Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ** Ҷ**УМҲУРИИ**

ТОҶ**ИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ МАҲДУД НАМУДАНИ ИСТИФОДАИ МАҲСУЛОТИ ТАМОКУ**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2010, №12, қ. 1, мод. 811; с. 2013, №3, мод. 192)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии маҳдуд намудани истифодаи маҳсулоти тамокуро бо мақсади пешгирии бемориҳо ва ҳифзи саломатии аҳолӣ муайян менамояд. (ЌЉТ аз 19.03.2013 с., №949)

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

– маҳсулоти тамоку – маҳсулотест барои кашидан, хоидан ё бӯй кардан, ки дар зарфи истеъмолӣ ва ё дар бастаҳои махсус ҷойгир карда шудааст, аз ҷумла сигаретаи бо дудполо (бо филтр), сигаретаи бе дудполо (бе филтр), папиросҳо, сигараҳо, чилимтамоку, нос;

– кашидани тамоку – нафаскашии дуди маҳсулоти сӯзандаи тамоку, хоидан ё бӯй кардани он, кашидани нос;

– никотин – моддаи заҳрноке, ки дар таркиби тамоку мебошад;

– қатрон – маҳсулоти заҳрноки сӯзандаи тамоку, ки ҳангоми сӯхтани он ҳосил шуда, боиси пайдошавии беморӣ мегардад.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи маҳдуд намудани истифодаи маҳсулоти** т**амоку**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи маҳдуд намудани истифодаи маҳсулоти тамоку ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Иҷозатномадиҳӣ ба фаъолият оид ба истеҳсол, воридот содирот, фурўши яклухтва чаканаи маҳсулоти тамоку

(ЌЉТ аз 19.03.2013 с., №949)

Фаъолият оид ба истеҳсол, воридот ва содироти маҳсулоти тамоку мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» амалӣ карда мешавад.

**Моддаи 4. Танзими фаъолият оид ба истеҳсол, воридот, содирот, фурӯши яклухт ва чаканаи маҳсулоти** т**амоку**

1. Истеҳсол, воридот, содирот, фурӯши яклухт ва чаканаи маҳсулоти тамокуе, ки дар таркиби он никотин ва қатрон аз меъёрҳои гигиении тасдиқнамудаи мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ зиёд мебошанд, манъ аст. Нишондиҳандаҳои таркибии моддаҳои зараровар аз меъёрҳои зерин зиёд буда наметавонанд:

– барои сигаретаҳои бо дудполо (бо филтр) – дар таркиби дуди онҳо 14 миллиграмм қатрон ва 1,2 миллиграмм никотин ба як сигарета;

– барои сигаретаҳои бе дудполо (бе филтр) – дар таркиби онҳо 16 миллиграмм қатрон ва 1,3 миллиграмм никотин ба як сигарета.

2. Бастаи маҳсулоти тамоку (барои сигаретаҳо) бояд дорои навиштаҷоти огоҳкунандаи асосӣ ва иловагӣ оид ба зарари кашидани тамоку ва навиштаҷоти иттилоотӣ оид ба меъёри қатрон ва никотин дар он бошад.

3. Навиштаҷоти огоҳкунандаи асосӣ ва иловагӣ оид ба зарари кашидани тамоку дар бастаи маҳсулоти он тибқи талаботи Регламенти техникӣ ҷой дода мешавад.

4. Истеҳсолкунандаи маҳсулоти тамоку бояд аз номгӯи тасдиқнамудаи мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ чор намуди навиштаҷоти иловагиро оид ба зарари кашидани тамоку интихоб намояд. Намудҳои интихобгардидаи навиштаҷоти иловагӣ оид ба зарари кашидани тамоку бояд дар тарафҳои паҳлуии бастаҳои маҳсулоти тамоку ҷойгир карда шаванд.

5. Дар яке аз тарафҳои паҳлуии бастаи сигаретаҳо мутобиқи стандартҳои давлатӣ бояд навиштаҷоти иттилоотӣ оид ба мавҷуд будани никотин ва қатрон дар таркиби онҳо низ ҷойгир карда шавад. Навиштаҷоти мазкур бояд на кам аз чор фоизи масоҳати тарафи паҳлуии бастаи маҳсулоти тамокуро ишғол намояд.

6. Ба навиштаҷот дар бастаи маҳсулоти тамоку талаботи зерин пешниҳод карда мешавад:

– навиштаҷот бояд дақиқ ва хоно бошад;

– навиштаҷот бояд тавре ҷойгир шуда бошад, ки ҳангоми кушодани бастаи маҳсулоти тамоку матни он пурра боқӣ монад;

– навиштаҷот бояд дар қисми берунии баста ба таври аён чоп ва баста бо пардаи шаффоф борпеч карда шавад.

**Моддаи 5. Манъи фурӯши сигарета, сигара, папирос ва дигар маҳсулоти тамоку**

1. Фурӯши сигарета, сигара, папирос ва дигар маҳсулоти тамоку дар ҳудуд ва назди муассисаҳои тандурустӣ, фарҳангӣ, динӣ, варзишӣ ва таълимӣ, инчунин дар масофаи на камтар аз сад метр аз сарҳади ҳудуди муассисаҳои таълимӣ манъ аст.

2. Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон фурӯши маҳсулоти тамоку ба ноболиғон манъ аст.

3. Фурӯши сигарета, сигара, папирос ва ё дигар маҳсулоти тамоку бо истифода аз таҷҳизоти автоматӣ манъ аст.

4. Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон машғул шудани ноболиғон ба фурӯши маҳсулоти тамоку манъ аст.

5. Тартиби фурўши мањсулоти тамоку тибќи ќонунгузории Љумњурии Тољикистон муайян карда мешавад. (ЌЉТ аз 19.03.2013 с., №949)

**Моддаи 6. Рекламаи тамоку ва маҳсулоти тамоку**

Рекламаи тамоку ва маҳсулоти тамоку мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи реклама» ба танзим дароварда мешавад.

**Моддаи 7. Манъи кашидани тамоку дар дохили биноҳои маъмурӣ**

1. Кашидани тамоку дар дохили биноҳои маъмурӣ, ҳуҷраҳои кории ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ,   муассисаҳои тандурустӣ, фарҳангӣ, динӣ, варзишӣ, таълимӣ, истироҳатгоҳҳо, толорҳое, ки дар онҳо чорабиниҳои ҷамъиятӣ ва истироҳатию фароғатӣ гузаронида мешаванд, толорҳои фурудгоҳҳо, вокзалҳои роҳи оҳан ва нақлиёти автомобилӣ, инчунин дар дохили нақлиёти ҷамъиятӣ, ба истиснои ҷойҳои махсуси барои он ҷудокардашуда, манъ аст.

2. Корфармо ё маъмурияти ин ташкилотҳо ӯҳдадоранд барои кашидани тамоку ҷойҳои махсус муайян намоянд.

**Моддаи 8. Тарғибу ташвиқ оид ба зарари кашидани тамоку**

1. Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ, фарҳанг, дин, варзиш ва маориф ӯҳдадоранд, тавассути воситаҳои ахбори омма мунтазам тарғибу ташвиқотро оид ба зарари кашидани маҳсулоти тамоку амалӣ намоянд.

2. Бо мақсади амалӣ намудани муқаррароти Қонуни мазкур дар барномаҳои таълимӣ оид ба таъсири манфии истифодаи тамоку ба саломатии инсон бояд мавзӯъҳои дахлдор пешбинӣ карда шаванд.

**Моддаи 9. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки талаботи Қонуни мазкурро вайрон мекунанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 10. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур аз 1 январи соли 2011 мавриди амал қарор дода шавад.

         **Президенти**

Ҷ**умҳурии То**ҷ**икистон**                                                                                    **Эмомалӣ Раҳмон**

        ш. Душанбе,

29 декабри соли 2010

              № 649

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	649	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МАҲДУД НАМУДАНИ ИСТИФОДАИ МАҲСУЛОТИ ТАМОКУ	Маҷлиси Олии ҶТ	29.12.2010	Аз эътибор соқитшуда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**Дар бораи байторӣ**

**(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854, аз 14.11.2016 № 1364, аз 08.06.2022 № 1881)**

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, иҷтимоӣ, ташкилӣ, иқтисодию молиявии фаъолиятро дар соҳаи байторӣ муайян намуда, ба таъмини офияти беҳдошти байторӣ ва эпизоотӣ, ҳифзи аҳолӣ аз бемориҳои умумии ҳайвоноту инсон, бехатарии маҳсулоти ҳайвонот ва растаниҳо, маводи байторӣ, хӯрок ва иловаҳои хӯроки ҳайвонот равона шудааст.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- ангезандаҳои бемориҳои ҳайвонот - вирусҳо, бактерияҳо, риккетсияҳо, хламидияҳо, микоплазмаҳо, прионҳо, соддатаринҳо, мағоракҳо, кирмҳо, канаҳо ва ҳашаротҳо (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- аттестатсияи байторӣ (беҳдошти байторӣ) - фаъолиятест, ки мутобиқати шароити истеҳсолӣ, нигоҳдорӣ, воридот, содироти объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордоштаро ба талаботи муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор тасдиқ менамояд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- бехатарии биологӣ - низоми тадбирҳо ва воситаҳои байторию биологӣ, ташкилӣ ва муҳандисию техникӣ, ки барои ҳифзи объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ, пешбинигардида, ҳайати кормандону пажӯҳишгарон, аҳолӣ ва муҳити зист аз таъсири ангезаҳои иллатзои биологӣ равона гардидаанд, инчунин гузаронидани чорабиниҳо оид ба паст кардани хатари ангезаҳои биологӣ ё заҳрҳои онҳо ба сифати силоҳи биологӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- таҳдид - эҳтимолияти риоя нагардидани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи байторӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- идоракунии таҳдид - тарзу усулҳои амалисозии чорабиниҳои пешгирикунанда, ки барои муайян намудани услубҳои назорати огоҳкунии таҳдид имкон медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- арзёбии таҳдид - мунтазам муайян намудани афзалиятҳои идоракунии таҳдид тавассути арзёбӣ ва муқоисаи дараҷаи он бо стандартҳои қаблан дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи байторӣ муқарраршуда;

- огоҳкунӣ аз таҳдид - мубодилаи саривақтӣ ва мунтазами иттилооти объективӣ ва хулосаҳо оид ба хатар ва таҳдид, натиҷаҳои арзёбии таҳдидҳо, қарорҳои қабулгардида дар рафти идоракунии таҳдид байни баҳогузорони таҳдид ва шахсоне, ки барои идоракунии таҳдид ва истеъмолкунандагон масъул мебошанд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- муҳофизати байторию биологӣ - татбиқи амалии принсипҳо ва услубҳои таъмини бехатарии биологӣ, ки барои ҳимояи кормандони соҳа аз таъсири манфии кор дар ташхисгоҳҳои байторӣ (клиникӣ ва пажӯҳишӣ) равона гардидааст (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- маҳсулоти ҳайвонот - ҳама чизе, ки аз ҳайвонот барои коркард гирифта мешавад;

- байторӣ (соҳаи байторӣ) - доираи донишҳои махсуси илмӣ ва фаъолияти амалие, ки ба ҳифзи ҳайвонот, омӯзиши беморӣ ва заҳролудшавии ҳайвонот, ташхис, табобати ҳайвоноти бемор ва барҳам задани манбаи бемории он, таъмини мутобиқати объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта ба талаботи Қонуни мазкур, инчунин ҳифзи аҳолӣ аз бемориҳои барои ҳайвонот ва инсон умумӣ равона карда шудааст;

- байтор - шахсе, ки дар соҳаи байторӣ таҳсилоти дахлдор дорад;

- бақайдгирии давлатии маводи байторӣ - аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатпи байторӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудани маводи байторӣ ба Феҳристи давлатии маводи байторӣ ва дар ин хусус додани шаҳодатномаи бақайдгирӣ;

- бехатарии беҳдошти байторӣ - ҳолати объектҳое, ки таҳти назорати давлатии байторӣ буда, барои саломатии ҳайвонот ва одам дар шароити муқаррарии истифодаашон бехатаранд;

- бозор - ҷои махсуси таҷҳизонидашуда, аз ҷумла ҷои хариду фурӯши ҳайвонот, маҳсулоти он, маводи байторӣ, хӯроки ҳайвонот, хӯрокиҳои ба он иловашаванда;

- борҳои таҳти назорати мақоми давлатии байторӣ қарордоштаҳайвонот, аз ҷумла ҳайвоноти ваҳшӣ, хонагӣ, маҳсулоти ҳайвонот, маҳсулоти растанӣ, маводи байторӣ, хӯроки ҳайвонот ва хӯрокиҳои ба он иловашаванда, инчунин маҷмӯи маводи аз ҳайвонот сохташуда;

- дезинфексия - нобуд кардани ҳашароти буғумҳо, ки гузаронандагони ангезаҳои бемориҳои сироятӣ (паразитӣ) мебошанд;

- дератизатсия - нобуд кардани хояндаҳое, ки гузаронандагони ангезаҳои бемориҳои сироятӣ (паразитӣ) мебошанд;

- табъиз (дискриминатсия) - муқаррар намудани ҳуқуқи пасттар барои ягон давлат, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии он нисбат ба давлати дигар, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии он (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854);

- иловаҳои хӯроки ҳайвонот - моддаҳое, ки таркиби органикӣ ва ғайриорганикӣ доранд, аз ҷумла: микроэлементҳо, витаминҳо, орди гӯшту устухони ҳайвонот, хуни ҳайвонот, равғани моҳӣ, гӯшмоҳиҳои баҳрӣ, сафедгил (бентонит), партовҳои корхонаҳои коркарди маҳсулоти ҳайвонот ва растанӣ, ки ба хӯроки ҳайвонот илова карда мешаванд;

- карантин - низоми ҳуқуқӣ, ки системаи чорабиниҳои байторӣ ва маъмурию хоҷагидориро пешбинӣ мекунад ва ба маҳдуд ё қатъи робитаҳои хоҷагидорӣ, муваққатан боздоштани интиқоли борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта байни манбаи эпизоотӣ, маҳалли носолим ва ҳудудҳои аз ҷиҳати беҳдошти байторӣ солим бо мақсади нобуд кардани манбаи эпизоотӣ ва ба роҳ надодан ба паҳншавии беморӣ равона карда шудаанд;

- қоидаҳои байторӣ - санади меъёрии ҳуқуқӣ, ки тартиби гузаронидани чорабиниҳои байториро дар асоси меъёрҳои байтории тасдиқкардаи мақоми ваколатдор муайян мекунад ва иҷрои он барои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дар соҳаи байторӣ фаъолияткунанда ҳатмист (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- коркарди махсуси маҳсулоти ҳайвонот - коркарди маҳсулоти ҳайвоноти гирифтори бемориҳои муайяни сироятӣ, ки ин маҳсулотро барои истеъмоли одамон мувофиқ мегардонад;

- забҳи махсус - дар ҷойҳо ва корхонаҳои махсус таҷҳизонидашуда забҳ кардани ҳайвонҳое, ки гирифтори ин ё он бемории сироятианд;

- манбаъи эпизоотӣ - марзи маҳдуд ё бино, ки дар он манбаи ангезаи сироят, омилҳои гузаронанда ва ҳайвоноти ба беморӣ гирифторшаванда ҷойгиранд;

- маводи байторӣ - моддаҳои биологӣ, растаниҳо, кимиёвӣ, фармасевтӣ, барои сироятзудоӣ (дезинфексиякунанда), дезинсексия, дератизатсия, ташхис, пешгирию табобати бемории ҳайвонот, инчунин асбобҳо, таҷҳизот, масолеҳ ва воситаҳои нақлиёти махсус;

- таркибҳои ирсӣ - нутфа, ҳуҷайратухм, ҷанини ҳайвонот, зочаи занбӯр, тухми бордоршудаи моҳӣ, тухми инкубатсионӣ, парвардаи ҳуҷайраҳо, маҳсулоти технологияи ирсию муҳандисӣ, маводи зотӣ гаметаҳо, зиготаҳо (пилла, кирми пилла, зоча);

- маҳсулоти растанӣ - маҳсулоте, ки барои ғизои одам ва ҳайвонот истифода мешавад;

- маҳсулоти гӯштӣ - маҳсулоти саноатие, ки аз гӯшти ҳайвонот барои истеъмоли одам ва ҳайвонот тайёр карда мешавад;

- маҳсулоти ҳайвонот - маҳсулоти истеъмолӣ ва саноатии аз он тайёршуда, инчунин ихроҷи ҳайвонот ва маҳсулоти саноатии аз он тайёршуда;

- маҷмӯи корҳои вобаста бо маҳсулоти ҳайвонот - истеҳсол, таҳия, коркард ва фурӯши маҳсулоти ҳайвонот, дигар намуди интиқоли пулакӣ ё ройгони маҳсулоти ҳайвонот, содирот ва воридоти маҳсулоти ҳайвонот ё дигар фаъолияте, ки дар натиҷаи он маҳсулоти ҳайвонот ба шахсони дигари машғул ё истеъмолкунанда дастрас карда мешавад;

- маҳсулоти ширӣ - маҳсулоти саноатие, ки аз шири ҳайвонот барои истеъмоли одам ва ҳайвонот тайёр карда мешавад;

