Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ**

**ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ ТАЪМИНИ ЧЕНАКИ ЯГОНА**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1997, №10, мод.131; соли 2002, № 4, қисми 1, мод. 224; соли 2007, №7, мод.683; соли 2008, №12, қисми 2, мод. 1001)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқии таъмини ченаки ягонаро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намуда, муносибати мақомоти идораи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро бо шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар мавриди тайёр, истеҳсол, таҳвил намудан, истифода, таъмир ва ворид кардани воситаҳои ченак танзим менамояд ва барои ҳимояи ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шаҳрвандон, тартиботи ҳуқуқии муқарраргардида ва ҳамчунин барои ҳимояи иқтисодиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз оқибатҳои номатлуби натиҷаҳои нодурусти ченак равона гардидааст. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

**БОБИ** **I. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ**

Барои ифодаи мақсадҳои Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

**ченаки ягона**—ҳолати ченаке, ки **натиҷаи он** дар воҳидҳои эътирофгардидаи бузургӣ ифода ёфта, иштибоҳи ченак аз ҳудуди меъёрҳои муайянгардида берун намеояд;

**воситаи ченак**—таҷҳизоти техникие, ки барои ченак пешбинӣ шудааст;

**маҳаки воҳиди бузургӣ**—воситаи ченак, ки барои таҷдид ва ҳифзи воҳиди бузургӣ бо мақсади интиқоли **андозаи** он ба дигар воситаҳои ченаки ҳамин бузургӣ пешбинӣ шудааст;

**маҳаки давлатии воҳиди бузургӣ**—маҳаки воҳиди бузургӣ, ки бо қарори мақоми **ваколатдори** давлатӣ ба сифати воҳиди ибтидоӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф гардидааст;

**санадҳои меъёрии таъмини ченаки ягона**—стандартҳои давлатӣ, стандартҳои **байналмилалӣ** (минтақавӣ), қоида ба низомнома, дастуруламал ва тавсияҳое, ки бо тартиби муқарраргардида ба кор бурда мешаванд;

**хадамоти метрологӣ**—маҷмӯи субъектҳои фаъолият ва навъи корҳое, ки барои таъмини ченаки ягона пешбинӣ шудааст;

**назорати метрологӣ**—фаъолияте, ки мақоми давлатии хадамоти метрологӣ (назорати давлатии метрологӣ) ё хадамоти метрологии шахси ҳуқуқӣ бо мақсади санҷиши риояи қоида ва меъёрҳои метрологии муқарраргардида анҷом медиҳад;

**мутобиқи воситаҳои ченак**—маҷмӯи амалиёте, ки мақомоти давлатии хадамоти метрологӣ (дигар мақомоту ташкилотҳои ваколатдор) бо мақсади муайян ва тасдиқ намудани **санҷиши мутобиқати** воситаҳои ченак ба талаботи техникии муқарраршуда анҷом медиҳанд;

-андозагирии (калибровкаи) воситаҳои ченак -маҷмўи амалиётест, ки бо мақсади муайян ва тасдиқ кардани қимати ҳақиқии тавсифи метрологӣ ва қобили истифода будани воситаҳои ченаки таҳти назорати давлатии метрологӣ қарорнадошта анҷом дода мешавад; (ҚҶТ №467, 31.12.08)

**тасдиқномаи навъҳои воситаҳои ченак**—ҳуҷҷате, ки онро мақоми ваколатдори давлатӣ медиҳад ва он тибқи муқаррароти қонунгузории ҷорӣ ба қайд гирифта шудани ҳамин навъи воситаҳои ченак ва ба талаботи муқарраргардида ҷавобгӯ будани онро тасдиқ менамояд;

**тасдиқномаи санҷиш**—ҳуҷҷате, ки ба ташкилотҳои санҷишкунанда дода шуда, воқеият ва натиҷаи санҷиши воситаҳои ченакро тасдиқ менамояд.

               **-мақоми ваколатдор - мақоми давлатӣ, ки муносибатҳоро дар соҳаи таъмини ченаки ягона танзим**

         **мегардонад;**

**-системаи байналмилалии ченакҳо-системаи воҳидҳои ченкунии бузургиҳои физикие, ки**

**Конференсияи генералии ХI оид ба ченак ва вазнҳо соли 1960 қабул кардааст. (ҚҶТ №467, 31.12.08)**

             **Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи таъмини ченаки ягона**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи таъмини ченаки ягона ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

**Моддаи 3. Қарордодҳои байналхалқӣ (хориҷ карда шуд бо ҚҶТ №467, 31.12.08)**

**Моддаи 4. Идораи давлатии таъмини ченаки ягона**

Танзими давлатии муносибатҳо дар соҳаи таъмини ченаки ягона бар зиммаи мақоми ваколатдори давлатие мебошад, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

                 **Мақоми** ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои салоҳиятҳои зерин мебошад:

ҳамоҳангсозии фаъолияти байниминтақавӣ ва байнисоҳавии таъмини ченаки ягона;

муқаррар намудани қоидаҳои офаридан, тасдиқу саришта ва истифода кардани маҳакҳои воҳиди бузургӣ;

муайян намудани талаботи умумии метрологӣ нисбати воситаҳо усул ва натиҷаҳои ченак;

таъмини назорати давлатии метрологӣ;

роҳбарӣ ба фаъолияти хадамоти давлатии метрологӣ ва дигар хадамоти метрологии таъмини ченаки ягона;

иштирок дар фаъолияти ташкилотҳои баймалхалқӣ оиди масъала таъмини ченаки ягона.

**БОБИ 2. ВОҲИДҲОИ БУЗУРГӢ, ВОСИТА ВА УСУЛХОИ ЧЕН КАРДАН**

             **Моддаи 5. Воҳидҳои бузургӣ**

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби муқарраргардида воҳидҳои бузургии Системаи байналмилалии ченакҳо истифода бурда мешаванд.

Номгўй, аломат ва қоидаҳои навишти воҳидҳои бузургӣ, инчунин қоидаҳои истифодаи онҳоро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба истиснои ҳолатҳои дар санадҳои қонунгузорӣ пешбинигардида, муқаррар мекунад.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад дар баробари истифодаи воҳидҳои бузургии Системаи байналмилалии ченакҳо ба истифодаи воҳидҳои ѓайрисистемавӣ низ иҷозат диҳад.

Тавсиф ва хусусиятҳои маҳсулоти содиротӣ, аз ҷумла воситаҳои ченак бо воҳидҳои бузургии муқаррарнамудаи фармоишгар, ифода ёфта метавонанд.

Истифодаи воҳидҳое, ки аз воҳидҳои расман иҷозатдодашуда фарқ доранд, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

         **Моддаи 6. Маҳакҳои давлатии воҳидҳои бузургӣ**

Асоси техникии таъмини ченаки ягонаро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳакҳои давлатии воҳидҳои бузургӣ ташкил медиҳанд, ки нигаҳдории онҳоро давлат таъмин менамояд.

Маҳакҳои давлатии воҳидҳои бузургӣ ҳамчун воситаи ченаки воҳидҳои ибтидоӣ ба ҷиҳати таҷдид ва нигаҳдории воҳидҳои бузургӣ бо мақсади интиқоли андозаи он ба дигар воситаҳои ченаки ҳамин бузургӣ истифода бурда мешаванд. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

**Моддаи 7. Воситаҳои ченак**

Воситаҳои ченак барои муайян намудани бузургие истифода мешаванд, ки ба татбиқи воҳидҳояшон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи тартиби муқарраргардида иҷозат дода шудааст ва бояд ба шароити истифода ва талаботи муқарраргардида мувофиқ бошанд.

Қарорҳои ба гурӯҳи воситаҳои ченак нисбат додани таҷҳизоти техникӣ ва муқаррар намудани фосилаи байни **мутобиқатро** мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул мекунад.

Воситаҳои ченаке, ки фарогири талаботи қонунгузории метрологиянд, таҳти назорати хадамоти метрологӣ қарор мегиранд. Ҳеҷ кас ҳуқуқ надорад, ки воситаҳои ченаки таҳти назорати қонунгузории метрологӣ қарордоштаро то дар он гузоштани мўҳри назорати мутобиқат истифода барад ва ё барои истифода бурдан нигоҳ дорад. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

**Моддаи 8. Усулҳои чен кардан**

**Ченкунӣ бояд тибқи усулҳое, ки бо тартиби муқарраргардида тавсия шудаанд, анҷом дода шавад. (ҚҶТ №467, 31.12.08)**

Тартиби таҳияву тавсияи усулҳои ченкуниро мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

**БОБИ 3. ХАДАМОТИ МЕТРОЛОГӢ**

**Моддаи 9. Сохтори хадамоти метрологии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Хадамоти метрологии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз хадамоти давлатии метрологӣ ва хадамоти метрологии шахсони ҳуқуқӣ иборат мебошад.

**Моддаи 10. Хадамоти давлатии метрологӣ**

Ба хадамоти давлатии метрологӣ, ки мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳбарӣ мекунад, мақомоти давлатии метрологии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, **вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ** дохил мешаванд. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

                 **Моддаи 11. Хадамоти метрологии шахсони ҳуқуқӣ**

           **Шахсони ҳуқуқӣ метавонанд бо мақсади таъмини ченаки ягона дар сохтори худ хадамоти метрологӣ таъсис**

         **диҳанд.**

Ҳуқуқ ва ўҳдадориҳои хадамоти метрологии шахсони ҳуқуқӣ аз рўи Низомномаи хадамоти давлатии метрологӣ, ки онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд, муайян карда мешаванд. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

**БОБИ 4. НАЗОРАТИ ДАВЛАТИИ МЕТРОЛОГӢ**

            **Моддаи 12. Намудҳои назорати давлатии метрологӣ**

**Назорати давлатии метрологӣ бар зиммаи хадамоти давлатии метрологии мақоми ваколатдор мебошад.**

**Назорати давлатии метрологӣ дар намудҳои зерин амалӣ гардонида мешавад:**

**-тасдиқи навъи воситаҳои ченак;**

**-санҷиши мутобиқати воситаҳои ченак;**

**-санҷиши истифодаи усулҳои тавсияшудаи ченкунӣ;**

**-санҷиши риояи қоида ва меъёрҳои метрологӣ;**

-дигар намудҳои назорати метрологӣ, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ карда шудаанд. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

**Моддаи 13. Соҳаҳое, ки таҳти назорати метрологии давлатӣ қарор доранд**

Санадҳои меъёрии таъмини ченаки ягона дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон эътибори ҳатмӣ доранд.

