Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон | Конститутсия ба сифати қонуни олӣ заминаҳои ҳуқуқии пешрафти ҷомеаро аз тариқи қабули қонунҳои нав гузошта, муносибатҳои ҷамъиятии мухталифро таҳти танзим қарор медиҳад. Эмомалӣ Раҳмон

ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ**

**ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ ИМЗОИ ЭЛЕКТРОНИИ РАҚАМӢ**

**(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2007, № 6, моддаи 532; №7, мод. 682, мод. 560;** c. 2011, №3, мод. 166;)

Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятиро ҳангоми созмон додан ва истифодаи имзои электронии рақамӣ дар ҷараёни ташаккул ва истифодаи ҳуҷҷатҳо дар шакли инъикоси электронӣ тавассути системаи иттилоотии автоматикунонидашуда ва телекоммуникатсионӣ, воситаҳои барномавию техникӣ ба танзим медарорад

**Боби 1. Муқаррароти умумӣ**

Моддаи 1. Доираи амали Қонуни мазкур

Муқаррароти Қонуни мазкур нисбат ба ҳуҷатҳои электронии тавассути имзои электронии рақамии ҳаммонандшавандаи мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (ба истиснои ҳуҷҷатҳои фаъолияти контрразведка, разведка, оперативию ҷустуҷўӣ ва истифодаи тадбирҳои криптографию оперативии ҳифзи сирри давлатӣ), инчунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми анҷом додани аҳдҳои ҳуқуқии гражданӣ ва дигар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ мегардад.

Мақсади Қонуни мазкур аз таъмини шароити ҳуқуқии истифодаи имзои электронии рақамӣ дар ҳуҷҷатҳои электронӣ иборат аст, ки ҳангоми риояи он имзои электронии рақамӣ дар ҳуҷҷати электронӣ ба имзои дастии дар ҳуҷҷатҳои ҳомили коѓазӣ мавҷудбуда баробар эътироф карда мешавад.

Амали Қонуни мазкур нисбат ба муносибатҳое, ки ҳангоми истифодаи дигар имзоҳои бо ҳам монанди дастӣ ба миён меоянд, паҳн намегардад.

**Моддаи 2. Мафҳумҳои асосӣ**

**Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои зерин истифода мешаванд:**

**-ҳуҷҷати электронӣ** – ҳуҷате, ки дар он иттилоот дар шакли электронии рақамӣ пешниҳод гардидааст;

-**ҳомили мошинӣ** – диски магнитӣ, лентаи магнитӣ, диски лазерӣ ва дигар ҳомилони моддие, ки барои сабт ва нигоҳдошти иттилоот бо кўмаки техникаи электронии ҳисоббарор истифода бурда мешаванд;

-**имзои электронии рақамӣ -** реквизити ҳуҷҷати электронӣ, ки барои аз сохтакорӣ ҳифз намудани ҳуҷҷати электронӣ пешбинӣ шуда, дар натиҷаи дигаргунсозии криптографии иттилоот бо истифодаи калиди пўшидаи имзои электронии рақамӣ ба даст омадааст ва имконият медиҳад, ки имзои соҳиби сертификати калиди имзо ҳаммонанд карда шуда, мавҷуд набудани иттилооти таҳрифшуда дар ҳуҷҷати электронӣ муайян гардад;

**-воситаҳои имзои электронии рақамӣ** –воситаҳои дастгоҳӣ ва (ё) барномавӣ, ки татбиқи яке аз функсияҳои зайлро таъмин менамояд – таъсиси имзои электронии рақамӣ дар ҳуҷати электронӣ бо истифодаи калиди пўшидаи имзои электронии рақамӣ, тасдиқи аслӣ будани имзои электронии рақамӣ дар ҳуҷати электронӣ бо истифодаи калиди кушодаи имзои электронии рақамӣ, таъсиси калидҳои пўшида ва кушодаи имзоҳои электронии рақамӣ;

-**калиди пўшидаи (шахсӣ) имзои электронии рақамӣ –** пайдарҳамии аломатҳо (рамзҳо), ки ба соҳиби сертификати калиди имзо маълум аст;

-**калиди кушодаи имзои электронии рақамӣ** – пайдарҳамии рамзҳои имзои электронии рақамӣ, ки ба ҳар шахс дастрас аст ва барои тасдиқ кардани айнияти имзои электронии рақамӣ дар ҳуҷҷати электронӣ таъин гардидааст;

-**сертификати воситаҳои имзои электронии рақамӣ –**ҳуҷат дар ҳомили коѓазӣ, ки мувофиқи қоидаҳои сертификатонӣ ҷиҳати ба талаботи муқарраргардида мутобиқ будани воситаҳои имзои электронии рақамӣ дода шудааст;

**-сертификати калиди имзо –** ҳуҷҷат дар ҳомили коѓазӣ ё ҳуҷҷати электронӣ бо имзои электронии рақамии пўшидаи шахси ваколатдори маркази тасдиқкунанда, ки дар таркиби худ дорои калиди кушодаи имзои электронии рақамӣ мебошад ва он аз ҷониби маркази тасдиқкунанда ба иштирокчии системаи иттилоотӣ ҷиҳати тасдиқи аслӣ будани имзои электронии рақамӣ ва ҳаммонандсозии сертификати калиди имзо дода мешавад;

-**сертификати калиди кушода –**ҳуҷате, ки тасдиқи ҳаққонияти ин калиди кушодаро ба калиди пўшида нишон дода, аз тарафи маркази бақайдгирии калиди кушода ба соҳиби имзои электронии рақамӣ ё ин ки намояндаи ваколатдори ў дода шудааст;

**-тасдиқи аслӣ будани имзои электронии рақамӣ дар ҳуҷати электронӣ -** натиҷаи мусбии санҷиш бо воситаи дахлдори сертификатсияшудаи имзои электронии рақамӣ, бо истифодаи сертификати калиди имзо оид ба тааллуқ доштани имзои электронии рақамӣ дар ҳуҷҷати электронӣ ба соҳиби сертификати калиди имзо ва мавҷуд набудани таҳриф дар ҳамин ҳуҷҷати электронии бо имзои электронии рақамӣ имзошуда;

-**соҳиби сертификати калиди имзо –** шахси воқеие, ки ба номи ў аз тарафи маркази тасдиқкунанда сертификати калиди имзо дода шуда, он дорои калиди пўшидаи имзои электронии рақамӣ буда, имконият медиҳад, ки бо воситаҳои имзои электронии рақамӣ имзои электронии рақамии пушидаи худро дар ҳуҷҷатҳои электронӣ созмон диҳад;

-**истифодабарандаи сертификати калиди имзо –** шахси воқеие, ки маълумоти аз маркази тасдиқкунанда дар мавриди сертификати калиди имзо гирифтаашро барои санҷиш оид ба тааллуқ доштани имзои электронии рақамӣ ба соҳиби сертификати калиди имзо истифода мебарад;

-**системаи иттилоотии истифодаи умум –** системаи иттилоотие, ки барои ҳамаи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҷиҳати истифода кушода мебошад ва хизматрасонии он барои шахсони зикргардида рад карда намешавад;

**-системаи иттилоотии корпоративӣ –**системаи иттилоотии доираи маҳдуди шахсон буда, онҳоро соҳиби система муайян мекунад ё тибқи созишномаи иштирокчиёни системаи иттилоотӣ муайян карда мешавад;

**-маълумоти электронӣ (иттилооти электронӣ) –** пешниҳоди электронии ҳама гуна иттилооте, ки мошинаи электронии ҳисоббарорӣ қабул мекунад;

-**маркази сертификатонии калидҳои кушодаи имзои электронии рақамӣ (минбаъд - маркази тасдиқкунанда) –** шахси ҳуқуқие, ки барои тасдиқи мутобиқати калиди кушодаи имзои электронии рақамӣ ба калиди пўшидаи имзои электронии рақамии шахсе, ки ба номи ў гувоҳномаи бақайдгирӣ дода шудааст (соҳиби гувоҳнома), ваколатдор мебошад;

- мақомоти ваколатдор – мақомоти давлатие, ки сиёсати давлатиро дар соҳаи таъмини ҳифзи сирри давлатӣ ва ҳифзи техники иттилооти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд; (ҚҶТ аз № 21.07.10. № 628)

**-мақоми ваколатдор –** мақоми давлатие, ки дар соҳаи фаъолияти иттилоотонӣ сиёсати давлатӣ ва танзими давлатиро татбиқ менамояд;

**-шахси имзокунанда –** шахси воқеӣ ва ҳуқуқие, ки дорои ҳуқуқи имзои электронии рақамӣ мебошад, инчунин ҳуқуқ дорад онро дар ҳуҷҷати электронӣ истифода барад;

**-санҷиши аслӣ будани имзои электронии рақамӣ –** амали муттасил, ки ҳангоми он шахсе, ки иттилооти электронии бо имзои электронии рақамӣ имзошуда ва калиди кушодаи шахси имзогузоштаро қабул кардааст, метавонад муайян намояд: оё ин иттилоот бо истифодаи калиди пўшида имзо шуда, ба калиди дахлдори кушодаи шахси имзонамуда мувофиқ мебошад ва оё маълумоти ибтидоӣ баъди таъсиси имзои электронии рақамӣ таѓйир дода нашудааст.

**Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи имзои электронии рақамӣ**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи имзои электронии рақамӣ ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф намудааст, иборат мебошад.

**Моддаи 4. Субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқӣ дар соҳаи истифодаи имзои электронии рақамӣ**

Давлат дар шахси мақомоти ҳокимияти давлатӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, инчунин давлатҳои хориҷӣ, созмонҳои байналмилалӣ, шахсони ҳуқуқии хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар соҳаи имзои электронии рақамӣ ҳамчун субъектҳои муносибатҳои ҳуқуқӣ баромад мекунанд.

Муносибат байни субъектҳо дар соҳаи муомилоти ҳуҷҷатҳои электронӣ тавассути шартномаҳо мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад.

**Боби 2. Шартҳои истифодаи имзои электронии рақамӣ**

Моддаи 5. Шартҳои эътирофи баробарии имзои электронии рақамӣ дар ҳуҷҷатҳои электронӣ ба имзои дастӣ дар ҳуҷҷатҳои ҳомили қоѓазӣ

Имзои электронии рақамӣ дар ҳуҷҷати электронӣ аз нигоҳи ҳуқуқӣ ба имзои дастӣ дар ҳуҷҷати ҳомили қоѓазӣ ҳангоми иҷро гардидани шартҳои зерин баробар дониста мешавад:

-сертификати калиди имзои электронии рақамӣ марбут ба ҳамин имзои электронии рақамӣ эътибори худро гум накардааст;

-аслӣ будани имзои электронии рақамӣ дар ҳуҷҷати электронӣ тасдиқ карда шудааст;

-имзои электронии рақамӣ дар муносибатҳое истифода бурда мешавад, ки дар онҳо дорои аҳамияти ҳуқуқӣ мебошад.

Истифодабарандаи системаи иттилоотӣ метавонад соҳиби чандин сертификатҳои калиди имзои дорои аҳамияти ҳуқуқии баробар ё мухталиф бошад ва ин ба имкониятҳои ҳуқуқии соҳиби он дар муносибатҳое, ки истифода бурда мешаванд, вобаста аст. Маълумоти зарурӣ оид ба аҳамияти ҳуқуқии истифодаи ҳар як имзои электронии рақамӣ дар сертификатҳои дахлдори калиди имзо инъикос карда мешавад.

Моддаи 6. Воситаҳои имзои электронии рақамӣ

Созмон додани калидҳои имзои электронии рақамӣ дар системаи иттилооти истифодаи умум аз ҷониби иштирокчии он ё ҳангоми муроҷиати ў аз ҷониби маркази тасдиқкунанда дар системаи корпоративии иттилоотӣ тибқи тартибе, ки ҳамин система муқаррар намудааст, амалӣ мегардад.

Ҳангоми созмон додани калидҳои имзои электронии рақамӣ барои истифода дар системаи иттилоотии истифодаи умум бояд танҳо воситаҳои сертификатсияшудаи имзои электронии рақамӣ истифода бурда шавад. Ҷуброни зарар, ки вобаста ба созмон додани калидҳои имзои электронии рақамӣ бо воситаҳои сертификатсиянашудаи имзои электронии рақамӣ расонида шудааст, бояд мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи созмондиҳанда ва паҳнкунандаи ин воситаҳо гузошта шавад.

Истифодаи воситаҳои сертификатсияшудаи имзои электронии рақамӣ ва калидҳои имзои электронии рақамии созмондодаи онҳо дар системаи корпоративии иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода намешавад.

Сертификатонии воситаҳои имзои электронии рақамӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад. Воситаҳои имзои электронии рақамӣ ҳамчун воситаҳои рамзгузории иттилоот ба ҳисоб намераванд ва бояд мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатман сертификатонида шаванд.

Воситаҳои имзои электронии рақамӣ бояд инҳоро таъмин кунанд:

-нодирии калидҳои созмондодаи пўшида ва кушода;

-мураккабии дахлдори ҳисобкушоӣ ва муайян намудани калиди пўшида ва имзои электронӣ;

-махфияти калиди имзои пўшида:

-калиди кушодаи имзои электронии рақамӣ;

-номгўи воситаҳои имзои электронии рақамӣ, ки бо онҳо ҳамин калиди кушодаи имзои электронии рақамӣ истифода бурда мешавад;

-ном ва маҳалли ҷойгиршавии маркази тасдиқкунанда, ки сертификати калиди имзоро додааст;

-маълумот дар бораи муносибатҳое, ки ҳангоми иҷрои онҳо ҳуҷҷати электронӣ бо имзои электронии рақамӣ дорои аҳамияти ҳуқуқӣ мебошад.

Ҳангоми зарурат дар сертификати калиди имзои электронии рақамӣ дар асоси ҳуҷатҳои тасдиқкунанда мансаб (бо зикри ном ва маҳалли ҷойгиршавии ташкилоте, ки дар он чунин мансаб муқаррар гардидааст) ва тахассуси соҳиби сертификати калиди имзо, инчунин дар асоси аризаи ў дар шакли хаттӣ дигар маълумоте, ки бо ҳуҷҷатҳои дахлдор тасдиқ карда мешаванд, зикр мегарданд.

Моддаи 7. Санҷиши аслӣ будани имзои электронии рақамӣ

Санҷиши аслӣ будани имзои электронии рақамӣ тавассути воситаҳои сертификатсияшудаи имзои электронии рақамӣ бо истифодаи сертификати калиди кушодаи таҳиякунанда, ки ҳуҷҷати электрониро имзо намудааст, анҷом дода мешавад.

**Моддаи 8. Калидҳои пўшида ва кушодаи имзои электронии рақамӣ**

Калидҳои пўшида ва кушодаи имзои электронии рақамӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ таъсис дода мешаванд.

Шахси воқеӣ калиди пўшида ва кушодаро бо истифодаи воситаҳои имзои электронии рақамӣ мустақилона созмон медиҳад.

Созмон додани калиди пўшида ва калиди кушодаи ба он марбут дар як вақт анҷом дода мешавад.

Шахси воқеӣ метавонад соҳиби ҳама гуна миқдори калидҳои пўшида ё кушодаи имзои электронии рақамӣ бошад.

Калиди пўшидаи имзои электронии рақамӣ танҳо аз ҷониби соҳиби он, тавре ки дастрасии он ба дигар шахс истисно гардад, нигоҳ дошта ва истифода бурда мешавад.

Калиди кушодаи имзои электронии рақамӣ дар маркази тасдиқкунанда нигоҳ дошта мешавад ва барои ҳамаи субъектҳои муомилоти электронии ҳуҷҷат дастрас мебошад.

**Боби 3. Маркази тасдиқкунанда ва хизматрасониҳои**

**сертификатонии имзои электронии рақамӣ**

**Моддаи 9. Ҳолати ҳуқуқии маркази тасдиқкунанда**

Маркази тасдиқкунанда шахси ҳуқуқие мебошад, ки оид ба сертификатсияи калидҳои кушодаи имзои электронии рақамӣ ва дигар хизматрасониҳои вобаста ба имзои электронии рақамиро анҷом медиҳад.

Иҷозатномадиҳии фаъолият оид ба додани сертификатҳои калидҳои имзои электронии рақамӣ, ба қайд гирифтани соҳибони имзоҳои электронии рақамӣ, хизматрасонӣ вобаста ба истифодаи имзоҳои электронии рақамӣ ва тасдиқ кардани ҳаққонияти имзоҳои электронии рақамӣ дар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» ба амал бароварда мешавад.

Фаъолияти марказҳои сертификатсияи калиди кушодаи электронии шахсони ҳуқуқӣ, ки бо мақсади корпоративӣ созмон дода шуданд ва ба шахсони сеюм хизмати сертификатсияи калиди электронии рақамӣ намерасонанд, беиҷозатнома анҷом дода мешавад.

Талаботе, ки ба имкониятҳои моддӣ ва молиявии марказҳои тасдиқкунанда муқаррар карда мешаванд, аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди мақоми ваколатдор муайян карда мешавад.