- мониторинги эпизоотологӣ - низоми ҷамъоварии маълумот оид ба миқдори мавҷудияти бемориҳои ҳайвонот, сифати чорабиниҳои зиддиэпизоотӣ, беҳдошти байторӣ, зоогигиенӣ, инчунин сифат ва бехатарии озуқа, хӯроки ҳайвонот ва иловагиҳои хӯроки ҳайвонот ба он иловашаванда бо мақсади сари вақт ошкор намудани мувофиқати он ба талабот ва стандартҳои муқарраргардида;

- муоинаи узвӣ (органолептикӣ) - арзёбии сифати маҳсулот бо ёрии узвҳои ҳис;

- нобудсозии ҳайвонот ва маҳсулоти он - куштану сӯхтан ё гӯрондани ҳайвонҳои гирифтори бемориҳои сироятии муайян, ки номгӯи онҳоро мақоми ваколатдор муайян намудааст ва маҳсулоти онҳо, ки омили сироятёбии ҳайвонот ва одам шуда метавонанд, инчунин маҳсулоти ҳайвоноти солим, ки ба талаботи беҳдошти байторӣ ҷавобгӯ намебошад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- нобудсозии дорувории байторӣ - сӯзонидани дорувории байтории ба стандарти давлатӣ номувофиқ ё мӯҳлати истифодааш ба охиррасида;

- маҳалли носолим - ҳудуде, ки дар он манбаъи эпизоотӣ муайян карда шудааст;

- нумӯяҳои (стимуляторҳои) биологӣ - ҳама гуна моддаҳои аз ҷиҳати биологӣ фаъоли табиӣ ва сунъӣ;

- объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордоштаҳайвонот, ҳуҷайраҳои ҷинсӣ ва ғайриҷинсӣ (соматикии) ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот ва растанӣ, маводи байторӣ, хӯрок ва хӯрокиҳои ба он иловашаванда, микроорганизмҳо ва хайлҳои (штаммҳои) онҳо, асбобҳо, таҷҳизоти байторӣ, воситаҳои нақлиёт, зарфҳо, маводи борпечонӣ, ҳудуд, биноҳои парвариш, истеҳсол ва коркарди маҳсулоти ҳайвонот, бозорҳо, саллоҳхонаҳо, амборҳои нигоҳдории маҳсулот ва ашёи хоми ҳайвонот, ки метавонанд омили гузаронидани ангезаҳои бемориҳои ҳайвонот бошанд, инчунин фаъолияти шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки бо парвариш, захиракунӣ, интиқол, нигаҳдорӣ, коркард, фурӯш ва истифодаи объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта машғуланд;

- ташхисгоҳи муоинаи беҳдошти байторӣ - шахси ҳуқуқӣ ё воҳиди махсуси шахси ҳуқуқӣ, ки муоинаи беҳдошти байтории маҳсулоти ҳайвонотро дар бозорҳо ё ҷойҳои дигар амалӣ месозанд;

- партовҳои ҳайвонот - лоша ва маҳсулоти ҳайвонот, ки барои истеъмоли инсон нораво мебошанд;

- таҳқиқи (апробатсияи) маводи байторӣ - аз рӯи тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор дар соҳаи байторӣ таҳқиқ кардани маводи байторӣ дар шароити ташхисгоҳҳо ё шароити истеҳсолӣ бо мақсади муайян намудани хосиятҳои иммунобиологӣ, табобатӣ, заҳрнокӣ, самаранокии эпизоотологӣ, мавҷуд набудани оқибатҳои маводи байторӣ ва бехатарии онҳо барои муқаррар намудани имконияти истифодабарӣ дар таҷрибаи байторӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- ташхиси (экспертизаи) беҳдошти байторӣ - санҷиши мутобиқати ҳайвонот, маҳсулот ва ашёи хоми онҳо ба меъёрҳои байторӣ бо роҳи гузаронидани маҷмӯи таҳқиқҳои узвӣ (органолептикӣ), биокимиёвӣ, микробиологӣ, паразитологӣ, токсикологӣ ва радиологӣ;

- санҷишҳои бақайдгирии маводи байторӣ - маҷмӯи усулҳое, ки бо тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор барои муайян намудани мутобиқати маводи байторӣ ба талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- сертификати байторӣ - ҳуҷҷати байналмилалие, ки мақоми ваколатдор дар сарҳади давлатӣ ва нақлиёти тарафи содиркунанда оид ба мутобиқати моли содиршаванда ба талаботи мамлакати воридкунанда медиҳад ва дар он аз ҷиҳати беҳдошти байторӣ бехатар будани бори таҳти назорати давлатии байторӣ ва солимии минтақа ё маҳалли истеҳсоли онро нишон медиҳад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- сертификати мутобиқат - ҳуҷҷати дар асоси қоидаҳои низоми сертификатсия додашуда, ки мутобиқати маҳсулоти сертификатсияшударо ба талаботи санадҳои меъёрӣ тасдиқ менамояд;

- сертификатонӣ - амале, ки мутобиқати маҳсулотро ба талаботи муқарраршуда тасдиқ менамояд;

- сироятзудоӣ (дезинфексия) - барканор ё нобуд кардани ангезаҳои бемориҳои сироятӣ (паразитӣ) аз муҳити зист, бино, нақлиёт, ки бо тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор дар соҳаи байторӣ гузаронида мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- фаъолияти байторӣ - соҳаи фаъолияти шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки ба муҳофизати саломатии ҳайвонот, муҳофизати инсон аз бемориҳои барои ҳайвонот ва инсон умумӣ, гирифтани маҳсулоти аз ҷиҳати беҳдошти байторӣ хушсифати ҳайвонот равона шудааст;

- феҳристи давлатии маводи байторӣ - номгӯи аз тарафи мақоми ваколатдор нашршаванда оид ба маводи байторие, маълумот медиҳад, ки аз қайди давлатӣ гузашта, барои истеҳсол ворид ва истифода кардан дар Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода шудааст (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- хайли (штамми) микроорганизм - насли аз ҷиҳати ирсӣ ягонаи микроорганизми намуди муайян, ки дорои шакл ва хислатҳои ба худ хоси биологӣ мебошад;

- ҳайвонот - ҳамаи ширхӯрон, паррандаҳо, хазандаҳо, обхокиҳо, занбӯри асал, моҳӣ ва дигар ҳайвонот, ки дар шароити сунъӣ нигоҳ дошта мешаванд ё дар табиат озодона зиндагӣ мекунанд;

- ҳайвоноти кишоварзӣ - ҳайвонҳое, ки бо мақсади гирифтани маҳсулот ё насли онҳо парвариш карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- ҳайвоноти хонагии ғайрикишоварзӣ - ҳайвоноти ба истеҳсолоти кишоварзӣ муносибатнадошта (ба истиснои ҳайвоноти нигоҳдориашон манъкардашуда), ки барои гирифтани маҳсулот, насл, қонеъгардонии талаботи фароғатӣ ва зебоипарастӣ нигоҳ дошта мешаванд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- ҳайвоноти бемаҳсул - ҳайвоноте, ки нигоҳубин ва парвариши онҳо барои истеҳсоли маҳсулоти соҳаҳои кишоварзӣ, озуқаворӣ, дорусозӣ ва соҳаҳои дигари саноат равона карда нашудаанд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- ҳайвоноти беназоратмонда - ҳайвоноти хонагии ғайрикишоварзӣ ё ваҳшӣ, ки берун аз ҷойи нигоҳдориашон қарор дошта, аз доираи назорати соҳибони худ берун мондаанд, соҳибонашон номаълуманд ё аз ҳуқуқи моликият ба онҳо даст кашидаанд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- муносибати бераҳмона бо ҳайвонот - амалҳои барқасдона, ки боиси ҳалок ё маъюб шудани ҳайвонот гардидаанд ё метавонанд боис гарданд: азият додани ҳайвонот бо гуруснагӣ, ташнагӣ, латукӯб, амалҳои дигари зӯроварӣ, инчунин риоя накардани қоидаю шартҳои нигоҳубин ё бе назорат мондани ҳайвонот аз ҷониби шахси масъул, ки боиси ҳалок ё маъюб шудани ҳайвонот мегарданд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- паноҳгоҳи ҳайвонот - маҷмӯи бино ва иншооте, ки барои наҷотдиҳӣ ва нигоҳдории минбаъдаи ҳайвоноти дар ҳолати барои ҳаёт ва саломатии онҳо хатарнок қарордошта, инчунин ҳайвоноти беназоратмонда, маҷбуран гирифташуда, аз ҷумла мусодирашуда, истифода мегарданд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- ҳуҷҷатҳои байторӣ - хулосаи беҳдошти байторӣ, шаҳодатномаи байторӣ, сертификати байторӣ, маълумотномаи байторӣ, ки аз ҷониби нозирони давлатии байторӣ ба объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта дода мешаванд;

- чорабиниҳои байторӣ (кор ва хизматрасонӣ) - маҷмӯи қоидаҳои зиддиэпизоотӣ, беҳдошти байторӣ, ки барои пешгирии пайдоиш, паҳншавӣ ё барҳам додани бемориҳои ҳайвонот, аз ҷумла пешгирӣ, табобат ё ташхиси онҳо, безараргардонӣ (бесироятгардонӣ), мусодира ва нобудсозии ҳайвоноти гирифтори бемориҳои сироятии барои ҳайвонот ва инсон хатарнок, таъмини бехатарии маҳсулоти ҳайвонот ва растанӣ, инчунин тадбирҳои нишонагузории ҳайвонот равона карда шудаанд;

- чорво (чорпоён) - гову гӯсола, говмеш, бузу гӯсфанд, аспу, хар, шутур, қутос ва ғайраҳо;

- шаҳодатномаи байторӣ - ҳуҷҷати якдафъагӣ, ки аз тарафи мақоми ваколатдор дода, сиҳатӣ ва эм карда шудани ҳайвонотро тасдиқ менамояд ё бори таҳти назорати байторӣ қарордошта аз ҷойҳои барои бемориҳои сироятӣ мусоид бароварда мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- шаҳодатномаи сифат ва бехатарии маҳсулоти ҳайвонот мавод ва маснуоти байторӣ - ҳуҷҷате, ки дар он истеҳсолкунанда мутобиқати сифат ва бехатарии ҳар гурӯҳи маҳсулоти ҳайвонот, мавод ва маснуоти байториро бо санадҳои меъёрии техникӣ тасдиқ мекунад;

- шиносномаи байторӣ - ҳуҷҷате, ки шакли онро мақоми ваколатдор муайян мекунад ва дар он соҳиб, намуд, ҷинс, ранг, сол, рақами (нишонаи) инфиродии ҳайвон, мӯҳлат ва хусусияти тадбирҳои байторӣ бо мақсади пешгирӣ, табобат ва ташхиси бемориҳои ҳайвонот қайд карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- эпизоотия - паҳншавии саросарии бемориҳои сироятии ҳайвонот дар як ё якчанд воҳидҳои марзиву маъмурӣ.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи байторӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи байторӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

Моддаи 3. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи байторӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи байторӣ мансубанд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881):

- муқаррар намудани сиёсати ягонаи давлатӣ дар соҳаи байторӣ;

- таҳия ва татбиқи барномаҳои давлатӣ дар соҳаи таъмини амнияти байторию санитарӣ ва муҳофизати аҳолӣ аз бемориҳои умумии ҳайвонот ва инсон;

- муқаррар намудани тартиби ҷуброни арзиши ҳайвонот ва маҳсулоти он, ки бинобар ба саломатии ҳайвонот ва инсон хатарнок будани онҳо аз тарафи мақоми назорати давлатии байторӣ мусодира ва нобуд карда мешаванд;

- тасдиқ намудани Низомномаи мақоми ваколатдор (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- таъин намудани сардори мақоми ваколатдор (Сарнозири давлатии байторӣ, намояндаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Бюрои байналмилалии эпизоотӣ) (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- таъсис ва тасдиқи Низомномаи "Фонди чорабиниҳои зиддиэпизоотӣ";

- тасдиқи низомнома оид ба намунаи либоси хизматии шахсони мансабдор, ки назорати давлатии байториро амалӣ менамоянд;

- ҳамоҳангсозии фаъолияти мақоми иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақоми худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар соҳаи таъмини амнияти беҳдошти байторӣ;

- тасдиқ намудани қоидаҳои нигоҳдории саг, гурба ва ҳайвоноти дигари бемаҳсул аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар шаҳру ноҳияҳо, шаҳраку деҳот, ё рӯйхати ҳайвоноте, ки нигоҳдории онҳо дар шароити хона манъ аст (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- ташкили мақоми ваколатдор дар соҳаи байтории Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- пешбурди феҳристҳои давлатии маводи эҳтимолан хатарноки кимиёвӣ, биологӣ ва радиоактивӣ, партовҳои истеҳсолӣ ва истеъмолӣ, инчунин навъҳои алоҳидаи хӯроки ҳайвонот ва иловаҳои хӯроки ҳайвонот, ки бори аввал ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- таъмини ҳифзи ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз бемориҳои сироятии ҳайвонот (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- ҷорӣ ва бекор кардани тадбирҳои маҳдудкунанда (карантинӣ) дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- ҷорӣ ва бекор кардани назорати байторию карантинӣ дар нуқтаҳои гузаргоҳҳои сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- тасдиқ намудани қоида ва талаботи ягона оид ба бехатарии биологӣ ва муҳофизати байторию биологӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- таҳия ва тасдиқи консепсияҳо ва низоми арзёбии идоракунии таҳдид (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- ба роҳ мондани ҳамкории байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бастани шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи таъмини амнияти эпизоотологӣ;

- амалӣ намудани салоҳиятҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст.

Моддаи 4. Ваколатҳои мақоми ваколатдор

(Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364)

Ба ваколатҳои мақоми ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - мақоми ваколатдор) дохил мешаванд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364):

- тасдиқ ва пешбурди феҳристҳои давлатӣ ва аккредитатсияи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки ҳайвонот, маҳсулоти он, хӯрок ва иловаҳои хӯроки ҳайвонотро ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид месозанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854, аз 08.06.2022 №1881);

- татбиқи сиёсати ягонаи давлатӣ дар соҳаи байторӣ;

- таҳия, тасдиқ ва пешниҳод намудани қоида ва меъёрҳои ягонаи беҳдошти байторӣ, санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи байторӣ дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ;

- тасдиқи тартиби амалӣ намудани интиқоли борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- таҳияи қоида ва талаботи ягона оид ба бехатарии биологӣ ва муҳофизати байторию биологӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- гузаронидани чорабиниҳо оид ба паст кардани хатари ангезаҳои биологӣ ё заҳрҳои онҳо ба сифати силоҳи биологӣ дар якҷоягӣ бо мақоми ваколатдор (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- гузаронидани таҳлилҳо оид ба истифодаи дастовардҳои илмҳои биологӣ дар соҳаи байторӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- тасдиқи тартиби гузаронидани аттестатсияи беҳдошти байторӣ ва гирифтани иҷозати беҳдошти байторӣ барои содироти гӯшт ва маҳсулоти гӯштӣ, шир ва маҳсулоти ширӣ, аз Ҷумҳурии Тоҷикистон ва воридоти чунин маҳсулот ба Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- тасдиқи талаботи беҳдошти байтории шароити нигоҳдорӣ ва коркарди гӯшту маҳсулоти гӯштӣ, ширу маҳсулоти ширӣ, моҳию маҳсулоти моҳигӣ, тухм ва маҳсулоти занбӯри асал (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854);

- тасдиқи низомномаи озмоишгоҳҳои беҳдошти байторӣ;

- тасдиқи қоидаҳои нишонагузорӣ, шиносномадиҳӣ ва шакли шиносномаи инфиродии ҳайвонот;

- ҳифзи аҳолӣ аз бемориҳои умумии ҳайвонот ва инсон;

- тасдиқи тартиби усулҳои гузаронидани санҷиши беҳдошти байторӣ;

- тасдиқи тартиби пешниҳоди ҳисоботи омории байторӣ;

- ҳифзи ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз воридшавӣ ва паҳншавии барангезандаҳои бемориҳои карантинии ҳайвонот аз ҳудуди давлатҳои дигар ё минтақаҳои карантинӣ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854, аз 08.06.2022 №1881);

- баъд аз гузаштани санҷиши муайян ва бақайдгирии давлатӣ додани иҷозат барои воридоти маҳсулоте, ки дорои нумӯяҳои биологӣ, антибиотикҳо, маводи гормонии барои суръатбахшӣ ба нумӯ ва афзоиши маҳсулнокии ҳайвонот истифодашаванда буда, радиатсияи баланд дорад ва аз ҷиҳати ирсӣ дигаргун (модификатсия) карда шудааст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854);

- иҷозат додан ба содирот, воридот ва убури борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта вобаста ба вазъи эпизоотӣ;

- татбиқи консепсияҳо ва низоми арзёбии идоракунии таҳдидҳо дар соҳаи байторӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- назорати бехатарии беҳдошти байтории истеҳсол, коркард, нигоҳдорӣ, интиқол ва фурӯши объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта;

- таҳия ва тасдиқ намудани тартиб ва назорати ҷойивазкунӣ, содирот ва воридоти объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта;

- ташхиси беҳдошти байтории маҳсулоти ҳайвонот, инчунин маҳсулоти растанӣ бо мақсади таъмини назорати давлатии сифат ва бехатарии онҳо;

- ташкили санҷиш (апробатсия), назорати маводи байторӣ, хӯрок ва хӯрокиҳои ба он иловашаванда, санҷишҳои бақайдгирифташудаи онҳо, инчунин пешбурди Феҳристи давлатии маводи байторӣ;

