ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Матни асосӣ:
Дидан

**ҚОНУНИ**

**ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2017, № 1-2, мод. 1)

(Қонуни ҶТ аз 17.12.2020 № 1732)

Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятиро вобаста ба сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим намуда, асосҳои сарфароз гардонидан бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, низоми мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, имтиёз, ҳуқуқ ва уҳдадориҳои шахсони бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфарозгардидаро муайян менамояд.

**БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ**

**Моддаи 1. Мафҳум ва низоми мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

1. Мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон шакли олии ҳавасмандгардонии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ, шахсони бешаҳрванд ва эътирофи хизматҳояшон дар назди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

2. Ба низоми мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд:

- мукофоти олӣ - унвони Қаҳрамони Тоҷикистон;

- орденҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- медалҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- унвонҳои фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

**Моддаи 3. Тасвири мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Тасвири мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.

**Моддаи 4. Шахсони бо мукофотҳои давлатӣ сарфарозшаванда**

1. Бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд сарфароз гардонида мешаванд.

2. Шахс бо мукофоти давлатӣ мумкин аст баъд аз вафот низ сарфароз гардонида шавад.

3. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур мумкин аст ҳайати кормандон ва ё шахси ҳуқуқӣ бо мукофоти давлатӣ сарфароз гардонида шавад.

**Моддаи 5. Сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

1. Сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар вазъияти тантанавӣ аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд барои сарфароз гардонидан бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида аз ҷониби Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешаванд.

3. Шахс бо як намуди мукофоти давлатӣ, ба ғайр аз мукофотҳои давлатие, ки дорои дараҷа мебошанд, такроран сарфароз гардонида намешавад.

4. Ҳангоми сарфарозгардонӣ бо мукофоти давлатӣ намуди мукофоти давлатӣ вобаста ба хусусият ва дараҷаи хизмати шахс муайян карда мешавад.

5. Ҳангоми сарфарозгардонӣ бо орденҳо дараҷаи орден аз рўи вазъи ҷамъиятию сиёсӣ ва шаҳрвандии шахси сарфарозшаванда муайян карда мешавад.

6. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонида мешавад.

7. Тартиби пешниҳод намудани шахс барои гирифтани мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, супоридан, овехта гаштан, нигоҳ доштан ва додани нусхаи дуюми онҳо, инчунин намунаи ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи мансубияти онҳо ба мукофотҳои давлатӣ аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

**Моддаи 6. Фосила барои сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

Пешниҳод намудани шахс барои сарфароз намудан бо мукофоти давлатии навбатӣ барои хизматҳои нав, ба истиснои ҳолатҳое, ки ба зоҳир намудани шуҷоат, мардонагӣ, диловарӣ ва хизматҳои махсус дар назди Ватан вобаста аст, баъд аз 5 соли сарфарозгардонии пештара мумкин аст.

**Моддаи 7. Комиссияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мукофотҳои давлатӣ**

1. Барои баррасии пешакӣ ва таҳияи пешниҳодҳо оид ба сарфарозгардонии шахсон бо мукофотҳои давлатӣ Комиссияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мукофотҳои давлатӣ таъсис дода мешавад.

2. Ҳайат ва низомномаи Комиссияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мукофотҳои давлатӣ аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

**БОБИ 2. НАМУДҲОИ МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

**Моддаи 8. Намудҳои мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мукофотҳои давлатии зерин муқаррар гардидаанд:

- мукофоти олӣ – унвони Қаҳрамони Тоҷикистон;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи I;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи II;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи III;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III;

- ордени «Пешвои миллат – Эмомалӣ Раҳмон»;

- ордени Дўстӣ;

- ордени Спитамен дараҷаи I;

- ордени Спитамен дараҷаи II;

- ордени Шараф дараҷаи I;

- ордени Шараф дараҷаи II;

- медали Ҷасорат;

- медали Хизмати шоиста;

- медали Шафқат;

- медали Марзбони шуҷои Тоҷикистон;

- унвони фахрии Нависандаи (Шоири) халқии Тоҷикистон;

- унвони фахрии Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон;

- унвони фахрии Ҳофизи халқии Тоҷикистон;

- унвони фахрии Рассоми халқии Тоҷикистон;

- унвони фахрии Арбоби илм ва техникаи Тоҷикистон;

- унвони фахрии Арбоби ҳунари Тоҷикистон;

- унвони фахрии Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон;

- унвони фахрии Корманди шоистаи Тоҷикистон;

- унвони фахрии Донори ифтихории Тоҷикистон;

- Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон.

2. Ба намудҳои мукофотҳои давлатӣ ҳамчунин медалҳои ҷашнӣ, ки аз ҷониби Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда шудаанд, дохил мешаванд.

3. Мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо забони давлатӣ номгузорӣ мешаванд.

**Моддаи 9. Мукофоти олӣ - унвони Қаҳрамони Тоҷикистон**

1. Бо мукофоти олӣ - унвони Қаҳрамони Тоҷикистон шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои хизматҳо дар назди давлат ва халқ, ки дар нишон додани қаҳрамонӣ, корнамоиҳои ҷангӣ ва меҳнатӣ баҳри озодӣ, истиқлолият ва шукуфоии Ҷумҳурии Тоҷикистон зоҳир мегардад, сарфароз гардонида мешавад.

2. Ба шахсе, ки бо унвони Қаҳрамони Тоҷикистон сарфароз гардидааст, нишони махсуси корнамоӣ - ситораи тиллоии Қаҳрамони Тоҷикистон супорида мешавад, ки он бо тасма дар тарафи чапи сина аз болои дигар мукофотҳои давлатӣ овехта мешавад.

**Моддаи 10. Ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон**

1. Бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон ходими давлатию сиёсӣ, дигар шахсон барои хизматҳои махсусан бузург дар назди халқи Тоҷикистон, пойдории сулҳ ва рушди давлатдории тоҷикон, барои хизматҳои махсусан муҳим дар фаъолияти давлатӣ ва ҷамъиятию сиёсӣ, ки ба баланд бардоштани обрўи байналмилалии Тоҷикистон мусоидат менамоянд, барои комёбиҳои бузурги соҳаҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ, илму фарҳанг, рушди ҷомеа ва пешрафти иҷтимоӣ, барои хизматҳои беназир ва ватандўстӣ сарфароз гардонида мешаванд.

2. Ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дорои дараҷаҳои зерин мебошад:

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III.

3. Аз рўи дараҷа ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I эътибори баландтар дорад. Сарфарозгардонӣ бо тартиби пайдарҳамӣ - ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III, II ва I амалӣ карда мешавад.

4. Ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I дорои нишон ва ситора буда, нишон бо тасма аз болои китфи рост ва ситора дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

5. Бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I сарфароз гардонида мешаванд:

- роҳбарони давлатҳо, ҳукуматҳо ва парламентҳои давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони мақомоти ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- шахсе, ки мансаби давлатии ҳокимияти давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва вазъи ҳуқуқиаш бо Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад;

- шахсе, ки мансаби сиёсии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва ў чун қоида бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи I ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи I ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II мукофотонида шудаанд.

6. Ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II дорои нишон буда, онро мардҳо бо тасма дар гардан ва занҳо бо тасмабанд дар тарафи чапи сина меовезанд.

7. Бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II сарфароз гардонида мешаванд:

- роҳбарони вазорату идораҳо ва сафирони давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони намояндагиҳои ташкилотҳои минтақавӣ ва дигар ташкилотҳои байналмилалӣ;

- шахсе, ки мансаби давлатии ҳокимияти давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва вазъи ҳуқуқиаш бо Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад;

- шахсе, ки мансаби сиёсии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва чун қоида бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи II ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи II ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III мукофотонида шудаанд.

8. Ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III дорои нишон буда, он бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

9. Бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III сарфароз гардонида мешаванд:

- шахсе, ки мансаби категорияи олии маъмурии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи III ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III ё ордени Дўстӣ мукофотонида шудаанд.

**Моддаи 11. Ордени Зарринтоҷ**

1. Бо ордени Зарринтоҷ ходимони давлатию ҷамъиятӣ ва дигар шаҳрвандон барои хизматҳои бузург дар назди давлат, фаъолияти босамари давлатӣ ва ҷамъиятию сиёсӣ, барои саҳми шоиста ҷиҳати татбиқ намудани ислоҳоти демократӣ ва иқтисодӣ, рушди илм ва фарҳанг, барои хизматҳои махсус дар ҳифзи Ватан, барои фидокорӣ ва шуҷоати шаҳрвандӣ дар истиқрори сулҳ, устуворӣ ва таҳкими давлатдории тоҷикон сарфароз гардонида мешаванд.

2. Ордени Зарринтоҷ дорои дараҷаҳои зерин мебошад:

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи I;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи II;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи III.

3. Аз рўи дараҷа ордени Зарринтоҷ дараҷаи I эътибори баландтар дорад. Сарфарозгардонӣ бо тартиби пайдарҳамӣ - ордени Зарринтоҷ дараҷаи III, II ва I амалӣ карда мешавад.

4. Ордени Зарринтоҷ дараҷаи I дорои нишон ва ситора буда, нишон бо тасма аз болои китфи рост ва ситора дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

5. Бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи I сарфароз гардонида мешаванд:

- роҳбарони давлатҳо, ҳукуматҳо ва парламентҳои давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони вазорату идораҳои давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони намояндагиҳои ташкилотҳои минтақавӣ ва дигар ташкилотҳои байналмилалӣ;

- роҳбарони мақомоти ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- шахсе, ки мансаби давлатии ҳокимияти давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва вазъи ҳуқуқиаш бо Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад;

- шахсе, ки мансаби сиёсии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва чун қоида бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи II мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи II мукофотонида шудаанд.

6. Ордени Зарринтоҷ дараҷаи II дорои нишон буда, онро мардҳо бо тасма дар гардан ва занҳо бо тасмабанд дар тарафи чапи сина меовезанд.

7. Бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи II сарфароз гардонида мешаванд:

- шахсе, ки мансаби давлатии ҳокимияти давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва вазъи ҳуқуқиаш бо Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад;

- шахсе, ки мансабҳои сиёсӣ ва категорияи олии маъмурии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва чун қоида бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи III мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II ё ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи III мукофотонида шудаанд.

8. Ордени Зарринтоҷ дараҷаи III дорои нишон буда, он бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

9. Бо ордени Зарринтоҷ дараҷаи III сарфароз гардонида мешаванд:

- шахсе, ки мансаби категорияи олии маъмурии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо на камтар аз ду орден ё медал ва унвони фахрӣ мукофотонида шудаанд.

**Моддаи 12. Ордени Исмоили Сомонӣ**

1. Бо ордени Исмоили Сомонӣ арбоби давлатию ҷамъиятӣ, ходими илму фарҳанг ва дигар шаҳрвандон барои дастовардҳои меҳнатӣ, саҳми бузург дар пойдории давлат, муваффақиятҳои бузург дар хизмати ҳарбӣ, фаъолияти иҷтимоию фарҳангӣ, ҷамъиятӣ ва хайрхоҳона сарфароз гардонида мешаванд.

2. Ордени Исмоили Сомонӣ дорои дараҷаҳои зерин мебошад:

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III.

3. Аз рўи дараҷа ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I эътибори баландтар дорад. Сарфарозгардонӣ бо тартиби пайдарҳамӣ - ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III, II ва I амалӣ карда мешавад.

4. Ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I дорои нишон ва ситора буда, нишон бо тасма аз болои китфи тарафи рост ва ситора дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

5. Бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I сарфароз гардонида мешаванд:

- роҳбарони давлатҳо, ҳукуматҳо ва парламентҳои давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони вазорату идораҳо ва сафирони давлатҳои хориҷӣ;

- роҳбарони намояндагиҳои ташкилотҳои минтақавӣ ва дигар ташкилотҳои байналмилалӣ;

- роҳбарони ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- шахсе, ки мансаби давлатии ҳокимияти давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва вазъи ҳуқуқиаш бо Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад;

- шахсе, ки мансабҳои сиёсӣ ва категорияи олии маъмурии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва чун қоида бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи II ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи II ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II мукофотонида шудаанд.

6. Ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II дорои нишон буда, онро мардҳо бо тасма дар гардан ва занҳо бо тасмабанд дар тарафи чапи сина меовезанд.

7. Бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II сарфароз гардонида мешаванд:

- шахсе, ки мансаби давлатии ҳокимияти давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва вазъи ҳуқуқиаш бо Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад;

- шахсе, ки мансаби сиёсии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд ва чун қоида бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи III ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III мукофотонида шудааст;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III ё ордени Зарринтоҷ дараҷаи III ё ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III мукофотонида шудаанд.

8. Ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III дорои нишон буда, он дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

9. Бо ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III сарфароз гардонида мешаванд:

- шахсе, ки мансаби категорияи олии маъмурии хизмати давлатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ишғол менамояд;

- дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастовардҳои нав, ки қаблан бо дигар мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мукофотонида шудаанд.