Амалҳои зайл бо мақсади тафтиши риояи қоидаву меъёрҳои метрологӣ таҳти назорати давлатии метрологӣ қарор доранд:

тандурустӣ, ветеринарӣ, ҳифзи муҳити зист, бехатарии меҳнат;

додугирифти тиҷоратӣ ва ҳисобу китоби байни харидору фурӯшанда, аз ҷумла амалиёте, ки дар он автоматҳои бозӣ ва таҷҳизот истифода мешаванд;

амалиёти баҳисобгирии давлатӣ:

таъмини мудофиаи давлат;

корҳои геодезӣ ва гидрометеорологӣ;

амалиёти бонкӣ, андоз ва почта;

истеҳсоли маҳсулоте, ки мувофиқи қарордод барои эҳтиёҷоти давлат мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон расонда мешавад;

озмоиш ва назорати сифати маҳсулот бо мақсади муайян намудани мувофиқати он ба талаботи ҳатмии стандартҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

сертификатсияи ҳатмии маҳсулот ва хизматрасонӣ;

андозагирӣ бо супориши мақомоти судӣ, прокуратура, суди иқтисодӣ, мақомоти идораи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

ба қайд гирифтани рекордҳои варзиши миллӣ ва байналхалқӣ.

Мутобиқи санадҳои меъёрии Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар соҳаҳои фаъолият низ таҳти назорати давлатии метрологӣ қарор гирифта метавонанд.

**Моддаи 14. Тасдиқи навъи воситаҳои ченак**

Дар соҳаҳое, ки таҳти назорати давлатии метрологӣ қарор доранд воситаҳои ченак ҳатман санҷида, сипас навъи онхо тасдиқ карда мешавад.

Қарори тасдиқ кардани навъи воситаҳои ченакро мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул менамояд ва он бо тасдиқномаи навъи воситаҳои ченак тасдиқ карда мешавад. Мӯҳлати амали тасдиқномаи мазкурро ҳангоми додани он мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад.

Навъи тасдиқгардидаи воситаҳои ченак ба Реестри давлатии воситаҳои ченак дохил карда мешавад, ки ин корро мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон   ба ҷо меоварад.

Воситаҳои ченакро мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади тасдиқи навъи онҳо месанҷад.

Бо қарори мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар ташкилотҳои махсус низ метавонанд ба сифати марказҳои давлатии санҷиши воситаҳои ченак аккредитатция (мансуб) гардонида шаванд.

Барои санҷиш намунаҳои воситаҳои ченак бояд ҳамроҳи санадҳои дахлдори меъёрию истифодабарӣ, бо тартиби муқаррарнамудаи мақомоти ваколатдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда шаванд.

Мутобиқати воситаҳои ченакро ба навъи тасдиқгардида дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон мақомоти давлатии хадамоти метрологии маҳалли ҷойгиршавии истеҳсолкунандагон ё истифодабарандагон таҳти назорат мегиранд.

Ба рӯи воситаҳои ченаки навъи тасдиқгардида ва ба рӯи ҳар нусхаи дахлдори ҳуҷҷатҳои истифодаи он аломати тасдиқкунандаи навъи воситаҳои ченак гузошта мешавад.

**Моддаи 15. Санҷиши мутобиқати воситаҳои ченак**

Воситаҳои ченак, ки таҳти назорати давлатӣ қарор гирифтаанд, дар мавриди истеҳсол, таъмир ва истифода бояд аз ҷониби хадамоти метрологии мақоми ваколатдор ҷиҳати тасдиқи мутобиқати онҳо ба меъёрҳои муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон санҷида шаванд.

Намудҳои воситаҳои ченак, ки бояд аз санҷиш гузаранд ва тартиби гузаронидани санҷиши мутобиқатиро мақоми ваколатдор муайян мекунад.

Бо иҷозати мақоми ваколатдор хадамоти метрологии дигар шахсони ҳуқуқӣ низ метавонанд барои фаъолият дар соҳаи санҷиши мутобиқати воситаҳои ченак аккредитатсия карда шаванд.

Тартиби аккредитатсия кардани хадамоти метрологии шахсони ҳуқуқиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Воситаҳои ченак, ки аз санҷиши мутобиқатӣ гузаштаанд, бо тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор мўҳргузорӣ карда мешаванд ва ё мутобиқати онҳо бо шаҳодатномаи санҷиш тасдиқ карда мешавад. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

Моддаи 16. *(Хориҷ карда шуд тибқи Қонуни ҶТ аз 30.07.07с №321).*

**Моддаи 17. Ҳуқуқи вазифаҳои нозирони давлатӣ оиди таъмини ченаки ягона**

Назорати давлатии метрологӣ ба зиммаи шахсони мансабдори мақоми ваколатдори Ҳукумати Ҷумхурии Тоҷикистон вогузор карда мешавад. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

Нозирони давлатӣ, ки воситаҳои ченакро месанҷанд, бояд чун санҷишгарон аз санҷиш гузаранд.

Нозирони давлатӣ ҳангоми дар минтақаҳои дахлдор анҷом додани назорати давлатии метрологӣ ҳуқуқ доранд бо нишон додани шаҳодатномаи хидматӣ **тибқи тарт иби муқарраргардидаи қонунгузорӣ**:

ба объектҳое дароянд, ки дар он ҷо воситаҳои ченакро, сарфи назар аз тобеият ва шаклҳои моликияти ин объектҳо истифода мекунанд, месозанд, таъмир менамоянд, мефурӯшанд, нигоҳ медоранд ё саришта мекунанд;

мутобиқати воҳидҳои бузургиро, ки ба истифодаашон иҷозат дода шудааст, санҷанд;

воситаҳои ченак, мутобиқат, шароити истифода, инчунин мутобиқати онҳоро ба навъи тасдиқшудаи воситаҳои ченак тафтиш намоянд;

истифодаи усулҳои тавсияшудаи ченкунӣ, ҳолати маҳакҳоеро тафтиш намоянд, ки барои санҷиши воситаҳои ченак истифода мешаванд;

миқдори молро, ки дар рафти амалиёти тиҷоратӣ мусодира гардидааст, тафтиш кунанд;

барои назорат намунаи молу маҳсулот, инчунин молҳои баркашшудаи банду басташон гуногунро интихоб намоянд;

воситаҳои техникиро истифода кунанд ва кормандони объекти таҳти назорати метрологӣ қарордоштаро ҷалб намоянд.

ҳангоми риоя нашудани қоида ва меъёрҳои метрологӣ нозири давлатӣ ҳуқуқ дорад:

истифода ва истеҳсоли воситаҳои ченаки навъҳои тасдиқнашуда ё ба навъи тасдиқгардида номутобиқ будани онҳо, инчунин аз санҷиш нагузаштаро манъ намояд;

тамғаҳои тафтишнашударо ботил кунад ё худ шаҳодатномаи санҷишро ҳангоме, ки воситаи ченак натиҷаи нодуруст медиҳад ё фосилаи байни санҷиш риоя карда нашудааст, беэътибор гардонад;

ҳангоми зарурат воситаи ченакро аз истифода гирад;

ҳангоми риоя накардани талаботи фаъолияти мазкур оиди маҳрум намудан аз иҷозатномаи сохтан, таъмир кардан, фурӯхтан ва ба киро додани воситаҳои ченак таклифҳо пешниҳод намояд;

дастурҳои ҳатмӣ диҳад ва мӯҳлати рафъи риоя нашудани қоидаю меъёрҳои метрологиро муқаррар кунад.

**Моддаи 18. Масъулияти нозирони давлатӣ**

Нозирони давлатӣ, ки назорати давлатиро анҷом медиҳанд, бояд қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин муқаррароти санадҳои меъёрии таъмини ченаки ягона ва назорати давлатии метрологиро қатьиян риоя намоянд.

Нозирони давлатӣ барои ба ҷо наовардан ё иҷрои номатлуби масъулияти вазифавӣ, суиистифодаи салоҳият ва дигар қонуншиканӣ, аз ҷумла фош кардани сирри давлатӣ ё тиҷоратӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида шаванд.

Шикоят аз амали нозирони давлатӣ дар давоми 20 рӯзи қарор қабул намудани онҳо ба мақоми хадамоти давлатии метрологӣ, ки нозирон бевосита тобеъанд ё ба мақомоти болоӣ дода мешавад. Шикоят дар давоми як моҳи расиданаш баррасӣ мегардад ва оиди он қарор қабул карда мешавад.

Аз амали нозирони давлатӣ мутобиқи тартиби муқарраргардида метавон ба суд шикоят кард.

Шикоят кардан аз амали нозирон иҷрои дастури онҳоро боздошта наметавонад.

**Моддаи 19. Мусоидат ба нозири давлатӣ**

Шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ вазифадоранд, ки ба нозири давлатӣ дар иҷрои вазифаҳояш мусоидат намоянд. Ашхосе, ки ба назорати давлатии метрологӣ монеъ мешаванд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

          **Моддаи 19¹. Санҷиши риояи қоида ва меъёрҳои метрологӣ**

                     Назорати давлатии метрологии фаъолияти субъектҳои хоҷагидор, новобаста аз шакли моликият, бо роҳи гузаронидани санҷиши риояи қоида ва меъёрҳои муқарраргардидаи метрологӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» ба амал бароварда мешавад.