- таҳия, тасдиқ ва пешниҳоди барномаҳои мақсаднок оид ба пешгирӣ кардан ва барҳам додани бемориҳои сироятии ҳайвонот;

- ташкил ва гузаронидани мониторинги эпизоотологии бемориҳои ҳайвонот, аз ҷумла ҳайвоноти ваҳшӣ;

- ташкили хариди давлатӣ, нигоҳдорӣ, интиқол ва истифодаи давлатии маводи байторӣ бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- таҳия ва пешниҳоди барномаҳои ҷумҳуриявӣ оид ба таълим додани мутаҳассисони соҳаи байторӣ, истеҳсоли доруворӣ барои ташхис, пешгирӣ ва табобати ҳайвонот, ташкили корҳои тадқиқоти илмӣ оид ба масъалаҳои байторӣ;

- назорати риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи байторӣ аз тарафи мақоми иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва шахсони мансабдор, корхонаю муассисаҳо, дигар ташкилотҳо ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ, новобаста ба тобеият ва шаклҳои моликият, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ташкилотҳои байналмилалӣ, шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, соҳибони ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот, инчунин маҳсулоти растанӣ;

- тасдиқ намудани қоидаҳои умумии муносибат бо ҳайвоноти беназоратмонда (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- ташкил ва гузаронидани корҳои тарғиботию фаҳмондадиҳии байторӣ дар байни аҳолӣ;

- иштирок дар кори комиссияҳои давлатӣ оид ба қабул ва истифодаи иншооти чорводорӣ ва корхонаҳои истеҳсолӣ захира (забҳ) кардани ҳайвонот, коркарди маҳсулоти ҳайвонот;

- ташкил ва назорати нишонагузорӣ, бақайдгирии ҳайвоноти кишоварзӣ, хонагии ғайрикишоварзӣ ва бемаҳсул, интиқоли ҳайвонот ва маҳсулоти ҳайвонот (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон намояндагӣ кардани Ҷумҳурии Тоҷикистон дар созмонҳои байналмилалии соҳаи байторӣ, инчунин ташкили ҳамкорӣ бо онҳо;

- додани супориш барои ҳатман гузаронидани чораҳои зиддиэпизоотӣ ва беҳдошти байторӣ ба ҳамаи объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта новобаста ба шакли моликият;

- муқаррар намудани тартиб ва усулҳои забҳ (куштан) ва тасдиқи қоидаҳои гӯрондани ҷасади ҳайвонот (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- андешидани чораҳо дар ҳолати мавҷуд будани бемориҳои гузаранда барои нобуд кардани ҳайвонот, несту нобуд ё безараргардонии маҳсулоти ҳайвонот, коркарди махсус ё чун партов истифода намудани он ва муайян намудани тартиби аз ҳисоби буҷети давлатӣ ё ширкатҳои суғуртавӣ ҷуброн намудани зиёни ба соҳибмулк расида;

- боздоштани фурӯш, инчунин коркарди маҳсулоти ҳайвонот ва растаниро, ки ба талаботи беҳдошти байторӣ мувофиқат намекунад, воситаҳои муҳофизат, ташхис, табобати ҳайвонот, иловаҳои хӯроки ҳайвоноти ба талаботи сифат номутобиқро то бартараф кардани камбудиҳо ва вайронкунии қонунгузорӣ бо пешниҳод намудани даъво ба суд;

- боздоштан ва ба суд пешниҳод намудани даъво дар ҳолати ба шиносномаи худ номутобиқ будани хайли (штамми) микроорганизм, риоя накардани реҷаи нигаҳдории микроорганизмҳо дар ташхисгоҳҳои байторӣ, пажӯҳишгоҳҳои илмӣ тадқиқотӣ ва корхонаҳои коркарди маҳсулоти ҳайвонот;

- дар мавриди риоя накардани қонунгузории байторӣ ва дар доираи ваколатҳои пешбинигардида қабул намудани қарорҳои дахлдор, додани дастуру амрномаҳо, супоришу хулосаҳо оид ба ислоҳи онҳо (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- маҳдуд кардан, муваққатан боздоштан ё манъ намудан ва ба суд пешниҳод намудани даъво оид ба фаъолияти корхонаю муассисаҳо, дигар ташкилотҳо ва объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта дар ҳолати вайрон шудани меъёрҳои беҳдошти байторӣ ва қоидаҳо, ки метавонанд боиси таҳдиди ҳаёт ва саломатии инсон ё сабабгори дигар оқибатҳои вазнин шаванд;

- бо тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ намудани тартиби ҷорӣ кардани (бекор кардани) карантин дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳудудҳои дахлдори ноҳияҳо, шаҳрҳо, дар объектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар намудҳои фаъолият, дар гузаргоҳҳои сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, шартҳои татбиқи карантин, дигар чорабиниҳои маҳдудкунандаи беҳдошти байторӣ ва номгӯи бемориҳои сироятии ҳайвонот, ки боиси ҷорӣ намудани карантин, мусодираи ҳайвонот ва ё маҳсулоти он мегардад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- ба вазифа таъин ва аз вазифа озод кардани роҳбарони ташкилотҳои тобеи мақоми ваколатдори давлатии байторӣ, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- таъин намудани ҷазои маъмурӣ;

- амалӣ намудани дигар ваколатҳое, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст.

БОБИ 2. ТАНЗИМИ ДАВЛАТИИ СОҲАИ БАЙТОРӢ

Моддаи 5. Принсипҳои асосии сиёсати давлатӣ дар соҳаи байторӣ

1. Сиёсати давлатӣ дар соҳаи байторӣ аз тарафи мақоми ваколатдор амалӣ гардонида мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

2. Сиёсати давлатӣ дар соҳаи байторӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:

- таъмини мустақилияти назорати давлатии байторӣ;

- иҷрои ҳатмии санадҳои меъёрии ҳуқуқии аз тарафи мақоми ваколатдор қабулгардида барои ҳамаи мақоми давлатӣ, корхонаю муассисаҳо, дигар ташкилотҳо, новобаста ба тобеияти идоравии онҳо, шакли моликият, шахсони мансабдор, шаҳрвандон ва шахсони бешаҳрванд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- таъмини назорати давлатии байторӣ ҳангоми истеҳсол, нигоҳдорӣ, коркард ва савдои объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта;

- таъмини назорати давлатии байторӣ ҳангоми интиқоли борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта бо нақлиёти заминӣ, ҳавоӣ ва роҳи оҳан;

- дастгирии чорабиниҳо доир ба рушди соҳаи байтории давлатӣ ва хадамоти хусусӣ;

- таъмини мақоми ваколатдор бо захираҳои дахлдори молиявӣ (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- таъмини муносибати дилсӯзона ба ҳайвонот, ҳимояи ҳайвонот аз муомилаи бераҳмона, муносибати масъулона нисбат ба ҳаёт ва саломатии онҳо (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881);

- бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн кардани арзиши ҳайвонот ва маҳсулоти он, ки бинобар ба саломатии ҳайвонот ва инсон хатарнок будани онҳо аз тарафи мақоми назорати давлатии байторӣ мусодира ва нобуд карда мешаванд;

- бо пешниҳоди мақоми ваколатдор тасдиқ намудани номгӯи бемориҳои сироятии ҳайвонот, ки пешгирӣ, ташхис ва нобудсозии онҳо аз ҳисоби маблағи буҷети ҷумҳуриявӣ амалӣ гардонида мешаванд;

- ҳамоҳангсозии фаъолияти мақоми иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақоми худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар соҳаи байторӣ;

- дастгирии давлатии таҳқиқоти илмӣ дар соҳаи таҳияи усулҳои нави ташхис, пешгирӣ ва табобати бемориҳои ҳайвонот;

- таъмини шаффофият ҳангоми таҳия, қабул ва амалисозии чорабиниҳои беҳдошти байторӣ;

- рушди ҳамкориҳои байналмилалӣ дар соҳаи байторӣ;

- таъмини мӯътадили арзёӣ, идоракунӣ ва огоҳкунӣ аз таҳдид, назорати бартараф, ихтисор ва кам намудани таҳдид (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- таъмини талаботи бехатарии биологӣ дар соҳаи байторӣ тавассути қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқии дахлдор (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

Моддаи 6. Таҳия ва қабули чорабиниҳои беҳдошти байторӣ

1. Тадбирҳои беҳдошти байторӣ дар ҳолатҳои зерин таҳия ва қабул мегарданд:

- дар доираи зарурати ҳифзи ҳаёт ва саломатии инсон ва ҳайвонот;

- бо дар назардошти замина ва нишондодҳои илмии мавҷуда, стандартҳо, дастурамалҳо ва тавсияҳои байналмилалӣ;

- дар асоси арзёбии таҳдид ба ҳаёт ва саломатии ҳайвонот ва инсон, ки мутобиқи тарзу равишҳои созмонҳои байналмилалии соҳавӣ амалӣ карда мешаванд;

- бо мақсади роҳ надодан ба табъизи худсарона ё беасоси байни мамлакатҳои шароиташон якхела ё монанд, аз ҷумла табъизи байни ҳудудҳои минтақавӣ ва бахшҳои истеҳсолоти чорводории дохилӣ ва ҳудудҳои минтақавию бахшҳои истеҳсолоти чорводории дигар мамлакатҳо.

2. Ҳангоми арзёбии таҳдид ба ҳаёт ва саломатии ҳайвонот ва инсон дар раванди таҳия ва қабул кардани чорабиниҳои беҳдошти байторӣ мақоми ваколатдор нуқтаҳои зеринро бояд ба назар гирад:

- нишондодҳои илмӣ, раванд ва усулҳои истеҳсолот, назорат, интихоб ва санҷиши намунаҳо, мавҷудияти бемориҳои хоса, мавҷудияти минтақаҳои аз бемории сироятӣ озод ё минтақаҳое (ноҳияҳое), ки сатҳи бемориҳои сироятиашон паст аст, шароити дахлдори муҳити атроф, тадбирҳои карантинӣ ва дигар тадбирҳо (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854);

- нишондодҳои иқтисодӣ, аз ҷумла муайян намудани талафоти истеҳсолот ва савдо дар ҳолати воридшавӣ (пайдошавӣ), решагирӣ ва паҳншавии бемориҳои сироятӣ;

- хароҷоти назорат ва нобудсозии бемориҳои сироятӣ;

- самаранокӣ ва арзиши чораҳои дигари кам кардани хатар.

3. Ҳангоми мавҷудияти далелҳои кофии илмӣ барои арзёбии объективии таҳдид ё дар вазъиятҳои фавқулодда мақоми ваколатдор ҳуқуқ дорад дар асоси нишондодҳои мавҷуда, аз ҷумла нишондодҳои созмонҳои байналмилалии соҳавӣ ва маълумот оид ба тадбирҳои беҳдошти байтории дигар мамлакатҳо тадбирҳои муввақатии беҳдошти байториро қабул намояд.

4. Тадбирҳои беҳдошти байтории қабулшаванда бояд ба шароити беҳдошти байторӣ минтақае, ки мол истеҳсол шудааст ва бояд таҳти экспертизаи беҳдошти байторӣ қарор дода шавад ё ба шароити минтақае, ки он таъин шудааст, мутобиқат кунанд. Дар рафти арзёбии шароити беҳдошти байторӣ мақоми ваколатдор инчунин бояд ҳолати саломатии ҳайвонотро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар мамлакати содироткунанда, мавҷудияти беморӣ, нақшаҳои миллии назорат ва решакансозии бемориҳо, мавҷудияти минтақаҳои аз беморӣ озод ё сатҳи пасти беморӣ дошта, инчунин меъёрҳо ва принсипҳои дастурии созмонҳои байналмилалии соҳавии дахлдорро ба назар гирад.

5. Тадбирҳои беҳдошти байтории қабулгардида сатҳи баландтари ҳифзи ҳаёт ва саломатии ҳайвонот ва инсонро нисбат ба сатҳе, ки аз истифодаи тадбирҳо дар асоси стандартҳо, дастурамалҳо ва тавсияҳои байналмилалӣ ба даст меоянд, метавонанд таъмин намоянд, агар он ба таври илмӣ асоснок карда шуда ё ба ин сатҳи муҳофизат мувофиқ бошад.

6. Ҳангоми қабули тадбирҳои беҳдошти байторӣ, аз ҷумла табирҳои муваққатие, ки дар ҳолатҳои фавқулодда қабул карда мешаванд, мақоми ваколатдор бояд нишондодҳои нави илмиро ба инобат гирад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

Моддаи 7. Тадбирҳои беҳдошти байторӣ дар сурати мавҷуд набудани стандартҳо, дастурамалҳо ва тавсияҳои байналмилалӣ

1. Агар стандартҳои байналмилалӣ, дастурамалҳо ва тавсияҳо мавҷуд набошанд ё тадбири беҳдошти байторӣ ба стандартҳо, дастурамалҳо ва тавсияҳои байналмилалӣ мутобиқат накунад ва ё агар чунин тадбир ба савдо таъсири назаррас расонида тавонад, мақоми ваколатдори бояд:

- дар бораи нияти татбиқи тадбирҳо дар марҳилаи аввали таҳияи он огоҳинома нашр намояд;

- мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ ба тарафҳои манфиатдор оид ба молҳое, ки нисбат ба онҳо ин тадбир истифода бурда мешавад иттилоъ диҳад ва қабул кардани тадбири пешниҳодшавандаро дар асоси таҳлили таҳдид асоснок кунад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364);

- мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ ва бо дархости мақоми ваколатдори дигар мамлакатҳо матни санади меъёрии ҳуқуқии амаликунандаи тадбири пешниҳодшавандаро бо нишон додани фарқият аз стандартҳо, дастурамалу тавсияҳои байналмилалӣ дастрас намояд;

- барои пешниҳоди мулоҳизот мӯҳлати ниҳоӣ муқаррар кунад ва бо дархости тарафҳои манфиатдор машварат гузаронад.

2. Огоҳинома оид ба молҳо, ки нисбат ба онҳо тадбир амалӣ карда мешавад ва асосноккунии тадбири пешниҳодшаванда бояд ақаллан 75 рӯз пеш аз оғози қабули амалиёт дастрас карда шаванд.

Моддаи 8. Пешниҳоди иттилоот

Мақоми ваколатдор тавассути маркази ягонаи иттилоотӣ бояд иттилоот, ҳуҷҷатҳо ва маълумотро мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ оид ба масъалаҳои зерин пешниҳод намояд:

- тадбирҳои беҳдошти байтории пешниҳод ва қабулгардида;

- тадбирҳои назоратӣ, муоинавӣ, сертификатсияи маҳсулот ва амалиёти карантинӣ;

- амалиёти арзёбии хатар ва усулҳои муайян кардани сатҳи зарурии ҳифзи саломатии ҳайвонот дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- узвият ва иштирок дар машваратҳои байналмилалӣ ва минтақавӣ, низоми ҳифз кардани саломатии ҳайвонот, мавҷудият ва мӯҳтавои санадҳои ҳуқуқии байналмиаллии дутарафа ва бисёртарафа.

Моддаи 9. Судмандии тадбирҳои беҳдошти байторӣ

1. Тадбирҳои беҳдошти байтории дар мамлакатҳои дигар қабулгардида ба тадбирҳои дар Ҷумҳурии Тоҷикистон амалкунанда судманд ҳисобида мешаванд ба шарте, ки мақоми ваколатдор муайян кунад, ки тадбирҳои дар мамлакати дигар амалкунанда ҳаёт ва саломатии ҳайвонот ва одамонро ба андозаи баробар ё аз сатҳи кунунии Ҷумҳурии Тоҷикистон баландтар ҳифз мекунанд.

2. Қарор оид ба эътироф кардани судмандии тадбирҳои беҳдошти байторӣ бояд нашр карда шавад.

Моддаи 10. Стандартҳои байторӣ

*(Қонуни ҶТ аз 14.11.2016* *№ 1364*)

1. Стандартҳои байторӣ бо тартиби муайяннамудаи мақоми ваколатдор, инчунин стандартҳои байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, муқаррар карда мешаванд ва барои муассисаҳои байторӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ мебошанд (*Қонуни ҶТ аз 14.11.2016* *№ 1364*, аз 08.06.2022 №1881).

2. Риоя накардани стандартҳои байторӣ аз тарафи субъектҳои фаъолияти байторӣ метавонад барои ба ҷавобгарии маъмурӣ ва ҷиноятӣ кашидан, боздоштани фаъолияти онҳо дар соҳаи байторӣ ё бекор кардани иҷозатнома барои фаъолият дар соҳаи байторӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон асос гардад (*Қонуни ҶТ аз 14.11.2016* *№ 1364*).

3. Назорати риояи стандартҳои байторӣ аз тарафи мақоми ваколатдор амалӣ мегардад (*Қонуни ҶТ аз 14.11.2016* *№ 1364*).

Моддаи 11. Сохтори идоравии беҳдошти байторӣ

1. Вазорату идораҳо, корхонаю муассисаҳо ва дигар ташкилотҳое, ки фаъолияти онҳо бо нигоҳдорӣ ва парвариши ҳайвонот, ҳифз ва фурӯши маҳсулоти он, хӯрок ва доруворӣ барои ташхис, пешгирӣ ва табобати ҳайвонот алоқаманд мебошанд, метавонанд аз ҳисоби воситаҳои худӣ бе истифодаи маблағи буҷети давлатӣ сохтори истеҳсолии байтори дошта бошанд. Тартиби таъсис ва сохтори он аз тарафи мақоми зикршудаи идоравӣ муайян карда мешавад.

