома диҳад. Дар ҳар як зинаи минбаъдаи таҳсил хонанда донишҳои махсус, маҳорату малакаи сатҳи нисбатан баландтари касб ва тахассусро соҳиб мешавад. Ихтисори мӯҳлатҳои таълим аз рӯи зинаҳо низ иҷозат дода мешавад.

Шахсони ҳуҷҷатҳои намунаи давлатии таҳсилоти ибтидоии касбиро соҳибгардида, инчунин барномаҳои таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаро омӯхта ҳуқуқ доранд аз рӯи барномаҳои кӯтоҳмуддат дар муассисаҳои таҳсилоти миёнаи касбӣ ва таҳсилоти олии касбӣ мутобиқи намуди тайёрии касбӣ таҳсил намоянд.

Шахсони соҳиби ҳуҷҷатҳои намунаи давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ, инчунин барномаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбиро азхуднамуда ҳуқуқ доранд дар зинаҳои таҳсилоти миёнаи касбӣ ва олии касбӣ дар асоси барномаҳои кӯтоҳмуддат мувофиқ ба самти тайёрии касбӣ ба таълим фаро гирифта шаванд. (ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)

**Моддаи 10. Шаклҳои гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Хонандагон барномаҳои касбии таълимии таҳсилоти ибтидоии касбиро метавонанд дар шаклҳои рӯзона, шабона, ғоибона ва экстернат аз худ намоянд. Ба якҷоя кардани шаклҳои гуногуни гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва бозомӯзии касбӣ иҷозат дода мешавад.

Таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбии давлатӣ ба таври ройгон сурат мегирад.

Муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбии давлатӣ илова ба фармоиши давлатӣ метавонанд хонандагонро бо тариқи шартнома қабул намоянд. (ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)

Номгӯи касбҳое, ки аз рӯи онҳо гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар шакли экстернат иҷозат дода намешавад, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Ҳамаи шаклҳои гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбӣ аз рӯи барномаи мушаххаси таълимӣ бояд дар доираи стандартҳои ягонаи давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ анҷом дода шаванд.

Шахсоне, ки дар муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбии аккредитатсияи давлатӣ надошта таҳсил намуда, онҳоро бомуваффақият хатм намудаанд, барои аттестатсияи байнифосилавӣ ва ҷамъбастӣ дар муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбии аккредитатсияи давлатӣ дошта бо шартҳои экстернат ҳуқуқ доранд.

Ба шахсоне, ки таҳсилро тибқи барномаҳои таълимии касбии таҳсилоти ибтидоии касбӣ хатм намудаанд ва аз аттестатсияи ҷамъбастӣ гузаштаанд, дар хусуси сатҳи дахлдори таҳсил ҳуҷҷатҳои намунаи давлатии дорои нишонаи расмии Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд.

***Моддаи 11. Таълим ва бозомӯзии касбии шаҳрвандони бешуғл ва калонсол***

Таълим ва бозомӯзии касбии шаҳрвандони бешуғл ва калонсол дар литсейҳои касбӣ, марказҳои таълимии калонсолони мақомоти давлатии шуғли аҳолӣ ва марказҳои таълимии иҷтимоию соҳибкорӣ бо тариқи ташкили курсҳои кӯтоҳмуддат вобаста ба талаботи бозори меҳнат тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

**(ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)**

**Моддаи 12. Намудҳо ва категорияҳои муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Таҳсилоти ибтидоии касбиро дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ё дар муассисаҳои дигари таълимӣ, гирифтан мумкин аст.

Ба муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ инҳо мансуб мебошанд:

- **литсейҳои касбӣ**, ки дар онҳо барномаҳои касбии таълимии таҳсилоти ибтидоии касбии таъминкунандаи ба даст овардани касбу тахассусе, ки барои фаъолияти мустақилонаи меҳнатӣ кифояанд, амалӣ карда мешаванд. **Литсейҳои касбӣ** намуди асосии муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ба ҳисоб мераванд;

- **марказҳои таълимии калонсолони мақомоти давлатии шуғли аҳолӣ**, комбинатҳои таълимию дарсомӯзӣ, марказҳои таълимию истеҳсолӣ ва дигар муассисаҳои таълимии сатҳи мазкур, ки дар онҳо тайёрии касбӣ, бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси кадрҳои коргарӣ, малакаҳои меҳнатии иҷрои корҳои муайян ё гурӯҳи корҳоро зуд аз худ намудани таълимгиранда анҷом дода мешавад ва баланд намудани сатҳи таълимиро пешбинӣ намекунад;

- маркази **таълимии** иҷтимоию соҳибкорӣ - корхонаи воҳид (корҳонаи давлатии дорои ҳуқуқҳои пешбурди хоҷагидорӣ), ташкил ва таҳияи барномаҳоро оиди мутобиқшавии аҳолӣ ба бозори меҳнат, мусоидат кардан ба шуғл тавассути **раҳнамоии** касбӣ, таълим ва бозомӯзии аҳолиро амалӣ намуда, фаъолияти худро дар асоси тиҷорат ба сифати объекти мустақили хоҷагидор иҷро менамояд.

Барои шахсоне, ки ба шароити махсуси таҳсил ва таълим эҳтиёҷ доранд, муассисаҳои махсуси таҳсилоти ибтидоии касбӣ – **литсейҳои махсуси касбӣ** таъсис дода мешаванд. Муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ давлатӣ ва ғайридавлатӣ шуда метавонанд. (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №868)

**Моддаи 13. Тартиби таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии муассисаҳои таълимии**

                        **таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Муассисаҳои давлатии таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ваколатдори он бо тартиби дархост ва бо мувофиқаи **мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ** тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода, аз нав ташкил карда ва барҳам дода мешаванд.

Тартиби таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбии ғайридавлатӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешаванд. (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №868)

**Моддаи 14. Аттестатсия, аккредитатсияи муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касб**ї

                         **ва иҷозатномадиҳии фаъолияти онҳо**

Аттестатсия, аккредитатсияи муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбї ва иҷозатномадиҳии фаъолияти онҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешавад.

**Моддаи 15. Идоракунии муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оинномаи муассисаи таълимӣ дар асоси таносуби принсипҳои яккасардорӣ ва **дастаҷамъӣ** идора карда мешавад.

Муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ раванди таълим, интихоб ва ҷобаҷогузории кадрҳо, фаъолияти молиявию хоҷагӣ ва ғайраро дар доираи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оиннома амалӣ менамояд.

Фаъолияти муассисаҳои таълимии ғайридавлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар қисмати риояи стандартҳои давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ё мақоми ваколатдори он танзим карда мешавад.

**БОБИ 3.**

**СУБЪЕКТҲОИ ФАЪОЛИЯТИ ТАЪЛИМИИ ТАҲСИЛОТИ ИБТИДОИИ КАСБӢ,**

**ҲУҚУҚ ВА ӮҲДАДОРИҲОИ ОНҲО**

**Моддаи 16. Хонандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Хонандагони муассисаҳои таълимии **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ шахсоне мебошанд, ки бо тартиби муқарраргардида барои таҳсил ба муассисаи таълимӣ қабул гардидаанд.

Хонандагон дар давраи таҳсил ба таъминоти моддӣ аз рӯи меъёрҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд.