                                                                  **Боби 5. Андозагирии воситаҳои ченак**

**Моддаи 20. Андозагирии воситаҳои ченак**

Воситаҳои ченак, ки нисбати онҳо тибқи муқаррароти Қонуни мазкур санҷиши мутобиқатӣ пешбинӣ шудааст, дар мавриди истеҳсол, таъмир, воридот, фурўш ё истифода мутобиқи дархости шахсони ҳуқуқии манфиатдор метавонанд мавриди андозагирӣ қарор гиранд. Андозагирӣ аз ҷониби хадамоти метрологии мақоми ваколатдор ё хадамоти метрологии шахси ҳуқуқӣ, ки аз тарафи мақоми ваколатдор барои чунин намуди фаъолият аккредитатсия шудааст, амалӣ гардонида мешавад.

Натиҷаи андозагирии воситаҳои ченак бо мўҳр, шаҳодатномаи андозагирии воситаҳои ченак ва ё тавассути сабти он дар санадҳои истифодаи воситаҳои ченак тасдиқ карда мешавад.

**Моддаи 21. Тартиби андозагирии воситаҳои ченак**

Воситаҳои ченак мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таври ихтиёрӣ мавриди андозагирӣ қарор мегиранд. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

                                                        **Боби 6. Маблаѓгузорӣ барои таъмини ченаки ягона**

**Моддаи 22. Маблаѓгузории ҳатмии давлатӣ**

**Маблаѓгузории ҳатмии давлатӣ барои иҷрои корҳои зайл зарур аст:**

-таҳия, такмил, харидорӣ, нигаҳдорӣ, истифодаи маҳакҳои давлатии воҳидҳои ченак ва воситаҳои ченаки намунавии ниҳоят дақиқ;

-нигаҳдорӣ, харидорӣ ва таҳияи таҷҳизоте, ки барои ҷиҳозонидани мақомоти хадамоти давлатии метрологӣ зарур мебошанд;

**-таҳияи санадҳои меъёрӣ барои таъмини ченаки ягона;**

**-амалигардонии назорати давлатии метрологӣ.**

Ҳангоми таҳияи барномаҳои давлатӣ, ки пурра ё қисман аз Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон маблаѓгузорӣ мешаванд, аз ҷумла барномаи таъсис ва рушди истеҳсоли маҳсулоти мудофиавӣ бояд фаслҳои таъмини соҳаи метрологӣ пешбинӣ шаванд.

                                                                     **Боби 7. Муқаррароти хотимавӣ**

**Моддаи 23. Ҷавобгарӣ барои вайрон намудани Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд. (ҚҶТ №467, 31.12.08)

         **Президенти**

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                                      Э. РАҲМОНОВ

**ш. Душанбе 15 май соли 1997**

**№ 435**

**ҚАРОРИ МАҶЛИСИ ОЛИИ**

**ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

Оиди мавриди амал қарор додани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

«Дар бораи таъмини ченаки ягона»

**(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1997, №10, мод.132)**

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон **қарор мекунад:**

1. Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи таъмини ченаки ягона», аз рӯзи расман нашр шуданаш мавриди амал қарор дода шавад.

2. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Бинобар қабул шудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи таъмини ченаки ягона» дар сурати зарурат оиди даровардани тағйироту иловаҳо ба санадҳои қонунгузорӣ бо тартиби муқарраршуда таклифҳо пешниҳод намояд;

Қарору амрҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба Қонуни мазкур мутобиқ гардонад.

Раиси Маҷлиси

Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                                               С. РАҶАБОВ

**ш. Душанбе 15 май соли1997**

**№ 436**

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон	435	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ТАЪМИНИ ЧЕНАКИ ЯГОНА	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	15.05.1997	Аз эътибор соқитшуда	Word PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ТАНЗИМИ ДАВЛАТИИ ИСТЕҲСОЛУ МУОМИЛОТИ СПИРТИ ЭТИЛӢ ВА МАШРУБОТ

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1997, №10, мод. 147; с. 1998, №10, мод. 74; с. 2002, №4, қ. 1, мод. 179, мод. 188; с. 2007, №6, мод. 434, мод. 437; с. 2012, №7, мод. 722; Қонуни ҶТ аз 02.01.2018 с., №1499)

Ин Қонун муносибатҳои ҳуқуқиро дар соҳаи истеҳсолу муомилоти спирти этилӣ ва машрубот танзим мекунад.

БОБИ I. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳуми асосии танзими давлатии истеҳсолу муомилоти спирти этилӣ ва машрубот

Таҳти мафҳуми танзими давлатии истеҳсолу муомилоти спирти этилӣ ва машрубот низоми истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ ва машруботи бо қонунгузорӣ муқарраргардида ва дар асоси он санадҳои меъёрию ҳуқуқии қабулшуда фаҳмида мешавад.

Спирти этилӣ ошомӣ, арақ, ликёр, хелҳои коняк (бренди), кальвадос, майи ангуру меваҷот ва дигар озуқаи дорои спирти этилӣ, ки аз ашёи хоми хӯрокворӣ истеҳсол шуда, беш аз якуним фоизи миқдори воҳиди машруботро дорад, аз ҷумлаи машрубот аст.

Тахти муомилоти спирти этилӣ ва машрубот содироту воридот, молрасонӣ, хариду фурӯши яклухту чаканаи он (ба истиснои савдои чаканаи спирти этилӣ) фаҳмида мешавад.

***Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими давлатии истеҳсолу***

***муомилоти спирти этилӣ ва машрубот***

(ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими давлатии истеҳсолу муомилоти спирти этилӣ ва машрубот ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

***Моддаи 2¹. Амали Қонуни мазкур***

(ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Амали Қонуни мазкур нисбат ба машруботе, ки шахси воқеӣ на барои фурӯш истеҳсол кардааст ё спирти этилие, ки шахси ҳуқуқӣ, ё шахсони ҳуқуқӣ дар асоси шартнома аз ашёи хоми гуногун истеҳсол карда, онро дар ҷараёни технологӣ ҳангоми тайёр кардани маҳсулоти ғайримашруботӣ истифода мебаранд, татбиқ намегардад. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Моддаи 3. Ваколатҳои мақомоти давлатӣ дар соҳаи истеҳсолу муомилоти спирти этилӣ ва машрубот

Ваколатҳои мақомоти давлатӣ дар соҳаи истеҳсолу муомилоти спирти этилӣ ва машрубот аз инҳо иборатанд:

ташкили назорати давлатӣ ба истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ ва машрубот;

муқаррар намудани маблағи *аксизи* спирти этилӣ ва машрубот; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

муқаррар кардани меъёри қоидаҳо, стандартҳои давлатӣ ва регламентҳои техникӣ дар соҳаи истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ ва машрубот; (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №872)

муқаррар намудани тартиби и*ҷозатномадиҳӣ* барои истеҳсол кардан ва ба муомилот баровардани спирти этилӣ ва машруботе, ки дар таркибаш беш аз 6 фоиз спирт дошта, ҳаҷми истеҳсол ё муомилоти он ба ҳисоби машруботи холис соле аз 0,02 млн. декалитр зиёдтар аст, инчунин *иҷозатномадиҳии* намудҳои фаъолияти зикршуда; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

муайян кардани саҳмияи (квотаи) ҳаҷми спирти этилие, ки барои қонеъ гардонидани талаботи Ҷумҳурии Тоҷикистон зарур аст;

татбиқи маҷмӯи тадбирҳое, ки ҳуқуқи истеъмолгарон ва истеҳсолкунандагони моли ватаниро дар соҳаи истеҳсол ва муомилоти спири этилӣ ва машрубот ҳифз мекунанд.

Масъалаҳои дигари танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ ва машрубот, ки дар ихтиёри Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд ва бо ин Қонун танзим гардонида нашудаанд.

БОБИ II. ТАНЗИМИ ДАВЛАТИИ ИСТЕҲСОЛ ВА МУОМИЛОТИ СПИРТИ ЭТИЛӢ

Моддаи 4. Тартиби танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ

Танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ инҳоро пешбинӣ менамояд:

иҷозатномадиҳии фаъолият вобаста ба истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон; (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №872)

манъ кардани фурӯши чаканаи спирти этилӣ;

муқаррар намудани стандартҳои давлатӣ, регламентҳои техникӣ, меъёру қоидаҳо дар соҳаи истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ; (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №872)

амалӣ гардонидани назорати давлатии сифати спирти этилӣ.

Тартиби танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти спирти этилиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи ҳамин Қонун муқаррар менамояд.

Моддаи 5. Иҷозатномадиҳӣ ба фаъолият дар соҳаи истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ ва машрубот

Фаъолият дар соҳаи дар соҳаи истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ ва машрубот дар *ҳудуди* Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси иҷозатнома ба амал мебароранд. (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №872; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Иҷозатнома дар соҳаи истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ, машрубот ва маҳсулоти спиртӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият» дода мешавад.

БОБИ III. ҚОИДАҲОИ АСОСИИ ИСТЕҲСОЛ ВА МУОМИЛОТИ МАШРУБОТ

Моддаи 6. Тартиби танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти машрубот

Танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти машрубот ин корҳоро пешбинӣ менамояд:

иҷозатномадиҳи фаъолият вобаста ба истеҳсол ва муомилоти машруботтибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон; (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №872)

сертификатсияи машрубот ва таҷҳизоти истеҳсоли он;

муқаррар намудани *аксизи* ҳамаи хелҳои машрубот; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

назорати риояи ҳуқуқи истемолкунандагони машрубот;

муқаррар намудани стандартҳои давлатӣ, регламентҳои техникӣ, меъёр ва қоидаҳо дар соҳаи истеҳсол ва муомилоти машрубот. (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №872)

Тартиби танзими давлатии истеҳсол ва муомилоти машруботро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи ҳамин Қонун муқаррар мекунад.