2. Сохтори идоравии беҳдошти байторӣ фаъолияти худро таҳти роҳбарии методии мақоми ваколатдор амалӣ мегардонад.

Моддаи 12. Иҷозат додан барои фаъолияти хусусии байторӣ

1. Фаъолияти хусусии байторӣ дар асоси иҷозатнома сурат мегирад.

2. Иҷозатнома барои фаъолияти хусусии байторӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият" дода мешавад.

БОБИ 3. НАЗОРАТИ ДАВЛАТИИ БАЙТОРӢ

Моддаи 13. Назорати давлатии байторӣ

1. Назорати давлатии байториро мақоми ваколатдор амалӣ мегардонад.

2. Назорати давлатии байторӣ вазифаҳои зеринро дар бар мегирад:

- назорати риояи қонунгузории байторӣ аз тарафи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

- назорати объектҳо ва борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта;

- назорати гузаронидани чорабиниҳои ташкилию хоҷагидорӣ ва байторию пешгирикунанда дар объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта аз тарафи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

- назорат намудани истеҳсол, нигоҳдорӣ, коркард ва фурӯши маҳсулоти ҳайвонот, ашёи хоми ҳайвонот ва растаниҳо, воситаҳои пешгирӣ, ташхису табобати бемориҳои ҳайвонот, хӯрок ва хӯрокиҳои ба он иловашаванда бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории байтории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- назорати интиқоли борҳои таҳти назорати байторӣ қарордошта бо нақлиёти заминӣ, ҳавоӣ ва роҳи оҳан;

- назорати ба талаботи беҳдошти байторӣ мутобиқ будани сохтмон, таъмири биноҳои чорводорӣ, корхонаҳои коркарди гӯшту шир, дӯкон, анборҳо ва дигар объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта;

- назорати риояи реҷаи нигоҳдории микроорганизмҳо дар ташхисгоҳҳои байторӣ, пажӯҳишгоҳҳои тадқиқоти илмӣ ва корхонаҳои коркарди маҳсулот ва ашёи хоми ҳайвонот;

- назорати ташкили харидан, нигоҳ доштан, интиқол додан (расонидан) ва истифода кардани маводи байторӣ, ки аз ҳисоби маблағи буҷети давлатӣ харидорӣ мешаванд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- назорати шароити нигоҳдорӣ ва истифодаи захираҳои ҷумҳуриявии дорую маводи байторӣ (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854);

- назорати роҳҳои чорвогузар, ҳудуди чарогоҳҳо, ҷойҳои обхӯрии ҳайвонот, қоида ва шаклҳои нишонагузории онҳо;

- назорати чорабиниҳои байторӣ оид ба ҳифзи ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ворид ва паҳншавии ангезаҳои бемориҳои ҳайвонот, аз ҷумла бемориҳои номаълум (экзотикӣ) аз кишварҳои дигар;

- назорати пеш бурдани ҳисоботи бақайдгирӣ ва ҳисоботдиҳии байторӣ, инчунин мутобиқи қонунгузории байтории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани онҳо.

Моддаи 14. Принсипҳои муоина ва назорати давлатии байторӣ

1. Амалиёти муоина ва назорати давлатии байторӣ бояд ба таври зерин иҷро карда шаванд:

- фавран, бе кашолкорӣ ва табъизи (дискриминатсия) нисбати молҳои воридшаванда ва молҳои ба ҳамин монанди маҳсулоти ватанӣ;

- дар асоси далелҳо, натиҷаҳои таҳлили таҳдид ва иттилооте, ки барои гузаронидани амалиёт зарур мебошанд (*Қонуни ҶТ аз 14.11.2016* *№ 1364*);

- ҳангоми огоҳ кардани дархосткунанда оид ба мӯҳлати ба охир расидани амал, норасоиҳои дар дархост ҷойдошта, марҳила ва натиҷаҳои истеҳсолот;

- ба тарзе, ки ҳифзи сирри иттилоотӣ таъмин гардад;

- бо роҳи гирифтани намунаю чошнӣ ба миқдоре, ки барои гузаронидани амалиёти назорат ва сертификатсия зарур мебошад.

2. Агар баъди муоина ва ё назорати давлатии байторӣ дар таснифоти маҳсулот тағйироте ошкор гардад, амалиёти муоина ва ё назорати маҳсулоти тағйирдодашуда дар ҳолати зарурат иҷро карда мешавад, то ки ба талаботи дахлдор ҷавобгӯ будани маҳсулот новобаста ба тағйирёбӣ муайян гардад.

Моддаи 15. Назорати давлатии байторӣ дар сарҳади давлатӣ ва нақлиёт

1. Мақоми назорати давлатии байторӣ дар сарҳади давлатӣ ва нақлиёт таъсис дода мешавад ва бо мақсади пешгирӣ ва паҳншавии ба ҳудуди ҷумҳурӣ ворид шудани бемориҳои сирояткунандаи ҳайвонот, бемориҳои барои ҳайвонот ва инсон умумӣ, инчунин маҳсулоти ҳайвонот ва растанӣ, ки ба талаботи байторию санитарии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгӯ нест, фаъолият мекунад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881).

2. Ҷойҳои кории мақоми назорати давлатии байторӣ дар сарҳади давлатӣ ва нақлиёт дар минтақаи ягонаи гумрукӣ ҷойгир карда мешавад.

3. Ба гузаронидани борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта аз сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди санҷиши мутобиқати борҳо ба ҳуҷҷатҳои байтории бо онҳо ҳамроҳбуда иҷозат дода мешавад. Дар ҳолатҳои зарурӣ чошнӣ ё намунаи борҳо барои ташхиси озмоишӣ гирифта мешавад.

4. Расмигардонии гумрукии борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта танҳо баъди аз назорат гузаштани онҳо анҷом дода мешавад.

5. Ба ворид намудан ё аз ҳудуди ҷумҳурӣ гузаронидани борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта аз кишварҳои аз ҷиҳати эпизоотӣ солим дар ҳолати риояи қоида ва талаботи байторӣ, ки мақоми ваколатдор тасдиқ намудааст, иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881).

6. Воситаҳои нақлиёт, ки ба Ҷумҳурии Тоҷикистон аз мамлакатҳои аз ҷиҳати эпизоотӣ носолим ворид мешаванд, бо тартиб ва қоидаҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи байторӣ, бояд ҳатман сироятзудоӣ (дезинфексия) карда шаванд.

7. Нозирони байтории постгоҳҳои назорати байторӣ дар сарҳади давлатӣ ва нақлиёт ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ либоси махсуси нишони байторидошта мепӯшанд.

8. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки фаъолияти онҳо бо ворид намудани борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта алоқаманд аст, ӯҳдадоранд, ки ба шӯъбаҳо ва дигар ташкилотҳои назорати давлатии байторӣ дар сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва нақлиёт хароҷоти гузаронидани ташхиси беҳдошти байторӣ ва сироятзудоиро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт намоянд.

Моддаи 16. Назорати давлатии байторӣ ҳангоми интиқоли объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон

(Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881)

1. Объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта ҳангоми интиқол дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд ҳатман таҳти назорати давлатии байторӣ бошанд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881).

2. Назорати давлатии байтории объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта ҳангоми интиқол, бор кардан ва фуровардан аз тарафи нозирони давлатии байтории ҳудуде, ки дар он мол бор карда ва фуроварда мешавад, инчунин ҳудудҳое, ки хатсайри интиқол мегузарад, амалӣ карда мешавад.

3. Хатсайрҳои интиқоли ҳайвоноти кишоварзӣ (роҳҳои чорвогузар) аз тарафи мақоми иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар мувофиқа бо сарнозирони давлатии байтории ҳудуди маъмурии дахлдор бо дарназардошти вазъи эпизоотии маҳал муайян карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854, аз 08.06.2022 №1881).

4. Интиқоли ҳайвонот бе шаҳодатномаи байторӣ, рақами инфиродӣ ё шиносномаи байторӣ манъ аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

Моддаи 17. Назорати давлатии байторӣ дар нуқтаҳои фурӯш

1. Назорати давлатии байторӣ дар бозорҳо ва дигар ҷойҳо, ки фурӯши ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот ва растанӣ ба роҳ монда шудааст, ҳатмӣ мебошад.

2. Ба фурӯши объектҳо ва борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта, ки ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шудааст, интихобан ҳангоми шубҳа пайдо кардан ба сифати он баъди аз ташхиси байторӣ ё беҳдошти байторӣ гузаштан ва гирифтани сертификати дахлдор аз мақоми ваколатдори шаҳр ё ноҳияе, ки дар он ҷо бори мазкур ба фурӯш меравад, иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854, аз 14.11.2016 № 1364, аз 08.06.2022 №1881).

3. Маҳсулот баъди пешниҳоди ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсияти молик ва мутобиқати он бо ҳуҷҷатҳои байтории ҳамроҳбуда барои ташхис қабул карда мешавад.

4. Озмоишгоҳҳои давлатии ташхиси беҳдошти байторӣ дар бозорҳо барои мӯҳрзании гӯшт ва дигар маҳсулоти ҳайвоноту паррандаи забҳшуда бояд мӯҳркоғази нишондиҳандаи сифати маҳсулот, дафтари бақайдгирӣ ва дигар ҳуҷҷатҳо дошта бошанд.

5. Озмоишгоҳи давлатии ташхиси беҳдошти байторӣ ҳуқуқ дорад:

- ҳайвонот, маҳсулоти он ва маҳсулоти растаниро муоина кунад;

- ҳайвонот, маҳсулоти он ва маҳсулоти растании барои саломатии ҳайвонот ва инсон хатарнокро мутобиқи Қонуни мазкур аз фурӯш боздорад, мусодира ва нобуд кунад ё барои коркарди махсус фиристонад;

- мутобиқати борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордоштаро бо меъёрҳои байторӣ муайян карда, санади ташхис диҳад;

- безараргардонӣ (бесирояттардонӣ), коркард ё нобуд кардани маҳсулот ва борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордоштаро, ки ба талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгӯ нестанд, ташкил кунад.

6. Тартиби гузаронидани ташхиси бехдошти байторӣ, аз фурӯш боздоштан, мусодира ва нобуд кардан ё барои коркарди махсус фиристодани маҳсулот ва борҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордоштаи хатарнокро Мақоми ваколатдор муайян мекунад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

7. Фурӯши хӯроквории истеҳсоли ғайрисаноатӣ дар бозорҳо танҳо баъди ташхиси беҳдошти байторӣ дар ташхисгоҳҳои ваколатдор ва аз тарафи фурӯшандагон гирифтани хулосаи мақоми назорати давлатии байторӣ дар бозорҳо, ки мутобиқати чунин хӯроквориро бо қоидаю меъёрҳои байторӣ тасдиқ мекунад, иҷозат дода мешавад.

8. Фурӯши маҳсулоти ҳайвонот ё растанӣ дар ҷойҳое, ки барои ин амал ҷудо нашудааст ё аз ташхиси беҳдошти байторӣ нагузаштааст, манъ аст. Дар ҳолати риоя нашудани ин талабот маҳсулоти ҳайвонот ё маҳсулоти растанӣ бо тартиби муайяннамудаи Қонуни мазкур мусодира ва нобуд карда ё барои коркарди махсус фиристода мешавад.

9. Шахсони масъули нуқтаҳои савдо барои иҷозат додан ба фурӯши маҳсулоти аз ташхиси беҳдошти байторӣ нагузашта ҷавобгар мебошанд.

10. Фурӯши ҳайвонот бе шаҳодатномаи байторӣ, рақами инфиродӣ ё шиносномаи байторӣ манъ аст (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

Моддаи 18. Назорати давлатии байторӣ ҳангоми шикори сайд

Ташкилотҳои шикорӣ вазифадоранд, ки барои коркарди сайд мутобиқи талаботи беҳдошти байторӣ майдончаҳои махсус таҷҳизонад ва ташхиси беҳдошти байтории сайдро, ки дар хӯрок истифода мешавад, таъмин намоянд.

Моддаи 19. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои нозирони давлатии байторӣ

1. Нозирони давлатии байторӣ дар фаъолияти худ мустақил буда, талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба роҳбарӣ мегиранд.

2. Нозирони давлатии байторӣ ҳуқуқ доранд:

- ба объектҳои таҳти назоратбудаи ҳудуди дахлдор бе мамониат дароянд (бо пешниҳоди шаҳодатномаи хизматӣ) ва барои муайян кардани ҳолати эпизоотӣ, ошкор намудани сабабҳои бемории ҳайвонот, муайян кардани сифати беҳдошти байтории маҳсулоти ҳайвонот маълумоти зарурӣ гиранд.

3. Сарнозири давлатии байтории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар баробари ҳуқуқу ваколатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур, дар ҳолатҳои мустасно метавонад ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таклифу пешниҳодҳои дахлдор ирсол намояд.

4. Ба ваколати Сарнозири давлатии байтории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовини ӯ дохил мешаванд:

- ташкил ва амалӣ кардани назорати давлатии байторӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- интишори санадҳои иҷроашон ҳатмӣ бо мақсади амалӣ сохтани назорати давлатии байторӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дигар ваколатҳое, ки ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф нестанд.

5. Шахсони мансабдор, ки назорати давлатии байториро амалӣ мегардонанд, бо либоси махсуси хизматии дорои нишони фарқкунанда таъмин карда мешаванд.

Моддаи 20. Ҳифзи иҷтимоӣ ва ҳуқуқии кормандони байторӣ

1. Кормандони соҳаи байторӣ дар ҳолатҳои маъюбӣ ё бемории касбӣ, ки ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ, мубориза бо бемориҳои сирояткунанда ва ҳангоми муомилаи бевосита бо ҳайвонот гирифтор мешаванд, суғуртаи ҳатмии давлатӣ карда мешаванд.

2. Мутахассисони байторӣ барои иҷрои вазифаҳои хизматӣ бо воситаҳои нақлиёти махсуси хизматӣ таъмин карда мешаванд.

3. Дар давоми кор дар манбаъҳои бемориҳои сироятии ҳайвоноти мубталои бемориҳои сирояткунанда маоши вазифавии онҳо ба андозаи дукарата аз ҳисоби Фонди чорабиниҳои зиддиэпизоотӣ пардохта мешавад.

Моддаи 21. Тартиби гузаронидани санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар соҳаи байторӣ

Санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор новобаста ба шаклҳои моликият ва тобеияти идоравии онҳо бо мақсади гузаронидани назорати давлатии риояи қонунгузорӣ дар соҳаи байторӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар Ҷумҳурии Тоҷикистон" амалӣ карда мешавад.

БОБИ 4. МАБЛАҒГУЗОРИИ СОҲАИ БАЙТОРӢ

Моддаи 22. Манбаъҳои маблағгузории соҳаи байторӣ ва назорати байторӣ

Соҳаи байторӣ ва назорати байтории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз манбаъҳои зерин маблағгузорӣ карда мешаванд:

- маблағи буҷетҳои ҳамаи сатҳҳо;

- маблағи фондҳои мақсадноки байторӣ;

- даромад аз фаъолияти соҳибкории ташкилотҳои байторӣ;

- маблағгузории сармоягузорони лоиҳаҳои инноватсионии соҳаи байторӣ;

- кредити бонкҳо ва дигар қарзҳо;

- кӯмакҳои беғаразона ё башардӯстона ва ё маблағҳои хайрияи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

- дигар манбаъҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст.

Моддаи 23. Маблағгузорӣ кардани соҳаи байтории Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Мақоми ваколатдор, сохторҳои тобеи он, бевосита аз Буҷети давлатӣ маблағгузорӣ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

2. Банақшагирии хароҷоти барои маблағгузории соҳаи байтории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз маблағи Буҷети давлатӣ дар асоси хароҷоти молиявии ягонаи меъёрӣ барои фаъолияти соҳаи байторӣ, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад ва дар қисми хароҷоти буҷети ҳамаи сатҳҳо дар як воҳиди "Байторӣ" пешбинӣ мешавад, амалӣ мегардад.

БОБИ 5. ТАЛАБОТИ БЕҲДОШТИ БАЙТОРӢ ОИД БА ПЕШГИРИИ БЕМОРИИ ҲАЙВОНОТ ВА ТАЪМИНИ БЕХАТАРИИ МАҲСУЛОТИ ҲАЙВОНОТ

Моддаи 24. Назорати риояи талаботи беҳдошти байторӣ нисбат ба лоиҳакашӣ ва сохтмони корхонаҳо оид ба истеҳсол, коркард ва нигоҳдории маҳсулоти ҳайвонот

1. Ҳангоми лоиҳакашӣ ва сохтмони иншооти чорводорӣ, фабрикаҳои паррандапарварӣ, корхонаҳои шир, гӯшт, хоҷагиҳои моҳипарварӣ, дигар корхонаҳои истеҳсол, коркард ва нигоҳдории маҳсулоти ҳайвонот, хоҷагиҳои деҳқонӣ (фермерӣ), кооперативҳои истеҳсолӣ, ҷамъиятҳои саҳомӣ, ассотсиатсияҳо, ташкилотҳо ва хоҷагиҳои ёрирасони шахсии шаҳрвандон бояд муҳайё намудани шароити бештар мусоид барои нигоҳ доштани ҳайвонот, истеҳсоли маҳсулоти хушсифат ва аз нигоҳи байторию санитарӣ бехатар будани маҳсулоти ҳайвонот пешбинӣ карда шавад. Ҳангоми таҳияи меъёрҳои лоиҳакашии объектҳои назорати байторӣ, ҳалли масъалаҳои ҷойгиронии онҳо ва муқаррар намудани минтақаҳои беҳдошти байторӣ бояд қоидаҳои байторӣ риоя шаванд.

