ДАСТУРИ ИСТИФОДАБАРАНДА

ХУШ ОМАДЕД БА CОМОНАИ РАСМИИ МАРКАЗИ МИЛЛИИ ҚОНУНГУЗОРИИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН!

КОР БО МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Муҳтарам меҳмонон ва истифодабарандагони сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон (ММҚ),

Барои оғози кор бо «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) ба блоки бо номи шабеҳ дар сомонаи расмии ММҚ зер кунед. Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» кушодашаванда буда, ҳамеша дар қисми болои сомона дастрас аст. Шумо инчунин метавонед ба «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) аз феҳристи асосӣ (меню асосӣ) бо зеркунии пайванди «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» дастрасӣ пайдо намоед.

БЛОКИ «МАХЗАНИ ҚОНУНГУЗОРИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН» (МҚҶТ)

Блоки «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон»

Ҳамаи модулҳо ва имконоти ҷустуҷӯи санадҳо дар «Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» (МҚҶТ) мустақилона кор мекунанд. Ин маънои онро дорад, ки ҳангоми кор бо МҚҶТ ворид кардани «Ном»-и санад ва бо ҳамроҳи он интихоб кардани ҳамаи имконоти дигар, масалан «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра ҳатмӣ нест. Аммо барои ҷустуҷӯи васеъ шумо метавонед аз ҳамаи имконоти ҷустуҷӯи санадҳо ба таври дилхоҳ истифода баред. Ҳамаи санадҳое, ки ба МҚҶТ ворид шуданд дар зери «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ», яъне дар «Ҷадвали санадҳо» дастрасанд.

ЛАВҲАИ ИМКОНОТИ ҶУСТУҶӮ

Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ

ҶАДВАЛИ САНАДҲО

Ҷадвали санадҳо

 

ТУГМАҲОИ «ТАТБИҚ КАРДАН» ва «БОЗСОЗӢ»

Тугмаҳо

Тугмаи «Татбиқ кардан»: Баъд аз он ки Шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» имконоти дилхоҳро ворид карда, интиход мекунед, барои намоиш додани натиҷа тугмаи «Татбиқ кардан»-ро зер кунед. Аммо, вақте ки шумо дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» дархостеро ворид мекунед ё имконеро интихоб менамоед, онҳо ба таври худкор дарҳол татбиқ карда мешаванд.

Тугмаи «Бозсозӣ»: Агар хоҳед, ки ҳамаи дархостҳо ва имконотеро дар «Лавҳаи имконоти ҷустуҷӯ» лағв кунед, аз тугмаи «Бозсозӣ» истифода баред.

Агар шумо хоҳед, ки номи санади дақиқро аз санадҳои дар махзан мавҷудбуда ба даст оред, калидвожаи номи санадро ба сатри «Ном» ворид намоед. Ҳамаи санадҳое, ки дорои калидвожаи воридуша мебошанд нишон дода мешаванд. Масалан, агар шумо калидвожаи «дастрасӣ»-ро ворид кунед, санадҳое, ки калимаи «дастрасӣ»-ро дар бар мегиранд, дар «Ҷадвали санадҳо» нишон дода мешаванд (масалан, ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУҚУҚИ ДАСТРАСӢ БА ИТТИЛООТ)

САТРИ «НОМ»

Шумо инчунин метавонед санадҳоро аз рӯи муҳтаво бо истифодаи сатри «Матни асосӣ» ва полои дилҳол ҷустуҷӯ намоед. Масалан, барои ёфтани санад(ҳо)и дорои калима(ҳо), калидвожа(ҳо) ё ибора(ҳо)и лозимӣ, ба сатри «Матни асосӣ» дархостро ворид намуда, имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед. Санадҳои дархостшуда ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред. Ҳамин тавр аз имкони «Дар бар намегирад» ё имконоти ҷустуҷӯи дигар истифода баред, Масалан, агар шумо ба сатри «Матни асосӣ» калимаи «Интернет»-ро ворид кунед ва имкони «Дар бар мегирад»-ро интихоб намоед, саданҳое, ки дар муҳтавои худ дорои калимаи «Интернет» мебошанд, нишод дода мешаванд.