**Моддаи 13. Ордени «Пешвои миллат** – **Эмомалӣ Раҳмон»**

1. Бо ордени «Пешвои миллат – Эмомалӣ Раҳмон» шахс барои хизматҳои шоён дар фаъолияти давлатӣ ва ҷамъиятӣ сарфароз гардонида мешавад.

2. Ордени «Пешвои миллат – Эмомалӣ Раҳмон» дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

**Моддаи 14. Ордени Дўстӣ**

1. Бо ордени Дўстӣ арбоби давлатию ҷамъиятӣ, ходими илму фарҳанг, адабиёту санъат ва дигар шахсон барои фаъолияти содиқона ва пурмаҳсул ҷиҳати таҳкими сулҳу дўстӣ ва ҳамкории байни халқҳо, ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва манфиатҳои иҷтимоии он, барои саҳми арзандаи шахсӣ дар рушд ва афзунгардонии иқтидори маънавӣ ва зеҳнии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонида мешаванд.

2. Ордени Дўстӣ бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

**Моддаи 15. Ордени Спитамен**

1. Бо ордени Спитамен корманди мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, сохторҳои ҳарбӣ ва амният барои корнамоиҳои махсус сарфароз гардонида мешавад.

2. Ордени Спитамен дорои дараҷаҳои зерин мебошад:

- ордени Спитамен дараҷаи I;

- ордени Спитамен дараҷаи II.

3. Аз рўи дараҷа ордени Спитамен дараҷаи I эътибори баландтар дорад. Сарфарозгардонӣ бо тартиби пайдарҳамӣ – ордени Спитамен дараҷаи II ва I сурат мегирад. Ордени Спитамен бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

4. Бо ордени Спитамен дараҷаи I ҳайати афсарони олирутбаи ҳарбӣ ва ҳайати олии роҳбарикунандаи мақомоти ҳифзи ҳуқуқ барои комёбиҳо дар роҳбарӣ ва идораи қўшунҳо, таъмини омодагии олии ҷангии онҳо, ташкили хизмати аълои ҳарбӣ, марзбонӣ ва дохилӣ, таъмини қобилияти мудофиавӣ, амниятӣ ва ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ сарфароз гардонида мешаванд.

5. Бо ордени Спитамен дараҷаи II хизматчиёни ҳарбӣ аз ҷумлаи ҳайати афсарони калон ва хурд, ҳайати сержантӣ ва қаторӣ, ҳамчунин ҳайати роҳбарикунандаи миёна ва хурди мақомоти ҳифзи ҳуқуқ барои корнамоиҳо дар мубориза бо ҷинояткорӣ, ҳолатҳои фавқулода ва ҳангоми адои қарзи ҳарбӣ ва хизматӣ сарфароз гардонида мешаванд.

**Моддаи 16. Ордени Шараф**

1. Бо ордени Шараф шахс барои хизматҳояш ҷиҳати рушди соҳаҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ, илм, фарҳанг ва маориф, хизмати давлатӣ ва ҳарбии намунавӣ ва фаъолияти босамари ҷамъиятӣ сарфароз гардонида мешавад.

2. Ордени Шараф дорои дараҷаҳои зерин мебошад:

- ордени Шараф дараҷаи I;

- ордени Шараф дараҷаи II.

3. Аз рўи дараҷа ордени Шараф дараҷаи I эътибори баландтар дорад. Ордени Шараф бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

**Моддаи 17. Медали Ҷасорат**

Бо медали Ҷасорат хизматчиёни ҳарбӣ, шахсони ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва дигар шахсон барои ҷасорату фидокорӣ дар вазъияти ҷангӣ ва адои қарзи ҳарбӣ, хизматию шаҳрвандӣ, ҳифзи ҳуқуқҳои конститутсионии шаҳрвандон дар вазъияти барои ҳаёт хатаровар, дар ҳолатҳои шадид, ки бо наҷоти ҳаёти инсон вобаста мебошад (ҳангоми ғарқшавӣ, сўхтор, офатҳои табиӣ), сарфароз гардонида мешаванд.

**Моддаи 18. Медали Хизмати шоиста**

Бо медали Хизмати шоиста шахс барои комёбиҳои меҳнатӣ дар соҳаҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ, илм, фарҳанг ва маориф, барои комёбиҳо дар хизмати давлатӣ, ҳарбӣ ва фаъолияти меҳнатӣ дар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 19. Медали Шафқат**

Бо медали Шафқат шахс барои ғайрат ва фаъолияти пурмаҳсули хайрхоҳона ва эҳсону шафқат, барои муваффақият дар ҳифзи саломатии аҳолӣ ва расонидани ёрии тиббӣ сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 20. Медали Марзбони шуҷои Тоҷикистон**

Бо медали Марзбони шуҷои Тоҷикистон хизматчиёни ҳарбии қўшунҳои сарҳадӣ, дигар шахсон барои корнамоиҳо ва хизматҳои махсус ҳангоми ҳифзи сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, барои ҷасорату фидокорӣ, ҳушёрӣ ва ташаббускорӣ ҳангоми боздоштани вайронкунандагони сарҳади давлатӣ, барои кумаки фаъолона ба қўшунҳои сарҳадӣ дар ҳифзи сарҳади давлатӣ сарфароз гардонида мешаванд.

**Моддаи 21. Медалҳои ҷашнӣ**

1. Ба муносибати тантанавор ҷашн гирифтани рўйдоде, ки барои мардуми Тоҷикистон аҳамияти махсус дорад, Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад медали ҷашнӣ тасдиқ намояд.

2. Бо медали ҷашнӣ шахс барои хизматҳо дар пойдории давлатдории Тоҷикистон, татбиқи дигаргунсозиҳои демократӣ, ислоҳоти иқтисодӣ ва сиёсӣ дар ҳаёт, барои комёбиҳо дар рушди фарҳанги миллӣ ва санъат, дастовардҳои меҳнатӣ дар фаъолияти давлатӣ, илмию тадқиқотӣ, ҷамъиятӣ ва хайрхоҳона бо тартиби муқарраргардида сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 22. Унвони фахрии Нависандаи (Шоири) халқии Тоҷикистон**

Бо унвони фахрии Нависандаи (Шоири) халқии Тоҷикистон нависанда ва шоир барои хизматҳои махсус дар рушди адабиёти тоҷик ва адабиёти дигар миллатҳо, офаридани асарҳои барҷастаи пурмазмуни бадеии сазовори эътирофи умумгардида, ки чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 23. Унвони фахрии Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон**

Бо унвони фахрии Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон шахсе, ки дар рушди санъати театрӣ, мусиқӣ, кино ва сирки Тоҷикистон саҳми арзанда гузоштааст ва чун қоида баъд аз 5 соли гирифтани унвони фахрии Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 24. Унвони фахрии Ҳофизи халқии Тоҷикистон**

Бо унвони фахрии Ҳофизи халқии Тоҷикистон иҷрокунандаи барҷастаи сурудҳои халқӣ ва классикӣ, ки маҳорати баланди овозхонӣ дошта, дар рушди санъати Тоҷикистон хизмати сазовор кардааст ва чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 25. Унвони фахрии Рассоми халқии Тоҷикистон**

Бо унвони фахрии Рассоми халқии Тоҷикистон ходими барҷастаи санъати тасвирӣ барои офаридани асарҳои баландмазмуни наққошӣ, ҳайкалтарошӣ, графикӣ, монументалӣ, ороиши амалӣ, ороиши намоишномаҳои театрӣ, кино ва филмҳои телевизионӣ, инчунин шахсе, ки ба хазинаи санъати миллӣ ва дар тарбияи рассомони ҷавон саҳми арзанда гузошта, чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 26. Унвони фахрии Арбоби илм ва техникаи Тоҷикистон**

Бо унвони фахрии Арбоби илм ва техникаи Тоҷикистон муҳандиси олим ва корманди илмию омўзгории барҷастаи дорои унвони илмии доктори илм ва ё на камтар аз 20 сол аз рўи ихтисос фаъолиятнамуда барои кашфиёти илмӣ ва илмию техникӣ ва корҳои илмии дорои аҳамияти назариявӣ ва амалӣ, ки ба суръатбахшии пешрафти илмию техникӣ, рушди иҷтимоию иқтисодӣ ва фарҳангии ҷумҳурӣ мусоидат менамоянд, барои хизматҳо дар таҳияи самтҳои афзалиятноки илм ва техника, тарбия ва омода намудани кадрҳои илмӣ сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 27. Унвони фахрии Арбоби ҳунари Тоҷикистон**

Бо унвони фахрии Арбоби ҳунари Тоҷикистон режиссёр, дирижёр, бастакор, рассом, ҳайкалтарош, дизайнер, драманавис ва дигар ходими санъат барои офариниши асарҳои баландмазмуни бадеӣ, спектаклҳо, барномаҳои консертӣ, барои хизматҳо дар тайёр намудан ва тарбияи кадрҳои эҷодӣ, офаридани асарҳои илмӣ, ки дар соҳаи санъат аз рўи ихтисос 15 сол ва зиёда аз он фаъолият кардааст ва чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 28. Унвони фахрии Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон**

Бо унвони фахрии Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон ҳунарпеша, режиссёр, дирижёр, консертмейстер, балетмейстер, корманди эҷодии театр, кино, телевизиону радио, филармония, сирку ансамбл, дастаи ҳунарӣ, мутрибе, ки маҳорати баланди иҷрокунандагӣ дошта, дар рушди санъати Тоҷикистон ва дар тарбияи насли эҷодкор саҳми арзанда гузошта, аз рўи ихтисос 15 сол ва зиёда аз он фаъолият кардааст ва чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 29. Унвони фахрии Корманди шоистаи Тоҷикистон**

Бо унвони фахрии Корманди шоистаи Тоҷикистон корманди истеҳсолоти моддӣ ва соҳаҳои ҳуқуқ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ, илм, фарҳанг, маориф, воситаҳои ахбори омма, хизмати давлатӣ, ки ба натиҷаҳои баланди меҳнатӣ ноил гардида, дар соҳаи худ 15 сол ва зиёда аз он фаъолият намудааст ва чун қоида мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 30. Унвони фахрии Донори ифтихории Тоҷикистон**

Бо унвони фахрии Донори ифтихории Тоҷикистон шахс бо асосҳои пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи донории хун ва ҷузъҳои он» сарфароз гардонида мешавад.

**Моддаи 31. Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон**

1. Бо Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон шахс барои дастовардҳои назаррас дар соҳаҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ, илм, фарҳанг, маориф, хизмати давлатӣ ва фаъолияти ҷамъиятӣ сарфароз гардонида мешавад.

2. Бо Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ҳайати кормандони ташкилоти алоҳида вобаста ба рўйдоди муҳими фаъолият ва барои комёбиҳои бузургашон дар фаъолияти меҳнатию хизматӣ, ҳамчунин ҳайати эҷодӣ, ки барои таҳкими робитаҳои фарҳангӣ, дўстӣ ва ҳамкории байни халқҳо саҳми босазо гузоштаанд, сарфароз гардонида мешаванд.

**Моддаи 32. Тартиби овехтани нишони синагии медалҳо ва унвонҳои фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

1. Ба шахсе, ки сазовори медали Ҷумҳурии Тоҷикистон гаштааст, нишони синагӣ супорида мешавад. Нишони синагӣ бо тасма дар тарафи чапи сина овехта мешавад.

2. Ба шахсе, ки сазовори унвони фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон гаштааст, нишони синагӣ супорида мешавад. Нишони синагӣ бо тасма дар тарафи рости сина овехта мешавад.

**БОБИ 3. ИМТИЁЗ, ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ ШАХСОНИ БО МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН САРФАРОЗГАРДИДА**

**Моддаи 33. Имтиёзҳои шахсоне, ки бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонида шудаанд**

1. Шахсоне, ки бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонида шудаанд, ҳуқуқ доранд аз имтиёзҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода намоянд.