2. Ҷудо намудани қитъаҳои замин барои сохтмон, тасдиқи меъёрҳои лоиҳакашӣ ва ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ барои сохтмон, таҷдиди объектҳои таҳти назорати давлатии байторӣ қарордошта, инчунин ба истифода додани иншооти сохта ва таҷдидшуда ҳангоми мавҷуд будани хулосаҳои беҳдошти байторӣ иҷозат дода мешавад.

Моддаи 25. Талаботи беҳдошти байторӣ ба парвариш, хӯроку обдиҳӣ, бо нақлиёт бурдану ба дигар ҷойҳо рондани ҳайвонот

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854)

1. Хӯрок, об ва иловаҳои хӯроки ҳайвонот бояд барои сиҳатии ҳайвонот бехатар бошанд ва набояд нумӯяҳои афзоиши ҳайвонот, аз ҷумла гормонӣ ва дигар моддаҳои барои ҳайвонот, муҳити зист ва инсон зарарнокро дар сатҳи зиёда аз меъёр дошта бошанд.

2. Меъёрҳои беҳдошти байтории бехатарӣ ва ё безарарии хӯрок, иловаҳои хӯроки ҳайвонот ва тартиби сертификатсияи онҳо бо қоидаҳои байторӣ муқаррар карда мешаванд. Меъёрҳои бехатарӣ ва ё безарарии хӯрок, иловаҳои хӯроки ҳайвонот набояд аз меъёрҳои дахлдори стандартҳои байналмилалӣ ва ҳуҷҷатҳои меъёрии ташкилотҳои байналмилалии байторӣ муқаррарнамуда, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон узви онҳо мебошад, фарқ кунанд.

3. Истеҳсол ва истифодаи хӯрок, иловаҳои хӯроки ҳайвонот ба мақсади муомилот аз рӯи таъинот ҳангоми мавҷуд будани сертификат, ки мақоми ваколатдор додааст, иҷозат дода мешаванд.

4. Хӯрок ва иловаҳои хӯроки ҳайвоноти ба талаботи беҳдошти байторӣ номутобиқ (сертификатсиянашуда) бо қарори мақоми ваколатдор аз истеҳсолот ва истифода боздошта мешаванд ё аз тарафи соҳибони онҳо мутобиқи хулосаи беҳдошти байторӣ истифода мегарданд.

5. Бо нақлиёт бурдан ва ба ҷойҳои дигар рондани ҳайвонот танҳо ҳангоми мавҷуд будани ҳуҷҷатҳои байтории ҳамроҳбуда бо риояи талаботи беҳдошти байторӣ оид ба пешгирии пайдоиш ва паҳншавии бемориҳои ҳайвонот дар хатсайрҳои бо мақоми ваколатдор мувофиқашуда иҷозат дода мешавад. Бо нақлиёт бурдан ва рондани ҳайвонот, аз ҳудудҳои ноҳияҳо ва шаҳрҳо, ки нисбат ба бемориҳои сироятии ҳайвонот вазъи номусоид доранд, манъ мебошад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

Моддаи 26. Талаботи беҳдошти байторӣ ба ташкили забҳи ҳайвонот, истеҳсол, коркард, нигоҳдорӣ, интиқол, фурӯши гӯшт, маҳсулоти гӯштӣ, шир, маҳсулоти ширӣ, моҳӣ, тухм, тухми моҳӣ, ашёи хоми аз ҳайвонот гирифташуда ва маҳсулоти занбӯри асал

(Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854)

1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки ба забҳи ҳайвонот, истеҳсол, коркард, нигоҳдорӣ, интиқол ва фурӯши гӯшт, маҳсулоти гӯштӣ, шир, маҳсулоти ширӣ, моҳӣ, тухм, тухми моҳӣ, ашёи хоми аз ҳайвонот гирифташуда ва маҳсулоти занбӯри асал машғуланд, фаъолияти худро дар асоси аттестатсияи беҳдошти байтории шароити истеҳсолии онҳо амалӣ мекунанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

2. Аттестатсияи беҳдошти байтории шароити истеҳсолӣ аз ҷониби мақоми ваколатдор амалӣ карда мешавад.

3. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ - роҳбарон ё шахсони масъули нуқтаҳои хӯроки умумӣ, барои таъмини талаботи беҳдошти байтории шароити нигоҳдорӣ ва коркарди гӯшту маҳсулоти гӯштӣ, ширу маҳсулоти ширӣ, моҳию маҳсулоти моҳигӣ, тухм ва маҳсулоти занбӯри асал ҷавобгар мебошанд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

Моддаи 27. Талаботи беҳдошти байторӣ ба ташкили фурӯши ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот ва растанӣ дар нуқтаҳои савдо

1. Ҳангоми ташкили фурӯши ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот ва растанӣ дар бозорҳои савдои яклухт, чакана, озуқаворӣ ва ғайра, бо мақсади пешгирии пайдоиш ва паҳншавии бемориҳои умумии ҳайвоноту инсон ва пешгирии заҳролудшавӣ аз хӯрокҳо бояд қоидаҳои байторӣ ва беҳдоштӣ иҷро карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

2. Ба фурӯши маҳсулоти ҳайвонот ва растанӣ ҳангоми мавҷуд будани сертификати мутобиқати сифати маҳсулот иҷозат дода мешавад.

3. Дар бозорҳо барои ташкили назорати иҷрои қоидаҳои байторӣ, гузаронидани ташхисҳои байторию санитарӣ, дигар чорабиниҳои махсус оид ба таъмини бехатарии маҳсулоти фурӯхташавандаи ҳайвонот ва растанӣ аз тарафи шахсони мансабдор ва (ё) шахсоне, ки дар бозорҳо вазифаи идоракуниро ба ӯҳда доранд, бояд ташхисгоҳҳои беҳдошти байторӣ таъсис дода шаванд. Кори ташхисгоҳҳои мазкур тибқи низомномаи ташхисгоҳҳои беҳдошти байторӣ ба роҳ монда мешавад.

Моддаи 28. Талаботи беҳдошти байторӣ ба ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот, хӯрок ва иловаҳои хӯроки ҳайвонот, ки ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда мешаванд

1. Ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот, хӯрок ва иловаҳои хӯроки ҳайвонот ба Ҷумҳурии Тоҷикистон бо риояи талаботи Қонуни мазкур ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофкардаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин зимни мавҷудияти сертификатҳои байтории гувоҳидиҳандаи (кафолатдиҳандаи) бехатарии беҳдошти байторӣ, офияти эпизоотии мамлакати содиркунанда барои ҳар як миқдори ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот, хӯрок ва иловаҳои хӯроки ҳайвонот ворид карда мешаванд.

2. Ӯҳдадориҳо оид ба иҷрои талаботи Қонуни мазкур ва кафолати риояи қоидаҳои байторӣ ҳангоми ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон воридсозии ҳар як миқдори ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот, хӯрок ва иловаҳои хӯроки ҳайвонот бояд қисми таркибии шартномаи ба расонидани ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот, хӯрок ва иловаҳои хӯроки ҳайвонот бошад.

3. Ба фурӯши ҳайвонот, маҳсулоти ҳайвонот, хӯрок ва иловаҳои хӯроки ҳайвонот, ки ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шудааст, интихобан ҳангоми шубҳа пайдо кардан ба сифати он танҳо баъди аз ташхиси байторӣ ва беҳдошти байторӣ гузаштан ва гирифтани сертификати дахлдор аз мақоми ваколатдори давлатии байтории шаҳр ё ноҳияе, ки дар он бори мазкур фурӯхта мешавад, иҷозат дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

Моддаи 28(1). Талаботи умумии беҳдошти байторӣ нисбат ба парвариши ҳайвоноти хонагии ғайрикишоварзӣ ва бемаҳсул

(Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881)

Парвариши ҳайвоноти хонагии ғайрикишоварзӣ ва бемаҳсул бояд бо назардошти таъмини қонеъгардонии талаботи физиологӣ ва рафтори ҳайвонот, инчунин талаботи дахлдори байторӣ ва беҳдоштию эпидемиологӣ бо риояи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсони дигар амалӣ карда шавад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881).

Модцаи 28(2). Хусусиятҳои муносибат бо ҳайвоноти беназоратмонда

(Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881)

1. Дошта гирифтани ҳайвоноти беназоратмонда тибқи нақша ё муроҷиати шахсони воқеӣ ва (ё) ҳуқуқӣ бо мақсади пешгирӣ намудани эпизоотия, инчунин бемориҳои ба одамон ва ҳайвонот сирояткунанда, таъмин намудани тартиботи ҷамъиятӣ ва бехатарии аҳолӣ, танзими шумораи чунин ҳайвонот сурат мегирад.

2. Танзими шумораи ҳайвоноти беназоратмонда бо роҳи барои нигоҳдорӣ ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ додани онҳо, инчунин ҷойгир намудан дар паноҳгоҳи ҳайвонот ё ба тариқи ахтакунӣ (сагу гурбаҳои беназоратмонда) ва баргардондан ба ҷойи аввалаи зисти ин ҳайвонот амалӣ карда мешавад.

3. Забҳи (куштани) ҳайвоноти беназоратмонда бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

4. Ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ мустақилона танзим намудани шумораи ҳайвоноти беназоратмонда манъ аст (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881).

Моддаи 28(3). Паноҳгоҳи ҳайвонот

(Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881)

1. Паноҳгоҳи ҳайвонот бо мақсади нигоҳдории ҳайвонот, аз ҷумла ҳайвоноти беназоратмонда, ташкил карда мешавад.

2. Ҳайвонот дар бино ва иншооти махсуси бо ин мақсад пешбинишуда ҷойгир карда мешаванд.

3. Паноҳгоҳи ҳайвонот метавонад давлатӣ ва хусусӣ бошад.

4. Дар паноҳгоҳи ҳайвонот хизматрасонии байторӣ ва дигар намуди хизматрасонӣ, аз ҷумла нигоҳдории (ҷойгиронии) муваққатии чунин ҳайвонот дар мувофиқа бо соҳибони ҳайвоноти хонагии ғайрикишоварзӣ анҷом дода мешаванд.

5. Нисбати ҳайвоноти дар паноҳгоҳи ҳайвонот мавҷудбуда соҳибони онҳо ва шахсони аз тарафи онҳо ваколатдоргардида соҳибони воқеии ҳайвоноти мазкур эътироф карда мешаванд.

6. Меъёрҳои нигоҳдории ҳайвонот дар паноҳгоҳи ҳайвонот аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатии соҳаи байторӣ муқаррар карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881).

Моддаи 29. Нишонагузории ҳайвонот

1. Ҳайвонот аз рӯи шаклу намунаҳои муқаррарнамудаи меъёру қоидаҳои байторӣ бояд ҳатман нишонагузорӣ карда шаванд.

2. Нишонагузории ҳайвонот аз тарафи мақоми ваколатдор аз ҳисоби маблағи муомилоти буҷети давлатӣ (Фонди чорабиниҳои зиддиэпизоотӣ) амалӣ карда мешавад. Хароҷоти нишонагузории ҳайвонот бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби соҳибони ҳайвонот пардохт мегардад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

3. Ҳар як чорво аз рӯзи тавлид шудан бояд рақами инфиродии алоҳида дошта бошад ва он дар шакли тамға ва ё ба шакли ҳалқа дар гӯши ҳайвонот аз рӯи қоида ё ба тарзи дигар мустаҳкам карда шавад. Инчунин аз микрочипҳо ва аломатгузорӣ дар гӯш истифода кардан мумкин аст. Паррандаҳо, моҳӣ, занбӯри асал ва дигар ҳайвоноти хурд ба таври гурӯҳӣ нишонагузорӣ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

4. Тибқи талаботи байналмилалӣ барои ҳайвоноти бемаҳсул аз рӯзи зоидашавиашон дар давоми си рӯз шиносномаи инфиродии алоҳидаи байторӣ тартиб дода мешавад, ки он бояд то рӯзи фавташон (забҳашон) нигоҳ дошта шуда, сипас аз рӯи тартиби муқарраргардида ба бойгонӣ супорида шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

5. Нишонагузории ҳайвонот барои муқаррар намудани зот, синну сол, ҷои тавлиди ҳайвон, инчунин барои назорати интиқоли (ҷойивазкунии) ҳайвон ва маҳсулоту ашёи хоми он, пур кардани варақаҳои баҳисобгирӣ ва ҳисоботдиҳӣ аз тарафи мақоми давлатии назорати байторӣ имконият медиҳад.

БОБИ 6. ТАЪМИНИ МУҲОФИЗАТ АЗ БЕМОРИҲОИ ХАВФНОКИ УМУМИИ ҲАЙВОНОТ ВА ИНСОН ВА АЗ ЗАҲРОЛУДШАВӢ АЗ ХӮРОКИҲО

Моддаи 30. Барҳамдиҳии манбаъҳои эпизоотӣ ва бартараф кардани хавфи пайдошавӣ ва паҳншавии бемориҳои сироятии ҳайвонот

1. Барои барҳамдиҳии манбаъҳои эпизоотии бемориҳои махсусан хатарноки ҳайвонот ва бартараф намудани хавфи пайдоиш ва паҳншавии ин бемориҳо бо қарори мақоми иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва дар асоси пешниҳоду дастурҳои мақоми ваколатдори ҳудуди маъмурӣ, метавонад карантин ҷорӣ намуда, ҳайвонот ё маҳсулоти ҳайвонот мусодира ва дигар чорабиниҳои беҳдошти байтории маҳдудкунанда амалӣ гардонида шаванд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

2. Тартиби ҷорӣ (бекор) кардани карантин дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳудудҳои дахлдори ноҳияҳо, шаҳрҳо, дар объектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар намудҳои фаъолият, дар гузаргоҳҳои сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, шартҳои татбиқи карантин, дигар чорабиниҳои маҳдудкунандаи беҳдошти байторӣ ва номгӯи бемориҳои сироятии ҳайвонот, ки боиси ҷорӣ намудани карантин, мусодираи ҳайвонот ва ё маҳсулоти ҳайвонот мегардад, бо тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364, аз 08.06.2022 №1881).

3. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд, ки ба онҳо зарари дар натиҷаи мусодираи ҳайвонот ва маҳсулоти ҳайвонот расонидашуда ҷуброн карда шавад. Тартиби ҷуброни зарарро дар натиҷаи мусодираи ҳайвонот ва маҳсулоти ҳайвонот Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 31. Ӯҳдадориҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, шахсони мансабдори мақоми ваколатдор оид ба барҳамдиҳии манбаъҳои эпизоотии махсусан хатарноки бемориҳои ҳайвонот

1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ - соҳибони ҳайвонот ва маҳсулоти ҳайвонот бо мақсади барҳамдиҳии манбаъҳои эпизоотии бемориҳои сироятии ҳайвонот ӯҳдадоранд:

- талаботи Қонуни мазкур, инчунин қарорҳо, дастурҳо ва хулосаҳои байторию санитарии нозирони давлатии байториро иҷро намоянд;

- чорабиниҳои муқарраршуда ва иловагии беҳдошти байторӣ, аз ҷумла корҳои сироятзудоӣ, дезинсексионӣ ва дератизатсиониро амалӣ гардонанд;

- ҳайвоноти ба бемориҳои сироятӣ гирифторшударо нобуд созанд ва ё барои коркарди махсус ба корхонаҳо супоранд.

2. Шахсони мансабдори мақоми ваколатдор барои гузаронидани чорабиниҳои зиддиэпизоотии дар Қонуни мазкур пешбинишуда, ки барҳамдиҳии манбаъҳои эпизоотии бемориҳои сироятии ҳайвонотро таъмин менамоянд, ӯҳдадор мебошанд.

Моддаи 32. Ташхиси беҳдошти байтории маҳсулоти ҳайвонот

1. Гӯшт, шир, тухм, моҳӣ ва маҳсулоти занбӯри асал ва маҳсулоти дигари ҳайвонот барои муайян кардани сифат, муқаррар намудани бехатарии беҳдошти байторӣ ва мувофиқ будани онҳо барои истифода ҳамчун хӯрокворӣ воҷиби санҷиши беҳдошти байторӣ мебошанд. Ташхиси беҳдошти байтории маҳсулоти ҳайвонот аз ҷониби озмоишгоҳҳои мақоми ваколатдор гузаронида мешавад. Озмоишгоҳҳои мақоми ваколатдор барои сифат ва ташхиси беғаразона мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.

2. Маҳсулоти ҳайвонот, ки аз рӯи натиҷаҳои ташхиси беҳдошти байторӣ барои истеъмол хавфнок шуморида мешавад, мутобиқи хулосаи беҳдошти байторӣ бояд дар шароити саноатӣ бехатар (безарар) гардонида, бо мақсади бартараф намудани зарарнокии онҳо ба инсон, ҳайвонот ва муҳити зист аз тарафи моликон мавриди коркард қарор гирад ё нобуд карда шавад.

3. Фурӯши маҳсулоти мавриди истеъмол, ки бо тартиби муқарраршуда аз санҷиши байторию санитарӣ нагузаштааст, манъ аст.