Ба хонандагон дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ овардан ва истифода бурдани телефонҳои мобилӣ манъ аст. (ҚҶТ аз 26.03.09с., №491)

Ба хонандагон бо идора намудани воситаҳои нақлиёти механикӣ ба муассисаи таълимӣ омадан манъ аст. Хонандагоне, ки бо идора намудани воситаҳои нақлиёти механикӣ ба муассисаи таълимӣ меоянд, аз муассисаи таълимӣ хориҷ карда мешаванд. **(ҚҶТ аз 28.08.17 с., №1463)**

Давраи таҳсили хонандагон дар муасиссаи таълимии **таҳсилоти** ибтидоии касбии шакли рӯзона ба собиқаи умумии корӣ ва муттассили меҳнатӣ дохил мешавад.

**Моддаи 17. Кормандони муҳандисию педагогии муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии**

                       **касбӣ ва талабот нисбати онҳо**

Ба кормандони муҳандисию педагогии муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ инҳо дохил мешаванд: маъмурият, омӯзгорон, устоҳои калон, устоҳои (инструкторҳои) таълими истеҳсолӣ, мураббиён, методистҳо ва дигар кормандоне, ки раванди таълим ва тарбияро амалӣ менамоянд.

Дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ бо фаъолияти муҳандисию педагогӣ он шахсоне машғул шуда метавонанд, ки дорои таҳсилоти миёнаи касбӣ ё таҳсилоти олии касбӣ, малакаҳои зарурии касбӣ ва тахассус аз рӯи ихтисос, тайёрии амалии касбӣ бошанд; инчунин шахсоне, ки дар соҳаҳои иқтисодиёт таҷрибаи кории истеҳсолӣ ва сифатҳои баланди ахлоқӣ дошта бошанд.

Ба кормандони муҳандисию педагогии муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбї дар раванди таълим истифода бурдани телефонҳои мобилї *манъ аст.* **(ҚҶТ аз 26.03.09с., №491)**

Муносибатҳои меҳнатии кормандони муҳандисию педагогӣ тибқи шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ танзим карда мешаванд. Муқаррароти шартнома (қарордод) бо Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешаванд.

Давлат барои кормандони муҳандисию педагогии муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ на камтар аз як маротиба дар панҷ сол такмили ихтисоси бепулро кафолат медиҳад.

Такмили ихтисоси кормандони муҳандисию педагогии муассисаҳои ғайридавлатии таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ аз ҳисоби маблағҳои муассис (муассисон) ва дигар манбаъҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, амалӣ карда мешавад. (ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)

Такмили тахассуси кормандони муҳандисию педагогӣ метавонад инчунин тибқи шартномаҳои басташудаи шахсони воқеӣ ва (ё) ҳуқуқӣ бо донишкадаҳои такмили ихтисос, муассисаҳои олии таълимӣ ва ташкилот ё муассисаҳои илмӣ аз ҳисоби маблағи шахсони воқеӣ ва (ё) ҳуқуқӣ анҷом дода шавад.

Талабот ба кормандони муҳандисию педагогӣ ба воситаи тавсифномаҳои тахассуси, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ шудаанд, муайян карда мешавад.

Бо мақсади такмили фаъолияти муҳандисию педагогӣ, интихоб ва ҷобаҷогузории кадрҳо, таъмини мутобиқати онҳо бо вазифаи ишғолкардаашон, ҳавасмандгардонии рушди сатҳи касбӣ, такмили сифат ва самаранокии кор, мунтазам дар панҷ сол як маротиба аттестатсияи кормандони низоми таҳсилоти ибтидоии касбӣ гузаронида мешавад.

Тартиб ва шартҳои гузаронидани аттестатсияи кормандони муассисаҳои таълимии **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ тибқи қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

Ба фаъолияти муҳандисию педагогӣ дар муассисаҳои таълимии **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ шахсоне роҳ дода намешаванд, ки ба онҳо ин фаъолият бо ҳукми суд ё бо нишондодҳои тиббие, ки номгӯи онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд, манъ карда шудааст.

**Моддаи 18. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои кормандони муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии**

                        **касбӣ**

Кормандони муассисаҳои таълимии **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ барои иштирок дар идораи муассисаи таълимӣ, ҳифзи шаъну эътибори касбии худ, таъмини шароити зарурӣ барои фаъолияти касбӣ, такмили тахассус бо тартиби муқарраргардида, ташаббуси педагогӣ ва паҳн намудани таҷрибаи худ, интихоби озодонаи шаклҳо, усулҳо ва тарзҳои самараноки таълим ҳуқуқ доранд.

Ҳангоми иҷрои ӯҳдадориҳои касбӣ, кормандони муҳандисию педагогӣ барои интихоби озоди истифодаи усули таълиму тарбия, дастурҳои таълимӣ, маводҳо, китобҳо ва усулҳои баҳодиҳии дониши хонандагон ҳуқуқ доранд.

Сарбории таълимии корманди муҳандисию педагогии муассисаи таълимии **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ, ки дар шартномаи (қарордоди) меҳнатӣ нишон дода шудааст, бо ҳадди ниҳоии муайяннамудаи шакл ва намуди дахлдори муассиса маҳдуд карда мешавад.

Ӯҳдадориҳои кормандони муҳандисию педагогии муассисаҳои таълимии **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ аз инҳо иборатанд:

таъмини татбиқи сифатноки стандарти давлатии таълим, ташаккули сифатҳои ахлоқию эстетикӣ ва шаҳрвандӣ;

таъмини аз худ намудан ва иҷрои барномаҳои таълимӣ дар сатҳи ҳатмии талаботи давлатӣ аз тарафи хонандагон;

риояи одоб ва ахлоқи педагогӣ, эҳтироми ҳуқуқ ва шаъни хонандагон;

ҳифзи хонандагон аз шаклҳои гуногуни зӯроварии ҷисмонию равонӣ, амалӣ намудани корҳои маърифатию фаҳмондадиҳӣ ҷиҳати пешгирии истеъмоли воситаҳои нашъадор, моддаҳои психотропӣ ва машрубот. (ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)

**БОБИ 4.**

**ТАҲСИЛОТИ ИБТИДОИИ КАСБИИ ШАХСОНЕ,**

**КИ БО ҲИФЗИ МАХСУСИ ИҶТИМОӢ ТАЪМИН КАРДА МЕШАВАНД**

**Моддаи 19. Категорияи шахсоне, ки бо ҳифзи махсуси иҷтимоӣ таъмин карда мешаванд**

Ба шахсоне, ки мутобиқи Қонуни мазкур бо ҳифзи махсуси иҷтимоӣ таъмин карда мешавад, инҳо дохил мешаванд:

- маъюбон, ятимон ва ноболиғоне, ки бе сарпарастии падару модар мондаанд;

- хонандагони муассисаҳои махсуси таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ;

- хонандагони муассисаҳои таълимии касбии соҳаи ҳифзи иҷтимоӣ;

- муҳоҷирони иҷборӣ, ки дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбии ҷумҳурӣ таҳсил менамоянд.

Моддаи 20. Таъмини таҳсили маъюбон

Давлат ба маъюбони модарзод, шахсоне, ки дар натиҷаи ярадоршавӣ ва ҷароҳатҳо маъюб гардидаанд, мутобиқи хоҳиши онҳо ва тавсияномаҳои меҳнатии комиссияи экспертии тиббию меҳнатӣ (КЭТМ) ҳуқуқҳои имтиёзнокро барои дохил шудан ба муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ барои омӯхтани касбҳо кафолат медиҳад.