**Бақайдгирии давлатии марказҳои тасдиқкунанда тибқи Қонуни** Ҷ**умҳурии То**ҷ**икистон "Дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқ**ӣ **ва соҳибкорони инфирод**ӣ**" амал**ӣ **карда мешавад. (ҚҶТ аз 25.03.11с №699)**

Моддаи 10. Иҷрои фаъолияти маркази тасдиқкунанда

Маркази тасдиқкунанда фаъолияти худро ҳангоми мавҷудияти шартҳои зерин анҷом медиҳад:

-ҷиҳати таъмини амният, боэътимодӣ ва мутассилии хизматрасонӣ оид ба сертификатсияи калидҳои кушодаи имзои электронии рақамӣ, ҳамчунин барои пўшондани ҷуброне, ки ҳангоми хизматрасонӣ ба вуҷуд омаданаш мумкин, дорои захираҳои дахлдори молиявӣ, моддӣ, техникӣ ва иҷтимоӣ бошад;

-калиди кушодаи шахси ваколатдори марказро, ки барои сертификатонии калидҳои кушода таъин гардидааст, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ сертификатсия намояд;

-бақайдгирии боэътимод ва фаврии иттилоотро дар феҳристи сертификатҳои калидҳои кушода, аз ҷумла хизматрасонии фавриро ҷиҳати боздоштани амал ва бозхондани сертификатҳои калидҳои кушода таъмин намояд;

-имконияти муайян кардани сана ва вақти додани сертификати калиди кушода, боздоштани амал ё бозхондани онро таъмин намояд;

-дорои кормандони касбие бошад, ки барои хизматрасонӣ оид ба сертификатсияи калидҳои кушода заруранд;

-риоя намудани талаботи қонунгузорӣ ва андешидани чораҳои зарурӣ оид ба таъмини амният ва ҳифзи иттилоот;

-ҳангоми ба миён омадани баҳсҳо ҳамаи иттилоотро оид ба сертификати калидҳои кушода аз рўзи бозхондани сертификат на камтар аз се сол нигоҳ дорад;

-ба дигар шартҳои махсуси муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор мувофиқ бошад.

Талаботи асосӣ оид ба таъмини амнияти иттилоотӣ ва системаи телекоммуникатсионии марказҳои тасдиқкунанда, аз ҷониби онҳо истифода бурдани воситаҳои криптографӣ ва техникии ҳифзи иттилоотро мақоми ваколатдор муқаррар менамояд.

Моддаи 11. Ҳуқуқ ва ўҳдадориҳои маркази тасдиқкунанда

Маркази тасдиқкунанда ҳуқуқ дорад:

-сертификатҳои калидҳои кушодаи имзои электронии рақамиро созмон диҳад ва супорад;

-амали сертификатҳои калидҳои кушодаро боздорад, аз нав барқарор созад, инчунин онҳоро бозхонад ва дар мўҳлатҳои муқарраргардида ба феҳристи сертификатҳои калидҳои кушода таѓйирот ворид намояд;

-дар асоси шартнома вобаста ба имзои электронӣ дигар хизматрасониро анҷом диҳад;

-ба иштирокчиёни системаи иттилоотонӣ вобаста ба истифодаи имзои электронии рақамӣ метавонад дигар хизматрасониро анҷом диҳад.

Маркази тасдиқкунанда ўҳдадор аст:

-ба ҳаққонӣ будани маълумоти дар ариза оид ба сертификатонии калиди кушода зикргардида дар асоси ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ин маълумот итминон ҳосил кунад;

-мутобиқати иттилооти дар сертификати калиди кушода мавҷударо бо иттилооте, ки соҳиби сертификати калиди кушода пешниҳод намудааст, таъмин кунад;

-феҳристи сертификатҳои калидҳои кушодаи имзои электронии рақамиро пеш бурда, актуалӣ будан ва дастрасии онро таъмин намояд, сертификати калиди кушодаро дар мўҳлати на дертар аз як рўзи то мавриди амали сертификат ба феҳристи сертификатҳои калидҳои кушода дохил намояд;

-нодирии калидҳои кушодаи имзои электронии рақамиро дар феҳристи сертификатҳои калиди имзо ва бойгонии маркази тасдиқкунанда санҷад;

-ба феҳристи сертификатҳои калидҳои кушода дастрасии озодро таъмин намояд;

-соҳиби сертификати калиди кушодаро дар хусуси далелҳое, ки барои маркази сертификатсия маълум гардидаанд ва амали минбаъдаи истифодаи калиди пўшидаро имконнопазир мегардонанд, инчунин дар мавриди бозхонди сертификати калиди пўшида огоҳ намояд;

-иттилооти мавҷудаеро, ки барои тасдиқи аслӣ будани имзои электронӣ заруранд, фароҳам орад;

-инчунин дигар ўҳдадориҳоро, ки мутобиқи Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё тибқи созишномаи тарафҳо пешбинӣ шудааст, анҷом диҳад.

**Моддаи 12. Муносибатҳо байни маркази тасдиқкунанда ва мақоми ваколатдор**

Маркази тасдиқкунанда то оѓози истифодаи имзои электронии рақамии шахси ваколатдори маркази тасдиқкунанда ҷиҳати аз номи маркази тасдиқкунанда тасдиқ намудани сертификатҳои калидҳои имзо ўҳдадор аст ба мақоми ваколатдори таъсиснамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сертификати калиди имзои мақоми ваколатдори маркази тасдиқкунандаро дар шакли ҳуҷҷати электронӣ, инчунин ҳамин сертификатро ба шакли ҳуҷҷат дар ҳомили коѓазӣ бо имзои дастии шахси ваколатдори зикргардида, ки бо имзои роҳбар ва мўҳри маркази тасдиқкунанда тасдиқ гардидааст, пешниҳод намояд.

Мақоми ваколатдор феҳристи ягонаи давлатии сертификати калиди имзоҳоро пеш мебарад, ки марказҳои тасдиқкунанда бо иштирокчиёни системаи иттилоотии истифодаи умум кор мекунанд, сертификати калиди имзоҳои месупурдаашонро мутобиқи он тасдиқ карда, имконияти дастрасии озодро ба ин феҳрист таъмин менамоянд ва сертификати калидҳои имзои шахсони ваколатдори дахлдори марказҳои тасдиқкунандаро медиҳад.

Имзоҳои электронии рақамии шахсони ваколатдори марказҳои тасдиқкунанда метавонанд танҳо баъди дохил намудани онҳо ба феҳристи ягонаи давлатии сертификати калидҳои имзо истифода бурда шаванд. Истифодаи имзоҳои электронии рақамӣ барои мақсадҳое, ки ҷиҳати тасдиқи сертификати калидҳои имзоҳо ё маълумот дар бораи амали онҳо алоқаманд намебошад, иҷозат дода намешавад.

Мақоми ваколатдор:

-вобаста ба муроҷиати шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидораи маҳаллӣ аслӣ будани имзоҳои электронии рақами шахсони ваколатдори марказҳои тасдиқкунандаро дар сертификатҳои калиди имзои супоридаашон тасдиқ менамояд;

-мутобиқи Нмзомномаи мақоми ваколатдор оид ба таъмини Қонуни мазкур дигар ваколатҳоро амалӣ менамояд.

Моддаи 13. Қатъи фаъолияти маркази тасдиқкунанда

Фаъолияти маркази тасдиқкунанда, ки барои истифода дар системаи иттилоотии истифодаи умум сертификати калидҳои имзо медиҳад, дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон қатъ мегардад.

Дар сурати қатъ гардидани фаъолият ба сифати маркази тасдиқкунанда шахси ҳуқуқӣ ўҳдадор аст дар муддати на камтар аз ду моҳ то рўзи қатъ гардидани фаъолияти худ дар ин хусус ҳамаи иштирокчиёнеро, ки дар системаи мубодилаи электронии ҳуҷҷатҳо хизмат мерасонанд, инчунин мақоми ваколатдорро огоҳ намояд.

Маълумот дар бораи калидҳои кушода, ки ба иштирокчиёни муомилоти электронии ҳуҷҷатҳо тааллуқ дорад, инчунин дигар иттилооти маркази тасдиқкунанда бояд тибқи тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нигаҳдорӣ карда шавад.

**Боби 4. Сертификати калиди имзои электронии рақамӣ**

**Моддаи 14. Сертификати калиди имзои электронии рақамӣ**

Сертификати калиди имзои электронии рақамӣ бояд маълумоти зеринро дар бар гирад:

-рақами нодири бақайдгирии сертификати калиди имзо, сана ва оѓозу анҷоми мўҳлати амали сертификати калиди имзо, ки дар феҳристи маркази тасдиқкунанда мавҷуд аст;

-фамилия, ном, номи падар ва ё номи соҳиби сертификати калиди имзо ё тахаллуси молик. Ҳангоми истифодаи тахаллус маркази тасдиқкунанда дар ин бора дар сертификати калиди имзо сабт мегузорад;

-калиди кушодаи имзои электронии рақамӣ;

-номи воситаи имзои электронии рақамӣ, ки бо он ҳамин калиди кушодаи имзои электронии рақамӣ истифода бурда мешавад;

-ном ва маҳалли ҷойгиршавии маркази тасдиқкунанда, ки сертификати калиди кушодаи имзоро додааст;

-маълумот оид ба муносибатҳое, ки ҳангоми иҷрои онҳо ҳуҷҷати электронӣ бо имзои электронии рақамӣ дорои аҳамияти ҳуқуқӣ мебошад.