Моддаи 7. Шароит барои истеҳсол ва муомилоти машрубот

Истеҳсол ва муомилоти машруботро *шахсони ҳуқуқие* ба амал мебароранд, ки барои фаъолияти мазкур дар сурати мавҷуд будани *иҷозатномаҳои* дахлдор шароите доранд, ки ба меъёру қоидаҳои санитарию гигиенӣ мувофиқат мекунад. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Барои истеҳсоли машрубот бояд спирти этилие истифода шавад, ки танҳо аз ашёи хоми озуқа ҳосил шудааст.

Машруботе, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шабакаи савдои чакана фурӯхта мешавад, аз ҷумла машруботи хориҷӣ бояд оиди сертификатсия, коди истеҳсолкунанда, аломати мувофиқат, номгӯи стандартҳои давлатӣ, ки машрубот бояд ба талаботи ҳатмии онҳо мувофиқ бошад, оиди ҳаҷми зарф, таркиб, оиди моддаҳои барои саломатӣ зиёновари таркиби он нисбати талабҳои ҳатмии регламентҳои техникӣ ва оиди ғайри қобили истеҳсол маълумот дошта бошад. (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №872)

*Моддаи 8. (Хориҷ карда тибқи Қ ҶТ аз 13.06.07с №278).*

Моддаи 9. Акс*изи* машрубот

(ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

*Аксизи* машрубот бо тартибу шартҳои пешбининамудаи *қонунгузории* Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида мешавад. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Маблағи *аксиз* ба воҳиди миқдори спирти этилии таркиби машрубот ҳисоб карда мешавад. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

*Аксизи* машруботи воридотӣ ҳангоми ба *ҳудуди* гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид кардани он ситонида мешавад. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Бо мақсади пурра ситонидани маблағи *аксиз* ва пешгирии пинҳонӣ овардану фурӯхтани молҳои мавриди *аксиз* тартиби тамғазании тамоми машрубот бо тамғаҳои маблағи *аксизи* муқаррар карда мешавад. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Намунаи тамғаҳои маблағи аксиз, тартиб ва ҳаҷми пардохти онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Моддаи 10. Сифати машруботи воридотӣ

Сифати машруботи воридотӣ аз сифати пешбининамудаи стандартҳои давлатӣ ва регламентҳои техникии ҳамин намуд машруботи ватанӣ набояд паст бошад. (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №872)

*(Моддаи 11. Хориҷ карда шуд тибқи ҚҶТ аз 03.07.2012с., №872)*

Моддаи 12. Шартҳо ва тартиби фурӯши маҳсулот

Фурӯши машруботи ватанӣ ва воридотиро ташкилотҳо ба таври яклухт ва чакана, соҳибкори инфиродӣ ба таври чакана дар сурати доштани *иҷозатнома* амалӣ мегардонанд. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Фурӯши машрубот танҳо дар ҷойҳои муайянкардаи мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба роҳ монда мешавад. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Дар айни замон фурӯши яклухт ва чаканаи машрубот:

дар муассисаҳои бачагона, таълимӣ, динӣ ва табобатию профилактикӣ ва ҳудудҳои ҳамшафати онҳо;

бо миқдори спирти этилии зиёда аз 20 фоиз дар ташкилотҳои номуносиби маҳалҳои серодам ва серхавф (вокзалу фурудгоҳҳо, объектҳои таъиноти ҳарбӣ) ва ҳудудҳои ҳамшафати онҳо, ҳамчунин аз даст, дӯкончаҳо ва автомашинаҳо, павильону хаймаҳои таҷҳизонидашудаи савдо ва дигар биноҳои барои фурӯши ин маҳсулот номувофиқ, дар ташкилотҳои илмӣ ва истеҳсолӣ ва ҳудудҳои ҳамшафати онҳо;

ба *шахсони* то синни 18 - сола; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

бе сертификати мувофиқат ва тамғаи маблағи акс*изӣ* манъ аст. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Шартҳо ё маҳдудиятҳои дигари фурӯши чаканаи машруботро дар ҳудуди муайян *мақомоти иҷроияи маҳаллии* *ҳокимияти давлатӣ* махсус бо мақсади ҳифзи сиҳати аҳолӣ, таъмини амнияти ҷомеа ва риояи меъёрҳои ахлоқии рафтор муқаррар карда метавонанд. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

БОБИ IV. НАЗОРАТИ РИОЯИ ИН ҚОНУН ВА ҶАВОБГАРӢ БАРОИ ВАЙРОН КАРДАНИ ОН

Моддаи 13. Назорати давлатии риояи ин Қонун

Ба истеҳсолу муомилоти спирти этилӣ ва машрубот мақомоти махсуси босалоҳияти давлатӣ назорати давлатӣ мекунанд.

Системаи мақомоти назорати давлатии истеҳсолу муомилоти спирти этилӣ ва машрубот ва вазифаҳои онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.

Назорати давлатии истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ ва машрубот назорати додани иҷозатномаҳоро барои истеҳсолу муомилоти спирти этилӣ ва машрубот, сертификатсияи таҷҳизоти истеҳсоли спирти этилӣ ва машрубот, назорати риояи шартҳои ҳатмии барои машрубот ва ашёи хоми истеҳсоли он муқарраршуда, сифати этилӣ ва машруботро дар бар мегирад. (ҚҶТ аз 03.07.2012с., №872)

Мақомоте, ки бо масъалаҳои танзим ва назорати давлатии истеҳсол, муомилот, воридот ва хариди спирти этилӣ ва машрубот, додани *иҷозатнома* сару кор доранд, метавонанд як қисми пули пардохтҳо ва боҷро бо тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои эҳтиёҷоти худ харҷ намоянд. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Назорати давлатии фаъолияти субъектҳои хоҷагидор новобаста аз шакли моликият ва тобеъияти идоравии онҳо бо роҳи гузаронидани санҷиши риояи қонунгузорӣ дар бораи танзими давлатии истеҳсолу муомилоти спирти этилӣ ва машрубот мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор» анҷом дода мешавад. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Моддаи 14. Манъи истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ ва машрубот

Дар соҳаи истеҳсол ва муомилоти спирти этилӣ ва машрубот ин корҳо манъ аст:

барои истеҳсол кардани машрубот истифода кардани спирти этилие, ки аз ашёи хоми ғайриозуқавӣ истеҳсол шудааст;

фурӯши чаканаи спирти этилӣ;

истеҳсол ва муомилоти машрубот бе *иҷозатномаҳои* дахлдор; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

фурӯши машрубот бе сертификатҳои мувофиқат ё бе тамғаҳои боҷи *аксизӣ*; (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

фурӯши машруботи иллатноке, ки дар таркибашон омехтаҳои зиёди зарарнок доранд;

фиристодани машрубот дар зарфҳое, ки ба талаботи ҳатмии ҳуҷҷати меъёрию техникӣ мувофиқат намекунанд;

реклама кардани машруботи ба талабҳои ҳамин Қонун мувофиқа накунанда.

(қисми 2 хориҷ карда шуд бо ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

***Моддаи 15. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур***

(ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаиқонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд. (ҚҶТ аз 02.01.18 с., №1499)

          Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                   Э. РАҲМОНОВ

    ш. Душанбе

15 май соли 1997

         № 451

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	451	ДАР БОРАИ ТАНЗИМИ ДАВЛАТИИ ИСТЕҲСОЛУ МУОМИЛОТИ СПИРТИ ЭТИЛӢ ВА МАШРУБОТ	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	15.05.1997	Амалкунанда	Word PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ТЕЛЕВИЗИОН ВА РАДИОШУНАВОНӢ

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1996, № 24, мод. 408; с. 1998, № 10, мод.76; с. 1999, № 6, мод. 166; с. 2000, № 11, мод. 521; с. 2001, № 7, мод. 481; с. 2004, № 2, мод. 39; с. 2006, № 4, мод. 197; с. 2013, № 7, мод. 540)

(Қонуни ҶТ аз 21.05.1998 № 580, аз 30.06.1999 № 814, аз 29.11.2000 № 12, аз 06.08.2001 № 35, аз 28.02.2004 № 7, аз 29.04.2006 № 184, аз 22.07.2013 № 1014, аз 02.01.2019 № 1572, аз 24.12.2022 № 1948)

*(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014)*

Қонуни мазкур фаъолияти ташкилотҳои телевизион ва радиошунавониро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим намуда, шароити амали ҳуқуқӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва ташкилии онҳоро, ки ба истифода аз озодии сухан, ҳуқуқи шаҳрвандон барои дарёфти ахбори комилу оҷил ва ҳаққонӣ, ба муҳокимаи озоду ошкори ҳаводиси ҷамъиятӣ равона шудааст, муайян менамояд.

БОБИ 1. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ

*(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014)*

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

*(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014)*

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014):

- **абонент** - шахси ҳуқуқӣ ё воқеӣ, ки барномаҳои телевизион ва радиоро қабул мекунад;

- **нашр (нашри намоиши телевизион ва гуфтори радио)** - ба масофаи муайян пахш намудани ахбори овозӣ ва (ё) тасвирӣ тавассути шабакаҳои алоқа, ки теъдоди номаҳдуди воситаҳои телевизиону радио қабул мекунанд (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014);

- **шабакаи нашри барнома** - маҷмӯи воситаҳои техникие, ки барои пахш намудани барномаҳои телевизион ва радио пешбинӣ шудаанд (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014);

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184);

- **пахш** - ба масофаи муайян интиқол додани барномаҳои телевизион ё радио тавассути воситаҳои техникии алоқа;

- **пахши мустақим** - пахш намудани барномаҳои телевизион ва радио бе сабти пешакии онҳо (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014);

- **интиқоли пахш** - тавассути воситаҳои иловагии телевизиону радио пахш кардани барномаҳо ба мақсади зиёд намудани масофаи қабули онҳо;

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184);

- **ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ** - шахси ҳуқуқиест, ки барои истеҳсол ва (ё) пахши барномаҳои телевизиону радио ва асарҳои аудиовизуали иҷозатнома дорад (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7);

- **воситаҳои пахшкунии телевизион ва радио** - пахш ва қабули ҳар навъ аломати сигналҳои тасвирӣ ва сабтӣ тавассути воситаҳои электромагнитии алоқаи кайҳонӣ, ноқилӣ, оптикӣ, радиоӣ (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014);

- **воситаҳои техникии пахши барномаҳо** - маҷмӯи таҷҳизоти радиоэлектронӣ ва техникие, ки тавассути онҳо барномаҳо ба истифодабарандагон расонида мешаванд;

- **маҳсулоти аудиовизуалӣ** - асарҳои аз силсилаҳои кадрҳои ба ҳам алоқаманде иборат буда (видеотасвирҳои овоздор ё беовоз), ки барои дидану шунидан бо ёрии воситаҳои мувофиқи техники таҳия гардидаанд (аудивидеофилмҳо, кинофилмҳо, намоишномаҳо, реклама, барномаҳои консертӣ ва ғайра) (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7, аз 29.04.2006 № 184).