**Моддаи 21. Таъмини ҳуқуқи ятимон, ноболиғони бе сарпарастии волидайн монда ва**

                         **муҳоҷирони иҷборӣ, ки дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

                         **таҳсил менамоянд**

Давлат ба ятимон, ноболиғони бе сарпарастии волидайн монда ва муҳоҷирони иҷборӣ барои дохил шудан ба муассисаҳои давлатии таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ҳуқуқҳои имтиёзнок медиҳад.

Дар давраи таҳсил дар муассисаҳои давлатии таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ давлат хароҷоти иловагиро барои таълим ва таъмини онҳо ба зимма мегирад.

**Моддаи 22. Таъмини ҳуқуқи хонандагони** **литсейҳои махсуси касбӣ**

Барои шахсоне, ки ба шароити махсуси таълимӣ эҳтиёҷ доранд, **литсейҳои махсуси касбӣ** таъсис дода мешаванд.

Давлат мутобиқи ихтисоси **литсейҳои махсуси касбӣ** ба хонандагони муассисаҳои махсуси таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ҳуқуқи идома додани таҳсилоти умумӣ ё таълими касбиро кафолат медиҳад.

Шахсоне, ки дар муассисаҳои махсуси ибтидоии касбӣ ба гирифтани таҳсилоти касбӣ фурсат наёфтаанд, барои давом додани таҳсил дар курси дахлдори муассисаҳои давлатии таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ҳуқуқ доранд. (ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)

**Моддаи 23. Таълими наврасони маъюби дорои нуқсонҳои инкишофи ҷисмонӣ ва кӯдакони**

                        **маъюб**

Барои таълим, тарбия ва табобати наврасони маъюби дорои нуқсонҳои инкишофи ҷисмонӣ ва кӯдакони маъюб **литсейҳои махсуси касбӣ** таъсис дода мешаванд. (ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)

Хонандагони муассисахои махсуси давлатии таълимӣ дар таъминоти пурраи давлат мебошанд.

**БОБИ 5.**

**ИДОРАИ низоми ТАҲСИЛОТИ ИБТИДОИИ КАСБӢ**

***Моддаи 24. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ***

*Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ дохил мешаванд:*

*- муайян намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ;*

*- маблағгузории рушди соҳа аз ҳисоби буҷети давлатӣ;*

*- муқаррар намудани тартиби аттестатсия ва аккредитатсияи муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ;*

*- таҳия ва қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки татбиқи низоми таҳсилоти ибтидоии касбиро таъмин мекунанд;*

*- тасдиқи стандартҳои давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ;*

*- тасдиқи феҳристи касбҳо ва ихтисосҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ;*

- муайян ва тасдиқ намудани тавсифномаҳои тахассусии талабот ба кормандони муҳандисию педагогии муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ;

- муқаррар намудани номгӯи касбҳое, ки аз рӯи онҳо гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар шакли экстернат иҷозат дода намешавад.

**(ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)**

***Моддаи 24¹. Ваколатҳои мақомоти ҷумҳуриявии давлатии идораи маориф дар соҳаи таҳсилоти***

                      ***ибтидоии касбӣ***

*Мақомоти ҷумҳуриявии давлатии идораи маориф дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ:*

*- сиёсати давлатиро дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ амалӣ мегардонанд;*

*- роҳбарии соҳаро таъмин мекунанд;*

- раванди таълимро тибқи стандартҳои давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ ва моликияташон, назорат мекунанд;

- нақша ва барномаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбиро тибқи стандартҳои давлатии таҳсилот таҳия ва тасдиқ менамоянд;

*- қоидаҳои қабули хонандагонро ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ таҳия ва тасдиқ менамоянд;*

- санадҳои меъёрии ҳуқуқии вобаста ба соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбиро дар доираи ваколатҳояшон қабул менамоянд.

**(ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)**

**Моддаи 25. Назорати давлатии сифати таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Назорати давлатии сифати таҳсилоти ибтидоии касбӣ ба таъмини сиёсати ягонаи давлатӣ дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ, баланд бардоштани сифати тайёркунии мутахассисон, истифодаи дурусти маблағҳои буҷети давлатӣ, ки барои маблағгузории муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ҷудо шудаанд, равона карда мешавад.

Назорати давлатии сифати таҳсилоти ибтидоии касбиро **мақоми ваколатдори давлатии назорат дар соҳаи маориф ва илм** тибқи ҳамин Қонун ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом медиҳад. **(ҚҶТ аз 29.01.2021с., №1765)**

**БОБИ 6.**

**МУНОСИБАТҲОИ ИҚТИСОДӢ ДАР СОҲАИ ТАҲСИЛОТИ ИБТИДОИИ КАСБӢ**

**Моддаи 26. Маблағгузории** **муассисаҳои таълимӣ** **таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Тартиби умумии маблағгузории муассисаҳои таълимии **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим карда мешавад.

Манбаи асосии маблағгузории фаъолияти таълимию истеҳсолӣ ва хоҷагӣ, рушди иҷтимоии **муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбии давлатӣ** маблағҳои буҷети давлатӣ, **корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, инчунин** дигар манбаъҳо мебошанд.

Маблағгузории муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ метавонад бо маблағҳои зерини ғайрибуҷетӣ пурра карда шавад:

- даромади фаъолияти истеҳсолӣ;

- хизматрасонии таълимии пулакӣ;

- маблағи корфармоён;

- маблағи мақомоти **давалатии** шуғли аҳолӣ;

- маблағи сарпарастон;

- маблағи шахсии хонандагон ва **падару модари** онҳо;

**- маблағҳои эҳсонкорӣ;**

**- дигар манбаъҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст.**

Тайёр намудани мутахассисон дар муассисаҳои ғайридавлатии таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ метавонад мутобиқи меъёрҳои давлатӣ аз лаҳзаи аккредитатсияи давлатӣ гирифтан ва ҳангоми мавҷуд будани супориши давлатӣ ҷиҳати тайёр намудани кадрҳо аз буҷети давлатӣ маблағгузорӣ карда шавад.

Маблағгузории тайёрии касбӣ, бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси коргарон, хизматчиён ва шаҳрвандони бекор аз ҳисоби маблағи корхонаҳо, муассисаю ташкилотҳои манфиатдор, инчунин аз ҳисоби маблағи **мақомоти давлатии** шуғли аҳолӣ анҷом дода мешавад. (ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)

**Моддаи 27.** **Хизматрасонии пулакии муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ**

Муассисаҳои таълимии давлатӣ ҳуқуқ доранд ба аҳолӣ, **корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо**, ба таври шартномавӣ (пулакӣ) ва хизматрасонии иловагии таълимро аз рӯи барномаҳои иловагии таҳсил, дарсомӯзи дар курсҳои махсус ва силсилаи фанҳо, репетитори, машғулиятҳо бо хонандагон ба омӯзиши амиқи касбҳо ва дигар хизматрасониҳо, ки барномаҳои дахлдор ва стандартҳои таълимии давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ пешбинӣ намекунанд, расонанд.

Муассисаҳои таълимии ғайридавлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ҳуқуқ доранд, ки аз хонандагон барои хизматрасониҳои таълимӣ, аз ҷумла барои таҳсил дар доираи стандартҳои давлатии таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ маблағ рӯёнанд, ки он ҳамчун соҳибкорӣ баррасӣ намешавад, агар даромади аз он ба даст оварда шуда, барои ҷуброни хароҷоти таъмини **раванди** таълим, аз ҷумла барои музди меҳнат, инкишоф ва такмилӣ он дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ равона гардида бошад.