Ҳангоми зарурат дар сертификати калиди имзо тибқи ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда вазифа (бо зикри ном ва маҳалли ҷойгиршавии ташкилоте, ки дар он чунин вазифа муқаррар гардидааст), тахассуси соҳиби сертификати калиди имзо ва мутобиқи аризаи ў дар шакли хаттӣ дигар маълумоте, ки бо ҳуҷҷатҳои дахлдор тасдиқ шудаанд, зикр мегардад.

Маркази тасдиқкунанда сертификати калиди имзоро бояд дар мўҳлати на дертар аз як рўзи то мавриди амали сертификати калиди имзо ба феҳристи сертификатҳои калидҳои имзо дохил намояд.

Барои санҷиши тааллуқ доштани имзои электронии рақамӣ ба соҳиби дахлдор сертификати калиди имзо ба истифодабаранда бо зикри сана ва вақти додани он, маълумот оид ба амали сертификати калиди имзо (амал мекунад, амалаш боздошта шудааст, мўҳлати боздоштани амали он бекор карда шудааст, сана ва вақти бекор кардани сертификати калиди имзо), инчунин маълумот дар бораи феҳристи сертификатҳои калидҳои имзо дода мешавад. Дар сурати додани сертификати калиди имзо ба шакли ҳуҷҷат дар ҳомили коѓазӣ он дар бланкаи маркази тасдиқкунанда расмӣ кунонида шуда, бо имзои дастии шахси ваколатдор ва мўҳри маркази тасдиқкунанда тасдиқ карда мешавад.

Ҳангоми додани сертификати калиди имзо, инчунин маълумоти иловагии зикргардида дар шакли ҳуҷҷати электронӣ ба сертификат бояд шахси ваколатдори маркази тасдиқкунанда имзои электронии рақамӣ гузорад.

**Моддаи 15. Мўҳлат ва тартиби нигоҳдории сертификати калиди имзо дар маркази тасдиқкунанда**

Мўҳлати нигоҳдории сертификати калиди имзо дар шакли ҳуҷҷати электронӣ ё ҳомили қоѓазӣ дар маркази тасдиқкунанда тибқи шартнома байни маркази тасдиқкунанда ва соҳиби сертификати калиди имзо муайян карда мешавад. Ҳамзамон дастрасии иштирокчиёни системаи иттилоотӣ ба маркази тасдиқкунанда барои гирифтани сертификати калиди имзо таъмин карда мешавад.

Мўҳлати нигоҳдории сертификати калиди имзо дар шакли калиди электронӣ ё ҳомили қоѓазӣ дар маркази тасдиқкунанда баъди бекор кардани сертификати калиди имзо то се сол муқаррар карда мешавад.

Баъди гузаштани мўҳлати нигоҳдории калиди имзо он аз феҳристи сертификатҳои калиди имзо хориҷ карда шуда, ба низоми нигоҳдории бойгонӣ гузаронида мешавад. Мўҳлати нигоҳдории бойгонӣ се сол мебошад. Тартиби додани нусхаи сертификатҳои калиди имзо дар ин давра мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Сертификати калиди имзо дар шакли ҳуҷҷат дар ҳомили коѓазӣ мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дошта мешавад.

Моддаи 16. Тайёр намудани сертификати калиди имзо

Тайёр намудани сертификати калиди имзо дар асоси аризаи иштирокчии системаи иттилоотӣ амалӣ гардонида шуда, дорои маълумоте мебошад, ки дар моддаи 14 Қонуни мазкур зикр гардида, барои ҳаммонандкунии соҳиби калиди имзо ва ба ў додани маълумот заруранд. Ариза аз ҷониби соҳиби сертификати калиди имзо дастӣ имзо карда мешавад. Маълумоте, ки дар ариза нишон дода шудаанд, ба ҳуҷҷатҳои муқарраргардида тасдиқ карда мешаванд.

Моддаи 17. Сертификати калиди кушода

Ҳангоми созмон додани сертификати калиди кушодаи имзои электронии рақамӣ маркази тасдиқкунанда вазифадор аст нодирии калиди кушодаи имзои электронии рақамиро санҷад.

Сертификати калиди кушода бояд маълумоти зайлро низ дар бар гирад:

-рақами алоҳида ва нодири бақайдгирии сертификати калиди кушода;

-маълумоти ҳаммонандкунандаи маркази тасдиқкунандае, ки сертификати калиди кушодаро додааст;

-ному насаби соҳиби сертификати калиди кушода;

-дигар маълумоти ҳаммонандкунандаи соҳиби сертификати калиди кушода вобаста ба мақсадҳое, ки барои онҳо сертификат дода мешавад, инчунин иттилооте, ки барои ба ў додани маълумот заруранд;

-калиди кушода;

-санаи оѓоз ва анҷоми мўҳлати амали сертификати калиди кушода;

-маълумот дар бораи алгоритми криптографии имзои электронӣ;

-ҳангоми зарурат –маҳдудиятҳо оид ба истифодаи сертификати калиди кушода ё маҳдуд сохтани арзиши аҳдҳое, ки метавонанд дар онҳо истифода бурда шаванд;

-дигар маълумоти муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор.

Сертификати калиди кушода бо имзои электронии шахси вакаолатдори маркази тасдиқкунанда имзо карда мешавад.

Дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ё созишномаи тарафҳо маркази тасдиқкунанда сертификати калиди кушодаро метавонад ба шакли ҳуҷҷат дар ҳомили қоѓазӣ дар ду нусха таҳия намояд. Дар ин ҳолат ба сертификати калиди кушода дар шакли ҳуҷҷат дар ҳомили коѓазӣ соҳиби сертификати калиди кушода ва шахси ваколатдори маркази тасдиқкунанда дастӣ имзо гузошта, он бо мўҳри марказ тасдиқ карда мешавад. Як нусхаи сертификати калиди кушода ба соҳиби сертификат супорида шуда, нусхаи дигар дар маркази тасдиқкунанда нигоҳ дошта мешавад.

Маркази тасдиқкунанда дар мувофиқа бо соҳиби сертификати калиди кушода метавонад дар сертификати калиди кушода оид ба маҳдудияти истифодаи ҳамин сертификат, инчунин ҳолатҳое, ки он метавонад истифода бурда шавад, таъин намояд.

Маркази тасдиқкунанда метавонад тибқи муроҷиати соҳиби сертификати калиди кушода дар сертификати калиди кушода, инчунин дигар маълумоти пешбининакардаи қисми дуюми ҳамин моддаро зикр намояд, ба шарте агар он хилофи қонунгузорӣ набошад, ба амният ё тартиботи ҷамъиятӣ таҳдид накунад ва саҳеҳии ин маълумот пешакӣ санҷида шуда бошад.

Маркази тасдиқкунанда сертификатро ба феҳрист на дертар аз санаи оѓози амали сертификати калиди имзо ворид менамояд.

Феҳристи сертификатҳои калидҳои кушода инҳоро дар бар мегирад:

-сертификатҳои ҳақиқии калидҳои кушода;

-сертификатҳои бозхондашудаи калидҳои кушода;

-сана ва вақти додани сертификати калидҳои кушода;

-сана ва вақти бозхонди сертификатҳои калидҳои кушода;

-дигар иттилооти зарурӣ.

Бо мақсади санҷиши саҳеҳ будани имзои электронӣ маркази тасдиқкунандаи калидҳои кушода вазифадор аст дастрасии озодро ба феҳристи сертификатҳои калидҳои кушода, аз ҷумла бо низоми вақти воқеӣ таъмин намояд.

**Моддаи 18. Мўҳлати амал ва нигоҳдории сертификати калиди кушода**

Мўҳлати амали сертификати калиди кушодаро маркази тасдиқкунанда муқаррар менамояд ва он наметавонад беш аз панҷ сол бошад.

Мўҳлати нигаҳдории сертификати калиди кушода дар шакли ҳуҷҷати электронӣ дар маркази тасдиқкунанда мутобиқи шартнома байни маркази тасдиқкунанда ва соҳиби сертификати калиди кушода муайян карда мешавад.

**Моддаи 19. Боздошт ва бекор кардани сертификати калиди кушода**

Маркази тасдиқкунанда ҳуқуқ дорад амали сертификати калиди кушодаро бо супориши соҳиби сертификат ва ё намояндаи ваколатдори ў ба мўҳлати на бештар аз ду рўзи корӣ боздорад, агар мувофиқи созиши байни маркази тасдиқкунанда ва соҳиби калиди кушода дигар ҳолате вуҷуд надошта бошад.