Моддаи 2. Доираи амали қонуни мазкур

Қонуни мазкур ба ҳамаи намудҳои ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ, сарфи назар аз шакли ташкилию ҳуқуқиашон, ба истиснои телевизион ва радиошунавонии махсуси маҳдуд (истеҳсолӣ, технологӣ, таълимӣ ва маъмурӣ), дӯстдорони алоқаи радиоӣ, радиоспорт ё дигар намудҳои алоқа, ки дар асоси даъвати фардӣ ё барои паҳни ахбори махсус сурат мегиранд ва барои истифодаи умумӣ равона нашудаанд ва барои кирои (прокати) ғайримавҷии маводи видео ва аудио дар муассисоти мухталиф хос нестанд татбиқ мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7, аз 29.04.2006 № 184).

Қонуни мазкур нисбат ба пахш ва истеҳсолкунандагони асари аудиовизуалӣ, ки дар Ҷумхурии Тоҷикистон таъсис шудаанд, аммо барои берун аз ҳудуди он таъсисёфтагон танҳо дар қисмати ба пахши иттилооти онҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дахлдошта татбиқ мегардад.

Муқаррароти Қонуни мазкур барои эфири телевизион ва радиошунавонӣ ба пуррагӣ ҳангоми ба амал баровардани телевизион ва радиошунавонӣ бо истифода аз шабакаҳои кабелӣ, ноқилӣ, спутникӣ, бисёрканалаи рақамӣ, компютерӣ, аз ҷумла шабакаи байналмилалӣ (интернет) ва дигар шабакаҳо татбиқ мегардад, агар дар қонун тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад (Қонуни ҶТ аз 30.06.1999 № 814).

Моддаи 3. Принсипҳои фаъолияти ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ

Принсипҳои фаъолияти ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳоанд:

- воқеънигорӣ;

- ҳақиқатнигорӣ;

- ҳуқуқи шаҳрвандон барои қабули ахбор;

- озодона иброз намудани фикру ақида;

- эҳтироми меъёрҳои умумибашарии ахлоқ;

- қатъиян риоя намудани одоби касбӣ (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Моддаи 4. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи телевизион ва радиошунавонӣ

*(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014)*

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи телевизион ва радиошунавонӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014, аз 02.01.2019 № 1572).

Моддаи 5. Ваколатҳои давлат дар соҳаи телевизион ва радиошунавонӣ

Давлат сиёсати соҳаи телевизион ва радиошунавонӣ ва асосҳои қонунгузории иҷрои онро муайян намуда, фаъолияти вазоратҳо, идораҳо, дигар мақомоти ҳокимияти иҷроияро дар ин соҳа ҳамоҳанг месозад, барои таъмини моддиву техникии ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ маблағ ҷудо мекунад, ҳифзи иҷтимоӣ ва ҳуқуқии кормандони ин соҳаро таъмин менамояд, ӯҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистонро иҷро карда, иштироки онро дар созмонҳои байналмилалӣ ташкил менамояд, ҳамкориҳои байналмилалиро дар соҳаи телевизион ва радиошунавонӣ амалӣ мегардонад (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7).

Моддаи 5.1 Танзими давлатӣ ва назорат дар соҳаи телевизион ва радиошунавонӣ

*(Қонуни ҶТ аз 30.06.1999 № 814)*

Танзими давлатӣ ва назорат дар соҳаи телевизион ва радиошунавонӣ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба воситаи Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014).

Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи салоҳияти худ вазифаҳои зеринро анҷом медиҳад (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014):

- таҳия ва таъмини амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи телевизион ва радиошунавонӣ;

- назорат ҷиҳати иҷрои талаботи Қонуни мазкур аз ҷониби ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ;

- назорат аз болои барномаҳо ва ахбори телевизиону радио, ки аз эфир пахш мешаванд ва аз болои сифати техникии пахш;

- вазифаҳои дигари бо қонун пешбинишуда.

Низомномаи Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад (Қонуни ҶТ аз 30.06.1999 № 814, аз 22.07.2013 № 1014).

Моддаи 6. Манъи дахолат ба фаъолияти эҷодии ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ

Дахолати мақомоти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, шахсони мансабдори онҳо, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва шахсони воқеӣ ба фаъолияти эҷодии ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ, ҳамчунин сензураи давлатӣ ва таъқиб барои танқид манъ аст (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7, аз 29.04.2006 № 184, аз 22.07.2013 № 1014).

Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ҳуқуқи тағйир додан ва дигар намудани сохтори ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавониро надоранд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Моддаи 7. Маҷмӯи ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ

Маҷмӯи ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонии давлатӣ ва ғайридавлатӣ ташкил медиҳанд.

Моддаи 8. Ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ

Маҷмӯи ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз телевизион ва радиошунавонии ҷумҳуриявӣ, телевизион ва радиошунавонии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва радиошунавонии ноқилии дигар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ иборатанд, ки аз ҳисоби буҷет маблағгузорӣ мешаванд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7).

Ба ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ ҳуқуқи бартарӣ доштан дар истифодаи шабакаҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ дода мешавад.

Моддаи 9. Вазифаҳои асосии ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ

Вазифаҳои асосии ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ инҳоянд:

- сари вақт огоҳ намудани шунавандагони радио ва тамошобинони телевизион аз ҳаводиси ҷамъиятию сиёсӣ ва дигар воқеоти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷи он, паҳн намудани ахбори расмӣ, санадҳои мақомоти ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва ҳокимияти судӣ, ки ба таблиғи расмӣ ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7);

- таҳия ва пахш кардани барномаҳои иқтисодӣ, публицистӣ, фарҳангию маърифатӣ, таълимӣ, шавқангез, варзишӣ ва сайёҳӣ (Қонуни ҶТ аз 02.01.2019 № 1572);

- инъикоси рамзи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мусоидат ба таҳкими робитаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7).

Моддаи 10. Ташкилотҳои ғайридавлатии телевизион ва радиошунавонӣ

*(Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7)*

Ташкилотҳои ғайридавлатии телевизион ва радиошунавонӣ ташкилотҳое мебошанд, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сабти ном гардида, дар асоси иҷозатномаи (литсензияи) бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон додашуда аз ҳисоби худмаблағгузорӣ фаъолият менамоянд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7, аз 22.07.2013 № 1014).

БОБИ 2. ТАРТИБИ ТАЪСИС, ИҶОЗАТНОМАДИҲӢ ВА ҚАТЪ КАРДАНИ ФАЪОЛИЯТИ ТАШКИЛОТҲОИ ТЕЛЕВИЗИОН ВА РАДИОШУНАВОНӢ

*(Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184, аз 22.07.2013 № 1014)*

Моддаи 11. Таъсисдиҳӣ ва бақайдгирии давлатии ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ

*(Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184)*

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ мувофиқи тартибе, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои шахсони ҳуқуқӣ муайян намудааст, таъсис меёбанд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1948).

Бақайдгирии давлатии ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ, қайди баҳисобгирии намояндагӣ ва филиалҳои онҳо мувофики Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ" амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184, аз 24.12.2022 № 1948).

Моддаи 12. Иҷозатномадиҳии фаъолияти соҳаи телевизиону радио

*(Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184)*

Иҷозатномадиҳӣ ба ташкилот барои фаъолият дар соҳаи телевизиону радио мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият" амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Моддаи 13. Қатъ намудани фаъолияти ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ

Фаъолияти ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ бо қарори муассисон (шарикмуассисон) ё суд қатъ мегардад ва дар ин бора ба Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон хабар дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 24.05.1998 № 580, аз 22.07.2013 № 1014).

хориҷ карда шуд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

БОБИ 3. ТАШКИЛ ВА НАВЪҲОИ ПАХШИ ТЕЛЕВИЗИОН ВА РАДИО

*(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014)*

Моддаи 14. Оғози нашри барномаҳо

Ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ ҳақ дорад, ки нашри барномаҳоро аз вақти гирифтани иҷозатнома (литсензия) оғоз намояд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7).

Соҳиби воситаҳои техникии пахш ё ташкилоти истифодабарандаи онҳо ҳақ надорад ин воситаҳоро ба ихтиёри ташкилотҳои телевизион ва радиошунавоние вогузорад, ки онҳо иҷозатнома (литсензия) надоранд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7).

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ пахши барномаҳоро тавассути воситаҳои техникии худӣ ё иҷорагирифта амалӣ мегардонанд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7).

Соҳиби иҷозатнома (литсензия) ҳақ надорад шабакаи пахши барномаро ба шахсони дигар иҷора диҳад, ҳамчунин барномаҳоро берун аз ҳудуди дар иҷозатнома (литсензия) зикршуда паҳн намояд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7).

Моддаи 15. Нишонаҳои нашр

Ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ вазифадор аст, ки ҳар рӯз ном ва дигар маълумотҳои рамзии худ (сароҳанг, нишона)-ро эълон намояд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Моддаи 16. Ҳуқуқ ва тартиби истифодаи шабакаҳои нашр

Тартиби истифодаи шабакаҳои нашри барномаҳои телевизион ва радиошунавониро Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян месозад (Қонуни ҶТ аз 24.05.1998 № 580, аз 29.04.2006 № 184, аз 22.07.2013 № 1014).