Муносибати муассисаи ғайридавлатии таълимӣ ва таълимгиранда, **падару модари он (шахсони онҳоро ивазкунанда)**ба воситаи шартнома, ки сатҳи таълим, мӯҳлати таҳсил, ҳаҷми пардохти таҳсил ва дигар шароитҳоро муайян мекунад, танзим карда мешавад. (ҚҶТ аз 3.07.12с., №868)

Хизматрасонии таълимии шартномавӣ (пулакӣ) наметавонад ба ҷои фаъолияти таълимӣ, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ маблағгузорӣ мешавад, амалӣ гардад.

**БОБИ 7.**

**МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 28. Ҳамкории байналмилалӣ ва фаъолияти иқтисодии хориҷӣ**

Муассисаҳои **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф намудааст, ҳуқуқ доранд дар соҳаи **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ робитаҳои байналмилалиро анҷом диҳанд.

**Моддаи 29. Ҷавобгарӣ барои вайрои кардани Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар соҳаи **таҳсилоти** ибтидоии касбӣ вайрон менамоянд, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 30. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода мешавад.

**Президенти**

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                      Э. РАҲМОНОВ

ш. Душанбе, 22 апрели соли 2003

№21

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	21	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ТАҲСИЛОТИ ИБТИДОИИ КАСБӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	22.04.2003	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ ФАЪОЛИЯТИ ЭҲСОНКОРӢ**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2003, № 4, мод.148)

(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491, аз 24.12.2022 № 1940)

Қонуни мазкур асосҳои ташкилӣ ва ҳуқуқии танзими фаъолияти эҳсонкориро бо мақсади ривоҷ додани он муқаррар намуда, дастгирии давлатиро дар ин самт пешбинӣ менамояд *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти эҳсонкорӣ**

*(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491)*

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти эҳсонкорӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф кардааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491).

**Моддаи 2. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода бурда мешаванд:

Фаъолияти эҳсонкорӣ - фаъолияти ихтиёрии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиест, ки бо расонидани кӯмаки (дастгирии) моддӣ ё дигар намуди кӯмак, аз ҷумла ба тарзи беғаразона (ройгон ё бо шартҳои имтиёзнок) ба шахсони воқеии мӯҳтоҷи чунин ёрӣ ё шахсони ҳуқуқие, ки бевосита машғули чунин ёрирасонианд, аз ҷумла ба ташкилотҳои эҳсонкорӣ додани молу мулк ва маблағҳои пулӣ, беғаразона иҷро намудани корҳо ва расонидани хизмат, ё фаъолияти илмӣ, таълимӣ, маърифатӣ ё дигар шакли фаъолият, ки ба манфиати ҷамъият ба амал бароварда мешавад, алоқаманд мебошад *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

*хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

*хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Эҳсонкорон - шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие мебошанд, ки фаъолияти эҳсонкориро бо чунин шаклҳо ба ҷо меоранд:

- беғаразона (ройгон ё бо шартҳои имтиёзнок) додани молу мулк, аз он ҷумла маблағҳои пулӣ ва объектҳои моликияти ақлонӣ ҳамчун моликият *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491, аз 24.12.2022 № 1940);*

- беғаразона (ройгон ё бо шартҳои имтиёзнок) додани ҳуқуқи соҳибӣ намудан, истифода ва ихтиёрдории ҳама гуна объектҳои ҳуқуқи моликият дошта *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491);*

- беғаразона (ройгон ё бо шартҳои имтиёзнок) иҷро намудани корҳо, расонидани хизмат ба эҳсонкорон - шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ.

Эҳсонкорон ҳуқуқ доранд мақсадҳо ва тартиби истифодабарии хайрияи худро муайян намоянд.

Эҳсонгирандагон - шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки ба манфиати онҳо фаъолияти эҳсонкорӣ амалӣ гардонида мешавад *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Ихтиёриён - шахсони воқеие, ки фаъолияти эҳсонкориро дар шакли меҳнати ройгон ба манфиати эҳсонгирандагон, аз ҷумла ба манфиати ташкилотҳои эҳсонкорӣ ба ҷо меоранд. Ташкилоти эҳсонкорӣ метавонад хароҷотҳои ихтиёриёнро, ки бевосита ба фаъолияти онҳо дар ин ташкилот вобастаанд (хароҷоти сафарҳои корӣ, роҳкиро ва ғайра) пардохт намояд *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Фонди эҳсонкорӣ - ташкилоти ғайритиҷоратии узвиятнадоштае, ки аз ҷониби шаҳрвандон ё шахси ҳуқуқӣ дар асоси пардохти ихтиёрии молумулкӣ таъсис дода шуда, мақсадаш эҳсонкорӣ мебошад.

Грант - воситаҳои пулӣ ва (ё) молу мулки дигаре, ки ройгон ва бебозгашт барои ноил шудан ба ҳадафҳои муайян тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940)*

Хайрия - кӯмаки ихтиёрии бебозгаште, ки дар шакли пулӣ ва ё дигар шакл ба ташкилотҳои ғайритиҷоратӣ ё ба шахсони воқеӣ, ки ба ин кӯмак мӯҳтоҷанд, бо мақсадҳои эҳсонкорӣ бо тартиби муайянкардаи Қонуни мазкур дода мешавад *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491).*

Ҷамьиятҳои хоҷагидорие, ки ташкилотҳои эҳсонкорӣ ташкил мекунанд - ташкилотҳое, ки даромади худро ба мақсади фаъолияти эҳсонкорӣ равона мекунанд ва муассисони (иштирокчиёни) онҳо танҳо ташкилотҳои эҳсонкорӣ мебошанд.

**Моддаи 3. Мақсадҳои фаъолияти эҳсонкорӣ**

Ба фаъолияти эҳсонкорӣ инҳо дохиланд:

- дастгирии иҷтимоӣ, мутобиқат ва ҳимояи шахсони воқеӣ, аз ҷумла бехтаркунии вазъи моддӣ, офияти иҷтимоии бекорон, корношоямон, маъюбон ва дигар шахсон, ки бо сабаби хусусиятҳои ҷисмонӣ ва ақлонии худ ё дигар ҳолатҳо мустақилона ҳуқуқ ва манфиатҳои худро ба амал бароварда наметавонанд;

- ёрӣ ба оилаҳои серфарзанд ва камбизоат ё шахсони воқеии муҳтоҷи мутобиқати иҷтимоӣ ё ҳифзи иҷтимоӣ;

- ёрӣ ба кӯдаконе, ки падару модар (волидайн) надоранд, ба муассисаҳои кӯдакона, инчунин дигар ташкилотҳое, ки чунин кӯдаконро нигоҳубин мекунанд *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491);*

- ёрӣ ба модарону кӯдакон оид ба мусоидати ҳимояи онҳо;

- баланд бардоштани обрӯ ва мақоми оила дар ҷомеа;

- ёрӣ ба маъюбону пиронсолон ё ташкилотҳое, ки ба нигоҳубини онҳо машғуланд;

- ёрӣ ба зарардидагон аз офатҳои табиӣ, экологӣ, саноатӣ ё фалокатҳои дигар, низоъҳои иҷтимоӣ, миллӣ, мазҳабӣ, инчунин қурбониҳои ҷазодиҳӣ (репрессия), гурезаҳо ва муҳоҷирони иҷборӣ;

- дастгирӣ ба шахсони воқеии муҳтоҷи ёрии тиббӣ ё нигоҳубини махсус дар шакли пардохти музди хизматрасонии тиббӣ ё хизматҳои вобаста ба он (аз ҷумла хароҷоти рафту омад то маҳалли расонидани чунин хизмат) ё ба ташкилотҳои дорои мақоми муассисаи тиббӣ;