Маркази тасдиқкунанда вазифадор аст сертификати калиди кушодаро дар ҳолатҳои зайл бекор кунад:

-бо гузашти мўҳлати амали сертификати калиди кушода;

-дар асоси талаби соҳиби сертификати калиди кушода;

-ҳангоми ошкор намудани маълумоти носаҳеҳ, ки дар ариза оид ба сертификатсияи калиди кушода зикр гардидааст;

-бо қарори мақоми ваколатдор;

-бо гузашти мўҳлате, ки амали сертификати калиди кушода боздошта шуда буд;

-ҳангоми ворид намудани таѓйирот дар сертификати калиди кушода;

-дар сурати фавти соҳиби сертификати калиди кушода ё ѓайри қобили амал эътироф намудани ў;

-дар дигар ҳолатҳои муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор мутобиқи қоидаҳои таъмини амният ва сертификатсияи калидҳои кушода.

Ҳангоми бекор кардани сертификати калиди кушода маркази тасдиқкунанда истифодабарандагони сертификати калидҳои имзоро бо роҳи ба феҳристи сертификатҳои калидҳои имзо ворид намудани иттилооти дахлдор, бо зикри сана ва вақти бекор кардани сертификати калиди кушода, ба истиснои ҳолатҳои бекор кардани сертификати калиди кушода бо гузашти мўҳлати он огоҳ менамояд, инчунин соҳиби сертификати калиди кушода (мақоми) ваколатдорро, ки дар хусуси бекор кардани сертификати калиди кушода супориш гирифтааст, хабардор месозад.

Моддаи 20. Ӯҳдадории соҳиби сертификати калиди кушода

Соҳиби сертификати калиди кушода ўҳдадор аст:

а) барои пешгирӣ намудани дастрасии дигар шахс ба калиди пўшидаи худ шароити дахлдорро таъмин намояд;

б) ҳангоми мавҷуд будани асосҳо агар эҳтимол равад, ки пинҳонии калиди пўшида вайрон карда шудааст, барои таъсиси имзои рақамӣ аз калиди шахсӣ истифода набарад;

в) фавран боздоштани амал ё бозхондани сертификати калиди кушодаро дар ҳолатҳои зайл талаб намояд:

-гум кардани калиди пўшида;

-эҳтимоли вайрон карда шудани пинҳонии калиди пўшида;

-ба ҳақиқат мутобиқ набудани иттилооте, ки дар сертификати калиди кушода мавҷуданд;

-саривақт огоҳ намудани маркази сертификатонии калидҳои кушода дар хусуси таѓйирёбии ин ё он иттилооте, ки дар сертификати калиди кушода мавҷуданд;

г) иҷрои дигар ўҳдадориҳое, ки Қонуни мазкур ва шартнома бо маркази тасдиқкунанда муқаррар намудаанд.

Боби 5. Хусусиятҳои истифодаи имзои электронии рақамӣ

**Моддаи 21. Истифодаи имзои электронии рақамӣ дар соҳаи идоракунии давлатӣ**

Мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ташкилотҳое, ки бо мақомоти дахлдор дар мубодилаи ҳуҷҷат иштирок менамоянд, барои имзои ҳуҷҷатҳои электронии худ имзои электронии рақамии шахсони ваколатдори мақомоту ташкилотҳои зикргардидаро истифода мебаранд.

Сертификатҳои калидҳои имзои электронии рақамии шахсони ваколатдори мақомоти ҳокимияти давлатӣ ба феҳристи сертификатҳои калидҳои имзои электронии рақамӣ дохил карда мешаванд, ки онро мақоми ваколатдор пеш мебарад ва тибқи тартибе, ки Қонуни мазкур барои марказҳои тасдиқкунанда муқаррар намудааст, аз ҳамин феҳрист ба истифодабарандагони сертификатҳои калидҳои имзои электронии рақамӣ дода мешавад.

Тартиби ташкил ва додани сертификатҳои калидҳои имзои электронии рақами шахсони ваколатдори мақомоти ҳокимияти давлатӣ мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии мақомоти дахлдор муқаррар карда мешавад.

**Моддаи 22. Истифодаи имзои электронии рақамӣ дар системаи иттилоотии корпоративӣ**

Системаи иттилоотии корпоративӣ, ки ба иштирокчиёни системаи иттилоотии истифодаи умум хизматрасонии маркази тасдиқкунандаи системаи иттилоотии коропоративиро анҷом медиҳад, бояд ба талаботи Қонуни мазкур, ки барои системаҳои иттилоотии истифодаи умум муқаррар намудааст, мутобиқ бошад.

Тартиби истифодаи имзои электронии рақамӣ дар системаи иттилоотии корпоративӣ бо қарори соҳиби системаи иттилоотии корпоративӣ ё созишномаи иштирокчиёни ин система муайян карда мешавад.

Мўҳтавои иттилоот дар сертификатҳои калидҳои имзо, тартиби пешбурди феҳристи сертификатҳои калиди имзо, тартиби нигоҳдории сертификатҳои бекоркардашудаи калидҳои имзо ҳангоми гум кардани эътибори ҳуқуқии ин сертификатҳо дар системаҳои иттилоотии корпоративӣ бо қарори соҳиби ин система ё созишномаи иштирокчиёни системаи иттилоотии корпоративӣ танзим мегардад.

Моддаи 23. Эътирофи сертификати хориҷии калиди имзо

Эътирофи сертификати хориҷии калидҳои имзои электронии рақамӣ мутобиқи қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шартномаҳои байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф намудааст, сурат мегирад.

Шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба муносибатҳои дар қисми 1 ҳамин модда зикргардида мустақиман татбиқ мегардад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар дар шартномаи байналмилалӣ пешбинӣ шуда бошад, ки барои татбиқи он бояд санади дохилидавлатӣ қабул карда шавад.

Агар дар шартномаи байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба Қонуни мазкур қоидаҳои дигаре пешбинӣ шуда бошанд, пас қоидаҳои шартномаҳои байналмилалӣ татбиқ мегарданд.

**Боби 6. Муқаррароти хотимавӣ**

Моддаи 24. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки муқаррароти конуни мазкурро вайрон мекунанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

**Моддаи 25. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Э.Раҳмонов

ш.Душанбе, 30 июли соли 2007

№ 320
Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	320	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ИМЗОИ ЭЛЕКТРОНИИ РАҚАМӢ	Маҷлиси Олии ҶТ	30.07.2007	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

***ДАР БОРАИ ТАНЗИМИ ДАВЛАТИИ ИСТЕҲСОЛ ВА***

***МУОМИЛОТИ БАЪЗЕ НАМУДҲОИ МАҲСУЛОТИ НАФТ***

(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2007, №7, мод. 671;

Қонуни ҶТ аз 24.02.2017 с., №1403)

Бо Қарори Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 13-уми июни соли 2007, № 649 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2007, № 6, моддаи 500) қабул гардидааст.

Бо Қарори Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 19-уми июли соли 2007, № 380 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2007, № 7, моддаи 722) ҷонибдорӣ гардидааст.

Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятиеро, ки дар ҷараёни истеҳсол ва муомилоти баъзе ***намудҳои маҳсулоти*** нафт (минбаъд - маҳсулоти нафт): бензин (ба истиснои авиатсионӣ), сӯзишвории дизелӣ ва мазут ба миён меоянд, танзим менамояд. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

***- нафт - моеи равғанмонанди сӯзанда, ки дар қабати таҳши***ни замин паҳн шуда, аз омехтаи мураккаби карбогидридҳо, баъзе намудҳои сикланҳо, аренҳо ва пайвастагиҳои оксигендор, нитрогендор ва сулфурдор иборат мебошад ва маъдани фоиданок ба ҳисоб меравад; **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

**-маҳсулоти нафт** – омехтаи карбогидридҳо ва ҳамчунин пайвастагиҳои химиявии алоҳида, ки аз нафт ва газҳои нафтӣ истеҳсол карда мешаванд ва ба сифати сӯзишворӣ, равғанҳои молиданӣ, муҳити ҳимояи барқӣ, ҳалкунандаҳо ва ашёи нафтухимиявӣ истифода бурда мешавад;

**-нуқтаи автоматикии пуркунандаи сӯзишворӣ (НАС)** – маҷмааи технологии муҷаҳҳазе, ки дар онҳо маҳсулоти нафт нигоҳ дошта ва ба тарзи чакана фурӯхта мешавад;

**-базаи маҳсулоти нафт** – анбори мол, ки барои нигоҳ доштан ва ба тарзи яклӯхт фурӯхтани маҳсулоти нафт таъин гардидааст;

**-манбаи ягонаи маълумот** – манбаи электронии маълумот доир ба истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафт, ки дар асоси иттилооти мақомоти давлатӣ ва сохторҳои тиҷоратии дар доираи салоҳияти худ ба танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафт машғулбуда фароҳам меоянд;