2. Ба шахсе, ки сазовори унвони Қаҳрамони Тоҷикистон гардидааст, имтиёзҳои зерин кафолат дода мешавад:

- иловапулии ҳармоҳа ба нафақае, ки барояш таъин шудааст, ба андозаи 100 фоиз;

- мутобиқи меъёрҳои муқарраргардида дар навбати аввал бо манзил таъмин кардан;

- пардохти ҳаққи манзили истиқоматӣ, ки ў ва аъзои оилааш дар он зиндагӣ менамоянд, инчунин пардохти хизматрасонии коммуналӣ ба андозаи 50 фоиз;

- дар мавриди эҳтиёҷ доштан ба табобати осоишгоҳи муолиҷавӣ ҳар сол додани роҳхати ройгон ба осоишгоҳ ва ё хонаҳои истироҳатӣ;

- як маротиба дар як сол дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон рафтуомади ройгон тавассути нақлиёти роҳи оҳан, ҳавоӣ ё байнишаҳрӣ;

бо пешниҳоди шаҳодатнома ройгон истифода бурдан аз нақлиёти ҷамъиятӣ (ба истиснои таксӣ) дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон **(ҚҶТ аз 17.12.2020 № 1732).**

3. Ба шахсе, ки бо орден ва унвонҳои фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардидааст, новобаста аз дигар иловапулиҳо ба нафақа, дар ҳаҷми зерин иловапулии ҳармоҳа ба нафақае, ки барояш таъин шудааст, пардохт мешавад:

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи I – 50 фоиз;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи II – 40 фоиз;

- ордени Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III – 30 фоиз;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи I – 40 фоиз;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи II – 30 фоиз;

- ордени Зарринтоҷ дараҷаи III – 20 фоиз;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи I – 35 фоиз;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи II – 25 фоиз;

- ордени Исмоили Сомонӣ дараҷаи III – 15 фоиз;

- ордени «Пешвои миллат – Эмомалӣ Раҳмон» – 15 фоиз;

- унвони фахрии Нависандаи (Шоири) халқии Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Ҳофизи халқии Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Рассоми халқии Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Арбоби илм ва техникаи Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Арбоби ҳунари Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон – 15 фоиз;

- унвони фахрии Корманди шоистаи Тоҷикистон – 20 фоиз;

- унвони фахрии Донори ифтихории Тоҷикистон – 10 фоиз.

4. Иловапулӣ ба нафақаи таъиншуда танҳо ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

5. Дар сурати бо ду мукофоти давлатӣ ва зиёда аз он сарфароз гардидани шахс, ки онҳо иловапулиҳоро ба нафақа пешбинӣ менамоянд, ба ў иловапулии андозааш зиёдтар дода мешавад.

6. Хароҷот вобаста ба имтиёзҳое, ки Қонуни мазкур барои шахсони бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфарозгардида пешбинӣ намудааст, аз ҳисоби буҷети давлатӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт карда мешавад.

**Моддаи 34. Нигоҳдорӣ ва додани нусхаи дуюми мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

1. Шахси бо мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфарозгардида бояд мукофоти ба ў додашударо эҳтиёт намуда, дар ҳолати хуб нигоҳ дорад.

2. Ҳангоми гум кардани ситораи тиллоии Қаҳрамони Тоҷикистон, орденҳо, медалҳо, дигар нишонҳои махсус ва ҳуҷҷатҳои онҳо, инчунин Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон шахси мукофотонидашуда ҳуқуқи худро ба мукофот нигоҳ медорад.

3. Нусхаи дуюми ситораи тиллоии Қаҳрамони Тоҷикистон, орденҳо, медалҳо, дигар нишонҳои махсус ва ҳуҷҷатҳои гумшудаи онҳо, инчунин Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дода намешавад. Танҳо дар ҳолатҳои истисноӣ бо қарори Комиссияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мукофотҳои давлатӣ дар мавридҳои гум шудани ситораи тиллоии Қаҳрамони Тоҷикистон, орденҳо, медалҳо, дигар нишонҳои махсус ва ҳуҷҷатҳои онҳо, инчунин Ифтихорномаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар натиҷаи сўхтор, заминларза, дигар офатҳои табиӣ ва ҳолатҳои фавқулода мумкин аст нусхаи дуюми онҳо дода шаванд.

4. Дар дигар ҳолатҳои гум шудани мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон маълумотнома дар бораи сарфарозгардонӣ бо мукофотҳои давлатӣ дода мешавад.

**Моддаи 35. Тартиби нигоҳдории мукофотҳои давлатии шахсони фавтида**

1. Мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон пас аз вафоти шахси бо ин мукофотҳо сарфарозшуда ба ворисонаш барои хотира мемонанд.

2. Бо ризоияти ворисони шахси фавтида мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд ба осорхонаҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои нигоҳдорӣ ва намоиш супорида шаванд.

3. Агар шахси мукофотонидашуда ворис надошта бошад, мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба давлат баргардонида мешаванд.

**БОБИ 4. МАҲРУМ НАМУДАН АЗ МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТӢ ВА БАРҚАРОР НАМУДАНИ МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТӢ**

**Моддаи 36. Маҳрум намудан аз мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

1. Маҳрум намудани шахс аз мукофоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи тартиби пешбининамудаи Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби суд амалӣ карда мешавад.

2. Мукофотҳои давлатӣ ва ҳуҷҷатҳои онҳо баъд аз эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми суд ба Комиссияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мукофотҳои давлатӣ баргардонида мешаванд.

**Моддаи 37. Барқарор намудани ҳуқуқ ба мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон**

1. Ҳуқуқ ба мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки шахс аз онҳо маҳрум карда шудааст, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барқарор карда мешавад.

2. Баъд аз қабули санади ҳуқуқӣ дар бораи барқарор намудани ҳуқуқи шахс ба мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ин мукофотҳои давлатӣ ба шахси сарфарозшуда ва дар мавриди фавти ў ба ворисонаш баргардонида мешаванд.

**Моддаи 38. Баровардани мукофотҳои давлатӣ берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон**

1. Шахси бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфарозшуда ҳангоми берун рафтан аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад мукофотҳои давлатии ба ў тааллуқдоштаро бо худ барад.

2. Ворисони шахси фавтидаи бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфарозшуда ҳуқуқ доранд танҳо ҳуҷҷат дар бораи бо мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонидани ўро берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо худ баранд.

**БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ**

**Моддаи 39. Муқаррароти интиқолӣ**

1. Мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Шўравии Сотсиалистии Тоҷикистон, Иттифоқи Ҷумҳуриҳои Шўравии Сотсиалистӣ ва Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки то эътибор пайдо кардани Қонуни мазкур супорида шудаанд, эътироф гардида, шахси бо онҳо сарфарозшуда ҳуқуқ дорад аз имтиёзҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода намояд.

2. Орденҳои Ситораи Президенти Тоҷикистон, Исмоили Сомонӣ, Спитамен, Шараф ва унвони фахрии Ҳуқуқшиноси шоистаи Тоҷикистон, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон то соли 2001 супорида шудаанд, мувофиқан ба орденҳои Ситораи Президенти Тоҷикистон дараҷаи III, Исмоили Сомонӣ дараҷаи I, Спитамен дараҷаи II, Шараф дараҷаи II ва унвони фахрии Корманди шоистаи Тоҷикистон баробар ҳисобида мешаванд.

**Моддаи 40. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур**

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 41. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 31 июли соли 2001 «Дар бораи мукофотҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2001, №7, мод. 514) аз эътибор соқит дониста шавад.

**Моддаи 42. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур**

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

         Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

        ш. Душанбе

24 феврали соли 2017

            №1378

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	1378	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ МУКОФОТҲОИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН	Маҷлиси Олии ҶТ	24.02.2017	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

Қ**ОНУНИ** ҶУМҲ**УРИИ ТО**Ҷ**ИКИСТОН**

**ДАР БОРАИ БУ**Ҷ**ЕТИ ДАВЛАТИИ**

ҶУМҲ**УРИИ ТО**Ҷ**ИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2017**

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2016, №11, мод. 893; с. 2017, №3-4, мод. 196, №6, қ. 1, мод. 468, №7-8, мод. 566; Қонуни ҶТ аз 09.10.2017 с., №1468; аз 05.12.2017 с., №1470)

**Моддаи 1.** Ҳаҷ**ми умумии даромади Бу**ҷ**ети давлатии** Ҷумҳ**урии То**ҷ**икистон**

Ҳаҷми умумии даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2017 аз ҳисоби ҳамаи манбаъҳои маблағгузорӣ ба маблағи 19568614 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад, аз ҷумла:

- даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби воридоти андозию ғайриандозӣ ва грантҳо 14704100 ҳазор сомонӣ, аз онҳо:

воридоти андозӣ                                                                                              - 13202026 ҳазор сомонӣ;

воридоти ғайриандозӣ                                                                                  - 1135674 ҳазор сомонӣ;

грантҳо барои дастгирии буҷет аз ҳисоби ташкилотҳои

байналмилалии молиявӣ                                                                             - 366400 ҳазор сомонӣ;

- буҷети лоиҳаҳои давлатии сармоягузорӣ

бо ҷалби захираҳои молиявии

берунӣ                                                                                                                 - 3492486 ҳазор сомонӣ;

аз онҳо:

қарзҳо                                                                                                                  - 1707527 ҳазор сомонӣ;

грантҳо                                                                                                                - 1784959 ҳазор сомонӣ;

- маблағҳои махсуси ташкилоту муассисаҳои

буҷетӣ                                                                                                                 - 1372028 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 2.** Ҳаҷ**ми умумии харо**ҷ**оти Бу**ҷ**ети давлатии** Ҷумҳ**урии То**ҷ**икистон**

Ҳаҷми умумии хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2017 ба маблағи 19863163 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад, аз ҷумла барои маблағгузории:

- мақомоти ҳокимият ва идоракунии

давлатӣ                                                                                                                - 1121235 ҳазор сомонӣ;

- маориф                                                                                                              - 3581017 ҳазор сомонӣ;

- тандурустӣ                                                                                                       - 1440782 ҳазор сомонӣ;

- суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳифзи

иҷтимоӣ                                                                                                               - 3249339 ҳазор сомонӣ;

- чорабиниҳои фарҳангию оммавӣ

ва солимгардонӣ                                                                                              - 822111 ҳазор сомонӣ;

- хоҷагии манзилию коммуналӣ, ҳифзи

муҳити зист ва хоҷагии ҷангал                                                                  - 702861 ҳазор сомонӣ;

- комплекси сӯзишворию

энергетикӣ                                                                                                          - 3323512 ҳазор сомонӣ;

- соҳаи кишоварзӣ, моҳидорӣ

ва шикор                                                                                                             - 583400 ҳазор сомонӣ;

- саноат ва сохтмон                                                                                          - 137098 ҳазор сомонӣ;

- нақлиёт ва коммуникатсия                                                                       - 1399626 ҳазор сомонӣ;

- дигар соҳаҳои иқтисодиёт ва

хизматрасонӣ                                                                                                   - 39627 ҳазор сомонӣ;

- хароҷоти дигар                                                                               - 1977525 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 3.** Ҳаҷ**ми умумии касри Бу**ҷ**ети давлат**ӣ **ва манбаъ**ҳ**ои п**ӯ**шонидани он**

1. Андозаи ниҳоии ҳаҷми умумии касри Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2017 ба андозаи 0,5 фоизи Маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ ё ба маблағи 294549 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад.

2. Манбаи пӯшонидани касри буҷет ба таври зерин муайян карда шавад:

- даромад аз хусусигардонӣ ва истифодаи

моликияти давлатӣ                                                                                         - 25300 ҳазор сомонӣ;

- даромад аз фурӯши векселҳои

хазинадорӣ                                                                                                         - 95000 ҳазор сомонӣ;

- иҷрои барзиёдии нақшаи даромади

буҷетҳои маҳаллӣ                                                                                            - 10321 ҳазор сомонӣ;

- аз ҳисоби фоизи депозитҳои буҷети

ҷумҳуриявӣ, қарзҳо (грантҳо) аз ташкилотҳои

байналмилалии молиявӣ                                                                             - 163928 ҳазор сомонӣ.

3. Маблағгузории пардохти қарзи асосии берунаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба андозаи 1,9 фоизи Маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ ё ба маблағи 1090276 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла аз ҳисоби хароҷоти ҷории буҷети ҷумҳуриявӣ 539310 ҳазор сомонӣ ва аз ҳисоби бақияи маблағҳои озоди буҷети ҷумҳуриявӣ ба 1 январи соли 2017 дар Бонки миллии Тоҷикистон, Фонди стабилизатсионӣ оид ба рушди иқтисодиёт, барориши векселҳои давлатӣ, ҷалби қарзҳои (грантҳои) ташкилотҳои байналмилалии молиявӣ ва маблағҳои баргардонидашуда аз рӯи созишномаҳои зерқарзӣ 550966 ҳазор сомонӣ муайян карда шавад.

4. Маблағгузории хизматрасонии қарзи дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба андозаи 221293 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла аз ҳисоби хароҷоти ҷории буҷети ҷумҳуриявӣ 122283 ҳазор сомонӣ, аз ҳисоби бақияи маблағҳои озоди буҷети ҷумҳуриявӣ дар Бонки миллии Тоҷикистон ба 1 январи соли 2017, Фонди стабилизатсионӣ оид ба рушди иқтисодиёт 59010 ҳазор сомонӣ ва аз ҳисоби баргардонидани қарзҳои Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Агроинвестбонк» ба суратҳисоби Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон 40000 ҳазор сомонӣ муайян карда шавад.