- мусоидат барои фаъолият дар соҳаи пешгирӣ ва ҳифзи саломатии шаҳрвандон, инчунин тарғиботи тарзи ҳаёти солим, беҳгардонии вазъи маънавию рӯҳии шаҳрвандон;

- мусоидат ба фаъолияти муассисаҳои соҳаи маориф, илм, фарҳанг, санъат, маърифат ва инкишофи маънавии шахсият, аз ҷумла таъсиси стипендияҳо;

- мусоидати фаъолият дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши оммавӣ;

- ҳифзи аҳолӣ ва ҳифзи муҳити зист аз олудашавӣ ё таъсири дигари зараровар;

- ёрӣ ба муассисаҳои ислоҳӣ, агар фаъолияти онҳо барои беҳбуд бахшидани шароитҳои нигоҳдорӣ ё хизматрасонии тиббии маҳкумшудагон равона шуда бошанд *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491);*

- мусоидат барои пойдории сулҳ, дустӣ, хамдигарфаҳмии байни халқҳо, пешгирии низоъҳои иҷтимоӣ, миллӣ ва мазҳабӣ;

- ҳифз ва дар ҳолати муносиб нигоҳдории биноҳо, объектҳо ва минтақаҳои дорои аҳамияти таърихӣ, динию оинӣ ва фарҳангӣ;

- мақсадҳои дигари аҳамияти иҷтимоӣ дошта, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда шудаанд.

**Моддаи 4. Ҳуқуқ барои фаъолияти эҳсонкорӣ**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳуқуқ доранд фаъолияти эҳсонкориро бемонеа дар асоси ихтиёрӣ ва озодии интихоби ҳадафҳо барои манфиатҳои умумӣ ба амал бароранд *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491).*

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳуқуқ доранд озодона фаъолияти эҳсонкориро алоҳида ё дар муттаҳидӣ, бо роҳи таъсиси ташкилотҳои эҳсонкорӣ ва ё бе таъсиси он ба амал бароранд.

Ҳеҷ кас ҳуқуқи маҳдуд кардани интихоби озодонаи мақсадҳои фаъолияти эҳсонкорӣ ва тарзи иҷрои онҳоро, ки Қонуни мазкур муқаррар кардааст, надорад.

**Моддаи 5. Иштирокчиёни фаъолияти эҳсонкорӣ**

Иштирокчиёни фаъолияти эҳсонкорӣ инҳоанд:

- шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки фаъолияти эҳсонкориро ба амал мебароранд, аз ҷумла бо роҳи дастгирии ташкилоти мавҷуда ё таъсиси ташкилоти нави эҳсонкорӣ (эҳсонкорон, ихтиёриён);

- шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки барои манфиати онҳо фаъолияти эҳсонкорӣ ба амал бароварда мешавад (эҳсонгирандагон) *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

**Моддаи 6. Ташкилоти эҳсонкорӣ**

Ташкилоти эҳсонкорӣ - ташкилоти ғайридавлатӣ, ғайритиҷоратие мебошад, ки ба мақсадҳои иҷрои фаъолияти эҳсонкорӣ таъсис шуда, мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун ташкилоти эҳсонкорӣ ба қайд гирифта шудааст.

*хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

**Моддаи 7. Шаклҳои ташкилотҳои эҳсонкорӣ**

Ташкилотҳои эҳсонкорӣ ба шакли ташкилотҳои ҷамъиятӣ (иттиҳодияҳо), фондҳо, муассисаҳо ва дигар шаклҳо, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои фаъолияти эҳсонкорӣ пешбинӣ намудааст, ташкил карда мешаванд.

Ташкилоти эҳсонкорӣ мумкин аст ба шакли муассиса ташкил ёбад, агар муассиси он ташкилоти эҳсонкории дигаре бошад.

**БОБИ 2. ТАРТИБИ ТАЪСИС, АЗНАВТАШКИЛДИҲӢ ВА БАРҲАМДИҲИИ ТАШКИЛОТИ ЭҲСОНКОРӢ**

*(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491)*

**Моддаи 8. Муассисони ташкилоти эҳсонкорӣ**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, вобаста ба шаклҳои ташкилоти эҳсонкорӣ, муассиси он шуда метавонанд.

Мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин корхонаҳо ва муассисаҳои давлатӣ муассиси ташкилоти эҳсонкорӣ шуда наметавонанд *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491, аз 24.12.2022 № 1940).*

**Моддаи 9. Таъсиси ташкилоти эҳсонкорӣ**

*(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491)*

Ташкилоти эҳсонкорӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ таъсис дода мешавад.

Ташкилоти эҳсонкорӣ аз лаҳзаи ба қайди давлатӣ гирифта шуданаш мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсисшуда ба ҳисоб рафта, шахси ҳуқуқӣ ба шумор меравад *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491).*

**Моддаи 10. Оинномаи ташкилоти эҳсонкорӣ**

Оинномаи ташкилоти эҳсонкорӣ бояд инҳоро пешбинӣ намояд:

- ном, мақсад ва шакли ташкилию ҳуқуқии ташкилоти эҳсонкорӣ *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940);*

- сохтори ташкилоти эҳсонкорӣ, мақомоти роҳбарикунанда ва назорату тафтиши ташкилоти эҳсонкорӣ;

- шартҳо ва тартиби ба даст овардан ва гум кардани узвияти ташкилоти эҳсонкорӣ, ҳуқуқ ва вазифаҳои аъзои ташкилоти мазкур дар ташкилотҳое, ки узвият доранд;

- ҳуқуқ ва вазифаҳои ташкилоти эҳсонкорӣ;

- салоҳият ва тартиби ташкили мақомоти ташкилоти эҳсонкорӣ, мӯҳлатҳои ваколатҳои онҳо, маҳаллӣ воқеъ гардидани мақоми доимамалкунанда;

- тартиби дохил намудани тағйирот ва иловаҳо дар оинномаи ташкилоти эҳсонкорӣ;

- манбаи ташкилёбии воситаҳои пулӣ ва дигар молу мулки ташкилоти эҳсонкорӣ, ҳуқуқи ташкилоти эҳсонкорӣ ва воҳидҳои сохтории он дар идоракунии молу мулк *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940);*

- тартиби азнавташкилдиҳӣ ва барҳам додани ташкилоти эҳсонкорӣ;

- қоидаҳои дигаре, ки қонунгузорӣ пешбинӣ кардааст.

**Моддаи 11. Ба қайди давлатӣ гирифтани ташкилоти эҳсонкорӣ**

Бақайдгирии давлатии ташкилоти эҳсонкорӣ, дар асос ва бо тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.

Аз рӯи қарори мақомоти бақайдгиранда дар бораи рад кардани бақайдгирии ташкилоти эҳсонкорӣ, инчунин саркашӣ аз бақайдгирӣ бо тартиби судӣ шикоят кардан мумкин аст.