Моддаи 33. Сертификатсияи маҳсулоти ҳайвонот

Маҳсулоти саноатии ҳайвонот, ки хушсифатӣ ва бехатарии беҳдошти байтории онҳо дар асоси натиҷаҳои санҷиши беҳдошти байторӣ муқаррар шудааст ва бо хулосаи беҳдошти байторӣ расман тасдиқ гардидааст, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ бояд ба он сертификати мутобиқати маҳсулот дода шавад (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

Моддаи 34. Ҳамкории мақомоти идоравии беҳдошти байторӣ, шахсони мансабдор, сохторҳои мақомоти ваколатдор, мақомоти давлатии назорати санитарию эпидемиологӣ ва мақомоти ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи гражданӣ

Мақомоти идоравии беҳдошти байторӣ, шахсони мансабдор, сохторҳои мақомоти ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти давлатии назорати беҳдошти эпидемиологӣ ва мақомоти ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи гражданӣ дар доираи салоҳияти худ ҳангоми ташкил ва гузаронидани чорабиниҳо оид ба ҳифзи аҳолӣ аз бемориҳои умумии ҳайвоноту инсон ва заҳролудшавӣ аз хӯрокворӣ бояд мунтазам ҳамкорӣ намоянд.

Моддаи 35. Ҳуқуқу ӯҳдадориҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳангоми татбиқи чорабиниҳо оид ба ташхис ва сироятнопазир кардан

1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҳангоми татбиқи чорабиниҳо оид ба ташхис ва сироятнопазир кардани ҳайвонот ҳуқуқ доранд:

- сохторҳои давлатӣ ё ғайридавлатии байторӣ ва шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиеро, ки дар соҳаи байторӣ бо фаъолияти соҳибкорӣ машғуланд, интихоб намоянд;

- ташхис ва эмкунии профилактикии бамузди зидди бемориҳои ҳайвоноти дар номгӯи бемориҳои ҳайвонот дохилбуда, ташхис ва пешгирии махсуси онҳоро гузаронанд, ки барои тамоми шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ аз ҳисоби буҷети давлатӣ анҷом дода мешаванд.

2. Ҳангоми сироятнопазир намудан шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ӯҳдадоранд талаботи нозирони байториро дар бораи гузаронидани эмкунии ҳатмӣ ба мақсади пешгирии бемориҳои ҳайвонот, ки аз рӯи нишондодҳои эпизоотӣ ва бемориҳои дар рӯйхати Бюрои Байналмилалии Эпизоотӣ дохилбуда зарур мебошад, иҷро намоянд (Қонуни ҶТ аз 03.07.2012 № 854).

3. Нисбат ба ҳайвоноте, ки соҳибонашон талаботи нозирони байториро дар бораи гузаронидани эмкунии ҳатмии ҳайвонот мутобиқи муқаррароти қисми дуюми моддаи мазкур иҷро накардаанд, фурӯхтан, интиқол додан ё ба ҷои дигар рондан, забҳ кардан ва коркарди он барои гӯшт ва маҳсулоти гӯштӣ, фурӯши гӯшт ва маҳсулоти гӯштии он бе иҷрои маҳдудиятҳои беҳдошти байтории қонунгузории байторӣ муқаррарнамуда иҷозат дода намешавад. Барои иҷро накардани талаботи мазкур соҳибони ҳайвонот мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.

4. Ташкилотҳои суғурта ҳангоми бастани шартномаи суғуртаи ҳайвонот бояд дар он талаботро оид ба эмкунии ҳатмии ҳайвонот, ки қисми дуюми моддаи мазкур пешбинӣ намудааст, дохил намоянд. Ҳангоми иҷро накардани талаботи мазкур аз тарафи соҳибони ҳайвонот пардохтҳои суғуртавии онҳо бозгардонида намешавад.

Моддаи 36. Маблағгузорӣ барои ташхис ва сироятнопазир намудан ва дигар чорабиниҳои зидди эпизоотӣ

1. Маблағгузорӣ барои ташхис, сироятнопазир намудан ва дигар чорабиниҳои зиддиэпизоотӣ аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, маблағҳои фондҳои махсуси байторӣ ва дигар манбаъҳои маблағгузорӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ гардонида мешавад.

2. Банақшагирии хароҷоти маблағгузории чорабиниҳои зиддиэпизоотӣ (аз ҷумла хароҷоти ташхис ва сироятнопазир намудан) дар асоси меъёрҳои хароҷоти молиявӣ, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ин мақсадҳо муқаррар мекунад, амалӣ гардонида, дар қисми хароҷоти буҷети мақоми ваколатдори дар зерфасли "Фонди чорабиниҳои зиддиэпизоотӣ" нишон дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

3. Мавод барои гузаронидани таҳқиқоти ташхисӣ ва дорувории иммунобиологӣ, барои эмкунии профилактикии зидди бемориҳое, ки дар номгӯи бемориҳои ҳайвонот дохил гардидаанд, инчунин ташхис ва пешгирии махсуси онҳо барои тамоми шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ новобаста ба шаклҳои моликият аз ҳисоби буҷети давлатӣ ба таври ройгон расонида мешаванд.

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364)

Моддаи 37. Расонидани хизмати бамузди байторӣ

1. Ташкилотҳои байторӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки дар соҳаи байторӣ фаъолият мекунанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ хизмати бамузди байторӣ расонанд. Барои кор ва хизмати шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии соҳаи байторӣ соҳибони ҳайвонот, новобаста ба манбаи ба даст овардани маводи байторӣ, бояд музд пардохт намоянд (буҷети давлатӣ, грантҳо, маблағҳои башардӯстона, донорӣ ва ғайра).

2. Номгӯи намудҳои хизмати бамузди байторӣ ва тартиби расонидани онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.

3. Ташкилотҳои байторӣ, шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ, ки дар соҳаи байторӣ фаъолият мекунанд, новобаста ба шакли моликият ӯҳдадоранд, ки баҳисобгирии омории байторӣ тартиб диҳанд ва ба мақомоти давлатии болоии идоравии соҳаи байторӣ ва мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи омори Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисобот пешниҳод намоянд.

4. Маблағе, ки корхонаю муасиссаҳо ва дигар ташкилотҳои байтории давлатӣ аз фаъолияти хизматии бамузди байторӣ ба даст меоранд, ба мақсадҳои рушди соҳаи байтории Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути системаи фондҳои инкишофи соҳаи байторӣ аз рӯи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон харҷ карда мешаванд.

БОБИ 7. ТАЪМИНИ ИЛМИИ БАЙТОРӢ

Моддаи 38. Муносибатҳои тарафайни ташкилотҳои илмӣ ва мақомоти ваколатдор

1. Академияи илмҳои кишоварзии Тоҷикистон, муассисаҳои таҳсилоти касбӣ якҷоя бо мақоми ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон равияҳои афзалиятноки мавзӯъҳои илмии хусусиятҳои таҷрибавӣ доштаро муайян намуда, барномаи ҳифзи сиҳатии ҳайвонот ва назорати давлатии байториро ҳамоҳанг месозанд ва консепсияи рушди байторӣ ва илми байториро таҳия, пешниҳод ва тасдиқ мекунад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

2. Академияи илмҳои кишоварзии Тоҷикистон, муассисаҳои таҳсилоти касбӣ ва мақоми ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон экспертизаи комплексии барномаҳои илмии соҳавӣ, барномаҳои мақсадноки ҷумҳуриявиро дар соҳаи байторӣ якҷоя татбиқ намуда, барои амалӣ кардан ва самаранок истифода бурдани дастовардҳои илми байторӣ тавсияҳо пешниҳод мекунанд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

3. Мақоми ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон самтҳои афзалиятноки корҳои тадқиқоти илмиро, ки ба душвориҳои соҳаи байторӣ дар минтақа алоқаманд мебошанд, муайян карда, барномаҳои корҳои зикршавандаро дар ҳаҷми маблағи дар буҷети он тасдиқшуда маблағгузорӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

Моддаи 39. Такмили ихтисос ва касбомӯзии кормандони соҳаи байторӣ

1. Такмили ихтисос ва касбомӯзии кормандони соҳаи байторӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мегардад (Қонуни ҶТ аз 14.11.2016 № 1364).

2. Роҳбарони мақомоти ваколатдор, ташкилоту муассисаҳои байторӣ ӯҳдадоранд, ки барои такмили ихтисоси кормандони байторӣ шароити зарурӣ муҳайё намоянд.

Моддаи 40. Фаъолияти истеҳсолӣ дар соҳаи байторӣ

1. Фаъолияти истеҳсолӣ дар соҳаи байторӣ фаъолиятест, ки барои истеҳсоли доруворӣ бо мақсади ташхис, пешгирӣ ва табобати ҳайвонот, асбобҳои байторӣ, зоотехникаи байторӣ ва таҷҳизоти байтори равона карда шудааст.

2. Ташкили истеҳсол ва хариди доруворӣ барои ташхис, пешгирӣ ва табобати ҳайвонот, инчунин истеҳсоли асбобҳои байторӣ, зоотехникаи байторӣ ва таҷҳизоти байторӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад.

Моддаи 41. Дастгирии давлатии фаъолияти истеҳсолӣ дар соҳаи байторӣ

Бо мақсади таъмини офияти эпизоотӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон саноати байторӣ ва истеҳсоли доруворӣ барои ташхис, пешгирӣ ва табобати ҳайвонот дар доираи маблағгузории буҷетӣ, ҷалби грантҳои ташкилотҳои байналмилалӣ ва маблағҳои махсуси хизматрасонӣ аз дастгирии давлатӣ бархӯрдор мешавад (Қонуни ҶТ аз 08.06.2022 №1881).

БОБИ 8. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 42. Ҳалли баҳсҳо ҳангоми фаъолият дар соҳаи байторӣ

Баҳсҳои соҳаи байторӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи суд ҳал карда мешаванд.

Моддаи 43. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 44. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи байторӣ"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 8 декабри соли 2003 "Дар бораи байторӣ" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2003, №12 мод. 701; с. 2005, №12, мод, 632; с. 2007, №7, мод. 688) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 45. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе, аз 29 декабри соли 2010 № 674.

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	674	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ БАЙТОРӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	29.12.2010	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ**

Ҷ**УМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ ҲИМОЯИ ДАВЛАТИИ ИШТИРОКЧИЁНИ МУРОФИАИ СУДИИ** Ҷ**ИНОЯТӢ**

(А**хбори маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 201**0, №12, мод. **806**; аз **03.07.2012**с**., №865**)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии ҳимояи давлатии иштирокчиёни мурофиан судии ҷиноятӣ, чораҳои амниятӣ, дастгирии иҷтимоии шахсони номбурда ва тартиби татбиқи онҳоро танзим менамояд.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМ**Ӣ

**Моддаи 1. Ҳимояи давлатии иштирокчиёни мурофиаи судии ҷиноятӣ**

Ҳимояи давлатии иштирокчиёни мурофиаи судии ҷиноятӣ (минбаъд - ҳимояи давлатӣ) тибқи Қонуни мазкур татбиқ намудани чораҳои амниятие, ки ба ҳифзи ҳаёт, саломатӣ ва (ё) молу мулки онҳо (минбаъд - чораҳои амниятӣ) равона гардидаанд, инчунин чораҳои дастгирии иҷтимоии шахсони номбурда (минбаъд - чораҳои дастгирии иҷтимоӣ) бо сабаби иштироки онҳо дар мурофиаи судии ҷиноятӣ мебошанд, ки аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ амалӣ гардонида мешаванд.

**Моддаи 2. Шахсоне, ки нисбат ба онҳо чораҳои ҳимояи давлат**ӣ **татбиқ мсгарданд**

1. Чораҳои ҳимояи давлатӣ нисбати иштирокчиёни зерини мурофиаи судии ҷиноятӣ татбиқ мегарданд:

- прокурор - айбдоркунандаи давлатӣ;

- ҷабрдида;

- шоҳид;

- айбдоркунандаи хусусӣ;

- гумонбаршуда, айбдоршаванда, судшаванда, маҳкумшуда, сафедшуда, ҳимояттарон ва намояндагони қонунии онҳо, инчунин шахсе, ки нисбати ў парвандаи ҷиноятӣ ё таъқиби ҷиноятӣ қатъ карда шудааст;

- коршинос, мутахассис, тарҷумон, шахси холис, инчунин омўзгор ва равоншинос, ки дар мурофиаи судии ҷиноятӣ иштирок менамоянд;

- даъвогари гражданӣ, ҷавобгари граждапӣ,

- намояндагони қонуни, намояндагони ҷабрдида, даъвогари гражданӣ, ҷавобгари гражданӣ ва айбдоркунандаи хусусӣ.

2. Чораҳои ҳимояи давлати инчунин метавонанд то оғоз намудани парвандаи ҷиноятӣ нисбат ба арзкунанда, шоҳид ё ҷабрдида аз ҷиноят ё шахсони дигар, ки барои пешгирӣ ва кушодани ҷиноят мусоидат мекунанд, татбиқ гарданд.

3. Ҳимояи давлатӣ, инчунин нисбати хешовандони наздик, ки тибқи муқаррароти Кодекси мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда шудаанд ва кирдори зиддиҳуқуқӣ нисбати онҳо бо мақсади таъсир расонидан ба шахсони дар қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда нишондодашуда содир мешавад, татбиқ мегардад.

4. Шахсони дар қисмҳои 1-3 ҳамин модда нишондодашуда, ки нисбат ба онҳо тибқи тартиби муқаррарнамуда қарор оид ба татбиқ намудани ҳимояи давлатӣ қабул карда шудааст, минбаъд «шахсони ҳимояшаванда» номида мешаванд.

**Моддаи 3. Мақомоти таъминкунандаи ҳимояи давлатӣ**

1. Мақомоти зерин ҳимояи давлатиро таъмин менамоянд:

- мақомоте, ки оид ба татбиқи ҳимояи давлатӣ қарор қабул менамоянд;

- мақомоте, ки чораҳои амниятиро татбиқ менамоянд;

- мақомоте, ки чораҳои дастгирии иҷтимоиро татбиқ менамоянд.

2. Қарор оид ба татбиқи ҳимояи давлатӣ аз тарафи суд (судя), прокурор, сардори воҳиди таҳқиқ, **роҳбари** **мақомоти амалкунандаи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ** ё муфаттиш, ки дар истеҳсолоти онҳо ариза ба ҷиноят ё парвандаи ҷиноятӣ қарор доранд, қабул карда мешавад, агар тартиби дигар дар қонунгузории мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ нашуда бошад**.(ҚҶТ аз 03.07.2012с., №865)**

3. Татбиқи чораҳои амниятӣ ба ўҳдаи мақомоти корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти назорати маводи нашъаовари Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба парвандаи ҷиноятии дар истеҳсолоти онҳо буда ва ё ба онҳо вобаста кардашуда вогузор карда мешавад. Татбиқи чораҳои алоҳидаи амниятӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад ба ўҳдаи дигар мақомоти давлатӣ вогузор карда шавад.

4. Чораҳои амниятӣ нисбат ба шахсони ҳимояшаванда оид ба парвандаҳои ҷиноятие, ки дар истеҳсолоти суд ё прокуратура қарор доранд, бо қарори суд (судя) ё прокурор аз ҷониби мақомоти корҳои дохилӣ, мақомоти амнияти миллӣ, мақомоти гумрук, мақомоти назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия ва мақомоти назоратӣ маводи нашъаоварӣ маҳалли ҷойгиршавии шахси ҳимояшаванда амалӣ мегарданд.

5. Чораҳои амнияти нисбати шахсони ҳимояшавандае, ки хизматчиёни ҳарбӣ мебошанд, аз ҷониби фармондеҳони қисмҳои ҳарбии дахлдор ва ё сарфармондеҳони болоии қисмҳои ҳарбӣ- амалӣ карда мешаванд.(

6. Чораҳои амниятӣ нисбати шахсони ҳимояшаванда, ки дар тавқифгоҳи (изолятора) тафтишотӣ нигоҳ дошта мешаванд, аз ҷониби ҳамин муассиса ва нисбати шахсоне, ки дар маҳалли адои ҷазо қарор доранд, аз ҷониби муассисаҳо ва мақомоти систсмаи иҷрои ҷазои ҷиноятии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегарданд.

7. Чораҳои дастгирии иҷтимоӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

**Моддаи** **4. Принсипҳо**и **амал**ӣ **намудани** ҳ**имояи давлат**ӣ

1. Ҳимояи давлатӣ мутобиқи принсипҳои қонуният, эҳтироми ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, масъулияти мутақобилаи мақомоте, ки ҳимояи давлатиро таъмин менамоянд, амалӣ мегардад.

2. Ҳимояи давлатӣ таҳти назорати прокурорӣ ва идоравӣ амалӣ мегардад. Зимни амалӣ намудани ҳимояи давлатӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон усулҳои ошкоро ва махфӣ истифода бурда мешаванд.

3. Татбиқи чораҳои амниятӣ набояд ҳуқуқҳои манзилӣ, меҳнатӣ, нафақавӣ ва дигар ҳуқуқҳои шахсони ҳимояшавандаро маҳдуд созад.