**Моддаи 4.** Ҳаҷ**ми умумии даромад ва харо**ҷ**оти бу**ҷ**ети** ҷумҳ**урияв**ӣ

Буҷети ҷумҳуриявӣ барои соли 2017 аз рӯи даромад ба маблағи 8649887 ҳазор сомонӣ, аз рӯи хароҷот ба маблағи 8934115 ҳазор сомонӣ ва касри он ба маблағи 284228 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

**Моддаи 5. Даромади бу**ҷ**ети** ҷумҳ**урияв**ӣ **аз р**ӯ**и манбаъ**ҳ**ои даромад**

Дар буҷети ҷумҳуриявӣ барои соли 2017 воридоти даромад аз ҳисоби субъектҳои хоҷагидорӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордошта ба маблағи умумии 8649887 ҳазор сомонӣ муқаррар карда шавад, аз ҷумла:

- андоз аз арзиши иловашуда                                                                    - 4560016 ҳазор сомонӣ;

- аксизҳо                                                                                                              - 378700 ҳазор сомонӣ;

- андоз аз фурӯш                                                                                              - 19439 ҳазор сомонӣ;

- андоз барои захираҳои

табиӣ                                                                                                                    - 135500 ҳазор сомонӣ;

- андоз аз фоида                                                                                               - 225283 ҳазор сомонӣ;

- андоз аз даромад                                                                                           - 763930 ҳазор сомонӣ;

- боҷҳои гумрукӣ                                                                                              - 800796 ҳазор сомонӣ;

- андоз аз истифодабарандагони

роҳҳои автомобилгард                                                                                  - 347209 ҳазор сомонӣ;

- даромадҳои дигари

ғайриандозӣ                                                                                                      - 1052614 ҳазор сомонӣ;

- грантҳои ташкилотҳои байналмилалии

молиявӣ                                                                                                               - 366400 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 6. Харо**ҷ**оти бу**ҷ**ети** ҷумҳ**урияв**ӣ **аз р**ӯ**и гур**ӯҳ**бандии вазифав**ӣ

Хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ барои соли 2017 аз рӯи гурӯҳбандии вазифавӣ ба андозаҳои зерин тасдиқ карда шавад:

Маблағгузории бахши ҳокимияти давлатӣ

ва идоракунӣ                                                                                                    - 744265 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

- мақомоти иҷроия ва қонунгузорӣ                                                         - 192629 ҳазор сомонӣ;

- сиёсати молиявӣ ва андозию

буҷетӣ                                                                                                                  - 108274 ҳазор сомонӣ;

- фаъолияти сиёсати

берунӣ                                                                                                                 - 241713 ҳазор сомонӣ;

- мақомоти дигари давлатӣ                                                                         - 201649 ҳазор сомонӣ.

Маориф                                                                                                               - 662978 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

- таҳсилоти умумӣ                                                                                           - 156824 ҳазор сомонӣ;

- таҳсилоти касбӣ                                                                                             - 418687 ҳазор сомонӣ;

- фаъолияти дигар дар соҳаи

маориф                                                                                                                - 87467 ҳазор сомонӣ.

Тандурустӣ                                                                                                         - 242417 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

- беморхонаҳо                                                                                                   - 137390 ҳазор сомонӣ;

- марказҳои саломатӣ                                                                                    - 4754 ҳазор сомонӣ;

- ҳифзи саломатии аҳолӣ                                                                              - 27269 ҳазор сомонӣ;

- фаъолияти дигар дар соҳаи

тандурустӣ                                                                                                         - 73004 ҳазор сомонӣ.

Суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳифзи

иҷтимоӣ                                                                                                              - 477795 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

- суғуртаи иҷтимоӣ                                                                                         - 315325 ҳазор сомонӣ;

- ҳифзи иҷтимоӣ                                                                                               - 43537 ҳазор сомонӣ;

- фаъолияти дигар дар соҳаи суғуртаи

иҷтимоӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ                                                                        - 118933 ҳазор сомонӣ.

Фарҳанг ва варзиш                                                                                          - 285272 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

- чорабиниҳо оид ба тарбияи ҷисмонӣ

ва варзиш                                                                                                            - 4394 ҳазор сомонӣ;

- муассисаҳои фарҳангию

маърифатӣ                                                                                                         - 60583 ҳазор сомонӣ;

- воситаҳои ахбори омма                                                                              - 107411 ҳазор сомонӣ;

- фаъолияти дигар дар соҳаи фарҳанг

ва варзиш                                                                                                            - 112884 ҳазор сомонӣ.

Хоҷагии манзилию коммуналӣ,

муҳити зист ва хоҷагии ҷангал                                                                   - 70095 ҳазор сомонӣ.

Комплекси сӯзишворию энергетикӣ                                                       - 1776658 ҳазор сомонӣ.

Кишоварзӣ, моҳидорӣ ва шикор                                                              - 168275 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

- барои рушди соҳаи чорводорӣ                                                - 4200 ҳазор сомонӣ;

- барои рушди соҳаи растанипарварӣ                                                   - 3328 ҳазор сомонӣ;

- барои рушди муносибатҳои лизингӣ ва таъсису

мукаммал намудани марказҳои хизматрасонӣ

дар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ                                                                    - 50000 ҳазор сомонӣ;

- хизматрасониҳои дигар дар соҳаи кишоварзӣ,

моҳидорӣ ва шикор                                                                                       - 110747 ҳазор сомонӣ.

Саноат ва сохтмон                                                                                           - 137790 ҳазор сомонӣ.

Нақлиёт ва коммуникатсия                                                                        - 212976 ҳазор сомонӣ.

Фаъолияти дигари иқтисодӣ

ва хизматрасониҳо                                                                                          - 39058 ҳазор сомонӣ.

Хароҷоте, ки ба категорияҳои дигар

дохил карда нашудаанд                                                                               - 2844873 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

- амалиётҳо бо уҳдадориҳои қарзии давлатӣ                                       - 1033775 ҳазор сомонӣ;

аз онҳо:

амалиётҳо бо уҳдадориҳои қарзии

дохилии давлатӣ                                                                                               - 122282 ҳазор сомонӣ;

амалиётҳо бо уҳдадориҳои қарзии

берунаи давлатӣ                                                                                               - 911493 ҳазор сомонӣ;

- хароҷоти шаҳри Душанбе барои амалӣ

намудани вазифаҳои пойтахт                                                                    - 11000 ҳазор сомонӣ;

- Фонди хароҷоти пешбининашудаи Ҳукумати

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                  - 71689 ҳазор сомонӣ;

- хароҷоти дигаре, ки аз рӯи соҳаҳои

иқтисодиёт гурӯҳбандӣ нашудаанд                                                         - 1728409 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 8. Харо**ҷ**оти бу**ҷ**ети** ҷумҳ**урияв**ӣ **аз р**ӯ**и гур**ӯҳ**бандии и**қ**тисод**ӣ

Дар соли 2017 хароҷоти вазорату идораҳо, ташкилоту муассисаҳои аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ аз рӯи гурӯҳбандии иқтисодӣ дар ҳаҷми зерин муқаррар карда шавад:

Хароҷот                                                                                                               - 8934115 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

Пардохти музди меҳнат                                                                               - 1373603 ҳазор сомонӣ,

аз онҳо:

- музди меҳнати кормандони асосӣ                                                         - 1283308 ҳазор сомонӣ;

- музди меҳнати кормандони ҳайати техникӣ

ва хизматрасонӣ                                                                                              - 90295 ҳазор сомонӣ.

Маблағҷудокуниҳои андозӣ                                                                        - 222291 ҳазор сомонӣ,

аз онҳо:

- аз ҳисоби музди меҳнати кормандони асосӣ                                    - 192502 ҳазор сомонӣ;

- аз ҳисоби музди меҳнати кормандони

ҳайати техникӣ ва хизматрасонӣ                                                              - 22597 ҳазор сомонӣ;

- суғуртаи тиббӣ ва дигар суғуртаҳо                                                         - 7192 ҳазор сомонӣ.

Хариди мол ва хизматрасониҳо                                                                - 2153908 ҳазор сомонӣ,

аз онҳо:

- пардохти хизматрасониҳои коммуналӣ                                             - 80962 ҳазор сомонӣ;

- пардохти хизматрасонии алоқа                                                              - 65595 ҳазор сомонӣ;

- дигар хариди мол ва хизматрасонӣ                                                      - 2007351 ҳазор сомонӣ.

Хизматрасонии қарзҳои дохилӣ ва беруна                                          - 1033775 ҳазор сомонӣ,

аз онҳо:

- пардохти фоизҳои қарзи дохилӣ                                                             - 122282 ҳазор сомонӣ;

- пардохти қарзи берунаи асосӣ                                                - 539310 ҳазор сомонӣ;

- пардохти фоизҳои қарзи

берунаи асосӣ                                                                                                   - 372183 ҳазор сомонӣ.

Хароҷоти пардохти кумакпулиҳо (субсидияҳо)                  - 111385 ҳазор сомонӣ.

Хароҷот барои трансфертҳо                                                                       - 1061008 ҳазор сомонӣ.

Кумакпулиҳои иҷтимоӣ                                                                - 126791 ҳазор сомонӣ.

Трансфертҳои дигар                                                                                       - 310057 ҳазор сомонӣ.

Амалиёт бо дороиҳо, уҳдадориҳо

ва сармоягузорӣ                                                                                                              - 2541297 ҳазор сомонӣ,

аз ҷумла:

- маблағгузории асосии мутамарказ                                                       - 2408131 ҳазор сомонӣ;

- хариди мошинҳо ва таҷҳизот                                                                   - 70304 ҳазор сомонӣ;

- дигар дороиҳои ғайримолиявӣ                                               - 53917 ҳазор сомонӣ;

- хариди дороиҳои молиявии дохилӣ                                                      - 8945 ҳазор сомонӣ.

**Моддаи 9. Фонди захиравии Президенти** Ҷумҳ**урии То**ҷ**икистон**

Фонди захиравии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2017 ба маблағи 286754 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

**Моддаи 10. Мусоидати молияв**ӣ **(субвенсия) ва кумаки молиявии беподош (дотатсия) аз**

      буҷ**ети** ҷумҳ**урияв**ӣ **ба бу**ҷ**ети Вилояти Мухтори К**ӯҳ**истони Бадахшон, вилояти**

     **Хатлон ва ша**ҳ**ру но**ҳияҳ**ои тобеи** ҷумҳурӣ ҷ**удошаванда**

1. Ҳаҷми мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз буҷети ҷумҳуриявӣ барои буҷетҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилояти Хатлон ва шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ барои пардохти музди меҳнат ба маблағи 885624 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад, аз ҷумла барои:

- Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон                                            - 175080 ҳазор сомонӣ;

- вилояти Хатлон                                                                                              - 525880 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Варзоб                                                                                                - 14530 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Рашт                                                                                                   - 41406 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Лахш                                                                                                  - 28707 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Нуробод                                                                                             - 26990 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Сангвор                                                                                              - 13338 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Тоҷикобод                                                                                         - 17735 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Файзобод                                                                                           - 24317 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Шаҳринав                                                                                         - 17641 ҳазор сомонӣ.

2. Ҳаҷми кумаки молиявии беподош (дотатсия) аз буҷети ҷумҳуриявӣ барои буҷетҳои маҳаллӣ барои пардохти хароҷоти ҷорӣ ба маблағи 3881 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад, аз ҷумла барои:

- ноҳияи Сангвор                                                                                              - 3637 ҳазор сомонӣ;

- ноҳияи Тоҷикобод                                                                                         - 244 ҳазор сомонӣ.

3. Мусоидати молиявӣ (субвенсия) ва кумаки молиявии беподош (дотатсия) ба фондҳои мақсадноки давлатӣ, ба буҷети вилоятии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилояти Хатлон, шаҳру ноҳияҳои тобеи вилоятҳо ва ҷумҳурӣ аз рӯи иҷрои воқеии буҷети ҷумҳуриявӣ мустақиман аз буҷети ҷумҳуриявӣ ҷудо карда мешавад.

**Моддаи 11. Мабла**ғҳ**ои на**қ**ди гардони хазинавии бу**ҷ**ети** ҷумҳ**урияв**ӣ

Маблағҳои нақди гардони хазинавии буҷети ҷумҳуриявӣ ба 1 январи соли 2017 ба маблағи 224970 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шаванд.

**Моддаи 12.** Ҳаҷ**ми умумии даромад ва харо**ҷ**оти бу**ҷетҳ**ои ма**ҳ**алл**ӣ

1. Дар соли 2017 ҳаҷми умумии буҷетҳои маҳаллӣ аз рӯи даромад бо дарназардошти мусоидати молиявӣ (субвенсия) ва кумаки молиявии беподош (дотатсия), ки аз буҷети ҷумҳуриявӣ ҷудо карда мешаванд, ба маблағи 5323518 ҳазор сомонӣ, хароҷот ба маблағи 5333839 ҳазор сомонӣ ва касри буҷет ба маблағи 10321 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла дар буҷети Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон – 1211 ҳазор сомонӣ, вилояти Хатлон – 7108 ҳазор сомонӣ, шаҳри Ҳисор – 524 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Варзоб – 176 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Рашт – 301 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Лахш – 189 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Нуробод – 173 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Сангвор – 104 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Тоҷикобод – 117 ҳазор сомонӣ, ноҳияи Файзобод – 208 ҳазор сомонӣ ва ноҳияи Шаҳринав – 210 ҳазор сомонӣ муайян карда шаванд.