**Моддаи 12. Мақоми олии идоракунии ташкилоти эҳсонкорӣ**

Мақоми олии идоракунии ташкилоти эҳсонкорӣ маҷлиси умумӣ мебошад, ки бо тартиби муайянкардаи оинномаи ташкилоти эҳсонкорӣ ташкил карда мешавад*(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Қарорҳо дар бораи таъсиси ташкилоти эҳсонкорӣ ва тасдиқи оинномаи он дар маҷлиси умумӣ қабул карда мешаванд *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491).*

Ба ваколати истисноии мақоми олии идоракунии ташкилоти эҳсонкорӣ инҳо дохил мешаванд:

- тағйир додани оинномаи ташкилоти эҳсонкорӣ;

- созмон додани мақомоти иҷроияи ташкилоти эҳсонкорӣ, мақомоти назоратию тафтишӣ ва пеш аз мӯҳлат қатъ намудани фаъолияти онҳо *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940);*

- тасдиқи барномаҳои эҳсонкорӣ;

- тасдиқи нақшаи солона, буҷети ташкилоти эҳсонкорӣ ва ҳисоботи солонаи он;

- қабули қарорҳо оид ба таъсиси ташкилотҳои тиҷоратӣ ва ғайритиҷоратӣ, оиди иштирок дар чунин ташкилотҳо, кушодани филиалҳо ва намояндагиҳо;

- қабули қарорҳо оид ба азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ташкилотҳои эҳсонкорӣ (ба истиснои фондҳои эҳсонкорӣ).

Аъзоёни мақомоти олии ташкилоти эҳсонкорӣ ва шахсони масъули ташкилоти эҳсонкорӣ ҳуқуқ надоранд, ки вазифаҳои штатиро дар маъмурияти ташкилотҳои тиҷоратӣ ва ғайритиҷоратие, ки муассиси (иштирокчии) онҳо ҳамин ташкилоти эҳсонкорӣ мебошад, ишғол намоянд.

**Моддаи 13. Азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ташкилоти эҳсонкорӣ**

Азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ташкилоти эҳсонкорӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Дар вақти барҳамдиҳии ташкилоти эҳсонкорӣ, молу мулки боқимондаи он, баъди иҷрои талаботи қарзхоҳон (кредиторҳо), барои мақсадҳои эҳсонкорӣ бо тартиби муқарраркардаи оиннома, ё бо қарори комиссияи барҳамдиҳӣ, агар тартиби истифодаи молу мулки ташкилоти эҳсонкорӣ дар оинномаи он пешбинӣ нашуда бошад, истифода мешавад *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

**БОБИ 3. ШАРТҲО ВА ТАРТИБИ БА АМАЛ БАРОВАРДАНИ ФАЪОЛИЯТИ ТАШКИЛОТИ ЭҲСОНКОРӢ**

*Моддаи 14. Фаъолияти ташкилоти эҳсонкорӣ*

Ташкилоти эҳсонкорӣ ҳуқуқ дорад фаъолияташро, ки барои иҷрои ҳадафҳои ба миён гузоштааш равона шудаанд, инчунин фаъолияти эҳсонкориеро, ки ҳамин Қонун пешбинӣ кардааст, ба амал барорад.

Ташкилоти эҳсонкорӣ ҳуқуқ дорад ба фаъолияти ҷалби захираҳо ва иҷрои амалиётҳои ғайритиҷоратӣ машғул шавад.

Ташкилоти эҳсонкорӣ ҳуқуқ дорад фаъолияти соҳибкориро танҳо барои ҳадафҳое, ки маҳз барои онҳо ва ба ҳамин ҳадаф марбут ташкил шудааст, анҷом диҳад.

Баҳри фароҳам овардани шароити моддие, ки барои бадастоварии ҳадафҳояш зарур мебошад, ташкилоти эҳсонкорӣ ҳуқуқ дорад ҷамъиятҳои хоҷагидорӣ таъсис диҳад. Иштироки ташкилоти эҳсонкорӣ дар ҷамъиятҳои хоҷагидорӣ якҷоя бо шахсони дигар мумкин нест *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Ташкилоти эҳсонкорӣ ҳақ надорад маблағҳо ва молу мулки худро барои дастгирии ҳизбҳои сиёсӣ, ҳаракатҳо, гурӯҳҳо ва маъракаҳои сиёсӣ сарф намояд ва истифода барад *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

**Моддаи 15. Филиалҳо ва намояндагиҳои ташкилоти эҳсонкорӣ**

Ташкилоти эҳсонкорӣ ҳуқуқ дорад дар доираи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон филиалҳо ташкил диҳад ва намояндагиҳои худро кушояд.

Ташкили филиалҳои ташкилоти эҳсонкорӣ ва кушодани намояндагиҳояш дар ҳудуди давлатҳои хориҷӣ, мувофиқи қонунгузории ин давлатҳо ба амал бароварда мешавад, агар тартиби дигаре дар шартномаҳои байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар нашуда бошад *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491).*

Филиалҳо ва намояндагиҳо шахсони ҳуқуқӣ ба ҳисоб намераванд ва молу мулкеро соҳибанд, ки ташкилоти эҳсонкории онҳоро ташкил карда ба онҳо додааст ва дар асоси низомномаи аз тарафи онҳо тасдиқгардида амал мекунанд. Молу мулки филиалҳо ва намояндагиҳо, дар тавозуни алоҳидаи онҳо, инчунин дар тавозуни ташкилоти эҳсонкории онҳоро таъсисдода ба ҳисоб гирифта мешавад *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491, аз 24.12.2022 № 1940).*

Роҳбарияти филиалҳо ва намояндагиҳо аз тарафи мақомоти олии идоракунии ташкилоти эҳсонкорӣ таъин карда мешаванд ва дар асоси ваколатномае, ки ташкилоти эҳсонкорӣ ба онҳо додааст, амал мекунанд *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491).*

Филиалҳо ва намояндагиҳо фаъолияти худро аз номи ташкилоти эҳсонкории онҳоро таъсисдода ба амал мебароранд. Ташкилоти эҳсонкорие, ки филиалу намояндагиҳоро ташкил додааст, барои фаъолияти онҳо масъул мебошад.

**Моддаи 16. Иттифоқҳои (ассотсиатсияҳои, шӯроҳои) ташкилотҳои эҳсонкорӣ**

*(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940)*

Ташкилотҳои эҳсонкорӣ, сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқияшон, ҳуқуқ доранд дар асоси шартномаҳои таъсисӣ ва оиномаҳое, ки ташкилотҳои эҳсонкорӣ қабул кардаанд, барои амалӣ гардонидани ҳадафҳои оинномавиашон, иттифоқҳо (ассотсиатсияҳо, шӯроҳо) ташкил диҳанд, ки онҳо ташкилотҳои ғайритиҷоратӣ мебошанд *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Аъзои иттифоқҳои (ассотсиатсияҳои, шӯроҳои) ташкилотҳои эҳсонкорӣ мустақилияти худ ва ҳуқуқи шахси ҳуқуқиро нигоҳ медоранд *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Иттифоқҳои (ассотсиатсияҳои ва шӯроҳои) ташкилотҳои эҳсонкорӣ, аз рӯи ӯҳдадориҳои аъзои худ масъулият надоранд. Аъзои иттифоқҳо (ассотсиатсияҳо, шӯроҳо) аз рӯи ӯҳдадориҳои он ба андоза ва мувофиқи тартиби дар ҳуҷҷатҳои таъсисии иттифоқҳо (ассотсиатсияҳо, шӯроҳо) пешбинигардида масъулияти субсидиарӣ доранд *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Таъсис, фаъолият, азнавташкилдиҳӣ ва барҳам додани иттифоқҳои (ассотсиатсияҳои, шӯроҳои) ташкилотҳои эҳсонкорӣ, аз он ҷумла бо иштироки иттиҳодияҳои хориҷии ғайритиҷоратӣ, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

**Моддаи 17. Манбаъҳои ташаккулёбии молу мулки ташкилоти эҳсонкорӣ**

*(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491, аз 24.12.2022 № 1940)*