**-махлутонӣ** – омехта кардани якчанд таркиб бо мақсади ҳосил кардани маҳсулоти нафтии сифати матлуб;

**-ҳаҷми камтарини истеҳсоли маҳсулоти нафт** – ҳаҷми маҳсулоти нафт, ки корхонаҳои истеҳсоли нафту газ ва ё дигар сохторҳо бояд ҳар моҳ дар давоми соли тақвимӣ на камтар аз андозаи тасдиқкардаи мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи энергетика ҳаҷми таҳвили нафти хом, маҳсулоти нафт ва (ё) конденсати газ истеҳсол кунанд;

**-маҳсулоти бесифати нафт** – маҳсулоти нафте, ки ҷавобгӯи талаботи муқаррарнамудаи ҳуҷҷатҳои меъёрӣ оид ба стандартонӣ намебошад;

**-муомилоти маҳсулоти нафт** – харидан, нигоҳ доштан, фурӯхтан, ҳамлу нақл, содироту воридоти маҳсулоти нафт;

**-савдои яклухти (умдаи) маҳсулоти нафт** – маҳсулоти нафтро фурӯхтани (таҳвил додани) истеҳсолкунандагон ва таҳвилкунандагони нафт, ҳамчунин аз тарафи шахсоне, ки маҳсулоти нафтро бо мақсади савдои минбаъда мустақиман аз база мефурӯшанд;

-*шиносномаи истеҳсолот* – ҳуҷҷати шаклаш маъмуле, ки нишондиҳандаи иқтидори истеҳсолии истеҳсолкунандаи маҳсулоти нафт, хусусиятҳои асосии он ва танзими истифодаи таҷҳизоти мавҷударо барои риояи ҷараёни технологии истеҳсолот инъикос мекунад; **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

**-таҳвилкунандаи нафт (нафтфиристонанда)** – ташкилоти нафт ва (ё) газистеҳсолкунанда ва дигар шахсони ҳуқуқӣ, ки барои коркард нафти хом ё конденсати гази худро мефиристанд;

**-истеҳсолкунандаи маҳсулоти нафт** – ташкилоти коркарди нафту газ, ки барои истеҳсоли маҳсулоти нафт иҷозатнома дорад ва фурӯши маҳсулоти нафтро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардонад;

**-истеҳсоли маҳсулоти нафт** – маҷмӯи корҳои вобаста ба коркарди нафти хом ва конденсати газ, ҳамчунин оид ба махлутонӣ, ки дар натиҷаи он маҳсулоти нафт, мутобиқи талаботи ҳуҷҷатҳои меъёрӣ оид ба стандартонӣ истеҳсол мешавад;

**-савдои чаканаи маҳсулоти нафт** – ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ фурӯхтани маҳсулоти нафт бе мақсади фурӯхтани он;

**-борхат** – ҳуҷҷати шакли ягона, ки барои назорати ҳаракати маҳсулоти нафт дар тамоми роҳ аз фиристода шудани маҳсулот то қабул карда гирифтани он таъин шуда, барои ба расмият даровардани корҳои супоридану қабул карда гирифтани маҳсулоти нафт зарур аст – бланки (ҳуҷҷати) ҳисоботи қатъӣ;

**-мақомоти ваколатдори давлатӣ** – мақомоти давлатӣ, ки онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад ва танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафтро дар доираи ***ваколатҳои*** муайяннамудаи Қонуни мазкур амалӣ месозад. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими давлатии истеҳсол ва**

                  **муомилоти баъзе намудҳои маҳсулоти нафт**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти баъзе намудҳои маҳсулоти нафт ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

**Моддаи 3. Танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти баъзе намудҳои маҳсулоти нафт**

Танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти баъзе намудҳои маҳсулоти нафт аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти ваколатдори давлатӣ анҷом дода мешавад. Дигар мақомоти давлатӣ низ ҳуқуқ доранд баъзе масъалаҳои истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафтро аз рӯи салоҳияти худ, ки Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд, танзим гардонанд.

Танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафт инҳоро дар бар мегирад:

***- иҷозатномадиҳ***ӣ барои фаъолият оид ба истихроҷ, истеҳсол_у коркард, нигохдорӣ ва фурӯши нафту газ ва маҳсулоти коркарди онҳо; **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

-муқаррар намудани ҳаҷми камтарини истеҳсоли маҳсулоти нафт бо шарти тасдиқи таҳвили ҳаҷми нафти хом ва конденсати газ аз тарафи мақомоти давлатии соҳаи энергетика;

-назорат кардан ба муомилоти маҳсулоти нафт мутобиқи салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ***мақомоти ваколатдори давлатӣ*** ва дигар мақомоти давлатӣ, ҳамчунин ба тариқи мониторинг ба воситаи манбаи ягонаи маълумоти истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафт, ҷорӣ кардани борхат ва муқаррар намудани тартиби эъломиякунонӣ; **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

-назорати сифати маҳсулоти нафт.

**Моддаи 4. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

-самтҳои асосии сиёсати давлатиро дар соҳаи танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафт муайян мекунад;

-дар доираи салоҳияти худ санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафтро қабул ва нашр мекунад;

-содироту воридоти маҳсулоти нафтро мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим менамояд;

-мақомоти давлатиро, ки ба истеҳсоли маҳсулоти нафт иҷозатнома медиҳад, муайян менамояд;

-таҳвили нафти хом ва конденсати газро ба бозори дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба танзим медарорад;

-шакл, тартиб ва мӯҳлати пешниҳод намудани маълумотеро, ки барои амалӣ гардонидани мониторинг зарур аст, муайян мекунад;

***- амалӣ намудани салоҳияти дигари пешбининамудаи қону**нгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.*** **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

Моддаи 5. Ваколатҳои мақомоти ваколатдори давлатӣ

                          (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)

Мақомоти ваколатдори давлатӣ:

-дар доираи ***ваколатҳои*** худ санадҳои меъёрии ҳуқуқиро дар соҳаи танзими давлатии истеҳсол, фурӯш ва муомилоти нафт қабул ва нашр мекунад; **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

-мониторинги фаъолияти истеҳсолкунандагони маҳсулоти нафт, таҳвилкунандагони нафт ва шахсонеро, ки маҳсулоти нафтро аз базаҳои он мефурӯшанд, ба амал мебарорад;

-манбаи ягонаи маълумот ва ҳамзамон тавозуни истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафтро тартиб медиҳад;

-шакл, тартиб ва мӯҳлати аз тарафи мақомоти дигари давлатӣ ба манбаи ягонаи маълумот фиристодани маълумотро доир ба ҳаҷми истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафт ва дигар иттилооти заруриро муайян мекунад;

-қоидаҳои ба расмиятдарории борхатро таҳия ва тасдиқ мекунад;

-шакл, тартиб ва мӯҳлати пешниҳод намудани эъломия (декларатсия)-ро муайян мекунад;

***- ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии*** ***Тоҷикистоыро амалӣ менамояд.*** **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

**Моддаи 6. *Ваколати* дигар мақомоти давлатие, ки танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти**

                   **маҳсулоти нафтро ба зимма дорад**

                    (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)

Мақомоти давлатӣ дар соҳаи стандартонӣ, метрология ва сертификатонӣ:

-мувофиқати маҳсулоти нафтро ба талаботи муқаррарнамудаи ҳуҷҷатҳои меъёрӣ оид ба стандартонӣ назорат мекунад;

-корҳои оид ба стандартонӣ, метрология ва сертификатонии маҳсулоти нафт, хизматрасонии нуқтаҳои автоматикии пуркунандаи сӯзишворӣ ва базаҳои маҳсулоти нафтро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон идора мекунад;

-бо мувофиқаи ***мақомоти ваколатдори давлатӣ*** тартиб ва талаботро оид ба истифодаи асбобҳои назоратии баҳисобгирие, ки маълумотро доир ба ҳаҷми истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти нафт ба ***мақомоти ваколатдори давлатӣ*** ба тарзи автоматӣ мерасонанд, муқаррар менамояд. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи энергетика:

-ҳаҷми камтарини истеҳсоли маҳсулоти нафтро муқаррар менамояд ва ҳаҷми таҳвили нафти хом ва (ё) конденсати газро аз тарафи ташкилотҳои нафтугазҳосилкунӣ ва манбахои дигари ашёи хос тасдиқ мекунад;

-фаъолияти истеҳсолкунандагони маҳсулоти нафтро оид ба истеҳсоли ҳаҷми камтарини маҳсулоти нафт ҳамоҳанг месозад;

-шакл ва тартиби пур намудани ***шиносномаи истеҳсолотро*** муайян мекунад; **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

-***шиносномаи истеҳсолотро*** бо мувофиқаи мақомоти давлатии соҳаи ҳифзи муҳити зист тасдиқ менамояд; **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

-аз тарафи ташкилотҳои коркарди нафту газ риоя шудани мӯҳлате, ки анҷом додани корҳои таъмир ва барқароркуниро дар ***шиносномаи истеҳсолот*** нишон дода шудааст, мувофиқа ва назорат мекунад; **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

-бо мувофиқаи мақомоти манфиатдори давлатӣ аз ҷиҳати иқтисодӣ асоснок будани ҳиссаи (квотаи) содироту воридоти маҳсулоти нафтро муайян менамояд.