2. Касри буҷетҳои маҳаллӣ дар соли 2017 аз ҳисоби таъмини иҷрои барзиёдии даромад ва маблағҳои озоде, ки ба ҳолати 1 январи соли 2017 ба вуҷуд омадааст, пӯшонида мешавад.



**Моддаи 13. Таносуби воридоти андоз**ӣ ва ғ**айриандоз**ӣ **ба бу**ҷетҳои ҷумҳ**урияв**ӣ **ва ма**ҳ**алл**ӣ

1. Дар соли 2017 ба буҷети ҷумҳуриявӣ даромадҳои андозӣ ва ғайриандозии зерин ворид карда шаванд:

- андоз аз фурӯши нахи пахта ва алюминийи аввалия                                                   100 фоиз;

- боҷҳои гумрукӣ                                                                                                                             100 фоиз;

- андоз аз арзиши иловашуда ва аксизи беруна                                                100 фоиз;

- дигар пардохтҳои ҳатмӣ ва даромадҳои ғайриандозии умумидавлатӣ

(инчунин муҷозоти ҷаримавии онҳо), хироҷ барои ҳаракати воситаҳои

нақлиёти автомобилии хориҷӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон                          100 фоиз;

- аз Ширкати саҳомии холдингии кушодаи «Барқи Тоҷик» – андоз

аз арзиши иловашуда, андоз аз фоида, инчунин андозҳо барои захираҳои

табиӣ (роялти барои об) аз Неругоҳи барқи обии «Сангтӯда –1»                               100 фоиз;

- аз Корхонаи воҳиди давлатии «Ширкати алюминийи Тоҷик»

ва Ҷамъияти саҳомии фаръии «Сохтмонии асосӣ»-и ҶСК «Роғун» – андоз

аз арзиши иловашуда                                                                                                                  100 фоиз;

- аз Корхонаи воҳиди давлатии «Роҳи оҳани Тоҷикистон»

ва Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Тоҷиктелеком» – андоз аз арзиши

иловашуда ва андоз аз фоида                                                                                                   100 фоиз;

- аз Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

«Амонатбонк» – андоз аз фоида                                                                                              100 фоиз;

- аз марказҳои идораи лоиҳаҳои сармоягузорӣ, намояндагиҳои

дипломатӣ, консулгариҳо ва шахсони ба онҳо

баробаркардашуда – андоз аз даромад                                                                               100 фоиз;

- аз ширкатҳои алоқаи мобилӣ (ба истиснои ҶСК

«Тоҷиктелеком») – андоз аз арзиши иловашуда ва аксиз                                             100 фоиз;

- аз Бонки миллии Тоҷикистон – андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз

даромад ва дигар пардохтҳои ҳатмӣ                                                                                      100 фоиз;

- пардохти бонуси обунавии яккаратаи истифодабарандагони сарватҳои

зеризаминӣ аз ҳисоби истихроҷи маъданҳои фоиданок (ба ғайр аз канданиҳои

фоиданоки маъмулӣ, обҳои зеризаминӣ ва лойи табобатӣ)                                        100 фоиз.

2. Дар соли 2017 ҳиссаҷудокунии маблағ аз андоз ва даромади умумидавлатӣ, ки аз андозсупорандагони дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордошта ворид мегардад, ба буҷети ҷумҳуриявӣ ва буҷетҳои маҳаллӣ аз рӯи таносуби (фоизҳои) зерин тасдиқ карда шавад:

- андоз аз арзиши иловашуда:

ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ғайр аз шаҳрҳои

Душанбе ва Роғун) –                                                                                                                     100 фоиз;

аз шаҳри Душанбе – 50 фоиз ба буҷети шаҳр ва 50 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз шаҳри Роғун – 60 фоиз ба буҷети шаҳр ва 40 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

- андоз аз фоида:

ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ғайр аз шаҳрҳои Душанбе ва Роғун) - 100 фоиз;

аз шаҳри Душанбе – 79 фоиз ба буҷети шаҳр ва 21 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз шаҳри Роғун – 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

- андоз аз даромад:

ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо (ғайр аз вилояти Суғд, шаҳрҳои

Душанбе, Ваҳдат, Роғун ва ноҳияи Рудакӣ) –                                                                      100 фоиз;

аз вилояти Суғд – 58 фоиз ба буҷети вилоят ва 42 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз шаҳри Душанбе – 30 фоиз ба буҷети шаҳр ва 70 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз шаҳри Ваҳдат – 23 фоиз ба буҷети шаҳр ва 77 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз шаҳри Роғун – 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

аз ноҳияи Рудакӣ – 87 фоиз ба буҷети ноҳия ва 13 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ;

- андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард:

ба буҷети ҷумҳуриявӣ (ғайр аз шаҳрҳои Ҳисор ва Турсунзода) –                                              100 фоиз;

аз шаҳри Ҳисор –100 фоиз ба буҷети шаҳр;

аз шаҳри Турсунзода – 100 фоиз ба буҷети шаҳр;

- аксизҳо:

ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо –                                                                              100 фоиз;

- низомҳои махсуси андозбандӣ:

ба буҷетҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо –                                                                          100 фоиз;

- андозҳои маҳаллӣ, дигар пардохтҳои ҳатмии маҳаллӣ ва воридоти

дигари ғайриандозии маҳаллӣ:

ба буҷети вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо –                                                                              100 фоиз.

**Моддаи 14. Бу**ҷ**ети су**ғ**уртаи и**ҷ**тимо**ӣ **ва нафа**қа

1. Буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа барои соли 2017 аз рӯи даромад ба маблағи 2657331 ҳазор сомонӣ, аз ҷумла аз ҳисоби андози иҷтимоӣ ба маблағи 2592331 ҳазор сомонӣ ва мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ба маблағи 65000 ҳазор сомонӣ ва хароҷот ба маблағи 2657331 ҳазор сомонӣ мувофиқи замимаи 2 тасдиқ карда шавад.

2. Мусоидати молиявӣ (субвенсия) аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ дар ҳолате ҷудо карда мешавад, ки агар даромади буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа талаботи воқеии пардохти нафақа ва кумакпулиҳоро қонеъ карда натавонад.

3. Дар соли 2017 даромади буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа аз ҳисоби андози иҷтимоӣ, хароҷоти он барои пардохти нафақа ва кумакпулиҳои иҷтимоӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ва ҳаҷми мусоидати молиявӣ (субвенсия), ки ба вилоят ва шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ ҷудо карда мешавад, мувофиқи замимаи 3 тасдиқ карда шавад.

4. Дар соли 2017 ҳиссаҷудокунии маблағ аз андози иҷтимоӣ, ки аз андозсупорандагони дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордошта ворид мешавад, барои пардохти нафақа ва кумакпулиҳои иҷтимоӣ аз рӯи таносуби (фоизҳои) зерин тасдиқ карда шавад:

- аз Корхонаи воҳиди давлатии «Ширкати алюминийи Тоҷик» 100 фоиз ба суратҳисоби Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дар шаҳри Душанбе 31 фоиз ба суратҳисоби Раёсати Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи шаҳр ва 69 фоиз ба Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дар шаҳри Роғун 20 фоиз ба суратҳисоби шуъбаи Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи шаҳр ва 80 фоиз ба суратҳисоби Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳои дигари тобеи ҷумҳурӣ 100 фоиз ба суратҳисоби раёсат ва шуъбаҳои дахлдори Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.

**Моддаи 15. Имтиёз**ҳ**ои андоз**ӣ **барои корхонаю ташкилот**ҳ**ои ало**ҳ**ида дар соли 2017**

1. Андоз аз арзиши иловашуда дар соли 2017 барои воридоти гандум (ба истиснои воридоти гандум барои истеҳсоли молҳои зераксизӣ), таҳвили он ба корхонаҳои коркарди гандум, инчунин фурӯши маҳсулоти аз гандум коркардшуда ба меъёри 10 фоиз муқаррар карда шавад. Баҳисобгирии андоз аз арзиши иловашудае, ки ҳангоми хариди (воридоти) дигар молу маҳсулоти (кору хизматрасониҳои) барои таҳвили минбаъдаи гандум ва (ё) коркард ва фурӯши маҳсулоти аз гандуми коркардшуда истифодашаванда пардохта шудааст, наметавонад аз 10 фоиз зиёд бошад.

2. Дар соли 2017 воридоти техника ва нақлиёти махсуси коммуналию мусофиркашонӣ, қисмҳои эҳтиётии он, нақлиёти ёрии таъҷилӣ ва автомобилҳои сабукрави назоратӣ, ки номгӯй ва миқдори онҳо аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ гардида, харидории онҳо аз ҳисоби буҷети шаҳри Душанбе амалӣ мегардад, аз андоз аз арзиши иловашуда ***ва боҷи гумрукӣ*** озод карда мешаванд. **(Тағйироти ҚҶТ аз 22.06.17 с., №1442 аз 1 январи соли 2017 мавриди амал қарор дода шавад)**

3. Воридоти мазути камсулфур барои эҳтиёҷоти Ҷамъияти саҳомии шакли кушодаи «Маркази барқу гармидиҳӣ»-и Душанбе, ки миқдори он аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад, аз андоз аз арзиши иловашуда, аксизҳо ва боҷи гумрукӣ озод карда мешавад.

4. Дар соли 2017 иҷрои кор ва хизматрасонии фармоишгарон ва пудратчиёни асосӣ оид ба сохтмони меҳмонхонаи «Исмоили Сомонӣ», воқеъ дар хиёбони Рӯдакии шаҳри Душанбе, муассисаҳои таълимӣ барои 1200 ҷойи нишаст дар деҳаи Элоки ҷамоати деҳоти Қалъаи Дашти ноҳияи Файзобод, барои 640 ҷойи нишаст дар деҳаи Гулбуттаи ноҳияи Рӯдакӣ, барои 640 ҷойи нишаст дар деҳаи Чиртаки шаҳри Ваҳдат, барои 640 ҷойи нишаст дар мавзеи «Данғараи боло»-и ноҳияи Данғара, сохтмон ва таҷдиди 20 км роҳи автомобилгард дар ноҳияи Данғара, хизматрасонии машваратии Консорсиуми байналмилалии «COYENE ET BELLIER» аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард ва андоз аз фоида озод карда мешаванд. Воридоти мол аз ҷониби фармоишгарон ва пудратчиёни асосӣ барои сохтмони иншоотҳои мазкур тибқи номгӯй ва ҳаҷми тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешаванд.

5. Дар соли 2017 воридоти ангишт ба ҷумҳурӣ ба миқдори 7200 тонна барои қонеъ гардонидани талаботи шахсони воқеию ҳуқуқии ноҳияи Мурғоби Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда мешаванд.

6. Дар соли 2017 иҷрои кор ва хизматрасонии фармоишгар ва пудратчии асосӣ оид ба сохтмони Театри миллии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда, аз истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард ва андоз аз фоида озод карда мешаванд.

7. Дар соли 2017 ба маблағи қарзи андозҳои Ҷамъияти саҳомии кушодаи «Сангтӯда-1», ки аз ҳисоби таҳвили қувваи барқ ба Ширкати саҳомии холдингии кушодаи «Барқи Тоҷик» ба вуҷуд омадааст, фоизҳое, ки тибқи моддаи 73 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидаанд, ҳисоб карда намешаванд.

8. (на барои нашр)

9. Воридоти маснуоти заргарӣ то ***31 декабри*** соли 2017 аз андоз аз арзиши иловашуда, аксиз ва боҷи гумрукӣ озод карда шуда, бар ивази онҳо пардохти махсуси гумрукӣ ба андозаи зерин муқаррар карда шавад: **(ҚҶТ аз 01.07.17 с., №1443)**

- барои воридоти 1 (як) грамм маснуоти заргарӣ аз метали тилло – 18,0 сомонӣ;

- барои воридоти 1 (як) грамм маснуоти заргарӣ аз метали нуқра – 3,06 сомонӣ.