Манбаъҳои ташаккулёбии молу мулки ташкилоти эҳсонкорӣ инҳо шуда метавонанд *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491, аз 24.12.2022 № 1940):*

- пардохти муассисони ташкилоти эҳсонкорӣ;

- ҳаққи аъзогӣ (барои ташкилотҳои эҳсонкории аз аъзоён иборатбуда);

- хайрияи эҳсонкорӣ, аз ҷумла хайрияи мақсаднок (грантҳои эҳсонкорӣ), ки шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ба шакли пул ё мол додаанд;

- даромад аз амалиётҳои ғайритиҷоратӣ;

- даромад аз коғазҳои қимматнок;

- воридот аз фаъолияти соҳибкорие, ки мувофиқи ҳамин Қонун иҷозат шудааст;

- воридот аз фаъолияти ҷалби захираҳо (гузаронидани маъракаҳои ҷалби эҳсонкорон ва ихтиёриён, ташкили чорабиниҳои шавқангез, фарҳангӣ, варзишӣ, гузаронидани маърақаҳои ҷамъоварии хайрияи эҳсонкорӣ, лотореяҳо, музоядаҳо) бо тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин фурӯши молу мулк ва хайрияи аз эҳсонкорон омада, мувофиқи хоҳиши онҳо *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491, аз 24.12.2022 № 1940);*

- воридот аз фаъолияти ҷамъиятҳои хоҷагидорие, ки ташкилоти эҳсонкорӣ таъсис додааст *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940);*

- меҳнати ихтиёриён;

- дигар манбаъҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардаасту ба амалӣ кардани фаъолияти асосии ташкилоти эҳсонкорӣ вобаста аст *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491, аз 24.12.2022 № 1940).*

**Моддаи 18. Молу мулки ташкилоти эҳсонкорӣ**

*(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940)*

Ташкилоти эҳсонкорӣ метавонад ҳамчун моликият ё дигар ҳуқуқи молумулкӣ биноҳо, иншоот, таҷҳизот, маблағҳои пулӣ, коғазҳои қиматнок, захираҳои иттилоотӣ, натиҷаҳои фаъолияти зеҳнӣ ва дигар навъҳои молу мулкро дошта бошад, агар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигареро муайян накарда бошад *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Ташкилоти эҳсонкорӣ метавонад бо моликияти худ ё молу мулки дигари дар ихтиёраш буда доду гирифт намояд, ба шарте, ки ба талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, оинномаи ташкилот ва ҳуқуқи эҳсонкор мухолифат накунад *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Ташкилоти эҳсонкорӣ ҳуқуқ надорад барои пардохти музди меҳнати кормандони маъмурию идоравиаш беш аз 20 фоизи маблағҳои молиявии дар соли молиявии ташкилот сарфшавандаро харҷ намояд *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Дар мавриде, ки эҳсонкор ё барномаи эҳсонкорӣ тартиботи дигар муқаррар карда бошад, на камтар аз 80 фоизи хайрияи эҳсонкорӣ ба шакли пул бояд барои мақсадҳои эҳсонкории дар давоми соли ин хайрияро гирифтааш истифода гардад. Хайрияи ба шакли мол омада бояд барои мақсадҳои эҳсонкорӣ дар давоми як соли гирифтани он истифода шавад, агар эҳсонкор ё барномаи эҳсонкорӣ тартиби дигареро муқаррар накарда бошад.

Молу мулки ташкилоти эҳсонкорӣ ба муассисони (аъзои) ин ташкилот нисбат ба шахсони дигар бо шартҳои имтиёзнок дода шуданаш мумкин нест (бо роҳи фурӯш, пардохти нархи мол, кор, хизмат ва шаклҳои дигар) *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

**Моддаи 19. Хароҷоти маблағҳои ташкилотҳои эҳсонкорӣ**

Маблағҳои ташкилотҳои эҳсонкорӣ мумкин аст барои мақсадҳои эҳсонкорӣ ва нигаҳдории ташкилоти эҳсонкорӣ равона карда шаванд. Хароҷоти нигаҳдории ташкилот мумкин аст масорифи зайлро дарбар гирад:

- маоши кормандони маъмурию идорӣ;

- ҳиссаҷудокунӣ барои маош;

- хароҷоти дафтардорию хоҷагӣ;

- хароҷоти сафарҳои хизматӣ;

- харидории таҷҳизот ва асбобу анҷом;

- таъмири асосӣ ва ҷорӣ;

- пардохти иҷора;

- хароҷотҳои дигар (ҳисоббаробаркунӣ бо буҷет, фондҳои ғайрибуҷетӣ ва ғайраҳо).

Хайрияҳои мақсадноки барои амалӣ кардани барномаҳои эҳсонкорӣ равона гардида, тибқи шартҳои ҳамин хайрия истифода мешаванд.

Маҳдудкунии хароҷоти маош барои пардохти музди меҳнати шахсони дар барномаҳои эҳсонкорӣ бандбуда, дахл надорад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).

Маблағҳои барои дарҷи ҳисоботи фаъолияти ташкилоти эҳсонкорӣ, ҳамчунин барои гузаронидани тафтиши хатмии аудитории фаъолияти фондҳои эҳсонкорӣ сарфгардида, ҳамчун хароҷоти мақсадҳои эҳсонкорӣ ҳисобида мешаванд.

Дар ҳолати барзиёд шудани қисми даромад аз қисми хароҷоти буҷети ташкилоти эҳсонкорӣ маблағи барзиёд набояд байни муассисон тақсим карда шавад, балки барои амалӣ гардонидани мақсадҳои ташкилот равона гардад *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Ҷудо кардани маблағ аз буҷети ҷумҳуриявӣ, маҳаллӣ ва фондҳои мақсадноки давлатӣ, барои ташкилоти эҳсонкорӣ манъ аст.

**Моддаи 20. Барномаи эҳсонкорӣ**

Барномаи эҳсонкорӣ аз маҷмӯи чорабиниҳое иборат аст, ки мақоми олии идоракунии ташкилоти эҳсонкорӣ муқаррар кардааст ва барои ҳалли вазифаҳои мушаххаси мақсадҳои оинномавии ин ташкилот мувофиқанд.

Барномаи эҳсонкорӣ сметаи воридоти эҳтимолӣ ва хароҷоти ба нақша гирифташавандаро (бо назардошти пардохти музди меҳнати шахсони дар амалигардонии барномаи эҳсонкорӣ ширкаткунанда) дарбар гирифта, марҳила ва мӯҳлатҳои амалигардонии онро муқаррар менамояд *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Барои бо маблағ таъмин кардани барномаҳои эҳсонкорӣ (бо назардошти хароҷоти таъминоти моддию техникӣ, ташкилӣ, пардохти музди меҳнати шахсони дар амалигардонии барномаҳои эҳсонкорӣ ширкаткунанда ва дигар хароҷоти ба амалигардонии барномаи эҳсонкорӣ алоқаманд) бояд на камтар аз 80 фоизи даромади соли молиявӣ истифода бурда шавад. Ҳангоми иҷрои барномаҳои эҳсонкории дарозмуддат, маблағҳои бадастомада, дар мӯҳлатҳои муқаррарнамудаи ин барномаҳо истифода мегарданд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).

**БОБИ 4. КАФОЛАТИ ДАВЛАТӢ БА ФАЪОЛИЯТИ ЭҲСОНКОРӢ**

*Моддаи 21. Дастгирии давлатии фаъолияти эҳсонкорӣ*

Ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣиштирокдорони фаъолияти эҳсонкориро, ки бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, аз ҷониби давлат кафолат дода, таъмин карда мешаванд.