САТРИ «МАТНИ АСОСӢ»

Сатри «Матни асосӣ»

Шумо метавонед санадҳоро аз рӯи «Ном», «Таснифгар», «Мақомот», «Рақам», «Сана», «Матни асосӣ» ва ғайра алоҳида ё якҷоя ба таври дилхоҳ ҷустуҷӯ намоед.

Масалан, агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо «Аз рӯи моҳ ва сол» ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз рӯи моҳ ва сол» бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Агар хоҳед, ки санадҳоро танҳо дар давраи муайян ҷустуҷӯ кунед, танҳо аз имкони «Аз санаи интихобшуда» ва/ё «То санаи интихобшуда» алоҳида ё якҷоя бо интихоби моҳ ва сол истифода баред. Санадҳо ба таври худкор нишон дода мешаванд. Ё ин ки аз тугмаи «Татбиқ кардан» истифода баред.

Ҳамин тавр Шумо метавонед ҳар гуна санадҳои махзанро алоҳида ё бо интихоби имконоти иловагӣ ҷустуҷӯ намоед ва ба даст оред.

Барои дидани санад ва мутолиа кардани он, аз тугмаи «ДИДАН» истифода баред ва барои пинҳон кардани он, аз тугмаи «ПИНҲОН КАРДАН» истифода баред.

ТУГМАҲОИ «ДИДАН» ва «ПИНҲОН КАРДАН»

Тугмаҳои ДИДАН ва ПИНҲОН КАРДАН

Шумо ҳам метавонед, бо зеркунии пайванди номи санад онро дар саҳифаи алоҳида кушоед ё ин ки дар форматҳои Word, PDF ва ZIP аз сомонаи мо боргирӣ намоед.

ЗАМИМА ДАР ФОРМАТҲОИ WORD, PDF ва ZIP (ДАР ҶАДВАЛИ САНАДҲО)

Замима

КОР БО СОМОНАИ РАСМӢ - БАҚАЙДГИРӢ ВА ВОРИДШАВӢ

Ҳамаи маводҳои Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ахбори омма дахл доранд, дар сомонаи мо дастрасанд. Барои гирифтани маълумот Шумо метавонед аз Феҳристи асосӣ (менюи асосӣ), Харитаи сомона, имкони Ҷустуҷӯ ва Ҷустуҷӯи васеъ истифода баред.
Барои бақайдгирӣ дар сомонаи Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, лутфан ба таври расмӣ муроҷиат намоед. Корбарони бақайдгирифташуда метавонанд аз имкониятҳои иловагӣ истифода баранд, масалан, пайдо кардани дастрасӣ ба лоиҳаҳои санадҳо.

 

Махзани Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

Калидвожаро ворид намоед
Рақамеро ворид намоед (ҳатмӣ нест)
Калидвожа ё ибораеро ворид намоед (ҳатмӣ нест)
Моҳ ва солро интихоб намоед (ҳатмӣ нест)
Моҳ ва солро интихоб намоед (ҳатмӣ нест)
Моҳ ва солро интихоб намоед (ҳатмӣ нест)
Матни асосӣ:
Таснифгар Рақам Ном Мақомот Санаsort ascending Ҳолат Замима
Қонун 2033 ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН “ДАР БОРАИ ФАРҲАНГ” Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 15.02.2024 Амалкунанда Microsoft Office document icon WORD PDF icon PDF Package icon ZIP
Матни асосӣ:
Таснифгар Рақам Ном Мақомот Санаsort ascending Ҳолат Замима
Қонун 2026 ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ПИРЯХҲО Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 03.01.2024 Амалкунанда Microsoft Office document icon WORD PDF icon PDF Package icon ZIP
Матни асосӣ:
Таснифгар Рақам Ном Мақомот Санаsort ascending Ҳолат Замима
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон 2012 ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ БУҶЕТИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БАРОИ СОЛИ 2024 Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 18.11.2023 Амалкунанда Microsoft Office document icon WORD PDF icon PDF Package icon ZIP