10. Дар соли 2017 барои воридоти автомашинаҳои нави (аз санаи барориш 1 (як) сол нагузашта, масофаи тайнамудаашон то 10 (даҳ) ҳазор километр бошад) мавқеи молии 8702, 8703, 8704 ва 8705 пардохтҳои гумрукӣ ба андозаи 50 фоиз аз меъёрҳои амалкунанда муқаррар карда шавад. **(ҚҶТ аз 29.03.17 с., №1408)**

11. Дар соли 2017 воридоти дастгоҳи универсалии ангиографӣ барои эҳтиёҷоти Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати васл намудан дар Муассисаи давлатии «Беморхонаи ҷумҳуриявии клиникии ноҳияи Данғара» аз андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда шавад. **(Тағйироти ҚҶТ аз 22.06.17 с., №1442 аз 1 январи соли 2017 мавриди амал қарор дода шавад)**

12. Дар соли 2017 фурӯши маҳсулоти кишоварзӣ аз ҷониби Корхонаи воҳиди давлатӣ «Оид ба истеҳсол, харид, захира ва фурӯши маҳсулоти ниёзи аввалия дар шаҳри Душанбе» аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда озод карда шавад. **(Тағйироти ҚҶТ аз 22.06.17 с., №1442 аз 1 январи соли 2017 мавриди амал қарор дода шавад)**

***13.*** Дар соли 2017 воридоти таҷҳизоти муосири радиоэлектронӣ, ки номгўй ва миқдори онҳо аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ гардида, аз ҷониби Корхонаи воҳиди давлатии "Тоҷикаэронавигатсия" харидорӣ карда мешавад, аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда ва боҷи гумрукӣ озод карда шавад. **(ҚҶТ аз 09.10.17 с., №1468)**

14. Дар соли 2017 таҷҳизоти зарурии барои амалигардонии лоиҳаи “Низоми пардохти электронии роҳкиро ва назорати он дар нақлиёти мусофирбари автомобилии истифодаи умумии шаҳри Душанбе” воридшаванда аз андоз аз арзиши иловашуда, боҷ ва пардохтҳои гумрукӣ озод карда шавад. **(ҚҶТ аз 05.12.17 с., №1470)**

**Моддаи 16.** Ҳ**иссагузор**ӣ **ба Фонди стабилизатсион**ӣ **оид ба рушди и**қ**тисодиёт аз** ҳ**исоби и**ҷ**рои барзиёдии даромади бу**ҷетҳои ҷумҳ**урияв**ӣ **ва ма**ҳ**алл**ӣ

Муқаррар карда шавад, ки дар соли 2017 аз ҳисоби иҷрои барзиёди қисми даромади буҷетҳои тасдиқшудаи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва дигар шаҳру ноҳияҳо ва иҷрои барзиёди қисми даромади буҷети тасдиқшудаи ҷумҳуриявӣ 20 фоизи маблағ ба Фонди стабилизатсионӣ оид ба рушди иқтисодиёт равона карда мешавад.

**Моддаи 17. Му**қ**аррарот оид ба** ҷ**ойгиркунии депозит**ҳ**ои бу**ҷ**ети** ҷумҳ**урияв**ӣ **ва бу**ҷ**ети су**ғ**уртаи и**ҷ**тимо**ӣ **ва нафа**қ**а дар бонк**ҳо

Дар соли 2017 бо мақсади зиёд намудани даромади буҷет, маблағҳои озоди буҷети ҷумҳуриявӣ ва буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа, ки ба 1 январи соли 2017 ба вуҷуд омадаанд, бо фармоиши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун депозитҳо дар бонкҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба муҳлати кӯтоҳмуддат дар давоми соли буҷетӣ ҷойгир карда шаванд. Тартиби ҷойгиркунии депозитҳо бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

**Моддаи 18. Модда**ҳои ҳ**имояшавандаи Бу**ҷ**ети давлат**ӣ

1. Дар соли 2017 ба моддаҳои ҳимояшавандаи хароҷот музди меҳнат, маблағҷудокуниҳои андозӣ барои суғуртаи иҷтимоӣ, идрорпулӣ, нафақа, кумакпулӣ, ҷубронпулӣ ва пардохти хизматрасониҳои коммуналӣ дохил карда шаванд.

2. Дар сурати зарурат ва мавҷуд будани сарфа аз рӯи моддаҳои дахлдори хароҷот, дар ҳолати набудани қарз аз рӯи онҳо, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, сохторҳои маҳаллии он ва Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд бо тартиби муқарраргардида ба нақшаи тасдиқшудаи моддаҳои хароҷот тағйироти дахлдор ворид намоянд.

**Моддаи 19. Воридот ба Бу**ҷ**ети давлат**ӣ аз ҳ**исоби маб**лағҳ**ои махсуси муассисаю ташкилот**ҳ**ои бу**ҷетӣ **ва му**қ**аррарот оид ба харо**ҷ**оти мабла**ғҳ**ои махсус**

1. Маблағҳои махсуси вазоратҳо, идораҳо, муассисаю ташкилотҳои аз ҳисоби Буҷети давлатӣ маблағгузоришаванда дар даромаду хароҷоти муассисаю ташкилотҳои дахлдори буҷетӣ ба ҳисоб гирифта мешаванд. Ҳамзамон, 35 фоизи маблағҳои махсуси Раёсати Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 20 фоизи маблағҳои махсуси Хадамоти давлатии назорат ва танзим дар соҳаи нақлиёт, 5 фоизи маблағҳои махсуси муассисаҳои томактабӣ, таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ, муассисаҳои тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, 10 фоизи маблағҳои махсуси муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ ва дигар муассисаҳои соҳаи маориф, илм, фарҳанг, дастгоҳҳои марказӣ ва мақомоти Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати энергетика ва захираҳои оби Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати саноат ва технологияҳои нави Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 15 фоизи маблағҳои махсуси дигар муассисаю ташкилотҳои буҷетӣ, ба истиснои маблағҳои грантӣ, сарпарастӣ ва мақсадноки супоришӣ аз ҳисоби Буҷети давлатӣ ҳар семоҳа ба буҷети дахлдор ворид карда мешаванд.

2. Ба муассисаю ташкилотҳои буҷетӣ истифодаи маблағҳои махсус (ба истиснои маблағҳои грантӣ ва сарпарастӣ) берун аз низоми хазинадорӣ манъ аст. Дар ҳолати риоя нагардидани низоми мазкур маблағҳои ошкоргардида пурра ба даромади буҷети дахлдор ситонида мешаванд.

3. Дар сурати аз ҳаҷми маблағи дар Буҷети давлатӣ тасдиқшуда кам ва ё зиёд ворид гардидани маблағҳои махсуси муассисаю ташкилотҳои буҷетӣ Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад ба сметаи даромад ва хароҷоти онҳо ва ба қисми даромад ва хароҷоти Буҷети давлатӣ тағйироти дахлдор ворид намояд.

4. Дар соли 2017:

- дар ҳолати иҷро нагардидани қисми даромади Буҷети давлатӣ ва норасоии маблағҳои дар буҷет пешбинигардида, маблағгузории хароҷот, аз ҷумла пардохти музди меҳнат, хизматрасониҳо аз рӯи истифодабарии қувваи барқ, об ва дигар хизматрасониҳои коммуналии вазорату идораҳо ва муассисаю ташкилотҳое, ки маблағҳои махсус доранд, аз ҳисоби ин маблағҳо амалӣ карда мешавад;

- 50 фоизи маблағҳои аз ҳисоби додани сертификат ба дастовардаи Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва маблағҳои аз ҳисоби истифодабарии захираҳои рақамгузорӣ бадастовардаи Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба даромади буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронида мешаванд. 50 фоизи маблағҳои боқимонда дар ихтиёри Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мононда шуда, тибқи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон андозбандӣ карда мешаванд;

- маблағҳое, ки аз ҳисоби хизматрасонии консулии (ба истиснои пардохт барои додани шиносномаҳои хориҷии дорои ҳомили электронии иттилоотӣ) Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагиҳои дипломатӣ ва консулгариҳои дар хориҷи Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мегарданд, баъди пардохт ба буҷет мутобиқи қисми 1 ҳамин модда, дар сметаи ягонаи даромаду хароҷоти идораҳои мазкур ба ҳисоб гирифта шуда, барои маблағгузории фаъолияти онҳо ва сохтмону таъмири биноҳои маъмурӣ равона карда мешаванд;

- 50 фоизи маблағҳои аз ҳисоби додани шиносномаҳои хориҷии дорои ҳомили электронии иттилоотӣ ба дастовардаи Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба даромади буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронида шуда, 50 фоизи маблағҳои боқимонда дар ихтиёри Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон мононда шуда, тартиби пешбинигардидаи қисми 1 ҳамин модда нисбат ба он татбиқ намегардад;

- дар ҳолати норасоии маблағҳои дар буҷет барои нигоҳдории намояндагиҳои дипломатӣ, консулгариҳо ва намояндагиҳои дар хориҷи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида, фарқияти он аз ҳисоби маблағҳои махсуси вазорату идораҳои дахлдор амалӣ карда мешаванд.

5. Бақияи маблағҳои буҷетӣ ва маблағҳои махсуси дар суратҳисобҳои намояндагиҳои дипломатӣ ва консулгариҳои дар хориҷи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба 1 январи соли 2017 ба вуҷуд омадаанд, ба буҷети ҷумҳуриявӣ баргардонида намешаванд ва хусусияти мақсаднок дошта, барои маблағгузории хароҷоти буҷети соли 2017 пешбинишуда равона карда мешаванд.

**Моддаи 20. Сурат**ҳ**исоби махсуси захира**ҳ**ои иловагии молияв**ӣ **барои мабла**ғ**гузории сохтмони иншооти му**ҳ**ими давлат**ӣ

1. Дар соли 2017 воридот ба суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ ба андозаи 5 фоиз аз ҳисоби иҷрои барзиёдии қисми даромади буҷетҳои тасдиқшудаи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва дигар шаҳру ноҳияҳо, инчунин 10 фоизи маблағҳои махсуси Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, 5 фоизи маблағҳои махсуси муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ, Раёсати Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Хадамоти шиносномадиҳию бақайдгирии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, муассисаю ташкилотҳои Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар муассисаю ташкилотҳои буҷетӣ, ба истиснои муассисаҳои томактабӣ, таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ, муассисаҳои тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ муқаррар карда шавад. Ворид намудани маблағҳо ба суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ бо тартиби муқарраргардида тибқи дастурамали аз ҷониби Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқгардида амалӣ карда мешавад.

2. Хароҷоти маблағҳо аз суратҳисоби махсуси захираҳои иловагии молиявӣ барои маблағгузории сохтмони иншооти муҳими давлатӣ бо фармоишҳои дахлдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

**Моддаи 21. Имтиёз**ҳ**о барои хизматчиёни** ҳ**арб**ӣ**, кормандони ма**қ**омоти** ҳ**ифзи** ҳуқуқ **ва дигар ма**қ**омоти** қ**удрат**ӣ

1. Имтиёзи рафтуомад ба маҳалли гузаронидани рухсатӣ барои хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ки барои хизматчиёни онҳо дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон чунин имтиёз муқаррар гардидааст, дар як сол як маротиба, дар доираи маблағҳои пешбинигардида, танҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда пардохта мешавад.

2. (на барои нашр)

3. Пардохти ҷубронпулӣ дар сурати бо амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳолати казармавӣ гузаронидани хизматчиёни ҳарбӣ, шахсони ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилӣ, кормандони дигар мақомоте, ки дар ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ ва амният иштирок мекунанд, дар доираи маблағе, ки тибқи Қонуни мазкур барои фонди музди меҳнат дар сметаҳои ягонаи даромад ва хароҷотии вазорату идораҳои дахлдор тасдиқ шудааст, анҷом дода мешавад.

**Моддаи 22. Му**қ**аррарот оид ба** ҳ**авасмандгардонии кормандон ва инкишофи заминаи моддию техникии Кумитаи андози назди** Ҳ**укумати** Ҷумҳ**урии То**ҷ**икистон ва Хадамоти гумруки назди** Ҳ**укумати** Ҷумҳ**урии То**ҷ**икистон**

1. Аз 1 январи соли 2017 барои ҳавасмандгардонии кормандон ва инкишофи заминаи моддию техникии Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон 30 фоизи маблағҳои умумии пинҳонкардашудаи (кам нишондодашудаи) андоз, фоиз ва ҷарима аз рӯи онҳо, ба истиснои андози иҷтимоӣ, ки дар ҷараёни фаъолияти назоратӣ ошкор гардидаанд, ба Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 30 фоизи хироҷи гумрукӣ ба Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон равон карда мешаванд.

2. Маблағҳои зикргардида бо тартиби марказонидашуда 100 фоиз ба буҷети ҷумҳуриявӣ ворид гардида, барои маблағгузории тадбирҳои дар моддаи мазкур пешбинишуда истифода мешаванд ва тартиби дар моддаи 19 Қонуни мазкур пешбинигардида нисбат ба онҳо татбиқ намегардад.

**Моддаи 23. Андозаи нишонди**ҳ**анда барои** ҳ**исоб**ҳо

Аз 1 январи соли 2017 нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷиҳати ҳисобкунии андоз, боҷ, дигар пардохтҳои ҳатмӣ, муҷозоти ҷаримавӣ, пардохтҳои иҷтимоӣ, инчунин барои ҳисобкунии ин ё он бузургиҳои арзишии ҳадди ниҳоӣ (поёнӣ ё болоӣ), ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешаванд, дар ҳаҷми 50 сомонӣ муқаррар карда шавад.