**Моддаи** **5. Қонунгузории** Ҷ**умҳурии То**ҷ**икистон** **дар бораи ҳимояи давлатии иштирокчиёни мурофиаи судии** ҷ**иноят**ӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳимояи давлатии иштирокчиёни мурофиаи судии ҷиноятӣ ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

**БОБИ** **2. НАМУДҲОИ ҲИМОЯИ ДАВЛАТ**Ӣ

**Моддаи 6. Чораҳои амният**ӣ

1. Нисбат ба шахси ҳимояшаванда метавонанд дар як вақт якчанд ё яке аз чораҳои амниятии зерин татбиқ карда шаванд:

- муҳофизони шахсӣ, муҳофизати манзил ва молу мулк;

- додани воситаҳои махсуси мудофиаи шахсӣ, алоқа ва огоҳонӣ аз хавфу хатар;

- таъмини маҳфияти маълумот дар бораи шахси ҳимояшаванда;

- кўчонидан ба маҳалли дигари истиқомати муваққатӣ;

- иваз намудани ҳуҷҷатҳо;

- тағйир додани симои зоҳирӣ;

- дигар кардани ҷои кор (хизмат) ё таҳсил;

- ҷойгиркунонии муваққатӣ дар маҳалли бехатар;

- татбиқ намудани чораҳои амниятии иловагӣ нисбат ба шахси ҳимояшаванда, ки дар ҳабс нигоҳ дошта мешавад ё дар маҳалли адои ҷазо қарор дорад, аз ҷумла гузаронидани ў аз як маҳалли дар ҳабс нигоҳдорӣ ё адои ҷазо ба дигар маҳал.

2. Дар ҳолати мавҷуд будани асосҳои дар моддаи 16 Қонуни мазкур қайдгардида нисбат ба шахси ҳимояшаванда метавонанд чораҳои дигари амниятии пешбининамудаи, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ гарданд.

3. Чораҳои амниятии дар сархатҳои чорум, панҷум, шашум ва ҳафтуми қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда танҳо нисбат ба парвандаҳо оид ба ҷиноятҳои вазнин ва махсусан вазнин татбиқ мегарданд.

**Моддаи 7. Муҳофизони шахсӣ, муҳофизати манзил ва молу мулки шахси ҳимояшаванда**

1. Муҳофизони шахсӣ, муҳофизати манзнл ва молу мулки шахси ҳимояшаванда аз ҷониби мақомоте, ки чораҳои амниятиро татбиқ менамоянд, бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин карда мешаванд.

2. Манзили ишғолнамудаи шахси ҳимояшаванда ва молу мулки ў метавонанд бо воситаҳои техникии назоратбаранда, инчунин бо бонги зиддисўхтор ва воситаҳои дигари зарурии техникӣ тачҳизонида шаванд.

**Моддаи 8. Ба шахси ҳимояшаванда додани воситаҳои махсуси шахсии мудофиа, алоқа ва огоҳонӣ аз хавфу хатар**

1. Мақомоте, ки чораҳои амниятиро татбиқ мегардонанд, метавонанд ба шахси ҳимояшаванда воситаҳои махсуси шахсии мудофиа, алоқа ва огоҳонӣ аз хавфу хатарро диҳанд.

2. Намудҳои воситаҳои махсуси шахсии мудофиа, алоқа ва огоҳонӣ аз хавфу хатар, ки ба шахси ҳимояшаванда дода мешаванд, инчунин тартиби додани онҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

**Моддаи 9. Таъмини махфияти маълумот дар бораи шахси ҳимояшаваида**

1. Бо қарори мақоме, ки чораҳои амниятиро татбиқ мегардонад, мумкин аст додани маълумот оид ба шахси ҳимояшаванда аз сарчашмаҳои иттилооту маълумотдиҳии давлатӣ ва дигар сарчашмаҳо манъ карда шавад, инчунин мумкин аст рақамҳои телефон ва нишонаҳои бақайдгирии давлатии воситаҳои нақлиёти аз ҷониби ў истифодашаванда ё ба ў тааллуқдошта тағйир дода шаванд.

2. Дар ҳолатҳои истисноӣ, вобаста ба истеҳсолоти парвандаи дигари ҷиноятӣ ё гражданӣ, маълумот оид ба шахси ҳимояшаванда метавонад ба мақомоти тафтиши пешакӣ, прокурор ё суд дар асоси дархости хаттии прокурор ё суд (судя) бо иҷозати мақоме, ки дар бораи татбиқ намудани ҳимояи давлатӣ қарор қабул кардааст, пешниҳод гардад.

**Моддаи 10. К**ў**чонидани** **шахси ҳимояшаванда ба маҳалли дигари истиқоматии муваққатӣ, иваз намудани ҳу**ҷҷ**атҳо** **ва тағйир** **додани симои зоҳирии** ў

1. Дар мавриди кўчонидани шахси ҳммояшаванда ба маҳалли дигари истиқоматии муваққатӣ молу мулки манқул ва ғайриманқули шахсии ў таҳти муҳофизат қарор мегирад ва кафолатҳои иҷтимоию иқтисодии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷпкистон бо сабабҳои зикргардида таъмин карда мешаванд.

2. Дар ҳолатҳои истисноӣ мумкин аст ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи шахси ҳимояшаванда бо тағйир додани ном, номи падар ва фамилияи ў ва дигар маълумот дар борааш, инчунин симои зоҳирии шахси ҳимояшаванда бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон иваз карда шаванд.

3. Кўчонидани шахси ҳимояшаванда ба маҳалли дигари истиқоматии муваққатӣ, иваз намудани ҳуҷҷатҳо ва тағйир додани симои зоҳирии ў танҳо бо розигии хаттияш дар ҳолатҳое амалӣ мегарданд, ки агар таъмини бехатарии вай бо роҳи татбиқи дигар чораҳои амниятӣ имконнопазир бошад.

**Моддаи** **11. Дигар кардан ҷойи кор (хизмат) ё таҳсили** шахси ҳимояшаванда

Бо мақсади таъмини амнияти шахси ҳимояшаванда ба ў мумкин аст барои дигар кардани ҷойи кор (хизмят) ё таҳсили муваққатӣ ё доймӣ, бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мусоидат карда шавад.

**Моддаи** **12.** Ҷ**ойгиркунонии муваққатии шахси ҳимояшаванда** дар **маҳалли бехатар**

Шахси ҳимояшаванда мумкин аст муваққатан дар маҳалле ҷойгир карда шавад, ки ба таъмини бехатарии ў мувофиқ бошад.

**Моддаи** **13. Таъмини амнияти хизматчии** **ҳарбӣ**

1. Амнияти хизматчии ҳарбӣ, ки шахси ҳимояшаванда ба шумор меравад, бо роҳи татбиқ намудани чораҳои амниятии дар моддаи 6 Қонуни мазкур пешбинишуда, бо назардошти хусусиятҳои адои хизмати ҳарбӣ таъмин мегардад.

2. Бо мақсади таъмини амнияти хизматчии ҳарбӣ инчунин чораҳои зерин татбиқ карда мешаванд:

- равон кардани шахси ҳимояшаванда ба қисми ҳарбии дигар ё муассисаи ҳарбии дигар;

- гузаронидани шахси ҳимояшаванда ба ҷои нави хизмати ҳарбии доимӣ;

- гузаронидан ба қисми ҳарбии дигар ё ба ҷои нави хизмати ҳарбӣ, ки ба қатъ намудани таъмини амнияти минбаъдаи ин шахс монеъ шуда наметавонад;

- чораҳои дигари ҳимоявӣ, ки ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат намекунанд.

3. Ба ҷои дигари хизмати ҳарбӣ равон кардан ё гузаронидани хизматчии ҳарбие, ки шахси ҳимояшаванда мебошад, бо розигии дар шакли хаттӣ изҳорнамудаи ў амалӣ мегардад. Зимни гузариш хизматчии ҳарбӣ ба вазифаи ҳарбии баробар таъин карда мешавад. Дар ин сурат бояд истифодаи ў аз рўи ихтисоси дар қайди ҳарбии асосӣ буда ё ихтисоси ба он монанд таъмин карда шавад.

**Моддаи 14. Таъмини амнияти шахси ҳимояшаванда, ки дар ҳабс ё дар маҳалли адои** ҷ**азо қарор** **дорад**

1. Амнияти шахси химояшаванда, ки дар ҳабс нигоҳ дошта шудааст ё дар маҳалли адои ҷазо дар намуди маҳдуд кардани озодӣ, маҳрум сохтан аз озодӣ, нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интнзоми қарор дорад, бо роҳи нисбат ба ў татбиқ намудани чораҳои амниятии бо сархатҳои сеюм, панҷум, шашум, ҳаштум ва нўҳуми қисми 1 моддаи 6 Қонуни мазкур ё чораҳои дигари бо қонунгузории мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда таъмин мегардад.

2. Бо мақсади таъмини амнияти шахсе, ки дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинӣ гардидааст, инчунин метавонанд чораҳои зерин татбиқ гарданд:

- аз ҳамдигар ҷудо нигоҳ доштани шахси ҳимояшаванда ва шахсе, ки аз ў таҳдиди зўроварӣ бармеояд;

- иваз намудани чораи пешгирӣ ё чораи ҷазо нисбат ба шахси ҳимояшаванда бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**Моддаи 15. Чораҳои дастгирии иҷтимоӣ**

1. Ҳангоми ҳалокат ё вафоти шахси ҳимояшаванда бо сабаби иштироки ў дар рафти таҳқиқ, тафтиши пешакӣ ва мурофиаи судӣ ба аъзои оилаи ҳалокшуда (вафоткарда) ва шахсоне, ки дар таъминоти ў қарор доштанд, бо таъиноти мақоме, ки оид ба татбиқи ҳимояи давлатӣ қарор қабул менамояд, аз ҳисоби маблағи буҷети давлатӣ аз рўи тартиб ва андозаи муайянкардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ёрдампулии яквақта дода шуда, бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бинобар бе саробон мондан нафақа таъин карда мешавад.

2. Ҳангоми ба шахси ҳимояшаванда расонидани зарари ҷисмони ё зарари дигар ба саломатии ў бо сабаби иштирок намудан дар рафти таҳқиқ, тафтиши пешакӣ ва мурофиаи судӣ, ки боиси маъюбӣ мегардад, ба ў бо таъинотн мақоме, ки оид ба татбиқи ҳимояи давлатӣ қарор қабул менамояд, аз ҳисоби маблағи буҷети давлатӣ аз рўи тартиб ва андозаи муайянкардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ёрдампулии яквақта дода шуда, бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бинобар маъюбӣ нафақа таъин карда мешавад.

3. Ҳангоми ба шахси ҳимояшаванда расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарари дигар ба саломатии ў бо сабаби иштирок намудан дар рафти таҳқиқ, тафтиши пешакӣ ва мурофиаи судӣ, ки боиси маъюби нагаштааст, ба ў бо таъиноти мақоме, ки оид ба татбиқи ҳимояи давлатӣ қарор қабул менамояд, аз ҳисоби маблағи буҷети давлатӣ аз рўи тартиб ва андозаи муайянкардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ёрдампулии яквақта дода мешавад.

4. Ба шахсони ҳимояшаванда, ки дар як вақт ба ёрдампулии гуногуни тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохтшаванда ҳуқуқ доранд, дар ҳолати расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарари дигар ба саломатӣ бо интихоби онҳо як ёрдампулии яквақта таъин карда мешавад.

5. Тартиби пардохти ёрдампулии яквақтаи дар қисмҳои 1 - 4 моддаи мазкур қайдгардида аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

6. Зараре, ки ба молу мулки шахси ҳимояшаванда бо сабаби иштироки ў дар рафти таҳқиқ, тафтиши пешакӣ ва мурофиаи судӣ расонида шудааст, аз ҳисоби маблағи буҷети давлатӣ ва дигар манбаъҳои молиявии бо қонунгузории Ҷумҳурии   Тоҷикистон пешбинигардида ҷуброн карда шуда, ин маблағ минбаъд аз ҳисоби шахсе, ки барои расонидани зарар ба молу мулки шахси ҳимояшаванда гунаҳкор аст, бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида мешавад.

**БОБИ 3. АСОСҲО ВА ТАРТИБИ ТАТБИҚИ ҲИМОЯИ ДАВЛАТӢ**

**Моддаи 16. Асосҳои татбиқи чораҳои амнияти**

1. Асосҳои татбиқи чораҳои амниятӣ ин маълумот оид ба мавҷуд будани таҳдиди воқеии куштори шахси ҳимояшаванда, истифодаи зўроварӣ нисбат ба ў ва хешовандони наздикаш, несту нобуд ё вайрон кардани молу мулкаш бо сабаби иштироки ў дар рафти таҳқиқ, тафтиши пешакӣ ва мурофиаи судӣ мебошанд, ки аз ҷониби мақоми оид ба татбиқ намудани ҳимояи давлатӣ қарор қабулкунанда, муқаррар карда шудаанд.

2. Чораҳои амниятӣ дар асоси аризаи хаттии   шахси ҳимояшаванда ва ё шахсоне, ки бо мақсади ҳифзи манфиати шахсони дигар бо ариза муроҷиат намудаанд, нисбати ноболиғон бошад - дар асоси аризаи хаттии падару модари онҳо ё шахсони онҳоро ивазкунанда, инчунин намояндагони ваколатдори мақомоти васояту парасторӣ (дар сурати набудани падару модар ё шахсони онҳоро ивазкунанда) татбиқ мегарданд.

3. Агар татбиқи чораҳои амниятӣ ба манфиати аъзои болиғи оилаи шахси ҳимояшаванда ва дигар шахсоне, ки бо ў якҷоя зиндагӣ мекунанд, дахл кунад, гирифтани розигии онҳо дар шакли хаттӣ зарур аст.

**Моддаи 17. Асосҳои татбиқи чораҳои дастгирии и**ҷ**тимоӣ**

Асосҳои татбиқи чораҳои дастгирии иҷтимоӣ ин ҳалокат ё вафоти шахси ҳимояшаванда, расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарари дигар ба саломатии ў бо сабаби иштирок намудан дар рафти таҳқиқ, тафтиши пешакӣ ва мурофиаи судӣ ба шумор мераванд.

**Моддаи 18. Тартиби татбиқи** **чораҳои амният**ӣ

1.Тартиби татбиқи чораҳои амниятӣ бо Қонуни мазкур, дигар қонунҳо ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

2. Суд (судя), прокурор, сардори воҳиди таҳқиқ **роҳбари** **мақомоти амалкунандаи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ** с муфаттиш зимни гирифтани ариза (маълумот) оид ба таҳдиди куштори шахсони дар қисмҳои 1-3 моддаи 2 Қонуни мазкур ҷайдгардида, истифодаи зўроварӣ нисбат ба онҳо, несту нобуд ё вайрон кардани молу мулкашон ё кирдори дигари зиддиҳуқуқии хавфнок ўҳдадоранд ин аризаро (маълумотро) тафтиш намоянд ва дар мўҳлати се шабонаруз (дар ҳолатҳои таъхирнопазир-фавран) оид ба татбиқи чораҳои амниятӣ нисбат ба онҳо ё рад намудани татбиқи онҳо қарор қабул намоянд. Ҷиҳати ҳалли масъалаи зикршуда қарори (таъиноти) асоснок бароварда мешавад, ки он дар рўзи қабул гардиданаш ба мақоми татбиқкунандаи чораҳои амниятӣ барои иҷро, инчунин ба шахсе, ки нисбати ў қарори (таъиноти) мазкур бароварда шудааст, барои маълумот фиристода мешавад.

3. Нисбат ба қарор (таъинот) оид ба татбиқи чораҳои амнияти ё рад намудани татбиқи онҳо шахси ҳимояшаванда ва дигар шахсоне, ки бо мақсади ҳифзи манфиатҳои ў муроҷиат намудаанд, метавонанд ба мақоми болоӣ, прокурор ё суд шикоят кунанд. Шикоят аз лаҳзаи пешниҳод шуданаш дар давоми 24 соат бояд баррасӣ гардад.

4. Мақоми татбиқкунандаи чораҳои амниятӣ тадбирҳои зарурии амниятии дар Қонуни мазкур пешбинишударо интихоб карда, тарзи татбиқи онҳоро муайян менамояд.

5. Оид ба чораҳои амниятии интихобшуда, тағйиру иловаҳо ба онҳо ва натиҷаи татбиқи чораҳои мазкур, мақоме, ки онҳоро амалӣ мегардонад, ба суд (судя), прокурор, сардори воҳиди таҳқиқ **роҳбари** **мақомоти амалкунандаи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ** ё муфаттиши дар истеҳсолоти худ ариза (маълумот) дар хусуси ҷиноят ё парвандаи ҷиноятӣ дошта маълумот медиҳад. Дар ҳолати рафъи таҳдид ба амнияти шахси ҳимояшаванда оид ба бекор кардани чораҳои амниятӣ дархост пешниҳод менамояд. (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №865)

6. Мақоме, ки чораҳои амниятиро амали месозад, бо шахси ҳимояшаванда оид ба ҳолатҳои татбиқи чораҳои амниятӣ, ўҳдадориҳо ва масъулияти тарафайн мутобиқи қонуни мазкур ва қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шакли хаттӣ шартнома мебандад.