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ДАР БОРАИ ҲУНАРҲОИ БАДЕИИ ХАЛҚӢ

-A A +A
Ношири мавод: Тоирзода Малика Тоир Санаи интишор: Пшб, 30/01/2020 - 12:08
Тоҷикӣ
Замима: 
Таснифгар: 
ҚОНУН
Рақам: 
43
Мақомот: 
Маҷлиси Олии ҶТ
Ҳолат: 
Амалкунанда
Сана: 
01.08.2003

ҚОНУНИ

ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

 

ДАР БОРАИ ҲУНАРҲОИ БАДЕИИ ХАЛҚӢ

 

(Ахбори Маxлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2003, №8, мод.466. ҚҶТ аз 22.07.2013 с., 1006;аз 2.01.2019 с., № 1570)

 

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ ва муносибатҳоеро, ки дар байни шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ ба миён меоянд ба танзим дароварда, принсипҳои асосии дастгирии давлатии ҳунарҳои бадеии халқиро ҳамчун қисми ҷудонашавандаи фарҳанги миллӣ ва таърихи халқи тоҷик муайян намуда, ба нигоҳдории анъанаҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат мекунад.

 

 

Боби 1.

Муқаррароти умумӢ

 

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

-ҳунарҳои бадеии халқӣ - яке аз шаклҳои эҷодиёти халқӣ, фаъолият оид ба офаридани маснуоти бадеии таъйиноташон манфиатрасон ва (ё) ороишӣ буда, дар асоси азхудкунии инфиродӣ ва дастаҷамъонаи инкишофдиҳии анъанаҳои меросии санъати халқӣ дар маҳали муайян дар раванди меҳнати эҷодкоронаи дастӣ ва (ё) механиконидашудаи устоҳои ҳунарҳои бедии халқӣ амалӣ гардонида мешаванд;

-маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ - предметҳои таъйиноти ороишӣ ва манфиатрасон, ки мутобиқи анъанаҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ бо истифодаи ашёҳои табиӣ ва меҳнати дастӣ тайёр карда шудаанд;

-устои ҳунарҳои бадеии халқӣ - шахси воқеӣ, ки маснуоти муайяни ҳунарҳои бадеии халқиро мутобиқи анъанаҳои он тайёр мекунад;

-муаллифи натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст -  шахси воқеӣ, ки тавассути кори эҷодии вай ин натиҷа ҳосил шудааст;

-маҳали мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқӣ - ҳудуде, ки дар он ҳунарҳои бадеии халқӣ таърихан эҷод шуда, мувофиқи анъанаҳои ба худ хос инкишоф меёбанд, инфрасохтори иҷтимоию маишии онҳо мавҷуд аст ва дорои захираҳои ашёи хоми зарурӣ мебошад (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570);

-маснуоти нодири ҳунарҳои бадеии халқӣ - маснуоти ягонаи нодири ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки арзиши баланди бадеӣ дорад;

-намунаи типии маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ - намунае, ки дар шакли маснуоти тайёр, тасвир (нақша, тарҳи композитсионӣ), нусха (қолиб) сохта шуда, барои бо тартиби муқарраршуда аз нав истеҳсол намудан, аз ҷумла бо истифодаи дигаргунсозии эҷодӣ таъйин шудааст;

-дигаргунсозии эҷодӣ - яке аз шаклҳои зуҳури эҷодиёти халқӣ, усули асосии таҷдиди намунаи типии маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки ворид намудани тағйиру иловаҳоро дар ҳалли композитсионӣ, рангубор, нақшу нигор, нафисӣ ва дигар ҷиҳатҳои бадеии маснуот пешбинӣ менамояд ва боиси тағйироти принсипиалии ғояи муаллиф, пастшавии сатҳи бадеӣ ва сифати истеҳсоли маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ нисбат ба намунаи типии он намегардад.