Шахсони мансабдоре, ки ба амалӣ шудани ҳуқуқҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар иҷрои фаъолияти эҳсонкорӣ монеъ мешаванд, бо тартиби муқарраркардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Мақомоти марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ метавонанд иштирокчиёни фаъолияти эҳсонкориро тибқи тартиби муқарраршуда бо чунин роҳҳо дастгирӣ намоянд *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940):*

- пешниҳод намудан барои гирифтани мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мукофотҳои соҳавӣ;

- додани имтиёзҳои андозӣ, гумрукӣ ва дигар имтиёзҳо, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст;

- маблағгузории барномаҳои эҳсонкорӣ дар асоси натиҷаи озмунҳои эълоншуда;

- ройгон ё дар асоси имтиёзҳо ба иҷора додани иншооти давлатӣ барои истифодаи мақсаднок *(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).*

Бо мақсади дастгирии фаъолияти эҳсонкорӣ, амалӣ гардонидани ҳамкории мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва ташкилотҳои эҳсонкорӣ, мумкин аст шӯроҳои (кумитаҳои) дастгирии эҳсонкориро дар ҳайати намояндаҳои мақомоти ҳокимияти қонунгузорӣ ва иҷроия, ташкилотҳои эҳсонкорӣ ва ташкилотҳои ҷамъиятӣ, ходимони ҷамъиятӣ ташкил диҳанд. Ин шӯроҳо (кумитаҳо) нисбат ба иштирокдорони фаъолияти эҳсонкорӣ, ваколати ҳокимиятиро доро нестанд. Қарорҳои онҳо хусусияти тавсиявӣ дорад *(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491).*

**Моддаи 22. Назорат ба фаъолияти ташкилоти эҳсонкорӣ**

Мақоми давлатие, ки ташкилоти эҳсонкориро ба қайд гирифтааст риояи оинномаи онро назорат мекунад. Ташкилоти эҳсонкорӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баҳисобгирии муҳосибӣ мебарад **(Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).**

Ташкилоти эҳсонкорӣ барои дастрас намудани ҳисоботи солонаи худ, аз ҷумла ба воситаҳои ахбори омма имконияти бемонеа медиҳад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).

Маълумот дар бораи андоза ва сохтори даромадҳои ташкилоти эҳсонкорӣ, инчунин маълумот оиди андозаи молу мулк, хароҷоти он, шумораи кормандон, маоши онҳо, ҷалби ихтиёриён сирри тичоратӣ шуда наметавонад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1940).

Назорат аз болои фаъолияти ташкилоти эҳсонкорӣ аз тарафи мақомоти назорати давлатӣ, дар доираи салоҳияташон ба амал бароварда мешавад.

Баҳсҳо байни ташкилоти эҳсонкорӣ ва шахсони воқеию ҳуқуқӣ, ки ба ин ташкилот барои ҳаддафҳои эҳсонкорӣ маблағ додаанд, оиди истифодаи ин маблағҳо бо тартиби судӣ халлу фасл мешаванд.

**БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 23. Ба амал баровардани фаъолияти эҳсонкории байналмилалӣ**

Иштирокдорони фаъолияти эҳсонкорӣ метавонанд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шартномаҳои байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон фаъолияти байналмилалии эҳсонкориро ба амал бароранд.

Фаъолияти байналмилалии эҳсонкорӣ бо роҳи дар лоиҳаҳои байналмилалии эҳсонкорӣ, дар кори ташкилотҳои байналмилалии эҳсонкорӣ, ҳамкорӣ бо шарикони бурунмарзӣ дар доираи фаъолияти марбутаи эҳсонкорӣ, инчунин бо шаклҳои дигари дар амалияи байналмилалӣ қабулгардида ва ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, меъёрҳою принсипҳои ҳуқуқии байналмилалӣ мухолифат надошта ба амал бароварда мешавад.

Ташкилоти эҳсонкорӣ ҳуқуқ дорад дар муассисаҳои бонкии давлатҳои дигар, мувофиқи қонунгузории онҳо суратҳисобҳо кушояд.

Ташкилоти эҳсонкорӣ барои гирифтани хайрияи эҳсонкорӣ аз шаҳрвандони хориҷӣ, шахсони бешаҳрванд, инчунин аз ташкилотҳои хориҷию байналмилалӣ ҳуқуқ дорад. Истифодаи хайрияи мазкур бо тартиби иҷозатдодаи ҳамин Қонун ба амал бароварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491).

Моддаи 24. Фаъолияти эҳсонкории шаҳрвандони хориҷӣ, шахсони бешаҳрванд, ташкилотҳои хориҷӣ ва байналмилалӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон

*(Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491)*

Шаҳрвандони хориҷӣ, шахсони бешаҳрванд, ташкилотҳои хориҷӣ ва байналмилалӣ, метавонанд дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, мувофиқи талаботи ҳамин Қонун дар фаъолияти эҳсонкорӣ иштирок дошта бошанд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1491).

**Моддаи 25. Ҷавобгарӣ барои вайронкунии Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки талаботи Қонуни мазкурро вайрон намудаанд, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 26. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

     Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                        Э. Раҳмонов

    ш. Душанбе

      22 апрели соли 2003

          № 18
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	18	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ФАЪОЛИЯТИ ЭҲСОНКОРӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	22.04.2003	Амалкунанда	word pdf zip

Primary tabs

^-A A ⁺A

Чоршанбе, Октябр 16, 2024

КОНФЕРЕНСИЯИ ҶУМҲУРИЯВИИ ИЛМӢ-АМАЛӢ ДАР МАВЗУИ “КОНСТИТУТСИЯ-ЗАМИНАИ РУШДИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН”

11 октябри соли 2024 дар Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бахшида ба 30-солагии қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва «Соли маърифати ҳуқуқӣ» эълон гардидани соли 2024 конференсияи ҷумҳуриявии илмӣ-амалӣ дар мавзуи “Конститутсия-заминаи рушди қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон” баргузор гардид.

Нишонаи номӣ (тег):

КОНФЕРЕНСИЯИ ҶУМҲУРИЯВИИ ИЛМӢ-АМАЛӢ ДАР МАВЗУИ “КОНСТИТУТСИЯ-ЗАМИНАИ РУШДИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН”

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

Бештар оида ба КОНФЕРЕНСИЯИ ҶУМҲУРИЯВИИ ИЛМӢ-АМАЛӢ ДАР МАВЗУИ “КОНСТИТУТСИЯ-ЗАМИНАИ РУШДИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН”

РУШДИ ИҚТИСОДИ РАҚАМӢ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Ҷумҳурии Тоҷикистон дар марҳилаи нави иқтисоди рақамӣ қарор дошта, тадбирҳои муассирро барои гузариш ба рақамикунонии иқтисодиёт дар соҳаҳои гуногуни кишвар бароҳ монда, солҳои охир ба як қатор дастовардҳо ноил гаштааст, ки рақамикунонии соҳаҳои иҷтимоӣ, аз ҷумла меҳнат, муҳоҷират, шуғли аҳолӣ ва таҳсилоти ибтидоии касбӣ барои беҳтар намудани хизматрасониҳои давлатӣ ба аҳолӣ ва соддагардонию шаффофияти фаъолияти сохторҳои давлатӣ мусоидат менамояд.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Бештар оида ба РУШДИ ИҚТИСОДИ РАҚАМӢ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.