Мақомоти давлатӣ дар соҳаи савдо бо мувофиқаи мақомоти манфиатдори давлатӣ аз ҷиҳати иқтисодӣ асоснок будани андозаи боҷҳои гумрукӣ, аксизӣ, муҳофизавӣ, зиддидемпингӣ ва ҷуброниро муайян менамояд.

Мақомоти давлатӣ дар соҳаи сиёсати зиддиинҳисорӣ (зиддимонополӣ) тарифҳои (нархи) хизматрасонии истеҳсолкунандагони маҳсулоти нафтро, ки дар бозори мол мавқеи ҳукмфармоӣ доранд, оид ба коркарди нафти хом ва (ё) конденсати газ мутобиқи қонунгузории зиддимонополии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.

Мақомоти давлатии ҳифзи муҳити зист риоя шудани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар бобати ҳифзи муҳити зист ҳангоми истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафт назорат менамояд.

Мақомоти давлатии соҳаи нақлиёт аз ҷониби боркашонҳо риоя шудани талаботи технологиро дар мавриди интиқоли маҳсулоти нафт таҳти назорат мегирад ва эҳтиёт аз сӯхторро таъмин менамояд.

Мақомоти давлатии дар ин модда зикршуда ба мақомоти ваколатдор маълумотро доир ба ҳаҷми истеҳсол ва (ё) муомилоти маҳсулоти нафт ва дигар иттилооти заруриро барои манбаи ягонаи маълумот пешниҳод менамоянд, инчунин дигар ваколатҳоеро, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудаанд, амалӣ менамоянд. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

**Моддаи 7. Ҳамкории мақомоти *ваколатдори давлатӣ* бо дигар мақомоти давлатие, ки истеҳсол ва**

                   **муомилоти давлатии маҳсулоти нафтро танзим менамояд**

                     (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)

Мақомоти ***ваколатдори давлатӣ*** бо дигар мақомоти давлатие, ки танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти маҳсулоти нафтро ба зимма доранд, ҳамкорӣ намуда, доир ба назорати он чораҳои муштарак меандешад ва мубодилаи иттилоотро ба роҳ мемонад. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

***Дар сурати иҷро нагардидани талаботи Қонуни мазкур мақоми ваколатдор***и давлатӣ дар ин бора мақомоти дахлдори давлатиро ба таври хаттӣ барои аз ҷониби онҳо андешидани чораҳо оид ба бартараф намудани қонунвайронкунии ошкоргардида огоҳ менамояд. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

Моддаи 8. Шартҳои истеҳсоли маҳсулоти нафт

Маҳсулоти нафт истеҳсол карда мешавад:

-бо таҷҳизоте, ки ҷавобгӯи талаботи ҳуҷҷатҳои дахлдори меъёрӣ оид ба стандартонӣ ва таъмини ченаки ягона аст;

-дар сурати будани ***шиносномаи истеҳсолот***; **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

-дар ҳолати вуҷуд доштани асбобҳои назорати баҳисобгирие, ки пешниҳоди маълумотро дар бораи ҳаҷми истеҳсол ва фурӯши маҳсулоти нафт ба таври автоматикунонидашуда ба ***мақомоти ваколатдори давлатӣ*** мерасонанд. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

Танҳо истеҳсолкунандагони маҳсулоти нафт, ки иҷозатнома доранд, ин корҳоро ба ҷо оварда метавонанд:

-махлутонӣ, илова кардани ҳар гуна маҳлулҳо, иловаҳо ва компонентҳо ба бензини молӣ бо мақсади баланд бардоштани рақами октании он;

-махлутонӣ, илова намудани ҳар гуна маҳлулҳо, иловаҳо ва компонентҳо ба маҳсулоти бесифати нафт бо мақсади ҳосил кардани бензини сифати матлуб;

-илова кардани ҳар гуна маҳлулҳо ба сӯзишвории дизелӣ, мазут.

Истеҳсол кардани маҳсулоти нафт бо як таҷҳизот аз тарафи ду ва зиёда аз ин истеҳсолкунандагон роҳ дода намешавад.

Моддаи 9. ӯҳдадориҳои истеҳсолкунандагони маҳсулоти нафт

Истеҳсолкунандагони маҳсулоти нафт ӯҳдадоранд, ки:

-талаботи мақомоти давлатиро дар соҳаи энергетика оид ба таъмини ҳаҷми камтарини истеҳсоли маҳсулоти нафт иҷро намоянд;

-нафти хом ва (ё) конденсати газро ба ҳадди иқтидори истеҳсолии худ дар сурати камкории он дар давоми се моҳ тибқи ***шиносномаи истеҳсолот*** барои коркард қабул намоянд; **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

-бо мақомоти давлатии соҳаи энергетика ҷадвали солонаи корҳои таъмир ва барқароркуниро, ба истиснои зарурати фавран пешгирӣ намудани таҳдиди хатар ба ҷараёни истеҳсолот мувофиқа намоянд;

Ба истеҳсолкунандагони маҳсулоти нафт истеҳсоли бензини этилишуда, ки ба ҳифзи сиҳатии омма зарари ҷиддӣ меоварад, манъ аст.

**Моддаи 10. Тартиб додани эъломия (декларатсия) ва мониторинги истеҳсолу муомилоти**

                      **маҳсулоти нафт**

Шахсоне, ки маҳсулоти нафтро истеҳсол мекунанд ва (ё) мефурӯшанд, вазифадоранд ба ***мақомоти ваколатдори давлатӣ*** дар бораи боқимондаи маҳсулот ва (ё) ҳаҷми муомилоти маҳсулоти нафт эъломия (декларатсия) пешниҳод намоянд. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

Истеҳсолкунандагони маҳсулоти нафт, нафттаҳвилкунандагон ва шахсоне, ки маҳсулоти нафтро аз базаи маҳсулоти нафт мефурӯшанд, вазифадоранд ба ***мақомоти ваколатдори давлатӣ*** барои амалӣ гардонидани мониторинг маълумот пешниҳод намоянд. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

Моддаи 11. Шартҳои фурӯши маҳсулоти нафт

Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон муомилоти бензини этилишуда ва ҳамчунин фурӯши маҳсулоти бесифати нафт ва нигоҳ доштани онҳо бе коркарди минбаъда манъ аст.

Маҳсулоти нафтро истеҳсолкунандагони махсулоти нафт, нафттаҳвилкунандагон ва ҳамчунин шахсони ҳуқуқие, ки маҳсулоти нафтро дар нуқтаҳои автоматикии пуркунандаи сӯзишворӣ (НАС) ва базаҳои маҳсулоти нафт мефурӯшанд ва барои хизматрасонӣ сертификат доранд, фурӯхта метавонанд.

Таҳвилкунандагони маҳсулоти нафт метавонанд бо истифодаи асбобҳои баҳисобгирии истеҳсолкунандагони маҳсулоти нафт ва ҳамчунин аз нуқтаҳои автоматикии пуркунандаи сӯзишворӣ ва базаҳои маҳсулоти нафт, ки барои хизматрасонӣ сертификатонида шудаанд, фурӯшанд.

Ба фурӯши маҳсулоти нафт дар нуқтаҳои автоматикии пуркунандаи сӯзишворӣ ва базаҳои маҳсулоти нафт бо шарти вуҷуд доштани низоми компютерии баҳисобгирӣ ва амалиёти кассавӣ зимни ба ***мақомоти ваколатдори давлатӣ*** ирсол кардани иттилоот оид ба ҳаҷми савдои маҳсулоти нафт иҷозат дода мешавад. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

Маҳсулоти нафтро аз нуқтаҳои автоматикии пуркунандаи сӯзишворие, ки дар маҳалҳои аҳолинишини шумораи одамонашон то даҳ ҳазор нафар, деҳот ва ҳамчунин дар замини таъиноти кишоварзии маҳалли ҷамъшавии техникаи кишоварзии лозимаи корҳои саҳроӣ воқеъ гардидаанд, бо шарти мавҷуд будани низоми соддаи баҳисобгирии савдои маҳсулоти нафт фурӯхтан мумкин аст.

Маҳсулоти нафт аз нуқтаҳои автоматикии пуркунандаи сӯзишвории контейнершакл дар маҳалҳои аҳолинишини шумораи одамонашон то даҳ ҳазор нафар ва ҳамчунин дар деҳот фурӯхта мешавад.

Маҳсулоти нафтро аз нуқтаҳои автоматикии пуркунандаи сӯзишвории сайёр танҳо дар сари заминҳои таъиноти кишоварзии маҳаллии ҷамъшавии техникаи кишоварзии лозимаи корҳои саҳроӣ фурӯхтан мумкин аст.