 

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқи   Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф намудааст, иборат мебошад (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570).

 

Моддаи 3. Ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ

Ба ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ шахсони ҳуқуқӣ, новобаста ба шаклҳои ташкилю ҳуқуқӣ мансубанд, ки дар ҳаҷми умумии истеҳсоли маҳсулоти (кор, хизматрасонии) онҳо маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ мувофиқи маълумоти мушоҳидаҳои давлатии оморӣ саҳми на камтар аз 50 фоиз дорад (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570).

Вазифаҳои асосии фаъолияти ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи анъанаҳои ҳунарҳои халқӣ аст.

 

Моддаи 4. Мансубияти маснуот ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ

Мансубияти маснуот ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ дар асоси қарори шӯрои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ мутобиқи феҳристи намунавии намудҳои истеҳсолот ва гурӯҳҳои маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, амалӣ мегирад (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570).

Мақомоти иҷроияи маҳалии ҳокимияти давлатӣ бо назардошти нуктаҳои ҳамин Қонун тартиби ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ мансуб донистани маснуоти дар ҳудуди онҳо тайёршавандаро муқаррар менамоянд.

Ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ маснуоте мансуб дониста намешаванд, ки дар технологияи тайёр кардани онҳо истифодаи дигаргунсозии эҷодии намунаҳои типии ин маснуот имконнопазир аст, аз ҷумла:

- маснуоти бахиядӯзӣ, ки дар мошин-автоматҳо ё нимавтоматҳои дӯзандагӣ тайёр шудаанд ва онҳо бе омӯзиши гулдӯзиҳои дастӣ ё бо гулдӯзии дар мошинҳои дӯзандагие, ки имконияти иҷро кардан ва дигаргунсозии гулдӯзии эҷодиро медиҳанд, иҷро шудаанд;

- маснуоти матоӣ, ки тавассути суратчопкунӣ бе омӯзиши усулҳои дастии зинатбахшии маснуот ороиш дода шудаанд;

- маснуоти матоӣ, қолинҳо ва маснуоти қолинӣ, ки дар мошинҳо бе омӯзиши кори дастӣ тайёр шудаанд;

- маснуот аз фулузот ва маснуоти заргарӣ, ки тавассути тамғазанӣ ва рехтагарӣ, ба истиснои рехтагарӣ ба моделҳои мумӣ, бе сикказанӣ, кандакорӣ, нақшдиҳӣ, тезобдиҳии минбаъда ё истифодаи усулҳои дигари дастии коркарди зинатбахшии фулузот тайёр шудаанд;

- маснуоти сафолӣ, ки тавассути рехтагарӣ бе нақшдиҳӣ, гаҷкории минбаъда ё бе истифодаи усулҳои дигари дастии зинатбахшии маснуот тайёр шудаанд;

- маснуоте, ки дар мошин-автоматҳои бофандагӣ бе омӯзиши бофти гулдӯзии дастии ороиш ё усулҳои дигари дастии зинатбахши маснуот тайёр шудаанд;

- маснуоти дигар, ки бо усулҳои механикӣ бо истифодаи ҷузъҳои санъати халқӣ тайёр шудаанд.

Оид ба қарори мансубияти маснуот ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ ба суд шикоят кардан мумкин аст.

 

Моддаи 5. Асосҳои сиёсати давлатӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ

Мақомоти ҳокимияти давлатӣ шароитҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва шароитҳои дигарро барои нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи ҳунарҳои бадеии халқӣ фароҳам меоранд, аз он ҷумла:

- заминаи меъёрии ҳуқуқиро баҳри рушди соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ муҳайё мекунанд;

- барои амалӣ гардонидани нақшаҳои сармоягузорӣ бо мақсади нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат мекунанд;