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ баъди гирифтани иҷозатнома (литсензия) ҳуқуқ доранд, ки аз мавҷҳои барои пахши барномаҳо муайян гардида истифода намоянд, ҳамчунин воситаҳои техникии пахши барномаҳоро тибқи қарордод бо соҳибонашон моликӣ, ихтиёрдорӣ ва истифода кунанд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7).

Моддаи 17. Намоиши телевизионӣ ва радиошунавонӣ тавассути спутник

Намоиши телевизионӣ ва радиошунавонӣ тавассути спутник дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсадҳои зерин истифода мешавад:

- дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ё минтақаҳои алоҳидаи он паҳн кардани барномаҳои ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонии бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайд гирифташуда (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014);

- табодули барномаҳо байни ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мамолики дигар.

Тартиби пахши барномаҳоро тавассути спутник Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 24.05.1998 № 580, аз 29.04.2006 № 184, аз 22.07.2013 № 1014).

Моддаи 18. Нашри барномаҳо тавассути кабел (сим)

Шабакаи нашри барномаҳо тавассути кабел (сим) бо иҷозати мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ташкил мешавад. Тартиби истифодаи ин шабакаҳоро Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 24.05.1998 № 580, аз 29.04.2006 № 184, аз 22.07.2013 № 1014).

Ташкилоте, ки соҳиби шабакаи бисёрбарномавӣ аст, вазифадор мебошад, ки ба абонентҳои худ барномаҳои телевизион ва радиошунавонии давлатиро бирасонад.

Моддаи 19. Забони барномаҳои телевизион ва радио

Ташкилотҳои телевизион ва радио барномаҳоро ба забони давлатӣ, инчунин ба забонҳои дигар пахш мекунанд.

Моддаи 20. Ҳуқуқ ба дарёфти маълумот

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ, кормандони онҳо барои пешбурди фаъолияти хеш тибқи муқаррароти қонунгузории мавҷудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд, ки аз мақомоти давлатӣ, иттиҳодияҳои шаҳрвандон, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо маълумоти заруриро гиранд. Шахсони мансабдор, ки ба ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ маълумот медиҳанд, барои ҳаққонӣ будани он ҷавобгаранд.

Баҳсҳо ба сабаби риоя карда нашудани талаботи ин модда аз ҷониби суд баррасӣ мегардад.

Моддаи 21. Нашри иттилооти расмӣ ва дигар хабарҳои ҳатмӣ

Ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ вазифадоранд, ки изҳороти расмии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Суди Конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар тамоми ҳудуди мамлакат мунташир намоянд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1948).

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ, новобаста аз шакли моликияташон, ҳуқуқ надоранд, ки аз интишори хабарҳо роҷеъ ба ҳолатҳои фавқулодда даст кашанд. Ҳуқуқи истифодаи телевизион ва радиошунавонӣ ба ин мақсад ба зиммаи мақомот ва шахсони мансабдоре мебошад, ки салоҳияти ҳалли масъалаҳоро дар шароити ҳолатҳои фавқулодда доранд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1948).

Моддаи 22. Истифодаи телевизион ва радиошунавонӣ дар давраи маъракаҳои интихоботӣ

*(Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184)*

Тартиби истифодаи телевизион ва радиошунавониро дар давраи маъракаҳои интихоботӣ Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ тибқи қонунгузории мавҷудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Моддаи 23. Додани вақт дар барнома барои суханронӣ ва изҳороти расмӣ

Пахши барнома аз ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҷаласаҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонии давлатӣ дар асоси ҳаҷми умумии барномаҳо ва маблағгузории умумӣ сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 06.08.2001 № 35).

Пахши барнома аз иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия аз ҷониби ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонии давлатӣ дар асоси шартномаи байни сатҳҳои муайяни маҷлис ва ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1948).

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонии давлатӣ бо талаби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Маҷлиси миллӣ ва Раиси Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Раиси Суди Конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои изҳороти расмӣ оид ба масоили муҳими ҳаёти давлат вақт ҷудо мекунанд (Қонуни ҶТ аз 06.08.2001 № 35).

Моддаи 24. Истифодаи реклама дар ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ

*(Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184)*

Истифодаи реклама дар ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ мувофики Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи реклама" амалӣ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Моддаи 25. Қароргоҳҳои мухбирон

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ ҳақ доранд тибқи муқаррарот дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷи он қароргоҳҳои мухбирон таъсис диҳанд, ки ин қароргоҳҳо воҳидҳои сохтории (филиали) ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ буда, манфиатҳои онро пуштибонӣ мекунанд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Моддаи 26. Намояндагӣ

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ ҳақ доранд, ки дар назди мақомоти давлатӣ ва иттиҳодияҳои шаҳрвандон ҳайатҳои эҷодӣ ва кормандони алоҳидаро намоянда таъин намоянд. Тартиби намоянда таъин кардани ҳайатҳои эҷодӣ ва кормандони алоҳидаи ташкилотҳои телевизион ва радиошунавониро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад.

Моддаи 27. Нигаҳдории барномаҳои телевизион ва радио

*(Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184)*

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ ӯҳдадоранд, ки сабти аудио ва видеои барномаҳоро баъд аз интишорашон то як моҳ маҳфуз доранд ва онҳоро ба қайд гирифта, дар он мавзӯъ, мазмуни мухтасар, рӯзи интишор, вақти оғозу анҷоми он, ному насаби муаллифон, муҳаррири барномаи телевизион ва радиоро зикр намоянд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Тартиб, мӯҳлат ва шартҳои муддати зиёд нигоҳ доштани барномаҳои телевизион ва радиоро, ки қадру қимати бадеӣ, таърихӣ, фарҳангӣ ва қадру қиммати дигар доранд, Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад (Қонуни ҶТ аз 24.05.1998 № 580, аз 22.07.2013 № 1014).

БОБИ 4. ҲУҚУҚ ВА ВАЗИФАҲОИ ТАШКИЛОТҲОИ ТЕЛЕВИЗИОН ВА РАДИОШУНАВОНӢ ВА КОРМАНДОНИ ОНҲО

*(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014)*

Моддаи 28. Ҳуқуқи ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ метавонанд барномаҳои телевизиону радио истеҳсол намоянд ё аз барномаҳою маҳсулоти аудиовизуалии дигар ташкилотҳое, ки иҷозатнома (литсензия) доранд, истифода баранд (Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7).

Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ барои эҷоди барномаҳо (филмҳо) ҳуқуқи муаллифӣ доранд, ҳамчунин ба онҳо тибқи қарордодҳои ба имзорасида ҳуқуқи муаллифӣ дода мешавад.

Ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ ҳақ дорад, ки ба дигар ташкилотҳо, шахсони ҳуқуқӣ ва воқеии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷи он инҳоро иҷозат диҳад:

- пахши мустақими (интиқоли пахш) барномаҳои (филмҳои) худ, тасвиру овоз ё фурӯхтани сабтҳои барномаҳо (филмҳо), ки моли он аст, ҳамчунин сабти асарҳои мусиқӣ ва адабӣ-драмавӣ, ки онҳоро ташкилоти телевизион ва радио дар студия ё муассисаҳои театрӣ сабт намудааст (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Бе розигии ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ барномаҳои (филмҳои) вай дар ҳолатҳои зерин истифода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184):

- барои истифодаи порчаҳои мухтасар - на зиёдтар аз 5 дақиқа аз ҳар барнома (филм);

- ба мақсадҳои тарбиявӣ дар муассисаҳои таълимӣ.

Ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ муносибатҳои худро бо дигар корхона, муассиса, ташкилот дар асоси шартнома ба роҳ мемонанд (Қонуни ҶТ аз 30.06.1999 № 814).

Ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ ҳақ надорад:

- маълумоти дорои сирри давлатӣ ё асрори дигари қонунан маҳфуз, ахбору маводе, ки ба зӯран сарнагун сохтан ё тағйир додани сохтори конститутсионӣ, ташкили гурӯҳҳои мусаллаҳ даъват мекунад, шаъну шарафи давлат, Президент за шаҳрвандонро паст мезанад, ҷанг, зулму зӯроварӣ, терроризм ва экстремизмро дар ҳама гуна зуҳуроташон, хусумати нажодию миллӣ, маҳалгароӣ, бартарият ва оштинопазирии динӣ ё мазҳабӣ, фаҳшу фуҷурро таблиғ мекунад, ахлоқи ҷомеаро мекоҳонад, ба содир намудани дигар кирдори ҷиноятӣ мусоидат мекунад, пахш намояд(Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184);

- маҳсулоти телевизион ва радиоро бе иҷозати соҳибонашон нусхабардорӣ кунад, намоиш диҳад ва фурӯшад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184, аз 24.12.2022 № 1948).

Дар сурати бе иҷозат истифода гардидани маҳсулоти худ ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ ҳақ дорад товони зарареро, ки дар натиҷаи поймол шудани ҳуқуқаш дидааст, талаб намояд.

Моддаи 29. Ӯҳдадории ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ

Ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ ӯҳдадор аст:

- ахбори ҳаққониро паҳн намояд;

- ба пахш ва қабули барномаҳои ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонии дигар мамониат накунад;

- талаботи маъёрҳои давлатии технология ва хусусиятҳои техникии телевизион ва радиошунавониро риоя намояд;

- абонентҳоро пешакӣи аз тағйири барномаҳои телевизион ва радио, ҳамчунин оид ба шароити интишори онҳо воқиф намояд;

- талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намояд (Қонуни ҶТ аз 02.01.2019 № 1572).

Моддаи 30. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои кормандони ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ

Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои кормандони ташкилотҳои телевизион ва радиошунавониро низомномаю оинномаҳои ин ташкилотҳо муайян мекунанд.