Истеҳсолкунандагони маҳсулоти нафт ва шахсоне, ки маҳсулоти нафтро мустақиман аз база мефурӯшанд, вазифадоранд дар мӯҳлати муқаррарнамудаи ***мақомоти ваколатдори давлатӣ*** ҳангоми бастани шартномаҳои фурӯши маҳсулоти нафт барои истеҳсолкунандагони маҳсулоти кишоварзӣ имтиёзот диҳанд. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

***Моддаи 12. Танзими давлатии содироту воридоти маҳсулоти нафт***

                      (ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)

***Танзими давлатии содироту воридоти маҳсулоти нафт мутобиқи*** қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад, аз ҷумла бо роҳи тасдиқи (тағйир додани) меъёрҳои аксиз, боҷҳои гумрукӣ, зиддидемпингӣ ва ҷубронӣ, квота барои содироту воридоти маҳсулоти нафт, инчунин чораҳои дигаре, ки аз шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон бармеоянд. **(ҚҶТ аз 24.02.17 с., №1403)**

Моддаи 13. Шартҳои ҳамлу нақли маҳсулоти нафт

Ҳамлу нақли маҳсулоти нафт тавассути нақлиёти махсус таҷҳизонидашуда мувофиқи талаботи марбути ҳамлу нақли бори хавфнок ва риояи қоидаҳои эҳтиёт аз сӯхтор, қоидаҳои истифодаи техникӣ сурат мегирад.

Дар сурати савдои яклухт ва чаканаи маҳсулоти нафт аз ҷониби истеҳсолкунандагон, таҳвилкунандагони нафт ва шахсоне, ки маҳсулоти нафтро мустақиман аз базаҳо мефурӯшанд, дар мавриди ҳамлу нақли махсулоти нафт борхати он ҳатман тартиб дода мешавад.

Ҳуҷҷатҳои бо ҳамлу нақли маҳсулоти нафт алоқаманд бояд ба талаботи барои ҳамлу нақли бори хавфнок тавассути ҳар намуди нақлиёт муқарраршуда мувофиқат намояд.

Моддаи 14. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 15. Мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

         **Президенти**

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                    Э.Раҳмонов

**ш.Душанбе, 30 июли соли 2007**

**№ 309**

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	309	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ТАНЗИМИ ДАВЛАТИИ ИСТЕҲСОЛ ВА МУОМИЛОТИ БАЪЗЕ НАМУДҲОИ МАҲСУЛОТИ НАФТ	Маҷлиси Олии ҶТ	30.07.2007	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ БУҶЕТИ ИЛОВАГИИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2007**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон с. 2007, №6, мод. 443)

Бо Қарори Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28-уми июни соли 2007, № 706 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2007, № 6, моддаи 530) қабул гардидааст.

**Моддаи 1.** Буҷети иловагии давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2007 аз рӯи даромад ва хароҷот ба маблағи 272000 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

**Моддаи 2.** Буҷети иловагии ҷумҳуриявӣ барои соли 2007 аз рӯи даромад ба маблағи 200000 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад, аз ҷумла:

- андоз аз арзиши иловашуда,

аз ҷумла:            дохилӣ                                                                - 3000 ҳазор сомонӣ;

                                   берунӣ                                                                - 161300 ҳазор сомонӣ;

- аксизҳо (берунӣ)                                                                            - 22000 ҳазор сомонӣ;

- андоз аз фоидаи шахсони ҳуқуқӣ                                          - 4700 ҳазор сомонӣ;

- андози ҳадди ақал аз даромади корхонаҳо                        - 1000 ҳазор сомонӣ;

- боҷҳои гумрукӣ                                                                             - 8000 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 3.** Буҷети иловагии ҷумҳуриявӣ аз рӯи хароҷот барои соли 2007 ба маблағи 200000 ҳазор сомонӣ аз рӯи тартиби тақсимоти вазифавӣ ба андозаи зерин тасдиқ карда шавад:

- маблағгузории мақомоти ҳокимияти

давлатӣ ва идоракунӣ                                                                 - 32810 ҳазор сомонӣ;

- илм                                                                                                     - 850 ҳазор сомонӣ;

- мудофиа                                                                                           - 8150 ҳазор сомонӣ;

- мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва тартиботи ҳуқуқӣ                     - 7670 ҳазор сомонӣ;

- маориф                                                                                                              - 42380 ҳазор сомонӣ;

- нигоҳдории тандурустӣ                                                             - 10200 ҳазор сомонӣ;

- суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ                   - 27960 ҳазор сомонӣ;

- хоҷагии манзилию коммуналӣ                                                              - 2850 ҳазор сомонӣ;

- чорабиниҳои фарҳангию оммавӣ ва солимгардонӣ      - 19820 ҳазор сомонӣ;

- соҳаи кишоварзӣ ва заминсозӣ                                                              - 8000 ҳазор сомонӣ;

- корҳои ҷустуҷӯи геологӣ                                                            - 700 ҳазор сомонӣ;

- нақлиёт ва коммуникатсия                                                      - 3040 ҳазор сомонӣ;

- хизамтрасонии дигари иқтисодӣ                                           - 620 ҳазор сомонӣ;

- хароҷоти дигар                                                                                              - 30950 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 4.** Буҷети иловагии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа барои соли 2007 аз рӯи даромад ва хароҷот ба маблағи 10000 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

**Моддаи 5.** Ҳаҷми иловагии буҷетҳои қабулкардаи Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ барои соли 2007 аз рӯи даромад ва хароҷот ба маблағи 62000 ҳазор сомонӣ маъқул дониста шавад, аз ҷумла дар:

Вилояти Хатлон                                                                                 - 645 ҳазор сомонӣ;

Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон                                 - 249 ҳазор сомонӣ;

шаҳри Душанбе                                                                                - 59756 ҳазор сомонӣ;

ноҳияи Варзоб                                                                                   - 1050 ҳазор сомонӣ;

ноҳияи Файзобод                                                                              - 300 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 6.** Аз 1 июли соли 2007 ҳиссаҷудокунии маблағ аз андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард аз Корхонаи воҳиди давлатии «Ширкати алюминии тоҷик» 60 фоиз ба буҷети шаҳри Турсунзода ва 40 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ тасдиқ карда шавад.

**Моддаи 7.** Фонди захиравии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2007 ба маблағи 4000 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

**Моддаи 8.** Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи Қонуни мазкур ба қисмҳои даромад ва хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2007» тасдиқ шудаанд, тағйирот ворид намояд.

**Моддаи 9.** Қонуни мазкур аз 1 июли соли 2007 мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                       Э.Раҳмонов

ш.Душанбе, 30 июни соли 2007

№ 287

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	287	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ БУҶЕТИ ИЛОВАГИИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2007	Маҷлиси Олии ҶТ	30.06.2007	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Primary tabs

^-A A ⁺A

Сешанбе, Июл 23, 2024

МИЗИ МУДАВВАР ДАР МАВЗУИ «РУШДИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР САМТИ ПЕШГИРИИ ЗӮРОВАРӢ ДАР ОИЛА: МУШКИЛОТ ВА ДУРНАМО»

23 июли соли 2024 дар толори Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади таъмини иҷрои сархати шашуми банди 7 Низомномаи Марказ ва банди 8 Нақшаи кории шуъбаи қонунгузории гражданӣ, соҳибкорӣ ва оилавии Маркази миллии қонунгузорӣ барои соли 2024 мизи мудаввар дар мавзуи «Рушди қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти пешгирии зӯроварӣ дар оила: мушкилот ва дурнамо» баргузор гардид.

Нишонаи номӣ (тег):

МИЗИ МУДАВВАР ДАР МАВЗУИ «РУШДИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР САМТИ ПЕШГИРИИ ЗӮРОВАРӢ ДАР ОИЛА: МУШКИЛОТ ВА ДУРНАМО»

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

КРУГЛЫЙ СТОЛ НА ТЕМУ «РАЗВИТИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН В НАПРАВЛЕНИИ ПРЕДУПРЕЖДЕНИЯ СЕМЕЙНОГО НАСИЛИЯ: ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ»

23 июля 2024 года в зале Национального центра законодательства при Президенте Республики Таджикистан в целях обеспечения реализации абзаца шестого пункта 7 Положения о Центре и пункта 8 Плана работы отдела гражданского, предпринимательского и семейного законодательства Национального центра законодательства за 2024 год проведен круглый стол на тему «Развитие законодательства Республики Таджикистан в направлении профилактики домашнего насилия: проблемы и перспективы».

Нишонаи номӣ (тег):

КРУГЛЫЙ СТОЛ НА ТЕМУ «РАЗВИТИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН В НАПРАВЛЕНИИ ПРЕДУПРЕЖДЕНИЯ СЕМЕЙНОГО НАСИЛИЯ: ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ»

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.