**Моддаи 24. Му**қ**аррарот оид ба пардохти мабла**ғ **тиб**қи ҳ**алнома**ҳ**ои суд ва ба бу**ҷ**ет ворид намудани** ҷ**арима**ҳ**о ва дигар пардохт**ҳо ҳ**ангоми риоя накардани** қ**онунгузории** Ҷумҳ**урии То**ҷ**икистон**

1. Муқаррар карда шавад, ки ҳалномаҳои суд дар бораи рӯёнидани зарари моддию маънавӣ, ки аз тарафи кормандони мақомоти идоракунии давлатӣ ва ҳифзи ҳуқуқ ҳангоми адои уҳдадориҳои хизматӣ расонида шудааст, аз ҳисоби маблағҳои сметаи ягонаи даромад ва хароҷоти онҳо амалӣ карда мешаванд.

2. Муқаррар карда шавад, ки маблағҳои аз ҳисоби татбиқи чораҳои маҷбуркунӣ барои риоя накардани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла аз ҳисоби мусодираи молу мулк, ҷарима, пеня, ҷубронпулӣ воридшуда ва ҳамчунин ҷуброни зарари молиявии дар натиҷаи риоя накардани интизоми молиявӣ ба буҷети ҷумҳуриявӣ расондашуда, ба истиснои маблағҳое, ки аз ҳисоби шахсони вайронкунандаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи замин ситонида мешаванд, ба даромади буҷети ҷумҳуриявӣ гузаронда шаванд.

**Моддаи 25. Тасди**қи ҳ**исобот оид ба и**ҷ**рои Бу**ҷ**ети** **давлатии** Ҷумҳ**урии То**ҷ**икистон дар соли 2015**

1. Ҳисобот оид ба иҷрои Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2015 аз рӯи даромад ба маблағи 16586484 ҳазор сомонӣ, аз рӯи хароҷот ба маблағи 16277408 ҳазор сомонӣ бо барзиёдии даромад нисбат ба хароҷот ба маблағи 309076 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

2. Хароҷоти воқеии Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2015 барои пардохти уҳдадориҳои қарзии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба пардохти қарзи асосии беруна ба маблағи 779728 ҳазор сомонӣ тасдиқ карда шавад.

**Моддаи 26. Му**қ**аррарот оид ба ворид намудани та**ғ**йирот ба Бу**ҷ**ети давлат**ӣ

1. Дар мавриди барзиёд ё кам иҷро гардидани қисми даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2017 Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад ба қисмҳои даромад ва хароҷоти Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла ба қисмҳои даромад ва хароҷоти буҷети ҷумҳуриявӣ барои соли 2017, мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи молияи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» бе тағйир додани ҳаҷми касри буҷет тағйирот ворид намояд.

2. Бо сабаби тағйир ёфтани ҳаҷми истеҳсолот (кор ва хизматрасонӣ), андозаи нарх, меъёри андоз, заминаи андозбандӣ, инчунин тағйирёбии сохтори муассисаю ташкилотҳои буҷетӣ, ки аз санадҳои меъёрии ҳуқуқии қабулнамудаи мақомоти давлатӣ бармеоянд, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қисмҳои даромад ва хароҷоти буҷетҳои дахлдор тағйирот ворид намуда, бо тартиби муқарраргардида дар байни буҷети ҷумҳуриявӣ, буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа ва буҷетҳои маҳаллӣ ҳисобҳои байниҳамдигарӣ мегузаронад.

3. Мақомоти молия дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе чунин ҳисоби байниҳамдигариро метавонанд байни буҷетҳои маҳаллии дахлдор амалӣ намоянд.

**Моддаи 27. Тартиби мавриди амал** қ**арор додани** Қ**онуни мазкур**

Қонуни мазкур аз 1 январи соли 2017 мавриди амал қарор дода шавад.

          Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                   Эмомалӣ Раҳмон

         ш. Душанбе

21 ноябри соли 2016

            № 1377

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУН	1377	ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ БУҶЕТИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2017	Маҷлиси Олии ҶТ	21.11.2016	Амалкунанда	WORD PDF ZIP

Матни асосӣ:
Дидан

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

**ДАР БОРАИ ТАЪМИНОТИ ИҶТИМОИ, ХИЗМАТРАСОНӢ ВА МУҲОФИЗАТИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН**

Қонуни конститутсионии мазкур муносибатҳои ҷамъиятиро вобаста ба кафолатҳои иҷтимоӣ, хизматрасонӣ ва таъмини амнияти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади фароҳам овардани шароити зарурӣ барои самаранок амалӣ намудани ваколатҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки Конститутсия ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудаанд, танзим менамояд.

Моддаи 1. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон сарвари давлат ва ҳокимияти иҷроия (Ҳукумат) аст.

2. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳомии Конститутсия ва қонунҳо, ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, кафили истиқлолияти миллӣ, ягонагӣ ва тамомияти арзӣ, пойдориву бардавомии давлат, мураттабии фаъолияти мақомоти давлатӣ ва ҳамкории онҳо, риояи шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон мебошад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи таъминоти иҷтимоӣ, хизматрасонӣ ва муҳофизати Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи таъминоти иҷтимоӣ, хизматрасонӣ ва муҳофизати Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни конститутсионии мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Таъминоти давлатии фаъолияти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Хароҷот вобаста ба таъмимоти иҷтимоӣ, хизматрасонӣ ва амнияти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аъзои оилаи ӯ аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ маблағгузорӣ карда мешаванд.

2. Ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои самаранок амалӣ намудани ваколатҳояш таъминоти давлатии зерин муқаррар карда мешавад:

- музди меҳнат, рухсатии меҳнатӣ ва нафақа;

- қароргоҳ, бӯстонсарои давлатӣ ва бинои истиқоматии хизматӣ;

- хизматрасонии нақлиётӣ;

- хизматрасонии тиббӣ ва табобатию истироҳатӣ;

- суғуртаи давлатии ҳаёт ва саломатӣ;

- хизматрасонии алоқа;

- муҳофизати давлатӣ;

- таъмини хароҷот вобаста ба намояндагӣ ва ташриф ба давлатҳои хориҷӣ;

- дигар намудҳои хизматрасонӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст.

Моддаи 4. Музди меҳнат, рухсатии меҳнатӣ ва нафақаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Музди меҳнати Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

2. Ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳар сол дар вақти барои ӯ мувофиқ ба муддати 45 рӯзи тақвимӣ рухсатии меҳнатии пардохтшаванда дода мешавад, ки он мумкин аст қисм ба қисм истифода шавад.

3. Ҳангоми ба рухсатии меҳнатӣ баромадан ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон кӯмакпулии яквақта ба андозаи музди меҳнати думоҳаи ӯ пардохт карда мешавад.

4. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон баъд аз ба охир расидани муҳлати ваколаташ ба таъмини нафақа, ки Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷаласаи якҷоя таъин менамоянд, ҳуқуқ дорад.

Моддаи 5. Қароргоҳ, бӯстонсарои давлатӣ ва бинои истиқоматии хизматии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муддати иҷрои ваколаташ бо қароргоҳи давлатӣ, бӯстонсарои давлатӣ ва бинои истиқоматии хизматӣ таъмин карда мешавад.

2. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон баъд аз ба охир расидани ваколаташ ройгон бо манзили истиқоматии шахсӣ таъмин карда мешавад.

3. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аъзои оилаи ӯ дар давраи ваколаташ аз пардохти ҳаққи истифодаи манзили истиқоматӣ ва хизматрасонии коммуналӣ озод мебошанд.

Моддаи 6. Хизматрасонии нақлиётӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо хизматрасонии нақлиётии махсус таъмин карда мешавад.

2. Хизматрасонии нақлиётӣ ба аъзои оилаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад. Ҳамсари Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи протоколи чорабиниҳои давлатӣ ҳуқуқ дорад аз тамоми намудҳои хизматрасонии нақлиётӣ ройгон истифода барад.

Моддаи 7. Хизматрасонии тиббӣ ва табобатию истироҳатӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо хизматрасонии тиббӣ, табобатию истироҳатӣ, табиби шахсӣ ва маводи доруворӣ ройгон таъмин карда мешавад.

2. Аъзои оилаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз хизматрасонии тиббӣ ва табобатию истироҳатӣ истифода мебаранд.

3. Ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон баъд аз қатъи ваколати президентиаш якумра хизматрасонии ройгони тиббӣ ва табобатию истироҳатӣ таъмин карда мешавад.

Моддаи 8. Суғуртаи давлатии ҳаёт ва саломатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Ҳаёт ва саломатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ ба андозаи музди меҳнати солонаи ӯ суғуртаи ҳатмии давлатӣ карда мешавад. Дар сурати вафот ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ ё дар давоми як соли баъди ба охир расидани ваколаташ ба аъзои оилаи ӯ кумакпулии яквақта ба андозаи музди меҳнати понздаҳсолаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта шуда, ба онҳо бинобар бесаробон мондан нафақа муқаррар карда мешавад.

2. Хароҷот вобаста ба дафни Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Президенти собиқи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби давлат пардохт карда мешаванд.

Моддаи 9. Таъмини Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо воситаҳои алоқа

1. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои амалӣ намудани ваколатҳояш бо воситаҳои алоқаи махсус ва дигар намудҳои алоқа таъмин карда мешавад. Хизматрасониҳои алоқа дар доираи хизматрасониҳои ҳукуматӣ амалӣ карда мешаванд.

2. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аъзои оилаи ӯ дар давраи ваколаташ аз пардохти ҳаққи хизматрасониҳои алоқа озод мебошанд.

Моддаи 10. Хароҷот вобаста ба намояндагӣ ва ташрифи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба давлатҳои хориҷӣ

1. Хароҷот вобаста ба намояндагӣ ва ташрифи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба давлатҳои хориҷӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ пардохт карда мешаванд.

2. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз дигар намудҳои хизматрасонӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, истифода мебарад.

Моддаи 11. Таъмини амнияти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳаёт, саломатӣ, озодӣ ва шаъну

шарафи ӯ таҳти ҳимояи давлат қарор доранд. Шахсоне, ки ба ҳаёт, саломатӣ, озодӣ ва шаъну шарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон суиқасд мекунанд, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

2. Амнияти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми иҷрои ваколаташ дар ҷойи зисти доимӣ ва будубоши муваққатӣ аз ҷониби мақомоти давлатии амнияти миллӣ таъмин карда мешавад. Дар давраи иҷрои ваколати президентӣ амнияти аъзои оилаи Президент таъмин карда мешавад.

3. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давраи иҷрои ваколаташ ҳуқуқ надорад, ки аз таъмини амнияти давлатӣ даст кашад.

4. Пас аз қатъи ваколати Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон амнияти ӯ якумра таъмин карда мешавад.

Моддаи 12. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни конститутсионии мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонунн конститутсионии мазкур мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 13. Дар бораи аз эътибор соқит донистани баъзе санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 4 ноябри соли 1995 "Дар бораи таъминот, адои хизмат ва муҳофизати Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1995, № 23-24, мод. 362; с. 2003, № 4, мод. 140; с. 2007, № 3, мод.156) ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 29 июни соли 1991 "Дар бораи ҳимояи шаъну эътибори Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон" (Ведомостҳои Совети Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1991, № 15, мод. 266) аз эътибор соқит дониста шаванд.

Моддаи 14. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни конститутсионии мазкур

Қонуни конститутсионии мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш.Душанбе

14 ноябри соли 2016 № 1357

Пинҳон кардан
Таснифгар	Рақам	Ном	Мақомот	Сана	Ҳолат	Замима
ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНӢ	1357	ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ТАЪМИНОТИ ИҶТИМОӢ, ХИЗМАТРАСОНӢ ВА МУҲОФИЗАТИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН	Маҷлиси Олии ҶТ	14.11.2016	Амалкунанда	word PDF ZIP

ЗАБОН ОМИЛИ АСОСИИ РУШДИ КАМОЛИ МИЛЛАТ

^-A A ⁺A

«Миллату давлат соҳиб ва пуштибони забонанд. Забон омили асосии рушду камоли миллат ва давлат аст. Ин аст, ки забон ва давлату миллат дар паноҳи якдигаранд.»

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

Истиқлолияти давлатӣ барои мардуми бостонии тамаддунсози тоҷик чун неъмати бебаҳои таърихӣ иқдоми эҳёи расму русум, фарҳангу илм ва бо қалами соҳибихтиёрӣ азнавсозии давлатдории худро эҳдо намуд.

Пушида нест, ки тӯли садсолаҳо баъди пароканда шудани давлати абарқудрати Сомониён ба сари мардуми тоҷик қавму қабилаҳои гуногун ҳокимият кардаанд ва омили аслии ба таназзул рӯ наовардани ҳастии миллати тоҷик маҳз бо шарофати забони фасеҳ, балеғ ва гӯёи он марбут дониста мешавад.