Моддаи 31. Ҳифзи иҷтимоии кормандони ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ

Кормандони ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми иҷрои вазифаи хидматии худ аз ҷониби давлат ҳимоя карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Дар сурати ҳангоми иҷрои вазифаи хидматӣ ҳалок гаштани кормандони ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба оилаҳояшон ва ё меросхӯронашон кӯмакпулии яквақта дар ҳаҷми даҳ маоши солонаи шахси ҳалокшуда аз рӯи вазифаи охирини хидматиаш дода мешавад. Ба меросхӯрон ба андозаи маоши миёнаи қурбоншудагон нафақа барои маҳрум шудан аз саробон таъин мегардад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184, аз 24.12.2022 № 1948).

Дар сурати ҳангоми иҷрои вазифаи хидматӣ маҷрӯҳ шудани корманди ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ин васила имкони идома додани фаъолияти касбиашро аз даст додааст, ба вай кӯмакпулии яквақта дар ҳаҷми панҷ музди солонаи кор аз рӯи вазифаи охирини хидматии ӯ дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Агар корманди ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми иҷрои вазифаи хидматӣ ҷароҳати дигар бардошта бошад, ба ӯ кӯмакпулии яквақта дар ҳаҷми панҷ маоши миёнаи якмоҳаашон дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Тартиби пардохти маблағҳои дар моддаи мазкур зикршударо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

Моддаи 32. Маблағгузории ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ

*(Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184)*

Ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ аз ҳисоби буҷети давлатӣ маблағгузорӣ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Манбаъҳои даромади иловагии ташкилотҳои давлатии телевизион ва радиошунавонӣ ҳамчунин инҳо буда метавонанд:

- пардохти ҳаққи абонентӣ;

- фаъолияти рекламавӣ ва тиҷоратӣ;

- барномаҳои фармоиши телевизион ва радио;

- таҳия ва истеҳсоли барномаҳои телевизиону радио ва видеофилмҳо (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184);

- нашри рӯзнома, маҷалла, бюллетенҳои иттилоотӣ ва китобҳо;

- истеҳсол, фурӯш ва кирояи (прокати) кассетаҳои сабти овозу тасвир (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184);

- ташкили спектаклҳо, консертҳо ва дигар чорабиниҳои намоишии пулакӣ;

- фаъолияти иқтисодии хориҷӣ ва навъҳои дигари фаъолият, ки қонун пешбинӣ кардааст;

- маблағҳои спонсорҳо, мақомоти давлатӣ, фондҳои хайрия ва фондҳои дигари ҷамъиятӣ, ҳамчунин шаҳрвандони алоҳида.

БОБИ 5. ҲАМКОРИИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ДАР СОҲАИ ТЕЛЕВИЗИОН ВА РАДИОШУНАВОНӢ

*(Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7, аз 22.07.2013 № 1014))*

Моддаи 33. Ҳамкории байналмилалии ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ

*(Қонуни ҶТ аз 28.02.2004 № 7)*

Ҳамкориҳои байналмилалии ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, амалӣ карда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 24.12.2022 № 1948).

Моддаи 34. Фаъолияти намояндагони ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонии хориҷӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон

Фаъолияти мухбирони хориҷии телевизион ва радиошунавонӣ аз тарафи Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 24.05.1998 № 580, аз 29.04.2006 № 184, аз 22.07.2013 № 1014).

Вазъи ҳуқуқӣ ва фаъолияти касбии намояндагони ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонии хориҷиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

БОБИ 6. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

*(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014)*

Моддаи 35. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

*(Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014)*

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 22.07.2013 № 1014).

Моддаи 36. Асосҳои аз ҷавобгарӣ озод намудан

Ташкилоти телевизион ва радиошунавонӣ, кормандони он барои паҳн намудани маълумоте, ки ба маълумоти воқеӣ мутобиқат надорад, дар ҳолатҳои зерин аз ҷавобгарӣ озод карда мешаванд:

- агар ин маълумот дар ахбори расмӣ интишор ёфта бошад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184)

- агар маълумот аз агентиҳои давлатӣ ё маркази матбуоти мақомоти давлатӣ ва мақомоти иттиҳодияҳои шаҳрвандон гирифта шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184);

- агар маълумот ҳангоми пахши мустақим бар хилофи нияти муаллифон паҳн шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184);

- агар ин маълумот тавассути васоити дигари ахбори омма нашр шуда бошад ва зимнан манбаи он зикр гардида бошад (Қонуни ҶТ аз 29.04.2006 № 184).

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Раҳмонов

ш. Душанбе,

14 декабри соли 1996 № 382

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	382	ДАР БОРАИ ТЕЛЕВИЗИОН ВА РАДИОШУНАВОНӢ	Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон	14.12.1996	Амалкунанда	word pdf zip

Primary tabs

^-A A ⁺A

Панҷшанбе, Июл 4, 2024

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ДОНИШГОҲИ МИЛЛИИ ТОҶИКИСТОН

Забон Тоҷикӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

Қонун

Рақам:

2061

Мақомот:

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

20.06.2024

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ДОНИШГОҲИ МИЛЛИИ ТОҶИКИСТОН

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва идоракунии Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро муайян намуда, самтҳои фаъолият ва таъминоти молиявии онро муқаррар менамояд.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Муносибатҳое, ки бо Қонуни мазкур танзим мешаванд

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон» вазъи ҳуқуқӣ ва раванди фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро ҳамчун муассисаи таълимии худмухтор муайян мекунад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигар, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

БОБИ 2. ВАЗЪИ ҲУҚУҚӢ ВА ФАЪОЛИЯТИ ДОНИШГОҲИ МИЛЛИИ ТОҶИКИСТОН

Моддаи 3. Мақоми Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон муассисаи таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ буда, ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тобеъ ва ҳисоботдиҳанда мебошад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти молия, андоз, омор ва мақомоти ваколатдори давлатии дигар ҳисоботҳои соҳавӣ пешниҳод менамояд.

3. Муассиси Донишгоҳи миллии Тоҷикистон Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

Моддаи 4. Худмухтории Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Худмухторӣ рукни асосии ташкили раванди таълимию методӣ, илмию таҳқиқотӣ, робитаҳои байналмилалӣ, тарбиявӣ ва муносибатҳои молиявию иқтисодии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон мебошад. Худмухторӣ шакли фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон мебошад, ки масъулияташро дар назди муассис муайян мекунад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар интихоб ва ҷобаҷогузории кадрҳо, фаъолияти таълимию методӣ, илмию таҳқиқотӣ, инноватсионӣ, байналмилалӣ, тарбиявӣ, молиявию иқтисодӣ ва фаъолияти дигар мустақил буда, татбиқи онҳоро дар мувофиқа бо муассис амалӣ менамояд.

Моддаи 5. Фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон фаъолияти худро дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегарданд, амалӣ менамояд.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҳамчун муассисаи таълимии худмухтор ҳуқуқи таҳия ва барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистонро дорад.

3. Барномаҳои таълимӣ аз рӯйи ихтисос (самт) ва нақшаҳои таълимии зинаҳои таҳсилоти амалкунанда аз ҷониби Донишгоҳи миллии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

Моддаи 6. Сохтори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Сохтори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз роҳбарият, шурои олимон, раёсатҳо, шуъбаҳо, факултетҳо ва кафедраҳо иборат мебошад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар мувофиқа бо муассис воҳидҳои сохторӣ (пажӯҳишгоҳ, донишкада, академия, коллеҷ, литсей, муассисаи томактабӣ ва дигар) таъсис медиҳад, ки онҳо шахси ҳуқуқӣ буда, мустақилона самти мушаххаси фаъолияти онро амалӣ менамоянд.

3. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо мақсади инкишофи фаъолият ва робитаҳои байналмилалӣ ҳуқуқ дорад бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо муассис дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва хориҷ филиалҳо ва намояндагиҳо кушояд.

Моддаи 7. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

2. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар асоси Қонуни мазкур ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия мегардад.

3. Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон маълумоти зеринро дар бар мегирад:

- ном, маҳалли ҷойгиршавӣ ва мақоми ҳуқуқии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- мақсад, вазифа ва самтҳои асосии фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- ваколатҳои Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- тартиби идоракунии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, сохтори он ва фаъолияти онҳо;

- бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон қабули донишҷӯён, магистрантон, аспирантон, унвонҷӯён, докторантон аз рӯйи ихтисос, докторантон, постдокторантон, коромӯзон ва кормандон ба Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- ҳуқуқу уҳдадориҳои донишҷӯён, магистрантон, аспирантон, унвонҷӯён, докторантон аз рӯйи ихтисос, докторантон, постдокторантон, коромӯзон ва кормандони Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- ваколатҳо, тартиби ташкил ва муҳлати ваколатҳои мақомоти идоракунии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- шакл ва усулҳои фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон;

- тартиби ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Оинномаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон.

4. Дар оиннома метавонанд муқаррароти дигари вобаста ба хусусиятҳои фаъолияти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон пешбинӣ гарданд.

Моддаи 8. Тартиби таъин ва озод намудани ректор, муовини якум ва муовинони ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин ва озод карда мешавад.

2. Муовини якум ва муовинони ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар мувофиқа бо муассис аз ҷониби ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон таъин ва озод карда мешаванд.

Моддаи 9. Фаъолияти таълимӣ, илмӣ ва методии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон муассисаи таълимӣ мебошад, ки бо мақсади амалӣ намудани фаъолияти таълимӣ, илмӣ ва илмию инноватсионӣ, методӣ, ташкили инфрасохтори таълимию илмӣ ва фаъолияти дигар мутобиқи оинномаи он таъсис дода шудааст.

2. Фаъолияти таълимию методии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад.

Моддаи 10. Амалӣ намудани фаъолияти таълимӣ аз ҷониби Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон барномаҳои таълимиро дар зинаҳои бакалавриат, мутахассис, магистратура, аспирантура, унвонҷӯй, докторантура аз рӯйи ихтисос, докторантура, постдокторантура дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

2. Қабули донишҷӯён, магистрантон, аспирантон, унвонҷӯён, докторантон аз рӯйи ихтисос, докторантон ва постдокторантон ба Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар асоси иҷозатномаи мақоми ваколатдори давлатӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба роҳ монда мешавад.