- мутобиқи қонунгузорӣ барои соҳибкорони инфиродӣ ва ташкилотҳое, ки дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ фаъолият доранд, нархҳои имтиёзнокро ба маҳсулот ва хизматрасонии монополияи табиӣ, инчунин тартиби тайёр кардан ва ба даст даровардани ашёи хом ва маводе, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифз ва ба ҳисоб гирифта мешаванд, муқаррар менамоянд;

- ба устоҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ ва шогирдони онҳо барои гирифтани таҳсилоти касбӣ дар муассисаҳои таълимие, ки барномаҳои таълимии ҳунарҳои бадеии халқиро амалӣ месозанд, мусоидат менамоянд; (ҚҶТ аз 22.07.2013с. №1006)

- ба ташвиқу тарғиби санъати ҳунарҳои бадеии халқӣ, аз ҷумла тавассути ташкил намудани намоишҳо, озмунҳо, музояда, фурӯши махсуси маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, инкишофи мубодилаи байналмилалӣ ва фаъолияти иқтисодии хориҷӣ дар ин соҳа мусоидат менамоянд;

- ташкил ва фаъолияти иттиҳодияҳо, ассосиатсияҳо, фондҳо иттифоқҳои соҳаи ҳунарҳои бадеии халқиро дастгирӣ менамоянд;

- барои нигоҳдории ҳунарҳои бадеии халқӣ ва кормандони эҷодии ҳунарҳои бадеии халқӣ ҳангоми амалӣ гаштани тартиби пешгирии муфлисшавӣ ё барҳамдиҳии ин ташкилотҳо чораҳо мебинанд;

- кафолати озодии эҷодкориро дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ таъмин менамоянд;

- таҳқиқоти илмиро дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ дастгирӣ менамоянд;

- ба рушди ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат менамоянд; (ҚҶТ аз 22.07.2013с. №1006)

Боби 2.

Ҳуқуқи шаҲрвандон дар соҲаи  ҲунарҲои бадеии халқӢ

 

Моддаи 6. Ҳуқуқи шаҳрвандон барои фаъолият дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ

Ҳар як шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи майлу рағбат ва қобилияти худ барои фаъолияти эҷодӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ ҳуқуқ дорад.

Ҳуқуқи шаҳрванд оид ба пеша намудани фаъолияти эҷодӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ метавонад дар асоси касбӣ ё ки ғайрикасбӣ (ҳаваскор) сурат гирад.

Кормандони эҷодии соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки дар асоси касбӣ ё ғайрикасбӣ (ҳаваскор) кор мекунанд, дорои ҳуқуқҳои баробари муаллифӣ мебошанд. Онҳо ба ҳимояи фаъолияти худ дар ин соҳа, ҳифзи сирри ҳунар ва дастгирии дигари давлат мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ба озодона ихтиёрдорӣ намудани натиҷаи меҳнаташон ҳуқуқ доранд.

 

Моддаи 7. Ҳуқуқи шаҳрвандон ба ташкил намудани иттиҳодияҳо дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ

Шаҳрвандоне, ки дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ кор мекунанд, бо ташаббуси худ ба ташкил намудани иттифоқҳои эҷодӣ, ассосиатсияҳо, фондҳо, иттиҳодияҳои дигар, ки мақсади онҳо фароҳам овардани шароити мусоиди фаъолияти эҷодӣ, эҳё, нигоҳдорӣ, инкишоф, дастгирӣ намудан ва тарғиб кардани ҳунарҳои бадеии халқӣ мебошад, ҳақ доранд (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570).

Фаъолияти иттиҳодияҳо дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад.

 

Моддаи 8. Бақайдгирии фаъолияти соҳибкорӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ

 Бақайдгирии фаъолияти соҳибкорӣ, таъсиси ташкилотҳои тиҷоратӣ дар соҳаи истеҳсол ва (ё) ба фурӯш баровардани маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ бо тартиби муайянкардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.