**Моддаи 19. Тартиби татбиқи чораҳои дастгирии иҷтимо**ӣ

1. Тартиби татбиқи чораҳои дастгирии иҷтимоӣ бо Қонуни мазкур, қонунҳои дигар ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

2. Макоме, ки оид ба татбиқи ҳимояи давлати қарор қабул менамояд, пас аз гирифтани ариза (маълумот) дар хусуси ҳалокат ё вафоти шахси ҳимояшаванда ва муайян намудани он, ки ҳалокат (вафот) бо сабаби иштироки ў дар рафти таҳқиқ, тафтиши пешакӣ ва мурофьаи судӣ ба миён омадааст, ўҳдадор аст дар мўҳлати се шабонарўз дар бораи татбиқи чораҳои дастгирии иҷтимои нисбати аъзои оилаи шахси ҳалокшуда (вафоткарда) ва шахсоне, ки дар таъминоти ў қарор доранд, ё ин ки дар бораи рад кардани татбиқи он қарор қабул намояд.

3. Мақоме, ки оид ба татбиқи ҳимояи -давлатӣ қарор қабул менамояд, пас аз гирифтани ариза (маълумот) дар хусуси ба шахси ҳимояшаванда расонидани зарари ҷисмонӣ ё зарари дигар ба саломатии ў бо сабаби иштирок намудан дар рафти таҳқиқ, тафтиши пешакӣ ва мурофиаи судӣ ўҳдадор аст ин аризаро (маълумотро) тафтиш намояд ва дар мўҳлати се шабонарўз дар бораи татбиқи чораҳои дастгирии иҷтимоӣ ё ин ки дар бораи рад кардани татбиқи онҳо қарор қабул намояд.

4. Дар бораи ҳалли масъалаи зикршуда қарори (таъиноти) асоснок қабул карда мешавад, ки он ба мақоми татбиқкунандаи чораҳои дастгирии иҷтимоӣ барои иҷро ва ба шахсе, ки нисбати ў қарор (таъиноти) қабул карда шудааст ё ба намояндаи қонунии ў барои маълумот равон карда мешавад.

5. Нисбати қарор (таъинот) оид ба татбиқи чораҳои дастгирии иҷтимоӣ ё рад намудани татбиқи онҳо шахси ҳимояшаванда ё намояндаи қонунии ў метавонад ба мақоми болоӣ, прокурор ё суд шикоят намояд. Шикоят аз рўзи пешниҳод шудан дар мўҳлати даҳ шабонарўз бояд баррасӣ гардад.

6. Мақоми татбиқкунандаи чораҳои дастгирии иҷтимоӣ пас аз гирифтани қарор (таъинот) оид ба татбиқи чораҳои дастгирии иҷтимои ўҳдадор аст онро дар мўҳлати даҳ шабонарўз иҷро намояд.

**Моддаи 20. Бекор кардани чораҳои амниятӣ**

1. Чораҳои амниятӣ дар ҳолате бекор карда мешаванд, ки агар асосҳои дар моддаи 16 Қонуни мазкур нишондодашуда барои татбиқи онҳо бартараф гардида бошанд, инчунин агар татбиқи минбаъдаи онҳо дар натиҷаи аз ҷониби шахси ҳимояшаванда вайрон кардани талаботи шартномаи басташудаи мақомоти татбиқкунандаи чораҳои амниятӣ ва шахси ҳимояшаванда тибқи қисми 6 моддаи 18 Қонуни мазкур ғайриимкон бошад.

2.Чораҳои амниятӣ метавонанд бо аризаи хаттии шахси ҳимояшаванда, ки ба мақомоти қабулнамудаи қарор оид ба татбиқи ҳимояи давлатӣ фиристода шудааст, бекор карда шаванд.

3. Бекор кардани чораҳон амниятӣ танҳо бо қарори (таъиноти) макоме, ки қарор дар бораи татбиқ намудани ҳимояи давлатиро қабул намудааст ё бо қарори (таъиноти) мақоме, ки парвандаи ҷиноятӣ дар истеҳсолоти он қарор дорад, роҳдода мешавад.

4. Нисбат ба қарор (таъинот) оид ба бекор кардани чораҳои амнияти мумкин аст ба мақоми болоӣ, прокурор ё суд шикоят пешнҳод гардад. Шикоят аз лаҳзаи пешниҳод шуданаш дар давоми 24 соат бояд баррасӣ гардад.

5. Дар қарор (таъинот) оид ба бекор кардани чораҳои амнияти бояд масъалаҳои барқарор намудани ҳуқуқҳои молумулкӣ ва ҳуқуқҳои шахсии ғайрӣмолумулкии шахсӣ ҳимояшаванда ба танзим дароварда шаванд.

6. Қарор (таъинот) оид ба татбиқи чораҳои амнияти то қабули қарор оид ба бекор кардани он аз ҷониби мақомоти дар қисми 2 моддаи 3 Қонуни мазкур пешбинишуда эътибор дорад.

7. Суд (судя) дар ҳолати таҳияи ҳукм оид ба парвандаи ҷиноятӣ дар бораи бекор кардани чораҳои амниятӣ ё татбиқи минбаъдаи чораҳои мазкур таъинот (қарор) мебарорад.

**Моддаи 21. Махф**ияти **амал**ӣ **намудани** ҳ**имоя**и **давлат**ӣ

1. Ҳимояи давлатӣ бо риоя намудани махфияти маълумот оид ба шахси ҳимояшаванда амалӣ мегардад.

2. Тартиби ҳимояи маълумот оид ба амалӣ намудани ҳимояи давлатӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

**Моддаи 22. Ҳатмӣ будани и**ҷ**рои** **қарор** **оид ба амалӣ намудани ҳимояи давлатӣ**

Иҷрои қарорҳои мақомоти таъминкунандаи ҳимояи давлатӣ, ки мутобиқи ваколатҳояшон **қабул** шудаанд, аз ҷониби шахсони мансабдори корхона, муассиса ва **ташкилотҳое, ки** ба онҳо ирсол гардидаанд, **ҳатмӣ мебошанд.**

**БОБИ 4.ҲУҚУҚ ВА** ЎҲ**ДАДОРИҲОИ ШАХСОНИ ҲИМОЯШАВАНДА** **ВА МАҚОМОТИ ТАЪМИНКУНАНДА ҲИМОЯИ ДАВЛАТӢ**

**Моддаи 23. Ҳуқуқ ва** ўҳ**дадориҳои шахсони ҳимояшаванда**

1. Шахсони ҳимояшаванда ҳуқуқ доранд:

- ҳуқуқ ва ўҳдадориҳои худро донанд;

- таъмини амнияти шахсӣ ва молумулкии худ ва шахсони дар қисми 3 моддаи 2 Қонуни мазкур нишондодашударо талаб намоянд;

- татбиқи чораҳои дастгирии иҷтимоиро дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонуни мазкур талаб намоянд;

- оид ба татбиқ намудани чораҳои амниятӣ нисбати худ, инчунин нисбат ба хешовандони наздикашон ва хусусияти ин чораҳоро донанд;

- оид ба татбиқи чораҳои амниятии иловагӣ ё оид ба бекор кардани онҳо тибқи муқаррароти қонуни мазкур бо ариза муроҷиат намоянд;

- нисбат ба қарор ва амали мақомоти таъминкунандаи ҳимояи давлати ба мақомоти болоӣ, прокурор ё суд бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят пешниҳод намоянд.

2. Шахсони ҳимояшаванда ўҳдадоранд:

- шартҳои нисбати онҳо татбиқ намудани чораҳои амниятӣ ва талаботи қонунии мақомоти таъминкунандаи ҳимояи давлатиро иҷро намоянд;

- ба мақомоти таъминкунандаи ҳимояи давлатӣ оид ба ҳар як ҳодисаи таҳдид ё амалҳои зиддиқонуни нисбати онҳо фавран маълумот пешниҳод намоянд;

- зимни кор фармудани молу мулки дар сархати дуюми қисми 1 моддаи 6 Қонуни мазкур нишондодашуда, ки аз ҷониби мақомоти амаликунандаи чораҳои амниятӣ бо мақсади таъмини амнияти онҳо барои истифода дода шудааст, талаботи қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намоянд;

- маълумотро оид ба татбиқ намудани чораҳои ҳимояи давлатӣ нисбати онҳо бе иҷозати мақомоти таъминкунандаи ҳимояи давлатӣ фош накунанд.

**Моддаи 24. Ҳуқуқ ва** ўҳ**дадориҳои мақомоти** **таъминкунандаи ҳимояи давлатӣ**

1. Мақомоте, ки оид ба татбиқ намудани ҳимояи давлатӣ дар доираи салоҳияти худ қарор қабул мекунанд, ҳуқуқ доранд:

- аз ҳамаи мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони ҳуқуқи ва воқеӣ аз рўи ариза ва маълумот дар бораи таҳдид ба амнияти шахсоне, ки нисбаташон қарор оид ба татбиқи ҳимояи давлатӣ қабул карда мешавад, маълумоти заруриро дархост намуда гиранд;

- амалҳои мурофиавӣ ё додани супоришҳои заруриро ба мақомоти амаликунандаи чораҳои амниятӣ ва мақомоти амаликунандаи чораҳои дастгирии иҷтимоӣ барои татбиқи ҳимояи давлатии шахсони дар моддаи 2 Қонуни мазкур нишондодашуда анҷом диҳанд;

- дар ҳолати зарурӣ аз мақомоти амаликунандаи чораҳои амниятӣ ва мақомоти амаликунандаи чораҳои дастгирии иҷтимоӣ таъини чораҳои иловагии ҳимояи давлатиро талаб намоянд;

- дар мувофиқа бо мақомоти амаликунандаи чораҳои нишондодашуда чораҳои амниятӣ ва чораҳои дастгирии иҷтнмоиро пурра ё қисман бекор кунанд.

2. Мақомоти амаликунандаи чораҳои амнияти ҳуқуқ доранд:

- тадбирҳои зарурии амниятии бо Қонуни мазкур пешбинишударо интихоб намоянд, усулҳои татбиқи онҳоро муайян кунанд ва ҳангоми зарурат чораҳои амниятии татбиқшавандаро тағйир диҳанд ва илова намоянд;

- аз шахсони ҳимояшаванда риояи шартҳои татбиқи чораҳои амниятиро нисбати онҳо, иҷрои супоришҳои қонуниро вобаста ба татбиқи чораҳои мазкур талаб намоянд;

- ба суд (судя), прокурор, сардори воҳиди таҳқиқ, **роҳбари** **мақомоти амалкунандаи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ** ё муфаттиш, ки **ариза** **(маълумот) оид ба ҷиноят ё** парвандаи ҷиноятӣ дар истеҳсолоти онҳо қарор дорад, бо дархост (ариза) дар бораи татбиқ намудани чораҳои амнияти зимни анҷом додани амалҳои мурофиавӣ ё бекор кардани онҳо муроҷиат намоянд; **(ҚҶТ аз 03.07.2012с., №865)**

- бо тартиби Муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷуӣ» чораҳои оперативӣ-ҷустуҷўи гузаронанд.

3. Мақомоти амаликунандаи чораҳои дастгирии иҷтимоӣ ҳуқуқ доранд:

- аз мақомоте, ки оид ба амали намудани ҳимояи давлатӣ қарор қабул мекунанд ва аз шахсони ҳимояшаванда маълумоти иловагии барои амалӣ намудани чораҳои дастгирии иҷтимоӣ заруриро дархост намоянд;

- ба мақомоте, ки оид ба татбиқи ҳимояи давлатӣ қарор қабул кардаанд, дар мавриди муайян кардани ҳолатҳое, ки имконняти татбиқи чораҳои мазкурро истисно мекунанд, бо дархост муроҷиат намоянд.

4. Мақомоти таъминкунандаи ҳимояи давлатӣ ўҳдадоранд:

- ба ҳар як ҳолати ба онҳо маълумшуда, ки таъмини чораҳои амниятӣ ё чораҳои дастгирии иҷтимоиро талаб мекунад, фавран эътино намоянд;

- ҳамаи чораҳои амниятӣ ва чораҳои дастгирии иҷтимоии заруриро амалӣ намоянд;

- тибқи муқаррароти пешбининамудаи Қонуни мазкур, шахсони ҳимояшавандаро оид ба татбиқ намудан, тағйир додан, илова ё бекор кардани татбиқи чораҳои амниятӣ ва чораҳои дастгирии иҷтимоӣ нисбати онҳо, инчунин оид ба қабули Қарорҳои вобаста ба таъмини ҳимояи давлатии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сари вақт хабардор намоянд;

- ба шахси ҳимояшаванда зимни эълон намудани қарор (таъинот) дар бораи нисбати ў татбиқ намудани ҳимояи давлатӣ ҳуқуқ ва ўҳдадориҳояшро фаҳмонанд.

**БОБИ 5.** Ҷ**АВОБГАР**Ӣ Б**АРО**И **РИОЯ** НА**КАРДАНИ ТАЛАБОТИ** Қ**ОНУНИ** **МАЗКУР**

**Моддаи 25.** Ҷа**вобгарии** **шахси мансабдор барои р**иоя н**акарда**н**и талаботи вобаста ба та**ъ**мини** ҳ**имояи давлат**ӣ

Шахси мансабдори мақомоти таъминкунандаи ҳимояи давлатӣ, ки ба қабул накардани қарор оид ба татбиқ намудани ҳимояи давлатӣ ё ба таври лозимӣ татбиқ накардани он рои додааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

**Модда**и **26.** Ҷ**авобгарӣ барои** **фош кардани маълумот дар бораи шахси ҳимояшаванда ва чораҳои амниятӣ**

Фош кардани маълумот дар бораи шахси ҳимояшаванда ва татбиқи чораҳои амниятӣ нисбати ў аз ҷониби шахсе, ки ба вай ин маълумот боварӣ карда шуда буд, ё зимни фаъолияти хизматиаш ба ў маълум гаштааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси ба ҷавобгарӣ кашидан мегардад.

**Моддаи 27.** Ҷ**авобгарии шахси ҳимояшаванда**

Ба шахсони дигар фурўхтан, ба гарав мондан ё додани молу мулки дар сархати дуюми қисми 1 моддаи 6 Қонуни мазкур пешбинишуда, ки ҷиҳати таъмини амният ба шахси ҳимояшаванда барои истифода дода шудааст, инчунин гум ё вайрон кардани молу мулки мазкур, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси ба ҷавобгарӣ кашидан мегардад.

**БОБИ 6. МАБЛАЃУЗОРӢ ВА ТАЪМИНОТИ МОДДИЮ ТЕХНИКИИ ҲИМОЯИ ДАВЛАТӢ**

**Моддаи 28. Мабла**ғ**гузори** ва **таъминоти** **модд**ию техникии **ҳимояи** **давлат**ӣ

1. Барои таъмини ҳимояи давлатӣ Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Барномаи давлатии таъмини амнияти иштирокчиёни мурофиаи судии ҷиноятиро тасдиқ менамояд.

2. Маблағгузори ва таъминоти моддию техникии Барномаи давлатии таъмини амнияти иштирокчиёни мурофиаи судии ҷиноятӣ аз ҳисоби маблағи буҷет ва манбаъҳои дигари молиявии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегарданд.

3. Хароҷоти вобаста ба таъмини ҳимояи давлатӣ набояд ба зиммаи шахси ҳимояшаванда гузошта шавад.

**БОБИ** **7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 29. Мавриди амал қарор додани қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расми мавриди амал қарор дода шавад.

          **Президенти**

Ҷ**умҳурии То**ҷ**икис**тон                                                                                     **Эмомалӣ Раҳмон**

ш. Душанбе,

29 декабри соли 2010

             № 644
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	644	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲИМОЯИ ДАВЛАТИИ ИШТИРОКЧИЁНИ МУРОФИАИ СУДИИ ҶИНОЯТӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	29.12.2010	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Primary tabs

^-A A ⁺A

Сешанбе, Сентябр 17, 2024

СЕМИНАР - МАШВАРАТ ДОИР БА МАСЪАЛАИ ОМӮЗИШИ МУҚАРРАРОТИ КОДЕКСИ АНДОЗИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

17.09. 2024. Дар толори Маркази миллии қонунгузорӣ семинар - машварат доир ба масъалаи омӯзиши муқаррароти Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти ҳуқуқу вазифаҳои андозсупоранда ва мақомоти андоз, имтиёзҳои андозӣ, рақамикунонии низоми андоз, хизматрасонии электронӣ ба шаҳрвандон ва андозсупорандагон баргузор гардид.

Дар семинар-машварати мазкур муовини сардори Раёсати такмили қонунгузории андоз – Назирзода Назирҷон доир ба паҳлуҳои муҳими қонунгузории андоз маърӯза намуда, вобаста ба мавзуъ матраҳгардида аз ҷониби иштирокчиён музокираҳо сурат гирифт.

Нишонаи номӣ (тег):

СЕМИНАР - МАШВАРАТ ДОИР БА МАСЪАЛАИ ОМӮЗИШИ МУҚАРРАРОТИ КОДЕКСИ АНДОЗИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

СЕМИНАР-СОВЕЩАНИЕ ПО ВОПРОСАМ ИЗУЧЕНИЯ ПОЛОЖЕНИЙ НАЛОГОВОГО КОДЕКСА РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

В зале Национального центра законодательства состоялся семинар - совещание по вопросам изучения положений Налогового кодекса Республики Таджикистан в области прав и обязанностей налогоплательщиков и налоговых органов, налоговых льгот, цифровизации налоговой системы, электронных услуг гражданам и налогоплательщикам.

Нишонаи номӣ (тег):

СЕМИНАР-СОВЕЩАНИЕ ПО ВОПРОСАМ ИЗУЧЕНИЯ ПОЛОЖЕНИЙ НАЛОГОВОГО КОДЕКСА РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.