3. Тартиби гузарондани имтиҳонҳои ҷорӣ ва аттестатсияи хатм аз ҷониби Донишгоҳи миллии Тоҷикистон муайян карда мешавад. Раиси комиссияи аттестатсияи хатм бо муассис мувофиқа карда мешавад.

4. Намунаи дипломи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо пешниҳоди Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

Моддаи 11. Фаъолияти байналмилалии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ташкилотҳо, фондҳо ва созмонҳои молиявии байналмилалӣ робитаи бевоситаро ба роҳ монад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҷиҳати баланд бардоштани сатҳи ҳамкориҳои байналмилалии байнидонишгоҳӣ, иштироки фаъол дар барномаҳои созмонҳои байналмилалии соҳавӣ ва гузарондани чорабиниҳои сатҳи байналмилалӣ тадбирҳои амалӣ меандешад.

3. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳои муқарраргардида дар мувофиқа бо муассис ҳуқуқи баргузор намудани озмунҳои сатҳи ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ, ҳамчунин таҳия ва тасдиқи низомномаи озмунҳои мазкурро дорад.

Моддаи 12. Маблағгузорӣ ва молу мулки Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

1. Маблағгузории Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ, маблағҳои махсуси Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ва маблағҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, ба роҳ монда мешавад.

2. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ба молу мулки дар истифодааш қарордошта (биною иншоот, маҷмааҳои таълимӣ, таҷҳизот ва ашёи дигари зарурии таълимӣ, инноватсионӣ, фарҳангӣ, иҷтимоӣ, истеҳсолӣ ва ғайра) дар доираи муайяннамудаи қонун мутобиқи мақсади фаъолияташ, супоришҳои муассис ё мақомоти ваколатдори он ва таъиноти молу мулк ҳуқуқи соҳибӣ, истифода ва ихтиёрдориро дорад.

3. Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ҳуқуқ надорад молу мулки ба он вобасташуда ё молу мулки бо харҷнома бадастовардаашро фурӯшад ё онҳоро ба тарзи дигар ихтиёрдорӣ намояд.

БОБИ 3. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 13. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 14. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН

ш. Душанбе, 20 июни соли 2024, № 2061

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН О ТАДЖИКСКОМ НАЦИОНАЛЬНОМ УНИВЕРСИТЕТЕ

Забон Русӣ

Замима:

WORD

PDF

ZIP

Таснифгар:

Закон

Рақам:

2061

Мақомот:

Маджлиси Оли Республики Таджикистан

Ҳолат:

Амалкунанда

Сана:

20.06.2024

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

О ТАДЖИКСКОМ НАЦИОНАЛЬНОМ УНИВЕРСИТЕТЕ

Настоящий закон определяет правовые, организационные и управленческие основы Таджикского национального университета, устанавливает направления его деятельности и финансовое обеспечение.

ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Отношения, регулируемые настоящим Законом

Закон Республики Таджикистан «О Таджикском национальном университете» определяет правовое положение и процесс деятельности Таджикского национального университета как автономного образовательного учреждения.

Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о Таджикском национальном университете

Законодательство Республики Таджикистан о Таджикском национальном университете основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.

ГЛАВА 2. ПРАВОВОЕ ПОЛОЖЕНИЕ И ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ТАДЖИКСКОГО НАЦИОНАЛЬНОГО УНИВЕРСИТЕТА

Статья 3. Статус Таджикского национального университета

1. Таджикский национальный университет является государственным образовательным учреждением высшего профессионального образования, подчиняющимся и подотчетным Правительству Республики Таджикистан.

2. Таджикский национальный университет в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан представляет отраслевые отчёты финансовым, налоговым, статистическим и другим уполномоченным государственным органам.

3. Учредителем Таджикского национального университета является Правительство Республики Таджикистан.

Статья 4. Автономия Таджикского национального университета

1. Автономия является основной сутью организации учебно-методической, научно-исследовательских процессов, международных связей, воспитания и финансово-экономических отношений Таджикского национального университета. Автономия является формой деятельности Таджикского национального университета, определяющей его ответственность перед учредителем.

2. Таджикский национальный университет независим в подборе и расстановке кадров, учебно-методической, научно-исследовательской, инновационной, международной, воспитательной, финансово- экономической и иной деятельности и их реализацию осуществляет по согласованию с учредителем.

Статья 5. Деятельность Таджикского национального университета

1. Таджикский национальный университет осуществляет свою деятельность на основе государственных стандартов образования Таджикского национального университета, утверждаемых Правительством Республики Таджикистан.

2. Таджикский национальный университет как автономное образовательное учреждение вправе разрабатывать и представлять на утверждение в Правительство Республики Таджикистан государственные стандарты образования Таджикского национального университета.

3. Образовательные программы по специальности (направлению) и учебные планы действующих уровней образования утверждаются Таджикским национальным университетом.

Статья 6. Структура Таджикского национального университета

1. Структура Таджикского национального университета состоит из руководства, ученого совета, управлений, отделов, факультетов и кафедр.

2. Таджикский национальный университет по согласованию с учредителем создаёт структурные подразделения (научно- исследовательский институт, институт, академия, колледж, лицей, дошкольное учреждение и др.), являющиеся юридическими лицами и самостоятельно осуществляющими конкретную его деятельность.

3. Таджикский национальный университет в целях развития деятельности и международных связей имеет право и в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан открывать филиалы и представительства на территории Республики Таджикистан и за рубежом по согласованию с учредителем.

Статья 7. Устав Таджикского национального университета

1. Устав Таджикского национального университета утверждается Правительством Республики Таджикистан.

2. Устав Таджикского национального университета разрабатывается на основе настоящего Закона и других нормативных правовых актов Республики Таджикистан.

3. Устав Таджикского национального университета включает следующую информацию:

- наименование, адрес и правовой статус Таджикского национального университета;

- цели, задачи и основные направления деятельности Таджикского национального университета;

- полномочия Таджикского национального университета;

- порядок управления Таджикским национальным университетом, его структура и их деятельностью;

- приём студентов, магистрантов, аспирантов, соискателей, докторантов по специальности, докторантов, постдокторантов, стажеров и сотрудников в Таджикский национальный университет и их права и обязанности в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан;

- права и обязанности студентов, магистрантов, аспирантов, соискателей, докторантов по специальности, докторантов, постдокторантов, стажеров и сотрудников Таджикского национального университета;

- полномочия, порядок организации и сроки полномочий органов управления Таджикского национального университета;

- формы и методы деятельности Таджикского национального университета;

- порядок внесения изменений и дополнений в Устав Таджикского национального университета.

4. В уставе могут быть предусмотрены и другие положения, связанные с особенностями деятельности Таджикского национального университета.

Статья 8. Порядок назначения и освобождения ректора, первого проректора и проректоров Таджикского национального университета

1. Ректор Таджикского национального университета назначается и освобождается Правительством Республики Таджикистан.

2. Первый проректор и проректора Таджикского национального университета назначаются и освобождаются ректором Таджикского национального университета по согласованию с учредителем.

Статья 9. Образовательная, научная и методическая деятельность Таджикского национального университета

1. Таджикский национальный университет является образовательным учреждением, созданным с целью реализации учебной, научной, научно-инновационной, методической деятельности, организации учебно-научной инфраструктуры и иной деятельности в соответствии с его уставом.

2. Учебно-методическая деятельность Таджикского национального университета осуществляется на основе государственных стандартов образования Таджикского национального университета.

Статья 10. Осуществление учебной деятельности Таджикского национального университета

1. Таджикский национальный университет реализует учебные программы на уровне бакалавриата, специалиста, магистратуры, аспирантуры, соискательства, докторантуры по специальности, докторантуры, постдокторантуры на основе государственных стандартов образования Таджикского национального университета.

2. Приём студентов, магистрантов, аспирантов, соискателей, докторов по специальности, докторантов и постдокторантов в Таджикский национальный университет осуществляется на основании лицензии уполномоченного государственного органа в порядке, установленном законодательством.

3. Порядок проведения текущих экзаменов и выпускной аттестации определяется Таджикским национальным университетом. Председатель комиссии по аттестации выпускников согласовывается с учредителем.

4. Образец диплома Таджикского национального университета утверждается Правительством Республики Таджикистан по представлению Таджикского национального университета.

Статья 11. Международная деятельность Таджикского национального университета

1. Таджикский национальный университет вправе в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан устанавливать прямые международные связи с международными организациями, фондами и финансовыми организациями.

2. Таджикский национальный университет принимает практические меры по повышению уровня международного межвузовского сотрудничества, активному участию в программах международных отраслевых организаций и проведению мероприятий международного уровня.

3. Таджикский национальный университет в рамках установленных полномочий по согласованию с учредителем вправе проводить конкурсы республиканского и международного уровня, а также разрабатывать и утверждать положения указанных конкурсов.

Статья 12. Финансирование и имущество Таджикского национального университета

1. Финансирование Таджикского национального университета осуществляется за счет средств государственного бюджета, специальных средств Таджикского национального университета и иных средств, не запрещенных законодательством Республики Таджикистан.

2. Таджикский национальный университет в рамках, определенных законом, в соответствии с целями деятельности, поручениями учредителя или его уполномоченных органов и назначения имущества имеет право владеть, пользоваться и распоряжаться имуществом находящимся, в его ведении (здания и сооружения, учебные комплексы, оборудование и другие необходимые образовательные, технические, культурные, социальные, производственные предметы).

3. Таджикский национальный университет не вправе продавать закрепленное за ним или приобретенное в соответствии с расходным ордером имущество или иным образом распоряжаться им.

ГЛАВА 3. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 13. Ответственность за несоблюдение настоящего Закона

Физические и юридические лица за несоблюдение требований настоящего Закона привлекаются к ответственности в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.

Статья 14. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.

Президент

Республики Таджикистан Эмомали Рахмон

г. Душанбе,

20 июня 2024 года

№2061

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.