 

Моддаи 9. Ҳуқуқи муаллиф ба натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст

Ҳуқуқи муаллиф ба натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст (маснуоти нодири ҳунарҳои бадеии халқӣ, ё намунаи типии маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ), ҳамчунин ҳуқуқҳои бо истифодаи натиҷаи мазкур алоқаманд, ки аз тарафи муаллиф бо шартҳои шартнома барои таҷдиди минбаъда, аз он ҷумла бо истифодаи дигаргунсозии эҷодӣ таҳвил шудаанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад.

 

Моддаи 10. Устои ҳунарҳои бадеии халқӣ

Вазъи ҳуқуқии устои ҳунарҳои бадеии халқӣ дар асоси шаҳодатномаи намунавии муқарраршуда мутобиқи Низомномаи оид ба устои ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, муайян карда мешавад.

Шаҳодатномаи устои ҳунарҳои бадеии халқӣ аз ҷониби Шӯрои бадеӣ-экспертӣ, ки бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис меёбад ва амал менамояд, дода мешавад. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ метавонанд ба шахсоне, ки шаҳодатномаи устои ҳунарҳои бадеии халқиро гирифтаанд, барои амалӣ гардонидани фаъолияти эҷодии онҳо кафолату имтиёзҳо муҳайё карда, ба истеҳсоли ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат намоянд.

Устои ҳунарҳои бадеии халқӣ ҳамзамон метавонад муаллифи натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ бошад, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст.

 

Моддаи 11. Ҳуқуқҳои устои ҳунарҳои бадеии халқӣ

(ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570)

 

Устои ҳунарҳои бадеии халқӣ дорои ҳуқуқҳои зерин мебошад:

- ҳифзи ҳуқуқҳои муаллиф;

- ташкил намудани намоиш ё шаклҳои дигари намоиши оммавии натиҷаи фаъолияти эҷодии худ;

- гирифтани мукофот барои истифодаи оммавии натиҷаҳои фаъолияти эҷодии худ;

- тайёр ва дастрас кардани намудҳои зарурии ашёи хом ва мавод;

- доштани иҷозат барои истифодаи фондҳои фарҳангӣ;

- машғул шудан ба фаъолияти таълимӣ мутобиқи шакли ҳунарҳои бадеӣ, новобаста ба таҳсилот;

- ба фурӯш гузоштан ва ба соҳибияти каси дигар додани эҷодиёти муаллифии худ;

- ҳимояи шаъну шараф ва эътибори касбӣ;

- ҳуқуқҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570).

 

Моддаи 12. Шӯроҳои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ

Барои анҷом додани фаъолият оид ба мансуб донистани маснуоти тайёршаванда ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ шӯроҳои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ таъсис дода мешаванд.

Шӯроҳои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ фаъолияти худро дар асоси низомномаи намунавӣ дар бораи шӯрои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, амалӣ мегардонанд.

 

Моддаи 13. Маҳалли мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқӣ

Маҳалли мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқиро Мақомоти иҷроияи маҳалии ҳокимияти давлатӣ муқаррар мекунанд.

Заминҳое, ки дар онҳо маҳалли мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқӣ воқеъ гардидаанд, метавонанд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба заминҳои таъйиноти таърихию фарҳангӣ мансуб дониста шаванд.

 

Боби 3.

Таълими ҲунарҲои анъанавии халқӢ, тайёр намудани

кадрҲо, тадқиқотҲои илмӢ

 

Моддаи 14. Таълими ҳунарҳои анъанавии халқӣ

Таълими ҳунарҳои анъанавии халқӣ бо роҳҳои зерин амалӣ мегардад

(ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570):

- аз ҷониби устоҳои халқӣ шинос намудан бо таҷрибаи кории худ ва азхуд намудани таҷрибаи онҳо бо мақсади таъмини мутобиқат ба асли анъанаҳо (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570);

- гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва миёнаи касбӣ, аз ҷумла дар муассисаҳои таълимии дахлдор ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ ва дар назди устоҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570);

- гирифтани таҳсилот дар муассисаҳои таълимии махсусгардонишуда (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570);