Ҳангоми назар кардан ба ҷанбаи таърихии ин мавзӯъ бармеояд, ки забони тоҷикӣ дар ҳама даврон дар сабки адабии хаттӣ ва дар мақоми забони расмӣ ташаккул ва таҳаввул намудааст. Баъд аз густариши дини мубини ислом дар манотиқи Хуросону Мовароҳуннаҳр забони тоҷикӣ бар пояи забонҳову лаҳҷаҳои дигари маҳалии ин сарзамин шакл гирифта, дар аҳди Сомониён ба мақоми забони расмии давлатдории тоҷикон расидааст. Дар ин давра осори бузурги илмиву адабӣ, ки имрӯз шуҳрати ҷаҳонӣ доранд, офарида шудааст. Яке аз чунин шоҳкориҳои бузург ва намунаи беҳтарини забони ноби тоҷикӣ «Шоҳнома»-и Абулқосими Фирдавсӣ маҳсуб меёбад. Асари мазкур таҷассумгари забони шево ва тавонои форсии дарии тоҷикӣ ва сабки сода ва зебои он дар оғози ташаккули ин забон маънӣ мешавад. Ҷовидонии «Шоҳнома» ҳамчунин аз пойдориву ҷовидонии забони моро таҷассум менамояд. Нуктаи муҳими дигар ин мебошад, ки дар ҷаҳони муосир миллату халқият ва ё қавмеро камтар метавон пайдо намуд, ки забони имрӯзаи он бо забони беш аз ҳазору дусадсолааш чунин пайвастагии наздик дошта бошад. Миллати тоҷик забони аҷдодони худро, аз ҷумлаи Рӯдакӣ ва Фирдавсиро, ки аз он давра то ба кунун дар арсаи шеъру шоирӣ маъруф гардидаанд, мисли забони имрӯзаи хеш метавонад мутолиа ва дарк намоянд.

Забони тоҷикӣ дар мақоми забони илм низ таҷрибаи тӯлонӣ дошта, бахусус шоҳкориҳои Ибни Сино, Закариёи Розӣ, Берунӣ, Хоразмӣ, Форобӣ, Имом Тирмизӣ, Ҷурҷонӣ ва ҷеҳраҳои дигари илму адаб дар таърихи илмҳои тиб, дорушиносӣ, ҳандаса, ситорашиносӣ, кимиё, табиатшиносӣ, фалсафа ва ғайра миллати ирфонпарвари худро ба ҷаҳониён муаррифӣ намудаанд.

Бо ба даст овардани Истиқлолят ва ҳангоми ќабули Конститутсияи худ тариқи раъйпурсии умумихалқӣ 6 ноябри соли 1994 забони давлатии Тоҷикистон забони тоҷикӣ интихоб гардид. Яъне, пас аз тақрибан ҳазор сол марҳилаи нави эҳё ва рушду пойдорӣ барои миллату забони тоҷик оғоз ёфт.

Имрӯз оид ба вазъи воқеии мақоми забони модарӣ метавон тазаккур намуд, ки он ҳамчун забони миллӣ дар даврони Истиқлолият дар мақоми забони давлатӣ пазируфта шуд ва ба таври озод дар умури сиёсиву иҷтимоии кишвар мавриди истифода қарор дорад.

Кунун забони тоҷикӣ ҳамчун забони сиёсату қонунгузорӣ ва муоширату коргузорӣ дар тамоми соҳаҳои мухталифи муносибатҳои омма истифода мегардад. Боиси тазаккур мебошад, ки дастовардҳо дар самти эҳёи забони миллӣ ва ба марҳилаи нави беш аз пеш баландтар ва пӯётар гардидани он маҳз бо дастгирию ғамхориҳои пайвастаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бевосита алоқаманд мебошад. Бешубҳа метавон гуфт, ки ҳисси меҳанпарварию ватандустӣ ва хирадмандии ин шахсияти таърихӣ на танҳо дар лаҳзаҳои ҳасос ва пуршиддати тақдирсоз, балки дар замони осоиштагӣ дар поягузории устувори ҳастии минбаъдаи халқу миллати худ ва давлату давлатдории тоҷикон нақши калидӣ дорад. Зоҳир намудани аҳамияти хосса ба масоили пойдории забони давлатӣ аз ҷониби сарвари давлат беасос набуда, дар суханронии худ ба муносибати рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон 5 октябри соли 2010 бо нуктаҳои зерин мубрамнокии масъалаи мазкурро ба аҳли кишварамон саҳеҳ намудаанд:

“Таҷрибаи таърихї собит сохтааст, ки ҳар як миллат ва давалати миллӣ бо доштани забони миллии худ устувор ва пойдор мемонад. Дар таърих мардумоне, ки аз худ осор ва тамаддуни бузург ба мерос гузоштанд, кам нестанд. Аммо бештари ин мардумони соҳибтамаддун ва соҳибдавлат имрӯз бо номи қавму миллати хеш дигар вуҷуд надоранд ва бо иллати аз даст додани рӯҳи миллии хеш, яъне забони модарӣ аз саҳифаҳои таърих хориҷ шудаанд.”

Ба сифати рӯҳи миллӣ тавсиф додан ва бо меҳрубонии хоса парастиш намудани забони давлатӣ бо дарназардошти заҳмату кӯшишҳои пайвастаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҷаноби Олӣ, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон забони модарӣ имрӯз ба як рукни бунёдии давлат мубаддал гардидааст. Ҷиҳати ба сатҳи зарурӣ бардоштани мароми забони давлатӣ тадбирҳои зиёди фаромилӣ андешида шуд, ки аз ҷумлаи тадбирҳои назаррасӣ он:

- 5 октябри соли 2009, №553 қабул гардидани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон”;

- дар асоси Протоколи маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати иҷрои муқаррароти Қонуни болозикр 30 октябри соли 2009 №11 ба мақомоти марбута дастуру супоришҳои мушаххас дода аз ҷониби Ҳукумат то ба ҳол таҳти назорати доими қарор додани иҷрои супоришҳои мазкур;

- бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 31 октябри соли 2009, №604 таъсис додани Кумитаи забон ва истилоҳти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон”, ки вазифаи пешбурди сиёсати давлат ва ба танзим даровардани меъёрҳои ҳуқуқиро марбут ба забони давлатӣ амалӣ менамояд;

- бо ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи рӯзҳои ид” аз 21.07.2010, №615, эълон намудани 5 октябр – Рӯзи забони давалатии Ҷумҳурии Тоиҷкистон;

- тибқи банди 23 Нақшаи чорабиниҳо оид ба иҷрои дастуру супоришҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон зимни мулоқот ба муносибати Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 5 октябри соли 2010 ба қонунҳои конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон”, “Дар бораи интихоби вакилон ба маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ”, “Дар бораи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон”, “Дар бораи мақоми прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон”, “Дар бораи судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон”, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи хизмати давлатӣ”, “Дар бораи ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” ва як қатор санадҳои меъёрии ҳуқуқии дигар тағйиротҳо вобаста ба донистани забони давлатӣ ворид карда шуд;

- ҷиҳати амалисозии сиёсати давлатӣ дар бораи забон ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон” таҳия ва қабули Барномаи рушди забони давлатӣ барои солҳои 2012-2016 ва айни ҳол бошад Барномаи мазкур боз барои давраи солҳои 2021-2030 қабул ва мавриди амал қарор дорад;

- аз ҷониби Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 14 июни соли 2013, аз ҳисоби фонди Президентӣ дар ҳамкорӣ бо олимони забоншинос таҳия ва ба чоп расонидани “Фарҳанги имлои забони тоҷикӣ”.

Тадбирҳои болозикр ва як қатор тадбирҳои дигари давлату ҳукумат ҷиҳати мустаҳкам гардонидани мақому манзалати забони давлатӣ ва дар сатҳи ҷавобгӯи ниёзҳои ҷомеа нигоҳ доштани он равона гардидаанд. Донистани забони давлатӣ барои тамоми кормандони воҳидҳои давлатӣ чуноне ки дар боло зикр гардид ҳамчун талаботи умумиҳатмӣ ба қонунҳои дахлдор ворид карда шуд.

Аксари осорҳои адибону донишмандони классик ва мусоир барои дастрасии омма аз нав нашр гардида барои мутолиа ба мардум тақдим гардидаанд. Бо ташаббуси Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон китоби “Тоҷикон”-и Бобоҷон Ғафуров ба ҳар як оила дар қаламрави мамлакат тақдим гардонида шуд. Иқдоми мазкури сарвари давлат, албатта туҳфаи олиҳиммате буда, баҳри баланд бардоштани маърифатнокӣ ва худшиносии миллии кулли мардум, бахусус ҷавонон равона гардидааст.

Айни ҳол дар замони рушди пуравҷи илму техника, технологияҳои нав ва қувват гирифтани равандҳои ҷаҳонишавӣ, ҳифз намудани ҳуввияти миллӣ тавассути забон зарур мебошад, зеро қудрати нигоҳдории забон яке аз нишонаҳо ва воситаи аслии сарҷамъ намудани миллат ва таъмини якпорчагии давлат ҳисобида мешавад. Аз ин лиҳоз ҷиҳати мукаммал ва балеғ намудани забони давлатӣ дар муҳити муосири илмӣ ва коркарди истилоҳотҳои муосири соҳаҳои мухталифи илм бо дарназардошти хусусиятҳои забони тоҷикӣ яке аз талаботҳои аҳамиятноки замона мебошад.

Норасоӣ ва мураккабии аксарияти истилоҳоти дар муҳити илми ватанӣ истифодашаванда бо ворид намудани истилоҳотҳои мазкур аз асару адабиётҳои илмии муҳаққиқону олимони хориҷӣ алоқаманд мебошад. Албата, камбудиҳои мазкур бо воқеияти таърихии миллати тоҷик, яъне тӯли ҳазор сол таҳти ҳокимияту истисмори халқу давлатҳои мухталиф қарор доштани он алоқаманд мебошад. Инчунин тавре аз таҷриба бармеояд олимон таҳқиқоту ихтроъҳои худро бо забони модарии худ ном гузошта ҳамин тариқ аз ҳисоби истилоҳи мазкур нуфузи забони худро баланд бардошта дар арсаи байналмилалӣ онро муарифӣ менамоянд.

Барои рафъи камбудиҳои болозикр кулли олимону аҳли зиёиро зарур мебошад, ки ҳангоми пешбурди таҳқиқотҳои худ барои коркард намудани истилоҳоти илмии аз хориҷ воридшаванда ва бештар намудани истилоҳи илмӣ дар забони тоҷикӣ талошҳои худро равона созанд.

Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муассисаи илмию таҳқиқотї буда барои иҷрои ҳадафи болозикр “Фарҳанги истилоҳоти ҳуқуқӣ” бо зиёда аз 8000 истилоҳоти ҳуқуқӣ ва Истилоҳотҳои соҳаҳои мухталифи ҳуқуқии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар ҳаҷми 4307 истилоҳот ба нашр расонидааст.

Барои саҳеҳу оммафаҳм ва мутобиқ намудани забони давлатӣ бо талаботҳо ва истилоҳоти дар муҳити илмӣ истифодашаванда олимону зиёиёни ватаниро ва кулли муассисаҳои олии таълимӣ ва муассисаҳои илмӣ-таҳқиқотии кишварро зарур мебошад, ки ба коркарди истилоҳоти нави илмӣ саъю кӯшиши худро равона созанд. Бояд илм, адабиёт ва фалсафаи тоҷик чуночи дар гузашта буд, боз ҳам пешсаф бошанд.

Ҳамин тариқ бояд тазаккур намуд, ки Истиқлолияти давлатӣ неъмати бебаҳои таърихӣ буда, забони давлатӣ бошад рукни бунёдии он ва сабаби аслии боз эҳё гардидану рушди устувори давлати миллии тоҷикон мебошад. Ҳар як фарди соҳибзабон бояд забони модарӣ ва ба воситаи он ҳувияти миллӣ ва илму фарҳанги миллии худро ҳифз кунад ва гиромӣ дорад. Бузурдошти забони давлатӣ ин арҷ гузоштан ба таъриху фарҳанги миллӣ буда, ҳар фарди бо нангу номуси меҳанпарварро бо асолати миллӣ пайванд медиҳад. Аз ин рӯ бармеояд, ки забон омили асосии рушду камоли миллат аст ва забону давлат ҳамеша дар паноҳи якдигаранд.

Фаттоев М.С.

Мутахассиси пешбари шуъбаи қонунгузорӣ оид ба молия, андозу гумрук ва фаъолияти бонкӣ

Нишонаи номӣ (тег):

ЗАБОН ОМИЛИ АСОСИИ РУШДИ КАМОЛИ МИЛЛАТ

Баҳодиҳии муҳтаво:

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.