- мустақилона пайдо намудани малакаҳо дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ, аз ҷумла дар хонаҳои ҳунармандон, студияҳо, клубҳо ва маҳфилҳо;

- тайёр намудан, азнавтайёркунӣ ва такмили ихтисоси кадрҳо;

- шиносшавӣ бо ҳунарҳои анъанавии халқӣ, ба усулҳои истеҳсоли намудҳои алоҳидаи маснуот, бо услубҳои бадеии ҳунарҳои халқӣ дар муассисаҳои томактабӣ ва муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, инчунин дар раванди таълиму тарбия дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ.(ҚҶТ аз 22.07.2013с. №1006)

 

Моддаи 15. Тадқиқоти илмӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ

Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон самтҳои афзалиятноки тадқиқоти илмиро дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ муайян намуда, идоракунии умумии онҳоро амалӣ мегардонад.

Дар гузаронидани тадқиқотҳои илмӣ оид ба масъалаҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ мутахассисони соҳаи фарҳанг, инчунин мутахассисони дигар, ки иштироки онҳо дар гузаронидани ин тадқиқотҳо зарур аст, ширкат меварзанд.

Бо мақсади тадқиқоти технологияи ҳунарҳои бадеии халқӣ ва таъмини раванди таълим дар муассисаҳои таълимии махсусгардонидашуда ва муассисаҳои дигари фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистон озмоишгоҳҳои илмю тадқиқотӣ ташкил шуда метавонанд (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570).

 

Моддаи 16. Дастгирии истеҳсолию техникии ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ

Мақомоти Ҷумҳуриявии идораи давлатӣ, Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ маҷмӯи чорабиниҳоро оид ба мусоидат ва таъмини ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ бо таҷҳизот ва технологияи мукаммал барои рафти тайёрӣ ва ташкили истеҳсолот таҳия ва амалӣ мегардонанд.

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ имконият медиҳанд, ки дар асоси шартномаҳои иҷора бо шартҳои имтиёзнок аз биноҳо, таҷҳизот, биноҳои истеҳсолӣ ва хизматӣ, дигар молу мулк, ки дар моликияти давлатӣ мебошанд, истифода баранд.

 

Боби 4.

Мубодилаи фарҲангӢ ва робитаҲои  байналмилалӢ

 

Моддаи 17. Мубодилаи фарҳангӣ ва робитаҳои байналмилалӣ бо мамлакатҳои хориҷӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ

Мақомоти давлатӣ барои васеъ шудани доираи субъектҳои робитаҳои байналмилалӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат менамоянд, иштироки бевоситаи мустақили устоҳо, ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқиро дар мубодилаи фарҳангӣ бо ташкилотҳои шабеҳи ҳавасманд мегардонанд.

 

Моддаи 18. Намоишҳои молҳо ва маҳсулоти ҳунарҳои бадеии халқӣ

Бо мақсади ҳавасмандгардонии рушд ва тарғиби дастовардҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ мунтазам намоишҳои молу маҳсулоти соҳаи мазкур баргузор карда мешаванд (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570).

 

Моддаи 19. Осорхонаи ҳунарҳои бадеии халқӣ

Бо мақсади нигоҳдорӣ ва намоиш додани молҳои бештар қиматбаҳои ҳунарҳои халқӣ, маҳсулоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, инчунин маҳфуз доштани ҳунарҳои халқӣ ва бо мақсади нигоҳдории устоҳои махсусан маъруфи ҳунарҳои бадеии халқӣ, фароҳам овардани имконият барои шинос шудан бо эҷодиёти онҳо осорхона- устохонаҳо ва хона-осорхонаҳо бунёд карда мешаванд.

 

Боби 5

Муқаррароти хотимавӢ

 

Моддаи 20. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

(ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570)

 

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (ҚҶТ аз 2.01.2019 с., № 1570)

.

 

Моддаи 21. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

 

       Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон                                                                                                 Э. РАҲМОНОВ

                ш. Душанбе  1 августи соли 2003

  №43